Vgt voorjaar 2008 ge

VGT voorjaar 2008VGT voorjaar 2008

Onderdeel GEOnderdeel GE

Annemieke LittooijAnnemieke Littooij

Toetsstof GEToetsstof GE

Federle MP. Diagnostic Imaging, Federle MP. Diagnostic Imaging, Abdomen, Amirsys, Salt Lake City, Utah, USA. Abdomen, Amirsys, Salt Lake City, Utah, USA. 1st edition 2004. ISBN 1-4160-2541-3 1st edition 2004. ISBN 1-4160-2541-3

Middleton WD, Kurtz AB, Hertzberg BS. Middleton WD, Kurtz AB, Hertzberg BS. Ultrasound: the Requisites.. Ultrasound: the Requisites.. 2nd edition, Mosby 2004 ISBN 0-323-01702-9, 2nd edition, Mosby 2004 ISBN 0-323-01702-9, blz. 28-102 en blz. 191-243. blz. 28-102 en blz. 191-243.

1. Bij patiënten met een aortabuisprothese is één van de 1. Bij patiënten met een aortabuisprothese is één van de late complicaties een fisteling van de aorta naar de late complicaties een fisteling van de aorta naar de darm.darm.

De voorkeurslokalisatie hiervoor is het De voorkeurslokalisatie hiervoor is het duodenum.duodenum.

A JuistA Juist B OnjuistB Onjuist C Weet nietC Weet niet

Aorta-Enteric FistulaAorta-Enteric Fistula

Primairy (Aneurysm, Infection, Tumor, RT) & Primairy (Aneurysm, Infection, Tumor, RT) & Secundary (after repair; most common)Secundary (after repair; most common)

Best diagnostic clue: Inflammatory stranding and gas Best diagnostic clue: Inflammatory stranding and gas between abd ao & duodenum pars horz. between abd ao & duodenum pars horz.

Location: Duodenum (80%) > Jejunum & Ileum Location: Duodenum (80%) > Jejunum & Ileum (10-15%) > Stomach & Colon (5%)(10-15%) > Stomach & Colon (5%)

Dd: periaortitis, retroperitoneal fibrosis, Post-OKDd: periaortitis, retroperitoneal fibrosis, Post-OK Kliniek: intermittent bleeding, anemia, catastrophic Kliniek: intermittent bleeding, anemia, catastrophic

hemorrhagehemorrhage CT!CT! > Diagnostic Imaging: I:3:76> Diagnostic Imaging: I:3:76

1. Bij patiënten met een aortabuisprothese is één van de 1. Bij patiënten met een aortabuisprothese is één van de late complicaties een fisteling van de aorta naar de late complicaties een fisteling van de aorta naar de darm.darm.

De voorkeurslokalisatie hiervoor is het De voorkeurslokalisatie hiervoor is het duodenum.duodenum.


2. 2. Een vrouw van 73 jaar presenteert zich met een Een vrouw van 73 jaar presenteert zich met een obstructie-ileus op basis van een ingeklemde breuk in de obstructie-ileus op basis van een ingeklemde breuk in de liesregio.liesregio.

Een mediale hernia inguinalis is waarschijnlijker Een mediale hernia inguinalis is waarschijnlijker dan een hernia femoralis.dan een hernia femoralis.


HerniasHernias

Femoral herniaFemoral hernia Inguinal hernia: Direct & IndirectInguinal hernia: Direct & Indirect Spigelian hernia: tussen linea semilunaris en Spigelian hernia: tussen linea semilunaris en

rectus abdrectus abd Obturator hernia: tussen pectineus en obturator Obturator hernia: tussen pectineus en obturator

spieren bij oudere vrouwspieren bij oudere vrouw

http://images.google.nl/imgres?imgurl=http://radiographics.rsnajnls.org/content/vol21/issue2/images/large/g01mr05g8x.jpeg&imgrefurl=http://radiographics.rsnajnls.org/cgi/content-nw/full/21/2/341/F8&h=1241&w=1800&sz=287&hl=nl&start=8&um=1&usg=__64IRXIv46iEwCJ89ve83ZhXSIzs=&tbnid=yIVC8vQE9sqJuM:&tbnh=103&tbnw=150&prev=/images?q=obturator+hernia&um=1&hl=nl&sa=N

direct indirect

DirectDirect Mediaal a epigastricaMediaal a epigastrica 25%25% verworvenverworven Trigonum HesselbachTrigonum Hesselbach BreukzakBreukzak

tpv anulus superficialistpv anulus superficialis Parallel fun. sperm.Parallel fun. sperm. Niet in scrotumNiet in scrotum

Hernia inguinalisHernia inguinalis

IndirectIndirect Lateraal a epigastricaLateraal a epigastrica 75%75% CongenitaalCongenitaal Persisterende processus Persisterende processus

vaginalisvaginalis Door lieskanaal tot in Door lieskanaal tot in

scrotumscrotum In fun. spermaticusIn fun. spermaticus 20x man> vrouw (canal of 20x man> vrouw (canal of

Nuck)Nuck)

Hernia femoralisHernia femoralis

Vrouw > manVrouw > man Door femorale ring en canalis femoralisDoor femorale ring en canalis femoralis Vaak palpabel op bovenbeen tpv hiatus Vaak palpabel op bovenbeen tpv hiatus

saphenussaphenus Potentieel gevaarlijkPotentieel gevaarlijk

SamenvattingSamenvatting

Lieskanaal zowel bij man als vrouwLieskanaal zowel bij man als vrouw lieskanaal bevat:lieskanaal bevat:

Bij man: funiculus spermaticusBij man: funiculus spermaticus Bij vrouw: lig teres uteriBij vrouw: lig teres uteri

Liesbreuk:Liesbreuk:

congenitaalverworven

In scrotum/ fun spermaticusparallel fun. spermaticus

Lateraal a epigastricaMediaal a epigastrica

75%25%

indirectdirect

2. 2. Een vrouw van 73 jaar presenteert zich met een Een vrouw van 73 jaar presenteert zich met een obstructie-ileus op basis van een ingeklemde breuk in de obstructie-ileus op basis van een ingeklemde breuk in de liesregio.liesregio.

Een mediale hernia inguinalis is waarschijnlijker Een mediale hernia inguinalis is waarschijnlijker dan een hernia femoralis.dan een hernia femoralis.


3. De poliepen bij de ziekte van Peutz-Jeghers 3. De poliepen bij de ziekte van Peutz-Jeghers tonen meer verwantschap met de poliepen bij tonen meer verwantschap met de poliepen bij juveniele polyposis dan met de poliepen bij juveniele polyposis dan met de poliepen bij familiaire polyposis. familiaire polyposis.


PolyposisPolyposis Hamartomen:Hamartomen:

Peutz-Jeghers (AD) Peutz-Jeghers (AD) Dunne darm > duodenum > colon > maagDunne darm > duodenum > colon > maag Hamartomen GI, mucocutane verkleuringen lippen, mondholte, handpalmen en Hamartomen GI, mucocutane verkleuringen lippen, mondholte, handpalmen en

voetzolenvoetzolen Risico op ca: 10% (maag, duodenum, colon)Risico op ca: 10% (maag, duodenum, colon) Extra GI ca: Pancreas, mamma, ovariaExtra GI ca: Pancreas, mamma, ovaria

Cowden disease (AD)Cowden disease (AD) vnl colonvnl colon

Juvenile polyposis(25% AD, 75% nonhereditary)Juvenile polyposis(25% AD, 75% nonhereditary) vnl colonvnl colon

Crockhite-Canada Syndrome (non hereditary)Crockhite-Canada Syndrome (non hereditary) Maag (100%), colon (100%), dd (50%)Maag (100%), colon (100%), dd (50%)

Familiaire adenomatous polyposisFamiliaire adenomatous polyposis Tubulair/tubulovillous. Colorectaal cancer risk = 100%Tubulair/tubulovillous. Colorectaal cancer risk = 100% (Gardner syndrome: + extracolonic lesions: osteoma, dental abn, desmoid en (Gardner syndrome: + extracolonic lesions: osteoma, dental abn, desmoid en

mesenteric fibromatosis, epidermoid cyst, adrendal, thyroid and liver carcinomas, mesenteric fibromatosis, epidermoid cyst, adrendal, thyroid and liver carcinomas, pigmented lesions of cornea)pigmented lesions of cornea)

3. De poliepen bij de ziekte van Peutz-Jeghers 3. De poliepen bij de ziekte van Peutz-Jeghers tonen meer verwantschap met de poliepen bij tonen meer verwantschap met de poliepen bij juveniele polyposis dan met de poliepen bij juveniele polyposis dan met de poliepen bij familiaire polyposis. familiaire polyposis.


4. 4. Bij MRI diagnostiek van perianale fistels is het essentieel Bij MRI diagnostiek van perianale fistels is het essentieel onderscheid te maken tussen fistels die lopen door het onderscheid te maken tussen fistels die lopen door het onderste eenderde deel van de sphincter, en fistels waarbij onderste eenderde deel van de sphincter, en fistels waarbij de fistelgang door het bovenste tweederde deel van het de fistelgang door het bovenste tweederde deel van het sphinctercomplex loopt. sphinctercomplex loopt.

De voorkeursbehandeling voor hoge fistels is een De voorkeursbehandeling voor hoge fistels is een chirurgische fistulotomie.chirurgische fistulotomie.


Perianale fistelsPerianale fistels

90% cryptoglandulaire fistel (ontsteking 90% cryptoglandulaire fistel (ontsteking intersphincterisch gelegen klier) > chirurgieintersphincterisch gelegen klier) > chirurgie

DD: M Crohn (medicamenteus), hidradenitis, sinus DD: M Crohn (medicamenteus), hidradenitis, sinus pilonidalispilonidalis

Indeling: Indeling: 1. inter, trans, extra en suprasfincterische (tov externe 1. inter, trans, extra en suprasfincterische (tov externe

sphinctercomplex)sphinctercomplex) 2. Hoge/Lage fistel2. Hoge/Lage fistel

Laag: onderste 1/3 deel vd sphincter (fistulotomie)Laag: onderste 1/3 deel vd sphincter (fistulotomie) Hoog: bovenste 2/3 deel vd sphincter Hoog: bovenste 2/3 deel vd sphincter

(slijmvliesverschuivingsplastiek, seton, fibrinelijm, plug vw hoge kans (slijmvliesverschuivingsplastiek, seton, fibrinelijm, plug vw hoge kans op incontinentie bij OK)op incontinentie bij OK)

Boekje SW cursus!

Perianale fistels op MRIPerianale fistels op MRI

internal sphincter (IS), intersphincteric space (ISS), longitudinal muscle (LM),external sphincter (ES), puborectal muscle (PR), and levator ani muscle (LA).

4. 4. Bij MRI diagnostiek van perianale fistels is het essentieel Bij MRI diagnostiek van perianale fistels is het essentieel onderscheid te maken tussen fistels die lopen door het onderscheid te maken tussen fistels die lopen door het onderste eenderde deel van de sphincter, en fistels waarbij onderste eenderde deel van de sphincter, en fistels waarbij de fistelgang door het bovenste tweederde deel van het de fistelgang door het bovenste tweederde deel van het sphinctercomplex loopt. sphinctercomplex loopt.

De voorkeursbehandeling voor hoge fistels is een De voorkeursbehandeling voor hoge fistels is een chirurgische fistulotomie.chirurgische fistulotomie.


5. Een van de kenmerken van coeliakie is 5. Een van de kenmerken van coeliakie is passagère dunnedarminvaginatie.passagère dunnedarminvaginatie.


CoeliakieCoeliakie

Tgv intolerantie van glutenTgv intolerantie van gluten Toegenomen risico op T cel lymfoom of carcinoom Toegenomen risico op T cel lymfoom of carcinoom

van jejunumvan jejunum Vermindering van aantal en omvang plooien in jejunum Vermindering van aantal en omvang plooien in jejunum

(toename ileum)(toename ileum) CT: CT:

Gedilateerde met vochtgevulde dd lissenGedilateerde met vochtgevulde dd lissen Mucosale verdikking ileumMucosale verdikking ileum InvaginatieInvaginatie LymfadenopathieLymfadenopathie

5. Een van de kenmerken van coeliakie is 5. Een van de kenmerken van coeliakie is passagère dunnedarminvaginatie.passagère dunnedarminvaginatie.


6. Het “small bowel feces sign” duidt eerder op 6. Het “small bowel feces sign” duidt eerder op een subacute dan op een acute een subacute dan op een acute dunnedarmobstructie.dunnedarmobstructie.


Small Bowel ObstructionSmall Bowel Obstruction

Meeste voorkomende oorzaakMeeste voorkomende oorzaak Dunne darm: adhesies (75%); External hernia (10%), Dunne darm: adhesies (75%); External hernia (10%),

RIP (5%)RIP (5%) Colon: Carcinoma (55%), volvulus (11%), Colon: Carcinoma (55%), volvulus (11%),

Diverticulitis (9%)Diverticulitis (9%)

Image interpretation PearlsImage interpretation Pearls CT: small bowel feces signCT: small bowel feces sign String of pearls op liggende BOZString of pearls op liggende BOZ

6. Het “small bowel feces sign” duidt eerder op 6. Het “small bowel feces sign” duidt eerder op een subacute dan op een acute een subacute dan op een acute dunnedarmobstructie.dunnedarmobstructie.


7. Drainages in het kader van een acute 7. Drainages in het kader van een acute pancreatitis worden in de ruime meerderheid der pancreatitis worden in de ruime meerderheid der gevallen 3 weken of langer na het begin der gevallen 3 weken of langer na het begin der symptomen uitgevoerd.symptomen uitgevoerd.


Acute pancreatitisAcute pancreatitis

2 types: 2 types: Interstitiele/oedemateuze pancreatitisInterstitiele/oedemateuze pancreatitis

Acute vochtcollectie (steriel, zonder kapsel, vroeg)Acute vochtcollectie (steriel, zonder kapsel, vroeg) Necrotiserende pancreatitis (20%)Necrotiserende pancreatitis (20%)

CT na 3 - 5 dagen: omvang necrose bepalenCT na 3 - 5 dagen: omvang necrose bepalen ComplicatiesComplicaties

Geinfecteerde pancreasnecrose: hoogste incidentie 2Geinfecteerde pancreasnecrose: hoogste incidentie 2dede en 3 en 3dede week week Pseudocyste (volledig afgekapseld, steriel, zonder solide Pseudocyste (volledig afgekapseld, steriel, zonder solide

componenten) > 4 weken componenten) > 4 weken Abces (afgekapseld, geinfecteerd, zonder solide componenten) > 4 Abces (afgekapseld, geinfecteerd, zonder solide componenten) > 4

wekenweken

Boekje SW cursus!

7. Drainages in het kader van een acute 7. Drainages in het kader van een acute pancreatitis worden in de ruime meerderheid der pancreatitis worden in de ruime meerderheid der gevallen 3 weken of langer na het begin der gevallen 3 weken of langer na het begin der symptomen uitgevoerd.symptomen uitgevoerd.


8. 8. Pancreasnecrose kan op een CT-scan pas betrouwbaar Pancreasnecrose kan op een CT-scan pas betrouwbaar worden vastgesteld op een bepaalde termijn na het worden vastgesteld op een bepaalde termijn na het ontstaan der klachten.ontstaan der klachten.

Deze termijn is ongeveer 24 uur.Deze termijn is ongeveer 24 uur.


8. 8. Pancreasnecrose kan op een CT-scan pas betrouwbaar Pancreasnecrose kan op een CT-scan pas betrouwbaar worden vastgesteld op een bepaalde termijn na het worden vastgesteld op een bepaalde termijn na het ontstaan der klachten.ontstaan der klachten.

Deze termijn is ongeveer 24 uur.Deze termijn is ongeveer 24 uur.


9. Het “comb-sign” op CT-scan is een kenmerk 9. Het “comb-sign” op CT-scan is een kenmerk van M. Crohn.van M. Crohn.


9. Het “comb-sign” op CT-scan is een kenmerk 9. Het “comb-sign” op CT-scan is een kenmerk van M. Crohn.van M. Crohn.


10. Cholesterolpoliepen in de galblaas zijn geen 10. Cholesterolpoliepen in de galblaas zijn geen neoplasmata.neoplasmata.


Cholesterol poliepen galblaasCholesterol poliepen galblaas

Meest voorkomende galblaas poliepMeest voorkomende galblaas poliep Geen echte neoplasmataGeen echte neoplasmata ““Ball on the wall” sign, niet mobiel, vaak Ball on the wall” sign, niet mobiel, vaak

multipel, “comet tail” artefact (ring down bij multipel, “comet tail” artefact (ring down bij lucht)lucht)

Poliepen < 5 mm: geen klinische consequentiesPoliepen < 5 mm: geen klinische consequenties Poliepen 5 - 10 mm: follow-upPoliepen 5 - 10 mm: follow-up Poliepen > 10 mm: cholecystectomiePoliepen > 10 mm: cholecystectomie

10. Cholesterolpoliepen in de galblaas zijn geen 10. Cholesterolpoliepen in de galblaas zijn geen neoplasmata.neoplasmata.


11. De arteria hepatica propria ontspringt meestal 11. De arteria hepatica propria ontspringt meestal direct uit de truncus coeliacus.direct uit de truncus coeliacus.


Truncus coeliacusTruncus coeliacus

Left gastric arteryLeft gastric artery Splenic arterySplenic artery Common hepatic artery:Common hepatic artery:

Gastroduodenal arteryGastroduodenal artery Proper hepatic arteryProper hepatic artery

11. De arteria hepatica propria ontspringt meestal 11. De arteria hepatica propria ontspringt meestal direct uit de truncus coeliacus.direct uit de truncus coeliacus.


12. Bij een patiënt met hepatitis is de lever meestal 12. Bij een patiënt met hepatitis is de lever meestal echorijker dan bij een gezonde persoon.echorijker dan bij een gezonde persoon.


Hepatitis op echoHepatitis op echo

No detectable sonographic abnormality!No detectable sonographic abnormality! Galblaaswand verdikking, periportale LKGalblaaswand verdikking, periportale LK Toegenomen echogeniciteit periportaal:Toegenomen echogeniciteit periportaal:

> “starry sky”> “starry sky”

12. Bij een patiënt met hepatitis is de lever meestal 12. Bij een patiënt met hepatitis is de lever meestal echorijker dan bij een gezonde persoon.echorijker dan bij een gezonde persoon.


13. 13. Concrementen in intrahepatische galwegen zijn Concrementen in intrahepatische galwegen zijn echografisch meestal goed van aerobilie te onderscheiden. echografisch meestal goed van aerobilie te onderscheiden.

Eén van de verschillen is dat concrementen Eén van de verschillen is dat concrementen zogenaamde ring-down artefacten vertonen.zogenaamde ring-down artefacten vertonen.


Artefacten op echoArtefacten op echo

Posterieur shadowingPosterieur shadowing Posterieur enhancementPosterieur enhancement Mirror imagesMirror images Refraction artefactRefraction artefact Reverberation artefact:Reverberation artefact:

Ring down (lucht)Ring down (lucht) Comet tail (cholesterol)Comet tail (cholesterol)

13. 13. Concrementen in intrahepatische galwegen zijn Concrementen in intrahepatische galwegen zijn echografisch meestal goed van aerobilie te onderscheiden. echografisch meestal goed van aerobilie te onderscheiden.

Eén van de verschillen is dat concrementen Eén van de verschillen is dat concrementen zogenaamde ring-down artefacten vertonen.zogenaamde ring-down artefacten vertonen.


14. De meest voorkomende eilandceltumor in het 14. De meest voorkomende eilandceltumor in het pancreas is het insulinoom.pancreas is het insulinoom.


Islet cell tumors pancreasIslet cell tumors pancreas

MEN type 1MEN type 1 Hypervasculair Hypervasculair Pancreas (85%), ectopic (15%)Pancreas (85%), ectopic (15%) 70- 75% Insulinoom: 70- 75% Insulinoom:

klein, solitair, 90-95% benigne.klein, solitair, 90-95% benigne. hypoechoic solid masshypoechoic solid mass

20% gastrinomas20% gastrinomas meerderheid malignemeerderheid maligne kliniek: ernstig peptic ulcer & secretory diarrheakliniek: ernstig peptic ulcer & secretory diarrhea

14. De meest voorkomende eilandceltumor in het 14. De meest voorkomende eilandceltumor in het pancreas is het insulinoom.pancreas is het insulinoom.


1515. Bij een patiënte met klinische verdenking HELLP . Bij een patiënte met klinische verdenking HELLP (hemolysis, elevated liverenzymes, low platelets syndroom) (hemolysis, elevated liverenzymes, low platelets syndroom) ziet u bij echografisch onderzoek in de lever een ziet u bij echografisch onderzoek in de lever een subcapsulaire vochtcollectiesubcapsulaire vochtcollectie..

Dit maakt de diagnose HELLP minder Dit maakt de diagnose HELLP minder waarschijnlijk.waarschijnlijk.


HELLPHELLP

Signs:Signs: Intrahepatic of subcapsulaire vochtcollectieIntrahepatic of subcapsulaire vochtcollectie LeverinfarctLeverinfarct HepatomegalieHepatomegalie Periportale verdikkingPeriportale verdikking AscitesAscites

1515. Bij een patiënte met klinische verdenking HELLP . Bij een patiënte met klinische verdenking HELLP (hemolysis, elevated liverenzymes, low platelets syndroom) (hemolysis, elevated liverenzymes, low platelets syndroom) ziet u bij echografisch onderzoek in de lever een ziet u bij echografisch onderzoek in de lever een subcapsulaire vochtcollectiesubcapsulaire vochtcollectie..

Dit maakt de diagnose HELLP minder Dit maakt de diagnose HELLP minder waarschijnlijk.waarschijnlijk.


16. Leveradenomen bij jonge vrouwen zijn vaker 16. Leveradenomen bij jonge vrouwen zijn vaker solitair dan multifocaal.solitair dan multifocaal.


Hepatic adenomasHepatic adenomas

Locatie: subcapsulair, rechts (75%)Locatie: subcapsulair, rechts (75%) Na FNH meest frequente benigne lever tumor Na FNH meest frequente benigne lever tumor

in jonge vrouwen (OAC)in jonge vrouwen (OAC) Zelden multipel, vaak groot gem 8-10 cmZelden multipel, vaak groot gem 8-10 cm Bloeding!Bloeding! CT:CT:

Heterogene aankleuring arterieelHeterogene aankleuring arterieel Pseudokapsel, geen central scarPseudokapsel, geen central scar

16. Leveradenomen bij jonge vrouwen zijn vaker 16. Leveradenomen bij jonge vrouwen zijn vaker solitair dan multifocaal.solitair dan multifocaal.


17. Een fibrolamellair hepatocellulair carcinoom 17. Een fibrolamellair hepatocellulair carcinoom toont zelden verkalking.toont zelden verkalking.


Fibrolamellair hepatocellulair Fibrolamellair hepatocellulair carcinoomcarcinoom

Heterogene, aankleurende, gelobuleerde massa met een Heterogene, aankleurende, gelobuleerde massa met een hypointense central scar op de T2 gewogen opname itt hypointense central scar op de T2 gewogen opname itt FNH!FNH!

Normale lever, geen verhoogd Normale lever, geen verhoogd αα--FPFP Calcificaties, necrosis, en invasief. Calcificaties, necrosis, en invasief. Geen bloeding.Geen bloeding. Satelliet noduliSatelliet noduli 2/3 LK metas2/3 LK metas Betere prognose dan HCCBetere prognose dan HCC

17. Een fibrolamellair hepatocellulair carcinoom 17. Een fibrolamellair hepatocellulair carcinoom toont zelden verkalking.toont zelden verkalking.


18. 18. Het “central dot sign” wordt gezien bij de ziekte van Het “central dot sign” wordt gezien bij de ziekte van Caroli.Caroli.

Dit teken berust op de vorming van concrementen Dit teken berust op de vorming van concrementen in de sacculair gedilateerde intrahepatische in de sacculair gedilateerde intrahepatische galwegen.galwegen.


Caroli’s diseaseCaroli’s disease

Congenitale ziekte (AR)Congenitale ziekte (AR) Multifocale, segmentele, sacculaire dilatatie van intrahep Multifocale, segmentele, sacculaire dilatatie van intrahep

galwegengalwegen Best diagnostic sign: “Central dot”: strong enhancing Best diagnostic sign: “Central dot”: strong enhancing

tiny dots (portal vene & hep artery) within the dilated tiny dots (portal vene & hep artery) within the dilated bile ductbile duct

Intraductale stenen en cirrose zijn complicatiesIntraductale stenen en cirrose zijn complicaties Dd polycystic liver disease, biliaire hamartomen, Dd polycystic liver disease, biliaire hamartomen,

PSC….PSC….

18. 18. Het “central dot sign” wordt gezien bij de ziekte van Het “central dot sign” wordt gezien bij de ziekte van Caroli.Caroli.

Dit teken berust op de vorming van concrementen Dit teken berust op de vorming van concrementen in de sacculair gedilateerde intrahepatische in de sacculair gedilateerde intrahepatische galwegen.galwegen.


19. 19. Cholangiocarcinoom toont na intraveneus contrast een Cholangiocarcinoom toont na intraveneus contrast een persisterende aankleuring op een late fase CT-scan.persisterende aankleuring op een late fase CT-scan.

Dit komt door het in de tumor aanwezige fibreuze Dit komt door het in de tumor aanwezige fibreuze stroma.stroma.

A JuistA Juist B OnjuistB Onjuist C Weet nieC Weet nie

19. 19. Cholangiocarcinoom toont na intraveneus contrast een Cholangiocarcinoom toont na intraveneus contrast een persisterende aankleuring op een late fase CT-scan.persisterende aankleuring op een late fase CT-scan.

Dit komt door het in de tumor aanwezige fibreuze Dit komt door het in de tumor aanwezige fibreuze stroma.stroma.

A JuistA Juist B OnjuistB Onjuist C Weet nieC Weet nie

20. 20. U wilt met behulp van een CT-scan het pancreas U wilt met behulp van een CT-scan het pancreas onderzoeken op eventuele eilandceltumoren. onderzoeken op eventuele eilandceltumoren.

Een scandelay (na start contrastinjectie) van Een scandelay (na start contrastinjectie) van ongeveer 70 seconden is hiervoor het meest ongeveer 70 seconden is hiervoor het meest geschikt.geschikt.


Islet cell tumors pancreasIslet cell tumors pancreas

MEN type 1MEN type 1 Hypervasculair Hypervasculair Pancreas (85%), ectopic (15%)Pancreas (85%), ectopic (15%) 70- 75% Insulinoom: 70- 75% Insulinoom:

klein, solitair, 90-95% benigne.klein, solitair, 90-95% benigne. hypoechoic solid masshypoechoic solid mass

20% gastrinomas20% gastrinomas meerderheid malignemeerderheid maligne kliniek: ernstig peptic ulcer & secretory diarrheakliniek: ernstig peptic ulcer & secretory diarrhea

20. 20. U wilt met behulp van een CT-scan het pancreas U wilt met behulp van een CT-scan het pancreas onderzoeken op eventuele eilandceltumoren. onderzoeken op eventuele eilandceltumoren.

Een scandelay (na start contrastinjectie) van Een scandelay (na start contrastinjectie) van ongeveer 70 seconden is hiervoor het meest ongeveer 70 seconden is hiervoor het meest geschikt.geschikt.


21. 21. Bij echografie van normale individuen kanBij echografie van normale individuen kan het meest het meest dorsale deel van de pancreaskop en processus uncinatus dorsale deel van de pancreaskop en processus uncinatus een andere echogeniciteit hebben dan de rest van het een andere echogeniciteit hebben dan de rest van het pancreasparenchym.pancreasparenchym.

Dit dorsale deel is meestal echoarmer dan de rest Dit dorsale deel is meestal echoarmer dan de rest van de pancreas.van de pancreas.


21. 21. Bij echografie van normale individuen kanBij echografie van normale individuen kan het meest het meest dorsale deel van de pancreaskop en processus uncinatus dorsale deel van de pancreaskop en processus uncinatus een andere echogeniciteit hebben dan de rest van het een andere echogeniciteit hebben dan de rest van het pancreasparenchym.pancreasparenchym.

Dit dorsale deel is meestal echoarmer dan de rest Dit dorsale deel is meestal echoarmer dan de rest van de pancreas.van de pancreas.


22. Een appendagitis epiploica wordt vaker rechts 22. Een appendagitis epiploica wordt vaker rechts dan links onder in de buik aangetroffen.dan links onder in de buik aangetroffen.


Appendagitis epiploicaAppendagitis epiploica

Acute ontsteking of ischemie van de appendiges Acute ontsteking of ischemie van de appendiges epiploicaepiploica

CT: smal ovale vetnodule naast colon met hyperdense CT: smal ovale vetnodule naast colon met hyperdense ring en omgevende inflammatiering en omgevende inflammatie

LOB>ROB: rectosigmoid 57%; ileocecal 26%; LOB>ROB: rectosigmoid 57%; ileocecal 26%; ascending colon 9%ascending colon 9%

Can occur in childrenCan occur in children Benign self limitingBenign self limiting Dd diverticulitis, appendicitisDd diverticulitis, appendicitis May calcify when infarcted!May calcify when infarcted!

22. Een appendagitis epiploica wordt vaker rechts 22. Een appendagitis epiploica wordt vaker rechts dan links onder in de buik aangetroffen.dan links onder in de buik aangetroffen.


191. CT-scan door de bovenbuik.Er is sprake van uitgebreide aerobilie.A Juist B Onjuist C Weet niet

191. CT-scan door de bovenbuik.Er is sprake van uitgebreide aerobilie.A Juist B Onjuist C Weet niet

192. Echografische afbeelding van de galblaas met komeetstaartartefacten (“comet tail artifacts”).Dit beeld duidt op verkalkingen in de galblaaswand.A Juist B Onjuist C Weet niet

Artefacten op echoArtefacten op echo

Posterieur shadowingPosterieur shadowing Posterieur enhancementPosterieur enhancement Mirror imagesMirror images Refraction artefactRefraction artefact Reverberation artefact:Reverberation artefact:

Ring down (lucht)Ring down (lucht) Comet tail (cholesterol)Comet tail (cholesterol)

192. Echografische afbeelding van de galblaas met komeetstaartartefacten (“comet tail artifacts”).Dit beeld duidt op verkalkingen in de galblaaswand.A Juist B Onjuist C Weet niet

193. CT-scan van een 72-jarige man met sedert 6 uur verschijnselen van een obstructie-ileus. De patiënt heeft in het verleden tweemaal een laparotomie ondergaan, eenmaal wegens appendicitis en eenmaal wegens een strengileus. BSE 7, leuko 12, CRP <5. Direct chirurgisch ingrijpen verdient de voorkeur boven het geven van een maagsonde.A Juist B Onjuist C Weet niet

Dunne darm ileusDunne darm ileus

Behandeling:Behandeling: Maagsonde, NPO, infuusMaagsonde, NPO, infuus Incomplete of low grade obstructie: conservatiefIncomplete of low grade obstructie: conservatief Complete of high grade: OKComplete of high grade: OK

PM: beleid in UMCU: 24 uur conservatief, hierna PM: beleid in UMCU: 24 uur conservatief, hierna OKOK

193. CT-scan van een 72-jarige man met sedert 6 uur verschijnselen van een obstructie-ileus. De patiënt heeft in het verleden tweemaal een laparotomie ondergaan, eenmaal wegens appendicitis en eenmaal wegens een strengileus. BSE 7, leuko 12, CRP <5. Direct chirurgisch ingrijpen verdient de voorkeur boven het geven van een maagsonde.A Juist B Onjuist C Weet niet

194. Dit is een axiale, echografische afbeelding van het colon descendens bij een patiënt met een colitis.Het hier getoonde beeld pleit meer voor een Crohn’se colitis dan voor een colitis ulcerosa.A Juist B Onjuist C Weet niet

M CrohnM Crohn

Idiopathische inflammatoire darmziekteIdiopathische inflammatoire darmziekte Van mond tot anusVan mond tot anus Skiplesies, Transmuraal, Extramurale Skiplesies, Transmuraal, Extramurale

complicatiescomplicaties Term ileum in 95% aangedaanTerm ileum in 95% aangedaan CT: discontinue transmurale wandverdikkingCT: discontinue transmurale wandverdikking

Darmwand op echoDarmwand op echo

Mucosa: echorijkMucosa: echorijk Deep mucosa en m mucosae: echoarmDeep mucosa en m mucosae: echoarm Submucosa: echorijkSubmucosa: echorijk M. propria: echoarmM. propria: echoarm Serosa: echorijkSerosa: echorijk

UltrasoundUltrasound

Classically, all layers are involved and layerstructure is Classically, all layers are involved and layerstructure is often locally disturbed , the earliest sign being often locally disturbed , the earliest sign being echolucent changes in the submucosa. echolucent changes in the submucosa. There is inflammation of the fatty mesentery and There is inflammation of the fatty mesentery and omentum, recognizable as hyperechoic, non-omentum, recognizable as hyperechoic, non-compressible tissue adjacent to the ileum. compressible tissue adjacent to the ileum. In the echolucent wall bright eccentric foci may indicate In the echolucent wall bright eccentric foci may indicate deep ulceration. deep ulceration. Echolucent streaks within the hyperechoic tissue Echolucent streaks within the hyperechoic tissue indicate liponecrotic tracts, which may herald indicate liponecrotic tracts, which may herald fistulaformation fistulaformation

Colitis UlcerosaColitis Ulcerosa

Idiopathische inflammatoire darmziekteIdiopathische inflammatoire darmziekte Mucosa en submucosaMucosa en submucosa Colon: van distaal naar prox, soms backwash Colon: van distaal naar prox, soms backwash

ileitisileitis Alleen rectum (30%), rectum + colon (40%), Alleen rectum (30%), rectum + colon (40%),

pancolitis (30%)pancolitis (30%) CT: Diffuse, symm wandverdikking, pericolonic CT: Diffuse, symm wandverdikking, pericolonic

strandingstranding

Infectieuze colitisInfectieuze colitis

194. Dit is een axiale, echografische afbeelding van het colon descendens bij een patiënt met een colitis.Het hier getoonde beeld pleit meer voor een Crohn’se colitis dan voor een colitis ulcerosa.A Juist B Onjuist C Weet niet

195. Dit CT-beeld pleit voor een emfysemateuze cholecystitis.A Juist B Onjuist C Weet niet

195. Dit CT-beeld pleit voor een emfysemateuze cholecystitis.A Juist B Onjuist C Weet niet

196. Dit echografische beeld past beter bij schistosomiasis dan bij Caroli.A Juist B Onjuist C Weet niet

Caroli’s diseaseCaroli’s disease

Congenitale ziekte (AR)Congenitale ziekte (AR) Multifocale, segmentele, sacculaire dilatatie van intrahep Multifocale, segmentele, sacculaire dilatatie van intrahep

galwegengalwegen Best diagnostic sign: “Central dot”: strong enhancing Best diagnostic sign: “Central dot”: strong enhancing

tiny dots (portal vene & hep artery) within the dilated tiny dots (portal vene & hep artery) within the dilated bile ductbile duct

Complicaties: Intraductale stenen & cirrose Complicaties: Intraductale stenen & cirrose Dd polycystic liver disease, biliaire hamartomen, Dd polycystic liver disease, biliaire hamartomen,

PSC….PSC….

SchistosomiasisSchistosomiasis

Ova reach periportal triads > granulomatous Ova reach periportal triads > granulomatous reaction > periportal fibrosisreaction > periportal fibrosis

196. Dit echografische beeld past beter bij schistosomiasis dan bij Caroli.A Juist B Onjuist C Weet niet

Documents

Vgt voorjaar 2008 ge