"InForex"#33: Dagidici azadliq

Azərbaycanda ilk və tək!

İn Forex 11 (33) / noyabr, 2012

səh

.34

Noyabr ayı üçün proqnozlar

Dağıdıcı azadlıq

u,x ao ğ an cy laal rın xo iı ll aa s n er tu !J

Ekspert rəyləri .............................7

İşimoku analizi.............................56

Dalğa analizi................................47Kompleks texanaliz......................52

səh. 17

səh.30

Düz yolgöstərən əyri

“Dalğalarməni aldatdı”

səh. 10

“Külək əsəndə

heç vaxt

almıram”

səh

. 12

Meymunabənzərtreyderlər

səh. 20

Trendi tutmaq üçün kombinasiya

səh.13

Balansın“magiya”sıAz qoyan çox itirir


30MÜNDƏR İCAT2

www.inforex.az(012) 4375323, 4367844

7-də.........................................Payız korreksiyası. Bazardakı vəziyyətlə bağlıekspert şərhləri

9-da.........................................Varlanmağa qoymayan 8 səbəb10-da.......................................“Dalğalar məni aldatdı”. Treyder başına

gələnləri danışır

12-də.......................................Balansın magiyası. Niyə az qoyan çox itirir?

13-də.......................................Trendi tutmaq üçün kombinasiya17-də.......................................Meymunabənzər treyderlər. Gör, sən də

onlardansanmı?

18-də.......................................Parabolik skalpinq20-də.......................................“Külək əsəndə heç vaxt almıram”.

Treyderlə müsahibə

23-də........................................Dəniz atı. Min və trendin istiqamətində üz!

26-da........................................“Yapon şamları”nın mənfi cəhətləri27-də........................................ Dəqiq hədəf. Treyder üçün snayper nişangahı

30-da........................................Düz yol göstərən əyri. Ticarətinizin

effektivliyini ölçməyin ən doğru yolu

34-də.........................................Dağıdıcı azadlıq36-da.........................................“Mürrey kvadratı”38-də.........................................Forex vs Fond bazarı. Hansı daha sərfəlidir?

40-da.........................................Mikrohərəkətlər. Qrafik mikroskop altında!

45-də.........................................45 dərəcənin gücü. Və ya hansı trend xətti

daha yaxşı işləyir?

47-də.........................................Elliot Dalğalarının Analizi52-də.........................................Kompleks texanaliz56-da.........................................İşimoku əsasında analiz60-da.........................................Kitab rəfi

Oxuyacaqsınız:

Jurnalı forumda müzakirə et

http://inforex.az/forum_new/viewforum.php?f=23&sid=985eaf393f1d88c8f64b3370a69cca35


REDAKTORDAN Oxucuya

www.inforex.az(012) 4375323, 4367844

3


Niyə belə olur? Çünki “pulpul gətirir”?

Mən öz fikirlərimi bölüşməkistəyirəm.

Pulu az olan insan pu-

lunu artırmağa, pulu çox

olan isə qoruyub saxla-

mağa çalışır. Bu, aksiomdur.Bu haqda digər fikirləri Qafarİmanverdiyevin yazısında(“Riskin Psixologiyası”) daoxuya bilərsiniz. Ona görə dəpulu çox olan insan ağır vəsamballı davranır, hər qazan-maq ehtimalına baş vurmur.Obrazlı desək, kilkəyə qar-maq atmır, qızıl balığı gö-zləyir.

Pulu az olan isə əksinə, çır-pınır, vurnuxur, hər bir qazancşansından faydalanmağaçalışır. Onun üçün kilkə dəbalıqdır. Buna görə heç ol-masa kilkəni tutmaq üçünbütün günü qarmaq atır.Nəticədə yanından keçənqızıl balıqları tutmağa artıqimkanı qalmır.

Onlar balıqçı deyillər. “Yabəxt” deyib, suya qarmaqatanlardır. Onlar qarmaq at-dıqları yerdə suyun altındanələrin olduğunu bilmilər.Böyük ehtimalla, orada heçbalıq da yoxdur. Təsadüfən

haradansa azıb gəlmiş bir

kilkə onların qarmağına

düşəndə isə bunu qələbə

sayıb, düz yolda olduqlarını

zənn edirlər. Və növbəti kilkəüçün özlərini oda-közə vura-caqlar. Əsl balıqçılar isə buzaman kənarda qızılbalıqlarını nuş edəcək.

Bu kilkə ovçularınınpsixoloji portretilə jurnalımızınbu sayında dərc olunan“Meymunabənzər treyder-

lər” yazsında tanış olabilərsiniz. Əmin olun ki, siz dəonlardan biri deyilsiniz. Bunaəmin olmağın doğru metod-larından biri ilə “Düz yol

göstərən əyri” yazısındatanış ola bilərsiniz.

Bəs onlardan biriolduğunuzu görsəniz necə?..Onda psixologiyanızın sizəproblem yaradan tərəflərininüzərində ciddi işləmək lazımgələcək. Biz bu mövzuyahəmişə toxunuruq və toxu-nacağıq.

Zövqlü və faydalı müta-

liələr!

Kilkəyəqarmaq atanlar

İlqar Vəliyev, Layihənin rəhbəri

Pulu çox olan

insan ağır və samballı

davranır, hər qazan-

maq ehtimalına baş

vurmur. Obrazlı desək,

kilkəyə qarmaq atmır,

qızıl balığı gözləyir.

Pulu az olan isə

əksinə, çırpınır, vur-

nuxur, hər bir qazanc

şansından faydalan-

mağa çalışır. Onun

üçün kilkə də balıqdır.

Buna görə heç olmasa

kilkəni tutmaq üçün

bütün günü qarmaq

atır. Nəticədə yanından

keçən qızıl balıqları tut-

mağa artıq imkanı

qalmır.

Bu sayımızda oxuyacağınız bir yazıda (“Balansın

magiyası”) maraqlı araşdırmanın nəticələri əks

olunub. Orada göstərilir ki, treyderin hesabındakı

pulun həcmi onun davranışlarına və hesabının artımına

təsir göstərir. Başqa sözlə, hesabın artması elə hesabın

özündən – yəni miqdarından asılıdır. Kimin ki hesabında

pul çoxdur, onun gəlirli əməliyyatlarının sayı da çox olur.



REK LAM4

www.inforex.az(012) 4375323, 4367844 Jurnalı forumda müzakirə et

Ona görə ki, bu cür şərtlər yalnız bizdədir:

C.Cabbarlı, 44, Caspian Plaza



P U L D Ü N YA S I Nələr olur

www.inforex.az(012) 4375323, 4367844

5

“Panama ölkədaxili val-

yuta sistemində arvo-

nun istifadəsini qa-

nuniləş- dirmək istəyir”. Bu

barədə Almaniya kansleri An-

gela Merkellə görüşdə

Panama prezidenti Rikardo

Martinelli bildirib.

Martinelli ölkədə avronun tət-biqinə dair ətraflı məlumat ver-məsə də, Alman iqtisadiyyatıvə avrozonaya olan etimadınıifadə edib. Onun sözlərinəgörə, maliyyə böhranı tezlikləbaşa çatacaq.

Qeyd edək ki, LatınAmerikasında sürətli inkişafınagörə seçilən Panama iqti-sadiyyatında dollar faktikiolaraq əsas valyuta məzənnəsikimi sərbəst dövriyyədədir.

İndi avro o ölkələrdə əsas

məzənnə kimi istifadə olunurki, onlar nə Avropa Birliyinə, nədə avrozonaya daxildir.Məsələn, birmənalı olaraq Çer-noqoriya və Kosovo avronuqəbul edib. Hansı ki bu ölkə-lərin beynəlxalq statusu hələ

də müəyyənləşdirilməyib. Bundan başqa, avrodan

Monako və Andorrada, habeləAvropa ölkələrinin bəzi yeni vəkeçmiş müstəmləkədövlətlərində, Yeni Kale-doniyada istifadə edilir.


Panama Avroya keçir

“Bank ofAmerika”ya

1 trilyonluq iddia

Çin zəifləyir

ABŞ-ın ən böyük banklarından biri olanBank of Amerikaya qarşı cinayət işi açılıb.Bank zəhərli maddədləri qanunsuz olaraqsatışında və bununla da qeyri-leqal qazancəldə etməkdə suçlu bilinir.

ABŞ-ın baş prokuroru Preet Bharara bankınbu qanunsuz əməlinin dövlətə 1 trilyon dollarzərər vurduğunu iddia edir.

Dünya Bankı Çiniqtisadiyyatı iləəlaqədar artım proq-nozunu 7.7%-əendirib. May ayındaÇin iqtisadiyyatının8.2% böyüyəcəyinəzərdə tutulmuşdu.

Beynəlxalq sərmayəçilər bu fikirdədirlər ki, Çiniqtisadiyyatı gözlənildiyindən az inkişaf etsə də,sərt bir eniş gözlənilmir.

Çinin zəifləməsinə Avropa və ABŞ-da yaşananböhranın da əhəmiyyətli təsiri olub.

İndoneziya, Filippin, Malayziya və Tayland kimiinkişaf etməkdə olan ölkələrdə də artım templərizəifləyir.



TƏHL İ L6 Avrozona

www.inforex.az(012) 4375323, 4367844

Nobel mükafatı almaq

Avropa Birliyinə

düşməyib. Belə ki,

sülh ödülü alsa da, birliyin

daxilində ideoloji müharibə

səngimək bilmir. Qitədə get-

dikcə pisləşən iqtisadi

göstəricilərin fonunda çıxış

yolları axtarışı iri dövlətlərin

arasında ciddi fikir

ayrılıqlarına səbəb olub.

Birliyə daxil olan 17 ölkənindövlət borcları Ümumi DaxiliMəhsulun 90%-nə çatıb. İs-paniyada işsizlik son 30 ilin ənyüksək səviyyəsindədir. İndihər 4 ispandan və 4 yunandanbiri işsizdir. Təkcə Yunanıs-tanın vahid valyuta zonasındançıxması isə dünya iqtisadiyy-atına 22 trilyon dollara başagələcək. Ona görə də, heç kimavrozonanın ləğvi, yaxud ixti-sarı haqda danışmaq istəmir,amma bu şəkildə qalan Avro-zona da çox baha başa gəlir.Artıq mahiyyətinə görə avro-zona valyuta ittifaqı olmaqdançıxıb və məcburi evlilik mod-elini xatırladır. Yəni “necə

edək ki, hamıya daha da pis

olmaması üçün ayrıl-

mayaq...”

Belə vəziyyətdə Avropa lid-

erlərinin arasındakı fikir ayrılığıvəziyyəti daha da qəlizləşdirir.Bu il başlayan irimiqyaslı bankislahatları hələ ki gözlənilənnəticəni vermir. Çünki“sabitləşdirici mexanizmlər”deyəndə avropa ölkələri ayrı-ayrı şeyləri təsəvvür edirlər.Fransa və onun təsirində olanCənubi Avropa ölkələri AvropaMərkəzi Bankının nəzarəti al-tında avrobondların paylaşdırıl-

masını, zəif iqtisadiyyatlarayardımın artırılmasını nəzərdətuturlar.

Almaniya və onun təsirindəolan şimali Avropa ölkələriəksinə, Avropa Bankınınmərkəzləşmiş nəzarətinin gü-clənməsinə qarşıdırlar. Onlarımilli büdcələrə nəzarət mex-anizmləri maraqlandırır.Təxminən belə ki, obrazlıdesək, Brüsselin valyutakomissarı büdcə polisi olsun vəcibinə uyğun yaşamayanölkələrə qulaqburması versin.Əslində bununla Almaniya həm

tərəfdarları ilə birgə zəif büd-cələrin yükünün altına girməkistəmir, həm də özünün avro-zonaya nəzrət mexanizminingücləndirilməsinə çalışır.Amma Sarkozinin hakimiyyət-dən getməsindən sonra tək-lənən Merkelin buna nailolacağı çətindir. Çünki onunlaOlandın arasında olan zid-diyyətlər də qərarların qəbu-luna təsirsiz ötüşmür.

Belə bir vəziyyətdə Britaniyahökuməti ümumiyyətlə,Qitədəki iqtisadi proseslərdənmümkün qədər çox təcrid olun-mağa çalşır. Devid Kemerunaçıq şəkildə bildirir ki, onlarəvvəlki hökumətin Brüsseləverdiyi səlahiyyətlərin bir qis-mini özlərinə qaytarmaq istəyir-lər.

Hazırda bu ziddiyyətlərinsonu görünmür. Tam əksinə,avropa liderlərinin hər birgörüşü gərginliyi daha daartırır. İndi bütün ümidlər ona-dır ki, dekabrda bank ittifaqınınəsas müddəaları ilə bağlırazılığa gəlmək mümkün ola-caqmı? Əgər olmayacaqsa,demək, Avropa Birliyi 2013-cüilə də böhran keçirən iqtisadiideologiya ilə girəcək.


Ümid dekabra qalıb



TƏHL İ L Proqnoz

www.inforex.az(012) 4375323, 4367844

7

Mavlet Baqiyev:

1) Cütlük 1.2820-yə doğrukorreksiya edib. Amma bu,artım trendi ilə bağlı gözləntiləridəyişməyib: “buğa”ların 1.3170

səviyyəsini test edəcəyilə bağlıproqnozlar qüvvədədir. Əgərtest uğurlu olarsa, 1.3300-1.3500-ə qədər yollar açılacaq.

Vacib dəstək səviyyələri1.2800-1.2880 rayonundadır.Ancaq bu səviyyəni yarıb,ondan aşağıda möhkəm-lənəcəyi təqdirdə cütlüyün enişssenarisindən danışmaq olar.O halda 1.2670-30, daha sonraisə 1.2350-1.2400 - ə qədəreniş gözləyə bilərik.


Noyabr ayı üçün ekspert proqnozları

Ötən ayın son və yeni ayın ilk günlərimaliyyə bazarlarında istiqamətlərindəyişməsi ilə yadda qaldı. Bu, korrek-

siyadır, yoxsa dönüş? Dönüşdürsə, ona səbəbnədir, korreksiyadırsa, hara qədər davam edəbilər? Hazırda bütün treyderlərin diqqəti bukimi sualların üzərində cəmləşib.

Biz vəziyyətə aydınlıq gətirmək üçünhəmişəki ekspertlərimizdən iki ənənəvi sualacavab vermələrini xahiş etmişik:

1) Bu ay eur/usd cütlüyündən nə gözləyirsiniz?2) Başqa hansı cütlüyə diqqət yetirməyi məsləhət

görürsünüz?

Bir cümlə ilə

Mavlet Baqiyev:- Avro/dollara alternativ kimi

Yaponiya Bankının maraqlarını

nəzərə almaq şərtilə yenanın cütlük-

lərinə baxıram...

Səbinə Məmmədqızı:- Funt/dollar cütlüyünə nəzər salmaq

istəyərdim. Cütlük ortamüddətli

qrafiklərdə eniş trendi daxilində

hərəkət edir. Enişin daha da sürətlən-

məsi üçün əsas səviyyə 1.60 fiqu-

rudur.

Qafar İmamverdiyevBaxmayaraq ki, qasırğalar ABŞ-ı

dağıdır, amma ABŞ həm iş quvvəsini

artıraraq, həm də süni intervensiya

vasitəsilə valyutasını dəstəkləyir.

Fərid Hüseynov:- Nzd/usd cütlüyü artım üçün kifayət

qədər cəlbedici görünür. Düşünürəm

ki, 0.89-a qədər qalxa bilər. Usd/cad

cütlüyünü də almaq üçün yaxşı

vaxtdır.

İlqar Vəliyev: - Neftə fikir verməyi məsləhət

görərdim. Əvvəlki saylarımızda neftin

qrafikinin “üçbucaq”da olduğunu

yazmışdıq. Aradan keçən vaxt ərzində

qiymət fiqurun yuxarı sərhədindən

itələnib və artıq aşağı sərhədinə çatır.

Gözdə-qulaqda olmaq lazımdır.

Payız korreksiyası

8


İn Forex 11 (33) / noyabr, 2012www.inforex.az(012) 4375323, 4367844

2) Avro/dollara alternativ kimiYaponiya Bankının maraqlarınınəzərə almaq şərtilə yenanıncütlüklərinə baxıram...

Səbinə Məmmədqızı:

1) Avro/dollar hazırda1.2870 səviyyəsini qırıb vəaşağıda ticarət aparır.Buradanaşağıda qalarsa, enişə meylliliksaxlana bilər və 1.28 fiqurudiqqət mərkəzində olacaq,çünki bu dəstəyin itirilməsicütlüyün 1.2750 və 1. 2630ətrafına eniş siqnalı ola bilər.

Qalxmaq üçün cütlük 1.2890səviyyəsindən yuxarıdamöhkəmlənməlidir. HazırdaAvropada böhranın günü-gündən dərinləşməsi və AMB-nin faiz dərəcələrini yenidənaşağı sala biləcəyi barədəmülahizələr avroya təzyiqgöstərir.

2) Funt/dollar cütlüyünənəzər salmaq istəyərdim.Cütlük ortamüddətli qrafiklərdəeniş trendi daxilində hərəkətedir. Enişin daha da sürətlən-məsi üçün əsas səviyyə 1.60fiqurudur. Buradan aşağıdamöhkəmlənmə 1.5960,1.5820və 1.5790 ətrafına qədər enişəgətirəcək.

Cütlük artımı davam et-dirmək üçün 1.6080

səviyyəsindən yuxarı qalx-malıdır.

Qafar İmanverdiyev

1) Yadıma 2005-ci il düşür. İlərzində qasırğalar ABŞ-ıdağıdırdı, amma dollar bütünvalyutalara qarşı güclənirdi.Həmin ssenari 2012-ci ildə dətəkrarlanır. Baxmayaraq ki,qasırğalar ABŞ-ı dağıdır,amma ABŞ həm iş quvvəsiniartıraraq, həm də süni inter-vensiya vasitəsilə valyutasınıdəstəkləyir.

Fikrimcə, yaxın həftələrdəABŞ dolları öz etibarını itirib,quvvədən düşər. Eur/usdcütlüyünə gələndə, günlükqrafikə nəzər salsaq, qiymət“İchimoku” buludunun dax-ilindədır. İlk hədəfi 1.2653 olabilər. Bunu aşağıya qırarsa,eniş davam edə bilər.

Alternativ ssenaridə isə ikicitəsdiqedici şam 1.2804-dənaşağıda formalaşa bilməsə,qiymətin sürətlə yuxarı qalx-ması gözlənilir.

Hədəflər: 1.2929-1.3021-1.3129.

Fərid Hüseynov:

1) Avro, düşünürəm ki,1.2600-a qədər eniş nümayişetdirəcək. Əgər bu dəstəközünü qoruya bilməsə, həmineniş sonun başlanğıcınaçevrilə bilər. Çünki Avropa Bir-

liyi üzvlərinin faydasız görüşlərivə vəziyyəti ələ alabilməyəcəklərinin yavaş-yavaşüzə çıxması Avroya artımşansı saxlamır. Amma texnikicəhətdən Avronu almaqistəyənlər tapıla bilər.

2) Nzd/usd cütlüyü artımüçün kifayət qədər cəlbedicigörünür. Düşünürəm ki, 0.89-aqədər qalxa bilər.

Usd/cad cütlüyü 1.0200-yəqədər arta bilər. Alış üçünyaxşı vaxtdır.

İlqar Vəliyev:

1) Belə görünür ki, korrek-siya hələ qurtarmayıb və 1.25-1.26 səviyyələrinə qədərdavam edəcək. Yalnız ondansonra 1.33-1.35-ə qədər artım-dan danışmaq olar. Almaqistəyənlər bir qədər gözləsələr,yaxşıdır. Satanlar isə mən-fəətlərini götürsünlər.

2) Neftə fikir verməyi məs-ləhət görərdim. Əvvəlki say-larımızda neftin qrafikinin“üçbucaq”da olduğunuyazmışdıq. Aradan keçən vaxtərzində qiymət fiqurun yuxarısərhədindən itələnib və artıqaşağı sərhədinə çatır. Gözdə-qulaqda olmaq lazımdır. Aşağısərhədin yarılması nefti 2009-cu ilin səviyyələrinə - 65.00-72.00 diapazonuna qaytarabilər.


8

TƏHL İ L8 Proqnoz



S İ YAH I Nəzərə al!

www.inforex.az(012) 4375323, 4367844

9

Sizcə, niyə çoxları zən-

gin ola bilmir?

Düşünürsünüz ki, az

maaş alırlar? Yox, səbəb bu

deyil. Əsl səbəbləri belə

sıralamaq olar:

1. Başqalarının onların

haqqında nə düşündüyünə

görə narahat olurlar

Əgər siz ətrafınızadakılara

özünüzü göstərmək üçün çox

qiymətli bir şey alırsınızsa, o

zaman bilin ki, bu, boş yerə pul

xərləməkdən başqa bir şey

deyil.

2. Səbrsizdirlər

Səbrli olmayan adamın

zənginliyə çatması demək olar

ki, inandırıcı deyil

3. Pis vərdişləri var

Bura siqaret çəkmək, şans

oyunları oynamaq və digər bu

kimi pis vərdişlər daxildir. Bir

çox insanlar başa düşmürlər ki,

pis vərdişlər yavaş-yavaş on-

ların qazandığı pulları küləyə

sovurur.

4. Məqsədləri yoxdur

Əgər həyatınıza dair bir

planınız yoxdursa, o zaman siz

başqalarının planlarının bir ele-

mentinə çevriləcəksiniz

5. Pul qazandıran işlərə

lazımi səviyyədə hazırlıqları

yoxdur

6. “Sürətli pul” qazanmaq

istəyirlər

Belə olmur. Biz insanlar hər

şeyi yavaş-yavaş əldə edirik.

Heç kəs bizə gətirib birdən-birə

milyonlar verməyəcək. Ona

görə, səbrli olmaq lazımdır.

7. Elə bilirlər ki, kimlərsə on-

ların varlanmasının qayğısına

qalacaq.

Maliyyə məsələsində

başqalarının daha bilikli

olduğunu düşünürsünüz?

Birdəfəlik bilin ki, belə deyil.

8. Bilmədikləri işlərə sər-

mayə qoyurlar

Bəzən bizə deyirlər ki, "fi-

lankəs bu sahəyə sərmayə

qoyub, çox pul qazanıb, sən də

belə et". Amma unutmayın ki,

anlamadığınız işə sərmayə

qoymaq üzməyi bilmədiyinz

halda dənizə tullanmaq kimi bir

şeydir.


Varlanmağaqoymayan

8 səbəb



B A Ş A G Ə L Ə N L Ə R10 Treyder əhvalatları

www.inforex.az(012) 4375323, 4367844

Mən adətən dalğa analizi iləişləyirəm. Bu metoddan xəbəriolanlar bilirlər ki, bazardadalğaların vəziyyəti və verdik-ləri siqnallar heç də həmişəaydın olmur. Yəni bilmirsən ki,onları necə işarələməklazımdır.


“Dalğalarməni aldatdı”

Treyder başına gələnləri danışır:

Oxucuların böyük marağına səbəb olan “treyder əh-valatları” silsiləsindən növbəti məktubu sizə təqdimedirik. Onun müəllifi Elliot Dalğalarının Analizindənistifadə edir. Və bir neçə gün əvvəl dalğaların onanecə “xəyanət” etməsindən yazır...Ənənəmizə sadiq qalaraq, treyderin adınıaçıqlamırıq. Onun yazı tərzini və üslubunu isəmüəyyən redaktələrlə olduğu kimi saxlamışıq.

Redaksiyadan: Bu şəkildə oxucunun təsviri əsasında məktubda təsvir

edilən hadisələri təxmini göstərməyə çalışmışıq.

8



Amma bəzən də hər şey çoxaşkar görünür və o halda gərəkmütləq bazara girəsən. Hərhalda, dalğalarla işləyənlərbelə deyirlər. Mən də beləedirdim.

Mən bir neçə gün əvvəl beləbir mənzərə gördüm: yuxarıyadoğru aydın 5 dalğa yaran-mışdı. Bu, açıq-aşkar impulsidi! Ayrı söhbətin heç yeri dəyoxdur, burada hər şeytamamilə ortadadır.

Mən bunu görəndə qay-dalara uyğun olaraq düşündümki, korreksiyanı gözləyib,almaq lazımdır. Aşağıya enəna-b-c dalğalarını gözlədim. Bu,“2” korreksiya dalğası olmalıidi. Sonra qiymət yuxarıyasıçradı. Hər şey eyniləkitablarda yazldığı kimi gedirdi!

Mən qərara gəldim ki, vəs-salam, almaq lazımdır. Özü dəhəmişə əməliyyat açdığımdan

daha böyük həcmdə. Çünkivəziyyət tamamilə aydın idi.Stop-lossu da birinci dalğanın(əvvəlki impulsun)başlanğıcında qoydum. Taməmin idim ki, “stop” işədüşməyəcək.

Korreksiyanı gözlədim vəaldım. Amma mən alan kimiqiymət aşağıya enməyəbaşladı. Düşündüm ki, yəqinkorreksiya sadə a-b-c yox,nəsə daha mürəkkəb bir struk-tur olacaq. Və qiymət artımhərəkətini bərpa edəcək. Onagörə də heç nədən narahat ol-madım, terminalı bağladım,kompüteri söndürdüm və get-dim başqa işlərimlə məşğul ol-mağa. Əmin idim ki,qayıdanda hesabımda müsbətbalans görəcəyəm. “Stop”umisə heç bir halda işədüşməyəcək.

Axşam evə gələndə həvəsləterminalı açdım və... gördümki, əməliyyat bağlanıb. Teyk-

profit qoymadığım üçün başadüşdüm ki, stop-loss işədüşüb... Qanım qaraldı, ammabu, işin ikinci tərəfi idi. Necəola bilərdi ki, dalğa analizi buqədər səhv çıxsın? Axı mənhər şeyi düz etmişdim!.

Məni bu əməliyyatda itirdiyimpul o qədər də incitmir. Çoxşükür ki, “stop”um yerində idi.Məni narahat eləyən başqaşeydir: doğrudanmı, DalğaAnalizi işləmir?.. Ona inanmaqolmaz?.. Bəs nəyə inanmaqolar?.. Xahiş edirəm, bu su-alıma cavab verin.

Redaksiyadan: Oxucununsualına gələn sayımızda ətraflıcavab verməyə çalışacağıq.

Dəyəri oxucular! Əgər siz də

əhvalatınızı digər treyderlərlə

bölüşmək istəyirsinizsə,

başınıza gələnləri yazıb,

redaksiyamıza göndərə

bilərsiniz: [email protected]


8

B A Ş A G Ə L Ə N L Ə R Treyder əhvalatları 11

Azərbaycanda treyderlərüçün yeganə forum

http://inforex.az/forum_new/






FENOMEN12 Nəzərə al

www.inforex.az(012) 4375323, 4367844

Aparılan araşdırmalargöstərir ki, treyderinhesabındakı vəsaitin

miqdarı onun ticarət qərar-larına birbaşa və ciddi təsiredir. Belə ki, balansında5000$ və daha artıq pul olantreyderlər çox mühafizəkarticarət aparır, kiçik kreditdəstəklərindən istifadə edir,riski heç vaxt 10%-dən çoxartmağa qoymurlar.

Balansı az olan treyderlər

isə əksinə, pullarının qayğısına

qalmır, aqressiv ticarət aparır

və riskləri həddindən artıq çox

artırırlar. Nəticədə paradoks

alınır: onlar çox itirməmək

üçün hesablarına az vəsait

yatırır, amma nəticədə daha

çox itirirlər.

Şəkil 1-də maraqlı statistika

göstərilib. Diaqramdakı birinci

sütun hesabı min dollara qədər

olan, ikinci sütun 1000-5000

dollar arasında, üçüncü sütun

isə 5000-10000 dollar arasında

olan treyderlərin uğurlu

əməliyyatlarının faizini göstərir.

Biz görürük ki, balans nə

qədər çoxdursa, uğurlu

əməliyyatların faizi də o

qədər yüksəkdir.

Adətən təcrübəsi az

olan, yeni başlayan trey-

derlər kiçik depozitlə

işləməyə meyilli olurlar.

Nəticədə itirmək riskinə

daha çox məruz qalırlar.

Bir çoxları hətta Forexə ina-

mını itrir və ticarətdən əl çəkir.

Nəticədə qapalı dairə alınır.

Araşdırmalar onu da göstərir

ki, bu nəticələrdə ticarət sis-

temi heç bir rol oynamır. Əsas

amil balansın həcmidir.

Peşəkar treyderlər qərar qəbul

edərkən ilk növbədə nə qədər

itirə biləcəklərini düşünürlər.

Çünki bazarda hadisələrin

necə inkişaf edəcəyini,

vəziyyətin necə olacağını heç

kim bilmir. Ona görə də,

peşəkarlar daha kiçik kredit

dəstəyindən istifadə etməklə

riski, paralel olaraq, itkiləri

azaldırlar.

Şəkil 2 onu göstərir ki, kredit

dəstəyi azaldıca, ticarətin ef-

fektivliyi artır . 1:10 dəstəyi ilə

işləyən treyderlər daha yaxşı

nəticələr göstərirlər. Ona görə

də, itirməkdən qorxursunuzsa,

balansınıza pul qoyun. Az

qoyan çox itirir.


Balansın “magiya”sı

Hesabda vəsait nə qədər çoxdursa, uğurluəməliyyatların faizi də o qədər yüksəkdir

Az qoyan çox itirir

Şəkil 1. Uğurlu əməliyyatların sayının

balansdan asılılıq göstəricisi

Şəkil 2



TE XN İKA Sistem

www.inforex.az(012) 4375323, 4367844

13

Keyti Linn

Nəzəriyyədə deyilir ki,trendlə ticarətaparmaq çox

asandır. Praktikada isə buolduqca çətindir, çünkitrendlər yalnız başa çatandansonra aydın görünür. Realqrafikdə istənilən an trendindavam etmə və dönmə ehti-malı 50/50-yədir.Ona görə də,treyderlərin trendinbaşlanğıcı və sona çatmasıəlamətlərini müəyyən-ləşdirmələri çox vacibdir.Bunu etməyin yolları çoxdur,amma valyuta bazarında dahayaxşı işləyən bir taktika var.

Trendinmüəyyənləşdirilməsi

Orta Dəyişən Göstəricilər(MA) bir çox ticarət sistem-lərinə daxildir. MA-lardan tez-tez dəstək və müqavimətsəviyyələrinin, həmçininqrafikdə qısamüddətli və uzun-müddətli trendlərin müəyyən-ləşdirilməsində istifadə olunur.

Əgər siz alış əməliyyatı açıb,artım trendində olmaq

istəyirsinizsə, onda qiymətin 50və 100 periodlu SMA-nıyuxarıya kəsməsini göz-ləməlisiniz. Bu baş verəndənsonra deyə bilərsiniz ki, hazırkıhərəkət son 50 və 100 period-luq orta səviyyəni keçəcəkqədər güclüdür. Nə qədər ki,qiymət 50 və 100 periodluSMA-dan yuxarıdadır, trendinartan olduğunu söyləmək olar.

Digər tərəfdən, əgər qiymət50 və 100 periodlu SMA-danaşağıdadırsa, onda trend “ayı”əhvallıdır. Bu vəziyyətdə bizəməliyyatı 50 SMA aşağıdanyuxarıya kəsilənə qədər açıqsaxlaya bilərik.

Setap

Gəlin, eur/usd cütlüyününsaatlıq qrafikində sadə bir nü-munəyə baxaq. Şəkil 1-dəavro 1.3670-də hər iki MA-nıyuxarıya doğru kəsib. Bu, yeniartım trendinə işarə edib. Val-yuta 5 gün hər iki SMA-danyuxarıda qalıb. Siz bu müd-dətdə əməliyyatı açıqsaxlasaydınız, 125 punktqazana bilərdiniz.

Zaman intervallarınıdəyişirik

İndi isə gəlin, 50 və 100SMA-nın daha gec-geckəsildiyi günlük qrafiklərəbaxaq. Bu vəziyyətdə hərəkətdaha böyük ola bilər.


Trendi tutmaqüçün kombinasiya

8

Şəkil 1. Eur/usd, H1



Şəkil 2-dəki aud/usd qrafikibuna yaxşı nümunədir. 12martda cütlük 50 və 100 gün-lük SMA-nı yuxarıya doğrukəsib (qiymət bu vaxt 0.7830-da idi). Növbəti 2 ay ərzindəcütlük 50 SMA-dan yuxarıdahərəkətinə davam edib, yalnız21 mayda yenidən aşağıyakəsilmə qeydə alınıb. Bu

zaman qiymət 0.8195-də idi.Kimsə mart siqnalına əsasənəməliyyat açsaydı, mayda 365punkt qazanmış olacaqdı.

Düzdür, “ayı” siqnalı yalnışolub və artım hərəkəti davamedib. Bu vaxt aqressiv bazariştirakçıları yenidən alışəməliyyatı verə bilərdilər.Amma 365 punkt da yaxşıgəlirdir.

Momentumu müəyyənləşdiririk

Amma SMA-larla ticarət,əvvəlki nümunələrdən dəgöründüyü kimi, tez-tez yalnışsiqnallar da verir. Bu yalnış siq-

nallardan qorunmaq üçünMACD ossilyatorundan istifadəetməyi məsləhət görürəm.

Bu momentum ossilyatorutrendin hansı mərhələdəolduğunu müəyyənləşdirməyəkömək edir: təzə başlayıb,yoxsa zəifləməmərəhələsindədir?

Şəkil 3-də MACD-dan

ənənəvi istifadəyə nümunəgöstərilib. Histoqram mənfizonadan müsbətə keçəndə (yada xətti yuxarıya kəsəndə)alırıq, əksinə olanda isə satırıq.

“A” kvadratında histoqram“0” səviyyəsini yuxarıya doğrukəsib. Bu, bizə təxminən 0.83ətrafında alış siqnalı verib.0.845 ətrafında hərəkət sonayaxınlaşanda histoqram müs-bət zonada qalırdı.

“B” kvadratında MACDyenidən 0.86 ətrafında 0-cısəviyyəni yuxarıya doğrukəsib, amma tezliklə mənfizonaya qayıdıb. Bu vaxtaud/usd 0.885 ətrafında idi. “C”kvadratında satış siqnalı

yaranıb və hərəkət 0.885-dən0.82-ə qədər davam edib.

MACD ilə ticarətin daha biryolu qiymətlə ossillyatorarasında divergensiyanı tut-maqdır. Məsələn, əgər qiymətyeni maksimum formalaş-dıranda ossillyator bunu et-mirsə, bu, trendin sona yaxın-laşdığına dəlalət edə bilər.

Amma bəzi treyderlər yalnızMACD ilə ticarət aparırlar. Buhalda histoqramla ticarət dəyalnış siqnallar verir.

İndikatorları kombinasiyaedirik

İşlək ticarət strategiyasıyaratmaq üçün MACD ilə MA-nı kombinasiya edək. 50 və100 periodlu SMA-lar yenitrendin yaranmasını və is-tiqamətini müəyyənləşdirmək-də kömək edir. MACD isə son-rakı yalnış hərəkətləri filtrdənkeçirir. Əgər qiymət MA-nıyuxarı kəsəndə MACD da siq-nal verirsə, onda bu, alış siq-nalını təsdiqləyir və gücləndirir.

Trendi tutmaq üçün sadəqaydalar:

1. Qiymətin 50 və 100 SMA-nı yuxarıya kəsməsini göz-ləyirik. SMA-ların kəsilməyiyeni trendin yaranmasındaxəbər verir.

2. Qiymət kəsdiyi SMA-dan10 və ya daha çox punkt ara-landıqdan və MACD “0” xəttini5 bar diapazonunda kəsdikdənsonra giriş baş verir. Bu qaydayanlış kəsilmələri və zəifləyəntrendləri filtrasiya edir.

Daha mühafizəkar treyderlərşamların hər iki


8

Şəkil 2. Eur/usd, Daily

8

TEXN İKA14 Sistem



MA-dan yuxarıda tam bağlan-masını gözləyə bilərlər.

3. Giriş nöqtəsindən 5 bar di-apazonundakı maksimum vəya minimumda birinci “stop”uyerləşdiririk. Bu, məcburiqayda deyil. Siz “stop”ları idarəetmək üçün öz taktikanızdanda istifadə edə bilərsiniz.

4. Qiymət 50 SMA-nı əks is-tiqamətdə kəsib, 10 punkt get-dikdən sonra pozisiyanıbağlayırıq. Bu qayda treyderətrenddə daha çox qalmaqlagəliri götürməkdə köməkedəcək. “10 punkt qaydası”həmçinin trendin yanlışkəsilmələrindən qorunmaqüçün nəzərdə tutulub.

İndi isə gəlin, praktik misalabaxaq. Şəkil 4-də usd/cadqrafiki göstərilib. Martın 21-dəqiymət 100 SMA-nı (qırmızıxətt) aşağıya kəsib. Bu vaxtqiymət 1.1612 idi. Əməliyyataçırıq. Əvvəla potensial girişnöqtəsindən 5 bar diapazo-nunda MACD-ın mənfi zonayakeçib-keçmədiyini yoxlayırıq(bu, MA siqnal verməmişdən 1

şam əvvəl baş verib). Dahasonra kəsilmənin 10 punkt ol-masını gözləyirik. Bu da başverdikdə 1.16-da satış əməliyy-atı açıq və “stop”u əvvəlki 5barın maksimumunda 1.1788-də yerləşdiririk.

Qiymət MA-lardan biriniəksinə kəsənə qədərpozisiyanı saxlayırıq. Belə birhal cütlük 1.0626 ətrafındaolanda baş verib. Nəticədə 4

aya 974 punkt qazanmışıq.Gəlir/risk nisbəti 5:1-ə olub.

Bu dövr ərzində biz yalnız birəməliyyat açmışıq, ammahəftədə bir neçə əməliyyataçan qısamüddətli treyderlərüçün gəlir daha da çox olabilərdi.

Şəkil 4-ü analiz etməkləMACD-dən niyə ticarət siqnalıkimi istifadə etmədiyimizi an-laya bilərsiniz. MACD mayın 9-da mənfi zonadan müsbətəkeçib. Əgər siz bu vaxtəməliyyatı bağlasa idiniz, onda400 punkt gəliri əldə et-məyəcəkdiniz.

Gördüyümüz kimi, valyutabazarlarında kifayət qədərtrendlər müşahidə olunur vəonlar aylarla davam edə bilər-lər. Hərçənd, yalnız ilk baxış-dan adama elə gəlir ki, trenditutmaq asandır. MA və MACD-ın kombinasiyasından istifadəetmək bizə trendi tutmaq üçünsadə və dəqiq metod verir.


Şəkil 3

Şəkil 4. Əməliyyata praktik misal8

TEXN İKA Sistem 15



REK LAM16


http://inforex.az/az/mobile_trading.php



DAVRAN I Ş Təfəkkür tərzi

www.inforex.az(012) 4375323, 4367844

17

Mark Duqlas

Psixoloqlar meymun-

lar üzərində təcrübə

apararkən belə bir

maraqlı effekt müşahidə edib-

lər: tutaq ki, siz meymuna

hansısa tapşırıq verir, uğurla

yerinə yetirsə, hər dəfə onu

m ü k a f a t l a n d ı r ı r s ı n ı z .

Məsələn, banan verməklə. Bir

neçə dəfədən sonra meymun

qazandığı mükafatı əldə etdiyi

uğurla əlaqələndirməyə

başlayır. Yəni düşünür ki,

banan ona tapşırığı yaxşı ye-

rinə yetirdiyinə görə verilib.

Burada hər dəfə, yəni mün-təzəm, davamlı mükafat-landırılmaq çox vacibməqamdır. Belə ki, əgər sizmeymunu mükafatlandırmağıdayandırsanız, o, dahatapşırıqları yerinə yetir-məyəcək. Bir halda ki, xeyirgəlmir, boşuna enerji itirməyinnə mənası var?

Amma meymunu hər dəfəyox, arabir mükafatlandırandanəticə tamamilə fərqli olur.Belə ki, siz mükafatıdayandıranda meymun bununsəbəbini başa düşmür. Ən

əsası, bilmir ki, bir də heç vaxtsizdən heç nə almayacaq. Onagörə də, əvəzini görəcəyiümidilə tapşırıqları yerinə yetir-məkdə davam edir.

Bu vəziyyət nə qədər çoxdavam edəcəksə, meymununmükafat almaq inamı da oqədər güclənəcək. Çünki mey-munun nöqteyi-nəzərindənyanaşanda mükafat almamaqüçün səbəb yoxdur. Və nəqədər çox gözləyibsə, demək,mükafata bir o qədər az qalıb.

Təcrübə göstərib ki, bəzimeymunlar heç bir mükafat ol-madan da uzun müddəttapşırıqları yerinə yetirməkdədavam edirlər.

Bir çox insanlar da alacaqlarımükafatın, yaxud bazardakıqazancın gözləntisindən asılıvəziyyətə düşürlər. Bu,beyində gedən biokimyəviproseslərlə bağlı haldır. Vəəgər qazanc daimi deilsə, bizheç vaxt bilməyəcəyik ki, onuhaçan gözləmək olar. Gözlədi-yimiz nəticə rastımıza çıx-mayanda isə biz özümüzə vəətrafımızdakılara ziyan vuranhərəkətlər etməyə başlayırıq.

Ümumiyyətlə, istənilənasılılığın pis cəhəti odur ki, bizireal seçim imkanındanməhrum edir. Diqqətimizi vətəfəkkürümüzü əsarətə götürür.Biz asılı olduğumuz şeylərəqarşı getmək üçün özümüzdəgüc tapmırıq. Vəziyyəti real,soyuq başla qiymətləndirəbilmirik.

Treyderlərin təsadüfiqazanclardan asılılığa düşməsison dərəcə xoşagəlməz vəqorxulu bir haldır. Çünki o,

bizim psixologiyamızda sabitqazanc gətirəcək mentalstrukturların formalaşmasınaəngəl olur. Belə olmamasıüçün təsadüfi qazancı göz-ləmək və ona sevinmək lazımdeyil. Əksinə, buna problemkimi baxmaq və səbəbiniaraşdırmaq gərəkdir.


Meymunabənzərtreyderlər

Treyderləin təsadüfi qazancdan asılılığıa düşməsi qorxulu haldır– çünki bizim psixologiyamızda sabit qazanc gətirəcək mental

strukturların formalaşmasına imkan vermir



T İCARƏT18 Strategiya

www.inforex.az(012) 4375323, 4367844

Bu məqalədə tanış

olacağınız strategiya

kapitalı o qədər

böyük olmayan treyderlər

üçün xüsusilə əlverişlidir.

Çünki texnika bazara kifayət

qədər dəqiqliklə girməyə

imkan verir və kiçik itkilərlə

kifayətlənir.

Əsas ticarət qərarları 5 və15 dəqiqəlik qrafiklərdə qəbulolunur – yəni bu, gündaxili

skalpinq texnikasıdır. Strate-giya kifayət qədər sərtdir vətreyderdən ciddi nizam-intizamtələb edir.

Sistemdə bu indikatorlardanistifadə olunur:

- Parabolik SAR (period0.02)

- Sadə Dəyişən Orta

Göstəricilər (4 dənə MA, peri-

odları: 4, 9, 18 və 65)- MACD (12, 26, 9) – Diver-

gensiyanı, həmçinin əməliyy-ata girmə məqamlarını göstərir

- RSI (9). 50 səviyyəsindənyuxarıda olmaqla istiqamətitəsdiqləyir

- Stochastic Slow (14) –İfrat alış/satış zonalarınıgöstərir

- DMI (7) – Parabolikin filtrirolunu oynayır


Parabolikskalpinq

Gündaxili qısamüddətli ticarət strategiyası

Şəkil 1

8



Əvvəlcə bütün zaman peri-odlarında Parabolic-invəziyyərinə baxırıq.

O, bütün yuxarı zaman peri-odlarında (m15, m30, H1, H4)qiymətdən bir tərəfdə (yayuxarıda, ya da aşağıda) ol-malıdır.

Bundan əlavə, trend xət-tlərini qurmaq və qiymətin on-lara nəzərən vəziyyətinimüəyyənləşdirmək lazımdır.

Nə qədər ki, MA (18)qiymətlə Parabolikin arasın-dadır, Parabolik SAR bir növ“müdafiə altında”dır. Bu“müdafiə” ləğv olunanda trey-

der qiymətin Parabolikə toxu-nacağına hazır olmalıdır.Başqa sözlə, Parabolik “vurula-caq” və qiymətin o biri tərəfinəkeçəcək, bazar da istiqamətinidəyişəcək. Treyder məhz beləməqamları yaxalamağa çalış-malıdır.

MA-lar başqa siqnallar da

verirlər: 4 və 18 periodlu MA-ların aşağıdan yuxarıyakəsişməsi (“qızıl xaç”) alış, 18və 65 periodlu MA-ların yuxarı-dan aşağıya kəsişməsi (“ölüxaç”)isə satışa işarədir.

MACD-a baxırıq. İndikatorunMA-sı (siqnal xətti) histoqramınçubuqlarından çıxırsa, bu,bazara girmək üçün işarədir.

Bu zaman RSI həmin siqnalıtəsdiqləməlidir (satış üçün 50səviyyəsindən aşağıda, alışüçün isə yuxarıda olmaqla ).Stochastics ifrat alış və yasatış göstərməli deyil.

Əgər bazara girəndən sonra35-50 dəqiqə ərzində qiymətbizim tərəfə getmirsə,bazardan çıxmaq gərəkdir.

İndi isə konkret misallarabaxaq.

MA(18)-in qiymətlə Parabo-likin arasında çıxdığı nöqtələrşəkil 1-də göstərilib. Bunlartrendin sürətləndiyi nöqtələrdir.Əgər yuxarı zaman periodundabu, baş verirsə, onda bir pilləaşağı perioda keçmək olar.

Aşağı periodda isə artıqdigər indikatorların da göstəri-cilərini nəzərə alırıq. Bütünşərtlərin yerinə yetirildiyivəziyyət şəkil 2-də göstərilib.


Nə qədər ki, MA (18) qiymətlə

Parabolikin arasındadır, Parabolik

SAR bir növ “müdafiə altında”dır.

Şəkil 2

8

T İCARƏT Strategiya 19



MÜSAH İ B Ə20 Riçard Uels

www.inforex.az(012) 4375323, 4367844

Biz adətən bu rubri-kada həmişə yerlit r e y d e r l ə r l ə

müsahibələri dərc edirdik.Amma son saylarımızdaxarici treyderlərin də fikir-lərinə bir qədər diqqət ayır-mağa qərar vermişik. Çünkiəcnəbi peşəkarların da bazarhaqqında fikirləri maraqdoğurmaya bilməz. Və butəcrübənin oxucular arasındamüsbət qarşılandığını görə-rək, onu davam etdiririk.

Bu dəfə müsahibəsini təqdimetdiyimiz Riçard Uelş treyderdairələrində “Uelsli sehrbaz”adı ilə tanınır. O, özünün trey-der şirkətini qurub, üstəlik,gündəlik təhlillər yayan saytıvar. Onun gündəlik analizlərinidünyanın 29 ölkəsindən olan

treyderlər izləyirlər. HazırdaRiçard gözdən uzaq bir yerdə,Uelsin əyalətində özünə torpaqalıb və orada yaşayır, dünya iləbağlantısı isə ancaq internetvasitəsilədir. Uelş özünüRobinzona bənzədərək, deyir:“Bizim fərqimiz ancaq ondadırki, mən üfüqlərə boylanaraq,hansısa gəminin yolunu göz-

ləmirəm”.

- Ticarətə maraq sizdəharadan yarandı?- Mən əvvəlcə müsahib idim.

Bir gün müştərilərimdən birimənimlə söhbətindən sonrabelə qərar verdi ki, mənimbacarıqlarım maliyyəbazarlarında daha çox karagələ bilər və mənə hesab açdı.Mən də bir neçə ay ərzindəticarət aparandan sonra

gördüm ki, bu işi doğrudan da,yaxşı bacarıram və birdəfəliktreydinqə keçdim.

- Treyder olmağın nəyi sizədaha daha xoş gəlir?- Birincisi, mən ticarət

aparmağı sevirəm. İkincisi, o,mənə işimi, həyatımı və

ətrafımı istədiyim kimi plan-laşdırmağa imkan yaradır.Başqa heç bir iş bu imkanlarımənə yaratmazdı.

Dünyada ən qiymətli şeyvaxtdır. Treydinq mənə imkanverir ki, başqa işlərə, hobbimədə vaxt ayırım. Mənə çox pullazım deyil, lazım olan qədəriniisə treydinq verir.

Və nəhayət, bu, yeganə işdirki, mən dəqiq bilirəm:


“Külək əsəndə

heç vaxt almıram”

Bir dəfə dalbadal 43 dənə uğurlu

əməliyyatım olmuşdu! Ən yadddaqalan hadisə

budur. Bu qazanc silsiləsindən sonra mən

tamamilə tükənmişdim, bir müddət fasilə

götürdüm.

“Kiçik qazanclardan çəkinməyin, böyük itkilərdən çəkinin.Mənim üçün “kiçik qazanc” anlayışı yoxdur. Onlar ayın

sonuna qədər toplanıb, böyük qazanca çevrilirlər”

8



heç vaxt ixtisaradüşməyəcəyəm, qocaldığımüçün təqaüdəgöndərilməyəcəyəm.

- İtkiləri və riski necəidarə edirsiniz?- Mən standart həcmlə

ticarət aparıram. Həmin həcmisə mənim itkinin acısınadözmək gücüm nəzərə alaraqhesablanıb.

Mən əksər treyderlərəbaxanda, az ticarət aparıram,ona görə, itkilərim

dəonlara nisbətən az olur. Əgərmənim metodum hansısaəməliyyat üçün maksimal şansvəd etmirsə, o əməliyyata gir-mirəm. İtkilərim elə də çoxolmur, olanları da tez kompen-sasiya edilir.

Əgər dalbadal iki ziyanlıəməliyyatım olursa, mütləq birmüddət fasilə götürürəm.Bilirəm ki, həmişə səhv məndəolur, bazarda yox.

- Uzunmüddətli, yoxsa qı- samüddətli strategiyalara üstünlük verirsiniz?- Mənim əməliyyatlarımın

orta davamiyyət müddəti 1-18dəqiqə arasında olur. Ammasəhmlərlə ticarət aparandaəksinə, iki həftəyə qədərbazarda qala bilərəm.Hərçənd, bütün hallarda, məninvestor yox, treyderəm.

- Treyder üçün ən vacib qaydalar sizcə, hansılardır?- Əvvəlcə potensial itkini

hesablayın. “Nə olar-olar” prin-sipi ilə əməliyyat açmaq müflis-ləşməyin ən doğru yoludur.Kiçik qazanclardan çəkin-məyin, böyük itkilərdən çəkinin.Mənim üçün “kiçik qazanc” an-layışı yoxdur. Onlar ayın so-nuna qədər toplanıb, böyükqazanca çevrilirlər. Amma sonnəticədə hər şey sizin kapi-talınızdan

asılıdır.Siz hesabınıza xudmani birməbləğ qoyub, gündəlik xər-clərinizi çıxarmaq istəyirsiniz,yoxsa, böyük kapitalla yaxşıpullar qazanmaq?.. Əsas sualbax, budur. Bundan asılı olaraqticarətə yanaşma da dəy-işəcək.

- Ən yaddaqalan əməliy-yatınız hansıdır?- Əməliyyat yox, hadisələr

deyərdim. Bir dəfə dalbadal 43dənə uğurlu əməliyyatım ol-muşdu! Ən yadddaqalanhadisə budur. Bu qazanc sil-siləsindən sonra mən tamamilətükənmişdim, bir müddət fasiləgötürdüm.

Bir də, brokerdən ilk dəfəqazandığım pulun çekinialanda möhkəm sevinmişəm.O vaxt bir neft şirkətinin səh-mini almaqla iki həftə ərzindəson altı ayda olduğundan dahaçox qazanmışdım.

- Bazarda analitik alətlərin vəmüxtəlif fikirlərin bolluğuşəraitində treyder “analiziflici”ndən necə yayına bilər?..

- Başqalarının proqnozlarınıoxumayın. Xəbərləri izləməkləözünüzü yormayın, ancaq birneçə vacib xəbərin dərci vax-tını yadda saxlasanız, bəsedər.

Mümkün qədər sadə ticarətstrategiyası fikirləşin. Bazarındönüşlərini proqnozlaşdırmağaçalışmayın. Kiçik həcmlərləticarət aparın ki, emosionalgərginlik və sarsıntı keçir-məyəsiniz.

- Öz texniki yanaşmanızınecə xarakterizə edərdiniz?

- Mən bir adam tanıyırdım,qrafikində nə qədər desəniz,indikator var idi, ancaq onlarınheç birini nəzrə almayaraq, özbildiyi kimi əməliyyatlar açırdı.Və yaxşı da qazanırdı. Çünkiinsanın individuallığı ən güclümetoddur. Mənə əməliyyataçmaq üçün ancaq qiymətqrafiki lazımdır, bir də hərdəntrend xətti və Dəyişən OrtaGöstərici. Qrafikləri isə öz indi-vidual qavrayışıma əsasən ox-uyuram. Sanki not dəftərinioxuyurmuş kimi, bazarınmusiqisinin harmoniyasını duy-mağa çalışıram. Əvvəlcədəmnbilə bilmərəm ki, bazar hansımahnını çalacaq. Amma bunututan kimi bazarla unison oxu-mağa başlayıram.

Bazar həmişə məndən çoxbilir. Buna görə də, mən onunlaayaqlaşmağa çalışıram, onuqabaqlamağa yox.

Və nəhayət, əgər güclükülək əsirsə, heç vaxt almıram.Bu da mənim mövhu-matçılığımdır.


Sanki not dəftərini oxuyurmuş kimi,

bazarın musiqisinin harmoniyasını duymağa

çalışıram. Əvvəlcədəmn bilə bilmərəm ki, bazar

hansı mahnını çalacaq. Amma bunu tutan kimi

bazarla unison oxumağa başlayıram.

8 8

MÜSAH İ B Ə Riçard Uels 21



- Sizcə, yeni başlayantreyderlərin bazarla bağlı ən ciddi səhvləri nədir?- Onlar gördüklərinə əsasən

yox, fikirləşdiklərinə əsasənticarət aparırlar. Bu, ciddisəhvdir. Digər səhv odur ki,ağıllı, savadlı adamın av-tomatik yaxşı treyder olacağınıdüşünürlər. Bu, belə deyil.Treydinq 10% elm, 20% bəxt,70% incəsənətdir. İncəsənətisə intelekt yox, konseptualdüşüncə tələb edir.

Ən ağır səhv odur ki, yenibaşlayanlar bir qədəröyrənəndənn sonra yaxşıqazanc götürəcəklərinidüşünürlər. Və yanılırlar.

- Yeni başlayanlara hansıməsləhətləri verərdiniz?- Əgər uzun müddət sabit

qazanc götürməməyə hazırdeyilsinizsə, ticarətə gəlməyin.

Gəldinizsə, əvəlcə ancaq birqrafik seçin və onu bütün incə-liklərinə qədər öyrənin.

Əgər kiçik hesablabaşlamısınızsa, yaxın vaxt-larda varlanmaq fikrinibeyninizdən çıxarın. Peşəkar-lıq səviyyəsinə çatana qədərxırda qazanclarla kifayətlənin.Bazarda heç nədən və heçkimdən kömək gözləməyin.Burada hər kəs ancaq özünəcavabdehdir.

Əgər itki görəndə həyəcan-lanır və özünüzü itirirsinizsə,bəri başdan bilin: bu iş sizlikdeyil.

Unutmayın, bazarın dərsləriheç vaxt qurtarmır.

Və bir də: ticarəti sevməklazımdır!

- Öz ticarət gününüzütəsvir eləyə bilərsinizmi?- Adətən səhər saat 5-də

kompüterin arxasınaəyləşirəm. Avstraliya ses-siyasında ticarət apara-apara

Avropa sessiyasına hazır-laşıram. 7-də fasilə edir, 8-dəyenidən London sessiyasınabaşlamaq üçün qayıdıram.Səhərlər adətən indekslərləticarət aparıram. Günorta 2saat fasilə götürür və fizikiişlərlə məşğul oluram. Növbətifasiləm 17:00-da olur. Sonra21:00-a kimi yenidən moni-torun arxasında işləyirəm. Bu,həftənin 4 günü belə olur. Son3 günü isə dincəlirəm.

- Daha yaxşı ticarətimkanlarını tapmaq üçünhansı metoddan istifadəedirsiniz?..- Yaxşı imkanlar demək olar

ki, hər gün düşür və biz onlarıdəyərləndirməyi bacarmalıyıq.Bunun üçün yaxşı qrafikdən vətexanalizin bir neçə yaxşıbələd olduğunuz alətindənbaşqa heç nə lazım deyil.


8

MÜSAH İ B Ə22 Riçard Uels

Gəlin, birlikdə baxaq

http://inforex.az/az/cinema.php



PATTERN Fiqur

www.inforex.az(012) 4375323, 4367844

23

Bazarlar daim təkrar-

lanan patternlər nü-

mayiş etdirirlər. Bu

da qiymətin hərəkətini pro-

qnozlaşdırmağa imkan verir.

Zamanla qiymət arasında har-

monik əlaqə olduğunu nəzərə

alsaq, bazar trendləri həndəsi

fiqurlarla müəyyən oluna

bilər. Belə fiqurlardan biri də

“Dəniz atı” patternidir.

“Dəniz atı” fiquru “AB=CD”patterninin bir növüdür, onagörə də trendli bazarlardaolduqca etibarlıdır. “Dənizatı”na Daily və Weekly qrafik-lərdə nadir hallarda rast gəlinir,amma sutkalıq qrafiklərdə onumüşahidə etmək olar.

“Dəniz atı” və “AB=CD” pat-ternlərinin əsas fərqi ticarət se-taplarında və enmə/qalxmabucağına nəzərən korrek-siyalarındadır. “AB=CD” pat-ternində D nöqtəsində siqnalyaranır. “Dəniz atı” patternindəisə tam dönüşdən və trend təs-

diqləndikdən sonra əməliyyataçılır.

“AB=CD” patterni

1935-ci ildə Qartlinin(H.M.Gartley) “Fond bazarındagəlir” adlı kitabı işıq üzü görür.

Burada müxtəlif investisiyametodları ilə işləməklə yanaşı,“AB=CD” patterni də əks olun-muşdu. Bu patterndə

qiymət artan trendin maili xəttiüzrə qalxır və trendə paralelxəttə qayıtmaqla kanal for-malaşdırır.


Müəyyən mənada “Dəniz atı” patterni

“AB=CD” patterninin strukturuna oxşayır,

amma “Dəniz atı”nda bir az başqa ticarət

qaydaları var və o, sələfindən etibarlıdır.

“Dəniz

atı”

Min və trendin

istiqamətində üz:

Şəkil 1. AB = CD patterni və onun strukturu göstərilib.

AB = CD patternlərində əməliyyatlar D nöqtəsində açılır

8



Bu “artım- korreksiya” pros-esi “AB=CD” patterninin so-nuna yaxın, kanalın sərhədləriyaxınlığında əməliyyata siqnalverir.

AB = CD patterni bütünbazarlarda və bütün period-larda yaranır. Sonradan LarriPesavento AB=CD patterninidaha da təkmilləşdirərək, onuFibonoççi səviyyələri ilə inteq-rasiya etdi. Bununla da poten-sial hədəfləri və dönüşnöqtələrini müəyyənləşdirdi(şəkil 1).

AB = CD patterninin for-malaşdırılması 3 addımla başverir: birinci hərəkət (A-B) –trend, ikinci hərəkət (B-C) -əks-trend və ya “retracement”,sonuncu hərəkət (C-D) –trendin bərpa olunması.

Retracement (B-C) 0.382,0.618 və ya 0.786 fibonaççisəviyyələri ilə xarakterizə olu-nur. Trendin bərpa olunması(C-D) korreksiyadan sonragəlir və adətən A-dan C-yəolan məsafəni fibonaççi nis-bətlərilə özündə əks etdirir.

“AB=CD” patternində A, B vəC dayaq nöqtələri müəyyənolunan kimi “fibo alqoritmi” so-nuncu C-D hərəkətindəki Dnöqtəsinin səviyyəsini hesabla-mağa imkan verir. D səviyyəsitam formalaşdıqdan sonratrendin əksinə əməliyyat açılır.

“Dəniz atı” patterni

Müəyyən mənada “Dəniz atı”patterni “AB=CD” patternininstrukturuna oxşayır, amma“Dəniz atı”nda bir az başqaticarət qaydaları var və o,sələfindən etibarlıdır.

AB=CD patternində B-C re-tracementi əvvəlki hərəkətin62%-dən 76.8%-nə qədərolanda etibarlıdır.

“Dəniz atı” patternində isəretracement əvvəlki hərəkətin38%-dən 50%-nə qədərolanda etibarlıdır, əyilmə bu-cağı isə “AB=CD” patternindəndaha itidir.

“AB=CD” patternində Dsəviyyəsində pattern tam for-

malaşdıqdan sonra əməliyyatverilir. “Dəniz atı” patternindəisə boyun hissədə C retrace-mentindən yuxarıda qiymətindönüşündən sonra əməliyyatasiqnal yaranır.

“Dəniz atı” patternindəqiymət döndükdən sonra“boyun” səviyyəsindən və yaretracement-dən yuxarıdaəməliyyat açılır.


Şəkil 2. Bu qrafik “Dəniz atı” patterninin strukturunu göstərir

Şəkil 3. “Dəniz atçığı” paterni ilə ticarət (Nümunə 1)8

8

PATTERN24 Fiqur



Qiymətin “C” retracement-indən yuxarıda bağlanmağınıgözləyin və kəsilmə şamınınmaksimumundan yuxarıda alışəməliyyatı verin.

Retracement səviyyəsinəqədər sonuncu hərəkətin mini-mumundan aşağıda “stop” or-deri yerləşdirin. Hədəf qrafikdəgöstərildiyi kimi, retracementsəviyyəsindən F nöqtəsindəkihərəkətin minimumuna qədərolan diapazonun 100%-indəyerləşir.

Ticarət qaydaları

• Alış əməliyyatı Cnöqtəsində (boyun səviyyəsi)kəsilmə şamının maksimumun-dan yuxarıda açılır;

• Stop-loss hərəkətin mini-mumundan aşağıda yerləşir (Bnöqtəsi);

• Hədəf “C” səviyyəsindənyuxarıda F nöqtəsində CD dia-pazonunun 100%-ində yer-ləşdirilir

“Dəniz atı” patterni iləticarətə misal:

Şəkil 3-də real qrafikdə“Dəniz atı” patternini görürük.Qiymət 58$ maksimumu ilə46$ arasında hərəkət edərək,“Dəniz atı” patterninin birincifazasını formalaşdırıb. Qiymətəvvəl 52$, sonra 42$-a

düşərək patterni tamamlayıb.“C” nöqtəsində 51.50$qiymətində “Dəniz atı” retrace-

ment səviyyəsindənyuxarıda alış əmliyyatlarınasiqnallar yaradıb və “buy”əməliyyatı açılıb. “B”nöqtəsində (46$) retracemenminimumundan aşağıda “stop”orderi yerləşdiririk. “E”nöqtəsinin üzərinə “C-D” dia-

pazonunun məsafəsini gəlir və60.75$-da “Take Profit” yer-ləşdiririk.

Daha bir misal şəkil 4-də

göstərilib. Qiymət 825-də C re-tracement səviyyəsindənyuxarıda bağlananda alışa siq-nal yaranıb. BC diapazonu ABhərəkətinin 50%-nə bərabərolub. “E” nöqtəsində 825.5

üzrə barın maksimumundanyuxarıda alış əməliyyatı veririk.“B” nöqtəsinin minimumundanaşağıda 822-də “stop” orderiyerləşdiririk. “C-D” diapazo-nunun məsafəsini E nöqtəsininüstünə gəlir və 829-da “TakeProfit” yerləşdiririk.


Şəkil 4. “Dəniz atı” patterni ilə ticarət (Nümunə 2)

“Dəniz atı” patternində qiymət

döndükdən sonra “boyun”

səviyyəsindən və ya retracement-

dən yuxarıda əməliyyat açılır.

8

PATTERN Fiqur 25



QURU26 Master-klass

www.inforex.az(012) 4375323, 4367844

Stiv Nison

İlk növbədə onudeməliyik ki, “Yaponşamları”nın yozumu

subyektiv xarakter daşıyır.Bu, onların mənfi cəhətidir.Düzdür, əslində bu mənficəhət qrafik analizin bütünnövlərinə xasdır. Amma“yapon şamları”nda bu sub-yektivlik sizin xeyrinizə dəişləyə bilər. Bir qədər təcrübətoplayandan, şamları dahayaxşı tanıyandan sonra sizsubyektiv metodlarınızıuğurla tətbiq edə biləcəksiniz.Bu, hətta sizin üstünlüyünüzəçevriləcək.

Şamlarla bağlı başqa çatış-

mazlıq budur: modelin təs-

diqlənməsi üçün yeni şamın

açılmasını gözləmək

lazımdırmı? Bu sual əksər trey-

derlərdə narahatlıq yaradır. Xü-

susilə də şamların trend xəttləri

və indikatorlara nisbətdə yer-

ləşməsi öyrənilən zaman. Bir

sıra analitiklər siqnalı ancaq o

vaxt həqiqi qəbul edirlər ki,

şam hansısa səviyyədən o

tərəfdə bağlanmış olsun. Belə-

liklə, yapon

şamları ilə

işləyənlər onun

bağlanışını göz-

ləməyə məcbur-

durlar. Ancaq

insaf naminə

deyək ki, bu

çatışmazlıq da

təkcə şamlara

aid deyil.

Mən bəzən belə edirəm:

tutaq ki, günlük qrafikdə şamın

bağlanışını gözləmək

lazımdırsa, mən bunu H1 və

H4 qrafiklərində izləyirəm. Və

yaxud, H1 və H4 qrafiklərində

şamın bağlanmağını gözləmək

lazımdırsa, bunun üçün m30

və m15 periodlarına “enirəm”.

Aydındır ki, izlənilən hər iki pe-

riodda şamın bağlanması eyni

istiqamətdə olmalıdır - əvvəlki

şamdan yuxarıda və ya

aşağıda.

Yapon şamlarının verdikləri

siqnalları əlahiddə şəkildə yox,

bazar vəziyyətinin konteks-tində qəbul etmək lazımdır.Çünki ayrı-ayrı vəziyyətlərdə

eyni formasiyalar fərqli siqnal-

lar verə bilərlər. Ona görə də,

şam modellərini analiz edib,

onların əsasında qərarlar

verəndə mütləq bazar konteks-

tini nəzərə almaq lazımdır.

Digər mənfi cəhət odur ki,

şam kombinasiyaları siqnal

versələr də, qiymət oriyentiri

göstərmirlər. Bəzi yapon trey-

derləri bir kombinasiya

əsasında bazara girir, digərinin

əsasında isə çıxırlar.

Onu da nəzərə almaq

lazımdır ki, şam modelləri

işləməyə də bilər. Yəni bu,

100% zəmanət verən bir model

deyil. Hərçənd, maliyyə qrafik-

lərində 100% zəmanət verən

heç nəyin olmadığını nəzərə

alsaq, bunu ciddi çatışmazlıq

saymaq da düz olmazdı.

Amma bütün bunlarla

yanaşı, yapon şamlarının

verdiyi üstünlüklər daha çox-

dur. Mən hətta özümdə cəsarət

tapıb deyərdim ki, bir qədər

sonra treyderlər Qərb texana-

lizinin metodu olan qiymət bar-

larından ümumiyyətlə, istifadə

etməyəcəklər. Çünki şamlar

təkcə qiymətin qrafikdə təsviri

forması deyil, həm də bütün

subyektiv məqamları ilə

yanaşı, güclü analitik alətdir.


“Yapon şamları”nınmənfi cəhətləri



PRAKT İKA Emalatxana

www.inforex.az(012) 4375323, 4367844

27

Ray Barros

Bütün treyderlər bilir-lər ki, bazarlar vaxtınçox hissəsini “sıxıl-

ma” vəziyyətində, yaxud,üfüqi hərəkətdə olurlar. Üfüqihərəkət – treyderlərinpullarının batdığı bataqlıqdır.Bəzi treyderlər üfiqi bazardaticarət aparmaqdan imtinaedir və ancaq bazar diapazon-dan çıxanda əməliyyat açırlar.Amma heç bu da asan deyil.

Bunun necə çətin olduğunuşəkil 1-də görmək olar. C və Dnöqtələrində bazar üfiqikanalın sərhədlərini yarsa da,təzədən geri dönərək, həminyarılmaya aldanaraq əməliyyataçanların pullarını özü iləaparıb.

Amma üfüqi bazarlarda dagəlirli ticarət aparmağın yollarıvar. Bunun üçün:

1) Uyğun strategiyamızolmaldır

2) Yarılmaların həqiqiliyinimüəyyənləşdirmək üçüntexnikamız olmalıdır

3) Gəliri harada götürməyiyaxşı bilməliyik. Yəni hədəforiyentirimiz olmalıdır.

Adətən hesab olunur ki,qiymət üfiqi kanaldan çıxandansonra o kanalın eni qədərhərəkət edəcək. Üzunmüddətliqrafiklərdə isə qiymətinkanalda keçirdiyi vaxt miq-darından da oriyentir kimi fay-dalanmaq olar.

Daha mükəməl metodu AlanEndryüs təklif edib. Onunmetodunu bura qədər dediyi-miz iki metodla


Dəqiqhədəf

Qiymətin diapazondan çıxandan sonra nə qədər gedəcəyini hesablamağın effektiv yolu

Şəkil 1

8



müqayisə etmək sanki köhnətüfənglə lazer nişangahlımüasir snayperi müqayisə et-məyə bənzəyir.

Bu yanaşma 6 addımdanibarətdir:

1) Sıxılma zonasınınsərhədlərini müəyyən edirik.Şəkil 2-də həmin sərhədlər Avə B nöqtələrindən keçir. C vəD isə saxta yarılmanöqtələridir.

2) Diapazonun enini 8-əbölürük. Onun 1/8-ni sərhədinhəm yuxarı, həm də aşağıhissələrinin üstünə/altına əlavəedirik. Nəticədə iki zona alınır.Yuxarıdakı alış, aşağıdakı satışzonasıdır.

3) Qiymət bu zonalardan bi-rinə daxil olanda həminsəviyyəni əks tərəfdəki zonada“x” ilə qeyd edirik (şəkil 5).

Beləliklə, ilkin hazırlıqişlərindən sonra biz şəkil 5-dəki qrafiki əldə edirik. A ilə Carasındakı aralıq maksimumlar“x” ilə qeyd olunmur. Çünkibazar zonalara daxil olmayıb.

Bu qaydanı tətbiq edəndənsonra biz görürük ki, iki maksi-mum və iki minium “x” iləişarələnib.

4) Yarılma nöqtələrini “x” iləişarələyirik. Bu, bizə satışzonasında 2, alış zonasında 3“x” verir.

5) Alış üçün diapazonunenini alış zonasındakı “x”-lərinsayına vururuq. Uyğun olaraq,satış üçün də diapazonun eninisatış zonasındakı “x”-lərinsayına vururuq.

Şəkildəki misalda diapazo-nun eni 151 punkt, “x”-lərinsayı 3-dür. Hədəf üçün oriyen-tir 151х3=453 punkt olacaq.

Yəni qiymətin diapazondançıxandan sonra məhz bu qədərhərəkət edəcəyini gözləyirik.

Biz aşağıya doğru yarıl-

manın qaydasını təsvir etdik.Yuxarıya doğru yarılmanınoriyentiri də anoloji qaydadahesablanacaq.


Şəkil 2

Şəkil 4

Şəkil 3

8

PRAKT İKA28 Emalatxana



REK LAM

www.inforex.az(012) 4375323, 4367844

29




Ö L Ç Ü M E T O D U30 Effektivlik

www.inforex.az(012) 4375323, 4367844

İstənilən ticarət planınınhazırlanmasında məqsədriski minimuma endir-

mək, sabitlik yaratmaq vəmaksimum gəlirliyə nail ol-maqdır. Real ticarətinqiymətləndirilməsində bun-lardan vacib heç nə yoxdur.Ticarətin real səmərəliliyininölçülməsi treyderə imkanverir ki, ticarət planının nədərəcə effektiv olduğunumüəyyənləşdirsin və siste-mini təkmilləşdirsin.

Bir çox treyderlər üçünticarət planının ilkin səmərəliliyihər şeydən əvvəl, tariximəlumatlar əsasındahesablanır. “Bəktest” və ya ta-rixə nəzərən modelləşdirməbazarın keçmişdəki hərəkətinəgörə aparılır. Kağız üzərindəticarət və ya səmərəliliyin for-vard-testi əməliyyatların demohesabda aparıldığı ticarətplanının hazırlıq mərhələsidir.

Bu mərhələdə real ticarətdənsöhbət gedə bilməz.

Treyderlər kağız üzərindəticarətdən və bəktestinqdənreal əməliyyatlara keçəndə itki-lərin üzərində köklənirlər. Əgərreal ticarətin səmərəliliyi kağızüzərindəki ticarətə və ya bək-

testə uyğun gəlmirsə,bu, adətən ondan xəbər verirki, real nəticələrə əsaslanaraq,ticarət planını yenidən gözdənkeçirmək lazımdır.

Ticarət planının real bazaraköklənməsi zamanı “tarixi”səmərəliliyi azaldacaq kompro-mislərə ehtiyac duyula bilər. Bu

məntiqidir, belə ki,“bəktest”dəki gəlir real gəlirdeyil. Əgər real ticarət onunnəticələrini təsdiqləmirsə, tarixisəmərəliliyin əhəmiyyəti elə dəböyük deyil,.

Testi yox, məhz real ticarəti

qiymətləndirməyin müx-təlif metodlar var:

1) Ticarət planının hazırlan-masında real ticarətin tarixitestə nə dərəcədə yaxınolduğunu müəyyənləşdirmək;

2) Real ticarətin nəticələrinəəsaslanaraq, ticarət planını nəvaxt yenidən gözdən keçirt-məyə qərar vermək;


Düz yolgöstərən əyri

Treyderlər kağız üzərində

ticarətdən və bəktestinqdən real

əməliyyatlara keçəndə itkilərin

üzərində köklənirlər.

Şəkil 1. Real gəlirlik əyrisinin tərkib hissələri

8



3) Bu ticarət planından birdaha istifadə etməməyə qərarvermək.

Ticarət planının uğurla həya-ta keçirilməsində real bazarınsəmərəliliyini ölçmək çoxvacibdir. Əgər treyder ticarətplanı ilə effektiv ticarət aparabilməsə, hətta yaxşı plan beləfiaskoya məruz qalacaq.Nəticədə treyder real treydinqtəcrübələrinə əsasən ticarətplanlarında “dəqiq kökləməyə”ehtiyac duya bilərlər.

Real gəlirlik əyrisi

Gəlirlik əyrisi ümumiəməliyyatların sayı ilə qazanclıəməliyyatların nisbətini qrafikşəkildə əks etdirir. Bu, treyder-lər üçün ticarətin nəticələriniqiymətləndirmə alətidir.

Yalnız tarixi məlumatlaraəsaslanan gəlirlik əyrisi ticarətplanının real effektivliyini əksetdirmir. Real ticarətin öz tarixiproyeksiyasına uyğun gəlib-gəlmədiyini müəyyənləşdirməküçün real gəlirlik əyrisindən is-tifadə etmək lazımdır. Realgəlirlik əyrisi, şəkildə

göstərildiyi kimi,real ticarət planınınmərhələlərinin nəticələrininkombinasiyası əsasında quru-lur (Şəkil 1).

Müəyyən ticarət planı üçünreal gəlirlik

əyrisi liyihəm tarixi, həm də realəməliyyatların bütün məlumat-larının vahid analiz cədvəlinəyerləşdirilməsi ilə dəhesablana bilər. Daha sonra

bunun əsasında qrafik qurulur.Digər tərəfdən proqrarım öz“bəktestinq”i mümkün bütünsistem əməliyyatlarına əsasənreal gəlirlilik əyrisini göstərəbilər.

Real gəlirlik əyrisi sayəsindəasanlıqla real ticarətlə tarixitest arasındakı korrelyasiyanımüəyyənləşdirmək olar. Şəkil2 real gəlirliyi göstərir. Buradareal ticarət 80-ci əməliyyatdanbaşlayıb.


Real gəlirlik əyrisi sayəsində

asanlıqla real ticarətlə tarixi

test arasındakı korrelyasiyanı

müəyyənləşdirmək olar.

Drawdown nədir?

Drawdown – kapitalın həcmi maksimal həddə çatan-dan sonra onun nə qədər aşağıya düşməsini göstərir.Adətən, maksimumdan uzaqlaşma faiz nisbətilə ifadəolunur. Məsələn, əgər siz hesabınızdakı 1000 dollardan 300-nü itirmisinizsə, bu, 30%-lik drawdown edir. 100%-likdrawdown hesabın tam itirilməsi deməkdir. İnvestisiya fondları drawdown göstəricisini 10-15%səviyyəsində məhdudlaşdırmağa çalışırlar, fərdi trey-derlər isə daha yuxarı faiz təyin edə bilər. Drawdown ticarətin effektivliyin əsas göstəricisidir vəhər bir əməliyyatda yol verilən riskin həcmiləmüəyyənləşir.

8 8

Ö L Ç Ü M E T O D U Effektivlik 31



Bu cür gəlirliliyin xarakteriticarət planının hazırlanmamərhələlərilə real ticarətarasındakı ideal əlaqənigöstərir. Belə analiz ticarətplanının məntiqi rəngarəng-liyini, effektiv real nəticəsiniəks etdirir.

Bir çox hallarda real gəlirlikəyrisi hazırlıq mərhələləri vəreal ticarət arasındakı dəyişik-likləri göstərir. Bu dəyişikliklərhəmin gəlirliyin əyriliyindən,“drawdown” həcmindən və yaümumi formadan təşkil olunabilər. Əgər ticarət sistemi yenigəlirlilik zirvələri yaratmaqdadavam edir (qazanc artır),bununla belə, tarixi maksimum“drawdown”u aşmırsa, realticarətin nəticəsini yaxşı hesabetmək olar. Amma real dolayıgəlirlilik real ticarətdən kəskinfərqlənirsə, dayanmadan“drawdown “nümayiş etdirirsə,ticarət planına və ya onun

icrasına yenidən gözgəzdirmək lazımdır.

Bu cür halların əsasən realticarətin ilk mərhələlərindəyaşanmasına baxmayaraq,onlar istənilən vaxt meydanagələ bilər. Gəlirliyin formasının

dəyişilməsi bazarda vəziyyətindəyişdiyinə işarə edir, bu daticarət planına yenidən nəzərsalmağı labüdləşdirir.

Şübhəsiz, vaxt keçdikcəbazarlar dəyişir və ticarətplanını bazarın cari vəziyyətinəuyğun hazırlamaq lazım gəlir.Real dolayı gəlirliliyin tədqiqibazardakı gəlirli ticarət planınızəiflədəcək erkən dəyişikliyigörməyə xidmət edə bilər.

Şəkil 3-də göstərildiyi kimi,real dolayı gəlirliyin yeni “draw-down” minimumlarından trendxəttinin çəkilməsi treyderinanalizində mühüm alətlərdənbiridir. Bu sadə trend xəttiözündən aşağıda potensialticarəti qiymətləndirməyəkömək edir. Bu da realticarətdə neqativ dəyişikliyəişarə edə bilər. Bu ticarət planıilə işləyərkən gəlirlik əyrisiəvəlcə artım nümayiş etdirirdi,amma hansısa bir məqamdansonra zəiflik göstərməyəbaşladı.


Şəkil 2. Real gəlirlik əyrisi tarixi testlə

real ticarət arasındakı korreliyasiyanı yaxşı göstərir

Şəkil 3. Real dolayı gəlirliyin ştrixlənmiş hissəsi

göstərir ki, bazar dinamikasının potensial dəyişikliyi ticarət

planına necə təsir göstərə bilər.

8

8

Ö L Ç Ü M E T O D U32 Effektivlik



Baxmayaraq ki, bu ticarətplanı gəlirliyin azalmasındanyenidən artıma qayıda bilər,treyderlər əyrinin qrafikindəkitrend xəttinin kəsilməyiniticarətlərinə yenidən gözgəzdirməyə bir siqnal kimiqəbul edə bilərlər.

Ticarət planını nə vaxtləğv etmək lazımdır

Ticarət planından istifadə et-məyə son qoymaq qərarı çoxçətin verilə bilər. Onun hazır-lanmasına və təkmil-ləşdirilməsinə sərf olunanzamanı və əziyyəti nəzərəalsaq, sözsüz, ondan imtina ənaxırıncı variantdır. Hər bir trey-der plandan nə zaman imtinaedəcəyinə daiz kriteriyalarınıhazırlamalı və əvvəlcədənplanın tərkibində göstərməlidir.Bu vacib qərarı treyder ticarətəbaşlamazdan əvvəl verməlidir.Ticarətin dayandırılmasındaheç bir subyektivliyə yol ver-ilməməlidir.

Ticarət planından istifadəyəson qoyulması üçün treyder-lərin kriteriya kimi istifadə edəbiləcəkləri bir neçə obyektivmetod var. İlk növbədə, real vətarixi ticarət məlumatlarınınstatistik müqayisəsi vacib ele-ment ola bilər. Bunun üçünmaksimum “drawdown”uölçmək lazımdır. Belə ki, tarixi

test dövründə bu rəqəm çoxmühüm əhəmiyyət kəsb edir vəreal ticarət zamanı “draw-down”un bu rəqəmi aşmasınarahatlığa səbəb ola bilər.Treyderlər maksimum “draw-down”un müəyyən faizindənticarət planına son qoymağabir rıçaq kimi istifadə edə bilər-lər.

Ticarət planına son qoymağaişarə edəcək əlavə metod -əvvəldə deyildiyi kimi, realgəlirlik əyrisində çəkilən trendxəttinin analizidir. Əgərgöstərici bu xətti ticarətin lap ilkmərhələlərində aşağıya doğrukəsirsə, bu, ticarəti saxlamağabirbaşa siqnaldır.

Şəkil 4-də real ticarətin

nəticələri açıq-aşkar gö-zlənilənləri doğrultmur. Tarixitestlə real ticarət arasındakı bucür uyğunsuzluq həddindənartıq optimallaşdırılmış ticarətsisteminin nəticəsi ola bilər.

Ticarət planının fiaskoyauğraması bütün treyder biz-nesinin üstündən xətt çəkməkanlamına gəlmir. Treyder biraddım geriyə gedib, ticarətplanının nəyə görə uğursuz-luğa düçar olduğunu analiz et-məlidir. Bu müəyyən olunankimi, treyderə cari bazara mü-vafiq daha yaxşı ticarət planıhazırlamaq asan gələcək.

Nə qədər ki, ticarət planıhesabınıza qarşısıalınmaz təsirgöstərməyib, onun faydasız-lığını qəbul etməyi bacarmaqlazımdır. Yadda saxlayın ki,bizim məqsədimiz oyundamaksimum uzun müddət qal-maqdır; ticarət planındanimtina yalnız bir addım geriyəçəkilmək deməkdir.


Şəkil 4. Bu qrafik real ticarətin nəticələrinin tarixi

gözləmələrdən nə dərəcədə uzaqlaşa biləcəyini göstərir

Ticarət planının fiaskoya uğraması

bütün treyder biznesinin üstündən xətt

çəkmək anlamına gəlmir. Treyder bir addım

geriyə gedib, ticarət planının nəyə görə uğur-

suzluğa düçar olduğunu analiz etməlidir.

8

Ö L Ç Ü M E T O D U Effektivlik 33



FƏL SƏ FƏ34 Treydinq təfəkkürü

www.inforex.az(012) 4375323, 4367844

Mark Duqlas

Niyə başqa sahələrdəuğur qazanan insan-lar bunu treydinqdə

də təkrarlaya bilmirlər? İlknövbədə ona görə ki, insan-ların ticarətə yanaşma mo-tivləri yanlışdır. Bazar -azadlıqdır, biz isə azadlıqdandüzgün istifadə eləməyibacarmırıq.

Biz sosial strukturların daxi-lində doğulur, böyüyür,yaşayırıq. Həmin strukturun ol-madığı, xaotik yerə düşəndəisə özümüzü itirir vədavranışlarımızı tənzimləyəbilmirik.

Digər tərəfdən, cəmiyyət(yəni elə həmin o sosial sis-tem) bizim özümüzü ifadəşanslarımızı xeyli məhdud-laşdırdığı üçün özünütəsdiqimkanları axtarırıq. Nəticədədaxili aləmimizlə xarici mühit(sosial sistem, cəmiyyət)arasında gərginlik yaranır.Ətraf dünya ilə tarazlığı, har-moniyanı itiririk. Nəticədəmənəvi sarsıntılar başlayır.

Bir haldaki, belədir, niyə doğrudan daistədiyimiz, bizə maraqlı və xoşgələn işlərlə məşğul olmuruqki? Çünki ətrafdakı fikirlərin,qadağaların qarşısındamüdafiəsiz vəziyyətdəyik. Ağla-mağı bacaran insanlar (xü-

susilə uşaqlar) bu yolla daxilibalanslarını bərpa etməyəçalışırlar. Böyüklərin işi isədaha çətindir. Onların daxilindəkonfliktlər yığılıb qalır. Vəbazara- azadlıq zonasınagirəndə bu konfliktlər vulkankimi püskürürlər. Nəticədə bizölçülüb-biçilmiş qərarlar verə,intizamlı ticarət apara bilmirik.

Bazarda

uğurlu olabilmək üçün bizdavranışlarımıza müəyyənqaydalar tətbiq etməliyik.Nəzərə alsaq ki, ticaətdə prak-tik olaraq hüdudsuz risklər var(maliyyə baxımından), o, trey-derin psixologiyası üçündağıdıcı ola bilər.


Dağıdıcıazadlıq

Bazardakı azadlıq strukturlaşmış

azadlıq olmalıdır, xaotik yox. Mən həddindən

artıq çox treyder görmüşəm ki, bazarı analiz

edir, plan tutur, amma sonra həmin plana

əməl etmir və necə gəldi, ticarət aparırlar.

8



Öz psixologiyamızı dağıdıcıtəsirdən qorumaq üçün biz inti-zamlı ticarət aparmalıyıq.

Mahiyyəti tuta bilirsinizmi?İlk növbədə öz psixologiyamızıdağıdıcı təsirdən qorumaqüçün!..

Treydinqdə biz proqnozlaş-dırıla bilməyən bir mühitədüşürük. Psixologiyamız bunaöyrəşməyib, sosial strukturlarbizi əksinə alışdırıblar. Məhzona görə də riskləri əvvəlcədənnəzərə almalı və məhdud-laşdırmalıyıq ki, şüurumuzudağıdıcı təsirdən qoruyaq.

Treydinqdə oyunun əvvəli vəaxırı yoxur. Bazar daimhərəkətdədir. Yalnız siz özünüzqərar verirsiniz ki, əməliyyatınə vaxt açmaq, nə vaxt bağla-maq, nə qədər itirmək və ya nəqədər qazanmaq olar. Belə birvəziyyətdə qəti qərarların vədavranışların olmaması treyderüçün faciədir. Sizin daxili struk-turunuz yoxdursa, bazarınstrukturu qarşısında davamgətirə bilməyəcəksiniz.

Demək olar ki, bütün trey-derlər özləri üçün müəyyənqaydalar yaratmaq lazımgəldiyi zərurətini dərk edir,amma buna müqavimətgöstərirlər. Biz razılaşırıq ki,bəli, bu, lazımdır, vacibdir,amma hər halda, ona müqavi-mət göstəririk. Bu müqavimətmüxtəlif şiddət dərəcəsinəmalik ola bilər. Niyə?

Ona görə ki, biz adətənvacib qərarların bizim yerimizəbaşqaları tərəfindən qəbul ol-unmasına öyrəşmişik. Bu, çox

vacib məqamdır.Və bazardakıazadlıqda –başqalarının məh-dudiyyətlər qoy-madığı birməkanda özümüzüçərçivəyə salmaqistəmirik.

Ticarət prosesinitez başa gələnnəticələrin arasındaazad seçim kimi dəxarakterizə etməkolar. Hər bir seçimibiz edirik. Ammabir çox treyderləretdikləri seçiminməsuliyyətinə sahibçıxmağı bacarmır-lar. Onlara lazımdırki, kimsə əvəzlərinəqərar qəbul eləsin. Ammabazarın sərt realığı belədir ki,qazanmaq istəyirsinizsə, mə-suliyyətin altına girməyi dəbacarmalı və hazır olmalısınız.Addımı atmamışdan qabaqhəmin addımın məsuliyyətiniüzərinizə götürməlisiniz!

Bazardakı azadlıq struk-turlaşmış azadlıq olmalıdır,xaotik yox. Mən həddindənartıq çox treyder görmüşəm ki,bazarı analiz edir, plan tutur,amma sonra həmin plana əməletmir və necə gəldi, ticarətaparırlar. Halbuki, plan-laşdırdığı əməliyyatlar yaxşıgəlir gətirə bilərdilər. Bu, sis-temsiz (xaotik) ticarətə klassiknümunədir. Və öz qərarlarınaəməl edə bilməmək, mə-suliyyətdən qaçmaq sindro-munu əks etdirir. Biz elə bilirikki, bəxt bizdən dahasəlahiyyətlidir və onun qərarlarıdaha faydalı olacaqlar...

Digər səbəb isə odur ki, gü-nahı başqasının – məsələn, ocümlədən də elə bəxtin,-üzərinə yıxmaq daha asandır.Məsuliyyəti öz üzərinə götür-mək isə çətin... Amma ticarətəsistemli yanaşmaq bizdənbunu tələb edir. Gəlir götürməküçün isə mütləq sistemliyanaşmalıyıq.

Treydinqdə çoxlarının uğur-suzluğa düçar olmasınınsəbəblərini həm də burada ax-tarmaq lazımdır ki, onlarbazarda sosial sistemin qanun-ları ilə yaşamaq istəyirlər.Amma bundan vaz keçmək, öztəfəkkür tərzimizi bazarın tələbetdiyi kimi formalaşdırmaqlazımdır. Yalnız o zaman bizsabit qazanmağa başlaya-cağıq!


8

FƏL SƏ FƏ Treydinq təfəkkürü 35



METOD36 Texnika

www.inforex.az(012) 4375323, 4367844

Ötən sayımızda bizMürrey xəttlərininqurulmasının

ümumi qaydaları ilə tanış ol-muşduq. Öyrənmişdik ki,qiymət qrafikində 8 zona

necə qurulur: bir vacib mak-simumla bir vacib minimumugötürür və onların arasındakıməsafəni 12.5%-lik bərabərhissələrə bölürük.

Biz əvvəlki sayımızda aydın-lıq olsun deyə və metodunprinsiplərini başa düşmək üçünMürrey xəttlərinin əl ilə necəqurulmasını təsvir etmişdik.Qeyd edək ki, qrafikdə Mürreysəviyyələrini avtomatik olaraqçəkən xüsusi indikatorlar davar. Şəkil 1-də belə indikator-lardan birinin işi göstərilib.

8 xəttdən ibarət bu sistem“Murrey Math Lines”, yaxudqısaca MML adlanır. Hər birdiapazonun özünü də yenə 8bərabər hissəyə bölmək olar.Bu halda aşağı səviyyəli Mür-rey xəttlərini əldə edəcəyik.

Mürrey xəttlərinin zamanxəttləri ilə kəsişməsi bizə “Mür-rey kvadratı”nı verir. Aydınməsələdir ki, həmin kvadratınhəm eni, həm də uzunluğu 8bərabər hissəyə bölünüb.Nəticədə 64 kiçik kvadratəmələ gəlib (şahmat taxtasıkimi).


Şəkil 1. İndikatorla çəkilmiş Mürrey səviyyəlləri

Mürreykvadratı

8



Bu kiçik kvadratlar qiymətinhərəkətində mühüm rola ma-likdirlər. Misal üçün, əgərqiymət 100$ diapazonundadalğalanacaqsa, biz bütövkvadratı götürəcəyik. 50$ dia-pazonunda dalğalansa, onunyarısını – qırmızı kvadratı. 25$diapazonunda dalğalansa,

qırmızı

kvadratın

yarısını– 4 xanalıq (2x2) hissəni və s.

Mürrey xəttləri özlüyündəticarət sistemi deyil, analitikalətdir. Bu alətdən istifadəedərək həm trend əleyhinə,həm də trend istiqamətindəəməliyyat açmaq olar.

Əsas ticarət siqnallarındanbiri qiymətin 5/8 səviyyəsindənyuxarıya qalxması və ya 3/8-dən aşağıya enməsidir. Bu siq-nal hərəkətin əgər artımdırsa,8/8-ə, enişdirsə, 0/8-ə qədərdavam edəcəyindən xəbərverir. Yaxşı olar ki, bu qaydaH4 və ya H1 qrafiklərində tət-biq olunsun. Daha aşağızaman periodlarında xəbər“küy”ünə düşmək riski var.

Şəkil 3-dəki misala baxaq.3/8-dən aşağı enəndən sonraqiymətin eniş hərəkəti 0/8-əqədər və ondann da aşağıyadavam edib. 2/8 zonasındadəstəklə üzləşsə də, 3/8 xəttikorreksiyaya müqavimətgöstərib və eniş hərəkəti bərpaolunub. Korreksiyanın 3/8 xət-tindən aşağıya dönməsinin özübazara girmək üçün yaxşı siq-nal idi.

“Stop”ları yuxarı/aşağı xət-tlərin üstündə/altında qoymaqolar. Qiymət sizin tərəfəgedirsə, birinci stopu itkisizzonaya çəkib, əməliyyatınhəcmini artırmaq məsləhətdir.


Əsas ticarət siqnallarından

biri qiymətin 5/8 səviyyəsindən

yuxarıya qalxması və ya 3/8-dən

aşağıya enməsidir.

Şəkil 2. Mürrey kvadratı

8 Şəkil 3

METOD Texnika 37



MÜQAY İ SƏ38 Seçim

www.inforex.az(012) 4375323, 4367844

Əli Abasov

Əslində foreksdəticarət digər bazar-lardakından elə də

çətin deyil, hətta bəzən dahaasandır. Yüzlərlə şirkətinxəbərlərini, informasiyalarınıanaliz etmək əvəzinə foreks-treyderlər 8 qabaqcıl iqti-sadiyyata malik dövlətdəhadisələrin necə cərəyan et-diyini izləsələr, bəsdir: ABŞ,Yaponiya, AB, B.Britaniya,Kanada, Avstraliya, Yeni Ze-landiya və İsveçrə.

Yalnız texniki analizləişləyən treyderlər üçün ticarətdaha asandır, belə ki, valyutabazarının 24 saat işləməsidəqiqliyi yaxşılaşdırmağakömək edir. Texniki analiz -qiymətin keçmiş hərəkətlərininanalizi əsasında gələcəkhərəkətinin proqnozlaşdırıl-masıdır. Bir halda ki, foreks 24

saat işləyir, biz fond bazarındaolduğundan daha böyükhəcmdə informasiya qəbuledirik. Beləliklə, qrafik infor-masiya daha etibarlı olur.Məlumdur ki, bir çox valyutatreyderləri ticarətlərində yalnıztexniki analizə üstünlük verir.

Hansı bazarda - fond,fyuçers və ya valyuta,- ticarətaparmağınızdan asılı olma-yaraq, siz həmişə 2 növ trey-derdən birisiniz: ya trendləticarət aparan, ya da diapazon-larda. Trend treyderləri ancaqtrend istiqamətində pozisiyaaçır, diapazonda ticarət aparantreyderlər isə dibləri vətəpələrlə tutmağa çalışırlar.Hər iki taktika uğurlu ola bilər,amma bir qayda olaraq, trend-treydinq valyuta bazarının işti-rakçıları, xüsusən də peşəkartreyderlər və hedc-fondlar

arasında daha məşhurdur.Əsas səbəb odur ki, valyutabazarında trendlər nəinkihəftələrlə, hətta aylarla və ya il-lərlə davam edə bilər.

Siz valyutalarla ticarətaparanda əslində bu və yadigər ölkənin iqtisadiyyatınaproqnozla ticarət aparırsınız.Onlar isə uzunmüddətli peri-odda elə də tez-tez dəyişmir.Üstəlik, həmişə bu prosesiqabaqlayan kifayət qədərəlamət olur. Bu da gözlənilmə-zlik təhlükəsini azaldır. Bu vəya digər qrafiklərdə təpə və dibseçmək son dərəcə çətin vəəksər hallarda hətta qeyri-re-aldır. Forexdə hərəkətlərbəzən o dərəcədə güclü vəuzunmüddətli olur ki, təpə vəya dib tapmağa cəhd göstərən-lər böyük pullar itirirlər.


Forex vs

Fond bazarı

Hansı daha asandır:



REK LAM

www.inforex.az(012) 4375323, 4367844

39


http://inforex.az/forum_new/viewtopic.php?f=1&t=1524&p=104448#p104448



MİQYA S40 Mikroskop altında

www.inforex.az(012) 4375323, 4367844

Qiymətin sutkalıq

hərəkətinin analizi

bazarın dinamikası

barədə təsəvvür oyadır. Trey-

derlər spesifik ticarət

hədəflərindən asılı olaraq

müxtəlif zaman interval-

larında qiymətin hərəkətini

öyrənirlər. Uzunmüddətli

əməliyyatlar üçün qısamüd-

dətli qiymət hərəkətləri az

əhəmiyyətli görünə bilər.

Amma daha qısa zaman inter-

valları üçün mikro səviyyədə

qiymət hərəkətinin analizi

çox vacibdir.

Tiklər indikator kimi

Mikro səviyyədə qiyməthərəkəti yaxşı olar ki, M5, M1və tik qrafiklərində tədqiq olun-sun. Bu qrafiklər qiyməthərəkətləri barədə kifayətqədər mühüm informasiyadaşıyırlar və giriş-çıxış barədəqərarlar verərkən onlardan isti-fadə oluna bilər.

Tiklərin kəmiyyəti və is-tiqaməti bazarda qısamüddətlivəziyyətin “ayı”, yoxsa “buğa”

xarakterli olmasından xəbərverə bilər. Adətən mühümhərəkətlərdən əvvəl tiklərin tez-liyi artır. Eyni istiqamətdətəkrarlanan 3-8 punktluqhərəkət bazarda aktivliyin art-masından xəbər verir.Məsələn, valyuta cütlüyü güclüsatış təzyiqi altında olanda hərdəfə qiymət yuxarı getməyəçalışanda multi-tik patternləronu aşağıya dartacaq. “Buğa”bazarında da

hər dəfəqiymət aşağı getmək istəyəndəmulti-tik patternlər onu yuxarıaparacaq.

Əgər tiklər bir istiqamətdəhərəkət edirsə, cəld tikdönüşləri də aktivlik indikatoruola bilər. Belə ki, daim əks is-tiqamətdə xeyli sayda tikhərəkət olur. Məsələn, multi-tik

sıçrayışları ilə (2-5 punktluq)dəstək və ya müqavimətsəviyyələrini kəsməyə təkrar-lanan cəhdlər həmin texnikisəviyyənin möhkəmliyindənxəbər verir.

Tiklər həmçinin hər hansı birdönüşü proqnozlaşdırarkən dəfaydalı ola bilər. Tez-tez qiymətdönməyə çalışanda əvvəlcədərhal əks

istiqamətəyönlənir, daha sonra fasiləedərək reyncə girir.

Mikro- patternlər

Barın və ya şamın bağlanışızamanı M5 qrafikləri mikrohərəkətlərin proqnozlaşdırıl-masında daha faydalıdır.


Qısa zaman intervalları üçün

mikro səviyyədə qiymət

hərəkətinin analizi çox vacibdir.

Mikrohərəkətlər

Qiymətin mikropatternlərini tanımaq qısamüddətli

treyderlər üçün son dərəcə faydalıdır

8



Məsələn, 5 dəqiqəlik şamınmüsbət bağlanması və onunardınca yuxarıya doğru tiklərmüşayiət olunursa, bu, odeməkdir ki, treyderlər növbətişamın da qalxacağını gö-zləyərək alış əməliyyatı açırlar.

Əksinə şamın mənfi zonadabağlanması və ardınca enişinmüşahidə olunması tez-tez“ayı” əhvalına

işarəedir.

Qiymətin kəskin artımı iləformalaşan böyük ağ şam“buğa” dönüşünə işarə edəbilər. Amma əgər bu şamın

ardınca təxminən həminölçüdə eniş şamı yaranırsa(bəzən onu kontr-şam ad-landırırlar), bu, bazarda “ayı”vəziyyətinə dəlalət edə bilər.Kontr-şamlar həmçinin eyniqaydada “buğa” dönüşlərinə dəsiqnal verə bilərlər - əgərböyük “ayı” şamının ardıncatəxminən eyni ölçüdə “buğa”şamı for-

malaşırsa(şəkil 1).

Qiymətin hərəkətini yaxşıanaliz etmək üçün şamın köl-gəsi (fitil) çox faydalı alətdir.Şamın kölgəsinin uzunluğukorreksiya və ya dönüşə işarə

edə bilər.Məsələn, güclü artımın

ardınca gələn eyni qüvvəyəmalik eniş uzun yuxarı köl-gənin yaranmasına gətiribçıxardır. Bu, qiymətin yuxarıyadoğru hərəkətinə mane olangüclü qısamüddətli müqav-imətə işarədir.

Eyni qaydada, güclü eniş vəardınca sürətli artım yaranırsa,bu da dəsətəyə işarə edənuzun aşağı kölgəli şamınyaranmasına gətirib çıxardır(şəkil 2). Bu qiyməthərəkətlərinin təkrarlanmasıdəstək və müqavimətingücünə işarə edir. Daha yük-sək minimumlu şamlar və uzunaşağı kölgələr bazarın “buğa”əhvalını təsdiqləyirlər. Ammadaha aşağı minimumlu şamlarvə uzun aşağı kölgələrbazarda qısamüddətli “ayı” əh-valına işarə edir.


Şamların kölgələri bazarda

üstünlük təşkil edən trendə

nəzərən analiz olunmalıdır.

Şəkil 1. Kontr-şamlar. Kəskin artım nəticəsində ağ şam formalaşaraq, “buğa”

əhvalının üstünülüyünə işarə edə bilər. Ardınca təxminən eyni ölçüdə əks şamın

yaranması bazarda əhvalın dəyişəcəyinə siqnal verir

8

8

MİQYA S Mikroskop altında 41



Bunun əksi isə daha yüksəkmaksimumlu və ya uzun yuxarıkölgələr üçün keçərlidir.

Şamların kölgələri bazardaüstünlük təşkil edən trendənəzərən analiz olunmalıdır.Belə ki, məsələn, 5 dəqiqəlikuzun aşağı kölgə 1 saatlıq eniştrendində qısamüddətli “buğa”əhvalına işarə edir, amma onaskeptik yanaşmaq lazımdır,çünki əsas trend aşağıyadır.Əgər bu vəziyyətdə uzunmüd-dətli trend “buğa” olsa, trendindavam edəcəyi ehtimalı dahayüksəkdir. Əksinə, əgərgöstərilən kölgə ilə istiqamətəsas trendə müvafiq deyilsə,qiymətin gələcək istiqamətibaxımından etibarsız indika-tordır.

“Tikan”lar

Tikan - hər hansı bir is-tiqamətdə qiymətin kəskin vəaydın hərəkətidir. “Tikan”larmüxtəlif ölçülü olur: 5-10 punk-

tluqdan tutmuş, 100 punktluğaqədər. Amma hətta xırda“tikan” da bazardakı vəziyyətivə qiymətin gələcək hərəkətiniproqnozlaşdırmaqüçün yaxşı siqnalola bilər.

Əsas hərəkət-dən sonra gö-zlənilməz “tikan”əksır hallardaqiymətin həministiqamətindədavam edəcəyinəişarə verir. Artımtrendindəyuxarıya doğru“tikan”dan sonra(hətta qiymət“tikan”ın əksinəxeyli korreksiyaedibsə belə), tez-tez hərəkətindavam etməsimüşahidə olunur,çox halarda“tikan”ın maksi-mumu da kəsilir(şəkil 3).

“Tikan”lar həmçinin dönüşəişarə edə bilərlər.


Şəkil 2. Giriş və çıxış üçün uzun kölgələrdən istifadə. Uzun kölgələr (fitillər) qiymətin

hərəkət istiqamətinə, müqavimət və dəstək səviyyələrinə işarə edə bilər

Şəkil 3. Artım trendində mikro-tikanlar. Artım

trendində yuxarı istiqamətlənmiş mikro-tikan-

dan sonra böyük ehtimalla qiymət ya geri

qayıdacaq, ya da “tikan”ın maksimumuna

yaxınlaşacaq və onu keçəcək

8

8




Qısamüddətli periodda (30-60 dəqiqə) yavaş və dayanıqlıeniş zamanı gözlənilmədən 10-15 punktluq bir artım tikanı(“üsyan tikanı”) yaranır. Bu,çox vaxt dönüşə işarə edir.Əksinə, əgər qiymət müəyyənmüddət ərzində yavaş və stabilqalxırdısa, sonra qrafikdə eniştikanı yarandısa, bu, təpəninyarandığına işarə edə bilər.

Patternlərin kombinasiyası:uzun aşağı kölgəli şam vəonun ardınca yaranan “üsyantikanı” yaxşı dönüş siqnalı olabilərlər (şəkil 4).

Mikro-tikanlar tez-tez tikanistiqamətində qiyməthərəkətindən xəbər verənyaxşı indikator kimi çıxışedirlər. Əks istiqamətli mikro-tikanlar “ayı”lar və “buğa”lararasında mübarizənin getdiy-inə işarə edir. Belə olan halda

vəziyyət aydınlaşana qədər gö-zləmə mövqeyində dayanmaqlazımdır.

Mikro-hərəkətlər və

dəstək/müqavimət

səviyyələri

Qiymətin mikro-hərəkətlərinin tətbiqi yolların-dan biri dəstək və müqavimətsəviyyələri

barədə qərarverərkən onlardan istifadə et-məkdir. Belə ki, busəviyyələrdə qiymətin yuxarıvə ya aşağıya doğru hərəkətinimüəyyənləşdirərkən texnikisıxılma böyük deyil. Xırda

texniki sıxılma qiymətin uzunmüddət qaldığı səviyyələrə tət-biq olunur. Belə nöqtələrdədüzgün qərar xırda dəstək vəya müqavimət səviyyəsinin tut-duğu zonanın həcmindən asılıolaraq qısa müddətə mühümgəlir verə bilər.

Məsələn, əgər xırda dəstəyinböyük

zonası cariqiymət səviyyəsindən aşağı-dadırsa, qiymətin dəstəkzonasına yaxınlaşması zamanıkəskin eniş potensial var.Adətən qiymət bu zonayaəhəmiyyətli eniş momentumuilə yaxınlaşır.


Patternlərin kombinasiyası:

uzun aşağı kölgəli şam və onun

ardınca yaranan “üsyan tikanı”

yaxşı dönüş siqnalı ola bilərlə

Şəkil 4. Uzun kölgəli şam və “üsyan tikanı”. Qısamüddətli periodda yavaş

stabil hərəkət və sonra əks istiqamətdə 10-15 punktluq “üsyan tikanı” görürüksə, bu,

dönüş əlaməti ola bilər. Qrafikdə uzun aşağı kölgəli şam “üsyan tikanı” ilə təsdiqlənir

8

8

MİQYA S Mikroskop altında 43



Qiymət dəstəyi test edəndətik hərəkəti diqqət mərkəzindəolur. Əgər qiymət dəsəkdənyuxarıda qalmaq üçünyuxarıya doğru mühüm hərəkətedirsə, hər bir tikin individualgücü həlledici faktora çevrilir.Dəstək səviyyəsindən kəskinartım və ardınca dərhal eniş(bu hərəkət bəzən “şampanprobkası” adlanır) də həmçinin

güclü zəiflik vəaşağıya doğru potensialhərəkət indikatorudur (şəkil 5).

Bunun əksi müqavimətsəviyyələri üçün də keçərlidir.Mikro-müqavimətin əhəmiyyətli

zonasının kəsilməsi rezonansasəbəb ola bilər. Qiymət kəsilməzonasına yaxınlaşanda adətəngəlirin fiksasiyası baş verir.Əgər qiymət cəld və əminlikləbu zonaya qayıdırsa, yuxarıyahərəkətin gücünə işarə edir.

Mikro-hərəkətlər, trend

və bazarda vəziyyət

Qiymətin mikro-

hərəkətlərinin analizivalyuta bazarında ticarət za-manı qərar verərkən çoxdəyərli alətdir, amma ondan“vakuumda” istifadə etməkolmaz. Mikro-hərəkətlərəbazarda müxtəlif formalarındarast gəlinir. Məsələn ya

təsadüfi hallarda (kiçik həcm,əməliyyatların az olduğuzaman), ya da daha sistemlivəziyyətlərdə (xəbələrin dərcizamanı böyük həcmlərinmüşayiətilə). Bu şərtlər zaman-dan və valyuta cütlüyündənasılı olaraq dəyişir.

İndikatorların kombinasiyasıhəmişə bir indikatordan dahaetibarlıdır. Qiymətin mikro-hərəkətlərinin analizindən digərtexniki alətlər və analiz metod-ları ilə birgə istifadə etməklazımdır. Bura həmçininqısamüddətli və uzunmüddətlitrendlərin, üstünlük təşkil edənfundamental faktorlarınmüqayisəli analizi də daxildir.

Əsaslı surətdə araşdırmalar-dan və analizlərdən sonra trey-derlər qiymət hərəkətininincəlikləri, valyuta cütlüklərininvalotillik xüsusiyyətlərilə “dost-laşa” bilərlər.


Şəkil 4. “Şampan probkası”ndan sonra qısamüddətli ticarət. Dəstək səviyyəsindən

yuxarıya doğru artım və yenidən bu səviyyəyə qayıdış “şampan probkası”nın uçuşunu

xatırladır. Bu, satış əməliyyatı açmaq üçün yaxşı siqnaldır.

8

Qiymətin mikro-hərəkətlərinin

analizindən digər texniki alətlər və

analiz metodları ilə birgə istifadə

etmək lazımdır.




D Ü Z X Ə T T Bil, et

www.inforex.az(012) 4375323, 4367844

45

İdeal trend xətti necə ol-malıdır? Bu sual çoxtreyderləri narahat edir.

Amma biz ideal axtarışınaçıxmaq niyyətində deyilik.Biz “Hansı trend xətti dahayaxşı işləyir” sualına cavabvercəyik.

Məsələn, şəkil 1-dəgördüyümüz trend xəttlərindən

hansı daha düzgün çəkilib?

Təcrübə və statistika göstərir

ki, adətən, 45 dərəcəlik bucaq

altında çəkilən xəttlər əksər

hallarda daha yaxşı “işləyirlər”.

45 dərəcəlik bucaq altında

çəkilən xəttdə qiymətin bir ad-

dımına zamanın da bir addımı

uyğun gəlir. Bu, lap sadə dillə

desək, qrafikin əks künclərini

birləşdrən diaqonal xəttidir

(şəkil 2). Həmin xətti çəkmək

və sonra sağa-sola paralel

köçürmək də olar.

45 dərcəlik xətti çəkmək

üçün əvvəlki 45 dərəcəlik xəttin

kəsilməsini gözləyin və yeni

yaranan ekstremumdan 45

dərəcəlik bucaq altında yeni

xətt çəkin.


45 dərəcənin gücü

Şəkil 1

Şəkil 2


İn Forex 11 (33) / noyabr, 2012 www.inforex.az(012) 4375323, 4367844 Jurnalı forumda müzakirə et

“İn Forex”intəhlil və

proqnozlarbürosu

“İn Forex”intəhlil və

proqnozlarbürosu

46



T E X A N A L İ Z Dalğa analizi

www.inforex.az(012) 4375323, 4367844

47

Eur/usd

weekly

Avro/dollar cütlüyü üçün nəzərdə tutulan ssenari reallaşmaqdadır. Bu ssenariyə görə cütlük irim-iqyaslı (B) İntermediate korreksiya dalğasında hərəkətini başa vurub. Korreksiya W-X-Y-XX-ZMinor üçqat ziqzaq strukturuna malikdir.

Onun sonuncu Z Minor dalğası yekunlaşandan sonra yuxarıya doğru (C) İntermediate dalğasıbaşlayıb. Qiymət kanaldan çıxıb və indi yuxarıya doğru uzunmüddətli hərəkət gözləyirik. Hazırdahəmin hərəkətin ilk dalğaları müşahidə olunmaqdadır.


Elliot Dalğalarının AnaliziŞərti işarələr:

>A - «A» dalğası hələ davam

edir

…A - “A” dalğasının başlaya-

cağı gözlənilir

- Müqavimət səviyyəsi

yarılsa, qiymət yuxarıya hərəkət

edəcək

- Dəstək səviyyəsi yarılsa,

qiymət aşağıya hərəkət edəcək

Conformative - Bu səviyyə

keçiləndə ssenari təsdiqlənəcək

Critical - Bu səviyyə keçiləndə

ssenari qüvvədən düşəcək

Vüsal Məmmədovun təqdimatında

8



Eur/usd

daily

Cütlük yuxarıya doğru 5 dalğalı klassik impuls formalaşdırmaqdadır. Bu da həmçinin o deməkdirki, artım hərəkətinin davamı gələcək. Hazırda impulsun [iii] minute dalğası bitib, [iv] minute korrek-siyası gedir. Qiymət bir müddət fibo-nisbətlərə doğru eniş hərəkətində ola bilər. Korreksiyabitəndən sonra impulsun sonuncu – 5-ci dalğasını gözləyirik.

h4

Mürəkkəb korreksiya - [iii] minute dalğası inkişaf etməkdədir. Onun sonuncu – (c) minuette altdalğası yaranır. Eniş hərəkəti ortamüdətli planda davam edə bilər.


8 8

T E X A N A L İ Z48 Dalğa analizi



Gbp/usdweekly

Funt/dollar nəhəng üçbucağın sərhədlərini yarıb çıxmağa çalışır. Yarılma təsdiqlənəndən sonrayuxarıya doğru uzunmüddətli trend – (C) Minor dalğasını gözləyirik.

daily

Yuxarıya doğru hərəkətin ilk impulsu formalaşmaqdadır. Hazırda impulsun [iii] minute dalğasıbitib, [iv] minute korreksiyası gedir. Qiymət bir müddət fibo-nisbətlərə doğru eniş hərəkətində olabilər. Korreksiya bitəndən sonra yuxarıya doğru impulsun sonuncu – 5-ci dalğasını gözləyirik.


8 8

T E X A N A L İ Z Dalğa analizi 49



Usd/chfweekly

İstisna deyil ki, dollar/frank ziqzaq formalı korreksiya formalaşdırıb. Bu halda əvvəlki ssenariqüvvədən düşəcək və biz eniş ssenarisinə baxmalı olacağıq. Hələ ki hadisələrin inkişafı məhz buvarianta meyillənir.

daily

Bu zaman periodundakı vəziyyətə baxsaq, eniş ssenarisinin daha real olduğunu görərik. Gümanki, A-B-C Minor ziqzaqı artıq formalaşıb və indi qiymət “ayı”ların ixtiyarına keçir. Aşağıya doğrutrendin ilk impulsu - [i] minute dalğası yaranıb. İndi [ii] minute korreksiyası inkişaf edir. Fibo-nis-bətlərin yanında korreksiya bitəndən sonra satmaq üçün məqam axtarmaq olar.


8 8

T E X A N A L İ Z50 Dalğa analizi



Usd/jpyweekly

Dalğa mənzərəsi yenidən taamilə dolaşıb. “Ayı”lar meydanı yenidən “buğa”lara təhvil verdilər. İs-tisna deyil ki, qiymət aşağıya doğru C Minor dalğasını yaratmaqdadır. Bu halda yuxarıya sonsıçrayış korreksiya dalğası olmalıdır.

daily

Bu qrafikdə yuxarı perioddakı ssenarinin təsdiqinə baxırıq. Aşağıya doğru (i) minuettedalğasından sonra mürəkkəb (ii) minuette korreksiyası formalaşıb. İndi o, yekunlaşmaq üzrədir.Demək, enişin davamını gözləyirik. Satmaq üçün uyğun fürsət axtarmaq olar.


8

T E X A N A L İ Z Dalğa analizi 51



T Ə H L İ L52 Texniki baxış

www.inforex.az(012) 4375323, 4367844

Eur/usd

Eur/usd cütlüyü oktyabr ayında diapazon ticarəti nümayiş etdirdikdən sonra noyabr ayında dia-pazonun aşağı sərhədlərini kəsmək istəyir. Əgər bu baş versə, növbəti hədəf 1.26 ola bilər. Ümu-miyyətlə cütlük ortamüddətli perspektivdə artım, qısamüddətli və uzunmüddətli perspektivdə enişistiqamətində qalır.

1.26 dəstək səviyyəsinin kəsilməsi cütlüyün enişə doğru getməsində ilk mərhələ olacaq. Artımbarədə 1.3150 ətraflarında sentyabr, oktyabr maksimumları kəsildikdə danışmaq olar.


Kompleks texanaliz Fərid Hüseynov təqdim edir:

Xülasə:

Cütlük ortamüddətli perspektivdəartım, qısamüddətli və uzunmüddətliperspektivdə eniş istiqamətində qalır



Gbp/usd

Gbp/usd cütlüyünün oktyabr ayına olan hərəkəti sanki noyabra artım vəd edir. Belə ki, 1.55ətraflarından 1.63-ə qədər olan artım hələ də özünü qoruyur. Amma enişə ümid edənlər ilknövbədə 1.5950-1.6000 dəstək baryerinin kəsilməyini gözləməlidirlər. Növbəti hədəf 1.5750ətrafları ola bilər. Qiymətin 1.62-yə qədər qalxmağı artım trendini yenidən bərpa edəcək.


Xülasə:

Enişə ümid edənlər ilk növbədə1.5950-1.6000 dəstək baryerinin

kəsilməyini gözləməlidirlər

T Ə H L İ L Texniki baxış 53



Usd/chf

Usd/chf cütlüyü hazırda 0.9200 ilə 0.9450 arasında reyncdədir. Düşünürəm, Sendi qasırğası vəAmerikanın artan dövlət borcu ilə əlaqədər dolların taleyi sual altındadır. Ona görə də, investorlarqərarlaşa bilmir.

Başqa bir fikir də var ki, qasırğadan sonra yaranan dağıntılarla bağlı alıcılıq qabiliyyəti artacaqvə bu, iqtisadiyyata müəyyən mənada fayda verəcək.

Amma mənim fikrimcə, texniki cəhətdən cütlük enişi davam etdirmək istəyir. Sadəcə bunun üçünmüvafiq zamanı gözləyir.


Xülasə:

“Sendi” qasırğası və Amerikanınartan dövlət borcu ilə əlaqədər

dolların taleyi sual altındadır. Onagörə də, investorlar qərarlaşa bilmir

T Ə H L İ L54 Texniki baxış



Usd/jpy

Usd/jpy, görünür, artımda qalmaqda davam edir. Qiymət yeni maksimumlar fəth etsə də, 80.60-da may-iyun maksimumları ətrafında güclü müqavimətə rast gəlib. Eniş barədə cütlüyün 79.30-danaşağı düşməsi zamanı danışmaq olar. Hələ ki sağlam artım trendi müşahidə olunur.


Xülasə:

Hələ ki sağlam artımtrendi müşahidə olunur

T Ə H L İ L Texniki baxış 55



“ I C H I M O K U ”56 Made in Japan

www.inforex.az(012) 4375323, 4367844

EURUSD

WEEKLY

Qiymət “bulud”a çatmadan

aşağıya döndü. Bunu iki cür

yozmaq olar: ya trend zəifləyib

və “ayı”lar bazara qayıdırlar

(Kijun-Sen aşağıya baxır), ya

da “buğa”lar dincəlmək üçün

fasilə götürüblər (Tenkan hələ

də yuxarı baxır). Vəziyyətin

dəqiqləşməsi üçün qiymətin

1.26-ya – Kijun xəttinə qədər

düşməsini gözləmək lazımdır. Məhz bu xəttin testinin nəticələri hər şeyə aydınlıq gətirəcək.

DAILY

Qiymət “bulud”a daxil olub. Aqressiv treyderlər 1.2640-ı hədəf kimi götürərək, sata bilərlər.

“Stop”lar 1.2975-dən yuxarıda qoyulmalıdır. Daha ehtiyatlı treyderlər qiymətin «bulud»dan çıx-

masını gözləsələr, yaxşı olar.


“İşimoku” Qrafik Sistemi əsasında təhlil

“Payız gəldi”,-deyə pıçıldayır küləkpəncərəmin arxasında

Matsuo Base

8



GBPUSD

WEEKLY

“Kijun-Sen” yana baxır, “Tenkan” yuxarı yönəlib, qiymət “bulud”dan itələnməyə çalışır. “Stop”ları

1.5870-də qoymaqla almaq olar.

DAILY

Vəziyyət eur/usd-nin gündəlik qrafikində olduğu kimidir. Ona görə, tövsiyələr də oxşardırlar:

aqressiv treyderlər 1.5890-a qədər sata bilər, qalanları qiymətin «bulud»dan çıxmasını gözləsinlər.


“ I C H I M O K U ” Made in Japan 57

8 8



USDCHF

WEEKLY

“Kijun” və “Tenkan” fərqli tərəflərə baxırlar, “bulud” qiymətin altındadır. Ya qiymətin Tenkandan

dönməsini və “bulud”u test etməsini, ya da Tenkanı yarmasını və Kijun xəttini test etməsini göz-

ləyirik. Bazardan kənarda qalmaq məsləhətdir. Gözləyib, ya “bulud”un yanında almaq, ya da

“Kijun”un yanında satmaq olar.

DAILY

Qiymət “bulud”a daxil olub. Aqressiv treyderlər 0.9562-ni (“bulud”un yuxarı sərhədi) hədəf

götürərək, ala bilərlər. “Stop”lar 0.93-dən aşağıda qoyulmalıdır. Daha ehtiyatlı treyderlər, yaxşı olar

ki, qiymətin “bulud”dan çıxmasını gözləsinlər.


“ I C H I M O K U ”58 Made in Japan

8 8



USDJPY

WEEKLY

Bizim proqnozlara rəğmən, qiymət artmaqda davam etdi, hətta sistem “qızıl xaç” çəkməyə hazır-

laşır. Qiymət “bulud”dadır. Onun hər hansı bir tərəfə çıxmasını gözləyəcəyik.

DAILY

Günlük qrafikdə “buğa” mənzərəsi mövcuddur. Bir “əmma” var ki, “bulud” üfiqi vəziyyətdə və

həddindən artıq nazikdir. Davamlı tendensiyadan danışmaq üçün qiymətin hər hansı bir is-

tiqamətdə “bulud”dan çıxmasını gözləmək lazımdır. Ancaq aşağıda - 79.30 ətrafında almaq olar.

“Stop”lar 78.00-dan aşağıda qoyulur.


“ I C H I M O K U ” Made in Japan 59

8



KLA S S İ KA60 Oxu zalı


Stiv Nison bütün treydinq dünyasındaYapon şamlarının “quru”su kimi tanınır.O, bu analiz texnikasını öyrənmək üçün

xüsusi olaraq Yaponiyaya gedib və xeyli müddətorada yaşayıb. Öyrəndiklərinin çoxunu dahaqqında danışdığımız kitabında təsvir edib. Şam-lara marağı isə Nisonda yaponiyalı bir qadın anali-tiklə olan söhbəti yaratmışdı.

Nison kitabına Yapon şamları texnikasını necəöyrəndiyini təsvir etməklə başlayır. Daha sonrayaponların maliyyə bazarlarına yanaşma fəlsəfəsinitəsvir edir. Hər bölmənin əvvəlində yaponların müd-rik atalar sözləri sitat gətirilir ki, bu da kitaba xüsusi

ruh qatır.

Kitabın birin-ci hissəsindəyapon şam-larının 50-dən artıq müxtəlif modeli və kombi-nasiyası təsvir olunub. İkinci hissəsində isə həminmodel və kombinasiyaların ənənəvi Qərb texnikianaliz alətlərilə birgə necə işlədilməsi araşdırılır.Məsələn, şam modellərinin Dəyişən Orta Göstəri-cilərlə, MACD, RSI, Stochastics kimi indikator vəosillyatorlarla birgə işlədilməsi imkanları təhlil edilir.Trend xəttlərilə şamların münasibəti də xüsusiaraşdırılır.

Kitabda yapon şamlarınınəsas çatışmazlıqları, nə vaxtyalan informasiya verərək,treyderi aldatması da təsvir olu-nub. Ayrı-ayrı şamlarınmahiyyətinə, onların bazarhaqqında hansı informasiyalarıverməsinə ətraflı diqqət ayrılır.

Ən maraqlı məqamlardanbiri şamlarla Elliot dalğalarınınqarşılıqlı əlaqəsinə həsr edilmişbölmədir.

“Bu kitab sizin bütün sual-larınıza cavab verməyəcək.Amma texniki analizdə sizinüçün yeni ölçülər açacaq”,-deyə Nison oxucusuna vədverir.

Stiv Nison

Yapon şamları qrafik

texnikası

“İn Forex”in qiyməti:1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Kitabdan şəkil:

(Japanese Candelesticks Charting Techniques)

Uzaq Şərqin qədim investisiya metodunamüasir yanaşma


Documents

"InForex"#33: Dagidici azadliq