หลกสตรทองถน เรองการเลนกลองยาวใหไปสความเปนอนเตอร

กลมสาระการเรยนรศลปะ(สาระดนตรและนาฎศลป)

พรณฐ จนทร โรงเรยนสามบอวทยา ต.วดสน อ.ระโนด จ.สงขลา ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16

(เอกสารจดท าเพอเปนแนวทางการจดท าหลกสตรทองถน จดอบรมโดยศนยพฒนาวชาการกลมสาระการเรยนรศลปะ โรงเรยนในฝน

โรงเรยนธรรมโฆสต อ.นาหมอม จ.สงขลา)

หลกสตรทองถน

เรองการเลนกลองยาวใหไปสความเปนอนเตอร

กลมสาระการเรยนรศลปะ(สาระดนตรและนาฎศลป)

พรณฐ จนทร โรงเรยนสามบอวทยา ต.วดสน อ.ระโนด จ.สงขลา

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 16

ค าน า

ประชาคมอาเซยน เปนเปาหมายส าคญในการรวมตวของประเทศในภมภาคนเพอตอรองอ านาจ

และขดความสามารถการแขงขนของอาเซยนบนเวทระหวางประเทศในทกดานรวมถงความสามารถในการ

รบมอกบปญหาใหม ๆ ในระดบโลกทสงผลกระทบมาถงภมภาคอาเซยน เชน ภาวะโลกรอน การกอการ

ราย หรอกลาวอกนยหนงคอ การเปนประชาคมอาเซยนคอการท าใหประเทศสมาชกอาเซยนเปนครอบครว

เดยวกนนนเอง เพอสรางความแขงแกรงและมภมตานทานทด โดยสมาชกในครอบครวมสภาพความ

เปนอยทด ปลอดภย และสามารถด าเนนชวต ด าเนนธรกจ ท าคาขาย ประกอบอาชพไดอยางสะดวกมาก

ยงขน จดเรมตนทเปนรปธรรมไดสรางความเปนประชาคมอาเซยนใหเกดขนภายหลงจากการประชม

อาเซยนซมมท ครงท 14 โดยการประกาศใช กฎบตรอาเซยน (ASEA Charter) ไดเหนชอบใหเรงการเปน

ประชาคมอาเซยนใหเรวขนกวาเดม 5 ป ท าใหเปาหมายการเปนสมาคมอาเซยนโดยสมบรณจะเกดขนในป

ค.ศ. 2015(พ.ศ.2558) ซงจะมวธการเปลยนแปลงทยงใหญและส าคญ คอเปนการปรบองคกรในการท างาน

แบบการรวมกลมทม กฎ เปนฐานทส าคญ(Rule-Based) สมาชกทง 10 ประเทศจะตองปฏบตตามพนธะ

ขอตกลง มการก าหนด กลไกระงบขอพพาท พรอมกบสรางอาเซยนใหมสถานเปน นตบคคล เปนการ

ปรบใหเปนองคกรทมประชาชน เปนศนยกลาง ท าใหเกดประสทธภาพของการรวมกลมมากขน ท าใหเกด

กระบวนการตดสนใจจากการประชมระดบผน า ซงจะปรากฏเปนคณะมนตร หรอ(Councils)ของอาเซยน

ขน ท าหนาทเปน 3 เสาหลก(Pillars)ของประชาคมอาเซยนทประกอบดวย

-ประชาคมความมนคง อาเซยน(ASEAN Security Cummunity-ASC)

-ประชาคมเศรษฐกจ อาเซยน(ASEAN Economic Cummunity-AEC)

-ประชาคมสงคม- วฒนธรรมอาเซยน(ASEAN Socio-Cuitural Cummunity-ASCC)

ทงเสาหลกจะมอ านาจมากขนทงดานการเมองและความมนคง เศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม มการเพม

อ านาจ ส านกเลขาธการ(Secretariat) และผด ารงต าแหนงเลขาธการ(Secretary General) นอกจากน

ประชาคมอาเซยนยงมการจดสรรงบประมาณทพอเพยง และลดชองวางระหวางสมาชกของอาเซยน

การจดท าหลกสตรทองถนในเรองตาง ๆ จดเปนหนาทและความจ าเปนของบคลากรทางการศกษา

หนวยงานทเกยวของกบการจดการศกษา ทจะตองด าเนนการใหเกดขนอยางมคณภาพ เพอเปนการ

สนองตอบและสงเสรมจดเรมตนทเปนรปธรรมของประชาคมอาเซยนใหเกดขนตามนโยบายทแถลงภาย

หลงจากการประชมอาเซยนซมมท ครงท 14 โดยการประกาศใช กฎบตรอาเซยน (ASEA Charter) ได

เหนชอบใหเรงการเปนประชาคมอาเซยนใหเรวขนกวาเดม 5 ป ชวยใหเปาหมายการเปนสมาคมอาเซยนได

มความสมบรณในป พ.ศ.2558

หลกสตรทองถน เรองการเลนกลองยาวอนเตอร เปนองคประกอบหนงทสงเสรมใหการกอตง

ประชาคมอาเซยนประสบความส าเรจ และเปนพนฐาน การน าหลกการตาง ๆ ไปประยกตใชในการสราง

หลกสตรทองถน หรอหลกสตรอน ๆ ในโอกาสตอไป

พรณฐ จนทร ครช านาญการพเศษ สาขาทศนศลป โรงเรยนสามบอวทยา จงหวดสงขลา

สารบญ

เรอง หนา ความส าคญ 1 จดมงหมาย 1

วตถประสงค 1

เนอหาหลกสตร 2 เวลาเรยน 2 แหลงเรยนร/สอประกอบการเรยน 3 กระบวนการเรยนการสอน 3

การวดผลประเมนผล 3

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 4 โครงสรางเนอหาหลกสตร 4 บรรณานกรม 5 ภาคนวก 6

1

การเลนกลองยาวเพอความเปนอนเตอร

ความส าคญ

การละเลนกลองยาวเปนศลปวฒนธรรมของไทยทนยมเลนกนทวทกภาคของประเทศไทย จงกลาว

ไดวาการเลนกลองยาวเปนเอกลกษณประจ าชาตไทย สามารถน ามาเปนองคความรใหเยาวชนไทยและ

บคคลทวไปทมความสนใจเรยนรและปฏบตไดงาย กลองยาวชวยสงเสรมใหผทเรยนรและปฏบตเกดความ

รนเรง บนเทงใจ มสต สมาธ พฒนาทางดานการคด และน าไปประยกตใชในชวตประจ าวนได

จดมงหมาย

1. เพอใหมความรความเขาใจมทกษะในการเลนกลองยาว

2. เพอสงเสรม อนรกษ และสบทอดการเลนกลองยาว

3. เพอใหน าความร ทกษะการเลนกลองยาวไปใชใหเกดประโยชนในชวตประจ าวน

วตถประสงค

1. เพอใหนกเรยนมความรความเขาใจวธการขนตอนและมทกษะในการเลนกลองยาวได

2. เพอใหนกเรยนมความตระหนก สามารถสงเสรม อนรกษ มจตใจรกและสบทอด

ศลปวฒนธรรมการเลนกลองยาวได

3. เพอใหนกเรยนมความรบผดชอบในการฝกฝน มทกษะการเลนกลองยาว และน าไปใชใหเกด

ประโยชนในชวตประจ าวนได

2

เนอหาหลกสตร

1. ประวตความเปนมาของการเลนกลองยาว

2. หลกการส าคญในการปฏบตวงกลองยาว

3. เครองดนตรใชเลนกลองยาว

4. เพลง จงหวะและวธการตกลองยาว

5. ทาร าประกอบเพลงในการเลนกลองยาว

6. เครองแตงกายทใชในการเลนกลองยาว

7. การผสมวงกลองยาว และโอกาสทน าวงกลองยาวไปแสดง

8. คณคาและประโยชนของการเลนกลองยาว

เวลาเรยน

หลกสตรการเลนกลองยาวเปนสวนหนงของเนอหาเรองราวตามหลกสตรทองถนเรองอน ๆ โดย

จ าแนกเวลาในการจดกจกรรมการเรยนรดงน

ภาคทฤษฎ 2 ชวโมง

ภาคปฏบต 10 ชวโมง

รวมเวลาทงหมด 12 ชวโมง

3

แหลงเรยนร/สอประกอบการเรยน

1. ใบความร เรองประวตความเปนมาของการเลนกลองยาว

2. ใบความรเรอง หลกการส าคญในการปฏบตวงกลองยาว

3. ใบความรเรอง เครองดนตรทใชเลนกลองยาว

4. เพลง จงหวะและวธการตกลองยาว

5. ใบความรเรอง ทาร าประกอบเพลงในการเลนกลองยาว

6. ใบความรเรอง การแตงกายทใชในการเลนวงกลองยาว

7. ใบความรเรอง การผสมวงกลองยาว และโอกาสทน าวงกลองยาวไปแสดง

8. ใบความรเรอง คณคา โอกาส และประโยชนของการเลนกลองยาว

กระบวนการเรยนการสอน

- ศกษาเรยนรทฤษฎ องคความรเกยวกบการเลนกลองยาว

- การฝกปฏบตวธการต การก าหนดจงหวะ และการเลนผสมวงกลองยาว

- การเรยนรเพมเตมเกยวกบความรและทกษะการเลนกลองยาวจากแหลงเรยนร

การวดผลประเมนผล

- แบบสงเกตพฤตกรรมและการมสวนรวมและประเมนผลงานของนกเรยน

- แบบประเมนองคความรเรองการเลนกลองยาวอนเตอร

4

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

- นกเรยนเรยนรดานทฤษฎ และองคความรเกยวกบการเลนกลองยาว

- นกเรยนมความตระหนก สามารถสงเสรม อนรกษ มจตใจรกและสบทอดศลปะวฒนธรรมการ

เลนกลองยาว

- นกเรยนสามารถน าความรดานทฤษฎ และองคความรเกยวกบการเลนกลองยาวเชอมโยงและ

ประยกตใชในชวตประจ าวนได

โครงสรางเนอหาหลกสตร

ล าดบท

เนอหา/หนวยการเรยนร น าหนก เวลาเรยน

น าหนก คะแนน

หมายเหต

1 ประวตความเปนมาของการเลนกลองยาว 0.5 ทฤษฎ

2 หลกการส าคญในการปฏบตวงกลองยาว 0.5 ทฤษฎ

3 เครองดนตรใชเลนกลองยาว 1 ทฤษฎ

4 เพลง จงหวะและวธการตกลองยาว 3 ปฏบต

5 ทาร าประกอบเพลงในการเลนกลองยาว 1 ปฏบต

6 การแตงกายทใชในการเลนวงกลองยาว 1 ปฏบต

7 การผสมวงกลองยาว และโอกาสทน าวงกลองยาวไปแสดง 5 ปฏบต

8 คณคา โอกาส และประโยชนของการเลนกลองยาว 1 ทฤษฎ

รวมเวลาทงหมด 12

บรรณานกรม/บคลานกรม

Fa.kku.ac.th/Webboard/index.Php?topic=434.0 ถาวร โสมกล 69 หม6 ต.ทงขมน อ.นาหมอม จ.สงขลา 90310 โทร 0895957411 กนกกาญจน ด าคง จะโหนงวทยาคม / kanoggarn @ hotmail.co.th. ณฏฐณชา จะรา รตภมวทยา Tel.086-2878542/jara_1982@yahoo.com ทองทพย มนตร รตภมวทยา / thong-tip@hotmail.com ธงไทย ขนพรรณราย ชมชนคลองร มตรภาพท 220/ JoJoviva-sexy@hotmail.co.th. ธรรมโฆสต/ t_tum23@hotmail.com บรรจง ค าเจรญ บานน ากระจาย / jong2501@hotmail.com ศตมณฑ สงแสง มธยมศรวณวร2 สงขลา/ Satamon Swr2 @hotmail. Gmail. com เสาวนย ขวญมณ ธรรมโฆสต อ.นาหมอม จ.สงขลา ละออง แกวกระชต ธรรมโฆสต อ.นาหมอม จ.สงขลา

(ภาคผนวก)

แบบสงเกตพฤตกรรมและการมสวนรวม และประเมนผลงานของนกเรยน

ล า ดบ ท

รายชอผรบการประเมน รายการ/พฤตกรรมทประเมน

สรปผล ผ/มผ

จงหวะ

10 การผสมวง

10 ความไพเราะ

10 ทาร า

10 การแตงกาย

10 รวม

50 1

2

3 4

5

6 7 8 9 10 11 12 13

เกณฑการประเมน มลกษณะดงน

10 : มลกษณะครบถวน ความถกตอง ชดเจน

8-9 : มลกษณะครบถวน ความถกตอง ชดเจน มขอบกพรองเลกนอย

5-7 : มลกษณะครบถวน ความถกตอง ไมชดเจน มขอบกพรองเลกปานกลาง

1-4 : มลกษณะไมครบถวน ไมถกตอง ไมชดเจน มขอบกพรองมาก

7

แบบประเมนองคความรเรองการเลนกลองยาวอนเตอร

ล า ดบ ท

รายชอผรบการประเมน รายการ/หลกการ ทฤษฏทประเมน

สรปผล ผ/มผ

ประวต 10

หลกการ 10

เครองดนตร 10

คณคา 10

น าไปใช 10

รวม 50

1

2

3 4

5

6 7 8 9 10 11 12 13

เกณฑการประเมน

โดยใชแบบทดสอบ มลกษณะการตดสนดงน

แตละรายการ - คะแนนเตม 10 ไดคะแนน 1-4 = ไมผาน

- คะแนนเตม 10 ไดคะแนน 5-10 = ผาน

8

1. ใบความร เรองประวตความเปนมาของการเลนกลองยาว

ประวตกลองยาว

กลองยาวไดแบบอยางมากจากพมา ในสมยกรงธนบร หรอตนกรงรตนโกสนทร สมยทไทยกบ

พมาก าลงท าสงครามกน เมอถงเวลาพกรบพวกทหารพมากเลน "กลองยาว" กนสนกสนาน ทหารไทยได

เหนวาเปนการเลนทสนกกจ าแบบอยางมาเลนบาง แตบางส านวนกเลาวา กลองยาวของพมาแบบนไดมชาว

พมากลมหนงน าเขามาเลนในงานทมกระบวนแห เชน กระบวนแหบวชนาค ทอดกฐน เปนตน และนยม

เลนกนเปนทรนเรง สนกสนานในเทศกาลสงกรานต จนการเลนไดแพรหลายไปในแทบทกชมชนตามภาค

ตาง ๆ ในปจจบน กลองยาววงหนง ๆ จะใชกลองยาวหลายลกกได เครองดนตรทใชบรรเลงรวมในการเลน

ม ฉง, ฉาบเลก, กรบ, โหมง ในภาคกลางของประเทศไทยเรยกการเลนชนดนวา "เถดเทง" หรอ "เทงกลอง

ยาว" ทเรยกเชนน เขาใจวาเรยกตามเสยงกลองทตและตามรปลกษณะกลองยาว สวนในภาคอน ๆ ทชอ

เรยกวา "กลองยาว" นน เปนการเรยกตามรปลกษณะของกลองทมความยาวมากกวากลองซงม หรอพบ

เหนอยในทองถนโดยทวไป

กลองยาวในตางประเทศ

กลองยาวตามแบบทมในประเทศไทยพมาเรยกวา "โอส" (OZI) สวนกลองยาวของชาวไทยอาหม

ในแควนอสสมกมลกษณะคลายคลงกน แตกลองยาวของชาวไทยอาหมรปรางคลายตะโพน คอ สวนหว

และสวนทายเลกปองตรงกลาง มขนาดเลกกวาตะโพน ขนหนงทงสองขางผกสายตได สวนวธเลน ทง

กลองยาวของพมา และกลองของชาวไทยอาหมมวธการเลนเปนแบบเดยวกน อาจเปนการเอาแบบอยาง

หรอถายทอดศลปวฒนธรรมซงกนและกนกได

กลองยาวในประเทศไทย

กลองยาวในประเทศไทยตามทพมาเรยกวา "โอส" (OZI) เปนเครองดนตรประเภทเครองตท าดวย

วธขดเจาะทอนไมใหมลกษณะกลมกลวง ขนหนงหนาเดยวมหลายชนด มรปรางยาวมากมสายสะพายใน

ยนหรอเดนต เรยกตามรปรางลกษณะวา "กลองยาว" หรอเรยกตามลกษณะของเสยงทดงวา "เถดเทง" ถา

หากขนหนงหนาเดยว มรปกลมแบนและตน เรยกวา กลองร ามะนา หรอแบบขนหนง 2 หนา รอยโยงดวย

สายหนง เรยกวากลองมาลาย ถาหากรอยโยงดวยหวาย เรยกวา กลองแขก หรอกลองชนะ

9

วสดทใชท ากลองยาว

1. ทอนไมตามขนาดกลองยาวทตองการใชท าตวกลอง ตอนหนาของกลองใหญ สวนตอนทายลกษณะ

เรยวแลวบาน ตอนปลาย เปนรปดอกล าโพง มหลายขนาด

2. ขาวสก ใชเปนกาวโดยบดผสมกบขเถาตดตรงกลางของหนากลองเพอถวงเสยง

3. ผาสตาง ๆ ใชเยบหมตกแตงรอบหนากลองใหสวยงาม

4. หนงสตว ใชท าหนงขนกลอง

5. สายสะพาย เปนผาขาวมา หรอเชอกถกแบบแบนใชผกกลองไวคลองสะพายบา

อปกรณและวธเลน

กลองยาวเปนกลองหนาเดยว รปรางทรงยาว ดานลางกลงเปนรปคลายปากแตร สวนบนปองเลกนอยปด

ดวยหนงวว ขงดวยเชอกใหตง กลองยาวมหลายขนาดขนอยกบความเหมาะสมของผเลน ตกแตงดวยผาส

สวยงาม มสายสะพายคลองบาเพอสะดวกในการเดนตผเลนกลองยาวจะใชมอตทงสองมอ บางครงตแบบ

โลดโผนเพอความสนกสนาน ใชก าปน ศอก เขา ศรษะ หรอตอตวในการตกลอง ซงตองใชทกษะและความ

ช านาญในการต กอนเลนมการบชาไหวครโดยจดธปเทยน ดอกไม สรา และเงน 12 บาท

การเลนใชคนเลนทงหมด 18 คน ประกอบดวย

1. คนตกลอง 9 คน

2. คนร า 6 คน

3. คนตฆอง, โหมง, ฉาบ 3 คน

4. นงลอมวงตดถวงเทยบเสยงกลอง (ถวงดวยขาวสก ต ากบขเถาใหละเอยดหรอ เหนยว)

การเรมตนเลนกลองยาว

กลองยาวจะเรมเลนจากการใชเสยงโหมงตเปนตวน า โดยผตจะตองตจงหวะสม าเสมอตลอดการ

เลนกลองยาว สวนเครองดนตรชนอน ๆ จะเลนลอตาม ขด หรอสอดรบกบจงหวะโหมง การเลนกลอง

ยาวจะสนกสนานครนเครงขนอยกบเสยงของดนตรแตละชนทเลนสงเสยงและจงหวะประชนกน ประกอบ

กบการแสดงทาทางของผเลนดนตร และกระบวนร าแสดงออกทาทางโยกยายตามจงหวะลลาของเครอง

ดนตรและจงหวะเพลงนน ๆ

10

2. ใบความรเรอง หลกการส าคญในการปฏบตวงกลองยาว

กลองยาวเปนเครองดนตรทมการสบทอดกนมาแลวหลายชวอายคน หลกการส าคญในการปฏบต

วงกลองยาว กลองยาวเปนดนตรทมคร และมแบบแผนในการเลน สรปไดดงน

1. ผเลนตองร าลกถงครผประสทธประสาทวชากลองยาว โดยกอนเลนมการไหวคร

2. ผเลนตองมสต มสมาธ จงจะเกดปญญาสามารถจ าแนกจงหวะ ท านองและการเคาะการตหรอ

เลนกลองยาวใหเกดการผสมผสานในการผสมวงไดอยางลงตวเหมาะสม จนเกดความไพเราะทางดนตร

3. ผเลนตองมความตงใจ ขยน อดทน ในการฝกซอมจงจะเกดทกษะในการเลนกลองยาวทง

ประเภทวงกลองยาวขนาดเลก และวงกลองยาวขนาดใหญ

4. ผเลนตองมใจรกในการสงเสรม อนรกษการเลนกลองยาว หาโอกาสจงหวะใหการเลนกลองยาว

ไดมสวนรวมในกจกรรมของชมชน เอกชน และหนวยงานราชการ ตามโอกาสวาระ เพอสรางแรงจงใจ

เจตคตทดตอการเลนกลองยาว

11

3. ใบความรเรอง เครองดนตรทใชเลนกลองยาว

ล าดบท

ชอเครองดนตร ลกษณะเฉพาะของเครองดนตร ภาพประกอบ

1 โหมง โหมง เปนเครองตประเภทโลหะ โหมงเปนเครองดนตรทก าหนดจงหวะอยางแนนอนเปนหลกทางจงหวะใหเครองดนตรชนอน ๆ เลนตาม

2 กรบ กรบ เปนเครองตประเภทไม มจ านวน 1 ค จดใหอยตอจากโหมง เปนเครองดนตรทก าหนดจงหวะ โดยใหเลนลอไปกบโหมง

3 ฉง ฉง เปนเครองตประเภทโลหะ มจ านวน 1-2 ค จดใหอยตอจากกรบ เปนเครองดนตรทก าหนดจงหวะ โดยใหเลนลอไปกบโหมง

4 ฉาบเลก ฉาบเลก เปนเครองตประเภทโลหะ มจ านวน 1-2 ค จดใหอยตอจากฉง เปนเครองดนตรทก าหนดจงหวะ โดยใหเลนลอไปกบโหมง

5 ฉาบใหญ ฉาบใหญ เปนเครองตประเภทโลหะ มจ านวน 1 ค จดใหอยตอจากฉายเลก เปนเครองดนตรทก าหนดจงหวะ โดยใหเลนลอไปกบโหมง

6 กลองยาว กลองยาว เปนเครองตประเภทหนง เปนเครองดนตรหลก โดยใหเลนลอไปกบโหมง

12

4. ใบความรเรอง วธการต เพลง จงหวะ และทาร าประกอบเพลงในการเลนกลองยาว

วธการต หรอเลนกลองยาว

กอนเลนมการบชาไหวครโดยจดธปเทยนดอกไม สรา และเงน 12 บาท

1. การเลนใชคนเลนทงหมด 18 คน

1.) คนตกลอง 9 คน

2.) คนร า 6 คน

3.) คนตฆอง, โหมง, ฉาย 3 คน

2. นงลอมวงตดถวงเทยบเสยงกลอง (ถวงดวยขาวสก ต ากบขเถาใหละเอยดหรอเหนยว)

3. การเรมเลน จะเรมจากโหมง โดยตโหมงเปนจงหวะเปนการใหสญญาณขนเพลง เดมเพลงทจะเลน

กลองยาวมประมาณ 5 เพลง แตปจจบนมการประเพลงและทาร าเพมขนมากมาย

1) เพลงมายอง

2) เพลงหรงย าเทา

3) เพลงแขก

4) เพลงเซงกระตบ

5.) เพลงเซงสวง

4. ในระหวางขนเพลง นกร าจะท าการรายร าไปตามเพลงแตละชนด

5. เวลาจบหวหนาทอยในหมกลองเรงเตอนวาจะลงกลองเพอจบหรอหยดเลน

13

ตารางแสดงวธต และจงหวะการตเครองดนตร

ประเภทเครองดนตร/จงหวะการต ชอจงหวะ การเลนกลองยาว

โมง-เทง-โมง

โมง-เทง-โมง โมง-เทง-โมง

โมง-เทง-โมง

เทง-เทง-โมง

เทง-โมง ฯลฯ กลองยาว

ปะ-เทง-ปะ เทง-ปะ เทง-เทง ฯลฯ เซง

ปะ-เทง-ปะ ปะ-เทง-ปะ ปะ-เทง-ปะ ปะ-เทง-ปะ เทง-เทง-

เทง-ปะ ฯลฯ รองเงง

การเลนฉาบ โมง-แช-โมง โมง-แช

-โมง โมง-แช-โมง โมง-แช-โมง แช-แช

-โมง แช-โมง ฯลฯ

การเลนโหมง

โมง โมง โมง โมง โมง โมง โมง ฯลฯ การเลนกรบ โมง-กรบ โมง-กรบ โมง-กรบ โมง-กรบ โมง-กรบ โมง-กรบ โมง-กรบ ฯลฯ

การเลนฉง ฉง-ฉบ ฉง-ฉบ ฉง-ฉบ ฉง-ฉบ ฉง-ฉบ ฉง-ฉบ ฯลฯ

14

5. ใบความรเรองการจดกระบวนกลองยาว การผสมวงกลองยาว

ล าดบการจดกระบวนกลองยาวส าหรบวงทสมบรณ

ล าดบท

องคประกอบ ของวงกลองยาว

ลกษณะการจด การเลน หมายเหต

1 ผร า/เตน/แสดง จดเปนแถวตอน อาจจดหลายแถวหากมผร า เตน หรอแสดงมจ านวนมาก โดยจดใหผทมความสงมากอยดานหลง ผทมความสงนอยอยดานหนาตามล าดบ

2 โหมง วงกลองยาว 1 วง มโหมงจ านวน 1 ชน จดใหอยตอจากผร า ผเตน และผแสดง โหมง เปนเครองดนตรทก าหนดจงหวะอยางแนนอนเปนหลกทางจงหวะใหเครองดนตรชนอน ๆ โหมง –โหมง-โหมง-โหมง-โหมง ฯลฯ

แสดงไวในใบความร

3 กรบ วงกลองยาว 1 วง มกรบจ านวน 1 ค จดใหอยตอจากโหมง เปนเครองดนตรทก าหนดจงหวะ โดยใหเลนลอไปกบโหมง โมง-กรบ โมง-กรบ โมง-กรบ โมง-กรบ ฯลฯ

4 ฉง วงกลองยาว 1 วง มฉงจ านวน 1-2 ค จดใหอยตอจากกรบ เปนเครองดนตรทก าหนดจงหวะ โดยใหเลนลอไปกบโหมง ฉง-ฉบ ฉง-ฉบ ฉง-ฉบ ฉง-ฉบ ฯลฯ

5 ฉาบเลก วงกลองยาว 1 วง มฉาบเลกจ านวน 1-2 ค จดใหอยตอจากฉง เปนเครองดนตรทก าหนดจงหวะ โดยใหเลนลอไปกบโหมง โมง-แช-โมง โมง-แช-โมง โมง-แช-โมง โมง-แช-โมง ฯลฯ

6 ฉาบใหญ วงกลองยาว 1 วง มฉาบใหญจ านวน 1 ค จดใหอยตอจากฉายเลก เปนเครองดนตรทก าหนดจงหวะ โดยใหเลนลอไปกบโหมง โมง-แช-โมง โมง-แช-โมง โมง-แช-โมง โมง-แช-โมง ฯลฯ

7 กลองยาว วงกลองยาว 1 วง มกลองยาวจ านวน 4 ใบ 6 ใบ หรอ 12 ใบ ตามความตองการในการก าหนดขนาดของวง จดใหอยตอจากฉายใหญ โดยจดใหกลองยาวใบเลกอยดานหนาและใบใหญอยดานหลงตามล าดบขนาดของกลองยาวทม เปนเครองดนตรหลก โดยใหเลนลอไปกบโหมง ตามจงหวะทก าหนด เชน จงหวะกลองยาว โมง-เทง-โมงฯลฯ จงหวะเซง ปะ-เทง-ปะฯลฯ จงหวะรองเงง ปะ-เทง-ปะฯลฯ เทง-เทง-เทง-ปะฯลฯ

15

แสดงวธการฝกซอม และการจดกระบวนกลองยาว

ภาพกจกรรม แนะน าเทคนคการตกลองยาว

ฝกหดตกลองยาว และฉาบ

ฝกหดตกลองยาว และฉาบ

การผสมวงกลองยาว และเครองเปา

ฝกหดเลนผสมวงกลองยาว

จดวงกลองยาวแหเทยนพรรษา

16

6. ใบความรเรอง การแตงกาย คณคา โอกาส และประโยชนของการเลนกลองยาว

การแตงกาย

การแตงกาย ในการเลนกลองยาวโดยทวไปไมมการขอจ ากด มกประยกตไปตามยคสมย และ

ทองถน หรอความเหมาะสม จ าแนกได ดงน

1) ประเภทกลองยาวมออาชพ มรปแบบในการแตงกายของผเลนเครองดนตร ผร า ทงดงาม

กระฉบกระเฉง และมการตกแตงเครองดนตรอยางงดงาม มสสนฉดฉาด สวยงามเขาชดตามรปแบบ

ทองถน เปนมาตรฐานของวงกลองยาว

2) ประเภทกลองยาวสมครเลน โดยทวไปผเลนเครองดนตร และผร ามกเขารวมกจกรรมเพอสราง

ความสนกสนานใหกบกจกรรมในหมบานเปนครงคราว การแตงกายทงผเลนและผร ามกเปนเครองแตงกาย

โดยทว ๆ ไป หรออาจมการแตงกายใหงดงามเปนทมบาง ลกษณะการเลนและการร าไมสมบรณเหมอนกบ

วงกลองยาวมออาชพ มคณภาพดอยกวา แตสามารถสรางสสนความสนกสนาน เรยกรองความสนใจได

มากเมอเสยงกลองยาว และกระบวนผร า เรมเลน

โอกาสทเลน

การเลนกลองยาวเปนการเลนทนยมกนอยางแพรหลาย โดยเฉพาะในจงหวดนนทบรมการเลน

กลองยาวตามอ าเภอตาง ๆ โดยจะเลนในขบวนแหนาค ขบวนทอดผาปา งานรนเรง ปจจบนมการประกวด

แขงขนการเลนกลองยาวของแตละอ าเภอในงานตาง ๆ เชน ในวนสงกรานต เปนตน

ในจงหวดสงขลา โดยเฉพาะอ าเภอระโนด ปจจบนนยมเลนกลองยาวกนแถบทกหมบาน นอกจาก

มการเลนในขบวนแหนาค ขบวนทอดผาปา งานรนเรงแลว ยงมการสงเสรมจากส านกงานเทศบาลอ าเภอ

ระโนด โดยจดใหมการประกวดวงกลองยาวในงานเทศกาลชกพระ บรเวณสนามหนาส านกงานเทศบาล

อ าเภอระโนด การประกวดกลองยาวสงผลใหงานเทศกาลชกพระอ าเภอระโนด มสสน เกดการผสมผสาน

ในทางวฒนธรรมทองถน เปนแนวทางหนงในการอนรกษ และสงเสรมใหการเลนกลองยาวเปนอนเตอร

เปนทรจกการเลนกลองยาวทสนกสนานของชาวไทยในสงคมอาเซยน

17

คณคา

การเลนกลองยาวเปนการเลนทแสดงความพรอมเพรยงสามคคในหมคณะ เนองจากเปนการเลน

เปนกลมตองการเสยง หรอจงหวะทพรอมกน ใหความสนกสนานรนเรงทงผเลนและผชม กลองยาวจงม

คณคาตอบคคล ทมผเลน ชมชน และสงคม

สอการเรยนร

- แผนปายตารางแสดงวธต และจงหวะการตเครองเลน (ขยายจากเอกสารหลกสตรฯ)

- เครองเลนดนตรกลองยาวแบบผสมวง จ านวน 1 ชด

- เอกสารหลกสตรทองถนเรองการเลนกลองยาวใหไปสความเปนอนเตอร

การเกบรกษาเครองเลน

- ควรเกบในหองมดชด อากาศโปรง จดวางตามความเหมาะสม ปองกนสตวแทะ ไมควรวางใกลมอ อาจ

มผไมรน ามาเลนสรางความเสยหาย การสญหาย และรบกวนบคคลอน

18

ล าดบการเรยนร

- ผเรยนรเขาใจวตถประสงคของการเรยน และการเลมกลองยาว วาเรยนรเพออะไร

- เรยนรประวตของกลองยาวทเกยวของตงแตอดตถงปจจบน

- ท าความรจกเกยวกบการไหวคร และรวมปฏบตพธไหวครนาฏศลป ครดนตรและครกลองยาว

- ท าความรจกกบเครองเลนแตละชน หนาทของเครองเลนนน ๆ

- ทกคนตองเรยนรเกยวกบการเลนเครองเลนทกชนไปพรอม ๆ กนจนเขาใจและสามารถเลนเครองเลนแตละ

ชนไดตามสมควร

- ทกคนตองเรยนรเกยวกบการเลนเครองเลนทลอกนเปนชด ๆ

- ทกคนตองเรยนรเกยวกบการเลนเครองเลนชนทตนเองถนดใหสามารถเลนผสมวงได ทกเครองควรเลน

ไดหลาย ๆ คน จะไดสลบกนเลนเพอเปนการผอนแรง คลายเหนอยในกรณทใชเวลานาน ๆ (ขอเสนอแนะ

นกดนตรแตละคนควรเลนไดหลาย ๆ เครองเลนจะสนกกวาเลนเครองเลนเดยว แตควรมทถนดทสดไวหนง

เครองเลน)

- ทกคนตองฝกการเลนเครองเลนทใชผสมวงใหเกดความช านาญเพอการผสมวงกลองยาว

- ทดลองการเลนเครองเลนแบบผสมวงครบทกเครองเลน จนเกดความมนใจวาสามารถเลนผสมวงไดจรง

- เลนเครองเลนแบบผสมวงแสดงรปแบบกระบวนแหทสมบรณ โดยสมมต หรอเลนในโอกาสจรง ๆ

- จบหลกสตร