Upload
others
View
4
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
1
baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti
niko berZeniSvilis instituti
2015 wlis samecniero–kvleviTi muSaobis
a n g a r i S i
baTumi
2015
2
baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis
niko berZeniSvilis institutis
2015 wlis samecniero–kvleviTi muSaobis angariSi
* samecniero erTeulis (departamenti, instituti, ganyofileba) dasaxeleba–
niko berZeniSvilis instituti
* samecniero erTeulis xelmZRvaneli–roin malaymaZe, istoriis doqtori
* samecniero erTeulis personaluri Semadgenloba –25
roin malaymaZe (institutis direqtori, istoriis doqtori), nodar kaxiZe
(mTavari mecnieri TanamSromeli, ganyofilebis ufrosi,istoriis mecnierebaTa
doqtori), jemal varSalomiZe (mTavari mecnieri TanamSromeli, istoriis akademiuri
doqtori) naila CelebaZe, Tamila lomTaTiZe, ruslan baramiZe (ufrosi mecnieri
TanamSromlebi, istoriis doqtorebi), nugzar CxaiZe (ufrosi mecnieri TanamSromeli,
filosofiis doqtori), konstantine Rlonti (mecnieri TanamSromeli) (eTnologiisa
da sociologiuri kvlevis ganyofileba); biWiko diasamiZe (mTavari mecnieri
TanamSromeli, ganyofilebis ufrosi, istoriis mecnierebaTa doqtori) ,oTar
TurmaniZe (mTavari mecnieri TanamSromeli, istoriis mecnierebaTa doqtori), nino
inaiSvili, giorgi TavamaiSvili, uCa oqropiriZe (mTavari mecnieri TanamSromlebi,
istoriis doqtorebi), simon gogitiZe, maia WiWileiSvili, oleg jibaSvili (ufrosi
mecnieri TanamSromlebi, istoriis doqtorebi), irine varSalomiZe (mecnieri
TanamSromeli, istoriis doqtori) (istoriisa da arqeologiis ganyofileba); SuSana
futkaraZe (mTavari mecnieri TanamSromeli, filologiis mecnierebaTa doqtori,
ganyofilebis ufrosi), elza futkaraZe (mTavari mecnieri TanamSromeli, filologiis
doqtori), SoTa zoiZe (mTavari mecnieri TanamSromeli, filologiis mecnierebaTa
doqtori), nani gugunava (mTavari mecnieri TanamSromeli, pedagogikis mecnierebaTa
doqtori), naile miqelaZe (ufrosi mecnieri TanamSromeli, filologiis doqtori),
nanuli noRaideli, ciala narakiZe (mecnieri TanamSromlebi), Sorena futkaraZe
(doqtoranti), omar memiSiSi, filologiis doqtori (folkloris, dialeqtologiisa
da emigrantuli literaturis kvlevis ganyofileba).
I.1. saqarTvelos saxelmwifo biujetis dafinansebiT 2015 wlisaTvis
dagegmili da Sesasrulebeli samecniero–kvleviTi proeqtebi
#
Sesrulebuli proeqtis
dasaxeleba mecnierebis
dargisa da samecniero
mimarTulebis miTiTebiT
proeqtebis
xelmZRvanelebi samuSaos Semsruleblebi
pirveli samecniero Tema
qedis municipalitetis is-
toriul–arqeologiuri,
eTnologiuri da folklo-
biWiko diasamiZe
nodar kaxiZe
SuSana futkaraZe
istoriisa da arqeologiis
ganyofileba
eTnologiisa da sociolo-
giuri kvlevis ganyofileba
3
* Tema nawilia xuTwliani (2013–2017 wlebi) proeqtisa „aWaris administraciul–
teritoriuli erTeulebi“. 2013–2014 wlebSi damuSavda Temebi: „xulos municipali-
teti“, „Suaxevis municipaliteti“.
dasrulebuli kvleviTi proeqtis ZiriTadi Teoriuli
da praqtikuli Sedegebi (qarTul enaze)
# Temis dasaxeleba Temis xelmZRvaneli Semsruleblebi
1.
qedis municipalitetis
istoriul–arqeologiu-ri daxasiaTeba
biWiko diasamiZe biWiko diasamiZe,
simon gogitiZe,
oTar TurmaniZe,
oleg jibaSvili,
uCa oqropiriZe,
nino inaiSvili, giorgi
TavamaiSvili,
irine varSalomiZe, maia WiWileiSvili
werilobiTi wyaroebis, saarqivo da saeqspedicio masalebis, samecniero literaturis monacemebis safuZvelze daxasiaTebulia qedis municipalitetis
bunebriv–geografiuli pirobebi, misi istoria uZvelesi droidan municipalitetis
Seqmnamde (2010 wlamde) da mis Semdeg periodSi. ganxilulia municipalitetis
ekonomika (soflis meurneoba, mrewveloba, mSenebloba, gzebi, transporti da
kavSirgabmuloba), janmrTelobis dacvis, sportisa da turistuli infrastruqturis
sakiTxebi, migraciuli procesebi, politikuri represiebi, mosaxleobis wvlili
qveynis usafrTxoebaSi (meore msoflio omi, afxazeTisa da cxigvalis konfliqtebi);
Seswavlilia municipalitetis teritoriaze arsebuli istoriul–arqeologiuri
saero da sakulto Zeglebi. dadgenilia, rom arqeologiuri Zeglebi (genekuTvreba
adrebrinjao–antikur xanas. aseTebia: sofel kolotauris ganZi (Zv.w. IV aTaswleuli),
maxunceTis (Zv. w. XVIII-XVI saukuneebi), saRoreTis (axlandeli pirveli maisi) (Zv. w.
XIII-XII saukuneebi), sixaliZeebis, zundagis (XII-XI saukune), kvaStis (Zv. w. V saukune)
Zeglebi.
kvlevis Sedegebi dawvrilebiT aisaxeba krebulSi „qedis municipaliteti“,
romelic momaval wels gamoicema. amasTan erTad, igi safuZvlad daedeba qedis
municipalitetis arqeologiuri rukis Sedgenas, rac kulturuli (arqeologiuri)
turizmis samsaxursac gauwevs daxmarebas.
rul–dialeqtologiuri
daxasiaTeba* samecniero mimarTuleba
istoriul–arqologiuri,
eTnokulturuli da folk-
lorul–dialeqtologiu-
ri Seswavla.
folkloris,
dialeqtologiisa da emig-
rantuli literaturis
kvlevis ganyofileba
4
2 qedis municipalitetis eTnologiuri daxasiaTeba
nodar kaxiZe nodar kaxiZe jemal varSalomiZe
naila CelebaZe Tamila lomTaTiZe ruslan baramiZe jemal miqelaZe
werilobiTi wyaroebis, saarqivo da samuzeumo monacemebis, specialuri
literaturisa da pirvel rigSi savele eTnografiuli (eTnologiuri) masalebis Seswavlisa da analizis safuZvelze daxasiaTebulia qedis municipalitetSi
gavrcelebuli tradiciuli sameurneo dargebi (miwaTmoqmedeba–memindvreoba,
mevenaxeoba–meRvineoba da mexileoba, mesaqonleoba, mefutkreoba, monadireoba–
meTevzeoba) da masTan dakavSirebuli sameurneo yofis sakiTxebi, Sromis organizaciis
formebi, Sromis iaraRebi, wes–Cveulebebi. daxasiaTebulia mravaldargovani xalxuri
xelosnobis nimuSebi (mWedloba, xiT da qviT xurooba, meTuneoba, feiqroba),
materialuri kultura (dasaxlebis struqtura, sacxovrebeli, sameurneo da sakulto
nagebobani), tradiciuli da Tanamedrove sulieri kulturis (musikaluri xelovneba,
qoreografia, xalxuri medicina, garToba–TamaSobani; sabiblioTeko da samuzeumo
saqmianoba) sakiTxebi. gaSuqebulia kulturisa da ganaTlebis mdgomareoba,
warmoSobiT qedel da sxvagan moRvaweTa wvlili ganaTlebis, kulturis, mecnierebis
dargebis ganviTarebaSi.
3 qedis municipalitis
folklorul–dialeq-tologiuri daxasiaTeba
SuSana futkaraZe SuSana futkaraZe nanuli noRaideli elza futkaraZe
nargiz axvlediani naile miqelaZe SoTa zoiZe
omar memiSiSi Sorena futkaraZe
daxasiaTebulia qedis raionSi (municipalitetSi) sxvadasxva wlebs eqspedi-ciebsa da samecniero mivlinebebis dros Cawerili zepirsityvierebis nimuSebi
(zRaprebi, legendebi, Tqmuleba–gadmocemebi, gamocanebi, andazebi), kilokavebi da
misTvis damaxasiaTebeli fonetikur–gramatikuli da leqsikuri Taviseburebani. warmodgenilia da gaanalizebulia saojaxo da sameurneo xasiaTis amsaxveli teqstebi
da metyvelebis Taviseburebani, sawes–Cveulebo poeziis nimuSebi. Seswavlilia
toponimiis sakiTxebi, emigraciaSi mcxovrebi zogierTi qarTveli mwerlisa da poetis
Semoqmedebis nimuSebi.
II
meore samecniero Tema qalaqisa da soflis mosaxleobis sociolo-giuri kvlevis sakiTxebi
aWaraSi (2014–2017
wlebi)
nugzar CxaiZe nugzar CxaiZe konstantine
Rlonti
1 qalaq baTumis mosax-leobis dasaqmebis so-
cialur–ekonomikuri as-
peqtebi (sociologiuri
nugzar CxaiZe nugzar CxaiZe konstantine
Rlonti
5
gamokiTxvis masalebis
mixedviT) dasrulebuli kvleviTi proeqtis ZiriTadi Teoriuli da praqtikuli Sedegebi
(qarTul enaze) sociologiuri gamokiTxvis masalebis Seswavlisa da analizis safuZvelze
garkveulia, rom gamokiTxulTa (500 respodenti) umravlesobas gaaCnda umaRlesi an
sxva saxis profesiul–teqnikuri ganaTleba. maTi didi nawili dausaqmebelia da
ukmayofiloa dasaqmebis saagentos muSaobiT. maTi umravlesobac samuSaos saZebnelad
TurqeTis respublikaSi wasvlas amjobinebs. gamokiTxulTa nawilis azriTac samuSaos
dawyeba proteqciis gareSe SeuZlebelia. amasTan gamovlinda maTi pesimisturi
ganwyobileba qalaq baTumSi umuSevrobis daZlevaze im dros, rodesac dasaqmebis
sxvadasxva sferoSi upiratesoba ucxoelebs eZlevaT. kvlevis Sedegebze mzaddeba
rekomendaciebi qalaq baTumSi umuSevrobis daZlevisa da qalaqelTa socialur–
ekonomikuri RonisZiebebis gatarebaze. gamokiTxvis masalebSi aisaxa respodentTa
survili turistuli infrastruqturis gaumjobesebaze, rac mniSvnelovnad Seuwyobs
xels umuSevrobis Semcirebasa da maTi socialuri pirobebis gaumjobesebas.
I.2. gardamavali (mravalwliani) kvleviTi proeqti (ix. `I.1~)
I.3. saxelmwifo grantiT (rusTavelis fondi) dafinansebuli
samecniero–kvleviTi proeqtebi
# proeqtis dasaxeleba mecnie-rebis dargisa da samecniero mimarTulebis miTiTebiT
damfinansebeli organizacia
proeqtis xelmZRvaneli
proeqtis Semsrulebeli
1 stambolis savanis episto-luri da memuaruli memkvid-
reoba. humanitaruli da qarTvelologiuri mecnie-rebebi
SoTa rusTave-lis erovnuli samecniero fon-di
SuSana futkaraZe
SuSana futkaraZe roin malaymaZe Tamila lomTaTiZe naila CelebaZe elza futkaraZe Sorena futkaraZe
dasrulebuli proeqtis ZiriTadi Teoriuli da praqtikuli Sedegebi
(qarTul enaze)
2015 wels grZeldeboda 2014 wels dawyebuli muSaoba stambolis qarTuli savanis
biblioTekasa da arqivSi daculi im damatebiTi masalebis moZiebaze, romlebic Seexeba
qarTuli kulturuli memkvidreobisa (werilobiTi wyaroebi, xelnawerebi, miwer–moweris
baraTebi da sxv.) da sazogadoebriv–politikuri cxovrebis sxvadasxva sakiTxebs. am
mizniT orjer moewyo samecniero mivlineba, romlis drosac ganxorcielda am masalebis
qseroaslebis, fotoaslebis gadaReba. amJamad mimdinareobs am masalebis damuSaveba moZiebuli masalebis safuZvelze
momzadda ramdenime statia da moxseneba (ix.: winamdebare angariSSi Sesuli „statiebi,“
(rigiTi nomeri: 68, 79, 80, 84)
2 sarfi
(proeqtis Sifri FR/339/1-
10/13)
SoTa rusTavelis erovnuli samecniero
fondi
malxaz CoxaraZe
(baTumis saxelmwifo
universiteti)
jemal varSalomiZe ciala narakiZe omar memiSiSi
(Tanaavtorebi)
dasrulebuli proeqtis ZiriTadi Teoriuli da praqtikuli Sedegebi
6
(qarTul enaze)
proeqtis mixedviT, romelzec muSaoba 2014 wels daiwyo, 2015 wlis gegmiT
damuSavda. naosnobisa da meTevzeobis (jemal varSalomiZe), folklorisa da
eTnolingvistikis (omar memiSiSi) sakiTxebi, zRaprebi, leqsebi, gamocanebi (ciala
narakiZe). sakiTxebi moicavs oradgayofili sarfis orive nawilis masalebs.
3 lazebi da lazuri TurqeTis gamocemebSi
SoTa rusTavelis erovnuli samecniero
fondi
W. qiria omar memiSiSi
(Tanaavtori)
dasrulebuli proeqtis ZiriTadi Teoriuli da praqtikuli Sedegebi
(qarTul enaze)
gaanalizebulia lazebisa da lazuris Sesaxeb Turqul gamocemebSi (monografiebi,
statiebi, werilebi) Sesuli monacemebi.
4 lazur–megruli gramatika. I SoTa rusTavelis erovnuli samecniero
fondi
qeTevan lorTqifaniZe
omar memiSiSi
(Tanaavtori)
dasrulebuli proeqtis ZiriTadi Teoriuli da praqtikuli Sedegebi
damuSavebulia lazurisa da megrulis struqturis ZiriTadi sakiTxebi.
I.4. gardamavali (mravalwliani) kvleviTi proeqtebi.
(aseTi proeqtebi instituts ar gaaCnia)
II. 1. publikaciebi: a) saqarTveloSi
monografiebi
# avtori/avtorebi monografiis
saTauri
gamocemis adgili,
gamomcemloba
gverdebis
raodenoba
1 biWiko diasamiZe damxmare
istoriuli
disciplinebi
Tbilisi,
“universali”
112
anotacia qarTul enaze
monografiaSi daxasiaTebulia istoriis damxmare disciplinebi: wyaroT-
mcodneoba, paleografia, qronologia, numizmatika, metrologia, istoriuli
geografia da toponimika, arqeologiuri dazvervebisa da gaTxrebis meTodika.
wignis TiToeul Temas darTuli aqvs kiTxvarebi ganxilvisa da diskusiisaTvis.
2 uCa oqropiriZe „keTilgvarovani
oqropiriZeni”- (oq-
ropiriZeTa gvaris
warmoSobis isto-
riidan )
baTumi, „baTumis
SoTa rusTavelis
saxelmwifo uni-
versiteti”
18
7
anotacia qarTul enaze
naSromSi ganxilulia oqropiriZeTa gvaris warmoSobis mokle istoria.
motanilia Sesabamisi masala daviT aRmaSenebliseulad miCneul gujarSi
oqropiriZeTa gvaris moxseniebis Sesaxeb
3 nani gugunava qarTvel emigrantTa
kulturuli
memkvidreobidan
baTumi
„baTumis SoTa
rusTavelis
saxelmwifo
universiteti“, 2015
64
anotacia qarTul enaze
wignSi konkretulad ganxilulia grigol robaqiZis Semoqmedebis zogierTi
nimuSi, grigol feraZis „TeTri angelosi“, warmoCenilia Tamar mefis saxe
emigrantTa naazrevSi, asaxulia samSoblos sevdis amsaxveli aspeqtebi maT
SemoqmedebaSi.
4 ciala narakiZe lazuri teqstebi
(folkloruli
masala)
baTumi,
„baTumis SoTa
rusTavelis
saxelmwifo
universiteti“
255
anotacia qarTul enaze
monografiaSi warmodgenili teqstebi or nawiladaa gayofili. pirvel
nawilSi dabeWdilia leqsebi, andazebi da gamocanebi, meoreSi–zRaprebi. masalebis
umetesoba pirvelad qveyndeba. yvela leqsi, gamocana da andaza warmodgenilia
laTinuri transkrifciiT, raTa nimuSebi xelmisawvdomi gaxdes TurqeTSi
mcxovrebi lazi mosaxleobisaTvis.
5 omar memiSiSi lazuri andazebi da
idiomebi baTumi,
„baTumis SoTa
rusTavelis
saxelmwifo
universiteti“
170
anotacia qarTul enaze
monografiaSi asaxulia lazuri andazebi da idiomaturi gamoTqmebi qarTuli
variantiT.
6 nanuli
noRaideli
Tamila
lomTaTiZe
jemal noRaideli.
aWaruli kilos sa-
leqsikono masalebi
(XX saukunis 30–50–
baTumi,
„baTumis SoTa
rusTavelis
saxelmwifo
ibeWdeba*
8
iani wlebi) universiteti“
anotacia qarTul enaze
naSromSi Sesulia eTnografiisa da folkloristis jemal noRaidelis mier
1920–1930–ian wlebSi aWaraSi Sekrebili saleqsikono masalebi, romlebSic
asaxulia sameurneo dargebi, sacxovrebeli da sameurneo nagebobani, Sromis
iaraRebi, xalxuri medicina, garToba–TamaSobani, flora da fauna da a.S.
* SeniSvna: yvela naSromi (monografia, krebuli, statia, romelsac miwerili aqvs „ibeWdeba“ an
„gadacemulia dasabeWdad“ gamoicema 2015 wlis sagamomcemlo gegmiT.
krebulebi
# avtori/avtorebi krebulis
saxelwodeba
gamocemis adgili,
gamomcemloba
gverdebis
raodenoba
1 avtorTa
koleqtivi
„Cveni sulierebis
balavari“
(saerTaSoriso
samecniero
konferenciis
masalebi), t. VII
Tbilisi,
“universali”
441
anotacia qarTul enaze
saerTaSoriso samecniero konferenciis masalebis krebuli _ „Cveni
sulierebis balavari, t.VII” _ Cveulebisamebr, dainteresebul mkiTxvels
mravalferovan informacias miawvdis qristianuli eklesiis istoriis,
religiisa da kulturis, eTnikuri da religiuri tolerantobis, kulturaTa
dialogis, swavlebisa da aRzrdis da sxva sayuradRebo sakiTxebze, romlebic
mniSvnelovan rols TamaSoben adamianTa sulierebis formirebaSi.
2 avtorTa
koleqtivi
“erovnul-ganmaTavi-
suflebeli moZra-
oba XIX saukunis
samxreT-dasavleT
saqarTveloSi”
(selim ximSiaSvi-
lis gmiruli
Tavganwirvidan 200
wlisTavisadmi miZ-
Rvnili saerTaSo-
ris samecniero kon-
ferenciis masalebi)
baTumi,
“baTumis SoTa
rusTavelis
saxelmwifo uni-
versiteti”
159
anotacia qarTul enaze
krebulSi gadmocemulia ximSiaSvilTa sagvareulos meTaurobiT samxreT-
9
dasavleT saqarTveloSi mimdinare antiosmaluri brZolebisa da selimisa da misi
STamomavlebis moRvaweobis istoria. krebulSi, warmodgenilia konferenciis
monawileTa misalmebebi.
3 avtorTa
koleqtivi
„baTumi _ warsuli
da Tanamedroveoba“
(saerTaSoriso
samecniero
konferenciis
masalebi), t. VI
Tbilisi,
“jeoprinti”
ibeWdeba
anotacia qarTul enaze
krebulis statiebSi Seswavlilia rogorc baTumis istoriis,
arqeologiis, eTnologiis, arqiteqturis, toponimiis, ise qalaqis Tanamedrove
yofis, kulturis, turizmis, konfesiuri viTarebisa da demografiis sakiTxebi.
4 avtorTa
koleqtivi
niko
berZeniSvilis
institutis
Sromebi. XI
baTumi,
“baTumis SoTa
rusTavelis
saxelmwifo uni-
versiteti”
ibeWdeba
anotacia qarTul enaze
krebulSi daxasiaTebulia samxreT–dasavleT saqarTvelos osmalTa
batonobisagan ganTavisuflebisaTvis mebrZol ximSiaSvilTa Rvawli da am
sagvareuloTa ojaxebidan gamosuli saxelovani qarTveli qalebis cxovrebisa da
moRvaweobis amsaxveli masalebi, aWara–maWaxlis socialur–ekonomikuri viTareba
pirveli msoflio omis wlebSi, baTumis olqis qarTuli politikuri emigraciisa
da samxedro politikuri mdgomareobis sakiTxebi, gaSuqebulia aWarisa da
samxreT–dasavleT saqarTvelos istoriis, eTnologiis, folkloris,
lingvistikis, ganaTlebis da kulturis, sociologiuri kvlevis sxvadasxva
aspeqtebi.
5 avtorTa
koleqtivi „aWaruli saunje“,
II
baTumi,
“baTumis SoTa
rusTavelis
saxelmwifo uni-
versiteti”
ibeWdeba
anotacia qarTul enaze
krebulSi Sesulia 1958 wels baTumis niko berZeniSvilis institutis
mecnier TanamSromelTa mier zemo aWaraSi eqspediciebis periodSi Cawerili
folklorul–dialeqtologiuri masalebi zRaprebi, legendebi, istoriuli da
satrfialo xasiaTis leqsebi, toponimebi, gamocanebi, andazebi., romlebic
daculia amave institutis arqivSi. krebuls erTvis leqsikoni.
6 avtorTa „gamonaTlevi“, II baTumi,
“baTumis SoTa
ibeWdeba
10
koleqtivi rusTavelis
saxelmwifo uni-
versiteti”
anotacia qarTul enaze
krebuli eZRvneba samxreT–dasavleT saqarTvelos ganTavisuflebisaTvis
mebrZoli selim ximSiaSvilis xsovnis wlisTavs. igi Svidi karisagan Sedgeba.
pirvel–meore karSi Sesulia uSualod selim ximSiaSvilisa da misi
STamomavlebis cxovrebisa da moRvaweobis amsaxveli kvleviTi xasiaTis statiebi .
danarCen xuT karSi Tematurad warmodgenilia patriotul–erovnuli xasiaTis
mxatvrul–publicisturi werilebi, literaturuli nawarmoebi. mkiTxveli aqve
gaecnoba emigrantuli literaturis Sedevrebs, romelTagan zogi pirvelad
ibeWdeba saqarTveloSi. krebuls erTvis ilustraciebi (foto masala).
statiebi
# avtori/ avtorebi
statiis saTauri, Jurnalis/krebu-lis dasaxeleba
Jurnalis/ krebulis nomeri
gamocemis adgili, gamomcemloba
gverdebis raodenoba
1
biWiko diasamiZe
sxalTis eparqiis istoria XVI-XVII saukuneebidan iwyeba, „Cveni sulierebis balavari“ (saerTa-Soriso samecniero konferenciis masa-lebi)
VII Tbilisi, “universali”
109-115
anotacia qarTul enaze
statiaSi werilobiTi wyaros damowmebiT da sxva argumentebis moSveliebiT, dasabuTebulia, rom sxalTis eparqiis istoria iwyeba ara XXI saukunis dasawyisidan, aramed XVI saukunis bolodan mainc.
2 biWiko diasamiZe
aWariwylis xeoba pirveli msoflio omis wlebSi. usamarTlo braldeba, “pirveli msof-lio omi da saqar-Tvelo” (saerTa-Soriso samecniero konferenciis ma-salebi)
quTaisi, “akaki wereTlis sa-xelmwifo uni-versitetis gamomcemloba”
84-94
anotacia qarTul enaze statiaSi werilobiTi wyaroebis, memuaruli literaturisa da TviTmxilvelTa monaTxrobis damowmebiT gadmocemulia pirveli msoflio omis wlebSi aWariswylis xeobaSi jer osmalo dampyroblebis da Semdeg rus jariskacTa mier aqauri mosaxleobis akleba-awiokebis Sesaxeb, dasabuTebulia e.w.
11
“aWarelTa saxelmwifo RalatSi” xelovnurad braldebis usafuZvloba. 3 biWiko
diasamiZe samxreT-dasavleT saqarTvelos osmalTagan ganTavisuflebi-saTvis brZola XVI-XVIII “erovnul-ganmaTa-visuflebeli moZraoba XIX saukunis samxreT-dasavleT saqar-TveloSi” (selim ximSiaSvilis gmiruli Tavganwirvidan 200 wlisTavisadmi miZ-Rvnili saerTaSo-ris samecniero konferenciis masa-lebi)
baTumi, “baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti”
23-36
anotacia qarTul enaze
statiaSi mokled naCvenebia ganmaTavisuflebeli brZolis is formebi, romelsac iyenebda qarTveli xalxi osmalTa batonobis winaaRmdeg XVI-XVIII saukuneebSi.
4 biWiko diasamiZe
akaki wereTeli da XIX saukunis bolo mesamedis sazogadoebriv-politikuri mov-lenebi aWaraSi, akaki wereTlis dabadebidan 175 da gardacvalebidan 100 wlisTabisadmi miZRvnili samec-niero konferen-ciis masalebi
quTaisi, “akaki wereTlis saxelmwifo universitetis gamomcemloba”
gadacemu-lia dasa-beWdad
anotacia qarTul enaze
statiaSi werilobiTi wyaroebis gamoyenebiTa da XIX saukunis bolo mesamedis aWaraSi ganviTarebuli politikuri movlenebis, aq gatarebuli kulturul-saganmanaTleblo RonisZiebebis gaanalizebis safuZvelze naCvenebia akaki wereTlis aqtiuri monawileoba am movlenebSi.
5 biWiko diasamiZe
samxreT-dasavleT saqarTvelos osmalTagan ganTavisuflebi-saTvis mebrZolni (selim ximSia-
XI baTumi, “baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti”
gadacemu-lia dasa-beWdad
12
Svili da misi STamomavlebi), bsu-s niko berZeniSvilis institutis Sromebi
anotacia qarTul enaze statiaSi werilobiTi wyaroebisa da samecniero literaturis damowmebiT naCvenebia selim ximSiaSvilis, misi Svilebis: axmedis, abdis da qorxuseinis, agreTve, SviliSvilebis: selim umcrosis, Serif da nuri ximSiaSvilebis brZola osmalTagan samxreT-dasavleTi saqarTvelos ganTavisuflebisaTvis. 6 biWiko
diasamiZe
(Tanaavtori roin
malaymaZe)
mTiani aWaris sofeli _ problemebi da perspeqtivebi, bsu-s niko berZeniSvilis institutis Sromebi
XI baTumi, “baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti”
gadacemu-lia dasa-beWdad
anotacia qarTul enaze
statiaSi daxasiaTebuli aWaris mTiani soflis–kviaxiZeebis (Suaxevis r–ni)
socialur-ekonomikuri da demografiuli mdgomareoba. mosaxleobis sociologiuri gamokiTxvis masalebis analizis safuZvelze naCvenebia axalgazrdobisagan soflis daclis mizezebi da am procesis SeCerebis mizniT
Camoyalibebulia winadadeba– rekomendaciebi.
7 biWiko diasamiZe
muhajiroba baTum-qobuleTis mxareSi sergei mesxisa da aleqsandre frenkelis mixedviT, „baTumi _ war-suli da Tanamed-roveoba“ (saerTa-Soriso samecniero konferenciis masa-lebi)
VI Tbilisi, “jeoprinti”
gadacemu-lia dasa-beWdad
anotacia qarTul enaze statiaSi gaziarebulia samecniero literaturaSi gamoTqmuli Tvalsazrisi saerTod muhajirobis, rogorc movlenis, mizezebis Sesaxeb, amasTan, TviTmxilvel avtorTa monacemebis gaanalizebiT gakeTebulia daskvna, rom aWaraSi muhajirobis mTavari mizezi osmaleTisa da ruseTis saxelmwifoTa mxriv gatarebuli mosaxleobisaTvis miuRebeli socialur-ekonomikuri politika iyo. 8 uCa
oqropiriZe,
(Tanaavtori zurab
oqropiriZe)
mRvdelmonazon leonodes misioneruli
saqmianoba. „Cveni suliere-
VII Tbilisi, “universali”
236-241
13
bis balavari“ (saerTaSoriso sa-mecniero konfe-renciis masalebi)
anotacia qarTul enaze
naSromSi moTxrobilia mRvdemonazon leonides misioneruli saqmianobis Sesaxeb CrdiloeT kavkasiaSi, saingiloSi, saqarTvelos mTianeTsa da sxva regionebSi.
9 uCa oqropiriZe
erovnuli morao-bis istoriidan saqarTveloSi 1977-1987 wlebSi, internet-Jurnali “amirani” (kavkasio-logiis saerTa-Soriso kvleviTi institutis moambe)
#27 monreali-Tbilisi, (internet-misamarTi: http://www.caucasology.com/amirani_geo.php?cat=27
156-193
anotacia qarTul enaze naSromSi mocemulia saqarTvelos erovnuli moZraobis istoriis amsaxveli dRemde SedarebiT naklebad cnobili masalebi, romelTa analizis safuZvelzec gakeTebulia saTanado daskvnebi saqarTveloSi 1977-1987 wlebSi mimdinare procesebis Sesaxeb. 10 uCa
oqropiriZe
qarTveli mRvdel-mTavrebi da aWara, Jurn. “Woroxi”
#3 baTumi, “gamomcemloba aWaris” poligrafiuli centri
101-104
anotacia qarTul enaze statiaSi moTxrobilia qarTvel mRvdelmTavarTa mier aWaris samSoblosTan dabrunebisa da Semdegac maT mimarT gamoCenili didi yuradRebisa da mzrunvelobis Sesaxeb. 11 uCa
oqropiriZe
erovnuli morao-bis istoriidan saqarTveloSi 1977-1987 wlebSi, Jurn. “Woroxi”
#4 baTumi, “gamomcemloba aWaris” poligrafiuli centri
65-90
anotacia qarTul enaze
naSromSi mocemulia saqarTvelos erovnuli moZraobis istoriis amsaxveli dRemde SedarebiT naklebad cnobili masalebi, romelTa analizis safuZvelzec gakeTebulia saTanado daskvnebi saqarTveloSi 1977-1987 wlebSi mimdinare procesebis Sesaxeb.
12 uCa oqropiriZe
horizonts iqiT sicocxle grZel-deba (abuserisZe tbelis premiis laureatebi),
#6 baTumi, “gamomcemloba aWaris” poligrafiuli centri
gadacemu-lia dasa-beWdad
14
Jurn. “Woroxi” anotacia qarTul enaze
statia eZRvneba abuserisZe tbelis premiis laureatebs da miniSnebuli Tu vis da ra damsaxurebisaTvis mieniWa aRniSnuli premia. 13 uCa
oqropiriZe
oqropiriZeTa gva-ris istoriidan, niko berZeniSvilis institutis Sromebi
XI baTumi, “baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti”
gadacemu-lia dasa-beWdad
anotacia qarTul enaze
naSromSi asaxulia zogierTi saintereso momenti oqropiriZeTa gvaris istorii-dan.
14 uCa oqropiriZe
qalaq baTumis porto-frankos wesdebis proeqti, „baTumi _ war-suli da Tanamed-roveoba“ (saerTa-Soriso samecniero konferenciis masa-lebi)
VI Tbilisi, “jeoprinti”
gadacemu-lia dasa-beWdad
anotacia qarTul enaze
statiaSi saubaria qalaq baTumis porto-frankos wesdebis proeqtis rusulidan qarTul enaze Sesrulebul Targmanze.
15 oTar TurmaniZe
ximSiaSvilebi XIX saukunis pirveli naxevris samxreT-dasavleT saqarTvelos sazogadoebriv-politikur cxovrebaSi, “erovnul-ganmaTa-visuflebeli moZraoba XIX saukunis samxreT-dasavleT saqar-TveloSi” (selim ximSiaSvilis gmiruli Tavganwirvidan 200 wlisTavisadmi miZ-Rvnili saerTaSo-ris samecniero konferenciis masa-lebi)
baTumi, “baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti”
54-65
anotacia qarTul enaze naSromSi ganxilulia selim ximSiaSvilis memkvidreebis politikuri saqmianoba
15
XIX saukunis pirveli naxevris samxreT-dasavleT saqarTveloSi. Sefasebulia axmed, abdi da xusein ximSiaSvilebis politikuri orientacia da roli samxreT-dasavleT saqarTvelos osmalTa batonobisagan gamoxsnaSi. 16 oTar
TurmaniZe baTumis sayofacxovrebo manqanaTsaSeni qarxnis istoria, „baTumi _ war-suli da Tanamed-roveoba“ (saerTa-Soriso samecniero konferenciis masa-lebi)
VI Tbilisi, gamomc. “jeoprinti”
gadacemu-lia dasa-beWdad
anotacia qarTul enaze statiaSi ganxilulia baTumis sayofacxovrebo manqanaTsaSeni qarxnis daarsebisa da ganviTarebis istoria. gaSuqebulia qarxnis materialur-
teqnikuri da finansur-ekonomikuri mdgomareobis sakiTxebi. 17 oTar
TurmaniZe baTumis olqis mejlisis istori-
isaTvis. „samxreT-dasavleT saqarTvelo (istoria, arqe-ologia, eTno-logia)“ (saerTa-Soriso samecniero konferenciis masa-lebi), aWaris mTavrobis saqveuwyebo dawese-buleba _ saarqivo sammarTvelo
Tbilisi, “universali”
gadacemu-lia dasa-beWdad
anotacia qarTul enaze naSromSi Seswavlilia baTumis olqis mejlisis daarsebisa da saqmianobis istoria. Sefasebulia mejlisis roli ucxoeli moZaladeebis winaaRmdeg brZolasa da aWaris avtonomiis SeqmnaSi. 18 oTar
TurmaniZe baTumis samaswa-leblo instituti 1935-1940 wlebSi, bsu-s niko berZeniSvilis institutis Sromebi
XI baTumi, “baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti”
gadacemu-lia dasa-beWdad
anotacia qarTul enaze statiaSi ganxilulia baTumis samaswavleblo institutis daarsebisa da ganviTarebis istoria. naCvenebia misi roli pedagogiuri kadrebis momzadebaSi. 19 oTar
TurmaniZe niko berZeniSvili ruseT-saqarTve-los urTierTobis Sesaxeb, bsu-s niko berZe-
XI baTumi, “baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti”
gadacemu-lia dasa-beWdad
16
niSvilis institutis Sromebi
anotacia qarTul enaze statiaSi gaSuqebulia berZeniSvilis Sexeduleba ruseT-saqarTvelos urTierTobis Sesaxeb. xazgasmulia mis mier ganviTarebuli debulebebisa da daskvnebis mniSvneloba Tanamedrove etapze. 20 maia WiWi-
leiSvili brinjaos sacec-xluri qedis mxa-reTmcodneobis muzumidan, “xelovnebaT-mcodneobiTi etiu-debi” (baTumis xe-lovnebis saswav-lo universiteti)
VI Tbilisi, `universali”
70-82
anotacia qarTul enaze statiaSi ganxilulia qedis mxareTmcodneobis muzeumSi daculi adreqristianuli xanis brinjaos saritualo WurWeli, Camosxmis wesiT damzadebuli sacecxluri, romelzec gamosaxulia saxarebis 6 scena. sacecxluris mxatvruli gadawyveta da ikonografiuli Taviseburebebi VI-VII saukuneebis siria-palestinuri warmomavlobis saRvTismsaxuro daniSnulebis WurWelTan iCens msgavsebas. aWaris maRalmTianeTSi brinjaos sacecxluris aRmoCena saqarTvelosa da wminda miwas Soris arsebuli religiur-kulturul urTierTobebis gamoxatulebaa. 21 maia WiWi-
leiSvili qarTuli xiTxuro-obis tradiciebi aWaris sakulto Zeglebze (jameebi), (saerTaSoriso sa-mecniero konfe-renciis masalebi)
I Tbilisi, `universali”
117-125
anotacia qarTul enaze statiaSi ganxilulia xis jameebSi gamovlenili qarTuli xalxuri xiTxuroobis nimuSebi, jameebis arqiteqturuli Taviseburebani, romlebic islamis sakulto arqiteqturis kanonikasa da uZveles qarTul samSeneblo tradiciebs efuZneba. 22 maia WiWi-
leiSvili Zveli baTumis qu-Cebi (d. kldi-aSvilis quCis ganaSenianeba), kr.: „baTumi _ war-suli da Tanamed-roveoba“ (saerTa-Soriso samecniero konferenciis masa-lebi)
VI Tbilisi, “jeoprinti”
gadacemu-lia dasa-beWdad
anotacia qarTul enaze
statiaSi mimoxilulia daviT kldiaSvilis quCis ganaSenianebis, XIX-XX saukuneebis mijnaze ganviTarebuli urbanuli qsovili, arqiteqturisa da sivrcis Tanafardobis, sacxovrebeli saxlebis mxatvruli gadawyvetis,
17
Tanamedrove urbanuli procesebis sakiTxebi. 23 simon
gogitiZe terminebis xaiasas da acis warmomavloba da maTi urTierT-mimarTeba, Jurn. “Woroxi”
#1 baTumi, “gamomcemloba aWaris” poligrafiuli centri
99-105
anotacia qarTul enaze am naSromSi pirvelad ganxorcielda xeTuri toponimebis lokalizacia da
gairkva eTnikuri kuTvnilebis sakiTxi. 24 simon
gogitiZe muhajiroba kirnaTis Temis soflebSi, Jurn. “Woroxi”
#2 baTumi, gamomcemloba aWaris” poligrafiuli centri
94-99
anotacia qarTul enaze werilobiTi wyaroebis, saarqivo masalisa da adgilze Sekrebili cnobebis
mixedviT dadginda, rom kirnaTis soflebidan1877-1879 da 1914 wlebSi wasuli muhajirebi dasaxldnen TurqeTis Semdeg qalaqebSi: trapizoni, ordu, CerCembe,
eSma da sxv. daxasiaTebulia is mZime socialur–ekonomikuri Sedegebi, rac
omianobam moutana kirnaTis mosaxleobas.
25 simon
gogitiZe kirnaTis Temis mosaxleobis brZola Turqi dampryoblebis
winaaRmdeg. Jurn. “Woroxi”
#4 baTumi, “gamomcemloba aWaris” poligrafiuli centri
91-100
anotacia qarTul enaze rogorc aWaris mraval sofelSi, ise kirnaTis Temis soflebSic mimdinareobda moZaladeTa winaaRmdeg ajanyebebi. werilobiTi cnobebisa da adgilze Segrovili masalebis mixedviT vlindeba, rom adgilobrivebs brZola uxde-bodaT rogorc dampryobelTa, ise adgilobrivi yaCaRebis, gogo-biWebis taci-obaSi SemCneuli pirovnebebis winaaRmdeg. 26 simon
gogitiZe saxelwodeba baTumis warmomav-lobisaTvis, „baTumi _ war-suli da Tanamed-roveoba“ (saerTa-Soriso samecniero konferenciis masa-lebi)
VI Tbilisi, “jeoprinti”
gadacemu-lia dasa-beWdad
anotacia qarTul enaze naSromSi warmodgnelilia Cvens istoriografiaSi arsebuli Sexedulebebi baTumis etimologiis Sesaxeb. mocemulia baTumis, rogorc toponimis warmomavlobis axleburi axsnis cda, romlis mixedviT baTumis saxelwodeba dakavSirebulia adamianis sakuTar saxelTan bata, romelic megrulSi nazs niSnavs. 27 oleg pontoel berZenTa VII Tbilisi, 422-427
18
jibaSvili wiaRSi lazTa asi-milaciis sakiTxi-saTvis. „Cveni sulierebis balavari“ (saerTa-Soriso samecniero konferenciis ma-salebi)
“universali”
anotacia qarTul enaze statiaSi samecniero literaturis monacemebisa da dokumenturi masalebis
safuZvelze ganxilulia e.w. “pontoel berZnebis” (maTi ricxvi dRes msoflioSi
sam milionze metia), lazur-qarTuli warmomavlobis sakiTxi da saukuneebis ganmavlobaSi regionSi mimdinare arasasurvel eTno-religiuri procesebis
Sedegad maTi elinizaciis procesi. dasmulia sakiTxi berZnebad wodebul laz–
qristianTa erovnuli cnobierebis aRdgenaze. 28 oleg
jibaSvili ximSiaSvilTa sagareo-politi-kuri urTierTo-bani samxreT-dasavleT saqar-Tvelos ganTavi-suflebisaTvis brZolis wlebSi. “erovnul-ganmaTa-visuflebeli moZraoba XIX saukunis samxreT-dasavleT saqar-TveloSi” (selim ximSiaSvilis gmiruli Tavganwirvidan 200 wlisTavisadmi miZ-Rvnili saerTaSo-ris samecniero konferenciis masalebi)
baTumi, “baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti”
71-78
anotacia qarTul enaze statiaSi gaSuqebulia selim ximSiaSvilis STamomavalTa didi wvlili XIX saukunis samxreT-dasavleT saqarTveloSi mimdinare erovnul-ganmaTa-visuflebel moZraobasa da aWaris osmalTagan gamoxsnis saSviliSvilo saqmeSi 29 oleg
jibaSvili (Tanaavtori ist. doqtori xaTuna diasamiZe)
akaki wereTlis saiubileo saRamo baTumSi „baTumi _ war-suli da Tanamed-roveoba“ (saerTa-Soriso samecniero konferenciis masa-lebi)
VI Tbilisi, “jeoprinti”
gadacemu-lia dasa-beWdad
19
anotacia qarTul enaze statiaSi gaSuqebulia 1909 wlis 14 ianvars baTumSi Catarebuli akaki wereTlis saiubileo saRamo, romelic iyo damagvirgvinebeli RonisZieba saqarTveloSi 1908 wlis dekembersa da 1909 wlis ianvarSi mimdinare akaki wereTlis moRvaweobis 50 wlisTavisadmi miZRvnili saiubileo dReebisa. gamoTqmulia mosazreba, rom aRniSnuli dResaswaulis saocari masStaburoba da namdvili saxalxo xasiaTi, garkveulwilad, ukavSirdeboda 1907 wels ilias mkvlelobiT gamowveul erovnuli cnoebierebis gaRrmavebas qarTvel xalxSi. gavlebulia garkveuli paralelebi akakis saiubileo dReebsa da 1956 wlis 9 martis movlenebs Soris. 30 oleg
jibaSvili niko berZeniSvilis „istoriul-arqeologiuri eqspedicia java-xeTSi da qarTul -somxuri urTi-erTobebi. niko berZeniSvilis institutis Sromebi
XI baTumi, „baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti“
gadacemu-lia dasa-beWdad
anotacia qarTul enaze statiaSi gaSuqebulia 1933 wels niko berZeniSvilis mier javaxeTSi mowyobili
samecniero-sadazvervo eqspediciis Sedegebi. naCvenebia eqspediciis mier javaxeTSi gamovlenili problemebi, romlebic ukavSirdeboda 1828-1829 wlebis ruseT-osmaleTis omis Semdeg aq gadmosaxlebuli somxebis mcdelobas moexdinaT mxaris armenizacia da waeSalaT aq qarTuli kvali. maTi mxridan adgili hqonda istoriisa da kulturis Zeglebis ganadgurebas da javaxeTis realuri istoriis damaxinjebas. miTiTebulia, rom n.berZeniSvilma bevri iseTi faqti daafiqsira da samecniero sazogadoebasac gaacno eqspediciis saangariSo moxsenebiT. am nabijiT mkvlevarma saaSkaraoze gamoitana arsebuli problemebi da safuZveli Seqmna maTi aRmofxvrisaTvis. 31 irine var-
SalomiZe axali numizmati-kuri masala ba-Tumis Semogare-nidan „baTumi _ war-suli da Tanamed-roveoba“ (saerTa-Soriso samecniero konferenciis masa-lebi)
VI Tbilisi, “jeoprinti”
gadacemu-lia dasa-beWdad
anotacia qarTul enaze naSromSi ganxilulia baTumis SemogarenSi (ganTiadi, maxo, gonio) sxvadasxva dros gamovlenili antikuri, romauli, bizantiuri xanis numizmatikuri masala. didi adgili aqvs daTmobili 2003 wels xelvaCauris sof. kapandibSi aRmoCenili arabuli monetebis ganZis ganxilvas da mniSvnelobis warmoCenas.
32 jemal varSalomiZe jemal miqelaZe nugzar
sarfi, „sarfi–eTnografiuli
portreti“, Tavi II
baTumi, „SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti
44–203
20
mgelaZe anotacia qarTul enaze
statiaSi Seswavlilia orad gayofili kompaqturad lazebiT dasaxlebuli sofel sarfis mosaxleobis sameurneo yofis materialuri da sulieri kulturis
sakiTxebi, socialuri urTierTobis formebi.
33
jemal varSalomiZe
poruCiki n.m. Sugu-rovi da misi nark-
vevi. „n.m. Suguro-
vi. xaxulis qarTu-
li monasteri“
(Targmani rusu-
lidan)
baTumi, „SoTa rusTavelis
universiteti“ 315–409
anotacia qarTul enaze
statia warmoadgens q. baTumSi 1918 wels rusul enaze gamocemuli n.
Sugurovis wignis– „xaxulis qarTuli monasteri“ qarTuli Targmanis Sesaval
werils, romelSic ganxilulia avtoris vinaoba, monastris mSeneblobisa da
mniSvnelobis sakiTxebi.
34
jemal varSalomiZe
„sarfis eTnogra-
fiuli panorama“
„samxreT–dasav-leT saqarTvelo
(istoria, arqeo-
logia, eTnolo-
gia“. saerTaSoriso konferenciis masalebi
V Tbilisi,
„universali“ 15
anotacia qarTul enaze statiaSi ganxilulia orad gayofili sofel sarfis eTnografiuli
(eTnologiuri) yofis Taviseburebani, maTi sameurneo da kulturuli
tradiciebi, eTnikuri cnobierebis sakiTxebi. sameurneo da kulturuli
urTierTobani mezobel kuTxeebTan, sarfis turistuli mniSvneloba.
35 Tamila lomTaTiZe (Tanaavtori n. stamboliSvili)
arqauli sacekvao ritualebis simbolizmi (aWara). samxreT-dasav-leT saqarTvelo (istoria, arqeo-logia, eTnolo-gia), saerTaSori-so samecniero konferenciis ma-salebi
V
Tbilisi,
gamomcemloba `universali”
379–388
anotacia qarTul enaze statiaSi ganxilulia aWaris sacekvao folkloris nimuSebSi Semonaxuli qarTvelTa simboluri azrovnebis miTologiuri, magiur-religiuri, kosmogoniuri aspeqtebi. gaanalizebulia uZvelesi sacekvao ritualebis
21
sakraluri elementebi
36 Tamila lomTaTiZe
sakraluri elementebi xalxur garToba-sanaxao-
bebSi. `xelovnebaTmcodneobiTi etiudebi”
VI
Tbilisi,
gamomcemloba
`universali”
151-155
anotacia qarTul enaze statiaSi Seswavlilia aWaris eTnografiul yofaSi SemorCenili zogierTi xalxuri garToba-sanaxaobis Tavdapirveli sakulto daniSnuleba, sxvadasxva dResaswaulebis dros Sesrulebul garToba-TamaSobebsa da saweso ferxulebSi daculi arqauli elementebi, maTi Tavdapirveli raoba da funqcia. naCvenebia
transformacia, ritualebis simboluri mniSvneloba.
37 Tamila lomTaTiZe (Tanaavtori doqtoranti
q.futkaraZe)
mozardis sazogadoebaSi iniciaciis tradiciebi
aWaraSi. niko berZeniSvilis institutis
Sromebi“
XI
baTumi, `baTumis SoTa
rusTavelis saxelmwifo universiteti
”
gadacemulia dasabeWdad
anotacia qarTul enaze aWaris eTnografiuli masalebis mixedviT Seswavlilia mozardis sazogadoebaSi srulfasovani adaptaciis procesebi da ritualebi, sociumis srulfasovan wevrad mozardis Camoyalibebis tradiciuli meTodebi, socialuri jgufis SigniT ganviTarebis axal safexurze individis gadasvlis Cveulebebi. gaanalizebulia bavSvTa iniciaciis saSualebebi mozardis cxovrebis sxvadasxva etapze, bavSvTa aRzrdis racionaluri, xalxuri wes-Cveulebebi da maTi gamoyenebis SesaZleblobebi Tanamedrove pirobebSi.
38 Tamila lomTaTiZe (Tanaavtorebi: S.futkaraZe r.malaymaZe e.futkaraZe n.Celebaze S.futkaraZe)
baTumis TviTmmarTvelobis kulturul-saganma-naTleblo saqmia-noba 1897w. (stam-bulis qarTvelTa savaneSi daculi masalebis mixedviT). `baTumi. warsuli da Tanamedro-veoba”
VI
Tbilisi,
`jeoprinti“
gadacemulia dasa-beWdad
anotacia qarTul enaze stambulis qarTvelTa savaneSi daculi 1897 wlis gazeT `cnobis furcelSi” dabeWdili cnobebis safuZvelze Seswavlilia baTumis TviTmmarTvelobis kulturul-saganmanaTleblo saqmianoba 1897w. gaanalizebulia baTumSi ufaso saxalxo biblioTekis, gimnaziis gaxsnis, mariamis dedaTa saswavleblis
eqvsklasian progimnaziad gadakeTebis RonisZiebebi. mocemulia qarTvel sazogado moRvaweTa (grigol volski, luka asaTiani) wvlili aWaraSi kulturul-saganmanaTleblo sistemis dafuZnebasa da Semdgom ganviTarebaSi.
39 nodar kaxiZe aWara-maWaxeli XI baTumi, `baTumis
gadacemulia dasa-
22
pirveli msoflio omis wlebSi. niko berZeniSvilis institutis Sromebi
SoTa rusTa-velis saxel-mwifo uni-versiteti”
beWdad
anotacia qarTul enaze
qarTuli da rusuli perioduli presis, qarTuli saqvelmoqmedo sazogadoebis
angariSebis, mogzaurTa Canawerebsa da sxvadasxva publikaciebSi daculi masalebis
mixedviT daxasiaTebulia aWara–maWaxlis socialur–ekonomikuri viTareba pirveli msoflio omis wlebSi da qarTuli sazogadoebriobis saqvelmoqmedo daxmareba
omiT dazaralebulTaTvis sursaTiTa da samrewvelo nawarmiT. dasabuTebulia
„aWarelTa saxelmwifo RalatSi“ braldebis usafuZvloba, raSic dadebiTi roli Seasrula mowinave qarTveli sazogadoebriobis gabedulma protestma da ruseTis
dumaSi qarTveli deputatebis (akaki Cxenkeli, karlo CxeiZe) mxardaWeram.
40 nodar kaxiZe saqarTvelos Sina-mrewvelobisa da xe-losnobis istori-is Semswavleli
1935 wlis eqspedi-cia saqarTveloSi da aWara mis masa-lebSi. niko berZe-niSvilis institu-tis Sromebi
XI baTumi, `baTumis SoTa rusTa-velis saxel-mwifo uni-versiteti”
gadacemulia dasabeWdad
anotacia qarTul enaze statiaSi daxasiaTebulia ivane javaxiSvilis iniciativiTa da saerTo
xelmZRvanelobiT saqarTvelos sxvadasxva kuTxeSi da maT Soris aWaraSi 1935 wels
Catarebuli kompleqsuri eqspediciis masalebi, romlebsac gansakuTrebuli mniSvneloba eniWeba im periodisa da zogadad saqarTvelosa da aWaris
mravaldargovani Sinamrewvelobisa da xelosnobis istoriis SeswavlaSi. statia
eZRvneba aRniSnuli eqspediciis 80 wlisTavs.
41 nodar kaxiZe maWaxlis xeoba (uZ-velesi droidan
1921 wlamde) Jurna-
li „laklakeTi“
4 baTumi–
„poligrafi–
2010“
13–21
anotacia qarTul enaze
Zveli qarTuli da osmaluri wyaroebis, qarTvel da ucxoel mogzaur–mkvlevarTa cnobebisa da Sesabamisi publikaciebis monacemebis safuZvelze daxasiaTebulia
maWaxlis xeobis uZvelesi warsuli 1921 wlamde. xeobis istoriuli roli da
mniSvneloba samxreT–dasavleT saqarTvelos socialur–ekonomikur da kulturul
cxovrebaSi. statia momzadda da ibeWdeba Jurnal „laklakeTis“ redaqciis
dakveTiT.
42 jemal miqelaZe
sofel sarfis uZve-lesi eklesiis aR-
weriloba.
„Cveni sulierebis
balavari“.
VII Tbilisi, gamomcemloba
„universali“
209–211
anotacia qarTul enaze
23
eTnografiuli da sxva monacemebis safuZvelze dadgenilia dRemde nangrevebis
saxiT moRweuli VI saukunis eklesiis dagegmarebis konturebi, misi konstruqciuli
aRnagoba, samSeneblo masalebis saxeoba da sxv.
43 naila CelebaZe naile miqelaZe
toponim „beTlemis“ genezisi aWaris
folklorSi. „Cveni sulierebis balava-
ri“. saerTaSoriso samecniero konfe-
renciis masalebi.
VII Tbilisi, gamomcemloba
„universali“
202–208
anotacia qarTul enaze Seswavlilia qedis raionSi arsebuli tyisa da qedis saxelwodebis aRmniSvneli
toponimis–beTlemis warmoSobis istoria da axsnilia misi religiuri safuZvlebi.
44 naila CelebaZe SuSana futkaraZe roin malaymaZe elza futkaraZe Tamila lomTaTiZe Sorena futkaraZe
baTumis TviTmmar-Tvelobis kultu-
rul–saganmanaT-leblo saqmianoba
1897 wels.
(stambolis qarT-velTa savaneSi da-culi masalebis
mixedviT). VI
„baTumi–warsuli
da Tanamedroveoba“ saerTaSoriso samecniero konferenciis masalebi
VI Tbilisi,
„jeoprinti“
gadacemulia dasabeWdad
45 naila CelebaZe
masalebi xinos to-pografiuli ruki-
saTvis (istoriul–eTnografiuli monacemebis mixed-
viT) niko berZeniSvilis
samecniero–kvlevi-Ti institutis Sromebi
XII baTumi, `baTumis SoTa rusTa-velis saxel-mwifo uni-versiteti”
gadacemulia dasabeWdad
anotacia qarTul enaze
naSromSi Seswavlilia da dazustebulia kintriSis–istoriuli xinos xeobis
teritoriuli sazRvrebi da toponimebi, istoriisa da kulturis Zeglebi. masalebi
gankuTvnilia xinos xeobis topografiuli rukisa da gzamkvlevis Sesadgenad,
romelic did samsaxurs gauwevs turistul momsaxurebas.
46 nugzar CxaiZe kote Rlonti
baTumis turistuli industriis ganviTarebis perspeqtivebi
1 baTumi, `baTumis SoTa rusTa-velis saxel-mwifo uni-
53–63
24
(sociologiuri gamokiTxvis mixedviT
„filosofiis
sakiTxebi“
versiteti”
anotacia qarTul enaze kvlevis Sedegad Seswavlilia adgilobriv da ucxoel turistTa damokidebuleba qalaq baTumSi dasvenebis pirobebTan dakavSirebiT da gamoxatulia maTi
ukmayofileba sastumroebsa da kvebis obieqtebSi momsaxurebis dabali doniT.
dadgenilia, rom damsvenebelTa umravlesobas Seadgenen axalgazrdebi da saSualo
asakis pirebi (81,8%), romelTa 13%–ze meti binavdeba axladaSenebul, 11%–ze meti
saojaxo tipis sastumroebSi, nawilic naTesav–megobrebTan. kvlevis Sedegebma
daadastura, rom baTums gaaCnia mZlavri turistuli potenciali, romlis sruli da
gonivruli gamoyeneba dadebiTad aisaxeba qalaqis socialur–ekonomikur
ganviTarebaze, mosaxleobis cxovrebis donis amaRlebaze.
47 nargiz axvlediani
erTi toponimis gan-
martebisaTvis,
„qarTveluri ono-
mastika“
VII Tbilisi gamomcemloba
„universali“
ibeWdeba
anotacia qarTul enaze
naSromSi ganxilulia toponim „feria“–s etimologia da masTan dakavSirebuli
gadmocemebi.
48 nargiz axvlediani SuSana futkaraZe ciala narakiZe Sorena futkaraZe
stumrad stambo-lis qarTuli kul-
turis savaneSi.
„baTumi–warsuli
da Tanamedroveoba“
VI Tbilisi, gamomcemloba
„jeoprinti“
ibeWdeba
anotacia qarTul enaze
statiaSi daxasiaTebulia avtorTa mier 2014 wels (noemberi–dekemberi) stambolis
qarTul savanis biblioTekasa da arqivSi moZiebuli masalebi. yuradReba
gamaxvilebulia akaki wereTlis im gamosvlebze, romelic dabeWdilia savanis
biblioTekaSi dacul gazeT „iveriaSi“ (1897 weli).
49 nargiz axvlediani
zogi geografiuli saxelis ganmartebisaTvis
maxinjaurSi,
krebuli „baTumi–warsuli da Tana-
medroveoba“
VI Tbilisi, gamomcemloba
„jeoprinti“
ibeWdeba
anotacia qarTul enaze
statiaSi daxasiaTebulia adgilTa saxelebi „mwvane koncxi“ da „ganTiadi“ da
dadgenilia maTi adrindeli saxelwodebebi.
50 nargiz axvlediani
raWuli „qve“–sa da
zanuri „qo“–s
XI baTumi, `baTumis
ibeWdeba
25
urTierTmimarTebisaTvis. SoTa rusTa-velis saxelmwifo universitetis niko berZeniSvilis ins-titutis Sromebi
SoTa rusTa-velis saxel-mwifo uni-versiteti”
anotacia qarTul enaze
statiaSi ganxilulia „qve“ da „qo“ nawilakebis funqcia dialeqtebSi da maTi
urTierTmimarTebis sakiTxi.
51 nani gugunava
patriarqis pedagogiuri Sexedulebebi
Jurnali „Woroxi“
6 baTumi,
s.s. „gamomcem-
loba aWaris“ poligrafiuli centri
85–89
anotacia qarTul enaze
naSromSi ganxilulia sruliad saqarTvelos kaTolikos–patriarqis ilia II–is
Sexedulebebi qristianuli pedagogikis aqtualur problemebze, kerZod, ojaxis,
skolisa da socialuri garemos rolze mozardis formirebaSi. mocemulia aRzrdis
am sami garemos axleburi gaazrebis cda.
52 nani gugunava
TeTri angelosi.
Jurnali „Woroxi“ 1 baTumi,
s.s. „gamomcem-
loba aWaris“
poligrafiu–li centri
52–57
anotacia qarTul enaze
naSromSi gaSuqebulia grigol feraZis–qarTveli wmindanis, profesoris,
Teologis, marTlmadideblis, gamoCenili mecnieris cxovrebisa da moRvaweobis
amsaxveli masalebi.
53 nani gugunava
Cemi deda.
Jurnali „Woroxi“ 3 baTumi,
s.s. „gamomcem-
loba aWaris“
poligrafiu–li centri
107–108
anotacia qarTul enaze
naSromSi „Cemi dedis“ magaliTze daxasiaTebulia qarTveli dedis fenomeni Svilebis RvTaebrivi aRzrdis saqmeSi da igi Sefasebulia, rogorc TviT uflis
mier dakanonebuli movaleoba.
avtori qarTveli dedis am damsaxurebis WrilSi ganixilavs misdami „qarTveli
dedis“ Zeglis dadgmas TbilisSi.
54 nani gugunava
ganaTlebis istoriis sakiTxebi
aWaraSi. niko berZeniSvilis institutis Sromebi
XI baTumi, `baTumis SoTa rusTa-velis saxel-mwifo uni-versiteti”
ibeWdeba
anotacia qarTul enaze naSromSi ganxilulia ganaTlebis istoriis sakiTxebi aWaraSi osmalTa dapyrobis
Semdgom periodSi, rodesac idevneboda qarTuli ena da qarTuli tradiciebi.
26
naSromSi mocemulia aWaraSi mcxovrebi Rirseuli eriskacebis nayofieri moRvaweobis amsaxveli masalebi erovnuli TviTSegnebis aRorZinebisa da
saganmanaTleblo saqmianobis dawinaurebisaTvis.
55 SoTa zoiZe ltolvili Congu-ri. niko berZeniSvilis institutis Srome-bi
XI baTumi, `baTumis SoTa rusTa-velis saxel-mwifo uni-versiteti”
ibeWdeba
anotacia qarTul enaze
statiaSi ganxilulia emigraciaSi mcxovrebi qarTveli poetebis leqsebi, romlebic
gamoqveynebulia sxvadasxva gamocemebSi, mocemulia maTi Semoqmedebis Tematikuri
da mxatvruli ostatobis analizi.
56 SoTa zoiZe simon bereJianis
„paemani mTawminda-
ze“. Jurnali „gan-
Tiadi“
5–6 q. quTaisi 173–175
anotacia qarTul enaze
statiaSi gaanalizebulia 1921 wlis cnobili movlenebis gamo emigraciaSi myofi
simon bereJianis leqsebi, maT Soris paemani mTawmindaze, romlebic ibeWdeboda qarTul emigrantul JurnalebSi da mxatvrul ferebSi asaxavda aRniSnul
movlenebs.
57 SoTa zoiZe akaki wereTeli aWa-raSi.
„baTumi. warsuli da Tanamedroveo-
ba“.
VI Tbilisi, gamomcemloba
„jeoprinti“
ibeWdeba
anotacia qarTul enaze
statiaSi saubaria akaki wereTlis baTumSi stumrobaze 1894 wels da mis
gamoZaxilze imdroindel qarTul presaSi, masTan da misdami mowyobil
Sexvedrebze.
58 roin
malaymaZe, naile
miqelaZe
xarTan dakavSire-buli zogierTi
Tqmuleba-gadmoce-
ma, „ganaTleba, eko-nomika da mdgradi
ganviTareba“. meSvide saerTaSo-riso samecniero konferenciis masalebi
VII gori, gamomcemloba goris univer-siteti
523-525
anotacia qarTul enaze naSromSi ganxilulia aWaris zepirsityvierebaSi gavrcelebuli xaris kultTan
dakavSirebuli toponim `xari-ÁaTaRi,”romelic xalxur Tu bibliur istoriasTan asocirdeba da wminda (wylis) xarisa da Cveulebrivi xaris saasparezo adgilsa da istoriaze miuTiTebs. mas paralelebi eZebneba TurqeTSi mcxovreb CveneburTa zepirsityvierebaSi.
27
59 naile miqelaZe
wminda adgilebTan dakavSirebuli
Tqmulebebi,
samxreT–dasavleT saqarTvelos zepirsi-
tyvierebaSi. „niko berZeniSvilis institutis Sromebi
XI baTumi,
gamomcemloba-SoTa
rusTavelis saxelmwifo universiteti
ibeWdeba
anotacia qarTul enaze statiaSii saubaria aWaris folklorSi Semonaxuli Tqmulebebze,
romlebSic wminda adgilebTan dakavSirebul saswaulebze mogviTxroben.
60 naile miqelaZe naila CelebaZe
toponim „beTlemis“ genezisi aWaris
folklorSi. „Cveni sulierebis balava-
ri“.saerTaSoriso sa-mecniero konferen-
ciis masalebi.
VII Tbilisi, gamomcemloba
„universali“
202–208
anotacia qarTul enaze
statiaSi ganxilulia aWaris geografiul nomenklaturaSi arsebuli religiuri
warmomavlobis toponimebi, romlebic damaxasiaTebelia ara marto qarTuli,
aramed zogierTi sxva qveynis geografiuli sinamdvilisaTvis.
61 naile miqelaZe
represirebul ojax-
Ta istoria. saerTa-Soriso samecniero
konferenciis -
„baTumi-warsuli da
Tanamedroveoba“-masalebi
VI Tbilisi, gamomcemloba
„jeoprinti“
ibeWdeba
anotacia qarTul enaze
AnaSromSi warmodgenilia aWaraSi mcxovrebiori gvaris (zoiZeebi,
qarTveliSvilebi) warmomadgenelTa istoria, romlebmac gasuli saukunis 30–40–
ian wlebSi ganicades represia da reabilitaciis Semdeg dabrundnen samSobloSi.
62 naile miqelaZe
,,TeTrosnis” eti-mologia qarTul
folklorSi, aWaris avtonomiuri respublikis mTav-robis dawesebule-
ba-saarqivo sammar-Tvelos Jurnali
,,arxeioni“
IX Tbilisi 22-25.
anotacia qarTul enaze statiaSi saubaria qobuleTSi arsebuli wminda giorgis saxelze agebuli uZvelesi
28
sakulto centris “TeTrosnis” etimologiasa da mis mniSvnelobaze.
63 omar memiSiSi
modaluri sintaq-suri konstruqcie-bi lazurSi niko berZeniSvilis ins-titutis Sromebi
XI baTumi,
„baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo
universiteti“
ibeWdeba
anotacia qarTul enaze statiaSi warmodgenilia TxrobiTi, brZanebiTi da pirobiTi winadadebebis struqtura
lazuri kilokavebis mixedviT.
64 ciala narakiZe
adamianTa gvarsaxe-
lebi lazurSi.
„niko berZeniSvi-lis institutis
Sromebi“
XI baTumi,
„baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo
universiteti“
ibeWdeba
anotacia qarTul enaze naSromSi mimoxilulia adamianTa Sto–gvaris aRmniSvneli zanuri warmomavlobis saxelebi
saTanado SeniSvnebiTa da komentarebiT.
65 ciala narakiZe
xalxuri saojaxo sayofacxovrebo
poezia.
samxreT–dasavleT
saqarTvelo (isto-
ria, arqeologia,
eTnologia) saer-TaSoriso samecnie-ro konferenciis
masalebi“
Tbilisi, gamomcemloba
„universali
ibeWdeba
anotacia qarTul enaze statiaSi daxasiaTebulia lazur zepirsityvierebaSi Semonaxuli sayofacxovrebo
poeziis is saintereso nakadi, romelTa nawili tradiciuli qarTuli
sayofacxovrebo lirikis variantia, nawili ki uSualod lokalSia Seqmnili da
srulyofilad warmoaCens lazTa xasiaTs, zne–Cveulebebs, tradiciul jansaR
iumors.
66 ciala narakiZe
zanuri leqsikuri substratis kvali Cveneburebis qar-
TulSi. „35–e res-publikuri dialeq-tologiuri samec-niero sesiis masa-
lebi“
XXXV Tbilisi, gamomcemlob
a „Tbilisis ivane javaxi-Svilis saxe-lmwifo uni-
versiteti“
ibeWdeba
anotacia qarTul enaze
statiaSi saubaria im zanizmebze, romlebic gansakuTrebiT kargadaa asaxuli
CveneburTa leqsikasa da toponimebSi.
67 ciala narakiZe SuSana futkaraZe
stumrad stambulis qarTuli kul-
turis savaneSi. „ba-
Tumi–warsuli da
VI Tbilisi, gamomcemlob
a „jeoprinti“
ibeWdeba
29
nargiz axvlediani Sorena futkaraZe
Tanamedroveoba“
anotacia qarTul enaze statiaSi ganxilulia stambolis qarTuli kulturis savanis biblioTekaSi dacul
„periodikaSi“ Cvens mier mikvleul 1897 wels „iveriaSi“ gamoqveynebuli statia
„werili baTumidan“, romelic akaki wereTlis stumrobas Seexeba.
68 nanuli noRaideli
berZnuli leqsika aWarul dialeqtSi samxreT-dasavleT saqarTvelo (isto-ria, arqeologia, eTnologia), saer-TaSoriso samec-niero konferenci-is masalebi
V
Tbilisi, gamomcemloba `universali”
389–394
anotacia qarTul enaze naSromSi ganxilulia berZnul samyarosTan kontaqtebis Sedegad aWarul
dialeqtSi damkvidrebuli berZnulenovani nimuSebi (dantleva, Tembeli, kondo,
ferizi, Rrami da sxv.).
69 nanuli noRaideli
saTuTa da dedife-ra (rZisa da rZis nawarmis damzade-bis leqsika zemo aWaraSi) `gamonaT-levi” (samecniero da mxatvrul-pub-licisturi weri-lebis krebuli)
II
baTumi, `baTumis SoTa
rusTavelis saxelmwifo
universiteti”
ibeWdeba
anotacia qarTul enaze statiaSi yuradReba gamaxvilebulia zemo aWaris mkvidrTa tradiciul damoki-debulebaze mewveli saqonlis mimarT da im sityvebsa da gamoTqmebze, romlebic dakavSirebulia rZesa da rZis nawarmis damzadebasTan.
70 nanuli noRaideli
leqsikoni `aWaruli saunje”
II
baTumi, `baTumis SoTa
rusTavelis saxelmwifo
universiteti”
ibeWdeba
anotacia qarTul enaze
leqsikoni momzadebulia „aWarul saunjeSi“ Sesuli masalebis mixedviT
71 nanuli noRaideli
qorwinebisa da na-Tesaobis sistemis eTnolingvisturi aspeqtebi aWarul-
Si”.niko berZeniS-vilis institutis
Sromebi“
XI
baTumi, `baTumis SoTa rusTa-velis saxel-mwifo univer-siteti”
ibeWdeba
30
anotacia qarTul enaze eTnolingvisturi TvalsazrisiT Seswavlilia aWaraSi saqorwino wes-Cveulebeb-sa da naTesaobis sistemasTan dakavSirebuli leqsika da mis safuZvelze mocemulia kuTxisaTvis damaxasiaTebeli bevri terminisa Tu gamonaTqvamis (kardasamyrelo, natamali, sasela, sinsila, davlze qamris gawyveta, sadao qali da sxv.) analizi.
72 nanuli noRaideli
ramdenime arqauli terminisaTvis aWa-
rulSi. XXXV res-publikuri dialeq-tologiuri samec-niero sesiis Tezi-sebi da masalebi.
-
baTumi, gamomcemloba `baTumis So-Ta rusTave-lis saxelm-wifo univer-siteti”
42-43
anotacia qarTul enaze statiaSi warmoCenilia aWarul dialeqtSi Semonaxuli arqauli epoqis
kuTvnili terminebi, saerTo qarTveluri da zanuri substratis nimuSebi.
73 SuSana futkaraZe
xaxulis taZari istoriul wyaroeb-
sa da legendebSi.
„Cveni sulierebis
balavari“. saerTaSoriso sa-mecniero konfe-renciis masalebi
VII Tbilisi
„universali“ 323–331
anotacia qarTul enaze
statiaSi daxasiaTebulia samxreT–dasavleT saqarTvelos erT–erTi uZvelesi
qristianuli salocavis–taos taZris Sesaxeb arsebuli Tqmuleba–gadmocemebSi
daculi cnobebi da maTi mniSvneloba sataZro mSeneblobis istoriaSi.
74 SuSana futkaraZe
saxelovani qarTve-li qalebi ximSiaS-vilTa ojaxebidan
erovnul-ganmaTavi-suflebeli
moZraoba XIX
saukunis samxreT–dasavleT
saqarTveloSi (se-lim ximSiaSvilis gmiruli Tavganwi-
rvidan 200 wlisTa-visadmi miZRvnili saerTaSoriso same-cniero konferen-
ciis masalebi“
– baTumi, `baTumis SoTa rusTa-velis saxel-mwifo univer-siteti”
89–115
anotacia qarTul enaze statiaSi warmodgenilia saxelovani qarTveli mandilosnis dudi xanum beJaniZis
damsaxureba, misi diplomatiuri niWisa da misabaZi mamuliSviluri saqmianoba.
yuradReba gamaxvilebulia jemal ximSiaSvilis qaliSvilis–fiqrie ximSiaSvilis
31
biografiis tragikul epizodebze, stambolSi moRvawe melaaT ximSiaSvilis
biografiis saintereso momentebze.
75 SuSana futkaraZe
marTa ierusalime-lis werilis eni-saTvis
„respublikuri dialeqtologiuri samecniero sesiis
masalebi“
XXXV Tbilisi. Tsu gamomcem-lobis stamba
66–67
anotacia qarTul enaze statiaSi ganxilulia ierusalimis jvris monasterSi moRvawe monazon marTas
vinaoba da mis mier saqarTveloSi 1656 wels gamogzavnili werilis Sinaarsi,
werilis enobrivi qsovili.
76 SuSana futkaraZe
wm. deda–mariami xa-xuleli muslimani qarTvelebis xsov-
naSi (n. Sugurovi
„qarTuli xaxulis
monasteri. Targmani
rusulidan)
– baTumi, gamomcemloba
„aWara“
69–83
anotacia qarTul enaze
Seswavlilia imiertaos sofel xaxulSi mdebare wm. mariam RvTismSoblis
saxelobis eklesia–monastris mniSvneloba, istoriuli saqarTvelos am regionSi
mcxovrebi qarTvelobis sulierebis amaRleba, maTi kulturisa da ganaTlebis
saqmeSi. statiaSi naTqvamia, rom xalxma es salocavi ise Seiyvara, rom masze Seqmna
legendebi da muslimani qarTvelebi dResac loculoben am taZarSi, Tayvans scemen
deda–mariams da misi xati miaCniaT saswaulmoqmedad.
77 SuSana futkaraZe
baTumis saxe rusi mogzaurebis dRiu-rebSi
„baTumi–warsuli
da Tanamedroveoba“
VI Tbilisi, gamomcemloba
„jeoprinti“
ibeWdeba
anotacia qarTul enaze ganxilulia rusi mwerlisa da mogzauris evgeni markovis dRiurebsa da narkvevebSi
gacocxlebuli Zveli baTumis bunebis, yofacxovrebis, mosaxleobis ganaTlebisa da
kulturis amsaxveli epizodebi.
78 SuSana futkaraZe
roin malaymaZe naila
CelebaZe elza
futkaraZe Tamila
lomTaTiZe Sorena
futkaraZe
baTumis TviTmmarT-velobis kultu-
rul–saganmanaT-leblo saqmianoba
1898 wels stambo-lis qarTvelTa sa-vaneSi daculi masa-lebis mixedviT.
„baTumi–warsuli
da Tanamedroveoba“
VI Tbilisi, gamomcemloba
„jeoprinti“
ibeWdeba
32
anotacia qarTul enaze
stambolis qarTvelTa savaneSi daculi 1897 wliT daTariRebuli masalebis
mixedviT daxasiaTebulia baTumis kulturul–saganmanaTleblo saqmianobis
epizodebi, saubaria vaJTa gimnaziis Sesaxeb, romelSic dRes ganTavsebulia baTumis
saxelmwifo universitetis ZiriTadi korpusi.
79 SuSana futkaraZe
ciala narakiZe nargiz
axvlediani Sorena
futkaraZe
eqspedicia stambo-lis qarTuli kul-turis savaneSi.
„baTumi–warsuli
da Tanamedroveoba“
VI Tbilisi, gamomcemloba
„jeoprinti“
ibeWdeba
anotacia qarTul enaze
statiaSi saubaria niko berZeniSvilis institutis mier 2014 wlis stambolis
qarTuli kulturis savaneSi mivlinebuli eqspediciis saqmianobaze, romelmac gamoavlina savanis akaki wereTlis saxelobis biblioTekaSi daculi kulturuli
memkvidreoba Semdgomi Seswavlis mizniT.
80 elza futkaraZe
zogierTi leqsikuri erTeuli amiertaos
metyvelebidan,
„ganaTleba,ekonomika da mdgradi ganviTa-
reba“ meSvide saerTaSori-so samecniero konfe-renciis masalebi
VII gori, gamomcemloba goris univer-
siteti“
586-589
anotacia qarTul enaze
naSromSi saubaria amiertaos metyvelebaSi dacul leqsikur Taviseburebaze, Zveli
arqauli leqsikuri formebis SenarCunebasa da damkvidrebaze, saintereso sityva-
migebis formebze.
82 elza futkaraZe
aRweriTi vnebiTis formebi Tanamedrove saliteraturo
qarTulSi, „niko berZeniSvilis
institutis Sromebi“
XI baTumi,
„baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo
universiteti“
ibeWdeba
anotacia qarTul enaze
naSromSi ganxilulia aRweriTi vnebiTis formebis gavrcelebis SemTxvevebi
Tanamedrove qarTul saliteraturo enaSi. Seswavlilia organuli da aRweriTi vnebiTis formebis monacvleoba da am monacvleobis kanonzomiereba Zveli qarTuli
saliteraturo enis ZeglebSi. dadginda aRweriTi vnebiTis gamoyenebis tendencia
presis enaSi maSin, roca enas aqvs saSualeba maTi organuli warmoebiT
Senacvlebisa. avtoris azriT upiratesoba unda mieniWos organuli warmoebis formebs da enis SesaZleblobebidan gamomdinare SeizRudos aRweriTi vnebiTis
formaTa gamoyeneba.
82 elza futkaraZe
muhajirobis Tema mamia varSaniZis
poeziaSi, -„Cveni
VII Tbilisi,
gamomcemloba-
„universali“
319-322
33
sulierebis bala-
vari“ -saerTaSoriso samecniero konfe-renciis masalebi
anotacia qarTul enaze naSromSi ganxilulia mamia varSaniZis mier muhajirobis Temaze Seqmnili leqsebi da misi
mniSvneloba muhajirobis istoriis SeswavlaSi.
83 elza
futkaraZe, SuSana
futkaraZe, roin
malaymaZe, naila
CelebaZe, T amila
lomTaTiZe, Sorena
futkaraZe
baTumis TviTmmar-Tvelobis kultu-
rul-saganmanaTleb-
lo saqmianoba 1897 w.
(stambulis qarTvel-Ta savaneSi daculi
masalebis mixedviT),
„baTumi. warsuli da
Tanamedroveoba“ VI saerTaSoriso samec-niero konferenciis masalebi
VI Tbilisi, gamomcemloba
„jeoprinti“
ibeWdeba
anotacia qarTul enaze stambolis qarTul savaneSi daculi presis masalebis mixedviT statiaSi ganxilulia
kulturul–saganmanaTleblo saqmianoba baTumSi XIX saukunis bolos..
84 elza futkaraZe
leqsikuri erTeule-bi qvabagis xevis met-
yvelebidan, XXXV respublikuri dialeqtologiuri samecniero konferen-ciis Tezisebi da masalebi
- Tbilisi,
gamomcemloba-
„Tbilisis saxelmwifo
universiteti“
63
anotacia qarTul enaze
naSromSi daxasiaTebulia qvabagis xevis (amiertao)metyvelebaSi daculi zogierTi
leqsikuri Tavisebureba, gaanalizebulia erTis mxriv, qvabagelTa metyvelebaSi
daculi arqauli leqsikuri erTeulebi da meores mxriv, axlad gaCenili sityva-
Tqmebi. gansakuTrebuli yuradReba gamaxvilebulia im leqsikur erTeulebze, romlebic maT metyvelebaSi metnaklebad gansxvavebuli Sinaarsobrivi
datvirTviTaa daculi. aRniSnuli SinaarsiT es leqsikuri erTeulebi naklebad ,an
saerTod araa daculi enis sxva dialeqtebSi. aseve, gamovlenilia saxasiaTo,
specifikuri leqsikuri dialeqtizmebic.
85 Sorena futkaraZe SuSana
futkaraZe ciala narakiZe nargiz
axvlediani
eqspedicia stambolis qarTuli
kulturis savaneSi.
„baTumi–warsuli da
Tanamedroveoba“
VI Tbilisi. gamomcemloba
„jeoprinti“
ibeWdeba
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi ganxilulia stambolis qarTvel kaTolikeTa eklesiis fondTan arsebul
biblioTekaSi daculi qarTuli presis masalebi, romlebSic moTxrobilia didi qarTveli
poetis akaki wereTlis baTumSi stumrobis epizodebze.
34
86 Sorena futkaraZe
sofel qarTlas (bo-
rCxis raioni, Turqe-
Tis respublika) met-
yvelebis Tavisebure– bani respublikuri dia-leqtologiuri samecniero sesiis masalebi
XXXV
Tbilisi, Tsu gamomcemlobis
stamba
63–66
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi ganxilulia sofel qarTlas mcxovrebTa metyvelebis fonetikur–gramatikuli
da leqsikuri Taviseburebani, toponimia, gamovlenilia arqauli da dialeqtologiuri
gramatikul–leqsikuri formebi.
87 Sorena futkaraZe SuSana futkaraZe roin malaymaZe naila CelebaZe elza futkaraZe Tamila lomTaTiZe
baTumis TviT-mmarTvelobis
kulturul–saganmanaTleblo
saqmianoba 1897 wels stambolis qarTvelTa savane-Si daculi masa-lebis mixedviT
VI Tbilisi, gamomcemlo
ba „jeop-
rinti“
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi daxasiaTebulia stambolis qarTuli savanis biblioTekaSi daculi
presis masalebi 1897 wlis baTumis qalaqis TviTmmarTvelobis mier gaweuli
saqmianobis Sesaxeb.
II.2. publikaciebi
b) ucxoeTSi # avtori/
avtorebi statiis saTauri,
Jurnali/krebulis dasaxeleba
Jurnalis/ krebulis nomeri
gamocemis adgili,
gamomcemloba
gverdebis raodenoba
88 nino inaiSvili Archaeological sites
in environment of
Batumi
(arqeologiuri Zeglebi baTumis
SemogarenSi). saerTaSoriso konferenciis masalebi
stambuli, TurqeTi
gadacemulia dasabeWdad
anotacia qarTul enaze
35
III.1.samecniero forumebis muSaobaSi monawileoba
a) saqarTveloSi
# momxsenebeli/
momxseneblebi
moxsenebis saTauri forumis Catarebis dro
da adgili
1
biWiko diasamiZe muhajiroba aWaraSi sergei mesxisa da aleqsandre frenkelis werilebis mixedviT saerTaSoriso samecniero konferencia “muhajiroba”
29 ianvari, bsu-s humanitarul mecnierebaTa fakulte-tis qarTvelologiis centri
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi gaziarebulia samecniero literaturaSi mocemuli Tvalsazrisi saerTod muhajirobis, rogorc movlenis, mizezebis Sesaxeb, amasTan, TviTmxilvel avtorTa monacemebis gaanalizebis safuZvelze gakeTebulia daskvna, rom aWaraSi muhajirobis mTavar mizezs osmaleTisa da ruseTis saxelmwifoTa mxriv gatarebuli socialur-ekonomikuri politika warmoadgenda. 2 biWiko diasamiZe sxalTis eparqiis istoria XVI-XVII
saukuneebidan iwyeba saerTaSoriso samecniero konfe-rencia „Cveni sulierebis balava-ri” _ VII
17-18 aprili, baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo univer-siteti
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi werilobiTi wyaros damowmebiT da sxva argumentebis moSveliebiT gakeTebulia daskvna, rom sxalTis eparqiis istoria iwyeba ara XXI saukunis dasawyisidan, aramed XVI saukunis bolodan mainc. 3 biWiko diasamiZe samxreT-dasavleT saqarTvelos
osmalTagan ganTavisuflebisaTvis brZola XVI-XVIII saukuneebSi
19 ivnisi, baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo univer-
naSromSi ganxilulia samxreT–aRmosavleT SavizRvispireTis mTavari arqeo-
logiuri Zeglebi. arqeologiurma Seswavlam gamovlina, rom Savi zRvis samxreT–aRmosavleT sanapiro da misi mimdebare teritoria dasaxlebuli iyo adre
brinjaos xanidan. yvela namosaxlari mdebareobda mdinareebis SesarTavebTan,
romelic navsadgurebad gamoiyeneboda. berZnuli koloniebis gaCena ab Zv.w. me–6
saukunidan dasturdeba. qobuleT–fiWvnari iyo yvelaze ganviTarebuli urbanuli
samosaxlo klasikur da elinistur xanaSi. strategiuli mdebareobidan
gamomdinare gonio–afsarosma gansakuTrebuli mniSvneloba SeiZina romaul
xanaSi, xolo petra–cixisZirma bizantiur periodSi. samxreT–aRmosavleT
SavizRvispireTis fizikurma geografiam mniSvnelovnad gansazRvra is, rom
samxreT–aRmosavleT SavizRvispireTi pontos samyaros nawili iyo da amdenad,
berZnuli, romauli da bizantiuri gavlenis sferoSi iyo moqceuli.
36
selim ximSiaSvilis tragikuli aRsasrulidan 200 wlisTavisadmi miZRvnili saerTaSoriso samecniero konferencia “erovnul-ganmaTavisuflebeli moZraoba XIX saukunis samxreT-dasavleT saqarTveloSi”
siteti
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi mokled naCvenebia ganmaTavisuflebeli brZolis is formebi, romelsac iyenebda qarTveli xalxi osmalTa batonobis winaaRmdeg XVI-XVIII saukuneebSi.
4 biWiko diasamiZe muhajiroba baTum-qobuleTis mxareSi sergei mesxisa da aleqsandre frenkelis mixedviT saerTaSoriso samecniero konfe-rencia „baTumi – warsuli da Tanamedroveoba” _ VI
5-6 seqtemberi, baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo univer-siteti
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi saubaria samecniero literaturaSi gaziarebul Tvalsazrisze saerTod muhajirobis, rogorc movlenis, mizezebis Sesaxeb, amasTan, TviTmxilvel avtorTa monacemebis gaanalizebis safuZvelze gakeTebulia daskvna, rom aWaraSi muhajirobis mTavari mizezs osmaleTisa da ruseTis saxelmwifoTa mxriv gatarebuli socialur-ekonomikuri politika warmoadgenda.
5 biWiko diasamiZe niko berZeniSvili adrefeodaluri dasavleT saqarTvelos eklesiis Sesaxeb niko berZeniSvilis dabadebidan 120 wlisTavisadmi miZRvnili erovnuli samecniero konferencia
19 marti, baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo univer-siteti
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi warmodgenili iyo niko berZeniSvilis Tvalsazrisi da Sefasebebi adrefeodaluri xanis dasavleT saqarTveloSi qristianuli eklesiis warmoSobisa da statusis Sesaxeb.
6 biWiko diasamiZe samxreT-dasavleT saqarTvelos osmalTagan ganTavisuflebisaTvis mebrZolni saqarTvelos erovnuli
mecnierebaTa akademiis wevr-
korespodentis mamia dumbaZis 100 wlisTavisadmi miZRvnili samecniero konferencia
28-29 maisi, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis ivane javaxiSvilis istoriis da eTnologiis instituti
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi werilobiTi wyaroebisa da samecniero literaturis damowmebiT naCvenebia selim ximSiaSvilis, misi Svilebis: axmedis, abdis da qorxuseinis, agreTve, SviliSvilebis: selim umcrosis, Serif da nuri ximSiaSvilebis brZola osmalTagan samxreT-dasavleTi saqarTvelos ganTavisuflebisaTvis.
7 biWiko diasamiZe selim ximSiaSvilis xana baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis 80
9 ivlisi, Tbilisi, saqarTvelos parla-mentis erovnuli bib-
37
wlisTavisa da selim ximSiaSvilis gardacvalebidan 200 wlisTavi-sadmi miZRvnili RonisZieba
lioTeka
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi warmodgenilia XVIII saukunis bolo da XIX saukunis pirveli aTwleulebis socialur-politikuri viTareba samxreT-dasavleT saqarTveloSi da selimis brZola am mxaris osmalTagan gaTavisuflebisaTvis.
8 biWiko diasamiZe akaki wereTeli da XIX saukunis bolo mesamedis sazogadoebriv-
politikuri movlenebi aWaraSi. akaki wereTlis dabadebidan 175 da gardacvalebidan 100 wlisTavisad-mi miZRvnili erovnuli samecniero konferencia
22-23 seqtemberi, quTaisis akaki wereTlis saxelmwifo universiteti
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi werilobiTi wyaroebis gamoyenebiTa da XIX saukunis bolo mesamedis aWaraSi ganviTarebuli politikuri movlenebis, aq gatarebuli kulturul-saganmanaTleblo RonisZiebebis gaanalizebis safuZvelze naCvenebia akaki wereTlis aqtiuri monawileoba maTSi.
9 uCa oqropiriZe (Tanamomxsen. zurab oqropiri-Ze)
mRvdelmonazon leonides mosioneruli saqmianoba saerTaSoriso samecniero konfe-rencia „Cveni sulierebis balavari” _ VII
17-18 aprili, baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo univer-siteti
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi moTxrobilia mRvdemonazon leonides misioneruli saqmianobis Sesaxeb
CrdiloeT kavkasiaSi, saingiloSi, saqarTvelos mTianeTSi, sxva regionebSi.
10 uCa oqropiriZe “keTilgvarovani oqropiriZeni” (oropiriZeTa gvaris warmoSobis istoriidan) saqarTvelos erovnuli
mecnierebaTa akademiis wevr-
korespodentis mamia dumbaZis 100 wlisTavisadmi miZRvnili samecniero konferencia
28-29 maisi, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis ivane javaxiSvilis istoriis da eTnologiis instituti
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi mocemulia oqropiriZeTa gvaris warmoSobis mokle istoria da am gvaris momxsenebeli, daviT aRmaSenebliseulad miCneuli, gujaris namdvilobis damtkicebis cda.
11 uCa oqropiriZe qarTveli mRvdelmTavrebi da aWara 5 ivnisi, goris saxelmwifo saswavlo universiteti
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi saubaria qarTvel mRvdelmTavarTa mier aWaris samSoblosTan dabrunebisa da Semdegac mis mimarT gamoCenili didi yuradRebisa da mzrunvelobis Sesaxeb.
12 uCa oqropiriZe qalaq baTumis porto-frankos wesdebis proeqti
5-6 seqtemberi, baTumis SoTa rusTavelis
38
saerTaSoriso samecniero konfe-rencia „baTumi – warsuli da Tanamedroveoba” _ VI
saxelmwifo univer-siteti
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi ganxilulia qalaq baTumis porto-frankos wesdebis proeqtis sruli Targmani rusulidan qarTul enaze.
13 uCa oqropiriZe saqarTvelo-TurqeTis ur-TierTobis zogierTi aspeqti Tanamedrove Turqul istoriografiaSi
11-12 dekemberi, goris saxelmwifo saswavlo universiteti
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi krtikulad aris ganxiluli saqarTvelo-TurqeTis urTierTobis axlo warsulTan dakavSirebuli zogierTi Tanamedrove Turqi avtoris araswori da miuRebeli debulebani. gamoTqmulia mosazreba saqarTvelo-TurqeTis momavali megobruli urTierTsasargeblo damokidebulebis Camosayalibeblad, am urTierTobaTa namdvili istoriis Seqmnis aucileblobis sasargeblod.
14 oTar TurmaniZe ximSiaSvilebi XIX saukunis pirveli naxevris samxreT-dasavleT saqarTvelos sazogadoebriv politikur cxovrebaSi selim ximSiaSvilis tragikuli aRsasrulidan 200 wlisTavisadmi miZRvnili saerTaSoriso samecniero konferencia “erovnul-ganmaTavisuflebeli moZraoba XIX saukunis samxreT-dasavleT
saqarTveloSi“
19 ivnisi, baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo univer-siteti
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi ganxilulia selim ximSiaSvilis memkvidreebis politikuri saqmianoba XIX saukunis pirvel naxevarSi samxreT dasavleT sqarTveloSi. Sefasebulia abdi, axmed da xusein ximSiaSvilebis politikuri orientacia da maTi roli samxreT-dasavleT saqarTvelos osmalTa batonobisagan gamoxsnaSi.
15 oTar TurmaniZe baTumis sayofacxovrebo manqanaTsaSeni qarxnis istoria saerTaSoriso samecniero konfe-rencia „baTumi – warsuli da Tanamedroveoba” _ VI
5-6 seqtemberi, baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo univer-siteti
anotacia qarTul enaze
moxsenebaSi ganxilulia baTumis sayofacxovlebo manqanasaSeni qarxnis istoria, qarxnis materialur-teqnikuri baza da finansur-ekonomikuri mdgomareoba.
16 oTar TurmaniZe baTumis olqis mejlisis istoriisaTvis saerTaSoriso samecniero konfe-rencia „samxreT-dasavleT saqar-Tvelo (istoria, arqeologia, eT-nologia)“
seqtemberi; baTumi, aWaris mTavrobis saqveuwyebo dawese-buleba _ saarqivo sammarTvelo
39
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi gaSuqebulia baTumis olqis mejlisis daarsebisa da saqmianobis istoria. Sefasda mejlisis roli ucxoeli moZaladeebis winaaRmdeg brZolaSi da aWaris avtonomiis SeqmnaSi.
17 oTar TurmaniZe
niko berZenSvili ruseT-saqarTvelos urTierTobis Sesaxeb niko berZeniSvilis dabadebidan 120 wlisTavisadmi miZRvnili erovnuli samecniero konferencia
19 marti, baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo univer-siteti
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi saubaria niko berZenSvilis Sexedulebaze ruseT-saqarTvelos urTerTbis Sesaxeb. xazgasmulia misi debulebebisa da daskvnebis mniSvnelobis Sesaxeb Tanamedrove etapze.
18 oTar TurmaniZe samxreT-dasavleT saqarTvelo meore msoflio omis Semdeg faSizmze gamarjvebis 70 wlisTavisadmi miZRvnili samecniero konferencia
14 maisi, baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo univer-siteti
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi ganxilulia meore msoflio omis Sedegad saqarTvelo Seqmnili saerTo mdgomareoba, qarTveli mecnierebis brZola saqarTvelos teritoriuli mTlianobis aRdgenisaTvis.
19 oTar TurmaniZe mamia dumbaZe dimitri baqraZis Sesaxeb saqarTvelos erovnuli
mecnierebaTa akademiis wevr-
korespodentis mamia dumbaZis 100 wlisTavisadmi miZRvnili samecni-ero konferencia
28-29 maisi, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis ivane javaxiSvilis isto-riis da eTnologiis instituti
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi ganxilulia mamia dumbaZis Sexeduleba dimitri baqraZis Sesaxeb. yuradReba gamaxvilebulia saxreT-dasavleT saqarTvelos istoriis sakiTxebze.
20 maia WiWileiSvili
Zveli baTumis quCebi (d. kldiaSvilis quCis gana-Senianeba) saerTaSoriso samecniero konfe-rencia „baTumi – warsuli da Tanamedroveoba” _ VI
5-6 seqtemberi, baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo univer-siteti
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi mimoxilulia d. kldiaSvilis quCis ganaSenianebis kulturul memkvidreoba, XIX-XX saukuneebis mijnaze ganviTarebuli urbanuli qsovili, sacxovrebeli saxlebis mxatvrul-stilisturi Taviseburebebi, Zveli da Tanamedrove qalaqis urbanuli procesebi.
21 maia WiWileiSvili
qarTuli xiTxuroobis tradiciebi aWaris sakulto ZeglebSi (jameebi) saerTaSoriso samecniero konfe-rencia “kultura da xelovneba: kvleva da marTva”
14-15 noemberi, baTumis xelovnebis saswavlo universiteti
40
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi ganxilulia aWaris xis meCeTebSi asaxuli qarTuli xalxuri xiT-xuroobis tradiciebi, eqsterierisa da interieris arqiteqturuli Taviseburebani.
warmoCenilia samomavlo kvlevis amocanebi.
22 simon gogitiZe saxelwodeba baTumis warmomavlobisaTvis
saerTaSoriso samecniero konfe-rencia „baTumi – warsuli da Tanamedroveoba” _ VI
5-6 seqtemberi, baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo univer-siteti
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi warmodgnelilia Cvens istoriografiaSi arsebuli yvela Sexeduleba baTumis etimologiis Sesaxeb. mocemulia toponimis warmomavlobis axleburi gaazrebis cda, romlis mixedviT baTumis saxelwodeba dakavSirebulia adamianis sakuTar saxelTan bata, romelic megrulSi nazs niSnavs.
23 simon gogitiZe istoriuli geografiis sakiTxebi niko berZeniSvilis SromebSi
niko berZeniSvilis dabadebidan 120 wlisTavisadmi miZRvnili
samecniero konferencia
19 marti, baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo univer-siteti
anotacia qarTul enaze
moxsenebaSi gaSuqebulia mecnieris Rvawli istoriuli geografiis sakiTxebis
kvlevaSi da is amocanebi, rasac igi saxavda mecnierebis am mimarTulebis kvlevaSi.
24 simon gogitiZe xeTuri wyaroebis toponimebi xaiasa da aci, maTi kavSiri qarTvelur samyarosTan VII respublikuri samecniero sesia onomastikaSi
23-24 aprili, ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo uni-versitetis qarTveluri onomastikis
samecniero-kvleviTi centri
anotacia qarTul enaze xaiasa unda iyos warmomdgari megruli sityvidan xaia, rac qarTuli ielis Sesatyvisi megruli saxelia, romelic, aseve, adamianis sakuTar saxels warmoadgenda, xola -Sa _ lazuri Sobis gamomxatveli sufiqsia, xaiaSa niSnavs
xaias Svilebs, STamomavlobas.
25 simon gogitiZe xaiasa-acis eTnikuri kuTvnileba saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis wevr-korespodentis mamia dumbaZis 100 wlisTavisadmi miZRvnili samec-niero konferencia
28-29 maisi, ivane javaxiSvilis saxelo-bis Tbilisis saxelm-wifo universitetis ivane javaxiSvilis istoriis da eTno-logiis instituti
anotacia qarTul enaze
daxasiaTebulia am qveynis olqebis, tomebis da qalaqebis saxelwodebebis
41
warmomavloba da qarTveluri samyarosadmi maTi kuTvnilebis sakiTxi.
26 oleg jibaSvili pontoel berZenTa wiaRSi lazTa asimilaciis sakiTxisaTvis. saerTaSoriso samecniero konfe-rencia „Cveni sulierebis balavari” _ VII
17-18 aprili, baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo univer-siteti
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi samecniero literaturis monacemebisa da dokumenturi masalebis safuZvelze gakeTebulia daskvna, rom e.w. “pontoel berZnebs”, romelTa ricxvi dRes msoflioSi sam milionze metia, eTnikuri TvalsazrisiT, umetes SemTxvevaSi,
lazur-qarTuli warmomavloba gaaCniaT. xazgasmulia, rom saukuneebis ganmavlobaSi regionSi mimdinare arasasurvelma eTno-religiurma procesebma maTi TandaTanobiTi elinizacia gamoiwvia. saqarTvelos xelisuflebisa da eklesiis
misamarTiT miniSnebulia, rom maTi erToblivi ZalisxmeviT aRdgenil iqnes qarTuli erovnuli cnobiereba saqarTveloSi mcxovreb laz qristianTa STamomavlebSi, romlebic dRes berZnebad arian cnobilni.
27 oleg jibaSvili ximSiaSvilTa sagareo-politikuri urTierTobani samxreT-dasavleT saqarTvelos ganTavisuflebi-saTvis brZolis wlebSi selim ximSiaSvilis tragikuli aRsasrulidan 200 wlisTavisadmi miZRvnili saerTaSoriso samecniero konferencia “erovnul-ganmaTavisuflebeli moZraoba XIX saukunis samxreT-dasavleT saqarTveloSi”
19 ivnisi, baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo univer-siteti
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi gaSuqebulia selim ximSiaSvilis STamomavalTa didi wvlili XIX saukunis samxreT-dasavleT saqarTveloSi mimdinare erovnul-ganmaTavisuflebel moZraobasa da aWaris osmalTagan gamoxsnis saSviliSvilo saqmeSi
28 oleg jibaSvili (Tanamomxsenebeli ist. doqtori xaTuna diasamiZe)
akaki wereTlis saiubileo saRamo baTumSi saerTaSoriso samecniero konfe-rencia „baTumi – warsuli da Tanamedroveoba” _ VI
5-6 seqtemberi, baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo univer-siteti
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi saubaria 1909 wlis 14 ianvars baTumSi Catarebuli akaki wereTlis saiubileo saRamoze, romelic warmoadgenda damagvirgvinebel RonisZiebas saqarTveloSi 1908 wlis dekembersa da 1909 wlis ianvarSi mimdinare akaki wereTlis moRvaweobis 50 wlisTavisadmi miZRvnili saiubileo dReebisa. gamoTqmulia mosazreba, rom aRniSnuli dResaswaulis masStaburoba da saxalxo xasiaTi, garkveulwilad, ukavSirdeboda 1907 wels ilias mkvlelobiT gamowveul erovnuli cnoebierebis gamZafrebas qarTvel xalxSi.
29 oleg jibaSvili niko berZeniSvilis „istoriul-arqeologiuri eqspedicia javaxeT-Si da qarTul-somxuri urTierTo-bebi. niko berZeniSvilis daba-debidan 120 wlisTavisadmi
19 marti, baTumis SoTa rusTavelis saxel-mwifo universiteti
42
miZRvnili erovnuli samecniero konferencia
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi gaSuqebulia 1933 wels niko berZeniSvilis TaosnobiT javaxeTSi mowyobili samecniero-sadazvervo eqspediciis mniSvneloba. naCvenebia eqspediciis mier javaxeTSi gamovlenili seriozuli problemebi, romlebic ukavSirdeboda 1828-1829 wlebis ruseT-osmaleTis omis Semdeg aq gadmosaxlebuli somxebis
mcdelobas moexdinaT mxaris armenizacia da waeSalaT aq qarTuli kvali, rac gamoixateboda maTi mxridan istoriisa da kulturis Zeglebis ganadgurebas da javaxeTis realuri istoriis damaxinjebaSi.
30 oleg jibaSvili lazebi qarTl-kaxeTis mefis, erekle II-is samsaxurSi. saqarTvelos erovnuli
mecnierebaTa akademiis wevr-
korespodentis mamia dumbaZis 100 wlisTavisadmi miZRvnili samecniero konferencia
28-29 maisi, ivane javaxiSvilis saxe-lobis Tbilisis saxelmwifo universitetis ivane javaxiSvilis istoriis da eTnologiis instituti
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi daxasiaTebulia erekle II-is mier samTo-metalurgiuli potencialis aRdgenis mizniT farTod gaSlili saqmianoba, romelSic, ereklesave iniciativiT, aqtiurad iyvnen Cabmuli osmaleTidan (giumiSxanes sanjayidan) gadmosaxlebuli e.w. “pontoeli berZnebi”. sxvadasxva masalis moSveliebiT dasabuTebulia maTi qarTul-lazuri warmomavloba da xazgasmulia lazTa wvlili XVIII saukunis qarTl-kaxeTis ekonomikuri ganviTarebis saqmeSi.
31 irina varSalomiZe
axali numizmatikuri masala baTumis Semogarenidan. saerTaSoriso samecniero konfe-rencia „baTumi – warsuli da Tanamedroveoba” _ VI
5-6 seqtemberi, baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo univer-siteti
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi ganxilulia baTumis SemogarenSi (ganTiadSi, maxoSi, gonioSi) sxvadasxva dros gamovlenili antikuri, romauli, bizantiuri xanis numizmatikuri masala. didi adgili aqvs daTmobili 2003 wels xelvaCauris sof. kapandibSi aRmoCenili arabuli monetebis ganZis ganxilvas da mniSvnelobas.
32
ruslan baramiZe, zaza SaSikaZe
1871 wlis cnoba baTumis meCeTis
vayufebis Sesaxeb artanujSi. saerTaSorios samecniero
konferencia samxreT–dasavleT
saqarTvelo (istoria, arqeologia,
eTnologia), aWaris a.r. mTavrobis
saqveuwyebo dawesebuleba – saarqivo sammarTvelo
17–18 agvisto, baTumi
anotacia qarTul enaze
moxsenebaSi warmodgenilia artanujis davTris erTi cnoba 1871 wlisaTvis baTumis
meCeTis vayufebis Sesaxeb, romelSic aRwerilia cnoba aRwers baTumis meCeTis mdgomareoba da misi vayufidan miRebuli Tanxis ganawileba sameurneo da samSeneblo
43
saqmianobis saqmeSi.
33
ruslan baramiZe zaza zaSaSikaZe
baTumis mosaxleobis dinamika osmalur da rusul aRwerebis
mixedviT (1830-1890-iani wlebi)
`baTumi – warsuli da
Tanamedroveoba~, samecniero
konferencia, VI – baTumis SoTa rusTvelis saxelmwifo
universiteti,
5-6 seqtemberi, baTumi
anotacia qarTul enaze
statiaSi ganxilulia osmaluri periodis aRwerebis masalebis, mixedviT
warmodgenilia mosaxleobis sqesobrivi, asakobrivi da sameurneo xasiaTisa da
mosaxleobis dinamikis amsaxveli monacemebi. naCvenebia, rom es monacemebi icvleboda
ruseT–osmaleTis omebis, mosaxleobis migraciisa da SemodgomSi baTumis
mosaxleobis zrdis kvalobaze.
34 ruslan baramiZe qarTuli muslimuri Zeglebi. saerTaSoriso samecniero
konferencia„kultura da xelovneba:
kvlevada marTva“, baTumis xelovnebis saxelmwifo saswavlouniversiteti
2015 wlis 14–15 noemberi
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi aRwerili da daxasiaTebulia TurqeTis respublikaSi arsebuli
muslimuri sakulto Zeglebis mSeneblobis, restavraciis da dRevandeli
mdgomareobis sakiTxebi. gansakuTrebuli yuradReba eqceva meCeTebis samSeneblo,
dekoratiul Semkulobis aspeqtebis daxasiaTebas.
35 jemal varSalomiZe
„sarfis eTnografiuli panorama“.
„aWaris ar mTavrobis saqveuwyebo
dawesebuleba–saarqivo sammarTve-los saerTaSoriso konferencia
„samxreT–dasavleT saqarTvelo
(istoriab arqeologia, eTnologia)“
baTumi , 2015 w. 17–18
seqtemberi.
anotacia qarTul enaze moxsenebaSi warmodgenilia saqarTvelos teritoriaze kompaqturad dasaxlebuli
lazebis warsulisa da Tanamedrove cxovrebis eTnografiuli maxasiaTeblebi,
sarfel lazTa mezobel soflebTan urTierTobis sakiTxebi da sxv.
36 jemal varSalomiZe
meTevzeoba sofel sarfSi. qarTvelologiis centris
samecniero konferencia. SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti
baTumi , 2015 w. 1
oqtomberi,
anotacia qarTul enaze eTnologiuri da sxva monacemebis mixedviT moxsenebaSi daxasiaTebulia rom sarfelTa
uZvelesi sameurneo saqmianobas meTevzeoba warmoadgenda.
37 Tamila lomTaTiZe SuSana
baTumis TviTmmarTvelobis kultu-rul-saganmanaTleblo saqmianoba 1897w. (stambulis qarTvelTa sa-
baTumi, 2015 w. 5-6
seqtemberi
44
futkaraZe roin malaymaZe elza futkaraZe naila CelebaZe Sorena futkaraZe
vaneSi daculi masalebis mixedviT) saerTaSoriso samecniero konferencia-`baTumi. warsuli da Tanamedroveoba”
moxsenebis anotacia qarTul enaze stambulis qarTvelTa savaneSi daculi masalebis mixedviT moxsenebaSi mimoxilu-lia 1897 wlis gazeT `cnobis furcelSi” daculi cnobebi baTumis TviTmmarTvelo-bis kulturul-saganmanaTleblo saqmianobis Sesaxeb 1897w. gaanalizebulia baTumSi ufaso saxalxo biblioTekis, gimnaziis gaxsnis, mariamis dedaTa saswavleblis eqvsklasian progimnaziad gadakeTebis RonisZiebebTan dakavSirebuli statiebi. mocemulia qarTvel sazogado moRvaweTa (grigol volski, luka asaTiani) wvlili aWaraSi kulturul-saganmanaTleblo sistemis dafuZnebasa da Semdgom ganviTarebaSi.
38 Tamila lomTaTiZe nana stamboliSvili
arqauli sacekvao ritualebis simbolizmi (aWara) aWaris ar mTavrobis saqveuwyebo dawesebuleba_ saarqivo sammarTve-los saerTaSoriso konferencia `samxreT-dasavleT saqarTvelo (istoria, arqeologia, eTnologia)~
baTumi, 2015 w. 17-18
seqtemberi
moxsenebis anotacia qarTul enaze moxsenebaSi mimoxilulia aWaris sacekvao folkloris nimuSebSi Semonaxuli qarTvelTa simboluri azrovnebis miTologiuri, magiur-religiuri, kosmogoniuri aspeqtebi. gaanalizebulia uZvelesi sacekvao ritualebis sakraluri elementebi
39 Tamila lomTaTiZe
bunebis ZalTa aRorZinebis dResaswaulis elementebi samxreT-dasavleT saqarTvelos yofaSi. giorgi Citaias dabadebis 125 wlis-Tavisadmi miZRvnili samecniero konferencia `eTnologia guSin da dRes: kulturis kvlevis proble-ebi”
Tbilisi, 2015 w. 10-12 noemberi
moxsenebis anotacia qarTul enaze moxsenebaSi daxasiaTebulia samxreT-dasavleT saqarTvelos yofaSi daculi uZvelesi ritualebi: fadiko, daTvobia, beroba, marioba, Tavuqbari, vardobisai, xidirelezi da sxv. da maTSi Semonaxuli sakraluri elementebi, rwmena-warmodgenebi da ritualuri praqtika, romelic avlens am Cveulebebis kavSirs bunebis ZalTa aRorZinebis tradiciul dResaswaulebTan.
40 nargiz axvlediani
qarTveli sazogado moRvaweebi
muhajirobis Sesaxeb XIX saukunis
dasasrulisa da XX saukunis dasawyisis qarTul presaSi baTumis SoTa rusTavelis saxelm-wifo universitetis qarTvelolo-
giuri centris III (XIV) saerTa-Soriso samecniero konferencia.
baTumi, 2015 wlis 29
ianvari,
moxsenebis anotacia qarTul enaze moxsenebaSi ganxilulia qarTvel sazogado moRvaweTa Sexedulebani muhajirobaze da
45
baTumis olqis samxedro gubernatoris gancxadeba (daibeWda gazeT „droebaSi“ 1880
wlis 5 agvistos), romlis mizani iyo muslimani mosaxleobis damSvideba da
gasaxlebaze uaris Tqma.
41 nargiz axvlediani
erTi toponimis ganmartebisaTvis
iv. javaxiSvilis saxelobis Tsu–s humanitarul mecnierebaTa fakul-tetis qarTuli enis institutTan arsebuli qarTvelologiuri ono-
mastikis samecnieroo–kvleviTi cen-
tris VII respublikuri samecniero sesia
2015 wlis 23–24 aprili, Tbilisi
moxsenebis anotacia qarTul enaze
moxsenebaSi saubaria toponim „feria“–s etimologiaze da garkveulia misi raoba.
42 nargiz axvlediani
zogi geografiuli saxelis ganmar-tebisaTvis maxinjaurSi baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis niko ber-
ZeniSvilis instituti, q. baTumis meria saerTaSoriso konferencia
„baTumi–warsuli da Tanamedroveo-
ba“ VI
baTumi, 2015 wlis 5–6 seqtemberi
moxsenebis anotacia qarTul enaze
moxsenebaSi garkveulia, rom aWaris geografiul nomenklaturaSi kargad cnobili
„mwvane koncxisa“ da „ganTiadis“ adrindeli saxelmwodebebi iyo „wyavnari koncxi“ da
„orpiri“. aqve ganxilulia geografiuli saxelis „sasire yelis“ etimologia.
43 nargiz axvlediani
erTi geografiuli saxelis ganmartebisaTvis
arn. Ciqobavas sax. enaTmecnierebis instituti baTumis SoTa rus-Tavelis saxelmwifo universitetis
XXXV respublikuri dialeqto-logiuri samecniero sesia
2015 wlis 23–24
oqtomberi, Tbilisi
moxsenebis anotacia qarTul enaze moxsenebaSi mimoxilulia maxinjauris teritoriaze arsebuli rusulenovani
toponimebis arseboba da yuradReba gamaxvilebulia toponim „gubanovze“ romlis
Zveli saxelwodebaa „ojinjia“.
44 nargiz axvlediani SuSana
futkaraZe, ciala narakiZe Sorena futkaraZe
stumrad stambolis qarTuli kul-turis savaneSi saerTaSoriso samecniero konferen-
cia-„baTumi–warsuli da Tanamed-
roveoba“
2015 wlis 5–6
seqtemberi, baTumi
moxsenebis anotacia qarTul enaze
moxsenebaSi saubaria avtorTa mier 2014 wels (7 noemberi–3 dekemberi) stambolis qarTuli savanis biblioTekasa da arqivSi moZiebuli masalebisa da akaki wereTlis im
sityvis mniSvnelobaze, romelic dabeWdilia savanis biblioTekaSi dacul 1897 wlis
gazeT „iveriaSi“.
46
45 SoTa zoiZe akaki wereTeli aWaraSi saerTaSoriso samecniero konferen-
cia-„baTumi–warsuli da Tanamed-
roveoba“
2015 w. 5–6 seqtemberi, baTumi
moxsenebis anotacia qarTul enaze
moxsenebaSi ganxilulia akaki wereTlis Camosvla baTumSi, mosaxleobisa da inteligenciis masTan Sexvedra da misdami gamarTuli sxvadasxva kulturuli
RonisZiebebi.
analogiuri moxseneba wakiTxuli iqna quTaisSi, akaki wereTlis saxelobis saxelm-
wifo universitetSi akaki wereTlisadmi miZRvnil samecniero konferenciaze.
46 nani gugunava RvTaebrivi naTeli 17–18 aprili, 2015. baTumi
moxsenebis anotacia qarTul enaze
moxsenebaSi ganxilulia sruliad saqarTvelos kaTolikos–patriarqis ilia meoris
mravalmxrivi sulieri moRvaweobis sakiTxebi filosofiis, publicistis, himnografis,
mxatvar–xatmweris sferoebSi. saubaria patriarqis, rogorc qvriv–obolTa da
sneulTa manugeSeblis patimarTa Semwynareblis, niWierTaTvis xelis gamarTvis da
sxvaTa moRvaweobis Sesaxeb.
47 nani gugunava saqarTvelos ganaTlebis
mecnierebaTa akademia 20 wlisaa 17 maisi 2015 Tbilisi
moxsenebis anotacia qarTul enaze
moxsenebaSi motanilia saqarTvelos ganaTlebis mecnierebaTa akademiis 20–wliani moRvaweobis amsaxveli masalebi misi gansakuTrebuli roli erovnuli ganaTlebis
srulyofisa da ganviTarebis saqmeSi. yuradReba gamaxvilebulia am akademiis
dammarsebelisa da misi pirveli prezidentis akad. naTela vasaZis moRvaweobaze, romlis xelmZRvanelobiT akademia cocxali pedagogiuri azris namdvili samWedlo
gaxda.
48 nanuli noRaideli
berZnuli leqsika aWarul dia-leqtSi aWaris ar mTavrobis saqveuwyebo dawesebuleba _ saarqivo sammar-Tvelos saerTaSoriso konferencia `samxreT-dasavleT saqarTvelo (istoria, arqeologia, eTnologia)~
2015 w. 18-19 seqtemberi, baTumi
moxsenebis anotacia qarTul enaze moxsenebaSi ganxilulia berZnul samyarosTan kontaqtebis Sedegad aWarul
dialeqtSi damkvidrebul berZnulenovan terminTa (dantleva, Tembeli, kondo,
ferizi, Rrami da sxv.) leqsikuri nimuSebi
49 nanuli noRaideli
ramdenime arqauli terminisaTvis
aWarulSi. XXXV respublikuri dialeqto-logiuri samecniero sesia
2015 w. 21-22 oqtomberi,
baTumi
moxsenebis anotacia qarTul enaze moxsenebaSi warmoCenilia aWarul dialeqtSi Semonaxuli arqauli epoqis kuTvnili
terminebi, saerToqarTveluri da zanuri substratis nimuSebi (rwmela, wmasna,
wminda, WiboSani da sxv.).
50 naile miqelaZe muhajirTa poeturi samyaro SuSana
futkaraZis „Cveneburebis qarTulis“ 29.01.2015, baTumi
47
mixedviT,
III(XIV) saerTaSoriso samecniero
konferencia- muhajiroba, baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo
universitetis qarTvelologiis
centri III(XIV) saerTaSoriso
samecniero konferencia-
muhajiroba, baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo
universitetis qarTvelologiis centri
moxsenebis anotacia qarTul enaze
moxsenebaSi warmodgenilia SuSana futkaraZis wignSi ,,Cveneburebis qarTuli“ (t. III) Setanili muhajirad wasulTa adamianebis poeturi Semoqmedebis analizi da
mniSvneloba muhajirTa poetur SemoqmedebaSi.
51 naile miqelaZe aWaris folklorSi Semonaxuli erTi qristianuli tradiciis
Sesaxeb, saqarTvelos mecnierTa erovnuli
akademiis wevr-korespodentis, profesor mamia dumbaZis
dabadebidan 100 wlisTavisadmi miZRvnili samecniero konferencia
2015 wlis 28-29 maisi, Tbilisi
moxsenebis anotacia qarTul enaze
moxsenebaSi saubaria aWaris folklorSi Semonaxul erT-erT uZveles qristianul
tradiciebze,romelmac mravalsaukunovan islamur rwmenas gauZlo da Cvenamde
moaRwia. agreTve miTiTebulia sakmevelis gamoyenebis tradiciasa da daniSnulebaze
aWaraSi, romelmac cvlilebis miuxedavad Zveli funqcia mainc SeinarCuna.
52 SuSana
futkaraZe, naile miqelaZe
wignis ,,aWaruli saunje“
prezentacia.
samecniero konferencia-mTiani
aWaris eTnografiul-folkloruli memkvidreoba
7 maisi, 2015 weli, Tbilisi
moxsenebis anotacia qarTul enaze moxsenebaSi moTxrobilia niko berZeniSvilis institutis mier gamocemul wignze
,,aWaruli saunje“, romelSic Sesulia 1958 wels institutis eqspediciis dros zemo
aWaraSi Sekrebili zRaprebi, Tqmuleba–legendebi, andazebi da gamocanebi.
53 naile miqelaZe xis (urTxeli) kulti aWaris
folklorSi. saerTaSoriso samecniero
konferencia samxreT-dasavleTi
saqarTvelo (istoria, arqeologia,
eTnologia)
17-18. 09. 2015w. baTumi
moxsenebis anotacia qarTul enaze moxsenebaSi daxasiaTebulia aWaraSi Sekrebili folkloruli masalebi xis kultisa
da kerZod urTxmlis xis sakulto daniSnulebaze.
48
54 SuSana futkaraZe xaxulis taZari istoriul
wyaroebsa da legendebSi. saerTaSoriso samecniero
konferencia „Cveni sulierebis
balavari“. VII
baTumi, 17–18 aprili,
2015 weli
moxsenebis anotacia qarTul enaze moxsenebaSi saubaria istoriul wyaroebsa da legendebSi Semonaxul xaxulis
monasterSi saukuneTa manZilze moRvawe sasuliero pirebis kulturul–
saganmanaTleblo saqmianobis Sesaxeb.
55 SuSana futkaraZe saxelovani qarTveli qalebi ximSiaSvilTa ojaxebidan. saerTaSoriso samecniero konferen-cia miZRvnili selim ximSiaSvilis
gmiruli Tavganwirvidan 200 wlisTa-visadmi
baTumi, 2015 wlis 19 ivnisi
moxsenebis anotacia qarTul enaze moxsenebaSi asaxulia selim ximSiaSvilis STamomavalTa ojaxebis saxelovani
qarTveli mandilosnebis–dudi xanum beJaniZis, fiqrie ximSiaSvilisa da melaaT
ximSiaSvilis–cxovrebisa da moRvaweobis epizodebi.
56 SuSana futkaraZe marTa ierusalimelis werilis enisaTvis.
XXXV respublikuri dialeqtolo-giuri samecniero sesia
baTumi, 2015 wlis 23–24 oqtomberi
moxsenebis anotacia qarTul enaze
statiaSi gaanalizebulia marTa ierusalimelis werilis enis fonetikur–gramati-
kuli da leqsikuri Taviseburebani da dadgenilia misi vinaoba.
57 SuSana futkaraZe baTumis saxe rusi mogzaurebis dRiurebSi. saerTaSoriso samecniero konferen-
cia „baTumi–warsuli da Tanamed-
roveoba“
baTumi,5–6 seqteiberi,
2015 weli
moxsenebis anotacia qarTul enaze moxsenebaSi saubaria rusi mwerlisa da mogzauris evgeni markovis baTumur dRiurebSi
aRwerili Zveli baTumis bunebis, mosaxleobis yofacxovrebisa da istoriis Sesaxeb.
58 SuSana futkaraZe selim ximSiaSvilis werilebi iakob gogebaSvilisadmi miZRvnili mesame saerTaSoriso samecniero konferencia
q. gori, 12 ivnisi, 2015 weli
moxsenebis anotacia qarTul enaze
moxsenebaSi ganxilulia selim ximSiaSvilis werilebis teqstTa ideur–mxatvruli
analizi da gamovlenilia fonetikur–gramatikuli da leqsikuri Taviseburebani,
romlebic niSandoblivia me–19 saukunis dasawyisis qarTulisaTvis.
59 SuSana futkaraZe akaki wereTeli stambolis qarTul
savaneSi. akaki wereTlis saxelmwifo univer-sitetis erovnuli samecniero kon-
ferencia, miZRvnili akaki wereTlis
quTisi, 22–23 oqtomberi
49
dabadebidan 175–e da gardacvalebi-
dan me–100 wlisTavisadmi moxsenebis anotacia qarTul enaze
moxsenebaSi saubaria stambolis qarTuli savanis biblioTekis gaxsnasa da misTvis
akaki wereTlis saxelis miniWebaze, savaneSi mis saxelze gamarTul saRamoebze,
savaneSi dacul im masalebze, romlebic asaxaven poetis cxovrebasa da moRvaweobas.
60 elza futkaraZe muhajirTa mogonebebi,
III(XIV) saerTaSoriso samecniero
konferencia- muhajiroba, baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo
universitetis qarTvelologiis centri
29.01.2015, baTumi
moxsenebis anotacia qarTul enaze moxsenebaSi saubaria Suaxevis raionis sofel tbeTidan muhajirad wasuli binali
qufCioRlis(daviTaZis) ori leqsis Sesaxeb. romlebic STagonebulia muhajirebis
tragizmiT gamowveuli sevdiT. yuradReba gamaxvilebulia leqsebis ideur Temasa da
mxatvrul- gamomsaxvelobiT saxeebze.
61 elza futkaraZe leqsikuri erTeulebi qvabagis xevis
metyvelebidan.
XXXV respublikuri dialeqtologiuri samecniero
konferencia
23-24 oqtomberi,2015
weli, baTumi
moxsenebis anotacia qarTul enaze
moxsenebaSi ganxilulia amiertaos, kerZod qvabagis xevis, metyvelebis zogierTi
leqsikuri Taviseburebeba. gaanalizebulia, erTis mxriv qvabagelTa metyvelebaSi
daculi arqauli leqsikuri erTeulebi da meores mxriv, axlad gaCenili sityva-
Tqmebi.gansakuTrebuli, yuradReba gamaxvilebulia im leqsikur erTeulebze, romlebic metnaklebad gansxvavebuli Sinaarsobrivi datvirTviTaa daculi maT
metyvelebaSi.aRniSnuli SinaarsiT es leqsikuri erTeulebi naklebad an saerTod araa
daculi qarTuli enis sxva dialeqtebSi.
62 elza futkaraZe aWaridan gadasaxlebuli muhajiri
qarTvelebis poeturi memkvidreoba,
samecniero konferencia-mTiani
aWaris eTnografiul-folkloruli memkvidreoba
7 maisi, 2015 weli, Tbilisi
moxsenebis anotacia qarTul enaze
moxsenebaSi saubaria aWaridan muhajirad wasulTa poetur memkvidreobaze.
konkretulad ki ganxilulia nuri efendi TavdgiriZisa da binal daviTaZis tkiviliani,
erTgvari sulieri aRsarebis gamomxatveli nimuSebi, maTi leqsebis Tematuri
Canafiqri da mxatvrul- gamomsaxvelobiTi saSualebebi.
63 elza futkaraZe muhajirobis Tema mamia varSaniZis
poeziaSi,
VII saerTaSoriso samecniero
konferencia-„Cveni sulierebis
balavari“
17-18 aprili,2015 weli, baTumi
moxsenebis anotacia qarTul enaze moxsenebaSi mimoxilulia mamia varSaniZis poeziis erT-erT mTavar satkivarze-muhajirobaze
Seqmnili nimuSebi, romlebSic avtorma mxatvrul doneze warmogvidgina muhajirTa da Sin
50
darCenilTa tragizmiT aRsavse gancdebi.
64 S.futkaraZe,
r. malaymaZe,
n. CelebaZe,
e.futkaraZe,
T. lomTaTiZe,
S. futkaraZe.
baTumis TviTmarTvelobis kulturul-
saganmanaTleblo saqmianoba 1897
w.(stambulis qarTvelTa savaneSi
daculi masalebis mixedviT),
VI saerTaSoriso samecniero
konferencia -„baTumi-warsuli da
Tanamedroveoba“
5-6 seqtemberi, 2015
weli, baTumi
moxsenebis anotacia qarTul enaze
moxsenebaSi saubaria baTumis TviTmarTvelobis kulturul-saganmanaTleblo saqmianobis Sesaxeb stambolis qarTuli savanis sacavebSi daculi qarTuli perioduli presis masalebis
mixedviT.
65 S. futkaraZe,
r. malaymaZe,
e. futkaraZe
akaki wereTeli stambolis qarTul
savaneSi, akaki wereTlis saxelmwifo universitetis erovnuli samecniero
konferencia,miZRvnili akaki wereTlis
dabadebidan 175-e da gardacvalebidan
me-100 wlisTavebisadmi
22-23 oqtomberi, 2015
weli, quTaisi
moxsenebis anotacia qarTul enaze stambolis qarTuli savanis arqivSi daculi sami xelnawerisa da stambolSi Seqmnili akakis saiubileo komitetis mier Seqmnili ori werilis safuZvelze
daxasiaTebulia mgosnis Semoqmedebis Sefaseba da saiubileo milocvebi.
66 ciala narakiZe lazuri samgloviaro poezia. iakob gogebaSvilisadmi miZRvnili mesame
saerTaSoriso konferencia
12 ivnisi, 2015 weli, gori
moxsenebis anotacia qarTul enaze
moxsenebaSi ganxilulia lazuri samgloviaro poeziis nimuSebi, romelTa Soris
folkloruli TvalsazrisiT yuradRebas iqcevs micvalebulis datireba. arnold Ciqobavas mier velze mopovebuli da gamoqveynebuli datirebis ramdenime teqstis
gverdiT warmodgenilia avtoris mier velze mopovebuli ramdenime axali teqstic.
67 SuSana futkaraZe ciala narakiZe
nargiz axvlediani
Sorena futkaraZe
qarTveli sazogado moRvaweebi
muhajirobis Sesaxeb XIX saukunis
dasawyisis qarTul presaSi. baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti
qarTvelologiis centri.
muhajirebi. III saerTaSoriso samecniero konferencia
29 ianvari, 2015 weli, baTumi
moxsenebis anotacia qarTul enaze
moxsenebaSi moTxrobilia im qarTvel sazogado moRvaweebze, romlebic TavgamodebiT
ibrZodnen muhajirobis winaaRmdeg, risTvisac Seiqmna specialuri sazogadoeba
aWarlebisaTvis daxmarebis aRmosaCenad. misi iniciatorebi iyvnen: s. mesxi, i. WavWavaZe,
gr. orbeliani, n, nikolaZe, T. saxokia da sxvebi.
68 SuSana futkaraZe ciala narakiZe
nargiz axvlediani
Sorena futkaraZe
stumrad stambulis qarTuli
kulturis savaneSi. saerTaSoriso samecniero
konferencia „baTumi–warsuli da
Tanamedroveoba“, VI
5–6 seqtemberi, 2015
weli, baTumi
moxsenebis anotacia qarTul enaze
51
moxsenebaSi saubaria avtorTa mier 2014 wels (7 noemberi–3 dekemberi) stambulis qarTuli savanis biblioTekasa da arqivSi moZiebuli masalebsa da akaki wereTlis im
sityvis mniSvnelobaze, romelic dabeWdilia savanis biblioTekaSi dacul 1897 wlis
gazeT „iveriaSi“.
69 ciala narakiZe sazRapro eposi sarfSi. baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo
universiteti. qarTvelologiis centris samecniero konferencia
1 oqtomberi, 2015 weli, baTumi
moxsenebis anotacia qarTul enaze
moxsenebaSi ganxilulia is zRaprebi, romlebic Seikriba orad gayofil sarfis orive
nawilSi.
70 ciala narakiZe Tina SioSvili
lazuri xalxuri saojaxo
sayofacxovrebo poezia.
V saerTaSoriso samecniero
konferencia samxreT–dasavleT
saqarTvelo (istoria, arqeologia,
eTnologia)
17–18 seqtemberi, 2015
weli, baTumi
moxsenebis anotacia qarTul enaze
moxsenebaSi saubaria im saojaxo da sayofacxovrebo leqs–simRerebze, romlebic
xSirad iumoris moSveliebiT iCens Tavs da srulyofilad xataven lazTa iersaxes.
71 ciala narakiZe zanuri leqsikuri substratis kvali
Cveneburebis qarTulSi.
XXXV respublikuri dialeqtologiuri samecniero sesia
23–24 oqtomberi, 2015
weli, baTumi
moxsenebis anotacia qarTul enaze
moxsenebaSi ganxilulia is zanuri leqsikuri elementebi, romlebic Sesulia profesor SuSana futkaraZis mier Sekrebil folklorul da dialeqtologiur
masalebSi.
72 Sorena futkaraZe
sofel qarTlas (borCxis raioni,
TurqeTis respublika) metyvelebis
Taviseburebani.
XXXV respublikuri dialeqtologiuri samecniero
sesiis masalebi
2015 wlis 23–24
oqtomberi, baTumi
moxsenebis anotacia qarTul enaze
moxsenebaSi ganxilulia sofel qarTlas (borCxis raioni, TurqeTis respublika)
mcxovrebTa metyvelebis fonetikur–gramatikuli da leqsikuri Taviseburebani,
toponimia. gamovlenilia nigaluri kilos damaxasiaTebeli enobrivi niSnebi.
73 Sorena futkaraZe
eqspedicia stambolis qarTuli
kulturis savaneSi.
„saerTaSoriso samecniero
konferencia „baTumi–warsuli da
Tanamedroveoba“
baTumi, 5–6 seqtemberi,
2015 weli
moxsenebis anotacia qarTul enaze moxsenebaSi saubaria stambolis qarTvel kaTolikeTa eklesiis fondTan arsebul
biblioTekaSi Semonaxuli qarTuli presis masalebis Sesaxeb, romlebic mogviTxroben
didi qarTveli poetis akaki wereTlis baTumSi stumrobis epizodebze.
52
74 Sorena futkaraZe
muhajirTa leqsebSi gacocxlebculi samSoblo
baTumi, 29.01.2015
moxsenebis anotacia qarTul enaze moxsenebaSi ganxilulia muhajiri qarTvelis nuri efendi TavdgiriZis samSoblos
siyvaruliT gamTbari ucxoeTis cis qveS (TurqeTi) dawerili leqsebi.
b) ucxoeTSi
# momxsenebeli/
momxseneblebi
moxsenebis saTauri forumis Catarebis
dro da adgili
1 nino inaiSvili
arqeologiuri Zeg-lebi baTumis Semo-garenSi saerTaSo-riso simpoziumi sakruizo gemze: „qalaqi-portebi egeosidan Sav zRvamde. Sua sau-kuneebi _ Tanamed-rove kavSirebi“. evrokavSiris mier dafinansebuli saerTaSoriso proeqtis „limeni. kulturuli por-tebi egeosidan Sav zRvamde“ fargleb-Si.
22.08-28.08.2015. aTeni-pireosi-volosi-qiosi-konstanca-burgasi-stambuli.
anotacia
samxreT-aRmosavleT SavizRvispireTis mTavari arqeologiuri Zeglebis Seswavlis
safuZvelze dadgenilia, rom Savi zRvis samxreT-aRmosavleTi sanapiro da misi
mimdebare teritoria dasaxlebuli iyo adre brinjaos xanidan. yvela namosaxlari
mdebareobda mdinareebis SesarTavebTan, romlebic amavei dros navsadgurebad
gamoiyeneboda. berZnuli koloniebis gaCena xsenebul sanapiroze Zv.w. me-6 saukunidan
dasturdeba. qobuleT-fiWvnari iyo yvelaze ganviTarebuli urbanuli samosaxlo
klasikur da elinistur xanaSi. strategiuli mdebareobidan gamomdinare gonio-
afsarosma gansakuTrebuli mniSvneloba SeiZina romaul xanaSi, xolo petra-
cixisZirma bizantiur periodSi. samxreT-aRmosavleT SavizRvispireTis geografiulma
mdebareobam mniSvnelovnad gansazRvra is, rom samxreT-aRmosavleT SavizRvispireTi
pontos samyaros nawili iyo da amdenad, moqceuli iyo berZnuli, romauli da
bizantiuri gavlenis sferoSi.
53
IV. 1. saqarTvelos saxelmwifo biujetisa da grantebis gareSe
Sesrulebuli samecniero-kvleviTi proeqtebi
# Sesrulebuli
proeqtis
dasaxeleba
mecnierebis
dargisa da
samecniero
mimarTulebis
miTiTebiT
proeqtis xelmZRvaneli proeqtis
Semsru-
leblebi
dafinansebis
wyaro
(adgilobrivi
granti,
ucxouri
granti)
1 „limeni.
kulturuli
portebi
egeosidan Sav
zRvamde“
proeqtis organizatori
bizantiuri da postbizantiuri
Zeglebis evropuli centri
(Tesaloniki). saqarTveloSi.
proeqti „limenis“ lideri
organizacia giorgi
CubinaSvilis saxelobis
qarTuli xelovnebis
istoriisa da ZeglTa dacvis
kvlevis erovnuli centri;
limenis qarTuli qselis wevri
organizacia bsu niko
berZeniSvilis instituti.
nino
inaiSvili
evrokavSiri
anotacia
grantis mizania arqeologiuri Zeglebis (baTumis cixe, gonio-afsarosi, petra
cixisZiri), aseve muzeumebis (baTumis arqeologiuri muzeumi, aWaris xariton
axvledianis saxelobis muzeumi, baTumis xelovnebis muzeumi, Zmebi nobelebis
saxelobis muzeumi) Sesaxeb anotaciebis momzadeba da qalaqis kulturuli
marSrutebis Seqmna (ganTavsebulia saitze: www.limenproject.net ).
54
niko berZeniSvilis institutis
mecnier TanamSromelTa mier Sesrulebuli sxva aqtivobebi
1. samecniero eqspediciebi da mivlinebebi
2015 wels Catarda erTi kompleqsuri eqspedicia da ori jgufuri samecniero mivlineba.
eqspedicia (ivlisi), moewyo qedis municipalitetis soflebSi, romelSic
monawileobas Rebulobdnen mecnieri TanamSromlebi institutis yvela
ganyofilebidan. misi mizani iyo damatebiTi masalebis mopoveba 2015 wlis TemisaTvis
„qedis municipaliteti“, romelic sruldeba xuTwliani Temis („aWaris
administraciul–teritoriuli erTeulebi“ (2013–2017 wlebi) farglebSi. wina wlebSi
damuSavda Temebi xulosa da Suaxevis municipalitetebze.
eqspediciam gamoavlina axali damatebiTi masalebi materialuri kulturis
Zeglebze (sacxovrebeli nagebobani, qvis TaRiani xidebi, qvis sacexvelebi maran–saw-
naxelebi da sxv.). winaswari dakvirvebiT gairkva, rom maxunceTisa da orcvas qvis sawna-
xelebi aq arsebuli eklesia monastrebis sakuTrebaSi unda yofiliyo. marto sofel
orcvaSi qvis sami sawnaxeli dafiqsirda, rac wina wlebSi moZiebul sxva maran–
sawnaxelebTan da monacemebTan SedarebiTi Seswavlis safuZvelze dRevandeli qedis
municipalitetis teritoria mevenaxeoba–meRvineobis erT–erT uZveles da dawinau-
rebul kerad gamoiyureba. eqspediciis periodSi masalebi Cawerili iqna agreTve
politikuri respesiebis Sesaxeb, ramac qedis raionidan ramdenime piri imsxverpla. es
masalebi dRemde sagangebod Seswavlili ar yofila.
samecniero mivlineba (7–10 seqtemberi), romelSic 10 kaci Rebulobda
monawileobas, Catarda SavSeT–imerxevsa da taoSi (soflebi: tbeTi, dolis yana. iSxani,
oSki, xaxuli, xanZTa, saTlelis cixe). masalebi Seikriba aqauri qarTveli mosax-
leobis yofisa da kulturis sxvadasxva sakiTxebze, mopovebuli iqna damatebiTi
masalebi materialuri kulturis Zeglebze. Sesrulda didZali foto da video gadaRe-
bebi. masalebi inaxeba institutSis arqivSi. eqspediciis Sedegebze aWaris televiziisa
da institutis mier momzadda seriuli proeqti–„mogzauroba warsulSi“, romelic
aWaris televiziis mier xuT nawilad gadaica.
sofel kirnaTSi samecniero mivlinebiT imyofeboda istoria–arqeologiis gan-
yofilebis ufrosi mecnieri TanamSromeli simon gogitiZe, romelmac masalebi Sekriba
soflis istoriaze, eTnografiaze, toponimikaze, gvarsaxelebze, soflis inteligen-
ciis saqmianobaze.
orjer Catarda samecniero mivlineba (maisi, noemberi) stambolis qarTuli sava-
nis biblioTekasa da arqivSi SoTa rusTavelis samecniero fondis mier dafinansebuli
samecniero grantis farglebSi. mopovebuli iqna masalebi qalaq baTumisa da aWaris sa-
zogadoebriv–politikuri cxovrebis sxvadasxva sakiTxebze (gadaRebuli iqna am ma-
salebis qseroaslebi, fotoaslebi).
55
2. monawileoba saleqcio da saganmanaTleblo saqmianobaSi mecnier
TanamSromelTa nawili (naila CelebaZe, naile miqelaZe, elza futkaraZe, roin
malaymaZe, uCa oqropiriZe, oleg jibaSvili) leqciebs kiTxuloben saqarTvelos
sapatriarqos wm. abuserisZe tbelis saxelobis xiWauris saswavlo universitetSi.
isini xelmZRvanelobas uweven agreTve am universitetis studentebs samecniero
konferenciaze moxsenebebis momzadebaSi. ufrosma mecnierma, eTnologma naila
CelebaZem sajaro leqciac Caatara wm. grigol xanZTelis saxelobis skolaSi Temaze:
„qarTvelTa eTnogenezis sakiTxisaTvis“.
ufrosi mecnieri Tanamgromeli oleg jibaSvili monawileobda baTumis SoTa
rusTavelis saxelmwifo universitetis sabakalavro specialobis studentTa savele
eTnografiul eqspediciaSi, romelic mestiaSi Catarda (9–17 ivlisi). xolo institutis
direqtori, istoriis doqtori roin malaymaZe, mTavari mecnieri TanamSromeli uCa
oqropiriZe da oleg jibaSvili, rogorc Jiuris wevrebi, monawileobdnen
universitetis studentTa TviTmmarTvelobis mier organizebul qalaq baTumis
skolebis moswavleTa inteleqtualur TamaSebSi „ra? sad? rodis?~ oleg jibaSvilma
selim ximSiaSvilis gmiruli aRsasrulidan 200 wlisTavisadmi miZRvnil saiubileo
dReebSi leqcia–saubrebi Caatara qalaq baTumis #1, #10 da #22–e skolebSi.
institutis folkloris, dialeqtologiisa da emigrantuli literaturis
kvlevis ganyofilebis ufrosma, mTavarma mecnierma TanamSromelma SuSana futkaraZem
da amave ganyofilebis mTavarma mecnierma TanamSromelTma elza futkaraZem aWaris
ganaTlebisa da kulturis saministrosa da universitetis erTobliv RonisZiebaze,
romelic mieZRvna baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis daarsebis 80
wlisTavs, sajaro leqciebi waikiTxes Semdeg Temebze: „stambolis qarTuli savanis
kulturuli memkvidreoba“ d „muhajir qarTvelTa poeturi Semoqmedeba“.
3. 2016 wlis gegmiT dasabeWdad momzadebuli naSromebi
eTnologiis da sociologiuri kvlevis ganyofilebis mecnierma TanamSromelma,
istoriis doqtorma jemal miqelaZem dasabeWdad moamzada naSromi „sacxovrebeli da
sameurneo nagebobani zemo aWaraSi“ (Tanaavtoria institutis yofili TanamSromeli,
istoriis mecnierebaTa doqtori, profesori vaxtang SamilaZe). wigni daibeWdeba
baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universitetis gamomcemlobaSi. dasabeWdad
momzadebulia agreTve filologiis mecnierebaTa doqtoris SuSana futkaraZisa
(„Cveneburebis qarTuli“, II, 700 gverdi) da istoriis doqtoris uCa oqropiriZis–
(„keTilgvarovani oqropiriZeni“, 450 gverdi) naSromebi.
4. naSromTa (monografia, krebuli) redaqtoroba,
saredaqcio kolegiebSi monawileoba da recenzireba
institutis istoria–arqeologiis ganyofilebis ufrosis, istoriis
mecnierebaTa doqtoris biWiko diasamiZis redaqtorobiT momzadda da gamoica „erov-
nul–ganmaTavisuflebeli moZraoba XIX saukunis samxreT–dasavleT saqarTveloSi
56
(redaqtori oleg jibaSvili), krebulebi: „baTumi. warsuli da Tanamedroveoba“, VI;
„Cveni sulierebis saunje“, VII. krebulebis pasuxismgebeli redaqtoria ufrosi
mecnieri TanamSromeli oleg jibaSvili.
eTnologiisa da sociologiuri kvlevis ganyofilebis ufrosis, istoriis
mecnierebaTa doqtoris, institutis samecniero sabWos Tavmjdomaris nodar kaxiZis
redaqtorobiT (mTavari redaqtori) daibeWda niko berZeniSvilis institutis Sromebis
XI tomi. misi redaqtorebi arian mTavari mecnieri TanamSromlebi, istoriis
mecnierebaTa doqtori biWiko diasamiZe da filologiis mecnierebaTa doqtori SuSana
futkaraZe. saredaqcio kolegiis Tavmjdomarea institutis direqtori istoriis
doqtori roin malaymaZe.
folkloris, dialeqtologiisa da emigrantuli literaturis kvlevis
ganyofilebis ufrosis, filologiis mecnierebaTa doqtoris SuSana futkaraZis
redaqtorobiT momzadda da dasabeWdad gadaeca: „aWaruli saunje“, II tomi,
„gamonaTlevi“, II tomi.
istoriisa da arqeologiis ganyofilebis ufrosi mecnieri TanamSromelebis,
istoriis doqtorebis simon gogitiZisa da maia WiWileiSvilis redaqtorobiT
daibeWda wignebi: „s. samniZe. movaleobad gadmoRvrili madli“ (baTumi, 2015) da „r.
CiburdaniZe. 70–ianelTa qarTuli ferwera“ (zogadi tendenciebi)“ (Tbilisi,
gamomcemloba `universali“, 2015). amave ganyofilebis mTavari mecnieri TanamSromeli,
istoriis doqtori uCa oqropiriZe iTvleboda Jurnal „amiranis“ (kavkasiologiis
saerTaSoriso kvleviTi institutis moambe“) da ivane javaxiSvilis istoriisa da
eTnologiis institutis axali da uaxlesi istoriis ganyofilebis krebulis „axali
da uaxlesi istoriis sakiTxebi“ saredaqcio kolegiebis wevrad. xolo ufrosi
mecnieri TanamSromeli maia WiWileiSvili ki krebulis: „kultura da xelovneba“
kvleva da marTva“ (samecniero saerTaSoriso konferenciis masalebi) (Tbilisi,
gamomcemloba „universali“, 2015) saredaqcio sabWos wevrad.
institutSi daiwera recenziebi Semdeg gamocemebze: „ramaz surmaniZe. vladimer
lisovski. Woroxis mxare“ (r. surmaniZis Targmani rusulidan) gamomcemloba „baTumis
SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti (recenzentebi biWiko diasamiZe, nodar
kaxiZe, „jemal noRaideli. aWaruli kilos saleqsikono masalebi (XX saukunis 20–30–
iani wlebi“ (gamomcemloba „baTumis SoTa rusTavelis saxelmwifo universiteti“, 2015)
(recenzenti nodar kaxiZe), „baTumi–warsuli da Tanamedroveoba“, Tbilisi,
gamomcemloba „jeoprinti“, 2015) (recenzenti nino inaiSvili).
6. samecniero konferenciebi
a) sainstituto samecniero konferenciebi
2015 wels institutma Caatara xuTi samecniero konferencia, maT Soris sami
saerTaSoriso da ori sainstituto. saerTaSoriso konferenciebi moewyo Temebze:
„Cveni sulierebis balavari“ (2015 wlis 17–18 aprili), „baTumi, warsuli da
57
Tanamedroveoba“ (5–6 seqtemberi), „erovnul–ganmaTavisuflebeli moZraoba XIX
saukunis samxreT–dasavleT saqarTveloSi“ (19 ivnisi (mieZRvna selim ximSiaSvilis
tragikuli aRsasrulidan 200 wlisTavs). konferenciaze moxsenebebi waikiTxes
qarTvelma da ucxoelma warmomadgenlebma.
sainstituto samecniero konferenciebi mieZRvna akademikos niko berZeniSvilis
dabadebis 120 wlisTavs (19 marti) da faSizmze gamarjvebis 70 wlisTavs. Catarda
agreTve saiubileo saRamo, romelic mieZRvna saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli
akademiis wevr–korespondents, istoriis mecnierebaTa doqtoris, vaxtang SamilaZis
dabadebidan 80 da gardacvalebis 10 wlisTavs (29 oqtomberi).
b) sxva saxis samecniero SexvedrebSi monawileoba
institutis mecnierma TanamSromlebma aqtiuri monawileoba miiRes mTiani
aWaris eTnografiul–folkloruli memkvidreobis Seswavlisadmi miZRvnil
samecniero konferenciaSi, romelic 2015 wlis 7 maiss Catarda saqarTvelos
folkloris saxelmwifo centrSi Tbilisis saxelmwifo konservatoriis tradiciuli
mravalxmianobis kvlevis saerTaSoriso centris niko berZeniSvilis institutis da
baTumis xelovnebis saswavlo universitetis egidiT. konferenciaze moxsenebebi
waikiTxes intitutis mTavarma mecnierma TanamSromlebma, filologiis doqtorma elza
futkaraZem da ufrosma mecnierma TanamSromelma naile miqelaZem („aWarel muhajirTa
poeturi memkvidreoba“, „aWaruli saunje“, II, baTumi, 2013“. konferenciaze moewyo foto–
gamofena Temaze „ mTiani aWaris eTnografiuli memkvidreoba“ da naCvenebi iqna
dokumenturi filmi „xixaZiris qvabuli“, romelTa avtoria institutis specialisti,
kinodokumentalisti givi naxucriSvili.
konferenciis Sesaxeb cnoba daibeWda gazeT „baTumis universitetSi“ (2015 weli,
#5).
7. gazeTebSi gamoqveynebuli statiebi
am saqmeSi gansakuTrebuli aqtiurobiT gamoirCeoda istoriisa da arqeologiis
ganyofilebis mTavari mecnieri TanamSromeli, istoriis mecnierebaTa doqtori oTar
TurmaniZe. man 10 statia dabeWda gazeT „aWaraSi“, romlebic im represirebul pirebs
Seexeba, romlebic dapatimrebuli iyvnen 1937 wels (ilias qaTamaZe, suleiman beJaniZe,
ilias megreliZe, xasan ZnelaZe, memed yurSubaZe, genjali da ismail bolqvaZeebi, memed
gogiberiZe, xusein nakaiZe, xasan lorTqifaniZe, Saqir ServaSiZe (gaz. „aWara“, 2015,
#6,8,32, 41,43,45,50, 57,78,91). o. TurmaniZis werilebi aWaridan represirebulebze gazeT
„aWaraSi“ wina wlebSic ibeWdeboda. gazeT „aWaraSi“ (2015, #143, 17–18. XII) daibeWda
roin malaymaZis, biWiko diasamiZis, nodar kaxiZis erToblivi werili (baTumis
saxelmwifo universitetis asocirebuli profesoris merab futkaraZis
TanaavtorobiT), romelSic winadadeba–rekomendaciebis saxiT dasmulia sakiTxi
aWaris zogierTi soflisaTvis maRalmTiani dasaxlebis statusis miniWebaze.
58
institutis mecnieri TanamSromlebi aqtiurad TanamSromlobdnen baTumis SoTa
rusTavelis saxelmwifo universitetis gazeTSi („baTumis universiteti“). gazeTSi
statiebi dabeWdes nodar kaxiZem („vamayob, rom baTumis SoTa rusTavelis saxelobis
universiteti davamTavre“ (universitetis 80 wlisTavisTan dakavSirebiT)“, „aWara
saqarTvelos 1935 wlis saeqspedicio masalebSi“) (#9); SuSana futkaraZem („gamosaTxo-
vari“. eZRvneba ximSiaSvilTa gvaris warmomadgenel qalebs (#6); nani gugunavam („wigni,
romelic saukuneebs gauZlebs“ (#9), uCa oqropiriZem („keTilgvarovani oqropiriZeni“
(#5); nargiz axvledianma („samecniero eqspedicia stambolis qarTul savaneSi“(#9);
elza futkaraZem da naile miqelaZem („aWaris tradiciuli kulturis dResaswauli“.
eZRvneba TbilisSi 2015 wlis 7 maiss Catarebul dReebs TbilisSi, romelSic TviT
avtorebi monawileobdnen moxsenebebis wakiTxviT (#5). gazeT „literaturul
saqarTveloSi“ (2015 weli, 5 ivlisi) statia gamoaqveyna SoTa zoiZem aRniSnul
gazTebSi institutis mecnier TanamSromelTa mier sul daibeWda 20 werili.
8. sxva aqtivobebSi monawileoba
aRsaniSnavia institutis specialistisa da dokumentalistis, fotograf givi
naxucriSvilis saqmianoba. misi aqtiuri organizebiTa da monawileobiT Catarda
saqarTvelos folkloris saxelmwifo centrSi samecniero konferencia Temaze „mTiani
aWaris eTnografiul–folkloruli memkvidreoba“. man moamzada da waradgina foto–
gamofena (40 namuSevari). aqve iqna naCvenebi mis mier gadaRebuli dokumenturi filmi
„jxixaZiris qvabulis barSi“. manve gadaiRo da daamzada foto suraTebi selim
ximSiaSvilis kabinetisaTvis, romelic baTumis saxelmwifo universitetSi gaixsna.
misi aqtiuri monawileobiT momzadda baTumis saxelmwifo universitetis 80 wlisTa-
visadmi miZRvnili fotoalbomi–„baTumis rusTavelis saxelobis universiteti“. mis
mier momzadebuli dokumenturi filmi–„selim ximSiaSvili“ naCvenebi iqna baTumis
universitetis 80 wlisTavisadmi miZRvnil Sexvedraze, romelic saqarTvelos
parlamentis erovnul biblioTekaSi gaimarTa (2015 wlis 9 ivlisi) da Tbilisis
saxelmwifo samedicino universitetis paTofiziologiis departamentisa da amave
universitetis studenturi TviTmmarTvelobis iniciativiT gamarTul Sexvedraze (2015
wlis 3 dekemberi).
aRsaniSnavia institutis mecnier TanamSromelTa monawileoba aWaris satelevi-
zio gadacemebSi. institutis direqtori roin malaymaZem, ganyofilebis ufrosma
profesorma SuSuna futkaraZem gadacemebSi gaaSuqes aWaris eTnologiisa da
folkloris sakiTxebi. ufrosi mecnieri TanamSromeli nugzar CxaiZe saubrobda
socialur–politikuri xasiaTis problemebze. aWaris televiziis dilis talRaSi
miwveuli iyo ufrosi mecnieri TanamSromeli naile miqelaZe, romelmac isaubra aWaris
zepirsityvierebis sakiTxebze.
mTavarma mecnierma TanamSromelma SoTa zoiZem oponentoba gauwia manana
WiWinaZis sadoqtoro disertacias („sabWoTa sinamdvilis kritikuli asaxva mixeil
javaxiSvilis SemoqmedebaSi“), romlis dacvac quTaisis saxelmwifo universitetSi
Sedga.
59
saqarTvelos ganaTlebis mecnierebaTa akademiis RonisZiebebSi aqtiurad
monawileobda mTavari mecnieri TanamSromeli nani gugunava, rogorc am akademiis
aWaris ganyofilebis xelmZRvaneli.
mniSvnelovani muSaoba gaswia mecnierma TanamSromelma, fotografma da arqiteq-
torma jemal miqelaZem. igi monawileobda institutis mier Catarebul yvela
samecniero eqspediciaSi, romlis dros mis mier fotoze gadaRebuli da Caxatuli iqna
yofisa da kulturis amsaxveli sagnebi da Zeglebi.
roin malaymaZe
niko berZeniSvilis institutis direqtori,
istoriis doqtori
nodar kaxiZe
niko berZeniSvilis institutis samecniero
sabWos Tavmjdomare, istoriis mecnierebaTa
doqtori
21. XII. 2015