50

Gencay Dergisi - Sayı: 06 - Temmuz 2012

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Gencay Dergisi - Sayı: 06 - Temmuz 2012http://www.gencaydergisi.com

Citation preview

  • 1. www.millidusunce.orgAdres: GMK Bulvar, zveren Soka Nu: 2/2 Demirtepe Metro DuraKzlay/ANKARATelefon: 0 (312) 231 31 94Belge: 0 (312) 231 31 22
  • 2. GENCAY GENCAY Aylk Fikir - Kltr ve Genlik Dergisi Yl 1 Say 6 - Temmuz 2012 cretsiz e-dergi www.gencaydergisi.com [email protected] KURUN SESLER / Elif Kumru PAKSOYKIBRISIN BAIMSIZLII VE TRK SORUNU / Serta EKEMENKTLELER PSKOLOJS VE KTDAR / Murat KARATALITUNADAN FIRATA ADAKALE LE CABER / Blent ERDLTKETMDE MANKURTLAMA / Alperen KIZIKLIBLNMEYEN BR TRK OYMAI: HAZARALAR / Fatma zge ZDEMRLK OCAKLARI MHP NN GENLK KOLU MU? MHPL M? / M. Ouz ATABERKTANZMATTAN GNMZE ANAYASA MEFHUMU / Abdullah KILAVUZBLG TOPLUMUNDA EKONOMK ALGI / Mehmet UAKKTAPLARDAN NEML NOTLAR / Abdullah Nuri SOMUNCUOLUTARH BLM ADAMLARI: HAREZM / Abdullah Nuri SOMUNCUOLUBR TUTAM TRKE / Fatma ORAKCI
  • 3. GENCAY MEDENYETN KURUN SESLER Elif Kumru PAKSOYBosnallar sava sonras hep kelebekleri Ben iki yandaydm. Evimde annemintakip ettiler kucandaydm scaktan kavrulmutum ama gvendeydim. Benden 2369 kmKelebekler tek bir iein zerine batda annesinin kucanda bir bebek dahakonuyordu vard, o anda sca hissetmek bile bir lkst 2 yandaki o bebek iin, gvendeO iekler ise sadece toplu mezarlarn deildi Medeniyete benden dahazerinde ayordu. yaknd. O kadar yaknd ki annesine dorultulan namludan gzn ayrdTemmuz ayndayz ya yreimizi her an anda belki de 500 metre ilerde-dalayan aclarn en byn, o kor grebiliyordu onu.atein dt gnk gibi hissettiimizgnlerden birini yaadkSahi ne oldu 11inde Temmuzun?Yl 1995. Ben 2 yandaym medeniyetsebilmem ka. nsanln doduu toprakyzyllarca aclara sahne oldu. Ama bukadar gzmzn nnde olan belki hiolmamt. Dersimizi aldk demilerdiolaydan tam 50 yl nce,1945te. Bir dahabyle caniliklerin yaanmasna msaadeetmeyeceiz. demilerdi. Biz dnya Anlamad ne olduunu. Bilmezdidevletleri birleiyoruz. medeniyeti o, 2 yandayd. Bilmezdi o karanlk yuvarlak deliin iinden hzlaBirletiler. Kendi ilerinde bir miydiler? gelen atein yzyllarca memleketini,Szde savasz souk mu souk yllar dnyay kavuracan. Suu neydi?yaad dnya. Mslman Douyla Hristiyan Batnn tamO 50 yln sonunda iki kutbun tam ortasnda kalp, Hristiyana komu olmakortasnda bir ate yand. Ate yle bykt m?ki Herkes o kadar mt ki(!) 2 yandayd, bir annesi vard, bir babas.zledik. Kendini bilmiyordu ki komusunu bilsin. Arada eve gelen giden agu-gugu teyzeler, annesi alyordu, ama ancak kendi 1
  • 4. GENCAYalayabilirdi? Babas srekli pencere 500 metre yanndayken duyamazd onnde medeniyet mensuplar ama kilometrelerce uzakta insanlnNeden klar yakmyoruz, o kocaman kaybetmeyenlerin yreinde, beyninde,sar top gitti hlbuki? kulanda yank, gznde ya oluyor o sesler.Sesler. Baryorlar, anne nedenbaryorlar? Alyorlar, benden baka 17 yl geti aradan. Ben Ankarada 2012bebeklerde var ylndaym ama Srebrenitsa hala 1995te. Yllar ne kalanlar iin gemek bildi ne deBelki Aiayd ad, belki Aliya 11 Temmuz gidenler iin Katledilenler iin zatengn Srebrenitsadayd Ben iki yanda durmutu ya, neysededim ama her yataydHala yanklanyor duymasn bilenkulaklarda medeniyetin kurun sesleri 2
  • 5. GENCAY KIBRISIN BAIMSIZLII VE TRK SORUNU Serta EKEMENGnmzde, Kaytl olan verilere gre; Ana unsuru Trk faktr ile mcadele olanKbrsn, II. Selim dneminde Sokullu Enosis fikriyat, gnmzdeki YunanistanMehmet Paa tarafndan Trk topraklarna ekonomik kriziyle, asl gayesini bizlerekatld bilinmektedir. Ortadou ve Kuzey gstermektedir. Enosis ile doacak birAfrika topraklarnn ana ssnn Yunanistana bal Kbrs, kartlanMslman Trkler tarafndan ele ekonomik krizlerle, Yunan ekonomisinigeirilmesi, o dnemde balayan ve Hint dar boaza sokacak, imdi on iki adadaOkyanusuna dein uzanan smrgecilik olan Filistin benzeri toprak satlarhareketlerini tehlikeye drmt. Kbrsta da tecelli edecekti. Kbrsn olas Yunanistana ilhak, blgenin batlBunun bilincinde olan yeni emperyalist emperyalist hegemoni altna girmesinedzenin gleri, ngiliz smrgesi sebebiyet verecekti. Petrol yataklarndanKbrstaki politikalarna dekoloni sreci Uzakdouya, Kuzey Afrikadan, Douardndan arlk vermeye baladlar. Bata Blokuna uzanan stratejik blgelerin DouAB ve ABD olmak zere, tekrar bamsz Akdenizdeki kontrol mekanizmas, hkimolan Kbrsn Trk Anakarasna glerin paydasnda yer alacakt. Bugnyaknlndan dolay, blgenin tekrardan dahi Polonyadan itibaren balayan vebir Trk Paradigmas eline gemesine Trkiyeye dein uzanan blgeye kadarmani olma eilimine gitmitirler. Bu szde koruma kalkanlarnn jeopolitiknedenle, Batl emperyalist gler, 1955 yerleimi, bizlere Kbrsn nemini bir kezylndan itibaren Kbrsn ounluk daha gstermektedir. Trkiyenindurumundaki etnik yaps Yunan halknn garantrlk hakkn sakl tutarak, Kbrsfaizan rgt EOKAy destekleme yoluna Trk Etnisitesinin, i sava ortamndagitmitir. EOKA nn ilk etapta ngiliz dt soykrm tehlikesine kar yapmkoloni glerine kar olan, silahl olduu askeri mdahaleye, Arapeylemleri, blgedeki ngiliz mandater corafyasnn, zellikle Libyann tamhkimiyetinin sonlanmasna ve yerine destek vermesi ve Dou Blokunun buAmerikan sisteminin oturmasna sebep askeri harekete bir tavr taknmamas buolmutur. Dekolonizasyon sreci ile teorinin varln gletiren niteliktedir.beraber, ngiliz emperyalist hareketinin Kbrsta, Batl emperyalist politikalara biryerini Amerikan emperyalist hareketine set eken Ecevit hkmeti, i politikada,brakmas, EOKA terrnn 1. sol antanttan destek grm SovyetlerMisyonunun devre d kalmasn Birlii yanls sosyalist rgtlenmeler veberaberinde getirmitir. bunun akabinde genel geer devrimci sendika destei ile 77 seimlerinde galip 3
  • 6. GENCAYgelmitir. Buna karn Trkiye, d Bugn AB Bakanlnca yaplanpolitikada ambargolara maruz kalm ve direktiflerden bir para olan taksimTrkiye tarihinin, Batl glerce en byk nerisi, Trkiyenin d politikada igalciyalnzlatrmalaryla yz yze gelmitir. durumunu perinlemektedir. Kbrstaki bamsz zerk Trk durumunun AB veTrkiyenin blgedeki kendi karlar Batl glerin gdmndeki Trk siyasaldorultusunda, lider bir g konuma iradesinin kontrolne geirmeyi vegelmesi iin anahtar rol olan Kbrs Trk emperyalist glerin Kbrs emellerine birfaktr, AB standartlarnca pasifize adm daha yaklamalarna sebebiyetedilmeye allmaktadr. 2007 ylnda, AB vermektedir. Baba Denkta politikalarnnstandartlar ve Annan Plan ad altnda tekrardan Erolu ynetiminde belirlemesi,yaplan Kuzey-Gney Ortak Kbrs blgenin Trk ynetim varlnreferandumu, bunun ardndan K.K.T.C. glendirmektedir. Bu noktada cereyanismindeki Trk ibaresinin kaldrlmaya eden temel i sorun, Kbrstaki Trkynelik giriimler, Kbrstaki Trk varlna gerekli milli uuruvarlnn egale edilmesi ynnde yaplan yerletirmekte ve istikrarn Avrupadangnmz almalarnn somut deil Anadoludan gerekleecei bilincinirnekleridirler. oturtmakta gemektedir. 4
  • 7. GENCAYYIINLARIN YNETMNDE ARALAR: KTLELER PSKOLOJS VE KTDAR Murat KARATALIPolitik nderlikte en nemli sorun en mkemmel kale; halk tarafndanudur; insanlarn kalbini kim nefret edilmemesidir. Eer halkkazanyor? [Sun Tzu, Sava Sanat, Sf. kendisinden nefret ediyorsa, bu22. Alter Yaynclk, 2008, Ankara, 1.Blm: durumda dnyadaki btn kalelerStratejik deerler, Mei Yaochen] kendisinin bile olsa o prensi kurtarmaya yetmeyecektir. nk halkModernizasyonun en nemli bir kere ayaklanmaya grsn, onlarbelirtilerinden birisi olan bireysel hak ve destekleyecek yabanclar her zamanhrriyetlerin geliimi ve yayl; siyasal bulunur.1 Kitlelerin destei; iktidar eleegemenlii elinde bulunduranlar ve bu geirmek, var olan iktidar derinletirmekegemenlii ele geirmek arzusunda olanlar ve daimiletirmek iin bylesi yaamsaliin kitlelerin siyasal desteine olan bir neme sahip. Bertrand Russell, ktidartarihsel ihtiyac billurlatrmtr. isimli yaptnda; kitlelerin nemine atflaEgemenlii elde etmek amacnda olanlarn ounluun sayg duymad yasayapmas gereken en nemli eylerden iktidarszdr2 demektedir. Russellabirisi; desteine muhta olduu kitleleri gre ounluun desteini ald zamanetkilemek ve onlar amalarna dnk sosyalizmin karsnda kapitalizmin hibirolarak eitli ekillerde kendisine tr ayakta kalamaz.inandrmaktr. Bu arasalc bak as kitlepsikolojisi olarak disipline edilmitir. Kitlelerin psikolojilerinin ynlendirilebileceine ynelik tezlerinFransz sosyal-psikolog Gustave Le Bon balcas ve siyasal iletiimle ilgili en temel(1841-1931) ve talyan sosyolog Scipio yaptlardan birisi olan Gustave Le BonunSighele (1868-1913) tarafndan Kitleler Psikolojisi isimli eseri,younlatrlan, kitlelerin psikolojilerinin primordiyal bir ierikle modern siyasalynlendirilebileceine ilikin tezler; iletiimin en nemli kaynaklarndandr. Leaslnda tarihsel bir gerein sistematik bir Bon, Kitleler psikolojisinin uzmanlkyntembilimle ifas anlamna gerektiren bir ruhbilimsel tecrbeyle, yanigelmekteydi. Zira Machiavelliden bu yana psikolojik analiz kabiliyetiylemodern egemenlik dncesinin kat ettii ynlendirilebileceini ifade etmektedir. Leyol, bu bak as zerinde kendisine yer Bon; Dnyay ynetenler, btnbulmutur. Kitlelerin siyasal desteinin dinlerin ve imparatorluklarnpolitik zeminlerde ne kadar byk birnimet olduunu Machiavelli nl yapt 1 Niccolo di Bernado Machiavelli, Prens, tekiPrens (II. Principe)te u cmlelerle ifade Yaynevi, Ankara, 2010, Sf. 103. 2etmitir: Bir prensin sahip olabilecei Bertrand Russell, ktidar, lya Yaynevi, 2004 zmir, Sf.143. 5
  • 8. GENCAYkurucular, btn inanlarn yce bir gelecek vizyonu izmeyenpeygamberleri, tannm btn devlet propagandann pskevit vakasndaadamlar, bunlarn yannda alak olduu gibi alay konusu olmaktan teyegnll insan topluluklarnn geemeyeceini belirtir.5 Bunun iinliderlerinin, kitlelerin psikolojileri imgelerin ne kadar gl olduuna vakfhakknda insiyaki(igdsel) fakat ok olmak gerekir. Jean Baudrillarda grekesin bir bilgiye sahip psikologlardr3 imgeler her zaman lmcl bir gcedemektedir. Ruhbilimsel bir i olarak sahiptir.6grd kitle psikolojisi ynlendirme Tarih boyunca kitleleri etrafnda toplayansanatnn en temel eyleminin kiilerin ve liderler, genellikle bu ekilde bykdolaysyla kitlelerin ruhlarna hayaller ve byk simlasyonlar meydanadokunabilmekten getiini belirtir. Bu getiren kiiler olmulardr. Hz. Ali (r.a);sebeple kitleler niin etki altna alnmak bir hakikate inandrmak istiyorsanzisteniyorsa bu sebeple onlara analitik bir ona ncelikle sizin inanmanz gerekirneden sonu ilikisi anlatmaktan ziyade; diyerek, kitleleri etkileme amacnda olanonlarn gzle gremeyecei, grse bile kiilerin vadettikleri hayalin rzgrnzihnen baka bir eyi grecei ruhsal kendi ruhlarnda iselletirmeleriyaklam ortaya konmaldr. Kitleleri gerektiini sylemektedir. Kitleleriherhangi bir eye inandrabilmek iin peinden srkleyen byk liderler tpkdiyen Le Bon; nce beslendikleri Hz. Ali(r.a)nn dedii gibi hayallerineduygular anlamak, bu duygulara ncelikle kendileri inanmlardr. Ruslarnkatlr grnmek, sonra da bu Berline girmesiyle birlikte Hitlerinduygular ilkel bir arm ile telkin Propaganda Bakan Joseph Goebbelsin eiedici baz hayaller araclyla ve ocuklaryla birlikte yaamna sondeitirmek, icabnda bu abadan vermesinde etkili olan en nemli eyvazgemek ve zelliklede davasna inanmas olmutur.uyandrdnz duygularn ne olduunuher an sezmeniz gerekir4 demektedir. Kitleler, Le Bonun metaforik tabiriyle herHedef kitlenin zemin etd iyi zaman inanacaklar bir dine muhtatrlaryaplmaldr. Sosyo-kltrel dinamikleri ve onlara bir din oluturan hi kimseninasla gz ard edilmemelidir Cumhuriyet elini bo evirmemilerdir. Talih kadnainklaplarnn gz ard ettii gerek benzer diyen Machivellininbudur. Russel, propagandaya boyun aforizmasndaki gibi kitlelerin ruhlar daeilmesi iin propagandann ruhlara kadn gibidir. O ruhlar okand srecebyk titreimler (byk korkular, byk ok byk iler baarabilirler. Asl olanaclar ve byk beklentiler ieren onlara bir inan alamaktr ve tarihtekisimlakrlar) gnderen imgeler iermesi btn nderler hep kitlelere bykgerektiini belirtir. Aksi halde kitlelerin inanlar alamlardr. Kitab- mukaddes;duygularda byk izler brakmayan ve3 5 Gustave Le Bon, Kitleler Psikolojisi, Hayat Yaynclk, Russell, a.g.e, S.f.149. 6stanbul,2005 Sf. 13. Jean Baudrillard, Simlakrlar ve Simlasyon, Dou4 Le Bon, a.g.e, Sf 79. Bat Yaynlar, Nisan 2010, Sf. 19 6
  • 9. GENCAYinancn dalar yerinden siyasal dncesini ana akm dnceoynatabileceini yazmaktadr. Le Bon haline getirmesinde, kitle iletiimine olanise bir kimsenin ruhuna inan rnga hkimiyeti ve kitle psikolojisinietmenin O kimsenin gcn 10 katna ynlendirme kabiliyeti esasl nedendir.karabileceini sylemektedir. Kitlelere 2005 Ylnda birka ocuun bayrakhayaller kurdurmak gerekiyor, hem de ok yakmasndan dolay ayaa kalkan vebyk ve efsunlu hayaller Platon, byk kitlesel tepki ortaya karaninsanlar hakikatlere deil, hakikat gibi kitlelerin ana akm dncesi, AKPgrnenlere inanrlar demektedir. iktidarnn baarl kitlesel ynlendirme kabiliyeti nedeniyle, an itibariyleVaat edilen inancn canll konusunda ise deitirilmi durumdadr. Bugnu nemli zincir akldan karlmamaldr: neredeyse her gn bayrak yaklmasnaDnceye duygu eklenirse inan ramen, Trkiyede kitleler bu durumaoluur. nan devam ederse davran herhangi bir tepki vermemekle birlikte bugeliir, davran devam ederse durumu kanksam gzkmektedirleralkanlk oluur, alkanlk devam Gelinen aamada siyasal iletiim asndanederse kiilik oluur7 ve kii ok radikal bu durum ok baarl uygulanan birbireysel deiikliklere gitmezse (ki stratejinin sonucudur. Bu durumda AKPgenelde gitmez) bu networklar deimez iktidarnn yaptklarna kzmak yerine,ve kiilik bozulmaz letiim, devam eden onlarla nasl mcadele edilecei zerindebir sretir. letiim, yaamsal bir kafa yorulmaldr. nk tarih bireylemdir, yaam var olduka iletiim var mcadeleler dnyasdr. Mao Zedungaolur. letiim yoksa yaam da yoktur. gre ise politika kansz savatr, yaniMilliyetilik her gn tekrarlanan bir politika da bir mcadeleler dnyasdr.halk oylamasdr diyen Ernest Renan bu AKP bunu nasl yapar, bunu nedenhususta hakldr. Kkeni doal bir duyguya yapyor, buna ne hakk var? mealindedayanan milliyetilii, her gn-her an bir romantik ve tepkisel sorular; politikdevam eden bir plebisite tabi tuttuunuz yntembilim olarak ksmen yanltr.oranda milliyetiliiniz canlln korur. Mcadelenin bu hali almasndan dolayBuradan yola karak; Konyada yaplan Biz ne yapyoruz bu durumda ya da bizbir cenaze trenine 10 bin kiinin neyi yapyoruz? mealinde cisimleenkatlmasn byk rakam olarak zeletirel yaklam bu doal mcadelenitelememiz bizim aczimizi gzler nne dneminde en gerekli olan soruyu ve desermektedir. 4 PKKlnn cenaze trenine dolays ile zmn de ortaya karr.300.000 kii toplayan ayrlk zihniyetin Keza Trk Milliyetiliinin nemlibaars, hal-i pr melalimizin hazin bir isimlerinden Dndar Taer,tasviri konumundadr. muhakemeye dmandan balanmaz demektedir.Gnmz Trkiyesinde AKP iktidarnnyerleik dzeni deitirmesinde ve kendi7 Nevzat Tarhan, Psikolojik Sava; Gri Propaganda,Tima Yaynlar, stanbul, Ocak 2011 Sf. 224 7
  • 10. GENCAY 8
  • 11. GENCAY TUNADAN FIRATA ADAKALE LE CABER Blent ERDLTunann ortasnda yer alan adalardan ve miftah- lkt- Belgrad ve Tamvar";biriydi Adakale. Bugnk Romanya yani "Macarlnn kilidiyle Srpl vesnrlar iinde, Orova ilinde yer alrd. Romanyann anahtar" olarakOsmanldan bu yana yzlerce sene adlandrlmtr.Trkler yaad zerinde. Ta ki, 1968ylnda Demirkap Barajnn sular zerinde bir cami, kk bir kilise, pazaraltnda kalana dek yeri ve birka kahvehane bulunmakta olan adada Trkler ttn ekimi, kayklk ve ticaretten geimlerini salarlarm. Osmanl dneminde bir paann kumandasnda bulunan asker ve subaylarn aileleriyle birlikte buraya yerletirilmesiyle buras Tunann ortasnda bir Trk adas haline gelmi. Ancak 1877 1878 Osmanl Rus Savandan sonra Osmanlnn Balkanlardan karlmasyla ortada Adakalenin sular altna gmlmeden kalm. in ilgin yan, Berlin nceki hali Antlamasnda Trklerin topraklar, blgede ortaya kan yeni Kuilere*Tuna Irmann nemli bir noktasnda parsel parsel paylatrlrken, bykleriyer alrd. Akarsuyun trafik ve ticaretini buraya el atmay unutmu. Bylecekontrol eden bir noktada bulunurdu. Bu kaderin bir cilvesi olarak, koca Tunannsebepten olsa gerek, yzyllar nce ortasnda etrafndan soyut bir Trk adas,alndnda, Trkler bu adaya hemen ister istemez Trk ynetiminde kalm.yerletirilmi. Trkler adaya Anadoludan rmak ve deniz yoluyla,yerletirilmeden nce ada korsanlarn glkle ulalabilecek 1300 km uzaklktacirit att bir yermi. Bir ara buray bir toprak parasnn idare edilmesi zordu.Avusturyallar alsa da 1691de tekrar Ancak eine az rastlanan byle birTrklerin denetimine girmi. Osmanl bu durumda ilk kez bir ile, idari olarakadaya o kadar nem vermi ki; 1738de ileri deil, Dileri BakanlnaSultan I. Mahmud dneminde Osmanl baland. Viyanada bulunan Osmanlsnrlarna tekrar girince Mhimme Bykelilii araclyla stanbuldakiDefterindeki bir kaytta bizzat padiahn Hariciye Nezaretine gnderilen istekler,diliyle, "kilid-i memleket-i Erdel ve Macar raporlar ayn yoldan yantlanabilmi. 9
  • 12. GENCAY yardmlaryla yakndaki imian Adasnda Adakaleyi yeniden oluturma peindedir. Snrlarmz dnda benzer kaderi paylaan bir yer daha vardr ki, onun durumu biraz farkldr. Fark u ki; oras hala Trk topradr. Buras Trkiyenin snrlar dndaki tek topra olan Suriyedeki Sleymanah Trbesinin yer ald Caber Kalesidir. Osmanl dneminde Adakale1878 Berlin Antlamasnda kime teslim Sleyman ahn Frat kysndaki eskiedileceinin yazm unutulan Adakale, mezar yeri1923 ylndaki Lozan AnlamasylaRomanyaya braklana kadar Trk Seluklular dneminde yaayan Sleymanynetiminde kalmaya devam eder. 1967 ah Kaya Alpolu, Osmanlnn kurucusuylna kadar 1000 civarnda Trkn Osman Gazinin dedesidir. Moollarnyaad 160.000 m yzlmndeki Trkelini istilasyla, batya doru gmeyeAdakale, 1972de baraj sular altnda karar vermitir. Trkelinden 50.000kald. 13 Eyll 1967de devrin Trkiye kiiyle Kafkasya zerinden DouBabakan Sleyman Demirel Anadoluya gelerek, 1214te Erzincan veRomanyay ziyaret etti. Ada halknn Ahlata yerleir. Melikahn kardei TutuTrkiyeye gelmesine nclk etti. Adada ile yapt savata yaralanr. Yaral haldeyaayan Trklerin byk ksm Frat geerken boulur. Bu topraklarTrkiyeye gelirken; az bir ksm Yavuz Sultan Selim zamannda alnncaKstence ve Bkree gt. onun iin burada bir trbe yaptrlr. Ikinci Abdlhamit dneminde yenilenen trbezerine belgeseller ekilen bu gzel Trk ynetimi iin hep byk deeradann bir benzerinin Tuna zerinde tamtr.tekrar kurulmas son zamanlardagndeme gelmitir. Gnmzde bir Trk Birinci Dnya Sava sonras bu blgeirketi, Romanya hkmetinin de Fransa tarafndan igal edilmitir. Ancak 10
  • 13. GENCAY1921 Ankara Antlamasyla izilen Trkiyenin snrlar dndaki tek topraSuriye snrnn dnda kalmasna Caber Kalesiramen, burasnn Trk mezar adyla Tunadan Frata bir vatan uzanr. BenzerTrkiyeye verilmesi kabul edilmitir. kaderleri, ayrlklar, hasretleri barndrrKabir, etrafndaki topraklarla birlikte yreinde... Darmadan olmu bir milletinTrkiyeye braklmtr. Trk bayra vatandr buras... Sular altndaki Adakaleekili olan ve bir manga asker bulunan de, Fratn kenarndaki Caber de ayrmezarn yeri, 1973 ylnda yaplan Tabka dm, vatan hasreti ekmektedirler.Baraj yznden bugnk yerine Ancak nerden bilsinler ki, hasret ektikleritanmtr. o vatanlar "babalar gibi" parsel parsel satlmakta... Hem de kendilerini20. Zrhl Tugay 3. Hudut Alay vatanlarndan ayr dren vicdanszlara...Komutanl 2. Hudut Taburuna bal birmanga asker tarafndan korunanSleyman ah Trbesi, Trkiye ile Suriye Not:arasnda 1956 ylnda Halepte yaplantoplantda, trbe iin gnderilecek * "Kui" Bonakada erkek kpek yavrusuihtiram ktasnn her ayn yedisinde demektir.deitirilmesi kabul edilmitir.Gnmzde her ayn 7 ve 20sinde kinci Dnya Sava sonras Avrupannkarakolun ikmali salanmakta ve grd en byk vahetin ad olan;personel deiimi yaplmaktadr. insanln kaybetmi yaratklar tarafndan gerekletirilen "Srebrenitsa Soykrm"nn yldnmn olan u gnlerde, ldrlen Bonaklara Allahtan rahmet diliyorum. 11
  • 14. GENCAY TKETMDE MANKURTLAMA Alperen KIZIKLI ve ekonomik skntlardan konumaya devam ettik. Bana 4 yldr maddi skntlar ektiini, bir hastanede hademelik yaptn ve 1 milyara yakn aylk bir maann olduundan bahsetti. Ek i aradn ama bulamadndan yaknd. Memleketimde bu durumda yaayan milyonlarca aile vard zaten, farkl bir eyBir niversite rencisi olarak 2 haftalk anlatmyordu. Fakat dikkatimi ekenksa m ksa bir tatilin geri dn yolunda nokta bambakayd.aada anlatacam olaydan sonra buyazy yazmaya karar verdim. Bu konumamzdan 5 10 dakika sonra cep telefonuna bir mesaj geldi, telefonunuDeineceim konularla ilikili olduu iin cebinden kard ve IPhone4nnyaadm olaydan bahsetmek ve daha dokunmatik ekrannda bir eyler yazmayasonrasnda konuya gemek istiyorum. balad. Ne yazd beni ilgilendirmezdi fakat ekonomik skntlar yaadnOtobsn arkalarnda cam kenar bir syleyen birinin bu kadar pahal birkoltukta yerimi alm otobsn kalkmasn telefonun olmas beni artt.bekliyordum. Kalkmaya yakn yanmdaseyahat edecek beyefendi de ailesiyle Toplum olarak biroumuz cepbirlikte otobse bindi. Yanmzdaki telefonunun en zelliklisini alp dahakoltuklar da einin ve ocuklarnn sonrasnda sadece aramak ve mesajyolculuk edebilmesi iin almt. yazmak iin kullanyoruz. Bu basitocuklarnn giyimi, einin mevcut zellikler iin de hibir telefona bu kadarkyafetlerinden anladm kadaryla maddi uuk bir cret verilmeyeceini bilmemizedurumlar ok iyi olmayan bir aileydi. ramen gidip en iyisini almak iin de paramz son kuruuna kadar harcyoruz.Neyse yolculuk balam, ben bir iki saatiinde yatp uyurum diyordum. Fakat Kendisine bu telefonu nasl aldnyanmda oturan beyefendi ile televizyona sorduumda 2000 lira bir birikmiininbakarken sohbet etmeye baladk. olduunu 1.625 lirasna da bu telefonuDizilerden, filmlerden, lke gndeminden satn aldn syledi. Niin bu son teknoloji telefonu tercih ettiini 12
  • 15. GENCAYsorduumda ise beni mutlu hissettiriyor, dnemez. Bu dayanlmaz acya birtoplumda bam dik gezmemi salyor yandan da kaznan salarn dar deil dededi. ocuklarnn ve einin rahatn ieriye doru byyerek batmas eklenincesalamas yerine, 1.625 liray 1 yl sonra esir lgna dner. Esir ban acdan yerlerehevesinin geecei bir telefona vermesine vurmasn diye bir kte balanr,akas zlmtm. lklar duyulmasn diye elleri ayaklar bal olarak ssz bir yerde drt be gn aTketimde mankurtlamann ne demek susuz braklr. Beinci gnn sonundaolduunu bir kez daha anladm o an. tutsaklarn ou lr. Kalanlar iseFilmler, reklamlar ve afiler; mutlu ve ba belleklerini yitirir. Tutsak zamanla kendinedik gezmenin her eyin en iyisine sahip gelir yiyip ierek gcn toparlar. Ama oolmaktan getiini bizlere nak nak artk bir insan deil, lnceye kadarilemi, tketim mankurtlarn yetitirmi gemiini hatrlamayan mankurt olur. Birdemekti. mankurt kim olduunu, hangi soydan geldiini, anasn, babasn, ocukluunuMankurt kelimesi ne anlama bilmez. nsan olduunun bile farkndagelmektedir? deildir. Bilinci, benlii olmad iin, efendisine byk avantaj salarm. Az var, dili yok, itaatli bir hayvandan farksz, kamay dahi dnmeyen, hibir tehlike arz etmeyen bir kle. Onun iin nemli olan tek ey efendisinin emirlerini yerine getirmek olurmu. retim ve Tketim ne demektir? retim, iktisadi mallarn ktlk derecelerini azaltmann ve ihtiyalarlaCengiz Aytmatovun Gn Olur Asra Bedel kaynaklar arasndaki gerginliikitabnda bu kavram gemektedir. hafifletmenin tek yolu, insan ihtiyalarnMankurtlatrmann nasl yapld ise u karlama nitelii olan mallarncmlelerle anlatlr: oaltlmas, yani yeni retimde bulunulmasdr.nce tutsan ban kazr, salar tek tekkknden karlr. Yeni kesilmi deve Tketim, toplumdaki tm bireylerinderisinin en kaln yeri olan boynundaki deri, dorudan doruya ihtiyalarn karlayantutsan kanlar iindeki kaznm bana mal ve hizmetleri kullanma eylemidir.smsk sarlr. Zamanla kuruyan deri kafay Tketim harcamalar, bu eylemiyle bir skarm ki insan acdan kafay yer, gerekletirebilmek iin yaplan parasal 13
  • 16. GENCAYdemelerin veya edeer bedellerin ktisadi bir aba olmaktan kp zevklerintoplamndan olumaktadr. sonsuz bir ekilde karlanmas isteine dnt anda nce bireysel ekonomikBir harcamann tketim harcamas m skntlar, daha sonrasnda ise toplumsalyoksa yatrm harcamas m olduu ekonomik kler ortaya kar. retenkonusunda bazen tereddde dlebilir. toplum zelliinden klp, tketenrnein bir bilgisayarn veya otomobilin toplum zelliine geilmesi; zevklerin vesatn alnmas evde kullanma amac ihtiyalarn sonsuz bir ekildetayor, bunlardan piyasaya belli bir fiyatla karlanmas olgusunun olaya dnmmal retip arz etmede yararlanma amac halidir.sz konusu deilse dayankl tketimmallar satn alnm demektir. Dolaysyla Tketim toplumu nasltketim harcamas yaplmtr. phesiz yaratlr? Tketimde mankurtlama neayn mallar bir firma tarafndan retimde demektir?kullanlmak amac ile satn alnm olsayd,yaplan harcama yatrm harcamas olarakdeerlendirilecektir.retim ve Tketim Dengesiretim ve tketim birbirini asgarikoullarda dengede tutmak zorunda olaniki parametredir. Sanayi, tarm, hizmet gibibirok alanda sz konusu olan retim ilebireysel ihtiyalar, toplumun genelihtiyalar, gelien teknoloji ve deienhayat koullarndan etkilenen tketimarasnda kaynaklarn yeterlilii asndan Tketim toplumlar nasl yaratlrya retim ynnde bir pozitiflik, ya da ikisi sorusuna gelecek olursak, tketimarasnda en azndan bir dengenin olmas toplumlar nce filmler afiler vegerekmektedir. reklamlarla insanlarda talebin olumas salanarak yaratlr. Modern ve adareten birey, tketme ihtiyacn olmann gereinin bu reklam vegiderebilmek iin toplumda meta olarak filmlerdeki rnlere sahip olmaktan,belirlenmi paray arac olarak onlar satn almaktan getiine toplumkullanmaktadr. lkelerin ekonomik zamanla inandrlr.durumuna, rettii hizmet veyahut rnegre belli bir maddi gelir elde eden birey, Filmlerde, baarl ve mutlu filmkstl maddi kaynaklaryla mmkn olan kahramanlarnn cep telefonu, arabatm ihtiyalarn karlama abasna markas, evi srekli bizlere gsterilir,girmektedir. Bu aba, iktisadi bir abadr. izilen baarl ve mutlu insan roln 14
  • 17. GENCAYhepimizin benimsemesi istenir. Bu Ekonomik anlamda gelien ve byyen birrnlere sahip isen mutlusundur ve devlet olmann en byk art, bu gelirbaarlsndr artk. gider dengesinin gelir ynne doru kaydrlmas, hazinenin glendirilmesi veGemiten gnmze doru kendi yatrmn arttrlmasdr. Zor zamanlardatoplumumuzdan yola karak bir rnek ise ekonomide baa ba bir dengeninverelim isterseniz. kurulmas iin uralmasdr.Hollywood filmlerinde sper lks evlerde Bireyler de gider ve gelirlerini bu benzerkvet gren Trk halk, 1990larda lks rnek zerinden gerekletirmekbir ev yaptrmann banyoya bir kvet zorundadr. Gnlk bteleri aankonulmasyla mmkn olduuna ihtiyalar (ev, araba, arazi vs) gemiteninanmtr. Daha sonralarnda, filmlerde bu zamana kadar var edilen hazinenin (dua kabinde (jakuzi) ark syleyerek birikimlerin) elverdii ldebanyo yapan aktrisleri gren halk, kvetin karlanmaldr.bir konfor yaratmadna inanm,evlerindeki kveti skp yerine dua Peki, kredi ekilmesi yanl m, ihtiyakabin taktrmak iin sraya girmitir. olann daha nce alnabilmesi iin kredi kullanlmas mantksz m? Aslnda buSorgulamayan bir tketim toplumunu ve konu iktisadi olarak deerlendirildiindetketim mankurtlarn yaratmak, mevcut rnn zamanndan nceihtiyalarn dnmeden gideren, yeni alnabilmesi iin bir rne deerindenalternatiflerin ortaya kmas ile bir anda daha fazla meblan denmesi durumunuyeniden tketim arzusu tayan, hep en dourmaktadr. Satn alnan rnler biriyiyi en pahaly kullanmak isteyen yatrm arac ise, kredi borcundan dahabireyleri var edebilmekten, en iyi ve en fazla bir sat geliri getirmedii herpahalsna sahip olma arzusunun durumda kii ekonomisi bu durumdansorgulanmamasn salamaktan geer. zarar grr.Bireysel iktisat neden nemlidir? Uzun vadelere yaylan kredi borlar kiinin ekonomik zgrlnBireysel iktisat u bakmdan nemlidir. kstlamakta, ekonomik skntlarn dahaKiilerin de devletler gibi, gelir ve gider da iddetlendirmektedir. Gnlk elzembteleri vardr. Devletlerde gelir btesi, olan ihtiyalar, uzun vadeli demelergider btesinden fazla olduu yznden ertelenmektedir. Kiiseldurumlarda devletin hazinesi (birikimi ) bunalmlar ve toplumsal kler baolumaya balar. Bu sre ierisinde gstermektedir ki bizim toplumumuzda buoluan devlet hazinesinden yatrmlar sknt son 5 yl iinde katlanarakyaplr; iskn, salk, retim ve hizmet bymtr.2005 ylnda kredi borcu olanpolitikalar finanse edilir. yzde %20lik bir kesim var iken u an bu yzde %70ler seviyesindedir. 15
  • 18. GENCAYCebimizde yeterli para olmaz iken gzel ihtiyacn karlayabilen bir lke olmakarabalara binip, ahane evlerde iin devlet ve toplum olarak zerimizeoturmaktayz. Bizim olduunu sandmz den grevleri yerine getirmeliyiz.birok eye aslnda biz deil, kredikullandmz bankalar sahip Siyasi politikalar eletirirsek buradan birbulunmaktadr. tez konusu rahatlkla kar. Fakat toplum olarak ekonomiyi konumal, ekonomiNe yapmalyz? zerine kafa yormal ve ortak akln rnn ortaya koymalyz. zmToplum olarak gemiten bu yana, nerilerimize en ok deer veren siyasiekonomik buhranlar ve ktlklar yaplar desteklemeli, ekonomisayesinde(!) kazandmz aza kanaat ve politikalarna ortak olabilmeliyiz.hamd etme yeteneimizi kaybetmibulunmaktayz. Lks yaama olan Kssadanhisse, bireysel iktisadmza dikkatisteimiz artm, snrlarmz aan etmemiz, isteklerimizi ve arzularmztketimleri yapmaktan geri gereklilik srasyla karlama abasnda vedurmamaktayz. kendi imknlarmzn farknda olmamz gerektiidir.retim yapmadan daha ok kazanma vedaha refah iinde yaama arzusunu Bu gzel, verimli Anadolu ve Rumelitayoruz. topraklarnda kurulmu lkemizin, ekonomi konusunda hepimizin faydasnaPeki, ne yapmalyz, zerimize den olacak daha iyi politikalar hak ettiigrev nedir? gereini de aklmzdan karmamalyz.lke olarak retimi yeniden canlandrp, Yoksa ekonomik knt ve esaretmemleketin hibir verimli arazisini bo kapmzda beklemektedir.brakmamak, ham maddeye yakn sanayihamleleriyle reten, rettiklerinde kalitestandardn yakalayarak ihracat yapan,da bamll azalm z kaynaklaryla 16
  • 19. GENCAY BLNMEYEN BR TRK OYMAI: HAZARALAR Fatma zge ZDEMR arasndadr. Aslnda Hazaralar, her anHazaralar, Afganistanda yaayan ve tepemize bomba der dncesiylenfuslar %35 e varan, haklarnda ok hayatlarna devam eden, Gneyfazla bilgi sahibi olunmayan, fakat Trkistan yalnz brakmayanAfganistann en byk Trk soydalarmzdr. Afganistann Hazaracatoymaklarndan biridir. Uzun sre ran blgesinde yaayan Hazaralar,dilinin hkim olduu bir blgede yaayan, Hazaracatn Afganistann merkezindeokumalarna izin verilmeyen, belli bir bulunmasndan dolay istilaclarn,dnem sadece kle muamelesi gren, lkenin bir ucundan bir ucuna gemekocuklarn kle pazarlarnda satla iin meskeni olmutur. Bu yzdenkarmak zorunda braklan, asimilasyon Hazaracat istilaclarn srekli hkimiyetiprojesi sonucunda kendi dilleri ve adetleri altnda kalm, tarihte Hazara Hanlar veunutturulan, Farsann bir lehesi olan Mirleri tarafndan merkezi hkmeteDari dilini konuan, blgede yaayan hara vermek suretiyle ynetilmilerdir.dier topluluklara gre hamallk,lamclk, obanlk gibi ilerde alan ve IX. yzyln sonlarnda Hazaractta, Emircahil diye nitelendirilen bir topluluktur Zunnn Ergn tarafndan kurulanHazaralar. Geimlerini genelde Ergniye, Hazara Emaretinin son emirihayvanclkla salayan halk, grdkleri olan ah Beg Ergnn, ah smail Safevisaysz ikence ve zulmlere kar tarafndan ldrlmesinden sonra sonaylmam, bir olmay baarabilmilerdir. ermitir. Yerine tahta Abdurrahman Han gemitir. Abdurrahman Han, AfganHAZARALARIN TARH tahtna getikten sonra Hazara Hanlar ve Mirleri yeni emir Abdurrahman Han desteklemilerdir. Bu durum fazla srmemi, Abdurrahman Han ilk i olarak ngilizlerin yardmyla Hazaract istila etmitir. Abdurrahman Han, Hazaralarla olan savalarn merulatrmak iin bahane bularak Hazara Hanlarn ir Ali Hana destek verdikleri suundan dolay tutuklattrm ve halkn deyemeyecei ekilde 16 eit ar vergi koydurmutur. nsanlarn bu ar vergileri demeye gcPeki, kimdir bu Hazaralar? Gerekten yetmeyince de, Hazaralarn nde gelenTrk mdr? sorusu uzmanlar kiilerini hapse attrmtr. Abdurrahmantarafndan ska sorulan sorular Han, binlerce insan katletmitir. Sadece 17
  • 20. GENCAYHazaralar deil; Hazaralarla birlikte Petun meselesi zerindezbekler ve Nuristanllar da odaklandndan Hazaralar zerinde pekldrtmtr. Hazaralara kar kin ve fazla duramamtr. Bu durumnefret duymasnn tek sebebi ise, Hazaralarn lehine olmu ve devletinHazaralarn Trk olmas ve Hazaralar eitli kademelerinde yer almlardr.kendi hanlna kar tehlike olarak 1978 ylndan sonra mcahit partililer,hissetmesidir. komnist hkmete kar lkenin eitli yerlerinden direnie gemilerdir. 1978-Hazaracat, 1893 savalarndan sonra 1985 yllar arasnda Hazaralar 50yeekonomik canlln kaybetmitir. yakn grupla direnie katlmlardr. 1979Hazaralarn bu blgede bulunan btn ylnn sonunda ise Hazaralarn dinotlak, ayr ve meralarna el konulmu, liderleri ve aydnlar bir araya gelerekdevlet himayesine alnan bu otlaklarda Afganistan slam Devrimi ttifaksadece gebe Petunlarn hayvanlarnn Hkmetini kurmular ve Seyit Aliotlatlmasna izin verilmitir. Bu iinden Behitiyi cumhurbakan olarakklamaz durum k aylarnda yiyecekleri semilerdir. Bu tarihten sonra Hazaractkalmayan Hazaralarn topraklarn yok zerk bir blge durumuna gelmitir.pahasna Petunlara satmasnazorlanarak daha da zor bir hal almtr. 1989 ylnda Hazaralarn byk partileriYurtlarn terk etmek zorunda braklm, bir araya gelerek Vahdet Partisiniekonomik haklarn kaybetmilerdir. kurmulardr. Vahdet Partisi kurulduktan sonra, 3 sene ierisinde Hazaract veAbdurrahman Hann olu tarafndan dier Hazara yerleimlerini kontrol altnaldrlmesinden sonra, Hazaralarn alabilmitir. 1991 ylnda ilk kez Vahdetzorla Petunlara satmak zorunda Partisi, Afganistan meselesi zerindebrakldklar topraklar geri verilmi ve uluslararas bir konferansa davetHazaralar tekrar Hazaracat blgesine edilmitir. Bu konferanstan sonrayerlemilerdir. Abdurrahman Hann stanbulda dzenlenen slam lkelerizulmnden Kabile kaan Hazaralar, 1929 Dileri Bakanlar konferansna daylndan sonra kendilerine verilen frsat katlmlardr.iyi deerlendirmiler, Hazaracttan uzakve merkeze yakn olma avantajn Taliban rejiminin ortadankullanmlardr. Kabildeki Hazaralar kaldrlmasndan sonra d lkelerinsiyasi, iktisadi ve kltrel alanlarda rol yardmyla geici hkmet Hamit Karzeyoynamlardr. Hazaralar Afganistan bakanlnda kurulmutur. Afganistannsiyasetinde 1980li yllara kadar grmek yeni oluumunda Hazaralarn etkin rolmmkn deilken, imdiler de siyasetin olmutur. u an parlamentodaortasnda bulunmaktadrlar. Hazaralarn 66 milletvekilleri bulunmaktadr. Ve srekli ykselen yeniAfganistan, Davut Han dneminde nesil, Hazaralarn kendini toparlamas veCumhuriyet sistemine gemitir. Bu eitimde ileri dzeye kp, sosyal alandadnemde Davut Hann btn dikkati 18
  • 21. GENCAYilerlemeleri Petunlar ve Tacikleri Hazaracat Trklerin merkezitedirgin etmektedir. durumundayd. Ancak Moollar bu tarihten itibaren Hazaralar kltrelHAZARALARIN KKEN ynden etkilemi olabilirler. Tacikler de, komu durumunda olan bu kavimleriHazaralarn kkeniyle alakal 3 eit sosyo-kltrel alanda etkilemilerdir. Buvarsaym ortaya atlmaktadr. Bu blgelerde yaayan Trkler, Cengiz Hanlavarsaymlar; savamlardr. Hem Moollar hem de Trkler sar rka mensup olduklarndanBirincisi; Hazaralarn tamamen Mool dolay birbirlerine kaynamalar abukasll olduklar ve Cengiz Hann onar olmutur.grupluk asker birimlerinden dokuzgrubunu Kabil blgesine gnderip, bir Hicri III. ve IV. yzyla ait tarih vegrubunu da Amu rmann dousunda edebiyat metinlerinde Hazaralar, Garebulunan Hazarlar blgesine gndermesi Trkleri olarak zikredilmitir.eklinde olay cereyan etmi ve Hazaralarda Cengiz Hann gnderdii askerlerden HAZARALARIN MDK DURUMUmeydana gelmitir. Oysa Cengiz Hannaskerleri bu blgede brakma sebebi vebir grup askeri burada niin yalnzbrakt hala akllarda soru iaretibraktrsa da, Cengiz Han bu blge halknvahice ldrd iin askerlerini de bublge de brakamayacandan dolay, buvarsaym kabul grmemektedir.kincisi; Hazaralarn Byk skenderzamannda Hazaracat blgesinde yaamolmalar ynndedir. Bu varsaymnkabul, Hazaralarn Mool asll olup,Cengiz Hann askerleri olmalarnreddetmektedir.ncs ise; Hazaralarn tamamen Trkasll olduklar ynndedir.(Mengi Hanzamannda Hazaracata yerletikleridnlmektedir.) Cengiz Han; Belh,Kabil, Gazne, Herat ve Hazaracat istilaetmeden nce bu blgelerde Hala Hazara Trklerine hala Fars olduklarTrkleri ile Karluk Trklerinin propagandas yaplmaktadr. Trkeyaadklar bilinmektedir. bni Haldunun konumalar yasak olmasna ramenifade ettii gibi Belh ve bugnk Trke kelimeleri cmlelerinde srarla 19
  • 22. GENCAYkullanmaya devam eden Hazaralar, Trk unutmam, gnmzde dahibasnnda hi yer alp, merak dayanmann ne demek olduunu tmuyandrmamalarna ramen; Bat Afganistana gstermitir.basnnda ilgi uyandrmlardr. New YorkTimes gazetesinde Hazara Trkleri ile Umarm Hazara kardelerimizealakal yaz yer almtr. Kendi z uygulanan bu soykrma Trk Dnyaskimliklerini, her trl asimilasyon kaytsz kalmayacak, gizlice yrtlenprojesine kar kaybetmeyen asimilasyon projesinin farkna varacak vesoydalarmz, ne olursa olsun hala Trk Saylar 12 milyonu bulan soydalarnaolduklarn haykrmakta ve Trklkleriyle sahip kacaktr. Yoksa bu soydalarngurur duymaktadrlar. Katledilip, vahice hatrlamayanlar ya da grmezdenldrlen soydalarmz, kalknmann en gelenler, bunun hesabn soydalarnanemli projesinin eitim olduunu bilmi deil, tarih kitaplarnda yer ald zamanve bu konuda atlmlar yapmlardr. kendi torunlarna vermek zorundaEitim alannda birok baarlara imza kalacaklardr. Bir gn bu kbus bitecek,atan kardelerimiz, her eye sfrdan Adriyatikten in Seddine kadar tmbalam, yok olmann eiindeyken Trkler birlikte olacak ve gneli gzelbirbirlerine kenetlenip tekrar gnler greceiz. nanmak baarmannkalknmlardr. Hazaralarn yarsysa eer, inancmz bu yndekalknmalarna hala tepki gstererek, desteklemeliyiz.katliamlarna devam eden Petunlar,yaptklar bunca soykrma ramen (Bu yazy yazmamda bana yardmc olan,Hazara Trklerini yollarndan Hazara Trklerinin kim olduunu banaevirememitir. Parlamentoya 66 anlatan, soydalarma sahip kma frsatmilletvekili yerletiren soydalarmz, veren, bana kar desteini ve inancn hikendi kardelerini hibir ekilde eksiltmeyen kardeim Reza Wefaq a sevgi ve sayglarm sunarm.) 20
  • 23. GENCAY 21
  • 24. GENCAY LK OCAKLARI MHP NN GENLK KOLU MU? MHPL M? Mehmet Ouz ATABERKBu soruyu her duyduumda yle az Hareketimizin kurucu lideri, Babuumuzdolusu bir EVET diyesim geliyor. Hatta Alparslan Trke; 1963 ylnda Hindistanyle yksek sesle kmal ki azmdan; bu srgnnden dndkten sonra kadrolapEVET in zerine daha hibir ey partileebilmek adna arkadalarylasorulsun, bu konuda herhangi bir yorum birlikte Huzur ve Ykseli Derneiniyaplsn istemiyorum. kurar. 31 Mart 1965 tarihinde ise Cumhuriyeti Kyl Millet Partisine katlr.Esasnda gerei anlatmak iin ok sze 1 Austos 1965 Cumhuriyeti Kyl Milletihtiya yoktur lakin imekleri zerime Partisi Byk Kurultaynda partinin genelekmemek ve Anadolu aznda kaba bakanlna seilir. Ayn yl partininzihinli diye tabir edilen inat, mzmin Ankara Milletvekili olarak meclise girer.muhaliflik illetine yakalanm mstakbel 1969 ylnda Cumhuriyeti Kyl Milletlkdalarm da tatmin edebilmek adna Partisinin adi Milliyeti Hareket Partisibu konu zerine konumak ve yazmak amblemi de Hill olarak deitirilir. 12karar aldm. Mstakbel lkda diyorum Eyll 1980deki ihtilalle kapanan fakatnk MHPli olduu halde lk daha sonra anna ve adna tekrar kavuanOcaklarn sevememi, kabullenememi ve Milliyeti Hareket Partisinin kurulutabiri caizse ayak takm olarak gren kronolojisinden, iimize yarayacakardelerimi bir lk Ocakl olarak kadarn aktardk.lkda gremiyor ve samimiyetimlekucaklayamyorum. ahsi grlerimiifade ettiimin farkndaym fakat lkOcakl gen kardelerimin, aabeyleriminde birounun bu grleri paylatn,bu hislere sahip olduunu bildiim iinduygularm ifade ederken genelkonumakta bir beis grmyorum.ahsi grleri imdilik bir yana brakplk Ocaklar Eitim ve Kltr Vakfnntarihesini ele alp Milliyeti HareketPartisinin tarihesiyle karlatracak lk Ocaklarnn kurumlamasnnolursak bu konuda farkl gr ileri tarihesine bakacak olursak; Babusrenlerin en azndan bir kere daha Alparslan Trke CKMP genel bakandnmesini salayabiliriz. olduundan itibaren genlik kollarnn tekilatlanma almalarna hz verilmesi 22
  • 25. GENCAYynnde almalar yapm ve lk Basit bir rnekle balayacak olursak;Ocaklar, lk Oca adyla ilk kez lkc hareketin ilk ehidi Ruhi KlkranAnkara niversitesi Hukuk, Dil, Tarih ve CKMP Genlik Kollarnn yesiydi. BugnCorafya ve Ziraat Fakltelerinde biz Klkran aabeyimizi lkc ehitmilliyeti genler tarafndan fikir kulb diye barmza basmyor muyuz?olarak kurulmutur. Kurulan ilk lk Hatrasna sayg duyup, yaatmaya alp,Oca, Ankarada anakkale Zaferinin ruhu iin dua etmiyor muyuz?yldnmne rastlayan 18 Mart 1966daCKMP Genlik Kollar tarafndankamuoyuna aklanmtr. 1968 ylndanitibaren her niversitede bir lk Ocaubesi kurulmaya balanmtr. CKMPGenlik Kollarnn propagandafaaliyetlerini kolaylatracak bir genlikyaplanmas olarak ilk kez lkc adylaGen lkcler Tekilat 29 ubat 1968dekurulmutur. Gen lkcler Tekilatgenel olarak ortaretim genliineynelik faaliyetlerde bulunmutur. YaniMHP isminden daha eski tarihlerde varolan lk Ocaklarnn kuruluu, Babu Peki, bugn lk Oca MHPdenAlparslan Trkein CKMPye genel bakan bamszdr, birbirleriyle balantsseilmesiyle paralellik gstermitir. olmamaldr diyenler Ruhi Klkrana neKurulu aamalar ve tarihe hakknda diyecekler? Veya Ocak- Parti bilmecesidaha detayl bilgilere lk Ocaklar Eitim meydana getirenler; 25 Haziran 1980ve Kltr Vakf Genel Merkezinin ve gn MHP Gaziosmanpaa le BakannnMilliyeti Hareket Partisinin internet evine gelip kz Nilgn Altnokun, MHPsitelerinden ulamak mmkndr. lkc kadn Kollar ile bakan olan ei FahriyeHareket iin MHP ve lk Ocaklarnn Altnokun ve bakanmz Ali Rzakurulularndan itibaren homojen bir Altnokun canice katledilmesini naslyapnn bileenleri olduu ve ayrtrmaya, aklayacaklar? Onlara ne diyecekler?farkl gstermeye almann zararl Onlar MHPli ehitti, lkc ehitabalar olaca konusunda hem fikir olamazlar! filan m diyecekler yoksaolursak camiamz da Ocakl myz yoksa Partinin stanbul il bakanln yaptpartili mi? , Ocak m MHPnin yoksa MHP srada urad elim saldrda umaami Ocan ve lk Ocaklar MHPden varan merhum Recep Haatl MHPli amabamsz mdr?/ bamsz olmal mdr? ayn saldrda hakka yryen olu Mustafagibi ayrtrc sorular cevaplama urana Haatl lkcyd, ayr davalar iin ehitsevk etmemi oluruz. drlmlerdi herhalde 23
  • 26. GENCAYEski Gmrk ve Tekel Bakan rahmetli Gn partililerle alakamz yok deyipSazak da elbet lkc ehit saylamayacak gemiimize srt m dnlmeli? Bununonlara gre, MHPli ehitler kervanna cevabn versinler.katlacak. Yoksa ehit bile denilmemeli mi? MHPye gnl (ve doal olarak oy) veriplkclerin Dndar Aabeyi rahmetli lkcl ve lk OcaklarnDndar Taer de CKMP ve MHPde genel beenmeyenleri, lkc olduunu iddiabakan yardmcl yapmam myd? edip lk Ocaklar bnyesindeki genleri hakir grenleri ve lk Oca mensubulkc genliin baka bir aabeyi, olup da ben MHPli deilim, olamam!!!MHPnin farkl ehirlerden defalarca gibi serzenilerde bulunanlar; ellerinimilletvekili aday gsterdii Galip Erdem, vicdanlarna koyup, derin nefes alp sonra12 Eyll htilali itibariyle cezaevine den da mantkl dnmeye davet ediyorum.lk Ocakl genlerin mahkemedesavunulmas, ailelerine yardm edilmesi Gemi biraz su alnca kaacak delik,iin rpnmam myd? Galip Erdem snacak liman arayanlar iinMHPli miydi yoksa lkc myd? Babuumuz Alparslan Trkeyleyse bugn Ocak- parti bilmecesini biroumuzun hatrlad lkclkmeydana getirip daha sonra da zm MHPde olur! kn yapmt. Ben deisteyenler; ncelikle Babu Alparslan bugn lk Ocakl bir Trk genci olarak:Trkee, rahmetli Dndar Taere, Galip lk Ocaklar MHPlidir, MHPnindir,Erdeme lkc m denilmeli yoksa nk lkclk MHPde olur! diyorum.onlar MHPli, bizim partilerle ve Gerekesi ve maksad ne olursa olsun lk 24
  • 27. GENCAYOcaklar MHPnin genlik kolu deildir Yardmcs mit Kurtun grevden alnddiyenlerin de lkcler nazarnda ho iddia edildi. (Kocaeli Gazete)grlmesini doru bulmuyorum. Byle bir Yukarda aktardm ksa haber metnineaklamaya imza atacak, lk Ocan bakarak MHP lk Oca zerinde szMHPden, partiyi de ocaktan ayr grecek, sahibidir denilebilir, denilmelidir.bamsz ele alacak olan herhangi bir Denilemez diyorsanz artp giden soruocak(ya da parti) yneticisi olursa; onu da iaretlerine bir tane daha ekleyim; kkllkc ehitlerin, rahmetli bir mazisi olan, koalisyon ortakl yapmaabeylerimizin, amcalarmzn hatr iin ve iki dnemdir mecliste milletvekilleriylevicdanl ve mantkl olmaya davet temsil edilen bir parti olan MHPninediyorum. nk amatr siyasi genlik kollar yaplanmas nerede? Nedenoluumlarn genlik kurulularnda MHPnin de alelade partilerde bile bulunanbalarna gelen rneklerde olduu gibi genlik kollar tekilat yok? Aslndatarlamz bakasnn srmesi ihtimalini cevab hepimiz biliyoruz: nk MHPninortadan kaldrmal, lk Ocaklar Eitim lk Ocaklar var!ve Kltr Vakfn lkclerden bakasnayar etmemeliyiz. lk Ocakl genler tarafndan beeniyle takip edilen ve eserlerine sosyal paylamTm bu yazlanlara ramen; hala ikna sitelerinde kolayca ulalabilenolmayan ve biz partinin genlik kolu lkdamz Ozan Manas; Trkm lkdeiliz diyen bir lk Ocakl varsa ona Ocaklym eserinin nakarat ksmndaMHP Genel Bakan Devlet Bahelininlk Ocaklar hakkndaki aklamalarn, Hilal Sancaklym, Ben lk ocaklymsylemlerini okumasn, en basitindensemtlerdeki lk Ocaklarnn kapatlmas Yurdumun stnde, tten son ocaklymhakkndaki karara ve paylaacam habere Szlerini sylemekte ve bu szler hibirbakmasn tavsiye ediyorum. lk Ocakl genci rahatsz etmemektedir.lk Ocana Ankaradan Mfetti geldi. Oysa yllardr tabelasnda ve iinde grdm kadaryla tabelasnda veGetiimiz hafta sessiz sedasz grevden sancanda hilal yok Krmz zemininalnan Kartepe lk Oca Bakan Faruk stnde beyaz hilal MHPnin simgesidir.Cengizhan, Derince Ocak Bakan Kemal Her lkc bu durumu ylesineOkur ile Krfez Ocak bakan Bura zel zmsemitir ki lk Ocannyeniden grevlerine iade edildi. ambleminde olmayan simgenin adnn sylenmesi mevzubahis olmamtr(yanlMFETT GELD anlalma olmasn, ben de Ozan Manaslk Ocaklarnda yaanan gelimelerin ilgiyle takip ediyorum ve eserlerindenardndan Ankaradan ilimize gelen Parti birkan dinlemediim gnm gemiyor).Mfettiinin raporuna istinaden getiimiz lk Ocaklarnn her temsilciliinde dehafta grevden alnan Kartepe, Derince ve rahmetli Babu Alparslan Trkein veKrfez Ocak Bakanlar grevlerine iade mevcut genel bakan Bahelinin resimleriedilirken Kocaeli lk Ocaklar Bakan 25
  • 28. GENCAYyan yana asl durmaktadr. Hatta birok lkdalarm da lk Ocaklarnn atsilede MHP tekilatyla lk Ocaklar altna aryorum. En azndanEitim ve Kltr Vakfnn temsilcilii ayn seminerlerinde ne anlatldn dinleyip,binada, komu olarak bulunmaktadr. aya ve sigaraya hangi muhabbetlerin elik ettiini duyup ve zellikle seimGn gibi aikr gerekler varken romantik zamanlar yaplan faaliyetlere itirak edipalmlara yeltenmek fitne karmaktan lk Ocaklar MHPnin genlik kolubaka hibir ie yaramaz. Szm sadece mudur? sorusunun cevabn kendileri(dMHPden soyutlanmaya alan lkclere dnyann ve lk Ocaklarnn huzurunudeil, MHPli olduu halde her frsatta bozmadan) bulsunlar.lkc(lk Ocakl) genleri eletirenlerde tarih karsnda altndankalkamayacaklar veballer alyorlar. KaynaklarHayatnda lk Ocana gitmedii, gitsebile kendisini asla oraya ait hissetmeyip, http://www.kocaeligazete.com/haber/guoras iin almad, orann faydasna ndem/13886/ulku-ocaklarinda-neler-nerilerde bulunmad halde bulduu her oluyor.htmlfrsatta lkclere ykc eletirilerdebulunanlar da fitnenin ban ekmekten TURHAN, Metin, lk Ocaklar (1968-baka bir i yapmyorlar. Darya kar 1980), Bilgeouz Yaynevi, 1. Bask,olmad kadar objektif(!) biimde ieriyi stanbul, 2010eletirenleri sktun altn madeninde ZNUR, Hakk, lkc Hareket, (6 Ciltli),uzun ve huzurlu bir yolculua davet Alternatif Yaynlar, Ankara, 1999ediyorum. Bu nazik davetimi reddedengen kardelerimi ve mstakbel 26
  • 29. GENCAYTANZMATTAN GNMZE ANAYASA MEFHUMU ve YEN ANAYASA Abdullah KILAVUZSzlk anlamyla; Bir devletin ynetim kabul gren yeni anayasa ile adeta boyutbiimini belirten, yasama, yrtme, deitirir. Sonrasnda 1961 anayasas ileyarglama glerinin nasl kullanlacan devam eden milletimizin bu hukuksalgsteren, yurttalarn kamu haklarn sergzeti, 1982de yrrle girenbildiren temel yasa olan anayasa, en basit anayasann otuz senelik glgesinde halatanmyla Keynesin dedii gibi tm devam etmektedir.normlarn zerinde yer alan hukuki u anda hl yrrlkte olan anayasamz,normdur. Anayasa, devletin temel 12 Eyll askeri darbesinden sonrailevlerini dzenleyen, grev dalm hazrlanan, seim srecinde anayasayapan, devlet ile bireyler arasndaki ve tasla hakknda menf fikir beyan etmeninbireylerin kendi arasndaki ilikileri dahi yasak olduu, evet oyu verenlerindzenleyen, bireylerin haklarn ve vatanperver hayr oyu kullananlarn isezgrlklerini korumakla kalmayp bu hak vatan haini olarak lanse edildii sanclve zgrlklere devlet - toplum yararna bir srete referanduma sunulmu vekstlama getiren kurallar st kuraldr. %91.37lik evet oyuyla kabul grm,Toplum hayatn dzenleyen btn ardndan 9 Kasm 1982 gn yrrlekurallar, kurallar st kural diyerek girmitir.tanmladmz anayasaya uymakzorundadr. Yazl aamasndan oylama srecine, yrrle giri eklinden geirdiiDnyann eitli blgelerinde, milletlerin tadilatlara kadar her konuda eletirisosyolojik, kltrel, siyasal ve ahlaki oklarnn hedefi olan mevcut 1982yaplarna uygun olarak dzenlenmi anayasas, kabul grd gnden bu yanaeitli anayasalar mevcuttur. Bu 22 kez byk deiiklie uram, 114anayasalarn hkmleri kimi lkelerde maddesi deitirilmitir. Yamal bohay(rnein ngilterede ki gibi) yazl andran haliyle deimesi yllardrbelgelere dklmeden sadece geleneksel gndemden dmeyen mevcut anayasannve teamli olarak ilerken, kimi yerine yenisin yazlmas Babakan Receplkelerde de (Trkiye Cumhuriyeti Tayyip Erdoann talebi zerine Prof. Dr.Devletinde olduu gibi) yazl olmak Ergun zbudunun oluturduu birkaydyla ekli olarak iler. En byk komisyon tarafndan anayasa nerisi ilekanun yapclarn yetitii bu topraklarn gndeme gelmitir. Yllardr sre gelenada manada anayasa ile tanmas tartmalarda iktidar partisinin saysalmiladi 1876 senesinin 23 Aralk gnne stnlk kozunu elinde bulundurmastekabl eder. Kanun-i Esas ile balayan sebebiyle pek de salkl yrmeyen birTrklerin anayasa serveni 1924 ylnda 27
  • 30. GENCAYsre ilese de gerek milletin talebi Babakann mehur deyimiyle velev kigerekse de mevcut yasalarn insanlarn AKP yeni anayasa hazrlanrken masayaihtiyalarn karlayamyor olmas mevcut oturma noktasnda bu toplumsalanayasann yeniden yazlmasn mutabakat en st seviyede yakalad. Bukanlmaz klmaktadr. noktadan sonra anayasann yazlma almasnda karlaacamz sorunlarnPeki, yeni bir anayasa nasl yazlr? Yeni farknda msnz?yazlacak olan anayasadan beklentilerimiznelerdir? Anayasa yazlmaya balanrken devletin ekli, cumhuriyetin nitelikleri, devletinAnayasa, tanmnda da belirttiimiz gibi btnl, resmi dili, bayra ve millibir millete mensup bireylerin hak ve marnn belirlendii ilk madde ve buhrriyetlerini gvence altna alan, bu hak maddelerinin deitirilmeyeceine dairve hrriyetleri belli snrlar dhilinde hkm beyan eden drdnc maddedenkstlayan kurallar topluluudur. Buradan balanacaktr. Bu hususlar birazda anlalaca zere bir toplumun siyasi, irdeleyecek olursak mevcut ynetimin;kltrel, sosyal ve ahlaki dzenini bakanlk sistemi sinyali verip dekuracak; bireylerin eitimlerinden salk cumhuriyetin niteliklerini korumasn,hizmetlerine, dini yaantlarndan Osmanl zamannda d yazmalarnekonomik zgrlklerine kadar btn Franszca yapld rneini verip stnetemel hak ve zgrlklerini okullarda Krteyi semeli ders olarakbiimlendirecek kurallar, toplumun okutup da resmi dili korumasn, lkeyimmkn olacak en youn katlm ve en her frsatta otuz alt etnik unsurayksek dzeyde mutabakatyla parselleyip de devletin btnlnbelirlenmelidir. Szn z; yeni bir korumasn beklemek fazlasyla romantikanayasa hazrlamann ilk art toplumsal bir yaklam gibi geliyor. MT mstearnmutabakat salamaktr. bir gece yars yasa deiikliiyle temizePeki, AKP bunu baarabilir mi? karan zihniyet ayn yntemle bir gece yars operasyonuyla ilk maddeninYnetimdeki AKP iktidarnn herkesin korunmasn salayan drdnc maddeyimalumu olan; kendinden olmayan hor deitirirse ahsm adna srprizgrme, b taraf olan bertaraf etme ve olmayacaktr. Bu yazdklarm farazikendi istediklerini toplumun tamamna hesaplar olarak yorumlayanlar biledayatma meraklarndan dolay bu anayasann mevcut irade tarafndanmutabakat salayamayaca aikrdr. Bu deitirilmesinin en hafif bedelininilk art salayamayacandan dolay anayasadan Trk kavramnn karlpgmlein ilk dmesinin yanl iliklenmesi yerine Trkiyelilik gibi ucube bir teriminmisali arkasndan atlan btn admlar tretilmesi olacann farkndadr ne yazkyanl ve eksik olacaktr. ki. 28
  • 31. GENCAYKayglarmzn birer paronaya emaresi yksek bir ehemmiyetle deinmesi okolarak kalmas dileiyle korkularmz bir yerinde olacaktr.keye brakp yeni anayasadan 5. Mevcut iktidar her ne kadar her okuyanbeklentilerimizi sralayacak olursak: i g sahibi yapmak zorunda olmadn1. Mevcut 1982 anayasasnn 42. her frsatta ilan etse de, niversitedeMaddesinde belirtilen Trkeden baka okuyan rencilerin istismarn nlemekhibir dil, eitim ve retim kurumlarnda babnda maddi durumu yetersizTrk vatandalarna ana dilleri olarak rencilere maddi desteinokutulamaz ve retilemez hkm arttrlmasndan, mezuniyet sonrasolduu gibi korunmal, blc terr istihdamn salanmasna kadar uzanancesaretlendirici ve etnik ayrmay niversite rencilerinin sorunlarnakrkleyici gerek ana dilde eitim gerekse ciddiyetle eilmelidir.de semeli derslerin retim programna Terrist yaplanmalarn niversiteentegre edilmesi almalarndan koridorlarnda kol gezdii buna mukabilvazgeilmelidir. Trk Bayran indirildii yerden2. Anayasa da Trkiye Cumhuriyetinin bir kaldranlarn okuldan ihra edildii birulus devlet olduunun alt kaln izgilerle dzende, yksek retim kurumlarizilmeli, egemenliin gelecekte hibir kanununda yaplacak deiikliklerlefitne ve tefrikaya yol amayacak ekilde milliyetiliin bir su olarakTrk Milletine ait olduu anayasal olarak yarglanmasna son verilmelidir.gvence altna alnmaldr. 6. Zinay serbest hale getirip ba skt3. Mevcut yasalarn iilerin alma noktada gidin ulemaya sorun diyenartlarnn ve salklarnn keyfiyet ve mevcut iktidar, bir an nce alacakemiyeti noktasnda yetersiz kald tedbirlerle lkemizde kol gezenaikrdr. lkemiz, %90 ok basit uyuturucu, zina, alkoliklik ve sigara gibinlemlerle nlenebilecek ii lmleri konularda caydrcln ortaya koyupnoktasnda dnyada nc sradadr. Bu anayasal olarak toplum salk ve ahlaknkonuda yeni hazrlanacak anayasada korumaya ynelik yaptrmlarmutlaka ciddi nlemler alnmaldr. uygulamaldr.ilere anayasal haklar olan grev hakkn 7. Kaldrlmas defalarca gndeme gelendahi ok gren AKP hkmetinin bu konu mecburi askerlik kanunu korunmal, terrzerinde hassasiyetle durmas rgtnn ana geim kaynaklarndan olangerekmektedir. ve devletin zaman zaman gz yumduu4. ocuklarla ilgili en u hedefi her snr kaakl ar ceza gerektiren sularmitingde yz tane oyuncak araba snfna alnmaldr.datmak olan hkmetimizin, yeni 8. Son zamanlarn popler haberlerindenanayasa yazm aamasnda ocuk iiler ve olan ve artk toplumsal olarakher trl ocuk istismar konularna da duyarszlatmz hekime iddet, retmene iddet, polise iddet gibi millet 29
  • 32. GENCAYvarlnn gvencesi olan mesleklere mevsiminden k mevsimine kmrynelik saldrlara anayasal olarak datmak yerine istihdam ve niteliklicaydrc nitelikte cezalar uygulanmal, eleman yetitirme noktasnda ciddikiilerin mesleklerini icra ederken admlar atmal ve szde kii ba yllkgvenliinin devlet tarafndan salanmas gelirimiz olan $15137 n, ayda 800 lira ilehakk anayasal olarak gvence altna drt kiilik aile geindirenalnmaldr. vatandalarmzn da eline gemesi iin gerekli anayasal dzenlemeleri9. lkemizin en verimli irketlerini yok yapmaldr.pahasna zeletirerek milliegemenliimizi ve ekonomik bekamz Gen bir Trk Milliyetisi olarak; Turguttemelinden sarsan mevcut hkmet, en zaln bir kere delmekle bir ey olmazazndan bundan sonraki srete diyebilecei kadar ciddiyetten uzak,zelletirmeleri kstlayan bir yasal demokrasi ve toplumsal uzladan ziyadedzenleme yapmal, hi olmazsa darbe dneminin kirli hesaplarnkendilerinin kard ve yabanclara yanstan, yaplan deiiklikler veyksek miktarda toprak satna msaade tadilatlarla adeta delik deik olan 1982veren yasay yeni hazrlayacaklar anayasasnn deimesini gnldenanayasadan mutlaka karmaldrlar. destekliyorum ancak mevcut iktidarn kirli demokrasi gemii ve milletimizin10. eitli teviklerle zengin kesimin bamszl ile badamayan aibelikrna kr katp, vergi borlarna getirdii fikirlerinden dolay gelen gideni aratrzamlarla orta direk diye tabir ettiimiz dar hesab, deerlerimiz ile badamayankesimli vatandalarmz yoksulluk devirme bir anayasa ile karlamaseviyesinin altna iten mevcut zihniyet, bir korkusuyla imdilik yeni anayasayaan nce adil ekonomik dzeni salamal; temkinli yaklamak zorunda kalyorum.lkenin yoksulluk ve isizlik sorunuylayzlemelidir. niversite kontenjanlarn Ne demi atalarmz? Dimyata pirinceon ylda yaklak iki katna karp gen giderken evdeki bulgurdan olmayalmnesli niversiteli yaparak isizlik orann Selametle.dk gsteren iktidar, insanlara k 30
  • 33. GENCAY 31
  • 34. GENCAYBLG TOPLUMUNDA EKONOMK ALGI Mehmet UAKEkonomik alg, insanolunun douuna kpr grevi kurup bir gei evresi olduukadar uzanan uzunca bir srete evrime iin bu tasniflemede kendine hasuramtr. Bilimsel bir disiplin oluunu biriciklie sahiptir.ise insanoluna borludur. Bu disiplin, Sanayi toplumunun milad olarak sanayitoplumun yaad nemli evrimle devrimi gsterilse de bu gsterim yzeyselfarkl boyutlar kazanm ve bilimsel bir bir gsteriten te gidememektir. Sanayiuzmanlk sahas haline gelmitir. yle ki toplumu, sanayi devrimi ile balamtrdevletlerin ekonomik alglarnda