HOCALI SOYKIRIMI

7/30/2019 HOCALI SOYKIRIMI

1/63

Hocal Soykrm

1

HOCALI SOYKIRIMI

TRK OCAKLARIANKARA UBES

Hocal Soykrm


2/63

Hocal Soykrm

2

Trk OcaklarAnkara ubesiYaynlar Nu : 28

ISBM: 978-975-7739-20-3Nisan 2007 - AnkaraBasld Yer : Boyut Tan.Matbaaclk - ANKARA

(0312) 394 48 59

Trk Ocaklar Ankara ubesi ile Azerbaycan KltrDernei Genel Merkezi tarafndan dzenlenen,15.Ylnda Hocal Soykrm konulu panel 24 ubat 2007tarihinde, Trk Standardlar Enstits Konferans Salo-nunda gerekletirilmitir. Kitap, panelistlerin konuma-larn ihtiva etmektedir.


3/63

Hocal Soykrm

3

NDEKLER

A Konumas (Trkn HACALOLU) 1

Oturum Bakan Cemil nal 7

Mill Bir Politikamz Var m?(Prof.Dr.Cihat ZNDER) 9

Oturum Bakan Cemil NAL 21

Soykrmn Arkas(Ali Klebi) 23


Soykrmn Gerek Yz(Sinan OAN) 35


Neler Yapmalyz?(Dr. Hasan Ali KARASAR) 51

Hocal Soykrm Fotograflar 58


4/63

Hocal Soykrm

4

AI KONUMASI

Trkn HACALOLU

Sayn Davetliler, Aziz Trkocakllar ve basnmzn

deerli temsilcileri,Hocal soykrmn 15 yldnm dola-syla Azerbaycan Kltr Dernei ile birlikte dzen-lediimiz panele ho geldiniz diyor, hepinizi sayg vesevgi ile selmlyorum.

26 ubat 1992 gn Trk dnyas ve Azerbaycaniin en acl gnlerden biri olmann yan sra, ayn zaman-da insanlk tarihi iin de kelimenin tam anlamyla kara vekzl bir sayfadr.

Trk Milletini "Szde Ermeni Soykrm" yap-

makla sulayanlarn Ermeni'lerin dn Anadolu'da, bugnAzerbaycan'da yaptklarna bakmalar gerekmektedir.

1992 senesinin 25 ubatn 26 ubata balayan ge-cesi, ar silhlarla donatlm Ermenistan silhl kuv-vetleri ile Hankendi'nde konulanm bulunan AlbayZarvigarov komutasndaki 366'nc Rus Motorize Alay,Hocal 'ya saldrarak tarihin en vahi katliamlarndan biriniyaptlar. Stratejik bir konuma sahip olan Hocal 'y, Er-meni'ler 10 Eyll 1991 tarihinden 25 ubat 1992 tarihinekadar geen 5 aylk sre iinde kuatma altnda bu-lundurdular.

25 ubat gecesi Rus Motorize Alaynn tanklarndanalan top ve roket saldrlar ile blgedeki tek havaalan

Trk Ocaklar Ankara ubesi Bakan


5/63

Hocal Soykrm

5

olan Hocal havaalan kullanlamaz hale getirilerek kentindars ile ilikisi tamamen kesilmitir.

ehri savunan askerlerin kahramanca ehit olma-sndan sonra Hocal 'nn igali sonucu sivil, eli silhsz,Azerbaycan Trkleri ocuk, kadn, ihtiyar ve gen ayrmyaplmadan Ermeniler tarafndan katledilmitir. Resm

verilere gre, o gece 613 kii hunharca katledilmi; bun-lardan 83 ocuk, 106 bayan acmasz yntemlerle ikenceyaplarak ldrlmtr. Ayrca, 487 kii ar yaralanmve 1275 kii ise rehin alnm, geri kalan nfus da bin birzorlukla cann kurtarmtr. 26 ocuk tamamen ve 130ocuk ise ksmen ksz kalmtr. Ermeniler Azerileringzlerini oyarak, kafataslarnn derisini soyarak ve vcut-larnn farkl organlarn keserek ldrmtr. Kckocuklarn gzleri oyulmu, hamile kadnlarn karnlaryrtlm ve Trk olmaktan baka bir suu olmayan in-sanlar diri diri topraa gmlmtr. Hatt ehitlerin bir

ounun cesetleri yaklmtr.Burada dnya kamuoyuna seslenmek istiyoruz. 85yl ncesinin olaylaryla ilgilenme cesaretini gsterenler,Ermeni'lerin ok yakn gemiimizde Karaba'da yap-tklar vahetleri niye grmyorlar? Soykrm deniliyor.Ya Ermeni'lerin 1992 ylnda Hocal 'da yapt vahete nead verilmeli?Bu vahet soykrm deil mi?

Bu katliam, Ermeni'lerin Trklere kar yaptklar ilkkatliam deildir. 1905, 1918 ve 1920 yllar arasndaAzerbaycan'n Bak, amah, Guba, Karaba blgelerindeyine Rus askerlerinin destei ile byk katliamlar yaparak

binlerce Trkn katline sebep oldular.1918 ylnn 31 mart gn de 30.000 Azerbaycan

Trkn katletmilerdi Ermeniler Bu olaylar zerine


6/63

Hocal Soykrm

6

Osmanl Ordusu blgeye girip Azerbaycanl karde-lerimizin imdadna yetimiti ve onlar kurtarmt.

Teklif-i millye kanunu ile yeni bir ordu kuran vestikll Harbini yedi dvele kar kazanan, doru drstdonanm bile olmayan bir zamanda yalnzca yreine veTrk Milletinin asaletine gvenerek Hatay almay

dnen ve gerekletiren, en zayf annda bile kendi soy-dalarn kurtarmay baaran bir d politika anlayndan,psrk ve kiiliksiz bir d politikaya gememiz 50 yl bilesrmemi anlalan. te, tm bu korkun katliama karsadece nota vermekle yetinen Trk d politikaszl

Yakn tarihimizde Ermeni terr rgt ASALA'nn42 Trk diplomatn katletmesine, Trkleri soykrm yap-makla sulayanlar neden sessiz kaldlar? nsan haklar sa-vunucular bu olaylar grmyor mu?

Veya Ermenistan'n Azerbaycan'n topraklarnn25% igalini niye kimse grmek istemiyor?

Szde Ermeni soykrm masalyla Trk niversi-telerinde konferanslarn dzenlendii bugnlerde, tamamkaytlara geirilmi, tanklar olan, fotoraflar olan birkatliam iin ise szbirlii etmiesine szde aydn cephe-sinden hibir ses-seda kmamaktadr. Orhan Pamuk tipiaydn cephesinden de ancak bu beklenirdi!.. KatledilenTrk olunca maymunlar oynayan bu zihniyet sahip-lerinin utanmazln ibretle, kamuoyunun saduyusunahavale ediyoruz.

Bu katliamlarla ilgili olarak ne yazk ki yetkilimakamlardan da gr bir ses duyamyoruz. En byk ko-

zumuzu, elimizdeki kartmz doru drst oyna-yamyoruz. 1992 ylnda binlerce Trk hunharca kat-ledilirken sesini doru drst karamayan Trkiye, bugnIrakta Krtler Trkmenleri katlederken yine sesini


7/63


8/63

Hocal Soykrm

8

aslnda, sadece karde Azerbaycann meselesi deil, Tr-kiye Cumhuriyetinin de meselesidir.

Trkiye Cumhuriyeti Devletinin Ermenistan politi-kasna ilikin verecei her kararn karde ve dost Azer-baycan'a hibir ekilde zarar vermeyecek, incitmeyecek verencide etmeyecek ve topyekn Trk milletine yarar sa-

layacak dzeyde kararlar olmasn ummaktayz.Bu katliamda ehit olan soydalarmza Yce Mev-ldan rahmet diliyor, kardelerimizin bir gn Karaba'da,kendi topraklarnda zgrce ve hr yaayabilmesini umutediyoruz.

Tanr, Trk korusun ve yceltsin.


9/63

Hocal Soykrm

9


10/63

Hocal Soykrm

10

OTURUM BAKANI

Cemil NAL

Deerli konuklar bu gn burada Trk dnyasn, do-laysyla insanl yakndan ilgilendiren bir trajedinintahlilini yapmaya alacaz. Konularnda uzman olandeerli konumaclarmz tarihi sre ierisinde sosyolojikve siyasal ynleriyle tahlillerini yaparken, elbetteki bun-dan sonra nelerin yaplmas gereini de bize anla-tacaklardr.

Bugn siyasal manada 2007 ylna baktmz za-man, zellikle d mihraklar ve dost grnen baz devletlerTrkiye Cumhuriyeti devletinin nne birliimizi ve be-raberliimizi bozacak bizi paralayacak pek ok istek ve

dilei koymu olduklar grlmektedir.Ve maalesef iin-de bulunduumuz siyasi otorite ve ortam bizi blme teh-ditleriyle bu hareketlerin hibirisine hayr diyecek yrek-lilii gstermedii grlmektedir. nk imdiye kadargrlmemiekilde Trk Birliine hayr diyenlerin, TrkBayrana hayr diyenlerin, Trk toprana hayr diyen-lerin sesinin Trklerden daha ok kt grlmektedir.Hatta baz gler tarafndan, zaman zaman Trklnnne yle roller veriliyor ki, bu blgede rol oynamasicap eden Trk Devleti maalesef bu kk rollerle birbakma oyalanmak isteniyor.

Biz diyoruz ki; artk Trkn de kendine dnme za-man gelmitir. Yani neredeyse Trk devletini 3 e blmek

Azerbaycan Kltr Dernei Genel Bakan


11/63


12/63

Hocal Soykrm

12

MLL BR POLTKAMIZ VAR MI?

Cihat ZNDER

Sayn bakan Trk Ocaklar Ankara ubesinin Sa-yn Bakan, Azerbaycan Kltr Derneinin deerli Ba-kan, ayn zamanda oturumun da bakan.

Ben ncelikle bu toplantnn, son anma toplants ol-masn temenni ederek szlerime balamak istiyorum.Hocal olay gayet detayl bir ekilde biraz nce hemgrntl hem de olayn gelimesi asndan gzler nnegetirildi. Hocal bir semboldr bildiiniz gibi. AslndaHocal Ermeni terrnn Trkle kar dier iledii birok olaydan sadece bir tanesidir.

Ve bunun genel gelime erevesinde deerlendir-

mesini, ok deiik dnemlerde hem toplantlarda hemyaynlarda elimizden geldii kadar yapmaya altk. yihatrlyorum sayn nal da hatrlayacaktr; ilk defa1990l yllarda grld zaman bir Karaba dosyas ko-nusunda ilk yaynmz yapmtk. Orada bahsedilenkonular aslnda bugn de deimemitir. Yani 17 yl nceayn konulara temas etmiiz. Bu konularla ilgili az ncesayn naln biraz nce bahsetmi olduu gibi temelpolitikalarn olup olmamas konusu zerinde durulmutu.Ta-rihilerin deerlendirilmesi tezlerini de biz ortayaatmtk. Yani bu konunun .Ermeni meselesinin, Trk

Ermeni ilikileri iinde ele alnmas gerektiini, 1915ekadar millet-i sadk-a olarak isimlendiren ve sosyolojik

Prof.Dr., Hacettepe niversitesi retim yesi


13/63

Hocal Soykrm

13

manada bizimle ortak yaanan bir yapya sahip olan bircemaatin birdenbire neden kin ve nefretle dolduunu,Trklere nasl dman edildii konusu gayet teferruatl birekilde akland. Emperyalist smrgeci devletlerinoyunca olan zavall kk bir halk, kendi boyuna po-suna bakmakszn bir deve kar bir dnya devletine kar

kullanlma ve ypratlmak iin bir alet olarak kullanld.Ve bunun sonucunda 1915-1918 olaylar ve ardndan ge-len dnyadaki konjnktrn deimesi erevesinde ta-mam Trk topra olan 19. yzylda bile Revan Han-lnn devam olan bir blgede bir corafya zerinde,Trk corafyas zerinde fason bir devlet kuruldu. Bun-larn arkasnda kimlerin olduu hepimizce malumdur.Rusyasndan ngilteresine gnmzde de Anglo-Amerikan g birliine kadar olan g merkezleri Trkbtnln Trk birliini paralayabilmek iin araya yi-ne biraz nce konumacnn bahsetmi olduu gibi Trk-

ln grtlana bir haner sokarak, Ermenistan adl birfason devleti kurdurdular. O zamana kadar gerekten Trkdevlet anlaynda her eyden nce bir hogr sevgi vegven temelindeki, bir deime sz konusu alyor. Amaemperyalistlerin smrgecilerini bu erevedeki bakla-rndan sonra artk Trkiyenin bilhassa 1923den sonraTrkiye Cumhuriyetinin kurulmasyla beraber tabii ki, busmrgecilie kar yaplm bir kurtulu savann sonun-da, stiklal savann sonunda politikalarn konumayabaladlar. Byk Atatrkn bu konuda sz vardr; bylebir konu hibir zaman bu iddialarn cevap bile verilmeye

tenezzl edilmemesi gerektii ynnde sz vardr. YaniErmenilerin soykrma uradklar ynndeki iddialarn birpropaganda malzemesi olarak kullanldnn ilk farknavaran, son dnem tabi daha nce Osmanl devrindeki


14/63

Hocal Soykrm

14

btn yneticiler de bunun farkndayd, ama Atatrk ta-rafndan da bu i gayet ak ve net bir ekilde izah edil-mitir. Daha sonraki dnemlerde bildiimiz gibi Trkkltr zerinde bir genelde bir yumuatma hareketibalatlmtr. 1970lere kadarki dnemde, Ermeni dendiizaman bizim insanmzda herhangi bir olumsuz fikir

uyanmazd. Bir dnce veya aksine bir duygu uyanmaz-d. Yetmili yllardan itibaren bildiiniz gibi Asala nnhareketleriyle beraber, Trk devlet mekanizmas da b-tnyle kltrn savunmakla zorunlu olan, grevli olanTrk devlet mekanizmas da bir anda savunma psiko-lojisine girdi. Yani 1915 ylna kadar Osmanl toprak-larnda bir milyon iki yz elli bin civarnda Ermeni vard,Osmanlnn o zamanki nfusu yirmi be milyon civarn-dayd. Daha nce yaplan saymlarda nfus mdrlk-lerinin hepsinin banda 2 Musevi, 2 Ermeni hatta birdnem bir Amerikal olmu gibi bilgiler ve bizim bilim

adamlarnn almalaryla bu konuyla ilgili devletpolitikalar olumaya balad.Fakat bu konuda bir yanl bugn daha iyi anlald.

Savunmaya geerek Trk gc Trk kuvveti enerjisini birnoktada israf etmeye balad. Bugn gelinen nokta zetolarak bundan ibarettir. Ve daha sonraki dnemlerde yineeitli, bu konuyla ilgili eitli tarihilerden dier sosyalbilimcilerden bu konuyla ilgili meydana gelen bir almagrubu oluturuldu. niversitelerden akademisyenlerdenoluan bu gruplarda Ermeni meselesi zerine son derecedetayl ok ciddi aratrmalar yaptlar.

Devlet arivlerinin bu konuyla ilgili son zaman-lardaki almalar takdire ayandr. Gerekten hemarivlerin tamamnn alm olmas, hem de btn ara-trmaclarn istifadesine sunulmas Trkiyenin en azndan


15/63

Hocal Soykrm

15

devlet ats altnda yer alan mekanizmalarnn yapmolduu olumlu almalar olarak saylabilir. Fakat bu-gnk gelinen nokta acaba nedir?

Bunun kk bir analizini msaade ederseniz yapa-rak szlerime ksaca devam edip son vereceim. Bu a-lmalar yapld srada devaml olarak ileri srlen me-

sele bu iin tarihte kald ve tarihilerin bu konuylailgilenmesi eklinde grler ileri srld. Gerekten detarihilerimiz bugne kadar binlerce belgeyi gndemegetirdiler.Bunlar yaynland, Devlet Arivleri Genel M-drl hemen hemen btn belgeleri yaynlad ve eitliekillerde kar taraflarla ariv alverii ve ariv almaskonusunda da devaml gndeme getirildi. Fakat baktk ki,mesele sadece tarih ve bilimsel aratrmalarla snrl kal-myor. Mesela bir Ermenistan devlet arivi kesinlikle al-mamtr. Bu konularla ilgili o tarafn belgelerinin kaytlolduu arivler almamtr. Rus arivleri de u anda

kapaldr bu konuyla ilgili. Sen- Petersburg ve Moskovadevlet arivlerinde, bugn isteyen aratrmac bizimki gibiaratrma yapacak durumda deildir. Yani bu konuda bi-zim tarihilerimiz gerekten stne deni yapmlar veTrk devlet politikas, Trkiye Cumhuriyeti temel devletpolitikalar belirlenmitir. Bu konuda yalana dayal birpropaganda ile Trklk kar karyadr.

Trkln Trkiye Cumhuriyeti tarafn kastedi-yorum. Ve bu yndeki almalarla gerekten btn hk-metlerle bu politikann temele oturmas lazm geldiiniidrak edebilmilerdir. Fakat son zamanlarda Trkiye

Cumhuriyeti hkmetlerinin almalarnda biraz dei-meler sezinmeye baland. Ve kamuoyunu etkileyen bil-hassa kitle iletiim aralarnda ve baz ke yazarlarndayine sayn Trk Ocaklar Ankara ube bakanmzn


16/63

Hocal Soykrm

16

belirtmi olduu gibi baz acabalar gndeme getirilerekinsanlarmzn beynine baz yanl mesajlar aktarlmayabaland. Acaba bu bir altyap almas m? Acaba buTrkiye cumhuriyeti d politikalarnda bir deiikliegidileceinin n iareti mi? Bu sorular hep beraberdnmemiz ve nmzdeki gnlerde bu konularn ne

ynde gelieceini hep birlikte dikkatlice izlememiz takipetmemiz lazm geliyor kanaatindeyim.Snr alabilir denmeye baland. Ermenistanla

Trkiye arasndaki snr alrsa ne olur sorusu sorulmayabaland. yle zannediyorum ki, d ileri mensuplar g-revleri icab bunu herhangi bir ekilde aklamak duru-munda deiller ama, acaba ekonomik bakmdan bir faydagelir mi sorular yine Trkiyede kamuoyuna aktarlmayabaland. Ekonomik fayda derken de tabi piyasa olarakdnen bizim kendi i adamlarmz da burada lobifaaliyetleri iindeler bunu da takip ediyoruz. Ekonomik

fayda dediimiz zaman belli bir nfustan da bahsedilmesilazm. Yani sosyolojinin temel kurumundan birisi olanekonomide etkileme alannda ekonomik faaliyetlerde debelli bir nfus nemlidir. imdi Ermenistanla olan ili-kilerde bu tezlerin ileriye srlmeye balandn ve bubask gruplarnn hkmet politikalar zerinde etkili ol-maya baladn gryoruz. Ekonomik adan piyasanemlidir, belli nfuslar nemlidir. Ve maalesef bugnnartlarnda insanlk deerlerinin tesinde bir rant gdsher tarafta olduu gibi bizim i adamlarmzn da gznbrmtr. Ermenistann nfusuna hemen ksaca son

bilgilere gre bakalm. ki milyon dokuz yz bin nfustanbahsediyor resmi kaynaklar ama, bugn gerek nfus birbuuk milyonun altna dmtr. Devaml olarak buradanbir g vardr. Bu kendi ettiklerinin belasn bulmalarnn


17/63


18/63

Hocal Soykrm

18

bir lk vermek istiyorlar ve bunda da maalesef Trklhedef olarak gsteriyorlar. kincisi bu konu bunlar iin okapitalist ekonomik sistem iinde ciddi bir rant kaynadr.Buradan para kazanyorlar. Fransada olsun Amerikadaolsun kurmu olduklar tekilatlara mali idarelerden veyadevlet yardm alarak, bunlar tabi Trkiyeye deil sadece,

Trkle kar kullanarak o konularda kendilerine ahsimenfaat de salyorlar. Bir de iinde bulunduklar devletesiyasi bakmdan bir bask grubu olarak glerini gs-tererek siyasi bir fayda da salamaya alyorlar.

Bunlarn bizim tarafmzdan ok ak ve net birekilde grlmesinde fayda var. Bunlar bunu yaparkenTrkiye Cumhuriyeti devlet politikalar olarak temelde bizne yapyoruz tarihilere bir kla bakyoruz. Aslndabugn ifade edilmesi gereken olay artk tarihiler grev-lerini yapmtr. Ermeni meselesinde ve Trklere karyaplm bu soykrmlarn gndeme getirilmesinde ve

meselenin artk sadece tarihilerin deil, siya-set boyu-tunda ele alnmas arttr. Bu daha nceki sylemlerin bi-raz daha dna klmas gerektii hususundakiteklifimizdir, nerimizdir. Yani, aslnda Trk birliineynelik olarak bir fason devletik olarak, Trkln grtla-na saplanm bir haner olarak Ermenistann muhatapalnmas dahi son derece yanl olacaktr, Trkle birbaka darbe olacaktr. Bu konudaki hassasiyetin btnbask gruplaryla btn aydnlarmzla, Trk aydnlarnkastediyorum, yoksa malumunuz son zamanlarda baz mil-letler aras aydnlar da var. Trkiyeliler de var, Trki-

yelileri deil, Trkleri kastediyorum. Bask gruplar olu-turarak bu konudaki kararl duruu, kesin olarak her plat-formda ifade etmek mecburiyetindeyiz. Aksi takdirdenmzdeki gnlerde Ermenistann tannmas, Erme-


19/63

Hocal Soykrm

19

nistan snrnn almas snr ticaretinin yaplmas veonun arkasndan da ekonomik adan bir takm daha de-iik admlarn atlmas gelecektir. Buna kar eer bizbtn bask gruplar olarak ve Trk aydnlar olarak kardurmadmz takdirde maalesef, deil Karaba kurtar-mak Trkiyeyi de kaybetmek tehlikesi ile kar karya

kalacaz. Sayn Cemil nal bakanmzn biraz ncebahsetmi olduu gibi bu konu bir zlme noktasn datekil edebilir. Burada ok salam bir ekilde ayaa sa-lam baslarak durulmas Trk d politikasna da bu yndede bask gruplaryla etki edilmesi kanlmazdr, politikaizafidir, sizin yaptnz hamleye kar gelecek olan ham-leyi tekrar dzenleyerek planlayarak buna kar yine poli-tikalarnz ortaya koymanz lazm. Bunun da tek kyolu Trk birliine giden dncenin Trk i d btnpolitikalarnda hakim klnmasdr. Trk birliinden hibirekilde taviz verilmeyeceini her ortamda ifade ederek

bunun u andaki hasbelkader siyasi ynetici durumundaolan insanlara anlatlmasndan gemektedir. Trk cum-huriyetlerinin bu konuyla ilgili baklarnda maalesefeksiklikler olduunu da burada biliyoruz. uvaldz ken-dimize batralm. Azerbaycan hkmetinin de bu konudaeksikleri oldu, Trkiye cumhuriyetinin gemi hkmet-lerinin de bugnk hkmetlerinin de eksikleri veyanllar oldu. Bugn mesela ite biraz nce bahsetmiolduumuz gibi acaba siyasi tannmann arkasnda eko-nomik bir ilikinin de kurulabilmesini dnen bizimdiplomasimiz benzeri ekilde Azerbaycan tarafndan da

ayn yanl yapld. Maalesef Fransada bir madalya almassz konusu bugnk Azerbaycan ynetiminin. Bunlarnhepsi dikkatle gndeme getirilmesi gereken ve Trkiyeolsun Azerbaycan olsun bilhassa bu blgede yaayan Trk


20/63

Hocal Soykrm

20

uuruna sahip olan btn insanlarmzn aydnlarmzn,ziyallarmzn ve btn grevlilerimizin bu konuda enazndan kendi varlklarnn devam iin itiraz etmelerigerektiini ortaya koymakta fayda var.

Dier Trk Cumhuriyetleri bu konudan ok uzaktr.Burada iki deiik faktr sz konusu. Daha ok gereki

olarak meseleye temas etmekte fayda var. Birincisi bugnOrta Asya Trk cumhuriyetleri adna aslnda bizim dev-letimiz kararyla bu isimlerin verildiini bir kez dahahatrlatmak isterim. ok uzun gayretler sonucunda buolmutur. Trki gibi laflarn Trki ksm atlm bugn dileri bakanlmzn bir genel mdrlnn ad OrtaAsya Trk cumhuriyetleridir. Bu aslnda Trk devlet po-litikasnn yine doru bir izgide gelitiini syler, ifadeeder. En azndan bu isim bile bu konudaki dnceleribiraz daha aklamaya yeterlidir. Fakat o blgedeki den-geler asndan Trk Rus ilikileri burada gndeme gele-

cektir. Trk Rus ilikileri gndeme geldii zaman oblgede yine Orta Asya Trk cumhuriyetlerinin daha yeniyeni Trklk uuru ile techiz olmaya balanan yneticilerile daha yeni yeni idare edilmeye balandn da dik-katlerinize sunmak isterim. Bir denge durumu sz konu-sudur. Onun iin Rusya ile ilgili olan Ermenistann uandaki ilikileri Orta Asya Trk cumhuriyetlerinin de bupolitikalarn etkilediini ok zet olarak burada ksacaifade etmekte fayda var. Bunlarn hepsinin tesinde neyapmalyz sorusuna aslnda bu panelimizin bir cevapolmasn zannederim, amacnn olmas sadece anma deil,

sadece ehitlere rahmet okuma deil, bundan sonra neyaplmas lazm geldii konusunda da bir sonu vermesiniben temenni ettiim iin yaplacak eyi hibir zaman baskgruplar olarak Trk aydnlar olarak bu konular hibir


21/63

Hocal Soykrm

21

zaman unutmamann ve gndeme getirmenin art oldu-unu ne srmek her zaman iin doru bir hareketolacaktr.

Elimizden gelen her eyi her platformda ifadeetmek zorundayz. Bir ikincisi devaml olarak savunmadakalmak savunma psikolojisi bize bu konuda kaybettiriyor.

Trkle kaybettiriyor. Bunun ok ciddi olarak zerindedurmak lazm. Sulu Ermeniler ve Ermeni diyasporasdr.Bunu aka ifade etmek lazm. Trkiyede ldrlen bazErmenilerin dahi ok gndemde kalmas bu mesele arka-snda da Ermeni diyasporas vardr ve sadece ve sadeceErmeni Diyasporasna fayda salayabilecek dncesin-deyim. Baka hi kimseye bir faydas olmayacana yaniHrant Dink olayn kastediyorum. Sadece Asalaya faydasalayacak bir olay. Bunun yanstlmas kamuoyuna yan-stlmas da son derece yanl olmutur. Trkiyede kamu-oyuna da bask gruplar olarak bu grlerin ok daha iyi

ifade edilmesi lazm. Atatrk yayn kurulularnn ka-muoyunu oluturacak ekilde ikaz edilmesinde fayda var.Ben bugn tabi bir ksmn tenzih ederim. Bir ksmediyordur baz siyasiler ama, bugn Trklkle ilgili millihassasiyeti gtserecek yayn kuruluunu bulamyorum.Bunun da yollarndan bir tanesi u anda ahsi teklifim,yayn kurulular zerinde bask fonksiyonlar gstermekve Trk aydn olarak hepimizin tek tek hem de bir takmkurumlar kurulular mensup olduumuz dernek vakfherhangi bir kurulu olarak bu konuda ikaz etmek g-revimiz olmaldr, ancak at yakmaktan Trkln

kurtulu gnlerini kutlamaya hep birlikte geebiliriz.O gnlere hazr olmak temennisiyle ben tekrar

burada szlerime son verirken btn ehitlerimize,Trkln btn ehitlerine rahmet diliyorum ve bundan


22/63

Hocal Soykrm

22

sonra Trk birlii yolundaki almalar ok daha glkuvvetli tekilatl bir ekilde yaparsak btn bu prob-lemlerin btn bu meselelerin stesinden kalkabilece-imiz inancn tadm burada tekrar sizlere ifadeediyorum ve Azerbaycan Kltr Derneimize onlar hephatrlayarak en azndan g kuvvet almamz saladklar

iin hem de Ankara Trk Oca ubemize teekkr ederekszlerimi bitirmek istiyorum. ok teekkr ederim.


23/63

Hocal Soykrm

23


24/63

Hocal Soykrm

24

OTURUM BAKANI

Cemil NAL

Efendim hocama teekkr etmek istiyorum. Msa-

ade ederseniz kk bir parantez de amak istiyorum.Bugn Ermenilerin igal ettii toprak %20 deil, malumErmeni devletinin kurulu tarihi 1828 dir. Ad Azerbaycandediimiz Erivan Trk topraklar zerinde kurulmutur.Hatta kurulmam, Ruslar, Kafkasya igalinde 60 000Ermeninin verdii destee karlk Erivan ve civarnErmeniler e yurt olarak hediye etmitir. Hatta bu yet-memi 1920 tarihinde de bugn Nahivan la Ermenistanarasnda bir kama gibi duran 7500 km2lik Zengezordediimiz toprak, Stalin tarafndan Ermenilere veril-mitir. Ve son olarak da 17 000 km2 toprakla beraber 53

000 km2

toprak Trk topradr. Bunu byle aklakavuturduktan sonra Sayn Ali KLEB beyle konu-mamza devam etmek istiyorum. Efendim 1991 ylndaAzerbaycanda Ayaz Muttalibov iktidar vard. SaynKLEB bey de hatrlayacaktr, o zaman 1991in sonunadoru Ayaz Muttalibov Hazerdaki Azerbaycana aitpetrol hisselerinin %40n AMOCO adl Amerikan ir-ketine, %40 hissesini ise Ruslara devretmitir ve geriye deAzerbaycana %20 gibi bir pay kalmt. Fakat 1991ylnn sonlarna doru Ayaz Muttalibov biraz da Rus-yann iinde bulunduu ortamdan istifade ederek Ruslar

bu szlemenin dnda brakmtr. Yani %40lk petrolhissesinden dlad ve bunun akabinde Hocal olay mey-dana geldi, birka ay sonra ve arkasndan bir yllk Elibeyiktidar balad. Elibeyde tamaclkta nakliyede Ha-


25/63

Hocal Soykrm

25

zarda petrol arama ilerinde ve petrol boru hattnn gemegzergahlarnda Rusya ve ran dlad. Ama bir mddetsonra birisi albay birisi Azerbaycan milli savunma bakanolan kiiler Ruslar la temas ederek Elibey i devirmehareketine girdiler. Ve 1993 hazirannda Londrada Eli-bey dier devletlerle anlama yapt. Ne anlamas, petrol

anlamas ama buna frsat vermeden ve milli savunmabakan Gaziyev faaliyete geerek Elibey iktidarna sonverdiler. Arkasndan Haydar Aliyev iktidara geldi. Durupdururken Ruslara %10 pay rana %5 pay, kardeTrkiyeye de %1.75lik pay ayrdlar. Ve sonra da rannpayn Trkiye 600 milyon $ para vererek almak suretiylepayn 6.75e kard. imdi bu ilerin ierisinde yllardanberi bulunan Sayn Klebiye bir soru yneltmek isti-yorum. Hocalnn arkasnda ve sonraki devirlerde mey-dana gelen olaylarda petroln ne kadar rol vard, bu ko-nuda bizi aydnlatrlar m, teekkr ederim.


26/63


27/63

Hocal Soykrm

27

bugnlerde artk belirtilerini gstermekte olduu kreselsnmann en byk nedeni bu fosil yaktlarn geliigzelkullanlmas ve buna are bulunmay yani, bundan sonranmzdeki 30, 40, 100 yl iinde enerji ile ilikili ko-nularla daha ok uraacaz, ama u anlamda u gnlerdeok gncel olan ve btn dnyay rahatsz eden konu tek

bir kresel gcn geliigzel bir biimde enerji elde etmekiin demokratik sylemlerle dnyann eitli yerlerini igaletmesi ve burada da tabi haritaya bakyoruz ite AmerikaBirleik devletleri eitli bahanelerle Irak igal etti, Af-ganistan igal etti ve Hazar denizinin evresinde bakaigaller peinde. Bunun nedeni doal kaynaklar, nkBasra krfezinin dnda Dnyann ikinci byk petrol vedoalgaz rezervleri Hazar denizi evresinde. Bu nedenlebu corafyada, bu corafyay kartrmak iin bykgler bata Amerika Birleik Devletleri her eyiyapacaklar ama bu corafyann hakimi sahibi tarihsel

adan etnik adan dini adan birok adan biziz nkbu corafya bizim yaam alanmz yalnz Trkiye Cum-huriyeti hudutlar deil. Kafkasya, Irakn kuzeyi, Kbrs,Ege buralar hep bizim yaam alanmz. Yaam alandemek, belli ilgi alanlarnn toplamdr. Yani askeriadan, ekonomik adan, etnik adan, siyasi adankltrel adan, dini adan bu ilgi alanlar toplam yaamalan haline gelir. Yaam alanlar lkelerin savamalariin neden tekil eder gerektii zaman. Bu nemli birhusus onun iin bu corafyada ok duyarl olmamzgerekir diye dnyorum. imdi sevgili dostlar, biraz

evvel sayn konumaclar ok gzel ekilde tarihselboyutlarn maalesef bu 15 yl evvel gereklemi olansoykrmn tarihsel boyutlarn anlattlar. Evet 15 yl nce25 ubat 26 ubata balayan gece Hocalya baskn


28/63


29/63

Hocal Soykrm

29

tarihte grlmemi ekilde katlederler. te daha evvelyaadklarmz Hocalda bundan 15 yl evvel yaadk.Masum soydalarmz katledildi. Bu sefer de gemitenasl emperyalistleri yanlarna almlarsa Fransasn,ngilizini, Rusunu bu sefer de tekrar Rus ordusunuyanlarna aldlar. Bu sefer de yine gszleri vurdular.

Ermeni terristler tarihte doal yollardan millet devletolamamann acsn byle karrlar. Terr katliam etniktemizlik gibi in-sanlk suu ileyerek sapk egolarntatmin yolunu seerler. Komplolarla egolarn tatminederler. Hocal da olanlar, katliamla Hocal da ehitedilenlerin katledilenlerin grnts insanlk adna utanvericiliin had safhasdr. Sevgili dostlarm, Ermeniler intoprak geniletme ihtiras ve Trk dmanl Hocalnnyan sra Karabada ilenen cinayetlerle tarihe lanetleanlacak ekilde. nk 1990larn bandan itibaren,Ermenistan saldrs sonucu karde Azerbaycann Kara-

ba blgesinin igali ile 20 000 Azerbaycan Trk ld-rlm, 50 000i sakat kalm, 4 866s kaybolmutur. 150000 ev yklm, tarumar edilmi, bugn Ermeni rklarnterr vahetinden kaan cann kurtaran yz binlercesoydamz kakn, yani gmenler olarak zor artlardayaamaya mahkum edilmitir. Karaba ve Hocal olaylarErmeni vahetini bir kez daha ortaya karrken bir bakagerei de ortaya karmtr, o da insan haklar veadaletten bahseden batnn irkin yzdr.

Batnn bu irkin yzn biz Bosnada grdk. Hergn insan haklarndan bahseden Avusturyaya 400 km

uzaklktaki Bosna Hersekde, Fransaya 800 km uzaktakiBosnada grdk. 250 000 Mslman katledildi. Batnnkl kprdamad. Doal hakkn kullanarak Kbrsdakisoydalarmz oradaki Rum mezaliminden vahetinden


30/63

Hocal Soykrm

30

soykrmdan kurtarmak amacyla yapt bar harekatsonucunda Trkiyeye ambargo uyguland. Bakn bugnne gryoruz, batnn ifte standard, Azerbaycantopraklarnn %20sinden fazlas igal edilmi, 20 000eyakn Azerbaycanl soydamz ldrlm, soykrmauram, batnn kl kprdamyor, bizle urayorlar ve

eitli yerlerde szde soykrmla ilgili, bir takm yasalarkarmak iin alyorlar ve baarl oluyorlar maalesef.imdi bat buna kar kmyor, Ermeniler in bu

yap-tklarna ve bilakis her yl artan bir ekilde, Er-menistana ekonomik yardm veriyor. Bize ambargo uy-gulayan bat, Avrupa birlii, szde insan haklarndanbahseden Avrupa birlii bu ifte standard yapyor ve bizbu Avrupa Birliinin peinden gittik uzun yllar. Belkiimdi ayldlar ama ok uzun sre bu Avrupa Birliininbu sahtekar rgtn, ikiyzl Trk dman rgtnpeinden gittik. nallah yneticilerimiz uyanmlardr,

aylmlardr. Bugn, batnn yardmyla gelinen noktadaAzerbaycann topraklarnda 6 ehir, 800n zerinde kyve kasaba 700 salk merkezi 150 000 ev, 1 400 kadar ilkve orta okul 1 000 e yakn sosyal tesis, tahrip edilmi,yaklm, yklmtr.

Btn bunlar o insan haklarndan bahseden o sah-tekar iki yzl bat lkelerinin, bilgisi ve yardmylaolmutur. nk Ermenistan terristleri hibir eyleriniaababalarnn yardm olmadan yapamazlar aciz ve kal-letirler. Bunu 1974den sonra Yunan destei ile Asala te-rr rgtn kurup 40 dan fazla diplomatmz ehit

ederek gsterdiler. Bu diplomatlarn bir ksm SiyasalBilgiler Fakltesinde benim snf arkadalarmd. Prlprl insanlard kallee ehit edildiler. Asala Ermeni terrrgt devletimizin mdahalesi ile areyi yer altna


31/63

Hocal Soykrm

31

inmekte buldu daha sonra. Ta ki 1992lerdeki frsatellerine geene kadar. O zaman da Karaba da Hocal dakalleliklerine devam ettiler. Sevgili dostlar bu vesileylezlerek sylemek isterim ki; o zaman Trkiyede bu-lunan ynetimleri de Azerbaycandaki soydalarmzayardm etmedikleri iin iddetle knyorum. Onlarn inti-

kamn almadklar iin iddetle knyorum. Bizim gn-lmzde ve tarih nnde onlar da knanmaya layk nkbu gnlerde 1990larn banda bir takm stratejik ve

jeopolitik gerekler vard, Rusya tam bir knt iin-deydi. Kzl ordu ortadan kalkmt, Rus ordusu tamamenbabo bir haldeydi ve Trkiye en azndan o zaman dip-lomaside g kullanma konseptini de kullanarak veya biz-zat g kullanarak, o blgede insan haklar da sz konu-suyken soydalarn korumak amacyla o blgeye m-dahale edebilirdi, etmeliydi. Bu tarihte sorgulanmas gere-ken ey bence gaflettir, yanltr. Ve bugn Trklkle

uramaktan vazgemeyen Ermeni rklarnn szdesoykrm iddialarna kar sesimizi daha ok bu vesilelerleykseltmemiz gerektiine inanyorum.

Bize yaplan kalleliklerin cezasn tarih nndeinsanlk ki, eer varsa insanlk, insanlk zerinde ver-direlim. Bu gnlerde gndemde olan ABDdeki szdesoykrm tasars eer kabul edilirse bir zamanlar en iyimttefiki olduumuz Amerika bize bu kallelii yaparsasiyasi alanda her trl tepkiyi koymamz gerektiine ina-nyorum. Hatrlarsanz Karaban igali zerine Erme-nistan snrlarn kapatmtk, ama birka yl evvel ne

yazk ki ynetim uak seferlerini balatt.Komulukilikileriyle snrlar alm oldu ve bugn maalesefbinlerce Ermeni 50 000in stnde 100 000 civar olduusyleniyor Trkiyede almaktadr. Bize fiilen yani olas


32/63

Hocal Soykrm

32

dmanlk boyutu ile deil, her boyutta dmanlk yapanbir lkenin ki,bir buuk milyonun burada 100 000 bualyor ok byk bir ekilde biz bunlara ekonomikdestek salyoruz demektir. Bu ne perhiz ne lahana tur-usu, bunlara dur dememiz gerekir diye dnyorum. Buuak seferlerini kaldrmamz lazm. Trkiyede alan

kaak alan Ermeniler i snr d etmemiz gerekir veeer Amerikan kongresinden byle bir tasar geerseAmerika ile siyasi ilikilerimizi gzden geirmemizgerekir. nk Trkiyede yneticiler belki farknda deilama ok byk bir millet ok byk bir devlet elimizdeok byk bu corafyada kartlar var. Bu kartlar alt altayazdnz zaman bunun toplamas ok byk bir rakamtutuyor. Bunlar masann stne getirirsiniz. BugnNATOnun 2. byk gc olan ordumuz ve dnyann endeneyimli ordusu olarak Amerikann veya batnn NATOkapsamnda bar gc olarak bir ok yerde katkda

bulunuyoruz. Bunlar hep gzden geirebiliriz. Gzdengeirebilecek konudur hepsi sanyorum.Bunun dnda tabi Irakn kuzeyindeki Amerikan

lojistii konusu gzden geirilebilir, yani bir sr size sz-de soykrm tasars kongreden geerse neler yaplabilirdiye bir sr bir ey sayabilirim ama, aslnda bu kabuledilebilecek bir ey deil, nk szde soykrm diye birey yok sevgili dostlar. Aslnda olay hepimizin bildii gibikendilerine kucak am Trk milletine sava aarak arka-dan vuranlara kar alnm nlemler vard ve isyankarlarakar uluslararas hukuka gre nlem almak da her milletin

hakkdr. Ermeni terristler ehit edilen diplomatlarmznKarabada Hocalda ehit edilen soydalarmzn kanlaryerde kalmasn diyorum.


33/63

Hocal Soykrm

33

Azerbaycandaki kardelerimizin ve bizim millibtnlmze kast ederken her cepheden de bizesaldranlara hak ettikleri dersi verelim diyorum. Cumhuri-yetimize ve uniter btnlmze kast edenlere ve vatanevlatlarnn ehit dmesine neden olanlara artk dersleriniverelim diyorum. Bu vesileyle zerimize kara bulutlar gibi

kmek isteyen vatanmza kast eden emperyalist glereunu hatrlatmak isteriz ki buras vatanmz Anadolu, YceAtatrkn de ifadesiyle Trk elidir. Trk eline ve komublgelerdeki uzantlarna ve Trk soydalarmzn varl-na kast edenlere btn dnya Trkleri el birlii ilecevabn vermelidir. Birlik halinde mcadele etmelidir.

Trkn Trkten baka dostu yoktur. Bugn Hepimiz Ermeniyiz diye slogan atanlar, gsteri yapanlarniye Hocal rnei katliamlarda yry yaparak buvaheti knamak iin, Hepimiz Trkz, hepimiz Azer-baycan Trkyz diye haykrmadlar. Bunu sormak

lazm sorgulamak lazm. Bu nedenle onlarn niyetlerindenphe ediyoruz. Tabi bunda hi phemiz yok. Bugnhepimiz Ermeniyiz diyebilenler yarn hepimiz PKKyzdiyebilecek potansiyel gaflet iinde olanlardr. Onlaratavsiyemiz hakkettikleri terristlerle beraber yaayacaklarterr lkesine gitmelidir. nk bu PKK ibirlikileri buErmeni terr yardaklarnn takkesi dmtr. Trkdmanlarnn niyetleri belli olmutur, ama belki bir ksmiin sa duyuya dnmek vakti hala ge deildir. Onlartarihe dnp baksnlar, Hocalya Karabaa, Ermeni te-rrnn vahetine baksnlar gerei rensinler. ze-

rimizde oynanan oyunlar ve hal seferleri benzeri sal-drlara alet olmasnlar. Szlerime son verirken yaasnbtn dnya Trklnn dayanmas yaasn btndnya Trklnn birlii diyorum ve bu vesileyle cum-


34/63


35/63


36/63

Hocal Soykrm

36

OTURUM BAKANI

Cemil NAL

Sayn Ali Klebi ye teekkr ediyoruz. Deerli ko-nuklar, Karaban Trk dnyas meselesi olduu he-pimizce malumdur. Senelerdir bu iin iinde olan ve Azer-baycana devaml gidip gelen Sayn Sinan OAN Beylesohbetimize devam etmek istiyorum.

1991 ylna kadar Karaba meselesi Sovyetlerin biri meselesiydi. 1992 ylndan sonra gerek Ermenistan ge-rekse Azerbaycan hem Birlemi Milletlere hem deAvrupa Gvenlik birlii Tekilatna ye oldu ve bundansonra konu Sovyetlerin i meselesi Azerbaycan Er-menistan arasndaki bir mesele olmaktan kp uluslar ara-

s bir mesele haline geldi ve 15 yldan beri de Karabazmekle grevli Avrupa Gvenlik birlii Tekilatnnbir grubudur.

imdi, Karaba meselesini zelim diyoruz amazmekle grevlendirdiimiz insanlar kimdir , tanmakistersek bakalm, bir Rusya, iki Amerika, Fransa,

imdi bu nn de tutumu belli ve AvrupaGvenlik birlii Tekilatnn kuruluunda da herhangibir devlet baka bir devletin topran zorla igal ede-mezlii esastr.

Koeryan denen terrist , Avrupa Gvenlik birlii

Tekilatnn ats altnda olmamas icap eden bir insan veErmenistann Avrupa Gvenlik birlii Tekilat ie-risinde elbette ki yerinin olmamas gerekir, bunu arz et-tikten sonra, Sayn Oandan; 15 seneden beri Ermeni


37/63

Hocal Soykrm

37

yanls bu temsilcinin Karaba zmekle grevliolmasna nasl tahamml ediyoruz, yoksa bu Karabazmemek iin bir yol mudur?

Ve imdi bilindii gibi Karaba meselesi 2009 ylnasarktlmaktadr, niin?

Bilindii gibi, 2008 ylnda Ermenistanda seimler

var.Baz mahvellerde Koaryan a ayp olmasn diye, Ka-raba meselesini grmeyi erteledik denildii sy-lenmektedir.

Sayn Oandan bu hususta ki grlerini iste-mekteyim, imdiden teekkr ederim.


38/63

Hocal Soykrm

38

SOYKIRIMIN GEREK YZ

Sinan OAN

Teekkr ederim sayn ba

kan. Sizin sorunuzla bera-ber tabi ben biraz daha Hocal kapsamnda konumak isti-

yorum.Tarih Trklere kar yaplan soykrmlarla doludur.

Biz Trkler at yakmay bilmediimiz (veya bunuyapmadmz iin) hibir zaman bize kar yaplansoykrmlar, zulmleri tarih kazmam, abuk unutmu-uz.

Oysa Trklerin Batda Viyanadan Douda ise Kaf-kaslardan ekilmeye baladklar dnemden sonras hepsoykrma uradklar hadiselerle doludur. Viyanada,

Bosnada, Morada, Tri Poliede Balkanlarn dierblgelerinde; yakn tarihimizde Bosnada soykrma u-rayan hep biz Trkler ve Mslmanlar olmuuzdur.

Dier taraftan Kafkaslara baktmzda, son ikiyzyln tarih sayfasnn hep Trklere kar yaplan soy-krmlarla dolu olduu grlmektedir. Biz Idrda o-cukluumuzda hep dedelerimizden, ninelerimizden o trajik93 harbini ve Idr blgesinde gaa ga olarak bilinenhadiseleri dinleyerek bymzdr. O hadiselerde Erme-niler bizim atalarmz camilere doldurup yakmtr, onla-rn ibirlikileri bu soykrmdan kurtulanlar soyup bir-

ounu da ldrmtr. revan hanlnda, Bakde,Gence de ve daha nice Trk blgesinde katledilen hep

TRK-SAM Bakan


39/63

Hocal Soykrm

39

Trkler olmutur. Ancak bugn Bat kamuoyuna bak-tmz zaman bu sulamalara maruz kalan ne tezattr ki,hep Trklerdir.

Trklere kar tarihin eitli dnemlerinde yaplansoykrmlarn son rnei bundan tam 15 yl nce Ho-calda yaanmtr. Bugn Ankarada Azerbaycan Kltr

Dernei ve Trk Oca tarafndan ortaklaa dzenlenen birkonferansta Hocalda yaanan soykrm konuuyor, an-yoruz. Ancak gnl isterdi ki, hepimiz Ermeniyiz diyen,hepimiz Hrantz diyen kesimler ve zellikle de basnburada olsayd ve hepimiz Azerbaycan Trkyz, hepimizHocallyz diyebilseydi. Ve ayn ekilde gnl ister ki,benzer konferanslar dnyann drt bir yannda yaayanTrkler ve Mslmanlar tarafndan yaplsayd ve aslsoykrmclar deifre edilseydi.

Azerbaycann Urad Tehcir ve Soykrmlar1988 ylnda balayan Azerbaycan Ermenistan

savanda Azerbaycan topraklarnn yzde 20den fazlasigal edilmi ve 1 milyondan fazla insan gmen duru-munda yaamak mecburiyetinde braklmtr. 8 milyonnfusu olan Azerbaycanda bir milyondan fazla insandier bir ifade ile lkede yaayan her 8 kiiden birisigmen durumundadr. Gmen nfusun toplam nfusablmnde ortaya kan rakam asndan Azerbaycandnyann en ok gmen barndran lkesidir. Azerbaycantopraklarnn yzde 20si Ermenistan tarafndan igaledilmitir ve nfusunun yzde 13 kendi tarihsel yurtlarierisinde gmen durumundadr.

Ermenilerin Byk Ermenistan kurmak iinAzerbaycan Trklerini ilk planl tehcir ve soykrm 1905-1907 yllar arasnda gereklemitir. Azerbaycan Trkleridaha sonra 1918-20 yllarnda ikinci defa g tatbik


40/63

Hocal Soykrm

40

edilerek kendi topraklarndan srlmtr. SSCB d-neminde Ermenistanda yaayan Azerbaycan Trkleri1948-53 yllarnda byk ge tabi tutularak yaklak150 bin Azeri tarihi yurtlar olan Ermenistandan ko-vulmu ve Azerbaycan Trkleri nc kez tehcire maruzbraklmtr.

Son 4. tehcir ise malumunuz 1988 senesinde ba-layan ve Mays 1994 senesinde atekesle biten ancak za-man zaman snrdaki atmalarn olduu ve Hocal kat-liamnn da bu arada yapld son soykrmdr.

Soykrmn Yapld Yer: HocalYukar Karaba blgesinin en nemli tepelerinden

birisinde olan Hocal ky stratejik olarak ErmenistanSilahl Kuvvetleri iin askeri bir hedef niteliinde idi.Hocal stratejik olarak Karaba da silsilesinde Adam-ua, Eskeran-Hankendi yollarnn zerinde yerlemek-tedir. Hocalnn corafi-stratejik konumu Ermeni silahl

birliklerinin buraya saldrmasna msaitti. Hocal Hanken-dinden 10 km uzaklkta gneydousundadr. Kara-badaki tek havaalan Hocaldadr.

Hocal 1991 ylnn Ekim ayndan itibaren ablu-kadayd. Ekimin 30unda kara yoluyla ulam kapanmve tek ulam vastas helikopter kalmt. Hocalya sonhelikopter 1992 yl Ocak aynn 28inde gitmiti. uaehrinin semalarnda sivil helikopterin vurulmas ve bununsonucunda 40 kiinin lmnden sonra bu ulam da ke-silmiti. Ocak aynn 2sinden itibaren ehre elektrik ve-rilmemiti. ubatn ikinci yarsndan itibaren Hocal, Er-

meni silahl birliklerinin ablukasna alnm ve her gntoplarla, ar makineli silahlarla bombalanmtr. 936km2lik alana sahip ve 2.605 aileden ibaret 11.356 kiininyaad Hocal kasabas 26 ubat 1992 tarihinde yzyln


41/63

Hocal Soykrm

41

en acmasz soykrmna maruz kalm ve kasaba ta-mamyla yok edilmitir. Hocal bu katliamn yaandsrada Azerbaycan Silahl Kuvvetlerinin korumas altndadeildi ve tamamen savunmasz bir durumdayd. Hocal dadank halde elinde hafif silahlar bulunan 150 kiibulunmaktayd. Azerbaycan silahl kuvvetleri Hocal

halkna yardm edemedi, hatta uzun sre cesetlerinalnmas bile mmkn olmad..Ermenistan Silahl Kuvvetleri ky ynden

kuatm, helikopter ve ar silahlarn yardm ile nce k-y bombalam ve ardndan da kye girerek katliam yap-mtr. Ermeniler bu ky igal ederek btn blge halknabir mesaj vermek istemekteydiler. Nitekim AzerbaycanTrkleri iin ar bir mesaj vermi oldular. Hocal igaledilerek ve neredeyse tamamen yok edilerek blgedeki -zlme hzlandrlm oldu. Ermeniler bu hamleyle ayn za-manda nemli bir stratejik mekan da igal ederek askeri

adan nemli bir baar elde etmitir. Ancak insanlkadna tarihin en acmasz soykrm gerekletirilmitir.Dier taraftan Ermeniler iin bu soykrm kendilerininiddia ettii 1915 ylnda yaananlarn bir c nitelii detamaktayd.

Hocalda Neler Yaand:Ermenistan Silahl Kuvvetleri 1992 ylnn 25 ubat

26 ubata balayan gecede blgedeki 366. Alayn dadestei ile nce giri ve kn kapad Hocal kyndesivil, kadn, ocuk, yal ayrm yapmadan resmi ra-kamlara gre 613 kiiyi katletmilerdir. Katledilenlerin

83 ocuk, 106s kadn ve 7ten fazlas ise yalyd.Normalde en iddetli savalarda dahi sava dnda tutulan,dokunulmayan bu kesime Ermeniler yal, kadn ve ocukdemeden acmasz ikenceler yaparak katletmitir. Bu


42/63

Hocal Soykrm

42

katliamdan toplam 487 kii ar yaral olarak kur-tulmutur. 1275 kii ise rehin alnm ve 150 kii isekaybolmutur. Cesetler zerinde yaplan incelemelerde ce-setlerin birounun yakld, gzlerinin oyulduu, kulak-lar, burunlar ve kafalar ile vcutlarnn eitli uzuv-larnn kesildii grlmtr. Ayn vahetten hamile ka-

dnlar ve ocuklar bile nasibini almtr.Uluslararas Soykrm Suu Asndan HocalKonumamda daha ok bu soykrm zerinde dur-

mak istiyorum. Uluslararas hukuk asndan baktmzzaman Hocal da yaananlarn bir soykrm suu ol-duunu grmekteyiz. Peki Hocal da yaananlarn belgesiolduu halde Hocalda biraz nce sizin de grdnzsoykrm suu ilendii halde neden Azerbaycan olsunTrkiye olsun dier Trk Cumhuriyetleri olsun bu konudabir giriimde bulunup da bunu birlemi milletlere gtr-medi veya dier uluslararas kurululara gtrmedi?

Bence burada konumamz gereken ncelikle btnhepimize den bunun btn delilleriyle ortada olan busoykrm uluslararas alana tamak ve bunu bir soykrmolarak kabul ettirmektir. Tabi nce bunu bizim kendimizinkabul etmesi lazm. Azerbaycan parlamentosu bunu kabuletti 1994 senesinde yanlmyorsam, Trkiye parlamentosuardndan Trkiyedeki btn kurulularn, belediyelerin,yerel ynetimlerin bunu kabul etmesi ve uluslararascamiaya bunu tamas gerekmektedir.

Biraz nce dierli konumaclar da bahsettiler dierTrk cumhuriyetlerine de burada nemli grevler dyor

ama maalesef dier Trk Cumhuriyetlerinin bu konuyabak son derece zayf son derece etkisiz bazen de sonderece ters, Ermenistanda biliyorsunuz szde Ermenisoykrm yalan tutturmular buna bir de ant dikmiler.


43/63

Hocal Soykrm

43

Buraya gelen her yabanc misyon efini her gelenyabanc devlet adamn oraya gtrp bir eyler yaz-drrlar. BDT ierisinde Trk cumhuriyetlerinin devletbakanlarnn da oraya gittiini biliyoruz ve oraya hergiden bir aa dikmi, bizim Trk Cumhuriyetlerinin dev-let bakanlar bir tabela asm ve Osmanl dneminde Er-

menilere yaplan soykrm anyoruz diye de altna notdmlerdir. Dolaysyla ncelikle tabi ki heyecanl ifa-delerle Trk Birliinden bahsediyoruz bunlar etmemiz degerekir ancak iinde bulunduumuz mevcut durumunfarknda olmamz da gerekiyor.

Bugn iinde bulunduumuz mevcut durum maale-sef Trklerin kendilerine kar yaplan soykrmn ok dabilincinde olmadn gstermektedir. Biz maalesef bizeyaplan soykrmlarn bilincinde deiliz. Biz bilincindeolmadmz gibi, dier Trk Cumhuriyetleri de bilincindedeildir.

Demek ki nce bilinlendirme almasna gitmekgerekmektedir. nce kendimizden balayarak daha sonradier Trk cumhuriyetlerine ve btn dnyaya bu soyk-rmn yapldn ortaya koymak iin almamz lazm.

Azerbaycann Yukar Karaba Blgesindeki Hocalkynde 26 ubat 1992 ylnda yaanan katliam uluslar-aras camiann su olarak kabul ettii soykrm ve insan-la kar sular kapsamndaki tanmlamalarla birebir r-tmektedir.

Hocal soykrmna katlm Ermenilerin ve onlarnyardmclar yaptklar insan haklarna aykrlklar, ulus-

lararas hukuki antlamalarn - Cenevre Szlemesi, nsanHaklar Beyannamesi, Vatanda ve Siyasi Haklar Konu-sunda Uluslararas Szleme, Atekes Zamannda veAskeri atmalar Zaman Kadn ve ocuklarn Korun-


44/63

Hocal Soykrm

44

mas Beyannamesine kar olarak ilenmi birsoykrmdr.

Ayrca Hocal soykrm 9 Aralk 1948de BM tara-fndan kabul edilen ve 12 Ocak 1951 tarihinde yrr-legiren Birlemi Milletlerin 'Soykrm Suunun nlen-mesine ve Cezalandrlmasna likin Szlemesi' 2. Mad-

desinde yer alan milli, etnik, rk veya dini bir grubu ks-men veya tamamen imha etme biiminde tanmlananJenosit/Soykrm kavram ile tamamen rtmektedir.

Ermenilerin Hocalda yaptklar katliam BMSoykrm Anlamasnda, Soykrm gereklemi sayla-ca koullarn sayan 2. maddesinde yer alan be bendinilk ikisi ile uyum gstermektedir. lgili maddede soyk-rmn gereklemesi iin bu bentlerde dzenlenen eylem-lerden birinin yeterli olduu belirtilmektedir. ErmenilerinHocalda yaptklar toplu katliam BM Soykrm Anla-masnda Soykrm dzenleyen 2. maddenin a) bendinde

yer alan bir grubun yelerinin katledilmesi ve b) ben-dinde yer alan grup yelerine bedeni ve akli adan ciddibiimde zarar verilmesi koullar ile birebir uyu-maktadr.

Ayrca Hocal katliam, uluslararas hukukta saygnbir yere sahip Nrenberg Mahkemesi Kurulu Senedindeve Mahkeme Kararnda Tannan (kabul edilen) Ulus-lararas Hukuk lkeleri metninin 6. ilkesinin 2. bendininde c. frkasnda tanmlanm insanla kar ilenen sular(Crimes Against Humanity) kapsamnda da ele aln-maldr.

Deerli dinleyiciler , deerli misafirler,Hocal soykrmnn uluslararas camiada soykrm

suu olarak kabul edilmesi, bunun Trkiye tarafndanAzerbaycan tarafndan ve dier Trk cumhuriyetleri tara-


45/63

Hocal Soykrm

45

fndan desteklenmesi ve Avrupada yaayan dier Trklertarafndan desteklenmesi ayn zamanda bizim Ermenilerkarsnda uluslararas camiada maruz kaldmz szdesoykrm sulamasna kar da elimizi glendirecektir.

Biz bu ii yaparak hem Hocal da ehit edilenlerekar grevimizi yapm olacaz hem de Trk d po-

litikas asndan nemli bir baar kazanm olacaz.Bunun iin neler yaplabilir? Azerbaycan devleti tarafndayaplmas gerekenler var, Trkiye tarafndan yaplmasgerekenler var, sivil toplum kurulular ve birey olarakbizim tarafmzdan da yaplmas gereken konular szkonusu.

Azerbaycan Devleti Olarak YaplmasGerekenler:

Azerbaycann Yukar Karaba Blgesindeki Hocalkynde yaanan vahetin bir soykrm olduununuluslararas camiada kabul iin yasal prosedr bala-

tlmal ve Azerbaycan Devleti resmen Lahey Adalet Di-vanna bavurarak 9 Aralk 1948de BM tarafndan kabuledilen Jenosit Szlemesi erevesinde dava amaldr.Bavuruda gerekli deliller erevesinde Ermenistannbugnk Devlet Bakan Robert Koaryan ve SavunmaBakan ve gelecek devlet bakanl seimlerinin gladay Serj Sarkisyan da dahil Hocal Soykrmn ger-ekletiren btn siyasi ve askeri komutanlarn ismi netbiimde belirtilmeli ve cezalandrlmas istenmelidir. HemErmenistan (1993de) ve hem de Azerbaycan (1996da)BM Soykrm Anlamasn imzaladklar iin bu anlama

kendilerini balamaktadr. rnein, Bosna Hersek bumahkemeye bavurarak Yugoslavya eski Devlet BakanSlobadan Miloeviin yarglanmas iin dava amtr. Veuluslararas mahkeme Miloevi davasnda 1995de


46/63

Hocal Soykrm

46

Srebrenitsa kentinde yedi bin Bonakn katledilmesinisoykrm olarak kabul etmi ve san bu sutan dayarglamtr.

Dier taraftan Azerbaycann elindeki petrol kozunuHocal konusunda ve genelde Ermeni sorunu konusundaetkin bir ekilde kullanmas gerekmektedir. Getiimiz

gnlerde Azerbaycan Devlet Bakan lham AliyevinFransa ziyareti srasnda Fransz Cumhurbakanndandl almas bu konudaki zafiyeti gstermektedir.Fransann szde soykrm su kabul etmesinden ksabir sre sonra gerekleen bu ziyaret ve alnan dl bukonuda Trkiye ve Azerbaycan arasnda bir koordi-nasyonsuzluk olduunu gstermektedir. Ayrca da butr hadiseler karsnda Aliyevin biraz duyarl olmasgerekmektedir.Fransaya yaplan ziyaret esnasndaalnan madalya Trkiyeyi incitmitir, Hocaly in-citmitir. Azerbaycanllar incitmi, Trk dnyasn

incitmitir.Szde soykrm tanyan tanmakla kalmayp bunukabul etmeyenlere su uygulamay daha yeni kabul etmiFransadan byle bir dl alnmamalyd. Ayrca Azer-baycann elinde bugn btn batl irketlerin Azerbay-canda cirit att bir ortamda ciddi bir petrol kozu oldu-unu dnyorum. Azerbaycann sadece Hocal me-selesinde deil btn meselelerde petrol kozunu yeterinceoynamadn dnmekteyim. Bu nemli koz btn Trkdnyas iin yeterince kullanlmaldr.

Trkiye Cumhuriyeti Devleti ve STKlar OlarakYaplmas Gerekenler:

Trkiye olarak yaplmas gerekenler vardr, Azer-baycan parlamentosu 1994 senesinde Hocal da yap-


47/63


48/63

Hocal Soykrm

48

toplanp ortak bir davamz anm ve bundan sonra evegidince de bunlarn hepsini unutmu olacaz. Dolaysylada daha aya yere basar daha ciddi daha stratejik admlarortaya koymalyz diye dnyorum.

Azerbaycan Milli Meclisi (Parlamento) her ylubatn 26sn 'Hocal Soykrm Gn' ilan etmitir. Her

yl ubatn 26snda saat 17.00de Azerbaycan halk Ho-cal soykrmnn kurbanlarnn hatrasn anma treniyapmaktadr. Bu trenlerin koordineli bir ekilde btndnyada yaplmas nemlidir.

Hocal soykrmn biz kendimize anlatmann yansra (zelikle biz Ermeniyiz diyenlere) yurt dnda baslankitaplar ve alan sergilerle kresel gndeme kmasnayardmc olmalyz. Btn bunlarla beraber bu konularsrekli gndemde tutmal, bu konudaki bilgi, belge veyazlar paylamal ve datmna yardmc olmalyz.

Sayn Bakan,Karaba meselesini AGT meselesini sormutunuz,tabi u gerei unutmamak gerekiyor tarihe baktmzzaman birok donmu ihtilaf blgesi olduunu gr-mekteyiz. Moldovya da Dnyesteryan blgesini, Gr-cistanda Abhazya ile Osetyay ve Azerbaycanda DalkKaraba blgesinin ve bunlarla ilgili Avrupa lkelerininiinde olduu Amerikann iinde olduu bir takm ulus-lararas organizasyonlar yaplm durumda. Dalk Kara-ba ile ilgili de AGT, MNSK grubu adnda bir grupfaaliyet gstermektedir.

Btn dnyann gzleri nnde gerekleen bukatliama BM, AB gibi uluslararas kurulular gerekenzeni gstermemilerdir. Birlemi Milletler GvenlikKonseyi genel olarak 1993 yl Nisan-Kasm aylarnda


49/63

Hocal Soykrm

49

822, 853, 874, 884 sayl kararlar kabul etmitir. Bukararlarla Azerbaycan topraklarnn Ermeniler tarafndanigal edildii belirtilmitir.

galin sona erdirilmesi iin bugne kadar bir abagsterilememitir. Avrupa Konseyi Parlamenter Mecli-si'nin 25 Ocak 2005 tarihli ve 1416 sayl kararnda

Ermenistan'n Azerbaycan topraklarn halen igali altndatutmas iin de sz konusu olduu belirtmitir. Geli-melere seyirci kalan BM ve Batl devletler, Ermenilerinyaptklar katliamlara ve igal hareketlerine ciddi bir tepkigstermemilerdir. Ermenilerin Mays 1992de Nah-vana saldrmalarndan sonra Trkiye 1921 Kars Anla-mas erevesinde blgeyi korumak iin asker m-dahalede bulunabileceini aklamtr.

7 Mays 2003de, ngilterede yaayan Azerileritemsil eden Vatan rgtnn gnderdii mektuba, D-ileri Bakanl Uluslararas birlii Komitesinden ge-

len cevabi mektupla, ngiliz Hkmetinin Hocal katli-amn ok tarafl olarak inceledii ve Ermeni askerlerinyaptklar katliam insanla kar ilenmi bir su olarakkabul ettii belirtildi.

Ayrca, ABD Kongresi'nin Uluslararas likilerKomisyonu yesi Don Barton, Kongreyi Hocal soyk-rmn tanmaya arm ve Temsilciler Kurulu'nun top-lantsnda yapt konumada, 'Dnyadaki tm toplumlarbunu bilmeli ve hatrlamaldr. ABD Kongresi, Hocalsoykrmn tanmakla uluslararas toplumun uzun yl-lardan beri bu konuyla ilgili sessizliini boza-

caktr.demitir.Ancak Ermenistann igal ettii bir blgeyi bu

ekildeki uluslararas bir topluluun basksyla veya bun-


50/63

Hocal Soykrm

50

larn abalaryla bu sorunlarn zleceine ben pek inan-myorum. Bu sorunun bir tek zm vardr.

Bugn Azerbaycan ordusu artk glenmi durum-dadr. Elbette ki sava istenen bir zm deildir. Ancakigal edilen bir topra geri almann da bar masasndaolmayacan dnyorum. Bar masasnda biz daha

nce burada da ifade edildi 12 adalar nasl kaybettik.Musul ve Kerkk nasl kaybettiimiz ortadadr. Dola-ysyla da Ermenilerin igal ettii blge ancak savaarakgeri alnabilir.

Bugn Azerbaycan ordusu 1990larn bandakidurumunda deildir. Glenmi durumdadr, Azerbaycanekonomisi glenmi durumdadr. Dolaysyla da yap-lacak ey bir an nce o topraklarn alnmasdr. nk va-kit getike insanlarn yaddandaki ocuklarmzn yad-dandaki Karaba artk bir yerde tarih olmaktadr. Do-laysyla da Karaban tarih olmasna msaade etmemek

lazm, bir an nce Azerbaycan ve Trkiyenin de desteiile o blgeler geri alnmaldr. Aksi takdirde bar masa-snda onlarca sene bu ekilde toplanr konuuruz, onlarcasene bugn zld yarn zlecek, 2008de seim var2012de baka bir seim var diye uzatp giderler ve birbakarsnz artk Karaba unutulmu, tarih sayfalarndaKaraba ders olarak ocuklara okutur duruma geliriz.

Nasl ki Zengezur bu ekilde tarih oldu, Karabadatarih olma tehlikesiyle kar karyadr. Dolaysyla daHocal konusunda yaplmas gereken ey bir an ncehepimizin birey olarak Lahey adalet divanna bavur-

malyz, imkanl vatandalarmz bu konuda yaplacakyaynlara yardmc olmaldr. Kurum ve kurulular olarak,Azerbaycan Kltr Dernei olarak, Trk Ocaklar olarak,TSE olarak genel kurullarmz da bilmiyorum byle


51/63

Hocal Soykrm

51

kararlar almmyz, genel kurullarda Hocalnn bir soy-krm olduunu hepimiz bunu biliyoruz, kabul ediyoruz,ancak bunun tarihe gemesi asndan kararlar almalyz.Hocalya soykrm demeliyiz.

Bunu niversiteye senatolarmz yapmal, belediyemeclislerimiz yapmal ve bunu Avrupaya tamalyz ba-

tya tamalyz. Karaba konusunda yaplacak ise Azer-baycann bir an nce o kudretli ordusunun Karabaagirmesi ve Karaba azad etmesidir. Hepinize sayglarsunuyorum.


52/63

Hocal Soykrm

52

OTURUM BAKANI

Cemil NAL

Ben teekkr ederim Sayn Oan,Deerli konuklar, deerli panelistler;bir hatrlatma

ile konumamza devam edeceiz.Bildiiniz gibi Ermeni-lerin yapt katliamla ilgili olarak, gemite AzerbaycanTrklerinin Trkiyeye szl mracaat olmutur.Bununtarihi 1 Aralk 1804 olup yle ifade edilmektedir.

Rus, Ermeni geldi dayand,

Krpe balam uyand,

Haber verin Trklere,

Gence kana buland.

On binlerce Trkn Gence Han Cevat Hanlaberaber katledildii tarihtir. Ve biz maalesef tarihimizibilmiyoruz, ona sahip kmyoruz, ama Ermeni, 300 sene-

den beri bir izgide ve kendisine gre hakl olduu birdavann arkasnda durmaktadr. Her yl milyonlarca dolartoplayarak szde Ermeni soykrm meselesini canl tuta-bilmektedirler.

Deerli konuklar,son konumacmz; Dr. Hasan AliKARASAR beyefendidir. Kendilerinden talebimiz yleolacaktr. ayet bir aklk olursa seviniriz. imdi ii-mizdeki pek ok bilim adam dahil pek ok niversitehocas mutlak suretle artsz Ermeni snr kaplarnnalmas konusunu grmektedir. Ve diplomatik iliki-lerin balamasn istiyorlar. Sebepleri de hazr, diyorlar ki;

Trkiye Kafkasyann huzurunu bozuyor, oradaki geli-melere mani oluyor, bu Trkiyenin dostluuna yakmaz,tarihe biraz k tutsun hi olmazsa soykrm yaptnbtn dnyaya sylesin. Tabi biz bunlar yaparsak, soyk-


53/63

Hocal Soykrm

53

rm acaba Ermeni anayasalarna koyduu Dou Ana-dolunun Bat Ermenistan olduu fikrinden vazgeecekmidir? Yahut Dou Ermenistan dediimiz bir ucuKaradeniz, bir ucu Hazar, bir ucu Akdenize dayal B-yk Ermenistan hayalinden vazgeip bizden zr dile-yecek midir? Bu konular zerinde sayn hocamdan ricamz

olacak, teekkr ederim.


54/63

Hocal Soykrm

54

NELER YAPMALIYIZ?

Dr.Hasan Ali KARASAR

Sayn Bakan ok teekkr ederim. Szlerime ksabir anekdotla balayacam, nk saat de ge oldu. Btn

bu Hocal hadiseleri cereyan ederken, aslnda dnyaajanslarna yle bir bakarsanz bu ileri dnyaya ilkduyuran Thomas Goltz isimli Amerikal bir gazetecidir.Tam gerek kan akmaya balamadan saatler evvel, birhelikopterle kendini ancak blgenin dna atabilmitir.Azerbaycan Gnl adl kitabnda ok ayrntl olarakHocal ehrinde yaadklarn, grdklerini, orann ko-mutanyla konutuklarn, btn hatralarn anlatr. Bu ha-tralar arasnda beni o zaman ok etkileyen bir kkblm vard. Oradaki komutan 45 kiilik bir birlie ko-muta ediyor ve gnde iki kere gelen bir helikopterle ancak

ellerine yetecek kadar mermi geliyor, yemekleri yok,askerler arasnda alk ok ciddi boyutlara ulamdurumda. Helikopterler normalde 18- 20 kii tayabilecekkapasitede iken, 30- 40 kiiyi karma telanda. nkkatliam geliyorum, soykrm geliyorum diyor.

Btn bunlarn arasnda, bahsi geen komutanTrkiye hakknda ok ciddi sulamalarda bulunuyor. VeAmerikal gazeteci hemen bu konunun zerine gidiyor. Bukomutan acaba neden Trkiyeye kzyor neden byle birsinir iinde diye. Ve komutan da ok rahatlkla diyor kitabii bizim de istihbaratmz var, Ermenilerin gzergahlar

zerinde en byk istihbaratmz da onlarn plerinitoplamak ve plerine bakmak. Bu plerin arasnda Tr-

Dr., Bilkent niversitesi retim yesi


55/63

Hocal Soykrm

55

kiyeden gelen stler, meyve sular, konserve kutular var.te o zaman sizin geldiiniz noktada unu syleyebilirizki bu ilerin balad ilk gnlerden itibaren aslndaTrklerin arasnda yle bir Ermeni lobisi var ki, buAzerbaycan lobisinden de Trklerin Trk milliyetiliilobisinden de demek ki daha kuvvetli, hibir ekilde bir

ambargo koyamyoruz ve hibir ekilde de, aslnda bizimistediimiz olmuyor. Baz grnmeyen eller Trkiyesiyasetini de ynetiyor. O yzden gazetelerde de tele-vizyonlarda da baz farkl sfatlardan insanlarn hainaneyaklamlarn grmekten bilimle uraan insanlar olarakgerekten hepimiz hicap duyuyoruz.

Yine ayn gnlerde Hocal da katliam ve soykrmilenirken iin br tarafnda Bakdeki durum da ok iac deil. Trkiye gerekten byle bir ihanet emberiiinde, Ermenistana neredeyse destek olurken Bakde de gn boyunca btn her ey reddedilmi, resmi

azlardan aslnda byk bir Ermeni saldrsnn pskrtl-d aklanm, hatta ertesi gn ehit olan yukarda bahsigeen komutann cenazesine Azerbaycan devlet temsil-cilerinden hibiri katlmamtr ki, Hocal ehitleri iin ilkkabir ehitler hyabannda kendisi iin almtr.

Peki neden bylesine bir vahet uygulanyor? Ha-mile kadnlarn karnlar deiliyor, ocuklar paramparaediliyor, duvarlara ivileniyor. Bunlarn, ciddi bir stratejikve siyasi sebebi olmas lazm, bu konuda da en gzel al-malar yapan pek ounuzun da bilecei Namk Vol-kandr. Ciddi bir aratrmacdr. zellikle soykrm ve

zulme urayan Trk toplumlar zerindeki bu travmayok iyi incelemitir. in biraz tarihi boyutu ksa gese debyk katliamlarn soykrmlarn milletler zerindekitesirini ok iyi irdelemitir. Aslnda biraz tarih sayfalarn


56/63

Hocal Soykrm

56

da kartrrsak bu iin ilk ok ciddi uygulayanlarndanbiri de Cengiz Han diyebiliriz. Cengiz Han bir ehri alr,herkesi bir anda yok eder ve tabi bu onlarca baka ehrinsavamadan dmesine ve fethedilen yerlerdeki insanlarndireni gdsnn tamamen yok olmasna ve sivillerin vedevlet yneticilerinin kendilerine olan gvenlerinin

tamamen bitmesine neden olur.Yani Hocal da yaplan gerekten sapka vahicebir eydir ama ayn zamanda Ermenilerin siyasi ama-larna ve askeri amalarna ok ciddi bir ekilde stratejikolarak hizmet eden bir eydir. Ve bu kesinlikle oradaki 3-5sarho, ayya etecinin ii deildir. Bu kesinlikle en batanen yukardan bir strateji olarak seilmi ve emredilmi birkatliam soykrmdr. Bu yzden Sinan Beye kesinliklekatlyorum. Trkiye elinden geleni yapmal bunu uluslar-aras sular mahkemelerine tamak iin, ama Trkiyeninhalini herhalde ilk cmlelerimiz olduka iyi yanstyor.

Tabi yine bu millet zerinde oluan travmaya pek ounuzne kadar ahit oldunuz bilemiyorum, ben ancak uzaktanizleme imkan bulabildim.

Hocal soykrm srasnda Azerbaycanda oluantravma bir kere kaknlarn ok hzl bir ekilde gnhzlandrm ve Bak ve etrafnda bir anda nce yarmmilyon daha sonra 1 milyona yakn mltecinin olumasnsalam, ve Ermeniler in aslnda ok uzun srede yapa-bilecei bir etnik temizlii ve insanlar arasnda tela vedevlet tarafndan sahiplenilmemenin vermi olduu telanda etkisiyle ok hzl bir ekilde temizlik gerek-

letirilmitir. Gmenlerin de mevcut durumunu hepimizbiliyoruz. Yani Azerbaycan Cumhuriyeti elbette baz ciddimlhazalarla bu insanlar yerletirmi, yaklak zerinden15 sene gemi, ama bu insanlarn ii yok a yok pek ok


57/63

Hocal Soykrm

57

zorluk iindeler. Uluslararas baz kurumlarn yardmylayaamaya alyorlar. Ancak bunlar iin de ok ciddirehabilitasyon programlar uygulamak gerekecektir ileride.Tabi yine bu travma ok nemli bir yldrma-ypratmaoperasyonunun bir parasdr. Sivil diren mihenk nokta-larnn hepsinin bitirildii, devlet iinde de zellikle askeri

komuta iinde ok ciddi bir psikolojik travmalara sebepolduu bilinmektedir. Balkanlardaki eteciler ve Ermenietecileri ta 150 senedir neredeyse 1870lerden beri Trki-yenin batsnda ve dousunda, ayn taktikleri uyguladk-larn biliyoruz. Nasl bir avu Mool btn dnyay farklerevede ancak benzeri vahetle dize getirdiyse kendileride ayn beklenti iinde olabilirler. u anda da baz kkmilletler byk milletlere kar bu tip taktikleri, bu tipyldrma ve psikolojik savalar ok ciddi kullanabil-mektedirler.

Soykrm literatrne Sinan Bey ciddi olarak de-

indi. 1933 senesinde ilk defa Roma statsnde o zamankiMilletler Cemiyetinde geen bir kavram. O zaman birPolonyal Yahudi bir bilim adam tarafndan ortayaatlyor. Tam o sene Irakta olan Asurilere kar bir me-zalimi sebep gstererek ortaya atyor. Daha sonraNuremberg mahkemelerinde bu daha ok piiyor ve bellibir olgunlua geliyor ve bugn Hocalda olanlar tamolarak bu tanmlara uymaktadr.

Bu tanmlar o kadar da geniletilmitir ki mesela birehrin suyunu uzunca bir sre kesmek dahi soykrmsular iinde 5. bentte yer alan sulardan biridir. Yani

orada yaayan insanlarn hayat haklarn ve salkl yaamkoullarn engellemek dahi. Mesela doum haklarnsnrlamak kanunlar Dou Trkistanda, yine soykrmsular kapsamndadr. Tabi Hocaly hatrlarken 1990lar


58/63

Hocal Soykrm

58

boyunca Trk dnyasnn deiik yerlerine de Hocal ka-dar ciddi katliamlar ve etnik temizlikler soykrmvarihareketler olmutur. Mesela bunlardan nemlilerinden biri1997 ve 1998 senelerinde Kuzey Afganistanda zbek veTrkmen Trklerine kar Taliban tarafndan gerekle-tirilen ok ciddi katliamlar serisidir ki; toplam 47-48 bin

Trkn bunda hayatn kaybettiini biliyoruz, ama bunakar bugn, 7500- 8000 Taliban askeri konteynrlardatanrken havaszlktan lm. Dnya da AfganistanTrklerinin liderlerini uluslar aras mahkemelerde yargla-mak istiyor. te btn bunlar gz nne aldmzdaTrkiyede bizim ciddi bir sesimizin kmama meselesiolduunu gryoruz ve bunu sadece Trkiyeyi yneten-lerde deil, Trkiyedeki sivil toplumun nemli meselele-rinden biri olarak grmek lazm. Her eyi defalarca hemdevlet kurumlarna hem sivil toplum kurulularna ta-maya ve ok srarl bir ekilde devam etmemiz lazm.

1990lara nasl girdiimizi hatrlayanlar tabi ki Bulga-ristandan bir etnik temizlik sonucu bir anda Trkiyeyemilyonun zerinde soydamzn geldiini hatrlarlar. YineDou Trkistanda yaklak 180 bin Trkn nasl kmakzorunda brakld Krgzistan ve Kazakistanda mltecihaline geldiini hatrlarlar. Afganistanda yine 50 bineyakn Trk ldrlrken yaklak bir milyon iki yz binkadar Trk komu lkelerde mlteci konumuna d-mtr. Etnik temizlik uygulamalarna kendi toprak-larnda maruz kalan milyonlarca Azerbaycan Trk yineevelerinden yurtlarndan ayrlarak kendi lkeleri iinde

mlteci konumuna dmtr. Ancak btn bunlarinsanla anlatacak, brakn dnyann dier milletlerinekendi ocuklarmza anlatacak mekanizmalarmz, bilimselve propaganda almalarmz maalesef yoktur.


59/63

Hocal Soykrm

59

Ne yazk ki, tarihin ve insanln bu en kanl tra-jedisi Hocal da yaanrken ve stelik masum insan-larn hunharca katledildii cinayetlerin kantlar nite-lii tayan video kaytlar ve belgeleri de eldeykendnya kamuoyu yeterince bilgilendirilmeyerek yllarcasonu alnamamtr.

Hocal vahetini dnya devletleri ve uluslararasrgtlerin soykrm olarak tannmas iin gerekli olanadmlarn atlamad bilinmektedir. Hocal soykrm ad,her ne olursa olsun nasl anlrsa anlsn, kim tarafndankime ynelik hangi artta ve ne ekilde olursa olsun, so-nular vahim olaylarn yaand bir vahettir. Hal byleiken insanlk d bu olayn sadece ve sadece Azerbaycanve Trkiye tarafndan anlarak knanmas, gerekten okzcdr. Dier taraftan bu katliamn ardndan 15 ylgemesine ramen, halen dnya kamuoyuna anlatlamamolmas da maalesef ok daha zc ve de dndrcdr.

Bu itibarla Hocal katliamyla ilgili olarak dier l-keler, uluslararas kurumlar, insan haklar ve sivil toplumrgtleri gibi eitli kurulular eldeki kant nitelii tayanbelgelerle daha fazla ve srarla bilgilendirilmeli, konununuluslararas platformlara tanarak parlamentolarda tartl-mas salanmaldr. Ermenistann devam eden igalci vetecavzkar tutumu ortaya konularak dnya kamuoyunadeifre edilmeli, yaralarn bir nebze de olsun sarlmasamacyla, Ermenilerin igal ettii Azerbaycan toprak-larndan ekilmesi de kararllkla istenmelidir. Bundanevvel kaplarn almasn, grmelerin gizli veya ak

balatlmas Trk milletine bir ihanettir. Haksz vetecavzkar bir taraf dllendirmektir. Bunu diplomasi,siyaset vesair terimlerle anlatmak insafszlktr. Bu ne-denle insan haklarna saygl duyarl saduyulu her kesimi


60/63

Hocal Soykrm

60

ve herkesi Hocal soykrmnn dnya kamuoyu nezdindetannmas amacyla balatlmas gerektiine inandmzkampanyaya insanlk adna katlmaya aryoruz.

Sayglar sunarm.

HOCALI SOYKIRIMI FOTORAFLARI


61/63

Hocal Soykrm

61


62/63


63/63

Hocal Soykrm

63

Documents

HOCALI SOYKIRIMI