Embed Size (px)
Citation preview
2 ..............Yunuslar› Tan›yoruz
6 ...............................Yunus Çizelim!
7 ..............Odan› Yunuslarla Süsleyebilirsin
8 ..........Yunuslar Nas›l Sesler Ç›kar›r?
9 .......”Memeli” Oldu¤unu Nas›l Anlars›n?
12 ............Yavrulara Yard›m Eder misin?
1 3................Biz Nas›l Haberlefliriz?
14 .......Minik Sualt› Araflt›rma Gemisinde!
1 6................Deniz Alt›nda Yolculuk
1 8..................Haydi Mutfa¤a
19 ..........................Çok Merak Ediyorum
2 0..................Çakçak Keflfediyor
2 2.....Küçük Eller ‹flbafl›nda
2 4................................K›rç›l’›n Seçtikleri 2 0
2
9
1 2
icindekitemmuz07 28/7/05 23:43 Page 1
Yunuslar yaşamlarını sudageçirirler. Bu nedenle pekçok insan onların balıkolduğunu düşünür.Oysa onlar balık değil.Çünkü onlar balıklar gibisuyun altında soluk alamazlar.Yine de suyun altında uzunsüre kalabilirler.
2
Yunusları n, soluk alabilmek için su yüzeyine çı kmaları gerekir. Gördün mü,
yunusun başı nı n üzerinde küçük bir delik var. Bu, onun burun deliği! Yunuslar,
su yüzeyine çı ktı kça bu delikten soluk alp verirler.
3
Yunuslar teknelerle
birlikte yüzmeyi çok
severler.
Yunusları n sı rt,
göğüs ve kuyrukları nda
yüzgeçler vardı r.
Yüzgeçler yunuslarn
suda hareket etmesini
sağlar.
Yunuslar memeli hayvanlardı r. Bu, anne yunusları n yavruları nı meme
uçları ndan gelen sütle besledikleri anlamı na gelir.
visual photos
Yunuslar çok hı zlı yüzerler. Vücutlarnı n pürüzsüz oluşu
hı zlı yüzmelerine yarı dmcı olur.Gösteri amacı yla
özel olarak eğitilen
yunuslar, insanlara
yaklaşı p, onlarla
oynayabilirler.
Çok sevdikleri
balı kları insanlarn
elinden yiyebilirler.
Ancak denizlerde
gördüğümüz
yunuslara yaklaşmak
tehlikeli olabilir.
Yunuslar sürüler
halinde yaşarlar.
Bu sürülerde 5 – 15
yunus da olabilir,
200 yunus da.
4
visu
alph
otos
visu
alph
otos
Yunuslar çok farklı sesler çı kartarak birbirleriyle konuşurlar. Yeni bir yiyecek
buldukları nda ya da tehlikeli bir durum fark ettiklerinde çı karı dı kları seslerle
birbirlerine haber verirler.
Yunuslar
çok yükseklere
sı çrayabilirler. Kuyrukları nı
hareket ettirerek suyun
dı şı na çı kı verirler.
Havada yükselir ve sonra
tekrar suya dalarlar.
Yunuslar çok akı llı hayvanlardı r.
Denizdeki süngerleri alet gibi
kullanabilirler. Kendilerine yemek
ararken bu süngerleri
burunlarna takarlar.
Bu sünger, yunuslarn
burnunu deniz dibindeki
keskin deniz kabukları ndan
ya da dokunduklarnda onlara
zarar verebilecek balı klardan
korur. Anne yunuslar sünger
kullanmayı yavrularna da
öğretirler.
MMeelltteemm YYeennaall CCoo��kkuunn
5
1
2
3
Yunus Çizelim!Yunus Çizelim!
6Çizim: P›nar Büyükgüral
yunusmobil 28/7/05 22:34 Page 1
Odan› Yunuslarla SüsleyebilirsinOdan› yunuslarla süslemek istersen burada
gördü¤ün gibi bir süs yapabilirsin.
Bu oda süsünü baflka
hayvan resimleriyle
de yap›p sevdiklerine
arma¤an edebilirsin.
Renkli kartondan afla¤›daki gibi bir flekil kes.
Bu sayfadaki yunus çizimlerini fotokopiyle ço¤alt ve onlar› da kes.
Kesti¤in yunuslar›n kar›nlar›ndaki ç›k›nt›lara yap›flt›r›c› sür. Bunlar›
kartondan kesti¤in fleklin üstüne, foto¤raftaki gibi yap›flt›r.
Yunuslardan birinin s›rt›ndaki yüzgece bir ip ba¤la. ‹pin di¤er ucunu da
kartonun alt ucuna ba¤la.
Kartonunun ortas›ndaki k›rm›z› noktan›n bulundu¤u yere bir ip ba¤la. Bu
iple oda süsünü istedi¤in bir yere asabilirsin.
7
Zuhal ÖzerÇizim: P›nar Büyükgüral
yunusmobil 28/7/05 22:34 Page 2
Yunuslar Nasıl Sesler Çıkarır?
8
Çekidek’in babası �, Karamel,
Çekirdek, Minik ve
Kı �rçı �l’ı � kayı �kla
gezdiriyordu.
Birden bazı �
sesler duydular.
Minik, seslerin nereden
geldiğ�ini çok merak etti. Çevresine bakı �ndı �, bakı �ndı �…
Seslerin nereden geldiğ�ini bir türlü anlayamadı �. Bu
sı �rada, Karamel ve Çekirdek kı �kı �r kı �kı �r gülmeye
baş�ladı �lar. Sonra, Minik’e bu sesleri az önce yanlar�ı ndan
geçen yunusları �n çı �kardı ğı ���nı � söylediler. Yunusları �n ç�ı kardı ğı ���
sesleri televizyonda izledikleri bir programda duymuş�lardı �. Üstelik bu
programda yunus sesi çı �karmanı �n eğ�lenceli bir yolunu da öğ�renmiş�lerdi.
Kı �yı ya çı �ktı �klar�nda bunu Minik’e de öğ�retmek istediler. Hemen bir balon
buldular. Çekirdek, balonu kocaman ş�i�şirdi. Karamel de
balonun ağ�zı �nı � esneterek sı �kı �ca tuttu ve havası �nı �n
yavaş�ça boş�alması �nı � sağ�ladğ�. ��İşte tam o sı �rada
yunusları �nkine benzeyen bir ses çı �kı �yordu.
Minik sevinçle zı �plamaya baş�ladı � ve “��İşte
denizde duyduğ�um ses, i�şte yunus sesi” dedi.
Çevrendeki sesleridinle! Başka hangi
sesleri duyuyorsun?
Aşağıdaki İnternet adresinde yunussesi dinleyebilirsin.
http://www.dolphinkind.com/images/squeek.wav
Zuhal ÖzerÇizimler: Tülay Sözbir Seidel
Yunuslar Nasıl Sesler Çıkarır?
9
‹nek, koyun, kedi, köpek, fil,
ay›, maymun, flempanze,
aslan, kirpi, zürafa, yunus
gibi pek çok hayvan var.
Biliyor musun, tüm bu
hayvanlar bir grubun üyesi.
Hatta biz insanlar da... Bu
grubun ad› da “Memeli Hayvanlar”!
Peki, bir hayvan›n memeli olup
olmad›¤›n› nas›l anlar›z? Elbette,
baz› ortak özelliklerine bakarak.
visual photos
memeli2 28/7/05 22:53 Page 2
Memeliler yavrular›n›
anne sütüyle beslerler.
Süt, yeni do¤um yapan
annenin meme ucundan
ç›kar. Sen de bebekken
bir süre annenin sütüyle beslendin.
Koyunlar, keçiler, köpekler ve daha
birçok memeli de yavrular›n› kendi
sütüyle besler.
Memelilerin vücutlar›nda k›llar vard›r. Baz›lar›n›n tüm vücudu k›llarla
kapl›d›r. Baz›lar›n›nsa yaln›zca b›y›¤› vard›r. Baz›lar›n›n k›llar› da ancak
büyüteçle görülebilecek kadar k›sad›r.
10
memeli2 28/7/05 22:53 Page 3
Memelilerin ço¤u di¤er hayvanlardan daha
uzun süre yavrular›yla ilgilenirler. Memeliler,
yavrular›na kendi bafllar›na nas›l
yaflayacaklar›n› ö¤retirler. Ama içlerinden bir
tanesi yavrular›yla di¤erlerinden çok daha
uzun süre ilgilenir. Sence bu memeli,
bu sayfadakilerden hangisi olabilir?
Banu Binbaflaran Tüysüzo¤lu
11visual photos
visu
al p
hoto
svi
sual
pho
tos
memeli2 28/7/05 22:54 Page 4
Yavrulara Yard›m Eder misin?Zürafa, kedi ve fil yavrular› anneleriyle buluflmak istiyorlar. Çünkü kar›nlar› çok ac›km›fl. Ama yavrular onlar› annelerine götürecek yolu bulam›yorlar. Farkl› renklerde kalemler kullanarak yavrular› annelerine ulaflt›racakyollar› çizer misin?
12
Meltem Yenal CoflkunÇizim: P›nar Büyükgüral
anneler 28/7/05 21:28 Page 1
Biz Nas›l Haberlefliriz? T›pk› yunuslar gibi biz de birbirimizle konufluruz. Birbirimize sesimiziduyuramayaca¤›m›z kadar uzak oldu¤umuzdaysa, haberleflme araçlar›ndanyararlan›r›z. Afla¤›da bu araçlardan dördünün resimleri var: Cep telefonu, sabittelefon, mektup ve bilgisayar. Bu resimler belli bir s›raya göre dizilmifl. Ancakarada baz› yerler bofl b›rak›lm›fl. Sen de bu s›ray› izle. Bofl b›rak›lan yerlere,oraya gelmesi gereken haberleflme arac›n›n resmini çiz.
13
Ayflenur UsÇizimler: P›nar Büyükgüral
bulubul 29/7/05 01:23 Page 1
Minik Sualt› Araflt›rma Gemisinde!
14
Minik, Karamel ve Çekirdek denizin alt›ndaki yaflam› daha yak›ndan görmekistediler. Böylece bir sualt› araflt›rma gemisine bindiler. Bu gemi, bir otomobildenbiraz büyüktü. Ama suda yüzen bir gemiden de çok küçüktü. Dahas› da var!
Sualt› araflt›rmagemisinin ileri geri
hareket etmesini bupervane dönerek
sa¤lar.
Bu bir robot kol. Araflt›rmac›lar, bu kolu kullanarak denizdibinden su, tafl, kabuk gibi çeflitli örnekler toplarlar.
Kaptan ve yolcular, bir telsiz arac›l›¤›yladi¤erleriyle haberleflirler. Di¤erleri kim
mi? Onlar› su yüzeyinde bekleyengemideki kaptan ve yolcular!
minikler 28/7/05 20:45 Page 1
15
Afla¤›da sualt› araflt›rma
gemisinin baz› parçalar›
var. Onlar› yandaki
resimde bulabilir misin?
Bu bir su tank›. Bu tank›n içine sudolduruldu¤unda gemi suya dalar.
Tank›n içindeki su düzeyiayarlanarak gemi istenen derinlikteyüzdürülür. Tank boflalt›ld›¤›ndaysa,
gemi tekrar su yüzeyine ç›kar.
Sualt› karanl›kt›r.Sualt› araflt›rma
gemisinin önündekilambalar, arac›nönünü ayd›nlat›r.
Sualt›nda soluyabilece¤imiz hava yoktur.Bu nedenle, kaptan ve yolcular, içinde
hava olan bir odada bulunurlar. Kaptan,gemiyi kullan›r. Yolcular da pencereden
çevrelerini incelerler.
Tu¤ba CanÇizim: P›nar Büyükgüral
Karakter çizimleri: Tülay Sözbir Seidel
minikler 28/7/05 20:45 Page 2
,
16
yolculuk 28/7/05 20:50 Page 1
17
Yaz› ve Çizimler: P›nar Büyükgüral
yolculuk 28/7/05 20:50 Page 2
Malzemeler:5 limon 1,5 su barda¤› toz fleker3,5 su barda¤› suBirkaç nane yapra¤›
18Kesici aletleri ve oca¤› kullan›rken
büyüklerinizden yard›m isteyin.
Zuhal Özer
Çizimler: Tülay Sözbir Seidel
Yaz günlerinde so¤uk bir limonata kadar rahatlat›c›ne olabilir? Bu limonata bir de dondurma gibihaz›rlanm›flsa tad›na doyum olmaz!
‹ki limonunkabu¤unurendeleyin.
Kabu¤unu rendelediklerinizde dahil olmak
üzere, 4 limonunsuyunu s›k›n.
Beflinci limon dondurma kab›olarak haz›rlanacak.Bunun için, limonu
bardak gibi duracakbiçimde her iki ucundan kesin.
Bir b›çak yard›m›yla içini ç›kar›n.Bu limonu, bir kab›n içine koyarakbuzdolab›nda saklay›n.
Su ve flekeri bir tencerede kar›flt›r›nve fleker eriyene kadar ›s›t›n.Hafifçe kaynamaya bafllay›nca daiçine limon suyunu ve limonkabu¤u rendesini ekleyin.
Yaln›zca 2 dakika kaynat›n.
Ateflten al›n ve oda s›cakl›¤›nagelene kadar bekleyin. Daha sonra
buzlu¤a koyun ve donmas›n›bekleyin.
Donduktan sonra buzluktan al›n.Bir çatal yard›m›yla buzu k›r›n
ve iyice kar›flt›r›n.
Daha önceden haz›rlad›¤›n›z limonkabu¤unun içine doldurun vetekrar buzlu¤a koyun.
Yemeden önce, üzerininane yapraklar› ve limonkabu¤u rendesiylesüsleyin.
limon 29/7/05 01:03 Page 1
19
K›fl mevsimini hat›rla! Hava so¤uktur.
Do¤adaki hayvanlar için besin azd›r. Bu durumda,
besin bulamayan baz› memeliler, hayatta
kalabilmek için uzun bir k›fl uykusuna
yatarlar. Ay›lar da k›fl aylar›nda yemek
bulamad›klar›nda uykuya yatarlar. Ancak onlar›n
uykusu, k›fl uykusu gibi de¤ildir. So¤uktan
korunmak ve uyumak için sakland›klar› yere biri
geldi¤inde, ya da bir yiyecek kokusu ald›klar›nda
uyan›rlar.
“Ay›larneden k›fl uykusuna
yatarlar?”Burak Vatan
5 yafl Uzunköprü Edirne
Tu¤ba CanÇizim: Tülay Sözbir Seidel
Merak etti¤iniz sorular› bize gönderebilirsiniz. Adres: TÜB‹TAK Merakl› Minik Dergisi Çok Merak Ediyorum Köflesi Atatürk Bulvar› No: 221 Kavakl›dere/Ankara
19-kanguru 28/7/05 23:09 Page 1
So¤uk havalarda üflümemek için kal›n giyiniriz. Elimize eldiven,bafl›m›za bere, boynumuza atk› takar›z. Peki, so¤uk sulardayaflayan yunuslar üflümemek için ne yaparlar? Onlar›n bir fleyyapmalar›na gerek yok, çünkü derilerinin alt›nda kal›n bir ya¤tabakas› bulunur. Bu tabaka, yunuslar›n vücutlar›n›so¤uktan korur. Gelin özel bir eldiven yaparak bununnas›l oldu¤unu anlayal›m!
Elinin girebilece¤i büyüklükte iki torba bul.Torbalardan birine iki büyük dilim margarin koy.
20
Margarin dilimlerininaras›na, ikinci torbay›yerlefltir. ‹ki torban›na¤›z k›s›mlar›n›birbirine bantla.
Yunuslar› So¤uktan Ne Korur?
20-21cakcakxx 28/7/05 20:29 Page 1
21
Bu eldiveni denemek içinönce büyük bir kab›n içinesu doldur. Sonra suyuniçine çok say›da buzparças› at. Böylece so¤uksu elde ettin.
Bir eline eldivenini tak. Sonra da ikielini birden so¤uk suyun içinde birsüre tut. Hangi elin önce üflüdü?Eldivenli olan m›, eldivensiz olan m›?
Tu¤ba CanDeney çizimleri: P›nar Büyükgüral
Ya¤dan eldivenin t›pk› yünden yap›lm›fleldiven gibi elini so¤uktan korudu¤unugöreceksin. Demek ki ya¤, yün gibimalzemeler so¤u¤u geçirmiyorlar.Baflka hangi malzemeler so¤u¤ugeçirmez, düflün bakal›m...
20-21cakcakxx 28/7/05 20:29 Page 2
22
Haziran say›m›zda, at›k
malzemelerden akvaryum
modeli yapman›z› istemifltik.
‹flte akvaryumlar›n›z ve siz!
Sinemis Bahad›r - 5 yafl - Adana
Sena Kula - 5 yafl - Ödemifl / ‹zmir
‹lgim Gözde fiahin - 6 yafl ‹stanbul
Özgün / Birkan Ayaz - 4,5 yafl - ‹zmir
Reyhan Uzer - 7 yafl - Manisa
Azra Duru Say›n - 4 yafl Çorlu / Tekirda¤
Rumeysa Ünel - 6 yafl - ‹stanbul
Murat Yi¤it Kara - 6 yafl - Ankara
Kayadüzü ‹ÖO - 1 A s›n›f› ö¤rencileri Merzifon / Amasya
Yark›n Sezen / Nehir Çelikel 4 yafl - Ankara
22-23kucukel-temmuz .qxd 29/7/05 01:16 Page 1
23
Hasan Tahsin fien - 8 yafl fiarköy / Tekirda¤
Ekim say›m›z için çeflitli bitkilerindökülmüfl yapraklar›n› toplay›n.
Bunlar› boyay›p bask›lar›n› ç›kararakfarkl› resimler yap›n. Bu resimlerle
çekilmifl foto¤raflar›n›z›, ad›n›z›, yafl›n›z›ve oturdu¤unuz ili yazarak, isterpostayla ister e-postayla bize
gönderebilirsiniz.
‹lgi Taner - 5 yafl - Mersin
Furkan Efe Kalkan5 yafl - Ankara
Erdem / Onur Kaya 5 - 2 yafl /
Deniz Bilsel - 11 yafl - ‹stanbul
Do¤a Zerman - 5 yafl - ‹stanbul
Bizim Ev Anaokulu - Ankara
Burak Batar - 6 yafl - Bursa
‹brahim Çelik - 6 yafl - Ankara
Efe fiimflek - 6,5 yafl - ‹stanbul
‹layda Yelim - 5 yafl - Merzifon / Amasya
Ceylin Do¤aner - 3 yafl - Konya
Yaman Efe Gümüfl 5 yafl - ‹zmir
TÜB‹TAK Merakl› Minik Dergisi“Küçük Eller ‹flbafl›nda” Köflesi
Atatürk Bulvar› No: 22106100 Kavakl›dere / ANKARA merakl›[email protected]
Salim Üner - 6 yafl - Tekirda¤
22-23kucukel-temmuz .qxd 29/7/05 01:17 Page 2
24
Kumdan Heykeller SergileriBu yaz, Ankara, ‹stanbul veAntalya’da düzenlenen kumdanheykeller sergilerini kaç›rmay›n! Busergilerde, dünyan›n çeflitliülkelerinden ve ülkemizdensanatç›lar›n kumdan yapt›¤› devheykeller yer al›yor. ‹stanbul’dakikumdan heykeller sergisi,Kozyata¤›’ndaki Carrefourma¤azas›nda, 30 Eylül 2007’ye kadar gezilebilecek. Burada çocuklar ve yetiflkin-lere yönelik heykel atölyeleri de düzenleniyor. Antalya’da, biri Konyaalt›Beachpark’ta, ötekiyse Kemer’de olmak üzere iki sergi var. Konyaalt›’daki sergi 1Ekim 2007’ye, Kemer’deki sergiyse 31 Ekim 2007’ye kadar ziyarete aç›k. Ankara’daSö¤ütözü’nde Ankara Ticaret Odas› yan›ndaki sergiyse, 5 A¤ustos’ta aç›lacak ve 30 Ekim 2007’ye kadar gezilebilecek.
O y u n c a k
S e r g i
Kesek⤛d›ndan KuklalarKedi, köpek, fare, tavflan, ay›, panda,kurba¤a, fil, aslan gibi hayvanlar›n,kesek⤛d›ndan çok basit kuklalar›n› yapabilirsiniz. Kesek⤛d›n›n alt bölümü,hayvanlar›n yüzü olacak. Kuklas›n› yapmak istedi¤iniz hayvanlar›n özelliklerine dikkat edin. Örne¤in, kedi için sivri kulaklar, iki göz, burun, a¤›z veb›y›klar gerekiyor. Bunlar›n baz›lar›n› kartondan kesip kesek⤛d›n›n üzerineyap›flt›rabilirsiniz. Baz›lar›n› kendiniz de çizebilirsiniz. Sivri bir burun için kesek⤛d›n›ndibini, iki köflesinden üçgen biçiminde içe do¤ru katlayabilirsiniz.
kircilin07 28/7/05 16:02 Page 1
25
Hayvanlar Nokta BirlefltirmeceTÜB‹TAK Erken Çocukluk Kitapl›¤›’ndan “Hayvanlar”adl› nokta birlefltirme kitab›n›n kahramanlar› kedi vefare, bu kez bir keflif gezisine ç›k›yorlar. Amaçlar›ysafarkl› hayvan türlerini tan›mak. Ormanda, bahçede,denizin derinliklerinde, yeralt›nda, kutuplarda,k›sacas› akl›n›za gelebilecek her türlü ortamda çeflitlihayvanlarla tan›fl›yorlar. Ancak, kediyle fareninbafl›ndan geçenleri görmek için, küçük okurlar›m›z›nsayfalardaki noktalar› birlefltirmeleri gerekiyor.
B i r K i t a p
Asl› Zülal
O y u nKüçük Bal›k, Büyük Bal›k, K›rm›z› Bal›k...Bu oyun için önce çok say›da bal›k flekliçizmeniz gerekiyor! Oyunun amac›, bal›klar›grupland›rman›n farkl› yollar›n› bulmak.Farkl› renklerde kartonlardan, farkl›boylarda bal›k flekilleri kesin.• Bal›klar›, renklerine göre gruplara ay›r›n.• Bal›klar›, büyüklüklerine göre gruplara ay›r›n.Küçük bal›klar›, orta boylu bal›klar› ve büyükbal›klar› gruplay›n.• Bal›klar› büyükten küçü¤e do¤ru boys›ras›na dizin.• Sonra da küçükten büyü¤e do¤ru boys›ras›na dizin.• Bal›klar› say›n. Toplam kaç bal›k var?Küçük boylu, orta boylu ve büyük boylubal›klardan kaç tane var?Bal›klar›n›z› boyay›p üzerlerine farkl› desenler de çizebilirsiniz. Onlar›desenlerine, ya da sözgelimi kuyruklar›n›nrengine göre de gruplara ay›rabilirsiniz.
kircilin07 28/7/05 16:02 Page 2
