PSYCHOLOGIA DZIECI I MŁODZIEŻY

PSYCHOLOGIA DZIECI I MŁODZIEŻYROK AKADEMICKI 2013 – 2014

OPIEKUN: prof. Marta Bogdanowicz

WPROWADZENIE

Zagadnienia realizowane w ramach ścieżki programowej Psychologia dzieci i młodzieży można

zaklasyfikować do bloków tematycznych wydzielonych ze względu na następujące kryteria:

• wiek – dzieciństwo (wiek niemowlęcy, poniemowlęcy, przedszkolny), wiek szkolny, wiek dorastania,

• środowisko rozwoju i wychowania (rodzina, przedszkole, szkoła i inne placówki

wychowawczo-oświatowe) oraz rodzaj zaburzeń,

• formy oddziaływania - rozpatrywane w odniesieniu do diagnozy, terapii i profilaktyki takie jak

wspomaganie rozwoju, diagnozowanie i pomoc psychologiczna i inna (ujęcie interdyscyplinarne).

Ścieżka ma na celu przygotowanie studentów do pracy w roli psychologa w instytucjach oświaty i

służby zdrowia, zajmującego się problemami psychologii wychowawczej i klinicznej dzieci i młodzieży

(zaburzeniami rozwoju i zachowania). Absolwenci „ścieżki edukacyjnej”: Psychologia dzieci i młodzieży

zdobędą, więc wiedzę i doświadczenia praktyczne niezbędne w pracy na stanowisku psychologa

zatrudnionego w: poradni psychologiczno-pedagogicznej, poradni zdrowia psychicznego dla dzieci i

młodzieży, w szkole i w przedszkolu (integracyjnym/ specjalnym), w domu dziecka, w klinikach leczących

dzieci i młodzież (pediatrycznej, psychiatrycznej, neurologicznej itp.), w ośrodkach

szkolno-wychowawczych dla dzieci z upośledzeniem umysłowym, z wadami zmysłów: niesłyszących /

niedosłyszących niewidomych/niedowidzących, ze sprzężonymi zaburzeniami rozwojowymi oraz w

ośrodkach wczesnej interwencji.

Program „ścieżki edukacyjnej” - Psychologia dzieci i młodzieży - stwarza możliwość ukończenia

dodatkowo Kursu pedagogicznego (90 godzin) i uzyskania przygotowania pedagogicznego, które jest

niezbędne dla pracowników placówek oświatowych.

SEMESTR ZIMOWY

prowadzacy nazwa_wykladu liczba_godzin

prof. Bogdanowicz Marta B-Specyficzne trudności w uczeniu się 30 prof. Rostowska Teresa B-Dojrzałość do małżeństwa i rodzicielstwa 30

dr Szulc MarcinB-Podstawy resocjalizacji nieletnich sprawców przestępstw 30

dr Budzińska Anna B-Całościowe zaburzenia rozwoju – diagnoza i terapie 15prof Lipowska Małgorzata C-Prowadzenie „Szkoły dla rodziców” 30

prof. Radziwiłłowicz WioletaC- Metody badań w psychologii klinicznej młodzieży(Adolescencja) 15

dr Lewandowska-Walter Aleksandra

C-Praca z rodziną w ujęciu systemowym30

dr Bieleninik Łucja C - Zastosowanie Skali Bayley- III15

dr Sinacka-Kubik EdytaC- Praca psychologa z dziećmi z trudnościami wfunkcjonowaniu społecznym 30

mgr Kasica – Nowakowska Alicja

C - Developmental Movement - Veronica Sherbone15

mgr Rasińska AnnaC-Praca terapeutyczna z dzieckiem doświadczającymurazu psychicznego 15

mgr Rasińska AnnaC-Praca terapeutyczna z dzieckiem oraz rodzinązastępczą i adopcyjną 30

SEMESTR LETNI

prof. Lipowska MałgorzataB- Nadpobudliwość psychoruchowa i zaburzeniazachowania wśród dzieci i młodzieży 30

prof. Radziwiłłowicaz Wioleta B- Zaburzenia afektywne u dzieci i młodzieży 30

prof. Kossak-Główczewski Kazimierz B-Dydaktyka ogólna 30

dr Goździewicz AgataB - Psychologia zachowań agresywnych w ujęciuklinicznym i rozwojowym 30

dr Chrzan – Dętkoś Magdalena B-Problematyka kontaktu w diagnozie i terapii dzieci 15

dr Dorota Bronk B- Pedagogika ogólna 30

dr Adrianna Kilikowska; dr Anna Wysoka B-Genetyczne uwarunkowania zaburzeń rozwoju 30prof. Bogdanowicz Marta C-Diagnoza dysleksji 30

dr Łockiewicz Marta C-Developmental dyslexia 15

dr Łockiewicz Marta C-Teaching reading & writing to young learners 15

dr Niesiobędzka MałgorzataC - Socjalizacja ekonomiczna i konsumencka dzieci i młodzieży 15

dr Marcin Szulc C-Praca psychologa praktyka z młodzieżą 30

dr Monika Zielińska C- Warsztat diagnostyczny psychologa dziecięcego 30

dr Monika Zielińska C- Praca z dzieckiem z trudnościami rozwojowymi30

dr Zielińska Monika C-Zaburzenia zachowania i procedury ich redukcji 30

dr Sinacka-Kubik Edyta

C-TOC for Education – wykorzystanie teorii ograniczeńw pracy edukacyjnej i terapeutycznej z dziećmi imłodzieżą 15

dr Agnieszka Fanslau C- Nowe metody do badania procesów poznawczych udzieci 15

mgr Hofman Agata C-Praktyka edukacyjna 30

mgr Arkadiusz MańskiC- Metody mltisensoryczne w rehabilitacji osób zniepełnosprawnością 30

mgr Stryjek Katarzyna C- Resocjalizacja młodocianych i nieletnich przestępców 30

mgr Rasińska AnnaC-Praca z dzieckiem z alkoholowym zespołem płodowym 15

OPIS KURSÓW Z POZIOMU B

Nazwa przedmiotuSpecyficzne zaburzenia uczenia się

Kod ECTS

Nazwa jednostki prowadzącej przedmiotInstytut Psychologii

Studia kierunek stopień tryb specjalność specjalizacja

psychologia jednolite studia mgr stacjonarne/niestacjonarne NBP PDiM

Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)prof. zw. dr hab. Marta Bogdanowicz

Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin Liczba punktów ECTS - 4

A. Formy

• wykład

B. Sposób realizacji • zajęcia w sali dydaktycznej

C. Liczba godzin • wykład – 30 h

Cykl dydaktyczny IV – V rok, semestr zimowy

Status przedmiotu• obowiązkowy dla specjalizacji Psychologia dzieci

i młodzieży

Język wykładowypolski

Metody dydaktyczne• wykład problemowy

− z prezentacją multimedialną− ilustrowany materiałem klinicznym (analiza

przypadków) i filmami

Forma i sposób zaliczenia oraz podstawowe kryteria oceny lub wymagania egzaminacyjne

A. Sposób zaliczenia • egzamin

B. Formy zaliczenia • egzamin testowy

C. Podstawowe kryteria • egzamin z wykładów oraz lektury wskazane przez prowadzącego

Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymiNależy określić:A. Wymagania formalne: brak wymagańB. Wymagania wstępne: zaliczenie podstawowych, obligatoryjnych przedmiotów z zakresu psychologii

Cele przedmiotuCelem przedmiotu jest przekazanie studentom ogólnych wiadomości na temat specyficznych zaburzeń uczenia się czytania ipisania.

Treści programoweA. Problematyka wykładu:

• Specjalne potrzeby edukacyjne (SPE)− termin i pojęcie SPE (Warnock Report 1978)− specjalne potrzeby edukacyjne uczniów z dysleksją

• Historia badań nad dysleksją rozwojową− historia badań nad dysleksją nabytą i dysleksją rozwojową na świecie− historia badań nad dysleksją rozwojową w Polsce

• Terminologia − terminologia w ujęciu historycznym − terminologia bazująca na symptomatologii i na patomechanizmie (klasyfikacje międzynarodowe - terminologia

opisowa)− kontrowersje dot. terminologii

• Częstość występowania− badania w Polsce− dane z międzynarodowych klasyfikacji ICD-10 i DSM-IV oraz badań zagranicznych− przyczyny zwiększania się przypadków dysleksji i niepowodzeń w nauce czytania i pisania

• Podstawy teoretyczne i definicja dysleksji− Teorie zaburzeń czytania i pisania w świetle koncepcji neuropsychologicznych (A. Łurii; MBD - A.Gesella i

H.Spionek; D.Bakkera; N.Geschwinda, A.Galaburdy i J.Steina; A.Fawcett i R.Nicolsona;; H. Birch, L.Belmont,E.Koppitz, M.Wolf – P.Bowers), psycholingwistycznych / L i B. Kaczmarków, E. Gomberta, G. Krasowicz-Kupis /,integracji perceocyjno-motorycznej (J.Ayres, M.Bogdanowicz).

− Definicje dysleksji rozwojowej (definicja Światowej Konferencji Neurologów w Dallas, definicja IDS i EDA)• Etiologia dysleksji rozwojowej (polietiologia)

− koncepcja genetyczna− koncepcja organiczna− koncepcja opóźnienia dojrzewania o.u.n

• Patomechanizm dysleksji − koncepcje patomechanizmu dysleksji: koncepcje zaburzeń lateralizacji czynności mózgu / D. Bakkera/; koncepcje

mikrouszkodzeń mózgu (MBD) oraz mikrozaburzeń i dysharmonii rozwoju psychomotorycznego dziecka /H.Spionek/; zaburzeń integracji sensorycznej i percepcyjno - motorycznej / H.Bircha-L.Belmont, E.Kopittz, J.Ayres,M.Bogdanowicz/, deficytu móżdżkowego /R.Nicolsona, A.Fawcett/; zaburzeń przetwarzania czasowego – zburzeńfunkcjonowania systemów magnocelularnych /N. Geschwinda i G.Galaburdy, J.Steina, P.Tallal/; przetrwaniaodruchów pierwotnych /M.McPhilipsa i in./; deficytu językowego (I. Liberman, M. Snowling, P. Bryanta;G.Krasowicz-Kupis); podwójnego deficytu (M.Wolf-P.Bowers)

− model patomechanizmu dysleksji rozwojowej.• Typologia dysleksji

− przedstawicieli koncepcji psychomotorycznych zaburzeń (H.Spionek)− przedstawicieli koncepcji neuropsychologicznej (D.Bakker) − w świetle koncepcji integracji percepcyjno-motorycznej (M. Bogdanowicz)

• Symptomatologia zaburzeń i dynamika objawów dysleksji− parcjalne zaburzenia rozwoju psychoruchowego w obszarze procesów instrumentalnych i mowy

( neurofizjologiczne podstawy procesów, symptomatologia zaburzeń, diagnoza, terapia, profilaktyka): zaburzenia procesów orientacyjno - poznawczych zaburzenia procesów wykonawczych ( motoryki) zaburzenia integracji percepcyjno – motorycznej lateralizacja, leworęczność (podłoże neurofizjologiczne, modele, rozwój, geneza i częstość występowania

lewo-

ręczności, postawy społeczne) orientacja w schemacie ciała i przestrzeni dynamika (stałość i zmienność obrazu klinicznego) wg. M. Bogdanowicz; dysleksja problemem całego życia.

• Ryzyko dysleksji, profilaktyka i terapia specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu − pojęcie “ dziecko ryzyka dysleksji” i symptomatologia ryzyka dysleksji, − model diagnozowania dysleksji, − model pomocy w przypadkach dysleksji – 5.poziomowy system pomocy wg.M.Bogdanowicz− metody profilaktyki i terapii (np. Metoda Dobrego Startu, trening funkcji językowych).

Wykaz literatury A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu):

A.1. wykorzystywana podczas zajęć • Bogdanowicz, M. (2011). Ryzyko dysleksji, dysortografii i dysgrafii. Gdańsk: Wyd. Harmonia.• Bogdanowicz, M., Adryjanek, A. (2004). Uczeń z dysleksją w szkole. Gdynia: Operon.• Bogdanowicz, M., Adryjanek, A., Rożyńska, M. (2011). Uczeń z dysleksją w domu. Gdynia: Operon• Krasowicz-Kupis, G. (2006) (red). Dysleksja rozwojowa. Perspektywa psychologiczna. Gdańsk: Wyd. Harmonia.A.2. studiowana samodzielnie przez studenta• Borkowska, A.R., Domańska, Ł. (2006) (red.). Neuropsychologia kliniczna dziecka. Warszawa: Wydawnictwo

Naukowe PWN.• Krasowicz-Kupis, G. (2008.) Psychologia dysleksji. Warszawa: PWN• Lipowska, M. (2011). Dysleksja i ADHD – współwystępujące zaburzenia rozwoju. Neuropsychologiczna analiza

deficytów pamięci. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.B. Literatura uzupełniająca

• Bogdanowicz, M. (2008). Portrety nie tylko sławnych osób z dysleksją. Gdańsk: Wyd. Harmonia.• Bogdanowicz, M.(2000). Integracja percepcyjno – motoryczna. Warszawa: CMPP-P MEN • Grabowska, A., Rymarczyk, K. (2004)(red). Dysleksja od badań mózgu do praktyki. Warszawa: Instytut Biologii

Doświadczalnej im. M. Nenckiego PAN• Łuria, A. (1976). Podstawy neuropsychologii. Warszawa, PWN.• Nartowska, H. (1986). Różnice indywidualne czy zaburzenia rozwoju dziecka przedszkolnego. Warszawa: WSiP.• Spionek, H. (1965). Zaburzenia psychoruchowego rozwoju dziecka. Warszawa: PWN.

Efekty uczenia się Wiedza K_W05; K_W09Student dysponuje uporządkowaną i pogłębioną wiedzą na temat specyficznych trudności w uczeniu się i specjalnych potrzeb edukacyjnych. Student zna terminologię, teorię, charakterystyczne symptomy specyficznych trudności w uczeniu się i ich dynamikę, przyczyny tych trudności, rozumie patomechanizm tych zaburzeń. Wie jaką rolę odgrywa w tych przypadkachśrodowisko rodzinne dziecka oraz edukacyjne (przedszkole , szkoła). Ma orientacje w typologii tych zaburzeń. Zna częstość występowania dysleksji, dysortografii i dysgrafii. Wie jakie są objawyryzyka dysleksji w poszczególnych okresach rozwojowych i potrzebne rodzaje interwencji.Student charakteryzuje i rozróżnia ogólne wskazania do kierowania procesem naprawczym w odniesieniu do specyficznych zaburzeń uczenia się. Umiejętności K_U02; K_U03; K_U08Student potrafi wykorzystywać i integrować wiedzę teoretyczną z zakresu psychologii oraz powiązanych z nią dyscyplin w celu analizy złożonych problemów psychologicznych, wychowawczych, pomocowych i terapeutycznych. Umie je wykorzystać w procesie diagnozowania i projektowania działań pomocowych. Student posiada umiejętność analizowania trudności szkolnych dziecka z perspektywy zaburzeń rozwoju w ujęciu klinicznym. Student umie porozumiewać się z konsultantami – specjalistami w obszarze współpracy interdyscyplinarnej (pedagogami, logopedami, neurologami, psychiatrami) w procesie diagnozy i terapii specyficznych zaburzeń uczenia się.Potrafi sprawnie posługiwać się wybranymi ujęciami teoretycznymi podczas analizowania wyników badania diagnostycznego i ich interpretowania, mając na celu postawienie diagnozy (poznania i wyjaśnienia- rozpoznania problemu dziecka) i podjęcia stosownych działań naprawczych. Student potrafi organizować pomoc edukacyjno-terapeutyczną w odniesieniu do uczniów ze specyficznymi zaburzeniami uczenia się, kierując ich na badania diagnostyczne i terapię pedagogiczną (w wymiarze wielospecjalistycznym). Potrafi korzystać z nowoczesnych rozwiązań technologicznych i je proponować w pracy z uczniem ze specyficznymi trudnościami w czytaniu i pisaniu. Kompetencje społeczne (postawy) K_K01; K_K03; K_K07

Student ma pogłębioną świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego rozwoju osobistego i zawodowego.Docenia znaczenie nauk psychologicznych dla rozwoju jednostki – ucznia i jego prawidłowego funkcjonowania społecznego w rodzinie i szkole. Ma pozytywne nastawienie do nabywania wiedzy z zakresu studiowanej dyscypliny naukowej i budowania warsztatu pracy psychologa. Jest wrażliwy na problemy społeczne i psychologiczne, gotowy do komunikowania się i współpracy z otoczeniem, szczególnie osobami z interdyscyplinarnego zespołu, który uczestniczy w diagnozowaniu i udzielaniu pomocy uczniom z niepowodzeniami w uczeniu się. Student rozumie i docenia współpracę psychologa – terapeuty z rodzicami oraz nauczycielami dziecka ze specyficznymi trudnościami w nauce, potrafi z nimi współdziałać.

[email protected]

Nazwa przedmiotu Dojrzałość do małżeństwa i rodzicielstwa

Kod ECTS

Nazwa jednostki prowadzącej przedmiotWydział Nauk Społecznych / Instytut Psychologii


Psychologia jednolite mgr stacjonarne/niestacjonarne PRPDiM

Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)Prof. Dr hab. Teresa Rostowska

Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin Liczba punktów ECTS 4

A. Formy zajęć konwersatorium

B. Sposób realizacji :• zajęcia w sali dydaktycznej

C. Liczba godzin 30 Cykl dydaktyczny

IV – V rok, semestr zimowy

Status przedmiotuObowiązkowy dla specjalizacji Psychologia

rodziny oraz Psychologia dzieci i młodzieży

Język wykładowyPolski

Metody dydaktyczne

wykład z prezentacją multimedialną


• A. Sposób zaliczenia zaliczenie z oceną

• B. Formy zaliczenia kolokwium

C. Podstawowe kryteria

Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymibrak

Cele przedmiotuPogłębienie i ugruntowanie wiedzy na temat psychologicznych uwarunkowań dojrzałości człowieka do realizacji ról związanych z małżeństwem i rodzicielstwem. Umiejętność definiowania pojęć oraz rozumienia i wyjaśniania mechanizmy psychologiczne leżące u podstaw wielu złożonych problemów małżeńskich i rodzinnych.

mailto:[email protected]

Treści programowe1. Małżeństwo i rodzicielstwo jako zadania rozwojowe2. Psychologiczne uwarunkowania dojrzałości do małżeństwa i rodzicielstwa3. Teorie wyboru partnera4. Dojrzałość a motywy wyboru małżonka5. Dojrzałość do małżeństwa w kontekście kulturowym i religijnym6. Empatia i otwartość w podsystemach rodzinnych7. Dojrzałość do realizacji ról rodzinnych8. Znaczenie wsparcia w dojrzewaniu do ról rodzinnych9. Odpowiedzialne rodzicielstwo10. Rodzina, jako źródło doświadczeń indywidualnych i społecznych11. Przemoc w rodzinie jako wyraz niedojrzałości do małżeństwa o rodzicielstwa12. Wyznaczniki szczęścia małżeńskiego i rodzinnego.

Wykaz literatury A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu):1. Braun-Gałkowska M. (1992), Psychologiczna analiza systemów rodzinnych osób zadowolonych i niezadowolonych z

małżeństwa. Lublin: TN KUL. 2. Harwas-Napierała B., (2009), Rodzina jako wartość a współczesność. B. Harwas-Napierała (red.). ss. 11-24. Poznań

.Wydawnictwo Naukowe UAM3. Kościelska M., (2007), Sens odpowiedzialności, Perspektywa psychologa klinicznego. Kraków. Oficyna Wydawnicza

IMPULS.4. Kościelska M. Odpowiedzialni rodzice. Z doswiadczeń psychologa. Kraków. Oficyna Wydawnicza IMPULS.5. Liberska H., Matuszewska M. (red.) (2002), Małżeństwo, męskość, kobiecość, miłość, konflikt, Wyd. Fundacji

Humaniora, Poznań.6. Plopa M., (2005), Psychologia rodziny. Teoria i badania, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków.7. Rostowska T. (2002), Rodzina –rozwój-praca. Wybrane zagadnienia. Łódź: Wyższa Szkoła

Informatyki8. Rostowski J. (1987), Zarys psychologii małżeństwa. Warszawa . PWN.9. Sęk, H., Cieślak, R. (2006). Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje

teoretyczne. W: H. Sęk, R. Cieślak (red.). Wsparcie społeczne, stres, zdrowie (s. 11–28). Warszawa: PWN.10. Wojciszke B. (2000), Psychologia miłości. Intymność, namiętność, zaangażowanie.Gdańsk: GWP

B. Literatura uzupełniająca1. Braun – Gałkowska (1985). Miłość aktywna. Psychiczne uwarunkowania powodzenia małżeństwa. Warszawa: Instytut

Wydawniczy PAX.2. Jarmołowska A. (2007), Adopcja dziecka. Psychologiczna analiza decyzji u kobiet i mężczyzn. Lublin. Towarzystwo

Naukowe KUL.3. Liberska H., (2003), Realizacja zadań rozwojowych dorosłości a rozwój indywidualny,[w:] Rodzina a rozwój człowieka

dorosłego, red. B. Harwas-Napierała, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, s. 63-99.4. Peplińska A., (2011) Małżeństwo a specyfika pracy marynarzy. Perspektywa psychologiczna. Kraków. Oficyna

Wydawnicza IMPULS.5. Plopa M. ( 20080. Więzi w małżeństwie i rodzinie. Metody badań. Kraków. Wydawnictwo IMPULS.6. Satir V. (2000), Rodzina, tu powstaje człowiek. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.7. Ryś M. (1993), Poziom zaspokojenia potrzeb w dzieciństwie a zaspokojenie potrzeb w małżeństwie. Problemy Rodziny,

1, 20-24. 8. Ziemska M. (1973), Postawy rodzicielskie. Warszawa: WP.

Efekty uczenia się Wiedza: student ma pogłębioną wiedzę na temat teorii oraz psychologicznych mechanizmów dojrzałości do roli małżonka i rodzica (K_W04);(K_W05;); ma pogłębioną wiedzę na temat biologicznych i społecznych podstaw funkcjonowania psychicznego człowieka dorosłego oraz rozumie istotę funkcjonalności i dysfuncjonalności w zachowaniach dotyczących życia małżeńskiego i rodzinnego (K_W10).

Umiejętności: posiada umiejętność obserwowania, wyszukiwani informacji na temat dojrzałych i niedojrzałych form zachowania człowieka w sytuacjach rodzinnych (K_U01); potrafi w sposób komunikatywny i spójny wypowiadać się na temat psychologicznych mechanizmów leżących u podstaw ról małżeńskich i rodzinnych (K_U04); ma umiejętność obserwowania, diagnozowania i racjonalnego oceniania złożonych sytuacji związanych z małżeństwem i rodzicielstwem (K_U07).

Kompetencje społeczne (postawy):Student posiada zdolność zespołowego działania, angażuje się we współpracę z innymi ( K_K01);docenia wiedzę z zakresu innych dyscyplin psychologicznych dla rozwoju jednostki w zakresiekształtowania się dojrzałości osobowej ( K_K03); trafnie formułuje pytania dotyczące problemówporuszanych w czasie zajęć ; zachowuje ostrożność w wyrażaniu krytycznych opinii na tematinnych osób ( K_K06).

[email protected]

Nazwa przedmiotuPodstawy resocjalizacji nieletnich sprawców przestępstw

Kod ECTS



Psychologiastudia jednolite magisterskie

Stacjonarne / niestacjonarne

PSiPSPPDiM

Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)Dr Marcin Szulc

Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin Liczba punktów ECTS- 4

A. Formy zajęć • wykład,

B. Sposób realizacji • zajęcia w sali dydaktycznej IPUG

C. Liczba godzin 30

Cykl dydaktyczny III – V rok, semestr zimowy

Status przedmiotufakultatywny


Metody dydaktyczne

• wykład z prezentacją multimedialną



B. Formy zaliczenia • egzamin pisemny: testowy

C. Podstawowe kryteria Zadana literatura plus wiedza z wykładów. Egzamin testowy 20 pytaniowy, pytania zamknięte, 4 możliwe odpowiedzi, jedna prawidłowa,

Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymiNależy określić:A. Wymagania formalne: wprowadzenie do psychologii, psychologia społeczna, psychologia rozwoju człowieka, wstęp do

psychologii klinicznej dorosłego B. Wymagania wstępne: wprowadzenie do psychologii, psychologia społeczna, psychologia rozwoju człowieka, wstęp do

psychologii klinicznej dorosłegoCele przedmiotuCelem przedmiotu jest zaprezentowanie studentom podstawowych zagadnień z obszaru niedostosowania społecznego orazresocjalizacji nieletnich sprawców przestępstw.

Treści programoweA. Problematyka wykładu1. Sens i bezsens resocjalizacji- wybrane czynniki zagrożeń młodzieży- warunki skutecznej resocjalizacji- motywacja do zmiany- polityka Państwa sprzyjająca resocjalizacji2. Historyczne ujęcie traktowania nieletnich sprawców przestępstw (wybrane systemy resocjalizacji)- od kary odwetowej do sankcji poprawczej- domy poprawy i domy pracy przymusowej (Anglia / Holandia)- system celkowy- system pensylwański i system auburnski- system progresywny- system regresywny- system rodzinny (kolonia w Mettray, zakład w Hofwyl)- system republik i wiosek dziecięcych (Freeville, kolonia Makarenki)- rozwój resocjalizacji w Polsce (osada w Studzieńcu, zakład w Chojnicach)3. Definicja pojęć: przestępstwo, przestępca, zbrodnia, występek, małoletni, nieletni, młodociany, podejrzany4. Socjalizacja a resocjalizacja- czynniki wpływające na socjalizację- niedostosowanie społeczne, asocjalność, demoralizacja5. Uwarunkowania wykolejenia przestępczego – perspektywa historyczna- teorie biologiczne (antropologiczna, endokrynologiczna, genetyczna, typów konstytucjonalnych)- teorie psychologiczne6. Zaburzenia zachowania w perspektywie współczesnych koncepcji- czynniki biopsychiczne w etiologii zachowania przestępczego- teorie organiczne- syndrom HIA i CP- typologia Achenbacha- teorie temperamentu- teorie kontroli społecznej7. Modele oddziaływań resocjalizacyjnych- psychologia hormistyczna- terapia behawioralna- korzyści i ryzyko stosowania metod behawioralnych w resocjalizacji- oddziaływanie społeczności terapeutycznej w kształtowaniu pozytywnej kultury rówieśniczej- ekonomia punktowa- trening sprawności psychologicznych- środki nieizolacyjne w resocjalizacji (mediacja, reorganizacja pracy pedagoga) - twórcza resocjalizacja8. Kompetencje wychowawcze pedagoga i psychologa resocjalizacyjnego- kompetencje profesjonalne- doświadczenie zawodowe- predyspozycje osobowe9. System instytucjonalny w Polsce

10. Przykładowe placówki diagnostyczne i resocjalizacyjne- zakłady poprawcze- ośrodki szkolno – wychowawcze- MOAS- Dom dziecka- Pogotowie opiekuńcze- Policyjna Izba Dziecka


A.1. wykorzystywana podczas zajęćBałandynowicz A., (2008) Profilaktyka i środki probacyjne w praktyce resocjalizacyjnej. W: Stanik, Urban (red) Resocjalizacja tom 1. Wydawnictwo Naukowe PWN Dukaczewski E.J., (2008) Historia rozwoju praktyki resocjalizacyjnej w Polsce i na świecie. W: Stanik, Urban (red) Resocjalizacja tom 1. Wydawnictwo Naukowe PWN Konopczyński M., (2006) Metody twórczej resocjalizacji. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Konopczyński M. (2008) Współczesne nurty w resocjalizacji. W: Stanik, Urban (red) Resocjalizacja tom 1. Wydawnictwo Naukowe PWNKonopczyński M., (2008) Współczesne systemy resocjalizacyjne. W: Stanik, Urban (red) Resocjalizacja tom 1. Wydawnictwo Naukowe PWN Machel H., (2006) Zagrożenia współczesnej młodzieży polskiej – potrzeba diagnozy. W: Bykowska, Szulc (red.), Zagrożenia wspólczesnej młodzieży polskiej – w poszukiwaniu tożsamości. FRUG, Gdańsk Stanik J., (2008) Diagnozowanie niedostosowania społecznego i socjalności. W: Stanik, Urban (red) Resocjalizacja tom 1. Wydawnictwo Naukowe PWN Urban B, (2008) Zaburzenia w zachowaniu i niedostosowanie społeczne w świetle współczesnych wyników badań. W: Stanik, Urban (red) Resocjalizacja tom 1. Wydawnictwo Naukowe PWN

A.2. studiowana samodzielnie przez studentaBałandynowicz A., (2008) Profilaktyka i środki probacyjne w praktyce resocjalizacyjnej. W: Stanik, Urban (red) Resocjalizacja tom 1. Wydawnictwo Naukowe PWN Dukaczewski E.J., (2008) Historia rozwoju praktyki resocjalizacyjnej w Polsce i na świecie. W: Stanik, Urban (red) Resocjalizacja tom 1. Wydawnictwo Naukowe PWN Konopczyński M., (2006) Metody twórczej resocjalizacji. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Konopczyński M. (2008) Współczesne nurty w resocjalizacji. W: Stanik, Urban (red) Resocjalizacja tom 1. Wydawnictwo Naukowe PWNKonopczyński M., (2008) Współczesne systemy resocjalizacyjne. W: Stanik, Urban (red) Resocjalizacja tom 1. Wydawnictwo Naukowe PWNStanik J., (2008) Diagnozowanie niedostosowania społecznego i socjalności. W: Stanik, Urban (red) Resocjalizacja tom 1. Wydawnictwo Naukowe PWN Urban B, (2008) Zaburzenia w zachowaniu i niedostosowanie społeczne w świetle współczesnych wyników badań. W: Stanik, Urban (red) Resocjalizacja tom 1. Wydawnictwo Naukowe PWN

B. Literatura uzupełniająca Bałandynowicz A. (2006) Profilaktyka patologii młodzieży w oparciu o paradygmat tożsamości osobowej, społecznej i kulturowej ich naturalne środowiska rodzinne. W: Bykowska, Szulc (red.), Zagrożenia wspólczesnej młodzieży polskiej – w poszukiwaniu tożsamości. FRUG, Gdańsk

Efekty uczenia się

Student nazywa podstawowe pojęcia z zakresu resocjalizacji nieletnich sprawców przestępstw.

WiedzaAbsolwent potrafi zidentyfikować i opisać zjawisko niedostosowania społecznego. Rozumie pojęcia psychologiczne oraz rozróżnia podstawowe psychologiczno – społeczne mechanizmy dewiacji indywidualnej i społecznej. Charakteryzuje wybrane teorie niedostosowania społecznego oraz potrafi przedstawić historię resocjalizacji oraz techniki stosowane w resocjalizacji.

UmiejętnościStudent potrafi klasyfikować podstawowe teorie resocjalizacji. Ustala kryteria niedostosowania społecznego. Rozpoznaje przyczyny powstawania niedostosowania społecznego. Poddaje dyskusji techniki resocjalizacji.

Kompetencje społeczne (postawy)Absolwent wykazuje krytycyzm w analizie metod stosowanych w resocjalizacji. Jest świadomy „tailoringu”. Docenia rolę indywidualnego podejścia w resocjalizacji. Wykazuje odpowiedzialność za wychowanka.

[email protected]

Nazwa przedmiotuCałościowe Zaburzenia Rozwoju - diagnoza i terapia

Kod ECTS

Nazwa jednostki prowadzącej przedmiotWydział Nauk Społecznych/ Instytut Psychologii


psychologia jednolite mgr stacjonarne/niestacjonarne NBP PKPDiM

Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)Dr Budzińska Anna


A. Formy zajęć • konwersatorium

B. Sposób realizacji• zajęcia w sali dydaktycznej

C. Liczba godzin 15 godzin


Status przedmiotu• fakultatywny

Język wykładowyjęzyk polski

Metody dydaktyczne• wykład konwersatoryjny / wykład z prezentacją

multimedialną• ćwiczenia audytoryjne: analiza tekstów z dyskusją

/ praca w grupach / analiza zdarzeń krytycznych (przypadków) / dyskusja/ wywiady z przedstawicielami innych kultur na temat specyfiki opieki i wychowania dzieci, a także mechanizmów rozwoju


A. Sposób zaliczenia • zaliczenie bez oceny

B. Formy zaliczenia • obecność i aktywność na zajęciach

C. Podstawowe kryteria • obecność na zajęciach oraz aktywność rozumiana jako

uczestniczenie w ćwiczeniach, zadaniach, dyskusjach

Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymiNależy określić:A. Wymagania formalne: Psychologia rozwoju człowiekaB. Wymagania wstępne: studentka/student zna podstawowe teorie i prawidłowości z zakresu psychologii rozwoju dziecka, prowadzenia wywiadu i obserwacji

Cele przedmiotuCelem przedmiotu jest zapoznanie studentów z klasyfikacją Całościowych Zaburzeń Rozwoju, ze szczególnym skoncentrowaniem uwagi na zaburzeniu autystycznym i zespole Aspergera. Opisane i pokazane są podstawowe zachowania charakterystyczne dla Całościowych Zaburzeń Rozwojowych. Studenci uczą się rozpoznawania rodzaju zaburzenia w wyniku odpowiednio przeprowadzonego wywiadu i obserwacji. Kolejnym krokiem jest wybór odpowiedniej terapii – opartej o udokumentowaną naukowo skuteczność.


Treści programowe• klasyfikacje Całościowych Zaburzeń Rozwojowych wg DSM IV tr i ICD 10• opis zachowań charakterystycznych dla poszczególnych zaburzeń• diagnoza Całościowych Zaburzeń Rozwojowych – wywiad i obserwacja• rodzaje terapii • wybór odpowiedniej terapii – opartej o naukowo udokumentowana skuteczność• najskuteczniejszy model terapii w odniesieniu do zaburzenia autystycznego i innych zaburzeń z grupy całościowych

zaburzeń rozwoju Wykaz literatury

A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć:

• Budzińska A., Wójcik, M. (2010). Zespół Aspergera. Księga pytań i odpowiedzi. Wydawnictwo Harmonia.

• Cooper, J.O., Heron, T. E. & Heward, W. L. (1987). Applied Behavior Analysis. Columbus, Ohio: Merrill Publishing Company.

B. Literatura uzupełniająca• McClannahan L.E., Krantz P.J.Plany Aktywności dla dzieci z autyzmem, Gdańsk 2002 wyd. Stowarzyszenie Pomocy

Osobom Autystycznym

Efekty uczenia się

K_W05K_W06K_W07K_W09

K_U02K_U03

K_K01K_K03K_K06K_K07

Wiedza• Student/studentka ma uporządkowaną i pogłębioną wiedzę na temat całościowych zaburzeń

rozwoju• ma pogłębioną wiedzę na temat specyfiki zaburzenia autystycznego i Zespołu Aspergera• ma pogłębioną wiedzę na temat sposobu prowadzenia wywiadu i obserwacji pod kątem

diagnozy całościowych zaburzeń rozwoju• zdobywa ogólne informacje na temat różnorodnych form terapii całościowych zaburzeń

rozwoju

Umiejętności• Poznaje kryteria doboru skutecznej terapii w odniesieniu do całościowych zaburzeń

rozwoju, poznaje właściwe modele prowadzenia terapii i sposoby postępowania w przypadku kontaktu z dzieckiem z autyzmem

• Potrafi wykorzystywać wiedzę teoretyczną do rozpoznawania zaburzeń z grupy całościowych zaburzeń rozwoju na podstawie przeprowadzonego wywiadu i obserwacji

Kompetencje społeczne (postawy)• Ma pogłębioną świadomość poziomu swojej wiedzy, rozumie potrzebę ciągłego rozwoju

osobistego i zawodowego w zakresie diagnozowania dzieci z zaburzeniami rozwoju• Docenia znaczenie psychologii behawioralnej dla pomocy dzieciom z zaburzeniem

autystycznym i zespołem Aspergera• Odznacza się odpowiedzialnością za własne przygotowanie do pracy i postępowanie wobec

osób z którymi i dla których pracuje, wyraża taką postawę wśród innych i pośrednio modeluje to podejście wśród innych

• Jest wrażliwy na problemy społeczne i psychologiczne związane z zaburzeniami rozwoju dzieci, odmiennością form opieki i stylów wychowania, gotowy do komunikowania się i współpracy z otoczeniem, w tym z osobami nie będącymi specjalistami w danej dziedzinie oraz do aktywnego uczestnictwa w grupach i organizacjach realizujących działania związane ze wsparciem rozwoju dziecka.

[email protected]

OPIS KURSÓW Z POZIOMU C

Nazwa przedmiotuProwadzenie „Szkoły dla rodziców”

Kod ECTS



psychologia jednolite studia mgr stacjonarne/niestacjonarne PDiMPR

Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)dr hab. Małgorzata Lipowska


A. Formy • ćwiczenia warsztatowe


C. Liczba godzin • ćwiczenia warsztatowe – 30 h




Metody dydaktyczne• ćwiczenia warsztatowe:

− praca w grupach − gry symulacyjne− analiza zdarzeń przypadków− dyskusja − rozwiązywanie zadań



B. Formy zaliczenia • aktywny udział w zajęciach

C. Podstawowe kryteria • obecność na zajęciach 70%• aktywne udział w symulacjach 30%


Cele przedmiotuZapoznanie uczestników z metodą wychowywania dzieci bazującą na koncepcji Tomasa Gordona – „Wychowanie bez porażek”. Podstawowym założeniem jest przejście od przedmiotowego do podmiotowego traktowania dzieci.

Treści programoweA. Problematyka ćwiczeń

• Rozpoznawanie i radzenie sobie z uczuciami dziecka oraz własnymi,• Wyznaczanie i wzajemne szanowanie naszych granic,• Sposoby unikania kar,• Udzielanie pochwał,• Zachęcanie dziecka do samodzielności,• Zachęcanie dziecka do współpracy ,• Uwalnianie od grania ról.


A.1. wykorzystywana podczas zajęć • Sakowska, J. (1999). Szkoła dla rodziców i wychowawców. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy

Psychologiczno-PedagogicznejA.2. studiowana samodzielnie przez studenta• Faber, A., Mazlish, E. (2010). Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły. Poznań:

Media Rodzina.B. Literatura uzupełniająca

• Gordon, T. (2008). Wychowanie bez porażek. Warszawa: Wydawnictwo P A XEfekty uczenia się Wiedza K_W06; K_W09

Student ma pogłębioną wiedzę na temat rozwoju człowieka w cyklu życia zarówno w aspekcie biologicznym, psychologicznym, jak i społecznym. Student rozumie specyfikę funkcjonowania w okresie dzieciństwa i adolescencji. Student wyciąga proste wnioski dotyczące podłoża problemów wychowawczych i relacji w rodzinie dziecka. Ma uporządkowaną wiedzę na temat teorii wychowania, uczenia się i nauczania, innych procesów edukacyjnych oraz o różnych środowiskach wychowawczych, ich specyfice i procesach w nich zachodzących. Student identyfikuje symptomatyczne sytuacje problemowe w relacjach dziecko – rodzic, rozróżnia prawidłowe i nieprawidłowe sposoby reagowania w procesie wychowawczym. Umiejętności K_U02; K_U09Potrafi wykorzystywać i integrować wiedzę teoretyczną z zakresu psychologii oraz powiązanych z nią dyscyplin w celu analizy złożonych problemów psychologicznych, wychowawczych, pomocowych czy terapeutycznych, a także diagnozowania i projektowania działań praktycznych. Student konstruuje warsztat oddziaływań wychowawczych dostosowany do konkretnych wymagańi oczekiwań rodziny. Planuje proces korekty oddziaływania wychowawczego w danej rodzinie. Potrafi generować oryginalne rozwiązania złożonych problemów psychologicznych i prognozowaćprzebieg ich rozwiązywania oraz przewidywać skutki planowanych działań w określonych obszarach praktycznych .Student analizuje podłoże problemów wychowawczych w rodzinie, rozpoznaje motywy lub przyczyny konfliktów.

Kompetencje społeczne (postawy) K_K01; K_K03Ma pogłębioną świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego rozwoju osobistego i zawodowego. Docenia znaczenie nauk psychologicznych dla rozwoju jednostki i prawidłowych więzi w społeczeństwie, ma pozytywne nastawienie do nabywania wiedzy z zakresu studiowanej dyscypliny naukowej i budowania warsztatu pracy psychologa.Student zachowuje ostrożność w wyrażaniu opinii dotyczących relacji w rodzinach i funkcjonowania zasad i norm wychowawczych. Student docenia rolę specyfiki rozwoju i interakcjiczynników rozwoju w rodzinie.

[email protected]


Nazwa przedmiotuMetody badań w psychologii klinicznej młodzieży ( Adolescencja)

Kod ECTS



Psychologia jednolite mgr stacjonarne/niestacjonarne NBP PDiMNazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)

prof. Wioletta Radziwiłłowicz


1 pkt ECTS (25 – 30 godz) - zajęcia dydaktyczne z udziałem prowadzącego; konsultacje z prowadzącym zajęcia; samodzielne studiowanie literatury i materiałów oraz przygotowanie do poszczególnych zajęć; 1 pkt ECTS (25 – 30 godz) – samodzielna praca studenta – przygotowywanie do kolokwiów zaliczeniowych; realizacja pracy zaliczeniowej, projektu, prezentacji

A. Formy zajęć • Ćwiczenia

B. Sposób realizacji

• (zajęcia w sali dydaktycznej)C. Liczba godzin

15 godz.

Cykl dydaktyczny

IV – V rok, semestr zimowy



Metody dydaktyczne

• ćwiczenia


A. Sposób zaliczenia • zaliczenie z oceną

B. Formy zaliczenia • wykonanie pracy zaliczeniowej, zgodnej ze sposobem realizacji

zajęć

C. Podstawowe kryteria oceny:Umiejętne posługiwanie się metodami badań oraz zdolność całościowej interpretacji wyników. Dobór metod najbardziej adekwatnych do prezentowanego przez osobę problemu rozwojowego.

Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymiNależy określić:A. Wymagania formalne: metodologia badań psychologicznych, psychologia rozwoju człowiekaB. Wymagania wstępne: pełen zakres wiedzy z wyżej wymienionych przedmiotów studiów

Cele przedmiotuCelem zajęć jest prezentacja metod badawczych stosowanych w okresie adolescencji. Są to metody oceniające system rodzinny oraz funkcjonowanie emocjonalno-społeczne.

Treści programowe1. Wprowadzenie w problematykę testów projekcyjnych.2. Kwestionariusze badające obraz ciała oraz emocjonalną postawę wobec ciała.3. Kwestionariusze dotyczące autonomii, tendencji izolacyjnych, osamotnienia, samowystarczalności, kontroli

emocjonalnej, obron psychologicznych, buntu młodzieńczego, dyskomfortu psychicznego oraz autodestruktywności. 4. Narzędzia oceniające funkcjonowanie systemu rodzinnego - Test Stosunków Rodzinnych, postawy rodzicielskie,

kwestionariusz oparcia w rodzinie, systemowe zasoby rodziny.

5. Kwestionariusz kompetencji społecznych, podskale przystosowania rodzinnego, rówieśniczego i szkolnego ze Skali Nieprzystosowania Społecznego.


1. Święcicka M. red., (2011). Metody diagnozy w psychologii klinicznej dziecka i rodziny. Warszawa: Wyd. Paradygmat.2. Bazińska R., Drat-Ruszczak K. (2000). Struktura narcyzmu w polskiej adaptacji kwestionariusza NPI Raskina i Halla.

Czasopismo Psychologiczne, 3-4, 171-88.3. Bene E., Anthony J. (1993). Test Stosunków Rodzinnych. Warszawa: Centralny Ośrodek Metodyczny Poradnictwa

Wychowawczo-Zawodowego MEN.4. Cash T.F. (1997). The body image workbook. An 8 step program. New York: MJF Books.5. Di Nuovo S. (2000). Diagnoza zaburzeń osobowości typu „borderline” za pomocą testu Rorschacha. Przegląd

Psychologiczny, 1,101-114.6. Dołęga Z. (2000). Autonomia w okresie dorastania. Czasopismo Psychologiczne, 1-2, 77-85.7. Matczak A. (1998). Preferencje zawodowe młodzieży a kompetencje społeczne. Psychologia Wychowawcza,1,28-36.8. Oleszkowicz A. (1988). Kwestionariusz do badania dyskomfortu psychicznego w kryzysie adolescencyjnym. Przegląd

Psychologiczny, 2, 573-587.9. Oleszkowicz A. (2006). Bunt młodzieńczy. Uwarunkowania. Formy. Skutki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe

Scholar.10. Piotrowska A. (1997). Z badań nad inteligencją społeczną. Psychologia Wychowawcza, 4, 289-300.11. Plopa M. (2005). Psychologia rodziny. Teoria i badania. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.12. Radziwiłłowicz W., Reszka N. (2008). Zachowania autodestruktywne u dziewcząt z rozpoznaniem jadłowstrętu

psychicznego. Psychiatria, 4, 1-13.13. Rembowski J. (1986). Metoda projekcyjna w psychologii dzieci i młodzieży. Warszawa: PWN.14. Schafer R. (1989). Jak ta historia została opowiedziana? (s. 191-231) W: Wybrane zagadnienia testów projekcyjnych.

Biblioteka Psychologa Praktyka. T.III. PTP, Warszawa: Wydział Psychologii UW.15. Schiep S. (1998). Ryzyko samobójstwa i próba jego diagnozy w świetle metody Rorschacha. Roczniki Psychologiczne,

1, 188-96.16. Senejko A. (2001). Psychiczne i psychospołeczne obrony człowieka w ich teoretycznym i praktycznym wymiarze.

Maszynopis niepublikowany.17. Sęk H. (red.) (1984). Metody projekcyjne. Tradycja i współczesność. Poznań: UAM. 18. Steinberg L. (2002). Autonomy (s. 286-316).W: Steinberg L.: Adolescence, London: McGraw-Hill.19. Steinberg L., Silverberg S. (1986). The vicissitudes of autonomy in early adolescence. Child Development, 57, 841-851.20. Suchańska A. (1994). Test Apercepcji Tematycznej. Przez analizę treści do analizy procesu. Poznań: UAM.21. Suchańska A. (1998). Przejawy i uwarunkowania psychologiczne pośredniej autodestruktywności. Poznań: UAM.22. Szafraniec J. (1985). Metoda Rorschacha w psychodiagnozie schizofrenii. Warszawa: Wyd. Akcydensowe.23. Thompson J.K., Heinberg L.J., Altabe M., Tantleff-Dunn S. (1999). Exacting beauty: theory, assessment and treatment

of body image disturbance. Washington: APA.24. Zwoliński M. (2000). Systemowe zasoby rodziny a poczucie koherencji u dorosłego człowieka. Przegląd

Psychologiczny, 2, 139-156.

B. Literatura uzupełniająca1. Niebrzydowski L. (1989). Psychologia wychowawcza. Samoświadomość, aktywność, stosunki interpersonalne.

Warszawa: PWN.2. Pytka L. (1995). Pedagogika resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne i metodyczne. Warszawa: WSPS.

Efekty uczenia się WiedzaK_W05 Ma uporządkowaną i pogłębioną wiedzę na temat specjalizacji psychologii, obejmującą terminologię, teorię i metodykę.K_W10 Ma pogłębioną i rozszerzoną wiedzę na temat biologicznych, psychologicznych i społecznych podstaw funkcjonowania psychicznego człowieka; rozumie istotę funkcjonalności i dysfunkcjonalności, harmonii i dysharmonii, normy i patologii.

UmiejętnościK_U02 Potrafi wykorzystywać i integrować wiedzę teoretyczną z zakresu psychologii oraz powiązanych z nią dyscyplin w celu analizy złożonych problemów psychologicznych, pomocowych i terapeutycznych, a także diagnozowania i projektowania działań praktycznych.K_U06 Posiada rozwinięte umiejętności badawcze: rozróżnia orientacje w metodologii badań psychologicznych, formułuje problemy badawcze, dobiera adekwatne metody badania, metody statystyczne i narzędzia badawcze, konstruuje narzędzia badawcze, opracowuje, prezentuje i interpretuje wyniki badań, wyciąga wnioski, wskazuje kierunki dalszych badań, w obrębie wybranej specjalizacji psychologii.K_U07 Ma pogłębione umiejętności obserwowania, diagnozowania, racjonalnego oceniania złożonych sytuacji psychologicznych oraz analizowania motywów i wzorów ludzkich zachowań Kompetencje społeczne (postawy)K_K06 Odznacza się odpowiedzialnością za własne przygotowanie do pracy, podejmowane decyzje i prowadzone działania oraz ich skutki, czuje się odpowiedzialny wobec ludzi, dla których dobra stara się działać, wyraża taką postawę w środowisku specjalistów i pośrednio modeluje to podejście wśród innych.K_K09 Samodzielnie podejmuje i inicjuje działania badawcze

[email protected]

Nazwa przedmiotuPraca z rodziną w ujęciu systemowym

Kod ECTS



Psychologia jednolite mgr stacjonarne/niestacjonarne PRPDiMPK

Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)Dr Aleksandra Lewandowska-Walter


A. Formy zajęć ćwiczenia warsztatoweB. Sposób realizacji zajęć:

• zajęcia w sali dydaktycznej• zajęcia poza salą dydaktyczną – spotkanie studenta z rodziną w

celu przygotowania studium przypadku

C. Liczba godzin: 30



Język wykładowy• polski

Metody dydaktyczne• elementy wykładu z prezentacją multimedialną



• ćwiczenia audytoryjne: praca w grupach / analiza zdarzeń krytycznych (przypadków) / dyskusja / praca nad rozwojem własnym studenta

• przygotowanie studium przypadku na podstawie spotkania konsultacyjnego z rodziną lub członkiem rodziny

A. Sposób zaliczenia:• zaliczenie z oceną

B. Formy zaliczenia:• kolokwium• wykonanie pracy zaliczeniowej: przygotowanie studium przypadku• aktywność w ramach ćwiczeń warsztatowych


• Końcowa ocena będzie wypadkową oceny z kolokwium oraz z przygotowanego przez studenta studium przypadku

Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymiNależy określić:A. Wymagania formalne: Psychologia rozwoju człowieka, Wstęp do psychologii rodziny, Psychologia wychowawczaB. Wymagania wstępne:zakres wiadomości – student zna mechanizmy funkcjonowania człowieka związane z kolejnymi fazami rozwojowymi, zna

podstawowe teorie i pojęcia z zakresu psychologii rodziny i psychologii wychowawczej, umiejętności – student potrafi przeprowadzać wywiad kliniczny i obserwację zachowania, a także wnioskować na ich

podstawie o funkcjonowaniu człowieka; student potrafi wykorzystać wiedzę z zakresu psychologii rozwojowej, psychologii rodziny oraz psychologii wychowawczej do analizowania problemów rodziny i jej członków

kompetencje – student jest odpowiedzialny za własne przygotowanie do przeprowadzenia rozmowy z rodziną, jest gotowy do współpracy w grupie w ramach ćwiczeń warsztatowych, a także wykazuje gotowość do pogłębienia świadomości dotyczącej funkcjonowania rodziny własnej

Cele przedmiotuCelem przedmiotu jest nabycie wiedzy na temat funkcjonowania rodziny w ujęciu teorii systemów oraz nabycie

umiejętności rozumienia znaczenia problemu (symptomu) dla systemu rodzinnego. W trakcie zajęć studenci zapoznają się z zasadami rozmowy z rodziną i procesem terapii rodzin oraz nabędą kompetencji w zakresie świadomości funkcjonowania własnej rodziny pochodzenia.

Treści programowe1. Systemowe rozumienie procesów rodzinnych. Podstawowe pojęcia.2. Cykl życia rodziny. Kryzysy związane ze zmianami cyklu.3. Komunikacja w rodzinie.4. Zasady prowadzenia rozmowy z rodziną.5. Proces terapii rodzin:

• pierwszy kontakt z rodziną• interwencje terapeutyczne• techniki terapeutyczne• metoda genogramu.

6. Mity i sekrety rodzinne. Przekazy transgeneracyjne.7. Ewolucja myślenia systemowego:

• Terapia systemowa jako dialog.• Terapia narracyjna.


A.1. wykorzystywana podczas zajęć De Barbaro B. (red.) Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. Collegium Medicum UJ, KrakówMudyń K. (2003) Zdarza się, że myślimy systemowo. W: Górniak L., Józefik B. (red.) „Ewolucja myślenia systemowego w terapii rodzin.” Wydawnictwo UJ, Kraków.Tryjarska, B. (2005). Pytania cyrkularne w systemowej terapii rodzin. Nowiny Psychologiczne, 4, 61-70Ryś, M. (2001). Systemy rodzinne. Metody badań struktury rodziny pochodzenia i rodziny własnej. Warszawa: CMPPP.A.2. studiowana samodzielnie przez studentaMcGoldrick M., Gerson R., Shellenberger S. (2007). Genogramy. Rozpoznanie i inetrwencja. Wydawnictwo Zysk i S-ka, PoznańNapier, A. (2008). Małżeństwo: krucha więź. W poszukiwaniu partnerstwa i trwałości. Kraków: Wydawnictwo ZnakWhitaker, C.A., Napier, A. (2006). Rodzinna karuzela. Terapia rodzin bez tajemnic. Kraków: Wydawnictwo Znak

B. Literatura uzupełniającaNamysłowska I. (2000) Terapia rodzin. Instytut Psychiatrii i Neurologii. Warszawa

Deissler K.G. (1998) Terapia systemowa jako dialog. Wydawnictwo UJ, Kraków.Satir V. (2000) Rodzina – tu powstaje człowiek. GWP, GdańskField D. (1999) Osobowości rodzinne. Oficyna Wydawnicza LOGOS

Efekty uczenia się

K_W01K_W11K_U01K_U02K_U10K_K01K_K07K_K02

WiedzaStudent:

• posiada wiedzę dotyczącą funkcjonowania człowieka i rodziny według teorii systemowej• identyfikuje zasady pracy terapeuty rodzinnego oraz normy etyczne dotyczące pomocy

psychologicznej dla rodzin

UmiejętnościStudent:

• Posiada pogłębione umiejętności obserwowania relacji rodzinnych• Potrafi wykorzystać i integrować wiedzę z zakresu teorii systemowej funkcjonowania

rodziny do analizowania problemów zgłaszanych przez rodziny i jej członków (funkcja objawu) oraz projektowania działań pomocowych / terapeutycznych

• Potrafi posługiwać się poznanymi narzędziami pracy terapeuty rodzinnego (pytania cyrkularne i reflektujące, genogram, team reflektujący, pozytywna konotacja) w celu prowadzenia rozmowy z rodziną oraz oddziaływania terapeutycznego

Kompetencje społeczne (postawy)Student:

• Rozumie potrzebę rozwoju własnego w celu zwiększania efektywności własnego oddziaływania terapeutycznego

• Jest wrażliwy na problemy społeczne i psychologiczne, zwłaszcza na poziomie rodziny jako systemu

• Samodzielnie projektuje działania pomocowe na podstawie wcześniejszego procesu diagnozy procesów zachodzących w rodzinie

Kontakt [email protected]


Nazwa przedmiotuZastosowanie Skali Bayley III (Bayey Scales of Infant and Toddler Development, BSID-III)

Kod ECTS



psychologia jednolite studia mgr stacjonarne/niestacjonarne PKPDiM

Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)dr Łucja Bieleninik

Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin Liczba punktów ECTS

1 pkt ECTS (25 – 30 godz) - zajęcia dydaktyczne z udziałem prowadzącego; konsultacje z prowadzącym zajęcia; samodzielne studiowanie literatury i materiałów oraz przygotowanie do poszczególnych zajęć; 1 pkt ECTS (25 – 30 godz)) – samodzielna praca studenta – przygotowywanie do kolokwiów zaliczeniowych; realizacja pracy zaliczeniowej, projektu, prezentacji

A. Formy zajęć • ćwiczenia


C. Liczba godzin • 15

Cykl dydaktyczny IV – V rok, semestr zima



Metody dydaktyczne• wykład problemowy z prezentacją multimedialną• ćwiczenia audytoryjne:

− praca w grupach − gry symulacyjne− analiza przypadków− dyskusja



B. Formy zaliczenia• aktywny udział w zajęciach• opracowanie studium przypadku • opracowanie diagnozy psychologicznej

C. Podstawowe kryteria • obecność na zajęciach 70%• umiejętność opracowania studium przypadku i rozwiązania go w

kontekście planowych oddziaływań psychologicznych/terapeutycznych

• umiejętność pisania diagnoz psychologicznych Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymi

Należy określić:A. Wymagania formalne: brak wymagańB. Wymagania wstępne: zaliczenie podstawowych, obligatoryjnych przedmiotów z zakresu psychologii

Cele przedmiotuPrzekazanie studentom wiadomości na temat Bayey Scales of Infant and Toddler Development; nabycie przez studentów praktycznych umiejętności klinicznych związanych z posługiwaniem się testem, ocenianiem rozwoju psychoruchowego dzieci, pisaniem diagnoz psychologicznych oraz przekazywaniem informacji zwrotnej rodzicom.

Treści programoweA. Problematyka wykładu

• Przedstawienie BSID-III• Grupa docelowa• Zawartość i struktura• Formularz oceny dziecka (Record Form)• Formularz oceny rodzica (Social-Emotional and Adaptive Behavior Questionnaire)• Inwentarz obserwacji zachowania • Przygotowanie i przeprowadzenie badania

B. Problematyka ćwiczeń • Obliczanie wieku dziecka i punktu startu testu• Wyniki surowe• Wyniki przeliczone• Wyniki łączne, centyle i przedziały ufności• Ogólne wskaźniki administracyjne• Wykreślanie profilu rozwoju dziecka – Scaled Score Profile i Composite Score Profile• Skala społeczno-emocjonalna (Social-Emotional Scale)• Skala zachowań adaptacyjnych (Adaptive Behavior Scale)• Analiza przypadków• Interpretacja wyników• Tworzenie diagnoz• Informacja zwrotna dla rodziców (Caregiver Report)


A.1. wykorzystywana podczas zajęć • Bayley N. (2006): Scales of Infant and Toddler Development, Third Edition, Administration Manual, NCS Pearson.• Bayley N. (2006): Scales of Infant and Toddler Development, Third Edition, Technical Manual, NCS Pearson.• Bayley Scales of Infant and Toddler Development, Caregiver Report, NCS Pearson.• Bayley Scales of Infant and Toddler Development, Record Form, NCS Pearson.• Bayley Scales of Infant and Toddler Development, Social-Emotional and Adaptive Behavior Questionnaire, NCS

Pearson.

Efekty uczenia się

K_W05 K_W08 K_W12

K_U02K_U07

WiedzaStudent: - ma uporządkowaną i pogłębioną wiedzę z zakresu psychopatologii rozwojowej - posiada umiejętność zbierania, obliczania i interpretowania wyników Skali Bayley-III - posiadł wymagane zasady oraz normy etyczne konieczne do kontaktu z dzieckiem i jego rodziną oraz przeprowadzania oraz interpretowania badań

UmiejętnościStudent: - scala wiedzę teoretyczną w celu złożonych analiz problemów psychopatologicznych, - ma pogłębione umiejętności obserwowania, diagnozowania i racjonalnego oceniania dziecka w wieku 0-42 miesiąca oraz jego wyników badań.

K_K03K_K05K_K08

Kompetencje społeczne (postawy)Student: - docenia wagę znajomości metody diagnostycznej koniecznej w warsztacie zawodowym psychologa klinicznego, - jest przekonany o doniosłości i zachowania się profesjonalnego w kontakcie z badanym dzieckiem i jego rodziną - jest świadomy istnienia etycznego wymiaru dokonywanych badań naukowych Skalą Bayley-III

Kontakte-mail: [email protected]

Nazwa przedmiotuDevelopmentel Movement- Veronica Sherbone

Kod ECTS



Psychologia jednolite mgr stacjonarne/niestacjonarne PDiMNazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)

Mgr Alicja Kasica-Nowakowska

Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin Liczba punktów ECTS - 52 pkt ECTS (50 - 60 godz) - zajęcia dydaktyczne z udziałem prowadzącego; konsultacje z prowadzącym zajęcia; samodzielne studiowanie literatury i materiałów oraz przygotowanie do poszczególnych zajęć; 5 pkt ECTS (75-90 godz) – samodzielna praca studenta– przygotowywanie do kolokwiów zaliczeniowych; realizacja pracy zaliczeniowej, projektu, prezentacji

A. Formy zajęć • ćwiczenia

B. Sposób realizacji • classroom sessions (only 2 classes: one theoretical session at the

beginning of the course and one summary session at the end of the course including the final test and presentation of the assignments)

• practical sessions in the Jan Brzechwa Kindergarten in Sopot.C. Liczba godzin 30

Cykl dydaktyczny Iv - V year ,winter semester


Język wykładowyEnglish

Metody dydaktyczne

• lecture with presentation • practical sessions of SDM with children in

kindergarten • pair/group work• text analyses with discussions


A. Sposób zaliczenia • credit with grade

B. Formy zaliczenia • test• preparing and performing a set of exercises within the SDM session

in the kindergarten (to be prepared in pairs/groups as a homework and performed during the session in kindergarten)

• performing the assessment of one child’s functioning during the SDM sessions with use of “Scale ” by M. Bogdanowicz (to be performed during the sessions and analyzed at home)

• two written assignments: a) a plan of the whole SDM session for a chosen group including theoretical background, analysis of children’s needs and therapeutic needs; b) case study based on the assessments of the functioning of one chosen at the beginning and at

R/11

the end of the academic year – to be presented to the whole group.• active participation in all the theoretical and practical sessions (2

absences in semester allowed).

C. Podstawowe kryteria • Passing grade (60% correct answers) gained from the test checking

the knowledge of the theory underlying SDM, structure of the sessions, types of exercises etc.

• Active participation in the SDM sessions, including performance of self-prepared set of exercises (assessment criteria include the correctchoice of exercises, ability to perform them with the group of children and coherence with the method’s objectives and goals)

• Written assignments will be assessed for their merit content, understanding the objectives of SDM, ability to observe and analyzethe children’s performance during the sessions.

Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymiA. Wymagania formalne, NoneB. Wymagania wstępne, Communicative English

Cele przedmiotuThe aim of the subject is to present the overview of Sherborne Developmental Movement, a well known method used as a form of therapy of children with various disorders and difficulties as well as a way of development stimulation of any group of children. The students will learn both the theoretical background underlying SDM therapy and practical ways of implying this method while working with kindergarten children. ATTENTION: This is NOT a course certified by International Sherborne Association.

Treści programoweB.

• History of SDM – the founder of the method, Veronica Sherborne, and her followers• Theory of Rudolf Laban – theoretical background of the method• Structure of SDM classes and the whole therapeutic process• Methods of designing SDM classes for particular groups and purposes• Practical sessions in bilingual kindergarten group of 4-6-years old children (Jan Brzechwa Kindergarten in Sopot) –

students will work with children as co-therapists under the guidance of the course tutor, sessions will be run in English, as all the children learn this language.

• Evaluation of effectiveness of the therapeutic process


A.1. Sherborne, V. (2001) Developmental Movement for Children. Worth Publishing.Bogdanowicz, M. (2003) Scales of Observation of Behaviour of Children and Parents. Gdańsk, Harmonia. A.2. Sherborne, V. (2001) Developmental Movement for Children. Worth Publishing.Hill, C. (2006) Communication through Movement: Sherborne Developmental Movement: towards a broadening perspective. Sunfield Publications.

B. Literatura uzupełniającaBogdanowicz. M., Kasica A. Ruch rozwijający dla wszystkich. Efektywność metody Weroniki Sherborne. Gdańsk: Harmonia. Bogdanowicz M., Okrzesik D. Opis i planowanie zajęć według Metody Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne. Gdańsk, Harmonia. In Touch – journal of the Sherborne Association, UK (current and archive issues).

Elizabeth Marsden and Jo Eggerton. (2007) Moving with research, evidence-based practice in Sherborne DevelopmentalMovement. Clent: Sunfield Publications.Dibbo, J., Gerry, S. (Ed.) (1995) Caring and Sharing: Physical Education, Therapy and Sherborne Developmental Movement. University of Plymouth

Efekty uczenia się WiedzaThe student understands the objectives of the Sherborne Developmental Movement, the structure of the single session and the whole curriculum.The student has a deepened knowledge of the theories underlying the SDM, including the theory of Rudolf Laban.The student identifies the areas of child’s development that are stimulated during SDM sessions and knows the methods of their assessment.

UmiejętnościThe student is able to choose and perform with the small group of children the exercises typical forSherborne Developmental Movement. The student is able to design one full session of SDM.The student is able to observe, assess and analyze the behaviours of children during the SDM session and draw conclusions about the child’s development.

Kompetencje społeczne (postawy)The student understands the need of stimulation of children’s development and is willing to learn and improve the techniques that enable it. The student cares for the children’s well-being and safety, knows how to encourage the child to take part in the exercise without unduly pressure. The student is creative in designing the exercises that enable children’s further development.

[email protected]

Nazwa przedmiotuPraca terapeutyczna z dzieckiem doświadczającym urazu psychicznego

Kod ECTS

Nazwa jednostki prowadzącej przedmiotUniwersytet Gdański, Wydział Nauk Społecznych


Psychologia Jednolite magisterskie Stacjonarne i niestacjonarne

PSiPSPPDiM

Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)Mgr Anna Rasińska


2 pkt ECTS (50 - 60 godz) - zajęcia dydaktyczne z udziałem prowadzącego; konsultacje z prowadzącym zajęcia; samodzielne studiowanie literatury i


materiałów oraz przygotowanie do poszczególnych zajęć; 2 pkt ECTS (50-60 godz) – samodzielna praca studenta– przygotowywanie do kolokwiów zaliczeniowych; realizacja pracy zaliczeniowej, projektu, prezentacji

B. Sposób realizacji :• zajęcia w sali dydaktycznej


Cykl dydaktyczny

• Semestr zimowy Status przedmiotu• fakultatywny

Język wykładowyJęzyk polski

Metody dydaktyczne• wykład • wykład problemowy• wykład z prezentacją multimedialną• analiza tekstów z dyskusją • metoda projektów• gry symulacyjne • praca w grupach• analiza zdarzeń krytycznych (przypadków) • dyskusja• rozwiązywanie zadań



B. Formy zaliczenia:• wykonanie pracy zaliczeniowej: przygotowanie projektu lub

prezentacji

Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymiA. Wymagania formalne, : • Psychologia Rodziny - wykład, • Psychopatologia dzieci i młodzieży- wykład• Psychologia rozwoju człowieka - wykładB. Wymagania wstępne,: Znajomość zagadnień teoretycznych dotyczących: • psychologii rodziny,• psychologii wychowania,• teorii przywiązania, • psychopatologii dzieci i młodzieży, • znajomość zagadnień psychologii rozwoju człowieka, • znajomość zagadnień związanych z problemem niepłodności • znajomość zagadnień z patologii społecznych.

Cele przedmiotu

1. Zaprezentowanie uczestnikom teoretycznych podstaw pojęcia traumy i urazu psychicznego.2. Przedstawienie skutków doświadczenia traumy przez dziecko.3. Zaprezentowanie metod terapeutycznych w pracy z dzieckiem doświadczających urazów psychicznych.4. Zaprezentowanie studentom przebiegu procesu terapeutycznego z dzieckiem doświadczającym urazu psychicznego5. Rozwijanie umiejętności pracy z rodzicami/opiekunami dziecka doświadczającego traumy.


• Teoretyczne ujęcie urazu psychicznego i traumy oraz przegląd terminologii• Koncepcje urazu psychicznego w ujęciach terapeutycznych. • Wpływ urazu psychicznego na rozwój dziecka w poszczególnych etapach rozwoju. • Stany warunkowane urazem psychicznym • Rodzaje urazów psychicznych i ich konsekwencje

B. Problematyka ćwiczeń

• Projektowanie etapów terapii w odniesieniu do etapów rozwojowych dziecka• Rola opiekunów dziecka w pracy terapeutycznej• Wywiad od rodziców/opiekunów• Metody oceny stanu dziecka• Sporządzanie pisemnej opinii • Identyfikacja potrzeb, oczekiwań dziecka. Planowanie procesu terapeutycznego. • Podstawowe umiejętności terapeutyczne w pracy z dzieckiem• Role terapeuty w procesie diagnostycznym• Metody pracy z dzieckiem i styl terapeutyczny• Praca terapeutyczna z dzieckiem: praca z ciałem – osiągnięcie integralności, dziecko z zaburzeniami dysocjacyjnymi,

zaburzenia relacji przywiązania, dziecko niedostosowane społecznie, zachowania destrukcyjne dziecka, poczucie bezsilności, poczucie winy.


A.1. wykorzystywana podczas zajęć • Ackerman R. (2004). Zanim będzie za późno. Gdańsk: GWP• Beisert M. (2008). Kazirodztwo. Rodzice w roli sprawców. Poznań: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR• Beverly J. (2003). Leczenie dzieci po urazach psychicznych. Warszawa: PARPA• Budzyna-Dawidowski P.,de Barbaro M., Drożdżowicz L.,Józefik B., Kołbik I., Ostoja-Zawadzka K. (1994).

Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. De Barbaro B. (red.). Kraków: Collegium Medium UJ.• Herbert M. (2005). Żałoba w rodzinie. Gdańsk: GWP• Herman J. (1999). Przemoc- uraz psychiczny i powrót do równowagi. Gdańsk GWP• Radochoński M. (1984). Psychoterapia rodzinna w ujęciu systemowym. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły

Pedagogicznej w Rzeszowie.• Rembowski J. (1978). Rodzina w świetle psychologii. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne).• Rembowski J. (1972). Więzi uczuciowe w rodzinie. Warszawa: PWN.• Rostowska T. (2009). Psychologia rodziny. Małżeństwo i rodzina wobec współczesnych wyzwań. Warszawa: Difin S.A.• Satir V. (2002). Rodzina Tu powstaje człowiek. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.• Święcicka M. (2011). Metody diagnozy w psychologii klinicznej dziecka i rodziny. Warszawa: Paradygmat• Tryjarska B. (1995). Skrypty życiowe a konflikty jawne i ukryte w małżeństwie. Warszawa: Oficyna Wydawnicza

Wydziału Psychologii Uniwersytetu WarszawskiegoEfekty uczenia się Wiedza:

• Student definiuje uraz psychiczny i traumę. • Student ilustruje uraz psychiczny i traumę w różnych ujęciach teoretycznych.• Student ilustruje wpływ urazu psychicznego na rozwój dziecka w poszczególnych etapach

rozwoju. • Student identyfikuje stany warunkowane urazem psychicznym. • Student charakteryzuje rolę opiekunów dziecka w pracy terapeutycznej• Student wyciąga wnioski dotyczące konsekwencji urazów psychicznych zgodnie z ich

rodzajami. • Student uzupełnia wywiad od rodziców/opiekunów• Student wymienia metody oceny stanu psychicznego dziecka Umiejętności• Student wybiera sposób stosowania podstawowych umiejętności terapeutycznych. • Student konstruuje programy terapeutyczne do pracy z dzieckiem• Student projektuje środowisko sprzyjające procesowi terapeutycznemu. • Student przewiduje wpływ poczucia winy na funkcjonowanie emocjonalne dziecka• Student projektuje metody pracy terapeutycznej nad odbarczeniem dziecka z poczucia winy.• Student w razie niepowodzeń modyfikuje oddziaływania terapeutyczne wprowadzając

alternatywne rozwiązania. • Student porównuje początkowy etap terapii z końcowym, dokonując ewaluacji procesu

terapeutycznego i na tej podstawie organizuje dalsze formy pomocy. •• Student projektuje i proponuje oddziaływania terapeutyczne indywidualnie dostosowane do

potrzeb i możliwości dziecka oraz przewiduje skutki tych oddziaływań.

• Student organizuje dodatkowe, pozapsychologiczne formy pomocy dla dziecka. • Student rozpoznaje przyczyny niepowodzeń terapeutycznych.• Student poddaje krytyce skutki oddziaływań terapeutycznych.• Student przewiduje proces przechodzenia dziecka od roli ofiary do roli ocalonego• Student ustala metody pracy terapeutycznej w procesie przywracania poczucia siły

• Student klasyfikuje skutki doświadczania przez dziecko traumy i przewiduje ich wpływ na funkcjonowanie dziecka.

Kompetencje społeczne (postawy)• Student zachowuje ostrożność i krytycyzm w wyrażaniu opinii i diagnozy doświadczania

urazu psychicznego biorąc pod uwagę inne wyjaśnienia przyczyn doświadczanych przez dziecko trudności.

• Student dyskutuje na temat wyników badań z innymi specjalistami w tej dziedzinie. • Student zachowuje otwartość na propozycje oddziaływań terapeutycznych innych

specjalistów oraz nowe metody terapeutyczne. • Student pracuje samodzielnie nad wytyczonymi przez siebie celami terapeutycznymi. • Student wykazuje kreatywność w projektowaniu metod terapeutycznych. • Student przejawia zachowania dzięki którym efektywnie pracuje w zespole na rzecz dziecka.

Potrafi wcielić się w rolę zarówno osoby kierującej, jak i członka zespołu. • Student troszczy się o komfort oddziaływań terapeutycznych dla dziecka i jego opiekuna. • Student wykazuje odpowiedzialność za efekty terapii. • Student jest zorientowany na osiągnięcie efektów terapeutycznych dostosowanych do

możliwości pacjenta. • Student akceptuje oddziaływania opiekunów w procesie rehabilitacji dziecka. • Student jest wrażliwy na uwagi innych.• Student dąży do rozwijania swoich umiejętności terapeutycznych i kompetencji osobistych.

[email protected]

Nazwa przedmiotuPraca terapeutyczna z dzieckiem oraz rodziną zastępczą i adopcyjną

Kod ECTS

Nazwa jednostki prowadzącej przedmiotWydział Nauk Społecznych, Instytut Psychologii

Studia kierunek stopień Tryb specjalność specjalizacja

Psychologia Jednolite magisterskie Stacjonarne, niestacjonarne

PDiMPSiPSP

Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)Anna Rasińska

Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin Liczba punktów ECTS

Uzupełnia pracownik zajmujący się tokiem studiów, zgodnie z ustaleniami dokonanymi w ramach jednostkiprowadzącej kierunek.

A. Formy zajęć :• ćwiczenia: warsztatowe.


Strategia obliczania / szacowania punktów ECTS odbywa się w oparciu o następujące założenia: 1 punkt ECTS oznacza 25- 30 godzin pracy studenta w różnych formach takich jak: uczestniczenie w zajęciach dydaktycznych w UG, samodzielne przygotowywanie się do egzaminu, przygotowanie i prezentacja projektu, przygotowywanie się do zajęć , przygotowanie prezentacji itd

Szczegółowe zasady przyporządkowania punktów ECTS są przedstawione w „Przewodniku po sylabusie”.

B. Sposób realizacji:• zajęcia w sali dydaktycznej


Cykl dydaktyczny

rok akademicki: 2013/2014, semestr zimowy



Metody dydaktyczne• wykład , • wykład problemowy• wykład z prezentacją multimedialną• analiza tekstów z dyskusją • gry symulacyjne• praca w grupach• analiza zdarzeń krytycznych (przypadków)• dyskusja• rozwiązywanie zadań



B. Formy zaliczenia • wykonanie pracy zaliczeniowej: przygotowanie projektu

Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymiC. Wymagania formalne, : • Psychologia Rodziny - wykład, • Psychopatologia dzieci i młodzieży- wykład• Psychologia rozwoju człowieka - wykładD. Wymagania wstępne,: Znajomość zagadnień teoretycznych dotyczących: • psychologii rodziny,• psychologii wychowania,• teorii przywiązania, • psychopatologii dzieci i młodzieży, • znajomość zagadnień psychologii rozwoju człowieka, • znajomość zagadnień związanych z problemem niepłodności • znajomość zagadnień z patologii społecznych.

Cele przedmiotu

• Zaprezentowanie studentom problematyki przywiązania i jego roli w rozwoju dziecka.• Rozwijanie umiejętności rozumienia specyfiki rodziny zastępczej i adopcyjnej.• Rozwijanie umiejętności pracy z rodziną adopcyjną i zastępczą• Rozwijanie umiejętności pracy terapeutycznej z dzieckiem ze specyficznymi zaburzeniami przywiązania.


• Przywiązanie z perspektywy teoretycznej• Cechy, funkcje i specyfika więzi uczuciowych w rodzinie• Style (wzorce) przywiązania• Rola przywiązania w rozwoju człowieka• Etapy rozwoju przywiązania w życiu człowieka• Czynniki prowadzone do problemów z wykształceniem prawidłowych więzi• Rodzina jako system• Typologia rodzin• Rodzina a rozwój i społeczne funkcjonowanie dzieci i młodzieży• Oddziaływania wychowawcze rodziców a sytuacja dziecka• Problemy współczesnej rodziny – czynniki zagrażające jej funkcjonowaniu• Problematyka rodzinnych form opieki zastępczej nad dzieckiem• Rozwój instytucji rodzin zastępczych w Polsce• Prawne aspekty funkcjonowania rodzin zastępczych• Rodzina zastępcza jako środowisko wychowawcze• Analiza doświadczeń rodziców zastępczych i adopcyjnych

B. Problematyka ćwiczeń:• Dobór kandydatów – predyspozycje do pełnienia funkcji rodziny zastępczej• Aspekty szkolenia kandydatów na pełnienie funkcji rodziny zastępczej• Badanie psychologiczne kandydatów na pełnienie funkcji rodziny zastępczej• Skutki zaburzenia przywiązania dla dziecka • Problemy emocjonalne dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej lub adopcji na skutek odrzucenia przez rodziców

naturalnych• Diagnoza zaburzenia przywiązania u dziecka i planowanie oddziaływań terapeutycznych• Obraz kliniczny dziecka przejawiającego zaburzenia więzi• Postawa dziecka wobec rodziców naturalnych• Doświadczenia dziecka w rodzinie naturalnej i ich wpływ na dalsze jego funkcjonowanie• Metody pracy rodzica zastępczego i opiekuna nad kształtowaniem korzystnych silnych więzi emocjo lanych z

dzieckiem• Metody terapeutyczne w pracy z dzieckiem prezentującym lękowy styl przywiązania• Czynniki prowadzone do problemów z wykształceniem więzi• Rola terapeuty w budowaniu relacji terapeutycznej z dzieckiem prezentującym unikający styl przywiązania

przywiązanie wobec opiekunów• Charakterystyka unikającego stylu przywiązania • Metody terapeutyczne w pracy z dzieckiem prezentującym unikający styl przywiązania• Zadania rodziców zastępczych i opiekunów w pracy z dzieckiem prezentującym unikający styl przywiązania


A.1. wykorzystywana podczas zajęć

• Beverly J. (2003). Leczenie dzieci po urazach psychicznych. Warszawa: PARPA• Bloomquist M. (2011). Trening umiejętności dla dzieci z zachowaniami problemowymi. Kraków: Wydawnictwo

Uniwersytetu Jagiellońskiego• Bidzan M. (2010). Niepłodność w ujęciu bio-psycho-społecznym. Kraków: Impuls• Bigos J. (2010). Dziecko z chmur. Warszawa: Wydawnictwo Nasza Księgarnia

• Czabała J. (1997). Czynniki leczące w psychoterapii. Warszawa : Wydaw. Naukowe PWN. • Jarmołowska A. (2007). Adopcja dziecka. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL• Kazdin A., Weisz J. (2006). Psychoterapia dzieci i młodzieży. Metody oparte na dowodach. Kraków: Wydawnictwo

Uniwersytetu Jagiellońskiego• Kendal P. (2010). Terapia dzieci i młodzieży. Procedury poznawczo – behawioralne. Kraków: Wydawnictwo

Uniwersytetu Jagiellońskiego• Motylicja M. (2002). Bajkoterapia. O lękach dzieci i nowej metodzie terapii. Poznań: Media Rodzina

• Radochoński M. (1984). Psychoterapia rodzinna w ujęciu systemowym. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie.

• Rembowski J. (1978). Rodzina w świetle psychologii. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne).• Rembowski J. (1972). Więzi uczuciowe w rodzinie. Warszawa: PWN.• Rostowska T. (2009). Psychologia rodziny. Małżeństwo i rodzina wobec współczesnych wyzwań. Warszawa: Difin S.A.• Satir V. (2002). Rodzina Tu powstaje człowiek. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.• Winogrodzka L. (2007). Rodziny zastępcze ich dzieci. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie - Skłodowskiej

Efekty uczenia się

• Znajomośćproblematykiprzywiązania ijego roli wrozwoju dziecka.

• Znajomośćspecyfiki rodzinyzastępczej iadopcyjnej.

• Znajomość metodpracy z rodzinąadopcyjną izastępczą oraz zdziećmiprzejawiającymizaburzeniaprzywiązania.

Wiedza• Student definiuje formy zastępczej opieki nad dzieckiem • Student definiuje przywiązanie i skutki jakie niesie w późniejszym życiu. • Student wymienia cechy, funkcje i specyfika więzi uczuciowych w rodzinie• Student opisuje etapy rozwoju przywiązania w życiu człowieka• Student ilustruje oddziaływania wychowawcze rodziców względem dziecka• Student ilustruje prawne aspekty funkcjonowania rodzin zastępczych• Student wymienia alternatywne formy opieki nad dzieckiem

• Student opisuje rodzinę w ujęciu teoretycznym• Student wymienia przyczyny i skutki umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej. • Student ilustruje psychologiczną sytuację kandydatów na rodzinę zastępczą oraz adopcyjną. • Student wymienia cele diagnostyczne oraz metody diagnozy kandydatów.

Umiejętności• Student konstruuje programy terapeutyczne do pracy z dzieckiem z zaburzeniami

przywiązania i ich opiekunami. • Student porównuje specyfikę rodzin adopcyjnych i zastępczych. • Student planuje i projektuje proces diagnostyczny kandydatów na rodziny zastępcze i

adopcyjne. • Student wyprowadza wnioski diagnostyczne na podstawie wywiadu z kandydatami. • Student ocenia zasadność wskazania kandydatów na rodzinę zastępczą. • Student bierze udział w rozwiązywaniu trudności sygnalizowanych przez rodzinę zastępczą i

adopcyjną. • Student klasyfikuje trudności zgłaszane przez rodziny zastępcze oraz adopcyjne. • Student na podstawie trudności zgłaszanych przez rodzinę zastępczą lub adopcyjną wybiera

odpowiedni sposób pracy terapeutycznej. • Student projektuje i proponuje oddziaływania terapeutyczne indywidualnie dostosowane do

potrzeb i możliwości dziecka oraz przewiduje skutki tych oddziaływań.

• Student organizuje dodatkowe, pozapsychologiczne formy pomocy dla dziecka. • Student rozpoznaje przyczyny niepowodzeń terapeutycznych.• Student poddaje krytyce skutki oddziaływań terapeutycznych.

Kompetencje społeczne (postawy)

• Student zachowuje ostrożność i krytycyzm w wyrażaniu opinii i diagnozy kandydatów na rodziny zastępcze i adopcyjne.

• Student dyskutuje na temat wyników badań z innymi specjalistami w tej dziedzinie. • Student zachowuje otwartość na propozycje oddziaływań terapeutycznych innych

specjalistów oraz nowe metody terapeutyczne. • Student pracuje samodzielnie nad wytyczonymi przez siebie celami terapeutycznymi. • Student wykazuje kreatywność w projektowaniu metod terapeutycznych. • Student przejawia zachowania dzięki którym pracuje w zespole. Potrafi wcielić się w rolę

zarówno osoby kierującej, jak i członka zespołu. • Student troszczy się o komfort oddziaływań terapeutycznych dla dziecka i jego opiekuna. • Student wykazuje odpowiedzialność za efekty terapii. • Student jest zorientowany na osiągnięcie efektów terapeutycznych dostosowanych do

możliwości pacjenta. • Student akceptuje oddziaływania opiekunów w procesie rehabilitacji dziecka. • Student jest wrażliwy na uwagi innych.

[email protected]. 694 652 159

OPIS KURSÓW Z POZIOMU B

Nazwa przedmiotuNadpobudliwość psychoruchowa i zaburzenia zachowania wśród dzieci i młodzieży

Kod ECTSUzupełnia pracownik toku studiów, według ustalonego w UG wzoru



psychologia jednolite studia mgr stacjonarne/niestacjonarne

Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)prof. UG, dr hab. Małgorzata Lipowska



2 pkt ECTS (50 - 60 godz) - zajęcia dydaktyczne z udziałem prowadzącego; konsultacje z prowadzącym zajęcia; samodzielne studiowanie literatury i materiałów oraz przygotowanie do poszczególnych zajęć; 2 pkt ECTS (50 - 60 godz) – samodzielna praca studenta – przygotowywanie do egzaminu

A. Formy • wykład


C. Liczba godzin • wykład – 30 h

Cykl dydaktyczny

semestr letni

Status przedmiotu• fakultatywny• obowiązkowy dla ścieżki PDiM


Metody dydaktyczne• wykład problemowy z prezentacją multimedialną



B. Formy zaliczenia • egzamin testowy

C. Podstawowe kryteria • egzamin z wykładów wskazanej przez Prowadzącego problematyki

z listy lektur


Cele przedmiotuPrzekazanie studentom wiadomości na temat zespołu hiperkinetycznego oraz zaburzeń zachowania u dzieci i młodzieży oraz współwystępujących z nim zaburzeń rozwojowych.


• Definicje nadpobudliwości psychoruchowej, zaburzeń zachowania• Klasyfikacja – ADHD, HK czy nadpobudliwość, ODD, CD• Częstość występowania, • Etiologia zespołu hiperkinetycznego i zaburzeń zachowania• Symptomy zaburzeń, • Typologia zespołu hiperkinetycznego, oraz zaburzeń zachowania• Funkcjonowanie szkolne uczniów nadpobudliwych oraz uczniów z zaburzeniami zachowania• Współwystępowanie innych zaburzeń, • Metody pracy z dzieckiem nadpobudliwym i dzieckiem z zaburzeniami zachowania


A.1. wykorzystywana podczas zajęć • Kołakowski, A., Wolańczyk, T., Pisula, A., Skotnicka, M., Bryńska, A. (2010). ADHD – zespół nadpobudliwości

psychoruchowej. Przewodnik dla rodziców i wychowawców. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne• Wolańczyk, T. i Komender J. (red.) (2005). Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci. Warszawa: PZWL.• Lipowska, M. (2011). Dysleksja i ADHD – współwystępujące zaburzenia rozwoju. Neuropsychologiczna analiza

deficytów pamięci. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.A.2. studiowana samodzielnie przez studenta• Borkowska, A.R. (2008). Procesy uwagi i hamowania reakcji u dzieci z ADHD z perspektywy rozwojowej

neuropsychologii klinicznej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.• Cooper, P., Idens, K. (2001). Zrozumieć dziecko z nadpobudliwością psychoruchową. Warszawa: APS.• Święcicka, M. (2003) (red). Problemy psychologiczne dzieci z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej.

Warszawa: Wydawnictwo Emu.• Zielińska, M. (2012). Jak reagować na agresję uczniów? Gdańsk, Harmonia Universalis.

B. Literatura uzupełniająca• Barkley, R.A. (2006). Attention-deficit/ hyperactivity disorder – A handbook for diagnosis and treatment. New

York: The Guilford Press.• ICD-10. Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja dziesiąta.

Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne (2000) Kraków – Warszawa: Vesalius.

• Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne (2000). Kraków-Warszawa: Vesalius.

• Wciórka, J. (2008) (red.). Kryteria Diagnostyczne według DSM-IV-TR. Wrocław: Elsevier Uban & Partner.Efekty uczenia się Wiedza K_W05; K_W10

Ma uporządkowaną i pogłębioną wiedzę na temat specjalizacji psychologii, obejmującą terminologię, teorię i metodykę. Student definiuje zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi oraz zaburzenia zachowania. Rozpoznaje objawy kryterialne ADHD oraz CD, wymienia zachowania charakterystyczne dla zespołów.Ma pogłębioną i rozszerzoną wiedzę na temat biologicznych, pedagogicznych, społecznych i filozoficznych podstaw funkcjonowania psychicznego człowieka; rozumie istotę funkcjonalności i dysfunkcjonalności, harmonii i dysharmonii, normy i patologii. Student rozróżnia zespół hiperkinetyczny od spektrum zachowań nadpobudliwych wyjaśnia podłoże ADHD i CD.

Umiejętności K_U02; K_U07; K_U08Potrafi wykorzystywać i integrować wiedzę teoretyczną z zakresu psychologii oraz powiązanych z nią dyscyplin w celu analizy złożonych problemów psychologicznych, wychowawczych, pomocowych czy terapeutycznych, a także diagnozowania i projektowania działań praktycznych. Student posiada umiejętność analizowania zachowań ze spektrum nadpobudliwości i klasyfikuje jedo grup objawów ADHD i CD. Ma pogłębione umiejętności obserwowania, diagnozowania, racjonalnego oceniania złożonych sytuacji psychologicznych oraz analizowania motywów i wzorów ludzkich zachowań. Student weryfikuje zachowania nadpobudliwe z perspektywy objawów ADHD i CD. Analizuje obszar zaburzeń współwystępujących z zespołem hiperkinetycznym.Potrafi sprawnie posługiwać się wybranymi ujęciami teoretycznymi w celu analizowania podejmowanych działań praktycznych. Student poddaje krytyce teorie nt. etiologii ADHD oraz CDi ocenia szanse skuteczności podejmowania konkretnych kroków terapeutycznych odwołując się do objawów kryterialnych.

Kompetencje społeczne (postawy) K_K01; K_K03Ma pogłębioną świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego rozwoju osobistego i zawodowego. Docenia znaczenie nauk psychologicznych dla rozwoju jednostki i prawidłowych więzi w społeczeństwie, ma pozytywne nastawienie do nabywania wiedzy z zakresu studiowanej dyscypliny naukowej i budowania warsztatu pracy psychologa.Student zachowuje ostrożność w wyrażaniu opinii dotyczących diagnozy ADHD oraz CD i wyboruadekwatnych metod oddziaływania terapeutycznego.

[email protected]

Nazwa przedmiotuZaburzenia afektywne u dzieci i młodzieży

Kod ECTS


Studia kierunek stopień tyb specjalność specjalizacja

Psychologia jednolite mgr stacjonarne/niestacjonarne NBP PKPDiM

Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)Dr hab. Wioletta Radziwiłłowicz


2 pkt ECTS (50 - 60 godz) – zajęcia dydaktyczne z udziałem prowadzącego; konsultacje z prowadzącym zajęcia; samodzielne studiowanie literatury i materiałów do zajęć; czas trwania egzaminu2 pkt ECTS (50-60 godz) – samodzielna praca studenta– przygotowanie do egzaminu

A. Formy zajęć • wykład


C. Liczba godzin

30 godz. Cykl dydaktyczny

III – V rok, semestr letni

Status przedmiotu• obowiązkowy dla specjalizacji Psychologia dzieci

i młodzieży


Metody dydaktyczne

• wykład



B. Formy zaliczenia • egzamin pisemny: testowy

C. Podstawowe kryteria oceny:zgodne z kluczem odpowiedzi testowych w teście wielokrotnego wyboru

Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymiNależy określić:A. Wymagania formalne: psychopatologia, psychologia kliniczna dzieckaB. Wymagania wstępne: pełen zakres wiedzy z wyżej wymienionych przedmiotów studiów

Cele przedmiotuCelem zajęć jest przedstawienie aktualnego stanu wiedzy na temat biologicznych, psychologicznych i społecznych czynników oraz procesów rozwojowych, które odgrywają rolę w etiologii depresji oraz innych zaburzeń afektywnych u dzieci, młodzieży i dorosłych oraz utrzymywaniu się ich objawów. Omówione badania kliniczne mają implikacje praktyczne, gdyż zmiana kontekstowych (czyli rodzicielskich, rodzinnych i społecznych) czynników ryzyka jest konieczna, by złagodzić trudności dzieci imłodzieży z zaburzeniami afektywnymi w realizacji kolejnych zadań rozwojowych. Celem zajęć jest poszerzenie wiedzy klinicznej o rodzinie z osobami cierpiącymi na zaburzenia afektywne oraz charakterystyka procesów wewnątrzrodzinnych, a


także próba wyodrębnienia najważniejszych predyktorów, będących czynnikami ryzyka bądź czynnikami ochronnymi.

Treści programowe1. Epidemiologia depresji oraz innych zaburzeń afektywnych (rozpowszechnienie w Polsce i na świecie, przyczyny uzyskiwania zróżnicowanych wyników badań nad epidemiologią zaburzeń afektywnych).2. Obraz kliniczny depresji oraz innych zaburzeń afektywnych.3. Konsekwencje psychospołeczne depresji oraz innych zaburzeń afektywnych.4. Modele depresji.4.1. Mechanizmy biologiczne w etiologii zaburzeń afektywnych (czynniki genetyczne, struktura i funkcja ośrodkowego układu nerwowego, podłoże hormonalne zaburzeń afektywnych). 4.2. Teorie psychologiczne (psychodynamiczne, poznawcze, interpersonalne, model rozwojowy – synteza wszystkich podejść).5. Metody terapii osób z rozpoznaniem depresji i innych zaburzeń afektywnych (psychodynamiczna, interpersonalna, systemowa, poznawczo-behawioralna).Wykaz literatury A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu):

1. Garland C. (2009), Czym jest trauma. Podejście psychoanalityczne, Oficyna Ingenium, Warszawa. 2. Greszta E. (2006), Depresja wieku dorastania. Zachowania rodziców jako czynnik ochronny lub czynnik ryzyka

depresji u dorastających dzieci, Wydawnictwo SWPS „Academica”, Warszawa.3. Segal H. (2005), Pozycja depresyjna [w:] Wprowadzenie do teorii Melanie Klein, Gdańskie Wydawnictwo

Psychologiczne, Gdańsk, 85-99.4. Yapko M. (1996), Kiedy życie boli. Dyrektywy w leczeniu depresji. Strategiczna terapia krótkoterminowa, Gdańskie

Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.5. McCauley E., Pavlidis K., Kendall K. (2001), Developmental precursors of depression: the child and the social

environment [in:] The depressed child and adolescent, ed. I.M. Goodyer, Cambridge University Press, Cambridge, 46-78.

6. Huflejt-Łukasik M. (1994), Podejście psychodynamiczne [w:] Psychoterapia. Szkoły, zjawiska, techniki i specyficzne problemy, red. L. Grzesiuk, PWN, Warszawa, 405-420.

7. Huflejt-Łukasik M. (1999), Depresja – wybrane modele teoretyczne (część pierwsza), „Nowiny Psychologiczne”, 1, 5-20.

8. Radziwiłłowicz W. (2010), Depresja u dzieci i młodzieży. Analiza systemu rodzinnego – ujęcie kliniczne, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków.

B. Literatura uzupełniająca:1. Lebovici S. (2008), Depresja dziecięca [w:] Psychoanaliza współcześnie. Dziecko w terapii, red. K. Walewska, MediPage,

Warszawa, 39-53.

2. Walewska K. (2003), Adolescencja z perspektywy terapii, „Dialogi”, 1-2, 7-14.

3. Świtała J. (2005), Teorie relacji z obiektem Otto F. Kernberga i Williama R.D. Fairbairna – analiza porównawcza wybranych zagadnień teoretycznych [w:] Współczesna psychoanaliza. Modele konfliktu i deficytu, red. L. Cierpiałkowska,J. Gościniak, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań, 113-148.

4. Kostowski W. (2004), Współczesne kierunki badań nad patomechanizmem stresu i depresji i ich znaczenie w kształtowaniu poglądów na działanie leków przeciwdepresyjnych, „Psychiatria”, 1(2), 63-71.

5. Rybakowski J. (2008), Koncepcja spektrum choroby afektywnej dwubiegunowej, „Psychiatria”, 5(3), 75-82.

6. Bierkowska B., Rybakowski J. (1994), Choroba afektywna dwubiegunowa z szybką zmianą faz, „Psychiatria Polska”, 28, 443-454.

7. Hauser J., Leszczyńska-Rodziewicz A. , Skibińska M. (2005), Wspólne podłoże genetyczne schizofrenii i choroby afektywnej dwubiegunowej? „Psychiatria”, 2(3), 145-153.

8. Cuellar A.K., Johnson S.L, Winters R. (2006), Odrębności między depresją w chorobie afektywnej dwubiegunowej i jednobiegunowej, „Psychiatria”, 3(1), 27-54.

Efekty uczenia się WiedzaK_W10 Ma pogłębioną i rozszerzoną wiedzę na temat biologicznych, psychologicznych i społecznych podstaw funkcjonowania psychicznego człowieka; rozumie istotę funkcjonalności i dysfunkcjonalności, harmonii i dysharmonii, normy i patologii.

UmiejętnościK_U02 Potrafi wykorzystywać i integrować wiedzę teoretyczną z zakresu psychologii oraz powiązanych z nią dyscyplin w celu analizy złożonych problemów psychologicznych, pomocowych i terapeutycznych, a także diagnozowania i projektowania działań praktycznych.K_U07 Ma pogłębione umiejętności obserwowania, diagnozowania, racjonalnego oceniania złożonych sytuacji psychologicznych oraz analizowania motywów i wzorów ludzkich zachowań.

Kompetencje społeczne (postawy)K_K03 Docenia znaczenie nauk psychologicznych dla rozwoju jednostki i prawidłowych więzi w społeczeństwie, ma pozytywne nastawienie do nabywania wiedzy z zakresu studiowanej dyscypliny naukowej i budowania warsztatu pracy psychologa.

[email protected]

Nazwa przedmiotuPsychologia zachowań agresywnych w ujęciu rozwojowym i klinicznym

Kod ECTS



Psychologia jednolite mgr stacjonarne/niestacjonarne nazwa* PKPDiMPSiPSP

Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)Dr Agata Goździewicz

Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin Liczba punktów ECTS: 4

(godziny zajęć: 30; czytanie i samodzielne analizowanie tekstów: 30; nauka do egzaminu: 60 ; konsultacje: 5)

A. Formy zajęć: wykład

B. Sposób realizacji: w sali dydaktycznej


Cykl dydaktyczny: III – V rok, semestr letni



Metody dydaktyczne: wykład Forma i sposób zaliczenia oraz podstawowe kryteria oceny lub wymagania egzaminacyjne

A. Sposób zaliczenia: egzamin

B. Formy zaliczenia: egzamin pisemny (pytania testowe)


C. Podstawowe kryteria - sprawdzenie wiedzy dotyczącej terminologii oraz sprawdzenie

świadomości znaczenia nauk psychologicznych w wyjaśnianiu zachowań agresywnych w kontekście rozwoju jednostki i w odniesieniu do zaburzeń klinicznych: egzamin

- sprawdzenie umiejętności analizowania motywów i wzorów agresywnych zachowań: egzamin

Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymiA. Wymagania formalne: psychologia społeczna, psychologia rozwoju człowieka, wstęp do psychologii klinicznej

dorosłego, wstęp do psychologii klinicznej dzieci i młodzieżyB. Wymagania wstępne:

Cele przedmiotu

Celem wykładu jest nabycie wiedzy psychologicznej dotyczącej uwarunkowań agresji oraz zapoznanie studentów ze związkiem zmian rozwojowych w ciągu życia z zachowaniami agresywnymi oraz zależnościami pomiędzy wybranymi zaburzeniami psychicznymi a zachowaniami agresywnymi, jak też technikami pomiaru agresji oraz możliwościami jej profilaktyki i terapii.

Treści programowe

A. Problematyka wykładu• Pojęcie agresji oraz uwarunkowania agresji• Techniki badania agresywnego zachowania• Zmiany rozwojowe a zachowania agresywne• Różnice indywidualne, rozwój psychiczny człowieka a zachowania agresywne• Socjalizacja a zachowania agresywne• Agresja w rodzinie • Agresja w różnych obszarach życia społecznego• Osobowość a agresja u ludzi dorosłych• Agresja a wybrane zaburzenia psychiczne dzieci i młodzieży oraz osób dorosłych• Agresja a wybrane aspekty przestępczości dzieci i młodzieży oraz osób dorosłych


A.1. wykorzystywana podczas zajęć:1) Binczycka-Anholzer, M. (red.) (2001) Agresja i przemoc a zdrowie psychiczne. Warszawa-Poznań: Polskie

Towarzystwo Higieny Psychicznej.2) Brzezińska, A. I. i Hornowska, E. (red.) (2007). Dzieci i młodzież wobec agresji i przemocy. Warszawa: Wydawnictwo

Naukowe SCHOLAR. 3) Frączek, A. i Zumkley, H. (red.) (1993). Socjalizacja a agresja. Warszawa: IPs PAN WSPS.4) Kubacka-Jasiecka, D. (2006). Agresja i autoagresja z perspektywy obronno-adaptacyjnych dążeń Ja. Kraków:

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.5) Obuchowska, I. (1989). Przemoc w wychowaniu, Kwartalnik Pedagogiczny, 4, 134, 27-41

A.2. studiowana samodzielnie przez studenta: 1) Brzezińska, A. I. i Hornowska, E. (red.) (2007). Dzieci i młodzież wobec agresji i przemocy. Warszawa: Wydawnictwo

Naukowe SCHOLAR.2) Krahé, B. (2005). Agresja. Gdańsk: GWP.

B. Literatura uzupełniająca:

1) Czub, M. (1992). Zachowania agresywne – agresja – osiąganie. Analiza zjawiska agresji jako istotnego czynnika w procesie socjalizacji, Kwartalnik Pedagogiczny, 1, 141, 123-132.

2) Grochulska, J. (1993). Agresja u dzieci. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.3) Loeber, R. i Hay, D. (1997). Key issues in the development of aggression and violence from childhood to early

adulthood, Annual Review of Psychology, 48, 371-410.4) Majchrzyk, Z. (2004). Nieletni, młodociani, dorośli zabójcy i mordercy. Gdzie kończy się norma a zaczyna patologia.

Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.5) Pastwa-Wojciechowska, B. (2004). Naruszanie norm prawnych w psychopatii. Analiza

kryminologiczno-psychologiczna. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.6) Ranschburg, J. (1993). Lęk, gniew, agresja. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.7) Wolińska, J. M. (2010). Agresywność młodzieży. Problem indywidualny i społeczny. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Efekty uczenia się

(K_W08)

(K_W09)

(K_U01)

(K_U02)

(K_K03)

(K_K08)

Wiedza

- Student ma pogłębioną i rozszerzoną wiedzę na temat psychologicznych podstaw zachowań agresywnych przejawianych przez człowieka w kontekście zmian rozwojowych oraz zaburzeń psychicznych- Student ma uporządkowaną wiedzę dotyczącą technik pomiaru zachowań agresywnych oraz możliwości ich profilaktyki i terapii

Umiejętności- Student posiada pogłębione umiejętności obserwowania, wyszukiwania i przetwarzania informacji na temat zachowań agresywnych, przy użyciu różnych źródeł oraz interpretowania ich zpunktu widzenia psychologii zaburzeń i psychologii rozwoju człowieka - Student potrafi wykorzystywać i integrować wiedzę teoretyczną z zakresu psychologii zachowań agresywnych w celu analizy złożonych problemów psychologicznych

Kompetencje społeczne (postawy)- Student docenia znaczenie nauk psychologicznych dla rozwoju jednostki i prawidłowych więzi wspołeczeństwie, ma pozytywne nastawienie do nabywania wiedzy z zakresu psychologii zachowań agresywnych

- Student jest świadomy istnienia etycznego wymiaru w badaniach naukowych dotyczących zachowań agresywnych człowieka

[email protected]

Nazwa przedmiotuProblematyka kontaktu w diagnozie i terapii dzieci i młodzieży

Kod ECTS


Studia kierunek Stopień tryb specjalność specjalizacja

psychologia I, II lub jednolite mgr stacjonarne/niestacjonarne nazwa* PK,,PDiM

Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)dr Magdalena Chrzan-Dętkoś

Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin Liczba punktów ECTS2 punktyA. Formy zajęć

• konwersatorium,


1 pkt ECTS (25 - 30 godz )– zajęcia dydaktyczne z udziałem prowadzącego; konsultacje z prowadzącym zajęcia; samodzielne studiowanie literatury i materiałów do zajęć; czas trwania egzaminu1 pkt ECTS (25 - 30 godz) – samodzielna praca studenta – przygotowanie do egzaminu



Cykl dydaktyczny

III – V rok, semestr letni



Metody dydaktyczne• wykład konwersatoryjny / wykład z prezentacją

multimedialną• analiza zdarzeń krytycznych (przypadków)



B. Formy zaliczenia • egzamin pisemny: testowy / z pytaniami (zadaniami) otwartymi /

dłuższa wypowiedź pisemna (rozwiązywanie problemu)



Cele przedmiotuCelem przedmiotu jest zapoznanie studentów ze specyfiką kontaktu klinicznego z dzieckiem i jego rodzicami. Charakterystyka ijakość kontaktu dziecka/nastolatka z psychologiem stanowi istotny walor diagnostyczny umożliwiający rozumieniecierpienia/kłopotów konsultowanego dziecka. Celem przedmiotu jest zdobycie wiedzy teoretycznej istotnej dla postępowaniadiagnostycznego jak i rozumienia indywidualnej sytuacji danego dziecka i jego rodziny.

Treści programowe- Kontakt kliniczny. Diagnoza dziecka. Zasady ustalenie kolejnych etapów kontaktu z dzieckiem i jego rodzicami. - Specyfika kontaktu klinicznego z dzieckiem i jego rodzicami; sytuacja psychologiczna dziecka doświadczającego trudności

rozwojowych i jego rodziny; specyfika kontaktu klinicznego z rodzicami dziecka doświadczającego trudności rozwojowych .

- Konsultacje terapeutyczne dla rodziców z małymi dziećmi (w wieku 0- 3) – studia przypadku.- Rozmowa i zabawa jako metoda pozostawania w kontakcie – analiza rozmów z rodzicami oraz zabaw, rysunków dzieci

dokonanych przez uczestników zajęć- Nawiązywane kontaktu i sojuszu terapeutycznego z rodzicami dziecka- Metody służące obserwacji kontaktu w sytuacji klinicznej, diagnoza więzi emocjonalnej łączącej dziecko z głównymi

opiekunami. Wykaz literatury

A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu):A.1. wykorzystywana podczas zajęć

Czownicka, Zalewska, (1988). Więź emocjonalna dziecka z matką jako przedmiot diagnozy klinicznej. W: Kościelska (red.) Studia z psychologii klinicznej dziecka

Senator D. (2004) Więź emocjonalna – poszukiwanie siebie w relacji z drugą osobą. W: Kmita, Kaczmarek (red) Wczesna interwencja terapeutyczna wobec małego dziecka i jego rodziny. Święcicka, M. , Zalewska M. (red) (2005) Problematyka kontaktu w diagnozie i terapii dzieci. Warszawa, Emu.

Duchy w dziecinnym pokoju: psychoanalityczne podejście do problemów zaburzonej relacji matka – dziecko. Selma Freiberg, Edna Adelson, Vivian Shapiro (1975). Journal of the American Academy of Child Psychiatry, 14(3), 386–422.

Liebermann A. F. , Padro E. N, van Horn P., Harris W. W. (2005) Angels in the nursery: The intergenerational transmission of benevolent parental influences. Vol. 26(6), 504–520.

Kaczmarek T. (2001) Psychoterapia dzieci z diagnozą poważnych zaburzeń w rozwoju. W: Swięcicka M. (2001) Pomocpsychologiczna dziecku z zaburzeniami rozwoju i jego rodzinie. CMPP-P, Warszawa.

Gracka-Tomaszewska M. (2005) Kontakt w procesie terapii dziecka z zaburzeniami kontaktu. W: Święcicka, M. , Zalewska M.(red) Problematyka kontaktu w diagnozie i terapii dzieci. Warszawa, Emu.

Radoszewska J. (2004) Rozmowa kliniczna. W: J. Przesmycka – Kamińska (red.) Diagnoza psychologiczna dzieci z trudnościamiporozumiewaniu się werbalnym. Wrocław. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego A.2. studiowana samodzielnie przez studenta

B. Literatura uzupełniającaRadoszewska J. (2005) Natura kontaktu z dzieckiem odmawiającym jedzenia i jego matką. W: Święcicka, M. , Zalewska M.

(red) Problematyka kontaktu w diagnozie i terapii dzieci. Warszawa, Emu. Zalewska, M. (1998). Dziecko w autoportrecie z zamalowaną twarzą. Psychiczne mechanizmy zaburzeń tożsamości dzieci

głuchych i dzieci słyszących z opóźnionym rozwojem mowy. Warszawa: Jacek Santorski & Co (wybrane rozdziały).Święcicka, M. , Zalewska M. (red) (2005) Problematyka kontaktu w diagnozie i terapii dzieci. Warszawa, Emu.Święcicka M., Schier K. (2011) Metody diagnozy w psychologii klinicznej dziecka i rodziny. Warszawa: WYd. Emu.

Efekty uczenia się WiedzaStudent będzie potrafił zdefiniować specyfikę kontaktu z dziećmi w danej grupie wiekowej. Będzieumiał odnieść aktualną sytuację dziecka, jego ewentualne trudności do aspektu rozwojowego. Będzie umiał również wykorzystać dane płynące z kontaktu klinicznego z dzieckiem i jego rodzicami do diagnozy psychologicznej dziecka i jego rodziny. Student będzie umiał rozróżnić zjawiska rozwojowe od sytuacji psychopatologicznych.

UmiejętnościStudenci zapoznają się z przeglądem literatury dotyczącym nawiązywania kontaktu z dzieckiem, nastolatkiem i jego rodzicami. Naucza się wyciągać wnioski na podstawie obserwacji sytuacji klinicznej. Będą umieli również uargumentować swoje sądy sięgając do odpowiedniej literatury. Będą w stanie również poddać krytyce i weryfikacji wstępne postawione hipotezy odnośnie rozumienia danej sytuacji klinicznej.

Kompetencje społeczne (postawy)Studenci uczestniczący w zajęciach nauczą się dyskutować, zachowując wrażliwość i otwartości dla rozumieniu sytuacji poszczególnych pacjentów i ich rodzin. Zostaną uwrażliwieni na znaczenieposzczególnych zachowań, zorientowani na indywidualne rozumienie poszczególnych sytuacji.

[email protected]

Nazwa przedmiotuPedagogika ogólna




psychologia jednolite mgr stacjonarne/niestacjonarne nazwa* nazwa*

Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)Prof. UG, dr hab. Kazimierz Kossak-Główczewski






A. Formy zajęć wybierane z przygotowanej listy, zgodnie z Rozporządzeniem Rektora UG:• wykład, prezentacje studentów

B. Sposób realizacji zajęć wybrany z przygotowanej listy:• zajęcia w sali dydaktycznej

C. Liczba godzin 30

Cykl dydaktyczny

semestr letni

Status przedmiotuUzupełnia pracownik toku studiów:

• obowiązkowy / fakultatywny

Język wykładowyZasadniczo podaje się tylko jeden język, w jakim prowadzone są zajęcia. Wyjątki zostaną omówione w „Przewodniku po sylabusie”

Metody dydaktyczneMożna wybrać metodę/metody z przygotowanej listy lub opisać własny sposób pracy ze studentami,na przykład:

• wykład / wykład problemowy / wykład konwersatoryjny / wykład z prezentacją multimedialną wykonaną przez studentów


A. Sposób zaliczenia wybierany z przygotowanej listy, zgodnie z Regulaminem Studiów UG:

• egzamin

B. Formy zaliczenia wybierane z przygotowanej listy, na przykład:• egzamin pisemny: testowy / z pytaniami (zadaniami) otwartymi • wykonanie pracy zaliczeniowej: przygotowanie projektu lub

prezentacji / przeprowadzenie badań i prezentacja ich wyników (pisemna / ustna) / wykonanie określonej pracy praktycznej

• ustalenie oceny zaliczeniowej na podstawie ocen cząstkowych otrzymywanych w trakcie trwania semestru

C. Podstawowe kryteria oceny lub wymagania egzaminacyjne określane są indywidualnie, jednak powinny zachować stosowność wobec zaplanowanych efektów uczenia się

Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymiNależy określić:A. Wymagania formalne: psychologia ogólna i rozwojowa, filozofia i socjologiaB. Wymagania wstępne: wystarczające w toku studiów pięcioletnich

Cele przedmiotuZapoznanie studentów z podstawowymi kategoriami i zjawiskami (praktykami) społeczno – edukacyjnymi a także z różnymi koncepcjami myślenia pedagogicznego. Zwrócenie uwagi na różne teoretyczności pedagogiki (paradygmaty) na tle procesów globalizacji i różnicowania.

Treści programowe

A. Problematyka wykładu

1.Kryzys kultury współczesnej (kryzys scjentyzmu, kryzys kultury/wartości, kryzys państwa narodowego itp.) a kryzys edukacjiw świetle światowych raportów edukacyjnych (min. Foura, Botkina, Delorsa).

2.Dwa procesy społeczne globalizacja i regionalność ich epistemologie, ontologie, aksjologie – i racjonalności preferowaneprzez nie a problematyka tożsamości (teorie rozwoju tożsamości) i podmiotowości itp. jako wyzwania dla współczesnej edukacjiw teorii i praktyce.

3.Pedagogika i jej naukowa tożsamość, podziały nauk o wychowaniu, dylematy metodologiczne pedagogiki (np. pedagogika jako dyscyplina naukowa czy dyscyplina humanistyki). Pedagogika a inne nauki humanistyki. Zależność sposobu uprawiania pedagogiki od rozumienia wychowania. Aporie pedagogiczne.

4.Wybrane, główne paradygmaty pedagogiczne (pedagogika naukowa, instrumentalna, ideologiczna, humanistyczna,pedagogika dialogu, pedagogika postmodernistyczna i krytyczna oraz emancypacyjna i alterntywna). Adaptacja a emancypacja.

5.Przykładowa charakterystyka szkoły herbartowskiej, progresywistycznej i socjalistycznej. Złożenia filozoficzne, cele, strukturateorii itp.

6.Problematyka socjalizacji, wychowania, kulturacji. Zależności między wychowaniem a kulturą. Znaczenie socjalizacji dlarozwoju człowieka i społeczeństwa; osobowość – kultura - socjalizacja. Socjalizacja w małej grupie (socjalizacja w szkole, wgrupie przestępczej itp.).

7.Edukacja regionalna, narodowa, globalna, dylematy i pytania o kulturę masową.


A.1. wykorzystywana podczas zajęć 1.Śliwerski B. (1998). Współczesne teorie i nurty wychowania. Warszawa

2.Pedagogika. (2003) (Red.) Kwieciński Z., Śliwerski B. Warszawa. T. 1.

3.Sośnicki K. (1967). Rozwój pedagogiki zachodniej na przełomie XIX i XX wieku. Gdańsk.

4.Herbart J.F. (1967) Pisma pedagogiczne. Wrocław-Warszawa-Kraków.

5.Hejnicka-Bezwińska T. (1990) Paradygmat instrumentalny w Polsce. W: Kwieciński Z., Witkowski L. (Red.) Ku pedagogii pogranicza. Toruń.

6.Freinet C. (1967) O szkołę ludową. Warszawa.

7.Dewey J. (1966) Demokracja i wychowanie. Wstęp do filozofii wychowania. Warszawa.

8.Pedagogika. (2006) (Red.) Śliwerski B. Gdańsk. T. 1-2-3.

A.2. studiowana samodzielnie przez studenta1. Hejnicka-Bezwińska T. (2008). Pedagogika ogólna. Warszawa.

B. Literatura uzupełniającaGadamer H.-G. (1992) Dziedzictwo Europy. Warszawa.

Efekty uczenia się

Pole to zawiera opis zakładanych efektów uczenia się, czyli tego, co student powinien po zakończeniu zajęć wiedzieć, rozumieć i być zdolny wykonać, dlatego: • uwzględnia się tylko

efekty możliwe do sprawdzenia (mierzalne /weryfikowalne)

• w opisie efektów wykorzystuje się tak zwane czasowniki operacyjne (przykłady w kolumnie obok oraz w „Przewodniku”)

Najszerszym punktem odniesienia w formułowaniu efektów uczenia się są Krajowe Ramy Kwalifikacji”, najbliższym -„Cele przedmiotu”

WiedzaK_WO3, student wie jakie są dylematy metodologiczne pedagogiki, nazywa je poprawnie, potrafi wyjaśnić różnice między szkołami, koncepcjami, opisuje poprawnie różne paradygmaty edukacyjne.

UmiejętnościK_UO8, stosuje wiedzę do oceny koncepcji edukacyjnych, potrafi dowieść jakie założenia filozoficzne lub ideologiczne zawierają w sobie różne rozwiązania edukacyjne. Nauczył się także umiejętności analizowania koncepcji pedagogicznych. Klasyfikuje je.

Kompetencje społeczne (postawy)K_KO3, do proponowanych rozwiązań edukacyjnych w skali kraju, gminy. Za punkt wyjścia w swych analizach i refleksjach przyjmuje punkt widzenia jednostki i grupy lokalnej.

KontaktAdres: [email protected], Tel: 605137515

Nazwa przedmiotuGenetyczne uwarunkowania zaburzeń psychicznych

Kod ECTS



Psychologia Jednolite mgr Stacjonarne / niestacjonarne

Neurobiopsychologia Psychologia kliniczna

Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)Wykład: dr Adrianna Kilikowska, dr Anna Wysocka

Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin Liczba punktów ECTS - 32 pkt ECTS (50 godz) – zajęcia dydaktyczne z udziałem prowadzącego; konsultacje z prowadzącym zajęcia; samodzielne studiowanie literatury i materiałów do zajęć; czas trwania egzaminu1 pkt ECTS (25 godz) – samodzielna praca studenta – przygotowanie do egzaminu

A. Formy zajęć • wykład



C. Liczba godzin • wykład: 30 godz.

Cykl dydaktyczny

III rok, semestr VI letni

Status przedmiotu• obowiązkowy dla specjalności

Neurobiopsychologia


Metody dydaktyczne• wykład z prezentacją multimedialną• z wykorzystaniem: gry symulacyjne,

rozwiązywanie zadań



B. Formy zaliczenia • egzamin pisemny testowy

C. Podstawowe kryteria • egzamin obejmuje materiał z wykładu• egzamin pisemny oceniany jest wg wskaźnika procentowego

(„Regulamin Studiów UG”) Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymi

Brak

Cele przedmiotu1. Zapoznanie studentów z podstawami genetyki z uwzględnieniem elementów genetyki zachowania.2. Zrozumienie mechanizmów dziedziczenia chorób genetycznych. 3. Poznanie podstawowych metod badawczych genetyki zachowania. 4. Zapoznanie studentów z czynnikami genetycznymi w etiologii zaburzeń psychicznych.5. Wprowadzenie podstaw genetyki molekularnej.

. Treści programowe

A. Problematyka wykładu1. Wprowadzenie do genetyki człowieka i genetyki zachowania: I i II prawo Mendla, cechy mendlowskie człowieka;

analiza rodowodów; współdziałanie alleliczne i niealleliczne genów; geny letalne, semiletalne i subwitalne;odziedziczalność; antycypacja genetyczna; imprinting genomowy; cechy sprzężone, ograniczone i związane zpłcią; genetyka cech ilościowych; genetyka populacyjna.

2. Metody badawcze genetyki zachowania.3. Podstawy genetyki molekularnej: budowa DNA i ekspresja genów; organizacja genomu człowieka; techniki

molekularne stosowane w badaniach genetycznych. 4. Czynniki genetyczne w etiologii zaburzeń psychicznych i niepełnosprawności intelektualnej: rodzaje i przyczyny

mutacji; zaburzenia dziedziczone monogenowo; zaburzenia wynikające z aberracji chromosomowych; zaburzenia opodłożu poligenowym.

5. Współczesne problemy genetyczne.


A.1. wykorzystywana podczas zajęć

• Piątkowska B., Goc A., Dąbrowska G. Zbiór zadań i pytań z genetyki, cz. I Genetyka ogólna. Wydawnictwo UMK,

Toruń 1998.A.2. studiowana samodzielnie przez studenta• Charon K. M., Świtoński M. Genetyka zwierząt. PWN Warszawa, 2000.• Bal J. Biologia molekularna w medycynie – Elementy genetyki klinicznej. PWN Warszawa, 2006. • Winter P.C., Hickey G.I., Fletcher H.L. Krótkie wykłady – Genetyka. PWN Warszawa, 2000.

• Oniszczenko W., Dragan W. Genetyka zachowania w psychologii i psychiatrii. Wydawnictwo NaukoweSCHOLAR, Warszawa, 2008.

B. Literatura uzupełniająca• Drewa, G. Podstawy genetyki dla studentów i lekarzy. Volumed Wrocław, 1995.

• Korf, B. R. Genetyka człowieka. Rozwiązywanie problemów medycznych. PWN Warszawa, 2003.• Plomin, R., DeFries, J.C., McClearn, G.E., McGuffin, P. Genetyka zachowania. PWN, Warszawa, 2001.

• Rybakowski, J., Hauser, J. (red). Genetyka molekularna zaburzeń psychicznych. Polskie TowarzystwoPsychiatryczne, Kraków, 2002

• Zawadzki, B. Temperament-geny i środowisko. Porównania wewnątrz- i międzypopulacyjne. Gdańskie WydawnictwoPsychologiczne, Gdańsk, 2002.

Efekty uczenia się Wiedza K_W06; K_W10rozumie rolę genów w rozwoju człowieka; rozumie, iż na indywidualność człowieka mają wpływ zarówno geny jak i środowisko; potrafi zdefiniować podstawowe pojęcia genetyczne w aspekcie zaburzeń rozwoju; rozumie prawa genetyki człowieka i mechanizmy dziedziczenia chorób genetycznych w przebiegu których występują zaburzenia natury psychicznej; zna główne metody badawcze genetyki zachowania z uwzględnieniem wybranych metod molekularnych; opisuje wybrane jednostki chorobowe;

Umiejętności K_U04; K_U05; K_U12; K_U13; K_U15; K_U17 potrafi przeprowadzić analizę rodowodu cechy uwarunkowanej monogenowo; rozwiązuje proste zadania genetyczne; potrafi ocenić potencjalny udział czynników genetycznych w zaburzeniu psychicznym w kontekście terapii pacjenta; potrafi zastosować wiedzę o określonych zaburzeniachgenetycznych w rozszerzenie kryteriów diagnostycznych i dostosowaniu podejścia terapeutycznego do pacjenta; dyskutuje na temat współczesnych problemów genetycznych;

Kompetencje społeczne (postawy) K_K01; K_K03; K_K06 zachowuje ostrożność w wyrażaniu opinii na temat niepełnosprawności intelektualnej u osób z zaburzeniami genetycznymi; jest empatyczny i zorientowany na udzielanie wsparcia pacjentom z genetycznymi zaburzeniami rozwoju; rozumie konieczność współpracy z zespołem specjalistów z dziedziny medycyny i żywienia dla prawidłowej diagnozy i terapii pacjenta;

Kontaktdr Adrianna Kilikowska, [email protected]; dr Anna Wysocka, [email protected]

OPIS KURSÓW Z POZIOMU C

Nazwa przedmiotuDiagnoza dysleksji

Kod ECTS



psychologia jednolite studia mgr stacjonarne/niestacjonarne NBP Psychologia dzieci i młodzieży

Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)prof. zw. dr hab. Marta Bogdanowicz



2 pkt ECTS (50 - 60 godz) - zajęcia dydaktyczne z udziałem prowadzącego; konsultacje z prowadzącym zajęcia; samodzielne studiowanie literatury i materiałów oraz przygotowanie do poszczególnych zajęć; 2 pkt ECTS (50-60 godz) – samodzielna praca studenta– przygotowywanie do kolokwiów zaliczeniowych; realizacja pracy zaliczeniowej, projektu, prezentacji

A. Formy • ćwiczenia warsztatowe


C. Liczba godzin • ćwiczenia warsztatowe – 30 h

Cykl dydaktyczny

IV – V rok, semestr letni



Metody dydaktyczne• ćwiczenia warsztatowe:

− praca indywidualna i w parach − analiza przypadków− dyskusja − rozwiązywanie zadań− prowadzenie badań diagnostycznych:

klinicznych i eksperymentalnych



B. Formy zaliczenia • kolokwium w formie testu• ocena opracowania na piśmie zadań, zlecanych podczas semestru

C. Podstawowe kryteria • kolokwium 70%• prace pisemne 30%

Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymiNależy określić:A. Wymagania formalne: brak wymagańB. Wymagania wstępne: zaliczenie przedmiotu Specyficzne trudności w uczeniu się (w semestrze zimowym)

Cele przedmiotuCelem przedmiotu jest przekazanie studentom ogólnych wiadomości na temat diagnozy specyficznych trudności w uczeniu się czytania i pisania oraz praktycznych doświadczeń w posługiwaniu się narzędziami diagnostycznymi.

Treści programoweA. Problematyka ćwiczeń

• Wprowadzenie do zagadnienia diagnozy dziecięcej; Diagnoza i diagnozowanie; Metody kliniczne i eksperymentalne• Diagnoza dysleksji w Polsce• Model diagnozowania dysleksji • Struktura badania diagnostycznego• Metody w diagnozie dysleksji rozwojowej- prezentacja metod i technik badania:

− metody i techniki badania funkcji intelektualnych: ocena poziomu rozwoju umysłowego, analiza jakościowawyników, analiza profilu ACID - charakterystycznego dla dysleksji rozwojowej / WISC - R/

− metody i techniki badania funkcji poznawczych, uczestniczących w czytaniu i pisaniu: funkcji wzrokowo-przestrzennych: ocena percepcji wzrokowej, koordynacji wzrokowo - ruchowej, pamięci

wzrokowej funkcji słuchowo-językowych: ocena percepcji słuchowej mowy, pamięci słuchowej funkcji motorycznych lateralizacji orientacji w schemacie ciała i przestrzeni integracji percepcyjno-motorycznej

• Bateria metod do oceny gotowości szkolnej (Bateria 5/6; 5/6 S i in.)• Bateria metod do oceny ryzyka dysleksji (SRD-6, SRD)• Bateria metod do wstępnej diagnozy dysleksji (Bateria 8; 8S)• Bateria metod do diagnozy dysleksji (dla poradni i dla specjalistów szkolnych – wersja skrócona)• Ocena czytania i pisania• Opracowanie i interpretacja wyników badania – przeprowadzonych przez studentów oraz materiałów z badań

przeprowadzonych w poradni − obliczania wyników i opracowanie protokołu z badań psychologicznych (synteza wyników ilościowych i

jakościowych) lub analiza protokołów z badań− interpretacja wyników (objaśnianie patomechanizmu dysleksji )− wskazania co do sposobu udzielanie pomocy

• Opracowanie opinii z badania psychologicznego− opinia a orzeczenie − rodzaje opinii

• Trudności i kontrowersje w diagnozowaniu dysleksji − dyskutowanie opinii z poradni − dyskutowanie własnych doświadczeń i stanowisk − przekazywanie wyników badań rodzicom

• Podstawy prawne pomocy uczniom z dysleksją w szkole• Model systemu pomocy osobom z dysleksją w Polsce


A.1. wykorzystywana podczas zajęć • Bogdanowicz, M. (2011). Ryzyko dysleksji, dysortografii i dysgrafii. Gdańsk: Wyd. Harmonia.• Bogdanowicz, M. (2012). Diagnoza dysleksji rozwojowej. W : E. Czaplewska, S. Milewski (red). Diagnoza

logopedyczna. Podręcznik akademicki. Gdańsk: GWP. 121-177.• Bogdanowicz, M., Czabaj, R., Bućko, A.(2008). Modelowy system profilaktyki i pomocy

psychologiczno-pedagogicznej uczniom z dysleksją. Gdynia: Wyd. Operon (oraz www.ptd.edu.pl).• Krasowicz-Kupis G. (2009)(red). Diagnoza dysleksji. Najważniejsze problemy. Gdańsk: Wyd. Harmonia.A.2. studiowana samodzielnie przez studenta• ICD-10. Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja dziesiąta.

Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne (2000) Kraków – Warszawa: Vesalius.

• Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne (2000). Kraków-Warszawa: Vesalius.

B. Literatura uzupełniająca• American Psychiatric Association (1994). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (4th ed.).

Washington, DC: Authors.

• Bogdanowicz, M. (1991). Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym. Warszawa: WSiP.• Bogdanowicz, M. (1992). Leworęczność u dzieci. Warszawa: WSiP • Bogdanowicz, M. (2000). Integracja percepcyjno – motoryczna, Warszawa: CMPPP. • Bogdanowicz, M., Sayles, A. (2004). Rights of Dyslexic Children in Europe. Gdańsk: Wyd. Harmonia.• Bogdanowicz, M. (2009). Fakty, mity i kontrowersje wokół diagnozowania dysleksji. W: Krasowicz-Kupis G.

(red). Diagnoza dysleksji. Najważniejsze problemy. Gdańsk: Wyd. Harmonia, s. 16 - 40. • Bogdanowicz, M. (2009). Test czytania głośnego „Dom Marka”. Gdańsk: Pracownia Testów Psychologicznych i

Pedagogicznych.

• Kaja, B. (2003)(red). Diagnoza dysleksji. Bydgoszcz: Wyd. AB.• Krasowicz-Kupis, G. (2008)(red). Dysleksja rozwojowa. Perspektywa psychologiczna. Gdańsk: Wyd. Harmonia.• Spionek, H. (1965). Zaburzenia psychoruchowego rozwoju dziecka. Warszawa: PWN.• Zazzo, R.(1974). Metody psychologicznego badania dziecka. Warszawa: PZWL.

Efekty uczenia się Wiedza K_W09; K_W10Student ma uporządkowaną wiedzę na temat rozwoju dziecka od urodzenia do okresu adolescencji;zna prawidłowości rządzące procesem uczenia się oraz zaburzeniami tego procesu: objawami i przyczynami. Rozumie istotę funkcjonalności i dysfunkcjonalności, harmonii i dysharmonii rozwoju, normy i patologii. Rozumie specyfikę trudności w uczeniu sie czytania i pisania, odróżniaspecyficzne trudności w uczeniu się od innych zaburzeń. Student zna i rozumie ogólne wskazania do kierowania procesem diagnostycznym w odniesieniu do przypadków specyficznych zaburzeń uczenia się. Zna techniki i metody diagnozy dysleksji oraz potrafi dokonać ich wyboru i selekcji w zależności od wieku badanych, objawów zaburzeń uczenia się czytania i pisania. Umiejętności K_U02; K_U09Student potrafi wykorzystywać i integrować wiedzę teoretyczną z zakresu psychologii oraz powiązanych z nią dyscyplin w celu analizy złożonych problemów psychologicznych, wychowawczych, pomocowych czy terapeutycznych, a także diagnozowania i projektowania działań praktycznych. Analizuje podłoże problemów edukacyjnych dziecka, rozpoznaje ich przyczyny.Posiada umiejętność zastosowania konkretnych metod i technik diagnozy trudności szkolnych dziecka. Potrafii zaprogramować badanie - konstruuje warsztat diagnostyczny. Sprawnie integruje informacje pozyskane podczas badania i je trafnie interpretuje. Planuje proces korekty oddziaływania terapeutycznego w odniesieniu do konkretnego dzieckaStudent potrafi generować oryginalne rozwiązania złożonych problemów diagnostycznych i prognozować przebieg ich rozwiązywania oraz przewidywać skutki planowanych działań w określonych obszarach praktycznych. Kompetencje społeczne (postawy) K_K01; K_K03; K_K07Ma pogłębioną świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego rozwoju osobistego i zawodowego oraz budowania warsztatu pracy psychologa.. Rozumie doniosłość formułowanych sądów i odpowiedzialność za formułowane przez siebie interpretacje wyników, rozpoznania (diagnozy). Jest świadomy konieczności rzetelnej pracy diagnostycznej.Docenia znaczenie nauk psychologicznych dla rozwoju jednostki i prawidłowych więzi w społeczeństwie, Jest wrażliwy na problemy społeczne i psychologiczne, gotowy do komunikowania się i współpracy z badanym oraz jego rodziną, kolegami, innymi osobami w otoczeniu; ze specjalistamibiorącymi udział w opiece nad badanym oraz z osobami nie będącymi specjalistami. Student jest zorientowany na współpracę psychologa – terapeuty z rodzicami, nauczycielami dziecka ze specyficznymi trudnościami w nauce oraz innymi specjalistami wchodzącymi w dany zespół interdyscyplinarny.

[email protected]

Developmental dyslexia Kod ECTS




Psychologia jednolite mgr stacjonarne/niestacjonarne PDiM

Dr Marta Łockiewicz

Liczba punktów ECTS - 3

A. Formy zajęć • seminar/workshop,

B. Sposób realizacji • in class - room

C. Liczba godzin 15

summer semester


Język wykładowyangielski

Metody dydaktyczne:

• lecture with multimedial presentation• seminar: text analysis & discussion/ group work /

case study / discussion / carrying out tasks

A. Sposób zaliczenia wybierany z przygotowanej listy, zgodnie z Regulaminem Studiów UG:

• grade

B. Formy zaliczenia:• written test with open questions (tasks)• written assignment: case study • final grade based on term work

C. Podstawowe kryteria oceny lub wymagania egzaminacyjne:earning at least half number of points as possible to earn for: written test (factual correctness, comprehensibility), written assignment (factual correctness, originality & correctness of suggested solutions), active class participation (reading assignments, discussions), attendance

Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnyminone

The aim of the programme is to present the phenomenon of developmental dyslexia in children & adults. By the end of the course student will have gained: a basic theoretical & practical knowledge about developmental dyslexia, characteristic deficits, suffered difficulties, diagnostics & therapeutic tools; advanced specialist vocabulary.

Content areas:

• Theoretical bases (specific learning difficulties, pathomechanism, aetiology)• Developmental dyslexia in lifespan - problem recognition in Poland and abroad (legislation), deficits in adults as

compared to symptoms in children, secondary psychological consequences of primary cognitive deficits • Theories suggesting potential strengths characteristic of developmental dyslexia• Education and employment of adult dyslexics• Diagnostic tools and support systems in Poland and abroad

A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu):

A.1. 1. Rice, M., Brooks, G. (2004). Developmental dyslexia in adults: a research review. London: National Research and DevelopmentCentre for adult literacy and numeracy.2. Riddick, B., Sterling, Ch., Farmer, M., Morgan, S. (1999). Self-esteem and anxiety in the educational histories of adult dyslexicstudents. Dyslexia, 5, 4, 227-248.3. Everatt, J. (1997). The Abilities and Disabilities Associated with Adult Developmental Dyslexia. Journal of Research in Reading,20, 1, 13 – 21. 4. Lyon Reid, G., Shaywitz, S. E., Shaywitz, B. A. (2003). A Definition of Dyslexia. Defining Dyslexia, Comorbidity, Teachers’Knowledge of Language and Reading. Annals of Dyslexia, 53, 1-14.5. Bannatyne, A. (1979). Spatial Competence, Learning Disabilities, Auditory-Vocal Deficits and a WISC-R SubtestRecategorization. Journal of Clinical Child Psychology, 8, 3, 194 – 200.6. Nicolson, R. I., Fawcett, A. J. (2008). Dyslexia, Learning, and the Brain. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press. Rozdział 2.

B. Literatura uzupełniająca1. Bogdanowicz, M. (2008). Portrety nie tylko sławnych osób z dysleksją. Gdańsk: Harmonia.

K_W01K_W10

K_U02K_U04

K_K04

By the end of the course student will have gained:• a knowledge of English terminology concerning specific learning difficulties used in

psychology & related disciplines on an advanced level• an advanced & comprehensive knowledge about biological, educational, social bases of

psychological functioning of a person with specific learning difficultiesStudent defines concepts related to developmental dyslexia, differentiates between developmental dyslexia & borderline intellectual functioning, lists symptoms characteristic of developmental dyslexia throughout a lifespan, describes/explains the essence of pathomechanism and aetiology of developmental dyslexia in the light of different approaches; understands the essence of functionality & dysfunctionality, harmony & disharmony, normality & abnormality. Student knowsthe rules of organising psychological & educational help for persons with developmental dyslexia.

Student is able to use & integrate theoretical knowledge within the area of psychology & related disciplines (widely understood education) in order to analyse complex psychological, educational, therapeutic problems; to diagnose & design practical actions for persons with specific difficulties in reading & writing (remedial teaching). Student is able to:Communicate orally & in written form in English – clearly, comprehensively, precisely;Produce structured oral & written theses concerning different psychological issues related to specific difficulties in reading & writing, rooted in diverse theoretical approaches, both psychological & other (mostly educational);

Student:Identifies with values, aims, & tasks carried out in psychological practice;Is sensible, mature, & engaged in designing, planning, & implementing psychological actions, especially those intended for persons with specific difficulties in reading & writing, including children (cues for remedial teaching);Is careful/critical about expressing opinions;Works independently & in a team, which is task-depending;Is creative in problem solving

[email protected]

Teaching reading& writing to young learners Kod ECTSUzupełnia pracownik toku studiów, według ustalonego w UG wzoru

Nazwa jednostki prowadzącej przedmiotWydział / Instytut


nazwa I, II lub jednolite mgr stacjonarne/niestacjonarne nazwa* nazwa*

*Zgodna z zatwierdzonym programem studiów na danym kierunku, wybierana z listy przygotowanej przez jednostkę prowadzącą kierunek dr Marta Łockiewicz

Liczba punktów ECTS




A. Formy zajęć wybierane z przygotowanej listy, zgodnie z Rozporządzeniem Rektora UG:

• seminar/workshop,

B. Sposób realizacji zajęć wybrany z przygotowanej listy:• in room

C. Liczba godzin przyporządkowana danej formie i sposobowi realizacji zajęć, zgodnie z zatwierdzonym programem studiów15

summer semester


• obowiązkowy / fakultatywny

Język wykładowyZasadniczo podaje się tylko jeden język, w jakim prowadzone są zajęcia. Wyjątki zostaną omówione w „Przewodniku po sylabusie”

Metody dydaktyczne:• lecture with multimedial presentation• seminar: text analysis & discussion/ group work /

discussion / carrying out tasks / skills training with the usage of audio materials & teaching materials

A. Sposób zaliczenia:• grade

B. Formy zaliczenia:• written assignment: the plan of a GSM session with materials;

C. Podstawowe kryteria oceny lub wymagania egzaminacyjne written assignment (factual correctness, originality & correctness of suggested solutions, attractiveness for children), active class participation (reading assignments, discussions), attendance

Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymiNależy określić:A. Wymagania formalne, czyli nazwy przedmiotów, których wcześniejsze zaliczenie jest niezbędne do realizowania treści

danego przedmiotuB. Wymagania wstępne, czyli zakres wiadomości, umiejętności i kompetencji przydatnych lub traktowanych jako punkt

wyjścia do realizacji treści danego przedmiotuThe aim of the course is to present Marta Bogdanowicz’s Good Start Method. By the end of the course student will havegained: basic theoretical & practical knowledge about early education & Good Start Method; the skill of planning & holdingGSM sessions.

B. Content areas

• Theoretical bases (reading & writing, sensory-motor integration, specific learning difficulties, the risk of dyslexia,

multisensory learning, early development support),

• the origins of GSM, the assumptions, structure & sessions planning of, adjustment to various age groups;

• practical activities

A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu):

A.1. 1. Lyon Reid, G., Shaywitz, S. E., Shaywitz, B. A. (2003). A Definition of Dyslexia. Defining Dyslexia, Comorbidity, Teachers’Knowledge of Language and Reading. Annals of Dyslexia, 53, 1-14.2. Nicolson, R. I., Fawcett, A. J. (2008). Dyslexia, Learning, and the Brain. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press. Chapter 3.3. Schaaf, R. C., Miller, L. J. (2005). Occupational therapy using a sensory integrative approach for children with developmentaldisabilities. Research Reviews, 11, 143-148.

B. Literatura uzupełniająca1. Bogdanowicz M. (1999 ed.I, 2007 ed.VII) Metoda Dobrego Startu. Warszawa: WSiP.2. Bogdanowicz M. (1997 ed.I, 2003 ed.III) Integracja percepcyjno - motoryczna. Teoria - diagnoza - terapia. Warszawa : CMP P-P.3. Bogdanowicz M., Tomaszewska M.(1993) Piosenki na literki. Podręcznik i kasety z nagraniami. Gdynia: Elfax.4. Bogdanowicz M., Szlagowska D.(1996 ed.I, 1998 ed.III) Piosenki do rysowania. Podręcznik, materiały do ćwiczeń, kaseta z nagraniami. Gdańsk ed.I. Ed. Fokus.5. Bogdanowicz M., Barańska M., Jakacka E. (2005) Od piosenki do literki. Podręcznik, Materiały do ćwiczeń, 3 płyty CD z piosenkami. Cz. 1. Gdańsk: Ed. Harmonia6. Bogdanowicz M., Barańska M., Jakacka E.(2006) Piosenki do rysowania. Gdańsk: Ed. Harmonia7. Bogdanowicz M., Barańska M., Jakacka E.(2006) Od wierszyka do rysunku. Zeszyt 1 i 2 . Gdańsk:Ed. Harmonia8. Bogdanowicz M.(2006) Skala Oceny Skuteczności Metody Dobrego Startu. Gdańsk: Ed.Harmonia9. Bogdanowicz M., Barańska M., Jakacka E.(2006) Od wierszyka do literki . Zeszyt 1 i 2. Gdańsk: Ed. Harmonia.10. Bogdanowicz M., Szewczyk M. (2007) Metoda Dobrego Startu. Od słowa do zdania, od zdania do tekstu. Gdańsk: Ed. Harmonia.11. Bogdanowicz M., Barańska M., Jakacka E. (2008) Metoda Dobrego Startu. Od wierszyka do literki, dwuznaku i zmiękczenia. Gdańsk: Ed. Harmonia.12. Bogdanowicz M., Barańska M., Jakacka E., (2008) Metoda Dobrego Startu. Od wierszyka do rysunku: dla dzieci 3-4 letnich. Gdańsk: Ed. Harmonia.13. Bogdanowicz M., Barańska M., Jakacka E., (2008) Metoda Dobrego Startu. Od wierszyka do rysunku: dla dzieci 5 letnich. Gdańsk: Ed. Harmonia.14. Bogdanowicz M., Barańska M., Jakacka E., (2008): Dobry Start. Program wychowania przedszkolnego dla dzieci 3-5 letnich. Gdańsk: Ed. Harmonia.

K_W01K_W10

K_U02

K_K04

By the end of the course student will have gained:• a knowledge of English terminology concerning early education & Good Start Method

used in psychology & related disciplines on an advanced level• an advanced & comprehensive knowledge about biological, educational, social bases of

psychological functioning of children at risk of dyslexia & children with specific learning difficulties

Student defines concepts related to developmental dyslexia, lists symptoms characteristic of developmental dyslexia & the risk of dyslexia, understands the essence of functionality & dysfunctionality, harmony & disharmony, normality & abnormality. Student knows the rules of organising psychological & educational help for children with developmental dyslexia. Student knows selected nursery rhymes & games for preschoolers & primary school students.

Student is able to use & integrate theoretical knowledge within the area of psychology & related disciplines (widely understood education) in order to analyse complex psychological, educational, aiding, or therapeutic problems; to diagnose & design practical actions for children at risk of dyslexia & children with specific difficulties in reading & writing (remedial teaching). Student is able to prepare & hold sessions in accordance with the assumptions & structure of MartaBogdanowicz’s Good Start Method in English.

Student:Identifies with values, aims, & tasks carried out in psychological practice;Is sensible, mature, & engaged in designing, planning, & implementing psychological actions, especially those intended for children at risk of dyslexia & children with specific difficulties in reading & writing, including children (cues for remedial teaching);Is careful/critical about expressing opinions;Works independently & in a team, which is task-depending;Is creative in problem solving

[email protected]

Nazwa przedmiotuSocjalizacja ekonomiczna i konsumencka dzieci i młodzieży

Kod ECTS

Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot

Wydział Nauk Społecznych/ Instytut Psychologii Studia

kierunek stopień tryb specjalność specjalizacjapsychologia jednolite mgr Stacjonarne/

niestacjonarne (wieczorowe)

POZiMPDiMPR

Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)Dr Małgorzata Niesiobędzka


A. Formy zajęć ćwiczenia

B. Sposób realizacji zajęcia w sali dydaktycznej

C. Liczba godzin 15

Cykl dydaktyczny IV – V rok, semestr letni



Metody dydaktyczne

analiza tekstów z dyskusją, praca w grupach,

możliwość konsultacji indywidualnych w ramach godzin dyżuru


A. Sposób zaliczenia:Zaliczenie z oceną

B. Formy zaliczenia • wykonanie pracy zaliczeniowej: przeprowadzenie badań i pisemna

prezentacja ich wyników połączona z prezentacją na forum grupy podczas zajęć; aktywność na zajęciach

C. Podstawowe kryteria • Końcowa ocena będzie wypadkową ocen cząstkowych z pracy

(75%) oraz aktywności na zajęciach (25%)

• Podstawą zaliczenia jest uzyskanie pozytywnej oceny z pracydotyczącej poziomu rozwoju ekonomicznego dziecka w określonymwieku, praca będzie wykonywana w grupach; ocena pracy będziezależała od zakresu wyczerpania tematu, poprawnościmerytorycznej oraz umiejętności prezentacji uzyskanych wynikówna forum grupy.

Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymiBrak wymagań wstępnych

Cele przedmiotuCelem przedmiotu jest zaprezentowanie i omówienie zagadnień związanych z problematyką socjalizacji ekonomicznej i konsumenckiej dzieci i młodzieży, ich uwarunkowań oraz konsekwencji nieprawidłowej socjalizacji w zakresie rozumienia zjawisk ekonomicznych oraz podejmowania działań związanych m.in. zarabianiem pieniędzy, oszczędzaniem, planowaniem wydatków, nabywaniem dóbr

Treści programowe• Socjalizacja ekonomiczna, socjalizacja konsumencka – zakres problematyki, główne podejścia teoretyczne. • Proces kształtowania się u dzieci i młodzieży rozumienia wartości pieniądza, oszczędzania, płacenia podatków. • Praca i bezrobocie w percepcji dzieci i młodzieży.• Metody i techniki wykorzystywane przy określaniu poziomu rozwoju ekonomicznego. • Dzieci i młodzież w roli konsumentów. Udział dzieci w decyzjach konsumenckich. Wiedza o transakcjach handlowych

i zakupach.• Reklama a socjalizacja konsumencka. Techniki perswazyjne stosowane w reklamach kierowanych do dzieci. • Edukacja ekonomiczna i konsumencka – możliwości i ograniczenia.

• Dysfunkcjonalne zachowania konsumenckie.

Wykaz literatury Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu):A.1. Wykorzystywana podczas zajęć:

• Berti, A.E., Monaci, M.G. (1998). Third graders’ acquisition of understanding of banking: restructuring or accretion?British Journal of Educational Psychology, 68, 357–371

• Bogunia-Borowska, M. (2006). Dziecko w świecie mediów i konsumpcji. Wydawnictwo UJ Kraków.• Frączak-Rudnicka B. (2004). Dzieci w roli konsumentów – przyspieszona socjalizacja konsumencka [w:] M. Marody

(red.) Zmiana czy stagnacja? Społeczeństwo polskie po czternastu latach transformacji (88-99). Warszawa:Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR

• Furnham, A. (2005). Understanding the meaning of tax: Young peoples’ knowledge of the principles of taxation. TheJournal of Socio-Economics, 34 , 703–713.

• Kupisiewicz,M (2004). Jak kształtuje się u dzieci rozumienie wartości pieniądza. Warszawa: Wydawnictwo AkademiiPedagogiki Specjalnej.

• Leiser, D. Halachmi R.B. (2006). Children’s understanding of market forces. Journal of Economic Psychology 27 6-19.

• Niesiobędzka, M. (2010). Rola rodziny i rówieśników w procesie kształtowania się skłonności do kupowaniakompulsywnego wśród nastolatków. Psychologia Rozwojowa,3, 71-82.

• Otto A. M. C., Schots P.A..M , Westerman J.A.J., Webley P. (2006) Children’s use of saving strategies: An experimentalapproach. Journal of Economic Psychology 27 57-72.

• Roland-Levy Ch. (2004). W jaki sposób nabywamy pojęcia i wartości ekonomiczne. [w:] T. Tyszka (red.) Psychologiaekonomiczna. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

A.2. Studiowana samodzielnie przez studenta• Grochowska A., Bilewicz M. (2005). Poziom rozwoju poznawczego dzieci a odbiór reklam telewizyjnych Czasopismo

Psychologiczne. T. 11(1) 49-62. • Kołodziejczyk, A. (2009). Rozwój socjalizacji konsumenckiej w świetle badań nad dziecięcymi teoriami umysłu.

Refleksje nad rozumieniem perswazyjności reklamy i przekonywaniem rodziców do zakupów. Psychologia Rozwojowa,t. 14, 3, 23-37.

• Niesiobędzka, M. (2011). Rodzinne uwarunkowania irracjonalnych zachowań konsumenckich. W: L. Golińska, E.Bielawska- Batorowicz (red.), Rodzina i praca w warunkach kryzysu. s. 117-127. Łódź: Wydawnictwo UniwersytetuŁódzkiego

• Kupisiewicz M. (2004) Edukacja ekonomiczna dzieci. Z badań nad rozumieniem wartości pieniądza i obliczeniamipieniężnymi. R. 2.1 i 12. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.

• Lindstrom M. (2005). Dziecko reklamy. Rozdziały 3, 6 i załączniki 1 i 2. Warszawa: Świat książki. • Sowa I., (2001). Zachowania rynkowe młodych konsumentów. Reklama jako determinanta zachowań. Rozdz. 1.

Wydawnictwo UAE: Katowice. B. Literatura uzupełniająca

• Brombosz,E. (1995). Socjalizacja ekonomiczna- nowy kierunek socjalizacji. [w:] E. Mandal i R. Stefańska-Klar (red.), Współczesne problemy socjalizacji. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

• Zaleśkiewicz, T. (2011). Psychologia ekonomiczna. Rozdz. 4. Warszawa: PWN

Efekty uczenia się

K_W01K_W09K_U07K_K01

WiedzaPogłębiona wiedza z zakresu przebiegu procesu socjalizacji ekonomicznej i konsumenckiej,konsekwencji nieprawidłowej socjalizacji, psychologicznych podstaw programów edukacyjnych wtym aspekcie funkcjonowania.

UmiejętnościStudent nabywa umiejętność wskazywania mechanizmów odpowiedzialnych za przebiegsocjalizacji ekonomicznej i konsumenckiej, potrafi wskazać istotne źródła pierwotnej i wtórnejsocjalizacji ekonomicznej i ich znaczenie w poszczególnych stadach rozwoju, potrafi ocenićpoziom rozwoju wiedzy i umiejętności ekonomicznych

Kompetencje społeczne (postawy)Student zyskuje świadomość konsekwencji płynących z funkcjonowania w świecie konsumpcji w okresie dzieciństwa i dorastania, rozwija się umiejętność pracy w grupie podczas pisania prac zaliczeniowych, zdobywa umiejętność diagnozy poziomu rozwoju ekonomicznego.

[email protected]


Nazwa przedmiotuPraca psychologia praktyka z młodzieżą

Kod ECTS



Psychologia jednolite magisterskie Stacjonarne / niestacjonarne

PDiMPSiPSP

Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)Dr Marcin Szulc


A. Formy zajęć • Ćwiczenia warsztatowe


C. Liczba godzin 30




Metody dydaktyczne

ćwiczenia audytoryjne: gry symulacyjne / praca w grupach / rozwiązywanie zadań



B. Formy zaliczenia • aktywny udział w warsztacie • przygotowanie projektu

C. Podstawowe kryteria Przygotowanie warsztatu na wylosowany temat dla uczniów i przeprowadzenie wybranego fragmentu warsztatu podczas zajęć dla uczestników (studentów). Ocenie podlega: 1. bogactwo źródeł i liczba oraz adekwatność zadań (aspekt merytoryczny)2. dynamika pracy (tempo warsztatu, płynność)3. komunikacja z grupą (wytworzenie relacji – ten aspekt ocenia grupa)

Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymiNależy określić:A. Wymagania formalne: wprowadzenie do psychologii, psychologia społeczna, psychologia rozwoju człowieka, wstęp do

psychologii klinicznej dorosłego B. Wymagania wstępne: wprowadzenie do psychologii, psychologia społeczna, psychologia rozwoju człowieka, wstęp do

psychologii klinicznej dorosłegoCele przedmiotu

Celem przedmiotu jest przybliżenie studentom realiów pracy z młodzieżą w szkole, dokumentacji pracy psychologa szkolnego, technik pracy z młodzieżą oraz stworzenie projektów warsztatów lub szkoleń adresowanych do młodzieży, które w przyszłości zostaną wykorzystane w praktyce (np. w szkole).

Treści programowe

1. Dokumentacja w pracy psychologa szkolnego- sposób prowadzenia dziennika pracy psychologa- kluczowe kontakty z instytucjami w pracy psychologa szkolnego- zakres działań psychologa szkolnego- specyfika mikrospołeczności szkolnej- psycholog a pedagodzy i nauczyciele- procedura awansu zawodowy psychologa- sytuacje niespecyficzne w szkole- prowadzenie godzin wychowawczych

2. Organizacja warsztatów psychologicznych dla młodzieży- zajęcia integracyjne- trening twórczego myślenia- zarządzanie wrażeniem i wywierania wpływu- negocjacje jako skuteczny sposób rozwiązywania problemów- techniki radzenia sobie ze stresem- trening asertywności- trening technik zapamiętywania (skutecznego uczenia się)- warsztaty na temat współczesnych zagrożeń- warsztat na temat przeciwdziałania agresji i przemocy w szkole- przeciwdziałanie depresjom i samobójstwom- trening autoprezentacji- trening podnoszący samoocenę- warsztat zwiększający zaufanie w grupie- teambuilding


A.1. wykorzystywana podczas zajęćLiteraturę do warsztatów wybierają studenci (w zależności od przygotowywanego tematu). Inne materiały są pozyski wane przez prowadzącego, stanowią wewnętrzną dokumentację pracy szkoły (pedagoga i psychologa) i służą jako przykłady ewaluacji. Zajęcia mają charakter całkowicie warsztatowy są przygotowywane przez studentów i w 1/3 oceniane przez studentów. Prowadzący pełni jedynie rolę moderatora i superwizora

B. Literatura uzupełniająca

Efekty uczenia się

Student zna zasady prowadzenia dokumentacji w szkole. Zna zasady konstruowania zajęć warsztatowych dla młodzieży.

WiedzaAbsolwent potrafi określić specyfikę pracy w szkole, zna dokumentacje szkoły, wie jak uzupełniać dziennik pracy. Zna zasady konstruowania zajęć warsztatowych dla młodzieży.

UmiejętnościStudent potrafi uzupełniać dziennik pracy w szkole. Potrafi przeprowadzić zajęcia dla młodzieży podczas godziny wychowawczej oraz warsztaty na wybrany temat. Umie nawiązać kontakt z grupą, zna zasady tworzenia kontraktu.

Kompetencje społeczne (postawy)Absolwent wykazuje krytycyzm w wyrażaniu opinii na temat niewłaściwego zachowania uczniów (potrafi określić zachowania typu acting out) wykazuje odpowiedzialność podczas prowadzenia warsztatów dla młodzieży (delikatność i wrażliwość), sam przestrzega ustaleń kontraktu (dobry przykład), docenia wartość zajęć warsztatowych dla młodzieży i bezpośredniego kontaktu, potrafi docenić warsztat jako metodę pogłębienia wiedzy o drugim człowieku.

[email protected]


Nazwa przedmiotuPraca z dzieckiem z trudnościami rozwojowymi

Kod ECTS


Kierunek stopień tryb specjalność specjalizacja

Psychologia jednolite mgr stacjonarne/niestacjonarne

PKPDiM

Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)dr Monika Zielińska

Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin Liczba punktów ECTS - 42 pkt ECTS (50 - 60 godz) - zajęcia dydaktyczne z udziałem prowadzącego; konsultacje z prowadzącym zajęcia; samodzielne studiowanie literatury i materiałów oraz przygotowanie do poszczególnych zajęć; 2 pkt ECTS (50-60 godz) – samodzielna praca studenta – przygotowywanie do kolokwiów zaliczeniowych; realizacja pracy zaliczeniowej, projektu, prezentacji

A. Formy zajęć:· ćwiczenia: warsztatowe,

B. Sposób realizacji:· zajęcia poza pomieszczeniami dydaktycznymi UG, odbywają

się na terenie Centrum Diagnoza i Terapii Zaburzeń Rozwojowych


Cykl dydaktyczny

IV – V rok, semestr letni Status przedmiotu· fakultatywny


Metody dydaktyczne· Obserwacja pacjentów podczas sesji terapeutycznej oraz

samodzilne prowadzenie sesji pod okiem terapeuty


A. Sposób zaliczenia:· zaliczenie z oceną

B. Formy zaliczenia:· Wykonanie pracy praktycznej (100%oceny)

C. Podstawowe kryteria Przeprowadzenie prawidłowej sesji

terapeutycznej, oceniane będzie prawidłowe użycie wzmocnień, podpowiedzi oraz umiejętność obserwacji pacjenta podczas sesji


Cele przedmiotuCelem kursu jest umożliwienie studentom zdobycia doświadczenia w zakresie pracy z dziećmi z zaburzeniami rozwoju. Zajęciabędą przebiegały w formie obserwacji pracy doświadczonych terapeutów. Następnie student będzie samodzielnie przeprowadzałzajęć z dzieckiem pod okiem terapeuty. Zajęcia będą omawiane co da studentowi możliwość korygowania błędów iusprawnianie swojego warsztatu pracy.

Treści programowe· Prawidłowy dobór wzmocnień w zależności od dokonanych obserwacji· Wybranie właściwej formy podpowiedzi w zależności od postępów pacjenta· Wnikliwa obserwacja zachowań dziecka podczas prowadzenia sesji terapeutycznych· Umiejętność przyjęcia informacji zwrotnej· Korygowanie własnych zachowań w zależności od uzyskanych wskazówek

Wykaz literatury A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu):1. Ayllon T, (2000) Jak stosować gospodarkę żetonową i system punktowy. Stowarzyszenie Pomocy Osobom z

Autyzmem, Gdansk2. Esveldt-Dawson, K. i Kazdin, A. (2000) Jak utrwalać wyuczone zachowanie, Stowarzyszenie Pomocy Osobom z

Autyzmem, Gdańsk3. Koegel, R., Schreffirnan, L., Good, A., Cerniglia, L., Murphy, C i Koegel, L. Jak uczyć dzieci z autyzmem

zachowań kluczowych. Test dostępny na stornie http://www.spoza.org/przydatne/przydatne.htm4. Striefel S. (2000) Jak uczyć przez modelowanie i imitację. Stowarzyszenie Pomocy Osobom z Autyzmem, Gdańsk5. Vail, T i Frejman, D. Ćwiczenie zachowań werbalnych. Test dostępny na stornie

http://www.spoza.org/przydatne/przydatne.htm6. Vance H., Marylin L., (2000) Jak stosować systematyczną uwagę i aprobatę, Stowarzyszenie Pomocy Osobom z

Autyzmem, Gdańsk7. Vance H., Marilyn L. (2000) Jak stosować wzmocnienia. Stowarzyszenie Pomocy Osobom z Autyzmem, Gdańsk

B. Literatura uzupełniająca1. Carr J. (1984) Pomoc dziecku upośledzonemu. PZWL, Warszawa2. McClannaham L., Krantz P.(2002) Plany aktywności dla dzieci z autyzmem. Stowarzyszenie Pomocy Osobom z

Autyzmem, Gdansk3. Ostaszewski, P. (2000) Procesy warunkowania W: J. Strelau (red.) Psychologia. Poręcznik akademicki. Tom 2, 97

– 116, GWP, Gdańsk.4. Pryor K. (2004) Najpierw wytresuj kurczaka. Media Rodzina, Poznań.5. Zielińska M. Rozwój mowy czynnej w ujęciu teorii uczenia. (w przygotowaniu).

Efekty uczenia się Wiedza K_W08Student:- Rozróżnia rodzaje używanych w terapii wzmocnień i podpowiedzi- Wyciąga wnioski jak korygować własne zachowanie pod wpływem usłyszanych wskazówek

Umiejętności K_U02Student:- wybiera właściwy sposób postępowania w zależności od analizowanej umijętności dziecka- organizuje we właściwy sposób zajęcia z dzieckiem- planuje przebieg sesji teraputycznej z dzieckiem- weryfikuje własne postępowanie w zaleśności od uzyskanych informacji zwrotnych

Kompetencje społeczne (postawy) K_K06Student:- pracuje samodzielnie z dziećmi z zaburzeniami rozwoju- jest wrażliwy na uzyskiwane informacje zwrotne dotyczące jego pracy z dziećmi- przestrzega ustalonych ustaleń dotyczących przebiegu procesu terapeutycznego

[email protected]

http://www.spoza.org/przydatne/przydatne.htm

http://www.spoza.org/przydatne/przydatne.htm

Nazwa przedmiotuZaburzenia zachowania i procedury ich redukcji

Kod ECTS


Kierunek stopień tryb specjalność specjalizacja

Psychologia jednolite mgr stacjonarne/niestacjonarne

NBP PKPDiM

Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)dr Monika Zielińska


B. Formy zajęć · ćwiczenia: warsztatowe,

B. Sposób realizacji · zajęcia w sali dydaktycznej



Status przedmiotu· fakultatywny


Metody dydaktyczne

· Omówienie wraz z prezentacją multimedialną, analiza przypadków na podstawie materiałów filmowych oraz analizy dokumentacji, praca w grupach i indywidualna nad rozwiązaniem zagadnień problemowych, dyskusja


A. Sposób zaliczenia:· zaliczenie z oceną

B. Formy zaliczenia:· dłuższa wypowiedź pisemna (rozwiązywanie problemu)

(100% oceny): zaliczenia polega na stworzeniu 3 procedur redukcji do opisanych wcześniej przypadków dzieci przejawiających poważne problemy z zachowaniem

CI. Podstawowe kryteria Odpowiedni dobór procedury redukcji do analizowanego

problemu w 2 na 3 prezentowane przypadki. Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymi

brakCele przedmiotu

Celem kursu jest zapoznanie studentów z zaburzeniami zachowania, które mogę występować w repertuarze dzieci zzaburzeniami rozwoj. Na kursie zostanie omówiona analiza funkcjonalna tych zaburzeń a także wybrane procedury ich redukcji.

Treści programowe· Podstawowe definicje związane z zaburzeniami zachowania· Epidemiologia zaburzeń zachowania· Topografia zaburzeń zachowania· Zaburzenia zachowania w ICD-10 i DSM - IV· Analiza funkcjonalna zaburzeń zachowania· Procedury o najmniejszym poziomie awersyjności: DRO, DRA, DRI, nasycenie ,praktyka pozytywna· Procedury o średnim poziomie awersyjności: praktyka negatywna, wygaszanie, time out· Procedury o najsilniejszym poziomie awersyjności: praktyka negatywna, fizyczne unieruchomienie, time out z

wykluczeniem· Selektywność jedzenia i procedura redukcji· Mutyzm wybiórczy i procedura redukcji· Dokumentowanie przebiegu terapii


1. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD – 10. Opisy kliniczne i wskazówkidiagnostyczne. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”, Wyd. Instytut Psychiatrii i Neurologii,Kraków, Warszawa 2000.

2. Kryteria diagnostyczne według DSM – IV – TR (2008) Elsevier Urban & Partner, Wrocław3. Namysłowska, I (2005) Psychiatria dzieci i młodzieży. PZWL, Warszawa.4. Wolańczyk, T.; Komender, J. (2005) Zaburzenia emocjonalne i behawioralne u dzieci. PZWL, Warszawa.5. Zielińska, M. (2011) Analiza behawioralna zachowań autoagresywnych u osób z zaburzeniami rozwoju.

Psychologia Rozwojowa, T. 16 nr 3, 39-49.6. Zielińska, M., Bagińska, A. (2011) Behawioralna interwencja w przypadku wystąpienia skrajnej selekcji jedzenia.

Psychologia Rozwojowa, T. 16 nr 3, 63-74.7. Zielińska, M. Agresja w szkole. W druku.

Efekty uczenia się Wiedza K_W10Student:- identyfikuje zachowania trudne mogące wystąpić u dzieci z zaburzeniami rozwoju- definiuje procedury redukcji zaburzeń zachowania- wyjaśnia związek funkcji prezentowanych zaburzeń zachowania z wyborem procedury- wyciąga wnioski na temat stosowanej procedury na podstawie prowadzonej dokumentacji

Umiejętności K_U02Student:- konstruuje podstawowe programy redukcji zaburzeń zachowania- wybiera właściwy sposób redukowania opisywanych zaburzeń zachowania- planuje odpowiedni rodzaj interwencji terapeutycznej w przypadku wystąpienia określonych

zaburzeń zachowania- analizuje dokumentacje zbieraną podczas interwencji terapeutycznej Kompetencje społeczne (postawy) K_K05Student:- zachowuje ostrożność w doborze procedury w zależności od poziomu jej awersyjności- wykazuje kreatywność w tworzeniu procedur redukcji zachowań niepożądanych- jest zorientowany przede wszystkim na dobro pacjenta

[email protected]

Nazwa przedmiotuTOC for Education – wykorzystanie teorii ograniczeń w pracy edukacyjnej i terapeutycznej z dziećmi i młodzieżą.

Kod ECTS



psychologia jednolite mgr Stacjonarne / niestacjonarne

PDiM

Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)dr Edyta Sinacka-Kubik


A. Formy zajęć • Ćwiczenia warsztatowe

B. Sposób realizacji• zajęcia w sali dydaktycznej

C. Liczba godzin 15

Cykl dydaktyczny IV – v rok, semestr letni

Status przedmiotfakultatywny


Metody dydaktyczne• / gry symulacyjne / praca w grupach / analiza

przypadków) / dyskusja / rozwiązywanie zadań



B. Formy zaliczenia Obecność na zajęciach

C. Podstawowe kryteria • Aktywne uczestnictwo w ćwiczeniach• Zabieranie głosu w dyskusji

Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymiNależy określić:A. Wymagania formalne - brakB. Wymagania wstępne, podstawowa wiedza z zakresu psychologii rozwojowej

Cele przedmiotuCelem zajęć jest zapoznanie studentów programem TOC for Eduaction, który w sposób bezpieczny i niedyrektywny daje możliwość korygowania trudności szkolno – wychowawczych dzieci i młodzieży oraz nabycie praktycznych umiejętności wykorzystywania programu w pracy indywidualnej i grupowej z dziećmi i młodzieżą

Treści programowe• Podstawy teoretyczne programu TOC for Education.• Chmurka, Gałązka i Drzewko – logiczne narzędzia, które uczą myśleć, rozumieć i rozwiązywać konflikty, planować,

przewidywać konsekwencje, korygować zachowanie.

• Wykorzystanie narzędzi TOC w pracy edukacyjnej i terapeutycznej – analiza przypadków


A.1. wykorzystywana podczas zajęć 1. Goldratt E. M. (2007). Cel I: Doskonałość w produkcji. Warszawa: Wydawnictwo MINT Books.2. Borisvlajevic S. (2006). Materiały szkoleniowe TOCFE, prezentacja multimedialna. Gdańsk: Transfer Learning.

Efekty uczenia się WiedzaStudent

• definiuje pojęcie ograniczenia w rozumieniu E. Goldratta, • wymienia nazwy narzędzi logicznych stosowanych w programie TOC for Education, • opisuje etapy stosowania chmurki, gałązki i drzewka ambitnego celu.

UmiejętnościStudent

• wykorzystuje narzędzia TOC przy rozwiązywaniu konfliktów, korygowaniu zachowańdzieci i młodzieży oraz planowaniu drobnych przedsięwzięć

• stosuje narzędzia TOC w zadaniach służących rozwijaniu kreatywności dzieci i młodzieży• konstruuje indywidualne plany terapeutyczne dzieci i młodzieży przy wykorzystaniu

drzewka ambitnego celu

Kompetencje społeczne (postawy)Student

• wykazuje kreatywność w tworzeniu twórczych zabaw dla dzieci przy zastosowaniu narzędzi TOC, angażuje się w pracę zespołu,

• chętnie podejmuje się rozwiązywania problemów dzieci i młodzieży• jest wrażliwy na potrzeby dzieci i młodzieży, które stoją za ich określonymi

zachowaniami

[email protected]

Nazwa przedmiotuNowe metody do badania procesów poznawczych u dzieci

Kod ECTS



Psychologia jednolite mgr stacjonarne/niestacjonarne PDiM

Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)dr Agnieszka Fanslau


1 pkt ECTS (25 - 30 godz) - zajęcia dydaktyczne z udziałem prowadzącego; konsultacje z prowadzącym zajęcia; samodzielne studiowanie literatury i materiałów oraz przygotowanie do poszczególnych zajęć; 1 pkt ECTS (25 - 30 godz) – samodzielna praca studenta – przygotowywanie do poszczególnych zajęć

A. Formy zajęć • ćwiczenia warsztatowe


C. Liczba godzin • ćwiczenia warsztatowe – 15 godzin

Cykl dydaktyczny semestr letni

Status przedmiotu

• fakultatywny

Język wykładowy polski

Metody dydaktyczne

• ćwiczenia audytoryjne: analiza tekstów z dyskusją, praca w grupach, rozwiązywanie zadań



B. Formy zaliczenia • aktywny udział w zajęciach

C. Podstawowe kryteria • obecność na zajęciach 70%• aktywny udział w ćwiczeniach 30%

Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymiNależy określić:A. Wymagania formalne: metodologia badań psychologicznych, psychologia rozwoju człowiekaB. Wymagania wstępne: pełen zakres wiedzy z wyżej wymienionych przedmiotów studiów

Cele przedmiotuCelem zajęć jest prezentacja najnowszych metod diagnostycznych przeznaczonych dla dzieci w wieku przedszkolnym i młodszym wieku szkolnym. Są to metody do diagnozy rozwoju poznawczego oraz funkcjonowania emocjonalno-społecznego.

Treści programowe1. Wprowadzenie w problematykę testów do badania procesów poznawczych i kompetencji społeczno-emocjonalnych u

dzieci.2. Skale Inteligencji i Rozwoju (IDS).3. Test Słownikowy dla Dzieci (TSD).4. Test Szybkiego Nazywania (TSN).5. Neutralny Kulturowo Test Inteligencji Cattella (CFT 1-R).

Wykaz literatury A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu):1. Anastasi, A., Urbina, S. (1999). Testy psychologiczne. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego

Towarzystwa Psychologicznego.2. Bogdanowicz, M., Jaworowska, A., Krasowicz-Kupis, G., Matczak, A., Pelc-Pękala, O., Pietras, I., Stańczak, J.,

Szczerbiński, M. (2008). Diagnoza dysleksji u uczniów klasy III szkoły podstawowej. Przewodnik diagnostyczny. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.

3. Cattell, R.B. (1971). Abilities: their structure, growth, and action. Boston: Houghton Mifflin Co.4. Jaworowska, A. (2011). Starzenie się norm w testach inteligencji. Efekt Flynna na przykładzie wyników WISC-R. W:

K. Wiejak, G. Krasowicz-Kupis (red.), Kliniczne zastosowania skal inteligencji Wechslera (s. 17-31). Warszawa:

Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.5. Kail, R.V. (1984). The development of memory in children. New York: Freeman.6. Saarni, C. (1999). The development of emotional competence. New York: Guilford.7. Wadworth, B.J (1998). Teoria Piageta. Poznawczy i emocjonalny rozwój dziecka. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i

Pedagogiczne.8. Walden, T., Smith, M.C. (1997). Emotion regulation. Motivation and Emotion, 21,7-25.

B. Literatura uzupełniająca1. Matczak, A. (2003). Zarys psychologii rozwoju. Wydawnictwo Akademickie „Żak”.2. Krasowicz-Kupis, G. (2004). Rozwój świadomości językowej dziecka. Lublin: Wydawnictwo UMCS.3. Matczak, A. (2001). Rozwojowe i indywidualne zróżnicowanie operacyjności myślenia konkretnego a diagnoza

możliwości intelektualnych. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.

Efekty uczenia się Wiedza K_W05 Ma uporządkowaną i pogłębioną wiedzę na temat specjalizacji psychologii, obejmującą terminologię, teorię i metodykę.K_W10 Ma pogłębioną i rozszerzoną wiedzę na temat biologicznych, psychologicznych i społecznych podstaw funkcjonowania psychicznego człowieka; rozumie istotę funkcjonalności i dysfunkcjonalności, harmonii i dysharmonii, normy i patologii.

Umiejętności K_U02 Potrafi wykorzystywać i integrować wiedzę teoretyczną z zakresu psychologii oraz powiązanych z nią dyscyplin w celu analizy złożonych problemów psychologicznych, pomocowych i terapeutycznych, a także diagnozowania i projektowania działań praktycznych.K_U06 Posiada rozwinięte umiejętności badawcze: rozróżnia orientacje w metodologii badań psychologicznych, formułuje problemy badawcze, dobiera adekwatne metody badania, metody statystyczne i narzędzia badawcze, opracowuje, prezentuje i interpretuje wyniki badań, wyciąga wnioski, wskazuje kierunki dalszych badań, w obrębie wybranej specjalizacji psychologii.

Kompetencje społeczne (postawy) K_K06 Odznacza się odpowiedzialnością za własne przygotowanie do pracy, podejmowane decyzje i prowadzone działania oraz ich skutki, czuje się odpowiedzialny wobec ludzi, dla których dobra stara się działać, wyraża taką postawę w środowisku specjalistów i pośrednio modeluje to podejście wśród innych.K_K09 Samodzielnie podejmuje i inicjuje działania badawcze.

[email protected]

Nazwa przedmiotuPraktyka edukacyjna

Kod ECTS

Nazwa jednostki prowadzącej kierunekWydział Nauk Społecznych

Nazwa kierunkuPsychologia

Nazwa specjalności PDiM

Nazwisko osoby prowadzącej (osób 66rowadzących)

Dr Agata Hofman / dr Marcin Welenc Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin Liczba punktów ECTS -4


B. Sposób realizacji: • zajęcia w sali dydaktycznej, zajęcia terenowe

C. Liczba godzin• 30 godz.

Cykl dydaktycznyIV – V rok, semestr letni

Rok i semestr studiów IV – V rok, semestr letni

Status przedmiotuObligatoryjny dla przygotowania pedagogicznego

Język wykładowy język polski

Metody dydaktyczne• ćwiczenia audytoryjne


A. Sposób zaliczenia, zgodny z Regulaminem Studiów UG :

• zaliczenie z oceną

B. Formy zaliczenia

• wykonanie pracy zaliczeniowej: - przygotowanie prezentacji naukowej przedstawiającej najnowsze badania naukowe dotyczące wybranego zagadnienia omawianego na zajęciach- stworzenie własnej biblioteki wirtualnej o profilu psycho- pedagogicznym- przeprowadzenie własnych badań/ obserwacji pedagogiczno-psychologicznych

B. Podstawowe kryteria oceny lub wymagania egzaminacyjne Student otrzymuje zaliczenie na podstawie: obecności na wykładach- 30% kolokwium z wykładów i autorskich projektów - 70%

Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymi

A. Wymagania formalne, - bez wymogów wstępnychB. Wymagania wstępne, - bez wymogów wstępnych

Cele przedmiotuCelem przedmiotu jest przedstawienie najnowszych trendów naukowych w odniesieniu do wybranych aspektów teorii psycho-pedagogicznych. Studenci są przygotowywani i zachęcani do pracy twórczej w edukacji w oparciu o poznane teorie pedagogiczne; projektują własne badania, obserwacje oraz kompletują indywidualny warsztat naukowo-badawczy do dalszejinnowacyjnej pracy w obrębie pedagogiki w perspektywie przyszłego rozwoju nauki i edukacji.

Treści programoweA. Problematyka zajęć

Nowy model komunikacji jako kontekst nowego modelu edukacjiPogląd Arystotelesa na wczesną edukacjęKrytyczna analiza teorii Piageta w świetle wybranych teorii psychodydaktycznychRozwój dziecka według Wygotskiego i BruneraReggio Emilia jako przykład specjalizacji pedagogiki wczesnoszkolnej i przedszkolnejFreinet, Montessori i Steiner wobec rutyny pedagogicznej Koncepcja unschooling Johna Holta Kształcenie pozasystemowe P4C – twórczy rozwój myśli dziecka wg Mathew Lipmana

Wykaz literatury A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć

Bednarek J. 2008 Multimedia w kształceniu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.Bruner J.S. (1960) Poza dostarczone informacje. Studia z psychologii poznawczej. Warszawa: PIW.Draganski B. et. al. (2004) Neuroplasticity: changes in gray master induced by training. Nature 2004/427, s.311-312.Donaldson M. (1986) Myślenie dzieci. Warszawa: Wiedza Powszechna.Dynarski M. et. al. (2007). Effectiveness of reading and mathematics software products: Findings from the first student cohort.04.27.2007, Institute of Education Sciences, U.S. Department of Education, No. 2007-4005.Fedrig R. E., Mishra P. (2004) Emotional responses to computers: experiences in unfairness, anger and spite. Journal ofEducational Multimedia and Hypermedia. 13/2, s.143-161.Freinet C. (1976) O szkołę ludową. Warszawa: Ossolineum.Hofman A. (2007) Metoda guwernerska we współczesnej glottodydaktyce. Poliglota, 2 (6).Lipman M., Sharp A.M., Oscanyan F.S. (1997) Filozofia w szkole. Warszawa: CODN.Majchrowicz F. (1920) Historja Pedagogji. Lwów: Polskie Towarzystwo Pedagogiczne, s. 19-27.Piaget J., Inhelder B. (1996) Psychologia dziecka. Wrocław: Wydawnictwo Siedmioróg.Semenowicz H. (1980) Freinet w Polsce. Warszawa: WSzP.Wygotski L. (1978) Narzędzia i znaki w rozwoju dziecka. Warszawa: PWN.Materiały pokonferencyjne z I Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej: PRZYSZŁOŚĆ EDUKACJIW KONTEKŚCIE INICJATYW POZASZKOLNYCH 14 stycznia 2012, SWPD Gdynia.Efekty uczenia się Wiedza K_W01, K_W02.

- Student jest świadomy przemian cywilizacyjnych oraz ich wpływu na obraz edukacji- Student ma świadomość problematyki aktualizacji danych psycho-pedagogicznych oraz umiejętnie selekcjonuje przedstawiane materiały źródłowe- Student odchodzi od schematu zapamiętywania wiadomości w kierunku twórczej selekcji danych oraz indywidualnej kompilacji narzędziach potrzebnych mu do specjalizacji w obrębie wybranej przez siebie ścieżki psycho-pedagogicznej

Umiejętności K_U06

- tworzy własne koncepcje badań i obserwacji w procesie edukacji- tworzy indywidualną bibliotekę online (diigo)- tworzy grupy dyskusyjne i badawcze wymieniając się poglądami i wynikami obserwacji- analizuje i twórczo operuje nowo poznanymi teoriami i badaniami tworząc własny specjalistyczny materiał badawczo-dydaktyczny

Kompetencje społeczne (postawy) K_K01

- student zorientowany jest na twórczą analizę badań naukowych- odchodzi od prymatu wyuczonej wiedzy w kierunku indywidualizacji zainteresowań badawczych- student odchodzi od schematów pamięciowych w kierunku innowacyjnego użycia narzędzi TIK- jest świadomy funkcjonowania w cywilizacji opartej na aktualizowanej informacji - podejmuje próby specjalizacji naukowej- odchodzi od ogólnych trendów schematycznego nauczania- dąży do kreatywnej realizacji pasji naukowych

[email protected],


Nazwa przedmiotuStrategie nawiązywania kontaktu z dzieckiem w procesie diagnozowania rodziny

Kod ECTS



Psychologia jednolite mgr stacjonarne/niestacjonarne PRPDiM

Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)Mgr Witold Bruski

Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin Liczba punktów ECTS - 2pkt ECTS (25 – 30 godz) - zajęcia dydaktyczne z udziałem prowadzącego; konsultacje z prowadzącym zajęcia; samodzielne studiowanie literatury i materiałów oraz przygotowanie do poszczególnych zajęć; 2 pkt ECTS (50 - 60 godz) - samodzielna praca studenta – przygotowywanie do kolokwiów zaliczeniowych; realizacja pracy zaliczeniowej, projektu, prezentacji

B. Formy zajęć ćwiczenia warsztatowe

B. Sposób realizacji zajęć:• zajęcia w sali dydaktycznej




Język wykładowy• j. polski

Metody dydaktyczne• ćwiczenia audytoryjne: praca w grupach / analiza

zdarzeń krytycznych (przypadków) / dyskusja • projektowanie własnych propozycji i strategii

diagnozowania dziecięcego spostrzegania sytuacjirodzinnej


A. Sposób zaliczenia:• zaliczenie z oceną

B. Formy zaliczenia:• obecność na zajęciach• aktywność w ramach ćwiczeń warsztatowych• praca pisemna: autorska propozycja zabawy projekcyjnej służącej

diagnozie relacji rodzinnych w percepcji dziecka

C. Podstawowe kryteria • Końcowa ocena będzie wypadkową oceny z aktywności w

trakcie zajęć oraz przygotowanej pracy (propozycja zabawy projekcyjnej)

Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymiBrak wymogów wstępnych

Cele przedmiotuCelem zajęć będzie zapoznanie uczestników z technikami nawiązywania kontaktu z dzieckiem biorącym udział w procesie

diagnozy jego rodziny. Zaprezentowana zostanie specyfika rozmowy z dzieckiem oraz zabawy projekcyjne, dzięki którym możliwa jest diagnoza postrzegania więzi w rodzinie przez dziecko oraz jego odczuć związanych z atmosferą emocjonalną w środowisku domowym. Uczestnicy zajęć będą mieli okazję doświadczyć przeżyć związanych z procesemdiagnozowania relacji w rodzinie poprzez uczestnictwo w ćwiczeniach, w których wykorzystane zostaną powyższe strategie.

Treści programowe• Dziecko jako uczestnik procesu diagnostycznego.• Nawiązywanie kontaktu - kształtowanie atmosfery zaufania.• Procedura zadawania pytań (otwarte, cyrkularne, zachowanie

neutralności, unikanie pytań sugerujących itp.)• Zabawa projekcyjna - wykorzystanie w diagnozie dzieci w różnym wieku.• Analiza zebranego materiału diagnostycznego.

Wykaz literatury A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć:• Musset P.H. (1970) (red.). Podręcznik metod badania rozwoju dziecka. (Rozdział Techniki Projekcyjne).Warszawa:

PWN.• Rembowski J. (1986). Metoda projekcyjna w psychologii dzieci i młodzieży. Warszawa: PWN. • Sęk H. (1984). Metody projekcyjne. Tradycja i współczesność. Poznań: UAM.• Kaduson H, Schaeffer Ch. (2001). Zabawa w psychoterapii. Gdańsk: GWP

Efekty uczenia się

K_W05K_W07K_W11K_U01K_U06K_K05K_K09

WiedzaStudent:

• Posiada pogłębioną wiedzę na temat znaczenia zabawy w rozwoju dziecka i w procesie diagnozowania jego sytuacji rodzinnej

• Ma pogłębioną wiedzę na temat specyfiki relacji rodzinnych z perspektywy dziecka wychowującego się w różnego typu rodzinach i środowiskach wychowawczych

• Ma świadomość problemów etycznych związanych z procesem diagnozy oraz wrażliwośćna kwestie etyczne.

UmiejętnościStudent:

• Posiada pogłębione umiejętności obserwowania, wyszukiwania i przetwarzania informacjidotyczących więzi dziecka z osobami należącymi do jego rodziny, przy użyciu zastosowanych metod projekcyjnych oraz rozmowy z dzieckiem

• Posiada umiejętność sformułowania problemu, postawienia hipotez diagnostycznych oraz doboru odpowiednich metod do rozwiązania problemu lub/i weryfikacji hipotez. Potrafi przygotować i zaplanować proces diagnostyczny: określić cel badania, ustalić jego zakres,dobrać wskaźniki i metody, prawidłowo zebrać dane, dokonać interpretacji danych jakościowych w zakresie atmosfery środowiska wychowawczego dziecka

Kompetencje społeczne (postawy)Student:

• Zna zasady dotyczące zachowania tajemnicy zawodowej, poufności i prywatności. Wie, jak należy stosować je praktyce i jakie mogą być od nich odstępstwa, zwłaszcza jeśli chodzi o proces diagnozowania dziecka i projektowanie działań pomocowych dla niego i jego rodziny

• Samodzielnie planuje proces diagnozy i w zależności od jego wyniku przewiduje cele kolejnych rozmów/spotkań wspierających dziecko w kryzysowej sytuacji rodzinnej

Kontakt

Nazwa przedmiotuResocjalizacja nieletnich i młodocianych przestępców

Kod ECTS



psychologia jednolite studia mgr stacjonarne/niestacjonarne PDiMPSiPSP

Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)mgr Katarzyna Stryjek



B. Sposób realizacji • zajęcia w sali dydaktycznej• zajęcia poza pomieszczeniami dydaktycznymi UG (gimnazjum

przysposabiające do pracy)C. Liczba godzin 30 h




Metody dydaktyczne• ćwiczenia audytoryjne:

− gry symulacyjne− praca w grupach− analiza zdarzeń przypadków− dyskusja− rozwiązywanie zadań

• ćwiczenia terenowe:

− prowadzenie warsztatów na grupie docelowej – uczniów młodzieży niedostosowanej społecznie



B. Formy zaliczenia • zaprojektowanie i przeprowadzenie warsztatu z młodzieżą

niedostosowaną

C. Podstawowe kryteria • obecność na zajęciach 50%• przeprowadzenie warsztatu 50%

Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymiNależy określić:A. Wymagania formalne, brak wymagańB. Wymagania wstępne, zaliczenie podstawowych, obligatoryjnych przedmiotów z zakresu psychologii

Cele przedmiotuCelem przedmiotu jest prezentacja metod pracy z nieletnimi sprawcami przestępstw, ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki pracy w różnych warunkach.

Treści programoweA. Problematyka ćwiczeń • Nawiązanie kontaktu z podopiecznym agresywnym, wycofanym, ofiarą przemocy; • Zasady prowadzenia warsztatów/zajęć dla młodzieży w warunkach wolnościowych oraz przebywającej z zakładach

poprawczych, schroniskach dla nieletnich; • Metody pracy resocjalizacyjnej (także resocjalizacja przez sport, survival, teatr, taniec); • Warsztat zasobów dziecka; warsztat zasobów dorosłego; • Tworzenie własnego warsztatu pracy – samodzielne prowadzenie zajęć.


A.1. wykorzystywana podczas zajęć • Rojewska, J. (2000). Grupa bawi się i pracuje. Zbiór grupowych gier i ćwiczeń psychologicznych. Warszawa:

UnusA.2. studiowana samodzielnie przez studenta

• Konopczyński, M. (1996). Twórcza resocjalizacja : wybrane metody pomocy dzieciom i młodzieży. Warszawa: Ministerstwo Edukacji Narodowej.

• Konopczyński, M. (2006). Metody twórczej resocjalizacji : teoria i praktyka wychowania . Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN.

B. Literatura uzupełniająca• Górski, S. (1985) (red.). Podstawy procesu resocjalizacji. Warszawa: Instytut Kształcenia Nauczycieli.• Bartkowicz, Z., Węgliński, A (2007) (red.). Skuteczna resocjalizacja. Doświadczenia i propozycje. Lublin :

Wydawnictwo UMCS.Efekty uczenia się Wiedza K_W07; K_W09

Ma pogłębioną wiedzę na temat specyfiki relacji społecznych, zjawisk społecznych oraz rządzących nimi prawidłowości z punktu widzenia psychologii. Student rozpoznaje specyficzne zachowania i sposoby komunikowania środowiska przestępczego.Ma uporządkowaną wiedzę na temat teorii wychowania, uczenia się i nauczania, innych procesów edukacyjnych oraz o różnych środowiskach wychowawczych, ich specyfice i procesach w nich zachodzących. Student wyciąga proste wnioski dotyczące mechanizmów niedostosowania społecznego nieletnich. Umiejętności K_U02; K_U11Potrafi wykorzystywać i integrować wiedzę teoretyczną z zakresu psychologii oraz powiązanych z nią dyscyplin w celu analizy złożonych problemów psychologicznych, wychowawczych, pomocowych czy terapeutycznych, a także diagnozowania i projektowania działań praktycznych.Student samodzielnie projektuje scenariusz zajęć dla grupy docelowej.Potrafi pracować w zespole pełniąc różne role; umie przyjmować i wyznaczać zadania, ma elementarne umiejętności organizacyjne pozwalające na realizację celów związanych z projektowaniem i podejmowaniem działań profesjonalnych. Student planuje miejsce sposób i formę przeprowadzenia zajęć warsztatowych (indywidualnie bądź w zespole). Kompetencje społeczne (postawy) K_K01; K_K07Ma pogłębioną świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego rozwoju osobistego i zawodowego.Jest wrażliwy na problemy społeczne i psychologiczne, gotowy do komunikowania się i współpracy z otoczeniem, w tym z osobami nie będącymi specjalistami w danej dziedzinie oraz do aktywnego uczestnictwa w grupach i organizacjach realizujących działania psychologiczne.

[email protected]

Nazwa przedmiotuPraca z dzieckiem z alkoholowym zespołem płodowym

Kod ECTS



Psychologia Jednolite magisterskie Stacjonarne, niestacjonarne.

PDiMPSiPSP

Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)Mgr Anna Rasińska



1 pkt ECTS (25-30 godz) - zajęcia dydaktyczne z udziałem prowadzącego; konsultacje z prowadzącym zajęcia; samodzielne studiowanie literatury i materiałów oraz przygotowanie do poszczególnych zajęć; 1 pkt ECTS (25-30 godz) – samodzielna praca studenta– przygotowywanie do kolokwiów zaliczeniowych; realizacja pracy zaliczeniowej, projektu, prezentacji

A. Formy zajęć • Ćwiczenia.

B. Sposób realizacji • Zajęcia w sali dydaktycznej.


Cykl dydaktyczny

semestr letni Status przedmiotu

fakultatywny Język wykładowy

Język polski

Metody dydaktyczne• wykład • wykład z prezentacją multimedialną• analiza tekstów z dyskusją • praca w grupach• analiza zdarzeń krytycznych (przypadków)• dyskusja• rozwiązywanie zadań



B. Formy zaliczenia • wykonanie pracy zaliczeniowej: przygotowanie projektu lub

prezentacji

Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymiA. Wymagania formalne : Psychologia Rodziny, Psychopatologia dzieci i młodzieży oraz Psychologia rozwoju człowieka -

wykładB. Wymagania wstępne: Znajomość teorii systemu rodzinnego, psychopatologii dzieci i młodzieży, psychologii rozwojowej.

Cele przedmiotu

• Zaprezentowanie studentom prawidłowości rozwoju dziecka.• Zaprezentowanie studentom skutków spożywania alkoholu przez matki w ciąży• Zaprezentowanie studentom metod diagnostycznych u dzieci z FAS• Zaprezentowanie studentom specyfiki pracy z dzieckiem z FAS oraz metod terapeutycznych stosowanych w terapii.• Rozwijanie umiejętności pracy z rodzicami/opiekunami dziecka z FAS.

Treści programowe

A. Problematyka wykładu: • Historia badań nad szkodliwym działaniem alkoholu na potomstwo• Prenatalny rozwój dziecka• Podstawy budowy mózgu• Wpływ alkoholu na rozwój prenatalny dziecka• Diagnoza alkoholowego zespołu • Konsekwencje alkoholowego zespołu płodowego

B. Problematyka ćwiczeń • Noworodek z alkoholowym zespołem płodowym (charakterystyka, metody terapii)• Przedszkolak z alkoholowym zespołem płodowym (charakterystyka, metody pracy)• Problemy dziecka z alkoholowym zespołem płodowym (problemy z przywiązaniem, odruchowością, uspołecznieniem)• Metody pracy z dzieckiem z alkoholowym zespołem płodowym

Wykaz literatury A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć:

A.1. wykorzystywana podczas zajęć 1.Uszkodzenie płodu wywołane alkoholem wyd. PARAPA Warszawa 19982.M.Klecka: Objawy i wczesne rozpoznanie FAS w Bliżej przedszkola 4/20043.L.Eliot: Co tam się dzieje? Jak rozwija się mózg i umysł w pierwszych pięciu latach życia Poznań 20035.K.Liszcz: Jak być opiekunem dziecka z FAS Toruń 2005

.

Efekty uczenia się

• Znajomość specyfiki Alkoholowego Zespołu Płodowego

• Umiejętność pracy z dzieckiem z FAS oraz jego opiekunem.

Wiedza• Student definiuje Alkoholowy Zespół Płodowy.• Student wymienia skutki spożywania alkoholu przez matkę w ciąży.• Student opisuje przebieg rozwoju płodowego człowieka. • Student wyjaśnia objawy FAS na podstawie uszkodzeń obszarów mózgu. • Student identyfikuje specyficzne zaburzenia rozwojowe z rozpoznaniem FAS. • Student rozróżnia FAS u dzieci z innymi trudnościami rozwojowymi. • Student ilustruje wyniki światowych badań nad FAS.

• Student wyciąga proste wnioski na temat skutków spożywania alkoholu przez matki w ciąży.

Umiejętności• Student planuje i konstruuje plan pomocy dziecku z rozpoznaniem FAS• Student projektuje i proponuje oddziaływania terapeutyczne indywidualnie dostosowane do

potrzeb i możliwości dziecka oraz przewiduje skutki tych oddziaływań. • Student w razie niepowodzeń modyfikuje oddziaływania terapeutyczne wprowadzając


terapeutycznego i na tej podstawie organizuje dalsze formy pomocy. • Student organizuje dodatkowe, pozapsychologiczne formy pomocy dla dziecka. • Student rozpoznaje przyczyny niepowodzeń terapeutycznych.• Student poddaje krytyce skutki oddziaływań terapeutycznych. Kompetencje społeczne (postawy)• Student zachowuje ostrożność i krytycyzm w wyrażaniu opinii i diagnozy FAS. • Student dyskutuje na temat wyników badań z innymi specjalistami w tej dziedzinie. • Student zachowuje otwartość na propozycje oddziaływań terapeutycznych innych




[email protected]


Nazwa przedmiotuMetody multisensoryczne w rehabilitacji osób z niepełnosprawnością


Nazwa jednostki prowadzącej przedmiotWydział Nauk Społecznych Instytut Psychologii

Studiakierunek stopień tryb specjalność specjalizacjaPsychologia jednolite mgr stacjonarne/niestacjonarne nazwa* nazwa*

Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)mgr Arkadiusz Mański


2 pkt ECTS (50 - 60 godz) - zajęcia dydaktyczne z udziałem prowadzącego; konsultacje z prowadzącym zajęcia; samodzielne studiowanie literatury i materiałów oraz przygotowanie do poszczególnych zajęć;2 pkt ECTS (50 - 60 godz) – samodzielna praca stu-denta – przygotowywanie do zaliczenia

A. Formy zajęććwiczeniaB. Sposób realizacjizajęcia w sali dydaktycznej

C. Liczba godzin30 godzin

Cykl dydaktycznysemestr letni


• fakultatywny


Metody dydaktyczneĆwiczenia audytoryjne


A. Sposób zaliczeniaZaliczenie z oceną

B. Formy zaliczeniaTest zaliczeniowy z pytaniami otwartymi

C. Podstawowe kryteriaTest z przeprowadzonych zajęc oraz wskazanej przez prowadzącego problematyki z listy lektur

Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymiNależy określić:A. Wymagania formalne, wstęp do psychologii klinicznejB. Wymagania wstępne, brak wymagań

Cele przedmiotuNauczenie studentów praktycznego stosowania elementów wybranych metod multisensorycznych liczenia w rehabilitacji osób z niepełnosprawnością intelektualną i zaburzeniami sprzężonymi.

Treści programoweA. Problematyka ćwiczeń1. Metody multisensoryczne: definicje, rodzaje i zastosowania w edukacji i rehabilitacji osób z niepełnosprawnością

intelektualną i innymi niepełnosprawnościami.2. Reprezentacje: enaktywna, ikoniczna i symboliczna w rozwoju liczby. Reprezentacja numeryczna, ujęcie McCloskeya i

Macaruso i ujęcie Campbella i Clarka.3. Kompetencje logiczno-matematyczne w strukturze kompetencji społecznych. Przykłady z Inwentarzy Gunzburga PAC-1 i

PAC-2 oraz innych skal diagnozy poziomu społecznego funkcjonowania.

4. Numicon i SAB – wprowadzenie. Prezentacja materiałów. Założenia teoretyczne systemu. Obszary zastosowań.a. Reprezentacja liczby w Numicon i SAB.b. Wielozmysłowe ujęcie liczby i operacji na liczbach.c. Porównywanie wielkości.d. Algorytmy sensoryczne czterech podstawowych działań: dodawania, odejmowania, mnożenia i dzielenia.e. Zalety i ograniczenia systemów.

5. Numicon i SAB w rehabilitacji osób z zespołem Downa. Szczególny obszar rehabilitacji.6. Rehabilitacja społeczna a systemy multisensoryczne wspomagające liczenie.

a. Monety i banknoty: rozpoznawanie i rozmienianie, dodawanie nominałów.b. Odkrywanie czasu: Zegar Charlotte.c. Mierzenie wielkości ciągłych.d. Pamięć sekwencji cyfr: numer telefonu, kody.e. Zakupy: wymiana z/bez reszty.

7. Prezentacja użytkowników wybranych metod multisensorycznych: Numicon i SAB.

Wykaz literaturyA. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu):

A.1. wykorzystywana podczas zajęć1. Bird, G. (2001) Number skills development for infants with Down Syndrome (0-5 years). Portsmounth. UK. The Down

Syndrome Educational Trust.

2. Bruner, J. (1978) Poza dostarczone informacje – studia z psychologii poznawania. Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Warszawa.

3. Buckley, S.J., Horner, V., Wing, T. (2001) The Numicon Approach. Down Syndrome Association Journal, 98, 18-22.

4.Campbell, J.I.D., Clark, J.M. (1988) An encoding-complex view of cognitive number processing. Journal of Experimental

Psychology, 117, 204-214

5. Clark, J.M., Campbell, J.I.D. (1991) Integrated versus modular theories of number skills and acalculia. Brain and Cognition,

17, 204-239

6. Coleman, K. (2003) Using numicon-a report from a special school. Down Syndrome News and Update 3(3), 83-95.

7. McCloskey, M., Macaruso, P. (1995) Representing and Using Numerical Information. American Psychologist, 50, 351-363

8. Nye, J., Buckley, S., Bird, G. (2005) Evaluating the Numicon system as a tool for teaching number skills to children with

Down syndrome. Down Syndrome News and Update 5(1), 2-13.

9.Tacon, R. , Atkinson, R. , Wing, T. (2004) Learning about numbers with patterns: using structured visual imagery (Numicon) to

teach arithmetic. BEAM Education. London

10. Uttley, W. (2003) Introducing numbers and Numicon to young children who find it difficult to sit and concentrate. Down

Syndrome News and Update, 3(1), 18-19.

A.2. studiowana samodzielnie przez studenta1. Atkinson, R., Tacon, R., Wing, T. (1999) Numicon: Fundation Book. Brighton. UK.

2. Atkinson, R., Tacon, R., Wing, T. (2000) Numicon: Year 1 Teachers Book. Brighton. UK.

3. Atkinson, R., Tacon, R., Wing, T. (2003) Numicon: Year 2 Teachers Book . Brighton. UK.

4. Okoń, W. (1999) Dziesięć szkół alternatywnych. WSiP. Warszawa

6. Paivio, A. (1986) Mental representations. A dual coding approach. Oxford University Press. New York

7. Piaget, J., Inhelder, B. (1993) Psychologia dziecka. Wydawnictwo Siedmiogród

8. Semadeni, Z. (1973) Matematyka współczesna w nauczaniu dzieci. PWN. Warszawa

9. Stern, C. (1949) Children discover arithmetic. New York: Harper and Row

B. Literatura uzupełniająca1. Vasta, R., Haith, M., Miller, S. (1995) Psychologia dziecka. WSiP. Warszawa

2. Wittgenstein, L. (2000) Dociekania filozoficzne. Wydawnictwo naukowe PWN. Warszawa3. Wood, D. (2006) Jak dzieci uczą się i myślą. Społeczne konteksty rozwoju poznawczego. Wydawnictwo Uniwersytetu

Jagielońskiego. Kraków

4. Wygotski, L.S. (2006) Narzędzie i znak w rozwoju dziecka. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa

Efekty uczenia sięK_W06K_W10

WiedzaK_W06; K_W10Student:- posiada wiedzę o istnieniu metod multisensorycznych w edukacji i rehabilitacji osób z różnymi trudnościami i niepełnosprawnościami,- zna teoretyczne podstawy uczenia i nauczania multisensorycznego, potrafi na wybranym etapie edukacji lub rehabilitacji ucznia/pacjenta wskazać teoretyczne uzasadnienia zastosowanych rozwiązań zaradczych prowadzących do pozytywnych wyników edukacji lub rehabilitacji,- wie jak integrować daną metodę multisensoryczną z określonym profilem trudności ucznia/pacjenta, tak aby uzyskiwać optymalne efekty rehabilitacyjne i edukacyjne,

Umiejętności

K_U06; K_U08Student:- potrafi zastosować w praktyce elementy Numicon i SAB w procesie diagnozy stanu funkcji arytmetycznych,- wykona diagnozę stanu umiejętności społecznych, w których reprezentacja numeryczna ma kluczowe znaczenie i w oparciu o taką diagnozę sporządzi zalecenia, w których wskaże jakie obszary funkcjonowania i w jakim zakresie wymagają oddziaływań.- będzie u współpracował z nauczycielami i rehabilitantami w procesie wyjaśniania istoty trudnościpsychologicznych uczniów/pacjentów oraz będzie wskazywał (sugerował) najbardziej optymalną zpunktu widzenia ucznia/pacjenta metodę oddziaływań w procesie edukacji i rehabilitacji.

Kompetencje społeczne (postawy)

K_K01; K_K03Student:- rozumie znaczenie ważności komunikacji psychologa z innymi specjalistami w procesie edukacjii rehabilitacji. Uwzględnianie opinii innych specjalistów i samych osób rehabilitowanych pozwala na szersze tzn. horyzontalne spojrzenie szczególnie w sytuacjach, gdzie rehabilitacja wymaga integrowania wiedzy psychologicznej i innych dziedzin nauki.- wykaże się wytrwałością mając świadomość, że edukacja i rehabilitacja to dziedziny efektów odległych przy ciągłej i mrówczej pracy „tu i teraz”- odkryje w sobie nie tylko dobrego i przenikliwego diagnostę lecz także wytrwałego i pracowitegoterapeutę. W tym symbolicznym powiązaniu „oka i ręki” leży potężne źródło dla rozwoju osobistego.

[email protected]

Nazwa przedmiotuResocjalizacja nieletnich i młodocianych przestępców

Kod ECTS



psychologia jednolite studia mgr stacjonarne/niestacjonarne PDiMPSiPSP

Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)mgr Katarzyna Stryjek

Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin Liczba punktów ECTS - 32 pkt ECTS (50 - 60 godz) - zajęcia dydaktyczne z udziałem prowadzącego; konsultacje z prowadzącym zajęcia; samodzielne studiowanie literatury i materiałów oraz przygotowanie do poszczególnych zajęć; 1 pkt ECTS (25 – 30 godz) – samodzielna praca studenta – przygotowywanie do kolokwiów zaliczeniowych; realizacja pracy zaliczeniowej, projektu, prezentacji


B. Sposób realizacji • zajęcia w sali dydaktycznej• zajęcia poza pomieszczeniami dydaktycznymi UG (gimnazjum

przysposabiające do pracy)C. Liczba godzin 30 h




Metody dydaktyczne• ćwiczenia audytoryjne:

− gry symulacyjne− praca w grupach− analiza zdarzeń przypadków− dyskusja− rozwiązywanie zadań

• ćwiczenia terenowe: − prowadzenie warsztatów na grupie

docelowej – uczniów młodzieży niedostosowanej społecznie



B. Formy zaliczenia • zaprojektowanie i przeprowadzenie warsztatu z młodzieżą

niedostosowaną

C. Podstawowe kryteria • obecność na zajęciach 50%• przeprowadzenie warsztatu 50%

Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymiNależy określić:A. Wymagania formalne, brak wymagańB. Wymagania wstępne, zaliczenie podstawowych, obligatoryjnych przedmiotów z zakresu psychologii

Cele przedmiotuCelem przedmiotu jest prezentacja metod pracy z nieletnimi sprawcami przestępstw, ze szczególnym uwzględnieniem specyfiki pracy w różnych warunkach.

Treści programoweA. Problematyka ćwiczeń • Nawiązanie kontaktu z podopiecznym agresywnym, wycofanym, ofiarą przemocy; • Zasady prowadzenia warsztatów/zajęć dla młodzieży w warunkach wolnościowych oraz przebywającej z zakładach

poprawczych, schroniskach dla nieletnich; • Metody pracy resocjalizacyjnej (także resocjalizacja przez sport, survival, teatr, taniec); • Warsztat zasobów dziecka; warsztat zasobów dorosłego;

• Tworzenie własnego warsztatu pracy – samodzielne prowadzenie zajęć.


A.1. wykorzystywana podczas zajęć • Rojewska, J. (2000). Grupa bawi się i pracuje. Zbiór grupowych gier i ćwiczeń psychologicznych. Warszawa:

UnusA.2. studiowana samodzielnie przez studenta

• Konopczyński, M. (1996). Twórcza resocjalizacja : wybrane metody pomocy dzieciom i młodzieży. Warszawa: Ministerstwo Edukacji Narodowej.

• Konopczyński, M. (2006). Metody twórczej resocjalizacji : teoria i praktyka wychowania . Warszawa : Wydawnictwo Naukowe PWN.

B. Literatura uzupełniająca• Górski, S. (1985) (red.). Podstawy procesu resocjalizacji. Warszawa: Instytut Kształcenia Nauczycieli.• Bartkowicz, Z., Węgliński, A (2007) (red.). Skuteczna resocjalizacja. Doświadczenia i propozycje. Lublin :

Wydawnictwo UMCS.Efekty uczenia się Wiedza K_W07; K_W09

Ma pogłębioną wiedzę na temat specyfiki relacji społecznych, zjawisk społecznych oraz rządzących nimi prawidłowości z punktu widzenia psychologii. Student rozpoznaje specyficzne zachowania i sposoby komunikowania środowiska przestępczego.Ma uporządkowaną wiedzę na temat teorii wychowania, uczenia się i nauczania, innych procesów edukacyjnych oraz o różnych środowiskach wychowawczych, ich specyfice i procesach w nich zachodzących. Student wyciąga proste wnioski dotyczące mechanizmów niedostosowania społecznego nieletnich.

Umiejętności K_U02; K_U11Potrafi wykorzystywać i integrować wiedzę teoretyczną z zakresu psychologii oraz powiązanych z nią dyscyplin w celu analizy złożonych problemów psychologicznych, wychowawczych, pomocowych czy terapeutycznych, a także diagnozowania i projektowania działań praktycznych.Student samodzielnie projektuje scenariusz zajęć dla grupy docelowej.Potrafi pracować w zespole pełniąc różne role; umie przyjmować i wyznaczać zadania, ma elementarne umiejętności organizacyjne pozwalające na realizację celów związanych z projektowaniem i podejmowaniem działań profesjonalnych. Student planuje miejsce sposób i formę przeprowadzenia zajęć warsztatowych (indywidualnie bądź w zespole).

Kompetencje społeczne (postawy) K_K01; K_K07Ma pogłębioną świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego rozwoju osobistego i zawodowego.Jest wrażliwy na problemy społeczne i psychologiczne, gotowy do komunikowania się i współpracy z otoczeniem, w tym z osobami nie będącymi specjalistami w danej dziedzinie oraz do aktywnego uczestnictwa w grupach i organizacjach realizujących działania psychologiczne.

[email protected]


Nazwa przedmiotuPRACA Z DZIECKIEM Z ALKOHOLOWYM ZESPOŁEM PŁODOWYM



Psychologia Jednolite magisterskie Stacjonarne, niestacjonarne.

Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)Anna Rasińska

Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin

A. Formy zajęć • Ćwiczenia.

B. Sposób realizacji • Zajęcia w sali dydaktycznej.


Cykl dydaktyczny

semestr letni



Metody dydaktyczne• wykład • wykład z prezentacją multimedialną• analiza tekstów z dyskusją • praca w grupach• analiza zdarzeń krytycznych (przypadków)• dyskusja• rozwiązywanie zadań



B. Formy zaliczenia • wykonanie pracy zaliczeniowej: przygotowanie projektu lub

prezentacji

Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymiA. Wymagania formalne : Psychologia Rodziny, Psychopatologia dzieci i młodzieży oraz Psychologia rozwoju człowieka -

wykładB. Wymagania wstępne: Znajomość teorii systemu rodzinnego, psychopatologii dzieci i młodzieży, psychologii rozwojowej.

Cele przedmiotu

• Zaprezentowanie studentom prawidłowości rozwoju dziecka.• Zaprezentowanie studentom skutków spożywania alkoholu przez matki w ciąży• Zaprezentowanie studentom metod diagnostycznych u dzieci z FAS• Zaprezentowanie studentom specyfiki pracy z dzieckiem z FAS oraz metod terapeutycznych stosowanych w terapii.• Rozwijanie umiejętności pracy z rodzicami/opiekunami dziecka z FAS.

Treści programowe

C. Problematyka wykładu: • Historia badań nad szkodliwym działaniem alkoholu na potomstwo• Prenatalny rozwój dziecka• Podstawy budowy mózgu• Wpływ alkoholu na rozwój prenatalny dziecka• Diagnoza alkoholowego zespołu • Konsekwencje alkoholowego zespołu płodowego

D. Problematyka ćwiczeń • Noworodek z alkoholowym zespołem płodowym (charakterystyka, metody terapii)• Przedszkolak z alkoholowym zespołem płodowym (charakterystyka, metody pracy)• Problemy dziecka z alkoholowym zespołem płodowym (problemy z przywiązaniem, odruchowością, uspołecznieniem)• Metody pracy z dzieckiem z alkoholowym zespołem płodowym

Wykaz literatury A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć:

A.1. wykorzystywana podczas zajęć 1.Uszkodzenie płodu wywołane alkoholem wyd. PARAPA Warszawa 19982.M.Klecka: Objawy i wczesne rozpoznanie FAS w Bliżej przedszkola 4/20043.L.Eliot: Co tam się dzieje? Jak rozwija się mózg i umysł w pierwszych pięciu latach życia Poznań 20035.K.Liszcz: Jak być opiekunem dziecka z FAS Toruń 2005

.

Efekty uczenia się

• Znajomość specyfiki Alkoholowego Zespołu Płodowego

• Umiejętność pracy z dzieckiem z FAS oraz jego opiekunem.

Wiedza• Student definiuje Alkoholowy Zespół Płodowy.• Student wymienia skutki spożywania alkoholu przez matkę w ciąży.• Student opisuje przebieg rozwoju płodowego człowieka. • Student wyjaśnia objawy FAS na podstawie uszkodzeń obszarów mózgu. • Student identyfikuje specyficzne zaburzenia rozwojowe z rozpoznaniem FAS. • Student rozróżnia FAS u dzieci z innymi trudnościami rozwojowymi. • Student ilustruje wyniki światowych badań nad FAS.

• Student wyciąga proste wnioski na temat skutków spożywania alkoholu przez matki w ciąży.

Umiejętności• Student planuje i konstruuje plan pomocy dziecku z rozpoznaniem FAS• Student projektuje i proponuje oddziaływania terapeutyczne indywidualnie dostosowane do

potrzeb i możliwości dziecka oraz przewiduje skutki tych oddziaływań. • Student w razie niepowodzeń modyfikuje oddziaływania terapeutyczne wprowadzając


terapeutycznego i na tej podstawie organizuje dalsze formy pomocy. • Student organizuje dodatkowe, pozapsychologiczne formy pomocy dla dziecka. • Student rozpoznaje przyczyny niepowodzeń terapeutycznych.• Student poddaje krytyce skutki oddziaływań terapeutycznych. Kompetencje społeczne (postawy)• Student zachowuje ostrożność i krytycyzm w wyrażaniu opinii i diagnozy FAS. • Student dyskutuje na temat wyników badań z innymi specjalistami w tej dziedzinie. • Student zachowuje otwartość na propozycje oddziaływań terapeutycznych innych




[email protected] Tel. 694 652 159


Documents

PSYCHOLOGIA DZIECI I MŁODZIEŻY