MUGOEseji:1. ESEJ Vaznost licence za davatelja i korisnika i
razlika izmedju obicne i ekskluzivne licence:LICENCA predstavlja
ugovorni prenos ili transfer registrovanih i zatienih prava
industrijske i intelektualne svojine (nova tehnologija, patent,
zatitni znak, ime, uzorak, know-how) na inostranog partnera uz
dogovorenu licencnu nadoknadu.Licencom davatelj licence direktno
internacionalizira svoje proizvode na meunarodnom tritu.Za davaoca
(aktivnu politiku licenci) od stratekog znaaja je injenica da se
prodato tehniko-tehnoloko znanje ne moe vratiti, nakon ustupanja
licence, preduzee esto ima malu kontrolu nad korisnikom I
vrijjednost tehnologije se smanjuje kako se tehnologija iri. Zato
je bitno obezbjeivanje tajnosti I osiguranje I vezanje partnera za
sva prava iz licence kao I dodatna I nezatiena prava iz
komercijalnog ali I know-how segmenta. Za korisnika, kupljena
licenca predstavlja vanu investicionu odluku. Korisnik licence mora
istraivati, analizirati i kalkulisati prije nego to se odlui za
kupovinu licence, jer pogrena odluka moe da izazove vee trokove od
ukupnih ulaganja davaoca licence u istraivako-razvojni projekat .2.
ESEJ Razlika izmedju obine i ekskluzivne licence?Ekskluzivna i
obina licenca davalac licence ustupa inostranom partneru prava na
koritenje predmeta industrijske ili intelektualne svojine u okviru
definisanog geografskog podruja i vremenskog perioda ekskluzivna
licenca davalac licence se obavezuje da nikom drugom nee odobriti
isto pravo koritenja nematerijalne svojine obina (neekskluzivna)
licenca ukoliko se licenca ustupa na otvorenoj ili konkurentskoj
osnovi izmeu pojedinih korisnika na odreenom trinom podruju licenca
se moe ustupiti filijali u inostranstvu u okviru istog
korporativnog sistema ili eksternom i potpuno nezavisnom inostranom
partneru kompanija na inostranom tritu preispituje alternativu
davanja ekskluzivnog licencnog prava samo jednom korisniku (kada se
rauna i na veu nadoknadu) ili da se licencno pravo ustupi veem
broju korisnika (uz relativno nie iznose nadoknada) 3. DOPUNI
Osobine tehnoloske licence su: Tehnoloko licenciranje ustupanje
prava koritenja tehnolokog patenta. moe se realizovati kroz
slijedee tipove licence: a) Inventorski tip licence -ako kreativni
pojedinac, pronalaza, preduzetnik ili malo preduzee, zbog
nedostatka finansijskih sredstava, ne mogu samostalno da realizuju
i komercijalizuju odreenu tehnoloku inovaciju, oni se odluuju da
licencno pravo ustupe nekoj tehnoloki osposobljenoj firmi .
uglavnom se ustupa potpuna kontrola i sva prava proizvodnje i
komercijalizacije, u zamjenu za garantovanu fiksnu sumu nadoknade i
odreenu periodinu rentu b) Industrijski tip licence -ovaj se tip
tehnoloke licence realizuje na relaciji firma-firma . ovo je
pogodan nain za ulazak na inostrano trite preko lokalnog partnera,
to davaocu licence obezbjeuje posrednu internacionalizaciju njegove
proizvodnje . firma koja koristi licencu tako unapreuje svoje
ukupno poslovanje.c) Alijansni tip licence -meunarodni partneri iz
iste industrije i jednake tehnoloke osposobljenosti, u savez ulaze
na podlozi dugorone razvojno orijentisane licencne ugovorne
saradnje. doprinosi se racionalizaciji zajednikih
istraivako-razojnih trokova .4. DOPUNI Najnia forma ekonomske
integracije je:-Zona slobodne trgovine- Carinska unija- zajedniko
trite- ekonomska unija- Politika unija4. Nabrojati metode
domestikacije -proces postepenog pretvaranja inostrane firme u
firmu sa lokalnim karakterom i obiljejima:* djelimian ili potpun
transfer vlasnitva u lokalno * vee uee domaeg osoblja u glavnom
rukovodstvu * usklaivanje sistema odluivanja sa lokalnim pravilima
* vee uee domaih proizvoda umjesto uvoza stranih komponenti pri
montai finalnog proizvoda * uslovljavanje posebnim izvoznim
regulama sopstvenog uea pri nastupu na me.tritima
5. Odnosi prema neizvijesnosti (kriterij kategorizacije
nacionalnih kultura su inae: Odnos prema hijerarhijskom autoritetu
(hijerarhijske i egalitarne kulture) Odnos prema neizvjesnosti
(preduzetnike i inovnike kulture)- ovo je odgovor Odnos prema
individualnoj odgovornosti (individualistike i kolektivistike
kulture) Odnos prema ivotnim vrijednostima (materijalistike i
solidaristike kulture)6. Odnos prema ivotnim vrijednostima? (kao
gore, odgovor je materijalistike i solidaristike
kultureDODATNO:Odnos nacionalnih kultura prema hijerarhijskom
autoritetua) HIJERARHIJSKE KULTURE- Ispoljavaju visok stepen
razlika i nejednakosti izmeu ljudi koji se nalaze na razliitom
nivou moi i vlasti- Mo se naglaeno i distancirano koncentrie kod
malog kruga ljudi koji se nalaze na najviim hijerarhijskim nivoima
i funkcijama- Postoji velika sklonost ka centralizaciji moi i
vlasti- Oni koji imaju mo, imaju i privilegije; vremenom postaju
sve nedostupniji ; - Ljude na najviem hijerarhijskom nivou je vrlo
teko smijenjivati u takvim kulturama- Ljudi na niim hijerarhijskim
nivoima ispoljavaju sklonost da prihvate svoj podreeni status-
Komunikacija izmeu podreenih i nadreenih je neiskrena, preteno
jednosmjerna i indirektna, to dovodi do protoka netanih
informacijab) EGALITARNE KULTURE Ispoljavaju sklonost ka jednakosti
i ravnopravnosti ljudi Nastoji se da mo bude to vie i ravnopravnije
rasporeena Postoji sklonost ka decentralizaciji moi i dec.modelima
organizovanja i ponaanja Kontrolisana mo je najsvrsishodnija
Nejednakost u drutvu treba da bude minimizirana uravnoteenom
distribucijom moi na to vei broj ljudi Umjesto distance, meu
ljudima se afirmie otvorenost i meuzavisnost u odnosima Od onih
koji imaju mo se oekuje da slue zaposlenima i drutvu, Komunikacija
izmeu nadreenih i podreenih je otvorena, direktna, iskrena,
dvosmjerna i interaktivnaOdnos nacionalnih kultura prema
neizvjesnostia) PREDUZETNIKE KULTURE Dinamine su i okrenute su na
akcije i budunost Ispoljavaju natprosjenu sklonost prema riziku,
neizvjesnosti i promjenama Daje se prednost sutini nad formom Mladi
ljudi se tretiraju kao nosioci promjena i novih ideja Izbjegava se
pretjerano administriranje Konflikti i konkurencija se tretiraju
pozitivno i tolerantno Nailazi se na slabije ispoljavanje
nacionalizma Interesi ekonomije i biznisa su ispred interesa
politike Trite i trini mehanizam se afirmiu kao najstimulativniji
ambijent za pokretanje novih ideja i promjena) INOVNIKE KULTURE
Statine su po svom karakteru Pripadnici ovih kultura ispoljavaju
ispodprosjenu sklonost ka prihvatanju rizika i neizvjesnosti
Postoji nepovjerenje prema mladim ljudima i radikalnim promjenama
Ljudi vole rutinske poslove i svakodnevnu sigurnost Konflikti i
konkurencija se doivljavaju kao neto to je destruktivno Nailazi se
na jae ispoljavanje nacionalizma Funkcionisanje drutva se zasniva
na birokratizaciji odnosa, stvarajui tolerantniji odnos prema
administriranju, trinoj regulativi, normama i propisimaOdnos
nacionalnih kultura prema individualnoj odgovornostia)
INDIVIDUALISTIKE KULTURE Ohrabruje se lina inicijativa Svako treba
i najbolje moe da brine o svojim interesima Razdvaja se poslovno od
privatnog Pojedinac ne eli da se poistovjeti u potpunosti sa
kolektivom, ali eli da se to racionalnije angauje na unapreivanju
performansi organizacije, kako bi ostvario svoje neposredne
interese Pojedinac je identitet za sebe Insistira se na
personalizaciji ideja, prijedloga, postupaka, akcija, projekata i
rezultata Cijeni se individualna originalnost i diferenciranost,
koja se manifestuje kroz postupke i valorizuje kroz rezultate)
KOLEKTIVISTIKE KULTURE Sudbina i uspjeh pojedinca se izvodi iz
sudbine i uspjeha kolektiviteta Afirmie se kolektivna odgovornost
Interesi i ciljevi pojedinca se podreuju grupnim interesima
Insistira se na kolektivizaciji ideja, prijedloga, postupaka,
akcija i rezultata Vremenom se dolazi do emocionalne zavisnosti
pojedinca od organizacije Drutvena struktura i socijalni odnosi su
vri i mnogo vie formalizovani) Odnos nacionalnih kultura prema
ivotnim vrijednostima) MATERIJALISTIKE KULTURE Zasnivaju se na
mukim vrijednostima i obiljejima: karijerizam, materijalizam,
rezultati, snaga, brzina, agresivnost, sukobljavanje, kondicija,
zdravlje Veoma se cijene: uspjeh, sposobnost zaraivanja novca i
uveavanje sopstvenog blagostanja Uspjeh i vrijednost ljudi se
pokazuju preko materijalnih stvari i pogodnosti koje se steknu
tokom ivota Razdvajaju se muki od enskih poslova U meusobnim
odnosima emocije se kontroliu Briga za druge ljude i ugroene
socijalne grupe nije vidljiva karakteristikab) SOLIDARISTIKE
KULTURE Zasnivaju se na enskim vrijednostima i obiljejima: uivanje
u ivotu, solidarnosti, briga za druge, tolerancija, emocije, ljubav
Visoko se cijene: kvalitet ivota, status u drutvu i harmonini
socijalni odnosi Uloge polova nisu precizno razgraniene, tei se
njihovoj ravnopravnosti i aktivistikom preplitanju Komunikacija je
smirenija, sporija i oputenija Insistira se na to veoj
meuzavisnosti ljudi Uspjeh i vrijednost ljudi se pokazuju preko
uspostavljenih socijalnih veza i ostvarenog ugleda i statusa u
drutvu Emocije se ne prikrivaju7. Nabrojati Instrumente i metode za
plavi okean su: Platno strategije Metod etiri akcije Mrea:
eliminacija-redukcija-poveanje-stvaranje8. U pristupu
centralizacije i decentralizacije, koje funkcije mogu a ne moraju
biti centralizovane?-
9. Nabrojati nedostatke globalizacije: Gubitak kompetencija
Gubitak autonomija Gubitak legitimiteta10. Prednosti globalizacije,
nabrojati: Trokovne prednosti Vremenske prednosti Prednosti uenja
Prednosti arbitrae11. Nabrojati uzroke globalizacije: Politiki
faktori (pad komunistikog reima, stvaranje blokova kao to su GATT,
EU, NAFTA, ...) Tehnoloki faktori (masovna proizvodnja,
industrijska revolucija) Drutveni faktori (rast primanja, pojava
konzumerizma) Ekonomski faktori12. Barijere globalizacije,
nabrojati: Kulturoloki (razliite vrijednosti) Komercijalni (
razliite distributivne mree) Tehniki faktori (razliiti tehniki
standardi, prostor, jezik,...) Pravni faktori (yakoni,
jurisdikcija, vlade tite vane sektore isl)13. U pristupu
centralizacije, koje funkcije mogu a ne moraju biti centralizovane?
Proizvodnja, marketing, prodaja i HRM14. Odluke koje moraju biti
centralizovane: ?????15. NADOPUNI ugovorni oblik zajednike
realizacije proizvoda na ino tritu u kojem uestvuju dvije
kategorije poslovnih partnera (nosilac i kompliment) je....
PIGGY-BACK16. Nabroji po redu forme ekonomskih integracija: Zona
slobodne trgovine Carinska unija zajedniko trite ekonomska unija
Politika unija17. ESEJ Reciprona trgovina (vrste i
karakteristike)?
18. ESEJ Generike strategije meunarodnog poslovanja? Ovo naui,
dodje nekoliko eseja, generalno o ovim strategijama, kao i
pojedinano o njima.Grafiki prikazStrategije satelitskog me.
angaovanja preduzeaStrategije satelitskog me. angaovanja preduzea
Preduzea koja nemaju dovoljno meunarodnih poslovnih kompetentnosti
Nisu sposobna za aktivno i samostalno meunarodno poslovno
angaovanje Meunarodno poslovanje obavljaju povremeno ili
ogranieno.1a) Indirektna izvozna strategija Indirektni izvoznik je
u pasivnoj poziciji u odnosu na izvozno trite i nema potpunu
kontrolu nad izvozom svojih proizvoda U meunarodnu razmjenu se
ukljuuje preko specijalizovanih posrednika lociranih u domaoj
zemlji Pritisak za prilagoavanjem izvozne ponude je mali Izvoz se
posmatra kao dodatna mogunost koja izaziva visoke trokove, zbog ega
se prenosi na eksterne posrednike1b) Kooperativna izvozna
strategija Primjenjuje se kada je kompanija izloena velikom
pritisku za prilagoavanjem svoje ponude, a ne posjeduje interne,
organizacijske i resursne sposobnosti za samostalno nastupanje na
ino tritu Prednosti: smanjuju se trokovi i neizvjesnost, koristi se
pouzdana i provjerena forma meunarodnog poslovanja i prevazilazi se
unutranja nesposobnost za aktivnim meunarodnim globalnim
integrisanjem svojih poslovnih aktivnosti Nedostaci proizlaze iz
primjene pasivne strategije i pasivnog ponaanja Lohn poslovi
karakteristina varijanta kooperativne izvozne strategije2.
Strategije aktivnog meunarodnog angaovanja preduzea Konkurentski
profilisana preduzea koja imaju resursne, organizacijske i
funkcionalne pretpostavke da se aktivno angauju na meunarodnom
tritu, na kojem vide mogunost za ostvarenje rasta Potpuno
ravnopravno tretiraju sva trita i potencijalne trine anse i
mogunosti Posjeduju dokazanu konkurentsku prednost primjenjivu u
meunarodnim razmjerama2a) Internacionalna strategija Primjenjuje se
kada je konkurentsku prednost mogue afirmisati u meunarodnim
razmjerama, bez velikog prilagoavanja Ne postoji veliki pritisak
globalne konkurentnosti, preduzee nije prinueno da vri naglu
racionalizaciju trokova u kratkom periodu, niti da vri iznueno i
brzo diferenciranje svoje ponude Preduzee primjenjuje postepenu
internacionalizaciju poslovnih aktivnosti; ono ima veliku i
direktnu kontrolu nad strategijom i dinamikom razvoja svog osnovnog
biznisa Prilagoavanje se uglavnom odnosi na marketing u zavisnosti
od specifinosti inostrane tranje (ToysRUS, McDonalds,
Procter&Gamble, Kellog, Wal-Mart)2b) Multinacionalna strategija
Djelotvorna je u uslovima velikih trinih i kroskulturalnih razlika
Racionalna je njena primjena kada ne postoje visoki trokovi
koordinacije izmeu matine kompanije i filijala u inostranstvu te
kada nisu naglaeni principi ekonomije obima Ovom se strategijom
obezbjeuje najvei stepen prilagoavanja lokalnim uslovima poslovanja
putem decentralizacije organizacione strukture Slabosti: visoki
trokovi, oteana kontrola decentralizovanih i relativno samostalnih
filijala u inostranstvu Sve manje primjenjiva i racionalna u
industrijama koje su konkurentski intenzivne i globalne po svom
karakteru. (Schweppes, Kraft, Unilever)5. Strategije globalnog
poslovnog angaovanjaRealizatori: preduzea sa bogatim iskustvom u
obavljanjumeunarodnih aktivnosti te preduzea koja imaju globalno
fokusiranu konkurentsku prednost Radi se o strategijama potpunog
meunarodnog angaovanja, koje primjenjuju kompanije koje pripadaju
vodeoj grupi meunarodnih konkurenata Svjetsko trite se posmatra kao
jedinstveno i dostupno trite3a) Globalna strategija Predstavlja
strategiju racionalizacije proizvodnih i marketinkih trokova u
svjetskim razmjerama, na temelju uvaavanja trinih slinosti i
primjene jedinstvenog trinog nastupa Orijentacija je usmjerena na
standardizaciju stratekih i bazinih komponenti poslovanja dok se
minimalno lokalno prilagoavnje odnosi na operativne poslovne
aktivnosti, ime se na najbolji nain iskoritavaju efekti ekonomije
obima i krive iskustva u svjetskim razmjerama Racionalna je njena
primjena pri postojanju malog pritiska za lokalnim prilagoavanjem
uz paralelno ispoljavanje izraene cjenovne konkurentnosti3b)
Transnacionalna strategija Orijentisana je na globalnu
racionalizaciju poslovnih aktivnosti uz uvaavanje slinosti i
razlika na svjetskom nivou Predstavlja kombinaciju efekata globalne
ekonomije obima i marketing efekata od potrebnog prilagoavanja
lokalnim zahtjevima Varijanta centralizovane ili kontrolisane
decentralizacije poslovnih aktivnosti na globalnom nivou Nivo
centralizacije zavisi od ekonomije obima (strateke menaderske i
razvojne funkcije), dok je nivo decentralizacije uvjetovan
potrebnim prilagoavanjem lokalnim zahtjevima (marketing, HRM)19.
ESEJ Objasniti explicitno i implicitno znanje.Implicitno znanje
-personalizovanog je karaktera, kvalitet ovog znanja zavisi od
talenta, vjetine i posveenosti pojedinca koji ga usvaja i
manifestuje, ne postoji mogunost njegove sveobuhvatne
verbalizacije, zasniva se na iskustvu i kumuliranim vjetinama
pojedinca, ima naglaen autorski i personalizovani peat , zbog svog
personalizovanog, kreativnog i pronalazakog karaktera, implicitno
znanje kada se adekvatno upotrijebi i komercijalizuje, moe da
stvori veliku novu vrijednos. Inovativno orijentisane kompanije
stimuliu razvoj implicitnog znanja kroz: a. njegovanje kreativne
klime i atmosfere u organizaciji b. personalizaciju novih ideja i
inicijativa Explicitno znanje - kumulirano je i sadrano u knjigama,
prirunicima, uputstvima, formulama, modelima ili drugim pojavnim
oblicima, koji omoguuju njegovu prenosivost, usvajanje i optu
razumljivost, prenosi se i usvaja kroz proces obrazovanja,
obuavanja i instrukcija , lake se pronalazi, transferie i
upotrebljava, eksplicitno znanje moe biti sadrano u razliitim
formama: patenti, licence, prirunici, uputstva, planovi, nacrti,
modeli, baze podataka, standardi korporativne kulture. 20. ESEJ
objasniti konkurentski znaaj i transfer znanja.EKSTERNALIZACIJA
kumuliranog znanja i iskustva predstavlja proces transferisanja
implicitnog u eksplicitno znanje. Eksperti paljivo posmatraju i
snimaju individualne talente i iskustvene vjetine u realnim
uslovima njihovog ispoljavanja, s ciljem da se individualno znanje
prevede u standardizovane principe, procese i modele.Proces
eksternalizacije individualnog znanja postie se njegova efikasnija
upotreba i komercijalizacija, kao i mogunost lakeg transferisanja
na druge korisnike INTERNALIZACIJA kumuliranog znanja i iskustva
predstavlja transfer eksplicitnog u implicitno znanje, koje je
individualno usvojeno i primjenjivo. To se postie kroz seminare,
obuku i treninge funkcionalno opredijeljenih i profilisanih
zaposlenih u firmi.21. Fransizing znacaj fransizinga za proces
internacionalizacije:Franizer (davalac) i franzant funkcioniu kao
vertikalno integrisana kompanija. Partnerski odnosi su
viedimenzionalni i meusobno vrsti. Ssvaka strana obezbjeuje neke
vitalne dijelove i komponente finalnih proizvoda/usluga koje se
isporuuju krajnjem potroau. Pored ustupanja na koritenje
nematerijalne imovine, franizer insistira da franizant obavlja
posao potujui stroge standarde. Franizer preuzima obavezu
kontinuirane pomoi u saradnji . Franizing se najee koristi u
uslunom sektoru. franizing sadri i elemente licencnih odnosa
kooperacije kao i jedinstven model proizvodnje i plasmana odreene
kategorije proizvoda/usluga. Saradnja izmeu partnera se uspostavlja
na osnovu ovlatenja koje vlasnik (franizer) odreenih licencnih
prava (zatienih i nezatienih) i afirmisanog modela poslovanja,
prenosi putem ugovora na potencijalnog korisnika (franizanta) uz
jasno definisane uslove koritenja i odreenu franiznu nadoknadu i
rojalitete. Franizni paket se sastoji iz prepoznatljivog modela
poslovanja i organizacije, afirmisanog imena i zatitnog znaka na
tritu, prateeg kno-how, kao i odreenih usluga iz domena upravljanja
i marketinga. U franizingu su sadrani i neki elementi ugovornog
rukovoenja, jer ukoliko je ugovorno rukovoenje proireno na
ukljuivanje organizacionog know-how, ono prerasta u oblik
franizinga.22. Strateki pomak je...Predstavlja pravu jedinicu
analize za objanjenje stvaranja plavih okeana i ouvanje vrhunskih
rezultata. Strateki pomak je skup menaderskih postupaka i odluka
ukljuenih u stvaranje glavne trine poslovne ponude.23. Strategijsko
ponaanje u meunarodnom biznisu i menadmentu je odredjeno
opredjeljujuim i interveniuim determinantama. Objasni
ih.OPREDJELJUJUE DETERMINANTE diferentna prednost preduzea
meunarodni poslovni motivi meunarodna trina orijentacija djeluju
usmjeravajue i imaju direktan uticaj na ispoljavanje interveniuih
determinanti imaju dugorono dejstvo nisu lako prilagodljive i teko
ih je mijenjati u kratkom roku najdirektnije opredjeljuju
konkurentski profil meunarodno orijentisanih preduzea meunarodna
kompetentnost preduzea je vezana za izvore diferentne prednosti:
priroda proizvoda, karakter trita, tehnoloka orijentacija i
raspoloivi resursiINTERVENIUE DETERMINANTE spremnost ulaganja (ima
direktan odraz na nivo i kvalitet trinih napora koje preduzee moe
da planira pri poslovanju na meunarodnom tritu) znaaj konkretnog
posla (u pozitivnoj je korelaciji sa oekivanjima moguih efekata na
ukupnu rentabilnost) meunarodno iskustvo- dinaminije su-
prilagodljivije su u kraem vremenskom periodu i odraavaju trenutnu
poziciju preduzea i njegov odnos prema meunarodnom tritu- nalaze se
u odnosima meuzavisnosti i pod direktnom su kontrolom preduzea
24. u okviru meunarodnog pristupa organizacionoj kontroli i
koordinaciji, kako se koordinacija i kontrola ostvaruje kada kod
pojedinih OJ postoji visok stepen meuzavisnosti i u preduzeima koje
imaju matrini model?
Preko mrea menadera25. Faktori neuspjeha u meunarodnom transferu
tehnologija: Otpor novim tehnologijama - neke filijale ili partneri
mogu da pruaju otpor prema prihvatanju novih tehnologija zbog:
razliitih stratekih orijentacija, loeg ranijeg iskustva ili
nespremnosti da se ulazi u bitnije organizacione promjene Razliite
organizacione kulture- organizacione kulture koje su profesionalno
orijentisane, lake i bolje prihvataju novu inostranu tehnologiju,
nego organizacije koje su parohijalno orijentisane: u parohijalnim
organizacijama, socijalni i porodini status veoma utiu na poziciju
i karijeru zaposlenih dok u profesionalnim organizacijama, status i
karijera pojedinca zavise od kvaliteta i efikasnosti u obavljanju
poslovnih zadataka Razliite nacionalne kulture Vea sloenost
tehnologije- razliite tehnologije zahtijevaju razliit nivo
profesionalne I tehnike sofisticiranosti ljudskih resursa kod
potencijalnog partnera Razliit strateki znaaj tehnologije26.
DODATNO Faktori uspjeha u meunarodnom transferu tehnologije:
partneri imaju pozitivno prethodno iskustvo partneri raspolau
kompetentnim ljudskim resursima postoji ujednaeno vrednovanje
znaaja tehnologije postoji mala geografska i kulturna distanca 27.
ESEJ - DODATNO Identifikovanje poetne konkurentske pozicije u
zavisnosti od karaktera grane, grafik i objasni
Konkurentske pozicije. Komparativna konkurentska anonimnost ili
prepoznatljivost (djelatnosti nacionalnog karaktera)- anonimnost: u
okviru grane nacionalnog karaktera djeluje preduzee nacionalnih
razmjera- prepoznatljivost: privredni subjekti su osposobljeni da
djeluju u meunarodnim trinim razmjerama Meunarodna konkurentska
inferiornost ili osposobljenost (djelatnosti internacionalnog
karaktera) - inferiornost: preduzee se nije blagovremeno uklopilo u
zahtjeve internacionalizacije proizvodnje i tehnologije -
osposobljenost: privredni subjekti posluju i razmiljaju u
internacionalnim razmjerama28. ta je off-set trgovanje?Trgovanje
robom visoke vrijednosti.29. Karakteristike meunarodnog biznisa i
meunarodnog menadmenta...
14
