บทท 1

บทน ำ

แพะจดเปนสตวกระเพาะรวมขนาดเลกทเลยงงาย หากนเกง และขยายพนธไดเรว อกทงยงให

ผลตอบแทนเรวกวาสตวเคยวเอองชนดอน ประกอบกบในสถานการณปจจบนความตองการแพะ

ในทองตลาดมมากท าใหราคาแพะมชวตเพมสงกวาในอดตมาก เกษตรกรเปนจ านวนมากจงหนมา

สนใจทจะเลยงแพะเปนอาชพ การเลยงแพะของเกษตรกรทวไปจะมทงการเลยงในรปแบบ

ครวเรอนและเลยงแบบประณต การเลยงแพะแบบครวเรอนนนเกษตรกรจะปลอยใหแพะหากนเอง

ตามธรรมชาตหรออาจจะมการตดหญาใหกนบาง ซงการเลยงในรปแบบนนนจะมตนทนในการ

เลยงต าแตแพะจะเจรญเตบโตชา ส าหรบการเลยงแบบประณตนน เกษตรกรจะเสรมอาหารขนและ

ใหอาหารหยาบคณภาพดท าใหแพะเจรญเตบโตเรว ซงตนทนการลยงแพะรอยละ 70 เปนคาอาหาร

ทเหลอเปนคาพนธและคาใชจายอนๆ ถาหากลดตนทนคาอาหารลงไดกจะท าใหเกษตรกรไดรบ

ผลตอบแทนจากการเลยงแพะเพมมากขน การใชผลพลอยไดจากอตสาหกรรมการเกษตรมาเปน

วตถดบอาหารสตวจงเปนอกแนวทางหนงทจะชวยท าใหตนทนคาอาหารในการเลยงแพะลดลงได

การผลตเอทานอลเพอน ามาใชเปนพลงงานทดแทน โดยน าไปเปนสวนผสมของน ามนแกส

โซฮอลนนจะมกากทเหลอเปนปรมาณมาก โดยในขบวนการผลตเอทานอลนนมนส าปะหลงจะถก

บดใหละเอยดและท าการหมกโดยใชยสต ท าใหไดแอลกอฮอล จากนนน ามากลนใหไดแอลกอฮอล

บรสทธ เศษทเหลอจากการกลนสวนใหญเปนกากมนส าปะหลงและเซลลยสต โดยมโปรตนอย

ประมาณ รอยละ 10 โดยน าหนกแหง และมแปงหลงเหลออยประมาณรอยละ 40 โดยน าหนกแหง

ซงถอวาเปนวตถดบอาหารสตวคณภาพดและมราคาถก เมอน ามาท าใหแหงกสามารถน ามาใชเปน

อาหารสตวได แตกากแปงมนส าปะหลงทไดจากขบวนการผลตเอทานอลนนมเยอใยสงจงเหมาะท

จะน ามาเปนสวนผสมของอาหารขนในสตวกระเพาะรวมมากกวาการน ามาเปนสวนผสมของ

อาหารสตวกระเพาะเดยว ดงนนหากน าเอากากมนส าปะหลงทไดจากขบวนการผลตเอทานอลมาใช

เปนสวนผสมในอาหารขนของแพะกจะท าใหตนทนคาอาหารขนแพะลดลง เกษตรกรกจะมก าไร

จากการเลยงแพะเพมมากขนอกดวย

2

วตถประสงค

1. เพอศกษาองคประกอบทางเคมของกากมนส าปะหลงทเหลอจากกระบวนการผลตเอทานอล

2. เพอศกษาผลของการใชกากมนส าปะหลงทเหลอจากกระบวนการผลตเอทานอลระดบตางๆ

ในสตรอาหารขนตอสมรรถภาพการผลตของแพะเนอขน

3. เพอศกษาระดบของการใชกากมนส าปะหลงทเหลอจากกระบวนการผลตเอทานอลท

เหมาะสม ในสตรอาหารขนแพะเนอขน

4. เพอศกษาตนทนการเลยงแพะเนอขนทเลยงดวยกากมนส าปะหลงท

เหลอจากกระบวนการผลตเอทานอลระดบตางๆในสตรอาหารขนแพะเนอขน

ขอบเขตของกำรวจย

การวจยในครงนมงทจะศกษาถงการใชประโยชนจากการน ากากมนส าปะหลงทเหลอจาก

ขบวนการผลตเอทานอลไปเปนอาหารขนแพะเนอขน โดยแบงเปน 2 การทดลอง

กำรทดลองท 1 หาองคประกอบทางเคมของกากมนส าปะหลงทเหลอจากกระบวนการผลต

เอทานอล สถานทท าการทดลองคอ หองปฏบตการวเคราะหอาหารสตว สาขาวชาสตวศาสตร คณะ

เกษตรศาสตรและทรพยากรธรรมชาต มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลตะวนออก วทยาเขต

บางพระ จงหวดชลบร

งำนทดลองท 2 ศกษาผลของการใชกากมนส าปะหลงทเหลอจากกระบวนการผลตเอทานอล

ในสตรอาหารขนแพะเนอขน โดยผนแปรระดบการใชกากมนส าปะหลงออกเปน 4 ระดบ ดงน

ระดบ รอยละ 0 รอยละ 20 รอยละ 30 และรอยละ 40 ของสตรอาหารขน สถานทท าการทดลอง

ค อ คอกสตวทดลองของฟา รมแพะ สาขาว ช าส ตว ศาสต ร คณะ เกษตรศาสต รและ

ทรพยากรธรรมชาต มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลตะวนออก วทยาเขตบางพระ จงหวดชลบร

3

ระยะเวลำทท ำกำรวจย

ท าการวจยระหวางเดอน พฤศจกายน 2555 ถง เดอนกนยายน 2556 ตามแผนการด าเนนงานดงน

1. สรางคอกทดลอง ฆาเชอโรงเรอน และอปกรณการเลยง ระหวางเดอนพฤศจกายน ถง ธนวาคม 2555

2. จดหา และแบงรนแพะทดลองทไดรบความอนเคราะหจากเกษตรกร ระหวางเดอน มกราคม ถงเดอนมนาคม 2556

3. ปลอยใหแพะปรบตว เดอน เมษายน 2556 4. วเคราะหหาองคประกอบทางเคมของกากมนส าปะหลงทเหลอจากการผลตเอทานอล

เดอน มนาคม 2556 5. ด าเนนการทดลองตามแผนการสมและเกบรวบรวมขอมล ระหวางเดอนพฤษภาคม ถง

เดอน กรกฎาคม 2556 6. วเคราะหผลการทดลอง และเขยนรายงานการวจย เดอนสงหาคม – กนยายน 2556

ประโยชนทคำดวำจะไดรบ 1. ทราบองคประกอบทางเคมของกากมนส าปะหลงทเหลอจากกระบวนการผลตเอทานอล 2. สามารถน ากากมนส าปะหลงทเหลอจากกระบวนการผลตเอทานอลมาใชเปนแหลงวตถดบ ในสตรอาหารขนแพะเนอขนเพอทดแทนวตถดบทมราคาแพงได 3. สามารถลดตนทนการผลตแพะเนอขน

4

บทท 2

กำรทบทวนวรรณกรรม

สถำนกำรณกำรผลตมนส ำปะหลงของไทย

สดใจ และคณะ (2554) กลาววา มนส าปะหลง (Manihot esculenta (L.) Crantz) เปนสนคาเกษตรทมความส าคญชนดหนงของโลก มปรมาณการผลตมากกวา 200 ลานตนตอป การผลตมแนวโนมขยายตวเพมขนอยางตอเนอง มนส าปะหลงมแหลงเพาะปลกทส าคญอยในแถบอเมรกาใต แอฟรกา และเอเชย มผผลตทส าคญ 5 อนดบ ไดแก ไนจเรย บราซล ไทย อนโดนเซย และคองโก ตามล าดบ นอกจากนนแลวประเทศไทยยงเปนผสงออกผลตภณฑมนส าปะหลงเปนอนดบหนงของโลกมายาวนาน และสรางรายไดเขาประเทศมากกวาปละ 3 หมนกวาลานบาท มนส าปะหลงเปนพชทปลกงายมปญหาในการผลตนอย ปรบตวไดดในเกอบทกสภาพพนท มปญหาโรคแมลงนอย หวสดมตลาดรองรบแนนอน การขดเกบเกยวไมขนกบฤดกาลสามารถจะชะลอการเกบเกยวได ทนตอความแหงแลงเมอเปรยบเทยบกบพชไรชนดอน เชน หลงจากปลกไปแลวประมาณ 1- 2 เดอนแมจะไมไดรบความชนเลยเปนเวลา 3-4 เดอนมนส าปะหลงยงสามารถเจรญเตบโตและใหผลผลตไดเมอไดรบความชนจากฝนอกครง จากการส ารวจการปลกมนส าปะหลงประจ าป 2550/2551 ประเทศไทยมพนทปลกมนส าปะหลง 7,302,960 ไร ผลผลตตอไร 3,782 ตน ผลผลตรวม 27,618,763 ตนเปรยบเทยบกบป 2549/2550 ประเทศไทยมพนทปลกมนส าปะหลง 7,201,243 ไร ผลผลตตอไร 3,668 ตน ผลผลตรวม 26,411,233 ตนพนทเกบเกยวเพมขน 1.41% ผลผลตตอไรเพมขน 3.11% และผลผลตรวมเพมขน 4.57%

วรชย (2552) กลาววา มนส าปะหลงเปนพชทมศกยภาพดานการตลาดเนองจากสามารถน าไปแปรรปเปนผลตภณฑมนส าปะหลงในรปตางๆเพอใชประโยชนไดนานาประการทงในรปอาหารและมใชอาหาร เชน มนเสนมนอดเมดใชเปนสวนประกอบอาหารสตวและผลตภณฑแอลกอฮอล ส าหรบแปงมนส าปะหลงใชในอตสาหกรรมตอเนองไดแก อตสาหกรรมอาหารสารความหวาน ผงชรส สงทอกระดาษ เปนตน รวมทงเอทานอล และภาชนะบรรจยอยสลายไดทางช วภาพซงในอนาคตจะมการใชผลตภณฑดงกลาวมากยงขนเพราะชวยลดปญหามลภาวะและสงแวดลอมทเกดจากการใชพลาสตกและโฟม สวนการสงออกผลตภณฑมนส าปะหลงไปยงตางประเทศคาดวาจะเพมขนเชนกนเนองจากในปจจบนประเทศไทยไดมการเปดการคาเสรในรปของทวภาค มากขน โดยเฉพาะในตลาดน าเขาทส าคญของไทย ผลผลตทไดจากตนมนส าปะหลงลวนแตมประโยชนทง

5

โดยตรงตอมนษย หรอการใชประโยชนในรปของอาหารสตวในฟารม การผลตอาหารสตวเพอการคา การผลตแปงหรอผลตภณฑจากแปง

กำรผลตเอทำนอล

กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (2549) รายงานวา เอทานอล (ethanol) หรอทเรยกวาเอทลแอลกอฮอล (ethyl alcohol) หรอเกรนแอลกอฮอล (grain alcohol) หรอแอลกอฮอลเปนสารประกอบไฮโดรคารบอน มลกษณะเปนของเหลวใสไมมส จดตดไฟ และระเหยงาย สามารถละลายไดในน าและสารละลายอนๆ มจดเดอด 78.32 องศาเซลเซยส จดเยอกแขง - 243.1 องศาเซลเซยส ซงเอทานอลสามารถผลตได 2 วธ คอการสงเคราะหทางเคม (chemical synthesis) และการหมกโดยจลนทรย (yeast fermentation) ปจจบนเอทานอลทผลตสวนใหญจะไดจากกระบวนการทางชวภาพทหมกดวยเชอจลนทรย สวนเอทานอลทไดจากกระบวนการสงเคราะหทางเคมนนมปรมาณนอยมากโดยคดเปนประมาณรอยละ 5 ของปรมาณเอทานอลทผลตไดทงหมดในโลก การผลตเอทานอลดวยกระบวนการหมกจะอาศยกระบวนการท างานของเชอยสต โดยเชอยสตนนจะใชน าตาลกลโคสเปนอาหารและเปลยนน าตาลเปนเอทานอลโดยผานกระบวนการทเรยกวาglycolysis ในสภาวะทไมมออกซเจน ซงตามทฤษฎแลวในกระบวนการหมกน าตาลกลโคสของยสตนนน าตาลกลโคส 100 กรมจะถกเปลยนเปนเอทานอล 51.11 กรมและคารบอนไดออกไซด 48.89 กรม นอกจากนนยงมพลงงานความรอนเกดขนอก 28.7 กโลแคลอร ดงนนวตถดบทมน าตาลกลโคสเปนองคประกอบสามารถน ามาใชในการหมกเอทานอล โดยวตถดบทมน าตาลกลโคสเปนองคประกอบสามารถแบงออกไดเปน 3 ประเภทไดแกวตถดบประเภทน าตาล เชน ออย และกากน าตาล วตถดบประเภทแปง เชน มนส าปะหลง ขาวขาวโพด และอนๆและประเภทสดทายคอวตถดบประเภทลกโนเซลลโลส (lignocellulosic material) ทประกอบดวยเซลลโลส (cellulose) เฮมเซลลโลส (hemicellulose) และลกนน (lignin) เชนฟางขาว กากออย และซงขาวโพด เปนตน (กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน, 2549) กำรหมกเอทำนอลจำกวตถดบประเภทน ำตำล กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (2549) รายงานวา วตถดบประเภทน าตาลทใชในการผลตเอทานอลไดแก ออยกาก น าตาล และบทน าตาล ซงวตถดบเหลานมองคประกอบสวนใหญเปนน าตาลซโครสทเปนน าตาลโมเลกลคประกอบดวยน าตาลโมเลกลเดยว 2 ชนดคอ น าตาลกลโคส และน าตาลฟรกโทส ในการหมกเอทานอลจากน าตาลซโครสนนมขนตอนดงนคอ ขนแรกน าตาลซโครสจะเกดปฏกรยา hydrolysis ได

6

น าตากลโคสและฟรกโทสอยางละโมเลกล จากนนน าตาลกลโคสและฟรกโทสจะถกยสตเปลยนไปเปนเอทานอลและคารบอนไดออกไซดอยางละ 4 โมเลกล

กำรหมกเอทำนอลจำกวตถดบประเภทแปง กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (2549) รายงานวา วตถดบประเภทแปงทใชในการผลตไดแก มนส าปะหลง ขาวโพด ขาว และเมลดขาวฟาง เปนตนโดยแปงเปน polymer ของน าตาลกลโคสเมอน าแปงมาผานกระบวนการยอยดวยกรดหรอเอนไซมจะไดน าตาลกลโคสทสามารถเขาสกระบวนการหมกเอทานอลได ในปจจบนจะนยมยอยแปงดวยเอนไซมมากกวากรด เนองจากสามารถควบคมการยอยไดงายกวาและผลตภณฑทไดจากการยอยดวยเอนไซมมความบรสทธมากกวา การยอยแปงดวยเอนไซมจะประกอบดวยการยอย 2 ครงคอ

1 การยอยแปงครงแรกหรอการท าใหแปงเหลว (liquefaction) ขนตอนนจะใชเอนไซม α-amylase ยอยแปงทอณหภม 90-100 องศาเซลเซยสใชเวลาประมาณ 1-2 ชวโมง ท าใหไดผลตภณฑทเรยกวา dextrin

2 การยอยแปงครงสดทายหรอการเปลยนเปนน าตาล (saccharification) ขนตอนนจะใช เอนไซม glucoamylase ยอย dextrin ทอณหภม 55-65 องศาเซลเซยสใหไดน าตาลกลโคสซงยสต

สามารถใชหมกเปนเอทานอลได

กำรหมกเอทำนอลจำกวตถดบประเภทลกโนเซลลโลส วตถดบประเภทลกโนเซลลโลส ไดแก ฟางขาว กากออย ซงขาวโพด และเศษไม เปนตน วตถดบประเภทนมองคประกอบทเปนเซลลโลส เฮมเซลลโลส และลกนน โดยเซลลโลสเปน polymer ของน าตาลกลโคสตอกนเปนสายยาวและอยในรปผลก มลกษณะเปนเสนใยเหนยวและไมละลายน า เฮมเซลลโลสเปน polymer ของน าตาลเพนโทส (pentose) หลายชนดเชน ไซโลส (xylose) แมนโนส (mannose) และอะราบโนส (arabinose) เปนตน สวนลกนนเปนพอลเมอรของ phenylpropane ซงทนตอการยอยสลายอยางมาก ขนตอนในการผลตเอทานอลโดยทวไปจะประกอบดวยการเตรยมวตถดบ การหมก การกลน และการก าจดน า ซงในกรณทวตถดบเปนแปงหรอวตถดบประเภทลกโนเซลลโลสจะตองมขนตอน การยอยเพอเปลยนเปนน าตาลกอนการหมก แผนภาพการผลตเอทานอลโดยใชมนส าปะหลง เปนวตถดบแสดงดงภาพท 1 (กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน, 2549)

7

ภำพท 1 กระบวนการผลตเอทานอลจากมนส าปะหลง

ทมำ : กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (2549)

8

กำรผลตเอทำนอลจำกมนส ำปะหลง (Conventional Process)

สรวทธ (2545) สรปขนตอนการผลตเอทานอลจากมนส าปะหลง ดงน

ข นตอนท 1 กำรเตรยมวตถดบ มนส าปะหลงทผานการแยกเหงาจะถกลางใหสะอาดแลวบด

ใหละเอยดเปนแปงไดวตถดบแปงมนส าปะหลง

ข นตอนท 2 กำรยอยแปง เปนขนตอนการเปลยนแปงใหเปนน าตาลกลโคส เพอใหมสภาพ

เหมาะกบการหมกเอทานอลดวยยสตในขนตอไปโดยวธการยอยแปงอาจใชกรดยอยแปงหรอใช

เอนไซน ซงวธการทใชเอนไซนเพอยอยแปงนนจะไดรบความนยมมากกวาเนองจากสะดวกและ

ประหยดตนทนขนตอนนจะท าการยอย 2 ครงดวยกน

ครงท 1 ยอยแปงเพอท าใหแปงมโมเลกลเลกหรอท าใหเหลว เปนการเตรยมแปง

มนส าปะหลงโดยใชวธการตมเคยวน าแปงส าปะหลงดวยเอนไซมตวท 1 คอ alfa-amylase โดยใช

เคยวรกษาอณหภมทประมาณ100องศาเซลเซยสเปนเวลา2ชวโมง

ครงท 2 ยอยแปงท าใหไดกลโคสหรอยอยแปงใหเปนน าตาล โดยท าใหน าแปงสก กอน

ผสมเอนไซมตวท 2 คอ glucoamylase หรอ beta-amylase เพอยอยแปงสกใหเปนน าตาลกอนเขาส

กระบวนการการหมก

ข นตอนท 3 กระบวนเตรยมหวเช อและกำรหมก การเตรยมหวเชอเพอใหไดเชอจลนทรยท

แขงแรงและมปรมาณมากเพยงพอส าหรบใชในการหมกเมอเตรยมหวเชอพรอมแลว กเขาสขนตอน

การหมก โดยใชเชอยสต Saccaromyces cerevisiae จากนนท าการปรบและควบคมสภาวะของการ

หมกเชนอตราการใหอากาศ อตราการกวน คา pH และอณหภม ใชระยะเวลาการหมก ประมาณ

48 ชม. ท pH 4-5 โดยท าการหมกในถงหมกทไดเตรยมไว และใชเครองควบคมการหมก ยสต

สายพนธนสามารถผลตเอทานอลไดสงและทนตอสภาพแวดลอมทมเอทานไดดกวาสายพนธอน

ข นตอนท 4 กำรกลนเอทำนอล เปนขนตอนการผลตเอทานอลและท าใหบรสทธ เปนการ

แยกเอทานอลทมความเขมขนประมาณรอยละ 8-12 โดยปรมาตรออกจากน าหมกและน าสาโดยการ

กลนล าดบสวนซงสามารถแยกเอทานอลใหบรสทธรอยละ 95.6 โดยปรมาตร แตการน าไปใชเปน

เชอเพลง(แกสโซฮอล) นนจะตองท าใหเอทานอลมความบรสทธไมต ากวารอยละ 99.5 โดยปรมาตร

ซงจ าเปนตองใชเทคนคหรอเทคโนโลยในการกลนเพอแยกน าใหไดเอทานอลทบรสทธม 3วธ คอ

9

1. การดดซบดวย molecular sieve

2. การกลนดวยวธ azeotropic distillation

3. เทคโนโลยทเรยกวา membrane technology

คณสมบตโดยทวไปของกำกมนส ำปะหลงทเหลอจำกกระบวนกำรผลตเอทำนอล

กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน (2549) รายงานวา กากมนส าปะหลงทเหลอจากกระบวนการผลตเอทานอลเปนผลตภณฑทไดจากการรวมกนของกากทเปนวตถดบตงตนซงเปนสวนของกากสาทเปนของแขงกบสวนของของแขงทละลายน าไดในน าสาหลงการกลนแยกเอทานอลแลวท าแหงเพอใหมความชนเหลอประมาณรอยละ 10 ถง 12 ในประเทศสหรฐอเมรกาทมการใชขาวโพดเปนวตถดบในการผลตเอทานอลจะมการผลต DDGS (Dry distillers grains with solubles) ทไดจากการน ากากแหงทเปนของแขงผสมกบสวนของแขงทละลายน าไดเพอใชเลยงสตวโดย DDGS จะเปนแหลงของโปรตนและพลงงานทส าคญส าหรบโคนมและโคเนออกทงเปนแหลงของไฟเบอรและฟอสฟอรสของสตวไมสตวเคยวเอองรวมทงสตวปกและสตวน า ขนตอนการผลต DDGS หรอการผลตกากมนส าปะหลงทเหลอจากกระบวนการผลตเอทานอลจะประกอบดวยการแยกสวนทเปนของเหลวและของแขงออกจากกน โดยเครองปนเหวยงน าสวนทเปนของเหลวทเหลอหลงจากกลนแยกเอทานอลไประเหยเพอท าใหเขมขนขน น าไปผสมกบสวนของแขงแลวท าใหแหง และเยนตวลง โดยรปแบบของผลตภณฑทผลตออกจ าหนายออกสทองตลาดมทงในรปของผงแหงและในรปอดเมด กากเอทานอลทผลตจากมนส าปะหลงจะมปรมาณโปรตนประมาณรอยละ 10 โดยน าหนกแหงซงต ากวา DDGS ทไดจากขาวโพดซงมโปรตนประมาณรอยละ 25 โดยน าหนกแหงองคประกอบทางเคมของ DDGS ทผลตจากขาวโพดและกากมนส าปะหลงทเหลอจากกระบวนการผลตเอทานอลไดแสดงไวในตารางท 1 และตารางท 2

10

ตำรำงท 1 องคประกอบทางเคมของ DDGS (Dry distillers grains with solubles) ทผลตจาก ขาวโพด และจากกากมนส าปะหลงทเหลอจากการผลตเอทานอล

Item As Feed จากขาวโพด จากกากมนส าปะหลง

dry matter (%) 88 91.56

crude protein (%) 26.8 9.61

crude fat (%) 9.7 1.37

crude fiber (%) 7.8 26.34

ADF (%) 13.88 -

NDF (%) 29.56 -

metabolizable energy, kcal/lb 1,633 -

NFE (%) - 40.64

TDN (%) 69.19 72

ash - 13.0

calcium (%) 0.05 0.67

phosphorus (%) 0.71 0.09

ทมา : ดดแปลงจาก Thaler (2002) และ กรมปศสตว (2552)

11

ภำพท 2 ลกษณะของ Dry distillers grains with solubles (DDGS) ทผลตจากขาวโพด ทมำ : Carpenter (2012)

ภำพท 3 ลกษณะของกากมนส าปะหลงทเหลอจากการผลตเอทานอล

12

ทมำ: กรมปศสตว (2552) กำรใชกำกมนส ำปะหลงทเหลอจำกกระบวนกำรผลตเอทำนอลในกำรเล ยงสตว

คณน และสรชย (ม.ป.ป.) ศกษาผลของระดบการใชกากมนส าปะหลงแหงทเหลอจากการ

ผลตเอทานอลในอาหารขนตอสมรรถนะการผลตของโคเนอลกผสมระหวางพนธ พนเมอง x บราห

มน โดยท าการทดลองในโครนเพศผจ านวน 12 ตว น าหนกเฉลย 200 กโลกรม อายประมาณ 1 ป ใช

กากมนส าปะหลงทเหลอจากการผลตเอทานอลผสมในอาหารขน รอยละ 0 รอยละ 25 และ รอยละ

50 สตวทดลองจะไดรบอาหารขนทค านวณใหมโปรตน รอยละ 16 และใหกนในปรมาณ รอยละ

1.5 ของน าหนกตว ใชฟางแหงเปนอาหารหยาบหลก ใหกนแบบเตมทตลอดระยะเวลาการทดลอง

60 วน ผลการทดลองพบวาปรมาณการกนไดทงหมดของกลมทไดรบกากมนส าปะหลงทเหลอ

จากการผลตเอทานอล รอยละ 0, 25 และ50 เทากบ 5.2 5.6 และ 5.1 กโลกรม (วตถแหง)/วน

ตามล าดบ ทง 3 กลมแตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต (p>0.05) ความสามารถในการยอย

ไดของวตถแหงพบวากลมทไดรบกากมนส าปะหลงทเหลอจากการผลตเอทานอล รอยละ 0, 25

และ50 เทากบรอยละ 62.6 64.2 และ 56.7 ตามล าดบ ซงแตกตางกนอยางมนยส าคญยงทางสถต

(P<0.01) เกยวกบอตราการเจรญเตบโตพบวากลมควบคม และกลมทไดรบอาหารทมกากมน

ส าปะหลงทเหลอจากการผลตเอทานอล รอยละ 25 แตกตางกนอยางไมมนยส าคญทางสถต

(p>0.05) ทง 2 กลมมอตราการเจรญเตบโตดกวากลมทไดรบกากมนส าปะหลงทเหลอจากการผลต

เอทานอล รอยละ 50 อยางมนยส าคญยงทางสถต (P<0.01)

กำรเล ยงแพะ

กองอาหารสตว (2552) และ หนงนช (2551) กลาวถงคณสมบตของแพะวา แพะเปนสตวกระเพาะรวมขนาดเลกทมการเลยงดและการจดการงายกวาสตวกระเพาะรวมอนๆ แพะสามารถใหผลผลตไดเรว ไมวาจะเปนเนอหรอนม อกทงเนอและนมยงมลทางในการจ าหนายไดหลายรปแบบการเลยงแพะอาจเลยงเพอการขยายพนธหรอจ าหนายเปนพอแมพนธ แพะเปนสตวเคยวเอองขนาดเลกหากนเกง สามารถกนอาหารไดหลากหลายไมวาจะเปนหญา ไมพม ไมเลอย วชพชโดยเฉพาะกระถนแพะจะมความชอบเปนพเศษ นอกจากนยงอาจใหกนวสดเศษเหลอจากการเกษตร เชนเปลอกและตนขาวโพด เปลอกสบปะรดหรอปลอยใหแทะเลมในทงหญาสาธารณะ หรอใหอาหาร

13

ส าเรจรปไดอกทงเปนสตวททนทานและปรบตวเขากบสภาพแวดลอมไดดสามารถเจรญเตบโตและขยายพนธไดอยางรวดเรว และสรปขอดของการเลยงแพะไวหลายประการเชน

1. แพะเปนสตวเคยวเอองทสามารถปรบตวเขากบสภาพแวดลอมไดดโดยทนทานตอสภาพแวดลอมทไมคอยเหมาะสมกบการเลยงสตวชนดอนไดนอกจากนยงสามารถเลยงรวมกบสตวเคยวเอองชนดอนไดเนองจากมลกษณะนสยของการกนอาหารในระดบสงกวาพนจงไมเปนปญหาเมอปลอยใหหากนทเดยวกนกบโคกระบอ

2. แพะกนอาหารเกงกนไดหลายประเภทรวมทงใบไมและพมไมหรอในพนททม วชพชจงใชแพะในการก าจดวชพชไปดวยในตว

3. ระยะเวลาในการอมทองสนประมาณ 150 วนดงนนจงเพมจ านวนไดรวดเรวกวาโคและกระบอคออยางนอยจะไดลกปละ 2 ครงครงละ 1-2 ตวตอแมพนธ 1 ตว

4. แพะมประสทธภาพสงในการเปลยนแปลงอาหารหยาบคณภาพต าใหเปนผลผลตคอเนอและนมไดด

5. แพะเปนสตวขนาดเลกการลงทนเลยง มมลคานอยกวาสตวใหญจงคนทนไดเรวเหมาะกบเกษตรกรรายยอยทมรายไดนอย

6. การเลยงและการดแลแพะท าไดงายชวยใหเกษตรกรเบาแรงและไมตองใชแรงงานในการเลยงแพะมากนก

7. มความเหมาะสมกบเศรษฐกจของประชาชนทมรายไดนอยในชนบทถาหากเปลยนทศนคตใหนยมการบรโภคมากยงขนแพะกจะเปนสตวทเปนทางเลอกทด

พนธแพะ กองอาหารสตว (2552) กลาวถงแพะทเลยงในประเทศไทยมหลายพนธ เชน

1. แพะพนธพนเมอง สวนใหญมสน าตาลนอกจากนยงมสน าตาลสลบด าหรอสน าตาลด า

และขาวผสมกน มเขาทงตวผและตวเมย ใบหเลกตง น าหนกแรกคลอดประมาณ 1.5 กโลกรมเมอ

โตเตมทมความสงประมาณ 50 เซนตเมตร มน าหนกประมาณ 20 – 25 กโลกรม ใหผลผลตทงเนอ

และนมต า

14

เพศผ เพศเมย ภำพท 4 ลกษณะของแพะพนธพนเมองเพศผและเพศเมย ทมำ: ศนยวจยการผสมเทยมและเทคโนโลยชวภาพราชบร (2554)

2. แพะพนธซาแนนเปนแพะนมทมขนาดใหญใหผลผลตนมสงกวาแพะพนธอนๆ เปนแพะทมสขาวหรอสครม ขนสน หเลก ตงจมกและใบหนามลกษณะตรง ตวผมน าหนกประมาณ 65 – 80 กโลกรม ตวเมยมน าหนกประมาณ 50 – 60 กโลกรม ใหน านมประมาณ 1 – 4 กโลกรมตอตวตอวน

ภำพท 5 ลกษณะของแพะพนธซาแนนเพศผและเพศเมย ทมำ: ศนยศกษาการพฒนาพกลทองอนเนองมาจากพระราชด าร (ม.ป.ป.) 3. แพะพนธแองโกลนเบยนเปนแพะทปรบตวเขากบสภาพแวดลอมในเขตรอนไดดกวา

แพะพนธอนๆ มใบหปรกใหญและยาว จมกงม ขนสน ล าตวมหลายสตงแตสน าตาลจนถงสน าตาล

ด า สเทาหรอสครม แพะพนธแองโกลนเบยนเปนแพะทใหทงเนอและทงน านมเมอโตเตมทตวผ

หนก 65 – 80 กโลกรม ตวเมยหนก 50 – 60 กโลกรม ใหน านมวนละประมาณ 1 – 3 กโลกรม

15

เพศผ เพศเมย ภำพท 6 ลกษณะของแพะพนธแองโกนเบยนเพศผและเพศเมย ทมำ: ศนยวจยการผสมเทยมและเทคโนโลยชวภาพราชบร (2554) 4. แพะพนธบอรเปนแพะเนอขนาดใหญขาสนขนเรยบสนและล าตวมสขาวและมสน าตาลแดงทหวและคอใบหยาวปรกมน าหนกแรกเกด 4 กโลกรมน าหนกหยานม 20 กโลกรมโตเตมทตวผหนกประมาณ 90 กโลกรมตวเมยหนกประมาณ 65 กโลกรม

เพศผ เพศเมย ภำพท 7 ลกษณะของแพะพนธบอรเพศผและเพศเมย ทมำ: หนงนช (2551)

16

รปแบบกำรเล ยงแพะ รปแบบการเลยงแพะในประเทศไทยจ าแนกได 2 รปแบบกวางๆ ดงน 1. การเลยงแพะแบบปลอยแทะเลม เกษตรกรจะปลอยแพะแทะเลมในแปลงถวหรอแปลง

หญาโดยมการเสรมอาหารในลกษณะวตถดบเดยวๆ ตามลกษณะคณภาพของแปลงพชอาหารสตวเชนถาเปนแปลงถวอาหารสตวความเสรมวตถดบอาหารสตวประเภทพลงงานเชนมนเสนแตถาเปนแปลงหญาอาจเสรมในรปอาหารขนหรอกากเนอในเมลดปาลมซงมคณคาใกลเคยงกบสตรอาหารขนการขนแพะในลกษณะนใชอตราการปลอยแทะเลมประมาณ5 ตวตอไรโดยเสรมอาหารขนหรอวตถดบอาหารขนในปรมาณรอยละ 1-1.5 ของน าหนกตวซงจะท าใหแพะมอตรากาเจรญเตบโตประมาณ 60-70 กรม/ตว/วน (กองอาหารสตว, 2552)

ภำพท 8 การเลยงแพะแบบปลอยแทะเลม ทมำ : ส านกงานเกษตรอ าเภอเมองสรนทร (2556) 2. การเลยงแบบขงคอก เกษตรกรสามารถตดพชตระกลถวสดลวนๆมาเลยงแพะในคอกโดยไมมการเสรมอาหารอนๆซงแพะจะมอตราการเจรญเตบโตไดประมาณ 40-50 กรม/ตว/วนแตหากเสรมอาหารขนโปรตนประมาณรอยละ 16 ในปรมาณ 200 กรมตอตวตอวนจะชวยเพมประสทธภาพการเจรญเตบโตเปน 60-65 กรมตอตวตอวนอยางไรกตามการตดหญาสดมาเลยงแพะในคอกโดยการเสรมอาหารขนโปรตนรอยละ 16 ในปรมาณ 500 กรม/ตว/วน หรอประมาณรอยละ

17

2 ของน าหนกตวจะใหผลดกวาการใชพชตระกลถวโดยแพะมอตราการเจรญเตบโตประมาณ 80-90กรม/ตว/วน (กองอาหารสตว, 2552)

ภำพท 9 การเลยงแพะแบบขงคอก ทมำ : หนงนช (2551) อำหำรและกำรใหอำหำรแพะ

ปตนาถ (2547) จ าแนกอาหารของสตวเคยวเอองออกเปน 2 กลมใหญ คออาหารขน(concentrate) และอาหารหยาบ (roughages)

อำหำรขน หมายถงอาหารทมคณคาทางอาหารสงคอมจ านวนโภชนะทยอยไดทงหมด (total digestible nutrient; TDN) สงและมเยอใยต า (ต ากวารอยละ 18 ของน าหนกแหง) ไดแก อาหารจ าพวกเมลดพช หรอผลพลอยไดจากพชและอาหารทมาจากสตวเชน ร า ขาวโพด ขาวฟาง กากเมลดถวตางๆ กากมะพราว เปนตน นอกจากนยงรวมถงอาหารจ าพวกแรธาตและไวตามนตางๆดวย อำหำรหยำบ หมายถงอาหารทมเยอใยเปนสวนประกอบอยเกนกวารอยละ 18 ของน าหนกแหงอาหารหยาบจดเปนอาหารหลกส าหรบสตวเคยวเอองเนองจากนยงรวมถงผลพลอยไดทางการเกษตร เชนฟางขาว ยอดออย ชานออย กากสบปะรด กากมะเขอเทศ เปลอกและตนขาวโพดฝกออน ตนขาวโพดหวานและอนๆ

18

ศนยศกษาการพฒนาพกลทองอนเนองมาจากพระราชด าร (ม.ป.ป.) รายงานวา แพะเปนสตว

เคยวเอองคลายโค แพะมกระเพาะหมกซงอาศยจลนทรยทอยภายในยอยอาหารและสงเคราะห

ไวตามน ดงนนการใหอาหารขนเสรมกควรระมดระวงอยาใหอาหารทมสารตานหรอท าลาย

จลนทรย ในปจจบนการผสมอาหารขนส าหรบแพะ– แกะจ าหนายยงไมแพรหลาย เกษตรกรอาจ

ใชอาหารโคนมผสมส าเรจทมอยในฟารมไปเลยงแพะแทนอาหารขนส าหรบแพะได หรอหาก

ตองการผสมอาหารขนเลยงแพะเองกสามารถท าได ปกตแพะมความตองการอาหารหยาบเชนหญา

สดตางๆในปรมาณวนละประมาณรอยละ 10 ของน าหนกตว และตองการอาหารขนประมาณวนละ

0.5 –1.0 กโลกรม นอกจากนนแพะยงตองการน าและแรธาตเสรมเปนประจ าอกดวย แพะตองการ

น ากนวนละประมาณ 5 – 9 ลตร ความตองการน ามากนอยขนอยกบสภาพตวแพะและภมอากาศ

เกษตรกรทเลยงแพะแบบพนบานมกไมคอยค านงถงเรองการจดหาน าใหแพะกน จงท าใหมปญหา

แพะเจบปวยอยเสมอ ส าหรบแรธาตทใหแพะกนผเลยงจะใชแรธาตกอนส าเรจทมขายอยใหแพะ

กนกไดแตควรค านงดวยวาแรธาตกอนนนไมควรแขงเกนไปทงนเพราะลนของแพะสนกวาลนของ

โคการเลยแรธาตแตละครงจงไดปรมาณทนอย หากจะผสมแรธาตส าหรบเลยงแพะเองกสามารถท า

ไดแตการผสมแรธาตเองมกมปญหาทแรธาตไมเปนกอนจงท าใหสนเปลองเพราะจะหกทงมาก

หนงนช (2551) กลาววา อาหารหยาบส าหรบแพะนน มแหลงทมาของพชอาหารสตวทใชใน

การเลยงแพะมอย 2 แหลง คอการปลอยแพะเขาแทะเลมในแปลงหญาธรรมชาตซงเปนวธทนยม

ของเกษตรกรทเลยงแพะแบบปลอยเลยงเปนฝงใหหากนเอง แตแปลงหญาแบบนถอวามคณภาพต า

เนองจากมพชและหญาหลายชนดทขนปะปนกนไปไมเปนระเบยบ สวนแหลงทมาของอาหาร

หยาบอกแหลงหนงคอแปลงหญาปลกซงเปนแปลงหญาทเกษตรกรจดหาพนทในการปลกหญาขน

เองท าใหมความสะดวกในการควบคมคณภาพของแปลงหญาไดโดยการเลอกชนดของหญาทม

คณคามความนากนสง เชนหญาเนเปยร หญากนน หญาขน หญาซกแนล เปนตน นอกจากน

เกษตรกรยงสามารถเพมคณคาของแปลงหญาได โดยการปลกหญาผสมกบการปลกพชตระกลถว

เชน ถวสไตโล ถวเซอราโตร ถวลาย เปนตน รวมถงควรมการจดการแปลงหญาใหมอายการใชงาน

ไดนานโดยการจดพนทใหแพะลงแทะเลมใหเปนสดสวนหรอจะถนอมแปลงหญาไวโดยการตด

หญามาใหแพะกนในคอกกได แพะเปนสตวทมความสามารถในการแทะเลมเกงและจะกนหญาได

19

เกอบทงหมดทกสวนของตนหญาและตนไมอนๆท าใหตนหญาและแปลงหญาทปลอยใหแพะลง

แทะเลมนนอาจจะมอายการใชงานสนลง

Pennsylvania State University (2012) รายงานวา แพะในแตละชวงอายนนจะมความตองการโภชนะทแตกตางกนออกไป เชน แพะทมอายนอยจะมความตองการโปรตนในการเจรญเตบโตสงกวาแพะทมอายมาก หรอในแพะพอแมพนธกตองการโภชนะ แรธาตและไวตามนเพอใชในการสบพนธมากกวาแพะรนหรอแพะขน ดงนนในการเลยงแพะจงควรศกษาความตองการโภชนะของแพะในแตละชวงอาย เพอใหแพะไดรบสารอาหารทเพยงพอและตรงตามความตองการของรางกาย ซงความตองการปรมาณอาหารและโภชนะของแพะระยะตางๆ แสดงไวในตารางท 2 ตำรำงท 2 ความตองการปรมาณอาหารและโภชนะส าหรบแพะระยะตางๆ

Nutrient

Young Goats 1 Does (36 kg) Buck (36-54 kg) Weanling

(14 kg) Yearling (27 kg)

Dry (Pregnant)

Lactating Avg. Milk High Milk

Daily Feed, (kg)

0.9 1.4 2 2 2.3 2.3

TDN, (%)

68 65 60 60 65 60

Protein, (%)

14 12 10 11 14 11

Calcium, (%)

0.6 0.4 0.4 0.4 0.6 0.4

Phosphorus, (%)

0.3 0.2 0.2 0.2 0.3 0.2

Nutrient requirements of goats. 1981. National Research Council. 1 Expected weight gain 0.200 kg / day.

ทมา : ดดแปลงจาก Luginbuhl and Poore (1998)

20

บทท 3

เน อหำกำรวจย วธกำรด ำเนนกำรวจย

อปกรณในกำรทดลอง

1. คอกทดลองยกพน จ านวน 12 คอก ประกอบจากไมขนาด 1.5 x 2 ตารางเมตร ตอคอก

สง 1.2 เมตร ภาย ในคอกแตละคอกมทใหอาหารขน อาหารหยาบ และน า

2. วตถดบอาหารสตวทใชในการผสมอาหารขนส าหรบแพะเนอขน เชน กากมนส าปะหลงท

เหลอจากกระบวนการผลตเอทานอล (กากเอทานอล) กากถวเหลอง ร าละเอยด กากเนอในเมลด

ปาลม ไดแคลเซยม-ฟอสเฟต หนปนปน และพรมกซ

3. สตวทดลอง ใชแพะหยานมลกผสมระหวางพนธแองโกนเบยน และพนธบอร ระดบ

สายเลอด 75 : 25 จ านวน 24 ตว น าหนกเรมตนเฉลย 11.9 กโลกรม

4. เครองผสมอาหาร

5. เครองชงขนาด 60 20 และ 2 กโลกรม ส าหรบชงแพะและอาหารแพะ

วธกำรทดลอง

แบงการทดลองออกเปน 2 การทดลอง ดงน

กำรทดลองท 1 หาองคประกอบทางเคมของกากมนส าปะหลงทเหลอจากกระบวนการผลต

เอทานอล (กากเอทานอล) โดยสมตวอยางกากเอทานอล จากลานตากมาวเคราะหหาองคประกอบ

ทางเคมโดยวธ Proximate analysis (กมลทพย, 2554) โดยวเคราะหหาปรมาณวตถแหง ความชน

ไขมน โปรตน เยอใย เถาทละลายในกรด เถาทไมละลายในกรด แคลเซยม และฟอสฟอรส

กำรทดลองท 2 ศกษาผลของการใชกากเอทานอล ในสตรอาหารขนแพะเนอขน ดงน

แผนกำรทดลอง ใชแผนการทดลองแบบสมสมบรณในบลอก ( randomized complete

block design ) ประกอบไปดวย 4 กลมทดลอง จ านวน 3 ซ า ( 3 block) 1 หนวยทดลอง

ประกอบดวยแพะ 2 ตวเลยงในคอกเดยวกน จดแพะทมความสม าเสมอกนจ านวน 8 ตว

อยใน block เดยวกน แตละ block จะไดรบการสมครบทกกลมทดลอง (treatment)

21

กลมทดลอง 4 กลม ประกอบดวย

กลมท 1 ไมใชกากเอทานอลในสตรอาหาร (กลมควบคม)

กลมท 2 ใชกากเอทานอล รอยละ 20

กลมท 3 ใชกากเอทานอล รอยละ 30

กลมท 4 ใชกากเอทานอล รอยละ 40

กำรใหอำหำรแพะ จะใหอาหารทดลองแตละสตรแบบใหกนเตมท โดยจะใหกน 2 มอ

เชา-เยน สวนอาหารหยาบเปนหญากนนหมกตดทอายประมาณ 60 วน ใหกนแบบเตมท

ลกษณะทศกษำ ลกษณะทศกษาตลอดการทดลอง ประกอบดวย

1. ปรมาณการกนได (feed intake) หนวยเปน กโลกรม

2. อตราการเจรญเตบโต (average daily gain, ADG) หนวยเปน กรมตอวน

3. อตราการแลกเปลยนอาหาร (feed conversion ratio, FCR) คอปรมาณอาหารทกนตอน าหนกตวทเพมขน 4. ประสทธภาพการเปลยนอาหาร (feed efficiency) คอน าหนกตวทเพมขนตอปรมาณอาหารทกน 1 กโลกรม 5. ตนทนคาอาหารตอน าหนกตวทเพมขน (feed cost per gain, FCG) หนวยเปนบาทตอกโลกรม

วธกำรเกบขอมล

1. ชงน าหนกแพะทก 15 วน

2. ชงน าหนกอาหารทแพะกนตลอด 15 วน ชงในวนเดยวกบทชงน าหนกตว

กำรวเครำะหขอมล

ใชการวเคราะหความแปรปรวน (analysis of variance) และเปรยบเทยบความแตกตางระหวาง

กลมทดลองโดยวธ Duncan's new multiple range test

สถำนทท ำกำรวจย ฟารมปศสตว สาขาวชาสตวศาสตร คณะเกษตรศาสตรและทรพยากรธรรมชาต มหาวทยาลย เทคโนโลยราชมงคลตะวนออก วทยาเขตบางพระ

22

บทท 4 ผลกำรวจยและขอวจำรณ

องคประกอบทำงเคมของกำกมนส ำปะหลงทเหลอจำกกำรผลตเอทำนอล (กำกเอทำนอล)

จากการสมตวอยางกากเอทานอล น าไปวเคราะหหาองคประกอบทางเคมโดยวธ Proximate

analysis ไดผลจากการวเคราะหดงแสดงในตารางท 3

ตำรำงท 3 องคประกอบทางเคมของกากเอทานอล

รำยกำรทวเครำะห ปรมำณ (as fed basis)

รำยกำรทวเครำะห ปรมำณ (as fed basis)

ความชน (%) 8.53 Nitrogen free Extract: NFE (%)

49.28

วตถแหง (%) 91.47 เถา (%) 13.40 โปรตน (%) 7.27 เถาทละลายในกรด (%) 8.57 ไขมน (%) 2.61 เถาทไมละลายในกรด (%) 4.83 เยอใย (%) 18.91 แคลเซยม (%) 1.83 โภชนะทยอยไดทงหมด: TDN (%)

72 ฟอสฟอรส (%) 0.24

สวนผสมในสตรอำหำรทใชในกำรทดลอง

อาหารทใชในการทดลองทง 4 สตร มระดบของกากเอทานอลเปนสวนผสมในระดบรอยละ 0

20 30 และ 40 ทกสตรมระดบโปรตนเทากน รายละเอยดของสตรอาหารทดลองแสดงใน ตาราง

ท 4

23

ตำรำงท 4 สตรอาหารทดลอง 4 สตร ทมกากเอทานอลระดบตางๆเปนสวนผสม

วตถดบ สตรท 1 สตรท 2 สตรท 3 สตรท 4 ขาวโพดบด (กก.) 45 30 20 10 กากน าตาล (กก.) 5 5 5 5 กากเอทานอล (กก.) 0 20 30 40 ร าละเอยด (กก.) 10 10 10 10 กากปาลม (กก.) 31.74 26.32 27.12 27.85 กากถวเหลอง (กก.) 6.29 6.98 6.28 5.62 Premix (กก.) 0.25 0.25 0.25 0.25 DCP (กก.) 0 0.33 0.44 0.54 หนปน (กก.) 1.22 0.66 0.44 0.24 เกลอ (กก.) 0.5 0.5 0.5 0.5 รวม (กก.) 100 100 100 100 ราคา/กก. 8.57 7.18 6.83 6.61 จำกกำรค ำนวณ โปรตน (%) 14 14 14 14 แคลเซยม (%) 65 64 65 66 ฟอสฟอรส (%) 50 50 50 50 TDN (%) 76.25 74.73 73.83 72.91

สมรรถภำพกำรผลตของแพะเน อขน

สมรรถภาพการผลตของแพะเนอขนจากการเลยงดวยอาหารขนทมกากเอทานอลระดบตางๆ

เปนสวนผสม แสดงในตารางท 5

24

ตำรำงท 5 ผลของการใชกากเอทานอลระดบตางๆในอาหารขนตอสมรรถภาพการผลต

ของแพะเนอขนตลอดการทดลอง

ลกษณะทศกษา ระดบของกากเอทานอลในอาหารขน

0 % 20% 30% 40% จ านวนแพะทดลอง (ตว) 6 6 6 6 ระยะเวลาการทดลอง 45 45 45 45

น าหนกเรมตนทดลอง (กโลกรม) 11.37 11.93 12.6 11.53 น าหนกเมอสนสดการทดลอง (กโลกรม) 16.83 18.27 19.43 17.8 ปรมาณอาหารทกน/ตว/วน (กรม) 1 ปรมาณอาหารทกนตลอดการทดลอง (กโลกรม)

479ข 21.57ข

502ข 22.63ข

522กข 23.50กข

596ก 26.84ก

อตราการเจรญเตบโต (กรม/วน) 2 121.33ค 140.89ข 151.78ก 139.33ข อตราการเปลยนอาหารเปนน าหนกตว 1 3.95กข 3.57ขค 3.44ค 4.28ก ประสทธภาพการเปลยนอาหาร 1 0.26กข 0.28ขค 0.29ค 0.23ก

ตนทนคาอาหารตอน าหนกทเพมขน 1 กโลกรม (บาท) 1

33.85ก

25.63ขค

23.50ค

28.29ข

หมำยเหต 1 คาเฉลยในแตละแถวนอนทมอกษรตวหนงรวมกนก ากบอย จะแสดงความแตกตางกน อยางไมมนยส าคญทางสถต (p>0.05) 2 คาเฉลยในแตละแถวนอนทมอกษรก ากบตางกน จะแสดงความแตกตางกนอยางม นยส าคญทางสถต (p<0.05)

ปรมำณอำหำรทกน (feed intake) ศกษาปรมาณอาหารทแพะกนทงปรมาณทกนตลอดการ

ทดลอง และปรมาณอาหารทกนเฉลยตอวน จากการทดลองพบวาแพะจะกนอาหารเพมมากขน

ตามระดบของกากเอทานอลทเพมขนในอาหารขน โดยแพะทเลยงดวยอาหารทมกากเอทานอลเปน

สวนผสม รอยละ 40 จะกนอาหารมากกวากลมควบคมและกลมทเลยงดวยอาหารทมกากเอทานอล

เปนสวนผสม รอยละ 20 อยางมนยส าคญทางสถต(p<0.05) แตแตกตางจากกลมทมกากเอทานอล

เปนสวนผสม รอยละ 30 อยางไมมนยส าคญทางสถต(p>0.05) ทงนอาจเปนเพราะกากเอทานอลม

25

โภชนะทยอยไดต ากวาขาวโพด ประกอบกบกากเอทานอลทน ามาใชในการทดลองไดมาจากลาน

ตากธรรมชาตซงเปนลานดนท าใหมดนทรายปะปนมาดวย จากการตรวจหาปรมาณดนทรายท

ปะปนอยในอาหารขนทมกากเอทานอลเปนสวนผสม รอยละ 20 30 และ 40 พบดนทราย รอยละ

0.83 1.40 และ 1.95 ตามล าดบ ดงนนเพอใหไดรบสารอาหารและพลงงานทเพยงพอตอความ

ตองการของรางกายจงเปนเหตผลทท าใหแพะทดลองตองกนอาหารเพมขน

อตรำกำรเจรญเตบโต (average daily weight gain) จากการทดลองพบวาแพะกลมทไดรบ

อาหารขนทมกากเอทานอลเปนสวนผสม รอยละ 30 มอตราการเจรญเตบสงกวาอก 3 กลมทดลอง

อยางมนยส าคญทางสถต (P<0.05) รองลงมาคอกลมทไดรบอาหารขนทมกากเอทานอลเปน

สวนผสม รอยละ 20 และ 40 เปอรเซนต ซงสงกวากลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถต (P<0.05)

จากผลการทดลองท าใหทราบวาการใชกากเอทานอลเปนสวนผสมในอาหารขน ท าใหอตราการ

เจรญเตบโตของแพะทดลองดกวาการใหอาหารกลมควบคม ทงนอาจเนองมาจากกากเอทานอลม

เซลลยสตทตายแลวซงเปนแหลงของโปรตนและกรดอะมโนทจ าเปนตอรางกาย อกทงยงมกลน

หมกทแพะชอบกนซงสอดคลองกบปรมาณอาหารทแพะกนเพมขนเมอมกากเอทานอลเพมสงขน

ในสตรอาหาร เมอแพะกนอาหารทมกากเอทานอลเปนสวนผสมกจะท าใหรางกายสามารถยอยและ

ดดซมไปใชไดเรว สงผลใหแพะมอตราการเจรญเตบโตดกวากลมไดรบอาหารกลมควบคม

อตรำกำรแลกเปลยนอำหำร (feed conversion ratio) ประเมนจากปรมาณอาหารทแพะกน

ทงหมดตอน าหนกตวทเพมขนตลอดการทดลอง พบวาอตราการแลกเปลยนอาหารเปนน าหนกตว

ของแพะกลมทเลยงดวยอาหารขนทมกากเอทานอลเปนสวนผสม รอยละ 30 ดทสด โดยมคาเฉลย

3.44 ซงดกวากลมควบคมและกลมทมกากเอทานอลเปนสวนผสม รอยละ 40 อยางมนยส าคญทาง

สถต (p<0.05) ทง 2 กลมมคาเฉลย 3.95 และ 4.28 ตามล าดบ

ประสทธภำพกำรแลกเปลยนอำหำร (feed efficiency) ประเมนจากน าหนกทเพมขนตออาหาร

ทแพะกน 1 กโลกรม ผลของประสทธภาพการแลกเปลยนอาหารจะสอดคลองกบอตราการเปลยน

อาหาร กลาวคอประสทธภาพการแลกเปลยนอาหารของแพะกลมทเลยงดวยอาหารขนทมกากเอทา

นอลเปนสวนผสม รอยละ 30 มประสทธภาพดทสดเทากบ 0.29 ซงดกวากลมควบคม (0.26) และ

กลมทมกากเอทานอลเปนสวนผสม รอยละ 40 (0.23) อยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05)

26

ตนทนคำอำหำรตอน ำหนกทเพมข น 1 กโลกรม ประเมนจากอตราการเปลยนอาหารคณกบ

ราคาอาหารทดลอง 1 กโลกรม จากการค านวณพบวาตนทนคาอาหารของแพะกลมทเลยงดวย

อาหารขนทมกากเอทานอลเปนสวนผสม รอยละ 30 มตนทนคาอาหารต าสด เทากบ 23.50 บาท

ซงต ากวากลมควบคม และกลมทมกากเอทานอลเปนสวนผสม รอยละ 40 ซงมตนทนคาอาหาร

เฉลย 33.85 และ 28.29 บาท อยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05) การจากพจารณาภาพรวมของการ

ใชกากเอทานอลเปนสวนผสมในอาหารพบวาอาหารทดลองทกสตรทมกากเอทานอลเปนสวนผสม

มตนทนคาอาหารตอน าหนกทเพมขน 1 กโลกรม ต ากวากลมควบคมอยางมนยส าคญทางสถต

(p<0.05) ซงในสถานการณของราคาวตถดบในขณะนนสามารถใชเปนเกณฑในการตดสนใจไดวา

มความเหมาะอยางยงทจะใชกากเอทานอลทดแทนการใชขาวโพดบดและกากปาลมในสตรอาหาร

แพะ ซงจะไดประโยชนทงการลดตนทนการผลต และการบรหารจดการกากเอทานอลไมใหเนาเสย

เปนปญหาตอสงแวดลอมตอไป

27

บทท 5 สรปผลกำรวจยและขอเสนอแนะ

สรปผลกำรวจย

ผลการทดลองใชกากมนส าปะหลงทเหลอจากขบวนการผลตเอทานอล(กากเอทานอล) ในสตรอาหารขนตอสมรรถภาพการผลตของแพะเนอขน สรปผลไดดงน

1. การใชกากเอทานอลในอาหารขนแพะเนออตรารอยละ 20 30 และ 40 จะท าใหอตราการเจรญเตบโตและตนทนคาอาหารตอการเพมน าหนก 1 กโลกรม ดกวากลมควบคมทมขาวโพดเปนแหลงอาหารพลงงานอยางมนยส าคญทางสถต (p<0.05)

2. สามารถใชกากเอทานอลในอาหารขนแพะเนอขนไดถงรอยละ 40 โดยไมมผลกระทบตอสขภาพของแพะ

3. กากเอทานอลทเสรมลงไปในอาหารขนท าใหแพะการกนอาหารไดมากขน ตามการเพมขนของกากเอทานอล จากการทดลองนมการใชกากเอทานอล อตรารอยละ 0 20 30 และ 40 พบวาปรมาณการกนอาหารของแพะตลอดการทดลองมคาเฉลยเปน 21.57 22.63 23.50 และ 26.84 กโลกรม ตามล าดบ

4. ผลการทดลองพบวาการใชกากเอทานอลในอาหารขน รอยละ 30 มความเหมาะสมทสดเนองจากจะท าใหแพะเนอม อตราการเจรญเตบโต อตราการแลกเปลยนอาหาร ประสทธภาพการแลกเปลยนอาหาร และตนทนคาอาหารตอน าหนกทเพมขน 1 กโลกรม ดทสด

ขอเสนอแนะ

จากการวเคราะหองคประกอบทางโภชนะของกากเอทานอลพบวามคณคาทางอาหารเพยง

พอทจะใชผสมในอาหารขนส าหรบเลยงแพะเนอขนไดเปนอยางด ซงผลการทดลองแสดงใหเหน

วาการผสมกากเอทานอลในอาหารขนท าใหอาหารมความนากนเพมขน แพะกนอาหารไดมากขน

เจรญเตบโตดขน ตนทนคาอาหารลดลง เนองจากกากเอทานอลเปนกากทเหลอจากการผลต

แอลกอฮอลจงมราคาถกมากเมอเปรยบเทยบกบวตถดบอาหารสตวตวอนๆทมคณคาทางอาหาร

ใกลเคยงกน ขอควรพจารณาในการใชกากเอทานอลผสมอาหารสตวคอในกากเอทานอลจะมเศษ

ดนทรายปะปนมาดวย เนองจากลานทตากกากเอทานอลมกเปนลานดนขนาดใหญ หากมการสราง

28

ลานตากกากเอทานอลเปนลานคอนกรตจะท าใหการปนเปอนดนทรายลดนอย และอาจสามารถเพม

ระดบการใชไดเกนกวา รอยละ 30 สงผลใหตนทนคาอาหารสามารถลดลงไปไดอก

29

บรรณำนกรม

กรมปศสตว กระทรวงเกษตรและสหกรณ. 2552. การวเคราะหองคประกอบทางเคมของกากมน

ส าปะหลงทเหลอจากการผลตเอทานอล. แหลงทมา http://www.thaicattle.net/webboard/

index.php?topic =6034.0

กรมพฒนาพลงงานทดแทนและอนรกษพลงงาน. 2549. การน าของเสยจากการผลตเอทานอลมา

ใชประโยชนเพอเพมมลคา. สถาบนคนควาและพฒนาผลตผลทางการเกษตรและ

อตสาหกรรมเกษตร, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. กรงเทพฯ

กองอาหารสตว. 2552. เทคโนโลยการเลยงแพะเนอ. กรมปศสตว, กระทรวงเกษตรและสหกรณ.

กรงเทพฯ.

คณน บรรณกจ และสรชย อาจกลา. ม.ป.ป.. ผลของระดบการใชกากมนส าปะหลงแหงทเหลอ

หลงจากการผลตเอทานอล (DDGS, กากสาเหลา) ในอาหารขนตอสมรรถนะการผลตของโค

เนอพนธ พนเมอง x บราหมน. แหลงทมา http://www.research.reru.ac.th/project/data/ดร.

คณน.pdf, 9 กมภาพนธ 2555.

วรชย อาจหาญ. 2552. การพฒนากระบวนผลตวตถดบจากมนส าปะหลงส าหรบอตสาหกรรม

เอทานอล. ภาคศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว, มหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร.

นครราชสมา.

ปตนาถ หนเสน. 2547. การใชกากมนส าปะหลงเปนวตถดบแหลงพลงงานในอาหารขนตอการให

ผลผลตของโคนมลกผสมพนธโฮลสไตนฟรเชยน. วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลย

เทคโนโลยสรนาร. นครราชสมา.

ศนยวจยการผสมเทยมและเทคโนโลยชวภาพราชบร. 2554. พอพนธผสมเทยม กรมปศสตว. แหลงทมา http:// www.dld.go.th/airc_rri/th/index.php?option=com

_content&view=article&id=99 27 กนยายน 2554.

ศนยศกษาการพฒนาพกลทองอนเนองมาจากพระราชด าร. ม.ป.ป.. คมอการเลยงแพะส าหรบ

เกษตรกร. แหลงทมา http://www.samakomrayong-dapta.org/infor/teart%20lamb.pdf

8 มนาคม 2555.

30

ส านกงานเกษตรอ าเภอเมองสรนทร. 2556. การเลยงแพะ. แหลงทมา http://muang.kaset-

surin.com/?p=296 2 เมษายน 2556

สรวทธ เสยมภกด. 2545. พลงงานทดแทน เอทานอลและไบโอดเซล. เอกสาร “นวตกรรม

พลงงานทดแทนไทย”. แหลงทมา http://www.vcharkarn.com/varticle/38199, 28 พฤษภาคม

2555.

สดใจ สนาสวน, ยรรยง สมบตวชาธร, สรมา ธนพงศพพฒน, คนางค ดวงมณ และเสาวนตย วรดษฐ. 2554. รายงานผลการศกษาสนคาเกษตรประเภทมนส าปะหลง. ส านกงานคณะกรรมการก ากบการซอขายสนคาเกษตรลวงหนา, กระทรวงพานชย. กรงเทพฯ.

หนงนช สายปน. 2551. เอกสารประกอบการเรยนการสอนรายวชาการผลตแพะ. คณะวทยาศาสตร, มหาวทยาลยรามค าแหง. กรงเทพฯ.

Carpenter, D. 2010. Corn Distillers Dried Grans – DDGS. . Available Source:

http://www.alibaba.com/productfree/113654482/Corn_Distillers_Dried_Grans_DDGs.html, 4 April 2012.

Luginbuhl, J.M. and M. H. Poore. 1998. Nutrition of Meat Goats. Available Source:

http://www.cals. ncsu. edu/an_sci/extension/animal/meatgoat/MGNutr.html, 16 February 2012.

Pennsylvania State University. 2012. Meat Goat Production. Available Source: http://pubs.cas. psu.edu/ FreePubs/pdfs/ua340.pdf, 2 May 2012.

Thaler, B. 2002. Use of Distillers Dried Grains With Solubles (DDGS) in Swine Diets. College of Agriculture & Biological Science, South Dakota State University. Available Source:

http://www.sdstate.edu/vs/extension/upload/ExEx2035-DDGS-in-Swine-Diets.pdf, 2 May 2012.

31

ภำคผนวก

32

ตำรำงผนวกท 1 การวเคราะหความแปรปรวนของปรมาณอาหารทกน/ตว/วน

Source DF SS MS F-Value Pr > F

TRT 3 0.01707000 0.00569000 6.69 0.0243

REP 2 0.00090117 0.00045058 0.53 0.6140

Error 6 0.00510350 0.00085058 C.V. = 5.58

ตำรำงผนวกท 2 การวเคราะหความแปรปรวนของปรมาณอาหารทกนตลอดการทดลอง

Source DF SS MS F-Value Pr > F

TRT 3 34.39298492 11.46432831 6.74 0.0239 REP 2 1.85594217 0.92797108 0.55 0.6059 Error 6 10.20961983 1.70160331

C.V. = 5.54

ตำรำงผนวกท 3 การวเคราะหความแปรปรวนของอตราการเจรญเตบโต/ตว/วน

Source DF SS MS F-Value Pr > F TRT 3 0.00176700 0.00058900 12.42 0.0055 REP 2 0.00030417 0.00015208 3.21 0.1129 Error 6 0.00028450 0.00004742

C.V. = 5.00

33

ตำรำงผนวกท 4 การวเคราะหความแปรปรวนของอตราการเปลยนอาหารเปนน าหนกตว

Source DF SS MS F-Value Pr > F

TRT 3 1.32953333 0.44317778 8.68 0.0133 REP 2 0.09465000 0.04732500 0.93 0.4460 Error 6 0.30641667 0.05106944 C.V. = 5.93 ตำรำงผนวกท 5 การวเคราะหความแปรปรวนของประสทธภาพการเปลยนอาหาร Source DF SS M S F-Value Pr > F

TRT 3 0.00576667 0.00192222 10.65 0.0081 REP 2 0.00065000 0.00032500 1.80 0.2441 Error 6 0.00108333 0.00018056

C.V.= 5.07 ตำรำงผนวกท 6 การวเคราะหความแปรปรวนของตนทนคาอาหารตอน าหนกทเพมขน 1 กโลกรม

Source DF SS MS F- Value Pr > F

TRT 3 180.46596667 60.15532222 24.25 0.0009 REP 2 5.46541667 2.73270833 1.10 0.3914 Error 6 14.88678333 2.48113056 C.V.= 5.66

34

ภำพผนวกท 1 กากมนส าปะหลงทเหลอจากการผลตเอทานอลทลานตาก ต.เขาหนซอน จ.ฉะเชงเทรา

ภำพผนวกท 2 การตากกากมนส าปะหลงทเหลอจากการผลตเอทานอลจะใชเวลาประมาณ 3 วน

35

ภำพผนวกท 3 กากมนส าปะหลงทเหลอจากการผลตเอทานอลทแหงแลวพรอมน ามา เปนอาหารสตว

ภำพผนวกท 4 หญากนนอาย 60 วน พรอมน ามาหมกเปนอาหารหยาบส าหรบแพะทดลอง

36

ภำพผนวกท 5 แพะหยานมลกผสมพนธแองโกนเบยน x บอร ทใชในการทดลอง

ภำพผนวกท 6 สภาพคอกทดลองแพะเนอขน