บทท 11 สง แปลกปลอมทเขาสรางกาย

เสนออาจารยวนด ฉวจนทร

จดทำาโดยนางสาวณฐชา เสมคำา

56113582044นางสาวสจตรา หงษาหน 56113582046

สาธารณสขชมชน ป 2 หอง 1

รายงานนเปนสวนหนงของการศกษารายวชาการปฐมพยาบาลเบองตน (4272501) ภาคเรยนท 1 ป

การศกษา 2557มหาวทยาลยราชภฏนครสวรรค

คำานำา

รายงานนเปนสวนหนงของการศกษารายวชา การปฐมพยาบาลเบองตน (รหส 4272501)จดทำาขนเพอศกษาขอมลความรเกยวกบสงแปลกปลอมเขาสรางกาย เพอจะไดศกษาวธการทถกตอง เพอนำาไปปฏบตในสถานการณจรงไดในภายภาคหนา

การศกษาหวขอสงแปลกปลอมเขาสรางกายนในครงนมเนอหาเกยวกบสงตางๆทเปนอนตรายเขาสรางกาย ทำาใหมอาการผดปกต อยางเชน ทางตา ทางห ทางจมก ซงอาจเปนอนตรายได เราจงไดรวบรวมขอมลทเปนประโยชนไวในรายงานเลมน

ขอขอบคณอาจารย วนด ฉวจนทร ทใหคำาแนะนำาและเปนทปรกษา หวงวาจะเปนประโยชนแกผอานไมมากกนอยหากมขอผดพลาดประการใด ขออภยมา ณ โอกาสน

คณะผจดทำา

สารบญหนา

คำานำา กสารบญ

ขสารบญ (ตอ)

คสงแปลกปลอมทเขาสรางกาย

1 1. การปฐมพยาบาลผทมภยนตรายของตา1 1.1. ภยนตรายของตา:

สาเหต อาการ อาการแสดง และการปฐมพยาบาล 11.1.1. สงแปลกปลอมทเยอตา11.1.2. สงแปลกปลอมทกระจกตา21.1.3. สารเคมเขา

22. การปฐมพยาบาลผทมภยนตรายของห

3 2.1. สงแปลกปลอมทห3

ข

2.2. การมเลอดคงทใบห3 2.3. แกวหฉกขาด43. การปฐมพยาบาลผทมภยนตรายของคอ จมก และ

หลอดลม 4 3.1. ภยนตรายของจมก คอ และหลอดลม: สาเหต

อาการ อาการแสดง 4และปฐมพยาบาล

3.1.1. เลอดกำาเดาออก4

3.1.2. สงแปลกปลอมเขาจมก4

3.1.3. สงแปลกปลอมเขาหลอดลม5

4. เทคนคการปฐมพยาบาลผทมภยนตรายของตา6

4.1. การเขยสงแปลกปลอมออกจากเยอตา6

4.2. การลางตา7 4.3. การปดตา7 4.4. การหยอดตาและการปายตา

8

สารบญ (ตอ)

หนาสรป 9บรรณานกรม

10บรรณานกรม (รวม)

11ภาคผนวก - แผนบรหารการสอนประจำา - แบบทดสอบกอนเรยน - เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน - แบบทดสอบหลงเรยน - เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน - Power point

บทท 11สงแปลกปลอมทเขาสรางกาย

ตา ห คอ จมก และหลอมลม เปนอวยวะทเกยวของกบประสาทสมผสนำาขอมลตางๆ ไปยงสมองทำาใหคนสามารถสอสารหรอมปฏสมพนธกบสงแวดลอมได เมอใดทอวยวะเหลานมภยนตรายและไดรบการดแลรกษาไมถกตอง กจะเกดความผดพลาดตามมาได ดงนนจงเปนสงจำาเปนอยางยงทจะตองมความรความเขาใจเกยวกบภยนตราย อาการและอาการแสดง รวมทงการปฐมพยาบาลทถกตอง (เกศน เหนพทกษ และคณะ,2519.)

1. การปฐมพยาบาลผทมภยนตรายของตา1.1. ภยนตรายของตา: สาเหต อาการ อาการแสดง และ

การปฐมพยาบาล1.1.1. สงแปลกปลอมทเยอตา ไดแก เศษฝน เศษเหลก

แกลบ ปกแมลง เมลดขาวเปลอก มกตดทบรเวณเยอตาทบเปลอกตาบน เนองจากบรเวณนทำาหนาทคอยดดนำาตาในขณะทกระพรบตา เพอใหนำาตาไหลลงมาเคลอบตา และใหความชมชนแกดานหนาของลกตา เมอมสงแปลกปลอมทเยอตาจะทำาใหมอาการเคองตา แสบตา นำาตาไหล (รชนพร ภกร,2533.)

การปฐมพยาบาล1. ใหผปวยอยในททมแสงสวางเพยงพอ ตรวจดวามสงแปลก

ปลอมอยทบรเวณใดของเยอตา โดยใหผปวยกลอกตาไปทางซาย ทางขวา เหลอบตาขนบนและลงลาง ถาไมพบใหปลนเปลอกตาลางและเปลอกตาบนด

2. เมอตรวจพบสงแปลกปลอมแลว ใหใชไมพนสำาลหรอมมผาทสะอาดชบนำาตมสกหรอนำาสะอาดเขยออกเบาๆ โดยมขอสงเกตวาถาสงแปลกปลอมนนเปนแกลบหรอเมลดขาวเปลอก ตองเขยไปทางหวของเมลดขาวเปลอกนน (บรเวณทเคยตดกบรวงขาว) เพราะเมลดขาวเปลอกมหนามเลกๆ ทชไปทางปลายของเมลดขาว ซงถาเราเขยผดทศทางจะทำาใหหนามแหลมเลกๆนนปกแนนลงไปในเยอตา และทำาใหเขยออกยาก

3. หลงจากเอาสงแปลกปลอมออกหมดแลว ใหหยดตาดวยยาปฏชวนะ เชน นำายาคลอแรมเฟนนคอลสำาหรบหยอดตา วนละ 4 ครง หรอปายตาดวยขผงคลอแรมเฟนนคอลสำาหรบปายตา วนละ 2 ครง หยอดหรอปาย 1-2 วน เพอปองไมไดเกดการตดเชอทตา (รชนพร ภกร,2533.)

1.1.2. สงแปลกปลอมทกระจกตา ไดแก วสดเลกๆทมคม มแงง เชน เศษเหลก ปกแมลง ทำาใหเกดอาการเคองตา แสบตา นำาตาไหลพราก อาการเหลานจะรนแรงกวากลมทมสงแปลกปลอมทเยอตา

การปฐมพยาบาล1. ตรวจหาชนดและสงแปลกปลอมทกระจกตา โดยใชไฟฉาย

สองเฉยง2. ลองลางตาดวาสงแปลกปลอมนนหลดออกมาหรอไม ถา

หลดใหหยอดตาหรอปายตาดวยยาปฏชวนะเหมอนขอ 3 ถาไมหลดหามใชไมพนสำาลเขย เพราะจะทำาใหสงแปลกปลอมฝงแนน ใหนำาสงแพทย เพอแพทยจะไดใชยาชาชนดหยอดตาหยอดกอนใชปลายเขมฉดยาเบอร 18 หรอ 20 เขยออก ซงเปนแพทยทไดรบการฝกอบรมทกษะนมาเปนพเศษ (วชย วนดรงควรรณ และทศศาสตร หาญรงโรจน,2536.)

2

1.1.3. สารเคมเขา ไดแก สารละลายพวกกรดหรอดาง โดยพวกดางจะละลายสารประกอบพวกไขมนทผวของลกตา ขณะเดยวกนกแทรกซมเขาไปในลกตาไดลกกวาพวกกรด ซงมฤทธไปทำาใหโปรตนทผวของลกตาตกตะกอน

ดงนนสารละลายพวกกรดจงแทรกซมเขาไปในลกตา และทำาอนตรายตอภายในลกตาไดนอยกวาพวกดาง

เมอโดนสารเคมพวกนเขาตาจะทำาใหเกดอาการแสบตา นำาตาไหลพราก เจบปวดตามาก ตาแดง เปลอกตาบวม ตาพรามว

การปฐมพยาบาล1. ใหรบลางตาดวยนำาสะอาดทใกลมอทสด ถาไมมอาจใชนำา

กอก นำาโอง นำาคลอง แทน อยามวรรอ ขณะลางตาใหแหวกตาผปวยใหกวาง และบอกใหผปวยกรอกตาไปมาเพอลางสารเคมออกใหมากทสด ถาเปนสารละลายพวกกรดใหลางนาน 30 นาท แตถาเปนสารละลายพวกดางควรลางนาน 1 ชวโมง ในขณะเดยวกนใหมการจดเตรยมรถเพอนำาผปวยสงโรงพยาบาล

2. ในกรณทอยหางไกลโรงพยาบาล เสยวลาในกานเดนทางมาก ใหใชยาปฏชวนะชนดขผงปายตา เชน ขผงปายตาคลอแรมเฟนนคอล ปายตาเพอปองกนไมใหเปลอกตาตดกน ถามอาการปวดตามากใหรบประทานยาแกปวดทนท (อรวรรณ หนด, 2538.)

2. การปฐมพยาบาลผทมภยนตรายของห2.1. สงแปลกปลอมทห จำาแนกเปนสงแปลกปลอมทม

ชวต และไมมชวต

3

- สงแปลกปลอมทมชวต ไดแก มด แมลง หมด เหบ ซงจะทำาใหเกดอาการเจบห มเสยงดงนารำาคาญในห ซงเกดจากการเคลอนไหวของสงแปลกปลอมนน

การปฐมพยาบาล1. ทำาใหแมลงตายโดยการหยอดนำา แอลกอฮอล 70% นำามน

พช เชน นำามนมะกอก ใสลงไปใหเตมชองห แลวตะแคงใหของเหลวพวกนไหลออกมา ซงแมลงจะออกมาดวย

2. ใชไมพนสำาลชบนำาตมสกเชดทำาความสะอาด

- สงแปลกปลอมทไมมชวต ไดแก เมลดพช กอนหน ดนนำามน กระดาษ ลกปด เมอมสงเหลานเขาไปในห ถาเปนชนเลกจะไมมอาการชด แตถาหากเปนชนใหญจะทำาใหเกดความรำาคาญ หออ เจบห ในระยะตอมาจะทำาใหหอกเสบ มหนองหรอเลอดไหลออกมา และมกลนเหมน

การปฐมพยาบาล1. ซกถามเพอใหทราบถงชนดของวตถแปลกปลอม หรออาจ

ใชไฟฉายสองด โดยการทำาใหใบหตรงดวยการดงใบหไปขางหลงและรงขนขางบนในวยผใหญ และดงใบหขางหลงและรงลงขางลางในเดก

2. ถาพบวาสงแปลกปลอมนนอยตน ลองใหผปวยตะแคงหขางนนลงรวมกบการทำาใหชองหตรง เคาะเบา ๆ ทศรษะขางเดยวกน แรงกระเทอนอาจทำาใหสงแปลกปลอมนนหลดออกมาได โดยเฉพาะพวกวตถผวเรยบและมขนาดเลกกวาชองห

3. ถาพบวาสงแปลกปลอมนนเปนชนดผวเรยบ อยตน มองเหนชดเจน ลองใชไมพนสำาลชบกาวแหงเบา ๆ ทผวของสงแปลกปลอม รอจนกาวแหงแลวคอย ๆ ดงออก หามใชวธแคะเพราะจะเปนการดนใหสงแปลกปลอมเขาไปในชองหลกยงขน

4. ถาประเมนดแลววาผปวยไมใหความรวมมอ (เชน ในเดกเลก) หรอลองชวยเหลอดวยวธขางตนแลวไมไดผล ใหนำาสงโรงพยาบาล (วชรา กสโกศล, 2527.)

2.2. การมเลอดคงทใบห พบบอยในนกมวย นกรกบ นกฟตบอล ซงถกกระทบกระแทกบรเวณใบห เกดมเลอดคงระหวางเยอหมกระดกออนกบกระดกออนของใบห ทำาใหมอาการปดบวมและเจบปวดบรเวณใบห

การปฐมพยาบาล1. ใชผาเยนประคบบรเวณทมเลอดคงนาน 15-30 นาท เพอ

หามเลอดและลดอาการเจบปวด2. ถายงมเลอดคงกอนโตมาก ใหนำาผปวยสงโรงพยาบาล

เพราะจำาเปนตองเอาเลอดออก มฉะนนกอนเลอดจะกดเนอเยอใบหทำาใหเกดเนอตายเนองจากการขาดเลอดใบหจะเสยรป หงก งอ

2.3. แกวหฉกขาด เกดจากการแคะหโดยใชวตถแขงๆ เชน ไมจมฟน เหลก แคะห กบเสยบผม หรอเกดจากการถกกระแทกทรนแรงบรเวณห เชน การตบ ตอย หรอเกดอบตเหต ทำาใหแกวหฉกขาด มอาการเจบห ปวดห หออ อาจมเลอดไหลซมจากชองหเลกนอย

การปฐมพยาบาล1. ใชสำาลแหงและสะอาดเชดเลอดในชองห2. ระวงอยาใหนำาเขาห หามหยอดหดวยนำายาใด ๆ ทงสน3. ถามอาการปวดหใหรบประทานยาแกปวด4. สงใหแพทยตรวจสอบดวาแกวหฉกขาดมากนอยเพยงใด

เพอใหการรกษาทเหมาะสมตอไป โดยมากแลวถาแกวหฉกขาดเลก

4

นอยและไมมการแตกราวของกระดกบรเวณห แกวหจะตดกนเองโดยไมตองทำาอะไร (วชย วนดรงควรรณ และทศศาสตร หาญรงโรจน, 2536.)

3. การปฐมพยาบาลผทมภยนตรายของคอ จมก และหลอดลม

3.1. ภยนตรายของจมก คอ และหลอดลม : สาเหต อาการ อาการแสดงและปฐมพยาบาล

3.1.1. เลอดกำาเดาออก มกเกดจากการกระทบกระเทอนทจมก เชน การถกกระแทกแรง ๆ บรเวณจมก การเคาะจมก แตกมบอยครงเหมอนกนทพบวาอยด ๆ กมเลอดกำาเดาออก (Spontaneous) ผปวยจะไมมอาการเจบปวดอยางใด นอกจากมเลอดสแดงสดไหลจากรจมก

การปฐมพยาบาล1. จดใหนงยนศรษะมาดานหนาเลกนอย2. ใหผปวยบบจมกเขาหาการใหแนนหนา 8-10 นาท โดยให

หายใจทางปากแทน3. ถาเลอดกำาเดาไมหยดไหลใหนำาสงแพทยทนท เพราะผปวย

อาจไดรบอนตรายจากการเสยเลอดได

3.1.2. สงแปลกปลอมเขาจมก ไดแก ยางลบ กระดม เมลดผลไม ขาวเปลอก กอนกรวด หน เปนตน พบบอยในเดกวยกอนเรยนและเดกปญญาออน ซงชอบเอาวตถแปลกปลอมใสเขาในชองตาง ๆ ของรางกาย ทำาใหเกดอาการคดจมก มนำามกใส ๆ ไหลออกมา ถาทงไวนานจะมนำามกสเหลองขน กลนเหมน บางครงอาจมเลอดออกรวมดวย (พพฒน ชวรเวช, 2539.)

การปฐมพยาบาล

5

1. ซกถามและตรวจดวาสงแปลกปลอมนนเปนอะไร อยในจมกขางใด การสงเกตสภาพแวดลอมของเดกอาจบงชวตถแปลกปลอมได

2. ถาพดคยรเรองใหพยายามสงออก โดยหายใจเขาลก ๆ ทางปากกอน หามสดลมหายใจเขาทางจมกแรง ๆ เพราะอาจทำาใหสงแปลกปลอมพลดเขาหลอดลมได

3. ในกรณทอยไมลกนกและเปนวตถผวเรยบ เชน เมลดนอยหนา มะกลำาตาแดง เมลดถว อาจใชมอบบบรเวณสนจมกคอย ๆ ไลมาทางรจมก อาจทำาใหหลดออกมาได

4. ถาไมหลดออกมาใหนำาสงแพทยเพอใหการชวยเหลอทเหมาะสมตอไป(พพฒน ชวรเวช, 2539.)

3.1.3. สงแปลกปลอมเขาหลอดลม อาจเปนเศษอาหารหรอเมลดพช เชน เมลดนอยหนา ผปวยจะมอาการสำาลกอยางรนแรง ไอ หายใจลำาบาก หายใจมเสยงดง ถามการอดตนมากจะพบอาการตวเขยว ปลายมอปลายเทาเขยวรวมดวย

การปฐมพยาบาล1.ชวยเอาสงแปลกปลอมออก

1.1. ในกรณทเปนเดกเลก ใหจบเดกหอยศรษะและตบบรเวณกลางหลง

1.2. ถาเปนเดกโต ใหจบนอนควำาพาดบนตกผใหญ โดยใหศรษะของเดกหอยตำากวาลำาตว แลวตบบรเวณกลางหลง

1.3. ถาเปนผใหญ ใหจบนอนควำาพาดลำาตวกบโตะหรอเกาอ แลวหอยสวนศรษะลงตำากวาลำาตว ใชมอทงสองขางยนพนไวหรอมคนชวยจบ แลวตบบรเวณกลางหลง

1.4. ถาเปนคนอวนหรอหญงตงครรภ ใหวางมอบรเวณกงกลางหนาอกเหนอลนป เลกนอย ผปฐมพยาบาลอยดานหลงของผปวยใหกดแรง ๆ บรเวณหนาอกตดตอกน 6-10 ครง

รปท 5 การชวยเอาสงแปลกปลอมออกจากหลอดลมในเดก

(https://www.google.co.th/search?q=การชวยเอาสงแปลกปลอมออกจากหลอดลมในเดก)

2. หลงจากเอาสงแปลกปลอมออก ใหนำาผปวยสงโรงพยาบาล และคอยสงเกตอาการอยางใกลชดขณะนำาสง (วจตร บญยะโหตระ, 2528.)

4. เทคนคการปฐมพยาบาลผทมภยนตรายของตาในการปฐมพยาบาลควรไดทราบถงเทคนคตาง ๆ ทจะชวยลดและปองกนภยนตรายทเกดขน ดงน

4.1. การเขยสงแปลกปลอมออกจากเยอตา4.1.1. วตถประสงค : เพอขจดสงแปลกปลอมทเยอตา4.1.2. อปกรณ

1. ไมพนสำาล

6

2. นำาตมสกครงแกว3. ไฟฉาย

4.1.3. วธทำา1. ลางมอใหสะอาด เชดใหแหง2. สอบถามผปวยวาระคายเคองตาในบรเวณใด ของตา

ขางใด3. ตรวจหาสงแปลกปลอมในบรเวณทผปวยบอก แตบอยครงทผปวยไมสามารถบอกตำาแหนงทชดเจนได ใหตรวจดตามสวนตาง ๆ ของตา ดงน

3.1. ใชนวหวแมมอวางทกระดกโหนกแกมใกลตา และดงรงเปลอกตาลงลางพรอมกบใหผปวยเหลอบตาขนขางบน ใชไฟฉายสองดวามสงแปลกปลอมอยทเยอตาขาวกบเปลอกตาลาง และบรเวณลกตาหรอไม

3.2. ตรวจลกตาสวนบน โดยใชนวหวแมมอวางเบา ๆ บนโหนกคว แลวดงรงเปลอกตาบนขน พรอมกบใหผปวยเหลอบตาลง

3.3. ปลนเปลอกตาบน เพอตรวจดสงแปลกปลอมบรเวณเยอบเปลอกตา โดยใหผปวยเหลอบตาลงแลวใชนวหวแมมอและนวชดงหนงตาหรอขนตาบนลงมาเบา ๆ แลวผลกกลบขนขางบน หรออาจใชไมพนสำาลชวยกดเบา ๆ บรเวณเปลอกตากอนพลก กจะงายขน4. เมอพบสงแปลกปลอมแลวใชไมพนสำาลชบนำาสะอาด

เขยสงแปลกปลอมออกเบา ๆ ซงสงแปลกปลอมนนจะตดไมพนสำาลออกมา (รชนพร ภกร, (2533.)

4.2. การลางตา

7

4.2.1. วตถประสงค : เพอลางสงแปลกปลอม กรด หรอดางทเขาตา

4.2.2. อปกรณ1. ถวยตวงทมพวยหรอแกวสะอาด2. นำาสะอาด3. ผาขนหนผนใหญ4. กระดาษเชดหนา

4.2.3. วธทำา1. จดใหผปวยนอนหงายราบ มผาขนหนรองทศรษะ

บรเวณหางตา เพอซบนำา2. ลางมอใหสะอาด3. ใชนวหวแมมอและนวชวางบนเปลอกตาลางและบน

แหวกตาผปวย4. รนนำาสะอาดลงไปทเยอตาบรเวณหวตา หรอทบ

เปลอกตาลาง พรอมกบใหผปวยกรอกตาไปมา ซาย-ขวา ขน-ลง ระวงอยารนนำาลงไปทตาดำา เพราะจะทำาใหผปวยเจบและหลบตาลง ทำาใหลางตาตอไปไมได

5. เมอเสรจแลวใชกระดาษเชดหนาซบนำาบรเวณเปลอกตาและใบหนาใหแหง (รชนพร ภกร, (2533.)

4.3. การปดตา4.3.1. วตถประสงค : เพอลดการเคลอนไหวของลกตา และ

เพอปองกนสงสกปรกเขาลกตา4.3.2. อปกรณ

1. กระดาษเชดหนาพบประมาณ 10 ทบ ยาวประมาณ 2 นว กวางประมาณ 2 นว กวางประมาณ 1 ½ นว แลวตดใหกลมมนเปนรปไข

8

2. พลาสเตอรปดแผลหรอสกอตเทป (ถาไมมพลาสเตอรอาจใชเทคนคการพนผาปดตาในบทท 7 แทนได)4.3.3. วธทำา

1. ลางมอใหสะอาด2. ใหผปวยนอนหงายราบ หลบตา ใชกระดาษเชดหนาท

เตรยมไวปดทบไปบนเปลอกตา 1 ชน ถาเปนการปดตาแบบหลวม ๆ และใช 2 ชน สำาหรบการปดตาแนน

3. ปดพลาสเตอรโดยเรมปดทบรเวณหนาผาก แลวดงรงลงมาปดทแกม 2 ชน

(ลภ กลนชน, 2526.)

4.4. การหยอดตาและการปายตา4.4.1. วตถประสงค : เพอใสยาทตาชวยรกษาหรอปองกน

การตดเชอ4.4.2. อปกรณ

1. สำาลสะอาด 1 ชน2. ยาหยอดตาหรอยาปายตา

4.4.3. วธทำา1. ลางมอใหสะอาด2. ใหผปวยนอนหงายราบหรอนงเกาอ แหงนหนามอง

เพดาน3. ใชนวหวแมมอดงรงเปลอกตาลงลาง ใหผปวยเหลอ

ตาไปทางศรษะ หยอดยาลงไป 1-2 หยดทเยอบเปลอกตาลาง หรอปายยายาวประมาณ 1 เซนตเมตรทบรเวณดงกลาว

4. ปลอยมอทดงรงเปลอกตาลางชา ๆ พรอมกบใหผปวยหลบตาเบา ๆ และกรอกตาไปมา

5. ใชสำาลซบหรอเชดยาทเป อนบรเวณเปลอกตา (พชร ตนศร และ ผจงพร

สภาวดา, 2538.)

สรป

สงแปลกปลอม หมายถง วตถสงของหรอสารเคมอยางใดอยางหนงทสมผสหรอเขาไปในอวยวะ ทำาใหเกดการระคายเคอง เกดการอกเสบหรอเปนอนตรายตออวยวะรางกายหรอชวตได โดยสงแปลกปลอมสามารถเขาสรางกายได ทงทางตา ห จมก คอ หลอดลม และหลอดอาหาร ทงสามารถตกลงสปอด และกระเพาะอาหารทำาใหเกดอนตราย อาจถงเสยชวตได

จงมความจำาเปนตองใหการปฐมพยาบาล เมอมสงแปลกปลอมเขาสรางกายอยางถกตอง ทนทวงท และเหมาะสมกบสถานการณ

9

บรรณานกรม

วพร เสนารกษ. 2525. การพยาบาลผปวยทมความผดปกตของตา ห คอ และจมก.

คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน.

10

บรรณานกรม (รวม)

เกศน เหนพทกษ และคณะ. (2519). หลกการพยาบาล. กรงเทพฯ : ไทยเกษม.จรนทร ธานรตน. (2517). การปฐมพยาบาล. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร.เฉลยว บญยงค. (2524). การปฐมพยาบาล. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยรามคำาแหง.ประนอม โอทกานนท. (2527). การพยาบาลฉกเฉนในบาน ในโรงเรยน และในชมชน.

กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.ธชชย มงการด. (2521). การปฐมพยาบาล. (พมพครงท 6). กรงเทพฯ : ครสภา.พชร ตนศร และ ผจงพร สภาวดา. (2538). คมอการพยาบาลเบองตน. (พมพครงท 7).กรงเทพฯ : มหาวทยาลยมหดล.พพฒน ชวรเวช. (2539). อบตเหตและการปฐมพยาบาล. กรงเทพฯ : ตนออ แกรมม.รชนพร ภกร. (2533). ปฐมพยาบาล. กรงเทพฯ : การศาสนา.ลภ กลนชน. (2526). การปฐมพยาบาลและเคหะพยาบาล. สราษฎรธาน. แผนกบรการการศกษา.วชรา กสโกศล. (2527). การปฐมพยาบาลและเคหะพยาบาล. กรงเทพฯ : คณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด.

11

วจตร บญยะโหตระ. (2528). คมอการปฐมพยาบาลเบองตนและการชวยเหลอผประสบภย.

กรงเทพฯ : สำานกงานคณะกรรมการปองกนอบตเหตแหงชาต สำานกนายกรฐมนตร.วชย วนดรงควรรณ และทศศาสตร หาญรงโรจน. (2536). การปฐมพยาบาล. (พมพครงท 5).

กรงเทพฯ : หนวยกฬาเวชศาสตร แพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล.อรวรรณ หนด. (2538). การปฐมพยาบาล. กรงเทพฯ : อกษรบณฑต.

ภาคผนวก

- แผนบรหารการสอนประจำา- แบบทดสอบกอนเรยน- เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน- แบบทดสอบหลงเรยน- เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน- Power point

แผนบรหารการสอนประจำาบทท 11ชอบท สงแปลกปลอมทเขาสรางกาย

จดประสงคการเรยนร1. มความรความเขาใจและสามารถปฐมพยาบาลผทภยนตราย

ของตา ห คอ จมก และหลอดลมไดอยางถกตอง

ขอบขายเนอหาวชา1. สงแปลกปลอมทเขาตา2. สงแปลกปลอมทห3. สงแปลกปลอมทจมก

แนวการจดกจกรรมการเรยนการสอนใฝร (Active Learning)

1. แนะนำาตนเอง2. บอกจดประสงคในการนำาเสนอ3. ใหทำาแบบทดสอบกอนเรยน4. นำาเสนอเนอหาทเตรยมมา (Power point)5. สรป6. ใหทำาแบบทดสอบหลงเรยน

สอการเรยนการสอน1.เครองคอมพวเตอร2.เครองโปรเจคเตอร3. Power point

การวดผลและประเมนผล1. แบบทดสอบกอนเรยน2. แบบทดสอบหลงเรยน

แบบทดสอบกอนเรยนคำาชแจง : ใหกากบาทในตวเลอกทถกตองทสด1. ขอใดไมใชสวนประกอบทเกยวของกบการมองเหนโดยตรง

ก. กระจกตา ข. แกวตาค. กระดกเบาตาง. วนในลกตา

2. ตาขาว ทำาหนาทอะไร

ก. เปนเกราะกำาบงลกตาข. เปนทางผานของแสงและชวยรวมแสงค. ปองกนไมใหเหงอหรอสงสกปรกตกเขาไปในตาง. ปรบโฟกสแสงใหไปตกพอดทจอตา

3. เมอมสงแปลกปลอมทเยอตาจะทำาใหมอาการในขอใดตอไปนก. มอาการแสบตา นำาตาไหลพรากข. เจบปวดตามาก ตาแดงค. เปลอกตาบวม ตาพรามวง. มอาการเคองตา แสบตา นำาตาไหล

4. การปฐมพยาบาลในขอใดถกตองเมอมสงแปลกปลอมทกระจกตาก. ใหผปวยอยในททมแสงสวางเพยงพอ ตรวจดวามสงแปลก

ปลอมอยทบรเวณใดข. ตรวจหาชนดและสงแปลกปลอมทกระจกตา โดยใชไฟฉาย

สองเฉยงค. ใหผปวยกลอกตาไปทางซาย ทางขวา เหลอบตาขนบนและ

ลงลาง ถาไมพบใหปลนเปลอกตาลางและเปลอกตาบนดง. เมอตรวจพบสงแปลกปลอมแลว ใหใชไมพนสำาลหรอมมผา

ทสะอาดชบนำาตมสกหรอนำาสะอาดเขยออกเบาๆ

5. หเปนอวยวะทเกยวของกบการไดยนและการทรงตวแบงออกเปนกชน

ก. 2 ชน ข. 3 ชนค. 4 ชน ง. 5 ชน

6. หเปนอวยวะทเกยวของกบการไดยนและการทรงตวไดแกอะไรบาง

ก. หชนนอก หชนใน

ข. หชนนอก หชนกลาง หชนในค. หชนนอก หชนกลาง หชนใน หชนชดง. ไมมขอใดถก

7. ใบหทปองกนเสยงใหเขาไปในรหซงบดวยผวหนง มขนตอมเหงอ และตอมผลตขห ขหมประโยชนในการปองกนสงแปลกปลอมทจะเขาไปในชองห ชองหผใหญยาวประมาณกนว

ก. 0.5 นว ข. 1 นวค. 3 นว ง. 5 นว

8. สวนกลางของชองหจะตบแคบกวาบรเวณอนเลกนอย สงแปลกปลอมทมขนาดใหญมกตดอยทบรเวณน สดปลายชองหจะมแกวหเปนเยอบาง ๆ แบงกนระหวางหชนนอกกบหชนกลาง

ก. หชนในกบหชนชดข. หชนกลางและหชนในค. หชนนอกและหชนในง. หชนนอกกบหชนกลาง

9. หชนกลาง เปนหองเลก ๆ ทอยถดจากหชนนอกเขาไป มกระดกเลก ๆ 3 ชนบรรจอย ไดแก กระดกคอน กระดกทง กระดกโกลน มหนาทนำาเสยงไปยงหชนใน

ก. หชนใน ข. หชนกลางค. หชนนอก ง. ถกทกขอ

10. หชนในเปนสวนทเกยวของกบการไดยน และการควบคมการทรงตวของรางกาย

ก.สวนทเกยวของกบการทอยถดจากหชนนอกเขาไป มกระดกเลก ๆ 3 ชนบรรจอย ไดแก กระดกคอน กระดกทง กระดกโกลน มหนาทนำาเสยงไปยงหชนใน

ข. สวนทเกยวของกบการมทอชวยปรบความดนภายในหชนกลางใหเทากบบรรยากาศภายนอก

ค. สวนทเกยวของกบการไดยน และการควบคมการทรงตวของรางกาย

ง. สวนทเกยวของกบการปองกนสงแปลกปลอมทจะเขาไปในชองห

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน

1. ตอบ ค. กระดกเบาตา2. ตอบ ก. เปนเกราะกำาบงลกตา3. ตอบ ง. มอาการเคองตา แสบตา นำาตาไหล4. ตอบ ข. ตรวจหาชนดและสงแปลกปลอมทกระจกตา โดยใชไฟฉายสองเฉยง5. ตอบ ข. 3 ชน6. ตอบ ข. หชนนอก หชนกลาง หชนใน7. ตอบ ข. 1 นว8. ตอบ ง. หชนนอกกบหชนกลาง9. ตอบ ก. หชนใน10. ตอบ ค. สวนทเกยวของกบการไดยน และการควบคมการทรงตวของรางกาย

แบบทดสอบหลงเรยนคำาชแจง : ใหกากบาทในตวเลอกทถกตองทสด1. เมอกระดกโกลนสนสะเทอนกจะทำาใหหนาตางรปไขทอยตดกนสนสะเทอนไปดวย ทำาใหของเหลวหชนในสนสะเทอน สงกระแสประสาทไปทสมองตามเสนประสาทสมองคทเทาไร

ก.สงกระแสประสาทไปทสมองตามเสนประสาทสมองคท 6ข. สงกระแสประสาทไปทสมองตามเสนประสาทสมองคท 7ค. สงกระแสประสาทไปทสมองตามเสนประสาทสมองคท 8ง. สงกระแสประสาทไปทสมองตามเสนประสาทสมองคท 9

2. การปฐมพยาบาลโดยการใชผาเยนประคบบรเวณทมเลอดคงนานเพอหามเลอดและลดอาการเจบปวดกนาท

ก. 15-30 นาท ข. 10-40 นาทค. 15-20 นาท ง. 10-30 นาท

3. ตอมนำาเหลองทหนาทอะไรก. ทำาหนาทเปนทางผานของอาหารไปยงกระเพาะอาหารข. ทำาหนาทชวยปรบความดนภายในหลอดเลอดค. ทำาหนาทกกเกบและทำาลายเชอโรค ทอยใตคอลงไปเปนก

ลองเสยงและหลอดอาหารง. ทำาหนาทปรบความชนและอณหภมของอากาศทผานเขาไป

ในปอด

4. วธการชวยเอาสงแปลกปลอมออกจากหลอดลมอาจเปนเศษอาหารหรอเมลดพช เชน เมลดนอยหนา เปนตน ขอใดถกตอง

ก.ในกรณทเปนเดกเลก ใหจบเดกหอยศรษะและตบบรเวณกลางหลง

ข. ถาเปนเดกโต ใหจบนอนควำาพาดบนตกผใหญ โดยใหศรษะของเดกหอยตำากวาลำาตว แลวตบบรเวณกลางหลง

ค. ถกทง ก. และ ข.ง. ผดทกขอ

5. ขอใดไมใชสวนประกอบทเกยวของกบการมองเหนโดยตรงก. กระจกตา ข. แกวตาค. กระดกเบาตา ง. วนในลกตา

6. หชนกลาง เปนหองเลก ๆ ทอยถดจากหชนนอกเขาไป มกระดกเลก ๆ 3 ชนบรรจอย ไดแก กระดกคอน กระดกทง กระดกโกลน มหนาทนำาเสยงไปยงหชนใน

ก. หชนใน ข. หชนกลางค. หชนนอก ง. ถกทกขอ

7. การปฐมพยาบาลในขอใดถกตองเมอมสงแปลกปลอมทกระจกตาก. ใหผปวยอยในททมแสงสวางเพยงพอ ตรวจดวามสงแปลก

ปลอมอยทบรเวณใดข. ตรวจหาชนดและสงแปลกปลอมทกระจกตา โดยใชไฟฉาย

สองเฉยงค. ใหผปวยกลอกตาไปทางซาย ทางขวา เหลอบตาขนบนและ

ลงลาง ถาไมพบใหปลนเปลอกตาลางและเปลอกตาบนดง. เมอตรวจพบสงแปลกปลอมแลว ใหใชไมพนสำาลหรอมมผา

ทสะอาดชบนำาตมสกหรอนำาสะอาดเขยออกเบาๆ

8. หเปนอวยวะทเกยวของกบการไดยนและการทรงตวไดแกอะไรบาง

ก. หชนนอก หชนใน ข. หชนนอก หชนกลาง หชนใน

ค. หชนนอก หชนกลาง หชนใน หชนชด ง. ไมมขอใดถก

9. เมอมสงแปลกปลอมทเยอตาจะทำาใหมอาการในขอใดตอไปนก. มอาการแสบตา นำาตาไหลพราก ข. เจบปวดตามาก ตาแดงค. เปลอกตาบวม ตาพรามว ง. มอาการเคองตา แสบ

ตา นำาตาไหล

10. สวนกลางของชองหจะตบแคบกวาบรเวณอนเลกนอย สงแปลกปลอมทมขนาดใหญมกตดอยทบรเวณน สดปลายชองหจะมแกวหเปนเยอบาง ๆ แบงกนระหวางหชนนอกกบหชนกลาง

ก. หชนในกบหชนชด ข. หชนกลางและหชนในค. หชนนอกและหชนใน ง. หชนนอกกบหชนกลาง

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน

1. ตอบ ค. สงกระแสประสาทไปทสมองตามเสนประสาทสมองคท 82. ตอบ ก. 15-30 นาท3. ตอบ ค. ทำาหนาทกกเกบและทำาลายเชอโรค ทอยใตคอลงไปเปนกลองเสยงและหลอดอาหาร4. ตอบ ค. ถกทง ก. และ ข.5. ตอบ ค. กระดกเบาตา6. ตอบ ก. หชนใน7. ตอบ ข. ตรวจหาชนดและสงแปลกปลอมทกระจกตา โดยใชไฟฉายสองเฉยง8. ตอบ ข. หชนนอก หชนกลาง หชนใน9. ตอบ ง. มอาการเคองตา แสบตา นำาตาไหล10. ตอบ ง. หชนนอกกบหชนกลาง