Upload
others
View
2
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Enw/Name: ______________________________
Dosbarth/Class: __________________
Tiwtor/Tutor: ______________________________
Ysgol dyffryn conwywww.ysgoldyffrynconwy.org
TERMIADUR IAITHCA3/KS3
TERMINOLOGY
School Language.....................................................................................................2-5Geirfa Ysgol
Art & Design............................................................................................................. 6-7Celf a Dylunio
Design & Technology .............................................................................................. 8-13Dylunio a Technoleg
French ...................................................................................................................... 14Ffrangeg
Geography................................................................................................................ 15-17Daearyddiaeth
History ...................................................................................................................... 18Hanes
Information Technology.......................................................................................... 19Technoleg Gwybodaeth
Language.................................................................................................................. 20-24Iaith
Mathematics............................................................................................................. 25-28Mathemateg
Music ........................................................................................................................ 29-32Cerddoriaeth
Physical Education..................................................................................................33-34Addysg Gorfforol
Religious Education ................................................................................................ 35-37Addysg Grefyddol
Science ..................................................................................................................... 38-45Gwyddoniaeth
CONTENTCYNNWYS
Termiadur Iaith/Terminology2
to announce cyhoeddi
to compare cymharu
to copy copïo
to correct cywiro
to describe disgrifio
to discuss trafod
to evaluate gwerthuso
to explain esbonio/egluro
to express an opinion mynegi barn
to forget anghofio
to imagine dychmygu
to learn dysgu
to lose colli
to photocopy llungopïo
to prepare paratoi
to print argraffu
to re-do ail-wneud
to redraft ailddrafftio
to register cofrestru
to remember cofio
SCHOOL LANGUAGEGEIRFA YSGOL
Termiadur Iaith/Terminology3
to revise adolygu
to spell sillafu
to think meddwl
announcement cyhoeddiad
assembly gwasanaeth
bell cloch
break egwyl
canteen ffreutur
choir côr
classroom ystafell ddosbarth
classwork gwaith dosbarth
computer cyfrifiadur
essay traethawd
homework gwaith cartref
lunch hour awr ginio
office swyddfa
practice ymarfer
register cofrestru
subject pwnc
tannoy uchelseinydd
test prawf
timetable amserlen
Termiadur Iaith/Terminology4
PEOPLE/POBL(computer) technician technegydd (cyfrifiaduron)
assistant head pennaeth cynorthwyol
canteen staff staff y gegin
careers’ officer swyddog gyrfaoedd
caretaker gofalwr
cleaner (female) glanhawraig
cleaner (male) glanhawr
cook cogyddes
deputy dirprwy
form teacher athro dosbarth
headmaster prifathro
nurse nyrs
progress leader arweinydd cynnydd
office staff staff y swyddfa
secretary ysgrifenyddes
subject leader arweinydd pwnc
subject teacher athro pwnc
PENCIL CASE/CAS PENSILIAUbiro beiro
colouring pencils pensiliau lliw
fountain pen ysgrifbin
Termiadur Iaith/Terminology5
highlighter uwcholeuwr
pencil pensil
protractor onglydd
rubber rhwbiwr
ruler prenmesur
sharpener naddwr
SUBJECTS/PYNCIAUArt Celf
Drama Drama
English Saesneg
French Ffrangeg
Geography Daearyddiaeth
History Hanes
Information Technology Technoleg Gwybodaeth
Mathematics Mathemateg
Music Cerddoriaeth
Physical Education Addysg Gorfforol
PSE ABCh
Religious Education Addysg Grefyddol
Science Gwyddoniaeth
Technology Technoleg
Welsh Cymraeg
Termiadur Iaith/Terminology6
abstract haniaethol
colour lliw
composition cyfansoddiad
exhibitions arddangosfeydd
form ffurf
figurative ffigurol
kiln odyn
line llinell
media cyfryngau
medium cyfrwng
paint paent
pastels pasteli
pattern patrwm
pencil pensil
perspective persbectif
ART AND DESIGNCELF A DYLUNIO
Termiadur Iaith/Terminology7
pottery crochenwaith
proportion cyfrannedd
shade arlliw
shape siâp
space gofod
still life bywyd llonydd
style arddull
texture gwead
to print argraffu
to sketch braslunio
tone tôn
Termiadur Iaith/Terminology8
brief briff
equipment offer
evaluation gwerthusiad
ideas syniadau
practical work gwaith ymarferol
research ymchwil
shape siâp
situation sefyllfa
task tasg
to design cynllunio
to evaluate gwerthuso
to measure mesur
TECHNOLOGY/TECHNOLEGaluminium alwminiwm
apron ffedog
battery batri
bradawl mynawyd
brief briff
DESIGN AND TECHNOLOGYDYLUNIO A THECHNOLEG
Termiadur Iaith/Terminology9
centre punch pwns canoli
chisel cŵn
circuit cylchedd
coping saw lli fwa fach
diode deuod
drill ebill
evaluation gwerthusiad
fuse ffiws
glue glud
goggles sbectol diogelwch
guillotine gilotin
hammer morthwyl
handles dolennau
jaws safnau
lazy tongs gefeiliau diog
marking gauge medrydd marcio
metal metel
mild steel dur medal
nails hoelion
pillar drill dril piler
polystyrene polystyrene
research ymchwil
resistor gwrthydd
Termiadur Iaith/Terminology10
situation sefyllfa
template patrymlun
to coat with plastic araenu â phlastig
to drill drilio
to file ffeilio
to rivet rhybedu
to solder sodro
to weld weldio
try square sgwâr brofi
vacuum forming ffurfio gwactod
vice feis
wires gwifrau
FOOD TECHNOLOGY/TECHNOLEG BWYDapple corer creiddell afal
balanced diet diet cytbwys
base sylfaen/gwaelod
calcium calsiwm
carbohydrate carbohydrad
chopping board bwrdd torri
currants cwrens
equipment offer
Termiadur Iaith/Terminology11
fat braster
flour blawd
freezer rhewgell
flour dredger sgeintydd blawd
hob hob
hygiene hylendid
ingredients cynhwysion
method dull
mixing bowl bowlen gymysgu
nutrient maethyn
nutrients maethynnau
nutrition maetheg
nutritional maethyddol
nutritive value gwerth maethol
oven popty
recipe rysáit
refrigerator oergell
rolling pin rholbren
self raising flour blawd codi
sensory evaluation gwerthusiad synhwyraidd
sieve rhidyll
spatula sbatula
tasty, delicious blasus
Termiadur Iaith/Terminology12
temperature tymheredd
texture ansawdd
to bake crasu
to beat curo
to bind beindio
to spread taenu
topping topin
weigh pwyso
wholemeal flour blawd gwenith cyflawn
TEXTILES/TECSTILIAUcotton cotwm
creative work gwaith creadigol
cushion clustog
eyelet llygaden
fabric ffabrig
fashion ffasiwn
iron haearn smwddio
linen lliain
machine embroidery brodwaith peiriant
machine stitch pwyth peiriant
needle nodwydd
Termiadur Iaith/Terminology13
overlocker trosgloi
pillow case cas gobennydd
pins pinnau
scissors siswrn
sewing machine peiriant gwnïo
silk sidan
stitch pwyth
tack tacio
texture gwead
thread edau
to bleach cannu
to decorate addurno
to iron smwddio
to lengthen ymestyn
wool gwlân
Termiadur Iaith/Terminology14
accent acen
adjectival agreement cytundeb ansoddair
adjective ansoddair
consonant cytsain
feminine benywaidd
infinitive berfenw
language iaith
masculine gwrywaidd
noun enw
plural lluosog
pronoun rhagenw
singular unigol
verb berf
verb tense amser y ferf
vowel llafariad
FRENCHFFRANGEG
Termiadur Iaith/Terminology15
brown field site safle tir llwyd/brown
cliff clogwyn
climate hinsawdd
coast arfordir
confluence cydlifiad
contour line cyfuchlin
convectional rainfall glaw darfudol
crust cramen
earthquake daeargryn
environment amgylchedd
environmental amgylcheddol
erosion erydu
EU (European Union) UE (Undeb Ewropeaidd)
floodplain gorlifdir
floods llifogydd
forest coedwig
fossil fuel tanwydd ffosil
gorge ceunant
greenfield site safle tir glas
immigrant mewnfudwr
GEOGRAPHYDAEARYDDIAETH
Termiadur Iaith/Terminology16
industry diwydiant
internet rhyngrwyd
landforms tirffurfiau
local lleol
meander ystum afon
non-renewable resource adnodd anadnewyddadwy
oxbow lake ystumllyn
permeable athraidd
plan cynllun
pollution llygredd
population poblogaeth
precipitation dyodiad
rain glaw
relief tirwedd
renewable resource adnodd adnewyddadwy
residential area ardal breswyl
river afon
rural gwledig
scale graddfa
sea/ocean môr/cefnfor
sediment gwaddod
service gwasanaeth
Termiadur Iaith/Terminology17
settlement anheddiad
site safle
sustainability cynaladwyedd
temperature tymheredd
to deposit dyddodi
to evaporate anweddu
to migrate mudo
tributary llednant
urban trefol
valley dyffryn
volcano llosgfynydd
vegetation llystyfiant
water vapour anwedd dŵr
waterfall rhaeadr
weather tywydd
wind gwynt
Termiadur Iaith/Terminology18
attack ymosod
century/centuries canrif/canrifoedd
chronology cronoleg
crown coron
cultural diwylliannol
economic economaidd
enemy/enemies gelyn/gelynion
evidence tystiolaeth
government llywodraeth
industrial revolution chwyldro diwydiannol
king/kings brenin/brenhinoedd
political gwleidyddol
prince/princes tywysog/tywysogion
religion crefyddol
slave/slaves caethwas/caethweision
social cymdeithasol
source/sources ffynhonnell/ffynonellau
the middle ages yr oesoedd canol
war/wars rhyfel/rhyfeloedd
working/living conditions amodau gwaith/byw
HISTORYHANES
Termiadur Iaith/Terminology19
NETWORK/RHWYDWAITHinternet rhyngrwyd
e-mail e-bost
username enw defnyddiwr
password cyfrinair
HARDWARE/CALEDWEDDcentral processing unit uned brosesu ganolog
keyboard bysellfwrdd
mouse llygoden
SOFTWARE/MEDDALWEDDword processor prosesydd geiriau
spreadsheet taenlen
database cronfa ddata
presentation cyflwyniad
desktop publishing cyhoeddi bwrdd gwaith
INFORMATION TECHNOLOGYTECHNOLEG GWYBODAETH
Termiadur Iaith/Terminology20
GRAMMATICAL TERMS/TERMAU GRAMADEGcommon noun enw cyffredin
proper noun enw priod
collective noun enw torfol
adjective ansoddair
verb berf
infinitive berf-enw
mutation treiglad
to mutate treiglo
preposition arddodiad
pronoun rhagenw
proper noun enw priod
subject goddrych
object gwrthrych
article Y fannod
LANGUAGEIAITH
Termiadur Iaith/Terminology21
PUNCTUATION/ATALNODIcapital letter prif lythyren
full stop atalnod llawn
comma coma
question mark marc cwestiwn
exclamation mark ebychnod
quotation marks dyfynodau
WRITING FORMS/FFURFIAU YSGRIFENNU
article erthygl
dialogue deialog
diary dyddiadur
formal letter llythyr ffurfiol
newspaper report adroddiad papur newydd
personal letter llythyr personol
portrait portread
soliloquy/monologue ymson
speech araith
story stori
report adroddiad
factsheet/leaflet pamffled
Termiadur Iaith/Terminology22
TERMS RELATING TO STYLE/TERMAU ARDDULL
alliteration cyflythreniad
atmosphere awyrgylch
audience cynulleidfa
climax uchafbwynt
columns colofnau
contrast cyferbyniad
description disgrifiad
fact ffaith
form ffurf
headline pennawd
humour hiwmor
line llinell
metaphor trosiad
opinion barn
originality gwreiddioldeb
personification personoliad
repetition ailadrodd
rhetorical question cwestiwn rhethregol
simile cymhariaeth/cyffelybiaeth
subtitle is-deitl
Termiadur Iaith/Terminology23
POETRY/BARDDONIAETH* canu caeth
* canu rhydd
* canu penrhydd
* cywydd
rhyme rhigwm
* englyn
lyric telyneg
sonnet soned
poem cerdd
poems cerddi
verse pennill
verses penillion
couplet cwpled
rhyme odl
poet bardd
poets beirdd
author awdur
authors awduron
* Termau yn y Gymraeg yn unigTerms in Welsh only
Termiadur Iaith/Terminology24
ENGLISH LANGUAGE AND LITERATURE/SAESNEG IAITH A LLENYDDIAETHballad **
haiku **
rule of 3/tripling **
ellipsis **
onomatopoeia **
superlative **
** Termau yn y Saesneg yn unigTerms in English only
Termiadur Iaith/Terminology25
NUMBER/RHIFto add adio
to estimate amcangyfrif
percentage canran
decimal degolyn
even number eilrif
factor ffactor
fraction ffracsiwn
to multiply lluosi
multiple lluosrif
odd number odrif
to divide rhannu
cube number rhif ciwb
prime number rhif cysefin
negative number rhif negative
square number rhif sgwâr
to round talgrynnu
to subtract tynnu
MATHEMATICSMATHEMATEG
Termiadur Iaith/Terminology26
ALGEBRA/ALGEBRAcoordinates cyfesurynnau
equation hafaliad
formula fformiwla
graph graff
sequence dilyniant
solution datrysiad
to simplify symleiddio
to solve datrys
to substitute amnewid
trial and improvement cynnig a gwella
DATA/DATAaverage cyfartaledd
bar graph siart bar
certain sicr
fair chance siawns teg
frequency diagram diagram amlder
frequency polygon polygon amlder
impossible amhosibl
likely tebygol
Termiadur Iaith/Terminology27
mean cymedr
median canolrif
mode modd
pictogram pictogram
pie chart siart gylch
probability tebygolrwydd
range amrediad
scatter graph diagram gwasgariad
unlikely annhebygol
SHAPE/SIÂPacute angle ongl lem
angle ongl
area arwynebedd
bearing cyfeiriant
degree gradd
direction cyfeiriad
drawing to scale llunio wrth raddfa
equilateral triangle triongl hafalochrog
isosceles triangle triongl isosgeles
kite barcud
obtuse angle ongl aflem
parallelogram paralelogram
Termiadur Iaith/Terminology28
perimeter perimedr
rectangle petryal
reflective symmetry cymesuredd adlewyrchiad
reflex angle ongl atblyg
right angle ongl sgwâr
rhombus rhombws
rotational symmetry cymesuredd cylchdro
scalene triangle triongl anghyfochrog
square sgwâr
trapezium trapesiwm
volume cyfaint
Termiadur Iaith/Terminology29
accompaniment cyfeiliant
alto alto
arpeggio arpeggio
auxiliary note nodyn tonnog
bar bar
Baroque Baróc
bass bâs
bass clef cleff y bâs
beat curiad
binary form ffurf ddwyran
brass pres
call and response galw ac ateb
cerdd dant cerdd dant
choir côr
chord cord
chord progression dilyniant cordiau
chorus cytgan
chromatic cromatig
classical clasurol
clef cleff
MUSICCERDDORIAETH
Termiadur Iaith/Terminology30
coda coda
compound time amseriad cyfansawdd
concerto consierto
countermelody cyfalaw
crotchet crosiet
dominant llywydd
drone drôn
duration parhad
dynamics deinameg
flat fflat/meddalnod
glissando glissando
graphic score sgôr graffig
ground bass grwndfas
harmony harmoni
improvise improfeiddio/byrfyfyrio
key cywair
key signature arwydd cywair
legato legato
major mwyaf
melody alaw
metre mydr
minim minim
minor lleiaf
Termiadur Iaith/Terminology31
motive/motif motif
natural nodyn naturiol
octave wythfed
orchestra cerddorfa
ostinato ostinato
passing note nodyn camu
pentatonic pentatonig
percussion offerynnau taro
phrase brawddeg
pitch traw
pizzicato pizzicato
pulse curiad
quaver cwafer
rhythm rhythm
romantic rhamantaidd
rondo rondo
round tôn gron
scale graddfa
score sgôr
semibreve hanner brif
semiquaver hanner cwafer
semitone hanner tôn
sequence dilyniant
Termiadur Iaith/Terminology32
sharp siarp/llonnod
simple time amseriad syml
soprano soprano
staccato stacato
staff erwydd
strings llinynnau
symphony symffoni
syncopation trawsacennu
tempo tempo
tenor tenor
ternary form (aba) ffurf deiran
texture gwead
the Blues melangan/y Blws
the Renaissance Y Dadeni
timbre ansawdd
time signature arwydd amser
tone tôn
tonic tonydd
treble clef cleff y trebl
triad triad
unison unsain
variation amrywiad
woodwind chwythbrennau
Termiadur Iaith/Terminology33
circuit cylchdaith
cross country trawsgwlad
defence amddiffyn
discus disgen
equipment offer
field competitions cystadlaethau maes
forward blaenwr
fullback cefnwr
javelin gwaywffon/picell
penalty kick cic gosb
position safle
relay race ras gyfnewid
shot put pwysau
skill sgil
PHYSICAL EDUCATIONADDYSG GORFFOROL
Termiadur Iaith/Terminology34
space gwagle/gofod
to attack ymosod
to sprint gwibio
to stretch ymestyn
to strike ergydio
to time amseru
to warm up ymdwymo
track competitions cystadlaethau trac
triple jump naid driphlyg
wing asgell
Termiadur Iaith/Terminology35
altar allor
Baptism/Christening Bedydd
Bible Y Beibl
blessing bendith
Buddhism Bwdhaeth
cathedral eglwys gadeiriol
chapel capel
chapter pennod
charity elusen
Christianity Cristnogaeth
Christmas Y Nadolig
congregation cynulleidfa
creator creawdwr
faith ffydd
festivals gwyliau
frankincense thus
God Duw
gold aur
Good Friday dydd Gwener y Groglith
Hinduism Hindŵaeth
RELIGIOUS EDUCATIONADDYSG GREFYDDOL
Termiadur Iaith/Terminology36
Holy Communion Y Cymun Bendigaid
Hymn Emyn
Islam Islam/mwslemiaeth
Judaism Iddewiaeth
Lectern/reading desk Darllenfa
Lent y Grawys
Lord Arglwydd
Mass Offeren
member aelod
minister gweinidog
miracle gwyrth
monk mynach
mosque mosg
myrrh myrr
parable dameg
pilgrimage pererindod
preacher pregethwr
priest offeiriad
prophet proffwyd
religion crefydd
ritual defod
scroll sgrôl
Termiadur Iaith/Terminology37
sermon pregeth
sign/symbol arwydd
sikhism sikhiaeth
the Advent yr Adfent
the crucifixion y croeshoeliad
the Lord’s Supper Swper yr Arglwydd
the resurrection yr atgyfodiad
to celebrate dathlu
to fast ymprydio
to pray gweddïo
to preach pregethu
to worship addoli
verse adnod
Termiadur Iaith/Terminology38
INVESTIGATION VOCABULARY/GEIRFA YMCHWILIADconclusion casgliad
dependent dibynnol
explain egluro
fair test prawf teg
graph graff
independent annibynnol
input mewnbwn
interpret dadansoddi
linear llinol
output allbwn
predict rhagdybio
record cofnodi
reflect myfyrio
relationship perthynas
value gwerth
variable newidyn
SCIENCEGWYDDONIAETH
Termiadur Iaith/Terminology39
BIOLOGY/BYWYDEGamphibian amffibiad
birds adar
blood gwaed
bone asgwrn
carbohydrate carbohydrad
cell membrane cell bilen
cell wall cell fur
chlorophyll cloroffyl
chloroplast cloroplast
cytoplasm cytoplasm
digestion treuliad
environment amgylchedd
excretion ysgarthu
fat braster
fibre ffibr
fish pysgod
heart calon
indigestion camdreuliad
intestine coluddyn
kidney aren
life cycle cylchred bywyd
Termiadur Iaith/Terminology40
liver afu/iau
lungs ysgyfaint
mammals mamolion
microscope microsgop
muscle cyhyr
nucleus cnewyllyn
nutrition maethiad
oesophagus llwnc / oesoffagws / pibell fwyd
photosynthesis ffotosynthesis
protein protein
recycle ailgylchu
reproduce atgenhedlu
reptiles ymlusgiaid
respiration resbiradaeth
rib asen
root gwraidd
skull penglog
stem coesyn
stomach ‘stumog
to breathe anadlu
vacuole gwagolyn
virus firws
vitamins fitaminau
Termiadur Iaith/Terminology41
CHEMISTRY/CEMEGacid asid
attract atynnu
beaker bicer
boiling point berwbwynt
chromatography cromatograffaeth
compound cyfansoddyn
compress cywasgu
condense cyddwyso
conical flask fflasg gonigol
container cynhwysydd
contract cyfangu
crystal(s) crisial(au)
density dwysedd
diffusion trylediad
distillation distyllu
dye lliwur
element elfen
evaporate anweddu
evaporating dish dysgl anweddu
expand ehangu
filter/filtration hidlo
Termiadur Iaith/Terminology42
freeze rhewi
funnel twmffat
gas nwy
gauze rhwyllen
liquid hylif
measuring cylinder silindr mesur
melt ymdoddi
melting point ymdoddbwynt
metal metel
molecule moleciwl
neutral niwtral
neutralisation niwtraliad
particle(s) gronyn(nau)
periodic table tabl cyfnodol
product(s) cynnyrch/cynhyrchion
properties priodweddau
reactant(s) adweithydd(ion)
reaction adwaith
safety spectacles sbectol diogelwch
saturated solution hydoddiant dirfawn
solubility hydoddedd
soluble hydawdd
solute hydoddyn
Termiadur Iaith/Terminology43
solution hydoddiant
solvent hydoddydd
sublimation sychdarthiad
substances sylweddau
testube tiwb profi
tongs gefel/gefeilau
tripod trybedd
vapour anwedd
volume cyfaint
PHYSICS/FFISEGacceleration cyflymiad
air resistance gwrthiant aer
area arwynebedd
atomic atomig
balanced cytbwys
balanced forces grymoedd cytbwys
biomass biomas
chemical cemegol
compression cywasgiad
conservation of energy cadwraeth egni
convert trawsnewid
Termiadur Iaith/Terminology44
degree gradd
drag llusgiad
elastic elastig
electrical trydanol
extension estyniad
float arnofio
friction ffrithiant
fuel tanwydd
gravity disgyrchiant
heat gwres
insulation ynysiad
insulator/lagging ynysydd
kinetic (movement) cinetig
light golau
load llwyth
magnetic magnetig
motion mudiant
nuclear niwclear
potential potensial
pressure gwasgedd
resources adnoddau
resultant force grym cydeffaith
sinking suddo
Termiadur Iaith/Terminology45
speed buanedd
spring balance clorian sbring
streamline llilin
surface arwyneb
temperature tymheredd
tension tyniant
thermometer thermomedr
unbalanced forces grymoedd anghytbwys
upthrust brigwth
weight pwysau