ชุดที่ 3 การถ่ายโอนพลังงานความร้อน

ก

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรทเนนแผนผงมโนทศน เรอง พลงงาน ชนมธยมศกษาปท 1 จดท าขนเพอพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน และความสามารถในการคดวเคราะห ชดกจกรรมนม 5 ชด ประกอบดวย ชดกจกรรมท 1 เรอง รปแบบของพลงงาน ชดกจกรรมท 2 เรอง การวดอณหภม ชดกจกรรมท 3 เรอง การถายโอนพลงงานความรอน ชดกจกรรมท 4 เรอง สมดลความรอน ชดกจกรรมท 5 เรอง ผลของความรอน ชดกจกรรมนเปนชดท 3 เรอง การถายโอนพลงงานความรอน เปนชดกจกรรมทเกยวกบการศกษาและปฏบตกจกรรมเกยวกบการถายโอนพลงงานความรอน นกเรยนสามารถเรยนรโดย ผานกจกรรมการทดลอง สงเกต รวบรวมขอมล บนทกผลการศกษาและสรปเปนแผนผงมโนทศนได นกเรยนสามารถน าความรไปใชชวตประจ าวนไดอยางถกตอง เอเดยน คณาสทธ ผจดท า

ค ำน ำ

ข

หนา ค าน า ...................................................................................................................................... ก สารบญ .................................................................................................................................... ข ค าชแจงส าหรบคร .................................................................................................................. ค ค าชแจงส าหรบนกเรยน .......................................................................................................... ง ผงมโนทศนสาระการเรยนร.................................................................................................... 1 แบบทดสอบกอนเรยน ............................................................................................................ 2 ใบความรท 1 เรอง การถายโอนพลงงานความรอน ................................................................ 4 ใบความรท 2 เรอง การดดกลนแสงและการคายความรอน .................................................... 12 ใบความรท 3 เรอง พลงงานความรอนกบการเปลยนสถานะของสาร .................................... 17 กจกรรมท 1.1 เรอง การทดลองการถายโอนพลงงานความรอน .......................................... 23 กจกรรมท 1.2 เรอง การถายโอนพลงงานความรอน ............................................................. 29 กจกรรมท 1.3 เรอง ตวอยางการถายโอนพลงงานความรอน ................................................ 31 กจกรรมท 2.1 เรอง การทดลองการดดกลนแสงและการคายความรอน ............................... 33 กจกรรมท 2.2 เรอง การดดกลนแสงและการคายความรอนในชวตประจ าวน ...................... 37 กจกรรมท 2.3 เรอง ประโยชนของการดดกลนแสงและการคายความรอน .......................... 38 กจกรรมท 3.1 เรอง การทดลองพลงงานความรอนกบการเปลยนสถานะของน า ................ 39 กจกรรมท 3.2 เรอง พลงงานความรอนกบการเปลยนสถานะของสาร ................................. 43 กจกรรมท 3.3 เรอง ขนตอนการเปลยนสถานะของน า ......................................................... 46 แบบทดสอบหลงเรยน ............................................................................................................ 48 เฉลยชดกจกรรมท 3 ................................................................................................................ 50 เฉลบแบบทดสอบกอนเรยน - หลงเรยน ................................................................................. 82 สรปผลการประเมน ชดกจกรรมท 3 ....................................................................................... 84 บรรณานกรม .......................................................................................................................... 85

สำรบญ

ค

ค ำชแจงส ำหรบคร

การจดกจกรรมการเรยนร เรอง พลงงาน ชนมธยมศกษาปท 1 ไดก าหนดวธสอนทเนนแผนผง มโนทศน ซงประกอบดวยกจกรรม 3 ขนตอน ทไดระบไวในแผนการจดการเรยนร ดงน

1. ขนน าเขาสบทเรยน 1.1 ทดสอบกอนเรยน 1.2 ทบทวนความรเดมโดยใชแผนผงมโนทศน 1.3 ชแจงจดประสงคการเรยนรของบทเรยน 1.4 น าเสนอตวอยางผงมโนทศนแบบตาง ๆ ทเหมาะสมกบลกษณะของเนอหา 2. ขนสอน 2.1 ครน าเสนอเนอหาทจะเรยนพรอมทงกจกรรมใหสอดคลองกบเนอหา โดยใชสอและกจกรรมตาง ๆ เชน การสาธต การทดลอง รปภาพ ของจรง ท าแบบฝกหด ศกษาใบความรทตองการใหผเรยนไดเรยนร 2.2 ผสอนเชอมโยงเนอหาสาระทเรยนโดยใชแผนผงมโนทศนและใหผเรยนน าเนอหาสาระทส าคญใสลงในผงมโนทศนตามความเขาใจของตน 2.3 แบงกลมนกเรยน 4 – 5 คน น าประเดนส าคญมาเขยนเปนผงมโนทศนโดยเลอกรปแบบผงมโนทศนทเหมาะสมและสงตวแทนน าเสนอแผนผงมโนทศนหนาชนเรยน 2.4 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายแผนผงมโนทศนทน าเสนอ พรอมทงแนะน าในสวนทบกพรอง 3. ขนสรป 3.1 นกเรยนรวมกนสรปและแกไขผงมโนทศนใหถกตอง 3.2 ท ากจกรรม/แบบฝกหดในชดกจกรรม 3.3 ทดสอบหลงเรยน 3.4 ตรวจเฉลย ดงนน ในการน าชดกจกรรมการเรยนรท เรอง พลงงาน ไปใช ครผสอนตองศกษารายละเอยดของกจกรรมทระบไวในแผนการจดการเรยนรใหเขาใจ จดกจกรรมตามแผนการจดการเรยนร จดบรรยากาศและสงแวดลอมใหเออตอการเรยนร โดยผสอนเปนผ ใหค าแนะน าและอ านวย ความสะดวกในการเรยนร ใหก าลงใจและเสรมแรงหลาย ๆ รปแบบ เพอใหผเรยนประสบความส าเรจในการเรยนและสามารถพฒนาความรความสามารถและทกษะการคดของนกเรยนใหมประสทธภาพทดขนได

ง

ค ำชแจงส ำหรบนกเรยน การใชชดกจกรรมการเรยนรท เรอง พลงงาน ชนมธยมศกษาปท 1 เพอใหบรรลตามจดประสงค การเรยนร ผเรยนควรปฏบตดงน 1. ชดกจกรรมนใชประกอบการเรยนเนอหาและฝกทกษะการคดวเคราะห โดยใชแผนผง มโนทศน

2. ใหผเรยนท ากจกรรมตามล าดบการเรยน คอ 2.1 ท าแบบทดสอบกอนเรยน 2.2 ศกษาจดประสงคการเรยนร 2.3 ท ากจกรรมในแตละกจกรรมตามล าดบทของชดกจกรรม 2.4 ศกษาเนอหาในใบความร 2.5 สรปความรเปนแผนผงมโนทศน 2.6 ท าแบบทดสอบหลงเรยน 2.7 ตรวจค าตอบจากชดเฉลย

3. ใหผเรยนไดปฏบตดวยตนเองเองโดยไมดเฉลยกอน ถาไมเขาใจใหกลบไปอานบทเรยนนนอกครงหนง

1

การน าความรอน

การดดกลนแสง และการคายความรอน

การถายโอน พลงงานความรอน

การพาความรอน

เกดกบของเหลวและแกส

ไมอาศยตวกลาง เชน ความรอนจากดวงอาทตย

วตถสเขมดดกลนความรอนไดดกวาวตถสออน

ความรอนเคลอนทไปตามเนอวตถ

ความรอนจะเคลอนไปพรอมกบตวกลาง ศรอน

ความหมาย

การถายเทพลงงาน ความรอน 2 บรเวณ

การแผรงสความรอน

ตวกลาง ไมเคลอนท

เชน การเกดลมบก

ลมทะเล

ลมบกเกดกลางวนลมทะเลเกดกลางคน

โลหะน าความรอนได เชน เหลก เงน ทองแดง

พลงงานความรอน ท าใหสารเกดการเปลยนสถานะ

2

ค าชแจง จงเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว

1. แหลงพลงงานความรอนทใหญทสด คอ ก. โลก ข. ดวงจนทร ค. ดวงอาทตย ง. พลงงานความรอนใตพภพ 2. ขอใดเกยวของกบพลงงานความรอน ก. การเกดเมฆ ข. การเกดภาพของโทรทศน ค. การลอยของลกโปงบรรจแกส ง. การผลตกระแสไฟฟาของถานไฟฉาย 3. การถายโอนพลงงานความรอนในขอใด ทตองอาศยตวกลาง ก. การหดตวของวตถ ข. การน าความรอน ค. การพาความรอน ง. การแผรงสความรอน 4. สถานการณใดสอดคลองกบความหมาย ของการถายโอนความรอนแบบพาความรอน ก. การละลายของน าแขงในแกวน า ข. เมอเอามอไปองหนาเตารดแลว รสกรอน ค. การเปดพดลมเพอระบายความรอน ในหอง ง. การสงผานความรอนจากดวงอาทตย มายงโลก

5. ขอความใดกลาวผด ก. การพาความรอนและการแผรงส ความรอนเปนการถายโอนความรอน ทตองอาศยตวกลาง ข. การทอากาศรอนลอยขนสเบองบน เปนการพาความรอน ค. วตถรอนจะปลอยพลงงานออกมา โดยการแผรงส ง. โลหะทกชนดเปนตวน าความรอนทด 6. เมอเราใชชอนโลหะตกแกงจดทก าลงรอนๆ ในชาม สกครจะรสกรอนตรงมอทจบชอน เนองจากมการถายโอนความรอนดวยวธใด ก. การพาความรอน ข. การน าความรอน ค. การแผรงสความรอน ง. การเคลอนทของความรอน 7. ถาสวมชดนกเรยนเสอสขาว กางเกงสด า ยนกลางแสงแดด กางเกงจะรอนกวาเสอ เพราะเหตใด ก. วตถด าดดความรอนไดดกวา ข. วตถขาวคายความรอนไดดกวา ค. วตถด ามอณหภมสงกวาวตถขาว ง. วตถขาวมอณหภมสงกวาวตถด า

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1

แบบทดสอบกอนเรยน วชาวทยาศาสตร รหสวชา ว21102

เรอง การถายโอนพลงงานความรอน

3

8. ในเตาสรยะจะใชกระจกหรอโลหะมนวาวเปนตวสะทอนแสง เพราะเหตผลใด ก. เพราะเปนฉนวนความรอน ข. เพราะเปนตวพาความรอนทด ค. เพราะดดกลนพลงงานไดมาก ง. เพราะดดกลนพลงงานไดนอยมาก 9. บรเวณดานลางของภาชนะหงตมอาหารทท าดวยโลหะ ควรทาดวยสอะไรจงจะเหมาะสมทสด ก. สด า ข. สขาว ค. สเขยว ง. สอะไรกได ตามใจ 10. ชดดบเพลงทนกดบเพลงสวมใสเพอปองกนความรอนไมใหผานเขาสรางกายมากเกนไป ควรมสอะไรและมลกษณะอยางไร ก. สด าและผวมว ข. สขาวและผวขรขระ ค. สด าและผวมวไมแวววาว ง. สขาวและผวขดมนแวววาว 11. ตมน า 30 กรม ท 25 ๐C ใหรอนถง 80 ๐C จะตองใชความรอนเทาไร ก. 1,250 cal ข. 1,650 cal ค. 2,000 cal ง. 2,400 cal

12. น าแขง 15 กรม หลอมเหลวเปนน า 15 กรม ท 0 ๐C ตองดดความรอนเทาไร ก. 120 แคลอร ข. 810 แคลอร ค. 1,200 แคลอร ง. 8,100 แคลอร 13. ไอน าเดอด 8 กรม ควบแนนเปนน าเดอด 8 กรม ท 100 ๐C ตองคายความรอนเทาไร ก. 640 แคลอร ข. 4,320 แคลอร ค. 5,120 แคลอร ง. 6,400 แคลอร 14. กอนน าแขงมวล 2 กโลกรม อณหภม -4 ๐C จะตองใชพลงงานความรอนเทาใด ท าใหกลายเปนน าแขงทอณหภม 0 ๐C ก. 400 แคลอร ข. 800 แคลอร ค. 4,000 แคลอร ง. 8,000 แคลอร 15. น ามวล 500 กรม อณหภม 25 ๐C เมอไดรบพลงงานความรอน 2 กโลแคลอร จะท าใหน ามอณหภมเทาไร ก. 0 ๐C ข. 16 ๐C ค. 29 ๐C ง. 42 ๐C

เกงมากคะ

4


ใบความรท 1 วชาวทยาศาสตร รหสวชา ว 21102


การถายโอนพลงงานความรอน เปนการถายเทพลงงานระหวาง 2 บรเวณทมอณหภมแตกตางกน ดวยวธการน าความรอน การพาความรอน และการแผรงสความรอน จากบรเวณทมอณหภมสงกวาไปยงบรเวณทมอณหภมต ากวา จนกระทงอณหภมของทงสองบรเวณเทากน จงจะหยดการถายเทพลงงาน ลกษณะของการถายโอนพลงงานความรอน ม 3 แบบ ดงน

การถายโอนพลงงานความรอน

การน าความรอน ทจบเปนชอนโลหะไมสามารถ ใชมอจบได พลงงานสามารถสงผานโลหะได โลหะเปนตวน า ทด แตชอนไมเปนฉนวน

การพาความรอน เครองท าน ารอนจะรอน เนองจากขดลวดความรอนเปนตวพาความรอน ท าใหน ารอนได การตมน าใน บกเกอร เปนการพา ความรอนเชนเดยวกน

การแผรงสความรอน พลงงานความรอนเดนทางผานอากาศได เชนเดยวกบ พลงงานแสงจากดวงอาทตย รงสเดนทางผานอวกาศไดโดยความเรวของแสงเราเรยกวา รงสอนฟราเรด

5

ว ตถ ทยอมใหความรอนผาน เ รยกวา ตวน ำควำมรอน ไดแก โลหะ และแกรไฟต ซงเปนอโลหะ โลหะทน าความรอนไดดทสดคอ เงน

สวนวตถทไมยอมใหความรอนผานหรอผานไดเพยงเลกนอย เรยกวา ฉนวนควำมรอน ไดแก กระเบอง แกว ไม พลาสตกยาง

การน าความรอนเปนการถายโอนความรอนโดยความรอนเคลอนทจากต าแหนงทมอณหภมสงไปตามเนอวตถไปสต าแหนงทมอณหภมต ากวา แตวตถทเปนตวกลางไมไดเคลอนท เชน น าแทงโลหะมาเผาทปลายขางหนง ความรอนจะท าใหโมเลกลของโลหะทปลายขางไดรบความรอน เกดการสนสะเทอนหรอเคลอนทไดเรวขน โมเลกลนจะไปชนกบโมเลกลทอยขางเคยงอน ๆ ท าใหโมเลกลขางเคยงสนสะเทอนหรอเคลอนทเรวขนเปนลกษณะเชนนตอเนองกนไป วธการเชนน จะท าใหความรอนถกสงจากปลายขางทลนไฟไปยงปลายอกขางหนงได

การน าความรอนการน าความรอน

6

ประโยชนของการถายโอนพลงงานความรอนโดยการน าความรอน โลหะตางๆ เชน เงน ทองแดง อะลมเนยม เหลก เปนวตถทน าความรอนทด จงถกน ามาท าหมอและกระทะส าหรบประกอบอาหาร สวนทจบภาชนะหงตมจะท าจากวสดทเปนฉนวน เชน พลาสตก ไม แกว กระเบอง เปนตน การพาความรอน เปนการถายโอนความรอนจากทมอณหภมสงไปยงบรเวณทมอณหภมต า โดยวตถหรอตวกลางทไดรบความรอนจะพาความรอนไปพรอมกบตวกลางทเคลอนท ดงนน การพาความรอนจะเกดไดเฉพาะกบวตถทมสถานะเปนของเหลวและแกสเทานน พวกของแขงจะไมเกด การพาความรอน เนองจากอะตอมของของแขงจะไมเคลอนท ลมทะเลและลมบกเกดจากการพาความรอนของอากาศ ในเวลากลางวน พนดนดดซบความรอนไดดกวาพนน า อากาศเหนอพนดนขยายตว เบาและลอยตวขน อากาศเหนอพนน าทเยนกวาจะพดเขามาแทนท เกดการหมนเวยนของอากาศ คอ มลมพดจากทะเลเขาสฝง เรยกวา ลมทะเล

พอถงเวลากลางคน พนดนคายความรอนไดเรวกวาพนน า อากาศเหนอพนน าเบา ลอยตวขนเบองบน อากาศทเยนกวาเหนอพนดนจะเคลอนทมาแทนท เกดเปนลมพดจากพนดนออกสทะเล เรยกวา ลมบก

การพาความรอนการพาความรอน

7

ประโยชนของการถายโอนพลงงานความรอนโดยการพาความรอน เครองยนตของรถยนตเยนลงไดดวยการพาของกระแสน าในทอ มปมส าหรบชวยใหน า หมนเวยน เปนการพาทถกบงคบ น าเปนสารทดมากในการพาความรอนทไมตองการออกจากเครองยนตทางแผงระบายความรอน แผงระบายความรอนเปนตวแลกเปลยนความรอน น าทรอนจะระบายพลงงานออกสอากาศ

8

ดวงอาทตยท าใหเกดกระแสการพาความรอนทใหญมาก เรยกวา ลม ในเวลากลางวน พนดนอนกวาทะเล อากาศอนลอยตวขนเหนอพนดน อากาศทเยนกวาจะตกลงมาเหนอทะเล ดงนน เราจงรสกสดชนกบอากาศเยนทพดมาจากทะเล เนองจากมสญญากาศอยระหวางโลกและดวงอาทตย ดงนน จงไมเกดการน าและการพาความรอน เราะไมมตวกลาง แตความรอนจากดวงอาทตยแผมาถงโลกไดดวยการแผรงสในรปของของคลนแมเหลกไฟฟา เพราะการแผรงสไมตองอาศยตวกลางในการเดนทาง ดงนนการแผรงสความรอน จงเปนวธการถายโอนพลงงานความรอนจากทหนงไปยงอกทหนง โดยไมตองอาศยตวกลางเปนตวน าหรอตวพาไป

การแผรงสความรอนการแผรงสความรอน

ภาพ การทบอลลนลอยขนไปในอากาศได เพราะการพาความรอนของแกส

9

ประโยชนของการถายโอนพลงงานความรอนโดยการแผรงสความรอน การแผรงสความรอนจะแผออกมาในลกษณะของคลนแมเหลกไฟฟา เชน รงสอนฟราเรด ดงนนเมอรงสความรอนไปกระทบวตถ วตถจะดดพลงงานเอาไวและปลอยพลงงานออกมา (โดยการแผรงส) วตถทมผวด ามวจะเปนตวดดกลนรงสทด และยงเปนตวแผรงสทดอกดวย สวนวตถทมผวมนแวววาว จะดดกลนรงสและแผรงสไมด ดงนน กาตมน าหรอหมอน าชาทขดมนแวววาว จะสญเสยพลงงานความรอนโดยการแผรงสนอย จงเกบความอนไวไดนาน แผงความเยนทดานหลงของเครองท าความเยนหรอแผงระบายความรอนของรถยนตและรถจกรยานยนตควรเปนสด ามว เพอใหแผพลงงานความรอนออกไปไดมากกวา ประเทศในเขตรอน ผคนนยมสวมใสเสอผาสขาวสวาง และทาสบานเปนสเขยวออน เพอลดการดดกลนพลงงาน ความรอนจากดวงอาทตย

กาตมน าทขดมนวาว จะสญเสยพลงงาน ความรอนโดยการแผรงสนอยจงเกบความรอนไวไดนาน

นกกฬาทตองการเกบความอบอนเมอสนสดการแขงขนจะคลมรางกายดวยผาคลมทแวววาว เพราะผาคลมทแวววาวจะลดการแผรงส ความรอน การพาความรอนและการระเหย

10

นอกจากนยงมการคนพบวา สงมชวตและสงไมมชวตสามารถแผรงสความรอนในรปของรงสอนฟราเรด ออกมาไดตลอดเวลา จงไดอาศยสมบตขอนมาใชในการศกษาวเคราะหภาพถาย สงตาง ๆ บนพนโลกจากกลองทตดไวกบดาวเทยม ขวดสญญากาศ

ขวดสญญากาศหรอ “เทอรมอส” รกษาใหน าชารอน (หรอรกษาไอศกรมใหเยน) ใชหลกการคอลดหรอหยดการน าความรอน ลดการพาความรอนและการแผรงสความรอน สวนประกอบเปนขวดแกว 2 ชน ทวางระหวางผนงทงสอง ฉาบดวยเงนแวววาว และดดอากาศออกจนเปนสญญากาศ ทตองท าใหเปนสญญากาศกเพอ ปองกนการสงผานพลงงาน โดยหยด การน าความรอนและการพาความรอน เงนทฉาบไวกบผนงแกวดานหนงจะลด การแผรงสของพลงงาน สวนทฉาบไวกบผนงแกวอกดานหนง จะสะทอนกบรงสอนฟราเรดทอาจแผรงส ออกมาบาง

การถายรปดวยความรอน เปนการถายรปแบบพเศษโดยใชรงสอนฟราเรด ซงใชประโยชนทางการแพทย เพราะสวนของผวหนงทตดเชอมกจะรอนกวาสวนอน

ภาพดานขางคนก าลงดมน า ถายดวยรงสอนฟราเรด

11

ภาพนคอแบบจ าลองทชวยใหเราเหนความแตกตางระหวาง 3 วธ ทน าหนงสอไปหลงชนเรยนได

1. การน า (Conduction) เราสงหนงสอตอไปยงคนอนๆ ไดเชนเดยวกบพลงงานทสงจากอะตอมหนงไปยงอะตอมอนๆ ตอไป 2. การพา (convection)

เราถอหนงสอเดนไปหลงหองเรยนไดเชนเดยวกบอากาศรอนเคลอนทพรอมกบพาพลงงานไปดวย

3. การแผรงส (radiation) เราขวางหนงสอไปหลงหองได เชนเดยวกบพลงงานทแผรงสออกไปจากวตถรอน

12


ใบความรท 2 วชาวทยาศาสตร

รหสวชา ว 21102

เรอง การดดกลนของแสงและการคายความรอน

การแผรงสความรอนกอใหเกดพลงงานรงสความรอนเปนสวนใหญทเรยกวา รงสอนฟราเรด ซงเปนรงสทมองไมเหน เมอรงสนตกลงบนวตถ วตถนนจะดดกลนพลงงานความรอนบางสวนไว ท าใหพลงงานความรอนและอณหภมภายในวตถเพมสงขน วตถสเขมดดกลนรงสอนฟราเรดและคายรงสอนฟราเรดทท าใหเกดพลงงานความรอนแกวตถไดดกวาวตถสออน ในเวลากลางวน ขณะทเรายนอยกลางแสงแดด จะพบวาสวนตางๆ ในรางกายมความรอนไมเทากน โดยจะพบวาผมของเราจะรอนมากทสด สวนคนทใสเสอผาสด าจะมความรสกรอนมากกวาคนทใสเสอผาสขาว แสดงวาขณะทพลงงานความรอนตกกระทบวตถตางๆ วตถเหลานนจะดดกลนพลงงานความรอน และคายพลงงานความรอนไดไมเทากน ปจจยทมผลตอการดดกลน และคายความรอน วตถตางๆ มสมบตการดดกลนและคายความรอนแตกตางกน หากเรามความรความเขาใจเกยวกบสมบตดงกลาวของวตถ กจะท าใหสามารถเลอกใชวตถไดอยางเหมาะสม ซงการดดกลนและคายความรอนของวตถตางๆ ขนอยกบปจจย ดงน

การดดกลนแสงและการคายความรอน

คลนแมเหลกไฟฟาทมความยาวคลนอยระหวางคลนวทยและแสงมความถในชวง 1011 – 1014 เฮรตซ ซงเปนความถในชวงเดยวกบไมโครเวฟ รงสอนฟราเรดท าใหผวหนงรสกรอนสามารถทะลผานเมฆหมอกไดด จงใชในการถายภาพซงไดรายละเอยดมากกวา ปจจบนใชในการควบคมเครองใชระบบไกล (Remote control) วตถรอนทกชนดใหรงสอนฟราเรด รงสอนฟราเรด มชอเรยกอกชอวา รงสใตแดง หรอรงสความรอน

13

1. ส วตถทมสเขมจะดดกลนและคายความรอนไดดกวาวตถทมสออน เชน รถยนตสด ากบรถยนตสขาว เมอจอดปดกระจกอยกลางแดด ภายในรถยนตสด าจะรอนเรวกวารถยนตสขาว และคายความรอนไดเรวกวาดวย 2. เนอวตถ วตถทมเนอหยาบและผวดานจะดดกลนและคายความรอนไดดกวาวตถทมเนอละเอยด ผวเปนมน จากภาพ กาน ารป (ก) มผวดานสด า สวนรป (ข) มผวเปนมน กาน ารป (ก) จะดดกลนและคายความรอนไดดกวากาน ารป (ข)

วตถทมผวดาน จะดดกลน

และคายความรอนไดดกวาวตถผวมน

14

3. อณหภม วตถทมอณหภมต ากวาอณหภมของสงแวดลอมมาก จะดดกลนความรอนไดเรว ดงภาพ แกวกาแฟสองใบ ตงไวในหองทมอณหภม 25 ๐ C แกวกาแฟทมอณหภม 10 ๐C จะดดกลนความรอนไดเรวกวาแกวกาแฟทมอณหภม 20 ๐ C วตถทมอณหภมสงกวาอณหภมของสงแวดลอมมาก จะแผหรอคายความรอนไดเรว จากภาพ ตงแกวกาแฟสองใบไวในหองอณหภม 25 ๐C แกวกาแฟทมอณหภม 80 ๐C จะดดกลนความรอนไดเรวกวาแกวกาแฟทมอณหภม 40 ๐ C 4. พนผว วตถทมพนผวมากจะดดกลนและคายความรอนไดเรวกวาวตถทมพนทนอย ประโยชนของการดดกลนแสงและการคายความรอนของวตถ 1) ท าตอบพลงงานแสงอาทตย โดยใชหลกการดดกลนความรอนและการเกบกกความรอน ท าใหภายในตอบมพลงงานความรอนสงกวาปกต 2) กลองอบแหงพลงงานแสงอาทตย โดยใชหลกการรบพลงงานจากแสงอาทตยโดยตรง ดวยการน าผลตภณฑทตองการท าใหแหงมาตากแดดเพอรบแสงอาทตยโดยตรง และจดท าอปกรณขนปองกนฝ น ผงและน าคางได

15

3) เครองกลนน าพลงงานแสงอาทตย โดยใชหลกการดดพลงงานแสงอาทตย ดานในตท าดวยวสดดดแสงสด า ซงจะดดพลงงานจากแสงอาทตยไวจนเกดความรอนและท าใหน าทบรรจอยภายในระเหยสดานบน จากนนไอน าจะคายความรอนออกเมอกระทบกบกระจกดานบนและควบแนนกลายเปนหยดน าบรสทธในทสด 4) การผลตพลงงานไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตย หลกการคอใชขวไฟฟาตางชนดกน เมอขวไฟฟาทงสองไดรบพลงงานแสงอาทตยจะเกดความตางศกยของกระแสไฟฟาระหวางขว ทงสอง จงเกดกระแสไฟฟาขนในวงจร และเรยกเครองมอทใชเปลยนพลงงานแสงเปนพลงงานไฟฟาวา เซลลสรยะ (Solar cell) รปแสดง โรงไฟฟาพลงงานแสงอาทตย

16

5) การเลอกเสอผาเพอสวมใสในฤดรอน ควรเลอกเสอผาทมสออน เพราะสออนจะไมดดความรอนมาก เมอสวมใสจะรสกเยนสบาย 6) การเลอกสทาภายในบานหรออาคาร ควรเลอกใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอม เชน บานในเขตรอนควรเลอกสใชทาภายในบานเปนสออน จะดดกลนความรอนนอย ท าใหรสกเยนสบาย

7) แผงความรอนหลงตเยนจะทาสด า เพอใหความรอนจากตเยนระบายไดรวดเรว

17


ใบความรท 3 วชาวทยาศาสตร รหสวชา ว 21102

เรอง พลงงานความรอนกบการเปลยนสถานะของสาร

สถานะของสาร ม 3 สถานะ ไดแก ของแขง ของเหลว และแกส เชน น าแขง ซงเปนน าทอยในสถานะของแขง โมเลกลของน าแขงมแรงยดเหนยวกนนแนน และยดเหนยวกนนอยางเปนระเบยบ ท าใหน าแขงมรปรางแนนอน น ามสถานะเปนของเหลว โมเลกลของน าไมไดจนบกนนแนน น าจงมรปรางไมแนนอน สามารถเปลยนแปลงไปตามรปรางภาชนะทบรรจ โดยมปรมาตรคงท ไอน า ซงเปนน าทอยในสถานะแกส โมเลกลของแกสจะอยหางกนนมาก และฟงกระจาย ไอน ามรปรางและปรมาตรเปลยนแปลงไปตามภาชนะทบรรจ

พลงงานความรอนกบการเปลยนสถานะของสาร

สถานะของสถานะของสารสาร

18

การเปลยนสถานะจากของแขงใหเปนของเหลว ตองใชพลนงงานความรอนจ านวนหนง ความรอนนเรยกวา ความรอนแฝงของการหลอมเหลวของสาร เมอใหความรอนแกน าแขง น าแขงจะเปลยนสถานะเปนน า โดยอณหภมไมเปลยนแปลง พลนงงานความรอนทใชในการเปลยนสถานะของแขงใหเปนน า เรยกวา ความรอนแฝงของการหลอมเหลวของน าแขง ในทางตรงขาม ถาท าใหน า 0 ๐C ใหเปลยนสถานะเปนน าแขง ท 0 ๐C ตองน าพลนงงานความรอนออกไปเชนกนน ความรอนแฝงจ าเพาะของการหลอมเหลวของน าแขง คอ พลนงงานความรอนทท าใหน าแขงมวล 1 กรนม เปลยนสถานะเปนน า โดยอณหภมคงท อาจเขยนแผนภาพแสดง การเปลยนแปลงสถานะของน าแขงไดดนงแผนภาพ

ถาเรามน าแขง 1 กรนม ท 0 ๐C จะท าใหหลอมเหลวเปลยนเปนน า 1 กรนมท 0 ๐C ตองใชความรอน 80 แคลอร ในทางตรงกนนขาม ถาจะท าใหน า 1 กรนม ท 0 ๐C เปลยนสถานะเปนน าแขง 1 กรนม ท 0 ๐C จะตองคายความรอน 80 แคลอร ดนงนนนคาความรอนแฝงของการหลอมเหลวของน าแขงเทากนบ 80 แคลอรตอกรนม การค านวณหาปรมาณความรอนแฝงของการหลอมเหลวของสาร สตร mLQ

การเปลยนสถานะจากของแขงใหเปนของเหลวการเปลยนสถานะจากของแขงใหเปนของเหลว

น าแขงท 0 ๐C น าท 0 ๐C

ดดความรอน

คายความรอน

เมอ Q = ปรมาณความรอนแฝง มหนวยเปน แคลอร (cal) หรอกโลแคลอร (kcal) หรอ จล (J)

m = มวลของสาร มหนวยเปนกรนม (g) หรอ กโลกรนม (kg)

L = ความรอนแฝงจ าเพาะของสาร มหนวยเปน แคลอรตอกรนม (cal/g) หรอกโลแคลอรตอกรนม (kcal/g) หรอจลตอกโลกรนม (J/kg)

19

การเปลยนสถานะจากของเหลวเปนแกส ของเหลวเปลยนสถานะเปนแกส ตองใชพลนงงานความรอนเชนกนน ความรอนทตองใชนเรยกวา ความรอนแฝงของการกลายเปนไอของของเหลว เมอน าเดอดเปลยนสถานะเปนไอน าเดอด อณหภมของน าจะคงทอยตลอดเวลา และในทางตรงขาม ไอน าเดอดท 100 ๐C เมอคายความรอนจ านวนหนงจะกลายเปนน าเดอดทอณหภม 100 ๐C ซงสามารถเขยนแผนภาพแสดงการเปลยนแปลงของน าเดอดเปนไอน าเดอดไดดนงน

ความรอนแฝงของการกลายเปนไอของสาร คอ ปรมาณความรอนทสารมวล 1 หนวย ไดรนบเพอใชเปลยนสถานะจากของเหลวใหกลายเปนไอ โดยอณหภมไมเปลยนแปลง

ความรอนแฝงจ าเพาะของการกลายเปนไอของน าเดอด มคาเทากนบ 540 แคลอรตอกรนม ซงหมายความวา น าเดอด 1 กรนม ตองการความรอน 540 แคลอร จงจะกลายเปนน าเดอด

ตวอยางท 1 น าแขง 50 กรนม หลอมเหลวเปลยนเปนน าท 0 ๐C จะตองใชความรอนทนงหมดเทาไร วธท า จากสตร Q = mL ในทน m = 50 กรนม L = 80 แคลอรตอกรนม แทนคาได Q = g50 gcal /80 = cal000,4 พลนงงานความรอนทใชเทากนบ cal000,4

การเปลยนสถานะจากของเหลวเปนแกสการเปลยนสถานะจากของเหลวเปนแกส

น าเดอดท 100 ๐C ไอน าเดอดท 100 ๐C



20

การค านวณหาปรมาณความรอนแฝงของการหลอมเหลวของสาร สตร mLQ

แผนภาพแสดงการเปลยนสถานะของน า

เมอ Q = ปรมาณความรอนแฝง มหนวยเปน แคลอร (cal) หรอกโลแคลอร (kcal) หรอ จล (J)


L = ความรอนแฝงจ าเพาะของการกลายเปนไอของสาร มหนวยเปน แคลอรตอกรนม (cal/g) หรอกโลแคลอรตอกรนม (kcal/g) หรอจลตอกโลกรนม (J/kg)

ตวอยางท 2 น าเดอดมวล 50 กรนม กลายเปนไอน าเดอด 50 กรนม ตองใชความรอนแฝงเทาใด วธท า จากสตร Q = mL ในทน m = 50 กรนม L = 540 แคลอรตอกรนม แทนคาได Q = g50 gcal /540 = cal000,27 ตองใชความรอนแฝงเทากนบ cal000,27

21

ความรอนทเกยวของกนบการเปลยนแปลงของสาร มทนงความรอนทท าใหอณหภมของสารเพมขน โดยไมเปลยนสถานะ และความรอนทท าใหสารเปลยนสถานะ โดยอณหภมไมเปลยนแปลง เมอน า 0 ๐C ไดรนบความรอนเพมขนจนเปนน าเดอด ชวงนจะเหนไดวา อณหภมของน ามการเปลยนแปลง แตน าย นงไมเปลยนสถานะ ซงสามารถเขยนแผนภาพการเปลยนแปลงอณหภมของน าไดดนงน

ความจความรอนจ าเพาะของสาร คอ ปรมาณความรอนทพอดท าใหสารมวล 1 หนวยมอณหภมเพมขนหรอลดลงจากเดม 1 องศา

คาความจความรอนจ าเพาะของน า เทากนบ 1 แคลอรตอกรนมตอองศาเซลเซยส (1 cal/g/ ๐C ) หมายความวา น ามวล 1 กรนม เมอคายความรอน 1 แคลอร อณหภมของน าจะลดลง 1 ๐C

การค านวณหาปรมาณความรอนแฝงของการหลอมเหลวของสาร สตร tmsQ

ความรอนท าใหสารมการเปลยนแปลงอณหภมความรอนท าใหสารมการเปลยนแปลงอณหภม

น า 0 ๐C น าเดอดท 100 ๐C



เมอ Q = ปรมาณความรอนทสารไดรนบหรอคายออก มหนวยเปน แคลอร (cal) หรอกโลแคลอร (kcal) หรอ จล (J)


s = ความจความรอนจ าเพาะของสาร มหนวยเปน แคลอรตอกรนมตอองศาเซลเซยส (cal/g/๐C) หรอกโลแคลอรตอกรนมตอองศาเซลเซยส (kcal/g/๐C) หรอจลตอกโลกรนมตอเคลวน (J/kg/K)

t = อณหภมเพมขนหรอลดลงของสาร มหนวยเปน องศาเซลเซยส (๐C) หรอเคลวน (K)

22

1) ท าใหเกดว นฏจนกรของน า น าจงไมหมดไปจากธรรมชาต และเปนประโยชน ตอการด ารงชวตของสงมชวตตางๆ 2) ประดษฐตเยนและเครองท าความเยน จากหลนกการเปลยนสถานะจากของเหลวเปนไอของสาร โดยการน าความรอนภายในตเยนไปใชในการเปลยน สถานะ 3) ผลตน าแขงและไอศกรม 4) ใชประโยชนในงานอตสาหกรรมตาง ๆ เชน การบนดกร การเปาแกว การเชอมโลหะ การหลอโลหะ

ตวอยางท 3 น ามวล 50 กรนม ท 0๐C กลายเปนน าเดอด 50 กรนม ท 100 ๐C จะตองใชพลนงงานความรอนเทาใด วธท า จากสตร Q = tms ในทน m = 50 กรนม s = 1 cal/g/๐C t = 100-1 = 100 cal๐C

แทนคาได Q = 100150 = cal000,5 ตองใชพลนงงานความรอนเทากนบ cal000,5

ประโยชนจากการเปลยนแปลงสถานะของสารประโยชนจากการเปลยนแปลงสถานะของสาร

23


ใบกจกรรมท 1.1 วชาวทยาศาสตร รหสวชา ว 21102

เรอง การทดลองการถายโอนพลงงานความรอน

ชอ ........................................................ ชน .................. เลขท .........................

1. ทดลองและอธบายการถายโอนพลงงานความรอนโดยการน าความรอนได 2. ทดลองและอธบายการถายโอนพลงงานความรอนโดยการพาความรอนได

การทดลอง เรอง การถายโอนพลงงานความรอน แบงเปน 2 ตอน คอ ตอนท 1 การน าความรอน ตอนท 2 การพาความรอน ใหนกเรยนรวมกนทดลองเพออธบายการเกดงานตามล าดบขนตอนตอไปน 1. รวมกนศกษาจดประสงคการเรยนรใหเขาใจ 2. ชวยกนเตรยมวสดอปกรณและศกษาวธการทดลองอยางละเอยด 3. รวมกนท าการทดลองโดยแบงบทบาทหนาทของแตละคนในกลมใหเหมาะสม 4. บนทกผลการทดลองทไดลงในตารางทนกเรยนออกแบบ 5. เมอเสรจสนการทดลองแลวใหนกเรยนรวมกนอภปรายผล และตอบค าถามหลง การทดลอง 6. สรปผลการทดลองและเตรยมน าเสนอหนาชนเรยน

จดประสงคการเรยนร

ค าชแจง

24

1. ตะเกยงแอลกอฮอล 1 อน 2. แผนอะลมเนยม 1 แผน 3. ชดขาตงและทจบหลอดทดลอง 1 ชด 4. เทยนไข 1 เลม 5. ไมขดไฟ 1 กลก 6. กระปองทราย 1 ใบ 1. หยดเทยนทขอบแผนอะลมเนยม 3-4 หยด ใหแตละหยดหางเทา ๆ กน ดงภาพ

วสดอปกรณ/กลม ตอนท 1 การน าความรอน

วธทดลอง ตอนท 1 การน าความรอน

25

2 . ใหความรอนทปลายแผนอะลมเนยม ซงหนบไวกบทจบหลอดทดลอง บนทกผล ค าชแจง ใหนกเรยนออกแบบตารางบนทกผลการทดลอง 1. เมอแผนอะลมเนยมไดรบความรอน หยดเทยนจะมการเปลยนแปลง ดงน ............................................................................................................................................................. เนองจาก ............................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................. 2. แผนอะลมเนยมท าหนาท ..................................................................................................... 3. หยดเทยนทอยใกลเปลวไฟ จะหลอมเหลวและตกลงสพนกอน เพราะ ............................. .............................................................................................................................................................

บนทกผลการทดลอง ตอนท 1 การน าความรอน

ค าถามทายการทดลอง

26

............................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................... ......................................................

1. บกเกอรขนาด 250 ml 1 ใบ 2. ตะเกยงแอลกอฮอลและทกนลม 1 ชด 3. ตะแกรงลวด 1 อน 4. เทอรมอมเตอร 2 อน 5. ชดขาตงและทจบหลอดทดลอง 1 ชด 6. ดางทบทม 7. ไมขดไฟ 1 กลก 8. กระปองทราย 1 ใบ 1. ใสดางทบทม 1 เกลด ลงในบกเกอรทบรรจน า โดยหยอนลงทางดานขาง

สรปผลการทดลอง

วสดอปกรณ/กลม ตอนท 2 การพาความรอน

วธทดลอง ตอนท 2 การพาความรอน

27

2. สงเกตลกษณะของสารละลายดางทบทม 3. ตมน าในบกเกอร ประมาณ 5 นาท ดงภาพ แลววดอณหภมของน าทบรเวณใกลผว

ของน าและทบรเวณใกลกนบกเกอรตงแตเรมตนจนถงนาทท 5 สงเกตและบนทกผล ค าชแจง ใหนกเรยนออกแบบตารางบนทกผลการทดลอง

บนทกผลการทดลอง ตอนท 2 การพาความรอน

28

1. อณหภมของน าในบกเกอรบรเวณใกลผวน าและบรเวณใกลบกเกอรมการเปลยนแปลงดงน........................................................................................................................................................

2. น าทไดรบความรอนจะลอยขนสตอนบน เนองจาก ..................................................... ............................................................................................................................................................. 3. น าทไมไดรบความรอนจะมความหนาแนนมากกวาหรอนอยกวาน าทไดรบความรอน .........................................จงท าใหน าทไมไดรบความรอนเกดการเคลอนท โดย ............................ ............................................................................................................................................................. 4. การพาความรอนจะเกดขนในวตถทเปนของแขงไดหรอไม ................................................. ............................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................... .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................................... ...................................................... ......................................................................................................................................................................... .......... ........................................................................................................................ ........................................................... ............................................................................................................................. ......................................................


สรปผลการทดลอง ตอนท 2 การพาความรอน

29


ใบกจกรรมท 1.2 วชาวทยาศาสตร รหสวชา ว21102

เรอง การถายโอนพลงงานความรอน ชอ ........................................................ ชน .................. เลขท .........................

จดประสงค ยกตวอยางการใชประโยชนจากการน าความรอน การพาความรอน และการแผรงส ความรอนได

ค าชแจง จงเตมค าหรอขอความลงในชองวางใหถกตอง 1.

2. สาร A และ สาร B ไดรบความรอนจากแหลงใด ............................. และไดรบโดยวธใด ...................................................................................................................................................... 3. น าในภาชนะเดอด เนองจากไดรบความรอนจากแหลงใด .................................................... และไดรบโดยวธใด .................................................................................................................... 4. จากรป เมอถอกนหลอดทดลองทบรรจน า แลวน าไปแตะกบเปลวไฟ โดยใหเปลวไฟอยใตผวน า จนกระทงน าเดอดทสวนบนผวน า โดยทไมท าใหมอพอง แสดงวาน าเปนตวน าความรอนทดหรอไมด...................... ...........................................................................................

เมอใชมอแตะแทงสารทง 3 ชนด พบวา สาร A รอนมากทสด สาร B รอนนอยกวาสาร A เลกนอย สวนสาร C รอนเพยงเลกนอย

1.1 สาร A คอ ............................................ 1.2 สาร B คอ ............................................ 1.3 สาร C คอ ............................................

30

5. ผาขนสตวใหความอบอนแกรางกายไดด เพราะ ............................................................... ................................................................................................................................................. 6. 7. เราสามารถจ าแนกสารไดเปน 3 สถานะ คอ ของแขง ของเหลว และแกส สารทน าความรอนไดดทสด คอ สารทมสถานะเปน ............................. และสารทน าความรอนไมด คอ สารทมสถานะเปน ..............................................................................................

6.1 การท าใหเกดสญญากาศในขวดเพอประโยชน คอ .......................................................................... 6.2 การฉาบดวยเงน เพอประโยชนคอ ................. ................................................................................. 6.3 ของเหลวในขวดสญญากาศจะมสมบต ........... .................................................................................

31

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

ชนมธยมศกษาปท 1 ใบกจกรรมท 1.3

วชาวทยาศาสตร รหสวชา ว21102

เรอง ตวอยางการถายโอนพลงงานความรอน ชอ ........................................................ ชน .................. เลขท .........................

จดประสงคการเรยนร 1. อธบายลกษณะและความแตกตางของการถายโอนพลงงานความรอนโดยการพา การน าและการแผรงสได

3. อธบายการใชประโยชนจากการน าความรอน การพาความรอน และการแผรงส ความรอนได

1. ใหนกเรยนพจารณาตวอยางแตละสถานการณวามการน าความรอน การพาความรอน หรอการแผรงสความรอน โดยท าเครองหมาย ลงในชองทเลอก

ตวอยางสถานการณ การน าความรอน การพาความรอน การแผรงสความรอน 1. น าในกาก าลงเดอด

2. หลอดไฟก าลงสองสวาง

3. เสยบปลกเตารด รดเสอผา

4. ใชชอนคนกาแฟรอน

5. ใชเครองฉายรงสถายอวยวะ

6. ใสขนมปงลงในเครองปง

7. นงผงไฟปองกนอากาศหนาว

8. ใชกระทะประกอบอาหาร

9. เขยกองฟนดวยเหลกเสน

10. ดวงอาทตยสองแสงมายงโลก

32

2. จากภาพนกเรยนคดวาบคคลในภาพไดรบพลงงานความรอนจากเครองท าความรอนโดยอาศยหลกการใด

...................................................................................................................................................................... ........................................... ................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ...................................................... ............................................................................................................................................ ........................................... ............................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................. .......................................................... ............................................................................................................................. ................................................ ....................................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ................................................ .... ............................................................................................................................. ................................................

33



เรอง การทดลองการดดกลนแสงและการคายความรอน ชอ ........................................................ ชน .................. เลขท .........................

ทดลองและอธบายไดวาวตถทมผวสเขมจะดดกลนความรอนไดดกวาวตถผวสออน ใหนกเรยนรวมกนทดลองตามล าดบขนตอนตอไปน 1. รวมกนศกษาจดประสงคการเรยนรใหเขาใจ 2. ชวยกนเตรยมวสดอปกรณและศกษาวธการทดลองอยางละเอยด 3. รวมกนท าการทดลองโดยแบงบทบาทหนาทของแตละคนในกลมใหเหมาะสม 4. บนทกผลการทดลองทไดลงในตารางทก าหนดให 5. เมอเสรจสนการทดลองแลวใหนกเรยนรวมกนอภปรายผล และตอบค าถามหลง การทดลอง 6. สรปผลการทดลองและเตรยมน าเสนอหนาชนเรยน


ค าชแจง

34

1. เทอรมอมเตอร 3 อน 2. ผาสขาว 1 ผน 3. ผาสด า 1 ผน 4. ยางรดของ 2 เสน 1. น าเทอรมอมเตอรมา 2 อน อนท 1 หมดวยผาสขาว อนท 2 หมดวยผาสด า มดใหแนนพอด อานอณหภมของเทอรมอมเตอรทง 2 บนทกผล 2. น าเทอรมอมเตอรทง 2 อนไปวางไวกลางแดด อานอณหภมทก ๆ 5 นาท จนครบ 20 นาทแลวบนทกผล

วสดอปกรณ/กลม

วธทดลอง

35

ค าชแจง ใหนกเรยนออกแบบตารางบนทกผลการทดลอง 1. จากผลการทดลองเทอรมอมเตอรทหมดวยผาสอะไรมการดดกลนพลงงานความรอนไดด กวากน................................................................................................................................................ 2. นกเรยนคดวาผาสอะไรมการคายพลงงานความรอนไดดกวากน ............................................................................................................................................................. 3. นกเรยนคดวา นกกฬากลางแจงควรใสเสอผาชนดใดระหวาง สขาว สเขม หรอสด า จงจะท าใหนกกฬารสกรอนนอยทสด จงใหเหตผลประกอบ ................................................................... .............................................................................................................................................................

บนทกผลการทดลอง


36

............................................................................................................................. ......................................................

...................................................................................................................................... .............................................

...................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. ......................................................

............................................................................................................................. ......................................................

...................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. ......................................................

............................................................................................................................. ......................................................

............................................................................................................................................................... ....................

............................................................................................................... ....................................................................

............................................................................................................................. ......................................................

..................................................................................................................................... ..............................................

...................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................. ......................................................

............................................................................................................................. ......................................................


37



เรอง การดดกลนแสงและการคายความรอนในชวตประจ าวน ชอ ........................................................ ชน .................. เลขท .........................

จดประสงคการเรยนร ยกตวอยางการใชประโยชนของการดดกลนแสงและคายความรอนของวตถ สตางๆ ได ค าชแจง จงตอบค าถามตอไปน

1. ประเทศไทยตงอยในเขตรอน บานเรอนทอยควรทาผนงดานนอกหรอรวบานดวยสอะไร ............................................................................................................................................................. เพราะเหตใด ...................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................

2. ในตอนกลางวน พนดนจะรอนกวาพนน า ทงๆ ทพนดนและพนน าไดรบความรอนจาก ดวงอาทตยเทากน เพราะเหตใด ....................................................................................................... ............................................................................................................................................................. 3. ชดดบเพลงทเจาหนาทดบเพลงสวมใส ควรใชสอยางไรจงจะเหมาะสม .................................... เพราะเหตใด ...................................................................................................................................... .............................................................................................................................................................

38


ใบกจกรรมท 2.3 วชาวทยาศาสตร รหสวชา ว 21102

เรอง ประโยชนของการดดกลนแสงและการคายความรอน ชอ ........................................................ ชน .................. เลขท .........................

จดประสงคการเรยนร 1. อธบายไดวาวตถทมผวสเขมจะดดกลนความรอนไดดกวาวตถทมผวสออน 2. ยกตวอยางการใชประโยชนของการดดกลนแสงและคายความรอนของวตถสตางๆ ได ค าชแจง 1. จงเขยนเครองหมาย หนาขอทเหนดวย และเครองหมาย หนาขอทไมเหนดวย

1. ชาวนาทท างานอยกลางแดดควรสวมเสอสด า 2. วตถสด าดดกลนแสงและพลงงานความรอนไดนอยทสด 3. กระดาษสขาวเมอน าไปวางไวกลางแดดแลวจะสะสมความรอนไดมากทสด 4. เมอจอดรถปดกระจกไวกลางแดด รถยนตสด าจะรอนเรวกวารถยนตสขาว และคายความรอนเรวกวา 5. นกกฬากลางแจง ควรใสเสอผาทมสเขม เพราะจะท าใหนกกฬารสกรอน นอยทสด

2. จงเขยนประโยชนของการดดกลนแสงและคายพลงงานความรอนทพบในชวตประจ าวน 1.......................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................ 2.......................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. 3......................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................. 4. ........................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................. 5.......................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................

48





แบบทดสอบหลงเรยน วชาวทยาศาสตร รหสวชา ว21102


49




50

เฉลย ชดกจกรรมท 3


51


เฉลย ใบกจกรรมท 1.1

วชาวทยาศาสตร รหสวชา ว 21102

เรอง การทดลองการถายโอนพลงงานความรอน

ชอ ........................................................ ชน .................. เลขท .........................

1. ทดลองและอธบายการถายโอนพลงงานความรอนโดยการน าความรอน 2. ทดลองและอธบายการถายโอนพลงงานความรอนโดยการพาความรอน

การทดลอง เรอง การถายโอนพลงงานความรอน แบงเปน 2 ตอน คอ ตอนท 1 การน าความรอน ตอนท 2 การพาความรอน ใหนกเรยนรวมกนทดลองเพออธบายการเกดงานตามล าดบขนตอนตอไปน 1. รวมกนศกษาจดประสงคการเรยนรใหเขาใจ 2. ชวยกนเตรยมวสดอปกรณและศกษาวธการทดลองอยางละเอยด 3. รวมกนท าการทดลองโดยแบงบทบาทหนาทของแตละคนในกลมใหเหมาะสม 4. บนทกผลการทดลองทไดลงในตารางทนกเรยนออกแบบ 5. เมอเสรจสนการทดลองแลวใหนกเรยนรวมกนอภปรายผล และตอบค าถามหลง การทดลอง 6. สรปผลการทดลองและเตรยมน าเสนอหนาชนเรยน


ค าชแจง

52

1. ตะเกยงแอลกอฮอล 1 อน 2. แผนอะลมเนยม 1 แผน 3. ชดขาตงและทจบหลอดทดลอง 1 ชด 4. เทยนไข 1 เลม 5. ไมขดไฟ 1 กลก 6. กระปองทราย 1 ใบ 1. หยดเทยนทขอบแผนอะลมเนยม 3-4 หยด ใหแตละหยดหางเทา ๆ กน ดงภาพ

วสดอปกรณ/กลม ตอนท 1 การน าความรอน

วธทดลอง ตอนท 1 การน าความรอน

53

2 . ใหความรอนทปลายแผนอะลมเนยม ซงหนบไวกบทจบหลอดทดลอง บนทกผล ค าชแจง ใหนกเรยนออกแบบตารางบนทกผลการทดลอง

(ตวอยางตารางบนทกผลการทดลอง)

ต าแหนงของหยดเทยน ล าดบในการหลอมเหลวของหยดเทยน ใกลเปลวไฟล าดบท 1 ล าดบท 1 ใกลเปลวไฟล าดบท 2 ล าดบท 2 ใกลเปลวไฟล าดบท 3 ล าดบท 3 ใกลเปลวไฟล าดบท 4 ล าดบท 4

บนทกผลการทดลอง ตอนท 1 การน าความรอน

54

1. เมอแผนอะลมเนยมไดรบความรอน หยดเทยนจะมการเปลยนแปลง ดงน หยดเทยนจะหลอมเหลวและจะหลดจากแผนอะลมเนยม เนองจาก หยดเทยนไดรบความรอนจาก แผนอะลมเนยม 2. แผนอะลมเนยมท าหนาท น าความรอนจากเปลวไฟมายงหยดเทยน 3. หยดเทยนทอยใกลเปลวไฟ จะหลอมเหลวและตกลงสพนกอน

.เมอใหความรอนแกแผนอะลมเนยม แผนอะลมเนยมจะถายโอนพลงงานความรอนไป โดยท าใหหยดเทยนทอยใกลเปลวไฟหลอมเหลว แลวหลดออกจากแผนอะลมเนยมตามดวย หยดเทยน ทอยหางจากเปลวไฟออกไป



55

1. บกเกอรขนาด 250 ml 1 ใบ 2. ตะเกยงแอลกอฮอลและทกนลม 1 ชด 3. ตะแกรงลวด 1 อน 4. เทอรมอมเตอร 2 อน 5. ชดขาตงและทจบหลอดทดลอง 1 ชด 6. ดางทบทม 7. ไมขดไฟ 1 กลก 8. กระปองทราย 1 ใบ 1. ใสดางทบทม 1 เกลด ลงในบกเกอรทบรรจน า โดยหยอนลงทางดานขาง 2. สงเกตลกษณะของสารละลายดางทบทม

วสดอปกรณ/กลม ตอนท 2 การพาความรอน

วธทดลอง ตอนท 2 การพาความรอน

56

3. ตมน าในบกเกอร ประมาณ 5 นาท ดงภาพ แลววดอณหภมของน าทบรเวณใกลผวของน าและทบรเวณใกลกนบกเกอรตงแตเรมตนจนถงนาทท 5 สงเกตและบนทกผล ค าชแจง ใหนกเรยนออกแบบตารางบนทกผลการทดลอง


นาทท สงเกต

อณหภมของน า (๐C) ลกษณะของสารละลายดางทบทม

บรเวณใกลผวน า บรเวณใกลกนบกเกอร

สของสารละลายดางทบทม จะลอยขนมายงตอนบนใกลผวน า

บนทกผลการทดลอง ตอนท 2 การพาความรอน

57

1. อณหภมของน าในบกเกอรบรเวณใกลผวน าและบรเวณใกลบกเกอรมการเปลยนแปลงดงน อณหภมของน าบรเวณใกลกนบกเกอรจะเพมสงขนกอน จากนนอณหภมของน าบรเวณใกลผวน าจงจะสงขนในเวลาตอมา 2. น าทไดรบความรอนจะลอยขนสตอนบน เนองจาก เมอโมเลกลของน าไดรบความรอน โมเลกลจะสนและอยหางกนมากขน ท าใหความหนาแนนของน าลดลง จงลอยตวขนสตอนบน 3. น าทไมไดรบความรอนจะมความหนาแนนมากกวาหรอนอยกวาน าทไดรบความรอน มากกวา จงท าใหน าทไมไดรบความรอนเกดการเคลอนท โดย เคลอนทลงมาแทนทน ารอน ท าใหเกด การเคลอนทของน าเปนกระแสวนเวยนรอบบกเกอร 4. การพาความรอนจะเกดขนในวตถทเปนของแขงไดหรอไม ไมได เมอใหความรอนแกบกเกอร สารละลายของดางทบทมจะเคลอนทไปทผวน า อณหภมของน าบรเวณสวนบนของบกเกอรจะเพมขน แสดงวา โมเลกลของของเหลวทเคลอนทขนนน ไดพาความรอนไปดวย

เกณฑการใหคะแนนกจกรรมท 1.1 ใชแบประเมนทกษะการทดลอง (10 คะแนน)


สรปผลการทดลอง ตอนท 2 การพาความรอน

58




เรอง การถายโอนพลงงานความรอน ชอ ........................................................ ชน .................. เลขท .........................

ค าชแจง จงเตมค าหรอขอความลงในชองวางใหถกตอง 1.

2. สาร A และ สาร B ไดรบความรอนจากแหลงใด จากน าเดอด และไดรบโดยวธใด การน าความรอน 3. น าในภาชนะเดอด เนองจากไดรบความรอนจากแหลงใด ตะเกยงแอลกอฮอล และไดรบ

โดยวธใด การน าความรอนของภาชนะ 4. จากรป เมอถอกนหลอดทดลองทบรรจน า แลวน าไปแตะกบเปลวไฟ โดยใหเปลวไฟอยใตผวน า จนกระทงน าเดอดทสวนบนผวน า โดยทไมท าใหมอพอง แสดงวาน าเปนตวน าความรอนทดหรอไมด ไมด

เมอใชมอแตะแทงสารทง 3 ชนด พบวา สาร A รอนมากทสด สาร B รอนนอยกวาสาร A เลกนอย สวนสาร C รอนเพยงเลกนอย

1.1 สาร A คอ ตวน าความรอน 1.2 สาร B คอ ตวน าความรอน 1.3 สาร C คอ ฉนวนความรอน

59

5. ผาขนสตวใหความอบอนแกรางกายไดด เพราะ ผาขนสตวจะกกเกบอากาศไวในขนสตว และอากาศเปนฉนวนความรอนดมาก

6. 7. เราสามารถจ าแนกสสารไดเปน 3 สถานะ คอ ของแขง ของเหลว และแกส สารทน าความรอนไดดทสด คอ สารทมสถานะเปน ของแขง และสารทน าความรอนไมด คอ สารทม สถานะเปน แกสและของเหลว

เกณฑการใหคะแนนใบงานท 2.3 1) ตอบไดถกตองทกขอและตอบไดใจความสมบรณดมากทกรายการ = 5 คะแนน 2) ตอบไดถกตอง 6 – 7 ขอ และตอบไดใจความสมบรณด = 4 คะแนน 3) ตอบไดถกตอง 4 – 5 ขอ และตอบไดใจความสมบรณ = 3 คะแนน 4) ตอบไดถกตองนอยกวา 2 – 4- ขอ และตอบไดใจความสมบรณ = 2 คะแนน 5) ตอบบางสวนแตผดมากกวา 1 ขอหรอตอบไมตรงประเดนหรอไมตอบ = 1 คะแนน

6.1 การท าใหเกดสญญากาศในขวดเพอประโยชน คอ หยดการน าความรอนและการพาความรอน

6.2 การฉาบดวยเงน เพอประโยชนคอ ปองกน การแผรงสพลงงานความรอน

6.3 ของเหลวในขวดสญญากาศจะมสมบต รกษาความรอนหรอความเยนไวไดนาน

60

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

ชนมธยมศกษาปท 1



เรอง ตวอยางการถายโอนพลงงานความรอน ชอ ........................................................ ชน .................. เลขท .........................

จดประสงคการเรยนร 1. อธบายความหมายและจ าแนกลกษณะของการถายโอนความรอนได 2. อธบายการใชประโยชนและผลทไดจากการน าความรอน การพาความรอน และการแผรงสความรอนได

1. ใหนกเรยนพจารณาตวอยางแตละสถานการณวามการน าความรอน การพาความรอน หรอการแผรงสความรอน โดยท าเครองหมาย ลงในชองทเลอก

ตวอยางสถานการณ การน าความรอน การพาความรอน การแผรงสความรอน 1. น าในกาก าลงเดอด

2. หลอดไฟก าลงสองสวาง

3. เสยบปลกเตารด รดเสอผา

4. ใชชอนคนกาแฟรอน

5. ใชเครองฉายรงสถายอวยวะ

6. ใสขนมปงลงในเครองปง

7. นงผงไฟปองกนอากาศหนาว

8. ใชกระทะประกอบอาหาร

9. เขยกองฟนดวยเหลกเสน

10. ดวงอาทตยสองแสงมายงโลก

เกณฑการใหคะแนนแบบฝกทกษะท 1.3 ขอ 1 1) ตอบไดถกตองทกขอ = 4 คะแนน 2) ตอบไดถกตอง 8 – 9 ขอ = 3 คะแนน 3) ตอบไดถกตอง 6 – 7 ขอ = 2 คะแนน 4) ตอบไดถกตอง 4 – 5 ขอ = 1 คะแนน 5) ตอบถกนอยกวา 4 ขอ หรอไมตอบหรอตอบไมตรงประเดน = 0 คะแนน

61

2. จากภาพนกเรยนคดวาบคคลในภาพไดรบพลงงานความรอนจากเครองท าความรอนโดยอาศยหลกการใด

เครองท าความรอนทตดตงบรเวณมมใดมมหนง สามารถท าใหภายในหองเกดความอบอนแกผอาศยอยในหองได โดยอาศยหลกการพาความรอน ซงเปนวธการถายโอนพลงงานความรอน จากจดหนงไปยงอกจดหนงผานวตถหรอตวกลาง ทเปนของเหลวหรอแกส ในทนอาศยตวกลางทเปนแกส นนคอ อากาศ ซงมทศทางการเคลอนทดงลกศร (ในภาพ) จนทวบรเวณหอง เกณฑการใหคะแนนขอ 2 1) อธบายไดถกตองมใจความสมบรณมาก = 1 คะแนน 2) อธบายไดถกตองบางสวนแตยงขาดประเดนส าคญ = 0.5 คะแนน 3) ไมตอบหรอตอบไมตรงประเดน = 0 คะแนน

62




เรอง การดดกลนแสงและการคายความรอน ชอ ........................................................ ชน .................. เลขท .........................

ทดลองและอธบายไดวาวตถทมผวสเขมจะดดกลนความรอนไดดกวาวตถผวสออน ใหนกเรยนรวมกนทดลองตามล าดบขนตอนตอไปน 1. รวมกนศกษาจดประสงคการเรยนรใหเขาใจ 2. ชวยกนเตรยมวสดอปกรณและศกษาวธการทดลองอยางละเอยด 3. รวมกนท าการทดลองโดยแบงบทบาทหนาทของแตละคนในกลมใหเหมาะสม 4. บนทกผลการทดลองทไดลงในตารางทก าหนดให 5. เมอเสรจสนการทดลองแลวใหนกเรยนรวมกนอภปรายผล และตอบค าถามหลง การทดลอง 6. สรปผลการทดลองและเตรยมน าเสนอหนาชนเรยน


ค าชแจง

63

1. เทอรมอมเตอร 3 อน 2. ผาสขาว 1 ผน 3. ผาสด า 1 ผน 4. ยางรดของ 2 เสน 1. น าเทอรมอมเตอรมา 2 อน อนท 1 หมดวยผาสขาว อนท 2 หมดวยผาสด า มดใหแนนพอด อานอณหภมของเทอรมอมเตอรทง 2 บนทกผล 2. น าเทอรมอมเตอรทง 2 อนไปวางไวกลางแดด อานอณหภมทก ๆ 5 นาท จนครบ 20 นาทแลวบนทกผล

วสดอปกรณ/กลม

วธทดลอง

64

ค าชแจง ใหนกเรยนออกแบบตารางบนทกผลการทดลอง


เวลา อณหภมของเทอรมอมเตอร เมออยกลางแดด

(นาท) หมดวยผาสขาว หมดวยผาสด า เรมตน 25 25 5 26 28 10 37 32 15 29 33 20 30 35

1. จากผลการทดลอง เทอรมอมเตอรทหมดวยผาสอะไรมการดดกลนพลงงานความรอนไดดกวากน หมดวยผาสด าจะมการดดกลนพลงงานความรอนไดดกวาหมดวยผาสขาว 2. นกเรยนคดวาผาสอะไรมการคายพลงงานความรอนไดดกวากน หมดวยผาสขาวจะมการคายพลงงานความรอนไดดกวาผาสด า 3. นกเรยนคดวา นกกฬากลางแจงควรใสเสอผาชนดใดระหวาง สขาว สเขม หรอสด า จงจะท าใหนกกฬารสกรอนนอยทสด จงใหเหตผลประกอบ นกกฬาควรใสเสอผาทมสขาว มากกวาเสอผาทมสเขมหรอสด า เพราะมการดดกลนพลงงานความรอนไดนอยกวา จงท าใหผทสวมใสรสกเยนสบายกวา

บนทกผลการทดลอง


65

วตถทมสด าดดกลนพลงงานความรอนไดดกวาวตถทมสขาวและวตถทมสขาวจะคายความรอนไดดกวาวตถสด า เกณฑการใหคะแนนกจกรรมท 2.4 ใชแบประเมนทกษะการทดลอง (10 คะแนน)


66




เรอง การดดกลนแสงและการคายความรอนในชวตประจ าวน ชอ ........................................................ ชน .................. เลขท .........................

จดประสงคการเรยนร ยกตวอยางการดดกลนแสงและการคายความรอนของวตถ สตาง ๆ ในชวตประจ าวนได ค าชแจง จงตอบค าถามตอไปน

1. ประเทศไทยตงอยในเขตรอน บานเรอนทอยควรทาผนงดานนอกหรอรวบานดวยสอะไร รวบานและผนงหองดานนอกควรทาสออน สสวาง เพอลดการดดกลนความรอนของวตถ ท าใหภายในบานเยนสบาย .

2. ในตอนกลางวน พนดนจะรอนกวาพนน าทง ๆ ทพนดนและพนน าไดรบความรอนจากดวงอาทตยเทากน เพราะเหตใด พนดนมสเขมกวาพนน า ท าใหพนดนดดกลนความรอนไดดกวาพนน า ดงนนเวลากลางวน พนดนจงรอนมากกวาพนน า 3. ชดดบเพลงทเจาหนาทดบเพลงสวมใส ควรใชสอยางไรจงจะเหมาะสม ชดดบเพลงควรมสออนๆ สสวาง และแวววาว เพอไมใหรบพลงงานความรอนเขามากเกนไป จนท าใหเจาหนาทดบเพลงรอน

67

เกณฑการใหคะแนนขอ 1- 3 1) ตอบไดถกตองทกขอและตอบไดใจความสมบรณดมากมเหตผลประกอบ = 5 คะแนน 2) ตอบไดถกตอง 2 ขอ และตอบไดใจความสมบรณดมเหตผลประกอบ = 4 คะแนน 3) ตอบไดถกตอง 2 ขอ แตไมมเหตผลประกอบ = 3 คะแนน 4) ตอบไดถกตอง 1 ขอ และตอบไดใจความสมบรณมเหตผลประกอบ = 2 คะแนน 5) ตอบไดถกตอง 1 ขอ แตไมมเหตผลประกอบ = 1 คะแนน 6) ตอบบางสวนหรอตอบไมตรงประเดนหรอไมตอบ = 0 คะแนน

68




เรอง ประโยชนของการดดกลนแสงและการคายความรอน ชอ ........................................................ ชน .................. เลขท .........................

จดประสงคการเรยนร 1. อธบายไดวาวตถทมผวสเขมจะดดกลนความรอนไดดกวาวตถทมผวสออน 2. ยกตวอยางการใชประโยชนของการดดกลนแสงและคายความรอนของวตถสตางๆ ได ค าชแจง 1. จงเขยนเครองหมาย หนาขอทเหนดวย และเครองหมาย หนาขอทไมเหนดวย

1. ชาวนาทท างานอยกลางแดดควรสวมเสอสด า 2. วตถสด าดดกลนแสงและพลงงานความรอนไดนอยทสด 3. กระดาษสขาวเมอน าไปวางไวกลางแดดแลวจะสะสมความรอนไดมากทสด 4. เมอจอดรถปดกระจกไวกลางแดด รถยนตสด าจะรอนเรวกวารถยนตสขาว และคายความรอนเรวกวา 5. นกกฬากลางแจง ควรใสเสอผาทมสเขม เพราะจะท าใหนกกฬารสกรอน นอยทสด

2. จงเขยนประโยชนของการดดกลนแสงและคายพลงงานความรอนทพบในชวตประจ าวน 1. แผงความรอนหลงตเยนจะทาสด า เพอใหความรอนจากตเยนระบายไดรวดเรว 2. ท าตอบพลงงานแสงอาทตย โดยใชหลกการดดกลนความรอนและการเกบกกความรอน ท าใหภายในตอบมพลงงานความรอนสงกวาปกต 3. เครองกลนน าพลงงานแสงอาทตย โดยใชหลกการดดพลงงานแสงอาทตย ดานในตท าดวยวสดดดแสงสด า ซงจะดดพลงงานจากแสงอาทตยไวจนเกดความรอนและท าใหน าทบรรจอยภายในระเหยสดานบน จากนนไอน าจะคายความรอนออกเมอกระทบกบกระจกดานบนและควบแนนกลายเปนหยดน าบรสทธในทสด 4. การผลตพลงงานไฟฟาจากพลงงานแสงอาทตย

69

เกณฑการใหคะแนนขอ 1 1) ตอบไดถกตอง 4 – 5 ขอ = 3 คะแนน 2) ตอบไดถกตอง 2 - 3 ขอ = 2 คะแนน 3) ตอบไดถกตอง 1 ขอ หรอไมตอบหรอตอบไมตรงประเดน = 1 คะแนน 4) ไมตอบหรอตอบไมตรงประเดน = 0 คะแนน เกณฑการใหคะแนนขอ 2 1) ตอบไดถกตองตรงประเดนและและบอกประโยชนไดมากกวา 3 ขอ = 2 คะแนน 2) ตอบไดถกตองตรงประเดนและและบอกประโยชนได 2 ขอ = 1 คะแนน 3) ตอบไดถกตองและและบอกประโยชนได 1 ขอ หรอ ตอบไมตรงประเดน = 0 คะแนน

81

การน าความรอน

การดดกลนแสง และการคายความรอน

การถายโอน พลงงานความรอน

การพาความรอน

เกดกบของเหลวและแกส

ไมอาศยตวกลาง เชน ความรอนจากดวงอาทตย

วตถสเขมดดกลนความรอนไดดกวาวตถสออน

ความรอนเคลอนทไปตามเนอวตถ

ความรอนจะเคลอนไปพรอมกบตวกลาง ศรอน

ความหมาย

การถายเทพลงงาน ความรอน 2 บรเวณ

การแผรงสความรอน

ตวกลาง ไมเคลอนท

เชน การเกดลมบก

ลมทะเล

ลมบกเกดกลางวนลมทะเลเกดกลางคน

โลหะน าความรอนได เชน เหลก เงน

ทองแดง

พลงงานความรอน ท าใหสารเกดการเปลยนสถานะ

82





เฉลยแบบทดสอบ กอนเรยน-หลงเรยน



83




84

เลขท

ชดท 3 กจกรรมท

คะแน

นเฉล

ย

ทกษะ

การค

ดวเคร

าะห

ระดบ

การค

ดวเคร

าะห

1.1 1.2 1.3 2.1 2.2 2.3 3.1 3.2 3.3

รวมค

ะแนน

กจกร

รม

ทดสอ

บกอน

เรยน

ทดสอ

บหลง

เรยน

คะแนน 10 5 5 10 5 5 5 5 5 55 10 10 100 100 5 1 2 3 4 5 6 7 8 9

10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

รวม เฉลย เฉลยรอยละ

สรปผลการประเมนชดกจกรรมท 3 เรอง การถายโอนพลงงานความรอน

53

แบบประเมน

ชดกจกรรมท 3 เรอง การถายโอนพลงงานความรอน

54

แบบประเมนทกษะการทดลอง

ใชประเมนชดกจกรรมท 3 เรอง การถายโอนพลงงานความรอน

วนทประเมน ......... เดอน ........................ พ.ศ. ..................

ค าชแจง แบบประเมนทกษะการทดลองน ใชสงเกตพฤตกรรมการมทกษะการทดลองของนกเรยน โดยครผสอนเปนผประเมน ซงมเกณฑการใหคะแนนดงน

เลขท

ชอ-สกล

รายการประเมน

รวม

คะแนน

(10)

เกณฑ

การตดสน

การเต

รยมอ

ปกรณ

และ

สารเค

ม (3

) (3)

ข น

ตอนก

ารทด

ลอง

(3)

การบ

นทกแ

ละสร

ปผล

การท

ดลอง (2)

การท

าความส

ะอาดแล

ะจด

เก บอป

กรณ (2)

ผาน ไมผาน

1 2 3 4

5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

ลงชอ ...........................................................ผประเมน (นางเอเดยน คณาสทธ)

55

เกณฑการประเมน เกณฑการใหคะแนน

1. การเตรยมอปกรณและสารเคม - เตรยมอปกรณไดครบถกตอง 3 คะแนน

- เตรยมอปกรณไดถกตองแตขาด 1 รายการ 2 คะแนน

- เตรยมอปกรณไดถกตองแตขาด 2 รายการ 1 คะแนน

- ไมเตรยมอปกรณ 0 คะแนน

2. ขนตอนการทดลอง - ทดลองถกตองตามขนตอน เสรจทนเวลา 3 คะแนน

- ทดลองถกตองตามขนตอน เสรจเกนเวลา 1-5 นาท 2 คะแนน

- ทดลองถกตองตามขนตอนเสรจ เกนเวลา 6-10 นาท 1 คะแนน

- ทดลองไมถกตองตามขนตอน และไมเสรจ 0 คะแนน

3. การบนทกและสรปผลการทดลอง - บนทกและสรปผลการทดลองไดถกตองสมบรณ 2 คะแนน

- บนทกและสรปผลการทดลองไดถกตอง แตไมครอบคลมประเดน 1 คะแนน -ไมบนทกและไมสรปผลการทดลอง 0 คะแนน 4. การท าความสะอาดและจดเกบอปกรณ

- ท าความสะอาดและจดเกบอปกรณเรยบรอย 2 คะแนน

- ท าความสะอาดและจดเกบอปกรณไมเรยบรอย 1 คะแนน

- ไมท าความสะอาดและไมจดเกบอปกรณ 0 คะแนน

เกณฑการแปลความหมาย คะแนน 8 -10 มทกษะการทดลองสง คะแนน 6- 7 มทกษะการทดลองปานกลาง คะแนน ต ากวา 6 มทกษะการทดลองต า

เกณฑการตดสน

คะแนน 6- 10 ผานเกณฑ คะแนนต ากวา 6 ไมผานเกณฑ

56

แบบประเมนทกษะการท างานกลม

ชดกจกรรมยอยท 2.1 เรอง การวดอณหภม

วนทประเมน ......... เดอน ........................ พ.ศ. ..................

ค าชแจง แบบประเมนน ใชสงเกตพฤตกรรมการท างานกลมของนกเรยน

โดยครผสอนเปนผประเมน ซงมเกณฑการใหคะแนนดงน

เลขท ชอ-สกล

รายการประเมน รวม

คะแนน (10)

เกณฑ การตดสน

การรวม

คด

(3)

การท

างาน

ท มอบห

มาย

(3)

ผลงานก

ล ม

(2)

การน

าเสนอ

หนาชน (2)

ผาน ไมผาน

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

คะแนนรวม คะแนนเฉลย

เกณฑการตดสน คะแนน 6- 10 ผานเกณฑ คะแนนต ากวา 6 ไมผานเกณฑ ลงชอ.............................................................ผประเมน

(นางเอเดยน คณาสทธ)

57

เกณฑการประเมน

เกณฑการใหคะแนน

1. การรวมคด

- รวมวางแผนกลมอยางมงมน 3 คะแนน

- รวมวางแผนและแสดงความคดเหนเพยงเลกนอย 2 คะแนน

- มารวมกลม แตนงเฉย 1 คะแนน

- ไมมาเรยนเลย 0 คะแนน

2. การท างานทกลมมอบหมาย - ท างานเสรจถกตองสมบรณ 4 คะแนน

- ท างานเสรจ ผด 1 – 2 แหง 3 คะแนน

- ท างานเสรจ ผด 3 – 4 แหง 2 คะแนน

- ท างานเสรจ ผดมากกวา 4 แหงขนไป 1 คะแนน

- ไมสงงานเลย 0 คะแนน

3. ผลงานกลม

- ผลงานเสรจสมบรณ ถกตอง ตรงเวลา 3 คะแนน

- ผลงานกลมเสรจ มต าหนหรอผด 1 – 2 ต าแหนง 2 คะแนน

- ผลงานกลมเสรจ แตไมสมบรณ ผดมากกวา 2 ต าแหนง 1 คะแนน

- งานกลมไมเสรจ 0 คะแนน 4. การน าเสนอผลงานหนาชน - เนอหาถกตองสมบรณ กระชบ ตามเวลา 2 คะแนน - เนอหาไมสมบรณ พดตะกกตะกก 1 คะแนน - ไมออกมาน าเสนอ 0 คะแนน

เกณฑการแปลความหมาย คะแนน 8 -10 มทกษะการท างานกลมสง คะแนน 6- 7.9 มทกษะการท างานกลมปานกลาง คะแนน ต ากวา 6 มทกษะการท างานกลมต า

เกณฑการตดสน

คะแนน 6- 10 ผานเกณฑ คะแนนต ากวา 6 ไมผานเกณฑ

บรรณานกรม

กระทรวงศกษาธการ. (2551). หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 . กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณเกษตรแหงประเทศไทย.

__________.(2551). ตวชวดกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ : ชมนมเกษตรกรแหงประเทศไทย จ ากด. กลมนเทศตดตามและประเมนผลการจดการศกษา. (2553). คมอการอบรม การพฒนาหลกสตรสถานศกษา

ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 เลม 2 จากหลกสตรสหองเรยน. สรนทร : ส านกงานเขตพนทการศกษาสรนทร เขต 1.

ขวญฤด ผลอนนตและธญญา ผลอนนต. (2550). MIND MAP กบการศกษาและการบรหารความร. กรงเทพฯ : ขวญขาว. ชชาต เทยงธรรม. (2552). สรปเขมวทยาศาสตร ม.1. กรงเทพฯ : ส านกพมพแมค. ถนด ศรบญเรองและคณะ. (ม.ป.ป.). สมฤทธมาตรฐาน วทยาศาสตร ม.1. เลม 1. กรงเทพฯ :

อกษรเจรญทศน บญชา แสนทว. (2546). วทยาศาสตร เลม 1 ชนมธยมศกษาปท 1. กรงเทพฯ : วฒนาพานช. ประดบ นาคแกวและคณะ. (ม.ป.ป.). วทยาศาสตร ชวงชนท 3 ชนมธยมศกษาปท 1. กรงเทพฯ :

ส านกพมพแมค. ประดบ นาคแกวและดาวลย เสรมบญสข. (2551). วทยาศาสตร ม. 1. กรงเทพฯ : ส านกพมพแมค. ปนศกด ชมเกษยณและปยาณ สมคด. (2545.) วทยาศาสตร 1. กรงเทพฯ : อกษรเจรญทศน. ภกฒลตา ประดบศร. (ม.ป.ป.). สารและสมบตของสาร. สบคนไดจาก http://www.somapagroup.com. สบคนเมอวนท 18 เมษายน 2553. ยพา วรยศและคณะ. (2549). วทยาศาสตร เลม 1. กรงเทพมหานคร: อกษรเจรญทศน. ศรลกษณ ผลวฒนะและคณะ. (2545). สารและสมบตของสาร วทยาศาสตร ชวงชนท 1 (ม.1-3). กรงเทพฯ : นยมวทยา. ___________. (2549). วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 เลม 1. กรงเทพฯ : นยมวทยา. สพจน แสงมณและชานนท มลวรรณ. (2545). ชดปฏบตการการเรยนร วชาวทยาศาสตร. ชวงชนท 1

(ม.1-3). กรงเทพฯ : ประสานมตร.

Science

ชุดที่ 3 การถ่ายโอนพลังงานความร้อน