Bilimsel Çalışma Sürecinde Temel Beceriler

Dr. Şahika Eroğlu

Bilimsel Çalışma Sürecinde Temel Beceriler

• Bilgi Becerileri • Bilgi Okuryazarlığı• Bilgi Kaynağı Türleri• Bilginin Değerlendirilmesi

Bilimsel Çalışma Sürecinde Temel Beceriler

• Teknolojinin etkisi ‐ Değişen dünya ve bilim çevresi koşulları

• Temel bilgi becerilerinin var olması, bilgi okuryazarlığı ve yazma becerilerinin geliştirilmesi

• Bilgi becerileri akademik dünyada son derece önemli ve güçlü olan bir araç

Bilimsel Çalışma Sürecinde Temel Beceriler

Kaynak: https://pict.sdsu.edu/engauge21st.pdf

Bilgi Becerileri Nedir?

Bilgi Becerileri Nedir?

• Bilgi nedir?Dış dünyanın açıklanma biçimidir

• Beceri nedir?Kişinin, yatkınlık ve öğrenime bağlı olarak, bir işi başarma, bir işlemi gereğine uygun olarak, gerektiği gibi sonuçlandırması

Bilgi Becerisi nedir?

Bilgi ile ilgili süreçleri gerektiği gibi sonuçlandırma becerisi

Bilgi ile ilgili süreçler neler olabilir?İhtiyacı fark etmeİhtiyacı gidermeye yönelik davranışta bulunma İhtiyacı giderme

Bilgi Becerisi nedir? ***

Basit bir örnek:Eğitim için geldiğiniz VEKAM’da yapılan diğer etkinlikler nelerdir?İhtiyaç: «VEKAM’da yapılan etkinliklerin neler olduğunun bulunması»Nasıl ??

- Google- VEKAM web sitesi- Twitter ve Facebook gruplarına bakarım- Arkadaşlara sormak- VEKAM’ı telefonla aramak- VEKAM’ı ziyaret etmek

İhtiyacı giderme: Alınan/ elde edilen yanıtın analizi (Eleştirel/ analitik düşünme)

Bilgi Becerileri

Bilgi becerileri;

• Tanımlama• Arama• Bulma• Değerlendirme• Kullanma• İletme / Sunma

• BECERİ? 

• YETENEK?

Bilgi Okuryazarlığı Nedir?

Bilgiyi etkili biçimde arama, 

değerlendirme, kullanma ve 

yeniden oluşturma 

becerisidir.

Bilgi Okuryazarlığı nedir?

Bireyin ihtiyaç duyduğu bilgiyi bulmada kullandığı beceriler

- Bilgi kaynaklarının düzeni (Örneğin Kütüphaneler)

- Formatlara aşinalık (DVD, CD, e-posta, elektronik kitap, veri tabanı gibi)

- Herkes tarafından bilinen araştırma tekniklerinin kullanılması

- Eleştirel/Analitik düşünme

12

Bilgi Okuryazarlığı Neden Önemlidir / Gereklidir?

Bilgi Okuryazarlığı Neden Önemlidir / Gereklidir?

• Bilgi çağı (Bilgi miktarındaki artış)

• Teknoloji alanındaki ilerleme/ Sürekli değişim

• Nitelik / Nicelik Sorunu

• Etik Sorunlar

• Bireysel Öğrenme ve Yaşam Boyu Öğrenme ihtiyacı

Ne Kazandırır?

• Bilgi becerileri• Bilgi ihtiyacını tanımlama, bilgiyi arama, bulma, değerlendirme, kullanma,

iletme• Üst-düzey düşünme becerileri

• Analiz ve sentez, problem çözme, karar verme, eleştirel düşünme• Teknik beceriler• Kendi kendine öğrenme becerisi • Toplumsal sorumluluklar

• Demokrasi (farkındalık, fırsat eşitliği)• Etik (bilimsel ahlak, adil kullanım, fikri mülkiyet haklarına saygı)

T.Ç.

Bilgi Okuryazarlığı Becerisine Sahip Olmak Ne Kazandırır?

• Kaliteli öğrenci, kaliteli çalışan, kaliteli birey olmanızı sağlar.• Değişime ayak uydurmanızı sağlar.• Bilgi yığını arasında kaybolmanızı engeller.• Güvenilir bilgiye erişiminizi kolaylaştırır.• Rekabeti ve rekabet gücünü artırır.

• Akademik başarıyı artırır.• İş bulmayı kolaylaştırır.

• Bir işin nasıl yapılacağını bilme (know-how)• Soft skills (davranışsal/yaklaşımsal beceriler - attitude)

Yaşam Boyu Öğrenme

• Bireylerin yaşam sürelerince içinde bulunacakları her türlü rol, ortam ve çevre için gereksinim duyacakları tüm bilgi, değer ve becerileri sağlamalarına olanak tanıyan süreçtir

• Yaşam boyunca devam eden ve bir süreklilik gösteren, formal veya informal her türlü öğrenme eylemidir

Yaşam boyu

öğrenme

Bağımsız öğrenmeBilgi okuryazarlığı

Gerçek Ötesi (Post‐ Truth)

• Nesnel gerçekler vs kişisel yargılar, duygular ve inançlar

Gerçek Ötesi (Post‐ Truth)

Kavrama yabancıyız, mesele tanıdık !

• Gerçek ötesi (Post‐Truth) 

• Yanlış bilgilendirme (Misinformation)

• Dezenformasyon (Disinformation)

Gerçek Ötesi (Post‐ Truth)

Posth‐ Truth ve Bilgi Okuryazarlığı

DoğrulamaKimlik Doğrulama

AnyWhoAllAreaCodesFacebook Graph SearchGeoSocial FootprintHovermeIdentifyLinkedin.Muck RackNumberwayPerson FinderPipl.comRapportiveSpokeoWebMiiWHOIS

Konum Doğrulama

Flikrfree‐ocr.comGoogle MapsMétéo‐FranceNASA Earth ObservatoryPanoramioPicasaUnited States ZIP CodesWikimapiaWolfram Alpha

Görsel Doğrulama

Findexif.com Foto ForensicsGoogle Search by ImageJeffrey’s Exif Viewer: JPEGSnoopTinEye

Bilgi Okuryazarlığı Becerisi Nasıl Geliştirilir?

Bilgi Okuryazarlığı Becerisi Nasıl Geliştirilir?

• Şüphecilik (Scepticism)

• Derin Düşünme (Deep thinking)

• Eleştirel Düşünme (Critical Thinking)

Eleştirel Düşünme Becerileri

• Önyargı ve tutarlılığı değerlendirme

• Birincil ve ikincil kaynakları ayırt etme

• Çıkarsamaları ve nedenlerini değerlendirme

• Varsayımları, fikirleri ve iddiaları ayırt etme

• Argümanın eksik taraflarını ve açıklamalardaki belirsizlikleri görme

• Tanımlamaların yeterliliğini ve sonuçları uygunluğunu ölçme

Bilgi Kaynakları

KitaplarSüreli yayınlar Danışma kaynaklarıKütüphane katalogları Veri tabanları Internet Basılı veya elektronik olabilirler

Bilgi Kaynakları (Kullanılış/başvuru önceliği ve yönlendirme yapma özelliği)

Birincil KaynaklarKitaplar, süreli yayın, kitap dışı materyal olabilirler.İlk elden bilgiyi veren kaynaklardır, genelde özgün içerikleri vardırYasal veya tarihsel dokümanlar, istatistiksel veriler, sanat objeleri, vb.

İkincil  KaynaklarBilgi hakkında bilgi verirler. Bilgiye yönlendiren kaynaklardır.Birincil kaynaklara erişimi sağlar.Bilginin kendisini içermez, düzenleme, eriştirme ve yönlendirme amacı taşırlar.Bibliyografyalar, dizinler, kataloglar, popüler magazinler, kitap veya film eleştirileri ...

Araştırma Yaparken?

Bilginin Değerlendirilmesi

• Bilginin çeşitliliğiKAPSAM

GÜVENİRLİK

DOĞRULUK

TARAFSIZLIK

GÜNCELLİK

Kapsam

Bilgi kaynağının beklentileri ve gereksinimi karşılayıp karşılayamayacağına karar verme

• Konu ile ilgili mi?

• Konunun tüm yönlerini içeriyor mu?

• Yeterince ayrıntı veriyor mu?

• Amacıma uygun mu?

Güvenirlik

• İçeriği kim oluşturmuştur?• Yazarı? Kurumu?

• Uzman mı?• Eğitimi nedir?• Nerede çalışmaktadır?

• Ne tür bilgi sunulmuştur?• Web sayfası uzantıları

• .com - ticari• .edu - eğitim• .org – kurum / kuruluşlar• .gov – devlet kurumları• .mil – askeri kurumlar

Doğruluk

• Sunulan bilgiler doğru mu?• Bilgi kaynağı kendi içinde tutarlı mı?• Bilginin kaynağı belli mi?• Dil bilgisi ve yazım kurallarına uygun mu? (Nitelik sorunu)

Doğruluk

Tarafsızlık

• Objektif / Nesnel

• Ne amaçla üretilmiş?• Bilgilendirmek?• Propaganda yapmak?• Pazarlamak?

• Farklı bakış açılarını sunuyor mu?

• Doğruluğu kanıtlanmış bilgilere mi yoksa kişisel görüşlere mi dayanıyor?

Güncellik

• Ne zaman oluşturulmuş? Yayımlanmış? Yayınlanmış?

• Yeni tarih? Eski bilgi! Revize edilmiş mi?

• En son ne zaman güncellenmiş?

• Linkler çalışıyor mu?

Bilimsel Çalışma Sürecinde Temel Beceriler

Dr. Şahika Eroğlu