EXERCITIUM ACADEMICUM,In

(LIBERTATEMCIVIUM.

QvatenusEX RECTA CIVITATIs AD-

MI NI sTRATIO NE REsULTAT.QjspB»

Benedicente JEHOVAH!y'r sUFFRAGIO AURL. FAC. sHlL.

In Regia Academia Aboensi,sub PR.F siDIO

VIRI PRAECLARIssIMIDn.M.sIMONIs paulinlORIENT.ETGRAEC LINGV.PROF.ORDINCEPTORIs MEI, UT sEMPER FIDE.*LissIMI; ITA QVOVIs OFFICII GE»

NERE MAXIME COLENDI.’ro Honoribus In Phil, obtinendis,

VENTILANDUM sUBMITTETPETRUs HENR. sCHJEFER,

ABOA- FsNNO.InAudit.Max. D. v. Julii, mdclxxxviit.Exc. APUD JOH. L. WALLIUM} A, T.

sACRE REGIAE MAJEsTATIssummae Fidei Viro,

CONsILIARIO,CANCELL: CONsILIARIO,

UT ET

ACADEMIA CAROLINAECANCELLARIO,

CELsIssIMO ILLUsTRIssIMO J£VECOMITI AC DOMINO,

DN. ERI CO0ni>|lictt»/

Comiti dr Libero Ba-roni de £lliDin>a!& / Domino jn

KQWiolm/ & Kld*tUorg*

DOMINO MEO GRATIOsIssIMO.

CELsIssIME COMEs,Domine Gratiosissime.

credo Popu»Jorum sata vel exeo.gisaw non poliuntoqvamillij ubicruddi-

tas Tyrannorum & proculcatasLibertatis oblivio, servitutis vitatqjssmui & morum barbariem intro-duxerint; felicitaarursus illiusGen-tis> ad coelum usqve extolli mere-tur, qr® dulcissimutn Libertatis?**nomen , non umbram ejus, scdveram spcciera exoscularur, co-lit# adorat» scilicctLibcrtas Civi-um aeqvitare tertiperara, non po-ust non viam omni Dsseiplin® &

culmi aperire, quibus? mortaliumhorrenda feritas inpulchra homi-nisformam esformatur, morositasin Civilitatem» stupiditas in indu-striam, asteria in Ipiendorcm,&«inopiae annona in cujusvis co-pia: meslem mutantur* De isa-bae praerogativa, omnes» qui pedeaut mente Orbem terrarum per-agraruntj septentrionalibus* praereliqua Mundi plaga, maximegratulanrur, quos Libertatis cu*pidissimos Imperia sua benedia-que moderari crediderunt» dumea,Imperantium Majestas &Pa-rentium Libertas, duplici vc-lut muro cingunt. Tali quoque*zona, ter coronatum nosfrumsubpolo Imperii corpus, cinctum,omnes mecum cordati cum ve-neratione agnoleum* nemo no-

stmm cum st, cuijsubsutnmo sce-ptri regimine» Libertate decentiirui non contigerit, quam, cocli-tus nobis datui summus Monar-chae tuetur & dirigit: Purpurati ve-ro Consiliarii & Amici cjus,quibu j

tanquam Planetis»sol ille stiparuscst, mire (ublcvanc, 2n horumnumero stat Illustrissiffla TuaEx-cellentia, senator meritis longemaximus: quantum alii Heroicimanu & gladio» hoc, ore &l cala-mo» heroica Tua Industria& pa-ri successu,Libertatem Civium, h»c. salutem publicam. Regniqueincolumitatem desensum ivisti :

Cujus rei monumenta clara undi-que exssant, quie de grandibusin Rcmpub. bene meritis abundeloqruntur, Illustrissimarque TuasExcellentias longe iliustrius No-

vnen hoc Hgnanr carasterc: /Itysconsumer ♦ Nec<*x animisCiviudcieta exi ili.ner illustriilimaTua Excdieatia verba illa: quidverba dixi .l* Oracula (ane! quas’#iti Conventu illo Regni maxi-mo proxime hinc habito, ex oretanquam codo ddapsa, in auresanimosque fluebant Civium: OCoclites! digna, quas in auro &

marmoreexlculpra, futuris seculis,Amorem tantum in Pardam pa-triaeque Libertatem, sterno en*comia depraidicent : quam ju.eunda quarso! quam ponderosa/pro Libertate communi;ds 5§e slassnr o$ sTingraDe/ dr tntttsa sdcsrhgts sdr ($uD/ mut sa bm ;m*itssis sor s&tntusstot / somrnenOas&jDasisiuo srdisaO mur esy\m/ stsr ordir.

Qaid hisce,in tam operosa re, di*gmus a Pcrsona digniori dici un-quam potuit / Verborum gravi-tati, facinora tam publica, quamprivata, pondus addiderunt» tamgraviter, tamqj darc,ut nemo Ci-vium vivat , quorum ptsturjIplendidum illud LindlkidldiiNo-mea ExccUum non tangit, ve-neratione non commovet : c-tiam me eo perpulit; ut ruboreseposleo, Illustnssimam TuamEx-cellentiam,tanquani magnumLi-bertatis Patria: Patronum, proexilis Exercitii hujus Academici,mciq; tutela»humiiime compella-re auderem,simuique, ponderosailia magnificentia dona, pro sami-liae nosirs conscrvationc, in me-os gratiosissimecumusara,qua:s3n-gvinis juread me quoq, fluxerunt,.

humiiima hac memoria »submislcvenerari, tentarcm. Adderet plu-ra animus. Tantae Dignitatis (ervi,tuti totus obffri&issimus, nisi re«verentia habita in medio hafrcrct,ignarus,qua submiiTa deprecatio,nc offensani eminentiam expiabit.sola cst Clementia, HeroicoruillagermanaVirtus,cre&u nae tenens,hac, generosum IllustriQsms Tu*Excellentis pe&us»non minus quaiadustria mdarcsccrc s iiovi; candequoqjhumilirais precibus compre-hendo, ut ad stupore tot facinori-bus illustraca» radiu quemdam in(applicem explicare incipiat. Quodipsum tunc eveniet: cum lllustris*(ima Tua Excellentia» gravemaudacis culpam» graviori p&nadignam condonare dignetur* pa-

hascc,qus IliustrjssimssTus

Excellentia?gratiira ambiunt , se*rena fronte alpiccrc 5 Clien-tisq; Libertatem & salutem lubUmbonis suac sorti tuscIs prote-gas habere* Cassestem supplexMajestatem, assiduis precibus de-satigare nunquam destnam, di-gnetur ills,Illu ffrissim a m TuamExcellentiam, salvam bene, diuq*,Regi , Patria?, Libertati Commu«ni,servare:quosimul>Familia: tamHJustri, Nominique lilustrissimo,prospera , 8c praemia, gloria 6cmemoria, vota & merito-rum dcsideria manebunt.

Illustrissime Tue Excellentis

devotispmaePetrus sch*£FER

TnVirum 'Eruiittiom & Virtuti Ptreximistm ,

DxM. PETRUM sCHTFERUM,Aboesisem. Philosophiae Candidatumsolerrilltmu.rn, pro Laurea Magisterii,

de Libtrtate Civium acute dilputan-tenu,

iznygastpet'Vita: liberioris omne gentis

Mortalis cupidum csi: genus seduscj-,Paucis cognita vera Icx amoenaeLibertatis, & undiquaque recta:.Hanc quidam statuunt liceatiosamj.Dictis pro lubitu suo petulcam-.,Atque aosis tumidam vd indecoris.Nonnullis placet, absque iege qv&visLibertatis eriginem suissc_>,Mansuram & sine legsbus perennem,TusCHAeFERE doces, quid illa veresit, quaque in ratione collocanda,si juda ipsa erit, & piis probanda. JPraebes hinc specimen bonique CiviliNam vere vir erit bonusque Civis,Libertatis habens rcapse curamYcr*, quae genuina norma vitae.

scripst amicuisETRUs LAU&BECCHIUs,

Ad Lectorem.obilitatem prasentis diseursus B. L'

| mecum agnoficas sido, quod tlle con -

I siummatam eruditionem, ingeniumnuiturum,indusiriam^absiuluiamposiat: quo-niam Autem in Juvenem ida integritas, nisisiupra atatem siapii, qvod mihi denegatumsincere sateor, cadere nequeat; (evi proptereaapparatu materiam tam excelsam in lueemprodire vides. Unde ansam habebunt benignapestora, bae Academicum Exersitium , beni-gne excipiendi &interpretandi ; reliqui autemabundantem materiam, bilem suam essit-machum, pallorem ac fremitum declarandi:Illi, facile aquiesicent (pero, Didentes Au •

flori , inter tot sidnas occupato t tu-tisimum suijsie , aliorum duBu uti, a-liorum% verbispotius quam sinis, tam arduumtautionis% plenum argumentum deducere.

Hi Vicissim, (i simi *nimo, ut preees (sexeusktio , slnceritas £Tinnocentia, detestan-

illorum tavillandi slabiem magis exci-tent quam tollant, pruritum£ magis inflam-ment quam/ussocent, Imo, eastunt tempo-ra, illi mores: quod Pallas ipse, nec Gorgoniscranio Calumniatores depellere; nec stutostuoInnocentem advtrstus calumnias deflenstum i-re Valeat. Hoe addo,stufflecit scribenti, in hocexercitationisgenere, cum Viatore in pericu-lis constituto, tutiorem quam splendidioremelegiae Viam: nt liberiori calamo, gladiumcollo, quod aliquando eVenit, acueret ; autmetu intempestiva, indignum Civitatis mem-brum inter Concives audiret. Bene ValgCandide Lector, &candore tuo nobis ad-sflol

Thesis I.PrJimittaria Methodumqus Discursm

Vemadmodum duae suntJpraecipuae partes Reipubl.Imperantes & Obedientes,seu Magistratus & subditi;

sic duo sunt suprema privilegia, Ma-jestas Imperandum & Libertas Civi-um’ Illius Thronus, quanta unquamsanctitate, veneratione, submissione &

obsequio stipatur; hujus etiam nomen,tantam laetitiam, pacem, fortunam &

qvamvis usuram ubicj; pollicetur.scilicetCivitas, quae est securitatis portus, pa-cis munimentum, societatum copula,vitae melioris anima, honestatis custos,virtutum nutrix, Vitiorum vindex, li-serarumGenitrix,artium Magister, quaeest Populi sidus ,

& Mortalium Liber-tas, haec inqvam Respub. cum Impe-rium sit in homines judicio & li-bertate praeditos, omnes populi gene-rosiores cultioresque supremae Maje-stati ea conditione sese submi(erunt,ut delibertate sua naturali, qvantuni suprema

2Lixius Populipermittit,sponte cocesTa,ea jara privilegiaq'; sibi reservarinr,quaenecessitatem inurom,metumin securita-tem, incommoditatem in corhoditatem,inopiam in copia, feritarem in humani- 1tasem,exitium in salutem,&miseriamta-dem in splendorem mutarent,promove- 1rent, confirmarent. Cum igitur Li-bertas haec Politica, res tam pretiosas,& qvibus nihil homini carius esso po-test, complectatur; hinc Libertatis no-men adeo dulce est, ut nec mirum, sipopulus majori surore nunqvam adarma ruat, quam quoties de libertateipsius agitur. Qvid enim amissa liber-tate, nisi tristis vitee servitus. Hinc il-lae voces : Vivere in Ubertate, velantcservirurcm mori. Dicente Cl: G.Consio in Dissert. super Insl. Polit. Boxbor ■>

nlj. /. i. C.s. Igitur animus non sinesumma voluptate rapitur ad hujus tamnobilis libertatis considerationem,qvi-cund? eius est amans adjungar sese co-mitem, & observet mecura hancliberta-

3tem clare emergere, si i. vocumhuc spectantium valores. 2, Origo ob-sequii. 3. Libertas naturalis. 4. Partesobsequii. 5. Libertatis politica? paero-gativae, ex tribus son ibus deductae: t. exFormis Rerumpubl. 2.ex affectionibussumm Imperii. 3. ex modo pervenien-di ad idem, evolvantur. Nunc ordine adsmgula. Thesis H.

Loco Etymologias Injcriptionis verum Jensuniinsimabit.Caput & caudam praesentis facit disicursus, ut conslet, Cibis nomine indi-

gitari omnes,quibus,post summum inCivitate Imperium, obsequii gloria re-licta esl. Tacti.6. An. c. g. sive sint Originarii-sive adventitii : vel etiam intelligamussuiditos ordinarios ex legitimis: de quibusNobiliJJi (sj{)lictissdlpe in vere nobili suoopere Polit, ad Regnum noslrum accom-modato loqvitur; qui,/cribens, aut perjustam successionem , aut legitimam.,populi subjectionem spontaneam obno-xii redduntur: extraordinarios a no-

4jstro proposito excludimus. Libertatemvero, quae Civibus adlcribitur, non in-telligimus naturalem illam, quae oppo-nitur CiVtli (quoniam Civem in ore ha-bemus) qua ornnibus aequales nulliuspraeterquam Dei imperio subjectos semortales credunt: nec Libertatem Ci*i~lem sensu Grotiano, de qua ut & perso-nali dicit.- sicut ergo Ubertas perlonalisdominum excludit, itaLibertas civilisregnum. J.B.& P.l.vC.j.sy. u. Nec Li-bertatem in sensu proprio (i stntliori : quaeconcipitur per facultatem intrinsecamagendi aut omittendi, quod quis ipsejudicaverit. Dn. Pusenl de I. N.G.l.2. c. i.§.2. sed in sensu latiori, quaesubjectionem quidem voluntatis sc vi-rium siub alterius Imperio supremopraesupponit; jus nihilo secius, privile-gium & dominium aliquale in actio-nes, res, vitam &Personam involvit,quibus certo respecto & secundum qvidhancCivitatem aliam antecellere in pro-patulo est: imo, quae ipsa, Cives secun-dam pacta & leges fundamentalesjure

5postulare a summa Potestate queunt.Hanc libertatem Clarissimus Horniusnimis rigide proseqvitur; politica illadicens proprie est libertas a coa£tio-ne; qua populus non,nisi cum suo con-sensiilmpenaDorainantium accipit: Aliotitulo, eam quod etiam idem est, liber-tate obsequii salutat,quapopulus nonni-si salvis prius legibus suis ac juribus o-bedientiam Magistratus praestare vult-In Ohserb. ejuc super Insi. Polit, Boxhorttii.C. 5. Thesii. quae Libertatis scintillulaedarissime elucere in resta Civitatis ad-mmstrattone solent, qvum Ossicia taraImperantium quam Parentium in illarite observantur, ipseque status benevalet:h. e. leges & instituta Civitatiscum ad genium populi autregionis at*temperata sunt. Quo nomine Rem-pub. talem a Forma Rerumpub. regu-lari separamus, propter aliquod inter-veniens discrimen ad nostrum propo-situm presTe non attemperata, opponi-musq; directe ei Reipub. quae propter

6vel vitia Civium, vel slatus, corruptaaudit. Videsis Dn. Pusend. Oss. H.&CL.2. Cap.g. §. 5.

Thesis III.Primo, Originem subjectioni* Chium ex px-

ciis eruet.

pede ad rem ipsam promoto, ut or-A eline ad veram Libertatis Civiumnotitiam pervenias, primum caulaminspice, quae in obseqvii obligationema parte Civium instuit: sen quod idemest, originem subjectionis Civium in-vestiga. Hic doctorum preme hac inmateria vestigia & tutus progredieris.iVideo non solum, veritati esle conserntaneum illud, a Nobilis. Pusend. in In-troductione Historiae in frontispicio $.1.exhibitura: XtD san/ sasjanDes/ typaeoc& «i boos slql) Isitselislm stusa/ at ic*st slraps g}?ennissiot6nes5 sorstabessomtelse ocbPphos saoane Repssiolic-qver s>osit?a nmrss sil/ sasom n« sor t\\*

Iwar o0 M£tps5sai>er les*

7Mvthi the sdrsse nmrlbenw \ bs e»gen$rs| )ecs/ocD infleti ctmwsslwabonba tvaiDe bnbmpsim/ reae#ranDeg ban sto stuffro t 9?cpn / ccbj=>tr6solcs si?is som en bsqstrdDcmbe6snKl*bces: Verum etiam, qvoclex so-cietatibus hominum simplicibus no sia-tim sequarur; heminis indolem pvaecisead societatera Civilem serri O. H. £s'CL. 2. c.s.%2. Aristotele idem asserente.Nlcom. L, g. c i-sHomo conjugale magisquam Civile animal est; qvanjo prior,magisq; necessaria est familia , qvaraCivitas, & siliorum qvoqve procreatioanimalibus communior, ita ille, Qvcdipsum qvam maximenasepsi triplices il-lae rationes, a Cdeb.Pusend. exhibita?penitius perspiciantur. i. Conditiones ho~minum in Civitate ; Civitatem nempe quisubit, naturalis libertatis jacturam sa-cit. Imperio se subjicit, &Dominium si-mul in actiones suas,in vitam,in aequali-tatem exisbmationis,in bona sua, sum-mae Poressati transfert; cum contra,ad-hoc naturaliter homo sertur, ut nemi-

8ni subjectus esse, ut omnia suo agerearbitrio, ut proprio commodo velisi-cari velit. 2. Ossicia boni Civis : Interilla non leve est hoc ipsum, ut animalhoc politicum nihil sibi bonum credat,nisi idem tale quoc$ publico sit; astquam maligne maximae partis homi-num ingenia ad huncce sinem sunt at-temperata, nemo tam imperitus est,quin intelligat. 9. Natura, bomitiu: cumnullum homine animal serocius, aut in-domitum magis sit, bruta coecis volu-ptatibus longe excellens, quale natura-le civilis vitae obstaculum vide in OssM. £TC. L.a. C.s. §.6. Unde patet, non natu-ra TTsurus sedDisciplinaeurn ad societa-tem illam aptura fieri: c/uodsusideduciturrrtjM.&G.L j.CiJsy. 4. Quemadmodumjam impulsiva &principaliscaurasocie-tatis Civilis est securitas, propter quamhomines p**aesidia sibi contra mala,quaehomini ab homine imminent, circum-ponunt , perque Potesta:em sum-mam, malitiam' hominum coercent,centra quam ; Lex naturae, necpu-

9dor, nec divini metus Numinis, neqjjconsidentiae morsius sat validam haberevim deprehenduntur; ita esficaciusrobur adversius omnes molestias, ho-minem extra societatem Civilemconstitutum, perpetuo obtundentes, e-isdem suppeditare non possunt, quaraipsi homines, & illi quidem in insigo!quadam multitudine, per pactum co-pulati: quam pactorum copulam cau-tam eiTe proximam obsequii Civiumaeqj ac summae Potestatis , ex quibustanqua partibus integrantibus Resipub.constituitur, curiosi rerum investiga-tores asserunt. Commode hic Prtcel. Pu-send. Posita, inquit, in uno siubmissione,& in altero siubmissionis acceptatione,statim provenit in hoc jus isti quid in-jungendi, sieu Imperium: llUeriutpergit:uti per pacta jus adrem nostram; ita& per submissionem jus, circa liberta-tem vires q’; nostras disiponendi,in alte-rum conserri potest: aliter enim viressiuas homines in alterum transferre ne-queunt, quam si totos sie siponte siub-

10miserint ejus voluntati. inJ.N.tsG.L.y,

i.C.j. Ita servus,nonvi lact?,sed merce-de conductus,pacto subeltDominosuo,ut hic illi conventam merccde;istehuicvicissim conventa operam debeat. C/.g.Hornsl rem vocat prodigio similem,quo-modo tanta incredibilis hominum mul-titudo, tanta diversiras inclinationumiudiciorumd;, tantuscj;torpor homini-bus communiter innatus & aversatioultro faciendi quod utile est, adeo co-agulari possunt, ut in validissimuraReipub. corpus, animentur; ita essor-mari, ut morosa ac libertatis avidissi-ma pectora, sponte sese superioris vo-luntati imperioq; submittant. Ratio-nem tamen ipse nexus illius inter Ma-gistratum & subditosadnecto, eundem,non nisi in mutuo utriusq; consensu &

spontanea horum subjectione,considere

diu spontaneus illeconsensus durat,Res-pub.est tranquilla; at contra,orto dissen-lu & obstinatione, vincula Imperii ab-rumpuntur. InDissert. adinjlit.Ftlit,Box-

11

hornij. C. 5. Thes.s. Civitatis sane perpactum constitutae, sic aliquis mem-brum duplici modo, pacto nempetacito, vel expressb: hoc, primi funda-tores Reipub: illo,posteri eorum acce-dentesq; habitatores, qui a Dn.Pusend.vocantur primario Cties, sceminae rur-sus, pueri, & servi non nisi secunda-sio, in J.N, &G.L.7. C. 2. §. 20. Plurade hac re videantur ibidem_-.

Thesis. IV.Proxime , societatem Civilem, collatione?jns*

dem cum Libertate Nat. lllustrabit.Cingulae Obsequii partes, ad quas pa-nctis Cives obligantur, clarius sese ani-mo insinuabunt, si conditionem illamrespicias, in qua homines vivebant,anteqvam sese in Civitates securita-tis gratia conterrent ; in quo na-turali statu, hoc a natura habent, quodsui amantissirai sint,studiosissimiq'; pro-prii commodi: ut non incommode hocgenus rationalium animalium CateiaeArianiEpisteti compares, L. 2. C. 22. dicentis.

12tit. Catellos non aliquando vidisti ad-blandientes invicem, & inter se collu-dentes, ut dicas-, nihil illis esle aman-tius ? sed ut videas quis iste sit amor,carnem illis objicito, & cognosces. Ve-rum est quod Htibes C. i. de Cive, re-sert: revera, inqvims, hominem esse a-nimal, quod seipsum , suamq; utilita-tem quam maxime&principaliter amat,societatem autem & a\iosjecundariod\m~taxat, & quatenus in ipsiira aliqua indevoluptas aut utilitas redundare potest.Et quid mirum, si naturalis libertatisprae civili vita magis sitcupidus? non-ne illa arrideat palato prae hac /'cumea dem ipsa,tanto jure circumvallata sit,ut homines nemini praeterquam Deo{objecti atq, obnoxii, citra antegres-sum pactura & factum humanum silijuris potestatiscL nulliusq; hominis im-

Jierio siabjecti esle,etiam aequales singu-i cum aliis intelliguntur. Qualis condi-

tio in ordine ad alios homines, vel persictionem repraesentari potest, quomo-do nemo ullo vinculo aliiconjunctus est

quasimilitudine naturae; vel considerari,prout revera existit, hodie nempe interdiversas Civitates, & quondam interpatres familias segreges, quae inter sepeculiari societate junguntur, cum re-liqvis autem omnibus nihil praeter spe-ciem humanam obtinent commune.Interplures slatuum Naturalium a Dn.Pusend. exhibitas disserentias, in J. N.&G.L.I. C. i.§. 7. &C. 2. $.i: observa-tionem .meretur, ille unicus, quemadmittit Theol Lipsi Valent. Aiberti:solus, dicens , hic status dignus, quinaturalis dicatur; in quo non tantumnatura suit integra; sed& ad eundemcorrupta, quantum fieri potess,forma-ri & reformari debet, ductu Juris Nat,quod naturaliter ex illo naturalissimoslata reliqvum in nobis invenimus. stpxulo poji: Reliqui vero slatus,qui hicpraessipponuntur , horainemq; extrasocietatem &c. ponunt, non‘singun-tur tantum, sed & ei, nisi praeter &contra naturam, tribui non poiTunt. &

quae sune reliqua in Orthodoxo e :us

14compendio J. N. parseque priori. C.j. $.31. Hanc pugnam nostram non sa-cimus; sed & nas & alias controversi-as intactas prudentes omittimus, tem-poris curarumq; angustiis exclusi.Haecaliaq; penitius scrutari desiderantes,specimina Controversarum ntriusqueaperiant, tam Nob. secretarii Regii,quam antea nominati Theol. ad sarieta-tera ut spero pruritui satissiet: illius deJidtu Homini* nAturali Cap. j. Vide. Re-vertimur, unde digressi sumus. Haec,quae tot laudibus decantatur Lib. Nat.nomine tantum svavis, re autem veramultis scatet incommodis, eadijm videcx Oss. H- &C.L- 2. C. 1, §. 9. quae necextra Imperium vera esse nequit. IuDn. Boecltrtu : Potestate coercente, in-quit, singulos se propterea ei subje-cisse apparet, ut libertatem illam seri-nam (ita naturalem illam societati Ci-vili opponit) tot periculis obnoxiam ,

cum vera libertate , quae sine po-testate cogente seu imperio esse nequit,commutarent, in injl. polit.L. j. c. 6. p. 77.

Rem totam collatione quadam interLib- Nat. & Civilem perstringam,potissimum Argutissmls Hobbejij ttrhU, C.io. §. «. de Ove. In slatu naturali, inquityquisq; propriis tantum viribus prote-gitur; in Civitate omnium: Ibi fru-ctus ab industria sua nemini certus,hicomnibus: Ibi imperium affectuum ,

bellum, metus, paupertas, soeditas,solitudo, barbaries, ignorantia, seri-tas : hic imperium rationis, pax,secu-ritas, divitiae, ornatus, societas, elegan-tia, Aientiae, benevolentia.

Thesis. V.UlteriusyDebita Oviumper partes exhibebit.

Libertate Nat. cognita, facile patet,quousq; C'vilis illa, in actiones, vi-

tam,existimationem &pollessiones &c.persummam Potentiam circumsenba-tur. Ergo Leges Civiles, quae decre-ta summi Imperantis civilis appellan-tur, ad decus & tranquillitatem Ci-vitatis, actiones Civium determinant& ijs tempus, locum, modum &perso-

16nas aliascj;circumflandas assignat: prae-terea non Colu Civibus injungunt, quidinvita civili sacere,quidve omittere de-beant; sed & vim executione poenae ex-ercent: qua destituuntur leges natura-les, inque soro humano impune vio-lantur, salva tamen vindicta tribunalisdivini. Deinde, submissione Cives inImperatorem jus, quod vocatur vitae &

necis, seu potestatem in vitam & bo-na, mediante pacto transferunt, quamvel indefinite , ex occasione belli, ad de-sensionera communitatis, ille obtinet:non obtinet solum, sed cives bonivitamsponte osserunt. Unde illudsym-bolum Pugnantis pro Patriae Libertateapud Horatium : Dulce & Decorum estpro Patria mori : qvod etiam, Ord. E-qvestris Palatium in nostro Regnocondecorat; sed magis adhuc intrepi-dum pectus ipsorum Heroicoru,qyi ab-solutum silum in Patriam patriaeq; Li-bertatem amorem invicta sortitudinehacten? declararunt. vel definite, qk causadelicti: Hanc cum formidine agno-scunt omnes Malesici. Ulrro, de existi-

17rnatione hoc monendum: quamqvamsimplexilla, seu naturaUs honestas, exmero arbitrio summorum Imperantiueripi alicui nonpossit; gradus tamen di-gnitatis inter Cives desigere, summaeestpotestatis.Tandem,Cives in bonataprivata quam publica non nisi limita-tum & a ssipenoris arbitrio dependenshabent dominium. Quia Leges Civilesvalent primo, bonis eorum , usumrectum, ad utilitatem communem ad-temperatum , adseribere. Deinde, par-tem bonoru ab Imperatore decerptam,loco tributi & vectigalis, tenentur Ci-ves concedere- Ultimo, bona subditicujuscunque ad usus publicos, urgen-te Reipub. necessirare, secundum Impe-rantis dominium eminens,arripi appli-

queunt; eis tamen depublico ali-undeve debetresundi .Hacsinala aecum?fro woresuo NobJ&D II.* inPol.sua desHhd. vid. Oss. H: (s C. I. 2: c. is. §. 4. corts,LN, &G. I. 7. c, 2. $. 22. Dn. Pus.

18Th, VI.

Frarogativam Libertatis Chium tx FormisRenimpuh. demonjlrabit.

I jt ut pactum illud, quod primi Givita-Fundatores, praesenti angustia

compulsi, pro sui prassidiopepegerunt,durum videatur; intuitu ta-men commoditasis inde redundantis,onus eorum spente susceptum infinitacompensatur tisura : In hanc nuncquam maxime oculos mentemque in-tendentes, srnctuosum Civium obsequi-um,seu depositamcumscenore Uberta-tem naturalem, qvousque extolli qve-at, ex tribus deducamus cellulis: nuncprim6,exFormisRerump.Hic,prassup-s-)onimus fundamenta Libertatis Po-iricar esse duo, censente CI; Hornioju-

num generale omnibus Populis, salusFopuli*, alterum speciale, qvales sunt le-ges singularum Rerumpub. Veluti inImperio Germanico : Aurea Bulla, injyifflrt. siper. in(l. Polit. L. I.cap 3 The/, s. Hic scriptores quidemse satigare solent : quaenam forma

19nempe alteri praeserri mereatur? Perqvam salus Civitatis expeditius & cer-tius procurari possir? Vel qvaenam adabusu minus pareat?hiscetame ulla de-claratione sirisfieri nequit. Cum primo,nulla forma Reipubl ita accurate potesllegibus adornari, quin per socordiamaut malitiam Imperantium, ex illo ipsoregimine, in salutem civium instituto,aliqua incommoda ineandem redunda-

re queant: ea causa maxime, quod ipss,qvi ad propellenda vitia constituti lunt,ab iisdem immunes non existunt. Er-go plenam perfectionem ubi conditiorerum humanarum non admittit; itain qua reipub. forma, minimum malo-rum sit metuendum.Oraculi sermenoningenii humani est exprimere.Praeterea,surno qvoniam imperio, omnes formae,si medo regulares,animentur, nec De-mocratia,quae alias slatus popularisau-dir, ex desectu summae potestatis pe-culiarem licentiam membris suis pol-licetur: quaequam Dn. Joh. Frid. Hor-nius de civit. 1. ?. cap.un, conetur De-

20mocratiae regulari etiam, snmmum de-rogare Imperium, sedfrustra. Proin-de pro inqvirenda praecellentia Lib.Civ. exdiscrepantiaForrnarumRerum-pubi: puto me, bono ac commodo Civinon magis qu’m Marctii, verbis, apud Ta-citum H. JV. satissacere posse ; se merui-nisie, perhibentis, quibus mttusit , quam civitatis formam patres a)>iejutinsiituerint; ulteriora mirari, prasentia siqlti :

bonos Imperatores qualescun% tolerare.Adhuc addi debet: in quibusdam Ci-vitatibus, Imperium cumprimis Re-gium , circa exercendos suos actus es-so liberum, alicubi ad certum agendimodum relictum: illud absolutum,hoc limitatum audiunt, rationem faci-le est reddere hujus, originemque de-monstrare. Propter imbecillitatem e-nimJudiciiPnncipis futuri ab erroribus,non immunis: & secundo,propter ar-hitrimn in prava slexilem, multi ho-mines cOnsultius duxerunt, tantam po-tentiam non ira absolute imius homi-nis judiciocommittere:cum hucfaciat

21Herodiani, I. r. c. 4. Dissicile esi, dicentis*in maxima licentia moderari sibi, anasi quefrana imponere cupiditatibus ; seu potlUsur summa illa potestas, quae ad salutempubi, ex pacto est introducta, ad illumsinem certis legibus atterrperetnij.Urrumque imperandi modum statuitquoque Dn. G. Hornius. De limita-to dicit : Magisiratus,legibus. intellige ten-dam. Jient obnoxii, qvales hodie in Europntsse censintur omnes Reges Chrijliani , sio-lo Duce MoJcoVid excepto , qui alsolute im-perat. sic in tota Asia ahslutum ImpenumLtobtinent, nulla habita ratione Legum , \>elutiapud Tureas, Per sas , Jndos. Haec ructusad institutum ita adplicantur: quod inDemocratiis non ita manisesto diseri-men inser has imperii denominatas as-sectiones videtur deprehendi, quamin reliquis formis: ratio a Pusendor-sio datur : cum en:m ex unitersis ciPibusconslet concilium illud■, penes q)s»d esi siim-mum Imperium, adeo-jnemini extra idem existis slatutis jussit quasilum, nihil obstabit,5>0 vhnus ejDolthet tempore,kpopulo eadem ab~

22rogari autimmutari possint.exlN.&.G,

Unde etiam Ubertaris laxio-ra siuntfraena, non tamen ad libidinemnsqj. scriptores aute qvidam cum exLi-bertatis privilegiis, licentiam qvamvisfaciunt,vocis temperata significationeabusi,Democratiaepariter, non sine siam-ma in summam potestatem injuria, ini-qva licentiae juratribuunt: Uoi nosrur-sus,cum cordatioribus, & Praec: Pusend.morbum potius ibi,quam rectam formaeejus administrationemgrassarididmas;concesso hoc Tacito, sano tameru,sensu: Populi Imperiumjuxta. Libertatem esi'-saustum dominatio Regia Libidini propior.■6. An. c. 42. De Monarchia hoc dicen-dum: qvanquam omnibus formis po-testas sit summa; insignem tamen illaprae caereris comoditatem habet: quodMonarcha ubivis temporis & locorumjura Malesiatis exercere possit. Alitersenatus &P silius: qui conventu, cer-to loco & tempore opus habent. Undeille citius qvam hi, sidi ti publicae suc-currere potest, non sineLibertatis poli-

23ricae, ad nsum comunem semper acco-modatae, succesTu optato.

Th. VII.Eminentiam Libertatis Civium , in Imperi»

limitato invejligabit.

sanctitatemsummi Imperii non minusnosChristiani,quam sanioresGentiliusumma cum reverentia agnoscimus;

quamquam in illam Doctorum descen-damus sententiam: qvod modus admi-nistrandi summam potestatem, limita-tus, in Civitate receptus, aliqvam prae-rogativam Libertatis,Civibus pollicea-tur. Absolutum Imperium in sensu pro-prio, cum non qvamvis Imperatoris li?centiam, sedpraecipue cura salutis pub.ex proprio arbitrio, absqj ulla conditio-ne absol. legum, statutorura& praescri-psionu,importet:non minori quidem u-ssiraRernpub.conservae quam Limita-tum: ibi tn. majori cum periculo muta-tionis boni Imperatoris in crudelem:utsupra patuit,ubi origo tamabsoluti qvalimitati Imperii, investigabatur. Ergohoc imperiu praevalere illi certum est:

24cum summus Imperans, pacto & con-ventione tali potestacem in Populumsponte susceperit, ut secundum Leges& statura, eam , in salutem Publicamexercere semper vellet ; juramentoovoqj se obstringens ad sancte servan-dum proraissum. Libertas autem illa,hinc promanans, consistit maxime innegativis: dicente Cl G. Hornio. qvia itpo-pulo nontam tribuitfacultatem alicsv :dagen-di, quam potestatem potitu negand:&renuen-di quanqMam, vlterius pergit, apud qTros-dam populos libertas illa, penitm qvasi aboli-ta sit, non mji nomen ac imago reslet. Im-primis in regno Gallia, undeRex Galita; ver-ba sunt Ci. G. Hornii, vocaturRex Assno-rum: quia Galli quatis onera Rege jubentepersent pt. Rex Hisjania, Rex bominum:qtiiaLLjpani cum ratione reguntur. Rex Angliae,Rex Diabolorum: quia Reges pios pratextuLibertatis perpetuo texant & aeci-dmt. in Dissert, piper Ins.Polit. Boxb. lib.i,c.jadlhes. g. Modos autem omnes, quiPorestatem absolutam in limitatam.,verreresolent, perlongum estrecensere:

25sufficiat unus, & potior ille inter plu-res, ex I.N. &.G.Dn.Pusend. excerptus.Verba ejus potius qvara mea esse_»volo, in negotio tam capitali : Arstitt*Vero, dicit, confringitur Regis imperium, (itxprtsse inter Regem (s CiVes sit conventumin delatione Imperii,ut ad certat legesfunda-menta 1es imperium gerat , ac super negotiis,circa qVa absoluta didponendipatesio* ipsinontsi relicto, ad concilium Populi velProcerumreserat, ne% citra isiius consinium quiddecer*nat-, sicus sifactum fuerit , nolis Civesjusjisejus circa talia teneri.L.J cap.6.().lo.dLuv~sus in Inde licet conslliMm,q)>od ab ejus-modi senatu [idem judicandum de conventibusordinum) Regi datur, per si (s Velut ex pa-tesiate tmperandt,qua in iflo hareat, huncnon obliget: occasonem tamen obligationi pro-bet, quatenus Regi rtprasintat , qua rationeofficio suoin prasenti negotiosatissacere queat.Ulterius ibidem. indignum judicabitRex, si quadam ah ipso propositaOrdinesnonadmittant. Nam utiq, promisit, sesi ob oculossemper habiturum utditatem Reipuh. de qva%

(ertiut prasumuntHr judicaro plures scletli

26qvm mtu. De Comitiorum necessita-te perhibet idem, Et si quendo, dicens,negotiasummam rerumsye&antia , quaquein antecejssum definiri neqveunt , inciderent ,

voluerunt , Cives siilicet , ea susiipi non risiprasiiente tsconsini:ente populo, aut tjuidemdeputatis in comitia convocatis

,ut eo minor

occasio Regi prabeatur a salute regni aberran-di. In Os. H. (s.C. I. 2. UtAu-tor haec omnia , quae magnam admo-dum LibertatemCivibus concedunt,adjuctim temperer modum : dicit,p nesRegem tamen esso debere , id concilium cons-tare, &dijsohere , ac negotia exped end.t pro-ponere, ne Regi nudum nomen relinquere autirregularem Rempub. sacere velimus I.N.tsC.Ub.j.c.d 12. Item in §. io. asfirmat,Per leges ejusemodi fundamentales imperi-um nonreddi mancum:nec etiam in tali civita-te duasexisterevoluntates; sednecRege utsum-mum Imperium haheat desintre: aut concili-umipsiRege essitperim:rationes vid.plicet.inter alias cape hanzsummum nempe isab-solutum non ejse unum (s idem: illud enimsihjentsam superioris aut agvalia in eodem

27ordinenotare: hoe nutem ,facultatem propriaex judicio (s arbitrio jus exercen-di'. hoc clarius deducere vult cum asse-rat in §. 7. in omni CiDitate didia, ex-islere imperium ah/jUtum, saitem habitua-liter, si non semper exercitio. Implicaret e-nim ese nemini obnoxium, (s non habere jiusUtuendi de rebus sisis ex proprio judicio &

arbdrio. acqviescam illis ex §, 10. Et ImgedPersa, ait, sunt hac : Ego reneor seqvi,quod huic placet, qvia pacto me adhoc obligavi: & ego teneor sequi hujusvoluntatem, qvia pro imperio mihi hocinjungerepotest. videsis plura, satisproLibertate Civium; non tamen , quodsperandum, cum injuria sanctimoniae;Majestatis.

Thes. VIII,pluribus Argumentis Limitatum Imperium

iBujfrare perget.

In tam arduo negotio praeterire no-lo hanc ventilatione dignam qvae-

stionem: Num hoc verum sapienrer<jJjjsuoniam Beges a Deo sini constit uti, igiturjstejlas eorum a Dcuejl ut nui-

28Io modo possit circumseriis nec populus re3(sosiuUre. Resp. Cernssimum est Impe-rium esle a Deo, voluit enimapprona-

ut Civitates constiruerentur,qva!sine summo Imperio intelligi neqveunt.Et qvia Deus voluit sinem, media e-tiam praecepisse censetur.Nph.Pusend,in I.N.& G.L. 7.0.3.$. 2. Verum, quem-admodum secundum Dn. Pusend. tama Deo qvam pactis humanis, summaepotestates ortum trahunt;conser Rom,

«sci. Pet.2.v.y. nihil obstar, quinin arbitrio hominum suent relictum,qvam Reipub. formam in suam coetumvellent introducere. Cordate Philip. Me*lancht. in Episi. ph :!osbph. mora!\ sciendumesi-, ait dissmiles esso '■mas regnorum , (sAlihi altos tsse gradus Ubertatis. Adprobat a,Deus omnes formas Imperiorum rationi (snatura eonsentaneat. sicut & Nob- Pus.expresse satetur: nullibi atiqvodprxeeptumdsoinum exjiare, ut Uber populus Regemsbiimposturus non e.g. Erieum sed Jobannemehgat, aut certam altcsodformulam divinitussinala, stb qua omnibusRegibus imperium

A

29si Qyornodo autem locusiste: i.sam. 8- quem sibiLibertatis Civi-um adversarii opitulari credentes, eo-dem , tanqua Herculis clava, repugnant,recte sit accipiendus, magni est mo-menti. Grosium in I.B.&.P.mediam incedere viam credit Dn-Osi-ander inannot. super ecdersi & cbser.z.eum approbante neenonNob. Pusend.Tradunt enim designari ibiRegis' sassium, sedquod esserum aliquod juris habeat , nempenon roffendi obligationem: seu, ut Rex qvun-do talia patrat, contra officium suum faciat,non magis tamen suhditos iysi pojje resisiere,quamsi optmo juretaha ageret. Calculus,Dn. Pustnd.in T.N. C.lib.y. cap. 6. §.?.tst\ quod locus isle praYis Principibus nonpa-Irocinetur: sed nee ibidem.ddQit ultro, a Deoser modum Legis certam vclut mensuram re-gii imperii d,stari, cui per humanas conven-tiones nihil possit addi, demitte; sed smphei-ter onera (s impensas satus regii y tam ab-soluti qt>am limitati delineari. Claudamuscum eodem: Igitur omnino tsi in arbitrio

30Liberorum Populorum, absolutum Regi im-perium, an certis sub legibus Velint tradere ,

modo Leges tsiain se mhil contineant im-pium, aut ipsum imperiisinem non eVertant.Toti discursiii de limitato imperiofacile asiTennas, modo distirctientm_.observes; inter Civitatem injlituendam (ssnstitutam ; inter Regem crtandum (screa~tum: ibi locv.m hacent ea, quae pro li-bertate Civium ex portstate limitatafaciunt, hic minime, & non sine csten-sione sanctitatissurnmi.Numinis;ac vi-olatione sanctimoniae Majestatis Civi-lis. Hic etiam Regi, ex pacto subditossuos in Libertate illa tueri, adeo incum-bit, ut fidei religio , qVa in susceptione ejus-temodi imperii adsiringttur, non admittat,ut po/lea dandejiinis machinationibus abso-lutum sese Imperatorem reddet ; aut per Vimleges regni sissivertetrnon inquam licebit,poterit nihilominus & valebit vali»eia sua potestate , non licita. Et ut Dn.Val.Alb. non licite, etsi valide, c b supe-rioritatemMajestans,inCoirip.LN.C.i4,

§. 8. Qya? etiam summi illius imperiisanctimonia tanta est, ut asperttas jmpe*rantis a Ciitiluspatienterserenda sit. Jgyin(s uhi atrocisimos injuriae intentaverit,sin-guli potiussuga shi consutent, aut quantam"cunq : calamitatemsustinehunt,q*amserrumin durum quidem,sed tamen?arentem patriasiringent. Oss. H.&C.L. z. c.p. 4.

Thesis IX.Trocedentiam Libertatie Chium, ex medo aen

qbirendi Imperium dtvers», declarabit.A dhucscintillaLibertatis Civium nonobscura, ejusque discrepantia,gliscit

cx modo habendi summum Imperiumdiverso, quatenus scilicet is est ‘vel ple-nus; yel magis minusque deminutus.Imperium autem acquiritur praecipue,vel occupatione; vel electione,vel hae-reditate. sic qui jujlatn contra s bellandieausam prabuerunt, ubi t>Bi simi, jurebelli,litam, libertatem ptrsnatem,tsomnia bonapotuerunt amittere. Hisce sane quacun£conditio relinquatur

, pro beneficio 'ViBoriahabenda eji, qui licet t>iBit Libertatem per-

32sinalem (s dominium primatum rtlinqvat ;saltem tamen impemtm in ipsis pleno (sir-revocabili modosihisinisj : Vindicare intelligi-tur. Qvid autem sentiendum dereliqvismodis acquirendae potessatis summae;prae metu & reverentiaMajestatis, sen-snm suspendere, mihi tutisIimum: prome loqvatur. Dn.Pusend. ut caepis sarisacutissimus ubi Rex,ait,ultro a populo ad-siisiitur, singuli desinis juribus omnia sibi re-sirbasisi prasimuntur , qua quidem tum natu-ra Obitatis consicere po siunt. Meojc quatonditione in hijce regnis cives vibant nontam a Regis , quam ipsirum Cibium arbitriopendit: qui tamen de naturali sida li-bertate tantum sidi detrahere necesium habu-erunt qbantum forma Reipub, qvam intra-dusstiri siunt, posiulat. in I. N. & G. L. 7.C.6.§.i6.$.i7. alias eveniret, ut egregieibidem, c.2. §. 22.sienim, inquit, corpuslimitationi summi Imperii C vtlts non esietobnoxium, daretur Cibitas in Civitate : quae«sio nemine exprimitur, status in statu.Hoc idem Argumentum tanquam Her-culeum, in nostra aliquando incedisTe

33tempora,'pro desensioneMajestatis be-ne sum memor, & ab hinc annos nonbene multos. Praesenter!! materiamultro exemplis illustrare mihi qui-demanimus suit; etiam offendere:quo-modo cavendum vel maxime subditis& Imperantibus, ne umbra Libertatissallentur: quod sit, si inutrorum® po-stulatis & actis ad id unum attendatursemper : nimirum, quantum quis e Reph.petat aut agat. sed in materia tam gra-vi versanti commode obvenit, Majesta-tis Potentiam a Prudenti quodam, asisimilatam slammis,quae propius acce-dentemurunt; longius vero abeunti nul-lum communicant calorem. Praeter hocquoque, ut pedem reseram, receptuiq?canam temporis curarumq; angustiaevehementer monente. Bene ergoVale B. L. boni conside, inque melio-rem partem pro humanitate, quampraeter alia, certissime mecum com-munem habes, ea interpretare, quaein rerum articulo minus placido, rudi-

34ter consarcinata, curiosis tuis oculisconspicienda se praebent. sed,paulu-lum re morabor: exhibens, quod non le-vepondus toti discursui dabit, de origi-ne Majestatis &Libertate Civium: orealieno, utinam cum venia! verba pro-seram, leges sane: en superi! quam ar-gutas ! quam splendidas! non ita pri-dem in Comitiis Holmensibus essusas:quae, sicutRegias Regnique Ordinumaures summa dulcedine permulcemur,ita & oculos jam animosqj eaedem, vo-luptate absoluta ad satietatem pascent:en advertite: lingua Patriae pernobi-li prolatae : ©slsom />UslVUDet insetsanssiiias ifraa £roppen/

pen isrdfl £us«?u&et/ Essati s6tvDerss; sa sunna (csc beller UubersdsarnesrdDa ijrdn 5frocrbesen/eUer 5sn?erbe*teit ifransceras unbrrg&itg. & srmss nastoscts'gdrsor Den Vn a/ (a nusser scen ctnbrascd> ait biuabsotu seelar

satuae (i ttv.i

35©a sudit usbi ben nasurlign JCroppennagos onbt frass ar 2emmarna//am Drt sigi) Orepr til £usn?ubst / somer Drn skncmbfra/ o$ gnsipsr te an*sert baw rbrelse ocsi sanffli j 2}!t/a ocbptbi gtnpmrnsi jsrcppm/sertonsea som■iwDrtsdr* / sert pg*rslrajrt pp sil Xonunslstv / som sir alirtssecras $usmt ocb$6rsipar: ;|>era0 \%*seansee bang Diaeta/ bfragosarb baesDtonbert/sefrassso&sl ban$0tt>esea/bsrd* sirfrocs bmig ffrseerjs/ 'occae a*lenbe bans> angslan; ater sn?ersotiu herae* sarsofring dr tone sillspdpt/&tra$ Jlrassar ban£ 6rnnsla/beras

bansskrase/sefras tralgangcrbans sdfra sssimnig: saseditaro sebemeb savar amnin sersnippasee/ s& naesiro see meDs) sarcti* annon skbunsaticjsa at a\t leses oebair liuffl/ ait on&ross) «ir ©obt bitjstvsi* secm bogge nsbete/ bem beggc til ©orgConcludo votis, in eodem Conventumagno pro patria nostra essusis. sum-

mus Orbis Monarcha, Regis & subdi*torum animos vinculo constnng ,. k

concordiae; ut pectus Regium inex-haustum maneat. Clementia, & Benbgnitate ; quemadmodum etiam civi

urn, promptitudine, sidelitate, Ob«servantia Amore & Re-

verentia!