การพฒนากจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 2

พมพชนก แพงไตร

การศกษาคนควาดวยตนเอง เสนอเปนสวนหนงของการศกษา หลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต

สาขาวชาหลกสตรและการสอน กรกฎาคม 2558

ลขสทธเปนของมหาวทยาลยนเรศวร

อาจารยทปรกษาและหวหนาภาควชาการศกษา ไดพจารณาการศกษาคนควาดวยตนเอง เรอง “กจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2” เหนสมควรรบเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการสอน ของมหาวทยาลยนเรศวร

…….…….…….…………………………………….. (รองศาสตราจารย ดร.วารรตน แกวอไร)

อาจารยทปรกษา

……..……………………………………………... (รองศาสตราจารย ดร.ปกรณ ประจนบาน)

หวหนาภาควชาการศกษา กรกฎาคม 2558

ประกาศคณปการ

การศกษาคนควาดวยตนเองฉบบน ส าเ รจลงไดดวยความกรณาอยางย งจาก รองศาสตราจารย ดร.วารรตน แกวอไร ทปรกษาและคณะกรรมการทกทาน ทไดใหค าแนะน าปรกษา ตลอดจนตรวจแกไขขอบกพรองตาง ๆ ดวยความเอาใจใสเปนอยางยง จนการศกษาคนควาดวยตนเองส าเรจสมบรณได ผศกษาคนควาขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงไว ณ ทน

ขอกราบขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร.อญชล ศรจ าเรญ ภาควชาอตสาหกรรมเกษตร คณะเกษตรศาสตร ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มหาวทยาลยนเรศวร นางอมพร มณวง ครช านาญการพเศษ และ นางสาวศรสดา แซบาง ครช านาญการพเศษ โรงเรยนเทศบาล ๓ (วดแสงธรรมสทธาราม)อ าเภอชมแสง จงหวดนครสวรรค ทกรณาใหค าแนะน า แกไขและตรวจสอบเครองมอทใชในการศกษาคนควา จนท าใหการศกษาคนควาครงนสมบรณและมคณคา

ขอขอบพระคณผบรหาร บคลากรและนกเรยนประจ าระดบชนมธยมศกษาตอนตนของโรงเรยนเทศบาล ๑ (บานชมแสง) และโรงเรยนเทศบาล ๓ (วดแสงธรรมสทธาราม) อ าเภอชมแสง จงหวดนครสวรรค ทไดใหความอนเคราะห อ านวยความสะดวกและใหความรวมมอเปนอยางยง ในการเกบขอมลและตอบแบบสอบถามคณคาและประโยชนอนพงมจากการศกษาคนควาฉบบน คณะผศกษาคนควาขออทศแดผ มพระคณทกๆ ทาน

พมพชนก แพงไตร

ชอเรอง การพฒนากจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตาม

แนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรม

ความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2

ผศกษาคนควา พมพชนก แพงไตร

ทปรกษา รองศาสตราจารย ดร.วารรตน แกวอไร

ประเภทสารนพนธ การศกษาคนควาดวยตนเอง กศ.ม.สาขาวชาหลกสตรและการสอน,

มหาวทยาลยนเรศวร, 2557

ค าส าคญ กจกรรมการเรยนร กระบวนการคดแกปญหาอนาคต ความคดสรางสรรค

บทคดยอ

การศกษาคนควาดวยตนเองครงนมจดมงหมายคอ 1) เพอสรางและหาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 และ 2) เพอเปรยบเทยบความคดสรางสรรคของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 กอนเรยนและหลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ใชระเบยบวธวจยแบบการวจยและพฒนา ม 2 ขนตอนดงน ขนตอนท 1 การสรางและหาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคด

แกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค

ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ด าเนนการสรางกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหา

อนาคตซงใชกระบวนการคดแกปญหาอนาคตทง 6 ขนตอน คอ 1) ระดมสมองเพอคนพบปญหา 2)

คนหาและสรปปญหาหลก 3) ระดมสมองเพอคดหาวธการแกปญหา 4) เลอกเกณฑเพอใชในการ

ประเมนวธการแกปญหา 5) ประเมนผลเพอคดหาวธการแกปญหาทดทสด และ 6) น าเสนอวธการคด

แกปญหาทดทสด โดยน าไปพจารณาความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรและแผนการจดการเรยนร

จากผ เชยวชาญ 3 ทาน และ น าไปใหนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 จ านวน 3 คน ตรวจสอบความ

เหมาะสมของเนอหา ภาษา และเวลา หลงจากนนน ากจกรรมการเรยนรไปทดลองใชกบนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 2 โรงเรยนเทศบาล ๑ (บานชมแสง) จ านวน 30 คน เพอหาดชนประสทธผลของการจด

กจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคต เครองมอทใชประกอบดวย กจกรรมการ

เรยนร 4 กจกรรม แบบประเมนกจกรรมการเรยนรและแผนการจดการเรยนร สถตทใช คาเฉลย ( )

สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) คาดชนประสทธผล (E.I) คาดชนความสอดคลองของขอสอบ คา

อ านาจจ าแนก คาความเทยง

ขนตอนท 2 การใชกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคด

ทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษา

ปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 โรงเรยนเทศบาล ๓ (วดแสงธรรมสทธาราม) จ านวน 30 คน

ซงไดมาโดยการเลอกแบบเจาะจง แบบแผนการศกษาทใชในการทดลองคอ One-Group Pretest-

Posttest Design เครองมอทใชประกอบดวย แบบวดความคดสรางสรรค สถตทใช คาเฉลย ( )

สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และการทดสอบคาท (t-test dependent)

ผลการศกษาคนควา พบวา

1. การใชกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง

อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ซงใช

การจดการเรยนการสอนเปนขนตอนและมวธการด าเนนการทจดท าตามกระบวนการคดแกปญหา

อนาคตตามแนวคดทอแรนซ เปนการคดแกปญหาอยางเปนระบบโดยเรมจากการรบรสถานการณท

เปนปญหาปจจบนทยงไมเกด และน าความรความเขาใจจากประสบการณและกฎเกณฑตางๆ มาเขาส

กระบวนการแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เพอใหไดมาซงวธการแกปญหาอนาคตท ดทสด

ผลการพจารณาความเหมาะสมพบวา ความเหมาะสมอยในระดบมากทสด ( = 4.64, S.D.= 0.47)

และมดชนประสทธผลเทากบ 0.5543

2. ความคดสรางสรรคของนกเรยนทเรยนโดยใชกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคด

แกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค

ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 หลงเรยนสงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทระดบ .01

Title THE DEVELOPMENT OF LEARNING ACTIVITIES BY THE FUTURE

PROBLEM SOLVING TO PROMOTE CREATIVE THINKING ON THE

TOPIC “NUTRITION AND LIVING” FOR GRADE 8 STUDENTS”

Authors Pimchanok Pangtrai

Advisor Associate Professor Wareerat Kaewurai Ph,D.

Academic Paper Independent Study M.Ed.in Curriculum and Instruction

Naresuan University, 2014

Keywords Learning activities, Future Problem Solving, Creative thinking

Abstract

This independent study purpose were: 1) to create and study the effectiveness Index of learning activities in the Future Problem Solving to Creative thinking on the topic “Nutrition and Living” for Grade 8 students 2) to compare the creative thinking ability of students before and after using learning activities by the Future Problem Solving to creative thinking on the topic “Nutrition and Living”” for Grade 8 students”. The researcher use methodology method by research and development in 2 processes as follows, The first step was to create and identify the effectiveness index of learning activities by the Future Problem Solving to creative thinking on the topic “Nutrition and Living” for Grade 8 students. The learning activities was created from the Future Problem Solving concept.Then learning activities was taken to 3 experts to examine the appropriation and experiment in Grade 8 with 3 students of Tassaban 1 (banchumsaeng) school to examine the content, language and time. After that, make trial in Grade 8 with 30 students of Tassaban 1 (banchumsaeng) school to define the effectiveness index. The statistics which were used for data analysis are the Mean, Standard deviation (S.D.), Effectiveness Index (E.I) Index of Item – Objective Congruence, Discriminant index, Reliability

The second step was to compare the creative thinking ability of students before and after using learning activities by the Future Problem Solving for promoting the bability in creative thinking on the topic “Nutrition and Living” for Grade 8 students. The sample was 30 Grade 8 students of Tassaban 3 (Watsaengtum) school that were chosen by purposive sampling. Research design is “One-Group Pretest-Posttest Design”. The instrument which used in study was analytical thinking ability test. The statistics which used for analyzing the data were Mean, Standard deviation, and t-test dependent The results of study were as follow; 1. The learning activities by the Future Problem Solving to creative thinking on the topic “Nutrition and Living”” for Grade 8 students.The appropriation result was the suitable

was in high level ( = 4.64, S.D.= 0.47) and the Effectiveness Index result was 0.5543. 2. The ability in creative thinking of students by using the learning activities by the Future Problem Solving to promote the ability of creative thinking on the topic “Nutrition and Living” for Grade 8 students. were higher than the previous study with statistical Significance at .01 level.

ประวตผวจย

158

ประวตผวจย

ชอ – ชอสกล พมพชนก แพงไตร วน เดอน ป เกด 13 กรกฎาคม 2533 ทอยปจจบน 206/1 ถ.แสงราษฎรใต ต.ชมแสง อ.ชมแสง จ.นครสวรรค 60120 ทท างานปจจบน โรงเรยนเทศบาล ๓ (วดแสงธรรมสทธาราม) ต.ชมแสง อ.ชมแสง

จ.นครสวรรค 60120 ต าแหนงหนาทปจจบน ครจางสอน ประวตการศกษา

พ.ศ. 2555 วท.บ. (เคมสงแวดลอม) สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง

บทท 1

บทน า ความเปนมาและความส าคญ การจดการศกษาในศตวรรษท 21 ทกระดบเนนใหผ เรยนเกดการพฒนาทกษะการคดขนสง เชน การคดสรางสรรคและการคดเชงระบบ การคดเชงวพากษและการคดแกปญหา การคดอยางมวจารณญาณ ฯลฯ รวมทงการพฒนาทกษะการสอสาร การใชเทคโนโลยเปนเครองมอแสวงหาความรและการมทกษะทางสงคม แนวโนมการจดการศกษาจงจ าเปนตองบรณาการทงดานศาสตรตาง ๆ และบรณาการการเรยนในหองเรยนและชวตจรง ท าใหการเรยนนนมความหมายตอผ เรยน ผ เรยนจะเหนประโยชนและคณคาของการเรยนและสามารถน าไปใชประโยชนในชวตประจ าวนได ซงเปนการเตรยมผ เรยนในการเรยนตอไปในชนสงขน และการเพมโอกาสการท างานในอนาคตได (วรพจน วงศกจรงเรอง และ อธป จตตฤกษ, หนา 23) พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 (ฉบบแกไขเพมเตม) พ.ศ. 2545 ไดก าหนดหลกการจดการศกษาไวใน หมวด 4 แนวการจดการศกษามาตรา 22 การจดการศกษาตองยดหลกวาผ เรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดและถอวาผ เรยนมความส าคญทสดกระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผ เรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตเนนการจดการศกษาในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศยใหความส าคญการบรณาการความร คณธรรม กระบวนการเรยนร ตามความเหมาะสมของระดบการศกษา โดยเฉพาะความร และทกษะดานวทยาศาสตรและเทคโนโลย มาตรา 24 ยงระบใหสถานศกษาและหนวยงานทเกยวของด าเนนการจดเนอหาสาระและกจกรรมทสอดคลองกบความสนใจและความถนดของผ เรยน โดยค านงถงความแตกตางระหวางบคคล ฝกทกษะ การคด การจดการ การเผชญสถานการณและการประยกตความรมาใชเพอปองกนและแกไขปญหา การจดกจกรรมใหนกเรยนไดเรยนรอยางตอเนอง สงเสรมสนบสนนใหผสอนสามารถสรางบรรยากาศสภาพแวดลอม สอการเรยนและอ านวยความสะดวกเพอใหนกเรยนเกดการเรยนรและมความรอบร รวมทงสามารถเขาศกษาเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนร โดยผสอนและนกเรยนอาจเรยนรไปพรอมกน (กรมวชาการ, 2546, หนา 215) ความคดสรางสรรคเปนปจจยทส าคญยงในการสนบสนนและสงเสรมใหประเทศชาตเจรญกาวหนาพฒนาอยางไมหยดยง ซงสอดคลองกบค ากลาวของอาร พนธมณ (2545, หนา 1) ทวา “ความคดสรางสรรคนบเปนความสามารถทส าคญอยางหนงของมนษย ซงมคณภาพมากกวาความสามารถดานอนๆ และเปนปจจยทจ าเปนอยางยงในการสงเสรมความเจรญกาวหนา

2

ของประเทศชาต ประเทศใดกตามทสามารถแสวงหา พฒนา และดงเอาศกยภาพเชงสรางสรรคของประเทศชาตออกมาใชใหเกดประโยชนไดมากเทาใด กยงมโอกาสพฒนาและเจรญกาวหนาไดมากเทานน” หากไดรบการพฒนาศกยภาพของสมองในสวนความคดสรางสรรคใหมประสทธภาพจะพบวาทกปญหามค าตอบทสามารถปฏบตไดอยางเหมาะสม ในปจจบนมนกจตวทยาหลายคนไดท าการศกษาคนควาวจยเกยวกบความคดสรางสรรคพบวามนษยทกคนมความสามารถในการคดสรางสรรคและสามารถพฒนาสงเสรมความสามารถในการคดสรางสรรคใหสงขนไดดวยการสอน ฝกฝนและฝกปฏบตทถกวธ ประกอบกบมาตรฐานการศกษาขนพนฐานทใชเปนกรอบในการประเมนคณภาพสถานศกษาภายนอกมมาตรฐานท 4 ดานผ เรยน ทก าหนดไวชดเจนวาใหผ เรยนมความสามารถในการคดวเคราะห คดสงเคราะห คดอยางมวจารณญาณ มความคดสรางสรรค คดไตรตรองและมวสยทศน หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 (การจดการเรยนร ขอ 2 กระบวนการเรยนร) การจดการเรยนรทเนนผ เรยนเปนส าคญ ผ เรยนจะตองอาศยกระบวนการเรยนรทหลายหลายเปนเครองมอทน าพาตนเองไปสเปาหมายของหลกสตร กระบวนการเรยนรส าหรบผ เรยน อาท กระบวนการเรยนรแบบบรณาการ กระบวนการสรางความร กระบวนการคด กระบวนการทางสงคม กระบวนการเผชญสถานการณและแกปญหา กระบวนการเรยนรจากประสบการณจรง กระบวนการปฏบต ลงมอท าจรง กระบวนการจดการ กระบวนการวจย กระบวนการเรยนรการเรยนรของตนเอง กระบวนการพฒนาลกษณะนสย กระบวนการเหลานเปนแนวทางในการจดการเรยนรทผ เรยนควรไดรบการฝกฝน พฒนาเพราะจะสามารถชวยใหผ เรยนเกดการเรยนรไดด บรรลเปาหมายของหลกสตร ดงนนผ สอนจงจ าเปนตองศกษาท าความเขาใจในกระบวนการเรยนรตาง ๆ เพอใหสามารถเลอกใชในการจดกระบวนการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ การแกปญหาอนาคต เปนกระบวนการแกปญหาทตองอาศยทกษะการคดในหลายๆ ทกษะประกอบกน และการแกปญหาอนาคตนนเนนการท างานเปนกลม ดงนน เทคนคการระดมสมองจงเปนสงส าคญอกประการหนงในกระบวนการแกปญหาอนาคต ผ เรยนทใชวธการแกปญหาอนาคตจะเหนความแตกตางระหวางความคดทดอย และความคดทดกวา ผ เรยนตองแสวงหาความรและสรางความร ความเขาใจดวยตนเอง โดยน าความรทมอยเชอมโยงกบความรใหม ซงผบรหารการศกษา คร และบคลากรทางการศกษามบทบาทในการเปนผ อ านวยความสะดวก พฒนาศกยภาพในตวผ เรยนแตละคนใหมอสระในการคดเสนอสงใหมๆ ทใหผ เรยนพฒนาตนเองเปนคนด มความร และอยในสงคมอยางมความสข

3

แนวคดในการจดการเรยนการสอนวชาการแกปญหาอนาคตเพอเปดโอกาสใหผ เรยนไดคดวธการแกปญหาทแปลกใหม คดอยางมกระบวนการและสรางสรรค ท าใหผ เรยนไดมโอกาสพฒนาทกษะทางความคดและการวเคราะหปญหาในรปแบบตางๆ เพอเปนการเนนการฝกคด ฝกวเคราะห ฝกคดอยางสรางสรรค และฝกการสงเกตผานกระบวนการตางๆ เพอแกปญหาในเวลาทจ ากดซงสะทอนภาพการด าเนนชวตตามความเปนจรง (คณะกรรมการวชาการวชราวธวทยาลย, 2550) โดยการพฒนาแนวการเรยนรและสภาพแวดลอมทสอดคลองกบเนอหาวชา การจดกจกรรมการเรยนการสอนเนนผ เรยนเปนศนยกลาง การเตรยมผ เรยนเพอรบกบปญหาทจะมมาในอนาคต การทผ เรยนสามารถประยกตความรทมเขากบการเรยนในวชาอนๆ การสรางกระบวนการสอนและกระบวนการเรยนรใหม การท าใหผ เรยนไดประยกตใชเครองมอวธการเขากบชวตจรง และการสรางนวตกรรมใหม กระบวนการคดแกปญหาอนาคตเปนวธการทดส าหรบการสรางผ เรยนใหมความคดรเรมสรางสรรค พฒนาทกษะการตดตอสอสารทงทางดานการใชภาษาพด และการเขยน การวจยและการท างานเปนทม การแกปญหาอนาคตเปนสงทาทายทจะวดทกษะความสามารถของผ เรยนในการประยกตใชขอมลและชวยใหผ เรยนเรยนรปญหาบางอยางทมความซบซอนทตองเผชญในสงคม ผ เรยนจะถกฝกใหคดตดสนใจ และบางกรณตองด าเนนการแกปญหา การแกปญหาอนาคตเรมจากการรบรสถานการณทยงไมปรากฏขนแลวน าเอาสภาพการณนนมาเขาสระบบการคดแกปญหา หรอคนหาค าตอบทแปลกใหม ซงผลจากการศกษา และวจยของทอแรนซไดสรปและเสนอประโยชนของกระบวนการแกปญหาอนาคตไว ดงน (Torrance, 1974 ; อางองใน วชรา เลาเรยนด, 2548) 1. พฒนาทกษะในการคดวเคราะหเนองจากกระบวนการแกปญหาอนาคตผ เรยนจะตองอาน และคดทกแงมมเกยวกบสถานการณหรอเรองทก าหนดให 2. เนองจากกระบวนการแกปญหาอนาคต ผ เรยนจะตองคดคาดคะเนเกยวกบเหตการณหรอผลทจะเกดขนจากปญหา คดหาแนวทางแกปญหาตางๆ ทมความแปลกใหแตกตางจากวธการแกปญหาแบบเดม ท าใหผ เรยนไดฝกทกษะการคดอยางมวจารณญาณและคดสรางสรรคตลอดกระบวนการ 3. เนองจากกระบวนการแกปญหาอนาคตออกแบบเพอฝกและจงใจเดกและเยาวชนใหใสใจตอปญหาอนาคตในทกดาน ซงมผลกระทบโดยตรงตอชวตความเปนอยของพวกเขาในอนาคตเมอเตบโตเปนผ ใหญ การไดเหน ฝกคดแกปญหาสภาพการณทเปนปญหาปจจบนและแนวโนมความรนแรงในอนาคต จะชวยกระตนความสนใจในการเรยนรเรองราวตางๆ ในอนาคต

4

4. การฝกกระบวนการแกปญหาอนาคตตองใชทงภาษาพดและภาษาเขยนตลอดเวลา ดงนนจงเปนการพฒนาทกษะการพด และการเขยนในการสอความหมายทถกตองและชดเจน 5. การวจย คอ การศกษาหาค าตอบของปญหาอยางเปนระบบ และกระบวนการแกปญหาอนาคต มการด าเนนการเปนล าดบขนตอนเรมจากปญหา ซงเปนการพฒนาทกษะในการวจยตลอดกระบวนการ 6. กระบวนการแกปญหาอนาคต มทกษะการคดหลายระดบ มการตดสนพจารณาทางเลอกในการแกปญหาและวธการทดทสด โดยมเหตผลสนบสนน หรอมเกณฑทชวยในการตดสนใจ ไมตดสนใจโดยจาดการคดพจารณาดวยเหตและผล ซงเปนการปลกฝงนสยรกในการคดกอนปฏบต และตดสนใจซงสามารถน าไปใชในชวตประจ าวนได 7. เนองจากกระบวนการแกปญหาอนาคต สมาชกในกลมตองน าเสนอความคดเหนเสมอและตองมความรบผดชอบ ตองปฏบตงานตามบทบาทหนาทของสมาชกกลมตลอดเวลา การไดมโอกาสฝกกระบวนการคดแกปญหาอนาคตจะชวยพฒนาความสามารถในการชน าตนเองและมความรบผดชอบตอตนเองและกลมมากขน 8. เนองจากกระบวนการแกปญหาอนาคตเปนการปฏบตงานรวมกนเปนทมหรอเปนกลม ซงทกคนตองใหความรวมมอเพอใหงานบรรลเปาหมาย เพราะทกขนตอนของกระบวนการ จะตองมการระดมความคดและรวมกนปฏบต จากขอมล ทกลาวมาขางตน ผ วจยจงมง เนนทจะพฒนากจกรรมการเ รยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 จดมงหมายของการวจย 1. เพอสรางและหาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 2. เพอเปรยบเทยบความคดสรางสรรคของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 กอนเรยนและหลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2

5

ความส าคญของการศกษาคนควา 1. ไดกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 2. นกเรยนไดพฒนาความคดสรางสรรค ท าใหรจกการคดอยางสรางสรรค กลาแสดงออกและยอมรบฟงความคดเหนของผ อน 3. เพอเปนแนวทางในการสรางกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เพอสงเสรมความคดสรางสรรคใหกบนกเรยนในระดบชนอนๆ ขอบเขตของการวจย ตอนท 1 สรางและหาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ขอบเขตดานแหลงขอมล 1. ผ เชยวชาญ ตรวจสอบความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 จ านวน 3 คน โดยผศกษาก าหนดคณลกษณะของผ เชยวชาญ ดงน 1.1 ผ เชยวชาญดานการสอนวทยาศาสตร จ านวน 1 คน 1.2 ผ เชยวชาญดานหลกสตรและการสอน จ านวน 1 คน 1.3 ผ เชยวชาญดานการวจยและประเมนผล จ านวน 1 คน 2. นกเรยน 2.1 นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนเทศบาล ๑ (บานชมแสง) อ าเภอชมแสง จงหวดนครสวรรค ปการศกษา 2558 จ านวน 3 คน ประกอบดวยนกเรยนทมผลการเรยน ด ปานกลาง ออน อยางละ 1 คน เพอตรวจสอบความเหมาะสมของภาษา เนอหา และความเหมาะสมของเวลา 2.2 นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนเทศบาล ๑ (บานชมแสง) อ าเภอชมแสง จงหวดนครสวรรค ปการศกษา 2558 จ านวน 30 คน เพอหาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2

6

ขอบเขตดานเนอหา เนอหาตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต มาตรฐาน ว 1.1 เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวต ความสมพนธของโครงสราง และหนาทของระบบตางๆ ของสงมชวตทท างานสมพนธกน มกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชในการด ารงชวตของตนเองและดแลสงมชวต และสาระท 8 ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย มาตรฐาน 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานนๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอม มความเกยวขอสมพนธกน โดยมสาระการเรยนรดงน 1) อาหารและสารอาหารทใหพลงงาน 2) อาหารและสารอาหารทไมใหพลงงาน 3) สารปนเปอนในอาหาร 4) การรบประทานอาหารใหถกสดสวน ขอบเขตดานตวแปร ตวแปรทศกษา ไดแก 1. ความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการการคดแกปญหาอนาคต 2. ดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการการคดแกปญหาอนาคต ตอนท 2 การเปรยบเทยบกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ขอบเขตดานแหลงขอมล 1. ประชากร ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 สงกดเทศบาลเมองชมแสง จงหวดนครสวรรค 2. กลมตวอยาง ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 โรงเรยนเทศบาล ๓ (วดแสงธรรมสทธาราม) จ านวน 30 คน (1 หองเรยน) โดยการเลอกแบบเจาะจง ซงมเกณฑในการเลอกคอ เปนนกเรยนทก าลงเรยนอยในระดบชนมธยมศกษาปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 ของโรงเรยนเทศบาล ๓ (วดแสงธรรมสทธาราม)

7

ขอบเขตดานเนอหา เนอหาตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต มาตรฐาน ว 1.1 เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวต ความสมพนธของโครงสราง และหนาทของระบบตางๆ ของสงมชวตทท างานสมพนธกน มกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชในการด ารงชวตของตนเองและดแลสงมชวต และสาระท 8 ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย มาตรฐาน 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานนๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอม มความเกยวขอสมพนธกน โดยมสาระการเรยนรดงน 1) อาหารและสารอาหารทใหพลงงาน 2) อาหารและสารอาหารทไมใหพลงงาน 3) สารปนเปอนในอาหาร 4) การรบประทานอาหารใหถกสดสวน ขอบเขตดานตวแปร 1. ตวแปรตน ไดแก การเรยนโดยใชกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 2. ตวแปรตาม ไดแก ความคดสรางสรรค ระยะเวลาในการศกษา ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 จ านวน 12 ชวโมง (รวมทงเทอม 80 ชม: 4 ชม/สปดาห)

8

นยามศพทเฉพาะ 1. กจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคต หมายถง การจดการเรยนการสอนเปนขนตอนและมวธการด าเนนการทจดท าตามกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เปนการคดแกปญหาอยางเปนระบบโดยเรมจากการรบรสถานการณทเปนปญหาปจจบนทยงไมเกด และน าความรความเขาใจจากประสบการณและกฎเกณฑตางๆ มาเขาสกระบวนการแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เพอใหไดมาซงวธการแกปญหาอนาคตทดทสด (Torrance, 1974) โดยมขนตอนดงน 1. ระดมสมองเพอคนพบปญหา (Brainstorming problems) เปนการใหผ เรยนรวมกนระดมสมองเพอคนหาปญหาจากกรณศกษาทก าหนดให 2. คนหาและสรปปญหาหลก (Underlying problem) เปนการใหผ เรยนรวมกนคนหาปญหาทส าคญทสดจากขนท 1 มา 1 ปญหา 3. ระดมสมองเพอคดหาวธการแกปญหา (Brainstorming solution) เปนการใหผ เรยนรวมกนระดมสมองหาวธแกปญหาทเปนไปไดมากทสด 4. เลอกเกณฑเพอใชในการประเมนวธการแกปญหา (Selecting criteria to evaluate solution) เปนการใหผ เรยนรวมกนเลอกเกณฑเพอน ามาใชในการเลอกวธแกปญหาทดทสด 5. ประเมนผลเพอคดหาวธการแกปญหาทดทสด (Evaluating solution) เปนการใหผ เรยนรวมกนประเมนวธแกปญหา เพอใหไดวธแกปญหาทดทสด 6. น าเสนอวธการคดแกปญหาทดทสด (Describing the best solution) เปนการใหผ เรยนน าเสนอวธการแกปญหาทดทสด โดยอธบายวาจะแกปญหาดวยวธใด ปฏบตการจรงไดอยางไร ท าไมวธการนจงแกปญหาของผ เรยนได 2. ดชนประสทธผล หมายถง ตวเลขทแสดงถงความกาวหนาในการเรยนโดยเปรยบเทยบคะแนนทเพมขนจากคะแนนการทดสอบกอนเรยนกบคะแนนทไดจากการทดสอบหลงเรยน และคะแนนเตมหรอคะแนนสงสดกบคะแนนทไดจากการทดสอบกอนเรยน ซงคาสถตทแสดงถงคารอยละของคะแนนทเพมขนระหวางคะแนนสอบกอนเรยนและหลงเรยนโดยใชกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ซงมความกาวหนาในการเรยนไมต ากวา 0.50 หรอรอยละ 50

9

3. ความคดสรางสรรค หมายถง ความสามารถในการคดหลายทศทางซงอาศยการเชอมโยงความสมพนธทน าไปสความคดใหม ซงมองคประกอบ 3 ประการ ดงน 1. ความคลองแคลวในการคด (Fluency) หมายถง ความสามารถของบคคลในการคดหาค าตอบไดอยางคลองแคลว รวดเรว และสามารถสรางค าตอบไดในปรมาณมากในเวลาทจ ากด เชน ใหนกเรยนคดถงชอสงของทท าจากวสดในทองถนมาใหมากทสดภายในเวลา 3 นาท 2. ความยดหยนในการคด (Flexibility) หมายถง ความสามารถของบคคลในการคดหาค าตอบไดหลายประเภท หลายทศทาง หลายรปแบบ เชน ใหนกเรยนระบชอสตวมาใหมากทสด แลวชวยกนจดกลมสตววามกประเภท หากจดไดหลายประเภทจะถอวามความคดยดหยนสง 3. ความคดรเรม (Originality) หมายถง ลกษณะการคดทแปลกใหม แตกตางจากความคดธรรมดาและไมซ ากบความคดทมอยทวไป เชน ใหนกเรยนน าเศษวสดไปประดษฐของใชในชวตประจ าวน โดยมรปแบบไมซ ากบของใชเดมๆ เลย สมมตฐานในการวจย ความคดสรางสรรคของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 หลงเรยนสงกวากอนเรยนดวยกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2

บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ 1. หลกสตรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 1.1 ท าไมตองเรยนวทยาศาสตร 1.2 เรยนรอะไรในวทยาศาสตร 1.3 คณภาพผ เรยน 1.4 สาระ มาตรฐานการเรยนร และตวชวด 1.5 สาระหลก มาตรฐานการเรยนร และตวชวด ชนมธยมศกษาปท 2 2. กจกรรมการเรยนร 2.1 ความหมายของกจกรรมการเรยนร 2.2 องคประกอบของกจกรรมการเรยนร 2.3 การพฒนากจกรรมการเรยนร 2.4 ดชนประสทธผล 2.4.1 การหาคาดชนประสทธผล 2.4.2 การวเคราะหหาคาดชนประสทธผลของสอ วธสอนหรอนวตกรรม 3. กระบวนการคดแกปญหาอนาคต 3.1 ความหมายของการคดแกปญหาอนาคต 3.2 รปแบบกระบวนการคดแกปญหาอนาคต 3.3 วตถประสงคของการคดแกปญหาอนาคต 4. ความคดสรางสรรค 4.1 ความหมายของความคดสรางสรรค 4.2 องคประกอบของความคดสรางสรรค 4.3 พฒนาการของความคดสรางสรรค 4.4 กระบวนการความคดสรางสรรค 4.5 การสงเสรมความคดสรางสรรค 4.6 ความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร

11

4.7 การสอนความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร 4.8 การวดความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร 5. งานวจยทเกยวของ 5.1 งานวจยในประเทศ 5.2 งานวจยตางประเทศ

1. หลกสตรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรตามหลกสตรแกนกลางการศกษาข น

พนฐาน พทธศกราช 2551 1.1 ท าไมตองเรยนวทยาศาสตร วทยาศาสตรมบทบาทส าคญยงในสงคมโลกปจจบนและอนาคต เพราะวทยาศาสตรเกยวของกบทกคนทงในชวตประจ าวนและการงานอาชพตาง ๆ ตลอดจนเทคโนโลย เครองมอเครองใชและผลผลตตาง ๆ ทมนษยไดใชเพออ านวยความสะดวกในชวตและการท างาน เหลาน ลวนเปนผลของความรวทยาศาสตร ผสมผสานกบความคดสรางสรรคและศาสตรอน ๆ วทยาศาสตรชวยใหมนษยไดพฒนาวธคด ทงความคดเปนเหตเปนผล คดสรางสรรค คดวเคราะห วจารณ มทกษะส าคญในการคนควาหาความร มความสามารถในการแกปญหาอยางเปนระบบ สามารถตดสนใจโดยใชขอมลทหลากหลายและมประจกษพยานทตรวจสอบได วทยาศาสตรเปนวฒนธรรมของโลกสมยใหมซงเปนสงคมแหงการเรยนร (K knowledge-based society) ดงนนทกคนจงจ าเปนตองไดรบการพฒนาใหรวทยาศาสตร เพอทจะมความรความเขาใจในธรรมชาตและเทคโนโลยทมนษยสรางสรรคขน สามารถน าความรไปใชอยางมเหตผล สรางสรรค และมคณธรรม (หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร หนา 1-2) 1.2 เรยนรอะไรในวทยาศาสตร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรมงหวงใหผ เรยน ไดเรยนรวทยาศาสตรทเนนการเชอมโยงความรกบกระบวนการ มทกษะส าคญในการคนควาและสรางองคความร โดยใชกระบวนการในการสบเสาะหาความร และการแกปญหาทหลากหลาย ใหผ เรยนมสวนรวมในการเรยนรทกขนตอน มการท ากจกรรมดวยการลงมอปฏบตจรงอยางหลากหลาย เหมาะสมกบระดบชน โดยไดก าหนดสาระส าคญไวดงน

ส งมชวตกบกระบวนการด ารงชวต สงมชวต หนวยพนฐานของสงมชวต โครงสรางและหนาทของระบบตาง ๆ ของสงมชวต และกระบวนการด ารงชวต ความหลากหลาย

12

ทางชวภาพ การถายทอดทางพนธกรรม การท างานของระบบตาง ๆ ของสงมชวต ววฒนาการและความหลากหลายของสงมชวต และเทคโนโลยชวภาพ

ชวตกบสงแวดลอม สงมชวตทหลากหลายรอบตว ความสมพนธระหวางสงมชวตกบส ง แวด ลอม ความสมพน ธของส ง ม ช ว ตตา ง ๆ ในระบบน เวศ ความส าคญของทรพยากรธรรมชาต การใชและจดการทรพยากรธรรมชาต ในระดบทองถน ประเทศ และโลก ปจจยทมผลตอการอยรอดของสงมชวตในสภาพแวดลอมตาง ๆ

สารและสมบตของสาร สมบตของวสดและสาร แรงยดเหนยวระหวางอนภาค การเปลยนสถานะ การเกดสารละลายและการเกดปฏกรยาเคมของสาร สมการเคม และการแยกสาร

แรงและการเคลอนท ธรรมชาตของแรงแมเหลกไฟฟา แรงโนมถวง แรงนวเคลยร การออกแรงกระท าตอวตถ การเคลอนทของวตถ แรงเสยดทาน โมเมนตการเคลอนทแบบตาง ๆ ในชวตประจ าวน

พลงงาน พลงงานกบการด ารงชวต การเปลยนรปพลงงาน สมบตและปรากฏการณของแสง เสยง และวงจรไฟฟา คลนแมเหลกไฟฟา กมมนตภาพรงสและปฏกรยานวเคลย ร ปฏสมพนธระหวางสารและพลงงานการอนรกษพลงงาน ผลของการใชพลงงานตอชวตและสงแวดลอม

กระบวนการเปลยนแปลงของโลก โครงสรางและองคประกอบของโลก ทรพยากรทางธรณ สมบตทางกายภาพของดน หน น า อากาศ สมบตของผวโลก และบรรยากาศ กระบวนการเปลยนแปลงของเปลอกโลก ปรากฏการณทางธรณ ปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงของบรรยากาศ

ดาราศาสตรและอวกาศ ววฒนาการของระบบสรยะ กาแลกซ เอกภพ ปฏสมพนธและผลตอสงมชวตบนโลก ความสมพนธของดวงอาทตย ดวงจนทร และโลก ความส าคญของเทคโนโลยอวกาศ

ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย กระบวนการทางวทยาศาสตร การสบเสาะหาความร การแกปญหา และจตวทยาศาสตร 1.3 คณภาพผเรยน

จบชนมธยมศกษาปท ๓ เขาใจลกษณะและองคประกอบทส าคญของเซลลสงมชวต ความสมพนธของการ

ท างานของระบบตางๆ การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม เทคโนโลยชวภาพ ความหลากหลาย

13

ของสงมชวต พฤตกรรมและการตอบสนองตอสงเราของสงมชวต ความสมพนธระหวางสงมชวตในสงแวดลอม

เขาใจองคประกอบและสมบตของสารละลาย สารบรสทธ การเปลยนแปลงของสารในรปแบบของการเปลยนสถานะ การเกดสารละลายและการเกดปฏกรยาเคม

เขาใจแรงเสยดทาน โมเมนตของแรง การเคลอนทแบบตางๆ ในชวตประจ าวน กฎการอนรกษพลงงาน การถายโอนพลงงาน สมดลความรอน การสะทอน การหกเหและความเขมของแสง

เขาใจความสมพนธระหวางปรมาณทางไฟฟา หลกการตอวงจรไฟฟ าในบาน พลงงานไฟฟาและหลกการเบองตนของวงจรอเลกทรอนกส

เขาใจกระบวนการเปลยนแปลงของเปลอกโลก แหลงทรพยากรธรณ ปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงของบรรยากาศ ปฏสมพนธภายในระบบสรยะ และผลทมตอสงตางๆ บนโลก ความส าคญของเทคโนโลยอวกาศ

เขาใจความสมพนธระหวางวทยาศาสตรกบเทคโนโลย การพฒนาและผลของการพฒนาเทคโนโลยตอคณภาพชวตและสงแวดลอม

ตงค าถามทมการก าหนดและควบคมตวแปร คดคาดคะเนค าตอบหลายแนวทาง วางแผนและลงมอส ารวจตรวจสอบ วเคราะหและประเมนความสอดคลองของขอมล และสรางองคความร

สอสารความคด ความรจากผลการส ารวจตรวจสอบโดยการพด เขยน จดแสดง หรอใชเทคโนโลยสารสนเทศ

ใชความรและกระบวนการทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยในการด ารงชวต การศกษาหาความรเพมเตม ท าโครงงานหรอสรางชนงานตามความสนใจ

แสดงถงความสนใจ มงมน รบผดชอบ รอบคอบ และซอสตยในการสบเสาะหาความรโดยใช เครองมอและวธการทใหไดผลถกตองเชอถอได

ตระหนกในคณคาของความรวทยาศาสตรและเทคโนโลยทใชในชวตประจ าวนและการประกอบอาชพ แสดงความชนชม ยกยองและเคารพสทธในผลงานของผคดคน

แสดง ถ ง ค ว ามซ าบซ ง ห ว ง ใ ย ม พ ฤต ก ร ร ม เ ก ย วก บก า ร ใ ช แล ะ ร กษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางรคณคา มสวนรวมในการพทกษ ดแลทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในทองถน

14

ท างานรวมกบผ อนอยางสรางสรรค แสดงความคดเหนของตนเองและยอมรบฟงความคดเหนของผ อน

1.4 สาระ มาตรฐานการเรยนร และตวชวด

สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต มาตรฐาน ว 1.1 เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวต ความสมพนธของโครงสราง และหนาทของระบบตางๆ ของสงมชวตทท างานสมพนธกน มกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชในการด ารงชวตของตนเองและดแลสงมชวต มาตรฐาน ว 1.2 เขาใจกระบวนการและความส าคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษยและสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร และน าความรไปใชประโยชน

สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม มาตรฐาน ว 2.1 เขาใจสงแวดลอมในทองถน ความสมพนธระหวางสงแวดลอมกบสงมชวต ความสมพนธระหวางสงมชวตตาง ๆ ในระบบนเวศ มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน มาตรฐาน ว 2.2 เขาใจความส าคญของทรพยากรธรรมชาต การใชทรพยากรธรรมชาตในระดบทองถน ประเทศ และโลกน าความรไปใชในในการจดการทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมในทองถนอยางยงยน

สาระท 3 สารและสมบตของสาร มาตรฐาน ว 3.1 เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรงยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะ หาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร น าความรไปใชประโยชน มาตรฐาน ว 3.2 เขาใจหลกการและธรรมชาตของการเปลยนแปลงสถานะของสาร การเกดสารละลาย การเกดปฏกรยา มกระบวนการสบเสาะ หาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร และน าความรไปใชประโยชน

สาระท 4 แรงและการเคลอนท มาตรฐาน ว 4.1 เขาใจธรรมชาตของแรงแมเหลกไฟฟา แรงโนมถวง และแรงนวเคลยรมกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชนอยางถกตองและมคณธรรม

15

มาตรฐาน ว 4.2 เขาใจลกษณะการเคลอนทแบบตางๆ ของวตถในธรรมชาต มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

สาระท 5 พลงงาน มาตรฐาน ว 5.1 เขาใจความสมพนธระหวางพลงงานกบการด ารงชวต การเปลยนรปพลงงาน ปฏสมพนธระหวางสารและพลงงาน ผลของการใชพลงงานตอชวตและสงแวดลอม มกระบวน การสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและน าความร ไปใชประโยชน

สาระท 6 กระบวนการเปลยนแปลงของโลก มาตรฐาน ว 6.1 เขาใจกระบวนการตาง ๆ ทเกดขนบนผวโลกและภายในโลก ความสมพนธของกระบวนการตาง ๆ ทมผลตอการเปลยนแปลงภมอากาศ ภมประเทศ และสณฐานของโลก มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

สาระท 7 ดาราศาสตรและอวกาศ มาตรฐาน ว 7.1 เขาใจววฒนาการของระบบสรยะ กาแลกซและเอกภพ การปฏสมพนธภายในระบบสรยะและผลตอสงมชวตบนโลก มกระบวนการสบเสาะ หาความรและจตวทยาศาสตร การสอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

สาระท 8 ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย มาตรฐาน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบได ภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานนๆ เขาใจวา วทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน 2. กจกรรมการเรยนร 2.1 ความหมายของกจกรรมการเรยนร ทศนา แขมมณ (2545, หนา 1) ไดใหความหมายวา “การเรยนร (Learning) ทครอบคลมความหมาย 2 ประการ คอ การเรยนรในความหมายของ “กระบวนการเรยนร (Learning process)” ซงหมายถงการด าเนนการอยางเปนขนตอนหรอการใชวธการตางๆ ทชวยใหบคคลเกดการเรยนร และการเรยนรในความหมายของ “ผลการเรยนร (Learning Outcome)” ซงไดแกความรความเขาใจในสาระตางๆ ความสามารถในการกระท า การใชทกษะกระบวนการตางๆ รวมทงความรสกหรอเจตคตอนเปนผลทเกดขนจากกระบวนการเรยนรหรอการใชวธการเรยนร กลาวอก

16

นยหนงวา การเรยนรมลกษณะเปนทงผลลพธอนเปนเปาหมายปลายทาง (ends) และวธการทน าไปสเปาหมาย (means) ซงลกษณะทงสองเปนองคประกอบทสมพนธกนและสงผลกระทบตอกน หากบคคลมกระบวนการแสวงหาความรทดมประสทธภาพและเหมาะสมกบตน บคคลนนกยอมมโอกาสทจะเกดความร ความเขาใจในสาระหรอกระบวนการตางๆ ไดอยางกระจางถองแทและลกซง เกดความรหรอเจตคตไปในทางทเหมาะสมและเกดการเปลยนแปลงทางดานการกระท าหรอพฤตกรรมไปในทางทพงประสงค ครตองค านงประเดนตางๆ ในการจดกจกรรมการเรยนร ดงน (สมเดช บญประจกษ, 2540, หนา 64)

1. ความแตกตางๆระหวางบคคลของผ เรยน 2. การเนนความตองการของผ เรยนเปนหลก 3. การพฒนาคณภาพชวตของผ เรยน 4. การจดกจกรรมไดนาสนใจ ไมท าใหผ เรยนรสกเบอหนาย 5. ความเมตตา กรณาตอผ เรยน 6. การทาทายใหผ เรยนอยากร 7. การตระหนกถงเวลาทเหมาะสมทผ เรยนจะเกดการเรยนร 8. การสรางบรรยากาศหรอสถานการณใหผ เรยนไดเรยนรโดยการปฏบตจรง 9. การสนบสนนและสงเสรมการเรยนร 10. การมจดมงหมายของการสอน 11. ความเขาใจของผ เรยน 12. ภมหลงของผ เรยน 13. การไมยดวธการใดวธการหนงเทานน 14. การเรยนการสอนทดเปนพลวตร (dynamic) กลาวคอ มการเคลอนไหวเปลยนแปลง

อยตลอดเวลาทงในดานการจดกจกรรม การสรางบรรยากาศ รปแบบเนอหาสาระ เทคนควธการ

15. การสอนในสงทไมไกลตวผ เรยนมากเกนไป 16. การวางแผนการเรยนการสอนอยางเปนระบบ

ชยวฒน สทธรตน (2553, หนา 48) ไดใหความหมายของการเรยนรวา การเรยนรเปนการเปลยนแปลงพฤตกรรม ซงเปนผลเนองมาจากกระบวนการเรยนร โดยการเปลยนแปลงพฤตกรรมของบคคลนนจะเกดขนคอนขางถาวรหรอถาวร

17

จากความหมายขางตนสามารถสรปไดวา กจกรรมการเรยนร หมายถง การจดการเรยนการสอนเปนขนตอนและวธการด าเนนการทจดท าตามหลกการแนวคดหรอทฤษฎ โดยอาศยวธสอนและเทคนคการสอนทสอดคลองกบแนวทางการจดการเรยนการสอน เพอใหบรรลจดมงหมายทตงไว 2.2 องคประกอบของกจกรรมการเรยนร สรวรรณ สวรรณอาภา (2544, หนา 166-170) การพจารณาจดกจกรรมการเรยนรใหผ เรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงคปลายทางของการเรยนการสอนครงนนๆ จ าเปนตองใหสอดคลองกบกระบวนการเรยนการสอนทมล าดบขนสมพนธตอเนองกน 1. ขนน าเขาสบทเรยน เปนการก าหนดกจกรรมทมเปาหมายส าคญเพอชวยกระตนหรอเราใหผ เรยนเกดความสนใจในบทเรยนนนๆ อยางแทจรง หากกจกรรมน าเขาสบทเรยนไมไดชวยกระตนหรอเราใหผ เรยนเกดความสนใจ กจะขาดการรบรทด ไมมการจ าและคดเพอตอบสนองอยางใดอยางหนง ผลสดทายกจะไมเกดการเรยนรตามจดประสงคทตองการ การจดกจกรรมน าเขาสบทเรยนจ าเปนจะตองชวยกระตนหรอเราใหผ เรยนเกดความสนใจในบทเรยน และตองใหสมพนธสอดคลองกบกจกรรมในขนสอนดวย ดงน 1.1 การจดกจกรรมน าเขาสบทเรยน เพอทบทวนพนฐานความรเพมเตมใหสมพนธกบการสอนเนอหาใหมหรอแนวคดใหมหรอหลกการใหม ซงจะเปนการชวยใหผ เรยนเกดการระลกได และเกดความตอเนองในการเรยนรตามล าดบขนตอไป 1.2 การจดกจกรรมน าเขาสบทเรยน เพอวางแผนการเรยนการสอนรวมกนระหวางผสอนกบผ เรยน ซงจะเปนการชวยใหผ เรยนไดมสวนรวมในการก าหนดงานทจะปฏบตวาจะตองท าอะไร อยางไร เมอไร 1.3 การจดกจกรรมน าเขาสบทเรยน เพอแจงจดประสงคของบทเรยนใหผ เรยนทราบโดยตรงหรโดยทางออมกได ซงจะเปนการชวยใหผ เรยนไดทราบวาเมอเรยนจบบทเรยนแลวจะเกดการเรยนรอะไรตอตนเองบาง ขอควรค านงในการก าหนดกจกรรม ในการพจารณาก าหนดกจกรรมน าเขาสบทเรยน ควรจะค านงถงสงตอไปน 1. ตองเปนกจกรรมทน าไปสการก าหนดกจกรรม ใหผ เรยนเกดการเรยนรในขนสอนอยางตอเนองและสมพนธกน 2. ตองก าหนดเวลาใหเหมาะสมกบล าดบขนการสอน ซงโดยทวไปจะใชเวลาไมเกนรอยละ 20 ของเวลาเรยนทงหมด ซงอาจยดหยนไดตามความเหมาะสม

18

3. ตองก าหนดสงทจะชวยกระตนหรอเราใหผ เรยนเกดความสนใจ ตนเตน สนกสนาน เพลดเพลน หรอสอดคลองกบความตองการของผ เรยน 4. ตองก าหนดกจกรรมทเปนไปไดและเหมาะสมกบความสามารถและความถนดของผสอนเอง กจะชวยใหการสอนเกดความส าเรจไดมากขน 2. ขนสอน เปนการก าหนดกจกรรมทมลกษณะส าคญ 2 ขนตอนคอ 2.1 กจกรรมแกนหลก เปนการก าหนดกจกรรมทชวยใหผ เรยนเกดการเรยนรตรงตามจดประสงคปลายทางของการสอนในครงนนๆ ซงถอวาเปนการก าหนดกจกรรมทท าใหผ เรยนเกดการเรยนรอยางแทจรง จงมความส าคญมากทสดตอการก าหนดกจกรรมการเรยนรของบทเรยนเรองนนๆ ในการก าหนดกจกรรมแกนหลกใหเกดการเรยนรตรงตามจดประสงคปลายทางของการสอนแตละครงมแนวทางในการปฏบต ดงน 2.1.1 ตองพจารณาจดประสงคปลายทางของการสอนในครงนนวา มพฤตกรรมตรงกบการเรยนรชนดใด จะพจารณาเฉพาะค ากรยาของจดประสงคปลายทางอยางเดยวไมได จ าเปนตองพจารณาขอความทเปนพฤตกรรมของวตถประสงคปลายทางเปนส าคญ จงจะตดสนไดวาจดประสงคปลายทางของการสอนครงนนๆ ตรงกบการเรยนรชนดใด 2.1.2 ตองเลอกหรอก าหนดกจกรรมแกนหลกตามชนดการเรยนรนนใหบรรลผลตรงตามจดประสงคปลายทาง 2.2 กจกรรมทดสอบ เปนการก าหนดกจกรรมทชวยใหผ เรยนไดใชความรความคด การแกปญหา ทกษะทางกาย และเจตคตในการตอบปญหาหรแสดงพฤตกรรมตางๆ เพอเปนการตรวจสอบวาผ เรยนเกดการเรยนรทสมพนธกบกจกรรมแกนหลกหรอไม หากผ เรยนยงไมเกดการเรยนรกควรจะใหค าแนะน าเพมเตมหรอสอนใหมโดยไมใหผ เรยนเสยก าลงใจจนสามารถเกดการเรยนรตามจดประสงคทตองการ 3. ขนสรป เปนการก าหนดกจกรรมทมลกษณะส าคญ 2 ขนตอน คอ 3.1 กจกรรมสรปบทเรยน เปนการก าหนดกจกรรมการเรยนรผ เรยนไดเรยบเรยงความร ความคด และทกษะทางกาย แลวสรปเปนแนวความคดหรอมโนภาพหรอหลกการหรอขอสรปบางอยาง หรอล าดบขนของการปฏบตงาน ผสอนควรจะตระหนกถงการก าหนดกจกรรมใหผ เรยนไดแสดงออกรวมกนโดยการอภปรายหรอเขยนตอบกไดตามความเหมาะสม แตมใชผสอนเปนผสรปเสยเอง ครควรจะเปนเพยงผชวยแนะแนวทางบางประการเทานน หรออาจชวยรวบรวมขอสรปเขยนไวบนกระดานบางกได เพอเปนการเนนใหชดเจนอกครงหนง หลงจากผ เรยนชวยกนสรป

19

บทเรยนแลวกตองจดจ าขอสรปนนๆ ตอไป แตอาจจ าไดไมนานหรอลมไดงาย ดงนน ผสอนควรหาวธทจะชวยใหผ เรยนจ าไดนาน 3.2 กจกรรมฝกทกษะ เปนการก าหนดกจกรรมใหผ เรยนไดเพมเตมทกษะทางสมองและหรอทางกายใหมความช านาญเพมสงขน เชน ท าแบบฝกหด ศกษาคนควา ท ารายงาน ท ากจกรรมเสรมหลกสตร ท ากจกรรมจากใบงาน ปฏบตงานตามโครงงาน เพอเสรมทกษะการเรยนร เปนตน (สรวรรณ สวรรณอาภา, 2544, หนา 166-170) จากแนวคดของนกวชาการขางตนสรปไดวา ในการจดกจกรรมการเรยนรม 3 องคประกอบหลก คอ 1. ขนน าเขาสบทเรยน 1.1 ครทบทวนความรเดมของนกเรยน 1.2 ครแจงจดประสงคการเรยนรในการสอนครงนนๆ 2. ขนสอน 2.1 ครน าเสนอบทเรยน โดยก าหนดกจกรรมทชวยใหผ เรยนเกดการเรยนรตรงตามจดประสงคการเรยนรของการสอนในครงนน 2.2 ครก าหนดกจกรรมทชวยใหผ เรยนไดใชความร ความคด การฝกฝน และการแสดงพฤตกรรมตางๆ เพอเปนการตรวจสอบวานกเรยนเกดการเรยนร 3. ขนสรป 3.1 ครและนกเรยนรวมกบสรปเนอหาสาระส าคญของการเรยนร 3.2 ครควรประเมนผลการเรยนร โดยก าหนดกจกรรมใหผ เรยนไดเพมเตมทกษะทางสมองและหรอทางกายใหมความช านาญเพมสงขน เชน ท าแบบฝกหด ศกษาคนควาท ารายงาน ท ากจกรรมเสรมหลกสตร ท ากจกรรมจากใบงาน ปฏบตงานตามโครงงาน เพอสงเสรมทกษะการเรยนร 2.3 การพฒนากจกรรมการเรยนร หลกการพฒนารปแบบการเรยนการสอนทน ามาประยกตใชในการพฒนากจกรรมการเรยนรไวดงน (ทศนย มโนสมทร, 2546, หนา 243) 1. รปแบบการเรยนการสอนตองมทฤษฎรองรบ เชน ทฤษฎจตวทยา 2. เมอพฒนารปแบบการเรยนการสอนแลว กอนน าไปใชไดตองมการวจยเ พอทดสอบทฤษฎและตรวจสอบคณภาพในลกษณะของการน าไปใชในสถานการณจรง และน าขอคนพบมาปรบปรงแกไขรปแบบทพฒนาขน

20

3. การพฒนารปแบบการเรยนการสอนอาจพฒนาใหน าไปใชไดอยางกวางขวางหรอใชเฉพาะวตถประสงคอยางใดอยางหนงกได 4. การพฒนารปแบบการเรยนการสอนทใชเปนหลกจะมจดมงหมายหลกทใชเปนหลกการพจารณาเลอกใชรปแบบนนคอ ถาผ ใชน ารปแบบการเรยนการสอนไปใชตรงกบจดมงหมายหลกกจะท าใหเกดผลสงสด แตกสามารถน ารปแบบไปประยกตใชในสถานการณอนๆ ได ถาพจารณาเหนวาเหมาะสมแตอาจมผลของรปแบบนอยลง 2.4 ดชนประสทธผล ดชนประสทธผล (Effectiveness Index) หมายถง ตวเลขทแสดงถงความกาวหนาในการเรยนโดยเปรยบเทยบคะแนนทเพมขนจากคะแนนการทดสอบกอนเรยนกบคะแนนทไดจากการทดสอบหลงเรยน และคะแนนเตมหรอคะแนนสงสดกบคะแนนทไดจากการทดสอบกอนเรยน เมอมการประเมนสอการสอนทเกดขน จะดประสทธภาพการสอนและการวดประเมนผลสอการสอนนน ตามปกตการประเมนความแตกตางของคาคะแนนใน 2 ลกษณะ คอ ความแตกตางของคะแนนทดสอบกอนเรยนและคะแนนการทดสอบหลงเรยน หรอเปนการทดสอบผลสมฤทธทางการเรยนระหวางกลมทดลองกบกลมควบคม (เผชญ กจระการ, 2544, หนา 31) 2.4.1 การหาคาดชนประสทธผล ดชนประสทธผล หาไดจากคาความแตกตางของการทดสอบกอนการทดลอง และการทดสอบหลงการทดลองดวยคะแนนพนฐาน (คะแนนทดสอบกอนเรยน) และคะแนนทสามารถท าไดสงสด เขยนเปนสตรดงน

1

21

100.

P

PPIE

เมอ E.I แทน ดชนประสทธผล P1 แทน คะแนนทดสอบกอนเรยน P2 แทน คะแนนทดสอบหลงเรยน จ านวนเศษของ E.I จะเปนเศษทไดจากการวดระหวางการทดสอบกอนเรยน (P1) และการทดสอบหลงเรยน (P2) ซงคะแนนทง 2 ชนด (ประเภท) นจะแสดงถงคารอยละของคะแนนรวมสงสดทท าได (100%) ตวหารของดชน คอ ความแตกตางระหวางคะแนนสงสดทนกเรยนสามารถท าไดและคะแนนทดสอบกอนเรยน (P1) ดชนประสทธผลสามารถน ามาประยกตใชเพอประเมนผลการสอน โดยเรมจากทดสอบกอนเรยนซงเปนตววดวานกเรยนมพนฐานอยในระดบใด รวมถงการวดทางดานความเชอ

21

เจตคต และความตงใจของนกเรยน น านกเรยนเขาการทดลองเสรจแลวท าการทดสอบหลงเรยนแลวน าคะแนนทไดมาหาคาดชนประสทธผล โดยน าคะแนนกอนเรยนไปลบออกจากคะแนนหลงเรยน ไดเทาใดน ามาหารดวยคาทไดจากคาทดสอบกอนเรยนสงสดทนกเรยนจะสามารถท าได ลบดวยคะแนนทดสอบกอนเรยนโดยท าใหอยในรปรอยละ คาดชนประสทธผลจะมคาอยระหวาง -1.00 ถง 1.00 หากคาทดสอบกอนเรยนเปน 0 และการทดสอบหลงเรยนปรากฏวานกเรยนไมมการเปลยนแปลงคอไดคะแนน 0 เทาเดม แตถาคะแนนทดสอบกอนเรยน = 0 และคะแนนทดสอบหลงเรยนนกเรยนท าไดสงสด คอ เตม 100 คา E.I จะมคา = 100 และในทางตรงขาม ถาคะแนนทดสอบหลงเรยนนอยกวาคะแนนทดสอบกอนเรยน คาทไดออกมาจะมคาเปนลบ เชน P1 = 73% , P2 = 45% , E.I = -0.38 ในสภาพของการเรยนเพอรอบรซงนกเรยนแตละคนจะตองเรยนใหถง เกณฑทก าหนดไว ดชนประสทธผลสามารถน ามาดดแปลงเพออางองเกณฑสงสดทสามารถเปนไปได ซงในกรณคาดชนประสทธผล อาจจะมคาไดถง 100 จากการค านวณพบวา หากดชนประสทธผลอยระหวาง -1.00 ถง 1.00 หากคาทดสอบกอนเรยนเปน 0 และการทดสอบหลงเรยนปรากฏวานกเรยนไมมการเปลยนแปลงคอ ไดคะแนน 0 เดม คาจะเปน 0 แตถาหากคะแนนทดสอบกอนเรยนเทากบ 0 และคะแนนหลงเรยนท าไดสงสด คอ 100 คา E.I จะเทากบ 1.00 และในทางตรงกนขาม ถาคะแนนสอบหลงเรยนนอยกวาคะแนนสอบกอนเรยน คาทไดออกมาจะเปนลบ 2.4.2 การวเคราะหหาคาดชนประสทธผลของสอ วธสอนหรอนวตกรรม บญชม ศรสะอาด (2546, หนา 157 – 159) ไดกลาววา เพอใหทราบวาสอการเรยนการสอนหรอวธสอน ทครวจยขนมประสทธผล (Effectiveness) เพยงใดกจะน าสอทพฒนาขนนนไปทดลองใชกบนกเรยนอยในระดบเหมาะสมกบทไดออกแบบมา แลวน าผลการทดลองมาวเคราะหหาประสทธผล หมายถง ความสามารถในการใหผลอยางชดเจน แนนอน ซงนยมวเคราะหและแปรผล 2 วธ วธท 1 จากการพจารณาผลของการพฒนา วธนเปนการเปรยบเทยบจดเรมตนกบจดสดทาย เชน ระหวางกอนเรยนและหลงเรยนเพอเหนพฒนาการหรอความงอกงาม ครผศกษาคนควาจะตองสรางเครองมอวดในตวแปรทนาสนใจศกษา เชน แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เปนเครองมอทสรางเพอวดผลการเรยนรหลงจากการเรยนเรองนน ซงจะตองสรางใหครอบคลมจดประสงคเนอหาสาระทเรยน หรอคณลกษณะทมงวดสรางไวลวงหนา เมอกอนเรมสอนหรอเรมทดลอง (Pre-test) และหลงจากเรยนเรองนนจบแลวกน าแบบทดสอบชดเดมมาทดลองกบกลมนกเรยนเดม (Post-test) น าผลทงสอง

22

ครงมาเปรยบเทยบกน โดยเขยนคะแนนหลงเรยนไวกอนคะแนนกอนเรยนจ าแนกเปน 2 กลมคอ 1) การพจารณารายบคคล และ 2) การพจารณารายกลม วธท 2 การหาดชนประสทธผล การหาดชนประสทธผล (Effectiveness Index) กรณรายบคคล ตามแนวคดของ Hafland จะใหสารสนเทศทชดเจน โดยใชสตรดงน

ดชนประสทธผล = คะแนนหลงเรยน – คะแนนกอนเรยน คะแนนเตม – คะแนนกอนเรยน โดยทวไปการหาดชนประสทธผลมกหาโดยใชคะแนนของกลม ซงท าใหสตรเปลยนไป ดงน ดชนประสทธผล = ผลรวมของคะแนนหลงเรยนของทกคน–ผลรวมของคะแนนกอนเรยนของทกคน

(จ านวนนกเรยน x คะแนนเตม) – (ผลรวมของคะแนนกอนเรยนทกคน)

การหาดชนประสทธผลเอกสารประกอบการเรยน (The Effectiveness Index : E.I) ใชสตรดงน

ดชนประสทธผล (E.I) = ผลรวมของคะแนนสอบหลงเรยน – ผลรวมคะแนนสอบกอนเรยน (จ านวนนกเรยน x คะแนนเตม) – (ผลรวมคะแนนสอบกอนเรยน)

เกณฑทยอมรบได คอ คาดชนประสทธผลมคาตงแต 0.50 ขนไป ในการวจยครงนผ วจยไดใชวธท 2 คอ การหาดชนประสทธผล (Effectiveness Index) กรณรายบคคล ตามแนวคดของ Hafland 3. กระบวนการคดแกปญหาอนาคต 3.1 ความหมายของการคดแกปญหาอนาคต Pual E. Torrance (1974) ไดใหความหมายของกระบวนการคดแกปญหาอนาคตไววา เปนเทคนคการแกปญหาเพอชวยนกเรยนในการเพม พฒนา และสรางจนตนาการเกยวกบการแกปญหาเชงสรางสรรคทมงแกปญหาระยะยาว จงเรยกกระบวนการนวา กระบวนการแกปญหา

23

อนาคต เพอสรางนกเรยนใหมความคดรเรมสรางสรรค พฒนาทกษาการตดตอสอสารทงทางดานการใชภาษาพด และการเขยน การวจและท างานเปนทมในการแกปญหาอนาคต สกญญา ยตธรรมนนท (2539) ไดใหความหมายของกระบวนการคดแกปญหาอนาคตไววา เปนการน าความร ความเขาใจจากประสบการณและกฏเกณฑตางๆ ทไดจากการฝกมาเขาสระบบการคดแกปญหาทเรมจากการรบรถงสภาพการณทยงไมปรากฏขน แลวน าเอาสภาพการณนนมาเขาสขนตอนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดของทอแรนซ ฐตพร พชญกล (2547) ไดใหความหมายของกระบวนการคดแกปญหาอนาคตไววา เปนการคดแกปญหาเชงสรางสรรคและมวจารณญาณ (Creative and Critical) ทจะน าเขาสการพฒนาวสยทศนเกยวกบอนาคต (Develop a vision for the future) ซงการคดแกปญหาเรมจากการรบรถงสถานการณทเกดขนในขณะน และสามารถมองเหนภาพทจะเกดขนในอนาคตตอไปได สรปไดวา กระบวนการคดแกปญหาอนาคต หมายถง การคดแกปญหาอยางเปนระบบโดยเรมจากการรบรสถานการณทเปนปญหาปจจบนหรอปญหาทยงไมเกด และน าความรความเขาใจจากประสบการณและกฎเกณฑตางๆ มาเขาสกระบวนการแกปญหาอนาคตตามแนวคดของ ทอแรนซ เพอใหไดมาซงวธการแกปญหาอนาคตทดทสด 3.2 รปแบบกระบวนการคดแกปญหาอนาคต Pual E. Torrance (1974) ไดน าเสนอรปแบบกระบวนการคดแกปญหาอนาคตไว ม 6 ขนตอน ไดแก ขนตอนท 1 Brainstorming problems(การระดมสมองเพอคนหาปญหา) หลงจากทนกเรยนไดอานและอภปรายรวมกนถงสถานการณทถกก าหนดมาใหแลว นกเรยนจะตองพจารณาถงปญหาทมความเกยวของกบสถานการณนนๆ มา โดยเรมจากการระดมสมองหาปญหาทเกยวของมาใหมากทสด แลวเลอกมา 20 ปญหา ทนกเรยนคดวามความส าคญและเกยวของกบหวขอมากทสด ค าถามในการชวยคด เชน อะไรเปนสงส าคญทสด เราอยากรอะไร เรารสกกงวลเกยวกบอะไร เราอยากท าอะไร ฯลฯ แลวเลอกมา 20 ปญหาทนกเรยนคดวามความส าคญและเกยวของกบสภาพการณทถกก าหนดมาให ขนตอนท 2 Underlying problem (การคนหาและสรปปญหาหลก) ในขนนขนอยกบปญหาทเลอกเอาไวในขนท 1 ทบอกถงความส าคญของปญหา แลวท าการเลอกปญหาทตองการเนนมา 1 ปญหา ใหเขยนปญหาทตองการเนนในรปของประโยคค าถาม เรมตนประโยคดวยค าวา “มวธการใดบางทเราจะ..” หรอ “เราจะท าอยางไร..” ปญหาของนกเรยนจะตองบอกไดชดเจนวานกเรยนตองการจะท าอะไร ท าไมจงตองใชวธน ฯลฯ ค าถามทจะชวยในการตดสนใจเลอกปญหาท

24

ตองการเนน เชน ปญหาอะไรทมความส าคญทสด ปญหาอะไรรบดวนมากทสด จะเกดอะไรขนถาแกปญหาน ขนตอนท 3 Brainstorming solution (การระดมสมองเพอคดหาวธการแกปญหา) ใหนกเรยนระดมสมองกาวธการแกปญหาทเปนไปไดมากทสด แลวเลอกวธทเกยวของและส าคญมากทสด 20 ขอ โดยใหเขยนวธการแกปญหาแตละขอใหละเอยดวา ใครจะเปนผแกปญหา จะท าอะไร จะท าอยางไร จะแกปญหาไดอยางไร ทไหน เวลาใด ขนตอนท 4 Selecting criteria to evaluate solution (การเลอกเกณฑเพอใชในการประเมนวธการแกปญหา) ในขนนนกเรยนจะตองเลอกวธการแกปญหาทดทสดจากขนท 3 โดยระดมสมองหาเกณฑทจะชวยในการตดสนใจเลอกหาวธการแกปญหาทดทสดมาใหมากทสด แลวเลอกมา 5 เกณฑทนกเรยนคดวามความส าคญมากทสดในการทจะน ามาประเมน เกณฑแตละเกณฑอาจจะมจดทตองการเนนตางกน ค าถามน าทจะชวยในการคด เชน วธการแกปญหาใดทจะชวยลดคาใชจายมากทสด วธการแกปญหาใดทใชเวลานอยทสด วธการแกปญหาใดทจะชวยลดผลกระทบทมตอบคคลและสงคม วธการแกปญหาใดทมความเปนไปไดมากทสด หรอวธการแกปญหาใดทมอปสรรคนอยทสด เปนตน ขนตอนท 5 Evaluating solution (การประเมนผลเพอคดหาวธการแกปญหาทดทสด) จากขนท 3 ใหนกเรยนเลอกวธการแกปญหาทมความเกยวของและส าคญมากทสดมา 10 วธและน าเกณฑทคดไดจากขนท 4 มาเขยนลงในตารางโดยใหเกณฑอยในหวตารางทางขวามอ สวนวธการแกปญหาทง 10 ขอนนเขยนลงในตารางทางซาย โดยมเกณฑการใหคะแนนในการตดสนใจทจะเลอกวธการแกปญหาทดทสดจากตาราง ท าไดดงน คอ 1. เกณฑการใหคะแนนแตละเกณฑจะขนอยกบความส าคญทเกยวของกบวธการแกปญหาแตละขอ 2. คะแนนของเกณฑทมความส าคญมากทสดในแตละขอจ าไดคะแนนเตม 10 คะแนน สวนเกณฑทมความส าคญรองลงมากจะได 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 ตามล าดบ (ในกรณทนกเรยนไมสามารถหาวธแกปญหาไดครบ 10 ขอ คะแนนเตมของเกณฑกจะใหเทากบจ านวนขอของวธการแกปญหา เชน นกเรยนคดวธการแกปญหาได 8 7 6 5 หรอ 4 ขอ คะแนนเตมทไดของเกณฑในแตละขอกจะไดเทากบ 8 7 6 5 หรอ 4 ตามล าดบ) 3. เมอพจารณาครบทง 10 ขอแลว ใหรวมคะแนนทไดจากใหคะแนนในแตละเกณฑของแตละขอลงในชองรวมคะแนนทางซายมอจนครบทกขอ 4. พจารณาวาขอใดทมคะแนนสงทสด แสดงวาเปนวธการแกปญหาทดทสด

25

ขนตอนท 6 Describing the best solution (การน าเสนอวธการคดแกปญหาทดทสด) นกเรยนจะตองอธบายวธการแกปญหาทดทสดนโดยอธบายวาจะแกปญหาดวยวธใด จะปฏบตการจรงไดอยางไร ท าไมวธการนจงแกปญหาของนกเรยนไดและมความสมพนธกบสภาพการณอนาคตนนอยางไร วธการน าเสนอ รวมถงการใชสอในการน าเสนอ สรปวาในการน าเสนอวธการแกปญหาทดทสดนน ควรจะค านงถงวามใครทเกยวของ จะท าอะไร ทไหน เวลาใด อยางไร ท าไม และจะมวธการเอาชนะอปสรรคตางๆ อยางไรบาง ฐตพร พชญกล (2547) ไดน าเสนอรปแบบกระบวนการคดแกปญหาอนาคตไว ดงน โดยแบงออกเปน 3 ระดบ 6 ขนตอน ระดบท 1 ท าความเขาใจกบปญหา ขนตอนท 1 คนหาปญหา นกเรยนอานและรวมกนพจารณาขอความจากสถานการณทก าหนดให ระดมสมองคนหาปญหาทนกเรยนคดวามความเกยวของกบสถานการณทก าหนดใหไดมากทสด ขนตอนท 2 ระบปญหาส าคญ จดล าดบความส าคญของปญหาโดยมค าถามน าชวนคด ระดบท 2 การสรางแนวคดเพอแกปญหา ขนตอนท 3 ระดมสมองคดหาวธแกปญหาทสามารถเปนไปไดมากทสด ระดบท 3 การวางแผนการด าเนนการแกปญหา ขนตอนท 4 ก าหนดเกณฑเพอประเมนวธแกปญหา ระดมสมองเพอหาเกณฑทจะชวยในการตดสนใจเลอกวธแกปญหาทดทสดมาใหไดมากทสด แลวน าเกณฑมาจดล าดบความส าคญตามความเหมาะสม โดยแตละเกณฑจะมจดเนนทตางกน ขนตอนท 5 ประเมนวธแกปญหา โดยใชเกณฑทไดจากขนตอนท 4 เพอประเมนวธแกปญหาทมประสทธภาพ ทคาดวาจะเปนวธการแกปญหาทดทสด การประเมนนอาจกอใหเกดการรวมสวนตางๆ ของวธแกปญหาหลายๆ วธ ไปสการสงเคราะหความคดโดยการสรางวธแกปญหาใหมทคดวาดวาวธทเสนอมากอนนน และอธบายวธแกปญหาสนๆ เขาใจงาย มความสอดคลองทางความคด และมความเปนไปไดในระดบสง ขนตอนท 6 เสนอวธแกปญหาทดทสด และพฒนาแผนปฏบตงาน นกเรยนจะตองรวมกนคดหาวธการน าเสนอตอชนเรยนเกยวกบวธแกปญหาทดทสด โดยเขยนเปนแผนปฏบตงาน ใหเหนการด าเนนการอยางตอเนองเปนล าดบโดยระบผ ลงมอปฏบต วธการ สถานท ระยะเวลา และคาดการณผลทจะเกดขนในอนาคต

26

ทศนา แขมมณ (2552) ไดน าเสนอรปแบบการเรยนการสอนทพฒนามาจากรปแบบการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดของทอแรนซ ประกอบดวย ขนท 1 การน าสภาพการณอนาคตเขาสระบบการคด น าเสนอสภาพการณอนาคตทยงไมเกดขน หรอกระต นใหผ เ รยนใชการคดคลองแคลว การยดหยน การคดรเรม จนตนาการ ในการท านายสภาพการณอนาคตจากขอมล ขอเทจจรงและประสบการณของตน ขนท 2 การระดมสมองเพอคนหาปญหา จากสภาพการณอนาคตในขนท 1 ผ เรยนชวยกนวเคราะหวาอาจจะเกดปญหาอะไรขนบางในอนาคต ขนท 3 การสรปปญหา และจดล าดบความส าคญของปญหา ผ เรยนน าปญหาทวเคราะหไดมาจดกลม หรอจดความสมพนธเพอก าหนดวาอะไรเปนปญหาหลก อะไรเปนปญหารอง และจดล าดบความส าคญของปญหา ขนท 4 การระดมสมองหาวธแกปญหา ผ เรยนรวมกนคดวธแกปญหา โดยพยายามคดใหไดทางเลอกทแปลกใหมจ านวนมาก ขนท 5 การเลอกวธการแกปญหาทดทสด เสนอเกณฑหลายๆ เกณฑทจะใชในการเลอกวธการแกปญหาแลวตดสนใจเลอกเกณฑทมความเหมาะสมและมความเปนไปไดในแตละสภาพการณ ตอไปจงก าหนดเกณฑทคดเลอกไวมาใชในการเลอกวธการแกปญหาทดทสด ขนท 6 การน าเสนอวธการแกปญหาอนาคต ผ เรยนน าวธการแกปญหาอนาคตทได มาเรยบเรยง อธบายรายละเอยด เพมเตมขอมลทจ าเปน คดวธการน าเสนอทเหมาะสมและน าเสนออยางเปนระบบ นาเชอถอ ในการทดลอง ผ วจยเลอกใชรปแบบกระบวนการแกปญหาอนาคตตามแนวคดของ ทอแรนซ 6 ขนตอน ซงประกอบดวย ขนตอนท 1 การระดมสมองเพอคนหาปญหา (Brainstorming problems) ขนตอนท 2 การคนหาและสรปปญหาหลก (Underlying problem) ขนตอนท 3 การระดมสมองเพอคดหาวธการแกปญหา (Brainstorming solution) ขนตอนท 4 การเลอกเกณฑเพอใชในการประเมนวธการแกปญหา (Selecting criteria to evaluate solution)

27

ขนตอนท 5 การประเมนผลเพอคดหาวธการแกปญหาทดทสด (Evaluating solution) ขนตอนท 6 การน าเสนอวธการคดแกปญหาทดทสด (Describing the best solution) 3.3 วตถประสงคของการคดแกปญหาอนาคต Pual E. Torrance (1974) ไดอธบายถงวตถประสงคของกระบวนการคดแกปญหาอนาคตไว ดงน 1. เพอพฒนาทกษะทางความคด ผ เรยนทเรยนการคดแกปญหาอนาคตตองเรยนวธทจะคด การพฒนาทกษะทางความคดแยกออกมาจากการศกษาทสบทอดกนมาซงใหความส าคญในดานความร ขณะทความส าคญสวนหนงของการศกษาก าลงเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว และความรสวนใหญจะถกลมเมอผ เรยนเรยนจบไปแลว ความตงใจในทกษะทางความคดจะเปนเครองมอพนฐานทจ าเปนแกผ เรยน เพอทจะดดแปลงความรในอนาคต 2. เพอพฒนาทกษะความคดสรางสรรค ความแตกตาง ความยดหยนและความคดใหมๆ คอสวนประกอบทงหมดของความคดสรางสรรค การพฒนาความคดสรางสรรคจะท าใหผ เรยนเจออปสรรคทหลากหลายและไดมาซงคณภาพความคดทสงขน 3. เพอพฒนาทกษะในอนาคต ผ เรยนจะตองตระหนกถงความส าคญของอนาคตมากขน อนาคตชวยใหผ เรยนคาดหมาย และเตรยมพรอมส าหรบสงทจะเกดขนภายหนา 4. เพอพฒนาทกษะการคนควา การคดแกปญหาอนาคตจะชวยใหผ เรยนไดพฒนาทกษะการศกษาคนควา การประยกตใชความรทไดมา 5. เพอพฒนาทกษะการท างานเปนกลม ความสามารถในการท างานรวมกนตองมความสมพนธกนอยางมประสทธภาพ ทกษะดานนจะเปนสวนทส าคญมากขนในอนาคต 6. เพอพฒนาทกษะการสอสาร การพด และการเขยน การพดและการเขยนเปนทกษะหนงทส าคญมากซงผ เรยนสามารถเรยนรได การคดแกปญหาอนาคตใหความส าคญมากในความสามารถของผ เรยนในการสอสารกน ถาปราศจากความสามารถในการสอสาร แมจะเปนความคดทดกอาจจะถกปฏเสธได 7. เพอพฒนาทกษะนากรชทศทางดวยตนเอง ในการคดแกปญหาอนาคตผ เรยนจะเรยนรใหเชอมนในตนเองในทกๆ ขนตอนของปญหาตงแต การศกษาคนควา การระดมความคด การแกปญหา และการสอสารทางความคด ผลลพธทไดคอผ เรยนจะสามารถพฒนาทกษะในการ ชทศทางดวยตนเอง และมความเชอมนในความสามารถของตนเอง 8. เพอพฒนาทกษะในการตอสกบสงทนาสงสยหรอก ากวม ผ เรยนสามารถบงชปญหา และหาทางเลอกในการแกปญหา ตลอดจนหาขอสรปเพอยนยนขอสงสยนนๆ ได

28

1.8 ประโยชนของกระบวนการคดแกปญหาอนาคต Pual E. Torrance (1974) ไดอธบายถงประโยชนของกระบวนการคดแกปญหาอนาคตไวดงน 1. เนองจากกระบวนการคดแกปญหาอนาคต นกเรยนจะตองอานและคดทกแงทกมม เกยวกบสถานการณหรอเรองทก าหนด ดงนนจงชวยใหนกเรยนพฒนาทกษะในการคดวเคราะห 2. เนองจากกระบวนการคดแกปญหาอนาคต นกเรยนจะตองคาดคะเนเกยวกบเหตการณ หรอผล 3. เนองจากกระบวนการคดแกปญหาอนาคตออกแบบเพอฝกและจงใจเดกและเยาวชนใหใสใจตอปญหาอนาคตในทกดาน ซงมผลกระทบโดยตรงตอชวตความเปนอยของพวกเขาในอนาคตเมอเตบโตเปนผ ใหญ การไดเหน ฝกคดแกปญหาสภาพการณทเปนปญหาปจจบนและแนวโนมความรนแรงในอนาคต จะชวยกระตนความสนใจในการเรยนรเรองราวตางๆ ในอนาคตมากขน 4. การฝกกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตองใชทงภาษาพด และภาษาเขยนอยตลอดเวลา ดงนนจงเปนการพฒนาทกษะการพดและการเขยนในการสอความหมายทถกตองและขดเจน 5. การวจย คอการศกษากาค าตอบของปญหาอยางเปนระบบและกระบวนการคดแกปญหาอนาคต มการด าเนนการเปนล าดบขนตอนเรมจากปญหาจนถงวธการปฏบตเพอแกปญหา ซงเปนการพฒนาทกษะในการวจยตลอดกระบวนการ 6. กระบวนการคดแกปญหาอนาคตมทกษะการคดหลายระดบ มการตดสนพจารณาทางเลอกในการแกปญหาและวธการแกปญหาทดทสด โดยมเหตผลสนบสนนหรอมเกณฑทชวยในการตดสนใจ ไมตดสนใจโดยขาดการพจารณาดวยเหตผล ซงเปนการปลกฝงนสยในการคดกอนปฏบต และตดสนใจซงสามารถน าไปใชในชวตประจ าวนได 7. เนองจากกระบวนการคดแกปญหาอนาคต สมาชกกลมตองน าเสนอความคดเหนเสมอ และตองมความรบผดชอบ ตองปฏบตงานตามบทบาทหนาทของสมาชกกลมตลอดเวลา การไดมโอกาสฝกกระบวนการแกปญหาอนาคตจะชวยพฒนาความสามารถในการชน าตนเอง และมความรบผดชอบตอตนเองและกลมมากขน 8. เนองจากกระบวนการคดแกปญหาอนาคตเปนการปฏบตงานรวมกนเปนทมหรอเปนกลม ซงทกคนตองใหความรวมมอเพอใหงานบรรลเปาหมาย เพราะทกขนตอนของกระบวนการจะตองมการระดมความคดและรวมกนปฏบต

29

4. ความคดสรางสรรค 4.1 ความหมายของความคดสรางสรรค ค าวา ความคดสรางสรรคนน มผ ใหความหมายของความคดสรางสรรคไวหลายทศนะ ดงน กลฟอรด (Guilford. 1967 หนา 62) กลาววา ความคดสรางสรรค เปนความคดแบบอเนกนย (Divergent thinking) คอความคดหลายทศทาง หลายแง หลายมม คดไดกวางไกล ซงจะน าไปสการประดษฐสงแปลกใหม และวธการแกปญหาตางๆ ใหส าเรจ ความคดแบบอเนกนยน ประกอบดวยความคดรเรม (Originality) ความคลองในการคด (Fluency) ความยดหยนในการคด (Flexibility) และความคดละเอยดลออ (Elaboration) เดอ โบโน (De Bono อางองในณฎฐพงษ เจรญทพย, 2542 หนา 123) กลาววา ความคดสรางสรรคคอ ความสามารถในการคดนอกกรอบ (Lateral thinking) เพอสรางแนวคดใหมทจะน ามาใชแกปญหาไดหลายๆ แนวคด และน าแนวคดเหลานนไปพฒนาตอเพอให สามารถใชแกปญหาทตองการได ทอรแรนซ (Torrance. 1971 อางองในสมศกด ภวภาดาวรรธน. 2537 หนา 1) กลาววา ความคดสรางสรรค คอ ปรากฏการณทเกดขนไดโดยไมมขอบเขตจ ากด บคคลสามารถมความคดสรางสรรคไดหลายแบบ และผลของความคดสรางสรรคทเกดขนนนมมากมายไมมขอจ ากดเชนกน วอลลาซและโคแกน (Wallach and Kogan. 1965 หนา 34) กลาววา ความคดสรางสรรค คอ ความสามารถเชอมโยงความสมพนธ สามารถคดอะไรไดอยางสมพนธกนเปนลกโซ แอนเดอสน (Anderson. 1970 : 90-93) กลาววาความคดสรางสรรค คอ ความสามารถของบคคลในการคดแกปญหาดวยการคดอยางลกซง ทนอกเหนอไปจากการคดแบบปกตธรรมดา กรมวชาการ (2535 หนา 2) กลาววา ความคดสรางสรรค คอ ความสามารถในการมองเหนความสมพนธของสงตางๆ โดยมสงเราเปนตวกระตนท าใหเกดความคดใหมตอเนองกนไป และความคดสรางสรรคนประกอบดวยความคลองในการคด ความคดยดหยนและความคดทเปนของตนเองโดยเฉพาะหรอความคดรเรม อาร พนธมณ (2540 หนา 5) กลาววาความคดสรางสรรค คอ กระบวนการทางสมองทคดในลกษณะอเนกนยอนน าไปสการคดคนพบสงแปลกใหมดวยการคดดดแปลง ปรงแตงจากความคดเดมผสมผสานกนใหเกดสงใหม ซงรวมทงการประดษฐคดคนพบสงตางๆ ตลอดจนวธการคดทฤษฎ หลกการไดส าเรจ จากความหมายของความคดสรางสรรคทกลาวมานอาจสรปไดวา ความคดสรางสรรค คอ ความสามารถในการคดหลายทศทางซงอาศยการเชอมโยงความสมพนธทน าไปสความคดใหม

30

4.2 องคประกอบของความคดสรางสรรค องคประกอบของการคดสรางสรรคทมความเหมาะสมกบการจดการศกษา และสามารถน าไปปรบใชใหเกดประสทธภาพสงสด สวนใหญแลวจะยดตามแนวคดของทอแรนซ (Torrance. 1962 หนา 16) และกลฟอรด (gillford, 1967) ดงน ทอแรนซ (Torrance. 1962 หนา 16) เสนอองคประกอบการคดสรางสรรความ 3 ประการ ดงน 1. ความคลองแคลวในการคด (Fluency) หมายถง ความสามารถของบคคลในการคดหาค าตอบไดอยางคลองแคลว รวดเรว และสามารถสรางค าตอบไดในปรมาณมากในเวลาทจ ากด เชน ใหนกเรยนคดถงชอสงของทท าจากวสดในทองถนมาใหมากทสดภายในเวลา 3 นาท 2. ความยดหยนในการคด (Flexibility) หมายถง ความสามารถของบคคลในการคดหาค าตอบไดหลายประเภท หลายทศทาง หลายรปแบบ เชน ใหนกเรยนระบชอสตวมาใหมากทสด แลวชวยกนจดกลมสตววามกประเภท หากจดไดหลายประเภทจะถอวามความคดยดหยนสง 3. ความคดรเรม (Originality) หมายถง ลกษณะการคดทแปลกใหม แตกตางจากความคดธรรมดาและไมซ ากบความคดทมอยทวไป เชน ใหนกเรยนน าเศษวสดไปประดษฐของใชในชวตประจ าวน โดยมรปแบบไมซ ากบของใชเดมๆ เลย กลฟอรด (Guiford. 1967 หนา 145 – 151) ไดใหรายละเอยดเกยวกบองคประกอบของความคดสรางสรรคไว 4 ประการ ดงน 1. ความคดรเรม (Originality) หมายถง ความคดแปลกใหมไมซ ากนกบความคดของคนอนและแตกตางจากความคดธรรมดา ความคดรเรมอาจเกดจากการคดจากของเดมทมอยแลวใหแปลกแตกตางจากทเคยเหน หรอสามารถพลกแพลงใหกลายเปนสงทไมเคยคาดคด ความคดรเรมอาจเปนการน าเอาความคดเกามาปรงแตงผสมผสานจนเกดเปนของใหม ความคดรเรมมหลายระดบ ซงอาจเปนความคดครงแรกทเกดขนโดยไมมใครสอน แมความคดนนจะมผ อนคดไวกอนแลวกตาม 2. ความคดคลองแคลว (Fluency) หมายถง ปรมาณความคดทไมซ ากนในเรองเดยวกน แบงเปน 4 ประเภท 2.1 ความคดคลองแคลวทางดานถอยค า (Word fluency) เปนความสามารถในการใชถอยค า 2.2 ความคลองแคลวทางดานการโยงความสมพนธ (Associational fluency) เปนความสามารถทจะคดหาถอยค าทเหมอนกนหรอคลายกนไดมากทสดไดภายในเวลาทก าหนด

31

2.3 ความคดคลองแคลวทางการแสดงออก (Expressional fluency) เปนความสามารถในการใชวลหรอประโยคและน าค ามาเรยงกนอยางรวดเรวเพอใหไดประโยคทตองการ 2.4 ความคลองแคลวในการคด (Ideational fluency) เปนความสามารถทจะคดในสงทตองการภายในเวลาทก าหนด เชน ใหคดประโยชนของหนงสอพมพใหไดมากทสดภายในเวลาทก าหนดให 3. ความคดยดหยน (Flexibility) หมายถง ประเภทหรอแบบของการคดโดยแบงออกเปน 3.1 ความคดยดหยนทเกดขนในทนท (Spontaneous flexibility) เปนความสามารถทจะพยายามคดไดหลายทางอยางอสระ ตวอยางของผ ทมความคดยดหยนนอาจไดแก คดประโยชนของโทรทศนวามอะไรบาง ความคดของผ ทมความคดยดหยนทสามารถจดกลมไดหลายทศทางหรอหลายดาน เชน เพอรขาวสาร เพอโฆษณาสนคา เพอธรกจ เพอการพกผอน ฯลฯ 3.2 ความคดยดหยนทางการดดแปลง (Adaptive flexibility) หมายถง ความสามารถในการดดแปลงความร หรอประสบการณใหเกดประโยชนหลายๆ ดาน ซงมประโยชนตอการแกปญหา ผ ทมความคดยดหยนจะคดดดแปลงไดไมซ ากน 4. ความคดละเอยดลออ (Elaboration) หมายถง ความคดในรายละเอยดเปนขนตอน สามารถอธบายใหเหนภาพชดเจน หรอเปนแผนงานทสมบรณขน ความคดละเอยดลออจดเปนรายละเอยดทน ามาตกแตง ขยายความคดครงแรกใหสมบรณยงขน สรศกด หลาบมาลา (2541 หนา 38 – 39) ไดกลาวถงองคประกอบของความคดสรางสรรควา ความคดสรางสรรคอาจจะมองไดวาเปนความสามารถพเศษและเปนเจตคตตอชวต ซงเหนไดมากในเดกเลกๆ ทอยากคดอยากท า อยากรไปเสยหมด แตจะหายไปเมอเตบโตขนเพราะถกผใหญคอยหามอยตลอดเวลา ความคดสรางสรรคเกดจากความสามารถ 3 ประการ คอ 1. ความสามารถในการสงเคราะห (Synthetic ability) คอความสามารถทจะคดอะไรไดมากกวาสงทเหนอยปกต ไดอะไรใหมๆ ขนมาซงคนอนๆ มองไมเหน เชน เหนสายไฟ เหนแผนพลาสตก เหนมอเตอร อาจจะจบรวมกนท าเปนพดลมได 2. ความสามารถในการคดวเคราะห (Analytical ability) มกจะเรยกกนวาความคดวเคราะห (Critical thinking) คอความสามารถในการคดแยกแยะออกเปนสวนๆ และมการประเมนผล 3. ความสามารถในทางปฏบต (Practical ability) คอความสามารถในการเปลยนทฤษฎเปนปฏบตหรอเปลยนความคดเชงนามธรรมเปนรปธรรม

32

สรปไดวา องคประกอบของความคดสรางสรรคนน ไดแก การคดไดหลายทศทาง ประกอบดวยความคดรเรม ความคดคลองแคลว ความคดยดหยน และความคดละเอยดลออ ซงน าไปสการคดทท าใหมองเหนอะไรไดกวางกวาคนอนๆ และมความสามารถในทางปฏบตได 4.3 พฒนาการของความคดสรางสรรค ทอแรนซ (จงกล แกวโก, 2547, หนา 45 – 47 อางองใน Torrance. 1962 หนา 84 – 103) สรปลกษณะพฒนาการของความคดสรางสรรคของเดกในวยตางๆ ดงน 1. เดกวยทารก – วยกอนเขาเรยน (อาย 0 – 6 ป) ตงแตแรกเกด ถง 2 ป เดกจะเรมมจนตนาการในระยะนในชวงขวบแรกเดกตองการรเรองตางๆ พยายามเลยนแบบเสยงและจงหวะ เมออาย 2 ขวบ เดกตองการใหมอะไรพเศษเกดขน เดกตองการกระตอรอรนทจะไดสมผส ชมและดทกสงทกอยาง เดกมความอยากรอยากเหนแตวธการแสดงออกนนขนอยกบลกษณะเฉพาะของเดกแตละคน อาย 2 – 4 ป เดกเรยนรเกยวกบโลกโดยประสบการณตรง และท าสงนนซ าๆ โดยการเลนทใชจนตนาการ เดกตนตวกบสงแปลกใหมตามธรรมชาต ชวงความสนใจของเดกจะสนโดยเปลยนจากการเลนอยางหนงไปเลนอกอยางหนงเสมอ เดกเรมพฒนาความรสกเปนตวของตวเอง เดกวยนท าในสงทเกนความสามารถของตนเอง ท าใหเกดความรสกโกรธและคบของใจ อาย 4 – 6 ป เดกเรมสนกสนานกบการวางแผน การเลน การท างาน เดกเรยนรบทบาทของผ ใหญโดยการเลนสมมต มความอยากรอยากเหนทเปนจรงและถกตอง เดกสามารถเชอมโยงเหตการณตางๆ แมวาจะไมเขาใจเหตผลนก เดกทดลองเลนบทบาทตางๆ โดยใชจนตนาการของเดกเอง 2. เดกระดบประถมศกษา (6 – 12 ป) อาย 6 – 8 ป จนตนาการสรางสรรคของเดกเปลยนแปลงไปสความเปนจรงมากขน เขาพยายามทจะบรรยายออกมาแมในขณะทเขาเลน เดกวยนรกการเรยนรมาก ดงนนการจดประสบการณททาทายและสนกสนานใหเดกวยนยอมชวยพฒนาความอยากรอยากเหนใหแกเดก อาย 8 – 10 ป เดกใชทกษะหลายดานในการสรางสรรคและสามารถคนพบวธการทจะใชความสามารถเฉพาะตวของเขาสรางสรรค เดกมกจะเทยบตวเองกบคนทนายกยองซงสามารถเอาชนะอปสรรคได ความสามารถในการถามและความอยากรอยากเหนของเดกเพมยงขน อาย 10 – 12 ป เดกชอบส ารวจคนควา เดกผหญงชอบอานหนงสอและเลนสมมต เดกชายชอบเรยนจากประสบการณจรง ชวงเวลาของความสนใจจะนานขน ความสามารถทางศลปะและดนตรจะพฒนาไดเรว เดกจะชอบทดลองทกสงทกอยางเพอประสบการณ แตมกขาดความมนใจในผลงานของตนเอง

33

3. เดกระดบมธยมศกษา (12 – 18 ป) อาย 12 – 14 ป เดกวยนจะเกยวของกบกจกรรมมาก และยงไมมการวางแผนส าหรบอนาคตของตวเอง รกสนกไมค านงถงเหตผล เดกทมพรสวรรคจะมการแสดงออกถงจนตนาการของตนเองในดานตางๆ เชน ศลปะ ดนตรหรอเครองยนต เปนตน เดกจะเรมตอตานระเบยบกฎเกณฑตางๆ ตองการมสวนรวมตดสนใจในเรองทเกยวของกบตนเอง เดกวยนมกมความรสกไมมนใจตนเองเพราะการเปลยนแปลงทางดานรางกายและอารมณ ความสมพนธระหวางเพอนฝงกเปลยนไป เพราะเดกมกกลาววาเพอนฝงจะไมยอมรบ เดกควรมโอกาสเรยนรถงการเลอกอาชพ แมวาจะมการเปลยนแปลงทางดานรางกายและอารมณ ความสมพนธระหวางเพอนฝงกเปลยนไป เดกควรมโอกาสเรยนรถงการเลอกอาชพแมวาจะมการเปลยนแปลงภายหลงกตาม มโอกาสท างานทยากแตนาสนใจ ฝกการตดสนใจและทส าคญ คอ ไมท าใหเดกแตกตางไปจากกลมเพอน แตควรใชวธดงกลมเพอนๆ ไปในทางทตองการ ควรฝกใหเดกรจกสงเกตความตองการของคนอนและรจกความเคารพความเหนของผ อนดวย อาย 14 – 16 ป ทงเดกชายและเดกหญงจะชอบสนก ผจญภย เรมสนใจงานอาชพในอนาคต เดกจะมพฒนาการเรวมากทางดานความสามารถและความสนใจ แตกยงเปลยนแปลงไดงาย เดกมกกงวลเรองการยอมรบของเพอนๆ และเรมเรยนรวาปญหาบางอยางไมสามารถหาค าตอบทแนนอน ผใหญควรชวยใหเดกไดมเวลาใชความสามารถของตนเอง และวธการน าไปใชใหประสบความส าเรจในอาชพการงาน ควรกระตนใหเดกทราบถงความตองการของสงคม ระยะน เปนชวงเวลาส าหรบฝกฝนทกษะในการตอบปญหาอยางสรางสรรค อาย 16 – 18 ป เดกวยนตองการชวยชกจงจนตนาการใหมความทะเยอทะยานในทางทดส าหรบชวต ความสนใจของเดกวยนจะมนคงพอๆ กบความตองการและเปนวยทดทสดส าหรบทดสอบความตองการของเดกเพราะเดกมความสามารถทจะคดหาขอสรปไดแลว ไดเรยนรทจะใชความสามารถทมอยในการแกปญหาอยางสรางสรรคและสามารถเขากบกลมเพอนไดเปนอยางด ในระหวางวยนผ ใหญตองคอยดแลและกระตนและกระตนวย “อาหารความคด” ในหองเรยน เสรมสรางทกษะความช านาญและความสนใจสนทรยภาพ ผใหญควรรวมเรยนรไปพรอมกบเดกวยนแตหลกเลยงการแขงขนกบเดก ควรใชประโยชนจากแบบทดสอบความสนใจ ความสามารถและทศนคตในเรองตางๆ เดกตองการพบปญหาทตองแกไขโดยใชความคดสรางสรรคและตองการความชวยเหลอแนะแนวทางทควรยดถอ สรางความเชอมนตอตนเองและความคดทมตอสงคม 4.4 กระบวนการความคดสรางสรรค ลกษณะกระบวนการความคดสรางสรรคหมายถง วธการคดหรอกระบวนการท างานของสมองอยางมขนตอนตลอดจนคดแกปญหาไดส าเรจ ซงเปนกระบวนการแกปญหาทางวทยาศาสตร

34

หรอเรยกวากระบวนการแกปญหาอยางสรางสรรค (Creative Problem Solving) (สมศกด สนธระเวชญ, 2535, หนา 8) ทอรแรนซ (Torrance, 1963, หนา 47) ไดกลาวถงพฤตกรรมทเปนกระบวนการความคดสรางสรรควาเปนความสามารถของบคคลในการคดแกปญหาโดยการคดอยางลกซ ง ทนอกเหนอไปจากล าดบขนของการคดอยางปกตธรรมดา เปนลกษณะภายในของบคคลทจะคดหลายแงหลายมมประสมประสานกนจนไดผลผลตใหม ทถกตองสมบรณ ประกอบดวย กระบวนการของการคด 4 ขน ดงตอไปน 1. ขนเรมตน เกดจากความรสกตองการหรอความไมเพยงพอในสงตางๆ และท าใหบคคลเรมคด เขาจะพยายามรวบรวมขอเทจจรง เรองราว และแนวคดตางๆ ทมอยเขาดวยกนเพอหาความกระจางในปญหา ขนนผคดยงไมทราบวาผลทจะเกดขนนนจะเปนไปในรปแบบใดและอาจใชเวลานานจนบางครงเกดขนโดยผคดไมรสกตว 2. ขนครนคด ตอจากขนเรมตนมระยะหนงทความรความคดและเรองราวตางๆ ทรวบรวมไวแตแรกประสมกลมกลนกนเขาเปนรปเปนรอบ ระยะนผคดตองใชความคดอยางหนกแตบางครงความคดอนนอาจจะหยดชะงกไปเฉยๆ เปนเวลานาน บางครงกกลบเกดขนมาใหมอก 3. ขนเกดความคด ในระยะทก าลงครนคดนนบางครงอาจเกดความคดผดขนมาทนททนใด ผคดจะมองเหนความสมพนธของความคดใหมทเขากบความคดเกาๆ ซงมผคดมาแลว ผคดจะมองเหนความสมพนธในแนวคดใหมนจะเกดขนในทนททนใด โดยผคดไมไดนกไดฝนวาจะเกดขนเลย 4. ขนปรบปรง เมอเกดความคดใหมแลว ผคดจะขดเกลาความคดนนใหหมดจดเพอใหผ อนเขาใจไดงายหรอตอเตมเสรมแตงความคดทเกดขนใหมนนใหรดกม และววฒนาการกาวหนาตอไปหรอในบางกรณในขนนอาจมการทดลองเพอประเมนการแกปญหาส าหรบเลอกความคดทสมบรณทสด ความคดเหลานกอใหเกดการประดษฐผลงานใหมๆ ทางวทยาศาสตร นวนยาย บทเพลง จตรกรรมและการออกแบบอนๆ เปนตน ไรลและเววส (จงกล แกวโก, 2547, หนา 43 – 45) อางองใน Reily and Lewis, 1983 หนา 19 – 22 ) กลาวถงกระบวนการคดสรางสรรความขนตอน ดงน 1. ขนมองเหนปญหา (Perceiving Problem) คนทมความคดสรางสรรคจะมองเหนปญหาอยางคนทวไปไมเหน เชน จากสงธรรมดาในชวตประจ าวน อาจมองเหนปญหาทดแปลกประหลาด มองดสงเหลานนโดยปราศจากวงจ ากดทคนทวไปม โดยจะมองไปอกแบบหนง เหน

35

ความสมพนธทเราดวาไมนาจะมความสมพนธกนได ลงเลนกบปญหาอยางสนกสนาน หรอแมแตเลนแบบเดกเลกๆ ลกษณะเหลานลวนเปนจดเรมตนของการผลตงานสรางสรรค 2. ขนขยายปญหา (Modifying the Problem) คนทมความคดสรางสรรคไมไดมองเหนปญหาแงเดยว แตมองดปญหาในแงตางๆ กลาวคอ อาจขยายขอบเขตของปญหาใหกวางไกลออกไปจากทเหนจรง (Expanding) อาจดปญหาในทางตรงขาม (Reversing) เชน มองจากขางในออกมาขางนอก มองจากดานตรงกนขาม ดสาเหตและผลทเกดขนในหลายๆ แงมม อาจท าปญหาใหเลกลง (Compacting) เปลยนปญหาใหอยในรปอนๆ หรอเนนไปในจดอนๆ (Transforming) หรอเพมเตมรายละเอยดใหมากขนในแตละปญหา (Elaborating) การขยายปญหาในแบบดงกลาวท าใหบคคลมทศนกวางไกลตอปญหา เหนหนทางตางๆ ซงอาจไมปรากฏถาไมมกระบวนการในการคดขนน 3. ขนประวงค าตดสน (Suspending) คอ การประวงค าตดสนความถกตองเหมาะสม โดยการเปดใจยอมรบทกสงทกอยาง การประวงการตดสนใจท าไดยาก อยางไรกตามกระบวนการของความคดสรางสรรคบงวาบคคลตองทงเสยซงกฎขอบงคบ ขอจ ากดตางๆ ทางสงคมและน าความคดใหมมาทดลอง ซงความคดนอาจจะเปนประโยชนไดในทสด คนทมความคดสรางสรรคตองเปดใจใหกวาง ขณะเดยวกนตองมอารมณขนและสามารถสรางจนตนาการออกมาในรปทสนกสนาน และจนตนาการนนตองเปนสงแปลกใหมดวย 4. ขนผลทเกดจากการฟกตว (Incubating Effect) หมายถง ผลกาวหนาทเกดขนในขณะทบคคลไมไดใสใจอยกบเรองนน นนคอ เมอบคคลยงแกปญหาไมไดกจะหยดคดหรอลมเลกความคด จนกระทงหลายวนตอมาเกดนกขนมาอยางไรไมไดนกถงมากอน นนคอ ปญหานนไปแอบซอนตวหรอฟกตวอยภายในสมองอยางเงยบๆ จนสกงอม และแวบออกมาโดยตนเองไมรตวในระยะเวลาตอมา ซงนกคดสรางสรรคมชวงเวลานขณะพยายามแกปญหาใดปญหาหนง 5. ขนแนวแนในความคด (Sticking With an Idea) หรออาจเรยกไดวา ความดอดง คนทมความคดสรางสรรคมกใชแนวทางแกปญหาทคนทงหลายสละทงกนหมดแลว แตคนทมความคดสรางสรรคนนยงคงยอมสละ จนกระทงสามารถแกปญหาไดเปนผลส าเรจ ยกตวอยางเชน โทมส เอดสน พยายามน ากระแสไฟฟาไปไวในเสนโลหะเพอใหเกดแสงสวาง ในขณะทนกเรยนคนอนๆ หนไปหาปญหาอนๆ เอดสนกลบไมยอมละทงความคดของเขาลงงายๆ แตกลบพยายามทดลองใหเปนจรงขนมาใหได นคอขนตอนทส าคญอนหนงของการผลตงานสรางสรรค คอ การเปนคนทมความแนวแนในเรองทตนท าอย

36

6. ขนมองเหนภาพพจนในผลงาน (Envisioning Results) ระยะแรกๆ ของกระบวนการคดสรางสรรค บคคลควรสามารถมองเหนภาพพจนของงานประดษฐของตนไดอาจจมอยในรปภาพฝน ซงไมจ าเปนวาภาพทบคคลเหนจะตองเปนจรงในทสด แตสงทส าคญมากคอบคคลตองสามารถสรางจนตนาการไดถงสงทอาจเปนจรง 7. ขนเลอกสรป (Selecting the Best Conclusion) สงส าคญทคนมกมองขามกคอความสามารถทางสมองของคนทมความคดสรางสรรคในการเลอกทางทดทสดในหลายๆ ทางทมอย ความสามารถนอาจคลายคลงกบความสามารถในการประเมนผลและตดสนใจในงานทตองการการวเคราะหตางๆ แตความแตกตางอยทวาในกระบวนการคดสรางสรรคนน การตดสนใจไดกตอเมอไดเปดใจกวางรบเรองราวตางๆ ทเกยวของจนหมดสนแลว คนทมความคดสรางสรรคจงตองสามารถทนไดตอความไมกระจาง ความไมแนนอน ความสบสนทเกดขนจนกวาจะถงเวลาตดสนใจ 8. ขนเตมใจท าในสงทตดสนใจ (Willingness to Facilitate a Decision) จนตนาการจะสดสวยหรอมคณคาเพยงไร อาจจะเปลาประโยชนไดถาผสรางจนตนาการนนไมพยายามท าใหเปนจรง แมจะมอปสรรคหรอมการคดคานตอตานจากคนอนๆ กตาม แมจะผดหวง คนทมความคดสรางสรรคกจะไมยอทอและสามารถทนไดกบความผดหวงครงแลวครงเลา จงดประหนงวาผ ทมความคดสรางสรรคกจะมความสขอยกบการท างานเพอใหฝนของเขาเปนจรงเทานน 9. ขนยอมรบความไมแนนอน (Acceptance of Uncertainty) ลกษณะทส าคญของผ ทมความคดสรางสรรค คอ ไมมความล าบากใจในการเผชญกบความสบสน ความไมกระจาง เขาเหลานนจะสามารถทนตอความไมแนนอนไดตลอดระยะเวลาของการผลตงานสรางสรรค และโดยแทจรงแลวสถานการณทมโครงสรางกระจางชดเปนสงทไมนาสนใจและไมสนกส าหรบคนทมความคดสรางสรรค 10. ขนความยากล าบากในการจดระบบของสงทไมเปนระบบ (Hazards of Systematizing the Unsystematic) ไมนาจะเปนไปไดวาจะเปลยนกระบวนการสรางสรรคใหอยในรปกฎเกณฑหรออยในรปของทฤษฎทแนชด มระบบระเบยบ เพราะธรรมชาตของงานคดสรางสรรคจะมลกษณะเฉพาะตว มความแปลกผดธรรมดา และไมเหมาะกบความเปนระเบยบตายตว อยางไรกตามนกสรางสรรคเดนๆ กลาววา ไมเขาใจเหมอนกนวาเขาจะจดระบบความคดไดอยางไร แตกรวาเขาไมสามารถใหค าตอบอธบายทแจมชดมระเบยบได ดงนนค าแนะน าทดส าหรบครทตองการเกณฑส าหรบความคดสรางสรรคกคอไมมกฎเกณฑตายตวส าหรบความคดสรางสรรค ความคดสรางสรรคไมใชเปนเรองของการจ ากดขอบเขต แตเปนการคนพบทไมมจดสนสด

37

วอลลาซ (Wallach, 1926, หนา 120 อางองใน สมศกด ภวภาดาวรรธน, 2536, หนา 17 – 18) กลาวถงกระบวนการของความคดสรางสรรคเกดจากการคดสงใหมๆ โดยการลองผดลองถก (Trial and Error) และไดแบงขนตอนไวเปน 4 ขน คอ 1. ขนการเตรยมตว (Preparation) เปนขนของการเตรยมขอมลทเกยวของกบปญหา ความร ทกษะ และทศนะทเรามตอโลกอยางกวางขวาง นอกจากนยงรวมถงความสามารถเชอมโยงสมพนธความคดหรอสงของทมความแตกตางกนอยางมากเขาดวยกน ความสามารถเชอมโยงสมพนธนเสนอขนมาโดยเมดนค (Mednick, 1962) ซงเปนลกษณะเฉพาะตวของผ ทมความคดสรางสรรค 2. ขนฟกตว (Incubation) เปนขนของการพยายามลมเรองทตองการคดเสยใหหมดสน กลาวคอ หลงจากทเราไดผานขนการเตรยมตวแลว บางครงตองอาศยระยะเวลาในการฟกตวเพอใหเกดความคดสรางสรรค นกคดสรางสรรคหลายคนเมอใหเขานกถงระยะเวลาทส าคญของการผลตผลงานสรางสรรค เขามกอางถงระยะฟกตวเสมอ 3. ขนการรแจง (Illumination) เปนขนทเกดขนหลงจากทบคคลลมเรองทตนเองตองการคดหาค าตอบระยะหนง จากนนจะเกดการหยงเหน (Insight) ขนเหมอนกบแสงสวางทพลนฉายแวบขนมาในสมอง ทนใดนนค าตอบทตองการหรอโคลงบทสดทายกแจมชดขนมาในความคดโดยไมตองใชความพยายามใดๆ 4. ขนการตรวจสอบ (Verification) เปนขนสดทายของกระบวนการคดสรางสรรค คอ หลงจากนกไดแลวกจะทบทวน ตรวจสอบผลงานทงหมดจนเปนทพอใจ จากกระบวนการคดอยางสรางสรรคของแตละทฤษฎ ไดใหค าอธบายทสอดคลองกนวาความคดสรางสรรคจะมล าดบขนของการคดทจะตองมพนฐานการคดมากอนอยางนอย 2 ขน จงจะถงขนของการคดทเปนความคดสรางสรรคและพอทจะสรปไดวา กระบวนการคดสรางสรรคนนประกอบดวย ขนเตรยมตว รวบรวมขอมล ขนครนคด ขนคดออก และขนพสจนถงค าตอบทไดเพอจะน าไปสกฎเกณฑทแนนอน กระบวนการเกดความคดสรางสรรคสวนใหญจะมลกษณะเปนล าดบขนและผลผลตของความคดสรางสรรคกมลกษณะเปนขนๆ ซงผลผลตจะอยในขนใดนนขนอยกบการใชทกษะ และความสามารถในการคดของบคคล 4.5 การสงเสรมความคดสรางสรรค ความคดสรางสรรคเปนความสามารถเฉพาะตวทมในเดกทกคน และสามารถสงเสรมใหพฒนาไดดงน คอ ทอแรนซ (Torrance. 1959 อางองในอาร พนธมณ 2540 หนา 85) ไดกลาวถงการสงเสรมความคดสรางสรรคไวดงน

38

1. การสงเสรมใหเดกถามและใหความสนใจตอค าถามทแปลกๆ ของเดก และเขายงเนนวาพอแมหรอครไมควรมงค าตอบทถกเพยงอยางเดยว เพราะในการแกปญหาแมเดกจะใชวธเดาหรอเสยงบางกควรจะยอม แตควรกระตนใหเดกไดวเคราะห คนหา เพอพสจนการเดาโดยใชการสงเกตและประสบการณของเดกเอง 2. ตงใจฟงและเอาใจใสตอความคดแปลกๆ ของเดกดวยใจเปนกลาง เมอเดกแสดงความคดเหนในเรองใด แมจะเปนความคดทยงไมเคยไดยนมากอน ผ ใหญกอยาเพงตดสนและลดรอนความคดนนแตรบฟงไวกอน 3. กระตอรอรนตอค าถามทแปลกๆ ของเดกดวยการตอบค าถามอยางมชวตชวาหรอชแนะใหเดกหาค าตอบจากแหลงตางๆ ดวยตนเอง 4. แสดงใหเหนวาความคดของเดกนนมคณคา และน าไปใชใหเกดประโยชนได 5. กระตนและสงเสรมใหผ เรยนเรยนรไดดวยตนเอง ควรใหโอกาสและเตรยมการใหเดกเรยนรดวยตนเอง และยกยองเดกทมการเรยนรดวยตนเอง ครอาจเปลยนบทบาทเปนผ ชแนะ ลดการอธบายและบรรยายลงบาง แตเพมการใหนกเรยนมสวนรเรมกจกรรมดวยตนเองมากขน 6. เปดโอกาสใหนกเรยนเรยนร คนควาอยางตอเนองอยเสมอ โดยไมตองใชวธการขดวยคะแนนหรอการสอบ การตรวจสอบเปนตน 7. พงระลกวาการพฒนาความคดสรางสรรคในเดก จะตองใชเวลาพฒนาอยางคอยเปนคอยไป 8. สงเสรมใหเดกใชจนตนาการของตนเอง และยกยองชมเชย เมอเดกมจนตนาการทแปลกและมคณคา บลอนดและคลอสไมเออร (Blaunt and Klausmier. 1965 อางองในอาร พนธมณ. 2540 หนา 87) ไดเสนอแนะวธการทจะชวยสงเสรมใหนกเรยนมความคดสรางสรรคไวดงน 1. สนบสนนและกระตนการแสดงความคดหลายๆ ดาน ตลอดจนการแสดงออกของอารมณ 2. เนนสถานการณทสงเสรมความสามารถอนจะน าไปสความคดสรางสรรค เชน ความคดรเรม เปนตน ตลอดจนไมจ ากดการแสดงออกของนกเรยนใหเปนไปในรปแบบเดยวตลอด 3. อยาพยายามหลอหลอมหรอก าหนดแบบใหเดกและนกเรยนมความคดและมบคลกภาพเหมอนกนไปหมดทกคน แตควรสนบสนนและสงเสรมการผลตสงทแปลกๆ ใหมๆ ตลอดจนความคดและวธการทแปลกๆ ใหมๆ ดวย

39

4. อยาเขมงวดกวดขนหรอยดมนอยกบจารตประเพณ ซงยอมรบการกระท าหรองานอยเพยง 2 หรอ 3 อยางเทานน สงอนใดทนอกเหนอไปจากแบบแผนเปนสงทผดไปเสยหมด 5. อยาสนบสนนหรอใหรางวลแตเฉพาะผลงานหรอการกระท าซงมผทดลองท าเปนทยอมรบกนแลว ผลงานแปลกๆ ใหมๆ กจะไดมโอกาสไดรบรางวลหรอค าชมเชยดวย ฮอลแมน (Hallman, 1971 หนา 220 – 24) ไดใหขอเสนอแนะส าหรบคร สรปไดดงน 1. ใหนกเรยนมโอกาสเรยนรดวยความคดรเรมของตนเอง จะเปนการกระตนใหนกเรยนอยากคนพบและอยากทดลอง 2. จดบรรยากาศในการเรยนรแบบเสรใหนกเรยนมอสระในการคดและการแสดงตามความสนใจและความสามารถของเขา ครไมตองท าตวเปนเผดจการทางความคด 3. สนบสนนใหนกเรยนเรยนรเพมมากขนดวยตนเอง 4. ยวยใหนกเรยนคดหาความสมพนธระหวางขอมลในรปแบบทแปลกใหมจากเดม สงเสรมใหคดวธการแกปญหาแปลกๆ ใหมๆ 5. ไมเขมงวดกบผลงานหรอค าตอบทไดจากการคนพบของนกเรยน ครตองยอมรบวาความผดพลาดเปนเรองปกตทเกดขนได 6. ยวยใหนกเรยนคดหาวธการหาค าตอบหรอแกปญหาหลายๆ วธ 7. สนบสนนใหนกเรยนรจกประเมนผลสมฤทธและความกาวหนาของตนเอง มความรบผดชอบและรจกประเมนตนเอง พยายามหลกเลยงการใชเกณฑมาตรฐาน 8. สงเสรมใหนกเรยนเปนผไวตอการรบรในสงเรา 9. สงเสรมใหนกเรยนตอบค าถามประเภทปลายเปดทมความหมายและไมมค าตอบทเปนความจรงแนนอนตายตว 10. เปดโอกาสใหนกเรยนไดเตรยมความคดและเครองมอในการแกปญหาดวยตนเอง ดงนน สรปไดวา การสงเสรมความคดสรางสรรคของเดก บคคลทมสวนเกยวของไดแก พอแม คร ผปกครอง ควรสงเสรมและกระตนใหเดกไดแสดงความคด จนตนาการในรปแบบแปลกๆ ใหมๆ ตามแตละสถานการณ และควรใชค าถามทยวย กระตนใหเดกตอบโดยมค าตอบทไมมผดและสามารถตอบไดหลากหลาย จะชวยใหเดกมความกลา มความมนใจทตอบมากขน 4.6 ความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร มนกวชาการกลาวถงความหมายของความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรไดเปนจ านวนมาก น าเสนอตอไปน พลทซ และซนต (Piltz and Sund. 1970) กลาววา ความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร หมายถง แนวทางการคดและการกระท าของบคคลในการเรยนรปญหา โดยใชหลกการและ

40

กระบวนการทางวทยาศาสตร ผลผลตของความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรนอกจากจะเนนความคดรเรมในการพฒนาเพอใหไดมาซงผลผลตแลว ยงเนนถงความมคณคาอกดวย ผลผลตจงเปนเครองชใหเหนวาใครมความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร ทงนการทจะตดสนใจวาสงใดเปนความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรนนมสงตองค านงถงพรอมกน 2 ประการ คอ ความคดรเรมหรอความใหม (Originality) และลลาและความงดงาม (Esthertics) โมราฟสค (Moravcsik. 1981 หนา 222 – 223) กลาววา ความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร หมายถง การคดคนหาความรใหมๆ อนเปนการตอบสนองความมงหมาย 3 ประการของวทยาศาสตร คอ 1. เพอเปนพนฐานขงเทคโนโลย 2. เพอสนองความอยากรอยากเหนของมนษย ซงพยายามทจะรและอธบายสงทเกดขนรอบๆ ตวได 3. เพอกอผลกระทบตอทศนะของคนทมตอโลกและหนาทของปจเจกชนทมตอสงคมและโลก ณฐพงษ เจรญทพย (2539 หนา 157) กลาววา ความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร หมายถง ความคดในการแกปญหาตาง ๆ ทพบโดยใชความรและกระบวนการทางวทยาศาสตรของบคคลทแสดงออกไดหลายมต แตโดยทวไปมกวดความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรใน 3 องคประกอบคอ ความคดคลอง ความคดยดหยน และความคดรเรม บรรณรกษ แพงถน (2539 หนา 31) กลาววา ความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร หมายถง การแสดงความสามารถในดานความคลองในการคด ความยดหยนในการคด และความคดรเรม ซงเปนความคดหลายแนวทางและแปลกใหมไมซ าใคร โกศล ศรโคตร (2540 หนา 48) กลาววา ความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร หมายถง การแสดงความสามารถในดานความคลองในการคด ความยดหยนในการคด และความคดรเรม โดยการน าเอาความรและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรมาใช วลพร จนดา (2542 หนา 32) กลาววา ความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร หมายถง กระบวนการทางสมองทคดในลกษณะอเนกนย ทเชอมโยงความรตางๆ ทไดจากประสบการณเขากบสถานการณใหม แลวน าไปสการคดคนพบสงแปลกใหมและมคณคา จากความหมายของความคดสรางสรรคทกลาวมาพอสรปไดวา ความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร หมายถง ความสามารถทางสมองในดานความคดคลอง ความคดยดหยน และความคดรเรม โดยการเชอมโยงความรน าทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรมาใช

41

4.7 การสอนความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร การสอนความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร หรอการสอนเพอพฒนาความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรนนมแนวการสอนจากการสอนความคดสรางสรรคทวไป ซงน ามาปรบใชกบการสอนวยาศาสตร นกการศกษาหลายทานไดใหแนวคดไว ดงเชน วลเลยมส (Williams. 1971 อางองในอาร พนธมณ 2540 หนา 120) กลาววา การสอนเพอใหเกดความคดสรางสรรคเปนการสอนใหเดกรจกการคด การแสดงความรสก และการแสดงออกในวถทางของความคดสรางสรรค เดวส (Davis. 1972 อางองในอาร พนธมณ 2540 หนา 121 – 126) ไดแสนอแนวการสอนความคดสรางสรรคดงตอไปน 1. การสอนเพอใหเกดจนตนาการหรอใชเทคนคการสอนแบบสรางสรรค มงกระตนใหเกดนสยและเจตคตในทางสรางสรรค ดวยการสงเสรมความคดจนตนาการแกเดก สงเสรมใหเดกคดแปลกใหมและคดในสงทยงไมเกดขนหรอเปนไปไดยาก 2. สอนใหเดกเรยนรการสรางสรรคโดยการกระท า แนวคดนสนบสนนความคดของดวอทกลาววา “Learning by doing” หรอเนนการเรยนรโดยลงมอปฏบตจรงซงทอแรนซ และ มายเยอร (Torrance and Myers.) เนนการสรางสภาวะสรางสรรคทกอใหเกดการตอบสนองหลายรปแบบ เชน การท าใหนกเรยนเกดความรสกกบเหตการณทนาประหลาดใจดวยการคดและการบอกความรสกจรงๆ จากสงเราทก าหนดให 3. สอนใหเดกเรยนรดวยวธการระดมพลงสมอง (Brainstorming) การระดมพลงสมองหรอการระดมพลงความคดเปนเทคนควธหนงในการแกปญหา โดยมจดมงหมายเพอสงเสรมใหบคคลมความคดหลายทศทาง คดไดมากกวาในชวงเวลาทจ ากด เพราะฉะนนสรปไดวา การสอนความคดสรางสรรค คอ การสอนใหนกเรยนคดจนตนาการเปดโอกาสใหนกเรยนลงมอปฏบตและฝกความคดสรางสรรคจรงๆ ตลอดจนการฝกการระดมพลงสมอง 4.8 การวดความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร การวดความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร ไมเพยงแตท าใหทราบระดบความคดสรางสรรคของเดก และเปนขอมลใหสามารถจดโปรแกรมการเรยนการสอนและกจกรรมใหสอดคลองเพอพฒนาความคดสรางสรรคของเดกใหสงยงขนเทานน แตยงสามารถสกดกนอปสรรคตอการพฒนาความคดสรางสรรคของเดกไดผลสมบรณขน อาร พนธมณ (2540 หนา 199 – 202) ไดสรปถงวธการวดความคดสรางสรรค ซงสามารถท าไดหลายวธ

42

1. การสงเกต หมายถง การสงเกตพฤตกรรมของบคคลทแสดงออกเชงสรางสรรคจากความคดจนตนาการ การเลน การปฏบตกจกรรม การทดลอง การปรบปรงและตกแตงสงตางๆ การแสดงละคร การใหค าอธบายหรอบรรยายสงตางๆ ตลอดจนการคดเกมใหมๆ โดยสงเกตความสามารถในการใชเวลาใหเปนประโยชนโดยปราศจากสงเรา นกเรยนสามารถท ากจกรรมไดไกลเกนกวาทไดรบมอบหมายดวยวธการแปลกใหม แสดงลกษณะทกลาทดลอง กลาเสยง 2. การวาดภาพ หมายถง การใหเดกวาดภาพจากสงเราทก าหนด เปนการถายทอดความคดเชงสรางสรรคออกมาเปนรปธรรมและสามารถสอความหมายได สงเราอาจเปนรปวงกลมหรอสเหลยม แลวใหเดกวาดภาพเตมตอตามจนตนาการ โดยพจารณาในแงของแนวคดทแปลกใหม ไมซ าใคร และความละเอยดลออในการตกแตงภาพ 3. รอยหยดหมก หมายถง การใหเดกดภาพรอยหยดหมกแลวคดหาค าตอบจากภาพทเหนโดยอสระวาเปนภาพอะไรซงมกใชกบเดกประถมศกษา พจารณาใหคะแนนจากจนตนาการ อารมณขน ความรสก และความสามารถในการรบรตอรอยหมกนน 4. การเขยนเรยงความและงานศลปะ หมายถง การใหเดกเขยนเรยงความจากหวขอทก าหนดซงเปนเรองทคาดไมถง เชน ก าหนดใหเขยนเรอง “ครทไมพด” และประเมนจากงานศลปะของนกเรยน แลววดความคดแปลกใหม ความคดจนตนาการ อารมณขนจากสงทเขยนแสดงออกมา 5. แบบทดสอบ หมายถง การใหเดกท าแบบทดสอบวดความคดสรางสรรคมาตรฐานซงเปนผลมาจากการวจยเกยวกบธรรมชาตของความคดสรางสรรค ซงมทงแบบทดสอบทใชภาษาเปนสอ และใชภาพเปนสอ เพอเราใหเดกแสดงออกเชงความคดสรางสรรค โดยมการก าหนดเวลาใหท าดวย แบบทดสอบวดความคดสรางสรรคทรจกกนอยางแพรหลาย คอ แบบทดสอบของทอแรนซ (Torrance. 1965 อางองในประสาท อศรปรดา, 2538 หนา 147 – 149) ซงก าหนดกรอบของความคดสรางสรรคไว 4 ดาน 1. ดานความคลองในการคด หมายถง จ านวนความคดทตอบปญหา ผ ทสามารถคดแนวทางการแกปญหาหรอหาค าตอบไดมาก แสดงวามความคลองในการคดสง ฉะนนคะแนนความคลองในการคดจงขนอยกบจ านวนค าตอบของผตอบ 2. ดานจ านวนทศทางการคด หมายถง จ านวนของกลมหรอประเภทของสงทคด ผ ทสามารถคดไดหลากหลายแสดงวาสามารถคนหาแนวทางแกปญหาหรอคดหาค าตอบไดหลายแงหลายมม

43

3. ดานความคดรเรม หมายถง ความคดทแปลกใหม ไมซ ากบคนสวนใหญ ซงทอแรนซไดก าหนดเกณฑไวดงน ค าตอบทมความถซ ากน 1% แรก ให 4 คะแนน ค าตอบทมความถซ ากน 2% ให 3 คะแนน ค าตอบทมความถซ ากน 3 – 5% ให 2 คะแนน ค าตอบทมความถซ ากน 6 – 12% ให 1 คะแนน ค าตอบทมความถซ ากน มากกวา 12% ให 0 คะแนน 4. ดานความคดละเอยดลออ หมายถง ความสามารถทจะใหรายละเอยดเพมเตมจากแนวคดเรมแรก ซงคะแนนนจะใหเฉพาะขอสอบฉบบรปภาพบางกจกรรมเทานน นอกจากนไดมการพฒนาแบบทดสอบวดความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร ซงน ามาใชกบนกเรยนระดบชนตางๆ เชน 1. แบบทดสอบความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของนกเรยน อาย 11 – 15 ป สรางโดยสมาล กาญจนชาตร (2525) ซงใชแนวคดพนฐานจากขนพฒนาการทางสตปญญาของ Piaget และ ผลการวจยเกยวกบการพฒนาการทางความคดสรางสรรคของ Torrance ม 3 ขอ ดงน ขอท 1 “การใชประโยชน” ก าหนดทดนใหเปนรปภาพ แลวใหนกเรยนคดวาจะใชประโยชนจากดนผนนไดอยางไรบาง โดยใหพยายามคดเรองการใชประโยชนของทดนบรเวณตางๆ ลงในชองวางทก าหนดให ขอท 2 “นกประดษฐ” ก าหนดวตถทใชแลวมาประกอบเปนเครองมอหรอของใชทจะน าไปใชดานตางๆ เชน การทดลองวทยาศาสตร การใชสอยในชวตประจ าวน โดยพยายามคดเครองมอ หรอของใชทแปลกๆ ใหมๆ ใหมากทสดเทาทจะคดได ขอท 3 “นกคนควา” ก าหนดสถานการณวา นกพฤกษศาสตรไดเขาไปส ารวจพนธไมในปาทยงไมเคยมการส ารวจมากอนพบพชชนดหนง แตในสภาพแวดลอมและอณหภมทแตกตางกนพชชนดนจะเจรญแตกตางกนดวย นกพฤกษศาสตรไดน าตนกลา กง ใบ ผล พรอมทงเมลดของตนไมชนดนมาอยางละ 10 กโลกรม แลวใหนกเรยนคดวธการทดลองเพอน าสวนตางๆ ของตนไมตนนนมาใชประโยชนในดานตางๆ โดยใหพยายามคดวธทดลองทเปนไปไดหลายๆ แบบ อธบายวธทดลองประกอบอยางยอๆ นกเรยนจะใชอปกรณ สารเคมหรอเครองมอตางๆ ดวยกได 2. แบบวดความสามารถในการคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร ไดปรบจากแบบทดสอบความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของสชพ ตรประเคน (2532) เปนแบบทดสอบทใชกบนกเรยนประถมศกษา ซงประกอบดวยค าถาม 4 ขอ ดงน

44

ขอท 1 ก าหนดภาพใหดงน ลกเหลกเมอโยนลงในน าจะจมน าทนท นกเรยนมวธการใดบางทจะใหลกเหลกนลอยน า หรออาจจะจมแตไมถงพนลางกได ใหนกเรยนคดหาวธการใหไดมากทสด ขอท 2 ก าหนดภาพใหแลวตงค าถามวา นกเรยนจะมวธการใดบางทจะท าใหรถไมคนน แลนชากวาเดม คอใชเวลาในการแลนรถมากขน โดยปกตแลวรถคนนแลนบนพนเอยงทเปนพนไมอดนจากขางบนสขางลางใชเวลา 1 วนาท ซงนบวาเรวมาก ใหนกเรยนคดหาวธใหไดมากทสด ขอท 3 ก าหนดภาพใหแลวตงค าถามวา ตองออกไปเลนปงปองทสนามหนาบานกบเพอนๆ ตองลกปงปองเลยกระเดนไปหลนลงในหลมทนองชายขดไว หลมนนทงเลกและลกแถมยงโคงเสยอก ตองยนมอลงไปสดแขนกเพงถงครงทางเอง ใหนกเรยนหาทางเอาลกปงปองออกจากหลมใหได โดยพยายามคดหาแนวทางใหไดมากทสด ขอท 4 ตงค าถามวา ถาน าทวมโลก โดยทวมถงเอว จะมเหตการณใดเกดขนบาง ใหนกเรยนคาดคะเนเหตการณทจะเกดขนมาใหไดมากทสด พรอมใหเหตผลประกอบในแตละเหตการณทคาดคะเน การสรางแบบทดสอบเพอวดความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร โดยเฉพาะดงท ทอแรนซ (Torrance อางองใน ประดษฐ สนนเออ, 2527, หนา 21) กลาววาการแสดงความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรนน ไมจ าเปนตองถงขนสงสดคอการตงทฤษฎใหม หรอการประดษฐคดคนสงแปลกๆ ใหมๆ เสมอไป แตเปนความสามารถในการคดแกปญหา ไดอยางลกซงนอกเหนอไปจากล าดบการคดอยางปกต สามารถคดไดหลายแงหลายมมผสมผสานกนจนไดผลผลตใหมทถกตองสมบรณกวา โดยใชองคประกอบรวมทส าคญ 3 ดาน คอ แรงจงใจ ความสามารถและทกษะ ซงผลผลตทางความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรอาจเปนเพยงชนใดชนหนงใน 5 ชนตอไปน 1. เปนผลผลตทแสดงความคดรเรมอยางอสระโดยไมค านงถงคณภาพของงาน 2. เปนผลผลตทอาศยทกษะบางอยาง 3. ไดสงประดษฐคดคนทดยงขน 4. ไดสงประดษฐใหมทไมซ าแบบใคร 5. เปนผลผลตทแสดงผลงานจากความคดทเปนนามธรรมระดบสง หรอการคนพบหลกการหรอทฤษฎทางวทยาศาสตร นนแนลร (Nunnally, 1970, หนา 338) ไดใหความเหนเพมเตมวา เดกทมความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร ไมจ าเปนตองแสดงความคดสรางสรรคนนออกมาดวยการตงกฎทาง

45

ฟสกสขนมาใหม เพยงแตแสดงความเขาใจอยางลกซงในหลกการเบองตนทางฟสกส และสามารถน าเอาหลกการนนมาใชในชวตประจ าวน กนบวาเปนความคดทชาญฉลาดและแปลกใหมส าหรบเดกแลว ดงนน การวดความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรจงมงพจารณาจากผลผลตของความคดมากกวากระบวนการในการคด การสรางแบบวดความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรจงตองใชค าถามทเปดกวาง ซงผตอบสามารถคดหาค าตอบทถกตองไดหลายค าตอบ ส าหรบในประเทศไทยมการสรางแบบวดความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร ดงน เชน 1. แบบวดความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ของทศนย พฤกษชลธาร (2517) ซงอาศยแนวคดจากแบบทดสอบของทอรแรนซ (Torrance) ประกอบดวยค าถาม 3 ขอ คอ สมมตวา ทงไข และปลาทอง 2. แบบวดความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร นกเรยนอาย 11 – 15 ป ของสมาล กาญจนชาตร (2525) ซงใชแนวคดพนฐานจากขนพฒนาการทางสตปญญาของเพยเจย (Piaget) และผลการวจยเกยวกบการพฒนาการทางความคดสรางสรรคของทอรแรนซ (Torrance) ประกอบดวยค าถาม 3 ขอ คอ การใชประโยชน นกประดษฐ นกคนควา 3. แบบวดความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ของประดษฐ สนนเออ (2527) ซงอาศยแนวคดจากแบบทดสอบของทอรแรนซ (Torrance) ประกอบดวยค าถาม 4 ขอ คอ นกนยมไพร นกพยากรณ นกเทคโนโลย นกทดลอง 4. แบบวดความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร นกเรยนชนมธยมศกษาตอนตนของอดร จนทรสราง (2527) ซงอาศยแนวตามของทอรแรนซ (Torrance) ประกอบดวยค าถาม 3 ขอ คอ สมมตวา การใชประโยชน ดดแปลงเพมเตม 5. แบบวดความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ของชจต ตนอรรถนาวน (2527) ซงศกษาแนวการสรางของทศนย พฤกษชลธาร ประกบดวยค าถาม 4 ขอ คอ บอกความเหมอน สาเหตการเกดเหตการณ การทดลอง อนาคตในการประดษฐ 6. แบบวดความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร นกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ของสชพ ตรประเคน (2532) ซงศกษาแนวตามของทอรแรนซ (Torrance) ประกอบดวยค าถาม 4 ขอ ซงแตละขอเปนขอความประกอบรปภาพซงเกยวของกบเหตการณทางวทยาศาสตร เพอกระตนใหนกเรยนคดคน พจารณาเหตผล แนวทางในการแกปญหาทก าหนดให โดยใหนกเรยนเขยนค าตอบเองใหไดมากทสดในเวลาจ ากด

46

สรปไดวา แบบวดความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร ไดมผสรางไวหลายลกษณะ แตจะมลกษณะทรวมกนกคอ ตางกเนนทผลผลตของการคดจะตองเปนความคดทแปลกใหม ไมซ าแบบใคร คดไวหลายแนวทาง และแบบวดความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตร สวนมากจะสรางตามแนวแบบวดความคดสรางสรรคของทอรแรนซ (Torrance) 5. งานวจยทเกยวของ 5.1 งานวจยในประเทศ กรวกา กปตพล (2553) ไดศกษาผลของการเรยนวทยาศาสตรดวยการคดแกปญหาอนาคตบนเวบโดยใชคลงวดทศนทมตอความสามารถในการคดสรางสรรคของนกเรยนมธยมศกษาปท 3 ทมระดบผลสมฤทธทางการเรยนตางกน พบวานกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทมระดบผลสมฤทธทางการเรยนแตกตางกน เมอเรยนดวยการเรยนแบบคดแกปญหาอนาคตบนเวบโดยใชคลงวดทศน กอนทดลองและหลงทดลอง มระดบความคดสรางสรรคแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และนกเรยนทมระดบผลสมฤทธทางการเรยนสง มระดบความคดสรางสรรคสงกวานกเรยนทมระดบผลสมฤทธทางการเรยนต า และนกเรยนทมระดบผลสมฤทธทางการเรยนปานกลาง มระดบความคดสรางสรรคสงกวานกเรยนทมระดบผลสมฤทธทางการเรยนต าอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ณรรชกร เอยมข า (2552) ไดท าการวจยเรองการพฒนาความคดสรางสรรคและความสามารถในการคดแกปญหาอนาคตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โดยการจดการเรยนรดวยเทคนคการคดแกปญหาอนาคต พบวา ความคดสรางสรรคของนกเรยนกอนและหลงการจดการเรยนรมความคดสรางสรรคแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 หงสสนย เออรตนรกษา (2536) ไดศกษาการพฒนาความคดสรางสรรคของผ เรยนชนประถมศกษาปท 5 โดยการใชรปแบบการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ ทดสอบกอนและหลงการทดลอง ผลการวจยพบวา คะแนนความคดสรางสรรคหลงการทดลองและระยะตดตามผลหลงการทดลองของนกเรยนกลมทดลองสงกวานกเรยนกลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .001 และคะแนนความคดสรางสรรคหลงการทดลองและระยะตดตามผลหลงการทดลองของนกเรยนกลมทดลองสงกวากอนทดลองอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .001 5.2 งานวจยตางประเทศ เครทสเบรก และคณะ (Kurtzberg และ other, 1999) ไดท าการวจยเรอง Using Torrance’s identification techniques to increase fluency and flexibility in the classroom,

47

เปนการทดลองกบผ เรยนในโณงเรยนระดบกลาง จ านวน 43 โรงเรยน โดยแบงกลมทดลองและกลมควบคม เพอหาความสามารถในการคดคลองและคกยดหยนของผ เรยน ซงผลการทดลองปรากฏวา ผ เรยนทเรยน Future Problem Solving มความสามารถในการคดคลองและคดยดหยนมากกวาผ เรยนปกต แอนเดอสน (Anderson, 1970) ไดศกษาความสมพนธระหวางกรยารวมกนแกปญหาในหองเรยน ผลสมฤทธทางการเรยน และความคดสรางสรรคของผ เรยนระดบ 6 ผลการศกษาพบวา การแกปญหามความสมพนธกบความคดสรางสรรคอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ความสามารถทางการสรางสรรคสามารถพจารณาผลผลตและกระบวนการแกปญหา ซงความสามารถทางการสรางสรรคนไมท าใหเกดผลเสยตอผลสมฤทธทางการเรยน

บทท 3

วธด าเนนการวจย การสรางและหาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ผ วจยไดด าเนนการตามกระบวนการวจยและพฒนา (Research and Development) โดยแบงการศกษาออกเปน 2 ตอน ดงน ตอนท 1 การสรางและหาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ตอนท 2 การใชกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคด ทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ตอนท 1 การสรางและหาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 แหลงขอมล 1. ผ เชยวชาญ ตรวจสอบความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 จ านวน 3 คน โดยผศกษาก าหนดคณลกษณะของผ เชยวชาญ ดงน 1.1 ผ เชยวชาญดานการสอนวทยาศาสตร จ านวน 1 คน 1.2 ผ เชยวชาญดานหลกสตรและการสอน จ านวน 1 คน 1.3 ผ เชยวชาญดานการวจยและประเมนผล จ านวน 1 คน เกณฑในการคดเลอกผ เชยวชาญ มดงน 1.1 เปนผ เชยวชาญการสอนในกลมสาระวทยาศาสตร โดยท าหนาทเปนครผสอนวชาวทยาศาสตร ซงมประสบการณดานการสอน ไมนอยกวา 10 ป หรอมวทยฐานะช านาญการพเศษ จ านวน 1 คน

49

1.2 เปนผ เชยวชาญดานหลกสตรและการสอน มวฒการศกษาระดบปรญญาโทในสาขาทเกยวของดานหลกสตรและการสอน จ านวน 1 คน 1.3 เปนผ เชยวชาญดานการวจยและประเมนผล มวฒการศกษาระดบปรญญาโทในสาขาทเกยวของกบการวจยและประเมนผลการศกษา จ านวน 1 คน 2. นกเรยน 2.1 นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนเทศบาล ๑ (บานชมแสง) อ าเภอชมแสง จงหวดนครสวรรค ปการศกษา 2557 จ านวน 3 คน ประกอบดวยนกเรยนทมผลการเรยน ด ปานกลาง ออน อยางละ 1 คน เพอตรวจสอบความเหมาะสมของภาษา เนอหา และความเหมาะสมของเวลา 2.2 นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนเทศบาล ๑ (บานชมแสง) อ าเภอชมแสง จงหวดนครสวรรค ปการศกษา 2557 จ านวน 30 คน เพอหาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 เครองมอทใชในการวจย การวจยครงน มเครองมอทใชการวจย ดงน 1. กจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 จ านวน 4 กจกรรมการเรยนร กจกรรมการเรยนร 1 อาหารและสารอาหารหลก กจกรรมการเรยนร 2 อาหารและสารอาหารรอง กจกรรมการเรยนร 3 สารปนเปอนในอาหาร กจกรรมการเรยนร 4 การรบประทานอาหารใหถกสดสวน 2. แบบประเมนความเหมาะสมของ กจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 3. แบบประเมนความสอดคลองของแบบวดคดสรางสรรค กบ จดประสงคการเรยนร และลกษณะการคดสรางสรรค เรอง อาหารและการด ารงชวต ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ส าหรบผ เชยวชาญ

50

การสรางและหาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ผวจยไดด าเนนการดงตอไปน 1. ศกษาหลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551 และเอกสารประกอบหลกสตรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรชนมธยมศกษาปท 2 หนงสอและงานวจยทเกยวของกบการพฒนาความคดสรางสรรค และจดการเรยนรดวยเทคนคการคดแกปญหาอนาคต 2. ก าหนดเนอหากจกรรม เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอน ามาสรางกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ 3. วเคราะหสาระส าคญ มาตรฐาน ตวชวดสาระการเรยนรแกนกลางและจ านวนชวโมง ตาราง 1 วเคราะหสาระส าคญ มาตรฐาน ตวชวดสาระการเรยนรแกนกลางและจ านวนชวโมง โครงสรางรายวชาวทยาศาสตร รหสวชา ว 22101 ชนมธยมศกษาปท 2

ล าดบท ชอ/หนวยการเรยนร/หวขอ

มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด

สาระส าคญ เวลา

(ชวโมง) น าหนกคะแนน

อาหารและการด ารงชวต

1 อาหารและสารอาหารหลก

ว 1.1 ม 2/5

อาหาร ประกอบดวย สารอาหารทใหพลงงาน และการบรโภคอาหารจ าเปนตองค านงถงปรมาณพลงงานทรางกายตองการในสดสวนทเหมาะสมกบเพศและวย โดยสารอาหารทใหพลงงาน ไดแก โปรตน ไขมน และคารโบไฮเดรต

3

2 อาหารและสารอาหารรอง

ว 1.1 ม 2/5

อาหาร ประกอบดวย สารอาหารทใหพลงงาน และการบรโภคอาหารจ าเปนตองค านงถงปรมาณพลงงานทรางกายตองการในสดสวนทเหมาะสมกบเพศและวย โดยสารอาหารทไมใหพลงงาน ไดแก วตามน แรธาต และน า

3

51

ตาราง 1(ตอ)

ล าดบท ชอ/หนวยการเรยนร/หวขอ

มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด

สาระส าคญ เวลา

(ชวโมง) น าหนกคะแนน

อาหารและการด ารงชวต

3 สารปนเปอนในอาหาร

ว 1.1 ม 2/5

สารปนเปอนในอาหาร เปนสารพษทเกดขนในธรรมชาตและเกดจากการกระท าของมนษย ซงมผลท าใหเกดอนตรายตอรางกายถงชวตได

3

4

การรบประทานอาหารใหถกสดสวน

ว 1.1 ม 2/5

ในแตละวนรางกายของคนเราตองการพลงงานเพอน าไปใชประโยชนในการท ากจกรรมตางๆ ในปรมาณทแตกตางกน ซงพลงงานทน าไปใชในกจกรรมแตละอยางนน ขนอยกบ เพศ วย และสภาพรางกาย และกจกรรมของแตละบคคลนนดวย

3

ตาราง 2 หนวยการเรยนร รายวชาวทยาศาสตร เรอง อาหารและการด ารงชวต ระดบชนมธยมศกษาปท 2 ใชเวลา 12 ชวโมง

หนวยการเรยน กจกรรมการเรยนร เนอหา เวลา (ชวโมง)

อาหารและการ

ด ารงชวต 1 อาหารและสารอาหารหลก 2

2 อาหารและสารอาหารรอง 2

3 สารปนเปอนในอาหาร 3

4 การรบประทานอาหารใหถกสดสวน 3

รวม 12

52

ผศกษาคนควาไดวเคราะหหนวยการเรยนร รายวชาวทยาศาสตร เรอง อาหารและการด ารงชวต ระดบชนมธยมศกษาปท 2 และไดคดเลอกเนอหาในหนวยการเรยนรมาจดท ากจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการแกปญหาอนาคตประกอบการสอน จ านวน 4 กจกรรม ใชเวลาในการจดการเรยนการสอน 4 สปดาห จ านวน 12 ชวโมง 7. ศกษาเอกสารเพอน าไปสการสรางและหาประสทธผลของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 8. ด าเนนการสรางกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 จ านวน 4 กจกรรม โดยใชเวลาสอน 12 ชวโมง ด าเนนการสราง ดงน 8.1 ก าหนดรปแบบของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ พรอมทงศกษารปแบบ ประเภท องคประกอบของกจกรรมการเรยนร 8.2 ก าหนดองคประกอบของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ซงสามารถก าหนดองคประกอบตางๆ ของกจกรรมการเรยนรได ดงน 1) ชอกจกรรม 2) ค าชแจงส าหรบคร 3) แผนการจดกจกรรมการเรยนร ประกอบดวย 3.1) หวเรอง ก าหนดเวลาเรยน 3.2) มาตรฐาน / ตวชวด 3.3) สาระส าคญ 3.4) สาระการเรยนร 3.5) สมรรถนะส าคญ 3.6) คณลกษณะอนพงประสงค 3.7) จดประสงคการเรยนร 3.8) กจกรรมการเรยนรดวยเทคนคการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ มกระบวนการเรยนร 6 ขนตอน ดงน

53

1 ระดมสมองเพอคนพบปญหา (Brainstorming problems) เปนการใหผ เรยนรวมกนระดมสมองเพอคนหาปญหาจากกรณศกษาทก าหนดให 2 คนหาและสรปปญหาหลก (Underlying problem) เปนการใหผ เรยนรวมกนคนหาปญหาทส าคญทสดจากขนท 1 มา 1 ปญหา 3 ระดมสมองเพอคดหาวธการแกปญหา (Brainstorming solution) เปนการใหผ เรยนรวมกนระดมสมองหาวธแกปญหาทเปนไปไดมากทสด 4 เลอกเกณฑเพอใชในการประเมนวธการแกปญหา (Selecting criteria to evaluate solution) เปนการใหผ เรยนรวมกนเลอกเกณฑเพอน ามาใชในการเลอกวธแกปญหาทดทสด 5 ประเมนผลเพอคดหาวธการแกปญหาทดทสด (Evaluating solution) เปนการใหผ เรยนรวมกนประเมนวธแกปญหา เพอใหไดวธแกปญหาทดทสด 6 น าเสนอวธการคดแกปญหาทดทสด (Describing the best solution) เปนการใหผ เรยนน าเสนอวธการแกปญหาทดทสด โดยอธบายวาจะแกปญหาดวยวธใด ปฏบตการจรงไดอยางไร ท าไมวธการนจงแกปญหาของผ เรยนได 3.9) สอ / แหลงเรยนร 3.10) การวดและประเมนผล 8.3 ด าเนนการสรางแผนการจดกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ใชเวลาเรยน 12 ชวโมง ซงมรายละเอยด ดงน แผนการจดกจกรรมท 1 เรอง อาหารและสารอาหารหลก แผนการจดกจกรรมท 2 เรอง อาหารและสารอาหารรอง แผนการจดกจกรรมท 3 เรอง สารปนเปอนในอาหาร แผนการจดกจกรรมท 4 เรอง การรบประทานอาหารใหถกสดสวน 9. สรางแบบประเมนความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ 6 ขนตอน และแผนการจดกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ ดานองคประกอบตาง ๆ ของแผนการจดกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ซงเปนแบบมาตราสวนประมาณ

54

คา 5 ระดบโดยท าการประเมนดานกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ ดานแผนการจดกจกรรมการเรยนร รวมทงหมด 26 รายการประเมน 10. น าแผนการจดกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทสรางขนแลวเสนออาจารยทปรกษา เพอขอค าแนะน าในสวนทยงบกพรองและน ามาปรบปรงแกไข 11. น าแผนการจดกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทปรบปรงแกไขแลวตามขอเสนอแนะของอาจารยทปรกษา พรอมกบแบบประเมนทสรางขน เสนอตอผ เชยวชาญ 3 ทาน เพอตรวจสอบความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนร โดยใชแบบประเมนมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ วเคราะหขอมลดวยการหาคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานเทยบกบเกณฑ โดยก าหนดเกณฑการใหคะแนนเปนแบบจดอนดบคณภาพ แบงเปน 5 ระดบ ตามวธของลเครท (Likelt) (บญชม ศรสะอาด,2545, หนา 103)

5 หมายถง เหมาะสมมากทสด 4 หมายถง เหมาะสมมาก 3 หมายถง เหมาะสมปานกลาง 2 หมายถง เหมาะสมนอย 1 หมายถง เหมาะสมนอยทสด

12. น าคะแนนของผ เชยวชาญทประเมนการจดกจกรมการเรยนรในแตละขอมาหา

คาเฉลย ( ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) โดยก าหนดคาเฉลย 5 ระดบ (บญชม ศรสะอาด, 2545, หนา 103) โดยใชเกณฑการแปลผล ดงน 4.51-5.00 หมายถง กจกรรมการเรยนรหรอแผนการจดกจกรรมการเรยนรเหมาะสมมากทสด3.51-4.50 หมายถง กจกรรมการเรยนรหรอแผนการจดกจกรรมการเรยนรเหมาะสมมาก 2.51-3.50 หมายถง กจกรรมการเรยนรหรอแผนการจดกจกรรมการเรยนรเหมาะสมปานกลาง 1.51-2.50 หมายถง กจกรรมการเรยนรหรอแผนการจดกจกรรมการเรยนรเหมาะสมนอย 1.00-1.50 หมายถง กจกรรมการเรยนรหรอแผนการจดกจกรรมการเรยนรเหมาะสมนอยทสด

ใชเกณฑการตดสนใจความเหมาะสม คอ คาเฉลย ( ) ไมนอยกวา 3.50 และคาเบยงเบน

มาตรฐาน (S.D.) ไมเกน 1.00

55

13. น าแบบประเมนความเหมาะสมของแผนการจดกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 มาปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผ เชยวชาญ

พรอมทงหาคาเฉลย ( ) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เพอพจารณาระดบความเหมาะสมโดยทแผนการจดกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ตองมความเหมาะสมระดบมากขนไปจงเหมาะสมทจะน าไปใชได 14. น าแผนการจดกจกรรมการเรยนรทผานการปรบปรงแกไขและหาคาความเหมาะสมจากผ เชยวชาญเรยบรอยแลวนนไปทดลองใช (Try out) กบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนเทศบาล ๑ (บานชมแสง) ซงเปนนกเรยนทมผลการเรยน เกง กลาง ออน จ านวน 3 คน เพอตรวจสอบความเหมาะสมของ เนอหา ภาษา และเวลา 15. น าขอบกพรองจากการน าไปทดลองใช (Try out) กบนกเรยน 3 คน มาปรบปรงแกไขแลวน าไปใหอาจารยทปรกษาตรวจเพอพจารณาแกไขอกครงกอนน าไปใชกบกลมตวอยางตอไป 16. น าแผนการจดกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทปรบปรงและแกไขแลวไปทดลองสอน (Try out) กบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนเทศบาล ๑ (บานชมแสง) จ านวน 30 คน เพอหาดชนประสทธผลของแผนการจดกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 17. พฒนาแผนการจดกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ฉบบสมบรณเพอน าไปใชกบกลมตวอยางตอไป

วธด าเนนการสรางเครองมอ แบบทดสอบความคดสรางสรรค

ผวจยไดด าเนนการสรางดงตอไปน

1. ศกษาแบบทดสอบความคดสรางสรรคของทอแรนซ 2 ประเภท คอ แบบทดสอบ

ความคดสรางสรรคโดยอาศยรปภาพ และแบบทดสอบความคดสรางสรรคโดยอาศยภาษาเพอ

สนบสนนและเราใหผ เรยนเกดความคดสรางสรรคในงานวจยน

56

2. ผ วจยเลอกใชแบบทดสอบความคดสรางสรรคโดยอาศยภาษา เนองจากเปน

แบบทดสอบทจะกระตนใหผ เรยนแสดงความคดสรางสรรคออกมาเปนภาษา ซงเหมาะส าหรบ

ผ เรยนชนมธยมศกษาทเขาใจสงทเปนนามธรรมแลว ผวจยด าเนนการสรางแบบทดสอบความคด

สรางสรรคโดยอาศยภาษา จ านวน 2 ฉบบ เปนแบบทดสอบ แตละฉบบประกอบดวย กจกรรม 7

กจกรรม กจกรรมละ 9 คะแนน โดยมเกณฑการใหคะแนนแตละขอ ดงน

ตาราง 3 เกณฑการใหคะแนนแบบทดสอบวดความคดสรางสรรค

กจกรรม ความคดสรางสรรค

เกณฑการใหคะแนน

1.การตงค าถาม 1.ความคดคลอง ตงค าถามไดตงแต 11 ขอขนไป ได 3 คะแนน ตงค าถามได 6 – 10 ขอ ได 2 คะแนน ตงค าถามได 1 – 5 ขอ ได 1 คะแนน ไมสามารถตงค าถามได ได 0 คะแนน

2.ค ว า ม ค ดยดหยน

ตงค าถามได 3 ประเภทขนไป ได 3 คะแนน ตงค าถามได 2 ประเภท ได 2 คะแนน ตงค าถามได 1 ประเภท ได 1 คะแนน ไมสามารถระบประเภทค าถามได ได 0 คะแนน

3.ความคดรเรม ตงค าถามไดสรางสรรค แปลกใหม ไมซ าใครเลย ได 3 คะแนน ตงค าถามไดสรางสรรค แปลกใหม แตซ ากนไมเกน 3 คน ได 1 คะแนน ตงค าถามไดสรางสรรค แปลกใหม แตซ ากนมากกวา 3 คนได 0 คะแนน

2.การคาดคะเนเหตการณ

1.ความคดคลอง คาดคะเนเหตการณไดตงแต 11 ขอขนไป ได 3 คะแนน คาดคะเนเหตการณได 6 – 10 ขอ ได 2 คะแนน คาดคะเนเหตการณได 1 – 5 ขอ ได 1 คะแนน ไมสามารถคาดคะเนเหตการณได ได 0 คะแนน

57

2.ความคดยดหยน คาดคะเนเหตการณได 3 ประเภทขนไป ได 3 คะแนน คาดคะเนเหตการณได 2 ประเภท ได 2 คะแนน คาดคะเนเหตการณได 1 ประเภท ได 1 คะแนน ไมสามารถระบประเภทการคาดคะเนเหตการณได ได 0 คะแนน

3.ความคดรเรม คาดคะเนเหตการณไดสรางสรรค แปลกใหม ไมซ าใครเลย ได 3 คะแนน คาดคะเนเหตการณไดสรางสรรค แปลกใหม แตซ ากนไมเกน 3 คน ได 1 คะแนน คาดคะเนเหตการณไดสรางสรรค แปลกใหม แตซ ากนมากกวา 3 คน ได 0 คะแนน

3.การคาดคะเนผลทเกดตามมา

1.ความคดคลอง คาดคะเนผลทเกดตามมาไดตงแต 11 ขอขนไป ได 3 คะแนน คาดคะเนผลทเกดตามมาได 6 – 10 ขอ ได 2 คะแนน คาดคะเนผลทเกดตามมาได 1 – 5 ขอ ได 1 คะแนน ไมสามารถคาดคะเนผลทเกดตามมาได 0 คะแนน

2.ค ว า ม ค ดยดหยน

คาดคะเนผลทเกดตามมาได 3 ประเภทขนไป ได 3 คะแนน คาดคะเนผลทเกดตามมาได 2 ประเภท ได 2 คะแนน คาดคะเนผลทเกดตามมาได 1 ประเภท ได 1 คะแนน ไมสามารถระบประเภทการคาดคะเนผลทเกดตามมา ได 0 คะแนน

3.ความคดรเรม คาดคะเนผลทเกดตามมาไดสรางสรรค แปลกใหม ไมซ าใครเลย ได 3 คะแนน คาดคะเนผลทเกดตามมาไดสรางสรรค แปลกใหม แตซ ากนไมเกน 3 คน ได 1 คะแนน คาดคะเนผลทเกดตามมาไดสรางสรรค แปลกใหม แตซ า

58

กนมากกวา 3 คน ได 0 คะแนน 4.ป ร บ ป ร งผลผลตใหดขน

1.ความคดคลอง ปรบปรงผลผลตใหดขนไดตงแต 11 ขอขนไป ได 3 คะแนน ปรบปรงผลผลตใหดขนได 6 – 10 ขอ ได 2 คะแนน ปรบปรงผลผลตใหดขนได 1 – 5 ขอ ได 1 คะแนน ไมสามารถปรบปรงผลผลตใหดขนได 0 คะแนน

2.ค ว า ม ค ดยดหยน

ปรบปรงผลผลตใหดขนได 3 ประเภทขนไป ได 3 คะแนน ปรบปรงผลผลตใหดขนได 2 ประเภท ได 2 คะแนน ปรบปรงผลผลตใหดขนได 1 ประเภท ได 1 คะแนน ไมสามารถระบประเภทการปรบปรงผลผลตใหดขนได ได 0 คะแนน

3.ความคดรเรม ปรบปรงผลผลตใหดขนไดสรางสรรค แปลกใหม ไมซ าใครเลย ได 3 คะแนน ปรบปรงผลผลตใหดขนไดสรางสรรค แปลกใหม แตซ ากนไมเกน 3 คน ได 1 คะแนน ปรบปรงผลผลตใหดขนไดสรางสรรค แปลกใหม แตซ ากนมากกวา 3 คน ได 0 คะแนน

5.ประโยชนของสงของ

1.ความคดคลอง บอกประโยชนของสงของไดตงแต 11 ขอขนไป ได 3 คะแนน บอกประโยชนของสงของได 6 – 10 ขอ ได 2 คะแนน บอกประโยชนของสงของได 1 – 5 ขอ ได 1 คะแนน ไมสามารถบอกประโยชนของสงของได ได 0 คะแนน

2.ความคดยดหยน บอกประโยชนของสงของได 3 ประเภทขนไป

59

ได 3 คะแนน บอกประโยชนของสงของได 2 ประเภท ได 2 คะแนน บอกประโยชนของสงของได 1 ประเภท ได 1 คะแนน ไมสามารถระบประเภทบอกประโยชนของสงของได ได 0 คะแนน

3.ความคดรเรม บอกประโยชนของสงของไดสรางสรรค แปลกใหม ไมซ าใครเลย ได 3 คะแนน บอกประโยชนของสงของไดสรางสรรค แปลกใหม แตซ ากนไมเกน 3 คน ได 1 คะแนน บอกประโยชนของสงของไดสรางสรรค แปลกใหม แตซ ากนมากกวา 3 คน ได 0 คะแนน

6.ต ง ค า ถ า มแปลกๆ

1.ความคดคลอง ตงค าถามแปลกๆไดตงแต 11 ขอขนไป ได 3 คะแนน ตงค าถามแปลกๆได 6 – 10 ขอ ได 2 คะแนน ตงค าถามแปลกๆได 1 – 5 ขอ ได 1 คะแนน ไมสามารถตงค าถามแปลกๆได ได 0 คะแนน

2.ค ว า ม ค ดยดหยน

ตงค าถามแปลกๆได 3 ประเภทขนไป ได 3 คะแนน ตงค าถามแปลกๆได 2 ประเภท ได 2 คะแนน ตงค าถามแปลกๆได 1 ประเภท ได 1 คะแนน ไมสามารถระบประเภทของการตงค าถามแปลกๆได ได 0 คะแนน

3.ความคดรเรม ตงค าถามแปลกๆไดสรางสรรค แปลกใหม ไมซ าใครเลย ได 3 คะแนน ตงค าถามแปลกๆไดสรางสรรค แปลกใหม แตซ ากนไมเกน 3 คน ได 1 คะแนน ตงค าถามแปลกๆไดสรางสรรค แปลกใหม แตซ ากนมากกวา 3 คน ได 0 คะแนน

7.ก า ร ส ม ม ตอยางมเหตผล

1.ความคดคลอง สมมตอยางมเหตผลไดตงแต 11 ขอขนไป ได 3 คะแนน สมมตอยางมเหตผลได 6 – 10 ขอ ได 2 คะแนน

60

สมมตอยางมเหตผลได 1 – 5 ขอ ได 1 คะแนน ไมสามารถสมมตอยางมเหตผลได ได 0 คะแนน

2.ค ว า ม ค ดยดหยน

สมมตอยางมเหตผลได 3 ประเภทขนไป ได 3 คะแนน สมมตอยางมเหตผลได 2 ประเภท ได 2 คะแนน สมมตอยางมเหตผลได 1 ประเภท ได 1 คะแนน ไมสามารถระบประเภทของการสมมตอยางมเหตผลได ได 0 คะแนน

3.ความคดรเรม สมมตอยางมเหตผลไดสรางสรรค แปลกใหม ไมซ าใครเลย ได 3 คะแนน สมมตอยางมเหตผลไดสรางสรรค แปลกใหม แตซ ากนไมเกน 3 คน ได 1 คะแนน สมมตอยางมเหตผลไดสรางสรรค แปลกใหม แตซ ากนมากกวา 3 คน ได 0 คะแนน

โดยมเกณฑการประเมนระดบความสามารถในการคดสรางสรรคทก าหนดใหใ น

แบบทดสอบ ดงตาราง 4

ตาราง 4 ระดบความสามารถในการคดสรางสรรค

ความคดสรางสรรค ความคดคลอง ความคด

ยดหยน ความคดรเรม รวมความคด

สรางสรรคทกดาน

ระดบความสามารถ

17 – 21 17 – 21 17 – 21 49 – 63 สง 11 – 16 11 – 16 11 – 16 32 – 48 ปานกลาง 5 – 10 5 – 10 5 – 10 15 – 31 ต า 0 – 4 0 – 4 0 – 4 0 – 14 ปรบปรง

61

โดยแตละกจกรรม ใชเวลาท ากจกรรมละ 5 นาท

การใหคะแนนความคดสรางสรรค จะแสดงออกมาในรปของคะแนนรวมในแตละลกษณะ

ของความคด 3 ดาน คอ ความคดคลอง ความคดยดหยน และความคดรเรม

ความคดคลอง พจารณาจาก ความสามารถของบคคลในการคดหาค าตอบได

อยางคลองแคลวรวดเรว มค าตอบมากมายในระยะเวลาทก าหนด ค าตอบนนตองสอดคลองกบ

ค าสงทผ เรยนท าการใหคะแนนความสามารถในการคดคลองแคลวดงเกณฑการใหคะแนนใน

ตาราง 3

ความคดยดหยน พจารณาใหคะแนนจาก ความสามารถของบคคลในการคดคน

หาค าตอบไดหลากหลาย หลายประเภท หลายทศทาง ไมจ ากดแงมมใดแงมมหนง การใหคะแนน

ความคดยดหยน คอ การนบจ านวนค าตอบทไมไดอยในทศทางเดยวกน หรอค าตอบทอยใน

ประเภทแตกตางกนโดยการใหคะแนนความสามารถในการคดยดหยนดงเกณฑการใหคะแนนใน

ตาราง 3

ความคดรเรม พจารณาใหคะแนนจาก ความสามารถของบคคลในการคนหา

ค าตอบหรอผลงานทแปลกใหมไมซ าใคร การใหคะแนนความคดรเรมจะใหคะแนนตามสดสวนของ

ความถของค าตอบ ค าตอบใดทกลมตวอยางตอบซ ากนมากๆ จะไดคะแนนนอยหรอไมไดเลย แต

ถาตอบซ ากบคนอนนอยหรอไมซ ากนเลยจ าไดคะแนนมาก โดยการใหคะแนนความสามารถในการ

คดรเรมดงเกณฑการใหคะแนนในตาราง 3

3. น าเสนออาจารยทปรกษาเพอตรวจสอบและปรบปรงแกไข

4. น าแบบทดสอบวดความคดสรางสรรค ทสรางขนเสนอผ เชยวชาญทง 3 ทาน เพอ

พจารณาความเหมาะสมของขอสอบ โดยหาคาดชนความสอดคลอง ( IOC) ระหวางแบบวด

ความคดสรางสรรคกบจดประสงคการเรยนรซงพจารณาคาดชนความสอดคลอง (IOC) ทมคา

ตงแต 0.50 ขนไป

5. น าแบบทดสอบวดความคดสรางสรรคทปรบปรงแกไขไปทดลองใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนเทศบาล ๓ (วดแสงธรรมสทธาราม) อ าเภอชมแสง จงหวดนครสวรรค ซงไมใชกลมตวอยางในการวจยครงน เพอหาความยากงาย คาอ านาจจ าแนก และคาความเชอมน ของแบบทดสอบวดความคดสรางสรรคทเปนอตนยทงฉบบ จ านวน 28 ขอ โดยใชโปรแกรม

62

ส าเรจรป B-index & Non Zero – One method Item Analysis Program. โดยไดคาความยาก (p) อยระหวาง 0.65 – 0.82 (แตตดขอทมคาความยากเกน 0.80 ทง) และคาอ านาจจ าแนก (r) อยระหวาง 0.10 – 0.35 (แตตดขอทมคาอ านาจจ าแนกต ากวา 0.20 ทง) คาความเชอมน เทากบ 0.954 6. น าแบบทดสอบวดความคดสรางสรรคทแกไขปรบปรงแลวน าไปใชกบกลมตวอยางทใชในการวจย คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนเทศบาล ๓ (วดแสงธรรมสทธาราม) อ าเภอชมแสง จงหวดนครสวรรค จ านวน 30 คน ตอนท 2 การใชกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 การใชและศกษาผลการใชกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ผวจยไดด าเนนการในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 ภายหลงไดน ากจกรรมการเรยนรทผานการประเมนความเหมาะสมโดยผ เชยวชาญ และท าการทดลองใช (Try out) เพอหาคาดชนประสทธผล (E.I.) กบนกเรยนกลมน ารองทไมใชกลมทดลอง จ านวน 30 คน และคาดชนประสทธผล (E.I.) ผานเกณฑรอยละ 50 ตามเกณฑทก าหนด แหลงขอมล 1. ประชากร ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 สงกดเทศบาลเมองชมแสง จงหวดนครสวรรค 2. กลมตวอยาง ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 โรงเรยนเทศบาล ๓ (วดแสงธรรมสทธาราม) จ านวน 20 คน (1 หองเรยน) โดยการเลอกแบบเจาะจง (Purposive sampling) ซงมเกณฑในการเลอกคอ เปนนกเรยนทก าลงเรยนอยในระดบ ชนมธยมศกษาปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 ของโรงเรยนเทศบาล ๓ (วดแสงธรรม สทธาราม)

63

เครองมอทใชในการวจย 1. แผนการจดกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 2. แบบทดสอบวดความคดสรางสรรค แบบแผนการทดลอง แบบแผนการวจยทใชในการทดลองครงน ผวจยใชแบบแผนการทดลองแบบ One Group Pretest-Posttest Design (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ, 2538, หนา 240) ตาราง 5 แบบแผนการทดลองแบบ One Group Pretest-Posttest Design

Pretest Treatment Posttest T1 X T2

เมอ T1 หมายถง การวดความคดสรางสรรคกอนเรยนดวยแบบทดสอบวดความคด สรางสรรค (Pretest) X หมายถง การสอนโดยใชกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการการคดแกปญหา อนาคตตามแนวคดทอแรนซ T2 หมายถง การวดความคดสรางสรรคหลงเรยนดวยแบบทดสอบวดความคด สรางสรรค (Posttest) ขนด าเนนการทดลอง ในการด าเนนการทดลอง ผวจยใชกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 กบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนเทศบาล ๓ (วดแสงธรรม สทธาราม) อ าเภอชมแสง จงหวดนครสวรรค ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 จ านวน 20 คน (1 หองเรยน) ดงน

64

1. น าแบบทดสอบวดความคดสรางสรรค ทผวจยสรางขน ทดสอบนกเรยนกอนการใชกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เพอน ามาเปนคะแนนกอนเรยน 2. ผ วจยท าความเขาใจกบนกเรยนเกยวกบการเรยนดวยกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 3. ผวจยด าเนนการจดกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทผวจยสรางขน ในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 สปดาหละ 3 ชงโมง รวม 4 สปดาห รวมเวลาจดกจกรรม 12 ชวโมง 4. น าแบบทดสอบวดความคดสรางสรรค ทผวจยสรางขน ทดสอบนกเรยนหลงการใชกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เพอน ามาเปนคะแนนหลงเรยน 5. เปรยบเทยบความคดสรางสรรคดวยกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ของนกเรยนจากคะแนนกอนเรยนและหลงเรยนโดยใชสถต t-test แบบ Dependent ตาราง 6 วน เวลา เนอหาทใชในการจดกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคด แกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2

วน เดอน ป เวลาทสอน

(ชวโมง)

เนอหาทสอน

12-05-58 2 อาหารและสารอาหารทใหพลงงาน

19-05-58 2 อาหารและสารอาหารทไมใหพลงงาน

21-05-58 3 สารปนเปอนในอาหาร

28-05-58 3 การรบประทานอาหารใหถกสดสวน

65

การวเคราะหขอมล

ผวจยใชสถตในการวเคราะหขอมลดงน

1. สถตพนฐาน

1.1 คาเฉลย (Mean) โดยใชสตร (ปกรณ ประจนบาน, 2552, หนา 214) ดงน

= ∑

เมอ แทน คาเฉลย

∑ แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด

n แทน จ านวนขอมลทงหมด

1.2 สวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard deviation) โดยใชสตร (ปกรณ ประจนบาน, 2552, หนา 214) ดงน

SD = √ ∑ ∑

เมอ SD แทน สวนเบยงเบนมาตรฐาน

∑ แทน ผลรวมของคะแนนยกก าลงสอง

∑ แทน ก าลงสองของคะแนนรวม

n แทน จ านวนขอมลทงหมด

2. สถตทใชในการหาคณภาพของเครองมอ

2.1 การหาคาความตรงเชงเนอหา (Validity) โดยใชสตรหาดชนความสอดคลอง IOC

(ปกรณ ประจนบาน, 2552, หนา 164) ดงน

66

IOC = ∑

เมอ IOC แทน ดชนความสอดคลองระหวางขอค าถามกบจดประสงค

∑ แทน ผลรวมของคะแนนความคดเหนของผ เชยวชาญ

N แทน จ านวนผ เชยวชาญ

2.2 การหาคาอ านาจจ าแนกรายขอ (Item Discrimination) ของแบบทดสอบองเกณฑ

โดยใชวธ Brennan (ปกรณ ประจนบาน, 2552, หนา 171-172) ดงน

สตร B=

เมอ B แทน คาอ านาจจ าแนกของขอสอบ

U แทน จ านวนผ ทผานเกณฑและตอบขอสอบขอนนถก

L แทน จ านวนผ ทไมผานเกณฑและตอบขอสอบขอนนถก

แทน จ านวนผ ทผานเกณฑทงหมด

แทน จ านวนผ ทไมผานเกณฑทงหมด

2.3 การหาคาความเทยงทงฉบบ (Reliability) ของแบบทดสอบองเกณฑ โดยวธของ

Lovett มสตร (ปกรณ ประจนบาน, 2552, หนา 173) ดงน

= 1 ∑ ∑

∑

เมอ แทน คาความเทยง

X แทน คะแนนของแตละคน

k แทน จ านวนขอสอบ

c แทน คะแนนเกณฑหรอจดตดของคะแนน

67

2.4 การหาคาดชนประสทธผล ของกจกรรมการเรยนร (The Effectiveness : E.I) ตาม

วธของกดแมน, เฟรทเซอร และชไนเดอร (Goodmam,Fletcher and Schneider, 198, pp.30-34)

ดงน

ดชนประสทธผล (E.I) = รอยละของผลรวมของคะแนนหลงเรยน-รอยละของผลรวมของคะแนนกอนเรยน

- รอยละของผลรวมของคะแนนกอนเรยน

หรอ

E.I =

เมอ E.I แทน ดชนประสทธผล

P1% แทน รอยละของผลรวมคะแนนกอนเรยน

P2 แทน รอยละของผลรวมคะแนนหลงเรยน

เกณฑทยอมรบไว คอ คาดชนประสทธผล มคาตงแต 0.50 ขนไป

3. สถตทใชทดสอบสมมตฐาน

3.1 การเปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนเฉลยระหวางกอนและหลงทดลองใช

กจกรรมการเรยนร โดยใชสถตทดสอบแบบทไมอสระ (Dependent sample t-test) (รตนะ บวสนธ,

2551, หนา 141)

t = ∑

√ ∑ ∑

,df = n-1

68

เมอ t แทน คาสถตทดสอบท

D แทน ผลตางระหวางขอมลแตละค

D2 แทน ก าลงสองของผลตางระหวางขอมลแตละค

n แทน จ านวนประชากร

df แทน องศาหรอชนความเปนอสระ

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล การพฒนากจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ผ วจยเกบรวบรวมขอมลน าเสนอผลการวเคราะห โดยมรายละเอยดตามขนตอนด าเนนการวจย ตามล าดบ ดงตอไปน ตอนท 1 ผลการสรางและหาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ตอนท 2 ผลการใชกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ผลการวเคราะหขอมล ตอนท 1 ผลการสรางและหาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ผลการสรางและหาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ผวจยน าเสนอการวเคราะหขอมล ดงน 1. ผลการสรางกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ไดกจกรรมการเรยนรจ านวน 4 กจกรรม ดงน กจกรรมการเรยนรท 1 เรอง อาหารและสารอาหารหลก กจกรรมการเรยนรท 2 เรอง อาหารและสารอาหารรอง กจกรรมการเรยนรท 3 เรอง สารปนเปอนในอาหาร กจกรรมการเรยนรท 4 เรอง การรบประทานอาหารใหถกสดสวน

70

โดยในแตละกจกรรมการเรยนรจะมกระบวนการคดแกปญหาอนาคตทงหมด 6 ขนตอน ดงน 1) ระดมสมองเพอคนพบปญหา (Brainstorming problems) เปนการใหผ เรยนรวมกนระดมสมองเพอคนหาปญหาจากกรณศกษาทก าหนดให โดยมขนตอน ดงน - ครแจงจดประสงคการเรยนร และวธการเรยนรโดยใชกระบวนการคดแกปญหาอนาคต - ทดสอบวดความคดสรางสรรคกอนเรยน - ครน าเขาสบทเรยน - ครแจกกรณศกษา และ ใบงาน ใหกบนกเรยนแตละกลม - ครใหนกเรยนแตละกลมรวมกนพจารณาขอมล และจนตนาการไปในอนาคตขางหนาเพอใหไดปญหาจากสถานการณทก าหนดใหมากทสด แลวบนทกไวในใบงาน (ในขนนจะพฒนาความคดสรางสรรคทง 3 ดาน คอคดรเรม คดคลองแคลว และคดยดหยน) 2) คนหาและสรปปญหาหลก (Underlying problem) เปนการใหผ เรยนรวมกนคนหาปญหาทส าคญทสดจากขนท 1 มา 1 ปญหา โดยมขนตอน ดงน - ครชแจงใหนกเรยนทงหองรวมกนพจารณาเลอกปญหาหรอความรนแรง และความเปนไปไดในการแกปญหานนจากการโหวตปญหาหลกจากแตละกลม - ครใชค าถามน าชวยคด เชน ปญหาใดทนกเรยนรสกวตกกงวลมากทสด ปญหาใดกอใหเกดปญหาตอสวนรวมมากทสด ปญหาใดตองรบแกไขมากทสด ปญหาใดเกยวของกบเรองทเรยนมากทสด เปนตน - ครอธบายความรเพมเตมในเรองทเรยน เพอเปนแนวทางใหนกเรยนตดสนในเลอกปญหาทส าคญทเกยวของกบเรองทเรยนได - ครเปดโอกาสใหนกเรยนใชกระบวนการกลม ชวยกนพจารณาเลอกปญหาทส าคญของแตละกลมมา 1 ปญหา - ครใหนกเรยนแตละกลม เสนอปญหาทส าคญพรอมเหตผล โดยครเขยนรายการบนกระดานจนครบทกกลม (จะได 5 ปญหาจาก 5 กลม) - ครกลาวน าใหนกเรยนทงหองรวมกนพจารณาปญหาทง 5 อยางเปนกลางโดยใหพจารณาจากเหตผลทแตละกลมน าเสนอ แลวรวมกนเลอกปญหาทส าคญเพยง 1 ปญหาททงหองเหนตรงกนวาปญหานมความส าคญและเกยวของกบเรองทเรยนมากทสด

71

- ครพดคยถงประเดนปญหาทไดและชกชวนนกเรยนทงหองใหมารวมกนระดมสมองเพอคนหาสาเหตของปญหาอกครงหนง โดยครใชค าถามน า เชน อะไรท าใหเกดปญหา ท าไมจงเกดปญหา ปญหาเกดขนเพราะ.... เปนตน - เมอนกเรยนแตละกลมใหเหตผลจนครบ ครชกชวนใหท าการโหวตปญหาหลก จนไดปญหาทนกเรยนสวนใหญเหนวามนส าคญทสด จากนนครใหนกเรยนบนทกประเดนปญหาทรวมกนสรป ลงในใบงาน ของกลม (ทงหองจะไดปญหาหลกเรองเดยวกน) (ในขนนจะพฒนาความคดสรางสรรคดานความคดยดหยน) 3) ระดมสมองเพอคดหาวธการแกปญหา (Brainstorming solution) เปนการใหผ เรยนรวมกนระดมสมองหาวธแกปญหาทเปนไปไดมากทสด โดยมขนตอน ดงน - ครเพมเตมความรใหนกเรยนแตละกลมในการระดมสมองเพอคดหาวธการแกปญหาโดยใชใบความร เพอเสรมสรางความเขาใจในเรองทเรยน - ครใหผ เ รยนใชกระบวนการกลมรวมกนเสนอวธแกปญหา โดยใหนกเรยนสามารถสบคนขอมลเกยวกบวธแกปญหา หรอแนวทางทสามารถจะน ามาประยกตใชแกปญหาในกรณศกษาทก าหนดใหได จากแหลงการเรยนรตางๆหรอใบความรทครแจก เพอใหไดวธแกปญหามากทสด - ครใหนกเรยนแตละกลมจดบนทกวธการแกปญหาทแตละกลมหามาไดลงในใบงานของกลม (ในขนนจะพฒนาความคดสรางสรรคทง 3 ดาน คอคดรเรม คดคลองแคลว และคดยดหยน) 4) เลอกเกณฑเพอใชในการประเมนวธการแกปญหา (Selecting criteria to evaluate solution) เปนการใหผ เรยนรวมกนเลอกเกณฑเพอน ามาใชในการเลอกวธแกปญหาทดทสด โดยมขนตอน ดงน - ครใหผ เรยนใชกระบวนการกลมรวมกนคดพจารณาเหตผลทจะน ามาชวยในการตดสนใจเลอกวธแกปญหาวธใดวธหนงทประกอบดวยเกณฑอยางนอย 5 เกณฑ - ครอธบายเพมเตมวา จากการรวมพจารณาภายในกลม โดยการตงเกณฑควรยดปญหาส าคญ และวธการแกปญหาทมความเปนไปไดสง - ครชแนะวาใหเขยนเกณฑเปนขอความหรอวลทประกอบดวยค าเปรยบเทยบขนสงสด เชน ดทสด เหมาะสมทสด หรอ นอยทสด และระบทศทางหรอแนวทางทพงประสงคโดยแตละเกณฑควรประกอบดวยลกษณะส าคญเพยงหนงอยาง เชน ใชเวลาในการ

72

ด าเนนการนอยทสด ใชงบประมาณนอยทสด เปนตน ซงนกเรยนสามารถคนหาขอมลเพมเตมเพอชวยในการเลอกเกณฑจากแหลงขอมลตางๆ - ครใหนกเรยนเขยนเกณฑลงในใบงาน ของกลม (ในขนนจะพฒนาความคดสรางสรรคทง 3 ดาน คอคดรเรม คดคลองแคลว และคดยดหยน) 5) ประเมนผลเพอคดหาวธการแกปญหาทดทสด (Evaluating solution) เปนการใหผ เรยนรวมกนประเมนวธแกปญหา เพอใหไดวธแกปญหาทดทสด โดยมขนตอน ดงน - ครใหผ เรยนใชกระบวนการกลมรวมกนประเมนวธแกปญหา โดยใชตารางการประเมนวธแกปญหาในใบงาน โดยก าหนดน าหนกคะแนนแตละเกณฑเปน 10 คะแนน - ครใหแตละกลมรวมกนประเมนวธแกปญหาโดยใสคะแนนลงในชองเกณฑทง 5 ตามขอสรปของกลม ถาวธการแกปญหาในขอทก าลงพจารณามโอกาสเปนไปไดตามเกณฑ กลงคะแนนมาก แตถาเปนไปไดนอย กลงคะแนนนอย แลวรวมคะแนนไวในชองสดทาย - ครใหนกเรยนแตละกลมสรปวธการแกปญหาทดทสด จากตารางการประเมนวธแกปญหาใบงาน โดยวธใดไดคะแนนสงสดจากเกณฑทตงไว จะเปนวธแกปญหาทดทสด (ในขนนจะพฒนาความคดสรางสรรคดานความคดยดหยน) 6) น าเสนอวธการคดแกปญหาทดทสด (Describing the best solution) เปนการใหผ เรยนน าเสนอวธการแกปญหาทดทสด โดยอธบายวาจะแกปญหาดวยวธใด ปฏบตการจรงไดอยางไร ท าไมวธการนจงแกปญหาของผ เรยนได โดยมขนตอน ดงน - ครใหผ เรยนใชกระบวนการกลมน าวธแกปญหาทดทสดไปรวมกนเขยนแผนปฏบตงานใหเหนการด าเนนการอยางตอเนองเปนล าดบขนตอนชดเจน ระบผลงมอปฏบตงาน หนาทของแตละคน วธการ สถานท ระยะเวลา และคาดการณผลทจะเกดในอนาคต - ครกลาวน าอภปรายถงขนตอนตางๆทด าเนนการมา เมอถงขนสดทายแลว ใหนกเรยนแตละกลมออกมาน าเสนอวธการคดแกปญหาทดทสดตามแผนปฏบตงานทแตละกลมไดลงมอท า - ครสรปเนอหาทเรยนไป - ครประเมนผลงานทท าเปนกลม (ในขนนจะพฒนาความคดสรางสรรคในดาน คอคดรเรมและคดยดหยน)

73

2. ผลการประเมนความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรและแผนการจดการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวตเพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โดยผ เชยวชาญ ผวจยไดน ากจกรรมการเรยนรทง 5 กจกรรมและแผนการจดการเรยนร 4 แผน ใหผ เชยวชาญพจารณาและตรวจสอบความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรและแผนการจดการเรยนร ดวยแบบประเมนความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรและแผนการจดการเรยนร ปรากฏดง ตาราง 7 ตาราง 7 ผลการประเมนความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรและแผนการจดการ เรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวตเพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบ นกเรยน มธยมศกษาปท 2 ของผเชยวชาญ จ านวน 3 ทาน

รายการประเมน N = 3 ระดบ

ความเหมาะสม X S.D.

กจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ 1. ดานขนตอนของกจกรรมการเรยนร 1.1 ขนระดมสมองเพอคนพบปญหา มกจกรรมทสงเสรมใหนกเรยนฝกการคดรเรม คดคลองแคลว และคดยดหยน

4.67 0.58 มากทสด

1.2 ขนคนหาและสรปปญหาหลก มกจกรรมทสงเสรมใหนกเรยนฝกการคดยดหยน

4.67 0.58 มากทสด

1.3 ขนระดมสมองเพอคดหาวธการแกปญหามกจกรรมทสงเสรมใหนกเรยนฝกการคดรเรม คดคลองแคลว และคดยดหยน

4.67 0.58 มากทสด

1.4 ขนเลอกเกณฑเพอใชในการประเมนวธการแกปญหามกจกรรมทสงเสรมใหนกเรยนฝกการคดรเรม คดคลองแคลว และคดยดหยน

4.67 0.58 มากทสด

1.5 ขนประเมนผลเพอหาวธการแกปญหาทดทสดมกจกรรมทสงเสรมใหนกเรยนฝกการคดยดหยน

4.67 0.58 มากทสด

1.6 ขนน าเสนอวธการคดแกปญหาทดทสดมกจกรรมทสงเสรมใหนกเรยนฝกการคดรเรม และคดยดหยน

4.67 0.58 มากทสด

74

ตาราง 7 (ตอ)

รายการประเมน N = 3 ระดบ

ความเหมาะสม X S.D.

1.7 ขนตอนของการจดกจกรรมการเรยนรมความถกตองตามกระบวนการคดแกปญหาอนาคต ตามแนวคดทอแรนซ

5.00 0.00 มากทสด

1.8 กจกรรมการเรยนรมขนตอนทสอดคลอง ตอเนองสมเหตสมผล

4.67 0.58 มากทสด

คาเฉลยรวมดานขนตอนของกจกรรมการเรยนร 4.71 0.51 มากทสด แผนการจดการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 1. ดานองคประกอบของแผนการจดการเรยนร 1.1 องคประกอบของแผนการจดการเรยนรมความถกตอง ครบถวน 4.67 0.58 มากทสด 1.2 องคประกอบทกสวนของแผนการจดการเรยนรมความสอดคลอง สมพนธกน

4.67 0.58 มากทสด

คาเฉลยรวมดานองคประกอบของแผนการจดการเรยนร 4.67 0.58 มากทสด 2. ดานจดประสงคการเรยนร 2.1 สอดคลองกบสาระการเรยนร 4.67 0.58 มากทสด 2.2 ระบความสามารถของนกเรยนทตองการพฒนาชดเจน 4.67 0.58 มากทสด 2.3 สามารถวดผลประเมนผลได 4.67 0.58 มากทสด คาเฉลยรวมดานจดประสงคการเรยนร 4.67 0.58 มากทสด 3. ดานสาระส าคญ/สาระการเรยนร 3.1 ครอบคลมจดประสงคและเนอหาสาระทก าหนด 4.67 0.58 มากทสด 3.2 ขอความชดเจนเขาใจงายและนาสนใจ 4.67 0.58 มากทสด 3.3 ก าหนดสาระการเรยนรเนอหาเหมาะกบเวลาเรยน 4.67 0.58 มากทสด คาเฉลยรวมดานสาระส าคญ/สาระการเรยนร 4.67 0.58 มากทสด

75

ตาราง 7 (ตอ)

รายการประเมน N = 3 ระดบ

การประเมน X S.D.

4. ดานการจดกจกรรมการเรยนร 4.1 กจกรรมมขนตอนถกตองเหมาะสมตามกระบวนการคดแกปญหาอนาคต ตามแนวคดทอแรนซ

5.00 0.00 มากทสด

4.3 สงเสรมใหผ เรยนเกดความคดสรางสรรคไดจรง 4.67 0.58 มากทสด 4.4 กจกรรมการเรยนรเหมาะสมกบเวลา 5.00 0.00 มากทสด 4.5 ผ เรยนไดปฏสมพนธกบเพอนและคร 5.00 0.00 มากทสด คาเฉลยรวมดานการจดกจกรรมการเรยนร 4.87 0.23 มากทสด 5. ดานสอการเรยนการสอน 5.1 มสอการเรยนรและแหลงเรยนรทสอดคลองและเหมาะสม 4.33 0.58 มาก 5.2 สอดคลองและเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนร 4.33 0.58 มาก 5.3 มสอการเรยนรทหลากหลาย 4.33 0.58 มาก 5.4 สอการเรยนรเหมาะสมกบวยและนาสนใจ 4.33 0.58 มาก 5.5 กรณศกษามความเหมาะสมกบเนอหา 4.67 0.58 มากทสด คาเฉลยรวมดานสอการเรยนการสอน 4.40 0.53 มาก 6. ดานการวดผลประเมนผล 6.1 สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร 4.67 0.58 มากทสด 6.2 ใชวดผลไดอยางครอบคลมกจกรรมการเรยนรและความคดสรางสรรค 4.67 0.58 มากทสด 6.3 การวดทระบไวสามารถประเมนได 4.67 0.58 มากทสด 6.4 ใชเครองมอวดและประเมนผลไดอยางเหมาะสมและครอบคลม 4.33 0.58 มาก คาเฉลยรวมดานการวดผลประเมนผล 4.58 0.52 มากทสด รวมเฉลย 4.64 0.47 มากทสด

76

จากตาราง 7 พบวา ความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรและแผนการจดการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวตเพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โดยภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบมากทสด มคาเฉลยเทากบ 4.64 เมอพจารณาเปนรายดานของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ พบวา ดานองคประกอบของกจกรรมการเรยนร มคาเฉลยเทากบ 4.71 มความเหมาะสมมากทสด และเมอพจารณาเปนรายดานของแผนการจดการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 พบวา ดานทมความเหมาะสมอยในระดบมากทสด คอ ดานการจดกจกรรมการเรยนร มคาเฉลยเทากบ4.87 รองลงมาคอ ดานองคประกอบของแผนการจดการเรยนรดานดานจดประสงคการเรยนรและดานสาระส าคญ/สาระการเรยนร มคาเฉลยเทากบ 4.67 ดานดานการวดผลประเมนผล คาเฉลยเทากบ4.58 และดานทมความเหมาะสมระดบต าสดอยในระดบมาก คอ ดานสอการเรยนการสอน คาเฉลยเทากบ 4.40 ตาราง 8 ขอเสนอแนะของผเชยวชาญ และการปรบแกตามขอเสนอแนะของ

ผเชยวชาญ ในดานความเหมาะสมของกจกรรมการเรยนรดวย กระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและ

การด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 2 (ผเชยวชาญ จ านวน 3 ทาน)

หวขอ ขอเสนอแนะของผเชยวชาญ รายการแกไข

กจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ

1. ดานองคประกอบของกจกรรมการเรยนร

ควรสอนใหนกเรยนฝกการตงเกณฑใหเปนกอนใหนกเรยนตงเกณฑเองในขนเลอกเกณฑเพอใชในการประเมนวธการแกปญหา

ปรบกจกรรมในขนเลอกเกณฑเพอใชในการประเมนวธการแกปญหาโดยเพมการสอนการตงเกณฑเขาไป

77

ตางราง 8 (ตอ)

หวขอ ขอเสนอแนะของผเชยวชาญ รายการแกไข แผนการจดการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 1.ดานสาระส าคญ/สาระการเรยนร

1. เนอหาทน ามาใชในแตละกจกรรมยงไมถกตองตามหลกวชาการ 2. ใบความรทใหนกเรยนศกษาควรขดเสนใตเนนเนอหาทส าคญ

1. ศกษาเนอหาเพมเตมและแกไขใหถกตองตามหลกวชาการ 2. ปรบใบความรโดยการขดเสนใตหรอเนนขอความทส าคญ

2.ดานการวดและประเมนผล

1.เวลาทใชในการทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน ใชเวลามากเกดไปในแตละขอ 2.ควรปรบขอค าถามในขอสอบกอนเรยนหลงเรยนใหชดเจน

1.ปรบเวลาใหลดลงตามค าแนะน าของผ เชยวชาญ 2.ปรบขอถามตามค าแนะน าของผ เชยวชาญโดยระบ “โดยใหอยในเรองอาหาร”เพอใหนกเรยนตอบค าถามไมนอกเรอง และระบ “ใหไดจ านวนขอมากทสด” ทายค าถามแตละขอเพอปองกนการเขยนค าตอบเปนเรยงความ

78

3. ผลการหาคาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ปรากฏผล ดงน ตาราง 9 คาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหา อนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรม ความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 (นกเรยน จ านวน 30 คน)

คะแนนเตม

ผลรวมของคะแนนกอนเรยน

ผลรวมของคะแนนหลงเรยน

ดชนประสทธผล (E.I.)

รอยละ แปลผล

63 849 1426 0.5543 55.43 ผานเกณฑ

จากตาราง 9 พบวา ดชนประสทธผลกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหา

อนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบ

นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 จ านวน 4 กจกรรมการเรยนร มคาเทากบ 0.5543 แสดงวาผ เรยนม

ความรเพมขน 0.5543 หรอคดเปนรอยละ 55.43

ตาราง 10 ผลการตรวจความเหมาะสมดานเนอหา ภาษา และเวลาทใชกจกรรมการ เรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 2 กบนกเรยน จ านวน 3 คน

กจกรรมการเรยนร

รายการทตรวจสอบ การปรบปรง

ดานเนอหา ดานภาษา ดานเวลา

1. อาหารและสารอาหารหลก

เนอหามความเหมาะสม

ภาษาทใชบางค ามความคลมเครอ ท าใหตความหมายผดวตถประสงค

เวลาในการท ากจกรรมเหมาะสม

ปรบแกและเพมความชดเจนของเนอหาใหเขาใจงาย ตรงตามวตถประสงค

79

ตาราง 10 (ตอ)

กจกรรมการเรยนร

รายการทตรวจสอบ การปรบปรง ดานเนอหา ดานภาษา ดานเวลา

2. อาหารและสารอาหารรอง

เนอหามความเหมาะสม

ภาษาทใชเหมาะสม เวลาในการท ากจกรรมเหมาะสม

-

3.สารปนเปอนในอาหาร

เนอหามความเหมาะสม

ภาษาทใชบางค ามความคลมเครอ ท าใหตความหมายผดวตถประสงค

เวลาในการท ากจกรรมเหมาะสม

ปรบแกและเพมความชดเจนของเนอหาใหเขาใจงาย ตรงตามวตถประสงค

4. การรบประทานอาหารใหถกสดสวน

เนอหามความเหมาะสม

ภาษาทใชเหมาะสม เวลาในการท ากจกรรมเหมาะสม

-

จากตาราง 10 พบวา การตรวจสอบความเหมาะสมดานเนอหา ภาษาและเวลาทใชในการ

จดกจกรรมการเรยนร ปญหาทพบในการจดกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 กจกรรมท 1 เรอง อาหารและสารอาหารหลก ดานเนอหามความเหมาะสม ดานภาษามการใชภาษาทใชบางค ามความคลมเครอ ท าใหตความหมายผดวตถประสงค ดานเวลาในการจดกจกรรมการเรยนรมความเหมาะสม ซงควรปรบปรงดานภาษาโดยปรบแกและเพมความชดเจนของเนอหาใหเขาใจงายตรงตามวตถประสงค กจกรรมท 2 เรอง อาหารและสารอาหารรอง ดานเนอหามความเหมาะสม ดานภาษามความเหมาะสม และดานเวลาในการจดกจกรรมการเรยนรมความเหมาะสม กจกรรมท 3 เรอง สารปนเปอนในอาหาร ดานเนอหามความเหมาะสม ดานภาษามการใชภาษาทใชบางค ามความคลมเครอ ท าใหตความหมายผดวตถประสงค ดานเวลาในการจดกจกรรมการเรยนรมความเหมาะสม ซงควรปรบปรงดานภาษาโดยปรบแกและเพมความชดเจนของเนอหาใหเขาใจงายตรงตามวตถประสงค กจกรรมท 4 การ

80

รบประทานอาหารใหถกสดสวน ดานเนอหามความเหมาะสม ดานภาษามความเหมาะสม และดานเวลาในการจดกจกรรมการเรยนรมความเหมาะสม ตอนท 2 ผลการใชกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 จากการน ากจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ไปทดลองใชกบนกเรยนโรงเรยนเทศบาล ๓ (วดแสงธรรมสทธาราม) อ าเภอชมแสง จงหวดนครสวรรค ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 ทเปนกลมตวอยาง จ านวน 30 คน การวเคราะหผลการทดลอง ไดผลปรากฏ ดงน การเปรยบเทยบความคดสรางสรรคของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ระหวางกอนเรยนและหลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ตาราง 11 ผลการใชกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตาม แนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคด สรางสรรคส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โดยการเปรยบเทยบ ความคดสรางสรรคระหวางกอนเรยนและหลงเรยนดวยกจกรรมการ เรยนร

การเปรยบเทยบ N X S.D. D S.D.D t P การทดสอบกอนเรยน 30 40.30 5.68

7.23 2.86 13.85** 0.0000 การทดสอบหลงเรยน 30 47.53 5.46

*p<.01 จากตาราง 11 พบวานกเรยนทเรยนโดยใชกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 มความคดสรางสรรคกอนเรยนเฉลย ( X ) เทากบ 40.30 และมความคดสรางสรรคหลงเรยนเฉลย ( X ) เทากบ 47.53 เมอน าคาเฉลยของคะแนนไป

81

ทดสอบความแตกตางโดยใช t-test แบบ Dependent พบวา ความคดสรางสรรคหลง สงกวากอนเรยน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

บทท 5

บทสรป

การพฒนากจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 มขนตอนในการวจยและสรปผลการวจยดงน จดมงหมายของการวจย 1.เพอสรางและหาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 2. เพอเปรยบเทยบความคดสรางสรรคของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 กอนเรยนและหลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 สรปผลการวจย 1. การสรางและหาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 1.1 สรางและหาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 การวจยครงนท าใหไดกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 จ านวน 4 กจกรรมคอ กจกรรมการเรยนรท 1 เรอง อาการและสารอาหารหลก กจกรรมการเรยนรท 2 เรอง อาหารและสารอาหารรอง กจกรรมการเรยนรท 3 เรอง สารปนเปอนในอาหาร และกจกรรมการเรยนรท 4 เรอง การรบประทานอาหารใหถกสดสวน

1.2 การพจารณาความเหมาะสมขององคประกอบตาง ๆ ของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต

83

เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 จากผ เชยวชาญ 3 ทาน เมอพจารณาเปนรายดานของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคต เรยงล าดบตามความเหมาะสมจากมากไปหานอยไดดงน คอ ดานองคประกอบของกจกรรมการเรยนร ดานการวดและประเมนผล เมอพจารณาเปนรายดานของแผนการจดการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคต เรยงล าดบตามความเหมาะสมจากมากไปหานอยไดดงน ดานการจดกจกรรมการเรยนร ดานองคประกอบของแผนการจดการเรยนร ดานดานจดประสงคการเรยนร ดานสาระส าคญ/สาระการเรยนร ดานการวดผลประเมนผล และดานสอการเรยนการสอน โดยเฉลยภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบมากทสด มคาเฉลยเทากบ 4.66 1.3 การตรวจสอบความเหมาะสมดานเนอหา ภาษาและเวลาทใชในการจดกจกรรมการเรยนร ปญหาทพบในการจดกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 กบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 จ านวน 3 คน พบวากจกรรมท 1 เรอง อาหารและสารอาหารหลก ดานเนอหามความเหมาะสม ดานภาษามการใชภาษาทใชบางค ามความคลมเครอ ท าใหตความหมายผดวตถประสงค ดานเวลาในการจดกจกรรมการเรยนรมความเหมาะสม ซงควรปรบปรงดานภาษาโดยปรบแกและเพมความชดเจนของเนอหาใหเขาใจงายตรงตามวตถประสงค กจกรรมท 2 เรอง อาหารและสารอาหารรอง ดานเนอหามความเหมาะสม ดานภาษามความเหมาะสม และดานเวลาในการจดกจกรรมการเรยนรมความเหมาะสม กจกรรมท 3 เรอง สารปนเปอนในอาหาร ดานเนอหามความเหมาะสม ดานภาษามการใชภาษาทใชบางค ามความคลมเครอ ท าใหตความหมายผดวตถประสงค ดานเวลาในการจดกจกรรมการเรยนรมความเหมาะสม ซงควรปรบปรงดานภาษาโดยปรบแกและเพมความชดเจนของเนอหาใหเขาใจงายตรงตามวตถประสงค กจกรรมท 4 การรบประทานอาหารใหถกสดสวน ดานเนอหามความเหมาะสม ดานภาษามความเหมาะสม และดานเวลาในการจดกจกรรมการเรยนรมความเหมาะสม 1.4 การหาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 กบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 พบวา ดชนประสทธผลกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 จ านวน 4 กจกรรมการเรยนร มคาเทากบ 0.5543 แสดงวาผ เรยนมความรเพมขน 0.5543 หรอคดเปนรอยละ 55.43

84

2. การเปรยบเทยบความสามารถในการคดสรางสรรค ของนกเรยน กอนเรยนและหลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 พบวานกเรยนทเรยนโดยใชกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 มคะแนนทดสอบกอนเรยนเฉลย ( X ) เทากบ 40.30 และมคะแนนทดสอบหลงเรยนเฉลย ( X ) เทากบ 47.53 เมอน าคาเฉลยของคะแนนไปทดสอบความแตกตางโดยใช t-test แบบ Dependent พบวา คา t จากการค านวณ มคาเทากบ 13.85 สรป คะแนนเฉลย ( X ) ของการทดสอบหลงเรยน (Post – test) สงกวาคะแนนเฉลย ( X ) ของการทดสอบกอนเรยน (Pre – test) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ดงนน ผ เรยนทเรยนโดยใชกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 มความคดสรางสรรคสงขน อภปรายผล จากผลการพฒนากจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคด ทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ผวจยไดน ามาอภปรายแบงออกเปน 2 ขนตอนดงน 1. ผลการสราง และหาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทผวจยสรางขน ไดผานการพจารณาตรวจสอบความเหมาะสมขององคประกอบดานตาง ๆ ของกจกรรมการเรยนรและแผนการจดการเรยนรจากผ เชยวชาญ จ านวน 3 ทาน พบวาองคประกอบตาง ๆ ของกจกรรมการเรยนรและแผนการจดการเรยนร โดยเฉลยภาพรวมมความเหมาะสมอยในระดบมากทสด มคาเฉลยเทากบ 4.66 และเมอน าไปทดลองใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 พบวากจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 จ านวน 4 กจกรรมการเรยนร มคาดชนประสทธผลเทากบ 0.5543 แสดงวาผ เรยนมพฒนาการเพมขน 0.5543 หรอคดเปนรอยละ 55.43 ทงน เนองมาจากกระบวนการสรางกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชน

85

มธยมศกษาปท 2 ผ วจยไดด าเนนการสรางตามขนตอน โดยเรมจากการวเคราะหโครงสรางหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต เรอง อาหารและการด ารงชวต ศกษาเอกสารทเกยวของกบการสรางกจกรรมการเรยนร ไดแก องคประกอบของกจกรรมการเรยนร คมอการจดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร แนวทางการวดและประเมนผลการเรยนร หนงสอวารสารบทความทเกยวของกบกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ กระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ ทฤษฎการคดสรางสรรค แลวจงด าเนนการพฒนากจกรรมการเรยนร ผ วจยไดมการตรวจสอบและแกไขขอบกพรองของกจกรรมการเรยนรโดยทดลองใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 จ านวน 30 คน พบวาดชนประสทธผลของกจกรรมการเรยนร มากกวารอยละ 50 ทงนมาจากการทผ วจยมการปรบปรงแกไขกระบวนการจดกจกรรมการเรยนรตามค าแนะน าของผ เชยวชาญและอาจารยทปรกษา โดยกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคด ทอแรนซ ผ วจยไดออกแบบและพฒนาเพอสงเสรมใหนกเรยนเกดความสามารถในการคดสรางสรรคทง 3 ลกษณะ คอ คดรเรม คดยดหยน และคดคลองแคลว 2. ผลการเปรยบเทยบความคดสรางสรรคของนกเรยน กอนเรยนและหลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 พบวานกเรยนทเรยนโดยใชกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 มความคดสรางสรรคสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ทงนอาจเปนเพราะกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคต (Torrance 1974 , อางองใน วชรา เลาเรยนด 2552 : 116) มงใหรกเรยนไดฝกทกษะการคดแกปญหาอยางเปนระบบ เปนขนตอนทชดเจนทง 6 ขนตอน และยงมงเนนใหนกเรยนใชเทคนคการระดมสมองอยางมประสทธภาพทกขน โดยฝกใหนกเรยนไดคดคลอง คดเรว คดไดหลากหลาย ทกคนมสทธแสดงความคดเหนไดเตมท ผ เรยนมโอกาสทจะแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนในกลม เกดความรวมมอในการเรยน ชวยเหลอซงกนและกน การพดคยท าใหเกดการเตมเตมความรใหกบสมาชกในกลม ซงในทกขนของกระบวนการคดแกปญหาอนาคต ชวยสงเสรมใหเกดความคดสรางสรรคของผ เรยน ดงน ขนท 1 ระดมสมองเพอคนพบปญหา (Brainstorming problems) ขนนผ เรยนจะรวมกนระดมสมองเพอคนหาปญหามาใหไดมากทสดจากการอานกรณศกษาทผ วจยก าหนดขน เพอเปนการกระต นใหนกเรยนไดใชความคด ฝกการคดตามแนวคดทอแรนซ แลวรวมกนคด

86

วเคราะหและระบปญหาจากสถานการณในเวลาทก าหนด ซงนกเรยนจะเกดความคดสรางสรรคทง 3 ดาน คอ คดคลอง คดยดหยน และคดรเรม โดยคดคลองคอ เมอผ เรยนไดอานกรณศกษาแลว ผ เรยนจะชวยกนคดปญหาขนมา โดยทไมมปญหาใดถกใดผด คดไดไมจ ากดปญหา เทาทจะสามารถนกออก แลวน ามาเขยนบนทกลงในใบงาน เพอใหผ เรยนในกลมเหนวาเพอนในกลมแตละคนคดปญหาอะไรออกบาง จงน าไปสความคดสรางสรรคอก 1 ดาน คอ คอ คดยดหยน ซงคดยดหยนคอประเภทหรอแบบของความคด ทงทเกดขนทนท เปนความสามารถทจะพยายามคดใหหลายอยางอยางอสระ และความคดยดหยนทางดานการดดแปลง คอ การคดตอยอดจากของเพอนคนอนในกลมหรอจากความคดของตนเอง และดานสดทายคอ ความคดรเรม คอคดใหแตกตางจากความคดของเพอนในกลม ซงอาจเกดจากการน าเอาความรเดมมาดดแปลง และประยกตใหเกดเปนสงใหมขน ดงนน ในขนนนกเรยนจะไดฝกการคดคลอง คดแบบอเนกนย คดอยางหลากหลาย ลกษณะของการคดแบบนสงเสรมใหนกเรยนไดพฒนาความคดสรางสรรค ดงทกลฟอรด (Guilford 1968, อางองใน ลกขณา สรวฒน 2549 : 139) กลาววา ความคดสรางสรรคเปนความสามารถทางสมองทคดไดหลายทศทาง คดแบบอเนกนย ขนท 2 คนหาและสรปปญหาหลก (Underlying problem) ในขนนผ เรยนแตละกลมจะชวยกนคดเพอสรปปญหา โดยเลอกมาเพยง 1 ปญหาจากปญหาทงหมดทรวมกนคด และเขยนไวในใบงานจากขนท 1 ขนนจะเกดความคดสรางสรรคดานความคดยดหยน เพราะทกคนจะชวยกนคดและตดสนใจวา ควรเลอกปญหาใดทคดวาส าคญทสด โดยความคดยดหยนจะเกดขนน ททกคนในกลมรวมกนคด เพราะทกคนจะมความคดเปนของตวเอง ตางยกขอด ขอเสยของแตละปญหาขนมาตามความคดของตน เพอใหเพอนในกลมรวมกนคด ตดสนใจเลอกปญหาทคดวาดทสดมา 1 ปญหา ขนท 3 ระดมสมองเพอคดหาวธการแกปญหา (Brainstorming solution) ขนนจะเหมอนกบขนท 1 คอ ผ เรยนทกคนในกลมจะรวมกนคดหาวธการแกปญหาขนมาจากปญหาทรวมกนตดสนใจเลอกมาในขนท 2 แตสงทผวจยเพมเขาไปใหกบผ เรยนคอ ใบความรและใบงาน เพอใหผ เ รยนไดศกษา โดยเนอหาในใบความรทผ วจยมให จะเกยวของและสอดคลองกบกรณศกษาทผ เรยนไดอานกอนเรมกระบวนการในขนท 1 ซงเนอหาในใบความรนนจะสอดคลองกบกรณศกษา แตไมไดเปนการชค าตอบวาปญหาทผ เรยนคดจะถกหรอผด หรอบอกวธการแกปญหาใหกบผ เรยน เพยงแตท าใหผ เรยนเหนภาพมากขน มองไดกวางขน และสงเสรมใหเกดความคดสรางสรรคดานตางๆ ครบทง 3 ดาน คอ คดคลอง เมอผ เรยนไดอานใบความร ผ เรยนจะชวยกนคดหาวธการแกปญหา และน าปญหาทนกไดมาเขยนไวในใบงาน ความคดยดหยน และความคดรเรม

87

จะเกดขนเมอผ เรยนไดอานใบความร แลวเกดการคดดดแปลง ประยกต และตอยอดความคดจากการอานใบความร ขนท 4 เลอกเกณฑเพอใชในการประเมนวธการแกปญหา (Selecting criteria to evaluate solution) ในขนนผ เรยนจะเหนความคดเหนของเพอนทชวยกนระดมสมองเพอคดเกณฑขนมาวาเกณฑใดบางทจะสามารถน ามาเปนเกณฑตดสนเพอหาวธการแกปญหาทผ เรยนไดรวมกนคดไวในขนท 3 ท าใหนกเรยนไดฝกคดเชอมโยงความสมพนธของขอมลทมอย คอ วธการแกปญหากบการก าหนดเกณฑ โดยคดพจารณาเหตผลเพอน ามาชวยในการตดสนใจเลอกแนวทางการแกปญหารวมกน ซงสอดคลองกบ วอลลาซและโคเคน (Wallach and Kogan 1965, อางองใน ลขณา สรวฒน 2549 : 136) ทกลาววา ความคดสรางสรรค คอ ความคดทเชอมโยงสมพนธได คดสมพนธกนเปนลกโซได และในขนนท าใหผ เรยนเกดความคดสรางสรรค ดาน ความคดคลอง คอ ผ เรยนจะชวยกนคดเกณฑขนมาโดยไมมเกณฑใดถกใดผด คดไดในปรมาณมากภายในเวลาทก าหนด น าไปสการคดยดหยน ทผ เรยนพยายามคดใหหลายอยาง รวมถงคดดดแปลง คดตอยอดจากความคดของเพอนคนอน และดานสดทาย คอความคดรเรม คอผ เรยนจะพยายามคดใหแปลกใหม แตกตางจากความคดของเพอนในกลม ขนท 5 ประเมนผลเพอคดหาวธการแกปญหาทดทสด (Evaluating solution) ในขนนผ เรยนจะชวยกนใหคะแนนวธการแกปญหาทผ เรยนชวยกนคดขนมา โดยใชเกณฑตดสนจากขนท 4 โดยจะเกดความคดสรางสรรคในดานความคดยดหยน เพราะผ เรยนจะชวยกนคดและตดสนใจรวมกนในการใหคะแนนวธการแกปญหาแตละวธทผ เรยนรวมกนคดขน ฝกการยอมรบฟงความคดเหนของผ อน ยอมรบผลการตดสนใจรวมกนเพอใหไดวธการแกปญหาทดทสดมาเพยง 1 วธ เปนขนทสงเสรมใหนกเรยนคดตดสนใจอยางมเหตผล เพอน าไปใชในการแกปญหาไดอยางสรางสรรค ไมใชการคดแบบเลอนลอย ซงสอดคลองกบออสบอรน (Osborn 1975, อางองใน ลขณา สรวฒน 2549 : 135) ทกลาววา ความคดสรางสรรคคอความคดจนตนาการประยกตทมนษยสรางขนเพอแกปญหาทประสบ ไมใชเปนจนตนาการทฟงซาน เลอนลอย ขนท 6 น าเสนอวธการคดแกปญหาทดทสด (Describing the best solution) ในขนนผ เรยนจะเกดความคดสรางสรรคในดานความคดยดหยน และคดรเรม เพราะผ เรยนทกคนจะชวยกนคดวธการ ขนตอนการแกปญหาจากวธการแกปญหาทรวมกนสรปมาจากขนท 5 วาวธการแกปญหานจะมขนตอน วธการอยางไร เรมจากไหน จบทจดไหน ทกวธการน าเสนอของผ เรยนทกกลม ไมมถกไมมผด ทกปญหาเปนปญหาทถกตอง และทกวธการแกปญหาเปนวธการแกปญหาทดทสด

88

ดวยเหตผลดงกลาวเปนการสนบสนนผลการวจยในครงนไดวานกเรยนทเรยนดวยกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 มความคดสรางสรรคสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ซงสอดคลองกบงานวจยของ ณรรชกร เอยมข า (2552) ทไดท าการวจยเรองการพฒนาความคดสรางสรรคและความสามารถในการคดแกปญหาอนาคตของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โดยการจดการเรยนรดวยเทคนคการคดแกปญหาอนาคต พบวา ความคดสรางสรรคของนกเรยนกอนและหลงการจดการเรยนรมความคดสรางสรรคแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และยงสอดคลองกบกรวกา กปตพล (2553) ไดศกษาผลของการเรยนวทยาศาสตรดวยการคดแกปญหาอนาคตบนเวบโดยใชคลง วดทศนทมตอความสามารถในการคดสรางสรรคของนกเรยนมธยมศกษาปท 3 ทมระดบผลสมฤทธทางการเรยนตางกน พบวานกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทมระดบผลสมฤทธทางการเรยนแตกตางกน เมอเรยนดวยการเรยนแบบคดแกปญหาอนาคตบนเวบโดยใชคลงวดทศน กอนทดลองและหลงทดลอง มระดบความคดสรางสรรคแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และนกเรยนทมระดบผลสมฤทธทางการเรยนสง มระดบความคดสรางสรรคสงกวานกเรยนทมระดบผลสมฤทธทางการเรยนต า และนกเรยนทมระดบผลสมฤทธทางการเรยนปานกลาง มระดบความคดสรางสรรคสงกวานกเรยนทมระดบผลสมฤทธทางการเรยนต าอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ขอสงเกตจากการทดลองพบวา เมอพจารณาผลคะแนนความคดสรางสรรคเปนรายดาน ปรากฏวาดานทนกเรยนมการพฒนาเพมมากขนเปนอนดบ 1 คอดานความคดคลองแคลว อนดบท 2 คอดานความคดยดหยน และอนดบสดทายคอความคดรเรม ทงนอาจเปนเพราะวาความคดรเรมเปนความสามารถในการคดทแปลกใหม ไมซ าใคร ดงทแบรทเลทท (Bratlett 1968, อางองใน ลกขณา สรวฒน 2549, หนา 158) กลาวไว สอดคลองกบทอรแรนซ (Torrance 1965, อางองในลกขณา สรวฒน 2549, หนา 158) วาความคดรเรมเปนกระบวนการทางสมองทสารถคดไดแตกตางไปจากความคดเดม ความคดเกา หรอสงทเกดขนแลว และน าไปสความคดใหมๆ ความคดทไมซ ากบความคดเดม ซงลกษณะพฤตกรรมของบคคลทมความคดรเรม ไวสเบรก และสปรงเกอร (Weisberg and Springer 1961, อางองใน ลกขณา สรวฒน 2549, หนา 159) กลาวไววา ตองกลาคด กลาแสดงออก กลาเสยง กลาท าอะไรใหมๆ มความมนใจในตนเองสง แตจากสภาพทเปนจรงของสงคมไทยทเปนสงคมพงพากน ดงท วระ สดสงข (2550, หนา 42) ไดกลาววา การคดของเดกไทยยงพงพาผใหญมากกวาพงตนเอง และผ ใหญกไมยอมฟงความคดเหนของเดก ทงยงคดวา

89

เดกคดไมเปน คดไมถก และผ ใหญกยงเชอมนในความคดเดมของตนเองเพราะถอวา อาบน ารอนมากอน นอกจากนครยงไมยอมรบนกเรยนทคดนอกกรอบ คดนอกต ารา และระบบการศกษากสอนใหจ ามากกวาสอนใหคด ท าใหนกเรยนมพฤตกรรมไมกลาคด ไมกลาแสดงออกโดยตวเองเพยงล าพง ลกษณะพฤตกรรมดงกลาวจงสงผลใหนกเรยนมความคดสรางสรรคดานความคดรเรมนอยกวาดานอน

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะทวไป ผลการใชกจกรรมการเรยนรดวยกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท

2 พบประเดนส าคญดงน

1. จากผลการวจยทพบวาความคดสรางสรรคดานความคดรเรมของนกเรยนหลงใชกจกรรมการเรยนรมการพฒนาในระดบทต ากวาดานอนๆ ผ วจยจงขอเสนอใหครจดกจกรรมใหนกเรยนไดฝกการคดรเรมสรางสรรคในบรรยากาศทสนก ไมกดดน ใหอสระในการคด การแสดงความคดเหนไดอยางเตมท โดยอาจใชเทคนคอนๆมาชวย เชน เทคนคการคดแบบหมวกหกใบ ทงน เพอกระต นและสงเสรมใหนกเรยนกลาคด กลาแสดงออก จนพฒนาสการมความคดรเรมสรางสรรคได

2. การคดเลอกกรณศกษา ควรเปนเนอหาทใหอารมณในการอานกลางๆ ไมเอนเอยงไปดานใดดานหนงเพอชแนะใหผ เรยนพบเจอแตปญหาดานเดยว 3. จากผลการประเมนความเหมาะสมของกจกรรมและแผนการจดการเรยนร พบวาดานสอการเรยนการสอน มความเหมาะสมนอยทสด ผ วจยจงขอเสนอใหครควรเลอกใชสอทใชสงเสรมใหนกเรยนเกดความคดสรางสรรค เปนสอทหลากหลาย จบตองได และกระตนความอยากรอยากเหน แทนการใชใบงานหรอใบความร ขอเสนอแนะส าหรบการวจยครงตอไป 1. แนวการประเมนผลในแตละกจกรรมควรออกแบบและระบวตถประสงคของการประเมนใหชดเจน 2. ควรน ากระบวนการแกปญหาอนาคตไปใชในการพฒนาทกษาดานอนๆ เชน ทกษะการแกปญหา ทกษะการท างานเปนทม ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ เปนตน

บรรณานกรม

91

บรรณานกรม

กรวภา กปตพล. ผลของการเรยนวทยาศาสตรดวยการคดแกปญหานาคตบนเวบโดยใชคลง

วดทศน ทมตอความสามารถในการคดสรางสรรคของนกเรยนมธยมศกษาปท 3 ท

มระดบผลสมฤทธทางการเรยนตางกน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต ภาควชา

หลกสตร การสอนและเทคโนโลยการศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย,

2553.

ณรรชกร เอยมข า. การพฒนาความคดสรางสรรคและความสามารถในการคดแกปญหา

อนาคต ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โดยการจดการเรยนรดวยเทคนคการคด

แกปญหาอนาคต.วทยานพนธปรญญามหาบณฑต ภาควชาหลกสตรและการสอน

คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร, 2552.

กระทรวงศกษาธการ. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ :

โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย, 2551.

ทศนา แขมมณ. ศาสตรการสอน : องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทม

ประสทธภาพ.กรงเทพฯ : ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2548

ทศนา แขมมณ และคณะ. วทยาดานการคด. กรงเทพฯ : บรษทเดอะมาสเตอรกรบ แมเนจเมนท

จ ากด, 2544.

วชรา เลาเรยนด. เทคนคการแกปญหาอนาคต : ยทธวธการจดการเรยนรเพอสงเสรมทกษะ

การคด. วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร. 2,2 (2547) : 43-52.

วชรา เลาเรยนด. เทคนคและยทธวธพฒนาทกษะการคดการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปน

ส าคญ. นครปฐม : โรงพมพมหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตพระราชวงสนามจนทร,

2549.

วชรา เลาเรยนด. รปแบบและกลยทธการจดการเรยนรเพอพฒนาทกษะการคด. นครปฐม :

โรงพมพมหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตพระราชวงสนามจนทร, 2552.

92

วระ สดสงข. การคดวเคราะห คดอยางมวจารณญาณ และคดสรางสรรค. กรงเทพฯ : ชมรม

เดก, 2550.

ศกษาธการ, กระทรวง. กรมวชาการ การสอนคด. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภา ลาดพราว, 2544.

ศกษาธการ, กระทรวง. พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542. กรงเทพฯ : พรกหวาน

กราฟก, 2548

สมศกด ภวภาดาวรรธน. เทคนคการสรางเสรมความคดสรางสรรค. พมพครงท 4. กรงเทพฯ :

โรงพมพไทยวฒนาพาณช, 2541.

สกญญา ยตธรรมนนท. ผลการใชกระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดของทอ

แรนซทมตอความสามารถในการคดแกปญหาของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 6.

วทยานพนธปรญญามหาบณฑต ภาควชาประถมศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย, 2539.

สวทย มลค าและอรทย มลค า. 21 วธจดการเรยนร : เพอพฒนากระบวนการคด. กรงเทพฯ :

ภาพพมพ, 2545.

สวทย มลค า. กลยทธการสอนคดสรางสรรค. กรงเทพมหานคร : หางหนสวนจ ากด ภาพพมพ,

2547.

หงสสนย เออรตนรกษา. การพฒนาความคดสรางสรรคของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5

โดยวธการใชรปแบบการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดของทอแรนซ.

วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต ภาควชาจตวทยา คณะครศาสตร จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย, 2536.

อารย พนธมณ. ความคดสรางสรรคกบความร. กรงเทพฯ : ตนออ, 2540.

อารย พนธมณ. คดอยางสรางสรรค. กรงเทพฯ : ตนออ, 2543.

อารย พนธมณ. ฝกใหคดเปนคดใหสรางสรรค. กรงเทพฯ : ใยไหม ครเอทพ กรป จ ากด, 2545.

93

อาร รงสนนท. ความคดสรางสรรค. กรงเทพฯ : ส านกพมพขาวฟาง, 2532.

Anderson. R.D. Deleoping Chilldren’s Thinking through Science. New Jersey : Prentice-

Hell, 1970.

Boswell, R. Learning Theme Packs, Future Problem Solving Program, Ann Arbor, 1998.

Torrance. Future Problem Solving Program. Retrieved October 15 2004. [online]

Avaiable from http://www.coe.uga.edu/torrance/problem_solving.html, 1974

Torrance and Paul, E. Guilding Creative Talent. Englewood Cliffs : Prentice – Hall, 1962.

ภาคผนวก

95

ภาคผนวก ก รายนามผเชยวชาญในการตรวจสอบความเหมาะสมของเครองมอวจย

รายชอผ เชยวชาญในการตรวจสอบเครองมอวจย รองศาสตราจารย ดร.อญชล ศรจ าเรญ รองศาสตราจารย ภาควชาอตสาหกรรมเกษตร คณะเกษตรศาสตร ทรพยากรธรรมชาตและ สงแวดลอม มหาวทยาลยนเรศวร นางอมพร มณพนธ ครผสอนช านาญการพเศษ โรงเรยนเทศบาล ๓ (วดแสงธรรมสทธาราม) นางสาวศรสดา แซบาง ครผสอนช านาญการพเศษ โรงเรยนเทศบาล ๓ (วดแสงธรรมสทธาราม)

96

ภาคผนวก ข ผลการประเมนความสอดคลองของแบบทดสอบวดความคดสรางสรรค กบ จดประสงคการเรยนร และลกษณะการคดสรางสรรค เรอง อาหารและการ ด ารงชวต ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ส าหรบผเชยวชาญ ตาราง 12 ผลการพจารณาความสอดคลองของแบบทดสอบวดความคดสรางสรรค กบ จดประสงคการเรยนร และลกษณะการคดสรางสรรค เรอง อาหารและการ ด ารงชวต ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ส าหรบผเชยวชาญ จ านวน 3 ทาน

ขอท ความคดเหนของผเชยวชาญ

IOC แปลผล คนท 1 คนท 2 คนท 3

1 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง

2 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง

3 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง

4 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง

5 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง

6 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง

7 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง

8 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง

9 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง

10 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง

11 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง

12 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง

13 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง

14 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง

15 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง

16 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง

17 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง

97

ตาราง 12 (ตอ)

ขอท ความคดเหนของผเชยวชาญ

IOC แปลผล คนท 1 คนท 2 คนท 3

18 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง

19 +1 +1 0 0.67 สอดคลอง

20 +1 +1 0 0.67 สอดคลอง

21 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง

22 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง

23 +1 +1 0 0.67 สอดคลอง

24 +1 +1 0 0.67 สอดคลอง

25 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง

26 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง

27 +1 +1 0 0.67 สอดคลอง

28 +1 +1 0 0.67 สอดคลอง

98

ภาคผนวก ค ผลการหาคาความยาก (p) คาอ านาจจ าแนก (r) และคาความเชอมน ของ แบบทดสอบวดความคดสรางสรรคทเปนอตนยทงฉบบ คาความยากงาย (p) คาอ านาจจ าแนก (r) และคาความเชอมน มการค านวณโดยใชโปรแกรมส าเรจรป B-index & Non Zero – One method Item Analysis Program. ตาราง 13 ผลการหาคาความยาก (p) และคาอ านาจจ าแนก (r) ของแบบวดความคด สรางสรรคทเปนอตนยทงฉบบ จ านวน 28 ขอ กลมทดลอง 30 คน โดยใช โปรแกรมส าเรจรป B-index & Non Zero – One method Item Analysis Program.

ขอ คะแนนเตม (X)

f(H) f(H)*X f(L) f(L)*X N

25%

คาความยาก (p)

แปลผล

คาอ านาจจ าแนก

(r)

แปลผล

1 9 8 63 8 44 8 0.74 ใชได 0.26 ใชได 2 9 8 60 8 42 8 0.71 ใชได 0.25 ใชได 3 9 8 57 8 49 8 0.74 ใชได 0.11 ตดทง

4 9 8 61 8 53 8 0.79 ใชได 0.11 ตดทง

5 9 8 57 8 38 8 0.66 ใชได 0.26 ใชได 6 9 8 58 8 35 8 0.65 ใชได 0.32 ใชได 7 9 8 62 8 42 8 0.72 ใชได 0.28 ใชได 8 9 8 63 8 54 8 0.81 ตดทง 0.13 ตดทง

9 9 8 60 8 45 8 0.73 ใชได 0.21 ใชได 10 9 8 57 8 41 8 0.68 ใชได 0.22 ใชได 11 9 8 63 8 55 8 0.82 ตดทง 0.11 ตดทง

12 9 8 56 8 39 8 0.66 ใชได 0.24 ใชได 13 9 8 58 8 35 8 0.65 ใชได 0.32 ใชได 14 9 8 60 8 44 8 0.72 ใชได 0.22 ใชได 15 9 8 63 8 43 8 0.74 ใชได 0.28 ใชได 16 9 8 60 8 53 8 0.78 ใชได 0.10 ตดทง

99

17 9 8 64 8 47 8 0.77 ใชได 0.24 ใชได 18 9 8 63 8 48 8 0.77 ใชได 0.21 ใชได 19 9 8 57 8 38 8 0.66 ใชได 0.26 ใชได 20 9 8 59 8 34 8 0.65 ใชได 0.35 ใชได 21 9 8 62 8 42 8 0.72 ใชได 0.28 ใชได 22 9 8 65 8 48 8 0.78 ใชได 0.24 ใชได 23 9 8 60 8 53 8 0.78 ใชได 0.10 ตดทง

24 9 8 57 8 49 8 0.74 ใชได 0.11 ตดทง

25 9 8 65 8 50 8 0.80 ใชได 0.21 ใชได 26 9 8 57 8 38 8 0.66 ใชได 0.26 ใชได 27 9 8 60 8 37 8 0.67 ใชได 0.32 ใชได 28 9 8 59 8 42 8 0.70 ใชได 0.24 ใชได

100

ตาราง 14 ผลการหาคาความเชอมนของขอสอบทงฉบบ (Coefficient Alpha) ของ แบบทดสอบวดความคดสรางสรรคทเปนอตนย จ านวน 28 ขอ กลมทดลอง 30 คน โดยใชโปรแกรมส าเรจรป B-index & Non Zero – One method Item Analysis Program.

ขอท Mean จ านวนผตอบ

ผลรวม(X-Mean)^2 ความแปรปรวน

(Si) S.D.

1 7.07 30 37.87 1.26 1.12 2 6.70 30 32.30 1.08 1.04 3 6.77 30 15.37 0.51 0.72 4 7.00 30 20.00 0.67 0.82 5 6.40 30 97.20 3.24 1.80 6 6.33 30 104.67 3.49 1.87 7 6.67 30 66.67 2.22 1.49 8 7.40 30 13.20 0.44 0.66 9 6.80 30 22.80 0.76 0.87 10 6.50 30 29.50 0.98 0.99 11 7.17 30 18.17 0.61 0.78 12 6.40 30 97.20 3.24 1.80 13 6.33 30 104.67 3.49 1.87 14 6.67 30 62.67 2.09 1.45 15 7.03 30 40.97 1.37 1.17 16 7.07 30 9.87 0.33 0.57 17 6.97 30 28.97 0.97 0.98 18 6.93 30 25.87 0.86 0.93 19 6.40 30 97.20 3.24 1.80 20 6.33 30 104.67 3.49 1.87 21 6.67 30 68.67 2.29 1.51 22 7.27 30 29.87 1.00 1.00

101

23 7.07 30 9.87 0.33 0.57 24 6.77 30 15.37 0.51 0.72 25 7.03 30 26.97 0.90 0.95 26 6.40 30 97.20 3.24 1.80 27 6.47 30 105.47 3.52 1.87 28 6.57 30 63.37 2.11 1.45

สรปผลการวเคราะหขอสอบแบบอตนย

1. จ านวนขอสอบ (ขอ) 28

2. จ านวนผตอบ (ฉบบ) 30

3. ความแปรปรวนรายขอ (Si) 48.219

4. ความแปรปรวนทงฉบบ (St) 600.272

5. คาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) 24.500

6. คะแนนเฉลยทงกลม (Mean) 189.167

7. ความเชอมนของขอสอบทงฉบบ (Coefficient Alpha) 0.954

102

ภาคผนวก ง ผลการคดเลอกขอสอบวดความคดสรางสรรค เรอง อาหารและการด ารงชวต ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ตาราง 15 ผลการคดเลอกขอสอบวดความคดสรางสรรค เรอง อาหารและการด ารงชวต จ านวน 14 ขอ

ขอท

กจกรรม ขอสอบทเลอก คาความยากงาย(p)

คาอ านาจจ าแนก

(r)

แปลผล

1 การตงค าถาม

1. ค าสง : ใหนกเรยนพจารณาภาพทก าหนดให และตงค าถามเกยวกบเหตการณทเกดขนในภาพโดยใหอยในเรองอาหารใหไดจ านวนขอมากทสด (5นาท)

0.74 0.26 ใชได

2 การตงค าถาม

2. ค าสง : ใหนกเรยนพจารณาภาพทก าหนดให และตงค าถามเกยวกบเหตการณทเกดขนในภาพโดยใหอยในเรองอาหารใหไดจ านวนขอมากทสด (5นาท)

0.71 0.25 ใชได

103

3 การคาดคะเนเหตการณ

5. ค าสง : จากภาพในขอ 1 ใหนกเรยนเขยนสาเหตเกยวกบเหตการณในภาพโดยใหอยในเรองอาหารใหไดจ านวนขอมากทสด (5นาท)

0.66 0.26 ใชได

4 การคาดคะเนเหตการณ

6. ค าสง : จากภาพในขอ 1 ใหนกเรยนเขยนสาเหตเกยวกบเหตการณในภาพโดยใหอยในเรองอาหารใหไดจ านวนขอมากทสด (5นาท)

0.65 0.32 ใชได

5 การคาดคะเนผลทเกดตามมา

9. จากภาพในขอ 1 ใหนกเรยนเขยนผลทอาจจะเกดขนระยะยาวในอนาคตจากเหตการณ มาใหไดจ านวนขอมากทสด (5นาท)

0.73 0.21 ใชได

104

6 การคาดคะเนผลทเกดตามมา

10. จากภาพในขอ 1 ใหนกเรยนเขยนผลทอาจจะเกดขนระยะยาวในอนาคตจากเหตการณ มาใหไดจ านวนขอมากทสด (5นาท)

0.68 0.22 ใชได

7 ปรบปรงผลผลต

13. ค าสง : ใหนกเรยนดภาพผลไมแลวคดวธดดแปลงผลไมใหมรปแบบแปลกแตกตางจากเดมเพอเพมมลคาใหแกผลไมชนดน โดยเขยนมาใหไดจ านวนขอมากทสด (5นาท)

0.65 0.32 ใชได

8 ปรบปรงผลผลต

15. ค าสง : ใหนกเรยนดภาพผลไมแลวคดวธดดแปลงผลไมใหมรปแบบแปลกแตกตางจากเดมเพอเพมมลคาใหแกผลไมชนดน โดยเขยนมาใหไดจ านวนขอมากทสด (5นาท)

0.74 0.28 ใชได

105

9 ประโยชนของ

สงของ

17. ค าสง : ใหนกเรยนคดหาวธใชประโยชนจากน าในดานการบรโภค แลวเขยนมาใหไดจ านวนขอมากทสด (5นาท)

0.77 0.24 ใชได

10 ประโยชนของ

สงของ

18. ค าสง : ใหนกเรยนคดหาวธใชประโยชนจากถวในดานการบรโภค แลวเขยนมาใหไดจ านวนขอมากทสด (5นาท)

0.77 0.21 ใชได

11 ตงค าถามใหม

21. ค าสง : ใหนกเรยนคดตงค าถามแปลกๆ ใหมๆ เกยวกบน าในดานการบรโภค โดยเขยนใหไดจ านวนขอมากทสด (5นาท)

0.72 0.28 ใชได

12 ตงค าถามใหม

22. ค าสง : ใหนกเรยนคดตงค าถามแปลกๆ ใหมๆ เกยวกบถวในดานการบรโภค โดยเขยนใหไดจ านวนขอมากทสด (5นาท)

0.78 0.24 ใชได

13 การสมมตอยางมเหตผล

25. ค าสง : สมมตวาถานกเรยนไปรบประทานอาหารทไมสะอาด เชน สมต าปปลาราทปลาราไมสก กวยเตยวตมย าทใสถวขนรา เปนตน ใหนกเรยนใชความคดและจนตนาการวาจะเกดอะไรขนบาง โดยเขยนบอกมาใหไดจ านวนขอมากทสด (5นาท)

0.80 0.21 ใชได

14 การสมมตอยางมเหตผล

26. ค าสง : สมมตวาถาผกและผลไมทนกเรยนรบประทานไมมวตามนและแรธาตอยเลย ใหนกเรยนใชความคดและจนตนาการวาจะเกดอะไรขนบาง โดยเขยนบอกมาใหไดจ านวนขอมากทสด (5นาท)

0.66 0.26 ใชได

ผลการคดเลอกขอสอบเพอจดท าแบบวดความคดสรางสรรค เรอง อาหารและการด ารงชวต ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 จ านวน 14 ขอ พบวา มคาความยากงายอยระหวาง 0.65 –

0.80 ตามเกณฑ 0.20 – 0.80 และมอ านาจจ าแนกอยระหวาง 0.21 – 0.32 ตามเกณฑ 0.20 ขนไป

106

ภาคผนวก จ แบบวดความคดสรางสรรค เรอง อาหารและการด ารงชวต ส าหรบนกเรยนชน มธยมศกษาปท 2 จ านวน 14 ขอ (แบบวดความคดสรางสรรคกอนเรยน 7 ขอ และแบบวดความคดสรางสรรคหลงเรยน 7 ขอ)

แบบวดความคดสรางสรรคกอนเรยน

ชอ – สกล ...............................................................................เลขท...............ชน................... ค าชแจงในการท าแบบวด

1. แบบวดความคดสรางสรรคชดนทงหมด 7 ขอ ใหนกเรยนท าทงหมด 2. นกเรยนมเวลาท าแบบวดขอละ 5 นาท (รวม 7 ขอ ใชเวลา 35 นาท) 3. นกเรยนจะไดคะแนนสงถาตอบไดมาก แปลก หรอตอบในสงทคนอนคดไมถง แตทงน

ค าตอบนนจะตองมเหตผล และมความเปนไปไดดวย 4. แบบวดชดนสรางขนเพอวดความคดสรางสรรคของนกเรยน ซงผลจากการศกษาจะเปน

ประโยชนตอการจดการเรยนการสอนในระดบน ขอมลทไดจากแบบวดชดนจะน าไปใชในการวจยเทานน จะไมมผลเสยตอนกเรยนและโรงเรยนของนกเรยนแตประการใด

5. เขยนชอ – สกล เลขท และชน ใหเรยบรอยกอนลงมอท าแบบวดชดน

107

1. การตงค าถาม

ค าสง : ใหนกเรยนพจารณาภาพทก าหนดให และตงค าถามเกยวกบเหตการณทเกดขนในภาพโดยใหอยในเรองอาหารใหไดจ านวนขอมากทสด (5นาท)

……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

108

2. การคาดคะเนเหตการณ

2. ค าสง : จากภาพในขอ 1 ใหนกเรยนเขยนสาเหตเกยวกบเหตการณในภาพโดยใหอยในเรองอาหารใหไดจ านวนขอมากทสด (5นาท)

……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

109

3. การคาดคะเนผลทเกดตามมา

ค าสง : จากภาพในขอ 1 ใหนกเรยนเขยนผลทอาจจะเกดขนระยะยาวในอนาคตจากเหตการณ มาใหไดจ านวนขอมากทสด (5นาท)

……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

110

4. ปรบปรงผลผลต

ค าสง : ใหนกเรยนดภาพผลไมแลวคดวธดดแปลงผลไมใหมรปแบบแปลกแตกตางจากเดมเพอเพมมลคาใหแกผลไมชนดน โดยเขยนมาใหไดจ านวนขอมากทสด (5นาท)

……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

111

5. ประโยชนของสงของ

ค าสง : ใหนกเรยนคดหาวธใชประโยชนจากน าในดานการบรโภค แลวเขยนมาใหไดจ านวนขอมากทสด (5นาท) ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

112

6. ตงค าถามแปลกใหม

ค าสง : ใหนกเรยนคดตงค าถามแปลกๆ ใหมๆ เกยวกบน าในดานการบรโภค โดยเขยนใหไดจ านวนขอมากทสด (5นาท)

……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

113

7. การสมมตอยางมเหตผล

ค าสง : สมมตวาถานกเรยนไปรบประทานอาหารทไมสะอาด เชน สมต าปปลาราทปลาราไมสก กวยเตยวตมย าทใสถวขนรา เปนตน ใหนกเรยนใชความคดและจนตนาการวาจะเกดอะไรขนบาง โดยเขยนบอกมาใหไดจ านวนขอมากทสด (5นาท) ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

114

แบบวดความคดสรางสรรคหลงเรยน

ชอ – สกล ...............................................................................เลขท...............ชน................... ค าชแจงในการท าแบบวด

1. แบบวดความคดสรางสรรคชดนทงหมด 7 ขอ ใหนกเรยนท าทงหมด 2. นกเรยนมเวลาท าแบบวดขอละ 5 นาท (รวม 7 ขอ ใชเวลา 35 นาท) 3. นกเรยนจะไดคะแนนสงถาตอบไดมาก แปลก หรอตอบในสงทคนอนคดไมถง แตทงน

ค าตอบนนจะตองมเหตผล และมความเปนไปไดดวย 4. แบบวดชดนสรางขนเพอวดความคดสรางสรรคของนกเรยน ซงผลจากการศกษาจะเปน

ประโยชนตอการจดการเรยนการสอนในระดบน ขอมลทไดจากแบบวดชดนจะน าไปใชในการวจยเทานน จะไมมผลเสยตอนกเรยนและโรงเรยนของนกเรยนแตประการใด

5. เขยนชอ – สกล เลขท และชน ใหเรยบรอยกอนลงมอท าแบบวดชดน

115

1. การตงค าถาม

ค าสง : ใหนกเรยนพจารณาภาพทก าหนดให และตงค าถามเกยวกบเหตการณทเกดขนในภาพโดยใหอยในเรองอาหารใหไดจ านวนขอมากทสด (5นาท)

……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

116

2. การคาดคะเนเหตการณ

ค าสง : จากภาพในขอ 1 ใหนกเรยนเขยนสาเหตเกยวกบเหตการณในภาพโดยใหอยในเรองอาหารใหไดจ านวนขอมากทสด (5นาท)

……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

117

3. การคาดคะเนผลทเกดตามมา

ค าสง : จากภาพในขอ 1 ใหนกเรยนเขยนผลทอาจจะเกดขนระยะยาวในอนาคตจากเหตการณ มาใหไดจ านวนขอมากทสด (5นาท)

……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

118

4. ปรบปรงผลผลต

ค าสง : ใหนกเรยนดภาพผลไมแลวคดวธดดแปลงผลไมใหมรปแบบแปลกแตกตางจากเดมเพอเพมมลคาใหแกผลไมชนดน โดยเขยนมาใหไดจ านวนขอมากทสด (5นาท)

……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

119

5. ประโยชนของสงของ

ค าสง : ใหนกเรยนคดหาวธใชประโยชนจากถวในดานการบรโภค แลวเขยนมาใหไดจ านวนขอมากทสด (5นาท)

……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

120

6. ตงค าถามแปลกใหม

ค าสง : ใหนกเรยนคดตงค าถามแปลกๆ ใหมๆ เกยวกบถวในดานการบรโภค โดยเขยนใหไดจ านวนขอมากทสด (5นาท)

……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

121

7. การสมมตอยางมเหตผล

ค าสง : สมมตวาถาผกและผลไมทนกเรยนรบประทานไมมวตามนและแรธาตอยเลย ใหนกเรยนใชความคดและจนตนาการวาจะเกดอะไรขนบาง โดยเขยนบอกมาใหไดจ านวนขอมากทสด (5นาท) ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

122

เกณฑการใหคะแนนแบบวดความคดสรางสรรค

กจกรรม ความคดสรางสรรค

เกณฑการใหคะแนน

1.การตงค าถาม 1.ความคดคลอง ตงค าถามไดตงแต 11 ขอขนไป ได 3 คะแนน ตงค าถามได 6 – 10 ขอ ได 2 คะแนน ตงค าถามได 1 – 5 ขอ ได 1 คะแนน ไมสามารถตงค าถามได ได 0 คะแนน

2.ความคดยดหยน

ตงค าถามได 3 ประเภทขนไป ได 3 คะแนน ตงค าถามได 2 ประเภท ได 2 คะแนน ตงค าถามได 1 ประเภท ได 1 คะแนน ไมสามารถระบประเภทค าถามได ได 0 คะแนน

3.ความคดรเรม ตงค าถามไดสรางสรรค แปลกใหม ไมซ าใครเลย ได 3 คะแนน ตงค าถามไดสรางสรรค แปลกใหม แตซ ากนไมเกน 3 คน ได 1 คะแนน ตงค าถามไดสรางสรรค แปลกใหม แตซ ากนมากกวา 3 คน ได 0 คะแนน

2.การคาดคะเนเหตการณ

1.ความคดคลอง คาดคะเนเหตการณไดตงแต 11 ขอขนไป ได 3 คะแนน คาดคะเนเหตการณได 6 – 10 ขอ ได 2 คะแนน คาดคะเนเหตการณได 1 – 5 ขอ ได 1 คะแนน ไมสามารถคาดคะเนเหตการณได ได 0 คะแนน

2.ความคดยดหยน

คาดคะเนเหตการณได 3 ประเภทขนไป ได 3 คะแนน คาดคะเนเหตการณได 2 ประเภท ได 2 คะแนน คาดคะเนเหตการณได 1 ประเภท ได 1 คะแนน ไมสามารถระบประเภทการคาดคะเนเหตการณได ได 0 คะแนน

3.ความคดรเรม คาดคะเนเหตการณไดสรางสรรค แปลกใหม ไมซ าใคร

123

เลย ได 3 คะแนน คาดคะเนเหตการณไดสรางสรรค แปลกใหม แตซ ากนไมเกน 3 คน ได 1 คะแนน คาดคะเนเหตการณไดสรางสรรค แปลกใหม แตซ ากนมากกวา 3 คน ได 0 คะแนน

3.การคาดคะเนผลทเกดตามมา

1.ความคดคลอง คาดคะเนผลทเกดตามมาไดตงแต 11 ขอขนไป ได 3 คะแนน คาดคะเนผลทเกดตามมาได 6 – 10 ขอ ได 2 คะแนน คาดคะเนผลทเกดตามมาได 1 – 5 ขอ ได 1 คะแนน ไมสามารถคาดคะเนผลทเกดตามมาได ได 0 คะแนน

2.ความคดยดหยน

คาดคะเนผลทเกดตามมาได 3 ประเภทขนไป ได 3 คะแนน คาดคะเนผลทเกดตามมาได 2 ประเภท ได 2 คะแนน คาดคะเนผลทเกดตามมาได 1 ประเภท ได 1 คะแนน ไมสามารถระบประเภทการคาดคะเนผลทเกดตามมาได ได 0 คะแนน

3.ความคดรเรม คาดคะเนผลทเกดตามมาไดสรางสรรค แปลกใหม ไมซ าใครเลย ได 3 คะแนน คาดคะเนผลทเกดตามมาไดสรางสรรค แปลกใหม แตซ ากนไมเกน 3 คน ได 1 คะแนน คาดคะเนผลทเกดตามมาไดสรางสรรค แปลกใหม แตซ ากนมากกวา 3 คน ได 0 คะแนน

4.ปรบปรง 1.ความคดคลอง ปรบปรงผลผลตใหดขนไดตงแต 11 ขอขนไป ได 3

124

ผลผลตใหดขน คะแนน ปรบปรงผลผลตใหดขนได 6 – 10 ขอ ได 2 คะแนน ปรบปรงผลผลตใหดขนได 1 – 5 ขอ ได 1 คะแนน ไมสามารถปรบปรงผลผลตใหดขนได ได 0 คะแนน

2.ความคดยดหยน

ปรบปรงผลผลตใหดขนได 3 ประเภทขนไป ได 3 คะแนน ปรบปรงผลผลตใหดขนได 2 ประเภท ได 2 คะแนน ปรบปรงผลผลตใหดขนได 1 ประเภท ได 1 คะแนน ไมสามารถระบประเภทการปรบปรงผลผลตใหดขนได ได 0 คะแนน

3.ความคดรเรม ปรบปรงผลผลตใหดขนไดสรางสรรค แปลกใหม ไมซ าใครเลย ได 3 คะแนน ปรบปรงผลผลตใหดขนไดสรางสรรค แปลกใหม แตซ ากนไมเกน 3 คน ได 1 คะแนน ปรบปรงผลผลตใหดขนไดสรางสรรค แปลกใหม แตซ ากนมากกวา 3 คน ได 0 คะแนน

5.ประโยชนของสงของ

1.ความคดคลอง บอกประโยชนของสงของไดตงแต 11 ขอขนไป ได 3 คะแนน บอกประโยชนของสงของได 6 – 10 ขอ ได 2 คะแนน บอกประโยชนของสงของได 1 – 5 ขอ ได 1 คะแนน ไมสามารถบอกประโยชนของสงของได ได 0 คะแนน

125

2.ความคดยดหยน

บอกประโยชนของสงของได 3 ประเภทขนไป ได 3 คะแนน บอกประโยชนของสงของได 2 ประเภท ได 2 คะแนน บอกประโยชนของสงของได 1 ประเภท ได 1 คะแนน ไมสามารถระบประเภทบอกประโยชนของสงของได ได 0 คะแนน

3.ความคดรเรม บอกประโยชนของสงของไดสรางสรรค แปลกใหม ไมซ าใครเลย ได 3 คะแนน บอกประโยชนของสงของไดสรางสรรค แปลกใหม แตซ ากนไมเกน 3 คน ได 1 คะแนน บอกประโยชนของสงของไดสรางสรรค แปลกใหม แตซ ากนมากกวา 3 คน ได 0 คะแนน

6.ตงค าถามแปลกๆ

1.ความคดคลอง ตงค าถามแปลกๆไดตงแต 11 ขอขนไป ได 3 คะแนน ตงค าถามแปลกๆได 6 – 10 ขอ ได 2 คะแนน ตงค าถามแปลกๆได 1 – 5 ขอ ได 1 คะแนน ไมสามารถตงค าถามแปลกๆได ได 0 คะแนน

2.ความคดยดหยน

ตงค าถามแปลกๆได 3 ประเภทขนไป ได 3 คะแนน ตงค าถามแปลกๆได 2 ประเภท ได 2 คะแนน ตงค าถามแปลกๆได 1 ประเภท ได 1 คะแนน ไมสามารถระบประเภทของการตงค าถามแปลกๆได ได 0 คะแนน

3.ความคดรเรม ตงค าถามแปลกๆไดสรางสรรค แปลกใหม ไมซ าใครเลย ได 3 คะแนน ตงค าถามแปลกๆไดสรางสรรค แปลกใหม แตซ ากนไมเกน 3 คน ได 1 คะแนน ตงค าถามแปลกๆไดสรางสรรค แปลกใหม แตซ ากนมากกวา 3 คน ได 0 คะแนน

126

7.การสมมตอยางมเหตผล

1.ความคดคลอง สมมตอยางมเหตผลไดตงแต 11 ขอขนไป ได 3 คะแนน สมมตอยางมเหตผลได 6 – 10 ขอ ได 2 คะแนน สมมตอยางมเหตผลได 1 – 5 ขอ ได 1 คะแนน ไมสามารถสมมตอยางมเหตผลได ได 0 คะแนน

2.ความคดยดหยน

สมมตอยางมเหตผลได 3 ประเภทขนไป ได 3 คะแนน สมมตอยางมเหตผลได 2 ประเภท ได 2 คะแนน สมมตอยางมเหตผลได 1 ประเภท ได 1 คะแนน ไมสามารถระบประเภทของการสมมตอยางมเหตผลได ได 0 คะแนน

3.ความคดรเรม สมมตอยางมเหตผลไดสรางสรรค แปลกใหม ไมซ าใครเลย ได 3 คะแนน สมมตอยางมเหตผลไดสรางสรรค แปลกใหม แตซ ากนไมเกน 3 คน ได 1 คะแนน สมมตอยางมเหตผลไดสรางสรรค แปลกใหม แตซ ากนมากกวา 3 คน ได 0 คะแนน

127

ภาคผนวก ฉ คะแนนความคดสรางสรรคกอนเรยนและหลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรดวย กระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการ ด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ตาราง 16 คะแนนความคดสรางสรรคกอนเรยนและหลงเรยนดวยกจกรรมการเรยนรดวย กระบวนการคดแกปญหาอนาคตตามแนวคดทอแรนซ เรอง อาหารและการ ด ารงชวต เพอสงเสรมความคดสรางสรรค ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2

นกเรยนคนท คะแนนกอนเรยน

Pre-test (63)

คะแนนหลงเรยน Post-test

(63)

คะแนนผลตาง (D)

1 50 55 5

2 48 52 4

3 47 52 5

4 46 52 6

5 43 51 8

6 45 51 6

7 45 51 6

8 47 51 4

9 41 50 9

10 42 50 8

11 40 50 10

12 47 50 3

13 45 50 5

14 41 49 8

15 39 49 10

16 38 49 11

17 42 49 7

128

ตาราง 16 (ตอ)

นกเรยนคนท คะแนนกอนเรยน

Pre-test (20)

คะแนนหลงเรยน Post-test

(20)

คะแนนผลตาง (D)

18 40 49 9

19 41 48 7

20 39 48 9

21 37 48 11

22 36 48 12

23 36 47 11

24 40 46 6

25 31 45 14

26 37 43 6

27 36 41 5

28 35 39 4

29 29 32 3

30 26 31 5

N 30 30 30

Sum 1209 1426 217

Mean 40.30 47.53 7.23

S.D. 5.68 5.46 2.86

129

ภาคผนวก ช ตวอยางแผนการจดการเรยนร

แผนการจดการเรยนรท 1 หนวยการเรยนรท 1 ชอหนวย อาหารและสารอาหารหลก รายวชา วทยาศาสตร ระดบชนชนมธยมศกษาปท 2 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2558 เวลาเรยน 2 ชวโมง มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด มาตรฐานการเรยนร มาตรฐาน ว 1.1 เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวต ความสมพนธของโครงสราง และหนาทของระบบตางๆ ของสงมชวตทท างานสมพนธกน มกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชในการด ารงชวตของตนเองและดแลสงมชวต ตวชวด ว 1.1 ม 2/5 ทดลอง วเคราะห และอธบายสารอาหารในอาหารมปรมาณพลงงานและสดสวนทเหมาะสมกบเพศและวย สาระส าคญ อาหาร ประกอบดวย สารอาหารทใหพลงงาน และการบรโภคอาหารจ าเปนตองค านงถงปรมาณพลงงานทรางกายตองการในสดสวนทเหมาะสมกบเพศและวย สาระการเรยนร อาหาร คอ สงทรบประทานเขาไปแลวไมเปนพษตอรางกาย และกอใหเกดประโยชนแกรางกาย ชวยใหรางกายเจรญเตบโต แขงแรง มความตานทานโรค เชน ขาว โปรตน แปง ขนมปง เปนตน สารอาหาร คอ สารเคมทเปนสวนประกอบของอาหาร แบงอกไดเปน 2 ประเภท คอ 1) สารอาหารทใหพลงงาน เชน โปรตน ไขมน และคารโบไฮเดรต 2) สารอาหารทไมใหพลงงาน เชน วตามน แรธาต และน า สมรรถนะส าคญ ความสามารถในการคด 1) ทกษะการคดสรางสรรค

130

คณลกษณะอนพงประสงค 1. ใฝเรยนร 2. มงมนในการท างาน จดประสงค 1. นกเรยนสามารถอธบายพลงงานทไดจากอาหารได 2. นกเรยนจ าแนกอาหารตามประเภทของสารอาหารได 3. นกเรยนสามารถพฒนาความคดสรางสรรค 3 ดาน คอ คดคลองแคลว คดยดหยน และคดรเรมได กจกรรมการเรยนร - ครแจงจดประสงคการเรยนร และวธการเรยนรโดยใชกระบวนการคดแกปญหาอนาคต - ทดสอบวดความคดสรางสรรคกอนเรยน ขนท 1 ระดมสมองเพอคนพบปญหา 1.1 ครจบกลมใหกบนกเรยนกลมละ 4 คน ทงหมด 5 กลม เพอปฏบตกจกรรม 1.2 ครแจกภาพอาหาร 20 อยาง และบอรดแยกประเภทอาหารใหนกเรยนแตละกลม - ครชแจงวา อปกรณดงกลาวใชเพอเลนเกมสแยกประเภทอาหาร ซงกตกาคอ ครจะใหเวลา 1 นาทในการน าภาพอาหาร 20 อยาง มาแปะบนบอรดแยกประเภทอาหาร (คารโบไฮเดรต โปรตน ไขมน วตามน แรธาต) กลมใดแยกประเภทอาหารถก กลมนนเปนฝายชนะ - อาหาร 20 อยาง ไดแก ขนมปง ขาวสวย เผอก มน เสนหม เนอหม ไขไก นมถวเหลอง นมววจด น ามนพช เนย น ามนหม กะท กลวย เหดนางฟา ผกบง สม เกลอ น าตาล ปลา 1.3 ครเฉลยประเภทอาหารทง 20 อยาง ดงน - ประเภทคารโบไฮเดรต ไดแก ขนมปง ขาวสวย เผอก มน เสนหม น าตาล - ประเภทโปรตน ไดแก เนอหม นมววจด นมถวเหลอง ไขไก เหดนางฟา ปลา - ประเภทไขมน ไดแก น ามนพช เนย น ามนหม กะท - ประเภทวตามน ไดแก สม กลวย ผกบง - ประเภทแรธาต ไดแก เกลอ

131

1.4 ครถามค าถามกระตนความคด “นกเรยนคดวาอาหารประเภทใดเปนอาหารทใหพลงงาน และอาหารประเภทใดทใหพลงงานสงทสด” (ครใหเวลานกเรยนคดและตอบค าถามสกคร แตยงไมเฉลย) 1.5 ครใหกรณศกษาท 1 และใบงานท 1.1 กบนกเรยนทกกลม ใหนกเรยนใชกระบวนการกลมระดมสมองเพอคนพบปญหาจากกรณศกษาทครก าหนดใหเรอง “อาหารจานโปรดทคณทาน ตองวงเผาผลาญแคไหน” 1.6 ครใหนกเรยนแตละกลมรวมกนพจารณาขอมล และจนตนาการไปในอนาคตขางหนาเพอใหไดปญหาจากสถานการณทก าหนดใหมากทสดภายในเวลา 5 นาท แลวบนทกไวในขอท 1 ของใบงานท 1.1 ของกลม ครเรมจบเวลา (พฒนาคดรเรม คดคลองแคลว และคดยดหยน) ขนท 2 คนหาและสรปปญหาหลก 2.1 ครชแจงใหนกเรยนทงหองรวมกนพจารณาเลอกปญหาหรอความรนแรง และความเปนไปไดในการแกปญหานนจากการโหวตปญหาหลกจากแตละกลม 2.2 ครใชค าถามน าชวยคด เชน ปญหาใดทนกเรยนรสกวตกกงวลมากทสด ปญหาใดกอใหเกดปญหาตอสวนรวมมากทสด ปญหาใดตองรบแกไขมากทสด ปญหาใดเกยวของกบเรองทเรยนมากทสด เปนตน 2.3 ครอธบายเพมเตมวา - อาหาร คอ สงทรบประทานเขาไปแลวไมเปนพษตอรางกาย และกอใหเกดประโยชนแกรางกาย ชวยใหรางกายเจรญเตบโต แขงแรง มความตานทานโรค เชน ขาว โปรตน แปง ขนมปง เปนตน - สารอาหาร คอ สารเคมทเปนสวนประกอบของอาหาร แบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ 1) สารอาหารหลกทรางกายตองการในปรมาณมาก เชน โปรตน ไขมน และคารโบไฮเดรต 2) สารอาหารรองทรางกายตองการในปรมาณนอย แตขาดไมได เชน วตามน แรธาต และน า 2.4 ครอธบายเพมเตมวา สารอาหารทใหพลงงานแตละประเภทนน ใหพลงงานไมเทากน โดยอาหารหลกทรางกายตองการในปรมาณมาก เชน โปรตน และคารโบไฮเดรตจะใหพลงงาน 4 kcal/g สวนไขมนจะใหพลงงาน 9 kcal/g ซงมากทสด

132

2.5 ครเปดโอกาสใหนกเรยนใชกระบวนการกลม ชวยกนพจารณาเลอกปญหาทส าคญมา 1 ปญหา จากการจดประเภท จดหมวดหมของปญหา แลวคอยเลอกปญหาทส าคญจากแตละประเภทจนไดปญหาทส าคญของแตละกลมมา 1 ปญหา (พฒนาคดยดหยน) 2.6 ครใหนกเรยนแตละกลม เสนอปญหาทส าคญพรอมเหตผล โดยครเขยนรายการบนกระดานจนครบทกกลม (จะได 5 ปญหาจาก 5 กลม) 2.7 ครกลาวน าใหนกเรยนทงหองรวมกนพจารณาปญหาทง 5 อยางเปนกลางโดยใหพจารณาจากเหตผลทแตละกลมน าเสนอ แลวรวมกนเลอกปญหาทส าคญเพยง 1 ปญหาททงหองเหนตรงกนวาปญหานมความส าคญและเกยวของกบเรองทเรยนมากทสด 2.8 ครพดคยถงประเดนปญหาทไดและชกชวนนกเรยนทงหองใหมารวมกนระดมสมองเพอคนหาสาเหตของปญหาอกครงหนง โดยครใชค าถามน า เชน อะไรท าใหเกดปญหา ท าไมจงเกดปญหา ปญหาเกดขนเพราะ.... เปนตน 2.9 เมอนกเรยนแตละกลมใหเหตผลจนครบ ครชกชวนใหท าการโหวตปญหาหลก จนไดปญหาทนกเรยนสวนใหญเหนวามนส าคญทสด จากนนครใหนกเรยนบนทกประเดนปญหาทรวมกนสรป ลงในขอท 2 ของใบงานท 1.1 ของกลม (ทงหองจะไดปญหาหลกเรองเดยวกน) ขนท 3 ระดมสมองเพอคดหาวธการแกปญหา 3.1 ครแจกใบความรเรอง สารอาหารหลกทรางกายตองการในปรมาณมาก แกนกเรยนแตละกลม จากนนครอธบายเพมเตมถงวธการทดสอบสารอาหารประเภทคารโบไฮเดรต โปรตนและไขมน 3.2 นกเรยนใชกระบวนการกลมรวมกนท าใบงานท 1.1 เรอง สารอาหารหลกทรางกายตองการในปรมาณมาก เพอเสรมสรางความเขาใจในเรองสารอาหารหลกทรางกายตองการในปรมาณมาก 3.3 ครใหผ เรยนใชกระบวนการกลมรวมกนเสนอวธแกปญหา โดยใหนกเรยนสามารถสบคนขอมลเกยวกบวธแกปญหา หรอแนวทางทสามารถจะน ามาประยกตใชแกปญหาในกรณศกษาทก าหนดใหได จากแหลงการเรยนรตางๆ เพอใหไดวธแกปญหามากทสด 3.3 ครใหนกเรยนแตละกลมจดบนทกวธการแกปญหาทแตละกลมหามาไดลงในขอ 3 ของใบงานท 1.1 ของกลม ภายในเวลา 5 นาท ครเรมจบเวลา (พฒนาคดรเรม คดคลองแคลว และคดยดหยน)

133

ขนท 4 เลอกเกณฑเพอใชในการประเมนวธการแกปญหา 4.1 ครใหผ เรยนใชกระบวนการกลมรวมกนคดพจารณาเหตผลทจะน ามาชวยในการตดสนใจเลอกวธแกปญหาวธใดวธหนงทประกอบดวยเกณฑอยางนอย 5 เกณฑ 4.2 ครอธบายเพมเตมวา จากการรวมพจารณาภายในกลม โดยการตงเกณฑควรยดปญหาส าคญ และวธการแกปญหาทมความเปนไปไดสง 4.3 ครชแนะวาใหเขยนเกณฑเปนขอความหรอวลทประกอบดวยค าเปรยบเทยบขนสงสด เชน ดทสด เหมาะสมทสด หรอ นอยทสด และระบทศทางหรอแนวทางทพงประสงค โดยแตละเกณฑควรประกอบดวยลกษณะส าคญเพยงหนงอยาง เชน ใชเวลาในการด าเนนการนอยทสด ใชงบประมาณนอยทสด เปนตน ซงนกเรยนสามารถคนหาขอมลเพมเตมเพอชวยในการเลอกเกณฑจากแหลงขอมลตางๆ 4.4 ครใหนกเรยนเขยนเกณฑลงในขอท 4 ของใบงานท 1.1 ของกลม ภายในเวลา 5 นาท ครเรมจบเวลา (พฒนาคดรเรม คดคลองแคลว และคดยดหยน) ขนท 5 ประเมนผลเพอหาวธการแกปญหาทดทสด 5.1 ครใหผ เรยนใชกระบวนการกลมรวมกนประเมนวธแกปญหา โดยใชตารางการประเมนวธแกปญหาในขอ 5 ของใบงานท 1.1 โดยก าหนดน าหนกคะแนนแตละเกณฑเปน 10 คะแนน 5.2 ครใหเวลานกเรยน 5 นาท เพอใหแตละกลมรวมกนประเมนวธแกปญหาโดยใสคะแนนลงในชองเกณฑทง 5 ตามขอสรปของกลม ถาวธการแกปญหาในขอทก าลงพจารณามโอกาสเปนไปไดตามเกณฑ กลงคะแนนมาก แตถาเปนไปไดนอย กลงคะแนนนอย แลวรวมคะแนนไวในชองสดทาย 5.3 ครใหนกเรยนแตละกลมสรปวธการแกปญหาทดทสด จากตารางการประเมนวธแกปญหาในขอ 5 ของใบงานท 1.1 โดยวธใดไดคะแนนสงสดจากเกณฑทตงไว จะเปนวธแกปญหาทดทสด (พฒนาคดยดหยน) ขนท 6 น าเสนอวธการคดแกปญหาทดทสด 6.1 ครใหผ เรยนใชกระบวนการกลมน าวธแกปญหาทดทสดไปรวมกนเขยนแผนปฏบตงานใหเหนการด าเนนการอยางตอเนองเปนล าดบขนตอนชดเจน ระบผลงมอปฏบตงาน หนาทของแตละคน วธการ สถานท ระยะเวลา และคาดการณผลทจะเกดในอนาคต

134

6.2 ครกลาวน าอภปรายถงขนตอนตางๆทด าเนนการมา เมอถงขนสดทายแลว ใหนกเรยนแตละกลมออกมาน าเสนอวธการคดแกปญหาทดทสดตามแผนปฏบตงานทแตละกลมไดลงมอท า โดยใชเวลาน าเสนอกลมละ 5 นาท (พฒนาคดรเรมและคดยดหยน ) 6.3 ครสรปเนอหาทเรยนไปวา - อาหาร คอ สงทรบประทานเขาไปแลวไมเปนพษตอรางกาย และกอใหเกดประโยชนแกรางกาย ชวยใหรางกายเจรญเตบโต แขงแรง มความตานทานโรค เชน ขาว โปรตน แปง ขนมปง เปนตน - สารอาหาร คอ สารเคมทเปนสวนประกอบของอาหาร แบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ 1) สารอาหารหลกทรางกายตองการในปรมาณมาก เชน โปรตน ไขมน และคารโบไฮเดรต 2) สารอาหารรองทรางกายตองการในปรมาณนอย แตขาดไมได เชน วตามน แรธาต และน า 6.4 ครประเมนผลงานทท าเปนกลม สอ/อปกรณ 1. ภาพอาหาร 20 อยาง 2. กรณศกษาท 1 เรอง “อาหารจานโปรดทคณทาน ตองวงเผาผลาญแคไหน” 3. ใบงานท 1.1 เรอง การแกปญหาอนาคต “อาหารจานโปรดทคณทาน ตองวงเผาผลาญแคไหน” 4. ใบความร เรอง สารอาหารหลกทรางกายตองการในปรมาณมาก 5. ใบงานท 1.2 เรอง สารอาหารหลกทรางกายตองการในปรมาณมาก

135

การวดและประเมนผล

จดประสงค วธวด เครองมอ เกณฑ 1. นกเรยนสามารถอธบายความแตกตางระหวางอาหารและสารอาหารได 2. นกเรยนสามารถอธบายประโยชนและโทษของการขาดวตามน แรธาต และน าได

ตรวจใบงานท 1.2 ใบงานท 1.2 ผานเกณฑ รอยละ 60 ขนไป

3. นกเรยนสามารถพฒนาความคดสรางสรรค 3 ดาน คอ คดคลองแคลว คดยดหยน และคดรเรมได

ตรวจใบงานท 1.1 ใบงานท 1.1 ระดบ “ด” ขนไป ผาน

ความคดสรางสรรค ทง 3 องคประกอบ คอ ความคดรเรม ความคดคลองแคลว และความคดยดหยน

ตรวจแบบวดความคดสรางสรรค

แบบวดความคดสรางสรรค

ระดบ “ด” ขนไป ผาน (วดกอนเรยนเรยน)

136

ภาพอาหาร 20 อยาง

137

138

139

140

141

กรณศกษาท 1 เรอง “อาหารจานโปรดทคณทาน ตองวงเผาผลาญแคไหน”

ค าสง ใหนกเรยนอานกรณศกษาท 1 เรอง “อาหารจานโปรดทคณทาน ตองวงเผาผลาญแคไหน” แลวท ากจกรรมลงในใบงานท 1.1

142

ใบงานท 1.1 เรอง การแกปญหาอนาคต “อาหารจานโปรดทคณทาน

ตองวงเผาผลาญแคไหน” 1. นกเรยนแตละกลมรวมกนระบปญหาทเกยวของกบสถานการณทก าหนดใหไดมากทสด (วดความคดรเรม ความคดคลองแคลว และความคดหยน) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

143

2. สมาชกในกลมทกคนชวยกนท าการจดกลม จดประเภท จดหมวดหมของปญหาในขอ 1 (วดความคดยดหยน) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… แลวระบปญหาทคดวาส าคญทสดเพยง 1 ปญหา เพราะเหตใดจงส าคญทสด ปญหาทส าคญทสด คอ ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………ปญหานส าคญทสดเพราะ ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

144

3. จากปญหาทส าคญทสดทระบในขอ 2 ใหสมาชกในกลมทกคนชวยกนหาแนวทางการแกปญหาใหไดมากทสด (วดความคดรเรม ความคดคลองแคลว และความคดหยน) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

145

4. สมาชกในกลมทกคนชวยกนก าหนดเกณฑเพอประเมนแนวทางการแกปญหา (วดความคดรเรม ความคดคลองแคลว และความคดหยน) เกณฑท 1 …………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………… เกณฑท 2 …………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………… เกณฑท 3 …………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………… เกณฑท 4 …………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………… เกณฑท 5 …………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………

146

5. สมาชกในกลมทกคนประเมนแนวทางการแกปญหาเพอเลอกแนวทางการแกปญหาทดทสด ตามตารางประเมนผลทก าหนดให (วดความคดยดหยน)

ตารางประเมนผลวธการแกปญหา

วธการแกปญหา

การลงคะแนน รวม 50

คะแนน

เกณฑ 1

(10)

เกณฑ 2

(10)

เกณฑ 3

(10)

เกณฑ 4

(10)

เกณฑ 5

(10)

วธการแกปญหาทดทสด คอ .....................................................................................................

147

6. เสนอแนวทางการแกปญหาทดทสด พรอมอธบายเหตผล (วดความคดรเรม และความคดยดหยน) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

148

แบบประเมนใบงานท 1.1 เรอง การแกปญหาอนาคต “อาหารจานโปรดทคณทาน ตองวงเผาผลาญแคไหน”

กลมท ..............

ขนตอนการคดแกปญหาอนาคต

คะแนนความคดสรางสรรค รวม ความคดคลอง ความคด

ยดหยน ความคดรเรม

3 2 1 0 3 2 1 0 3 2 1 0 ขนท 1 (ขอ 1) ขนท 2 (ขอ 2) ไมตองประเมน ไมตองประเมน ขนท 3 (ขอ 3) ขนท 4 (ขอ 4) ขนท 5 (ขอ 5) ไมตองประเมน ไมตองประเมน ขนท 6 (ขอ 6) ไมตองประเมน

รวม

ลงชอ.............................................................ผประเมน (.................................................................)

เกณฑการตดสนคณภาพ ระดบ “ด” ขนไป ผาน สรปผลการประเมน ผาน ไมผาน

เกณฑการตดสนคณภาพ ชวงคะแนน ระดบคณภาพ

39 – 30 ดมาก 29 – 20 ด 19 – 10 พอใช

9 – 0 ปรบปรง

149

เกณฑการใหคะแนนแบบประเมนใบงาน

(ขอ 1) 3 2 1 0 ความคดคลอง ระบปญหาได

ตงแต 11 ขอขนไป

ระบปญหาได 6 – 10 ขอ

ระบปญหาได 1 – 5 ขอ

ไมสามารถระบปญหาได

ความคดยดหยน

ระบปญหาได 3 ประเภทขนไป

ระบปญหาได 2 ประเภท

ระบปญหาได 1 ประเภท

ไมสามารถระบประเภทปญหาไดหรอไมสามารถระบปญหาได

ความคดรเรม ระบปญหาไดแปลก ใหม ไมซ าใครเลย

ระบปญหาไดแปลก ใหม แตซ ากน 1 - 3 คน

ระบปญหาไดแปลก ใหม แตซ ากน 4 - 7 คน

ระบปญหาได แปลก ใหม แตซ ากนมากกวา 7 คน หรอไมสามารถระบปญหาไดเลย

(ขอ 2) 3 2 1 0 ความคดยดหยน

จดประเภทของปญหาไดอยางถกตอง เหมาะสม ครบถวน และสามารถระบปญหาทส าคญทสดพรอมเหตผลทมความเปนไปได

ขาด 1 ประเดน ขาด 2 – 3 ประเดน

ไมสามารถจดประเภทของปญหาไดและไมสามารถระบปญหาทส าคญทสดพรอมเหตผล หรอ ไมสามารถระบปญหาได

150

(ขอ 3) 3 2 1 0 ความคดคลอง ระบแนวทางการ

ปญหาไดตงแต 11 ขอขนไป

ระบแนวทางการปญหาได 6 – 10 ขอ

ระบแนวทางการปญหาได 1 – 5 ขอ

ไมสามารถระบแนวทางการปญหาได

ความคดยดหยน

ระบแนวทางการปญหาได 3 ประเภทขนไป

ระบแนวทางการปญหาได 2 ประเภท

ระบแนวทางการปญหาได 1 ประเภท

ไมสามารถระบแนวทางการประเภทปญหาไดหรอไมสามารถระบปญหาได

ความคดรเรม ระบแนวทางการปญหาไดแปลก ใหม ไมซ าใครเลย

ระบแนวทางการปญหาไดแปลก ใหม แตมซ ากน 1 กลม

ระบแนวทางการปญหาไดแปลก ใหม แตซ ากน 2 กลม

ระบแนวทางการปญหาได แปลก ใหม แตซ ากนมากกวา 3 กลม หรอไมสามารถระบปญหาไดเลย

(ขอ 4) 3 2 1 0 ความคดคลอง ระบเกณฑเพอ

ประเมนแนวทางการแกปญหา ไดครบ 5 เกณฑ

ระบเกณฑเพอประเมนแนวทางการแกปญหาได 4 เกณฑ

ระบเกณฑเพอประเมนแนวทางการแกปญหาไดนอยกวา 3 เกณฑ

ไมสามารถเกณฑเพอประเมนแนวทางการแกปญหา ได

ความคดยดหยน

ระบเกณฑเพอประเมนแนวทางการแกปญหา ได 3 ประเภทขนไป

ระบเกณฑเพอประเมนแนวทางการแกปญหา ได 2 ประเภท

ระบเกณฑเพอประเมนแนวทางการแกปญหา ได 1 ประเภท

ไมสามารถระบเกณฑเพอประเมนแนวทางการแกปญหาได

ความคดรเรม ระบเกณฑเพอประเมนแนวทางการ

ระบเกณฑเพอประเมนแนวทางการ

ระบเกณฑเพอประเมนแนวทางการ

ระบเกณฑเพอประเมนแนวทางการ

151

แกปญหา ไดแปลก ใหม ไมซ าใครเลย

แกปญหา ไดแปลก ใหม แตซ ากน 1 กลม

แกปญหา ไดแปลก ใหม แตซ ากน 2 กลม

แกปญหา ได แปลก ใหม แตซ ากนมากกวา 3 กลม หรอไมสามารถระบเกณฑเพอประเมนแนวทางการแกปญหา ไดเลย

(ขอ 5) 3 2 1 0 ความคดยดหยน

แนวทางการแกปญหาทกขอ มความสมพนธกบเกณฑทตงขน

มแนวทางการแกปญหา 3 - 5 ขอทไมมความสมพนธกบเกณฑทตงขน

มแนวทางการแกปญหา 5 – 7 ขอทไมมความสมพนธกบเกณฑทตงขน

มแนวทางการแกปญหามากกวา 7 ขอทไมมความสมพนธกบเกณฑทตงขน

(ขอ 6) 3 2 1 0 ความคดรเรม มรปแบบการ

น าเสนอทแปลก ใหม ไมซ ากบกลมอน มความนาสนใจ และมสอมาแสดงใหเหนชดเจน

มรปแบบการน าเสนอทแปลก ใหม แตซ ากบกลมอนเพยง 1 กลม มความนาสนใจ และมสอมาแสดงใหเหนชดเจน

มรปแบบการน าเสนอทแปลก ใหม แตซ ากบกลมอนเกน 2 กลม มความนาสนใจ และ/

หรอมสอมาแสดงใหเหนชดเจน

มรปแบบการน าเสนอทแปลก ใหม แตซ ากบกลมอนเกน 3 กลม มความนาสนใจ และ/หรอ มหรอไมมสอมาแสดงให

เหน ความคดยดหยน

แผนปฏบตงานมการเชอมโยงความรหรอ

แผนปฏบตงานมการเชอมโยงความรหรอ

แผนปฏบตงานมการเชอมโยงความรหรอ

แผนปฏบตงานไมมการเชอมโยงความรหรอ

152

ประสบการณเดมหลากหลายรปแบบ ในการคาดคะเนผลทจะเกดขนในอนาคตไดอยางชดเจน

ประสบการณเดมแตไมหลากหลายรปแบบ ในการคาดคะเนผลทจะเกดขนในอนาคต

ประสบการณเดมในการคาดคะเนผลทจะเกดขนในอนาคตแตไมชดเจน

ประสบการณเดมในการคาดคะเนผลทจะเกดขนในอนาคต

153

ใบความร เรอง สารอาหารหลกทรางกายตองการในปรมาณมาก

154

155

156

ใบงานท 1.2

เรอง สารอาหารหลกทรางกายตองการในปรมาณมาก

ค าสง : จงท าเครองหมาย ( / ) ลงในชองสารอาหารทตรงกบประเภทอาหารดานซายมอมากทสด เพยง 1 อยางเทานน

สารอาหาร อาหาร

คารโบไฮเดรต โปรตน ไขมน

แปง น าตาล

เนย นม ไขตม

ปลาไสตน เผอก น าออย

เสนขนมจน มะพราว ขนมปงจด น าอดลม

157

เฉลยใบงานท 1.2

เรอง สารอาหารหลกทรางกายตองการในปรมาณมาก

ค าสง : จงท าเครองหมาย ( / ) ลงในชองสารอาหารทตรงกบประเภทอาหารดานซายมอมากทสด เพยง 1 อยางเทานน (10 คะแนน)

สารอาหาร อาหาร

คารโบไฮเดรต โปรตน ไขมน

แปง น าตาล

เนย / นม / ไขตม /

ปลาไสตน / เผอก / น าออย /

เสนขนมจน / มะพราว / ขนมปงจด / น าอดลม /