Upload
minh-kim
View
31
Download
8
Embed Size (px)
DESCRIPTION
sự cân bằng
Citation preview
CN BNG ACID- BASE
PGS Nguyn th an Hng
pH? Nanoequivalent [H+] so vi milliequivalent
concentrations ca cc cht in gii khc (Na+, K+, Cl-, HCO3-) trong dch c th.
Nanoequivalent = one thousand-millionths ca 1 gram equivalent
ECF [H+] bnh thng l 40 nEq/L hay l 0.00004 mEq/L so vi [K+] l 4.0 mEq/L
Trng lng phn t Mo
Gram Equivalent ,E = =
Ha tr x
CN BNG ACID-BASE
pH = -log10[H+] = log10(1/[H+])
[H+] = 40 nEq/L = 4 x 10-8 Eq/L
pH = -log10(4 x 10-8) = 7.4
pH bnh thng = 7.37-7.42 v gii hn cao nht ph hp vi s sng l 6.8 n 8.0
CN BNG ACID-BASE
HA H+ + A-
Acid = Cho Proton (HA)
Base = Nhn Proton (A-)
Phng trnh Henderson- Hasselbach
[A-]
pH = pK + log
[HA]
CN BNG ACID-BASE: Chuyn ha hng ngy
Chuyn ha cc acid amin c cha sulfur-trong protein cho ra acid sulfuric v chuyn ha phospholipids cho ra acid phosphoric : 40-80 mEq/ngy l acid c nh hay khng bay hi
Chuyn ha ng v m cho ra 15,000-20,000 mMol CO2 hay l acid bay hi
CN BNG ACID-BASE
Ti sao CO2 l mt acid ? (ti sao l cht cho H+?)
Men Carbonic anhydrase trong hng cu v trong TB ng thn xc tc phn ng
CO2 + H2O = H2CO3 Carbonic acid l cht cho proton :
H2CO3 = H+ + HCO3-
CN BNG ACID-BASE: Cht m (Buffers)
L cht c th nhn protons (H+ ) v lm gim s thay i pH
Mt dung dch acid yu v mui ca n
CN BNG ACID-BASE: Cht m (Buffers)
Hiu qu m ty thuc :
pH u th ca dch c th
Nng cht m trong dch c th
pKa ca cht m
Cc tnh hung c bit (t/d: bicarbonate l mt phn ca h thng m)
CC H THNG M Dch ngai bo (ECF)
Bicarbonate
Dch ni bo (ICF)
Phosphates
Proteins (t/d: Hb trong hng cu)
Carbonate trong xng
BICARBONATE
pKa l 1.3 n v di pH sinh l
Nng trong ECF cao (24 mEq/L)
Cn bng vi CO2
CO2 + H2O = H2CO3 = H+ + HCO3
-
PHOSPHATE
Quan trng trong ICF, nng cao (40 mEq/L)
Tng i khng quan trng trong ECF, nng thp (2 mEq/L)
Quan trng trong nc tiu (m bt acid) do pKa 6.8 ( pH ca dch ng thn xa = 6.0 to 7.0)
PROTEIN
Protein huyt tng gi vai tr m gii hn trong ECF
Protein trong t bo (c bit Hb trong HC) gi vai tr chnh trong m pH
CARBONATE TRONG XNG
C nng lc m d tr ln
Gi vai tr quan trng lu di trong p ng vi toan ha mn tnh
PHNG TRNH Henderson-Hasselbach
HA H+ + A- (v1 = k1[HA])
H+ + A- HA (v2 = k2[H+][A-])
mc cn bng : v1 = v2 k1[HA] = k2[H+][A-]
k1/k2 = Ka = [H+][A-]/[HA]
PT Henderson-Hasselbach
Ka = [H+][A-]/[HA]
pKa cng l mt i lng c trng cho mnh yu ca axit nh Ka . Dng pka chng ta khng phi ghi thm
s m vo , ta c pKa = -lgKa
pH = pKa + log([A-]/[HA])
PT Henderson-Hasselbach
Do H2CO3 /HCO3- l h m ch yu ca ECF , pH ca mu c tnh :
pH = pKa + log([HCO3-]/[H2CO3])
= 6,1 + log ([ HCO3-]/Pa CO2)
= 0.031 mM/L/mmHg P CO2 (hng s ch s ha tan ca CO2)
CO2 ha tan trong huyt tng c th to thnh H2CO3 :
pH = pKa + log([HCO3-]/[CO2 ha tan + H2CO3])
PT Henderson-Hasselbach
nhit v nng cht in gii ca ECF c 6,800 HCO3- v 340 phn t CO2 ha tan cho mi phn t H2CO3. Do , H2CO3 c th khng ng k.
CO2 ha tan lin quan n pCO2 qua h s ha tan :
CO2 ha tan = 0.03 x pCO2
PT Henderson-Hasselbach (dng lin quan n lm sng )
pH = pKa + log([HCO3-]/.03xpCO2)
pH = 6.1 + log([HCO3-]/.03xpCO2)
Cho thy pH l hm s ca t l gia bicarbonate v pCO2
CN BNG ACID-BASE : CON NG KHNG SINH L
Vic m l ha hc do cc h thng m trong ECF v ICF (giy)
Ri lan thng kh a n thay i pCO2 (giy n pht)
Thn ti iu chnh d tr HCO3- ca c th (gi n ngy)
pH = pKa + log(THN/PHI)
RI LAN CN BNG ACID-BASE NGUYN PHT
Ri lan chuyn ha
Toan chuyn ha
Kim chuyn ha
Ri lan h hp
Toan h hp
Kim h hp
RI LAN CN BNG ACID-BASE
Toan ha v kim ha
Acidosis - Alkalosis
So vi
Toan mu v kim mu
Acidemia - alkalemia
NHIM TOAN CHUYN HA Nhim toan chuyn ha xy ra khi lng acid khng bay hi
c to ra trong c th tng hay mt mt lng base , hoc s bi tit H+ ca thn gim
C ch b tr: tng [K+] ngai t bo
tng thng kh ---- gim PaCO2
thn tng thi H+, hp thu HCO3-
Nguyn nhn:
- Tng sn xut acid khng bay hi
- Mt bicarbonate : tiu chy, thuc c ch men anhydrase carbonic
- Gim thi acid : suy thn cp v mn
NHIM TOAN CHUYN HA Du hiu v triu chng
Nhp th Kussmaul
Gim sc co ca c tim, dn mch --- gim HA, suy tim
L ln, l m, hn m
Lang xng, lan dng xng
Cn lm sng : HCO3 gim, pH gim, PaCO2 gim, tng K+/mu
NHIM KIM CHUYN HA Do sn xut qu mc cht base hay mt acid khng bay hi
C ch b tr : Gim thng kh phi ---paCO2 tng, H2CO3 tng , pH tr li bnh thng
Thn tng thi HCO3-
Nguyn nhn:
- Mt H+ do thn
- Thuc li tiu, corticoid
- Tiu ha: nn i, tc rut cao
- Tng cht kim vo c th
NHIM KIM CHUYN HA Hi chng tetany : do gim ngng kch thch thn kinh-c
Co mch
Cn lm sng : HCO3 tng, pH tng, PCO2 tng , gim K+/mu
NHIM TOAN H HP L do lng CO2 tng c th cp hay mn
C ch b tr : CO2 tng ----- H2CO3 tng ----pH gim
H m ni bo c s dng : trao i H+ v K+ i vi Hb v cc protein khc trong ni bo
Trao i HCO3- /ni bo vi Cl-/ngai bo trong hng cu
Thn tng thi H+
Nguyn nhn : COPD- bnh phi lm gim thng kh
TT h hp b c ch (morphine)
Ri lan chc nng c-thn kinh (thuc dn c)
NHIM TOAN H HP Du hiu v triu chng :
- Thn kinh : ph thuc vo din tin : nhc u, l ln, l m, hn m, ph gai th
- Tun han : gim co c tim, dn mch
Cn lm sng : PO2/mu gim, HCO3- tng, pH gim, PCO2 tng
NHIM KIM H HP L tnh trng gim CO2 trong c th
C ch b tr:
- Trao i H+/ni bo vi K+/ngai bo
- Trao i Cl-/ni bo vi HCO3-/ngai bo
- Tng ly gii glucose to ra cc acid mnh (a.lactic, a.pyruvic)
- Thn: Gim tit H+
Nguyn nhn:
Tng thng kh
Kch thch trung tm h hp
Thiu oxy m
H hp h tr
NHIM KIM H HP Du hiu v triu chng
- Thn kinh : t tay chn, d cm, hi chng tetany
- Tng nhp th
- Cn lm sng : HCO3 gim, pH tng, PaCO2 gim
RI LAN CN BNG ACID-BASE : Nguyn tc phn tch
Mi ri lan nguyn pht (chuyn ha hoc h hp) theo sau l p ng th pht ca h thng cn li (h hp hoc chuyn ha )
pH s tr v gn nh bnh thng nhng khng han tan bnh thng
Hin tng n b qu mc khng xy ra
RI LAN CN BNG ACID-BASE
Ri lan pH [H+] Ri lan ban u
p ng th pht
Toan chuyn ha [HCO3-] pCO2
Kim chuyn ha [HCO3-] pCO2
Toan h hp pCO2 [HCO3-]
Kim h hp pCO2 [HCO3-]
RI LAN CN BNG ACID-BASE
Ri lan nguyn pht n gin v p ng (th pht) mong i thch ng
Hai ri lan nguyn pht hn hp xy ra cng lc trn cng mt ngi
Cn bit p ng n b trong trng hp c ri lan hn hp nh th
RI LAN CN BNG ACID-BASE Ri lan nguyn pht
p ng n b
Toan chuyn ha 0.7-1.2 mmHg pCO2 cho 1.0 mEq/L HCO3
-
Kim chuyn ha 0.7 mmHg pCO2 cho 1.0 mEq/L HCO3-
Toan h hp cp 0.15 mEq/L HCO3- cho 1.0 mmHg pCO2
Toan h hp mn 0.35 mEq/L HCO3- cho 1.0 mmHg pCO2
Kim h hp cp 0.25 mEq/L HCO3- cho 1.0 mmHg pCO2
Kim h hp mn 0.55 mEq/L HCO3- cho 1.0 mmHg pCO2
N B TRONG TOAN H HP
Bicarbonate khng th tham gia trong vic m H+ pht sinh do toan h hp :
CO2 + H2O = H2CO3 = H+ + HCO3
-
N B TRONG TOAN H HP
Bicarbonate c thnh lp khi cn bng CO2 + H2O = H2CO3 H+ + HCO3- c xy ra theo chiu phi
H+ c m bi Hb trong HC (giy n pht)
H+ vo trong t bo khc v c m bi proteins v phosphates (gi)
o thi H+ thn v to bicarbonate mi (2 n 6 ngy)
N B TRONG RI LAN CN BNG ACID-BASE
n b h hp cho ri lan chuyn ha phi han tt trong 24 gi
Cp l < 24-48 gi
Mn l > 24-48 gi
n b chuyn ha (thn) trong ri lan h hp chm hn v cn 2 n 6 ngy
ANION GAP Anion gap l sai bit gia cation (ion +) v anion (ion
- ) o c trong huyt thanh , huyt tng , hoc trong nc tiu . Trong y khoa , sai bit trong huyt thanh thng c tnh phn lai nguyn nhn ca toan chuyn ha. Nu anion gap ln hn bnh thng, chn an toan chuyn ha vi anion gap cao .
Thng dng thut ng "anion gap huyt thanh", hoc anion gap ca nc tiu .
ANION GAP C K+
Anion gap = ([Na+] + [K+]) ([Cl] + [HCO3])
Khng c K+ (thc hnh hng ngy )
Nng K= thng rt thp , t nh hng trn anion gap nn c th tnh :
Anion gap = [Na+] ([Cl-] + [HCO3])
Anion gap bnh thng : < 11 mEq/L
Anion Gap
RI LAN CN BNG ACID-BASE : PHN TCH
C ri lan cn bng acid-base khng ?
Ri lan nguyn pht l g ?
C mong i p ng th pht ?
Qu trnh bnh l c bn no gy ra ri lan cn bng acid-base?
IU HA CN BNG TOAN-KIM THN
Thn c chc nng d tr bicarbonate cho c th Theo sau l :
Ti hp thu 99.9% bicarbonate lc
Ti hp thu bicarbonate trao i vi o thi:
Acid (ch yu phosphate)
Mui Ammonium
Tt c nhng iu ny theo sau o thi H+
IU HA CN BNG TOAN-KIM THN
Nu H+ o thi kt hp vi bicarbonate lc, bicarbonate c ti hp thu
Nu H+ o thi kt hp vi phosphate hoc ammonia, o thi acid v thnh lp bicarbonate mi xy ra
Tt c l thuc vo h thng m m H+
gp trong dch ng thn, v lc dch l do chc nng ca nephron
TI HP THU BICARBONATE THN
ng gn: 70-85%
Quai Henle: 10-20%
ng xa v ng gp: 4-7%
YU T NH HNG N TI HP THU HCO3-
Lng bicarbonate lc
Th tch dch ngai bo
Thay i pCO2 ko di
Nng Cl- trong huyt tng
Nng K+ trong huyt tng
Hormone (t/d: mineralocorticoid glucocorticoid)
LNG ACID CHUN
Xy ra khi H+ b o thi gp phosphate trong dch ng thn
Lin quan n s lng base mnh cn chnh pH nc tiu v 7.4
40% (15-30 mEq) ca lng acid lc mi ngy
Tng i hng nh
O THI AMMONIUM
Xy ra khi H+ o thi kt hp vi NH3 v thnh mui NH4+ trong dch ng thn
60% (25-50 mEq) lng acid thi mi ngy
Rt thch ng (qua sn xut glutaminase )
O THI AMMONIUM
Mt s lng ln H+ c th c thi m khng lm pH nc tiu qu thp v pKa ca h thng NH3/NH4
+ rt cao (9.2)