Embed Size (px)
Citation preview
សនទ រក ស ដ ចអគគ ម បត ហន ន យករដឋ ម ដ ះ ច កមព
ល ងកន ងពធបទសនន តបកសរប រ រកសកមម រ ញ នង ទ ២០១៣-២០១៤ នងទស រ រ ២០១៤-២០១៥ លសនន សទចតមខ ជ នភន ញ
ទ២៨ ម ២០១៤
The Agriculture Magazine ៦៣
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ០១
- ឯកឧត ម កជ វ កឧក ក ក អ ក ងក
- វកត យស ត - អន រ ត បងប នកសករ ក យៗនស ត - ស ជក ស ជ អង សន ត ទ ! ះ ខ ន ចក រក យ អ ក យ ន
មកចលរមក ងពធបទ “សន តបកសរប រ រ កសកម
រ ញ នង ទ ២០១៣-២០១៤ នង ើកទស
អនវត ស ប ២០១៤-២០១៥” ថ ម ង ៀត នង
សមស ងនវ ម ស ត គមន ងកក ជនច ះ
ឯកឧត ម កឧក ក ជ វ អស ក ក
អ ក ង ក វ កត យស ត អន រ ត រ ក យៗ
នស ត ងអស នង បងប ន ត ង កសករ ើម ទ ង ស
ល ន អ ើញ ចលរម ង កះករក ង ពធ បទ អង សន ត
ដ ន រ ស ន ះ ។ ពត ស រជបជ ល
ះ ឱ ស មយ ស ប ើង ងអស ន ចលរម
ព ក ស ប រ បល ើ លទ ផល ន វត ព ចណច
ខ ះ ត នងប ឈម ងៗ ក ង រ បក សរប នង យ
ត ើ សមទ ផល ល ើង ស ច នក ង វសយ
កសកម យ ង ត នង សច ករ ង យ ល
ខ ន ើក ើង ល ព មន កន ងមក ះ។
តក ងឱ ស ះ ខ សម តសរ ើរ នង យ
ត ខ សច ះ កដក សង នង ម ជ រ ប ន
ក សង កសកម រ ញ នង ទ ល ន
ប ញ រ រ កប យ រ ទទល ខស វ នង ស ច
ន នវ សមទ ផល ើន ក ង ២០១៣កន ង ះ។
សត នមត សមទ ផល ងអស ះពត មន ច ត
ច ញ ន ព រ ខតខ ង ង នងពះ រ ះ យ
ប ឈម រហត ើឱ វសយ កសកម កម ស ច
ន លទ ផល គរ ទ ទនៈ ើយ ន វ ន ើក
កម ស នង យក ចត ទក ក ប ។ ក ង រត ះ ខ
សង ម ងមត ើង ងអស នង យក អស រត
ក ង យ ចត បន នវកច ខត ខ ង ង អនវត ត ទរបស
ខ នប ម ៀត មទស ល ន ើក ើង ក ង អង
សន ត អសរយៈ ល២ កន ង មក ះ ើម ន
ស ច ននវ ល ថ ៗ ក ងប ងមខ ៀត ប
មយទ ចត ណ ដ ក លទ៣ របស ជរ
ភ ល។
អងគ ពធ ងមល ទ ! ើង ងអស ន បរច ើយ ស តក ង បរបទ
ក ើនត វ រ ង រ នងប កង ះ រប ត ម
ល ើរទន មនង ក ើន ជន ើ កល ក
ស ចអគ ម បត ហន នហន ន យករដ ម ះ ច កម ក ងពធបទសន តបកសរប
រ រកសកម រ ញ នង ទ ២០១៣-២០១៤ នងទស រ រ ២០១៤-២០១៥
លសន សទចតមខ ជ នភ ញ
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ០២
លបច ប ន ះ វសយ កសកម ើរ ត ទ ស ន
ក ងចរ ព ក ើន ដ កច នង ដ កច -សង ម ល ន
ផ លដល ពលរដ អ កជប ប អសន សខ ង
រ រ ើ ពពធ កម ដ កច រម ងឧស ហបនយកម
ទ ពស ប រអភវឌ ល អ គតផង ះ វសយ
កសកម នងបន ត ទ មល ន ដ ស ន ដ កច នង
សង មក ងទសវត រ ង មខ ៀត។ ម ង ៀត យ យ
ក ើន បន ប បរបស វសយ កសកម ក ងទសវត រកន ង
មក ល ល ន យ របស ជរ ភ ល
ក ង រ ើកកម ស ផលត ពនងផលតកម កសកម ស ន ៗ
ព ស វ-អង រ ះ ើងស ច ននវសន សខ ង
ក ត ប ងព ១៩៩៥មក ះ។ សន សខ ង ក ត
តបននង មល នក ន រវវឌ ើង បន ប ប ម ង
នសល វ ងស ប ញ ើន ើង ៀង ល
។ ះ ង ក យ ើង វ ន រ ង យត
ើម វសយកសកម ន ព រង នង ច ធន
ទបទល នងវបត ង ដច វបត ត ង ២០០៨
នង ះធម ត ដច ៖ ងស ត ទកជនន នង រ ល
ស ត លពភព កកពង ឈម បន ប ប ះ។
- ឯកឧតដ ម កជ វ អស ក ក នងអងគ ពធ ងមល ទ !
២០១៣ ះ ទ១ រអនវត យទ
ចត ណ ដ ក លទ៣ របស ជរ ភ ល នត ល
ទ៥ រដ ស នងឯក រ លន យមយចនន ៀត
ដច ន រយទ អភវឌ ន ត ២០១៤-២០១៨
លក ង បខណ លន យ ះ ើង ននង កពង
យក ចត ទក ក ើវសយ ទ ព ចនន ៤ គ៖ (១) រ
អភវឌ នធន ន មនស ើម ប ើនសមត ព កត ង
ក ងទផ រពលកម ក ង តបន ល ន នលក ណៈ ើក
ចហរ (២) បន វន គ ើវសយ រច សម ន ដក ជ ន
(៣) រ ើកកម ស កច ស ល ណជ កម រអភវឌ បន
នង រប ើនត ប ម ក ង វសយ កសកម នង (៤) រព ង
អភ លកច នង សមត ព បនរដ ស ប ើន សទ ព
រណៈ នង លម បរ សវន គ។ ចក
វសយ របស ជរ ភ ល កម គ ើទ ើបកម វសយកសកម
យជរញ ពល វប កម កសកម មរយៈ រ ើ ស
ប ក វទ ទ ើប រ វ វ នង រអភវឌ យន ប នយកម
ម ង រប ើន សមត ព ច ព ើម ើកកម ស
ផលត ព កសកម ន៖ ដ ផលត ផល កសកម ង ៀត
រម ង រច មសត នង រ វប កម រ ប ង ដធ កស
កម កប យ សទ ព នរន រ ព រអភវឌ វសយ
កសកម ចរ ព បរ ន នង ធន នធម ត។
ស តក ងបរ រណ ះ ខ នសទដ នយម មល ន
ះ ដ កច របស ើង នលក ណៈ រង យ ន
ក ើន រពងទក ើសព ៧% ស ប ២០១៤ នងក ងរយៈ
លមធ មឆ ង ម ររក ច ើន ក ង វសយ កសកម មពល
នង រច សម ន ក ើនសមត ព កត ង កច
ស ល ណជ កម នង បរ ស វន គ នង រ ន
ើង ស នចណលមធ មក ត ប ២០១៥
-២០១៦ ះ។ យ ក ក ង វសយ កសកម ើងកស ច
ននវក ើនគរឲ ញចត ក ងរយៈ ល៥ កន ងមក ះ។
លព មនខ ន ើករចមក ើយ ជរ
ភ ល តទក រអភវឌ វសយកសកម គ វសយ
ទ ពមយ ប លៈ សៈ ស ប កម នង កច
រ ចមន ចខ ះ ន យ ត វ ល ព
កច រ ះ នជយប ញដល រ ង ក ក ើន
ដ កច រប ើនផលត ព រ ប ើត រ រ រ ើអស
ស នពល ធន ន ដ កច នង រ ើក កម សជវ ព
ស ចអគ ម បត ហន នហន ន យករដ ម ះ ច កម ងក ងពធបទសន តបកសរប រ រកសកម រ ញ នង ទ ២០១៣-២០១៤ នងទស រ រ ២០១៤-២០១៥ ល
សន សទចតមខ ជ នភ ញ
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ០៣
នងសខ ល ពរស របស ជនកម ។ ព ស រ
តបន យ ព របស ជន ល ម រ យ ត
ន ប ញ អ ព នថយចះព៤៧,៨%
ក ង ២០០៧ មក ម ១៩,៨% ក ង ២០១១ ល ើ ឱ
ស កម ទទល នច ត កទ៤ក ងពភព ក ង
រ តបន យ ព របស ជន។ វ ន រ ល
ន យ ើន វ ន ក ញ ស ប ើន ផលត ព
ពពធកម កសកម នង ណជ បនយកម កសកម ព ស រ
ក ឱ អនវត នវ ល ន យ ជរញ ផលត កម វ នង
រ ញ អង រ លកន ងមក ន ើឱ វសយ វ អង រ
ន រវវឌ រក ច ើន គរកតស ល។ ក ង ន ព ះ
រវន គ ក ងវសយ កសកម គ ម រ ឱ ន រ ប ើន
ើងប ម ៀត នវ ធន ន ហរ វត នង ប ក ស ស ប
រ អនវត វ ន រ ល ន យ ះ។ រ ជរញ រវន
គ ឯកជន ក ង វ សយ កសកម ក ចណច គជយមយ
ដធ ង ស ប ើង ើម ប ញ នវ ត វ រ ផ តផ ង ង
រ វត ត ើម ស ប ឧស ហកម ល វ ន ព
ករណ នង បន ើន ើង ល ងមខ នង ើសព ះ
ៀត គ ច ប ើន រ ញ ផលត ផល កសកម កម
នទផ រ អន រ ត។ ន យ រមវសយកសកម នស ន
ពល នវត ព នង នឧត ម ព កត ង ស ប
ទផ រ កសផល នង វត ត ើម ក ងតបន នង ើ
កល ក រម ន៖ ផលត ផល វ អង រ នងកសផល
ន ដឡង ម ត ស ក យ ស ក ៀង ផលត
ផលជរ ស ធម ត ផលតផល សត នងផលត ផល
ើម។ ើងក ន បរចមក ើយ ក ងរយៈ លប ន
ចង យ ះ អង រ កម ន យ ស ស នង ន
រ ទទល លពទផ រអន រ ត នវ គណ ព អង រកម
ព ស ទ អង រ អបកម ពជ រដល ទទល ន
ច ត ក ញ ខ១ ើពភព ក (The world’s
Best Rice) ក ងរយៈពរ បៗ គ ក ង ២០១២នង
២០១៣ ើយឥឡវ ះក នប ញនវពជ វ ដ ើប
មង លថ មយ ៀត ជន កសករ ដះ ផង រ។ គជយ
ល ើងទទល ន ង ើ ះគ រមច ក ងធ
ង រ រ វ វ លក ណៈ វទ ប ក ស
វ វ ើម អភវឌ ។ ើង វ ើ ន រ វ
វ ះគមន ន រ អភ វឌ ។ តឱ ស ះ ខ សម
តសរ ើរ អង ព វ វ របស សងកសកម
រ ញ នង ទ ព សវទ ន វ វនង
អភវឌ កសកម កម (CARDI)។
មរ យ រណរបសឯកឧត មរដ ម អក បន នប ញឱ ើញ វសយកសកម នរក លត ស គរឱ
កតស ល ស ប ២០១៣ ះ លក ង ះ បរ ណ
ផល វសរប ើង ទទល ន ង ៩,៣៨ ន ន នង
ចសល វ ង ណ៤,៨២ ន នឬគត អង រ
សរប ន ង៣,០៨ ន ន ល ះ គ គ ជយ មយ
ដធស ប កម ម ង នប ញឱ ើញ ង ត ក
អព រខតខជរញ រ រ បង ប ើន ផល ជម ះ រ ើង វញ នវ
ដ ល នខច ត យ ះទកជននទក ងនង ង
ស ត រ ស ល រច សម ន ក ដច រអភវឌ ពន
នងម ង ៀត គ យ យ ព ស រ
ឌត របស កសករ ើ រ រ ប ង ច រ រ ៀប
ច សហគមនកសកម រ ស ប រ ប ក ស រ ស ប រ
ពជ ល ន ទន ផល ខ ស រប ើនរដវ នង រអនវត ពន
ពលវប កម មប កវទ ថ ើម។ រម ើង ច យ
ត ន ផលត ផល វ ព មយ មយ ន រ ើន
ើងគរ ទ ទនៈ ព ស ក ង កឡង ល ២ ទសវត រ
ចង យ ះ ើយ ផលតកម វ ផលតកម ចម ង
មយ ស ប ង ជវ ព ជន ជន បទក ង ស
កម នង រ ញ ើម ក ើន ដ កច ។ មយ ះ
កដក សងអ ើញចលរមក ងពធបទសន តបកសរប រ រកសកម រ ញ នង ទ
២០១៣-២០១៤ នងទស រ រ ២០១៤-២០១៥ លសន សទចតមខ ជ នភ ញ
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ០៤
ខ ពនត ើញ សង កសកម រ ញ នង ទ ក
ន ជរញ ផលត កម កសកម ើ បមខ ញ ព ស រ
បង ប ើន ផល ដ យទ ន ទ ដ ស
ល កពង នសន ះមយគរឱ ប រម ណនង ដ ឧស
ហ កម ង ៀត កដច រ ច មសត នង រវប កម ផង រ
ល មន ម ច ើយ តប ន នង ត វ រ ង
ក ង ក ប ះ ម ង ច សល ស ប ញ
ៀត ផង ។ ព រ ើកកម ស ផលតកម វសយ កសកម
សងកសកម រ ញ នង ទ ស ច ន នវ ច ប
ស ពសហគមនកសកម ើយ ននង កពង ៀបច ចក ង
ច ប ស ព ស ច បស ពសខ ពសត នងផលតកម សត
ច បស ពដកសកម ចក ង ល ន យ យទ
ស ពវសយច មសត នងលខត បទ នគតយត ងៗ ៀត
ផង រ។
- ឯកឧតដ ម កជ វ អស ក ក អន ក ងក ញ ! មខ ម រដច ន ៀប ប ង ើ ខ ន
សទដ នយម កប យក សង ម រ ើក កម ស ផលត
ព ពពធ វបនយកម នង ណជ បនយកម កសកម គ
ទ ពចម ង ងក ង ន ព ដ កច បច ប ន នង
អ គត ដច ន ៀប ប ងលម ត ក ងយទ ចត
ណដ ក លទ៣ របស ជ រ ភ ល។ ក ង រត ះ
នង ក ង លបណង រមច កប ម ើអ ល ើង
ននង កពង អនវត ម អន សន គន ះ ល ខ ប ន
ផ ល ជន ល កន ងមក នង ើម បន ជរញដល រអភវឌ
ើវសយឱ ន ន សន ះ ង ដល ក ើន ដ កច
កម ះ ខ សមយកឱ ស ះ ផ លនវ អន សន ក
ង មយ ចនន ើម ើ មល ន រ អនវត នង រ
ក រ កនវ គនត ថ ៗ ប ម ៀត នដចត ៖
១. វបន ប ើនផលត ព វ នងដ ងៗ
ៀត មរយៈ រព ង ព ក នង ចរ ព ពន
ប ក ស នងពត នទផ រកសកម យជរញ
ង ះឲ នរច សម ន ដលមល ន ឃ-ស ត ើយ
ផ រ ប មយនងប ញស ចត នង គ ល ន រ
កពន រ ើកកម ស រ វ វ នង អភវឌ ើម ប ើន
ផលត ព នងបន ា នង រ ល ស ត រ
ផលត នង ើ សពជ ល ន គណ ព មរយៈ រ
អភរក នង ើ សធន នពន ដ ើយតបនង ចក
វ រទផ រ រក ង នង រ រច សម ន ច
ព របន លម ពន មលនងទក កកសផល រ
ៀបច នង ស ល ប ខណ គតយត ស ប ប ង រ
ផលត ពជ រ ើ ស តចលកសកម មប ក ស
រ ៀបច នង ព ងសហគមនកសកម នងសហ គមន ើ
ស ទក ជរញ រអនវត ពន ផលតកម កសកម មកច
សន រ អ នវត កសកម ល (Good Agricultural Practice)
នង រ ប ងដកសកម ម ង រ អភវឌ ធន ន មនស
ស បវសយកសកម ។ ទន មនង ះក វបន ជរញពពធ
កម ដ កសកម មរយៈ រ ើក កម ស រ វ វ នង
អភវឌ រផ ព ផ យមខដ ថ ៗ ល នស នពល
ស ប ដះ នង រ ញ ើម ក ញ អ ក វន គ
ឯកជន។
២. វបន ើកកម ស ណជ បនយកម មរយៈ
ជរញ រអនវត ច ប នង លន យ រព ង យន
រ បន ើម ជរញ រ ើ ណជ កម នង រ ញកស
ផលរម ន រអនវត កប យ សទ ព នវច បស ព
សហគមនកសកម រ ើកម សសមត ព វត ត ើម
ផលតផលកសកម ផលតផល ស ច ស ប ើ ស
ក ង កជនស រ ចលនងស ប ញ មយនង រ
ឯកឧត មបណ ត អក បនអក បន រដ ម សងកសកម រ ញនង ទ ងក ងពធបទសន តបកសរប
រ រកសកម រ ញ នង ទ ២០១៣-២០១៤ នងទស រ រ ២០១៤-២០១៥
លសន សទចតមខ ជ នភ ញ
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ០៥
នទទលត ប មសម ប។ រ លម នវកច ស ល
ណជ កម រម នយន រ ក ញចល មយ រ ើក
ស យ ព គ រ ង កសករ នង ណជ ករ កដច រ ើក
ស យ ព គ រ ងកស-ឧស ហកម តធ នងកសកម
លក ណៈ រ។ ទន មនង ះ ក វគតគរអព រប ើន
ផលត ព ដ ស លភម ថ ៗប ម ៀត ឱ ន
ង បរ ណ នងគណ ព យយកល មផលតផល
ច កពត នងស រ តកពងស ។
៣. ព ង នងព ក ព គវសយ រណៈ
នង កឯកជន ើវសយកសកម ើម ើក កម ស ផលត ព
ពពធ វបនយកម នង ណជ បនយកម កដច រ ើក
កម ស រច មសត នង រវប កម រ ក ង រ ក យ
តចលកសកម ដច ពជ ជ កសកម ឿងយន កសកម
រផ តផ ងទក។ល។ ម ង ប ក ស កសកម
នងប កវទ រផ លឥណ ន រផលតពជ នង ចណ
សត បសសត នង ើ កសធរកច មយកសករ នងសហ
គមនកសកម ឱ នលក ណៈ មលផ មរយៈ ពន ផលត
កម កសកម ម កច សន ើម រ ព រផ តផ ង
កសផល នទផ រ ងបរ ណនងគណ ព។
៤. វ ើកកម សនងជរញ រច មសត ម ប
រប ព ឲ ន រអភវឌ នង ន សទ ព ដ កច ស បផ តផ ងត វ រក ង កនង រ ញ យគត
គរដល សវត ពចណ រ នងកច ដ ើរ រទផ រ។
ើម ស ច ននវ ល ះ វ ន ន រយទ
ស ព ផលតកម សត នសម ប ម ន ព
ក ង(ច ម លក ណៈ រ-លក ណៈឧស ហកម )
នង រជរញច បស ពសខ ពនងផលតកម សត ឱ ន ប
ើម ផលតកម សត ក ង កឱ ន រអភវឌ ង
ើង មយនង រ តបន យ រ ចល។ ប ម ើសព
ះ វ ៀបច រច សម ន អង ព ផលតកម នង បសព ល
ឲ នសម ប ើម ប ង វសយ ះឲ ន ររកច ើន
កប យ សទ ព រ រ ខ ស ប ម ក ទ ង
រដ លរបស ជរ ភ ល ន សខដមនយកម នងអនវត
ននវ តព កច អន រ ត ក ង ល ប ើនផលតកម សត
ប រ ទប ត រ រ ជវត នងសខ ពសត នងសខ ព
រណៈ យមន វ ស ស អព រ ឆ ង ល ល
ជង យ បក ះ ើយ ស ប ស ល ចល សត
ណជ កម សត នង ផលត ផល ន ើម ក ើតពសត ប
វអនវត ឲ នមង តនវវ ន អ មយ នង ភត ម អ ម យ
ើម រ រ ផលត កម សត ប ើនជវ ពនងសខ ល ព
របស ពលរដ នង ដ កច ត។
៥.ក ងរយៈ ល៣ ចង យ ះ បរ ណ ស រ
កសកម ចល នង ើ សក ងផលតកម កសកម ដច
ជកសកម នង កសកម ន ើន ើងព៣ ៥ដង ៀប
នង ២០១០។ ន ព ះ នឆ ះ ប ង នវក ើន ច
ក វ រ តចលកសកម ក ងផលត ក ម កសកម បច ប ន
លកពង វ ន ព កសមត ព ផលតកម នងពពធកម
កសកម ប ម លន យ នងយទ អភវឌ
វសយ កសកម របស ជ រ ភ ល ។ ប ចណច លគរឲ
កង ល ះគ រ ប ងនង រអនវត ច បក ងសកម ព
ណជ កម កសកម នង ជ កស កម ល វយកចត ទក
កបន ព ង នង ើកកម សសមត ពអង ព ប ង
នងយន រអនវត ច ប ឲ ន រង ។ ព ស សង-
បន កពន ធរ ក ម ត អង ពជ ញ នង
មន រ កសកម ជ ន- ត វ ជរញវ ន រ ត ពនត នង
អនវត ច បឲ នមង តច ះសកម ព ើស កពន
កសកម នងជ កស កម ះ។ ច ះ មខ រ អនវត កម វធ
ផ ព ផ យអបរដល ណជ ករនង ជវករ ល អ កលក
កដក សងអ ើញចលរមក ងពធបទសន តបកសរប រ រកសកម រ ញ នង ទ ២០១៣
-២០១៤ នងទស រ រ ២០១៤-២០១៥ លសន សទចតមខ ជ នភ ញ
ក យ តចល កសក ម នង រ ើក កម ស រយលដង
ដល មកសករ ល អ ក ើ ស ល នវ តចល កស
កម ក ស ន ល វ បន យកចត ទក កនង
ជរញអនវត ។ ទន ម ះ វ ត ទក ពន រ រ រម រ ង
ផលតករ ណជ ករស រកសកម នង កសករ ើ សស រ
កសកម ម ងសមត កច ប ង ស រ កសកម គ
គ ដ ន រៈស ន ល មន ច ត ចព ន នងប ើ ត
ននវ ន ចម ង ច ះ ដង ព ត កដ ឲ ដល កសក រ ក ង រ
ើ ស ត ចលកសកម ឲ ន ម វ មក ន ត
ប ក ស ើ ម ន នវ សទ ព នង សវត ព ក ង
ផលត កម កសកម ើយតប ម ល សវត ព ង
នង រ កត ង ទផ រ នង យ ក រប ើន រ
ញ ផលត ផល កសក ម កប យ គណ ពនង សវត ព។
សង កសកម រ ញ នង ទ វ ន វ ន រ
ក ង ើម ទប ត ប ើ នង ជកសកម ឬ រ ត
គមកសកម ង ៀត ល ចបង ឱ ន ផល បះ ល ដល
សវត ពផលតផលកសកម នង ង រ នង កពង បង
នវ ប ឈម ច ះសខ ព រណៈ ល ើង ង
អស វ ត រ យក ចត ទក ក ទ បផត។
៦- សងកសកម រ ញ នង ទ វ ន
លន យ ើកទកចត ដល សប កម សហ ស ធន
តចនងមធ ម ល ន មល នផលតកម តចលកសកម
ធម ត ក ង ក នង ើកទកចត ដល ម កស ករ ល
ើ ស តចលកសកម ធម ត ង ើ ក ងផលតកម
កសកម មរយៈកម វធផ ព ផ យ អបរ ល រណ
ប ក ស នង រអភវឌ បទ នគតយត ស បចក វសយ
ះ។ ើម ើយតប ម ល រជរញ ផលតកម វ
នង រ ញអង រ ២០១៥ ង មខ ះ សង កស
កម រ ញ នង ទ វ យក ចត ទក កព កសមត
ពផលតកម កសកម ម រយៈ រ ជរញ រអភវឌ សហ
គមនកសកម ើម មលផ នង ប ើន ម ពក ងផលត
កម ើយតប មត វ រ ទផ រ នង វ ើកកម សម
យ ផលតកម កសកម ម រយៈ រ ើ ស ឿងយន
កសកម នង ើ ទ ើប កម យន បនយ កម កសកម ប ម
ន ព ក ង បរ ន ះ ច
កម យ វ យកចត ទក ក ប ងគណ ព ប ក
ស ឿង យន កសកម ល ចលនង ើ ណជ កម
ក ង ក ឲ ន សម ប មស ង រ ប ក ស នង ច
ផ លផល ច ញ ដល កសករ ល ើ ស ឿងយន
កសកម ។ ព ស វ ើកទកចត ដល រ ផលត
ឿង យន កសកម ក ង ក ល គណ ព ន
សមត ព ខ ស ច យ ើមតច យ ល ើ ស
នង ម ង សទ ពខ ស ក ងផលតកម
កសកម ប ពដ ក ល ដះ រហត ដល រ មលផល
នង យ ល មលផល។
៧-បន ជរញ រអនវត យទ ស ប រអភវឌ
សធម ត កម ២០១១-២០២០ នង បន ជរញ
រចង ងសហគមន ស រឱ នរង យប ើន
រជយ ក ប ក ស ព ស រ ើស សពជ
រ រព លជង រ មលផល នង រ នង
វជរញ រអភវឌ ស កសឧស ហ កម ើដសម ន
ដ កច ល ជរ ភ ល នផ លឱ វន គនក ង ក
នងបរ ស ស ប រ អភវឌ យ ង យធ នងម ង
ស ប ើ ស ល រ អភវឌ ស រ ក ង តបន
ស ប ើន ច កត ឱ ន សទ ព ដ កច យ
ប ប ងព រ លម គណ ព រ រ ចខ ប នង
រ ើ ណជ កម ផលតផលជរ សឱ សម ប មស ង
រអន រ ត។ ើម ឲ ច រ ស ន រកវបលកម
ទ ើប ើយ ើរឱ នសមយវទ ផង នងក ឱ ស
កដក អ ើញចលរមក ងពធបទសន តបកសរប រ រកសកម រ ញ នង ទ ២០១៣
-២០១៤ នងទស រ រ ២០១៤-២០១៥ លសន សទចតមខ ជ នភ ញ
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ០៦
របសកម កពង ន ស ប រអភវឌ ច រ ស ល
ជរ ភ ល នផ លដសម ន ដ កច ផង ផ ល កម សទ
ដជន ពល រដ ផង ះ រ ដះ ថ ចគ វស ត
ស ងពជ ើម ទន ផល ើន ើង។ ចណច ះ វទ ន
វ វ សកម គប សហ - រ មយ មហន ល
ទទល ន ដ សម ន ដ កច យ ើ សពជ ស
ល ន ទន ផល ខ ស។ ទន ម ះ វព កទ ង មន រ
ព ធន ព ង ប ក ស វទ ស នង ប ើន
សមត ព ប ងច រពជ ស ងពជ ប តពជ នង
ផ ព ផ យ ឱ ន សម ប ងបរ ណ នង គណ ព ។
៨- យ រ ទ ងសជ វសយជលផល
ដ ក លទ២ ជរ ភ ល នស ចលបឡត ទ
ងអសទកស ប ពលរដ ើ ទ លក ណៈ រ
នង ើ ក ងអភរក ជលផល ។ ក ង ន ព ះ វបន
អនវត អន សន ង៧ចណច ល ជរ ភ ល ន ក
ឲ អនវត កន ងមក។ ទន មនង ះ វ បន ៀប ច ះប ល
ទលក ងអភរក នងក ង ទ រឱ នច ស
ស យសហ រ មយ សង បន កពន នង រដ
ល ក ម ត ម ង វព ង រប បបទ ើស
នង រ រក ង អភរក ជលផលឱ ន ច ត។ តព
កច មយ ៀត លមន វ ើលរលង នង វអនវត អច យ
ះ គ រចលរម ន មន នព ធរ ក ម ត
គណៈ ប រ ឯក ព ត ង ក នងកងក ង ប
វធ រម ងសហគមន មល ន ើម ជយទប ត នង
ប ាបបទ ើស ជលផល នង រក ធន ន ជល ផល ឱ ន
គងវង ។ វបន ខតខព ងសមត ពរបសសហគមន ទ
ល នប ើត ើងរច ើយចនន៥១៦ សហគមន ឱ ន
រង យ សហគមន ទ នបទ ើសជលផល
ងទក បនងសម ស រ យកចត ទក ក ជរញ រ
អភវឌ ន រវប កម ប ទដច រច ម ងទក ប
នងសម ព ស ក ង ះ ក ង រ នងក ង ម
ន ព ក ង យ ើកទកចត នងជរញ រ ច ម
តតច លក ណៈ រ។ ចណច ល វយកចត ទក ក
ប ម ៀតគជរញ រប ើត នយ ផលតកន ពជឱ ន
ើន ក ង ើម ត វ រ ក ង ក នង រ ៀបចប ើត
សហគមន ះ ជ ក ឱ ន ើន ម ៀត ម ឃ
ទ ង ស ះ ះ វធ មយច យទនតច
ើយ ើឱ សបរ ើង វញ ម ង បន ើ រ សក វ
វពផលស កធម ត ងទក ប នងសម ឲ ន
ច ស ស ស រ ើ សធន ន ជលផល កប
យនរន រ ព។
៩- វប ប ច ត រ ប ន ដត ហមពទ រ ភ
យកដ ើ ើ កម សទ យ ទ០៧ ឧស
២០១២ ើមនដ ះ វទទល ស មច សស ព
ើ ។ សមអ វ វឱ ពល រដ ង អស ចល រម ើម
ើ បទក ង ើយ រព ងសហគមន ើក
ដច សកម ព ទ ព ល វ អនវត បន រម ង រ ក
ប ល រ ើកសរក កម នងកសកម បអភរក ក ងកម
វធអភវឌ នសហគមន ើ ើម ជយ ើក កម ស ក ត
ជវ ពរស របសសហគមនមល ន ឱ ន ើរ
ើង។ ទន មនង ះ ក វបន អនវត ឱ ន សទ ព នវ
បទ ប ល ខ ន ក ល ថ ៗ ះអព រប បបទ
ើស ើ ប ទ រម ង ើ ញងឱ ន សទ
ព បផត ។ ព ះ អង ព ជ ញនមយៗ ល កពន
វបន ចះពនត ង ត នវសកម ព វន គ របស
ម ហន ល ទទ ល ន ដសម ន ើម ដល
កច ដ ើរ រ សកម ព វន គឱ នសម ប ម
ន រ ផង របង សម ន ដ ជន រដ ម លកណត
នង រ ទប តនវ ព អសកម ងៗ ល ច ើត ន ក
ទងនងដ សម ន ផង។ ប ម ើ ះ វបន ជរញ រ ក ណត
វកត យសអ ើញចលរមក ងពធបទសន តបកសរប រ រកសកម រ ញ នង ទ ២០១៣
-២០១៤ នងទស រ រ ២០១៤-២០១៥ លសន សទចតមខ ជ នភ ញ
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ០៧
ទល ន ើ ើ ច ត កនង ចះប សម ត
ើ អច យ នង រ បន កណត តបន ើ ចរល
ើម ើ រ រ ដះ ឲ យ តបន ើ នត ើង
វញ។
១០- យ រ លសកម ព“ ដះនងច ម”
កច រស ល របសវសយកសកម នទ កទនង ង ជត
ស ទ មយក ធម ត ព សក លក ខណ
ស ត ល ចត វឱ ន រយកចត ទក ក ើ
វ ន រយទ នងសកម ពស នៗ ើន ល ន
ព តស ប ើយតប មយ រ ល ស ត។
សងកសកម រ ញនង ទ វយកចត ទក ក
ព ងសមត ព បននង ធន ន មនស ើម ជយអភវឌ
សមត ពធន នងបន ា មយ រ ល ស ត
ដលសហគមននង កស ក រ លស ត តបន យរង ះ
ក ងទ ង ស។ ះប សកម ើងមន ន
សអភវឌ ន រ ប ញ ឧស នផ ះក ក ើន ង
សមត ពស ត បយកក ប ភពធបផត រប ញ
ឧស នផ ះ ក ក របសកម ើងគ ញមកពវសយកសកម
នង ក កពន មយចនន លស ត មយ ធ រ
របស សង កសកម រ ញ នង ទ។ ដ ះ សង
កសកម រ ញ នង ទក វយកចត ទក ក ដល
រ អនវត វ ន រយទ នងសកម ពអភវឌ កសកម
ន ព ត មយ ស ត (Climate Smart Agri
culture) ល ន រ ប ញ បនតច ើម ើកកម ស
រចលរមវ គ នរបស ស ើង ក ងសកម ព ត
បន យ រ ល ស តប ម ៀត។
ក ង រត ះ ជរ ភ ល នជ ឿ ងមត
ឯកឧត ម កជ វ ក ក ម ប
ល ប ករបស សងកសកម រ ញ នង ទ
បន កពន ធរ ក ម ត នងបន អនវត យ
យកចត ទក កខ ស នង កប យ សទ ព ើកច រ
ងអស ះ ើយ សមទ ផល ថ ៗ ល នងទទល ន ះ
ពត នងរមច ក ងស ន ដលកច អភវឌ នងវបល
ព ើមល ន ន ទ យ ង មន កប យ
សទ ព នង នលក ណៈ ន អ យផលដល រ
អភវឌ សង ម ដ កច ត កប យ ចរ ព ើម ជរញ
ល រ តបន យ ព របស ពលរដ ក ង
អ ង ១%ក ងមយ កដច ល ងៗ ៀត ល
វ នកណត ក ង ល អភវឌ នសហស វត រកម
ក ទ ងសជ ក ង វសយ ើម ៀមលក ណៈ ប
ង យក ង រ ើស ហរណកម កម ន ស ជ
ក ង តបន នង ពភព ក យ ក ើស ល យទ
ចត ណគអភ លកច ល ។
វកត យសអ ើញចលរមក ងពធបទសន តបកសរប រ រកសកម រ ញ នង ទ ២០១៣
-២០១៤ នងទស រ រ ២០១៤-២០១៥ លសន សទចតមខ ជ នភ ញ
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ០៨
ឯកឧតដ ម កជ វ អស ក ក អន ក ងក ញ ! ថ ម ង ៀត ខ សម តសរ ើរនង យត ខ ស
ច ះ កដក ម ជ រ ងអស សង កសកម
រ ញនង ទ ល នខតខ ង ងចលរម
ច ក ងស កស នង ន រត ទទលខស វ
ខ ស ក ង រស ច នងក ងសមទ ផល ក ងវសយ
កសកម ើយ សម បន នវ ណដ ល ះឱ ន ើរ
ម ៀត ើម ជម ះ លឧបសគ នងស ច គជយ ម
ទស ល ន ើក ើង។ ទន មនង ះ ខ ក សម អ វ
វ ច ះ សង- បន កពន រដ ល ក ម ត
កងក ង ប វធ គ អភវឌ ន អង រ ត អន រ ត
វសយឯកជន នងសហគមន សមបន ចលរម ម ប
រប ព ក ង រ ជយ ដល កសករ នង រ រ អភវឌ ន
វសយ កសកម ត ឱ ន ររកច ើន ល ប នង កប
យ សទ ពខ ស ព ស រ ើស ហរណកម ក ង
បរបទ កល វបនយកម នងសហគមន ន
២០១៥ ះ។
ក ង ឱ ស ះ បនង សន តកសកម ខ សម
តសរ ើរច ះ សងកសកម រ ញ នង ទ
ល ង យចត ទក ក ៀបចសន ត កសករទ ង
ស ៀង ល ក ងបណង ប ញ ឱ ើញព រពត
ព ស កប យ គនត ឌត យច ះដង
របសខ នឱ ប ម រ អភវឌ ប កវទ យត ង ចក
វសយ រក រ កត ង ងបរ ណនង គណ ព ក ង
រ ើ កស- ណជ កម ។ សកម ងអស ះគពត ន
ប ញឲ ើញ ងច ស នវ សកម ព កត ង របស
កសករទ ង ស នង របង តឱ ន ជត រ ងអ ក
ប ក ស នងបងប ន កសករ ល អ ក ទទល យកប ក
ស ន វត ក ង ើម ប ើន ផលត ព ផលតកម
នង ើក កម ស ជវ ព រស ឱ ន ល ើរ ើង។
មននងប ប ខ សមអ វ វ ថ ម ង ៀតដល
ឯកឧត ម កជ វ អស ក ក នងអង សន ត
ង មល វចលរមអនវត ឱ នសកម មចណចគន ះ ង
យ ល ន ើក ើង ម ង ខតខ ក រ ក ពត ន
ច ះដង នង បទព ធន លទទល នពសន ត
ះដលម បគ លក សហ វក ស ប រ លម រ អន
វត រ រ នង រកច របសខ នឱ នល ើរ ើម ន
ស ច ន សមទ ផល ថ ៗ ប ម ៀត ម ល
កនតក ងយទ ចត ណ ដ ក លទ៣ របស ជ
រ ភ ល នត ល ទ៥ រដ ស ។
ទប ប ះ មយនង រ ស បទសន ត
បកសរប រ រកសកម រ ញ នង ទ ២០១៣
-២០១៤ នងទស រ រស ប ២០១៤-២០១៥
ល ះ ខ សមជនពរ ឯកឧត ម កជ វ កឧក
អស ក ក រ នស ត នងជនរម ត
ងអស ក ងឱ សបណ ចល ថ ណ ត មម
ឆសក ព.ស ២៥៥៨ សម កប យពទ ពរ ង ៤ រ
គ យ វណ ៈ សខៈ នងពលៈ កប ង ត ើយ ។
សមអរគណ!
ស ចអគ ម បត ហន នហន ន យករដ ម ះ ច កម គលរ នដលកសករជយ
ភ ក ងពធបទសន តបកសរប រ រកសកម រ ញ នង ទឆ ា២០១៣-២០១៤ នង ទស រ រ
២០១៤-២០១៥ លសន សទចតមខ
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ០៩
សនទ រក ឯកឧតត មបណ ត អក បន រអក បន រដឋ ម ត សងកសកមម រ ញ នង ទល ងកន ងពធបទកចច ជបកសរបលទធ ផល រ រ ២០១៣ នង ើកទស
២០១៤ របសអគគ យក នកសកមម
ទ១៧ មក ២០១៤
The Agriculture Magazine ៦៣
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ១០
- ឯកឧត ម ក ក ងក អង ពធ ងឯកឧត ម ក ក ងក អង ពធ ង
មល ទ មល ទ
ះ ខ នកត យសនង ចក មនស រក យ
អ កប រ យ នចលរមក ងពធបទកច ជបកសរប
លទ ផល រ រ ២០១៣ នង ើកទស ២០១៤ របស
អគ យក នកសកម ល ះ។ ខ សមស ងនវកច
គមននង យត ខ សច ះ កដក សងកសកម
រ ញ នង ទ កដក អគ យក នកសកម
នងប អង ព មឱ ទ សង នងម ជ រ ប
ន ក ល នអ ើញចលរម ង ើនកះករក ងពធ
ះផង រ។ រចលរម ះ រពត នឆ ះប ងនវ រត
ទទលខស វខ សរបសឯកឧត ម ក ក ងក
ក ង រចលរម ងយល ប ននវ ន ពរម អនវសយ
កពន ម បខណ សងកសកម រ ញ នង
ទ។
ខ សម តយកឱ ស ះ ស ងនវ រ តសរ
ើរ យ ះច ះកច ខតខ ង ងរបសឯកឧត ម
ក ក ងក កដក នងម ជ រ ប
ន ក អគ យក នកសកម ងអស ល នខតខ
តសប ញ រកច របសខ នក ងរយៈ ល៥ កន ងមក ះ
យ ល ល យក ន នង លម ដ
កសកម វ ន ជរ ភ លដ ើង អគ យក ន
កសកម យ ចប ល យក ន ឿងយន កសកម
នង យក នផ ព ផ យកសកម មរយៈអន ត ខ
១៨៨អន .បក ចះ ទ១៤ វច ២០០៨។ ទន ម
នង ះ ខ កសម យត ខ សច ះកច សហ រល នង រ
ជយឧបត ម ប ប ងព សង- បន កពន ធរ
នដ បល ប ក នង គអភវឌ ល នចល
រមច ក ងសកម ក ង រអភវឌ វសយកសកម ឱ ន
វឌ ន ពល ើរពមយ មយ ន យ រម នង
ន យ យ កច ះ រ របង ប ើនផលរដវវស
២០១៣កន ងមក ះ ើ ះប វ ន ឈមនង ះ
មហន យទកជននទក ងនងជននទ គង ក យ។
- ឯកឧត ម ក ក ងក អង ពធ ង- ឯកឧត ម ក ក ងក អង ពធ ង
មល ទ មល ទ
ខ សម ើ រកតស ល វសយកសកម កម
លបច ប ន ះ ននងកពង ះជ ន មខ កប
យក សង មខ ស មយនង គជយទទល ន បន
ប ប មរយៈ រអនវត កម វធ ើកកម សផលត ពកសកម
នងពពធ វបនយកម កសកម យ ចរក នក ើន
លត សក ងក តព៤-៥%ក ងមយ ក ងប ន ចង
ឯកឧត មបណ ត អក បន រអក បន រដ ម សងកសកម រ ញ នង ទក ងពធបទកច ជបកសរបលទ ផល រ រ ២០១៣នង ើកទស
២០១៤ របសអគ យក នកសកម
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ១១
យ ះ ព សផលតកម ដ ន រ ើន ើង
ល ប ង ដ ដះ បរ ណផល នងទន ផល ល ើឱ
អនវសយដ រក ត ង អនវសយចម ង យ
ចលរមច ក ណ៥៤% រចលរមច ករបស
វសយកសកម ក ងផលទនសរប ត (វសយកសកម ចលរម
ច ក ២៧,៥% ផលទនសរប តក ង ២០១២)។
ក ង ក ង ២០១៣កន ងមក ះ ះ
នទទលរងឥទ ពល ះទកជនន ល ន ើឱ ដ
ផលតកម ដ វ ណ១២៨.៩៨១ ហក ខច ត
ក យ កផលតកម ដ វស ច នលទ ផលគរ ទ
ទនៈ។ មលទ ផល រ យត ប ះ សន
លព ទ២៥ ធ ២០១៣កន ងមកថ ៗ ះ ទន ផល
វ មធ មទ ង សស ច ន៣,១៥៨ ន/ហត
(គត ងរដវ ងនងរដវវស ) នងបរ ណផល វសរប
វ ន ន ន ន ង៩,៣ ន ន។ មយនង
បរ ណផល ះ សងកសកម រ ញ នង ទ
ន ើ រគណ ន ន អពតល ព ង ស ប
២០១៤ នប ញឱ ើញ កម នង នអត ក
ងគត អង រចនន ណ ង៣ ន ន ើយ
ើគត វ នចនន ណ៤,៧៨ ន នស ប
ប ើឱ រ នង ញ។
ទន ម ល មយ ះ រ ៀតចលទផ រ
ផលតផលកសកម កម ព សអង រ ក នសន ះ ើន
ើងគរឱ កតស លផង រ។ មរ យ រណរបសអគ
យក នកសកម ក ង ២០១៣កន ង ះ នផលត
ផលកសកម ចនន៤៦មខ ល នបរ ណសរប ង២,៩
ន ន វ ន ញ ផ វ រ មរយៈ រ ើសវ
បនប ភត មអ មយ។ ផលតផលកសកម ស នៗរម
ន៖ ចណតដឡងម ( ង១ ន ន) ដឡងម ស
( ង០,៦៧ ន ន) អង រ (០,៣៧ ន ន) ស ស
(០,២ ន ន) ត ហម (០,១៦ ន ន) ប
យចន (០,០៨ ន ន)។ល។ ងអស ះ ភស
ងឆ ះប ងអព គជយ ប ើរៗ រអនវត ល
ន យនងវ ន រ កពន នង រ ើកស យវសយ
កសកម ល ត ើ រប ើនផលត ព ពពធ វបនយ
កម កសកម នង ណជ បនយកម កសកម ។ ច ះ រ
ញអង រ ើញ នក ើន ង ងគ ន ើនព ង
០,២ ន នក ង ២០១២ រហតដល ង០,៣៧ ន
នក ង ២០១៣ លគ ើន នចនន១៧៣.១៣៩ ន
ឬ ើនង៨៤,១%។ ើ ើងបក យ ពនត ក ើន
រ ង ២០១១នង ២០១២ ះ ើញ ន ម
១,៩%ប ះ។ ចនន ស ចលអង រពកម ក ន
ើន ើង ល បផង រគ៖ ក ង ២០១១ នចនន៤៨
ស ២០១២ ន៥៧ ស នងក ង ២០១៣ ន
រហតដល៦៦ ស ល គ ើន សក ងសហគមន
អរប។ លទ ផល ះក នប ក សកម ើង ះ
ជ ន មខ នមយជ នធក ង រ ើឱ ពភព ក ន
លអពអង ររបស ើង ល មខ ជរ ភ ល ន ត
ទក ស ស ស បកម ។ មយនងយទ ពពធ
វបនយកម ដ កច មរយៈ រប ើតបរ សអ យ
ផលស ប រវន គនង រចលរមរបស កឯកជន ម
មយនង រអភវឌ រច សម ន ងៗដច ៖
ពន ឥណ ន ពន ច ព ពន ដកជ ន ពន
ស កទកនង ើង នក សង ម ទផ រផលតផល
កសកម របសកម ពត នង វ នព កប ម ៀតក ង
ងមខ ះ ព ស រ ញអង រ ដឡងម ត នង
ស ក។ល។
- ឯកឧត ម ក ក ងក អង ពធ ង- ឯកឧត ម ក ក ងក អង ពធ ង
មល ទ មល ទ
ឯកឧត មបណ ត អក បន រអក បន រដ ម សងកសកម រ ញ នង ទ ងក ងពធបទកច ជបកសរបលទ ផល រ រ ២០១៣នង ើកទស
២០១៤ របសអគ យក នកសកម
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ១២
សរបមក ើងស ត ើញ មជ នរបសកសករ
កពង ន រ លវវឌ ន ើរ ើងៗ ពទ ប
ផលត ន បហបចកឬ ផលត ើម ស ប រផ ត
ផ ង រនងក ង កមក រផលត ើម ជនញវញ ព ះ
នត វ រ ើទផ រ ងក ង កនង កនង ន
ត ខ ស។ ញ ញពសមទ ផលគរ ទ ទនៈ ង ើ
ះ ព ស កពន នងដ វ ើង ចសន ន រម
កប យសទដ នយម ើង ន ង ងអនវត នវ
សកម ពនងវ ន រធៗ កពន នង លន យ
យទ នង ន រសកម ព កម វធ ើកកម សផលត
ព ពពធ វបនយកម កសកម នង ណជ បនយកម កប
យ សទ ព ើប ើង ចស ច នលទ ផល ង
ដ ះ។ ននយ រផ ល កម នងកច អន គមន
ល ើង នអនវត ក ងនយ រប ក សសម បនង
តចលស នៗ ដច ពជសទ នគណ ពល ដល ប
កសករ ើម ប ើនផលត ពដ វនងស លដល រ
ញអង រ ននងកពង ើយតប នងអ ល ើងចង
ន ងបរ ណនងគណ ព នមយករតធ ើយ។
ះ ស ច នលទ ផល ទ ទនៈដ ះក
ើងកដង រ ដ ើរ រអភវឌ ន ផលតកម ដ ម
រយៈ រប បប ក សនង រអនវត ល ៗ ក ងច ម
កសករ ដ ើរ រមយ វ រ ល នង ម រ
ឱ ន រយកចត ទក កទទលខស វនងតសលះបងខ ស
ើម ជនះនវ លឧបសគ នង លប ឈមចម ងៗ
ើន។ ននយ ើង ន រ រ ើន ៀត ល វ
ើ ើម ទ បនងឥរ បទរបស កសករ ើងព
រ ើកសកម ម បយ ផល រ ើកសកម ម
ប ពលវប កម ើម ព ន ក ើនផលត ពកសកម
របស ើងប ម ៀត។ ខ សមឯក ព ើទស រ រ
គន ះៗស ប ២០១៤ លអង ជ នកណតដច ល
ន ើក ើង ក ងរ យ រណបកសរបកច ជ យ
ឯកឧត ម តភ ជរ ភ ល ទទលបន ក អគ យក
អគ យក នកសកម ។ ប មព ើ ះ ខ សមចលរមមត
អន សនគសប កប ម ើចណចមយចននដចត ៖
១- វខតខ វ វ រកបទព ធននងអភវឌ
ប កវទ ថ ៗ សម ប ព សគពជដ ល នគណ
ព ើម បន ើកកម សផលត ពនងគណ ពផលតផល
កសកម របស ើង ះផលត ពនងគណ ព នទ ក
ទនង ងជតស ត មយនងប កវទ ។ ក ងនយ ះ
ើង ច វខតខ ៀងគរ ធន នព ភព ើម
ព ងនងក ង រច សម ន របវន ច មកស
ន នយព ធនកសកម នងមជ មណ លអភវឌ ន
កសកម ើម ប ើឱ រ រព ធន វ វ អភវឌ នង
រប កវទ ទ ើប ះ។
២- វ មល បប ណនងធន ន ើម
ពនត ៀបច នងព កវ ល ព អបរផ ព ផ យ
ប កវទ កសកម របស ើងឱ ន ន សទ ពក ង
រ រប កវទ នង ើកទកចត កសករឱ ទទលយក
ប កវទ ង ះ ើ សឱ ន ន ទលទ យ
នងសជ ម ៀត ឬ ន យម ង ៀតគ ច វខត
ខ ើ ង បង ត ផ ព ផ យកសកម ឱ ន ន
ជតកសករ។ ក ងនយ ះ របណ ះប ល ក រផ ព
ផ យកសកម ភមឃ រ ៀបចប ើតឱ ន មណ លកស
កម ឃស ត នង កម ជ ញ ប កម យ នង
បរ រ ដច ល វ នចង លប ញ ក ងឯក រ ល
ន យស ព រជរញផលតកម វនង រ ញអង រ
វ បន ជរញនង ើឱ ើត ញ រប ង ើង។
៣-បន ជរញ ើឯក សកម ពជដ ឱ ន ង
ម ៀត ព ស វស នៗ ង១០ពជ មរយៈ រ
វ វនងអបរផ ព ផ យដលអ ក កពន ងអស។ ទន ម
កដក យក ន មឱ ទអគ យក នកសកម អ ើញចលរមក ងពធបទកច ជបកសរបលទ ផល
រ រ ២០១៣នង ើកទស ២០១៤ របសអគ យក នកសកម
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ១៣
ះបន ព ង នងព ក ពន ផលតកម នងផ តផ ងពជ
ដ ល នគណ ពល មត វ រទផ រ ធននង រ
ប ញ យស ស ពច នង រ ល ស
ត។ ប មយ ះ ខ ក នដង រ លខតបទ ន
គតយត កពន មច បស ព រ ប ងពជដ នង
សទ អ កប តពជដ មន ន វ ន ៀបចឱ ន ប
ន ើយ ថ ត តច ប ះ វ ន កឱ ើ ស ង
ព ២០០៨មកម េះ។ ដ ះ ខ សម ើអគ យក ន
កសកម បន ជរញ រ រ ះប ម ៀត ើម ប ើមអនវត
ច ប ះឱ ន ញ ញ ស ប ប ងនងអភវឌ
ឧស ហកម ពជដ ត។
៤- វបន ខតខ ើ ង ឱ ផលតកម របស ើង
នលក ណៈ ពន នង មលផ ។ ដ ះ វរតរះ ៀបច
លខតបទ នគតយត កពន ើម អនវត ច បស ពសហគមន
កសកម ល ះម ក ទស រៈ ើង ន យ
ះហស ស កឱ ើ ស មរយ: ះ ជ
ម ខ នស/រកម/០៦១៣/០០៨ ចះ ទ០៦ មថ
២០១៣កន ងមក ះ។ ើមនដ ះ ើង ន
រល កក ង រជរញអនវត កពន រម ន ង
រ រប កវទ ឥណ ន នងទផ រ។ល។
៥-ស ប រ រកសកម ធន នដ ន រៈស ន
យជវត ល ើង វ ើ ស កប យ រ
ខ សបផត ើម ននវនរន រ ព គណ ពដ។
ដ ះខ សម ើទកចតឱ ខតខជរញ រ រ កពន នង រ
ប ង រ ើ សធន នដកសកម ះផង រ ង រ
រ វ វប ក សនង ៀបចឯក រច ប នងលខត
បទ នគតយត កពន ។
៦- វព កសមត ព កត ងចលទផ រតបន
នងពភព ក កសផលកម ើង មរយៈ រជរញ រ
អនវត កសកម ល រប ើតស ង រគណ ពនងសវត ព
ផលតផល រ ៀបចយន រ តពនត គណ ពនងអ
មយ ល ន រទទល ល អន រ ត នងទកចត ន
ើម ៀមខ ន កត ង យ លប ើតសហគមន
ដ កច ន ២០១៥។ កពន ចណច ះ ខ សម
អគ យក នកសកម ព ន រ ៀបច ចក ងច ប
ស ព រ រ ររក តនងភត មអ មយ នងលខតបទ ន
គតយត កពន ។
៧-បន ខតខបផសនង ើ រ ើកទកចត ដល
កសករចលរមក ង រ កត ងប ញ គនត
ឌត មរយៈ រ ៀបចសន ត តកសករ ល ង ន
ដ ើរ រ ៀង ល កន ងមក។
៨-បន នវ ណល ក ងកច សហ តបត រ មយ
ធរមល ន មន រកសកម រ លយកសកម ក
ក រផ ព ផ យកសកម ភម កដច មន រ រ លយ
ជ ញ កពន នង គអភវឌ កសកម ដ ៀតឱ នល
ើរ ើម ើ ង ឱ បងប នកសករទទល ននវពត
នថ ៗ ប ម ៀត នស ព រណ ស ពប ក សផលត
កម កសកម ឱ នលក ណៈ ក ក ង រត មគ
ពទ យ ើម រមច ក ះ យនវប ង យ
លកសករជប ទះ។
- ឯកឧត ម ក ក អង ពធ ងមល ទ ឯកឧត ម ក ក អង ពធ ងមល ទ
ថ ម ង ៀត ខ សម យត ខ សច ះលទ ផល
កច ជ ល ន ត អសរយៈ ល២ កន ងមក
ះ នងសម ច ះទស ល វអនវត បន នង វ
ៀបចឱ ើយ ច ច ស ប អន សន ល វ
ើក ក ងសន តបកសរប រ រកសកម រ ញ
នង ទ ល ងមខ។ ខ សង ម ឯកឧត ម ក
ក ងក កដ ទទល ននវបទព ធន
ល ៗ ព ន ើយ លប បកច ជ ះ នង ក ញ
កដក យក ន មឱ ទអគ យក នកសកម អ ើញចលរមក ងពធបទកច ជបកសរបលទ ផល
រ រ ២០១៣នង ើកទស ២០១៤ របសអគ យក នកសកម
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ១៤
នវវ ន រ ើម អនវត ប ន នង ន សទ ពខ ស
បផត។
ទប ប ខ សមជនពរឯកឧត ម ក ក
ងក ងអសសម កប យសខ ពល ក ង មន
នងស ច ន គជយ ក ង រកច ថ ៗបន ៀត នងសម
សបទអង ជ បព ល ះត ។
សមអរគណ!
សកម ពទស ពពរណផលតផលកសកម ក ងពធបទកច ជបកសរបលទ ផល រ រ ២០១៣នង
ើកទស ២០១៤
សកម ពទស ពពរណផលតផលកសកម ក ងពធបទកច ជបកសរបលទ ផល រ រ ២០១៣នង
ើកទស ២០១៤
សនទ រក ឯកឧតដ មបណ ត អក បន រដឋ ម ត សងកសកមម រ ញនង ទកន ងពធបទ កចច ជបកសរបលទធ ផល រ រវសយ ើ ២០១៣នងទស អនវតដ បនត
មជឈមណ លបណណ ះប ខ លវសយ ើ-សតវ ភន ញថម
ទ២៣ មក ២០១៤
សម រពគណៈអធបត ! - ឯកឧត ម កជ វ អស ក ក នង
ស ជក ស ជ អង ពធ ងមល ទ !
ះ ខ នកត យស នងក ចក មនស រក
យ យ នមកចលរមក ងពធ បទ កច ជបក សរប លទ
ផល រ រវសយ ើ ២០១៣ នងទស អន
វត បន របស រដ ល ើ ទ ះ មយ ឯក ឧត ម ក
ជ វ ក ក ងក ល កដក សង
កសកម រ ញ នង ទ នង ក ដក មប
អង ព មឱ ទ សង កដក រដ ល ើ ប
ល ប ក មកព ប មល ន ល ន អ ើញ មកចលរម
ក ងពធ ះ។ រចលរម ះ រពត នឆ ះប ងនវ រត
ទទលខស វ របសឯកឧត ម កជ វ ក ក
ងក ក ង រចលរម ងយល ប ននវ ន ព រម
ពវសយ ើ ល អនវសយមយរបស សងកសកម
រ ញនង ទ ើង។
ឯកឧត មបណ ត អក បនអក បន រដ ម សងកសកម រ ញនង ទក ងពធបទ កច ជបកសរបលទ ផល
រ រវសយ ើ ២០១៣នងទស អនវត បន មជ មណ លបណ ះប លវសយ ើ-សត
ភ ញថ
ខ សម តយកឱ ស ះ សមស ងនវ រ ត
សរ ើរ យ ះច ះកច ខតខ ង ង របស ឯកឧត ម
ក ក ងក កដក នងម ជ រ ប
ន ក រដ ល ើ ល ន ខតខ ប ញ រកច
របសខ នក ងរយៈ ល៥ កន ងមក ះ យ ល ល
រដ ល ើ វ ន ជរ ភ ល ដ ើងឲ ន ក
ើអគ យក ន មរយៈអន ត ខ១៨៨អន .បក
ចះ ទ១៤ វច ២០០៨។
ទន មនង ះ ខ កសម យត ខ សប ះកច សហ
រល នង រជយឧបត ម ប ប ងព សង បន ក
ពន ធរ នដ បល ប កនង គអភវឌ ន ល
នចលរមច ក ងសកម ក ង រ ើឲ រ ប ង
ើ នវឌ ន ពល ើរ ន យរម ះប ះ ន
រ ះ តសកលជន ើស ត ឱ ស ត បទ ើស
ខ ះៗក យ កដក នងសមត កច ជ ញរដ ល
ើ មមល ន ន ចះ វ វ ទប ត នងប ាប
បទ ើស ប ទ បន ប ប ន ល នងដច ង
រលម។
ឯកឧតដ ម កជ វ ក ក អន ក ងក ញ ស ជក ស ជ អងគ ពធ ងមល ទ
លន យ វសយ ើ ត របស ជរ
ភ លកម គ ប ង រ រអភរក នង អភវឌ វសយ
ើកម កប យចរ ព ើយ រ ើ សធន ន
ើ គស ើក កម សក ត ជវ ព រស របស
ពលរដ តបនជនបទ នងរមច ក ក ង រអភវឌ ដ
កច ត។ ជរ ភ ល ន យក ចត ទក ក ប ើតតបន
រ រតបន អភរក ធន ន ទក នងជវៈច ះ
ើនក ងព ស កទ ២៤ មក ២០១៤
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ១៥
ះ ជរ ភ លនង ើកសមយ ជ ញអង គណ:រដ
ម ើម ពនត នង ស ច ើ រ រ មយ ចននក ង ះ
ន ចក ើអន ត របស សងកសកម រ ញ
នង ទ ើង ស ព រ ប ើត តបន រ រ ស ប
អភរក ធន ន ទចរក ត សត ៀម ង ត
ស ង ង ើយខ សង ម អន ត ះ វ នទទល រ
ពគណរដ ម ក មន ន។ ជរ ភ ល ើង
ក ន យក ចត ទក កប ើន រ ដះ ើ ើម ប ើន
គ ប ើងវញ នងជរញប ើតនង អភវឌ ន សហគមន
ើ កណត ទល ន ើ តវ ន រចះរក
រក វ វ ទប ត នង ប ប ើស ើសត
ប ទ ទប ត រ ប នដ ើរ ភយក ើ
កម សទ នងជរញដល រយកចត ទក ក ព ង សមត ព
ធន ន មនស ផង រ ។
អម ញមញ ប បព ន ប រ យ រណបក
សរបលទ ផលកច ជ រ រ វសយ ើ ២០១៣
នងទស អនវត រ រ បន របសឯកឧត ម ង គមសន តភ ជរ ភ ល ទទលបន ក ន រដ ល ើ ខ
យល ើញ នលទ ផល ើន លរដ ល ើ
ស ច ន គរ ឱ ត សរ ើរ ម រយៈ រ អនវត នវ កម វធ
ើ ត។ ក ង ក ង ២០១៣ កន ងមក ះ
រដ ល ើ ន ះប ល ស ច ម ន រ
ល ន១០០ គ រយ ើយសហគមន ើ ង
សបក ង វ ន ចះកច ម ៀង ។
មយ ះ ខ សមអបអរ ទរច ះរដ ល
ើ ល នទទល គជយក ង រ មលចណលជន
ត យ មរ យ រណអម ញមញ ឯកឧត ម ន
រដ ល ើ នប ក រ មលចណលស ច
ន៦៣.៣២២ ន ៀល ើនង ២៩៥.២៧% លគ
ជត បរយ គរយ ន រ ល រ មល ចណល
ើសព មន។ ម រស ត ម ន របសខ
ើចណលស ព ើ ះ ើញ ២០០៨ នង
២០០៩ រដ ល ើ មលចណល ន ម ង ៤
ន ដ រប ះក ងមយ ៗ បព ២០១០ មក
ើញ រ មលចណល ន រ ើន ើងគរឲ កត
ស ល ក ង ះ ២០១០ រ មលចណល ើន ដល
ឯកឧត មបណ ត អក បនអក បន រដ ម សងកសកម រ ញនង ទ ងក ងពធបទ កច ជបកសរប
លទ ផល រ រវសយ ើ ២០១៣នងទស អនវត បន មជ មណ លបណ ះប ល
វសយ ើ-សត ភ ញថ ង ១១ នដ រ ើយ ២០១១ ើនដល ង ១៥
ន ដ រ។ ២០១២ ចណល ន រ ក ចះ បន ច
គ ើង មល នជត ៩ នដ ះចណល ើង
ន រ ើន ើង វញរហតដលជត ១៦ ន ដ រ ើគត
មត ខមល។ក ងករណ ះខ សម ងនវ រ តសរ
ើរ ច ះ កដក នងម រដ ល ើ ប ន ក
ល នយកចត ទក កខ សច ះ រ មល ចណល ជន
ត ន ើន ើស ន រ ើយ ខ ឿ ក រដ ល
ើនងខតខ មលចណល ម ៀត ពវសយ ើ
ស ប បន ប ប ះ ើ ម ខ ដង ២០១៤ ះ
សង ដ កច នងហរ វត នប ើន ន រឲ រដ ល
ើរកចណលព វសយ ើ ជន ត ើស កន ង
ើន ល បន កធ នមយដល រដ ល ើ ល វ
ខតខ ង ម ៀត ើយ ចម រដ ល ើ បៗ
រប វពត ស ះ ង មល ចណលជន ត កឲ ន
រ ស ស តបង យ រ មយ ើយ ព ស
រ មលចណល ព រលក ើ ល នមកព រ ឈស
យ ដសម ន ដ កច នងខតខទប តបទ ើស
ើ ម ប រប ព ើយខតខ ង ប ត រប អស
វត ងបទ ើសមក កលក យ ញ មនតវធផង
រ។
រ ប ង រ រអភរក នងអភវឌ វសយ ើ
គ រ រមយ ល កដក នងម រដ ល ើ ង
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ១៦
អស វ អនវត ប ើយ ើម ស ច ននវ
ល ះ ខ សមឯក ព ើទស រ រ គន ះៗស ប
២០១៤ ល ន ើក ើង ក ងរ យ រណ បកសរប
កច ជ ។ប មព ើ ះខ សម ផ ល អន សនប ម ើ
ចណច មយ ចនន ដចត ៖
១-បន កច សហ រឲ ន ល មយ ធរ នដ
កងក ង ប វធ ះ ជ ត រ ប ក នង
អង ព កពន ើម ឱ ដ ើរ រអនវត រ រ វសយ
ើ ទទល នលទ ផលល នង ន សទ ព
២-បន ផ ព ផ យច បស ព ើបទប ត នង
លខតបទប ល កពន នង វសយ ើ ឱ ន
ន សជ ដលមល នភមឃ-ស ត- ក-ខណ
ង- ត - ជ ន ទ ង ស នងអបរ រណៈជន
ទ សស នងនស តឱ ះ ញ ើ នង រក
ើ ត
៣-បន ើ សក ងសរបចះ វ វរករក នង
ប ាបបទ ើស ើ នង រ ប នដត ឈស យ
ើយកដ ើកម សទ ម បរប ព ងរដ ល ើ
កក ល នង រដ ល ើ ក មល ន
៤-ប ើន រ ប ង ើនងសត កប យ
នរន រ ព មរយៈ រព ង រអនវត ច ប ជរញ រ ើ
ឲ ន ងតច២៥.០០០ហក ក ង១
៥-ប ើត រ រ នងតបនអភរក សត ឲ ន
៥០.០០០ហក ក ង១ ( ើម ះ ើង ន ស ង
យ ជរ ភ ល នង ញអន ត រ រ ៀម ង
ល ន ដ ៦៦ នហក ក ះ ដ ះរដ ល
ើស ច ន ើស ន ររច ចនវ ន រ
២០១៤ ើ រប ើត រ រ។ ខ សម ើកទកចត
សមខតខបន ៀត ើ រប ើតតបន រ រ ដច
តបនជរភ ញ រ រ ឡង នងតបន ន រស ន
ង ៀតឲ ន ើនក ង)
៦. ប ើតសហគមន ើឲ ន២៥ សហគមន
ក ង១ ងតច
៧-បន អនវត កម វធ ើ តឱ ស ច នលទ
ផលល នង សទ ព ខ ស ើម រក រ រ អភរក នង
អភវឌ ន ើឱ នគងវង ស ប មនស ត ជ ន
សកម ពទស ពពរណក ងពធបទ កច ជបកសរបលទ ផល រ រវសយ ើ ២០១៣នងទស អនវត បន មជ មណ លបណ ះប ល
វសយ ើ-សត ភ ញថ
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ១៧
បច ប ន នង ជ ន យៗ ៀត
៨-សមត កច រដ ល ើមល ន វចលរម
មយ ធរ នដកងក ង ប វធ ប ទ ើម
ទប ត ពលរដ លលចចលទកដ ប ើ ញង
ខសច ប
៩-បន ផ ព ផ យប នងទប ត ើង ះ
ក ង នសមត កច របសខ ន យ ន រចលរម មយ
ធរ ន ប ល ប ក ពលរដ មល ន សស ន
សស ើម ចលរមទប ត នង រ រ ើង ះ ( ល
ះរដវ ង នចលមកដល ើយ ដ ះប ើង ះ
ក ប ើម រ លពចង ២០១៣ កន ងមក ខ នចះ
ហត ើ ចក អ វ វទប ត ើង ះ ដ ះ
សមឲ កដក នងម រដ ល ើ ម មល ន
ផ ព ផ យឲ នទលទ យ ម ពន ផ ព ផ យ ត
នងផ ព ផ យក ងកច ជ គណ: ប រ ឯក ព ត នង
ក ងច មសស នសស ម ៀន នង ជន
ទ ផង ើម រម ទប ត ើង ះ ះឲ ន សទ
ព)។
- ឯកឧតដ ម កជ វ ក ក អន ក ង ក ញ ស ជក ស ជ អងគ ពធ ង មល ទ ! រពត ស ររកច ើនក ងវសយ ើ
កជយជរញឱ ន រវវឌ ដលវសយ កសកម ល ក ង
ចលករ ដ នឥទ ពល ង ើ ន ពសង ម នង
សន ដ កច របស ស កម ។ ម ង ៀត យ រត
ែវសយពរៃឈើសថតនៅតែជាវសយអាទភាពមយដសខាន
ល រម ច កក ង រអភវឌ សង ម ដ កច បរ ន ល
គ ភពផ លនវ រច មជវតរបស ពលរដ លរស
ក ងនង រតបន ើ ម ងផ លនវសខ ល ព
ដល ពលរដ ទ ផង រ។
ខ សមឯក ព ង ង ច ះ រ ើក ើងអព
សកម ព លទ ផលវ ន រ នងទស អនវត បន ក ង រ យ
រណរបសឯកឧត ម តភ ជរ ភ លទទលបន ក ន
រដ ល ើ ល រ ើក ើង ះគ ើម ព ន រ
អនវត រ រឱ ន ើរ ើងនង ន សទ ព ខ ស។
មននងប បខ សម ងអណរគណ ង ល
ច ះឯកឧត ម អស ក ក អ ក ង ក នង
ម ជ រ ងអស ល នចលរមក ងអង ជរយៈ ល
ប ះ រហតដល ទទល ន គជយ ដ ចះ ចង
ល ះ។
ទប បខ សមជនពរឯកឧត ម កជ វ ក
ក ងក ងអស ល ន វត ន ទ ះ សម
កប យសខ ពល ក ង មន ៀង នងទទល
ន គជយ ក ង រកច ថ ៗបន ៀត ើយខ សម ស
បទអង ជស ព រ បក សរបលទ ផល រ រវសយ ើ
២០១៣ នង ទស អនវត បន បព ល ះត ។
សមអរគណ !
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ១៨
សនទ រក ឯកឧតត មបណ ត អក បន រដឋ ម ត សងកសកមម រ ញ នង ទ កន ងពធចះ
ហតថ ើអនស រណៈ គយល រ ង កលវទ លយភមនទ កសកមម នងUniversity of Malaya, Malaysia International University of Malaya-Wales,
Malaysia BENA, Malaysia Swansea University, England
ទ២០ កម ៈ ២០១៤
The Agriculture Magazine ៦៣
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ១៩
សម រព : - គណៈអធបត
- ក ា រ បណ ត Mohd Amin Bin
Jalaludin កលវទ ធ ររង កលវទ លយ ទ
- ក ា រ បណ តMarc Clement
យក តបត កលវទ លយ Swansee
- ក ា រ បណ ត GhauthJasmon
យក កលវទ លយអន រ ត ទ - ល
- ឯកឧត ម កជ វ រដ ធ រ អនរដ
ធ រ
- ក ក វកត យស ត-អន រ ត
ា រ ម ជ រ នងនស ត កលវទ លយ
ភមន កសកម
១. ះ ក ង ម សងកសកម រ ញ
នង ទ នងខ នខ ល ខ នកត យស នង ចក ម
នស រក យ សម ងអណរគណនងសម គមន ង
កក ច ះគណៈ តភ កលវទ លយ ទ
កល វទ លយ អន រ ត ទ ល BENA
កលវទ លយSwansea ម ងឯកឧត ម កជ វ
ក ក វកត យស ត-អន រ ត ងអស ល
នអ ើញចលរមក ងពធចះហត ើអនស រណៈ
គ យល កល វទ លយភមន កសកម ល
ះ។ សម ងអណរគណផង រ ច ះ ក ដក ម
ជ រ ា រ នស ត ងអស ល នចលរម ៀប
ចពធ ះ ន ងល ើរ។
ឯកឧត មបណ ត អក បនអក បន រដ ម សងកសកម រ ញ នង ទ ក ងពធចះហត ើអនស
រណៈ គយល រ ង កលវទ លយភមន កសកម នង University of Malaya, Malaysia International University of Malaya-Wales,Malaysia BENA, Malaysia
Swansea University, England
ឯកឧត មបណ ត អក បនអក បន រដ ម សងកសកម រ ញ នង ទ ងក ងពធចះហត ើអន
ស រណៈ គយល រ ង កលវទ លយភមន កសកម នង University of Malaya, Malaysia Interna
tional University of Malaya-Wales,Malaysia BENA, Malaysia Swansea University, England
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ២០
ឯកឧតត ម កជ វ ក ក ទ !
២. តក ងឱ ស ះ ខ សមជ បជនឯកឧត ម ក
ជ វ ក ក ប ក ង ណត ទ៥ របស ជរ
ភ ល រអភវឌ វសយកសកម នងសក អបរ វ ន
កប ល ក ង យទ ថ ក ង រអនវត យទ
ចត ណដ ក លទ៣របស ជ ភ លកម ល
ន ង ងច ស ក ងចត ណទ៤ ស ព រក ង
សមត ពនង រអភវឌ ធន នមនស ។ ម ង ៀត ចក
វសយរយៈ ល ងរបស សងកសកម រ ញ នង
ទ គ រ ង ើម ឱ ន ង ប ន
នង កប យសវត ពស ប ពលរដ បរប រម
ច កក ង រ ត បន យ ព យជរញ ររកលត
ស ដ កច កសកម មរយៈ រប ើនផលត ព ពព ធ
វបនយកម នង ណជ បនយកម កសកម រម ង រ ប
ង នងអភរក ធន ន ធម ត កប យ នរន រ ព ។ ត
ឱ ស ះ រ ខ សមជ បជន ក ងរយៈ ល៥ កន ង
ះ រចលរមច ករបស កកសកម ក ង ផលត ផល
ក ង ក សរ ប (GDP) គត ម ស រ ២០០០ នក ង
ច ះ២៨-២៩% (គត ម បច ប ន នក ង រង ង៣២-
៣៣%) ។ រម ក ើន (%) វសយកសកម ន រ ើន
ើង មធ ម ក ងរង ងព៣-៥% (២០០៨-២០១២)
ក ើន ន រ ល ព មយ មយ ើយ រ
ល ះ ន កពន នង ន ព ស ត
នមយ ៗ ។ ដច ះ វសយ កសកម ពង ក ើន ើយ ើ
ក ធម ត លជះ ឥទ ពល ដល ផលត កម កសកម ។
២០០៧ វសយ កសកម ន ើន ណ៥% នង
២០១២ នក ើន ល ៤,៣%។
ឯកឧតត ម កជ វ ក ក កម យៗនសសត ទ ! ៣. ើងដង ើយ លបច ប ន ះ យវជន ន
បន យច ប រម ណរបសពក ក ង រ ើ រ រ មយ
កសករ ឬ ើ រ រក ងវសយកសកម ពក នចនន
ណ ១/៥ ជន សរប ( ង មអង រ ILO
២០១២)។ ើ អ ក ើ រ មយយវជន? ស ប សង
កសកម រ ញ នង ទ គ ន កលវទ លយ
ភមន កសកម ក ដច តកសកម ងពរ អ ក ើ
រ យ ល មយយវជន។ ដ ះ ះ នឧត មសក
កសកម ង៣ ះ វ ើ រ ក ញ យវជន ឲ នច ប
រម ណក ង រសក ជ ញកសកម ើ រ រក ងវសយ
កសកម នង ប ើន ព ន រ រ ើ។ ើយតប នង ព
ច ះ ខ គត ះ នឧត មសក កសកម ង៣ ង
ើ វ ៖
- ផ លនវ ពន រគត ើម ប ើតគនតថ ៗ ស ប
សង ម នងកសឧស ហកម
- បដណ ប បមខវ ស បវទ ជវត
ឧ ហរណដច ជវប កវទ ើម
- ប ល ICT (ប កវទ ពត នវទ ) ក ង រ
ផ ព ផ យប កវទ កសកម នង សហ ន ព ះដច
ឯកឧត ម កជ វ ក ក ប ើយ យវជន
វកត យសអ ើញចលរមក ងពធចះហត ើអនស រណៈ គយល រ ង កលវទ លយភមន កសកម នង University of Malaya, Malaysia Interna
tional University of Malaya-Wales,Malaysia BENA, Malaysia Swansea University, England
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ២១
បច ប ន កពង នច ប រម ណ ង ើ ICT (ប ក វទ
ពត ន)
- ឬ កប លនវ ជវកម កសកម នងសហ
ន ព ក ងកម វធសក
- ផ លនវជ ញ ព សល នងសមត ព ងៗ
ប មព ើឯក សរបសពក ដច ព សល ទ ក
ទនង ព អ ក ដក នងធរៈកច ើម។ ងអស ះ
កមន វ ើលរលងព រៈស ន បរ ស ល
មយ ច ល វ ើរក ងបរបទ កល វបនយ
កម ។
៥. ព ះ ន រៈស ន សស ប
កលវទ លយភមន កសកម កដច តកសកម ង
២ ៀត ល ច វ ើ រ អភវឌ កម វធសក រប ើត
នងព កនវជ ញឬកម វធថ ៗ ើម ក ញច ប
រម ណ របស យវជនក ងវសយកសកម យ ននវ ព
ន រ រ ើ ឬ នលទ ព ប ើម ក ជវកម ល
ខ ន យ លប ប រសក ។ កម វធសក វ ន ព
ទលទ យ យបណ ះប លពក យ មន ន
ប ើ រ រឲ វ ន សមត ព ច ើក ជវកម
យខ នឯង ន នងប ើតឱ ស រ រ ដល អ ក ដ ន
ៀតផង រ។ រ ល ើរគ វខតខ ើកច សហ ត
បត រ ត-អន រ ត មយ វសយ រណៈនង ឯកជន ឱ
នទលទ យប ម ៀត។
៦. មយនងន រ ះ ព សក ងបរបទ កល
វបនយកម គ ភព ស ងដល ល កលវទ លយ
ន ទទល នវ ឱ ស កច សហ តបត រថ មយនង កល
វទ លយល ៗ នង នច ត កពភព ក ល ះ
ន ង ះ ន ព ង នង បដណ ប ើកម វធឬជ ញ
ល ើង ន ើក ើង ង ើ ល ទ ះគ ន
កលវទ លយ ទ កលវទ លយអន រ ត ទ
- ល BENA កល វទ លយ Swansee
សក ព ប។
អងគ ពធ ងមល ទ ! ៧. ះ ខ ពត ន ចក រក យ នង ទក ព
ខ ស យ ន ើ ក ពធចះហត ើ អនស
រណៈ គ យល ល ះ លសប កឲ ើញ
ច ស កច សហ តបត រ ន ជយផ ច ើម ងល នង
ចលរម ច ក ង ស ន ច ះ រអភវឌ កលវទ
លយ នង រ ក ងសមត ពធន ន មនស មរយៈកម
វធ ស ប រ រ បណ ះប ល នងកម វធ វ វ ងៗ។
ម ងវញ ៀត កច សហ តបត រពត នងផ លនវ
ន វត ពឲ កល វទ លយ គ ន ើ រ យ ល
មយ ើម លម ឲ ើ ើងនវកម វធសក បច ប ន
នងប ើត នវកម វធសក ថ រម មន រ នងត វ
វកត យសអ ើញ នច ប រម ណក ងពធចះហត ើអនស រណៈ គយល រ ង កលវទ លយភមន កសកម នង University of Malaya, Malaysia International University of Malaya-Wales,Malaysia BENA,
Malaysia Swansea University, England
ទដ ពគណៈអធបតក ងពធចះហត ើអនស រណៈ គយល រ ង កលវទ លយភមន កសកម នង University of Malaya, Malaysia International niversity
of Malaya-Wales,Malaysia BENA, Malaysia Swansea University, England
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ២២
រទផ រពលកម ។ កច សហ តបត រនង ព គ ន ត ទ មន ម ជយជរញវសយសក អបរ កម ប ះ នងជយ ងដលវប ធម នងសមត ព រ យ កទង ផង រ។ តឱ ស ះ ខ សមអរគណ នង ើកទកចត ច ះ ះ នសក ង៤ រម ន ៖ កលវទ លយ ទ កលវទ លយអន រ ត ទ - ល BENA នង កលវទ លយ
Swansea ល នផ លឱ ស កច សហ តបត រ នង ើ រ មយ ើម បណ ះប ល យវជន ជ ន ថ កប
យវនយ ចក ថ រ នង ន ជ ញ ច ស ស ើម ប ញ រ រ ក ង រ អភវឌ ន កសកម កដច រអភវឌ
ដ កច កប យ រទទលខស វ។ មរយៈ រចះអនស រណៈ គយល ះ ខ សមសណមពរឲ កលវទ លយ ភមន កសកម នង កលវទ លយ ទ កលវទ លយអន រ ត ទ - ល BENA នង
កល វទ លយ Swansea ើ ង ឲ MOU ះ នសកម ពរសរ កនង កប យក សង ម ។ ៨. ជនសមខឲ សងកសកម រ ញ នង ទខ សមផ លជននវអន សនមយចននច ះអង ពធស ប ព រ ដច ង ម៖ ១. ប ើម ើកច សហ តបត រ មយ បព រ រ ម ៗ ដច រ ស ប រ នស ត សប រ បគ លក ក ង រ រសក រ រ វ វ នង រ សប រវប ធម ើម។
២. ប ើតឲ នកម វធស ឬ សន សទរម ើម ករ ករបកគ ើញព រ សក វ វ ងៗ ។
៣. រម ប ើតកម វធសក រយៈ ល ងនងរយៈ លខ ត ើជ ញ ងៗដច ធរកច សហ ន ព អន រ ត នងកម វធសក ងៗ ៀត ម ចក វ រ
កប យគណ ព សមត ពខ សក ង ររក រ រ ើ នង រប ើតជនញ លខ ន ។ ៤. កលវទ លយ វព ងទ កទនង ល ន
ប មយ គសហ តបត រ ើម អភវឌ ន ប ក ស ស រមន រព ធនស ប របណ ះប ល រ វ
វកសកម នងជ ញ ងៗ ៀត។ ទន មនង ះ ខ សម ើកទកចត ច ះ កលវទ លយភមន កសកម សមបន រក ទ កទនងល មយ
គ ើម សហ រ ប ញឲ ននវ សកកម ក ង របណ ះប លធន នមនស កប យ គណ ព នង ន រ ទទល ខស វ ខ ស។ ន យរមខ ចងឲ ះ នឧត មសក កសកម ង៣ មឱ ទ សងកសកម រ ញ នង ទ ប ើននវ សមត ព ប ង យរបសខ នឲ នរងបង លគ វ យព រ ើឲ ទទល ល ស ប របស ើងឲ ើស ើងឲ ទទល លស ប របស វញ ព ស រ ៀមលក ណៈ ស ប ស ហរណកម ក ងសហគមន ដ កច ន ២០១៥ ដខ ងមខ។ សមជនពរឲ កច សហ តបត រ ល នមកព រ ចះ អនស រណៈ គយល ះ
ផ ល នវ លទ ផល កប យសខដមនយកម ដល កលវទ លយ គ ងអស នងផល ជនដល នស តល ន ប ប រសក ព កលវទ លយភមន កសកម
ផង រ។ ទប ប ខ សម សទ ពរជយជនដលឯកឧត ម កជ វ ក ក ងក វកត យស ត-អន រ ត ងអស សម ទទល ននវ ជយជនះ ើ ប រកច សខ ពល ើរនងសភមង ល ប រ នងសង ម វកត យសអន រ ត ងអស ន ចក សប យរក យ នង អនស វរយល ៗ ក ង រ ក ើទក ដ ះ ច កម ។ សមអរគណ!
ពធចះហត ើអនស រណៈ គយល រ ង កលវទ លយភមន កសកម នង University of Malaya,
Malaysia International University of Malaya-Wales,Malaysia BENA, Malaysia Swansea University,
England
សនទ រក ឯកឧតត មបណ ត អក បន រដឋ ម ត សងកសកមម រ ញ នង ទកន ងពធអបអរ ទរទ អនត រ ត រ ៨ ម ខប ើកទ ១០៣ ២០១៤
ម នបទ {សម ព រអបរ ន រៈស នកន ងកចច អភវឌឍនសងគ ម :
ទ០៣ ម ២០១៤
The Agriculture Magazine ៦៣
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ២៣
សម រពៈ - គណៈអធបត
- កជ វ ឯកឧត ម ក ងក អស
ក ម ជ រ ងអស ទ ប ន ដ ល
១. ះក ង ម សងកសកម រ ញ នង
ទ នងខ នខ ល ខ ន ចក រក យ យ ន ចល
រមអបអរ ទរខប ើកទ ១០៣ ទ អន រ ត រ ល ើង
ងអស កពង រព ើ ង ម រក ម នបទ
សម ព រអបរ ន រៈស នក ងកច អភវឌ នសង ម
ក ង ល បណង ឱ បរស យវជន យវត ក នងក
រ ទទល ននវច ះដង នងជ ញ នង នឱ សដច
ក ង រចលរមក ងកច អភវឌ ន សង ម ត ងមល។ ត
ក ងឱ សដវ ស វ ល ះ ខ សមស ង យ ក ះ
ស ទបផតច ះ វត នដ របស កជ វ ឯកឧត ម
ក ងក អស ក ម ជ រ ម ង វ
កត យស ងអស ល ន ត ឱ ស ដម ញក ចលរម
ក ង ពធ ះ ល ង ឱ ពធ ះ ត ក ងបរ
ស កប យសម ព នង តរ ព ង ង។
២. មយ ះ រ អន តឱ ខ ម ង កដក
នងក ង ម សងកសកម រ ញ នង ទ សម
នវ រ ើ កសរសខទក នង ចក នករលកដ ល
ពស ច អគ ម បត ស ច អគ ម បត ហន ន យក
រដ ម ជរ ភ លកម ម ង ស ចកត ទ
បណ ត បន ន ហន ន ជនច ះបង ប ន រ
ម ជ រ សងកសកម រ ញ នង ទ ង
អស លកពង រព ខប ើកទ១០៣ ទ អន រ ត រ
ដ ះ លស ចអគ ម បត ស ចអគ ម បត នងស ចស ច
កត ទ បណ តកត ទ បណ ត បន ន ហន ន ង យកចត ទក
ក រ រ នង ើកកម សត រ រ ើងផ រ ប
នងចល ដសកម របស រទ ងពភព ក។
អងគ ពធ ងមល ទ ! ៣. ើង ងអស នដង ងច ស ើយ
នឌរគ រទ កទនងរ ងបរសនង លសង ម
អ ក ប នងឱ ត ើយ លសង ម អ ក ។ ើ
ន យអព នឌរ គ ស ើសទ អ ច ល ប
សក ត ទ លសង ម ប ខសៗ រ ងបរស នង
ើយ ល រ ប ះប ើត វសម ពក ងសង ម។
ើងក នដង រ ស ស ត ក ង ពចណះរបសបរស
ឬក ង ព ញ ៀប។ យសង ម អ ក ប វសម ព
ដ ះសង មក ច វសម ពឱ សម ព ន
រ។ យ ក ច ះ វត ខ ះៗ កទងនង ក ង រ
អភវឌ ន ះ អង រសហ ត នដ ើរ រ
១៩៤៥។ ប ទ អន រ ត៨ម ល សមទ ផល រ
ឯកឧត មបណ ត អក បនអក បន រដ ម សងកសកម រ ញ នង ទក ងពធអបអរ ទរទ អន រ ត
រ ៨ ម ខប ើកទ ១០៣ ២០១៤ ម នបទសម ព រអបរ ន រៈស នក ងកច
អភវឌ នសង ម
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ២៤
តស ប សរបស គ ប ើម ងព ទ៨ម ១៩១១
មកម េះ ល រ ម រសទ រ ព របសខ ន។ ម រ
វ វ នប ញ វធ ស ព ក ង រអភវឌ ន
វ នប ើត ើង ១៩៧០ យ ត រយកចត
ទក ក ើ រចលរម ក ងដ ើរ រអភវឌ ន។ ម ង
ៀត ក ងបរបទ កល វធ ស ព នឌរ នងអភវឌ ន វ នប ើត ើង រង ង ១៩៨០ ើម
ះ យ ប វសម ពរ ង បរស នង យ យក ចត ទក ក ើវសយ ដ កច សង មកច ន យនងវប ធម ើម ជរញឱ (១). ឱ បរស ន ទទល ផល ជន ើ ក ងកម វធអភវឌ ន (២).
ើកទកចត ឲ បរសនង ន ចលរម ើ ព ក ង គ ងកម វធ (៣). ឱ បរសនង នលទ ពនងសទ ើ ក ង រ ប ង ើធន ន (៤).ជរញឱ
បរស ជយ ម ង ដល រ លនវទ កទនងរបស
បរសនង ។
៤. កពន នង នបទ ល ន ើក ើង ង
ើ អន តឱ ខ ជ បជន យ សៗ ះ
ច កម នផ លសទ ើ រ ងបរស នង ក ង រ
ទទល ន រអបរ ៀនស បទ ង នង ន ព ង
អសដច ន ងក ង ៦៥ រដ ធម ន រដ វ រ
រ នង ើក ស យសទ របស ពលរដ ក ង រទទល ន
រអបរ កប យគណ ព បក ត នង វ ត
វ ន រ ប ប ង ជ នៗ ើម ឱ រ អបរ ះ ន
ដល ពលរដ បៗរប។ ទន មនង ះ ើម រ
ទទល ននវសទ សម ព ះ ជរ ភ ល កម ន យក
ចត ទក កខ សក ង រ ើក កម សឱ បរស នង នសទ
ដច ក ង រប ញមខរបរ នង ើស សមខ វ ជវៈក ង រ
ចល ៀន យ ន តវ ន រ ប ប ង ក ង រអប
រក តម យ សក រ អបរ ច ះ ទ ឧត មសក នង
បណ ះប លវ ជវៈ ប ក។ វ ន រ ង ះរម ន
ដច ៖ កម វធអបរក រ តច ម ផ ះ ន ើរត ទ ង
ស ន ក ង ររមច ក ើកកម សគណ ពអបរក រ
តច។ រ រអបរក រតច ទទល ន ររកច ើន យ
ន លន យអបរ ក រ តច មល ន។ ច ក
ឯ រអបរ បឋមសក នងមធ ម សក វញ ជរ ភ ល
ននងកពងយក ចត ទក កអនវត កម វធព សស ប
ក រព រ កម វធ ផ ល រ របករណដលសស ក ង
ះ ៦០% ស ប សស នង៤០% ស បសស ស
នង ក រ ជន ត គតច។ ប ៀន នអនវត ស ស
គ ង ៦ កម វធ ក រ ល ន ស ស
គ នឌរ នឆ ះប ងអព រអភវឌ សម ព សម
ធម ន ឌរក ងវសយអបរ យ ក ើ លន យ
ស ព ក រ កម វធអបរប ល កម វធទ ក
ក រ យទ រ មលក រចល ៀន នង រៈ ជន
រ សក របសកន ។ ើសព ះ ៀត ជរ
ភ ល នខតខ ឱ នសមធមក ង រចល ៀន
ក ត ឧត មសក មរយៈ រផ ល របករណដលនស ត
ព នស ត នស ត រ នងនស តមកពតបន ច
ល។ ង ះប ញ ឱ ើញពឆន ៈពត កដរបស
ជរ ភ ល ល ន បណង ើឱ នសម ព ង ពត
កដក ង រអបរ។ ម ង ៀត ក យទ មយក ង
ច ម ក យទ ក ង ន រ យទ
អភវឌ ន តបច ប ន កម គ រ ើកកម ស រចលរមរបស
ក ង រ ើ ចក ស ច ក ង វសយ រណៈ
នងវសយ ន យ មរយៈ រព ង រអនវត ល
ន យប ើន រ ើស ស នង រដ ើង នៈ។ យទ
ស នមយ ៀតគ រប ប នឌរ ក ងវសយ
ទ ព នង ក ងកម វធ ក ទ ងរបស ជរ
ឯកឧត មបណ ត អក បនអក បន រដ ម សងកសកម រ ញ នង ទ ងក ងពធអបអរ ទរទ អន រ ត រ ៨ ម ខប ើកទ ១០៣ ២០១៤ ម
នបទសម ព រអបរ ន រៈស នក ងកច អភវឌ នសង ម
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ២៥
ភ ល រម ង កម វធក ទ ងរដ ល រណៈ ក
ទ ង វមជ រ នងវសហមជ រ នង ក ទ ង ហរ
វត រណៈផង រ។
អងគ ពធ ងមល ទ ! ៥. រ យ រណអភវឌ នមនស ពភព ក
២០១០ ន តទក សកម ក ងល ប ស
ល ន រអភវឌ មនស មធ ម យស ត ក ង ល ប
ទ ១២៤ ក ងច ម ១៦៩ ស ើយ សន ស ន វសម
ព នឌរ ស តក ងល បទ ៩៥ ក ងច ម ១៣៨
ស។ ើ ង ម រ យ រណ ល អភវឌ ន
សហស វត រ ២០១០ ន ប ញ ផង រ សកម
ន រ រក ច ើន គរឱ កតស ល ះ រក រស ច
ន ល អភវឌ ន សហស វត រ។ ប ះប ង
ះក ក នប ឈម ងៗ ើន ល ើត ន
ក ង វសយអបរដច ៖ ចននសស នង សស ស
ក តបឋម សក អនវទ លយ វទ លយ នងម វទ
លយ ន វសម ព ើយ។ ស ត ើញ
ចនន សស ថយចះ ន ើន ក ងក ត សក ន
ខ ស។ ន តផល ើន ល នប ញព រ ក
ចះ អ រមន នបន រសក របស ង កម
ដច រខ ះ ត ម យ ើដ ើរ អ សក ន
ស បសស មន ន ប ន រចះ ះ ចល ៀន
ន ព យត វ រ នជវ ព ជយរក ក
ចណល ស ប រ ជយ រ ក រ រ ផ ះ ស ង សវត
ព ង នង ណ ល ងមនឱ ង រស
យព រ។ល។
៦.ក ង ន ពបច ប ន ះ រ ម រឱ នសម
ពពត កដក ង រទទល ន រអបរ ប ក ត នង
រចលរមក ង រអភវឌ នសង ម ពត រល កក ង រ
ស ច ន ស យ ត ក ងអតត ល ប ន សត
វត រមន ះ ះ ច កម នទ ៀមទ ប
ណ ឥរ បថ កវប ធម នង សង ម របស ត ល
ន កគ ប ើ ឱ ស ត ក ង ន ពវសម ព
មយនងបរស យមន ឱ ត ើ រសក របសកន
ើយ ។ រមលក ខណ ទ ៀមទ ប ណស ប
ររស របស ន យ ជ ង ខណ សទ រ ព
របស ល ើ ឱ នវសម ពរ ងបរស នង ក ង
បវសយ។ រយល ើញ របស សង ម ន ក ង ើង
យ ក ើ វត កន ងមក ល ក ឫស ង
ក ងគណត នងន ម។ ង មញ ណ ន
ត ទ ងស ន ក ង រទទលខស វ ើ រ ង ក
នឌរ។
៧. ក ង រ នងសង ម គ ើន ន ជរញ
នងផ លឱ សដលកន សឱ ទទល ន រអបរ ៀន សត
ន ះ ចទទល ន ពត ន ឬដណង ងៗ ើន
ងកន មរយៈ រ ចលរមក ងសង ម ង នង ន
រ ព ពគបមត ភ ។ យ ក ង នង
ើនទទល ន រអបរ ប ន រល ក ក ង រ រក រ
រ ើ នងទទល កចណល ប មនសវ ន ព ន យទទលរងនវ រ ង វ យ ញ ក នងរង
ទដ ព រក ងពធអបអរ ទរទ អន រ ត រ ៨ ម ខប ើកទ ១០៣ ២០១៤ ម នបទសម ព
រអបរ ន រៈស នក ងកច អភវឌ នសង ម
ទដ ពរមក ងពធអបអរ ទរទ អន រ ត រ ៨ ម ខប ើកទ ១០៣ ២០១៤ ម នបទសម ព
រអបរ ន រៈស នក ងកច អភវឌ នសង ម
នវ អ ើហង ដច រជញដរផ វ ទ នងអ ើ ហង ក ង
រ ើម។ ក ើលទ ផល ង អស ះ ើឱ សង ម
ន រ ស ើង ន ង ើ នងក រ ើយ
ន ើឱ ពក ន យ រង ះ នង ន ឱ សតចតច
ក ង រចលរម ក ង រ រ អភវឌ នសង ម។ ដច ះ រ
នងសង ម វរម នវ ឥរ បថ នង រ ត ង ះ
មរយៈ រជរញ នងផ លឱ សឱ ក រ នងក
នងបរស ទទល ន ឱ ស ើ ក ង រអបរ រ
ទនកប ង កច រ រ នង ងៗ នងប ើន ពអង
ច ើម ឱ ពក ន សមត ព នងលទ ព ប ន
ក ង រចលរម រ រអភវឌ ន ដ កច សង មកច នង រ
ើ ចក ស ច ក ង រ នងសង ម។
៨.សមជ បជន ដ កច សតវត រទ២១
វ ន ើនទស នទក មន ដ កច ល ក ើ
ពទ ។ ន យទកមនផង រ ដ កច ក ើពទ ះ
នស រ ព នង នលក ណៈរសរ ក។ ទដ ព ដ
កច ក ើពទ គ រព ង រៈ ជន មលធនមនស
អ ល នលក ណៈ រវន ើម ររកច ើន ដ កច
សតវត រទ២១ គមន នធន នមនស ល នអ ច
ងក ង យ មលធនមនស ល នប
ឌត។
អងគ ពធ ងមល ទ ! ៩. ង ម នបទ ង ើ ខ សមឧទ សឲ ខ ម
រ នបទ ះ បចល ដល ះដង ជន
ង យ ល ប នផ តគនត អវជ ននង ប
ស ើង បរប ពមក ើ ទ សមឲ ផ តគនត អវជ
ន ង ះ បរ ប ញអសព ះដងរបស ៀង
រហត ។ ើយកសមអ វ វដលបង ប ន ក យៗ រ
ើង ងអស ប ើននវ ព ឿ ក នងខតខ ើកកម ស
សមត ពរបសខ ន ម បរប ព យ មន វទ ន រញ
នង រ រ ល ើត ន ច ះមខ ើយ វ ន
ើង ពះ រខ ងប ើន សមត ព ខ នឲ អសពក ង យ
ចត នងសលធមរស ឲ ន ថ រ ើម ចលរមក ងសង ម
ត មយ បរស កប យ សម ព ើម ក ង ត ត
ភមកម ឲ នរង ឿងត ៀង សម ប នង ន
បទ “សម ព រ អប រ ន រៈស នក ងកច អភវឌ ន
សង ម” ើយ ើង នជ ឿ ងមត រចលរម ង
អស នង មក នវសខសន ព ថ រសខដមរម នងអភ
វឌ ន។ តក ងឱ ស ះ រ ខ សម យត ខ សច ះ
សមទ ផល ង យ ល ម រ រ នឌរស ច ន
គរឱ តសរ ើរដចក ងច ប រម ណដ នអត នយ
របស កជ វត ង សងកច រ រ នងក ងរ យ
រណរបសត ង រ សងកសកម រ ញ នង
ទ នងសមបន សកម ពរបសខ នឱ នទទល គ
ជយនងរសរ កត ៀត យ ក ើយទ ចត
ណដ កទ៣របស ជរ ភ ល ណត ទ៥ មល
ន ះ នង វសយ ក ង រអនវត កប យ រត
ទទលខស នង ព កត ង។
ថ ម ង ៀត ក ង ម សងកសកម រ ញ
នង ទ នងក ង មខ ល ខ សម ងអណរគណ នង
អ វ វ ដល ឯកឧត ម កជ វ ក ក ក
ដក បល ប ក នងដលអង រ ត-អន រ ត ង
អស បន ជយ ដលសកម ព រក ងនយ ប ើម
ឲ នសម ពរ ងបរសនង ឱ ន ប ទក ង នង
ប លៈ សៈ ះ រគ គ មយបរស លព ច
ខ ះ ន ក ង រក ង ត តភមកម ឱ ន រង ឿង។
ទប ប ខ សមបងសងឱ ដងចត រ បរប ះ
មគ គយល របរម ក ងសង ម តឱ ន ព
រង ឿងថ ើង នច នរន ន ើម ចលរម ើកកម សសង ម រ
ឱ នវឌ នៈ ព នងសភមង លត ៀង ។ សម សទ ពរ
ជយដលគណៈអធបត ក ក អ ក ងក ង
អសទទល ននវពទ ពរ ង៤ រ គ យ វណ ៈ សខៈ
នងពលៈ កប ង ត ើយ។
សមអរគណ!
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ២៦
សនទ រក ឯកឧតត មបណ ត អក បន រដឋ ម ត សងកសកមម រ ញ នង ទ
ល ងកន ងពធបទសនន តកសករ ើកទ៥ កលវទ លយភមន កសកម
ទ១៨ ម ២០១៤
The Agriculture Magazine ៦៣
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ២៧
សខន ឬទធ គណ តភ ជ រ ភ ល ទទល បន ក អគ
យក អគ យក នកសកម ន យ រណ ជនអង
សន ត ប អម ញ មញ ះ ។ ទន ម នង ះ ខ សម ង
អណរគណ ង ល នងសម ត សរ ើរ ច ះ
គណៈកម រច ះ ល ន ខតខប ញ រកច របស ខ ន
ក ង រ យត កប យសមធម ើម ើស ស កសករ
ើមទ ង សដច ន ជ បជន ង ើ។
អងគ សនន ត ងមល ទ ! ២. ខ សមអន តជ បជន ស កម វ
ន តទក សមយទទល ន គជយ
ក ង រ ត បន យ ព ើ ៀប ៀប នងប
ស ក ង ពភព ក លអ ព
កម វ ន ត បន យ ង បរហសព៤៧,៨%ក ង
២០០៧ មក ម១៩,៨%ក ង ២០១១។ មយ ះ រ
ម រ ន ណ ក ើន ដ កច កម ២០១៤
ះ ចនងស ច ន ក ងរង ង៧,៥% រឯផលតផល
សរប ក ង ក ស ប ជន កៗ ន ើន ើង ព ៧៦០
ដ រ ក ង ២០០៨ នង ជតដល ១.០០០ដ រ ក ង
២០១២។ ដ ះក ងបរបទ ររកច ើន ក ដ កច ង
បរហសរបស សកម ះពត នង ើឱ កម ច
ស ច ន ើង ក ង របតថ មយ ៀត គព ស ល
ន ច ត កចណល ប (Low income country)
ស ល ន ច ត ក ចណលមធ ម ក ង ក ត
ប ( Lower middle income country ) ក ង រយៈ ល
ដខ ងមខ ះ។ ររពងទក កម នងទទល ផល ជន
ព រ វន គ នងលហរ ឥណ ន កល ក ក ង ល
អ គត យ រលក ណៈអ យផលរបសកម គ៖
សម រពៈ - គណៈអធបត - ឯកឧត ម កជ វ ក ក អ ក ងក - បងប នកសករ ក យៗនស ត ស ជក ស ជ អង សន ត ទ ១. ះ ក ង ម សងកសកម រ ញ នង
ទ នងខ ន ខ លខ ន ចក មនស រក យជា
អ ក នង សមស ង នវកច គមន ងកក បផតច ះ
វត ន របសឯកឧត ម កជ វ ក ក នងក យៗ
នស ត ង អស ល ន តឱ សដម ញក អ ើញ
ចលរម ក ង ឱ ស បទសន តកសករទ ង ស ើក
ទ ៥ ដ ន រៈ ស ន ះ។ ព ស វត នរបស
បងប នកសករ ងអស ចនន ១៥២ ក លអ ើញមកព
២៤ ត - ជ ន ើម ចលរម កត ង ដ ើមយក
ជយ ភ ើ ន បទ ចនន ៧ ល វ ើស សយក
កសករ ើមព ខ១ ដល ខ ៥ ម នបទនមយៗ
សរបចនន៣៥ ក ដច ក ង រ យ រ ណ របសឯកឧត ម
ឯកឧត មបណ ត អក បន អក បន រដ ម សងកសកម រ ញ នង ទ ក ងពធបទសន តកសករើកទ៥ កលវទ លយភមន កសកម
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ២៨
រ ព ន យ រ ព ដ កច នង បខណ
ច ប នត ព។
៣. កមក ើលអពវសយកសកម វញ ើងស ត
ើញ នក ើនគរ ទ ញចត ក ងផលតកម កសកម
ផលត កម ច មសត រ អង រ ញ ផលតផល ស ដឡង
មនងផលតផលដ ឧស ហកម ងៗ ៀត ើមក ង
រយៈ ល៥ កន ង មក ះ។ ច ះ រ ប ង ធន នធម
ត ើនងជលផល វញក ន ររកច ើន ើយកកពង
ស ត ន បទ តង ង ស ត ញ ល ើង ង
អស វ ខតខបន សកម ព មយនង របន ព ង
រអនវត ច ប នង បទ ន គតយត ងៗឱ នរង ម
ៀត ។ រឯផល វវញ ើ ើង ក ើលព ២០០៨
ដល ២០១៣ គ ន ើន ើង ព ង ៧,១៥ ន ន
ដល ង ៩,៣៨ ន ន( មន៩,២៩ ន ន) ល
ទទល ន ទន ផល មធ ម គ២,៧៤ ន/ ហក ដល ៣,១៦
ន / ហក ៀបនង ២០១២ ទទល ន ៣,១៣
ន/ហក ើ ដសរប ណ ង៣,០៥ នហ.ត
គត ងរដវវស នង រដវ ង ២០១៣ ះ ល
ប ញឱ ើញ ងពត កដនវគនត ឌត របសបង
ប ន កសករ ល កពងអនវត ពលវប កម ប ើរៗ ើយ។
រឯបរ ណ អង រ ញក ងរយៈ លព ២០០៨ ដល
២០១៣ ក ន រ ើន ើង ងរហស នទស
៦៦ ស ើ កល ក ល គ ើន សហ
គមន អរប យ បរ ណ អង រ ញ នចនន ៥.០០០
ន ក ង ២០០៨ នង ើន ើងដល ង ២០៥ ន
ន ក ង ២០១២ នង ២០១៣ នរហត ដល ង
៣៧៩ ន ន ើយក ងរយៈ ល២ ើម ២០១៤
ះ បរ ណ អង រ ញ ន ចនន៤៨.៥៧៣ ន។
៤. តក ងឱ ស ះ រ ខ សមអន តជ ប
ជនផង រ មកទល ល ះ ើង នខតខ ង ង
ប ើតសហ- គមនកសកម នចនន ៣៧៥ សហគមន
សហគមន ទចនន៥១៦ ក ង ះសហគមន ទ
ទក ប ចនន៤៧៧ សហគមន ទសម ចនន៣៩
សហគមន នង ើចនន៤៥៧សហគមន ើ ដចនន
ង២៤៩ នហក ។ ង អស ះ គ រអន
វត យទ ចត ណដ ក លទ២ នង រចលរម
បន អនវត ឱ នសជ ម ៀតនវ យទ ចត ណ
ដ ក លទ៣ ក ង ណត ទ៥ ះ បន ៀត ម
រដក កប យ ពមង តនង ស បផតរបស
ស ចអគ ម បត ស ចអគ ម បត ហន ន យករដ ម
ះ ច កម យត ងទស ម ល
ន យរមគ វជរញក ើនកសកម ក ងរង ងព៤
៥%ក ង១ មរយៈ រប ើនផលត ព ពពធ វប នយ
កម នង ណជ បនយកម កសកម រ ើកកម ស រច ម
សត រ ប ងធន ន ើ នងជលផល កប យ
នរន រ ព យ យកអភ លកច ល ស លនងក ទ ង
សជ ក ងវសយ មល ន ះស បអនវត ។
អងគ សនន ត ទ ! ៥. រ ៀប ច សន តកសករទរ ង ស ើក
ទ៥ ក ងរយៈ លពរ កន ង ះ គក ង ល បណង ើម
មលផ នវ មល ន ច ះ ដងរបស កសករ ត ង
ឱ ើញ រពត គនត ឌត រក ឱ ើញនវ កសករ ើម
ទ ង ស ល អនវត ន គជយក ង ពន ផលតកម
កសកម នងក ង ពន ច ក ផលត កម កសកម ម ង
រ រក នង ប ង ធន នធម ត កប យ ចរ ព
ើម គរ នង ើ រផ ព ផ យ បន ដលកសករ នង សហ
គមន ដ ៀតក ងទ ង ស លគចងប ញឱ ើញ
នវ ព ស ក ង រ យ ច ះ របសខ ន ើម គណ
ជន ដល កសករ នង រម ើម ើរឱ ន នង រ
ល ប ក វទ ក ងបរបទ កល វ ប នយកម យ
ត ង ចក វសយ រក រ កត ង ង បរ ណ នង
ឯកឧត មបណ ត អក បន អក បន រដ ម សងកសកម រ ញ នង ទ ងក ងពធបទសន តកសករ
ើកទ៥ កលវទ លយភមន កសកម
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ២៩
គណ ព ះ រក រ ើកស- ណជ កម នង កស ធរកច
សជ ។
៦. លព កន ង ើង ន ៀបចសន ត
កសករ ងឱ រក ទ ះ រ ើយ ះ ៀត ត
ើង ន ន បទស នៗចនន០៧ ើម ើ រ ឡង
ង ដច ល ឯកឧត ម ស ខនឬទធ គណ តភ ជ រ
ភ ល ទទល បន ក អគ យក អគ យក នកសកម
ន យ រណ ជនអម ញមញ ះ ើយ លខ តទក
នបទ ល នចរកបច ប ន ព ន សង ត ព
នងន យ ទ ងស ជ របស ជរ ភ លក ង
ណត ទ៥ ះ ក ង រ អភវឌ វសយកសកម លចង ល
ប ញ ងច សក ងយទ ចត ណដ ក ល
ទ៣ របស ជរ ភ ល។ ច ះ កសករ ើម ង៣៥រប ល
ទទល នជយ ពភ ល ះ គ ន ប ញ ព ពត
របស ខ ន លគណៈ កម រ ច ះ ន ើ រ ច ញ ើន
ើក ើន មរយៈ រចះពនត ក ង ដល មល
ន នង ើ រ យ ត ម លក ណ វនច យ ច ល
ន ៀបច ើង ម នបទ នមយៗ។
តក ងឱ សដ នអត នយ ះ ខ សមឱ អង ពធ
ងមល យកចត ទក កព រ ើខ ម រ អន
សន មយចនន ដចត ៖
១- ើម អភវឌ វសយកសកម ឲ ន ររកច ើន
ឿន ើង ង អស ច វ មល ផ កសករ ល
ន ជ ញ ឯក សកសកម នង ព សល ច នៗ
ក ង វសយ នមយៗ រម ន ក ដះ ដ វ ពន កស
កម ច ះ រ ច ម សត រច ម រ ឿង យន
នងឧបករណកសកម រ ផលត ផលកសកម នងជល
ផល នង រ រ ៀបច នង ប ង សហគមន ។ល។ ើម
ចង ង បង ប ក សកសកម ល នមកព រអនវត
ទ ល ក ង ស ប ផ ព ផ យនង ករ កដល
បរជាកសករនៅទទា ង បរទេស សមរាបយកទៅអនវតតបនត
ើម ើកកម សផលតកម កសកម ល ដល រប ើន
កចណល រ។
២- អង ពជ ញ កពន នងនស ត បៗរប វ
កត នវបទព ធននងច ះដងអនវត ក ង ល ៗ
របស កសករ ទក ឯក រ ឬ ើករណសក ើម ពនត
លម ប ម ឱ យ អត បទប ក ស ស ប ើ
ស ល រណ នង ឧបករណ អភវឌ ន កសកម
ស បផ ព ផ យ ដល បន កពន រម ង អង ពបណ ះ
ប ល វ វ នង ដល កសករ ម មល ន ទក
ក ន ត យផ រ បច ះដង នង រអនវត ក
ង នង ដកបទ ព ធន ម បណង ៀងៗ ខ ន ើម
ផល ជនយរអ ង។ ើង ងអស វទទល ល
ច ះដង នងច ះ ើ ក កសកម ដសបរ ប វ
នអនវត នង ប ើត ើង កមល ន ល ប វ
ន ើលរលង នងកបទក ល យ មន យក ចត ទក ក
ស ក យយកមក ឌតប មឱ នល ើរ ើង
វញ ើយ ើម ើ សស បប ើឱ វសយ កសកម
ល ផ លផល ជនដល កសករ នង ស ត
ើង។ តដ ះ មរយៈ អង សន តកសករទ ង
ស ើកទ៥ ះ ខ សង ម ឿ ក ឯក របង ប ក
សមយចនននង វ នចង ង ស បយក ផ ព
ផ យ ដល កសករ ើម ើ រ សប រ ើ រអនវត
ប ក សកសកម ឱ នសម ប។
៣- ច ះបងប ន កសករ លចលរមក ងអង សន ត
ះ វ ន មន រកសកម ត ើស ស កសករ ើម
ត ៀងៗខ ន។ ដ ះ បងប ន វបន រអនវត របសខ នឱ
ន ន ើរ យ វ ផ ព ផ យ ដលកសករ ងៗ
ៀតឱ ន ទលទ យ។ មយ ះ រ ច ះកសករ
លមន ន ទទល ន ជយ ភក ក ងយល ឱ ស
របស ើង ន ើន ស វខតខ ង ង ប ម
ទដ ពស មអ ើញចលរមក ងពធបទសន តកសករ ើកទ៥ កលវទ លយភមន កសកម
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៣០
ៀត ើម ចល រម កត ក ង សន ត កសករ យៗ
ៀត ។ ះ មន នទទល ច ត ក ខ១ ល
ះក យ ក វព ម ប ម ៀត ើយ សមបងប ន
តទក រ ឡង ង ះ ដច រ ងក គ ន
ញ នឈ ះ ើម ើ ក ងចត បទព ធន ស ប
សមទ ផលថ ឬ ក ត ប ប ឬស ប រ កត ល
យ ៀត ។ ពត ស បងប ន មន វ ឿយ យក ង
រ កត ង ើយ នង វគត បងប ន កសករ ើម
ល សង កសកម រ ញ នង ទ ច ញ ន
ពក ងច ម កសករក ង ទ ង ស ង មល ។ ច ះ
កសករ ឆនើមដែលទទលបាន ជយ លាភ ចណាត ថនាក លេខ១
ង៧រប ឱ ស ះ សង នង អ ើញមកចលរម
ក ង សន ត កសកម ទ ង ស លនង ត
ទ ២៦-២៨ ម ២០១៤ ងមខ ដខ ះ។
៤- ទន ម ះ វជរញនង ើក ទក ចត សហគមន
កសករ ងអសឱ ខតខអនវត ើផលតកម ច ះ ើនមខ
គប ផ ម រយៈ រ ើពពធ វបនយ កម កសកម ដច
ផលតកម វ ដ ច រ រច ម ក ន ក ប
យ មន វ ពង យ នង ផលទទល នពធម ត ល
កពង ល ះ ើយ។ វបន កច ខតខជរញ រចង ង
នង ព ង សហគមន កសកម សហគមន ើ នង សហ
គមន ទ ម រយៈ រក ងសមត ព ដក ប ង
ជ ញ ក ង រ ើ ន រ ដ ើរ រ មខរបរ រ ើ ជនញ
នង ទផ រ នង កម កពន នង ច ក ផលត កម កស
កម ើម បង លក ណៈ យ ល ដល រ អភវឌ កសកម ឱ
មាន លកខណៈ បរមល ផតកនង ភាពជាដៃគជាមយអងគការជាត-
អន រ ត ើម ក ញរកជនយ ប ក ស មយ ក ឯក
ជន ម ប ខណ ផលត កម កសកម ម កច សន ើម
ទទល ន ងប ក វទ ថ នងឥណ ន ប ន
ន រ ព រ ផ តផ ង ផលត ផល ន ទផ រ ង
បរ ណ ន ង គណ ព នង ព ស ើម ព ងអ ច
របស កសករ ក ង ច ក ផលត កម នង រ ងរក ទផ រ
ះ រក រ ើកស- ណជ កម ក ងតបន នង កល
ក។ ត ក ង ឱ ស ះ កសមអ វ វផង រ ដលបង
ប ន កសករ កដច ក រពទ សត ភម ឱ យកចត ទក
កផ ព ផ យ នង ចល រមទប តជង យបក ក ង រត
ទទលខស វ យមន វ ើលរលង ះ ើយ។
៥- បច ប ន ះ យន បនយ កម កសកម ន នងកពង
ចលរមច ក ងស ន ក ង រ ើយតប នង រ
ខ ះ ត ម ពល ស ប ប ញ ឲ វសយ កសកម តបនជន
បទ លបច ប ន នងអ គត កម យ រក ង
ពលកម កសកម កពង ថយ ចះ រ ើ ច ក ករបស
យវជន យវ រ នទ ជជន នង ស ើម
បយក ឱ ស រ រ ក ងវសយ ង ៀត ល មន ន
កសកម ។ ករណ ះ ធរ ក ម តកដច អង ព
ជ ញ វខតខ ក ញ ប តអង គ ង អស ឱ យក
ចត ទក ក ក ង រ បណ ះ ប លវ ជវៈ ម ប រប ព
ដលយវជន-យវ រ មជនបទ ើម តបន យ ច ក
ក នង ប ើនស នពល ក ង រ អភវឌ វសយកសកម ឱ
អស លទ ព ើយក វគតគរផង រអព រ ច ម សត ឱ
ន ង ប ម ៀត ើម ប ញ ត វ រ ក ងអស ញ
ត វ រ ច រ ញ មពលជវ ស នង ជ ធម ត
ើម។
៦- ប ចម ងមយ លបច ប ន ះ គ រ
ល ស ត លបងប នកសករ ន ប ឈម
ក ង រ ទបទល នងបន ា យ រកសករ នធន ន នង
ប កវទ តចតច ។ ខ សមអ វ វ ដល បអង ព ជ ញ
ងអស ម កនមយៗ កដច ដល ប គ កពន ង
អស វ ើ រ វន គ យ ត ើម ើយតប នង
រ ល ស ត ព ស ៀបចឱ នសម ប
មយទ ល សង នស ចឱ ើ ស
រផ លវ បនប ជនកសករជយ ភក ងពធបទសន តកសករ ើកទ៥ កលវទ លយភមន កសកម
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៣១
ផ វ រកន ង មក ះ នងកម វធ ស ប ជយ ើកកម សសទ
សហគមន នងសហគមន ល ទទល ន រគតគរតច
តចព រ បន នង កផត ព ះ ភយ យ រ រ
ល ស ត។ រវន គ ង ះ វ ជយ ដល
សហគមន យរង ះក ង រ ក ង សមត ព ស ប ខ ន
នង ត សមន ៀង ត ល ច បង ផលបះ ល
ដល រ កបរបរច មជវត របសពក ព ស ក ង ផលត
កម កសកម ។
៧- រ ៀបចសន តកសករឆ ា ះ ក នរក ើញ
នវបទព ធនថ ៗប ម ៀត លទក ៀន ស ប
ើ រ យត ង ក ត នង ក ម ត ល
ើង ងអស វ ើ រព រ យកមកឆ ះ ប ង យ
វ ើ បច ប ន ព ឱ ន ន ម រវវត ន ស ព រណ
ក ងកម វធក ទ ង របស ជរ ភ លដច រប ើន
ផលត ពកដច រ ប ើនស នពល ប ង យក ង
រព ងដល សហគមន កសកម សហគមន ើ នង
សហគមន ទ ើម។ ទន មនង ះ ក វ ពនត ើល
ផង រ ក ង រ ឡង ង ះ ើ នចណច យ
អ ខ ះ ៀ ត ល មន ន ើកយក មក ប ញ ើម ឆ ះ ប ង
ស ប ើ រ លម ឱ ន ប ង យ។ ន យរម
រ ៀបចគ វ ត ើ ល ន យ ទ ព
របស ជ រ ភ ល ើម ព ងមល ន ះ រ អភវឌ
ក ម តឱ នល ើរ ។ មយ ះ កសម
អ វ វ ដលបងប នកសករ ឱ ប ើម រ របង ប ើន
ផល របសខ នឱ ន ន ល ព ខ ើមរដវ
វស ះ បនង ក ទ នរបស ម ងយ ល ន
ល ើ ចង ន វ ើមរដវ ើ ទល ប
ើលទនល ើកទនបឱ មន ។
៨- វបន ព ង ពន នង កម ផ ព ផ យ
កសកម ចង ង ព ងត ទនងរច សម ន អង រ កសករ
នង សហគមន កសកម មរយៈ របណ ះប ល ក រ
កសកម មឃឱ នទលទ យ។ កសករ ើម ល ទទល
ន ជយ ភ ះ នង កន ងមក គរបណ ះប ល
ឲ យ កសករផ ព ផ យកសកម ក ង សហ
គមន មល ន របស ខ ន ឱ នល ើរនងទលទ យ
ប ម ៀតក ងគនត ឌត យ ពបន សបដច ក
ះដបមន ើ នង សប មយ ។
អងគ ពធ ងមល ទ ! ៧. តក ងឱ សដ នអត នយ ះ ខ កមន ច ផង រ នវ រដងគណដ ល បផតច ះ ស ច អគ ស ច អគ ម បត ម បត ហន ន យករដ ម ះ ច កម សង- បន កពន ធរមល នអង រ ត-អន រ ត ល នជយ ម ង ប មខ
ញ ងអស ក ង រ អភវឌ នវសយ កសកម ។ ខ កសមអ វ វ ដល គ អភ វឌ ស នៗ ង ះ ម ង ក រ ប ក ស កសកម ង អស ឱ ចល រមសហ រ បន ស ប យ ៗ ៀត ក ង នយ ើ ង ឱ រ ៀបច សន ត កសករ ះ ន ន សទ ព នង ើ រលម ន វ ចណចខ ះ ត ឱ ន ល ើរ បន ៀត។ សម
ងអណរគណ ថ ម ង ៀត នងសម តសរ ើរច ះគណៈក រ ៀបចសន តកសករទ ង ស ើក ទ ៥ះ ល នឯកឧត មរដ ធ រ មម អណត ន
នង នប ញ តព កច ក ង រ ៀប ចសន ត ះ ស ច នលទ ផល គរឱ តសរ ើរ។ ៨. ទប ប មយនង រ សបទសន ត កសករទ ង ស ើកទ៥ ២០១៤ ះ ក ង ម សងកសកម រ ញ នង ទ នងខ នខ ល ខ សម ងអណរគណ ថ នង សទ ពរជយបវរ ើរ ជនឯកឧត ម កជ វ ក ក ស ជក ស ជ ងអស ក ង ឱ ស ចល ថ ណ ត មម ប សក ព.ស២៥៥៨ ល ង មខ ះ សម កប យ សខ ពល ក ង មន សរសស វបលសខ ប រ នងស ច ន គជយ ក ង រកច ថ ៗ បន ៀត ើយ សង ម នង ន
ជប យ ៀត ។ សមអរគណ!
សនទ រក ឯកឧតត មបណ ត អក បន រដឋ ម ត សងកសកមម រ ញ នង ទ
ល ងកន ងពធ ើកសនន តបកសរប រ រកសកមម រ ញ នង ទ ២០១៣ - ២០១៤ នងទស អនវតត រ រស ប ២០១៤ - ២០១៥
ទ ២៦ ម ២០១៤
The Agriculture Magazine ៦៣
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៣២
សម រព- គណៈអធបត
- ឯកឧត ម កជ វ កឧក ក ក
ងក ស ជក ស ជ អង សន ត ងមល
ទ !
១. បឋម ក ង ម សងកសកម រ ញ នង
ទ នង ខ ន ខ ល ខ សម ស ង នវ កច គមន ង
កក កប យ ក ទន ព បផត ច ះ វត ន របស
ឯកឧត ម ក ជ វ កឧក ក ក ង
ក វ កត យស ងអស ល ន ច យ ល
មក ចលរម ក ង អង សន ត បកសរប រ រកសកម រ
ញ នង ទ ២០១៣-២០១៤ នងទស អនវត
រ រ ស ប ២០១៤-២០១៥ ល ះ ក ង រត
កច សហ តបត រ ខ ស ព ស រផ រ ប នវ ទ កទនង
ឲ ន ជតស ទ ម ៀតរ ង សង បន ធរ ក
ម ត កដច គ អភវឌ ន កពន ក ងវសយ កសកម
ងអស ើម រម ពនត វ គ ឲ ន ស ជ នង ត
ងឱ ើញនវ សមទ ផល ល នទទល ក ង
ពន ផលត កម កសកម កដច រ រក នង ប ងធន
នធម ត កប យ ចរ ព កន ង មក ។ ព ស
បទ ព ធន ល ទទល ន ៀនល ៗ ប ឈម នង
នវត ព ស ប ក ញនវ វ ន រ ឲ ន សម
ប ម លន យ នង យទ ចត ណ
ដ ក លទ៣ របស ជរ ភ ល នត ល ទ៥ រដ ស
ម រដក ដ នង មង ត របស ស ចអគ ម ស ចអគ ម
បត បត ហន ន យករដ ម ះ
ច កម ។
អងគ ពធ ងមល ទ ! ២. ដច ើង ងអស ន បរចមក ើយ
កម គ សមយ ល ន ឿន ដ កច ពង កមយ
គធ ើវសយកសកម ើយ ើយ ពលរដ ណ
៨០% លរស តបនជនបទ ក ង ះ គ ើន ន
កប របរ កសកម ស ប ច មជវត យរក នវទ ៀម
ទ ប ណរបសខ នក ង រ របង ប ើនផល ើយខ ះ
ៀតក មន ន ន រវវត ន ន រក រ ល ម
យគសមយ ប កវទ ទ ើប ើយ ។ ក ងបរបទ
រ វវឌ ន ដ កច សង ម ប ះ ជរ ភ ល កម ន
នង កពង តទកកសកម វសយមយ ល ន ទ
ព ខ ស ក ង រអភវឌ ស ត ។
៣. យ ក ើវ ល ព នង រៈ ជន
វសយ ះ ជរ ភ ល កម ន ក ញ នង អនវត
បន ប ប នវយទ នង ន រអភវឌ ត យ
ឯកឧត មបណ ត អក បនអក បន រដ ម សងកសកម រ ញ នង ទ ងក ងពធ ើកសន តបកសរប រ រកសកម រ ញ នង ទ ២០១៣ -
២០១៤ នងទស អនវត រ រ ២០១៤ - ២០១៥
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៣៣
ត ស ន ើ រ ើកស យវសយកសកម នង ជន
បទ រ ត បន យ ព មរយៈ រប ើន ផលត ព
កសកម សន សខ ង ប ើត រ រ នង ប ើន ក
ចណល ដល រកសករ លមកទលទសវត រ ចង យ
ះ វសយ ះ ច ននវ អត ក ផលតផលកសកម
ស ប ប ើឱ រ ញ ៀត ផង ។ ងអស ះ ន
ឆ ះ ប ងឲ ើញនវ កច ខត ខ ង ង របស ើង ង អស
នង នប ញឲ ើញ ងច សនវ រ អនវត ន រ
យទ អភវឌ ន វសយ កសកម ២០០៩-២០១៣ ល
ន ៀបច ើង ើម ើយតប ច ះ ល ន យ នង
យទ ចត ណ ដ ក ល ទ១ នងទ២ របស ជ
រ ភ ល ។
៤. ២០១៣ គ ចង យ រអនវត យទ
ចត ណ ដ ក លទ២ នង រ ប ើម
អនវត យទ ចត ណដ ក លទ៣ របស ជ រ
ភ ល នត លទ៥ រដ ស លក ង ះ រ ើកស យ
វសយកសកម គ ម មយដ ស នស បក ើន ដ កច
ត ។ រ ើកកម សផលត ព ពពធ វប នយកម នង
ណជ បកម កសកម រ ើកកម ស រច មសត នង រ
វប កម រ ទ ង ដ ធ នង រ ប ងធន ន ធម ត
យចរ ព គ មខ ញ ស ន ក ង រជរញ ដ កច
នង រ ត បន យ ព របស ជន កម ។ ក ងនយ
ះ សង កស កម រ ញ នង ទ នខតខ
ជរញ ផលត កម កសកម ើ បមខ ញ ព ស រ
បង ប ើនផលដ យទ ន ទ ដ វ
ស ដ រម ផ រច មសត រ វប កម ។ល។ ល ច
ើយតប ន នងត វ រ ង ក ង ក នង រ
ញ ។
៥. រយៈ លមយ កន ងមក ះ ះប ើងជប
ទះនវ ះធម ត ង ះ ង ស ត កដច ះទក
ជនន ងធ នធ រ បន ប ប គបផ នង រ ប ញ របស សត
ល ត ក ង ជ ន នងប ត មយចននធ ល ើឲ
ខច តដ វ នង ដ ងៗ ណ១៣០ ន
ហក ង ក យ ក សង កស កម រ ញ នង
ទ ើង ម រចង ល នងត ងទស កដច
វ ន រ ើយ តប កប យ សទ ព របស ជរ ភ ល
នង យ ន រចលរម ម ងព ប សង បន
ធរ ក ម ត កង ក ង ប វធ នង ររម
ច ក ព គ អភវឌ នគបផ នង រខតខ ង ង នង រ
ស ប រទ បរបស កសករផង នជរញឱ ដ ើរ រ
ផលតកម កសកម ទទល ន គជយ នងជម ះ ននវ ល
រល ក ងៗ គរឱ កតស ល។ ក ង រ របង
ប ើនផល គត ង រដវ វស នងរដវ ង ើង អនវត ន
ដសរប ង៣,០៥២ នហត ក ង ះ ដ មល ន
ចនន២,៩៦៩ នហ.ត យទទល បរ ណផល សរប
ណ ៩,៣៩ ន ន វ នង ទន ផល មធ ម
៣,១៦៣ត/ហត ( មន៣,១១៧ត /ហ.ត)។ រម តល
ព ង សល ណ ៣,០៩ ន ន អង រ គត
វ ង៤,៨ ន ន ើស មន ៩៣ ន ន នងខ ស
ង មធ ម គ ១០ កន ងមក ណ ១,៣ ន នអង រ
ល ះ គ គ ជយដ ធ ង របស ើង ។ គរកតស ល
ផង រ រ ញ អង រ កម កពង ស ត ើ ន រ ើន
ើង ល ប ព ស ២០១៣ កន ងមក ះ អង រ
ណ ង៣៧៨ ន ន វ ន ញ ន ស
៦៦ រច ើយ។ ះគ ទក ព ត ល អង រ កម វ
នពភព ក ទទល ល អង រ អប ពជ រដល
ទទល នច ត ក ខ១ ក ង ពភព ក ក ង រយៈ
ឯកឧត មបណ ត អក បនអក បន រដ ម សងកសកម រ ញ នង ទ ងក ងពធ ើកសន តបកសរប រ រកសកម រ ញ នង ទ ២០១៣ - ២០១៤ នងទស អនវត រ រ ២០១៤ - ២០១៥
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៣៤
ល ពរ បៗ ។
៦. មកទល ល ះ រ របង ប ើនផលរដវវស
នង រដវ ង វ នប ប ពរ នង នដល ល
ល សងកពង រឰ ើ សន ត បក សរប រ រ កសកម
រ ញ នង ទ ២០១៣-២០១៤ នងទស
ស ប អនវត បន ២០១៤-២០១៥ ើម ឆ ះប ងឱ
ើញ អព សមទ ផល ល ស ច ន វជ ន កដច
រ មល ផ នវ មត បល នងទស នៈ ើប ឈម
ង យ នង រ ក រ ក នវបទព ធនល ៗ ព ស
អន សន គន ះ ដ របស ស ច យក រដ ម
ល វសយក ង រ ៀបច ចក វសយ យទ នង ទស
អនវត បន ប ប ឱ ន លក ណៈ ក
នង យទ ចត ណ ដ ក ល ទ៣ របស ជ
រ ភ ល ។
៧. ច ះសមទ ផល កដច ទន នយ ង យ
ល ើងទទល ន ម ក នមយៗ ក ងវសយកស
កម ង មលស ប ២០១៣-២០១៤ កន ងមក ះ ឯក
ឧត ម រដ ធ រ មម អណត នង យ រណ ព រប ម
ៀត ជនអង សន ត ប នង ើ រព ក នងរះ រក ទស
គន ះ ស បអនវត បន កប យ សទ ព ។
អងគ សនន ត ទ ! ៨. ក មខ ម រដច នជ បជន ង ើ នង
យ ក មយទ ចត ណ ដ ក លទ៣ របស
ជរ ភ ល គណៈកម រ ៀបចសន ត កសកម ះ
ន ើកយក នបទស នៗ ើន ក ង ះក ន
ចណច ង ចណច យ ប ឈម នង ដ ះ យ
ម កនមយៗមកព ក ល នលក ណៈ បច ប ន កម
នង ក ងបរបទ កល វបនយកម ស ប ទស
អនវត បន ។ ព ះ រចលរម ើបទប ញ នងបទ
អន គមន ព ប សង បន កពន នងវសយ ឯកជន
នវ នបទ បច ប ន ព ក ង រ រម ច ក ើកកម ស
វសយ កសកម កដច រ ើក កម ស ដ កច ត ផង នង
ើទ ើបកម វសយកសកម ផង យ ត ើ រជរញ
ពល វប កម កសកម ម រយៈ រ ើ សប កវទ ទ ើប
រ វ វ រអភវឌ យន ប នយកម នង រប ើន សមត
ព ច ព ើម ើកកម ស ផលត ព កសកម រម ង
រច មសត រវប កម រ ប ង ដ កសកម កប យ
សទ ព រ ចរ ព ធន នធម តនងបរ ន
ផង ។ ន បទ កពន នង កម វធ ទ ង រ ប ង
ហរ វត រណៈ ដ ក ល ទ២ ល ន ល
ច ស ស ក ង រប ើនគណ យ ពហរ វត ព ស
រអនវត ថវ ម កម វធ ញ ញ នង រអនវត ក
ល ងរបស អង ពថវ ក ងច ម សង ង១០ ល
ក ង ះ សង កសកម រ ញ នង ទ ក សង
ទ ព មយ រ ល វអនវត យអន ម មឯក រ
ទស ន ន ស ពទស យទ ក ទ ង ពន ថវ
កម ២០១៣-២០២០ ។ ទន ម នង ះ ើង ក មន
ច ើល រលង ផង រអព ប ឈម នង នវត ព
វសយ កសកម ក ង រ ើស ហរណកម ចល ក ងតបន
នង កល ទ សហ គមន ដ កច ន ២០១៥
នង អង រ ណជ កម ពភព ក ។
៩. មយនងសមទ ផល លស ច ន ន
កដក សងកសកម រ ញ នង ទ ក ងពធ ើកសន តបកសរប រ រកសកម រ ញ នង ទ ២០១៣ - ២០១៤ នងទស អនវត
រ រស ប ២០១៤ - ២០១៥
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៣៥
វត ព ឧត ម ព នងប ឈម ង យ ល ន ើត
ើងកន ង មក ខ សម តយកឱ ស ះ ើម ើកយក
ចណច ខ ះៗស ប ើ ទន ជនដលអង សន ត ើម ើ
រ ព រ នងព ក ដច នត ះ ៖
ទ១. រប ើនផលត ព ពពធ វបនយកម កសកម
នង ណជ បនយកម កសកម នបទស ន
ស ប រព ក ក ង អង សន ត ះ ។ ដ ះ វ យក
ចត ទក ក ព ក ើ រប ើនផលតកម វ នងដ
ងៗ ៀត ម រយៈ រព ង ព ក នង ចរ ព
ពន ផ ព ផ យ ប ក ស នង ពត ន ទ ផ រ កស
កម រ ើក កម ស រ វ វ នង អភវឌ ើម ប ើន
ផលត ព នងបន ា នង រ ល ស ត រ
ផលត នង ើ ស ពជ ល នគណ ព ើម ើយតប
នងត វ រ ទ ផ រ ។ វគតគរផង រអព រក ង នង
រ រច សម ន ច ព ើម ប ើន រ ដះ
យ មន ទកដ លទ រ ។ បន រ លម ពន មល
នង ទក កកសផល រ ៀប ច នង ស ល បខណ
គតយត ស ប ប ង រផលតពជ រ ើ ស ត
ចលកសកម ម វ ម ប ក ស រ ៀបច នង ព ង
សហគមន កសកម រជរញអនវត ពន ផលតកម កសកម
មកច សន រជរញ ើ ស ឿង យន ក សកម នង
រ ប ងដកសកម ម ង រអភវឌ ធន ន មនស
ស បវសយ កសកម រ បណ ះ ប លវ ជវៈ សម ប
ើម ត បន យ រ ើច ក ក ។ ទន មនង ះ ប
តអង ក ពន ង អស វគតគរ ឲ នសជ ម ៀត
អព រអនវត យទ របស ជរ ភ ល ស ព រ ប ើន
ផលតកម វ នង រ ញអង រឲ ន ងតច១ ន
ន ២០១៥ ។
ទ២.ពនត រ ើកកម ស រច មសត នង រវប
កម យជរញ រ ៀបច នង ក ឲ អនវត នវច ប ល
ន យ នងយទ រ ើកកម ស រ ច មសត ។
ជរញ រ ើកកម ស រ វ វ នង រអភវឌ ើ រ
ប ត ពជ រ ប ងសខ ពសត រផលតចណសត នង
ពន កស ន ក ង វសយ បស សត នង រប កម ។ ន យ
រម គ ើងចងឲ ន ព ស រ ក ង រជរញ ផលត កម
សត ប ទ ើម ប ញត វ រក ង ក រ ញ
នង ត បន យ នង ន ជនស រ ចលពបរ ស ។
ទន មនង ះ វព ង នង ព ក ព គ រ ង វសយ
រណៈ នង វសយ ឯក ជន ើ វសយ កសកម ើម ើក កម ស
ផលត ព ពពធ វបនយកម នង ណជ បនយកម ើ ប
ក យ រតទទលខស វ ។ ទន មនង ះ ក វព រ
អព រចលរម ទប តឲ ន ង ម ៀតនវ រ
ចល សត យអ ធប យ ម ក ន
ម ង តវ ន រ ន ល អព រផ ះជង យ
បក ។
ទ៣.បច ប ន ះ រ ប ងដកសកម
ឯកឧត ម មម អណតមម អណត រដ ធ រ សងកសកម រ ញ នង ទ ងក ងពធ ើកសន តបកសរប រ រកសកម រ ញ នង ទ ២០១៣ - ២០១៤ នងទស អនវត រ រ ២០១៤ - ២០១៥
ឯកឧត មបណ ត អក បនអក បន រដ ម សងកសកម រ ញ នង ទ ក ងពធ ើកសន តបកសរប រ រកសកម រ ញ នង ទ ២០១៣ -
២០១៤ នងទស អនវត រ រ ២០១៤ - ២០១៥
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៣៦
នបទ ល វ ព រ ។ ដ ះ វជរញ រ ប ង
នង ើ សដកសកម មរយៈបន ជរញ ៀបច ច ប ស ព
រ ប ងដកសកម រសក យត នង រ ើ រ ើ
ភណ រ ើ សដ កសកម ឱ ន ទ ង ស ើម
ទទល ន ទន នយ ក ក ស ប ៀបច ន រ អភវឌ
វសយកសកម យ កណត ន នវតបន ដះ ច ស ស
ើម ត ងទស ដល រ ើ ពលវប កម នង ពពធ វប ន
យ កម កសកម កប យ សទ ព ដ កច ខ ស នង
នរន រ ព រ ើ ស ដ កសកម ។
ទ៤. ដដ សបច ប ន នសន ះ ើន ើង
គរឲ កតស ល ។ ម រ ន ន រហតដល ២០២០
ដ ដះ សនង ើន ើងដល ៤៥០.០០០ ហក មយ
នងផលតផល សធម ត ព៤០០.០០០ -៥០០.០០០ ន
ស ប រ ញ ។ ក ើ យទ ស ប រអភវឌ
សធម ត កម ២០១១-២០២០ ើ ើង វ ើ
អ ខ ះ? ដ ះគរព រ អព រ ជរញ រ ចង ង ស គម
ស រឱ ន ង យប ើន រជយ ក
ប ក ស ព ស រ ើស សពជ រ រព ល
ជង រ មល ផល រ នង វជរញ រអភវឌ ស
កសឧស ហកម ើ ដ សម ន ដ កច ឲ ន សម ប
ម ន រ ើម ើ ស ល រ អភវឌ ស រ
ក ង តបន នង រប ើន ច កត ឱ នខ ស យ
គត ប ងព រ លម គណ ព រ រ ចខ ប រ
ើ ណជ កម ផលត ផលជរ ស ឱ សម ប ម ស ង រ
អន រ ត នង វគតគរ អពផលបះ ល កង ះ តក ង
ពលកម ល អ គត ។
ទ៥. វសយ ើ នងវសយជលផល គ ល
យទ របស ជ រ ភ ល ល ត ស ន
ើ រ ប ង នង អភរក ធន ន ើ នង ជល ផល
ើម ចរ ព ក ើន ដ កច ត នង ើកកម ស
ជវ ព រស របស ជន តបនជនបទ មរយៈ រ
ជរញអនវត កម វធ សហគមន រ តពនត ម ន រ
ើ ជវកម ើ រព ង រអនវត ច ប ើ នង
រអនវត វ ន រមង តច ះបទ ើស ើ ក ង
យទ ចត ណ ត ក លទ៣របស ជរ ភ ល
ដ ះ វ បន ព ក អនវត ន រ យទ អភវឌ ក ង
វសយកសកម ព ស រអនវត បន នវបទប ង យ
ល ជរ ភ ល ន ក ចះ ស ប អនវត ក ង វសយ ង
ពរ ះ ឱ ទទល ន គជយ លក ង ះក ន រប ាប
បទ ើស ើ នងជល ផល ក ដច រ រ រក ងអភ
រក ផង រ ម កច សហ រ ល មយ ធរ ក ម
ត ។ ចណច រម មយ គ រប ប ច តនវ រ ប ន
ដត ហម ពទ រ ភ យកដ ើ ឬដ លចទក ើ កម
សទ យ ០៧ ឧស ២០១២ ។
ទ៦. ពចណច ល ន ើក ើង ង ើ ប
អង ព ងអស កដច មន រ កសកម ជ ន- ត វអនវត
ឯកឧត ម ស ខនឬទ គណស ខនឬទ គណ តភ ជរ ភ លទទលបន ក អគ យក អគ យក នកសកម ងក ងពធ ើកសន តបកសរប រ រកសកម រ ញ នង
ទ ២០១៣ - ២០១៤ នងទស អនវត រ រស ប ២០១៤ -២០១៥
ឯកឧត មបណ ត អក បនអក បន រដ ម សងកសកម រ ញ នង ទ ក ងពធ ើកសន តបកសរប រ រកសកម រ ញ នង ទ ២០១៣ - ២០១៤
នងទស អនវត រ រ ២០១៤ - ២០១៥
ន រយទ ថវ ២០១៤ របស ខ ន ឲ ន សទ
ពខ ស យអន ម មច ប ស ព ហរ វត ស ប រ
ប ង ២០១៣ នងកម វធក ទ ងហរ វត
រណៈ ល ន អង ព នមយៗ វយកចត ទក កទទល
ខស វ យមតចត រម ង រ មល ចណល បង ចលថវ
តព ប ក កពន ង អស ឲ នត ព នងទនភ ន
ព ស រ ង រក ភព ថវ ព គអភវឌ ក ងវសយ
កសកម ើម ជយ ង ដល រ ើ សថវ ត ល
នក ត ើយ ។
ទ៧.បន ព ក អពបរ សជរញ បន យ
បន ជរញ រ ៀបចច ប លខត បទ ន គតយត ន រ
យទ ម កនមយៗ រព ងសមត ព របស អង ព
រប ើន សទ ព នង រអភវឌ ធន ន មនស
ម អង ពរបសខ ន ម នវត ព នង ទស ល
ន ងទក ស ប ២០១៤-២០១៥ ះ ។
អងគ ពធ ងមល ទ ! ១០. ២០១៣ ះ ម រ យត នប ញ
វសយកសកម កម ក មយ ងស នក ង
ក ើន ដ កច ត សន សខ ង ជរញ រ អភវឌ
ដ កច ជនបទ នងរក ននវចរ ព បរ ន ម ង ន
ស នពល ន វត ព នង នឧត ម ព កត ង
ស បទផ រ កសផល នង វត ត ើម ក ង តបន នង
ើ កល ក លរម ន៖ ផលត ផល វ អង រ នង
កស ផល នដឡង ម ត ស ក យ ស ក
ៀង ផលត ផល ជរ ស ធម ត ផលត ផល សត នងផលត
ផល ើម បនង សន ដខ ងខ សរបស ស ច
យករដ ម ល ន ើក ើង វសយ កសកម
វសយ មយ ល ន ទ ព ប លៈ សៈ។
១១.ព ើ ទ ះ ខ សមស ងនវ រ តសរ
ើរ យ ះ នង យត ខ ស ច ះ សមទ ផល ង យ
ល ើង ងអស ស ច ន ២០ ១៣ កន ង មក
សមទ ផល ល ទទល ន ះ គ មន ន កច រ មយ
ល សង កសកម រ ញ នង ទស ច ន
ើយ លគ ររម ច ក ដ ង ក ងសរប ម
យសរប នងវ ន រសរប ម រត ងទស របស ជ
រ ភ ល ។ ខ សម ត យក ឱ ស ះ ើម អ វ វ ដល
ប អង ព ជ ញមន រ កសកម ជ ន ត វ យក ចត ទក
ក ៀម លក ណៈ បង ប ើន ផល វរ ដ វ វស ងមខ ះ
ឲ នល ើរ នង ទទល យក អន សន គន ះ ប ម ៀត
ក ង ឱ ស បទ សន ត ល នង ត ទ២៨
ម ២០១៤ ម អធប ត ព ដ ខ ងខ ស របស ស ច ស ច
អគ ម បត អគ ម បត ហន ន យករដ ម ះ
ច កម អនវត បន ឲ ទទល ន គ ជយ ។
១២.ខ នក សង ម នង ឿ ក មរយៈ បទ
ប ញ នងសណរច ើយ ម ន បទ នមយៗ ើង នង
ទទល ន នវ គនត ថ ៗ ស ប ក ញ នវ វ ន រ អនវត
ង មខ ។ មយ ះ រ ខ សម ង នវ អណរគណ
ដ ល ច ះ រ ចលរម របស សង បន កពន នង
សម គមនច ះ រចលរមមត បល ក ងនយ ប
ើម ឲ រ រ កសកម ន រវវត ន ើង ល ប ។
១៣. ទ ប ប ះ មយនង រ ស ើក
សន ត បកសរប រ រ កសកម រ ញនង ទ
២០១៣-២០១៤ នង ទស រ រស ប ២០១៤-
២០១៥ ក ង ម សងកសកម រ ញ នង ទ
នង ខ ន ខ ល ខ សម សទ ពរ ជយ សរ មង លបវរ ើរជន
ច ះ ឯកឧត ម កជ វ កឧក ក ក
ង ក ស ជក ស ជ អង សន ត ងមល សម
កប នង ចក សខ សខ ព ល ជយជនះ នង នសភ
មង ល ប រ នងសម ជន ពរ ឲ ដ ើរ រ ត រប ស
សន ត ទទល ន នវ លទ ផល ល ើរ ម ររពងទក ។
សមអរគណ !
ទដ ពរមក ងពធ ើកសន តបកសរប រ រកសកម រ ញ នង ទ ២០១៣ - ២០១៤ នងទស
អនវត រ រស ប ២០១៤ - ២០១៥
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៣៧
ះ អត បទជនយ រត អពប មយចនន កពន នងទ កទនងរ ង ើ នងទក កទង នង រខ ះ ត ទក ប ើ ស ក ង ត
ះសហន លពចង ម នង ើម កន ងមក ះ ល ប លលក ណៈ ពន កឡសធម ត ើត ើង យ ពផលបះ ល យ
រ ក មនស ល ន ើឱ ន រ តបង ើ ក ងតបន ង រងទក ងក ង ត ះសហន។
តបនក ល យ ស ត ក ង ត ះសហន វប ប ើត ើង យអន ត ខ ៧៦អន .
បក ចះ ទ២០ វច ១៩៩៧ នទហ ៦.២០០ហក តបន រ រ ដជ ល នង ភពទក ប។ ើ ក ង នងជវញតបនក ល យ ើរត ទ ស ន យទ ស ក ង រផ តផ ងទក ប នង រ រក ពន ភពទក ប មដមនឱ ទកសម
ៀត ចលក ង ពន ទក ប មដ (Sea WaterIntrution Protection)៖ ត ះសហន ត នមខ ក ង រអភវឌ បល ដ កច តបន រ ល បល ដ កច មយក ងច ម បល ដ កច ង៣របសកម លបច ប ន ះ។ ស នពល ធន នធម
តដវ សវ ល នង ពសម រ បដច ភ ល ច រដ កស-ឧស ហកម ង ង
រ ខ ចពណស ទកសម ពណ ៀវ ត ះលរក ន នវ ន ពធម ត ធន ន ទ
សម ថ មទក សម នងជវច ះ ធន ន នង ង ឧស ន។ រសម កម ល ន ង៤៤០គឡ វ នទទល ល រសម ល តបផត ើសកល ក នង វ ន សទ
ម រះ ទសនរត ល កមយ កម ះ ច អច រយៈ។ ត ះសហន ននង
កពង អភវឌ កប យស នពល នងសន ះខ សើ កកស-ឧស ហកម ផលតកម ឧស ហកម ស
ចរណ រ ើ ណជ កម ញ- ចល មកពងសម តអន រ ត។ រអភវឌ ងអស ះ នង ររស របសមនស សត វពង ក ើន ើ ន នទក ប នងខ ល សបរសទ ។ លកន ងមក ព ស រដវ ង ជវករ នង រ ជនមយចននធ ើ សទកអណង ល ទក មដ ើយ របម ទក មដមក ើ ស ង ើន ន ើឱទកសម ប ើន ស ធ នង ៀតចល ើឱ ខច ពន
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៣៨
ភពទក ប មដ។ ល លបរ ណ ទក ប មដ វ ន តបន យតច ៗ រ ះ ននយ ទកសម ន ៀតចល មក មដ ក។ នឧ ហរណខ ះៗករណ ះដច ស សង បរ វច យថវ ង ើន ើម ទញទក បព ស ស សចន នច យថវ ង
ើន ើម ើ ជ ងកបក ងដ ើម រ ងរក ពន ភពទក ប មដ មនឱ ទកសម ៀតចល ម
តបន រសម មយចនន ល ល នបមទក ប មដមក ើ ស ង ើន សន កស ប ើ កកស-ឧស ហកម ផលតកម ឧស ហកម នង ស
ចរណ។ ពន ភពទក ប មដ ពន ធម ត ដែលតរវការពេលវេលាដើមបឱយទកជរាបពសរទាបលើដហរចះដល ពន ភព ទក មដ។ ើ ក ងនងជវញ តបនក ល យ ើរត ទ នង នមខ រ
ើនដច នយតកម ភពទក រ រទជ ល រ រ រហរ ះ ក ញទក ង បន ទ ខ ល សសចរណធម ត ផ លផល (ផល-អនផល ើ)
ទជ កសត ជវច ះ ភពធន ន ទចរក ត-សត -សរ ង នជវត។ យ រតបនក ល យស ត ក ងភម ល នរយៈ កម សខ ស ងនវទកសម ដ ះតបន ះ ងទកធម ត ដធ នង ចប ើនស ធ ើ ពន ភពទក ប
មដឱ នស ធ ង ចទបទលមនឱ ទកសម ៀតចលដល ភពទក ប មដ។
ទ បរ ណទក ទក ង មដ គ នមកព ជ បទក ង ល ក ក ងតបន ងរងទក ង ល។ តបនមយចនន យ រ រ តបងគ ប ើក ងតបន ត ើឱ បរ ណទក មដថយចះ ះលទ ព បរបសទក ង
ក ងដ នបរ ណតចតច លគបរ ណ ទក ងមយចននធ វ នហរ ើ ដ កចល ក ងទ
ក អរ ស ង យ ងគហករចហរ កចល ក ង សម ក ងរយៈ លដខ ។ រហរ ង ឿននវទក
ើដ ើឱ ន រហរ ះដ កប ញ ះអរ បង ើឱ រង ក លទ ពស កទកក ងបង ឬ ង ថយចះ
ើយបរ ណទក ល ច បចល ក ងដ នបរ ណតច។ ម ង ៀត យ រ មន ន ើ នង វត នរក តធៗ ល ន ពន បស ើន កចល ក ងដ ជយស ល ដល រ បទកចល
ក ងដ ន ើន ក ងតបន ង រងទក ង ះ ន ើ ឱ បរ ណទក មដថយចះ ើយស ធទក
មដ យ ត ើឱ ទក សម នលទ ព ៀតចលមក ន ក ង នដ ក លបច ប ន ះតបនមយចនន ក ង ត ះសហន នជប ទះគ រ បចលនវទក មដចលមក ក ងដ ក លគ ល ះ តបនមយចនន
រៗ រសម ត ះសហន ើយ រជកអណ ងយកទក មដមក ើ ស ល ះទទល នបរ ណទកតច តច ើយ វ ន ចក ទក
ន បចលមក យ មយទក បក ង ទក មដចល មកក ងដ ក ើយ។ រខ ះទក ត
ើ ស ក ង ត ះសហនក ង ះ ស មយ ស សន រច ចដលតបន សចរណ នងឧស ហកម មយ ះ លអ គតប បះ ចនង ើត ន ើង ន ញក ប សន ើ
មន នយកចត ទក ក ភពស កទក ប នគងវង នងមន ន រក ត ប ទ ល ន
ពន ឫស ើន នង បដណ បដ ល មន ន ន រ ើ ស ះ។ ប ដច ះកបង ក រម ផង រច ះ ន ព ើ សទក មដ ក ងទ ង សចរណដល ល ញ ត ៀម ប។ ប ខ ះទក ត ើ ស ក ង ត ះសហន
ះ ច ះ យ ន យ យ រើង ន ភពទក ប តបន ក ល យ ល
នមកព រស កទកក ងតបន ើក ល យ មទស នៈវសយដក នង រអភវឌ ដ កដ របសស ច ស ច មខ ជរ ភ លកម លស ច នសម ង ើញ ង ពយរ សមក ើយ ក ង សន ើស ច មន នស ចរក
ប ងទករបសរដ ស បផល ជន រណៈទហ ៦.២០២ហក (បច ប ន ះ សល ទហ
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៣៩
ណ ង ៥.៩០០ហក ) មរយៈ អន ត ខ៧៦អន ចះ ទ២០ វច ១៩៩៧ តបន ប
ងធន នធម ែពកទក ប ត ះសហន ះ ល ះតបនក ល យមន ន ើ នង
កមន ច នទក ប ន យកមកផ តផ ង ត ះសហន ន ន ល ល ះ ន រ។
រ ឈម តបនក ល យ នងតបនជវញ ល ន
ើ ធម ត សសលតចតច ននងកពងរង រគ មក ង ដច យ រក ើន ពលរដ ក ងតបន រ ងសង ងច សម នដ ដ កច រ ប ន ធម ត ើម ើ ភមករថ រ ងទល ថ រលច បទ នយកដ ើ កម សទ នង រចង នពស កជនគត ជន ល ខ នមយចនន រអភវឌ ដ កស-ឧស ហកម នង រអភវឌ
ងៗ ៀត ននងកពងប ើនស ធរ នដល ពន មជ ន ើ នង ររស នរបសពពកសត ល ន ើឱ ពន មជ ន ើតបន ះ ឈមនងរបតអតបរ ដផយ យមយ (Maximum threshold) ើ តបង ើប ម ៀត តបន ះនង ដល រ តលទ ព ប ញទក ង នងនយត ព ភព ទក ើឱ កចះសមត ពស បផលតនវផលដ កសកម កស-ឧស ហកម យទ ដច វ ដឡង ដង ង ត នង រ ើ រវប កម (ទក ប) រផ តផ ងទក ប នង រអភវឌ សចរណ
នងឧស ហកម ផង រ។
រ តបងគ ប ើ តបនក ល យ ធ ឱ ដ នលទ ពបត បទក ង នតច បរ ណទក ង ដ ើន ល កចះ ើទជ ល នហរ ក ងអរ ស ង នងប បមកហរ ក សម ងគហក។ មយ ះផង រ រ តបងទក មដ តបន មយចននដច ង ៀម បអង រ ត លន ត តដបង យ រ រ តបងគ ប ើក ប គរឱ រម របសកម ផង រ។វ ន រណ រ រ រ អភរក នង រ រក តល ព ពន មជ ន ើធម តដ នត តបនក ល យះ គ មល ន ះ ើម ដល រអភវឌ ដ កច
របសកម យចរ ព។ ដ ះដ ើធម តន ប ងទកអច យ ង ើ ល ស
សល ល បច ប ន ះ ច វ នរក ទកស ប ប ញទក ង ើម នយតកម ភពទក រផ ត
ផ ងទក ប សចរណ ធម ត កសកម ទ សន សខ ង ើម ើកកម ស ជវ ព ពលរដ ផលត មពល រអគ សន រអបរផ ព ផ យ រសក
វ វវទ ធម ត បន ទ ខ ល ភព បនស ក ឥណ ន បន នងជយដល រ តបន យ ផលបះ ល លប លមកព រ ល ស ត។
ើម ប រប អវជ ន ល ច ើត ន ើង ល អ គត យប ខ ះទក ប ើ សក ងតបន ត ះសហន កដច មប ត ផង រ ះ ក ងឱ សពធបទសន តបកសរប រ រកសកម ២០១២ នងទស អនវត ២០១៣ ល
រឰ ើ កលវទ លយភមន កសកម លព ទ២៦ ២០១៣ លពកន ង ះ ស ចស ចអគ ម បត អគ ម បត ហន ន យករដ ម
ះ ច កម នអ វ វដល ៖ 2 សកម សទ ដ ងអស ង មហន ង កឯកជន នងបគ ល ល នដមន ន ន ើ ស ក ង ត ះសហន រស ន ដះរក តរយៈ លង បដណ ប ើដកម សទ របសខ ន ប ន ើម
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៤០
ត បន យនវ រហរ ះដ នងប ើនលទ ព បទក ង អតបរ ក ងដប ើនបរ ណទក មដ បង ស ធទក មដខ ស ទបទលព រ ៀតចលរបសទក សម ក ងដ ក។ ដច រច ះ ពលរដ ល ើបទទល ននវកម សទ ដ មរយៈ លន យ សសកម ពថ របស ជរ ភ ល សម
ើកទកចត ឱ ចលរម រក តរយៈ ល ង ប ើដឱ ន បរមច ក តបន យ រ ើនក ភព នដ នងបង លក ណដល រ បទក ចលក ងដឱ ន អតបរ នវ បរ ណទក ង ល កមកក ងតបន
2 រដ ល ើ វសហ រ មយ ប ក ង គ អភវឌ ន នង កឯកជន ព ស សហ រ មយ មហន នក រស ន រ ើ ល ចរលក ងតបនក ល យ យ ប លនវ ើរយៈ លង ក ង ធម តកដច ក ង ើម បន ប
ដណ បដរយៈ ល ង ជនស ើរយៈ លខ ល ន
កន ងមក។ 2 ធរ ត ះសហន វ តវ ន រប ន ទប ត នងប បនវ ល ររក ន ន បដ តបន ប ង ធន នធម តតបន កទក ប នងអនវត ឱ ន សទ ពខ សនវខ ម រ អន ត
ខ ៧៦ អន ចះ ទ២០ វច ១៩៩៧ នង រ រឱ ននវ ល ងស កទក បស ប ើ
សផ តផ ងដល ត ះសហន។
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៤១
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៤២
ខ. ច ះ ះថម
វ)ackMe)arBI10-15KRk/១០០ម២
rYcbBa©ÚlTwkeTAkñúgRsH[)an1 PaK 3én
CeRmARsH
រ ើ សក រមា នសា រៈ ជនដចខា ង មៈ0 CYyEkលមអ KuNPaBTwk nigKuNPaBdI
RsH EdlmanCatiGasIut
0 smøab;BBYkstVmYycMnYn ល ន kñúgRsH EdlsIuRtI រ0 kat;bnßyPaBl¥k;énTwkRsH
ដា កជលា មកសតវ ក ងបរមា ណដចខា ង មៈ0 CIlamkeKa-RkbI 60-80 K>RK¼100m2
0 ឬ ¤ CIlamkRCUkesIm 20-35 K>Rk¼
100m2
0 ឬ CIlamkman; TaesIm 10-15 K>Rk¼
100m2
0 ឬ ¤ CIébtg¬T®nÞanExRt>>>¦20-30 K>Rk
¼100m2
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៤៣
3
ៀបច យៈ យក នអភវឌ រវប កម រដ លជលផល
តព ខ៤៨
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៤៤
លបណង៖ ដម ប កច សព 0 ក ង ះ នចណធម ត ព សសត ល តប ងតង មន ល កកន ច ម 0 វធ យៗក ង រពនត ចណធម តក ង ះ ព សសត ល តប ងតង។ ខា ង ម រប ពប ញពរ ៀប យៗក ង រពនត ចណធម តក ង ះ
(ព ស សតវ ល ត ប ងតង) យ ល ើ សជដា កក ងទក ះរច ើយ
៥- រ ៀបពនតយចណធមម តកន ង ះ
វធ ើ ដសទក ម ង ះ
ឬ ើថន ងដសទក ម ង រប ពសតវ លអ តបល ងតងកន ង វ
វធពនតយសតវ លអ តបល ងតងកន ង វ
0 ចណធម តរម ន សត ល តប ងតង រក តប ងតង នងសត ប ត ដច ខ ង ជ ន ល ើត ន យព រ កជ។ 0 ក ងករណចណធម ត (ព សសត ល តប ងតង) ព ន ន ឬ នតចតច ើងក ច កកន ច មក ង ះ ន រ ប វយកចត ទក កប មជ មកសត មប ក ស ដចក ង ៀន ទ ៤ ង ើ នង ច វ កចណប មឲ ឲ ន ៀង ល រហតដលក ង ះ ន ចណ ធម ត ប ន។
ភទលា មកសតវ ខា ង ម មា ន ជនយា ងសខា ន ស បដា ក ះ
៦- ទជធមម តស ប ក ះ
lamkeKa lamkRCUk lamkman;-Ta
បរមា ណជធម ត ស ប ើ ៀបច ះ មន លដា កកន ចព ាម 0 CIlamkeKa RkbI 60-80 K>RK¼100m2
0 ឬ ¤ CIlamkRCUkesIm 20-35 K>Rk¼100m2
0 ឬ CIlamkman; TaesIm 10-15 K>Rk¼100m2
0 ឬ CIébtg¬T®nÞanExRt>>>¦ 20-30 K>Rk¼100m2
ចរចង ៈ 0 kardak;CICaRbcaM edIm,I[TwkRsHmanBN’ébtg CaktþasMxan;Nas; eFVI[RtIFMFat;l¥. 0 ecosvagkareRbICIFmμCatieRcIn ើសកណត EdlnaM[TwkRsHs¥úy manCatiBul nig GaceFVI[RtIgab;.
edImTRnÞanExRt RtaMkñúgFug b¤reNþACI 1GaTitü rYcbgðÚrcUlRsH
លបណង៖ ចងឲ កសករយលច សព ៖ ១. ទជធមម តអវ ខល ះ ល ន ប កន ងភម ឬក រកសករ កៗ ន បកន ងផទ ះ របសខល ន ស ប កកន ង ះចញច ម ើមបឲយ ះចញច ម នចណធមម ត ល ចណ ស នស ប ព សសតវ លអ តបល ងតង មន ល កកន ចញច ម។ ២. បរ ណជធមម ត ល វ ក កន ង ះចញច ម ឲយ ន ម វ មប ច ក ស ៣. នងវធ ត រ ើ សជធមម ត ើមបទទល នផលលអ ។
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៤៥
រ ើស ស ទ ចញច មកន ង ះ វអនវតត មលកខ ណៈវនចឆ យដច ង ម៖ 0 សចណធម ត ស ន លកសករ ន ប ក ងមល នដចក ង ៀនទ១០ ង ម ល ន ៀប បប ក។ 0 យច មក ង ះ ល នទក ង ច សក ងរយៈ លព ៦ ៨ 0 ស ចណ ផ ប ម ដចក ង ៀនទ ១០ នងទ ១១ 0 ធននងជង នង យរកពជ កច ម។
ទ កន ង ក ទ ក
របរា ង ះ របរា ង ះឆ ន ទ ព
កន រ ប ម
បង ង បស
បឥ ( ល)
លង បឥ (រហ)
ទ ព ហម
ៀកដរ
អ ង
ញ
៧- ទ សម បស បកសករ កច មកន ង ះ
រពនតយលកខ ណៈជវ ត ទ ល ច កចញច មកន ង ន៖ ១- ឆ ន
ទ ក ង ក រស មទ ស ង បងបរ។ ចលចត រស បទក ង ើនងក ល។ ឆ ន ច នទម នព ២ ៥ ក ងរយៈ លច ម ១ នង ចបន ពជ ន ល ន យ បព ៨ ើង ើ ន រ ប ង នល ។ ឆ ន ទ ធន នងជង នង ចច មក ង ះក នច ម
ក ង ក ន។
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៤៦
0 ល តច សសតវ លអ តតចៗ ើន ទដច ពពកសតវ លអ តបល ងតង ក ណ ៀរ កនជ ល ន ើម នងសសល ករកខ ត យតចៗ ។ល។ 0 លធ ចលចតត សចណ ើន ទ ដច កសណលប ល សល ករកខ ត ចក កន ក ណ ៀរ ើម ព សសតវ លអ ត បល ងតង។ 0 ចសចណប ថ មដច កនទ ក ចងអងក រ ត ស ណ ក កសណលផទ ះ យ ើម។
ឆព ន
២- កនធ រ ជា ទ កន ង ក ចលចតត រស កន ងទកនង ដច បង ង ថល ក នង យ។ ចលចតត រស បទក ង ើ នងក ខ ល។
ចរស កន ងមជឈ នទក ល នក តអកស ន ប នង ន តជរ pH= 5.6- 6។ កនធ រ
ច នទមង នព ០.៥ ១ កន ងរយៈ លចញច ម ១ នង ច បនត ពជកន ង ះ ន ល ន យ បព ៨ ើង ើ ន រ ប ង នលអ ។ កនធ រ ទ ធន នងជង នង ចចញច មកន ង ះក ន ចញច ម កន ង ក ន។ 0 ល តច សសតវ លអ តតចៗ ើន ទដច ពពកសតវ លអ តបល ងតង ក ណ ៀរ កន
ជ ល ន ើម នងសសល ករកខ ត យតចៗ ។ល។ 0 លធ ចលចតត សចណ ើន ទ
ដច កសណលប ល សល ករកខ ត ចក កន ក ណ ៀរ ើម ព សសតវ លអ តបល ងតង។ 0 ចសចណប ថ មដច កនទ ក ចងអងក រ ត ស ណ ក កសណលផទ ះ យ ើម។
កនធ រ
៣- ប មញញ ទ ក រស កន ងតបនទក
ប យ លចញច ម ះ ចរស កន ង មជឈ ន ទក ល នក តអកស ន ប ក ត
តជរ pH= 5.5- 8.5 នង ចរស កន ង សតណ ពព ២០ ៣០ អង ។ ចលចតត រស កន ង
បទក ត ( បទក ង ម)។ យរយៈ ល ចញច ម ១ ប មញញ ច នទមង នព ០.៥ ១គឡ ម នង ច បនត ពជ កន ង ះ ន ល ន យ បព ១០ ើង ើ ន
រ ប ង នលអ ។ ប មញញ ទ ធន នងជង នង ចចញច ម កន ង ះ ក ន ចញច ម កន ង
ក ន។ 0 ល តច សសតវ លអ តតចៗ ើន ទ ដច ពពកសតវ លអ តបល ងតង ក ណ ៀរ កន ជ ល ន ើម ។ 0 លធ ចលចតត សចណ ើន ទ ដច សតវ លអ តបល ងតង ក ណ ៀរ ជ ល ន កនខយង កន កន ម។ 0 ចសចណប ថ មដច កនទ ក ចងអងក រ ត ស ណ ក កសណលផទ ះ យ ើម។
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៤៧
៤- បឥ ( ល) ទ ក រស កន ងតបនទក
ប យ លចញច ម ះ ចរស កន ង មជឈ ន ទក ល ន ក ត តជរ pH= 5.5- 8.5 នង ចរស កន ងសតណ ពព ២០ ៣០ អង ។ ចលចតត រស កន ង បទក ត( បទក ង ម)។ យរយៈ ល ចញច ម១ បឥ ( ល) ច នទមង នព ០.៥ ០.៧គឡ ម នង ច បនត ពជកន ង ះ
ន ល ន យ បព ១៦ ើង ើ ន រ ប ង នលអ ។ បឥ
( ល) ទ ធន នងជង នង ច ចញច ម កន ង ះ ក ន ចញច ម កន ង ក ន។ ល បឥ តច សសតវ លអ តតចៗ ើន
ទដច ៈ 0 ពពកសតវ លអ តបល ងតង ក ណ ៀរ កនជ ល ន ើម ។0 ល បឥ ធ ចលចតត សចណ
ើន ទដច សតវ លអ តបល ងតង ក ណ ៀរ ជ ល ន កនខយង កន កន ម សល ករកខ ត ចក។
ប មញញ
បឥ ( ល)
0 ចសចណប ថ មដច កនទ ក ចងអងក រ ត ស ណ ក កសណលផទ ះ យ ើម។៥- ទ ព ទ ក ន ភពមកព ស
Rហវ ក ង ើង។ រស កន ងតបនទក ប នង ច រស កន ងតបនទក វ។ យ ល ចញច ម
ះ ចរស កន ងមជឈ ន ទក ល ន ក តអកស ន រ យតច (៣មល ម កន ង១ ល ទក) ក ត តជរ pH= 4- 9 នង ចរស កន ងសតណ ពព ១៤ ៤០ អង ។ រស កន ង
ប បទក ( បទក ង ើ ក ខ ល នង ង ម)។ យរយៈ ល ចញច ម ៦
ទ ព ច នទមង នព ០.១ ០.២គឡ ម នង ច បនត ពជកន ង ះ មធមម ត ន
ចននព ៦ ១០ដងកន ង១ ើ ន រ ប ង នលអ ។ ទ ព ទ ធន នងជង នង
ច ចញច ម កន ង ះ ក ន ចញច ម កន ង ក ន។ 0 ល តច សសតវ លអ តតចៗ ើន ទ ដច ពពកសតវ លអ តបល ងតង ក ណ ៀរ កន ជ ល ន នងសសល ករកខ ត យតចៗ ើម ។ 0 លធ ចលចតត សចណ ើន ទដច
សតវ លអ តបល ងតង ក ណ ៀរ ជ ល ន កនខយង កន កន ម សល ករកខ ត ចក។ 0 ចសចណប ថ មដច កនទ ក ចងអងក រ
ត ស ណ ក កសណលផទ ះ យ ើម។
ទ ព
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៤៨
សមរង នវគគ បនត ខ៥០..។
លបណង៖ ដម ទទល ន 0 កន នសខ ពលអ អ រស ើន លដកជញជ ន នង យ ល កកន ចញច ម 0 ច ះដងប ច ក ស រដកជញជ នកន ។ រដកជ នកន វយកចត ទកដា កប ក សដចខា ង ម ៖ 0 ម យដកជញជ នកន ច យផល វជត វ នមត ឬកង ឬ ក មទ ងច យផល វ ដកជញជ នកន ។ ច ះច យផល វ យ វ ន ន ឬមត មទ ងច យផល វដកជញជ ន នង បរ ណកន វដកជញជ ន។
៨- រដកជ នកន
រដកជញជ នផល វជត
0 ស រដកជញជ នកន ច យផល វជត វ នក ឆ រ នង វ ឬសល ក កស ប បក ឆ រ កថងកន ។ កន ងករណដកជញជ នកន ច យផល វជតៗ ច ើស រធង កកន នង សល ក ក ឬសល កឈកស ប កព ើទកកន ងធង រ រ លដកកន កឲយទក ឡក ញ ពធង។ 0 ស រដកជញជ នកន ច យផល វ យ វ នធងខយលអកស នស បដរខយល ង ឬថង កកន នង សចងថង ស ប សបត រ លថងកន យ ឬ រ ក នងគរ នថង វអងក រស ប កថងកន ព ើមប រ រថងកន យ ឬរ ក (រប ព ង ម)។ 0 ទ ថង កកន នទហប ខ យ ឬកមព ស ០.៨ នងទទង តថង ០.៦ ច ក កន ល នទហព ៥ ៧ស.ម នចននព ១០០ ២០០ក ល ស បដក ជញជ ន ផល វ យ។ 0 កន ងករណដកជញជ នកន ច យផល វ យ អន កដកជញជ នគរ ះវធចងថងកន មរ ៀប ដច រប ព ង ម ល នថងកន យ ឬរ ក។
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៤៩
រដកជញជ នផល វ យ
រផត លចណនងទកដល ន ១ . រផត លចណដល នង នធ វផ លចណឱ ន ន២-៣ដងក ងមយ យ យប ល រ ងចណ វ (ផ ច) ៥០%
នងចណ ល នក ងភម ៥០% (ដច ៈ មយកន ក ចងអង រ វ កន ប តង ើម)។ ច ះ កននងប វ នឲ ល តៗ ។
២. រផត លចណដលកន ន ើម ប ើនអ រសរបសកន ន នង នកពងលត ស ច វ ើចណ ប ។ វផ លចណ វ បល ត (ផ ច) ដលកន នរហតដល យ
ម ១ ឱ ន ើនដង (៤-៥ដង) ក ងមយ ។ល យជត ១ វ យប ម មយចងអង រ
នង កន កមត ខ១។
រផ លចណ នគណ ព ើឲ អ រសរបសកន នខ ស
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៥០
យៈ យក នផលតកម នងបសព ល
តព ខ៤៨
របៀបលា យចណកនមា ន៖ កន ន យ ម ៣ ទត វផ លចណផ ចសទ ើយប បព ះ វ យចណផ ច មយចងអង រ ត... លកនល តៗ ើម ឱ កន ន យ ល បចល ។ ដបង វ យចណល នក ងភម ល ២០% នង ទត ប ប ល ៣០%។
រផ លចណ នគណ ព ើឲ អ រសរបសកន ន នក តខ ស
៣ រផ លទក ន វ រទកផក ប ល ើម រលត
ស នងផលតកម ពង ។ ន ច ប សន ើ នទកផករយៈ ល ២៤ ង ។
វផ លទក ត នច នង ប ល ៖ វផ លទក ត នច នង ប ល ៖ 2 នពង១០ក ល វ រទក ៥ ល ក ង មយ 2 ន ច ៥០ ក ល (១ក លទម ន ១គ )
វ រទក ១០ល ក ងមយ 2 កន ន ១០ ក ល វ រទក ១ វ ក ង មយ ។
រផ លទក តដលកន ន
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៥១
ជវសវតថ ព នង រ វ ើអ មយ
សខ ព ន គ គន ះដស នស ប រច ម ។ កសករ ើរ ងអស ន រ តបង យ
រ រផ ះ ើងនវជងឆ ង ច វ លស ប ន ើរ នសលក ងមយ ៗ។
2 ជងបង ើង យវរស ន ព ល 2 ជងប លមកព ក រ ចព ល ន ខ ះ យ ើ អងទបយទច 2 ជងប លមកព សត ( ន អ ...) ព ល យ ទ ក ន ឬ ស បអ ។ ន ចចម ងជង ងរហសពមយ មយ មរយៈ កសណល មក ទកស រ ។ ជន ល អ កច មមន ច ើលដង ន មយ នផ កជង ើយ។១. អ មយក ល ងចញច ម 2 ស ត ជវញក ង ( ង)ច ម 2 លបដ លកដកទកឱ ន តល 2 វ ល ត ង មយអ ម ឬ ក ច ចមរ រ 2 ក ងក ង ន ក( ង) វ សស ត ើប មក ន ញ ល 2 វស ប គ នង សត (ក ង ង នង
រស ប គ យ ចទកក រ ង នងក ង ង នមន លប ល ន
ទ ច ម) ៀង លមន ល ក ន ង តច ១ ទត យ ចក រស ើម កឱ នឆ ង គ។២. អ មយចណ រ នងទក 2 មន វយកទកកខ កមកឱ នផក ។ វ សប រទកថ មយដងក ងមយ 2 ចណដះផ ត ផ ម មន វផ លឱ នស៣. រ ៀបចចញច ម ន 2 ៀបច ក ន ម ទនងជ ន( យ) របស ( ម មកនជទង នង ម កនតចៗ ើម) 2 នទញ ឬយក នចលថ វរក ទក យ ក ចព ចនន ១៤ ។ ប ប
ររក នទក ើម ម នសខ ព មន កប ល
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៥២
មក ើសន នសខ ពល ើប កចល មយ ន ស ន ។៤. អ មយ រឆល ងព នងឧបករណចញច ម 2 មន លចលក ង ង ន វស ប គ ព ស យទកក រ លក ក ើង ល ន ក ត កចល មនសន។ 2 មមនឱ មនស ព (អ ក ើរទញ ន អ កច មក ង ង) ចលក ងក ងច ម ន 2 ស កទក ស កចណ វឧស ហ ងស ត ៀង ល 2 សន ើ ន ប វកប ឬ ដត ល ។ មន វ ះ ល ស ល ស ល ះ ។ 2 មន វបរ គ ន ល ប យ រជង ។
រកប ឬដតប ញ ល ន ល ប យ រជង
កទកក រថ ត កចល ើម ស ត តក ើង មន លចលក ង ង ន
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៥៣
រ រ រជង ន
ជង ន ជង ច វ ន រ ល ល ង នងប លឱ ន ប ើន។ ើយជង គ ើន ជង មន ចព ល ន ដ ះវធ លល
ើរបផត គ រ ក ប រ រ រ ( ក ង) មន ។ ១. ន ពសខ ព ១.១ មា ន លមា នសខ ពល 2 ចដ ងលត សល មភ 2 ជន ល នស ពស ម នសខ ពល លប លមក ច នព រលត សមនល
១.២ មា ន លមា នសខ ពមនល 2 ន ព ងស ម ស ព មមនល 2 ចប លមកព រផ លចណមន ន ប ន 2 យ រជង ដច ន កកសដ …
ន នស ពស ម នសខ ពល មភ
ន ល នសខ ពល
នស មក ង មនសចណ
២. លកខ ណៈរបស ន ២.១ លក ណៈធម 2 ក ល នងកន យ នស ព ើប ើង 2 ឈរ ង ដ ើរ វ ៀង 2 លផ លចណប ម នរត ឿន នងចក ចណស ឿន 2 មន នប ើង 2 សរ នងណង នពណ ឈក ស 2 ក នពន មន ប 2 រន មះ ត នស រ នងដ ើម នឮ ស ង 2 មក នស ពរង ពណ ះ ត នង នពណស ព ើ ២.២ លក ណៈមនធម 2 សកក កផ 2 ន នស ពស ក ពន មនសចណ បទ ក
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៥៤
2 ក ក ក ស ដ ើម ប (ដង ក) 2 ចព ក មម ប 2 នប ើង បមនក ក ( ញក ប គស ជងឆ ង) 2 នពណ ហម ក ល នងសរ 2 ហរទក ញព ត នង មះ 2 មក នពណស ះ ឿង ឬ តង 2 មក ន ម ន ន
ក ល នងកន យ ើប ើង ប ញ ន នសខ ពល
កបទ មបះ ប ញ ន នជង
ក នងសរ នស ពភ
ន នប ផ វដ ើម
មកធម
មកពណស (ជងហ បរ)
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៥៥
សមរង នវគគ បនត ខ៥០
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៥៦
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៥៧
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៥៨
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៥៩
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៦០
សមរង នវគគ បនត ខ៥០
ឯកឧត ម បណ ត អក បន អក បន រដ ម សងកសកម រ ញ នង ទ អ ើញចះពនត រ
មលផល កព ឮ ត ក ល
ឯកឧត ម បណ ត អក បនអក បន ជបព ក មយ-ឯកឧត ម yukiya amano អគ យក អគ យក ន ស បស លទ ក រ មពល
ត ម ក អន រ ត
ឯកឧត មបណ ត អក បនអក បន ជបព ក មយ ក nina brandstrup ត ងអង រ FAO
ះ ច កម
ឯកឧត មបណ ត អក បនអក បន ជបព ក មយ claire van der vaeren ត ង កម វធ អភវឌ ន សហ ត (UNDP) កម
រជបព ក មយឯកឧត ម jean françois cautain ឯកអគ រដ ទតនង នសហ ព
អរប ះ ច កម
រអ ើញ អធបត ពក ងពធ ស ង ង កដក យកវទ ន សកម
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៦១
រជប ព ក មយ ក chen lin អគ យក យក ន សហ តបត រ ដ កច នង រវន
គ ស សង ណជ កម រណ រដ នត ចន
រអន តជន ក រ sena de silva ត ងអង រ ACIAR នង កបណ ត c.v.mohan ត ងអង រ NACA ចលជបស ង រគរសម
រទទលជបព ក មយ កឧក លម បន ងលម បន ងត ង ម រ រទ៩ ក វអង រ-នង កឧក គម វធ ត ងសហពន អ ក ញអង រកម
រជបព ក មយ ក khalid el harizi យកកម វធរបសមលនធអន រ តស បអភវឌ នកសកម IFAD ះ ច កម
រអ ើញ អធបត ពក ងពធបទកច ជបកសរបលទ ផល រ រ ២០១៣ នង ើកទស
២០១៤ របសរដ ល ើ
រអ ើញ អធបត ពក ងពធបទកច ជបកសរបលទ ផល រ រ ២០១៣ នង ើកទស
២០១៤ របសអគ យក នកសកម
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៦២
ឯកឧត ម ឳម គម ឳម គម រដ ធ រ សងកសកម រ ញ នង ទ អ ើញចលរមពធបណ
រ ន ត ក ល
ឯកឧត ម មម អណត មម អណត រដ ធ រ សងកសកម រ ញ នង ទ អ ើញចលរមពធបណ
រ ន ត ក ល
ឯកឧត ម ទ សគន ទ សគន រដ ធ រ សងកសកម រ ញ នង ទ អ ើញ អធបតក ងស ព ះ បល ើជ ើសសកម ព យទ មយ រ ល ស ត ២០១៤
-២០១៨ របស សងកសកម រ ញ នង ទ
រចលរមក ងកច ជគណៈកម រដក គ ង ក តកម វធ ស កត កសកម កម
រជបស ះស ល មយ កដក នងម ជ រ មន រកសកម ត ក ល
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៦៣
ឯកឧត ម ស ខនឬទ គណស ខនឬទ គណ តភ ជរ ភ លទទលបន ក អគ យក អគ យក នកសកម អ ើញពនត សត ល តប ញដ ត ត ៀម ប
កជ វ លន លន រដ ធ រ សងកសកម រ ញ នង ទ អ ើញ អធបតក ងពធទ រអន រ ត ៨ ម អគ យក នកសកម
ឯកឧត ម ន សវឌ ន សវឌ អនរដ ធ រ សងកសកម រ ញ នង ទ អ ើញចះពនត ន ពបង ប ើនផលរបស កសករ ត កពង ម
MAFFទស នាវដត កសកមម លខ៤៩ មាសទ១ ឆន ា២០១៤
The Agriculture Magazine ៦៤
ឯកឧត ម ង សផ ត ង សផ ត អនរដ ធ រ សងកសកម រ ញ នង ទ អ ើញទទលជប
តភ សចន ទស រ សង
ឯកឧត ម ធក ធក តភ ជរ ភ លទទលបន ករដ លជលផលអ ើញពនត រ មលផល
មប យដងទ រ ត ក ល
n xJMústVBIgBagkEgÖbRtI ឱ លxμÚtdIsIusRtUv
BYkstVmmac nigdgÖÚv CYyrក វ ងវស .
n EtGñkykfន ា ញ លយ [xJúMកសណកសយTaMgRKYsar
gab;kUngab;ecA nigdUnta gab;TaMgsg រ Gnic©aNas;´ .
នពន យៈ ក ងន យងន យ ន យក នដ វ អគ យក នកសកម
