ZEYTİNDEN, ZEYTİNYAĞI VE ÇEKİRDEĞİNDEN PİRİNA ÜRETİMİ

OKTAY ÖZDEMİR

Oktayerz.Com

KONU AKIŞ ŞEMASIÖ.Ö. Grup 3

Zeytin yetiştiriliciği M.Ö.6000 yılında Anadolu 'da başlamıştır. Zeytinin anavatanı, Güneydoğu Anadolu Bölgesi' ni

de içine alan Yukarı Mezopotamya ve Güney Ön Asya' dır. Anadolu' da özellikle Adana civarında zeytin yetiştiriciliği

yapıldığına dair veriler, Hitit metinlerinde yer alır. Zeytinin ilk kez kültüre alınışı ve ıslahı Samiler tarafından

gerçekleştirilmiştir

ZEYTİNİN TARİHÇESİ

Ö.Ö. Grup 3

4

• Derinlere uzayan kökleri sayesinde kalkerli, çakıllı, taşlı ve kurak topraklarda yetiştirilmeye elverişli olan zeytin ağacı için en verimli ortam yazları sıcak, kışları ise ılıman geçen iklimlerdir.

• Zeytin ağacı ışığı, güneşi ve 15 derece üstündeki sıcaklığı sever.

• Yıllık ortalama 220 mm yağış zeytin ağacının verimli bir şekilde büyümesi için yeterlidir.

• Zeytin ağacı genellikle rakımı düşük coğrafyalarda yetişir.

• Ortalama boyu 4 - 10 m Ortalama 40 - 50 cm. genişliği olan zeytin ağacı bir yıl bol, bir yıl az ürün verir.

• Çiçek verme mevsimi kuzey yarım kürede Nisan - Haziran ayları arasındadır.

• Yeşil zeytinler Ağustos ayı sonunda Kasım ayı başına kadar olan süre içinde olgunlaşır.

Ö.Ö. Grup 3 ZEYTİNİN TARİHÇESİ Zeytin Ağacı Hakkında;

Zeytin hasatında toplama şekilleri binlerce yıldan bu yana neredeyse hiç değişmemiş, asırlar boyunca elle toplama ya da silkme yöntemi kullanılmıştır. Bir de, yere düşmüş zeytin meyveleri toplama yöntemi vardır. Ancak genel yöntem silkmedir.

Hasat, Kasım ile Mart ayları arasında yapılır.

Ö.Ö. Grup 3

Günümüzde zeytin hasadında makineden de (sarsma ve yerdeki meyveleri emici ekipmanlarla toplama) yararlanılmaktadır.

Saatte en fazla 9 - 10 kg zeytinin toplandığı bu yöntem, meyve sağlam ise en iyi kalitede zeytinyağı üretilmesini sağlar.

ZEYTİNİN TARİHÇESİ Zeytin Toplama Yöntemleri

Ö.Ö. Grup 3

Zeytinyağı kültüründe, binlerce yıldan bu yana değişmeyen başka bir gelenek de zeytinden yağ çıkarma yöntemidir.

Bunun nedeni zeytinyağının, zeytinlerin soğuk presten geçirilmesiyle elde edilmesi ve hiçbir kimyasal işleme gerek duymadan yenilebilmesidir.

Eskiden olduğu gibi bugünde zeytinyağı elde etme yöntemi arasında hiç fark yoktur.

ZEYTİNYAĞININ TARİHÇESİ

Ö.Ö. Grup 3 ZEYTİNYAĞININ ÜRETİMİ

Ö.Ö. Grup 3 ZEYTİNYAĞININ ÜRETİMİ

19. yüzyılın başında ise teknolojinin gelişmesiyle

hidrolik pres makinelerine geçildi.

Bugün hidrolik pres makinelerinin yanı sıra, zeytin hamuruna hiç pres

uygulamadan merkezkaç kuvvetiyle zeytinyağı elde etmeyi sağlayan

makineler de kullanılıyor.

Bunların içinde de en yaygını "kontinü

sistemi".

Ö.Ö. Grup 3 ZEYTİNYAĞININ ÜRETİMİZeytin İşleme Teknolojisi

Zeytin işleme teknolojisinin prensibi; temel olarak mezokarp hücrelerde oluşan yağı açığa çıkarmak ve bu yağı zeytinin diğer bileşenlerinden ayırmaktır.

Zeytin meyvesinin yaklaşık % 40-55’i zeytin özsuyu, % 18-32’si yağ, % 14-22’si çekirdektir.

Ö.Ö. Grup 3 ZEYTİNYAĞININ ÜRETİMİZeytinyağı Üretim ve Akım Şeması

Ö.Ö. Grup 3 PİRİNA ÜRETİMİ

Zeytinlerin mekanik olarak yağa işlenmesinden sonra arta kalan katı alt üründür.

100 Kg zeytinden ortalama,15-22 Kg Zeytinyağı, 35-45 Kg Pirina ve

100 Kg Pirinadan ortalama 6-7.5 Kg Pirina yağı 60-70 Kg Kuru pirina

elde edilmektedir.

Ö.Ö. Grup 3 PİRİNA ÜRETİMİ

Yıllık, yaklaşık 1 milyon ton zeytin, zeytinyağı üretimine girmekte ve yaklaşık 450.000 ton prina bu işlemden sonra elde edilmektedir.

Prinanın ısıl değeri yaklaşık 12.500-21.000 kJ/kg’dır. Odun ve yıkanmış kömürün ısıl değerleri sırasıyla 17.000 ve 23.000 kJ/kg’dır.

Prinanın kükürt oranı kütlece % 0.05-0.1 değerindedir.

Ö.Ö. Grup 3 KAYNAKLAR

TARİŞ Kristal Oil Zeytincilik Araştırma İstasyonu

Müdürlüğü