Kırım Bülteni 65

Başyazı 1

Kongreden Haberler 2

5. Kurultay 8

Sponsor Aranıyor 11

Milli Değerlerimiz 12

Tarihi Yapılarımız 14

Haber Yorum 16Sanat 18Yorum 20Edebiyâtımızdan 21

Portre :

Kemal Karpat 24

Portre :

Halil İnalcık 26

Derneğimizden Haberler 28

Portre :

Arsen İlyasov 32

Portre :

Susanna 33

Derneğimizden Haberler 34Güzelimiz : Sevilâ Akikova 42Sözlü Tarihimizden 46

KIRIM BülteniKırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneğininyayın organıdır.Üç ayda bir yayımlanır, ücretsiz dağıtılır.

Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma DerneğiGenel Merkezi adına sahibiDr. Ahmed İhsan KIRIMLI

Yazı İşleri MüdürüNail AYTAR

BaşkanTuncer KALKAYEditörSafiye OLGUNMeryem BAŞKURTYayın DanışmanıNamık Kemal BAYAR

ÜyeTürker YÜKSELReşat ÖRNEKFethi Kurtiy ŞAHİNBurak ATMACASema KARAASLAN

Tasarım - Baskı : EPAMAT Basın Yayın Promosyon San. Tic. Ltd. Şti.İvedik OSB, Merkez Sanayi Sitesi 538. Sk. No: 35 Yenimahalle / AnkaraTel: (0312) 394 48 63 Fax: (0312) 394 48 65 www.epamat.com.tr

Yazışma Adresi : Meşrutiyet Cad. 20/14 06440 Kızılay / ANKARA Tel: (0312) 419 4749 Faks: (0312) 419 5751

Y A Y I N K U R U L U

Kırım Bülteni, Kırım Vakfının maddî destekleriyle yayımlanmaktadır. Derneğimiz kamu yararına çalışan dernekler statüsündedir.Bağışlarınız için Hesap Numarası : Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği AKBANK Bakanlıklar Şb. Hesap No: 153-95563

İçindekiler

Kırım Bülteni | 3

Başyazı

Dünya Kırım Tatar Kongresi-nin yapılması ile ilgili fikirteatileri 2008 yılı içerisinde

yoğun bir şekilde sürdürülmüş ve buyıl içerisinde Kongrenin yapılmasıyönünde pek çok adımlar atılmıştı.Bu süreçte Kongrenin nerede yapı-lacağı, Kongrenin statüsünün neolacağı, Kurultay ile ne şekilde iliş-kilendirileceği, teşkilatlardan dele-gelerin nasıl seçileceği yönünde defarklı görüşler dile getirilmişti.

Bu çerçevede Kırım Türkleri Kül-tür ve Yardımlaşma Derneği GenelMerkezi ve şubeleri;

• Tarihte ilk kez yapılacak olanI.Dünya Kırım Tatarları Kongresini,zorunlu hicret ve sürgünlere düçaredilerek vatandan koparılan KırımTatarlarının, Kırım’ı bugün dahivatan olarak gördüklerini tüm dün-yaya ispat eden tarihî bir belge ola-rak tanımladığını,

• Dünya Kırım Tatarları Kongre-sinde Türkiye’de ve diğer diaspora-larda yaşayan Kırım Tatarları adınaverilecek en önemli mesajın “Dias-porada kurulu tüm Kırım Tatar SivilToplum Kuruluşlarının aslî ve enönemli amacının vatan Kırım’da ya-şayan Kırım Tatarlarının yanında ol-duğu, Kırım’ı yeniden vatan yapmayolunda cefa çeken vatandaşları-mıza destek olmak yolunda çalış-maların aralıksız devam edeceği”şeklinde olması gerektiğini ilke ola-rak kabul ettiğini,

• Kırım Tatarlarının vatan Kı-rım’da ve yaşadıkları diğer yerlerdehuzurlu ve müreffeh bir toplum ola-rak yaşamasını amaçlayan, milleti-

mizin en yüksek karar organı olanKırım Tatar Millî Kurultayı ve icraorganı Kırım Tatar Millî Meclisininilke ve prensiplerini tanıyan, KırımTatar halkına ve bu bağlamda Türkmilletine hizmet eden bütün kurumve kuruluşlarla her yerde ve her or-tamda görüşmeye, fikir alışverişindebulunmaya, işbirliği ve ortak faali-yetler yapmaya hazır olduğunu, ya-yınladığı deklarasyon ile de Nisan2009 ayında kamuoyuna ilan et-mişti.

Ancak, tüm işleri, sadece yapı-lanları eleştirmeye endekslenen vebu doğrultuda gerek Kırım Tatarla-rının hür iradesi, Kurultayın icra or-ganı olan Kırım Tatar Milli Meclisinikaralamaya, gerekse Kırım Tatarla-rının lideri Mustafa A.Kırımoğ-lu’nun prestijini düşürmeye yönelikteşebbüslerde bulunan bazı küçükgruplar, dayanaksız ve anlamsız ge-rekçeleriyle Kongrenin yapılmasınakarşı çıkmışlardı.

Hatta bu Kongrenin Kırım Tatar-ları arasında ciddi ayrılıklar yarata-rak bölünmelere ve kamplaşmalarayol açacağını, sadece Kırım TatarMilli Meclisinin ve Mustafa A. Kırı-moğlu’nun propagandasına hizmetedeceğini, Kırım Tatarlarının hiçbirsorununa çözüm getirmeyeceğini,çağrılan insanların temsiliyetininbulunmadığını yayınladıkları bildi-riler ile belirtiyor ve Kongrenin ya-pılmaması için ellerinden geleniyapıyorlardı. Daha Kongre başlama-dan, Kongrenin başarılı olmasınıengellemeye yönelik yoğun bir pro-paganda çok önceden başlatılmıştı.

Bütün bunlara rağmen Kongre,12 ülkeden 162 teşkilatın 450 civa-rındaki temsilcisi ile birlikte muhte-şem açılışlarla başladı, kusursuzayakın organizasyonuyla beklentile-rin çok üzerinde gerçekleşti. GerekGenel Kurul toplantılarında gerekseihtisas gruplarına yönelik toplantı-larda neredeyse herkese söz hakkıtanınabildi.

Hatta, Kongreden önce menfipropaganda yapan gruplar bileKongre esnasında hem propaganda-larını yaptılar, hem de basılı ilanla-rını dağıttılar hem de söz alarakfikirlerini açıklayabildiler.

İşin bir diğer ilginç yanı ise, enkalabalık teşkilat ve temsilci ileKongreye katılan, Türkiye’de faaliyetgösteren teşkilatlar arasında bekle-nen fikir ayrılığı tam tersine işbirli-ğine dönüştü.

Kongre boyunca karşılıklı olarakortaya konan görüşler çerçevesinde,zaman zaman yaşanan sert tartış-malara rağmen, medeni ve seviyeliölçü Kongre sonuna kadar devamettirilebilmiştir. Temsiliyeti, muhte-vası ve katılım boyutuyla, dünyanındeğişik ülkelerinde bulunan KırımTatarlarının da sorumluluk alarakgerçekleştirdiği Dünya Kırım TatarKongresi birleşmenin başlangıcıolarak nitelendirilebileceği gibi bir-çok konuda süren tartışmalarda dauzlaşmayı sağlayabildi.

Derneğimizin Genel Merkezi veŞubeleri ile temsil edildiği DünyaKırım Tatar Kongresine yönelik ge-lişmeler, Bültenimizin bu sayısındadetaylı olarak da takip edilebilir.

Tarihe Açılan Pencere

12 ülkeden 162 sivil toplumve siyasi Kırım Tatar teşkilatla-rının temsilcisi olan 450 civa-rındaki delegeler ile birlikte,gazeteci, gözlemci ve misafirler-den oluşan 866 kişi Kongreye iş-tirak etti.

• Tuncer KALKAY

Çarlık Rusyası ve uzantısı Sov-yetler Birliği tarafından birmilleti tarih sahnesinden sil-

mek için sistemli bir şekilde yaratı-lan suni açlıklar, yapılan onlarcasürgün ve zorunlu göç, yüzlerce kat-liam, onbinlerce cinayet ve nihaye-tinde 1944 yılındaki büyük sürgünile soykırıma maruz bırakılan KırımTatarları koparılmaya çalışıldıklarıvatanlarından çok uzun yıllar ayrıbıraktırılmış olmasına rağmen,içinde bulunduğumuz yıl, birlik ve

beraberliklerini çok güçlü bir şe-kilde Vatanlarında gösterdiler, pay-laşmanın en güzel örneğinisergileyerek tarihe not düştüler.

Dünyanın dört bir tarafına dağı-tılarak, asırlarca Vatanlarından ayrıyaşamak zorunda bırakılan KırımTatarları, kendi halkına 18 Mayıs1944 yılında uygulanan Büyük Sür-günün 65. Yıldönümünün hemenakabinde yani 19 Mayıs 2009 tari-hinde, Vatanlarında, Hanların şehriBahçesaray’da, Kırım DemokratikCumhuriyeti’nin ilan edildiği 1917yılındaki açılış merasiminin yapıl-dığı Hansaray’ın bahçesinde, 92 yılsonrasında benzer bir merasim eş-liğinde ve aynı ruh ile milli marşları“Ant Etkenmen”i söyleyerek, TarakTamgalı “Gök Bayrak”larını dalga-landırarak dünyanın dört bir yanın-dan geldikleri Vatanlarındabuluştular.

18 Mayıs 2009 tarihinde VatanKırım’da Kırım Tatarları, büyük sür-günü 65. yıldönümünde andılar.Yalnız bu yılki anma mitingi, diğeryıllara nazaran daha farklı ve dahaanlamlandırılmış motiflere de sa-hipti. Çünkü Vatan Kırım’da yaşa-yan Kırım Tatarları ile birlikte,Türkiye, Romanya, Bulgaristan,Amerika Birleşik Devletleri, Al-manya, Fransa, Polonya, Rusya, Öz-bekistan, Kırgızistan’dan gelenKırım Tatarları Akmescit’teki mey-danı tıklım tıklım doldurdular.Otuz beş binden fazla insanın katıl-dığı mitingde farklı ülkelerde yaşa-yan Kırım Tatar teşkilatlarınıntemsilcileri heyecanlı selamlamakonuşmaları yaptı.

Daha önce şehrin dört bir ya-nında yapılan öncü mitinglerindetoplanan gruplar ile oluşturulanbüyük kortejlerle, ellerindeki döviz,

4 | Kırım Bülteni

Dünya Kırım Tatar KongresiKongreden Haberler

pankart ve dalgalandırdıkları Gök-bayrak’larıyla şehrin merkezinedoğru yürüyüşe geçtiler. Gruplarınşehir merkezinde karşılaşmasımuhteşem bir gösteriye döndü.

Mitingin hemen ertesi günü 19Mayıs 2009 tarihinde, Kırım TatarDemokratik Cumhuriyeti’nin 1917yılında Hansarayı’nda ilan ediliş tö-reninin bir benzeri yine Hansa-rayı’nda Kırım Tatarlarının varolduklarının ve “Milli Dava”larınahep birlikte sahip çıktıklarının birgöstergesi olarak ilan edilmiş oldu.

Milli motifler altında Hansa-rayı’nın bahçesinde, dünyadakiKırım Tatar teşkilatlarının temsilci-lerince yapılan konuşmalar ile millihassasiyetler vurgulandı.

19-22 Mayıs 2009 tarihleri ara-sında yapılan kongrenin, 19 ve 20Mayıs 2009 tarihindeki oturumlarıAkmescit’te, 21 Mayıs tarihindekioturumları ise 5 farklı konuda ve 5farklı şehirde yapıldı.

• Eğitim, bilim ve kültür ile ilgilitoplantı Akmescit şehri Kırım Mü-hendislik ve Pedagoji Üniversite-sinde,

• Kırım Tatar Halkının hakları-nın iade edilmesinin siyasi ve hu-kuki yollardan sağlanması, KırımTatar sivil toplum teşkilatlarının gö-revleri, karşılıklı işbirliği ve koordi-nasyon ile ilgili konuları içerentoplantı, Karasubazar (Belogorsk)şehri Sarı Su kasabası okulunda,

• Kırım’ın ve Kırım Tatar halkınınsosyo-ekonomik kalkınması konulutoplantı, Kezlev (Yevpatoriya) şehriİsmail Bey kasabası okulunda,

• İslam ve Kırım Tatar halkınınmanevi ve ahlaki gelişimi konulutoplantı, Eski Kırım (Starıy Krım)şehri okulunda,

• Medya, kitap baskısı ve iletişimfaaliyeti konularını içeren toplantı,

Sudak şehri okulunda,

• Kırım Tatar halkının gelenekselsporlarının kalkınması: Kırım TatarMilli Güreş Uluslararası Federasyo-nunun kuruluşu konularını içerentoplantı Akmescit şehrinde yapıldı.

Kongrenin 22 Mayıs Akmescit’teyapılan kapanış oturumunda Kongresonuç bildirgesi ile Ukrayna Cum-hurbaşkanına, Ukrayna VerhovnaRadasına, Birleşmiş Milletler Teşki-latına, Avrupa Konseyine, AvrupaBirliğine ve Avrupa Güvenlik ve İş-birliği Teşkilatına müracaat çağrısıiçin oluşturulan metinler nihai halegetirildi.

Kongrenin Kırım Ukrain Müzi-kal Akademik Tiyatrosunun bina-sında 19 Mayıs 2009 tarihindekiaçılışında, Kırım Tatar Milli MeclisBaşkanı da olan Kırım Tatarlarınınefsanevi lideri Mustafa AbdülcemilKırımoğlu, Kırım Tatarlarının mü-cadelesi ve problemleri konularındaçok anlamlı bir konuşma yaptı. Ko-nuşmasında da Kırım Tatar MilliHareketinin 3 temel prensibine aşa-ğıdaki ifadesi ile değindi:

• “Birinci prensibimiz, zor-şiddetkullanmamak (non-violence) pren-sibidir. Kendisine karşı Sovyet or-

ganları ne kadar ağır baskı ve hak-sızlıklar yapsa da, Kırım Tatar MilliHareketi tarafından tek bir adambile öldürülmedi veya diğer teröristeylemleri yapılmadı.

• İkinci prensibimiz, davranış-larımız, yaşadığımız ülkenin ka-nunlarına ve insan haklarıkonusunda uluslararası şekildekabul edilen kaidelere aykırı ol-mayacak. Devlet kanunları veuluslararası kaideler arasında farkolduğu takdirde, önceliği uluslar-arası kaidelere vermektir. Milli Ha-reketimiz çok demokratik vebarışçı olmasına rağmen yüzlerceinsanımız hapislere, tımarhane-lere konuldu, nümayişlere iştirakeden pek çok insanımız dövüldü,sakatlandı, bazıları ise hayatlarınıkaybetti.

• Üçüncü prensibimiz, daya-nışma prensibidir. Yani, kendi millive insan haklarını savunmakla be-raber, diğer toplumların milli, dinive insan hakları zedelendiği zamansessiz kalmamak, onlara da destekvermektir.”

Şeklinde izah eden Mustafa Ab-dülcemil Kırımoğlu bu 3 temelprensip sayesinde Kırım Tatarları-nın vatanlarına dönüşünün kansızolduğunu vurguladı.

Değişik ülkelerden katılan dev-let temsilcileri de Kırım Tatarlarınınproblemlerinin çözümüne katkıdabulunmak istediklerini belirttiler.

Kongrenin 20 Mayıs 2009 tarihlioturumunda konuşan ünlü Rus ta-rihçisi Svetlana Çervonnaya “Şuanda Kırım’da daha birkaç yıl önceyapılması akıl almaz ve hayal olan,Kırım Tatar halkının anavatanındabirleşmesi mucizesi gerçekleşiyor”diyerek Kongreye övgüde bulundu.

Kongre boyunca, zamanın el ver-diği ölçüde, pek çok katılımcı kat-


kıda bulunmuş; çok farklı ve aykırıolarak değerlendirilebilecek görüş-ler dahi samimi bir ortamda tartışı-labilmiştir.

Türkiye’den misafir olarak katı-lan Prof.Dr. Nevzat Yalçıntaş, birkaçgün öncesinde akademik hayatının50. yılı münasebetiyle, TürkiyeCumhurbaşkanı tarafından kendiadına bir toplantı düzenlendiğini,bu toplantının hayatının en mutlugünü olduğunu düşünürken, DünyaKırım Tatar Kongresinin bu tarihigününün kendisi için en mutlu günolduğunu belirterek, TürklerdekiKurultay geleneğinin gerçek mana-sını bu Kongrede gördüğünü, kim-senin kimseye sataşmadan ya dafarklı imalarda bulunmadan fikirle-rini karşılıklı olarak amaca ve çö-züme yönelik şekilde, medeniliğinbütün inceliklerini kullanarak tar-tıştığı, katılımcıların yoğun sayısınarağmen katılımın ve katkının ço-ğunluğa yansıdığı böyle bir toplan-tıya şahit olmanın verdiği gururutaşıdığını ifade etti.

22 Mayıs 2009 tarihinde yapılankapanış oturumunda, Dünya KırımTatar Kongresinin tüzüğünü oluş-turmak, tüzüğün bütün ülkelerinmevzuatına uygun olmasını sağla-

mak ve bir dahaki kongre hazırlık-larını yapmak üzere KoordinasyonKurulu oluşturuldu.

DKTK Koordinasyon KurulunaKırım’dan 5, Türkiye’den 3, Roman-ya’dan 2, ABD’den 1, Özbekistan’dan1, Fransa’dan 1, Kırgızistan’dan 1, Al-manya’dan 1, Polonya’dan 1, Rus-ya’dan 1 ve Bulgaristan’dan 1 olmaküzere toplam 18 delege seçildi.

18 Kişilik Koordinasyon Kuru-luna, Kırım’dan DKTK Başkanı,Kırım Tatar Milli Meclisi (KTMM)1.Başkan Yardımcısı Refat Çubarov,Kırım Mühendislik ve Pedagoji Üni-versitesi Rektörü Prof. Dr. Fevzi Ya-

kubov, “Bizim Kırım” teşkilatı baş-kanı Abduraman Egiz, KTMM Dışİlişkiler Bölümü Başkanı Ali Ham-zin ve eski Kırım Tatar Milli Hare-keti aktivisti Ayşe Seyitmuratovaseçildi. Türkiye’den Nail Aytar,Mesut Ör ve Ümit Şilit, Roman-ya’dan Amet Varol ve Acıakay Sala-din, ABD’den Ayla Bakkallı,Özbekistan’dan Nusret Cemilev,Fransa’dan Fevziye Ametaşeva, Kır-gızistan’dan Enver Halilov, Alman-ya’dan Ahmet Özay, Polonya’danSelim Hazbiyeviç, Rusya’dan EnverRamazanov ve Bulgaristan’dan Hoş-gün Nasuf’dan oluştu.


Kongreden Haberler

Türkiye Cumhuriyeti DevletBakanı Faruk Çelik ve TürkiyeBüyük Millet Meclisi BaşkanVekili Meral Akşener de yaptık-ları konuşmalarda, Türkiye'nintarihi ve kültürel bağları nede-niyle Kırım Tatarlarının proble-mine kayıtsız kalamayacağını,Kırım Tatarlarının demokratikmücadelelerinde yanlarında ol-duklarını ifade ettiler.

Biz, Bütün Dünya Kırım TatarKongresinin, dünyanın 12 ülke-sindeki 162 sivil toplum ve sosyalsiyasi teşkilatlarının temsilcileriolarak, Kırım Tatar halkının tarihianavatanı Kırım’da ilk defa bera-ber toplanmış bulunuyoruz.

• Kırım Tatar Halkının; Birleş-miş Milletlerin Tüzüğü, İnsanHakları Genel Bildirisi, YerelHalkların Hakları Bildirisi veuluslararası hukukunun, halklarile insan hakları ile ilgili diğernormlarında tanınan bütün hakve özgürlüklerinin tamamıyla ger-çekleştirilmesi hakkından yola çı-karak,

• Kırım Tatar Halkının kenditoprağı Kırım’da haklarının iadeedilmesi ve sağlanması konu-sunda iyiye doğru köklü değişme-lerin olmamasından olağanüstüendişe ifade ederek,

• Kırım Tatar Halkının siyasi,ekonomik, manevi ve kültürelkalkınmasına yönelik acil ve ve-rimli tedbirlerin kabul edilmesiuzatılmasının bu halkın özgünhalk olarak yok olmasının direktehlikesini taşıdığının farkındaolarak,

• Kırım Tatar Halkının hakları-nın iade edilmesinin Ukrayna ileKırım’ın yerel halkı arasındaki iş-birliği esasında kurulacak ve ada-let prensibi, demokrasi, insanhaklarına saygı, ayrım yapılma-ması ve dürüstlük prensiplerine

dayanacak uyumsal ilişkilerin ge-lişmesini sağlayacağından eminolarak,

• SSCB’nin komünist rejimininKırım Tatar halkına karşı 18 Mayıs1944 yılında yaptığı soykırımın,sürgün yerlerinde on yıllar bo-yunca tutulması sonuçlarının or-tadan kaldırılmasının yalnızUkrayna’nın çabalarıyla mümkünolmadığını, dolayısıyla BM, Av-rupa Konseyi, Avrupa Birliği vediğer uluslararası kurumların özeldikkat ve vesayet konusu olmasıgerektiğini anlayarak,

• Dünya halkları ve milletleriarasında barış ve mutabakatınsağlamlaştırılmasına, Ukrayna ileKırım Tatar diasporanın sivil top-lum teşkilatlarının faaliyet göster-diği ülkeler arasında karşılıklıanlayış, işbirliği ve dostluk ilişki-lerin gelişmesine en büyük yar-dım sağlama konusunda büyükistek taşıyarak,

• Önünde bütün güç, enerji,bilgilerini Kırım yararına ve KırımTatar Halkının kendi siyasi statü-sünü serbestçe belirlemesi vekendi ekonomik, sosyal ve kültü-rel gelişimini serbestçe gerçekleş-tirilmesine yönlendirme gibi asilamaç koyarak,

Aşağıdakileri İlan Ediyoruz

• “Dünya Kırım Tatar Kongresi”teşkilatının değişik ülkelerde ku-rulan ve iş bu bildiride belirtilenprensip, amaç ve görevler esa-

sında karşılıklı işbirliği yapma is-teğini bildiren Kırım Tatar teşki-latlarını birleştiren ve koordineeden organ olarak kurulmasınıilan ediyoruz.

• Dünya Kırım Tatar Kongresi-nin merkez organlarının bulun-duğu yer- Kırım, Ukrayna’dır.

Beyan Ediyoruz

• Kırım Tatar Kurultayı vebunun organları; Dünya KırımTatar Kongresi ve sayı ile faaliyetgösterdiği ülke ve bölgeye bak-maksızın kendilerine karşı eşitlikve saygılı davranışı esasındaDünya Kırım Tatar Kongresinegiren Kırım Tatar teşkilatları içinKırım Tatar Halkının en üst yet-kili temsili organıdır.

• Kırım Tatar Kurultayı, bununorganları ve yetkili kişileri; DünyaKırım Tatar Kongresine girenbütün Kırım Tatar teşkilatları ilebunların sayı ile faaliyet göster-diği ülke ve bölgeye bakmaksızınkendilerine karşı eşitlik ve saygılıdavranışı esasında ilişkilerini ge-liştirir.

Onaylıyoruz

• Kırım Tatar Halkının hayırıiçin uyguladığımız bütün çabaları-mız, şiddete başvurmama, adalet,demokrasi, milliyete bakmaksızınbütün insanların ekonomik, kültü-rel, dini ve diğer yasal haklarınasert şekilde uyma prensipleri üze-rinde kurulacaktır.


Kongreden Haberler

Dünya Kırım TatarKongresinin Bildirisi

• Dünya Kırım Tatar Kongresinde, 22 Mayıs 2009 tarihininde Akmescit/Kırım’ da kabul edilmiştir.

Özen keçkende at deñiştiril-mez, milliy arekette baş deñişti-rilmez.

• Nail AYTAR

Kırım Tatarlarının 1917 yı-lında milli devletlerinikuran Kurultay geleneği,

günümüzde de milletimizin kade-rini belirleyen önemli kararlarlavarlığını devam ettirmektedir. Çe-lebi Cihan önderliğinde Hansa-ray’da toplanan 1. Kurultay, KırımTatarlarının demokratik “devlet-millet” geleneğini kurmuş ve günü-müze kadar da geçerliliğini koruyanprensiplerimizi belirlemiştir. KırımTatarlarının en üst temsil organıolan Kurultay, milletimiz hakkındaönemli kararların alınma ve icra yeriolmuştur. Sürgünden vatana dönmesürecinin 1989 yılında hızlanma-

sıyla Kurultay geleneği de tekrarcanlanmış, 1991 yılında çok önemlikararların alındığı 2. Kurultay top-lanmıştır. Bu Kurultayda Kırım Ta-tarlarının milli hedefleri ortayakonmuş, Kırım Tatarlarının gelece-ğinin Kırım Tatarlarınca belirlene-ceği, Kırım’ın tamır (köklü)halkının Kırım Tatarları olduğu veKırım Tatarlarının milli alfabesininLatin harf esaslı “Kırım Tatar Alfa-besi” olacağı gibi çok önemli karar-lar alınmıştı.

Kırım Tatar Milli Meclisinin 33üyesi ve yönetim organları 2007 yılıKasım ayında yapılan 5. Kurultayın1. oturumunda seçilmişti. 5. Kurul-tayın 2. oturumu 5-6 Aralık 2009 ta-rihinde Akmescit’te Kırım TatarMilli Drama Tiyatrosunda toplandı.Kırım’ın her bölgesinden seçilen250 delegeden oluşan Kırım TatarKurultayı, Kırım Tatarlarının gün-

deminde olan bazı konuları görüş-mek ve karar almak için saat10.00’da bir araya geldi. 215 delegeKurultaya kaydını yaptırmış ve sa-londa hazır bulunuyordu. Millimarşımız Ant Etkenmen’in okun-masını müteakip Mustafa Abdülce-mil Kırımoğlu kısa bir açış,hayırlama konuşması yaptı, ardın-dan Kırım Müftüsü Hacı Emir AliAblayev’in konuşma ve duası ileoturum başladı. Önce divanın se-çimi yapıldı, divanda Mustafa Ab-dülcemil Kırımoğlu ile birliktebaşkan yardımcıları Refat Çubar,Remzi İlyas, Ahtem Çiygöz, KırımMüftüsü Hacı Emir Ali Ablayev vedenetleme kurulu başkanı Kurte-gen Asan görev aldı. Divanın seçi-minden sonra oturum sekreterliğive redaksiyon heyeti seçildi. Kurul-tay gündeminde 6 maddenin görü-şülmesi teklif ve kabul edildi.


5. Kurultay

5. Kırım Tatar Kurultayının2. Oturumu

Gündemin görüşülmesine geçil-meden protokol konuşmaları ya-pıldı. Polonya Büyükelçisi,Azerbaycan Büyükelçisi, UkraynaCumhurbaşkanı Kırım Temsilcisi,Ukrayna Başbakanı Timoşenko’nuntemsilcisi, Ruh Partisi yetkilileri,Dünya Uygur Kongresi temsilcileri,Kırım Türkleri Kültür ve Yardım-laşma Derneği Genel Merkezi ve İs-tanbul Şubesi, Kırım Gelişim Vakfı,Romanya diaspoarasının temsilci-leri, Almanya Kırım Derneği veABD Kırım Derneği Kurultaydahazır bulundular.

Gündemin ilk maddesi 18 Mayıs1944 Kırım Tatar sürgününün soy-kırım olarak kabul edilip tanınmasıve sonuçlarının kabul edilmesi ko-nusu görüşüldü. Bu konuda oluştu-rulmuş komisyonun başkanıElvedin Çubarov, komisyonlarınasürgünden zarar gören ailelerden610 adet mektubun geldiğini vekayda geçirildiğini söyledi. KırımTatar halkının sürgüne giderken bı-raktığı hiçbir şeyi geri alamadığı,her şeye sıfırdan başladığı vurgu-landı. Adaletin gerçekleşmesi açı-sından sürgün mağdurlarınınzararlarının her açıdan telafi edil-mesi gerektiği söylendi.

Gündemin en önemli bir diğermaddesi 17 Ocak 2010 tarihinde ya-pılacak Ukrayna Cumhurbaşkanlığı

ve mayıs ayında yapılması planla-nan Kırım Parlamentosu seçimle-riydi. Seçimler hakkındadelegelerden değişik teklifler geldi.Ukrayna Cumhurbaşkanlığı için 18aday yarışıyor. Bu adaylardan engüçlü ve kazanması muhtemeladayların şu anki Başbakan YuliyaTimoşenko ve Bölgeler Partisi Baş-kanı Rus yanlısı Viktor Yanukoviçolabileceği görülüyor. Bu 2 adayındışında ise oy potansiyeli ile başkanadaylarından birisine destek vere-cek adaylar bulunuyor. Bu adaylarise Ukrayna eski Parlamento Baş-kanı Arseniy Yatsenyuk, eski sa-vunma bakanı Anatoliy Gritsenko,Komünist Parti Başkanı Pyotr Si-monenko, Halk Partisi ve Parla-mentonun şu anki başkanı VladimirLitvin, Sosyalist Parti Başkanı Alek-sandr Moroz ve Refat Çubar’la gir-diği polemikten tanıdığımız KırımTatar düşmanı Bölgeler Partisi Mil-letvekili İnna Bogoslovskaya sayıla-bilir. Ukrayna Cumhurbaşkanlığıseçimleri % 50’yi aşma şartlı yapıl-dığı için genelde iki turlu yapılıyor veikinci tura en çok oy alan iki aday çı-kıyor. Bu sebeple yapılacak ittifaklarçok önem taşıyor. Kurultay delegele-rinden, “Seçimlerde Yuşçenko’yu, Ti-moşenko’yu destekleyelim, boykotedelim, Kırım Tatar aday çıkaralım”gibi teklifler geldi. Mustafa Aga bu

teklife şaka yollu, adaylık için300.000 $ parayı bulduk ama KırımTatarlarından hiç kimse cumhur-başkanı olmak istemedi, demesiherkesi gülümsetti. Divanın teklifiise şu oldu: Birinci turda demokrat,AB ve NATO yanlısı adaylar destek-lensin ama bir aday işaret edilme-sin, serbest oy kullanılsın, ikincitura kalan iki adaydan demokrat,AB ve NATO yanlısı aday desteklen-sin oldu. Bu konuda karar almakiçin KTMM’nin yetkilendirilmesinekarar verildi. Bu konuda MustafaAbdülcemil Kırımoğlu yaptığı ko-nuşmada 18 cumhurbaşkanı adayı-nın her birine bir mektupgönderildiğini; bu mektupta KırımTatarları için ne düşündükleri, sür-gün ve soykırım için ne düşündük-leri, toprak ve diğer problemlerinçözümü için önerilerini sordukla-rını ama 18 adayın hiçbirisindengeri dönüş olmadığını söyledi. Sa-dece Başbakan Timoşenko ile yap-tığı telefon konuşmasında bukonuda çalıştıklarını ve cevap vere-ceklerini söylediğini ifade etti.Genel havaya bakıldığı zaman daYuşçenko’nun yeniden seçilmesininzor olduğu, Timoşenko’nun bu seferUkrayna Cumhurbaşkanı seçimle-rini kazanabileceği düşünülüyor.

Bir diğer gündem maddesi, Kı-rım’da son yıllarda oldukça güçle-nen radikal dinci akımlar vebunların halkımıza verdiği zararlaroldu. Bu akımlar gizli bazı güçler ta-rafından kullanılarak Kırım Tatarhalkı ve Meclisi bölünmek isteniyor,dendi. Müftü Hacı Emir Ali Ablayevverdiği bilgide birçok caminin bugüçlerce maddi imkânlar kullanılarakele geçirildiği, insanların kafalarınınbulandırılmak için kullanıldığını söy-ledi. İnsanlara kendi anadilleri yerineRusça konuşmayı teklif eden, millideğerlerini küçümseyen bu insan-ların KTMM başkanına suikast ya-


pacak kadar pervasızlaştıkları ifadeedildi. Her bulundukları ortamdakaos ve sorun çıkaran bu kişilerinKırım Tatar meselesine çok zararverdiği söylendi. Bir takım istihba-rat teşkilatları ile paralel çalışan bugrupların amaçlarının Kırım Tatar-larını bölmek olduğu tespiti yapıldı.Uzun yıllar komünist sistemininbaskısı altında kalmış insanların di-nini doğru öğrenip yaşayabilmesiiçin bazı imkânların seferber edil-mesi ve özel çaba gösterilmesi gere-kiyor.

Yerel meclislerin çalışması ile il-gili problemler ciddi olarak dile ge-tirildi. Yerel meclislerin iyiçalışmadığı veya üzerine düşen gö-revleri yapmadıkları zaman sıkıntı-nın KTMM ve başkanına kadargeldiği, bu durumda da KTMM veBaşkanının kendi yapması gerekenişleri yapamadıkları dile getirildi.Camilerin yerel meclislerce denet-lenmesi ve amacı dışında kullanıl-masının engellenmesi istendi.Hocaların hutbe ve konuşmalarınıana dilde yapmaları istendi. MilliMekteplerle ilgilenilmesi ve ihtiyaç-larının giderilmesinin takipçisiolunması istendi. Yerel meclis baş-kanlarının toprak meselesi ile ya-kından ilgilenmesi istendi.

Türkiye Cumhuriyeti’nin 59. hü-kümetinin Dışişleri Bakanı Abdul-lah Gül’ün yapımına destek verdiğiAkmescit Yaltinskaya Sokağı’nda ya-pılması planlanan Cuma Cami’nindurumu anlatıldı. Daha önce izin-leri alınan planları yapılan caminindaha sonra belediye tarafından ar-sanın park yapılacağı gerekçesiyleizninin iptali karşısında dava açıldı-ğını ve sürecin beklendiği söylendi.Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu neolursa olsun Cuma Cami’nin mut-laka yapılacağını bunun hukuksalyollarla olmasını tercih ettiklerini

söyledi. Caminin yapımında TürkiyeCumhuriyeti’nin olması sebebiylehiçbir hukuksal boşluk olmasını is-temediklerini ama mecbur kalınırsacaminin prosedürler beklenmedende yapılmaya başlanabileceği mesa-jını verdi.

Bu oturumun en zor ve sıkıntılıkısmı ise 5. Kurultay’ın 1.Oturu-munda Mustafa Abdülcemil Kırı-moğlu tarafından dile getirilenmeclis başkanının değiştirilmesimeselesiydi. Bütün delegeler ve mi-safirler bu meselenin nasıl çözüle-ceğini biraz da endişeylebekliyordu. Herkes MustafaAga’nın bırakmaması için neler ya-pılması gerektiği konusunu düşü-

nüyor, ikna çabaları sürüyordu.Hatta Türkiye’den vatana avdeteden Turgut Otçu’nun hazırlattığıpankart tiyatro girişinde herkesinortak fikrini yansıtıyordu. Pan-kartta “Özen keçkende at değişti-rilmez, Milliy arekette başdeğiştirilmez” yazıyordu. Konuşmayapan delegeler yerel meclislerindaha iyi çalışarak Mustafa Aga’mı-zın yükünü azaltacağız derken in-sanların gerçek samimiyetini veduygularını görüyordu. KurtegenAga Kurultay tüzüğünde meclisbaşkanının ben bırakıyorum demehakkının olmadığını, bu kararı sa-

dece Kurultayın verebileceğini, Ku-rultayın da Başkanın devam etme-sini istediğini söylemesinden tutunda Milli Hareketin veteranlarındanZampira Asan’ın konuşmasınakadar hep aynı samimi fikirler dilegetirildi. Rektör Fevzi Yakup, Baş-bakan Yardımcısı Aziz Abdulla,Maarifçi Cemiyetinin Başkanı Sa-fure Kacametova, Sinaver Kadir hepaynı fikir ve duyguları dile getirdi-ler: Halkının bu kadar sevdiğibaşka bir lider var mıdır? Bilmiyo-rum ama Mustafa Aga’mız olduğuiçin biz çok şanslıyız.

Kurultayın son günü öğlen ara-sında ise 1.Bütün Dünya Kırım TatarKongresinin toplantısı da yapıldı.

Toplantıya Koordinasyon Kuruluüyeleri Kırım’dan Mustafa Abdülce-mil Kırımoğlu, Refat Çubar, AliHamzin, Fevzi Yakup, Ayşe Seyit-murat, Abduraman Egiz Türki-ye’den Nail Aytar, Ümit Şilit,Romanya’dan Acıakay Saladin,Varol Amet, Almanya’dan AhmetÖzay, ABD’den Ayla Bakkallı ka-tıldı. Bu toplantının gündemindeBDQK’nın tüzüğünün hazırlan-ması, kongrenin yapılmasından bugüne kadar geçen sürecin değerlen-dirilmesi ve diğer ülkelerde temsil-ciliklerinin açılması konusukonuşuldu.


5. Kurultay

• Namık Kemal BAYAR

Gelişen sosyal hayatın önemliunsurlarından biri olan siviltoplum kuruluşlarının varlık-

larını sürdürebilmeleri, faaliyetlere ka-tılan insan sayısının çokluğu kadarmaddi gücünün boyutuna da bağlıdır.Dernekler, kısıtlı imkân ve bütçeleri iletüzüklerinde üstlendikleri görevlerigönüllülük esasına göre yapılan çalış-malarla yürütmeye, böylelikle sosyalhayatı zenginleştirmeye, toplumsalyardımlaşma ve dayanışmaya katkıdabulunmaya gayret göstermektedir.

Günümüz sosyal hayatındaönemli yer edinmeye başlayan siviltoplum kuruluşlarının en önemli türüsayılan derneklerin çalışmaları,makro anlamda ülke içi ve ülke dışıstratejilerin belirlenmesinde ciddiroller üstlenmeye başlamıştır.

Modern işletme ilkelerine “ku-rumsal sosyal sorumluluk” ilkesininde eklenmesi ile tüm modern işlet-melerin değerlerinin belirlenmesindesosyal hayata katkıları da önemli birfaktör olarak yer almaya başlamıştır.

Kurumsal Sosyal Sorumluluk il-kesi, kısaca, kurum ve kuruluşlarıntoplumun sosyal, çevresel ve ekono-mik, kültürel kaygılarını, kendi istek-leriyle faaliyetlerinin ve paydaşlarıylailişkilerinin bir parçası haline getir-mesi ve tüm paydaşlarına ve toplumakarşı etik ve sorumlu davranması, buyönde kararlar alması ve uygulamasışeklinde tanımlanmaktadır.

Bu ilkeden hareketle Türk VergiMevzuatı’nda da önemli bir adım atı-larak, gerçek ve tüzel kişilerin kamuyararına çalışan derneklerin aşağıdaaçıklanacak faaliyetlerine yapacaklarıkatkıların tamamının Kurumlar Ver-gisi ve Gelir Vergisi matrahının tespi-tinde kazançtan indirilebileceği yasaldüzenleme altına alınmıştır.

Kültürel alandaki destek (spon-sor) faaliyetlerinin teşvik edilmesiiçin 5228 sayılı Bazı Kanunlarda ve178 Sayılı Kanun Hükmünde Karar-namede Değişiklik Yapılması Hak-

kında Kanunla değiştirilen KurumlarVergisi Kanunu ile Gelir Vergisi Ka-nunu’nda destekleyen gerçek veyatüzel kişilere bazı vergi avantajlarısağlanmıştır. Şöyle ki;

“06.11.1961 tarih ve 193 Sayılı GelirVergisi Kanunu’nun 89. maddesi ile10.06.1949 tarih ve 5422 sayılı Kurum-lar Vergisi Kanunu mükerrer 14. mad-desi, Genel ve özel bütçeli kamuidareleri, il özel idareleri, belediyeler,köyler, kamu yararına çalışan dernek-ler, Bakanlar Kurulunca vergi muafi-yeti tanınan vakıflar ve bilimselaraştırma faaliyetinde bulunan kurumve kuruluşlar tarafından yapılan ya daKültür ve Turizm Bakanlığınca des-teklenen veya desteklenmesi uygungörülen;

a) Kültür ve sanat faaliyetlerineilişkin ticari olmayan ulusal veyauluslararası organizasyonların ger-çekleştirilmesine,

b) Ülkemizin uygarlık birikimininkültürü, sanatı, tarihi, edebiyatı, mi-marisi ve somut olmayan kültürel mi-rası ile ilgili veya ülke tanıtımınayönelik kitap, katalog, broşür, film,kaset, CD ve DVD gibi manyetik,elektronik ve bilişim teknolojisi yo-luyla üretilenler de dahil olmak üzeregörsel, işitsel veya basılı materyalle-rin hazırlanması, bunlarla ilgili der-leme ve araştırmaların yayınlanması,yurt içinde ve yurt dışında dağıtımı vetanıtımının sağlanmasına,

c) Yazma ve nadir eserlerin korun-ması ve elektronik ortama aktarılmasıile bueserlerin KültürveTurizm Bakan-lığı koleksiyonuna kazandırılmasına,

d) 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Var-lıklarını Koruma Kanunu kapsamın-daki taşınmaz kültür varlıklarınınbakımı, onarımı, yaşatılması, rölöve,restorasyon, restitüsyon projeleri ya-pılması ve nakil işlerine,

e) Kurtarma kazıları, bilimsel kazıçalışmaları ve yüzey araştırmalarına,

f ) Yurt dışındaki taşınmaz Türkkültür varlıklarının yerinde korun-ması veya ülkemize ait kültür varlık-

larının Türkiye’ye getirtilmesi çalış-malarına,

g) Kültür envanterinin oluşturul-ması çalışmalarına,

h) 2863 sayılı Kanun kapsamın-daki taşınır kültür varlıkları ile güzelsanatlar, çağdaş ve geleneksel el sa-natları alanlarındaki ürün ve eserle-rin Kültür ve Turizm Bakanlığıkoleksiyonuna kazandırılması ve gü-venliklerinin sağlanmasına,

i) Somut olmayan kültürel miras,güzel sanatlar, sinema, çağdaş ve ge-leneksel el sanatları alanlarındakiüretim ve etkinlikler ile bu alanlardaaraştırma, eğitim veya uygulama mer-kezleri, atölye, stüdyo ve film platosukurulması, bakım ve onarımı, hertürlü araç ve teçhizatın tedariki ilefilm yapımına,

j) Kütüphane, müze, sanat gale-risi ve kültür merkezi ile sinema, ti-yatro, opera, bale ve konser gibikültürel ve sanatsal etkinliklerin ser-gilendiği tesislerin yapımı, onarımıveya modernizasyon çalışmalarına,

İlişkin harcamalar ile bu amaçla ya-pılan her türlü bağış ve yardımların %100’ü (Bakanlar Kurulu, bölgeler vefaaliyet türleri itibariyle bu oranı yarı-sına kadar indirmeye veya kanuni ora-nına kadar çıkarmaya yetkilidir)kurumlar vergisi matrahının tespi-tinde kurum kazancından indirileceği(Kurumlar Vergisi Kanunu); Gelir ver-gisi matrahının tespitinde, gelirvergisibeyannamesinde bildirilecek gelirler-den indirileceği (Gelir Vergisi Ka-nunu) hükme bağlanmıştır.”

Bakanlar Kurulunun 21.12.1992tarih ve 92/3924 sayılı kararı ile KamuYararına Çalışan Dernek statüsünesahip Derneğimizin yukarıda belirti-len konularda yapacağı faaliyetlereyapılacak yardımların tamamı Ku-rumlar Vergisi’nin tespitinde kurumkazancından, Gelir Vergisi matrahı-nın tespitinde gelir vergisi beyanna-mesinde bildirilecek gelirlerdenindirileceği artık yasal düzenleme al-tına alınmıştır.


Sponsor Aranıyor

Kamu Yararına Çalışan Derneklere Yapılacak Bağışlar ile İlgili

Vergi Avantajları

Milletler için “var olma” nekadar büyük önem taşıyorsa“var olma”nın işareti olan sem-bolleri de o kadar önem taşı-maktadır. Bir yerde millisemboller, milli kimliğin ilk gö-rüntüsünü ve temel ögesini oluş-turur. Bu bakımdan, millisembollere gereken özeni gös-termesi, gereken değeri vermesive onu koruması herkesin entemel ve tabii milli görevidir.

• Tuncer KALKAY

Bayraklar ve milli marşlar, mil-letlerin, ülkelerin en önemlimilli sembolleridir. Milli

semboller, ait oldukları millet ve ül-kelerin insanları tarafından en üstderecede saygı ile korunan en has-sas değerlerlerdir. Bu hassasiyetingösterilmesi ve paylaşılması kendi-liğinden oluşur. Bu hassasiyeti pay-laşmaktan imtina edenler, gerekliözeni göstermeyenler en hafif şekliile ayıplanırlar. Hatta pek çok ülke,milli sembollerini kanunları ile ko-ruma altına alarak bu değerlerekarşı saygısızlık olarak tanımlana-bilecek davranışları da cezalandırır-lar.

Milletler ve ülkeler, bırakınızkendi vatandaşlarını, diğer ülkele-rin insanlarından bile kendi millisembollerine saygı beklerler. Dola-yısıyla milli semboller de milli varlı-ğın en önemli unsurlarını oluşturur.

Milletler için “var olma” ne kadarbüyük önem taşıyorsa “var olma”nınişareti olan sembolleri de o kadarönem taşımaktadır. Bir yerde millisemboller, milli kimliğin ilk görün-

tüsünü ve temel ögesini oluşturur.Bu bakımdan, milli sembollere ge-reken özeni göstermesi, gereken de-ğeri vermesi ve onu korumasıherkesin en temel ve tabii milli gör-evidir.

Bu yaklaşımın genelde herkes ta-rafından benimsenmesine rağmen,bazen farkında olmayarak istenme-yen durumlarla da karşılaşılmakta-dır. Genellikle önemli toplantılaramilli marşların söylenerek başlan-

ması hem milli marşa olan saygınınyerine getirilmesi hem de o toplan-tıya verilen önemin gösterilmesi yö-nünde de değerlendirilir. Ancak butoplantılarda, bazen milli marşınsözlerinin karıştırılması, müziğingerektirdiği ahengin sağlanama-ması, ortaya hiç de hoş olmayan birtablonun çıkması sonucunu doğur-maktadır.

Milli marşın gereği gibi icra edi-lememesi, icrada bulunan herkesiniçinde bir suçluluk duygusu yarat-maktadır. Netice itibariyle; millimarşı rencide etmiş, milli marşı in-citmiş, koruma görevini yerine ge-tirmek bir yana ona zarar vermişolmanın yüklediği bir mahcubiyet,bir suçluluk bütün benliğimizi sa-rarak, pişmanlık duygumuzu da or-taya çıkarmaktadır.

Bu suçluluk duygusunu kimseyeyaşatmamak için, milli marşın söy-lenmesini gerektirecek ortamı yara-tanlara da asıl sorumlulukdüşmektedir. Bunun içinde bilinençeşitli yöntemler bulunmaktadır. Ensağlıklı olanı ise milli marşın önce-


Milli Değerlerimiz

Milli Marşımız - Ant Etkenmen

Ant EtkenmenAnt etkenmen tatarlarnıñ yarasını sarmağaNasıl olsun eki qardaş birbirini körmesin?Onlar içün ökünmesem, muğaymasam, yaşasamKözlerimden aqqan yaşlar derya-deniz qan bolsun.

Ant etkenmen şu qaranğı yurtqa şavle sepmege,Nasıl bolsun bu zavallı qardaşlarım iñlesin?Bunu körüp buvsanmasam muğaymasam, yanmasamYüregimde qara qanlar qaynamasın, qurusun.

Ant etkenmen, söz bergenmen millet içün ölmegeBilip, körüp, milletimniñ köz yaşını silmege.Bilmey körmey, biñ yaşasam, qurultaylı han bolsam,Kene bir kün mezarcılar kelir meni kömmege.

den usulüne göre kaydedilmiş hali-nin gerekli cihazdan okunmasıdır.Zamanımız teknolojisi ile söz konusucihazların temin edilmesi kesinliklebir problem değildir.

Kırım Tatarlarının milli marşıolarak kabul edilen “Ant Etkenmen”3 kıta halinde yazılan bir şiir olupson dörtlüğü milli marş olarak söy-lenmektedir. Milli marş olarak söy-lenirken de son dörtlükteki hermısra nakarat halinde tekrarlan-maktadır.

Bilindiği gibi, Kırım Tatarlarıbugün “var olma” mücadelesi verenbir millettir. Bu bakımdan milli de-ğerlerine sahip çıkması, onları ya-şatması ve koruması hayati önemarz etmektedir.

Genellikle bütün milli marşlariçin geçerli olan yukarıdaki açıkla-malarımızdaki durumlar “Ant Et-kenmen” için de geçerlidir.Genellikle üç kıtası okunmaya çalı-şıldığında, her kıta da nakarat ola-rak tekrarlandığında çok uzun birmarş ortaya çıkmakta, buna paralelolarak marşın sözleri karıştırıl-makta, müzik ahengi de bozularakhoş olmayan bir durum ortaya çık-

maktadır. Bunları bertaraf etme ni-yetiyle de marş yarım kesildiğindedaha vahim bir sonuçla karşılaşıl-maktadır.

Kırım Tatar Milli İstiklal Müca-delesinin lideri olan, 1917 yılındaKırım Müslümanları Merkezi İcraKomitesi Başkanlığı, Kırım Müftü-lüğü, Kırım Tatar Demokratik Cum-huriyeti Başbakanlığı görevlerindede bulunan ve 1918 yılında Bolşevik-lerce şehit edilen Noman ÇelebiCihan tarafından yazılması da “AntEtkenmen”e ayrı bir anlam yükle-miştir.

Kırım Tatarlarının istiklalini ilanedecek olan 1. Kırım Tatar Milli Ku-rultayının 9 Aralık 1917 tarihindekiaçılışında, milli değerlerin ve sem-bolerin kullanılmasına büyük önemverilmişti. Bahçesaray’da toplanan veilk resmi açılışı Hansaray’ın DivanOdasında yapılmasına karar verilen1. Kırım Tatar Milli Kurultayında;cuma namazından sonra, KurultayMilletvekilleri Divan odasına geçer-ken bandonun “Ant Etkenmen” mar-şını çaldığı, Kırım Tatar DemokratikCumhuriyeti’nin Dışişleri ve Sa-vunma Bakanı Cafer Seydahmet Kı-

rımer’in “Hatıralar”ında da anlatıl-maktadır.

Bestesi anonim olan, yani KırımTatar milletine ait “Ant Etkenmen”1917 yılından beri Kırım Tatar MilliMarşı olarak söylenegelmiştir. Şiirinüçüncü kıtasındaki “millet” sözüeserin ilk yazıldığı halinde “bilmek”şeklinde ise de milli marş olarakkullanılan biçimde “millet” olarakgeçmektedir.

Bu açıklamalar çerçevesinde, “AntEtkenmen”in son dörtlüğünü oluş-turan Milli Marş halinin 1 dakika 21saniyelik mp3 formatındaki dosya-daki gibi söylenmesini önemle tav-siye ederiz.


Kırım Tatarlarının milli marşı

olarak kabul edilen “Ant Etken-

men” 3 kıta halinde yazılan bir

şiir olup son dörtlüğü milli marş

olarak söylenmektedir. Milli

marş olarak söylenirken de son

dörtlükteki her mısra nakarat ha-

linde tekrarlanmaktadır.

2006 yılında başlatılan ve

TİKA Başkanlığı, Ukrayna Kül-

tür Bakanlığı ve Bahçesaray Va-

liliği işbirliğinde, T.C. Kültür

Bakanlığı uzmanlarının gözetim

ve denetiminde yürütülen proje

kapsamında, orjinal özellikle-

rine sadık kalınarak titiz bir ça-

lışma sonucu restore edilenMedrese ve Türbe bu sayedeKırım’ ın kültür hayatına yeni-den kazandırılmış oldu.

• Avrasya Bülteni - 2009 Ekim Sayısı

Tarihi Kırım Hanlığı’nın günü-müze kadar gelen en önemlimimari eserlerinden sayılan,

Kırım Tatar halkının kültür haya-tında önemli bir yeri olan ZincirliMedrese ve Hacı Giray Han Türbe-si’nin restorasyonu tamamlandı.

2006 yılında başlatılan ve TİKABaşkanlığı, Ukrayna Kültür Bakan-lığı ve Bahçesaray Valiliği işbirli-ğinde, T.C. Kültür Bakanlığıuzmanlarının gözetim ve deneti-minde yürütülen proje kapsamında,


Tarihi Yapılarımız

Zincirli Medrese veHacı Giray Han Türbesi’ninRestorasyonu Tamamlandı

orjinal özelliklerine sadık kalınaraktitiz bir çalışma sonucu restore edi-len Medrese ve Türbe bu sayedeKırım’ ın kültür hayatına yenidenkazandırılmış oldu.

Bahçesaray vilayeti, tarihi KırımHanlığı’na ait eserlerin yoğunluktabulunduğu bir bölge olduğu içinKırım’ a gelen turistlerin uğrak nok-talarından biriydi. Zincirli Medrese

ve Hacı Giray Han Türbesi de bubölgede hem tarihi hem de kültüreldeğeri bakımından bir çekim mer-kezi konumunda yer alıyor.

Restorasyon çalışmalarının başla-dığı 2006 yılına kadaryıllarıngetirdiğiyıpranma ve bakımsızlık nedeniylekullanılmaz halde bulunan Medreseve Türbenin restorasyon çalışmaları-nın tamamlanmasıyla birlikte, bu iki

eser hem Bahçesaray vilayetinin tu-rizm potansiyelinin gelişmesi hem deKırım’ daki Kırım Tatar varlığının enseçkin örnekleri olarak tarihsel mira-sın canlandırılması bakımındanbüyük önem taşıyor.

Öte yandan, restorasyon çalış-maları ile eş zamanlı olarak Bahçe-saray Kültür ve Tabiat VarlıklarınıKoruma Müdürlüğü tarafındanMedrese’nin çevresinde gerçekleşti-rilen arkeolojik kazı çalışmaları es-nasında ortaya çıkan tarihselkalıntıların, Kırım Hanlığı’nın tari-hinin anlaşılması ve yorumlanmasıbakımından yakın bir zamandabilim dünyasının istifadesine su-nulması bekleniyor.

Zincirli MedreseBahçesaray vilayetinin Salacık

Mevkii’nde bulunan Zincirli Med-rese, Kırım Hanlığı’nın kurucusuHacı Giray Han’ ın oğlu I.MengliGiray Han tarafından 1500 yılındayaptırıldı. Medresenin giriş kapısı-nın karşısında yer alan Hacı GirayHan Türbesi de yine I.Mengli GirayHan tarafından babası Hacı GirayHan adına 1501 yılında inşa edildi.

I.Mengli Giray Han, Medrese’nininşasında kum taşımak süretiylebizzat çalıştı ve inşaat bittiktensonra da “İlmin önünde her kimolursa olsun eğilmek gerek” diyerekMedrese’nin tek giriş kapısı üzerinezincir çektirdi. Medrese, adını buzincirden aldı.

Doğu Avrupa’ daki en eski eğitimkurumlarından biri olan ve KırımHanlığı’nın kültür hayatında, âlim-lerin yetişmesinde önemli bir rolübulunan Medrese’de, İsmail BeyGaspıralı da hocalık yaptı. Medrese1917 Bolşevik İhtilalinden sonra tıpokuluna çevrildi. Ancak 1939 yılındaçıkarılan bir kararla çevresindeki bi-nalar akıl hastanesine dönüştürülenMedresenin asıl binası da depo ola-rak kullanıldı. Uzun yıllar kaderineterk edilen Medrese 1995 yılındaKırım Tatarlarına geri verildi.


Erkesniñ paylaşqan tüşün-cesi bolğan, er vaqıt Qırımta-tarca laf etmekniñ kerekliligi,QMP Üniversitesindeki topla-şuvnıñ en müim meselesi edi.Toplaşuvda bulunğan kişiler,Qırımtatar tiliniñ ve medeni-yetiniñ ebediy olaraq devametmesi içün neler yasamaq ke-rekkeni ususında teklifleriniortağa saldılar.

• Naciye AMETOVA - QHA

• Düzenleyen: Meryem BAŞKURT

Bütün dünya Qırımtatar Kon-gresi pek qop zaman tartışıl-ğan, yasalsa mı yasalmasa mı,

eger yasalırsa qayerde ve qaysı vaqıtyasalsın, dep bir vaqıt tüşünülgensoñ neticede 19-22 Mayıs tarihleriarasında bolıp keçti. Kongre bir qoptoplaşuvnıñ bir arağa kelmesimenboldı. Bu toplaşuvlardan birevi de 21Mayıs’ta Qırım Müendislik-Pedago-gika Üniversitesiniñ kişke meclislerzalında bolıp keçti. Toplaşuvda ilim,til, medeniyet, tasil baislerinde lafetildi. Anda tabılğan kişiler; Qırımtasil ve ilim vezirliginiñ, Medeniyetvezirliginiñ, Maarifçi assotsiatsiya-sınıñ, Qırımtatar yazuvcılar birligi-niñ vekilleri, Qırımtatar tili vemedeniyetimen oğraşqan âlimlerediler. Toplaşuvğa QMPU’nıñ rek-torı Fevzi Yaqubov ve QırımtatarMilliy Meclisi Medeniyet ve Tasilİdaresiniñ başı Safure Qacame-tova’nıñ qonuşmalarıman başlandı.Tavriya Milliy Üniversitesiniñ ocasıAdile Emirova, Romaniya Müslü-man Tatar Türkleri Demokrat Birli-giniñ baş kâtibi, ÖvidiusÜniversitesiniñ ocası Eden Mamut,

Bilkent Üniversitesiniñ ocası HaqanQırımlı toplaşuvğa nobetleşe başlıqyasadılar. Üniversite talebeleri, şair-lerimiz Eşref Şemizade, Bekir Ço-banzade, Çerkez Ali Ametov’nıñ anatilimizmen alaqalı yazğan şiirlerinioqudılar.

Erkesniñ paylaşqan tüşüncesibolğan, er vaqıt Qırımtatarca laf et-mekniñ kerekliligi, QMP Üniversi-tesindeki toplaşuvnıñ en müimmeselesi edi. Toplaşuvda bulunğankişiler, Qırımtatar tiliniñ ve mede-niyetiniñ ebediy olaraq devam et-mesi içün neler yasamaq kerekkeniususında tekliflerini ortağa saldılar.Baş qonuşmanı Tavriya Milliy Üni-versitesiniñ profesörı Adile Emirovayasadı. Qırımtatar tiliniñ Uk-rayna’nıñ til ve medeniyetiniñ müi-tinde olğanı, edebiy Kırım Tatar tili,Qırımtatar tilini bilgenlerniñ sayısıkibi ususlarda qonuşma yasadı.Adile Emirova’nıñ aytqan lafların-dan birevi olğan, Qırımtatar tilinibilgenlerniñ sayısı ususı, QMP Üni-versitesi Tarih ve Filologiya Fakulte-siniñ dekanı Refik Qurtseitovtarafından raqam esasında berildi.Bugünki vaziyetke baqılğanda kö-rülgen şudır ki; bin kişiden 42’sitilni tek anlay amma laf etmey, 31’iserbest laf ete, 6’sı edebiy tildeyaza,70’i doğmuşlarıman ana tili-mizde laf ete amma temiz ana ti-linde tek 10’i laf ete eken. Qırımmekteplerinde tasil alğan talebeler-niñ 20’si Qırımtatar talebeleriamma olarnıñ tek 8.7’si ana tili-mizde oquylar. Tilimiz 10-20 yılğabarmadan yoq olmaq tehlikesimenqarşı qarşığa tabılmaqta. Şu sebep-ten biz, devlet ve halqara teşkilat-larğa muracaat etip tilimizniqorçalamaq kerekmiz dedi. Mede-niyet veziriniñ muavini İsmet Zaa-tov Lâtin arflerine keçiş mevzunda,“Bizge Q arfi kelişmey, onı alıp taş-

lamaq kerek.” dep tüşüncesin ayttı.Eden Mamut da “Romaniya’nıñDobruca bölgesinde yaşağan KırımTatar toplumı asıl Qırımtatarlardır.Olar 17.-20. asırlarda Qırım’dandalğa dalğa ketip Dobruca’da yer-leşkenler. Bizde de bir çoq prob-lemler bar. Bir qaç sene evel Latinurufatına keçmek meselesi üstündetoplaşuv keçirilgen, qararlar qabuletilgen ve bu yönelişte ilmiy cettençalışacağımız aqqında laf yürsetkenedik. Lâkin bir sıra areketlerdensoñ, er şey yerinde qaldı. Biz Roma-niya’da Qırımtatar tilini mektep-lerde ögrenemiz, devlet yardım eteamma Qırımtatar tili Qırım’da şe-killenmese, dünyanıñ iç bir köşe-sinde inkişaf etmez. Şu sebeptenvatandan uzaq yaşağan Qırımtatar-lar içün umumiy eliEe çıqarmaq,uzaq eğitim sisteminiñ laboratori-yası, yani merkezini teşkilatlandır-maq kerek. Dernekler yardımınenradio, televideniye vastasında anatilimizni eşitmek yollarını tapmaqkerekmiz. Şimdi Avropa seviyesindeğayet güzel Avropa şurasınıñ azğın-lıqlar ve regional tiller hartiyası bar.Ukraina ve Romaniya tarafından buhartiya tanıldı. Şimdi onıñ çerçive-sinde Avropa yardımınen imkânlaraçıla. Bu imkânlar neticesinde bir-likte eki bölge arasında kitaplar ya-zıla biline, televideniye ve radioolabile ve biz bu imkânlardan fay-dalanmaq kerekmiz.” dep Lâtin arf-lerine keçiş aqqındaki tartışmadatüşüncelerin ayttı.

Bilkent Üniversitesiniñ ocaların-dan, bu toplaşuvğa nobetleşe reis-lik yasağan Haqan Qırımlı:“Qırım’da olsun, diasporalardaolsun, tarih, medeniyet ve bütün iş-lerni birleşip yapmak kerekmiz…Sovetler Devleti bizim tilimizni kirilurufatına çevirgende, arflerniñ episiuyğun oldı, bizge kelişken ya da ke-


Haber - Yorum

Fikirde ve İşte Birlik İçün BaştaTilde Birlik Kerek

lişmegen arflerni qıdırmadı. Biz iseLatin eliEesinde o arf kelişmey, buarf kelişmey deymiz. Onı olğanıkibi qabul etmek kerek. Bir, ekiarfni ögrenmek qolay ve iç bir mil-letniñ eliEesini diaspora çezip ola-maz, onı vatan çezer. Vatanda qaysıeliEe qullanılsa, diaspora da onukabul etmek kerek. Qırımtatar tilinimükemmel bilgen adam bütünTürk tillerini añlar, çünki bu tildeQıpçaq ve Oğuz şiveleri bar. Til me-selesi yüz fayız siyasiy meseledir.Kirillitsa boynumızdaki buğavdır.Bu Ruslaşuvdır. Men Ruslardan neqadar uzaq tursam, o qadar çoq ya-şaycam, dep tüşünmek kerek. Va-tanğa qaytmaq içün halqımız devletqanunlarını beklemedi, özü areketetti. Aydıñız, biz kene ögge yılışayıq.Lâtin urufatını bilmeyim, degenadam olmasın, kâfirler artımızdankelsinler.” dedi. Bugün bir neticegebarılmağan bu meseledeki laflarınayttı, çözümge barmaq içün bir yolkösterdi. Gazi Üniversitesi ÇağdaşTürk Lehçeleri ve Edebiyatları Bö-lümü ocalarından Zühal Yüksel:“Qırımtatarlarnıñ asırlar deva-mında inkişaf etip kelgen OrtaYolaq, yani Bağçasaray tilini deñiş-tirmege aqqımız yoq, biz vatandaişletilgen tilni qullanmaq kerek-miz.” dep tüşüncesin ayttı. KeneTürkiye’den kelgen bir profesör bol-ğan Nevzat Yalçıntaş da tüşüngen-lerin toplaşuvğa qatılğan insanlarğatuyurdı.

“Maarifçi” birleşmesiniñ reisiSafure Qacametova: “Vatanda ya-şağan Qırımtatar halqınıñ vaziyetien ağırdır. Çünki Ukrain tili-devlettili, Rus tili-mono til, bizim tili-mizniñ statusı yoq. Tasil mesele-sine kelsek, şimdi er şey yerliakimiyet qolına berildi.” degen soñtasilimizniñ vaziyetin açıqladı. SoñFilip Örlik atına Demokratiya Ens-titüsi’nıñ yolbaşçısı, profesör Na-talya Belitser, QMPU Qırımtatar veTürk Filolojisi Fakültesiniñ dekanı,pedagoji ilimleri namzeti EniseAbibullayeva medeniyet, til vetarih aqqında qonuştılar. Qonuşıl-ğanlar bitken soñ meselelerni ta

aruv qonuşmaq, tanışmaq içün de-legeler ve misafirler tasil, ilim(til veedebiyat), medeniyet bölüklerineayrıldılar. Tasil bölügine SafureQacametova ve TMU QırımtatarEdebiyatı Kafedrasınıñ müdiri Şev-ket Yunusov başlıq yasadılar.QMPU ilmiy-tetqiqat merkeziniñüyken hadimi Seyran Üseinov bal-larğa ana tilini ve medeniyetinisüydürmede qorantanıñ qaydiyönemli bolğanı; Aqmescit şeerin-deki bir mektepniñ başlanğıç sınıfocapçesi Elvira Böriyeva ana tilmenyasalğan başlanğıç tasiliniñ, Qı-rımtatarlarnıñ milliy tasilinde tut-qan yeri aqqında; diplomadan soñtasilni yükseltüv Cumhuriyet Ens-titüsi Qırımtatar tilinde tasil labo-ratoriyasınıñ müdiri MelekAlidinova, Qırımtatar mektepleriöñünde turğan meseleler; ŞevketYunusov aliy oquv meselelerindemilliy qadrlarnı azırlav çalışmaları;Miras cemaat teşkilatınıñ başı; Şe-fiqa Abduramanova Qırımtatar ti-linde aliy tasilniñ kelişmesi içünyasalması kerekkenler aqqında fi-kirlerin ayttılar.

İlim bölüginde Qırımtatar tili veedebiyatınıñ künümizdeki mesele-leri ve tilniñ ilerige ketmesi içünyasalması kerekkenler aqqında kö-rüşüldi. Toplaşuvda RomaniyaMüslüman Tatar Türkleri Demo-kratik Birligi Bükreş Şübesi reisiQiyaseddin Üteu, Polonya’daki Qı-rımtatar Birliginin reisi Selim Haz-biyeviç, Enise Abibullayevabaşqanlıq yasadılar. Toplaşuvda qo-nuşulğanlarnı, qonuşqanlarnı ayta-caq bolursaq: QMPU Qırımtatar veTürk Edebiyatı Kafedrasınıñ ocasıNariman Seityağyayev, Qırım’da veDobruca’da Qırımtatar tili ve yazı-sınıñ qullanuvı; Qiyaseddin Üteu,Dobruca’da Qırımtatar tiliniñ hali;QMPU Qırımtatar ve Türk edebi-yatı Kafedrasınıñ müdiri profesörİsmail Kerimov, Qırımtatar filolojiilminiñ kelişmesi içün yasalacaqlaraqqında fikirlerini ortağa saldılar.Qırımtatar Yazuvcılar Birliginiñbaşqanı Riza Fazıl, Qırımtatar Ya-zuvcılar Birligi ve onıñ diaspora-

daki yazuvcılarman edebiy alaqa-ları; QMPU Qırımtatar ve TürkEdebiyatı Kafedrasınıñ ocası, ya-zuvcı Ablâziz Veliyev, Qırım veDobruca Qırımtatar Edebiyatınıñöz aralarında yakınlaşuvlarınıñ, til-lerniñ yaqınlaşuvına qatacaqlarıaqqında fikirlerin ayttılar.

Medeniyet bölüginde tanışılıpkörüşülgenler; tarihiy miras ve ke-lenekler esasında Qırımtatarlarnıñmilliy medeniyetiniñ bar bolmasıiçün ketilmesi kerekken yollar veöñümüzde turğan meseleler edi.QMPU Qırımtatar ve Türk FilolojisiKafedrasınıñ üyken ocası NarimanAbdulvaapov’man Qırımtatar SanatMüzesi müdiri Safiye Eminova bubölükke önderlik yasadılar. Qırım-tatar halqınıñ kelenek ve körenek-leriniñ şekillenüvi, keçmişi vekelecegi aqqında, İnşaat Milliy Aka-demiyası Mimarlıq Kafedrasınıñmüdiri Zarema Nagayeva laf etti.Qırımtatar Ressamlar Birleşmesi-niñ başqanı İrfan Nafiyev, Qırımta-tar ressamlarınıñ tarihı veproblemleri bahsinde; Miras ce-maat teşkilatının başqanı ŞefiqaAbduramanova, Qırım’daki ve dias-poradaki Qırımtatarlar arasındamedeniy alâqalarnı birleştirmekiçün yasalması kerekkenler aqqındalaf etti. Safiye Eminova da medeniymirasnıñ zemaneviy hali hususındaqonuştı.

Qayda yaşasa yaşasın, Qırımta-tarı bolğanını ve tilini unutmağan,köñülden Qırım’ğa bağlı insanlarnıñbir amacınıñ bolması kerektigi bukongrede erkeske bir daa atırlatıldı.Qırımtatar mektepleriniñ vaziyetin-den, qorantalarda Qırımtatarca bil-gen insan sayısınıñ azlığına qadar erhususta deñişik deñişik tüşünceleraytıldı. Tilde birlik bolmadan fikirdeve işte birlikniñ bolamayacağı butoplaşuvda ve diger toplaşuvlardayasalğan qonuşmalardan anlaşıla.Bu bilinçke barğan kişiler muakkakki ana tillerimen yazmağa ve qonuş-mağa oğraşacaqtır. Bu kongreniñköñüllerge atqan toumları inşallayeşerecek ve meyveleri kelecektetoplanacaqtır.


Rüstem Emin’ in sergi içinTürkiye’ ye getirdiği eserlerKırım Tatarlarının toplu olaraksürülüşlerinin 65.yıldönümüanısına Soykırım(Genosid) te-ması ile hazırlanmıştır. Ressam,eserlerinde sürgün sırasında ya-şanan acıları, kadınları, yaşlı-ları, çocukları ve savaşınizlerini bizlere görkemli birresim sergisiyle sunmaktadır.

• Meryem BAŞKURT - Safiye OLGUN

Gazi Üniversitesi ve TRT’ninortaklaşa düzenlediği, “TürkDünyası’nda Savaşların Sa-

nattaki İzleri” isimli panel, sergi vekonser olarak planlanan etkinlik27.04.09 tarihinde Gazi ÜniversitesiMerkez Kampüsü, Mimar Kemalet-tin Salonu’nda gerçekleştirilen pa-

nelle başladı. 14.00’te başlayan pa-neli, Türk ülkelerinden gelen res-samların tablolarının yer aldığı sergitakip etti. Panel ve sergi pek çokilim insanını, ressamı, Türk Dünya-sı’na ve resme gönül vermiş kişiyibir araya getirdi. Şehit olmuş Türk-ler için saygı duruşunun ve İstiklalMarşı’nın okunmasının ardındanpanelin açılış konuşmaları yapıldı.Gazi Üniversitesi Güzel Sanatlar Fa-kültesi Dekanı, Birleşmiş MilletlerMülteciler Yüksek Komiserliği Tem-silcisi ve Gazi Üniversitesi RektörVekili söz alarak panelin başlangıçkonuşmalarını yaptılar. Açılış ko-nuşmalarının ardından panelistlersöz aldılar. Doğu Türkistan, Kırım,Ahıska, Kuzey Kıbrıs, Azerbaycanve Irak Türklerinin yaşadıkları sı-kıntılar ve gördükleri zulümler ko-nuşmacılar tarafından slaytlareşliğinde dile getirildi. Duygusal birhavada geçen konuşmalar tüm din-

leyicileri etkiledi. Dünya’nın nere-sinde olursa olsun Türklerin Türkolmalarından dolayı gördükleri ezi-yetler, sürgünler ve konuşmacılar-dan bazılarının bu zulümleri bizzatyaşamaları olayların somutlaşma-sını sağladı. Panelistlerin fikirlerinive sıkıntılarını ifade etme imkânıbulması önemliydi.

Sürgünü ve Kırım’ı tuvaline en et-kileyici şekilde yansıtmayı başarmış,Kırım’ın ünlü ressamlarından olanRüstem Eminov panelde Kırım adınakonuşma yaptı. Kırım tarihinin say-falarında unutulmayacak bir yeresahip olan İsmail Gaspıralı ve NomanÇelebi Cihan’ın hayatlarının kısacaanlatıldığı slaytlar konuşma sıra-sında izleyenlere sunuldu. Kırım sür-gününü bizzat yaşamasa da gönlü,sürgün edilenlerin duygularıyla doluolan ressam hiçbir metne bağlı kal-madan, Kırım Tatarlarının yaşadığıve yaşamakta olduğu sıkıntıları, va-


Sanat

Ressam Rüstem Emin’inSOYKIRIM Koleksiyonu

tanlarından koparılanların hissettik-lerini Kırım Tatarcasıyla anlattı. Tür-kiye’ye ilk defa geldiğini söyleyen vekonuşmasını “Sizlerni süyemen.”diye bitiren sanatçı, samimi konuş-masıyla izleyenlerden alkış aldı. Ye-şilada’dan Türkiye’ye sanat ve tarihrüzgârı getiren sanatçı, konuşma-sıyla olduğu kadar birer sanat hari-kası olan tablolarıyla da ilgitoplamayı başardı. Resim HeykelMüzesi’nde sergilenen eserlerine ikibölüm ayrılmıştı. Kırım TürkleriDerneği, üyeleriyle ünlü ressamı yal-nız bırakmadı, derneğin gençlik ko-misyonu üyelerinden Seran Alimpiyanosuyla ressama manevi destekverdi. Ressam, 1990 yılından beriüzerinde çalıştığı “Yabancı GöğünAltında”, “Unutulmuş”, “Hatırla”,“Soykırım”, “Nostalji” gibi eserleriyleKırım’da yaşanan drama dikkat çek-meye çalışmış. Tablolar sadece isim-leriyle bile insanları etkilemeyi veanlatmak istediklerini ifade etmeyibaşarmış. Her isim bir uyarı niteliğitaşıyor. İnsanların yüz hatlarındakiküçük ama etkileyici çizgiler insanagerçek bir fotoğrafa bakılıyormuşhissi veriyor ve o insanların duygula-rının hissedilmesini sağlıyor. Herresmin bir hikâyesi var tabi ki. Res-samın hikâyelerini anlattığı tablolar-dan bir tanesinin hikâyesinianlatmak, eserlerin kıymetinin anla-şılması bakımından önemli. “ArabatKurbanları İçin Ay Sonatı” isimli tab-

lonun hikayesi: Kırım’da, 18 Mayıs1944 Kırım Sürgünü sırasında, hay-van vagonlarına doldurulup belirsizyerlere sürgün edilen insanların dı-şında hiçbir Kırım Tatar’ın kalmadığısanılmaktadır. Fakat sonradan farkedilir ki Arabat’ta vagonlara konul-mamış insanlar vardır. Kırım’da biriki tane de olsa Kırım Tatar’ın kal-ması düşüncesi Stalin’i çılgına çevirir.

Arabat’taki zavallı insanlar eski birgemiye bindirilir ve gemi Azak De-niz’inin ortasında batırılarak Kı-rım’da bir tek Kırım Tatar bırakmamaçabası başarıya ulaşır Stalin için. Buhikâye bir milletin dramını anlatmakiçin yeterlidir. Eserleri büyük beğenigören ressamı tebrik etmek, onunlatanışmak için gelen insanların çok-luğu, sanatçının fırçasıyla neler anla-tabildiğini göstermiştir.

Gazi Üniversitesi Resim ve Hey-kel Müzesi’ndeki meşhur ressamıneserleri 27 Nisan 2009-10 Mayıs 2009arasında sergilendi. Daha sonrasergi, 12-22 Mayıs 2009 tarihlerindeEskişehirli sanatseverlere Eski Tepe-başı Belediye Binası BİLEM Sa-lonu’nda sunuldu.

Rüstem Emin’in sergi için Tür-kiye’ ye getirdiği eserler Kırım Tatar-larının toplu olarak sürülüşlerinin65.yıldönümü anısına Soykırım(Ge-nosid) Teması ile hazırlanmıştır. Sür-gün sırasında yaşanan acıları,kadınları, yaşlıları, çocukları ve sava-şın izlerini bizlere görkemli bir resimsergisi sunmaktadır.


Ressamın Soykırım(Genosid) koleksiyonunda yer alan eserleri hak-kında bilgiler:

Eser Adı Ebatları(cm) Resmedil-diği

Tarih1 Yabancı Kök Altında 115x140 20022 Ne İçün? 115x140 20023 Gurbetlikte 115x140 20044 Unutma –I 110x80 19975 Ölüm Poyezdı-I (Ölüm Treni-I) 92x140 19966 Unutma-II 110x80 19967 Ölüm Poyezdı-II (Ölüm Treni-II) 92x140 19978 Unutma-III 110x80 19979 Unutulğan 150x120 199810 Unutulğan 150x120 199811 18 Mayıs 1944’ nün Qara Tañı 107x90 200112 Keçmiş ve Kelecek Arasında 107x200 199413 Genosid-I (Soykırım-I) 120x120 200114 Genosid-II (Soykırım-II) 120x100 200315 Genosid-III (Soykırım-III) 120x120 200216 Asretlik-I 120x70 199917 Asretlik-II 120x100 200018 Asretlik-III 120x70 200119 Ay Sonatası(Arabat Faciasının qurbanlarına) 170x200 200320 Umer İpçiniñ Portreti 100x80 1994

• Nail AYTAR

KKırım Tatarlarının 1989 yı-lında vatana tekrar dönüşle-rini müteakip eksikliklerini

en çok hissettikleri yönleri millimanevi dünyalarıydı. Komünist sis-tem, dinleri afyon, milliyetçilikleriideolojik sapma olarak yıllarca ne-silden nesile beyinlerine işlemişti.Bu yoğun propaganda ve eğitim sü-reci, hâliyle pek çok yönden insan-larımızı incitmiştir. Stalin gibi birdespotun zarar vermediği hiçbirKırım Tatar ailesi yokken sisteminve yöneticilerinin isimleri “Lenur-Leninin Nuru”, “Marlen-MarxLenin” gibi kısaltmalarla KırımTatar çocuklarına verilmişti. İnsan-larımız kendilerine zarar vereninsistem değil sistemin yöneticileri ol-duğunu düşünmüşlerdi.

Kırım Tatarları 1783 yılında Rusişgali ile başlayan, 93 harbi iledevam eden ve yakın zamanlarakadar etkisini gösteren sistemli biryok etme, yerinden etme politikasıile zayıflatılmıştır. Çarlık veya ko-münist sistem olsun, Kırım Tatarla-rına karşı uygulanan politikalar hepaynı prensip üzerine devam etmiş;dil, din ve milli değerler hırpalan-mak istenmiştir. Kırım Hanlığı dö-neminde 1500 cami bulunanKırım’da, komünizm zamanındaHansaray içinde bulunan camii veGözleve’de bulunan Cuma Camii dı-şında bütün camiler amacı, dışındakimisi konut kimisi dükkân hattaahır, eğlence mekânı olarak bilekullanılmıştır. Bu ortamda dini eği-tim ve din hizmetlerinden bahset-mek ise abesle iştigal olacaktır.

Geri dönüşle beraber din, diya-net işlerini düzeltmeye uğraşanKırım Tatarları ilk olarak ibadetha-nelerini geri almak için çalışmışlar,

bazılarını geri alarak ibadete açabil-mişlerdir. Tamir edilen ve yeni ya-pılmaya çalışılan camilerde vardırama bunlara da bin bir zorluk çıka-rılmaktadır. En son Akmescit’teTürkiye Cumhuriyeti’nin desteğiyleyapılmak istenen camii yerinin,park yapılacağı gerekçesiyle izniiptal edilmiştir.

Şu an için Kırım Müftülüğününverdiği rakamlara göre 150 camii vemescit ibadete açıktır ve bu cami-lerde Türkiye’den gelme 30 imamgörev yapmaktadır. Geriye kalan ca-milerde ise Kırım Müftülüğününgörevlendirdiği veya cemaatin gö-revlendirdiği imamlar görev yap-maktadır. Kırım Müftülüğününmaddi imkânlarının çok kısıtlı ol-masından faydalanan bazı gruplardevreye girmekte, çok güzel orga-nize olarak camileri ele geçirmeyeçalışmaktadırlar. Cemaatin içindenbazı kişilerle, kendi yetiştirdiği veyadışarıdan getirdikleri insanlarla ca-mileri kontrol eden gruplar her ve-silede kargaşa çıkarmakta, cemaatibölmekte ve çatışma ortamı yarat-maktadırlar.

Dünyanın pek çok yerinde ya-saklanmış bu gruplar Kırım’da ciritatmakta, din adına Kırım Tatarla-rını bölmeye çalışmaktadırlar. Bugruplar bütün organizasyonları Rusdilinde yapmakta, çevrelerine de“Dininizi Rusça da öğrenebilirsiniz,Kırım Tatarca bilmenize öğrenme-nize gerek yok” propagandasınıyapmaktadırlar. Bu “hayırsever” kişive cemaatlerin hiçbir milli mektebeyardım etmemeleri, hiçbir hastayıtedavi ettirmemeleri, çocuk ve yaş-lıları, yoksulları, evsizleri hedef alanhiçbir yardım faaliyetinde bulun-maması ilginç değil midir? Bu grup-lardan birisinin üç üyesi KTMM

Başkanına suikast yapma cüretinibile göstermiştir. Geçen yıl Karade-niz Filosu’nda görevli bir Rus suba-yının sınır dışı edilmesi hadisesindede ele geçen belgelerde benzer he-deflerin olması, bu grupların kim-lerle paralel ve kime hizmetettiklerini de göstermektedir. Bugrupların Kırım’da istikrarı bozacakhareketler yapmaları, Kırım Tatar-larını bölerek KTMM’nin gücünüzayıflatmaya çalışmaları, İslam’a ya-kışmayan hareketleri, amaçlarınınne olduğunu da açık seçik göster-mektedir.

Burada yapılması gereken şeyle-rin başında Kırım Müftülüğü’nünmaddi ve manevi olarak desteklen-mesi gelmektedir. Türkiye’de ilahiyateğitimi alan çok değerli gençlerimizvardır ve maddi imkânsızlıktan do-layı görev yapamamaktadırlar. Tür-kiye’den giden imamların da özelbir eğitimden geçirilerek gönderil-mesi gerekmektedir. Zira bu imam-lardan bazılarının Rusça öğrenipcuma hutbelerini Rusça okudukla-rına şahit olmaktayız. İslam dininianlatan gazete, dergi, kitapların ya-yınlanması, radyo, televizyon prog-ramları yapılması gerekmektedir.İslam dininin öğretilmesi, davranışolarak insanlara anlatılabilmesi enaz Milli Mektepler kadar önemli-dir. Kırım Tatarlarını yok etmek is-teyenler her zaman din, dil vemilliyetimize saldırmaktadırlar. Kı-rım’dan dedelerimizi çıkarmak is-teyen Rus ajanları din adamlarınıkullanarak “Hicret sünnettir, pey-gamberimizde hicret etmişti” diye-rek amaçlarına ulaşmıştı. Aradanyüz yıllar da geçse senaryo değiş-miyor. Bunlar da onlardan bir ta-nesi ve bu engeli de milletimizmutlaka aşacaktır.


Yorum

Kırım Tatarları ÜzerindeYeni Oyunlar

• Meryem BAŞKURT

Kırım Tatar Edebiyâtında yeniisimlerin ortaya çıkmadığıgünümüzde eski şair ve ya-

zarların kıymeti bir kat daha iyi an-laşılıyor. Bu yüzden edebiyâtımızıaraştırarak edebiyâtımızdaki cev-herleri ortaya çıkarmak için çabasarf eden ve bu çabalarının sonu-cunda kıymetli eserler ortayakoyan araştırmacılarımız, geçmi-şimizi öğrenebilmemize yardımcıoluyorlar. 13. asırdan günümüzekadar uzanan Kırım Tatar Edebi-yâtının en önemli ve de aynı za-manda yazarının kim olduğukonusunda üzerinde en çok tartı-şılan eserlerinden biri olan “Sefer-name” hakkında da pek çokeserde araştırma sonuçları ortayakonmuştur. Bu sonuçlara baktığı-mızda kesin olarak eserin 17. yüz-yıla ait olduğunu söyleyebiliyoruz.

“Sefername” destanından gü-nümüze ulaşmış parça ilk defa İs-mail Gaspralı’nın çıkardığı“Tercüman” gazetesindeyayımlan-mış. Daha sonra Osman Akçok-raklı “Şahin Geray” piyesinde budestana yer vermiş. Ünlü edebi-yâtçı, yazar Alim Fetislâmov’unİkinci Dünya Savaşı öncesinde,1939 yılında, “Edebiyât ve Kultura”mecmuasının 6. sayısında basılanmakalesinde de yeralmış. Savaştansonra ise 1971 yılında Taşkent’te ba-sılan “Edebiyât Hrestomatiyası”isimli eserde ve de Eşref Şemizâ-de’nin yazdığı, 1974 yılında basılan“Ömür ve Yaratıcılık” kitabındakaydedilmiş.

Edebiyâtçılar ve araştırmacılararasında anlaşmazlığa sebebiyetveren olay, bu eserin kime ait ol-duğu konusunda tam bir kararava-rılamamasıdır. “EdebiyâtHrestomatiyası”nda şair Canmu-hammed’in “Toğaybey” isimlieseri, “Sefername” destanı olarakverilmiş. “Edebiyât Hrestomati-yası”nın düzenleyicisi olan Abdulla

Dermenci, Alim Fetislâmov’un “To-ğaybey’niñ Boğdan HmelnitskiynenBirlikte Polşağa Pohodı HususındakiPoema Akkında” adlı makalesiniaynen almış, fakat “Sefername”ninEdip Efendi’nin eseri olduğundanbahseden bölümü almamış. Bu dakafa karışıklığına sebep olmuştur.

Halbuki “Toğaybey” ile “Sefername”şekil, ölçü, güzellik ve en önemlisi dedil yönünden birbirlerinden çokfarklıdırlar. Canmuhammed’e aitolan “Toğaybey” destanının edebi di-line karşılık, “Sefername”nin gayetsade bir dili vardır. Bu farkı görmek,“Sefername”nin Edip Efendi’ye ait ol-

duğunu görebilmemizi sağlaya-caktır. Osman Akçokraklı’nınpiyesi, Alim Fetislâmov’un maka-lesi ve Eşref Şemizâde’nin makale-leri bunu teyit etmektedir.

“Sefername”, Kırım’ın ünlü as-kerlerinden olan Arğın DoğanToğay Bey’in Ukrayna getmanıBoğdan Hmelnitskiy’e yardım içinPolşa kralı IV. Vladislav’a karşıyaptığı savaşa bağışlanmış. Eserde,her zaman olduğu gibi o durumdada komşu halkın yardımına gidenKırım Tatarlarının savaştaki mü-cadelesinden bahsediliyor. Uk-rayna ve Kırım Tatar halklarınınaralarındaki ilişkiler bu destandahissediliyor. Alim Fetislâmov’unmakalesinde 12 satır, “EdebiyâtHrestomatiyası”nda 19 satır veEşref Şemizâde’nin kitabında 46satır olarak gördüğümüz destanparçası, tüm Kırım’a yayılmış vehalk tarafından sevilmiş. Bununsebebi, destanın dilinin o dö-nemde yazılan eserlere göre açıkolmasıdır. Kırım Tatar Edebiyâtı-nın klasiklerinden biri olan desta-nın dili hakiki Kırım TatarTürkçesidir. 14’lü ve 15’li hece ölçü-sünün kullanıldığı şiir, kahraman-lık havası içinde ve realist birüslupla yazılmıştır.

Şiirde şairin ustalığını ve KırımTatar Türkçesinin zenginliğiniburam buram hissetmek müm-kün. Döneminin dilini, siyasi vesosyal durumunu göstermesi ba-kımından önemi tartışılmaz man-zumenin Eşref Şemizâde’ninkitabındaki parçasını, tüm buözellikleri görmeniz açısından siz-lere sunuyoruz.

SEFERNAMEYigit qolunda qamçı bar, “Men!” degenge ceza bar.Ey, oğlanlar, toplaşıñ, tezden bizge sefer bar!Alaşalar nallansın, oq-yayları maylansın,Eger ağaç baqılıp, qavurmalar qaynalsın.Al qılıçnı asqıdan, çek qayraqnı yüzüne,Qılıçıñ eger aq bolsa, qara tüşmez közüñe.Eki tırşav, bir arqan asıñız eger qaşına,Qızıl meşin nazarlıq taqıñız atnıñ başına.Seferlik atnı semirtme, dönen bolsa arımaz,Semiz atıñ yol almaz, barğandan soñ yaramaz.Çekmeniñni tartıp kiy, qalpağınnı basıp kiy,Yolda yoqtır anayıñ, keregiñni baqıp cıy.Keldi emir saraydan, çıqtık yolğa Mamaydan,Duamnı aldım anaydan, oqlarımnı babaydan.Tal terektir Mamaylar, yav yürektir Mamaylar.Erdel aşıp sefer bar, elâl etiñ ağaylar!Egerlendi al torı, başı yıldız qaşqadır,Han qolunda yigit köp, Mamay begi başqadır.Yetmiş çora yanında, at oynatıp çıqtılar,Dua etip anayım, çıdamadı bayıldı,Yetmiş atnıñ tozanı tuman bolıp cayıldı…Toplaş boldı bizlerge Ğazı Kermen çölünde,Qızıl yavlıq, qara qamçı cümlemizniñ elinde.Tattan-keldi odaman, Kefe tübü qaraman,Barın, Arğın, Qart Qıpçaq cümlesinden qocaman.Erdel şeeri aq şeer, qocamandır camisi,Bu şerde qatıştı bizge Bogdan töresi.Bogdan bayar zor bayar, ediyesi qırqlama:Qırq ayğırman qırq buğa, cümlesi ep saylama.Han çadırı qarşına quruldı, bayar çadırı.Sıylavına qoydılar sıylamacı batırnı.Adil Geray Bogdanman keñeştiler tanğacek,Qopay Lehli panınıñ qopaylığın alğancek.Qara quşlar ileri, eki qolda aq quşlar,At nallanır, qayraq oynar, ağartılır qılıçlar.Haber aldıq, yolumız bataq orman, aq tiken,Bu seferge sav ketip, kimler sav qaytar eken?Bizler qıpçak oğlumız, çamurğa batar çıqarmız,Küneş çıqsa qurutır, suv tapılsa çayqarmız.Baş yazısın köz körer, yigit er şeyge köner,Can qurtulsa selâmet, ağuv, accı em öter…

EDİP EFENDİ


Edebiyâtımızdan

SEFERNAME

2006 yılında Kırımlı işadamı Resul Velilayev tarafından Kırım’da ‘Bekir Ço-banzade Edebiyât Ödülü’ tesis edildi. Ödülün amacı, Kırım’da anadiliyleedebiyâtı canlandırmak, genç icâtkarlara yol vermek, Kırım Tatar Edebi-

yâtını tanıtmak, meşhur Kırımlı yazar, şair ve ilim adamı Bekir Çobanzade’ninadını yaşatmak idi.

Ödülün ilk sahibi şair Şakir Selim olmuştu (2006 s.). Şair “Kırımname” şiir-ler kitabı için bu ödülü almıştır. Bununla beraber, aynı yılda tercüme, öykü,müzik eseri ve ilmi araştırma kategorilerinde de bu ödül verilmiştir.

2010 yılında Bekir Çobanzade Edebiyât Ödülü 4. kez sahiplerine takdim edi-lecek.

Ödül şu kategorilere verilmektedir:1. Kırım Tatarca en iyi nazım kitabı.2. Kırım Tatarca en iyi nesir kitabı.3. Bir Kırım Tatarca eserinin yabancı dile yapılan

en başarılı tercümesi.4. Yabancı bir eserin Kırım Tatarcaya yapılan en ba-

şarılı tercümesi.5. Bekir Çobanzade’nin hayatı, edebi ve ilmi faali-

yeti ile ilgili yazılmış en iyi eser.Karasubazar şehri tarihi ve başka ile ilgili yazıl-mış en iyi eser.

6. En iyi müzik eseri.7. En iyi ilmi araştırma (Kırım Tatar dili, edebiyâtı,

halk edebiyâtı ve tarihi konulu).

Juri heyeti:Ablaziz Veliyev (Yazar, Akmescit)Gülnara Yagyayeva (Gaspıralı Kütüphanesi Müdür

Yardımcısı, Akmescit)Resul Velilayev (İşadamı, Bekir Çobanzade Fondu

Reisi, Akmescit)İsmail Kerimov (Prof. Dr. Edebiyatçı, Akmescit)İbrahim Çegertma (‘Kırımdevneşır’ Yayınevi Sahibi,

Naşir, Akmescit)Nariman Abdülvahap (Edebiyatçı, KMP Üniversi-

tesi Öğr. Üyesi, Akmescit)Şeryan Ali (Şair, Akmescit).

2010 yılında edebiyât ödülüne katılım şartları:

1. Eser – basılmış bir kitap halinde olmalı ve bası-lış tarihi 2009 senesine ait olmalı.

2. Eser daha önce bir ödül kazanmamış olacak.

3. Eser ve yazarın biyografisi 3 nüsha olarak ayrı 3dosyayla takdim edilmeli.

(Adres: Ul. Samokişa 8, Simferopol, Kırım.

Tel. (652)51-13-85; 24-95-60).

En geç 2010 yılı Mart ayı sonu eser verilmeli.

4. Yazar herhangi bir ülkenin vatandaşı olabilir.

5. Bekir Çobanzade Edebiyat Mukafatı 1 kişiye yal-nız 1 defa verilir.

6. Yazarın ölümü takdirinde ödül, ailesi veya diğeryakınlarına takdim edilir.

7. Bekir Çobanzade Edebiyat Mukafatı (paraödülü, göğüs nişanı ve galip diploması) Bekir

Çobanzade’nin doğum günü tarihine uygun(Mayıs ayında) ve memleketi Karasubazar

(Kırım) şehrinde büyük bir kutlama merasi-miyle galiplere takdim edilecektir.


Yarışma

Bekir ÇobanzâdeEdebiyât Ödülü


Bildiri

Türkiye’de Kurulu Kırım Dernek ve Vakıflarının

Kamuoyuna DuyurusudurBilindiği üzere Bütün Dünya Kırım Tatarları Kongresinin

birinci toplantısı 19-23 Mayıs 2009 tarihleri arasında ana-vatan Kırım’da toplanmıştır. Kongreye Kırım, Ukrayna,

Rusya, Özbekistan, Kırgızistan, Türkiye, Romanya, Bulgaristan,Almanya, Polonya, Fransa, Amerika Birleşik Devletleri gibiKırım Tatarlarının yaşamakta olduğu ülkelerde kurulu yüzdenfazla teşkilatı temsilen 800 civarında delege ve misafir iştiraketmiştir.

Türkiye’de kurulu aşağıda isimleri yazılı Kırım Dernek ve Va-kıfları olarak bizler, Bütün Dünya Kırım Tatarları Kongresineiştirak ederek, Türkiye’de yaşayan Kırım Tatarlarının temsilci-leri olarak Kırım’ı yeniden vatan yapma mücadelesi veren va-tandaşlarımıza bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra dadestek vereceğimizi bir kez daha teyit etmiş bulunmaktayız.

Bütün bu çalışmalarımızda, Kırım Tatar Millî Kurultayı veKırım Tatar Millî Meclisinin Kırım Tatarlarının en yüksek kararve icra organları olduğu ve Kurultay tarafından kabul edilen il-keler doğrultusunda hareket ettik ve etmeye devam edeceğiz.

Son günlerde, Kırım Tatarlarının yolbaşçısı ve Kırım TatarMillî Meclisi Başkanı, Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu’na karşıbazı karanlık odaklarca suikast girişiminde bulunulacağı yö-nünde ortaya çıkarılan planları esefle ve şiddetle kınıyoruz.

Bu şekildeki alçak girişimlere rağmen vatan Kırım’da yürü-tülen barışçıl insan hakları mücadelemizi sürdürmeye ve des-teklemeye devam edeceğiz.

Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu’na karşı planlanan suikastgirişiminin sadece taşeronlarının değil arkasındakilerinin deortaya çıkarılarak deşifre edilmesini , muhtemel girişimlerekarşı da gerekli tedbirlerin alınmasını bekliyoruz.

Bütün Dünya Kırım Tatarları Kongresinin aldığı karar doğ-rultusunda; ömrünü Kırım Tatarlarının insan hakları mücade-lesine vakfetmiş, yürüttüğü barışçıl ve çatışmasız mücadele ilebütün dünyaya örnek olmuş Kırım Tatarlarının yolbaşçısı Mus-tafa Abdülcemil Kırımoğlu’nun Nobel Barış Ödülü’ne adaylı-ğını destekliyor ve dünya üzerinde kurulu bütün Kırım Tatarteşkilatlarını ulusal ve uluslararası platformlarda üstün çabagöstermeye, Dünya’da insan hakları ve barışı tesis etme ama-cına sahip tüm Sivil Toplum Kuruluşlarını, Birleşmiş Milletlerve bağlı kuruluşlarını, Avrupa Birliği ve bağlı kuruluşlarını des-teğe davet ediyoruz.

� Bahçesaray Dergisi� Bolu Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği� Bursa Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği� Çorum-Alaca-Kalecikkaya Köyü Kültür Sosyal Yardımlaşma ve

Dayanışma Derneği� Dünya Kırım Tatar Gençlik Kurultayı� Düzce Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği� Emel Dergisi� Emel Kırım Türk Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı� Emelimiz Kırım Dergisi� Eskişehir Kırım Halk Bilim Araştırma Gençlik ve Spor Klubü Derneği� Eskişehir Kırım Türkleri Kültür, Yardımlaşma ve Spor Klübü Derneği� Fikirde Birlik Dergisi� İzmir Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği� Kalgay Dergisi� Kırım Bülteni Dergisi� Kırım Gelişim Vakfı� Kırım Gelişim Vakfı Bursa Şubesi� Kırım Gelişim Vakfı İstanbul Şubesi� Kırım Gelişim Vakfı İzmir Şubesi� Kırım Gelişim Vakfı Polatlı Şubesi� Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Aksaray Şubesi� Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Amasya Şubesi� Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Antalya Şubesi� Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Ballıkpınar-Gölbaşı Şb.� Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Bandırma Şubesi� Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Ceyhan Şubesi� Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Çanakkale Şubesi� Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Çatalca Şubesi� Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Çorlu Şubesi� Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Gebze Şubesi� Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Genel Merkezi� Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Gönen Şubesi� Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği İstanbul Şubesi� Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Kaman Şubesi� Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Karaman Şubesi� Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Kocaeli Şubesi� Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Konya Şubesi� Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Mersin Şubesi� Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Niğde Şubesi� Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Seydişehir Şubesi� Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Sungurlu Şubesi� Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Tekirdağ Şubesi� Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Yalova Şubesi� Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Vakfı� Kocaeli Kırım Tatarları Kültür ve Yardımlaşma Derneği� Polatlı Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği� Sakarya Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği� Tekirdağ Emiryakuplular Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği

“Milletin temsil edildiği yer-den, sözü ruhu olan Meclisinelinden ödül aldım.

Türkiye Büyük Millet MeclisiBaşkanlığı tarafından, ulus-lararası alanda kazandığı

üstün başarılarla Türkiye'nin temsi-line ve tanıtımına katkı sağlayan ki-şilere verilen "TBMM Onur Ödülü"9 Aralık 2009 tarihinde TBMMTören Salonunda yapılan bir törenleTBMM Başkanı Mehmet Ali Şahintarafından Prof. Dr. Kemal Karpat'averildi.

TBMM Onur Ödülünün ilki ola-rak 13 Temmuz 2005'te Prof. Dr. GaziYaşargil'e, ikincisi 30 Mayıs 2007'deProf. Dr. İhsan Doğramacı'ya, üçün-cüsü ise 30 Temmuz 2008'de Prof. Dr.Kemal Karpat gibi Kırım Tatarı olanProf. Dr. Halil İnalcık'a verilmişti.TBMM Onur Ödülü, 18 maddelik“Türkiye Büyük Millet Meclisi OnurÖdülü ve Üstün Hizmet Ödülü Ve-rilmesi Hakkında Yönetmelik”te ka-rara bağlanmış hükümlere uygunnitelikleri barındıran kişilere verili-yor. Bu yönetmeliğe göre, uluslararasıalanda gösterdiği üstün başarılar ileTürkiye’nin temsiline ve tanıtımınakatkı sağlayan kişiler Onur Ödülünelayık görülüyor.

TBMM Başkanı Şahin, ödül töre-ninde yaptığı konuşmada, Prof. Dr.Karpat’ın kısa öz geçmişiyle sözle-rine başladı. Prof. Dr. Karpat’ın,Balkanlarda doğduğunu, Anado-lu'ya göçmüş, Amerika'ya uzanmış,hukukla başlayan tarihle devameden bir eğitim sürecinin sonundabilimin zirvesine çıkmayı başarmışmüstesna bir isim olduğunu söyle-yen Şahin, “Kendi kültürel değerle-rini çok iyi kavramış, hem Doğuyuözümsemiş hem de Batılı değerleritanımış bir tarihçidir” dedi.

Şahin konuşma-sına şöyle devametti: “Cumhuriyettarihinin ilk dönem-lerine tanıklıketmiş, ülkemizin ge-çirdiği gelişim sü-reçlerini tarihçihassasiyetiyle hemiçeriden hem de dı-şarıdan izlemiştir.Karpat Hoca’mız,tarihçi kimliğininyanı sıra siyasal vesosyal bilimler ala-nında yaptığı çalış-malarla da dünyacatanınmıştır. Kendisidünyanın her köşe-sine gitmiş, çeşitliü n i v e r s i t e l e r d edersler vermiş, ulus-lararası saygın kuru-luşlarda bilimseltoplantı ve seminer-lere katılmıştır. Dü-şünce dünyasındaderin izler bırakmış,20'den fazla dileçevrilmiş ufuk açıcımakale ve eserleriylebilimsel bir otorite olarak kabuledilmiştir.”

Şahin, Karpat’ı, Karpat’ın “DağıDelen Irmak” isimli kitabında ken-disini ifade eden cümlelerle anlattı:

"İnsanlar denize akan nehirlerebenzerler. Nehir gibi belirli mecra-lardan yürürler, yaşarlar ve bir yerdesonsuz denizlere erişirler. Ama ba-zıları herkesin gittiği yolu bırakıpbaşka yoldan yürümek ister. Nehir-lerde de bazen ayrılan, kendini ara-yan ırmaklar vardır. Irmak vardır,dağın üstünden atlamak istercesinekayalara çarpar, suları köpürerekyükselir, sonra gerisin geri düşer bir

an, durgulaşır. Sonra dağı kucakla-yarak, öperek etrafında dolaşır vesonra denize akar gider. Ama bazende inatlaşır dağla, kayaları oyar, dağıdelip kendisinin açtığı yolda türküsöyleyerek akar, gider ve denize ka-vuşur. Ama dağı delmiştir’ diye an-latıyor Karpat Hoca.”

Kemal Hoca'nın Türk tarihi ko-nusunda yaptığı birbirinden eşsizçalışmaların yanı sıra Türkçenin deen iyi şekilde kullanılması ve tanı-tılması konusundaki gayretlerininde takdire değer olduğunu ifadeeden Şahin, “Milletimizin tarihininve kültürünün akademik alanda eniyi şekilde araştırılması ve tanıtıl-


Portre

“TBMM Onur Ödülü”Prof.Dr. Kemal KARPAT’a Verildi

ması için görev yaptığı dünyanınsaygın üniversitelerindeki çalışma-ları gurur vericidir. Aydınlarımıza,bilim adamlarımıza, tarihçilerimizesahip çıkmadan bilim uFumuzugenişletemeyiz. Biz büyük bir aile-yiz. Bu ailenin fertleri dünyanın ne-resinde olursa olsun kalpleri aynıduyguyla, aynı aşkla atmaktadır. Buaşkın adı Türkiye'dir. Değerli KemalKarpat Hoca’mıza bir kez daha şük-ranlarımı sunuyorum” diye ko-nuştu.

Prof. Dr. Karpat da yaptığı ko-nuşmada hayatı boyunca aldığı enanlamlı ödül olduğunu söyledi.Prof. Dr. Karpat, “Milletin temsiledildiği yerden, sözü ruhu olanMeclisin elinden ödül aldım. Hiçbirzaman ödül için çalışmadım. Ödülalacağımı da düşünmedim. Benimamacım yeni yollarda giderek, mil-leti insanı keşfetmektir” dedi.

Prof. Dr. Karpat, tanıdığı en iyiinsanın verimli insan olduğunukaydederek, kendini de böyle his-settiğini ifade etti. Kendisini milletiinsanı anlatmaya adadığını kayde-den Prof. Dr. Karpat, “Bu ilhamedilmiş, telkin edilmiş bir karar de-ğildi. Ben bu geçmişin viranelerini

görerek büyüdüm. Benim ideolojiminsandır sevgidir” diye konuştu.

Prof. Dr. Karpat, Türkiye'nin çokgüzel ve büyük bir ülke olduğunu,ancak onu asıl büyük yapanın üze-rinde yaşayan insanları olduğunusöyledi. Karpat, Türkiye'de eğitiminher geçen yıl biraz daha geliştiğinisöyledi. Türk insanının artık heralanda bilgi ve kabiliyetlerini rahat-lıkla ortaya koyduğunu anlatanünlü tarihçi, 4 yıl önce ABD'ye gitti-ğinde 30 civarında profesörün bu-lunduğunu bugün ise bu rakamın

yaklaşık bin 500 civarında oldu-ğunu söyledi.

Ödül törenine TBMM BaşkanıŞahin'in yanı sıra Devlet Bakanı veBaşbakan Yardımcısı Bülent Arınç,Devlet Bakanı Mehmet Aydın, Dev-let Bakanı Aliye Kavaf, eski TBMMBaşkanı Köksal Toptan, Kültür veTurizm Bakanı Ertuğrul Günay ileçok sayıda milletvekili ve bilim in-sanı katıldı.

Kemal Karpat'ın öğrencisi Doç.Dr. Hakan Kırımlı da Prof. Dr. Kar-pat'ı anlatan bir konuşma yaptı.


Kemal KARPAT Kimdir?Romanya'nın Dobruca Babadağ

kasabasında 1923 yılında doğanProf. Dr. Kemal Karpat, İstanbulÜniversitesi Hukuk Fakültesindenmezun olduktan sonra Washing-ton ve New York Üniversitelerindesiyasal ve sosyal bilimler üzerinemaster ve doktora yaptı. Roman-ya'daki tarih ihtisasının ardındanAmerikan tarihi, Rus tarihi, Orta-doğu tarihi ve Osmanlı tarihi ko-nularında çeşitli kurslara katılanKarpat, akademik çalışmalarına1950 yılında New York ve Washing-ton Üniversitelerinde başladı. Kar-pat, Birleşmiş Milletler Ekonomikve Sosyal Konseyindeki görevininardından sırasıyla Montana DevletÜniversitesi, New York Üniversi-tesi, Princeton Üniversitesi, Robert

Kolej, Bilkent Üniversitesi, ODTÜİktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi,Ankara Üniversitesi Siyasal BilgilerFakültesi, Harvard Üniversitesi,John Hopkins Üniversitesi, Colom-bia Üniversitesi ve Ecole des Hau-tes Etudes en Science Sociales gibieğitim kurumlarında öğretim üye-liği ve yöneticilik faaliyetlerindebulundu.

Kemal Karpat, 1970-1988 yıllarıarasında Wisconsin ÜniversitesiOrtadoğu Çalışmaları Bölüm Baş-kanlığı'nı yürüttü, Türk Araştırma-ları Derneği ile Türk AraştırmalarıKurumunun başkanlıklarını yaptı.Karpat, Orta Asya Çalışmaları Der-neğinin kurucu başkanlığındansonra Wisconsin Üniversitesi OrtaAsya Çalışmaları Programınınbölüm başkanlığı görevini yaptı.

Türk Tarih Kurumu onur üyesi olanKarpat, bilimsel çalışmaları dolayı-sıyla Romanya bağımsızlık madal-yası ve Bükreş Üniversitesi DimitriCantemir madalyasıyla ödülendi-rildi. Karpat, Romanya OvidiusÜniversitesi ve Rusya Çuvaş MilliÜniversitesi Onur Doktorası,Rusya Kazan Bilimler AkademisiOnursal Üyeliği, Wisconsin Üni-versitesi Hilldale Ödülü ve Türk Bi-limler Akademisi Ödülüne layıkgörüldü. Tarihçi Kemal Karpat, 20ülkede yayımlanan 100'ü aşkın ma-kaleye ve çok sayıda kitaba imzaattı. Yurtdışında en çok ilgi göreneseri, Ottoman Population adlı ça-lışmasıdır. Bu eser, Wisconsin Uni-versity tarafından basılmıştır. Prof.Dr. Karpat, halen Wisconsin Üni-versitesi Tarih Bölümünde öğretimüyeliği görevini sürdürüyor.

“Âlimler zamanın ve mekanınruhuna nüfuz ederler”

İstanbul Büyükşehir Belediyesiiştiraklerinden Kültür A.Ş. tara-fından düzenlenen, “İlim ve

Fikir Hayatının 70. Yılında Halilİnalcık” konulu program, 14 Kasım2009 tarihinde Cemal Reşit ReyKonser Salonunda, Dış işleri Baka-nımız Sayın Ahmet Davutoğlu’nunda katılımıyla gerçekleştirildi. Prof.Dr. Nevzat Yalçıntaş, Prof. Dr. İlberOrtaylı, Prof. Dr. İskender Pala, aka-demisyenler ve çok sayıda davetli-nin katılımıyla gerçekleşen “İlim veFikir Hayatının 70. Yılında Halil

İnalcık” programı, İstanbul Büyük-şehir Belediyesi iştiraklerinden Kül-tür A.Ş. Genel Müdürü NevzatBayhan'ın konuşmasıyla başladı.Nevzat Bayhan, 93 yaşındaki Halilİnalcık’ın dünyanın yaşayan enönemli tarihçisi olduğunu belirte-rek, “Dünyanın bizden daha iyi ta-nıdığı Halil İnalcık’ı Türkiye’yetanıtmak için bu konferansı düzen-ledik.” şeklinde konuştu. Bayhan,tarihin tekerrürden ibaret olduğusözünü hatırlattığı konuşmasında,“Eğer Halil İnalcık hocamızın yaz-dıklarını okur, söylediklerini dinlerve takip edersek tarih tekerrüretmez.” dedi. Osmanlı İmparatorlu-ğu’nu en iyi bilen kişinin Halil İnal-

cık olduğunu söyleyen Bayhan, “O,Osmanlı’yı dışarıya en iyi anlatan veönyargıları kıran bir ulu çınardır.”şeklinde konuştu.

Dışişleri Bakanı Ahmet Davu-toğlu, Prof. Dr. Halil İnalcık'ın eser-leri üzerinden hayli titiz birokumanın ürünü olan bir konuşmayaptı: “Öncü ilim adamları ve eser-lerin, onları diğerlerinden ayıran vezamana karşı koruyan hususiyetlerivardır” diyen Davutoğlu, “Âlimlerzamanın ve mekanın ruhuna nüfuzederler” sözüyle İnalcık'ın eserleri-nin bu nedenle ileriki dönemlerdede ayakta kalacağına işaret etti.İnalcık'ın Osmanlı'yı masa başındadeğil bizzat o mekânın içinde ara-


Portre

İlim ve Fikir Hayatının70. Yılında Halil İNALCIK

dığını belirten Davutoğlu, İnalcık,arşivin derinliğine inmiş, belgelerihalı gibi zihnine nakşetmiştir, dedi.

Konuşmasının ardından Dış İş-leri Bakanı Davutoğlu, Prof. Dr.Halil İnalcık'a günün anısına şükranplaketi verdi. ''Asıl büyük hediyesizin konuşmanız'' diyen İnalcık,''Türk diplomasisinin başında olanbu genç adam beni nasıl okumuş.Bunu hayretle gördüm. Tarihini bil-

meyen bir millet geleceğini kura-maz'' diye konuştu.

Programın sonunda günün anı-sına İstanbul Büyükşehir Belediyesiiştiraklerinden Kültür A.Ş. GenelMüdürü Nevzat Bayhan, Prof. Dr.Halil İnalcık'a ilim ve fikir dünya-mıza katkılarından ötürü bir şükranplaketi verdi.

Prof. Dr. Halil İnalcık, CRR'deyapılacak tören öncesinde 70 yıllık

akademik yaşamı ve özel hayatınailişkin soruları cevapladı.

Türkiye Büyük Millet MeclisiOnur Ödülüne 30 Temmuz 2008 ta-rihinde layık görülen Halil İnalcık,bu ödülü alan 3. Kişi oldu. Bilindiğigibi TBMM Onur Ödülünün 4. Ün-cüsü yine Prof. Dr. Halil İnalcık gibiKırım Tatarı olan, Prof. Dr. KemalKarpat’a 9 Aralık 2009 tarihinde ve-rilmişti.


Halil İNALCIK Kimdir?Akademik hayatına 1939 yılında

Ankara Üniversitesi (AÜ) Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde başlayan İnal-cık, 1972 yılına kadar Dil veTarih-Coğrafya Fakültesi ile A.Ü. Siya-sal Bilgiler Fakültesinde ders verdi,1972 yılında da davet aldığı ChicagoÜniversitesinde çalışmaya başladı.İnalcık, 15 yıl ders verdiği ChicagoÜniversitesinden 1986 yılında emeklioldu. Orada birçok Amerikalı ve Türköğrenci yetiştirdi. Bunların çoğu pro-fesör oldu.

Osmanlı İmparatorluğu’nu anla-tan kitabı olan 'The Ottoman EmpireThe Classical Age 1300-1600', 5. baskı-sını yaptı. Bu kitap, Yunanca dâhil

bütün Balkan dillerine ve Arapçayatercüme edildi. “Osmanlı İmparator-luğu'nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi”kitabı İngilizce çıktı. Türkçeye, Arap-çaya, Yunancaya ve Lehçeye tercümeedildi. İngilizce ve Türkçe olarak 30'ayakın kitabı ve 400'e yakın da maka-lesi bulunan İnalcık, Fransızca, İngi-lizce, Farsça ve Arapçayı çok iyi biliyor.Prof. Dr. İnalcık, ABD'de bulunduğusürede Amerikan, İngiliz, Sırp, Türk veArnavut akademilerinin de aralarındabulunduğu 23 akademiye üye seçildi.Yerli ve yabancı 17 üniversitenin ''fahridoktora'' unvanı verdiği İnalcık, dünyaölçüsünde tanınan, en yüksek seviye-deki tarihçilerden biri olarak kabuledilmektedir.

Bütün Dünya Kırım TatarKongresine katılan GenelMerkezimiz ve bağlı şubele-

rin delegelerinin Gaspıralı İsmail BeyKütüphanesine yaptığı ziyaret sıra-sında kütüphane yetkilileri tarafın-dan talep edilen Evliya ÇelebiSeyahatnamesi temin edilerek Gas-pıralı İsmail Bey Kütüphanesine tes-lim edildi.

Yapı Kredi Yayınları tarafındanyayınlanan Evliya Çelebi Seyahatna-mesi, Yücel Dağlı, Seyit Ali Kahra-man ve Robert Dankoff tarafındanhazırlanmış ve toplam 10 ciltten olu-şuyor. Eserin, baskısı kalmayan 6.cildi dışında tamamı ile birlikte yineYücel Dağlı ve Seyit Ali Kahramantarafından hazırlanan iki ciltlik Gü-

nümüz Türkçesiyle Evliyâ Çelebi Se-yahatnâmesi: Bursa-Bolu- Trabzon-Erzurum- Azerbaycan- KaFasya-Kırım- Girit isimli eser de Gaspıralıİsmail Bey Kütüphanesine GenelMerkez yetkilileri tarafından ulaştı-rıldı.

Gaspıralı İsmail Bey KütüphanesiMüdürü Ayder Emir tarafındanGenel Merkez yetkililerine verileneksik eserler listesinin temini için ça-lışmalara başlandı.

Kırım’ın Canköy bölgesinde2003 yılında kurulan Ka-macı Kırım Tatar Milli Mek-

tebinin fizik, kimya ve biyolojiderslikleri Ankara’da faaliyet gös-teren Kırım Türkleri Kültür ve Yar-dımlaşma Derneği Genel Merkezitarafından sağlanan finansmanlayaptırılacak.

200 Kırım Tatar çocuğunun öğ-renim gördüğü milli mektebinderslik ihtiyacının karşılanmasıkonusunda yapılan proje kapsa-mında okulun ihtiyaçları, GenelMerkez Kırım Temsilciliği nezare-

tinde okul idaresi tarafından teminedilecek. Konuya ilişkin proje,okulun müdürü Ruslan Ümerov veGenel Merkez Kırım Temsilciliğitarafından imzalanarak yürürlüğegirdi.

Projeye göre 3 ay içinde hizmetegirmesi planlanan fizik, kimya vebiyoloji laboratuarları ile birlikteTİKA tarafından üstlenilen sporsalonu yapıldıktan sonra KamacıMilli Mektebinin eğitim altyapısı-nın önemli ölçüde güçlenmesibekleniyor.

Genel Merkezden yapılan açık-

lamada belirlenen formatta hazır-lanarak kendilerine sunulan proje-ler doğrultusunda Kırım’da benzerfaaliyetler yapılacağı, gerekli fizibi-lite, tahmini maliyet ve benzerikriterleri taşıyan tip proje format-ları ile bundan sonraki çalışmala-rın yürütüleceği, ayrıca GenelMerkezce Kırım’daki eğitim sorun-larının çözümüne katkı sağlamaküzere kapsamlı bir proje çalışmasıbaşlatıldığı, Kamacı Milli Mektebiile ilgili projenin bu kapsamdakiprojelere örnek olacağı belirtildi.


Derneğimizden Haberler

GenelMerkezimizdenGaspıralıİsmailBeyKütüphanesi’neYardım

Genel MerkezimizdenKırım’daki Milli Mektebe Destek


Gaziosmanpaşa Üni-versitesinde fahridoktora unvanı ile

onurlandırılan ve bu amaçlaTürkiye’yi ziyarette bulunanKırım Tatar Milli MeclisiBaşkanı Mustafa AbdülcemilKırımoğlu ve beraberindekiheyet Gebze, Kocaeli, Eskişe-hir ve Polatlı’daki ziyaretleritamamladıktan sonra GenelBaşkanımız Dr. Ahmed İhsanKırımlı’yı evinde ziyaret etti.

Dernek Genel Merkez Yö-neticileri ile birlikte, EmelKırım Vakfı, Kırım Vakfı,Kırım Gelişim Vakfı yönetici-leri ve Eskişehir Kırım Der-neği yöneticilerinin de

bulunduğu ziyaret samimibir ortamda gerçekleşti.

Bültenimizi dikkatli birşekilde inceleyen Kırı-moğlu’na Genel SekreterimizTuncer Kalkay tarafından su-nulan Derneğimiz faaliyet-leri ve üzerinde çalışılanprojeler hakkındaki bilgilen-dirme de ilgi ile takip edildi.

Daha sonra Giresun Üni-versitesinin düzenlemiş ol-duğu programa katılmaküzere Trabzon’a hareket ede-cek olan Mustafa AbdülcemilKırımoğlu’na havaalanınakadar eşlik edilerek uğurlamayapıldı.

Mustafa A. Kırımoğlu Genel BaşkanımızDr. Ahmed İhsan Kırımlı’yı Evinde Ziyaret Etti

Ramazan Bayramı münasebe-tiyle fitre ve zekat vecibelerini Kı-rım'dan gelen öğrencilere veyaKırım'a göndermek suretiyle yerinegetirmek isteyen hayırseverlerinyapmış oldukları yardımlar 10.095TL’ye ulaşmış olup hayırseverlerin

talepleri doğrultusunda bu mikta-rın 4.300 TL’si Kırım’a gönderilmiş;5.795 TL’si ise 18.09.2009 tarihindeDernek Genel Merkezinde öğren-cilerimize verilen iftar yemeği sıra-sında dağıtılmıştır.

Kırım’a gönderilen fitre ve zekât-

lar, yine Bayram öncesinde muhtaç28 aileye ve 8 adet üniversite okuyanöğrenciye ulaştırılmıştır.

Vecibelerini bu suretle yerinegetiren hayırseverlerin listesi aşa-ğıda verilmiştir:

� Hacer KARAÇINAR� Nail AYTAR� Nazmiye ÇOMAK� Mithat KANDEMİRLİ� Gökhan BOLLUK� Abdullah Burak ILGICOĞLU� Mihriban CEYLAN� İsimsiz� Arif KACAL� Ayca ÖZEN� Uğurcan KÜÇÜKAĞAOĞLU� Hatice KÜÇÜKAĞAOĞLU� Gökçen KÜÇÜKAĞAOĞLU� Alperen KÜÇÜKAĞAOĞLU� Ahmet Bican ERCİLASUN� Naciye YILDIZ� Levent YÜKSEL

� Fatma Zehra CERİT (Kırım)� Tolga KARATAY (Kırım)� Şenol VARURER (Kırım)� Murat ŞAHİN (Kırım)� Süreyya EDEN� Cavit ERTAN� Yüksel TURAN� Namık Kemal BAYAR� Saadet ASLAN BAYAR� İpek Duru BAYAR� Kamil İbrahim KARACA� Tuncer KALKAY� Hakan KOCA� Serpil KOCA� Cemil BAYAR� Serpil BAYAR� Hasan Hüseyin KARAÇINAR

� Müslüm KARABACAK� Kemal ERDAĞI� Esat KESKİNER� Ümit Bican ESKİKURT� Emel ESKİKURT� Işılay IŞIKTAŞ SAVA� Serkan SAVA� Murteza ESENKAL� Neşe DERİCİOĞLU� Nurten TAYMAZ� Sebika AĞIRAL� Recep İÇİN� Sema ERTÜRK� Derya ÇETİNTAŞ� Ömer ÖZEL� Özde Nisa GEZİCİ� Ali ERTÜRK

Ramazan Bayramında Fitre ve ZekâtlarYerlerine Ulaştırıldı



25-27 Haziran 2009 tarihlerindedüzenlenen 9. Uluslararası SapancaŞiir Akşamları’ nın bu yılki konusuKırım Tatar Edebiyatı ve Müziği idi.

Zafer Karatay’ ın hazırladığıKırım Belgeseli sunumu ile başla-yan 2. gün oturumları, Kırım TatarEdebiyatında olan gelişmelerinbahsedildiği bir panel düzenlen-mesi ile sürdü. Panelde, Doç. Dr.Şevket Yunusov, “19. ve 20. AsırKırım Tatar Edebiyatı”, Dr. Fera Se-ferova, “Kırım Tatarlarının Sürgün-lük Dönemi Edebiyatı”, Dr.Nariman Abdülvahap, “Hanlık Dö-nemi Osmanlı-Kırım Edebî İlişki-leri” Öğr. Gör. Ablâziz Veliyev,“Kırım Tatar Edebiyatının Geleceği”konularında bilgiler verdiler.

Panelin ardından Ablâziz Veli-yev, Ayşe Kokiyeva, Dilâver Osman,Naciye Üseniova ve Şeryan AliKırım Tatar Edebiyatında manzumeserleri seslendirdi. Dilâver Osmanve Afize Kasarova Kırım Tatar şarkı-larını tanıttılar.

Etkinlikte, Kırım’ dan Prof.Dr.Fevzi Yakupov (KİPU Rektörü),Dr.Enise Abibullayeva (KİPU Filo-loji Fak. Dekanı), Seyitislam Keşfi(Kırım Televizyonu Kırım Tatar Ya-yınları Bölüm Müd.), Elmas Veli-yeva (Kamereman) da yer aldı. Aynızamanda, İstanbul Topkapı SarayıMüzesi Müdürü tarihçi İlber Or-taylı, tarihçi Halil İnalcik, TRT ya-pımcısı Zafer Karatay ve BilkentÜniversitesi öğretim üyesi, Prof. Dr.

Hakan Kırımlı da iştirak ettiler.Kırım Tatar dil bilimcilerinin yanısıra programa Makedonya, Kosova,Bosna Hersek, Yunanistan, Bulga-ristan, Romanya ve Gagavuz Yerin-den bilim adamları katıldı.

T.C. Cumhurbaşkanlığı GenelSekreterliği, Sakarya Valiliği, Kültürve Turizm Bakanlığı, TİKA ve Sa-karya Büyükşehir Belediyesinin bir-likte düzenlenlediği UluslararasıSapanca Şiir Akşamları 2001 yılın-dan bu yana düzenleniyor. Konuüzerinden edebiyat ve müzik kültürtanıtımı yapılıyor.

• Ergin ABKERİMOV - Yañı Dünya Gazetesi

Anqaradaki Qırım TürkleriMedeniyet ve YardımlaşmaDerneginiñ baş merkezi

aprel 19-da «Qırım gecesi»ni teşki-lâtlandırdı.

Şeerdeki «Gazi» universitetiniñmedeniyet merkezinde ötkerilgenbu tedbirge 500-den ziyade asıl qı-rımlı qatıldı, bundan ğayrı, Türkiye-deki digerqırımtatardernekleriniñ,başqa milletler, meselâ, İçkeriya, Ta-taristan dernekleriniñ vekilleri deteşrif buyurdılar.

Anqarada tasil almaqta olğan qı-rımtatar gençleri «Qırım gecesi»içün mahsus programma azırlağan-lar, Qırımdan mahsus davet etilgenmusafirler - bestekâr, yırcı Edip Bağ-çasaraylı em de «Maqam» ansam-

bliniñ solisti Afize Kasarayeva ise özçıqışlarınen kontsertni daa ziyadeyaraştırdılar.

- Bu seferimiz şahsen mendetekrarlanmaz teessurat qaldırdı, -dedi Edip Bağçasaraylı Türkiyedenqaytıp kelgen soñ. - Bizge nisbetenbu qadar ürmet-izzet, şereflev şaşı-lacaq derecede edi. Añlağanımaköre, bunıñ sebebi - andaki qırım-tatarlar Qırımğa pek asretliler, Qı-rımdan kelgenlerni aybetlep,oturtmağayer tapalmaylar. Kontsertpek yahşı keçti. Çıqışlarımız qızğınalğışlandı, cümleden, dernekniñyolbaşçılarından biri Ahmed İhsanQırımlınıñ samimiy sözleri er kes-niñ qalbinden yer aldı. Fursattanfaydalanıp, ürmetli Ahmed abini bukünlerde qayd etecek 89 yaşınencan-yürekten hayırlamaq isteymiz.

- Aqiqaten de, Türkiyedeki asılqırımlılarnıñ baba-dede yurtunamunasebetleri ayrıcadır. Türkiyegeendi qaçıncı kere baram, em er ke-resinde bizlerge Qırım vekilleri ola-raq ğayet büyük memnüniyetlimunasebet köstereler. Meselâ,«Qırım gecesi»niñ ekinci kününibizni maalliy radioğa subetke davetettiler. İşte, canlı efir vaqtında «Şuaqşamlar olmağaydı» yırını zilsizicra etkenimde programmanı alıpbarıcınıñ közünden yaşlar aqqanınıabayladım, - dep qoştı Afize hanım.- Öz nevbetinde men de fursattanfaydalanıp, böyle mühteşem tedbir-niñ teşkilâtçılarına, hususan bizimTürkiyege barmamıznı teminlegenMilliy Meclis reisiniñ Türkiye bo-yunca mesleatçısı İsmet Yükselgeteren minnetdarlığımıznı bildirmekisteyim.

Türkiyeli Qırımtatarlarnıñ Baba-DedeYurtunaMünasebetleri Ayrıcadır

9. Uluslararası SapancaŞiir Akşamları


Duyuru

TRT televizyonlarında muhte-lif zamanlarda, 1994 yılındanberi yayınlanmış olan Kırım

Belgeselinin DVD’si çıktı.Daha önce 6 bölüm olarak

TRT’de yayınlanan Kırım Belgeseli 2DVD hâlinde hazırlandı. İlk üç bö-lümün yer aldığı birinci DVD’ninkapağında Kırım Tatarlarının yol-başçısı Mustafa Kırımoglu ile son üçbölümün yer aldığı 2. DVD’nin ka-pağında ise Türk Dünyasının uyanışdönemindeki efsanevi liderlerin-den, “Dilde, Fikirde İşde Birlik” şia-rının müellifi İsmail BeyGaspıralı’nın fotoğrafı yer aldı. Heriki DVD’de Kırım Tatarlarının millisembolü ile motiflendirilen KırımBelgeselinin DVD’si TRT marketle-

rinde satışa sunuldu.Yönetmenliğini Zafer Karatay'ın

yaptığı belgeselde, Karadeniz’in ku-zeyinde bir Türk Yurdu olan Kırımve Kırım Tatarlarının tarihten gü-nümüze olan süreci anlatılıyor.

Kırım’a Türklerin ilk gelişleri,Kırım Hanlığı’nın kuruluşu, As-ya’dan Avrupa’ya Kırım Tatar süva-rilerinin Osmanlı Devleti ile birlikte

savaşmaları, Kırım’ın Çarlık Rusyasıtarafından işgali, İsmail Bey Gaspı-ralı ile başlayan canlanma ve aydın-lanma, Numan Çelebi Cihanönderliğinde kurulan Kırım Cum-huriyeti, Stalin’in baskıları, Urallarazorunlu göçler, sürgünler ve nihayet18 Mayıs 1944’de Vatan Kırım’dantamamen sürgün edilmeleri ve soy-kırım, bu insanlık faciasını yaşayan-ların anlatımları, Kırım Türklerinindünyaca ünlü insan hakları savunu-cusu Mustafa A. Kırımoğlu önderli-ğinde Vatan Kırım’a dönüş ve varolma mücadeleleri belgeselde yeralıyor.

1994 yılında çekilen belgeselKırım ve Kırım Türkleri hakkındakiilk belgesel olarak dikkat çekiyor.

• 1998 yılında yayınına ara vermek zorunda kalan EmelDergisi 228. sayısı ile yeniden okurları ile buluştu.

• 3 aylık dönemlerle yayınlanacak olan Emel DergisiTemmuz-Ağustos-Eylül sayısı Ağustos ayı sonundanitibaren abonelerine gönderildi.

• Emel Dergisi aboneleri dergiyi hem basılı hem de in-ternet üzerinden okuma imkânını elde edecek.

• Abone olmak için talep formunun doldurulması ve be-lirtilen hesap numarasına yıllık bedelini yatırmanız ye-terli.

• Emel Dergisi'nin postalama ve yayın masraflarına kat-kıda bulunmak için lütfen aşağıdaki kanallar aracılığıile bağışta bulununuz.

Banka Hesap No: VakıDank. Şehremini Şb.Hesap No: 00 158 00 727 999 77 33

Dergi Aboneliği (ücretli)

Emel Dergisi'nin iki abonelik şekli vardır:

1. Basılı dergi & Internet aboneliği (4 sayı)

Bu abonelerimize basılı Emel dergisi posta aracılığı ileulaştırılacak ve aynı zamanda kendilerine verilen şifre ileEmel Dergisini internetten okuyabileceklerdir. Böyleceabonelerimiz Emel Dergisi'nin arşivine de erişme şansınıelde edecekler.

Türkiye/KKTC :50 TL, Diğer Ülkeler:50$ veya 40€

2. Sadece Internet aboneliği (1 yıl)

Bu abonelerimiz Emel Dergisini sadece internettenokuyabileceklerdir.

Türkiye/KKTC :30 TL, Diğer Ülkeler:30$ veya 25€

http://www.emelvakfi.org/abonelik.asp internet adre-sinden de işlemlerinizi yapabilirsiniz.

EmelÜÇ AYLIK FİKİR - KÜLTÜR DERGİSİ

yeniden yayında..

Kırım Belgeselinin DVD si Çıktı

Özbekistan’da doğan, Eski-şehir’de kariyere başlayan,Amerika’da zirveye çıkan millibasketbolcumuz yola devamediyor.

Türkiye Milli Basketbol Takımıoyuncusu olan Arsen İlyasov,Türkiye’de Ersan İlyasova ola-

rak tanınıyor. 2002 yılında Türk va-tandaşı olduktan sonra bu ismi alanİlyasov, Kırım’dan Özbekistan’a sü-rülen bir Kırım Tatar ailenin ço-cuğu. Ailesi daha sonra sürgündenKırım’a dönerken o, Türkiye vatan-daşlığına geçerek basketbol haya-tına farklı bir yön verdi.

1984 Özbekistan doğumlu İlya-sov’un basketboldaki yeteneği Ül-kerspor yetkilileri tarafından farkedilince profesyonel basketbol kari-yeri de başlamış oldu. 2007-2009sezonunda FC Barcelona takımındaforma giydi ve bu sezon ise Milwau-kee Bucks formasıyla kariyerinedevam ediyor. Avrupa ve NBA’dakigurur verici maçlarının yanında,Türk Milli Takımı’ndaki başarıla-rıyla da göz dolduruyor. Polonya’dayapılan 2009 Avrupa BasketbolŞampiyonası’nda milli takım forma-sıyla pek çok başarıya imza attı veattığı basketlerle takımının çeyrekfinale kadar yükselmesine önemlikatkılar sağladı. Avrupa ÜmitlerBasketbol Şampiyonası 2006'da EnDeğerli Oyuncu Ödülü ve Türkiye-Polonya maçında gösterdiği perfor-mans sonrasında MVP(NBA EnDeğerli Oyuncu) Ödülü’ne layık gö-rülen basketbolcumuz, genç yaşına

rağmen basketbol otoriteleri tara-fından geleceğin en önemli basket-bolcuları arasında gösteriliyor.

Basketbol dünyasında unutul-mayacak isimler arasına giren2.06’lık Arsen, pek çok basketbol-cunun ulaşamayacağı zirveye genç

yaşında ulaştı ve aldığı ödüllerle Kı-rım’da yaşayan ailesinin olduğukadar Türkiye’deki Kırım Tatarları-nın da göğsünü kabarttı. Attığı bas-ketlerle iftiharımız olan İlyasov’utebrik ediyoruz ve onunla gurur du-yuyoruz.


Portre

Amerika’daki ve Avrupa’dakiGururumuz Arsen İLYASOV

«Belki çıqışımnı muhlisler de,juri de begenirler, amma birinciyerni qazanırım, dep ümüt etme-dim»

• Yañı Dünya 31/2009

Endi bilgeniñiz kibi, Yurmaladaolıp keçken «Novaya volna-2009» konkursında ğalip çıq-

qan qırımtatar qızı tam manadabütün dünyanı ayretlendirdi.

Dostları ve tanış-bilişleri onı sa-dece Susanna Camaladinova depbileler, lâkin bütün Ukraina, yoq,bütün dünyağa o Camala olaraq ta-nıldı.

Konkursta Ukrainanı taqdimetqen semetdeşimizni büyük mu-vafaqiyet ile Ukrainanıñ birinci şa-hısları – Viktor Yuşçenko ve YuliyaTimoşenko özleriniñ tebrik teleg-rammalarında hayırladılar.

Lâkin Susannanıñ aytqanınaköre, onıñ istidatına belli artistler,mesalâ, Alla Puraçeva, Filipp Kirko-rov ğayet yüksek qıymet keskenleri-niñ emiyeti ziyadecedir. Camalanenberaber konkursta birinci yernialğan indonezyalı Sandi Sondoroise Camalanıñ sesine büs-bütünmeftün olğan.

«Yurmalağa keter ekensiñ, ğa-lebe qazanacağıña inana ediñmi? »-degen sualge Camala: «Belki çıqı-şımnı muhlisler de, juri de begenir-ler, amma birinci yerni qazanırım,dep ümüt etmedim- diye cevap-landı. – Men icra etken janrnıñbütün ceetlerini, yani menim yırla-ğan yırlarımnı er kes de añlap ola-mağanını köz ogüne alsaq, ğalebegeümüt etmek sırası tüşmey edi,elbet»

Yurmaladaki ğalebeden señ daSusanna tek muzıkanen oğraşmaqniyetinde ğalip sıfatında qazanğan50 biñ yevranı yañı solo albomını çı-qarmaq içün sarf etecegini ayta.

-Öz albomımnı çıqarmaqnı pekarz etem, çünki er bir icracı içünonıñ ilk albomı-ilk balası kibidir.Ebet, albom daa yazılmadı, lâkinmen bu işni eñ yaqın vaqıtta başla-mağa isteyim. Albom kefiyetli ol-ması içün bayağı tırışmaq, emmaddiy, em cismiy, em ruhiy taraf-tan zorlanmaq kerek olacaq.

Biz ise çoq biñ oquyıcılarımızadından Susannanı büyük yeñiş ilebir daa hayırlap, oña yañı-yañı yük-sekliklerge irişmekni tileymiz!

Susanna Camaladinova Qırğızıs-tanınıñ Oş şeerinde dünyağa keldi,soñra ana-babası Qırımğa köçip,Küçük Özen köyünde yaşap başlay-lar. Susanna Aluştadaki muzıka mek-tebini, soñra Aqmescitteki muzıkaoquv yurtını, daa soñra KiyevdekiP.Çaykovskiy adına milliy muzıkaakademiyasınıñ vokal fakültesini bi-tirdi. Solo kontsertlerde 16 yaşındaniştirak ete. 9 yaşında ekende qırımta-tar halq yırlarından ibaret albol yaz-dırğan.

«Anamnıñ milleti ermeni olsa da,özümni qırımtatar qızı sayam ve bu-nıñnen ğururlanam,-dey Susanna -Men balalığımda babamnıñicrasında pek çoq halq muzıkasınıdiñledim, bu ise muzıkal iqtidarımnıinkişsaf ettirmege yardım etti.

Onıñ eñ sevimli bayramı-anasınıñdoğğan künü.

Ömürdeki şiarı: « Sen adamlarğanasıl munasebette olsañ, olar da sañasöyle munasebette olurlar. »

Urba saylamaqta İv Sen-Loran-nıñ ğayesinin begeb: « Qadın liba-sında eñ muimi-bu libasnı kiygenqadındır. »

Qorqqan şeyi:sükünet.


Portre

Aferin, Susanna!

[19.12.2009]

Abdullah Latifzade Şiir Günü

Yaş Tatar hareketinin önemli yol-başçılarından Abdullah Latifzade 19Aralık 2009 tarihli şiir günündeanıldı. 1890 yılında doğan şair,birçok dil öğrendi ve bu alandaöğretmenlik yaptı. Eserleri Tercü-man, Vatan Hadimi gibi gazetelerdebasıldı. Yenilikçi düşünceleresahipti, çeşitli dillerden eserleri ter-

cüme ederek dilim-ize kazandırdı.Kırım Tatar edebiyattarihi üzerinemakaleler de yazanedebiyatçı 1938yılında kurşunadizilerek öldürüldü.Şairin şiirlerindeKırım Tatarlarınyeni hayatı ve büyükaçlık felaketi

anafikri ön plana çık-maktadır.

Şiir gününde şairin,Hayal Ömür, ŞairniñRuhu, Qayğım, Qur-tarınız Aç Ölümden!,Ber, Yañı Saz, Şairge,Kölgeñ Bar, Asret, Sön-mez Nur, TegenekliÇiçekli Yol şiirleriseslendirildi.

[18.12.2009] – LÖSEV ziyareti

Derneğimizin Genel Merkezyöneticileri ile Gençlik KollarıBaşkanı Reşat Örnek’ in hazır bu-lunduğu heyet, Lösemili ÇocuklarVakfının (LÖSEV) merkezini zi-yaret etti. Ziyarette Kırım’daki

sağlık problemleri üzerine bilgilerverildi. LÖSEV’in çalışmalarınaderneğimiz tüm şubelerinin ve il-gili vakıfların destek olacağı sözüverildi.

1998 yılında kurulan vakıfgeçtiğimiz yıllarda Kırım’da lösemi

hastalığına yakalanan iki çocuğu-muzun tedavisi konusunda GenelMerkezimize büyük yakınlık gös-terip, tedavi masraflarını üstlen-mişti; ancak çocuklarımızTürkiye’ye getirilemeden vefat et-mişlerdi.

[05 Aralık 2009] – SezonÜçüncü Programı

Geçen sezonun son hatırlatmaprogramında Eşref Şemizade, ŞevkiBektöre ve Şakir Selim’in Tüşünce,Çelebi Cihannıñ Sоñki Yırı,Bağçasaray, Yaralanğan Türküler,İnsanğa, Millеtniñ Kâbеsi, Аyt

Çаtırtаv!, Аqqım İçün,İlki Sevgi, Arıqbaş Ete-ginde, Qayğı, Yüregimeeserleri seslendirildi.Bahçesaray Aralıklarışarkısı ile program sonaerdi.

[5-6 Aralık 2009]

V. Kırım Tatar Kurultayı

2. Oturumu

V. Kırım Tatar Kurultayı 2. Otu-rumu, 5- 6 Aralık 2009’da AkmescitKırım Tatar Akademik Müzikal veDrama Tiyatrosunda yapıldı. Oturum,Mustafa A.Kırımoğlu’nun konuş-

masıyla başladı. İki gün süren kurultayoturumlarında Ukrayna seçimleri,sürgün, sözlük tarih biriktirme projesi,dil çalışmaları, dini cemiyetler, öncekioturumda alınan kararlar, Kırı-moğlu’nun KTMM başkanlığınıbırakma isteği ele alındı. 5. Kurultayınikinci oturumuna Genel Merkezi NailAytar temsil etmiştir.



Faaliyetlerimiz

[31.10.2009]

Sezon Açılış Programı

2009-2010 sezonu, baz istas-yonları hakkında Ankara Üni-versitesi Tıp Fakültesi ÖğretimÜyesi Prof. Dr. Cengiz Kurt-man’ın sunduğu "Baz İstasyon-larının İnsan Sağlığına Etkileri,Tıpta Yararlı Uygulamalar, Rad-yasyon ve Kanser İlişkileri veFarkları" üzerine söyleşi ile ba-şladı.

Söyleşi ardından geçen sezonişlenen şairlerimizden BekirSıdkı Çobanzade, YunusKandım ve Bilâl Mambet’ in Tu-vğan Til, Ezan Sesi, HaberAldım, Qaytarma, Bir İzin Beri-ñiz, Tarpanlar, Qoşmalar III,Nazlı Dülber, Vaqıt, EbediyQala, Qolay Degil şiirleri seslen-dirildi. Şairlerin hayatlarındanhatırlatmalar yapılan program“Qaradeniz” ve “BahçesarayAralıqlar”ı şarkıları ile sonlandı.

[14.11.2009]

Sezon İkinci Programı

Sezonun ikinci Şiir Gü-nünde Hamdi Giraybay, Meh-met Niyazi ve Mehmet Nüzet’in hayatlarındn kısaca bahse-dildi ve daha sonra şairlerin

Tuvğan Tilim, Ant Etken-men Aytaman, Yaş Tatarğa,Qayğı, Mehmet Niyazi' nin

Qabri Başında, Yeşil Ada,Menli Geray MedresesineMarş, Tatar Barmı Dep Sora-ğanlarğa, Hıdırlez Türküsi,Yeter Artıq!, Qadrimni Bil-mezge isimli eserleri seslendi-rildi. “Canım” ve “Sensiz”Kırım Tatar şarkılarının söy-lenmesi ile birlikte programsona erdi.

[26 Eylül – 4 Ekim 2009]

Uluslararası 'Anadolu Günleri

6' Kültür ve Sanat Festivali

Etimesgut Belediyesi tarafındanAnkara’da düzenlenen, 14 ulusal, 9uluslararası kuruluşun katıldığı fes-tival yoğun katılımlı uzun bir yürü-yüş ile başlayarak 9 gün boyuncaEtimesgut’ta devam etti. Anado-lu’dan 14 il temsil edilirken, TürkDünyası’ndan Doğu Türkistan,Türkmenistan, Irak Türkmen Cep-hesi, KKTC, Kırgızistan, Özbekis-tan, BİSAV, TÜRKSOY ve Kırımtemsil edildi. Festival boyunca herakşam 19.00’da Anadolu ve TürkDünyası’ndan konukların kültürle-rine ilişkin bilgiler verilip halko-yunu gösterileri düzenlendi.

Festival sürerken katılımcı ülke,topluluk ve dernekler kendilerineayrılan standlarda örf ve adetlerinitanıtma fırsatı buldular.

Anadolu ile Türk Dünyasınınkültürlerinin buluşup kaynaşmasıve nesillere aktarılmasına köprü

olmak adına düzenlenen Festivalde.Derneğimiz de temsil edildi. Der-neğimize tahsis edilen çadırda aç-ılan standa Kırımla ilgili kitaplar,dergiler, yağlı boya tablolar, hediye-lik eşyalar, folklorik malzemeler,müzik cd’leri sergilenirken, gün bo-yunca da Kırım’ı anlatan slayt vefilm gösterileri de yapıldı. Çöğünkazanlarda pişen çibörekler misa-firler tarafından büyük bir iştahlayenirken, çadır ziyaretleri de ilgi iledevam etti.

Seran Alim, Fethi Kurtiy Şahin,Sebila Fezaziy, Elif Kalkay, SıdıkaŞahin’den oluşan Derneğimiz Hal-koyunları ekibinin sunduğu “Bah-çesaray Kaytarması” ve “Emir Celal”oyunları büyük alkış aldı.


[ 18-22 Ağustos 2009 ]

KeçiörenBelediyesiUluslararası

Ramazan EtkinlikleriUluslararası Ramazan Etkinlik-

leri, Ramazan Ayında birlik, bera-berlik, dayanışma ve kardeşlikmesajı verilmesi amacında 24 ülke-den temsilcilerin katılımında ilkkez 18 Ağustos-14 Eylül 2009 tarih-leri arasında Ankara’da Keçiörenbelediyesi tarafından düzenlendi.Katılımcı ülkeler Ramazan ayı bo-yunca kurulan, Ankara Evleri'ndestandlarında ülkelerinin tarihi, kül-türel ve sosyal özelliklerini beşergün ara ile değişerek sundular. Tem-silcilere ayrılan günlerde halka açıkhalkoyunları sergilendi.

Ramazan ayı boyunca devameden etkinliklere Derneğimiz ken-dine ayrılan 18-22 Ağustos 2009 ta-

rihleri arasında iştirak etti. Etkinlikalanında eski Ankara evlerini karak-terize edecek şekilde oluşturulanmahalle figüründe, Derneğimizetahsis edilen eve, Kırım Evi, sokağada Kırım Sokağı adı verildi. Kırım eviiçerisinde Derneğimiz tarafındanaçılan standda Kırım ile ilgili kitap-lar, dergiler, folklor malzemeleri, karakalem resimler, yağlı boya tablolar,müzik cd’leri, hediyelik eşyalar sergi-lendi; Kırım’ın folkloru, tarihi veKırım Tatarlarının maruz kaldığı fa-cialar ile ilgili slayt gösterileri yapıldı.Günde 30 bin kişinin ziyaret ettiği et-kinliklerde, Kırım Evini ziyaret eden-lere Kırım ve Kırım Tatar Millihareketini tanıtıcı broşürler de tak-dim edildi.

Yine etkinlik çerçevesinde 22Ağustos 2009 tarihinde Kırım Ge-cesi de tertip edildi. Kırım’ı anlatanfilm gösterisi ile başlayan Kırım Ge-cesi, Türker Yüksel’in sunuculu-ğunda devam etti.

Derneğimiz halkoyunları ekibin-den Burak Sönmez’in yorumladığı“Salgır” yırı ve Hale Kalkay’ın yo-rumladığı “Ey Güzel Kırım” ile ikiyırcının yaptığı “Yazga Çıksam”düeti büyük beğeni kazandı.

Sadece Kırım’ın değil Türk Dün-yası’nın önde gelen düşünürlerin-den İsmail Bey Gaspıralı’nın “Kırım”adlı şiiri Türker Yüksel tarafındanseslendirildikten sonra; Burak Sön-mez, Hale Kalkay, Fethi KurtiyŞahin, Yasemin Harmancı, Elif Kal-kay ve Sıdıka Şahin’den oluşan Der-neğimiz Genel MerkezHalkoyunları Ekibi; “Agırava ve Kay-tarma “, “Bahçesaray Kaytarması”,“Emir Celal” “Yavluk”, “KarasuvnunDört Köşesi” oyunlarını sergilerken“Tım Tım” oyunu Hale Kalkay tara-fından oynandı.

Kırım Gecesinde yırlanan yırlarve sergilenen halkoyunları kalaba-lık bir izleyici tarafından geceningeç saatlerine kadar zevkle izlendi.

[ 09-15 Ağustos 2009 ]

Türk Ocakları Türk Dünyası

Gençlik Kurultayı, Yalta/Qırım

Dünya Türk Gençleri Birliği(DTGB) platformu tarafından or-ganize edilen Türk Dünyası Genç-lik Günleri ve Kurultayı 10-14Ağustos 2009 tarihleri arasındagerçekleştirildi. 35 ülke ve çok sa-

yıda gözlemci katılımında TürkDünyası kardeşliği amacını güdenkurultay bu yıl 14.sü ile Kırım evsahipliğinde düzenlendi.

Türk Dünyası’ndan gençlerin veYalta’daki kurultay delegelerininde aralarında bulunduğu 200’üaşkın katılımcıyla kurultay gerçek-leştirildi. “Geçmişten GeleceğeKırım Mücadelesi ve İnsan Hakları

Sempozyumu” ile baş-layan kurultay, TürkDünyası Genç YazarlarBirliği ve Türk DünyasıGenç İletişimciler Bir-liği kongreleri ilesürdü. Gençler siyaset,ekonomi, kültür-sanat,

dil-edebiyat, iletişim, gençlik vespor komisyonlarında birliğin art-ması için neler yapılması gerektiğikonularını tartıştılar ve kurultayısonuca bağlayan Yalta Deklarasyo-nu’nu yayınladılar.

“Dilde Fikirde, İşte Birlik”demek için Türk Dünyası gençliği-nin tanışıp, kaynaştığı kurultayın4.sü Ağustos 1994 yılında Bahçesa-ray’da yapılmıştı. Kurultayın Kı-rım’da ikinci kez düzenlenmesi ileKırım’da gerçekleşen değişmeler,Özbekistan’dan geri dönen vatan-daşlarımızın durumları, iletişimorganlarında olan değişmeler katı-lımcılar tarafından gözlemlene-bildi.



[ 07 Haziran 2009 ]

Kırım Hatıra Ormanı

3. Kuruluş Yıldönümü ŞenliğiDerneğimiz Genel Merkezi ve

Polatlı Toydemir Köyü Muhtarlığıtarafından düzenlenen, bu yılüçüncüsü yapılan Kırım Hatıra Or-manı Anma Şenlikleri, Kırım Ha-tıra Ormanlık alanında değişikillerden gelen Kırım Tatarlarınınkatılımı ile gerçekleşti. Şenlik,

Genel Merkez gençlik komisyonuüyelerinin hazırladığı halkoyunlarıgösterileri, Eskişehirli çalgıcılarınKırım Tatar şarkıları ve köy gençle-rinin horoz telleme gösterileri ilesonlandı.

Aynı gün halkoyunları ekibi-miz, Polatlı Kırım Derneğinin üç-pınar köyünde düzenlemiş olduğuTepreçe de katılarak gösterilerinedevam etti.

[ 06 Haziran 2009 ]

Şiir Günleri Kapanış ProgramıDerneğimiz Genel Merkezinde iki

haftada bir düzenlenen Şiir Günle-ri’nin son programı 06.06.2009 tari-hinde yapıldı. Bekir Sıdkı Çobanzadeile başlayan şiir programları sırasıylaEşref Şemizade, Şakir Selim, ŞevkiBektöre, Hamdi Giraybay, Yunus Kan-dım günleriyle devam etti. Bekir Sıdkı

Çobanzade ikinci defa yapılan bir şiirgünüyle anıldı. Bu programları taki-ben ölüm yıldönümü dolayısıylaNoman Çelebicihan’ı anma toplantısıyapıldı. Son üç program da MehmetNiyazi, Mehmet Nüzet ve Bilal Mam-bet şiir günlerine ayrılmıştı. Kapanışprogramında, şiir günlerinde anılmışşairlerden seçme şiirler okundu ve yır-larla kapanış yapıldı.

[ 31 Mayıs 2009 ]

Eskişehir Tepreçi

Eskişehir Kırım Türkleri Kültür,Yardımlaşma ve Spor Kulübü Derne-ğinin 23.sünü düzenlediği tepreç,

Karakaya Köyü koruluğunda gerçek-leştirildi. Türkiyenin birçok yerindeKırım Tatar derneklerinden temsil-cilerin yer aldığı tepreç alanındaKırım Tatar ezgileri ile gün boyusüren etkinlikler düzenlendi.

[ 30 Mayıs 2009 ]

Gençlik Komisyonunda

Görev Değişimi

Gençlik komisyonunda görev deği-şimi gerçekleşti. Yeni başkan HacettepeÜniversitesi Nükleer Enerji Mühendis-liği öğrencisi Reşat Örnek oldu. Komis-

yonun diğer üyeleri; Âlim Seydaliyev,Erfan Zeytullayev, Dilara İbragimova,Meryem Asanova, Semih Gezer, MeryemBaşkurt, Sevile Selyametova, Yasin Yük-sel, Seyran Ablayev, Hale Kalkay, FethiKurtiy Şahin ve Emil Velilyayev oldu.

[ 24 Mayıs 2009 ]

Kalecikkaya Hıdrellezi

Kalecikkaya Köyü KültürSosyal Yardımlaşma ve Yar-dımlaşma Derneğinin veKültür Bakanlığının desteğiile 8.Hıdrellez Şenliği düzen-

lendi. Gençlik komisyonu-muzun Kırım Tatar halkoyunları, şarkı ve şiirleri ileiştirak ettiği şenlik; çevre köyve yöre halkının katılımı ileÇorum ili Alaca İlçesi, köyharmanında yapıldı.


[ 18 Mayıs 2009 ]18 Mayıs 1944 Sürgünü

Anma Programı

18 Mayıs 2009’da DerneğimizGenel Merkezinde 1944 sürgünü-nün yıldönümü dolayısıyla bir anmatöreni gerçekleştirildi. Kırım Tatar-larının Kırım’dan sürülüşlerinin65.yıldönümünde pek çok şehirdegerçekleştirilen anma programla-rından birisi de Genel Merkezdesaat 20.00’de yapıldı.

18 Mayıs 1944 tarihinde gece saatüç sularında Kırım Tatarlarının hay-van vagonlarına bindirilerek sürül-melerinin üzerinden 65 yılgeçmesine rağmen gönüllerdekiacılar hala unutulamadı. Bu acılarıntazelendiği her 18 Mayıs günü, sür-gün esnasında can verenler anıldı;yaşama şansını elde edenler ise ya-ralarını sarmaya çalıştılar. İşteGenel Merkezdeki programda dayaşama hakkı ellerinden alınan in-sanlar hatırlandı; onlar için saygıduruşuna geçildi; İstiklal Marşı veAnt Etkenmen okundu. Bu şekildebaşlayan programın devamında Kı-rım’ın tarihinden ve şu anki duru-mundan bahseden aydınlatıcı birkonuşma yapıldı. Kırım’da çekilmiş,sürgünden dönen insanlarla yapılan

röportajların yer aldığı kısa belge-selle Kırım’a küçük bir gezi yapıldı.Daha sonra piyano eşliğinde marş-lar söylendi. Sürgünde ve milli mü-cadelede hayatını yitirmiş insanlariçin Kuran-ı Kerim okundu ve dua-larla program sona erdi.

[ 17 Mayıs 2009 ]

Ceyhan Tepreçi

Derneğimiz CeyhanŞubesi, Ceyhan Beledi-yesi ve Yellibel KöyüMuhtarlığı katkıları iledüzenlemiş olduğu 6.Yellibel Çamtepe TepreçŞenliği 17 Mayıs 2009 ta-

rihinde gençlik komisyo-numuzun hazırladığıKırım Tatar halk oyunu,şarkılar ve şiirler ile ger-çekleştirildi. Tepreç yerelgazete ve televizyonlarınkatılımı ve yoğun halk il-gisi ile Yellibel Çamlı-ğında yapıldı.

[ 17-22 Mayıs 2009]

I.Dünya Kırım Tatarları

Kongresi/Kırım

Dünyanın çeşitli yerlerin-den Kırım Tatarlarının, KırımTatarlarının sorunları ile ilgi-lenen ülke temsilcilerinin vegazetecilerin katılımıyla ile buyıl Dünya Kırım Tatar Kon-gresinin açılışı Bahçesaray’da17 Mayıs 2009 tarihinde ya-pıldı. Kongre ile birlikte 18

Mayıs 1944 Sürgün MitingiAkmescit merkezinde, Kırı-mın çeşitli yerlerinden gelenKırım Tatarları ve kongre işti-rakçileri ile gerçekleştirildi.Mitingin ertesinde kongre ça-lıştayları, Akmescit’te eğitim,kültür, sosyal hayat, din veekonomi gibi sorunlarını elealdı, bu konularla ilgili otu-rumlar yapıldı. KatılımcılaraKırım Tatar kültürü ve tarihiyerleri tanıtıldı.



[ 15 Mayıs 2009 ]

Hacettepe Üniversitesi Çağdaş

Türk Lehçeleri ve Edebiyatları

Dersi Sunumları

Hacettepe Üniversitesi, ÇağdaşTürk Lehçeleri ve Edebiyatları bö-lümü öğrencileri Türk Kültürü Gör-

sel Şöleni etkinliğini 15 Mayıs 2009Hacettepe Üniversitesi BeytepeKampüsünde yaptı. Şölen; Gagauz-lar, Çuvaşlar, Özbekler, Altaylar,Kırım Tatarları, Kumuklar, KazanTatarları, Irak Türkmenleri, Hakas-lar, Azeriler, Karakalpaklar, Yakut-lar, Karaçay-Malkarlar, Kazaklar ve

Yeni Uygurların katılımı ile gerçek-leştirildi.

Şölende bölüm öğrencileri TürkToplumları üzerine yaptıkları araş-tırmaları sundular. Sunumların bi-timinin ardından iştirakçi TürkToplumları kültürlerini tanıtmaküzere kültürel sunumlarını yaptılar.

[ 12-15 Mayıs 2009]

Gazi Üniversitesi BaharŞenliği

Gazi Üniversitesi 2009 yılıbahar şenliği etkinlikleri 12-15Mayıs günleri arasında Beşevlerkampüsünde yapıldı. Etkinliklerkapsamında, Türk Dünyası Araştır-maları Topluluğu’nun desteğiylehalkoyunu gösterileri sunuldu.

Türk Dünyası’ndan ülkelerin tem-silcilerinin yöresel kıyafetleriylesundukları halkoyunu gösterilerin-den biri de Derneğimiz Genel Mer-kezi halkoyunu ekibinin dansgösterisiydi. Ekip izleyenlere “Ağı-rava Kaytarma”, “Tım Tım”, “EmirCelâl Kaytarma” ve “Güzel KırımKızları” danslarını sundu.

[ 15-19 Mayıs 2009]

Gençlik Haftası

Gençlik Hizmetleri Dairesi Baş-kanlığı tarafından Gençlik Haftasıetkinlikleri kapsamında düzenle-nen 2. Dünya Kültürleri ve Gençle-rin Büyük Anadolu Buluşması,Atatürk Kültür Merkezinde 15-21Mayıs 2009 tarihlerinde birçok ül-keden ve ilden genç temsilcilerinkatılımları ile gerçekleştirildi. Tem-silciler, tanıtımlarını yapmak üzerestandlarda çeşitli sanat eserlerinisergiledi ve halk oyunlarını sundu-

lar. Kırım standında Usta El Sanat-ları Merkezinden Ayşe ve HanifeOsmanova, hazırladıkları KırımTatar el sanatlarından; marama,masa örtüsü, yastık yüzleri, çanta,fes vb gibi nakışlanmış birçok eser-lerini tanıttılar. Romanya standındaMeliha Yusuf ve Mustafa Latif, Ro-manya’da yaşayan Kırım Tatarları-nın el sanatlarından ve edebieserlerinden örnekleri takdim etti-ler. 2.Dünya Kültürleri ve GençlerinBüyük Anadolu Buluşması 19 Mayısgecesi halk oyunları ekiplerinin galasunumu ile sona erdi.

[ 09 Mayıs 2009 ]Bilal Mambet Şiir Günü ve

Mehmet Akif Anma Programı

“Anamnıñ Türküsi”, “Baar Nağ-meleri” gibi şiir kitaplarının sahibiKırım Tatar Edebiyatında, yazdığıçocuk şiirleriyle tanınan şair BilalMambet, geleneksel şiir günleriçerçevesinde 09 Mayıs 2009 tari-hinde anıldı. Bu şiir gününün ayrıbir özelliği vardı ki; bu da, geç-

mişte DerneğimizGenel MerkeziGenel Sekreterliğiyapmış ve aramızdaolmayan MehmetAkif Albayrak’ıanma programı ol-masıydı.

Kırım’a emeğigeçmiş iki önemlişahsiyetin anıldığı

programda ilk olarakBilal Mambet’in şiir-leri okundu. “Kırım”isimli gezi kitabını ka-leme almış olan Al-bayrak hakkındadostlarının Albayrakile ilgili anılarını an-latması ile programsona erdi.


[06-09 Mayıs 2009]

ODTÜ Bahar Şenliği

23.sü düzenlenen ODTÜ Ulus-lararası Bahar Şenliği konserlerle,açılan uluslararası standlarla pekçok insana ulaştı. Çeşitli ülkelerdenkatılımcıların tanıtım stantlarıyla vehalkoyunu ekipleriyle yer aldığı şen-

lik 06-09 Mayıs 2009 tarihleri bo-yunca devam etti. Kırım standındaKırım Tatar Edebiyatından önemlieserler tanıtıldı. Bunun yanındaGenel Merkez halkoyunu ekibi gös-terilerini sundu ve ülkelerin yöreselkıyafetlerini tanıttıkları defiledeKırım halkoyunu kıyafetlerini sergi-ledi.

[ 02-03 Mayıs 2009 ]

Bilkent Türk Dünyası Öğrenci

Kurultayı

2. Ankara Türk Dünyası ÖğrenciKurultayı 02-03 Mayıs 2009 tarih-leri arasında Bilkent Üniversite-sinde yapıldı. Kurultay TürkDünyası’ndan pek çok delege ve ka-tılımcı öğrenciler eşliğinde gerçek-leştirildi. Öğrenciler kültürlerine

has tanıtım sunumlarını yapıp dansgösterilerini takdim ettiler. Kurulta-yın son günü, Türkiye’de okuyanTürk Dünyası’ndan öğrencilerin so-runları ele alınarak sonuç bildirisihazırlandı. Kurultayı Ahmet YeseviTopluluğu’nun dansları ve TürkDünyası Müzik Topluluğu solistle-rinden İrfan Gürdal’ın enstrümankoleksiyonu gösterimi renklendirdi.

[ 19 Nisan 2009 ]

Kırım Gecesi

Derneğimiz Genel Merkezininev sahipliğinde düzenlenen KırımGecesi uzun bir aradan sonra 19Nisan 2009 Pazar gecesi AnkaraÜniversitesinin Gazi Kültür Merke-zinde yapıldı.

Kırım Tatar Milli Marşı “Ant Et-kenmen“ in okunmasıyla başlayangecede açılış konuşmasını GenelBaşkan Dr. Ahmed İhsan Kırımlıyaptı. Gençlik kolları üyelerinin ses-lendirdikleri şiir ve yır-larla süslenen gecede,Gençlik Kolları Halko-yunları ekibinin gösterisibüyük ilgi gördü. Halko-yunları ekibimiz “Agıravave Kaytarma”, “AmerikanKaytarması”, “Emir Celal”ve “Güzel Kırım Kızları”isimli oyunlarını konuk-ların beğenisine sundular.Gençlik Kolları üyemiz

Hale Kalkay’ın oynadığı “Tım Tım”oyunundaki başarısı ise konuklarıncoşkulu alkışlarıyla ödüllendirildi.

Gecede Kırım Tatar Edebiyatınındeğerli şairlerinin şiirlerinin yanı-sıra “Karga”, “Salgır Boyu”, “Karan-fil”, “Kögercin”, “Nogay Beyiti”,“Bugün Bizde Toy Cıyın”, “DağlargaBardım”, “Elimdeki Kemane”, “EyGüzel Kırım” ve “Pamidor” gibi se-vilen yırlar koromuz tarafından pi-yano eşliğinde başarıylaseslendirildi. Kırım’dan gecemizerenk katmak üzere gelen değerli sa-

natçılardan Afize Kasara’nın seslen-dirdiği kadimiy Kırım yırları ve EdipBahçesaraylı’nın kendi besteleriylesüslediği programı ise konuklarınbüyük beğenisiyle karşılandı. Özel-likle “Bahçesaray Aralıkları” gibi çoksevilen bir yırı bestecisinin kendisesinden böyle bir gecede dinlemekgeceye katılan herkes için mutlulukverici bir ayrıntıydı. İstanbul’dangelerek akordeonu ve kendine hasyorumuyla seslendirdiği yırlarlaHakan Gürtunca’nın yer aldığıbölüm ise tüm salonun katılımıyla

gecede coşkulu bir havayarattı.

Şubelerimizle birlikteTürkiye’deki diğer KırımDerneklerinin temsilci-lerinin yoğun bir ilgi gös-tererek katıldıkları geceKırım gecelerinin ol-mazsa olmazı “SerbestKaytarma” müziği eşli-ğinde konukların dans-ları ile sona erdi.



[ 11 Nisan 2009 ]

Mehmet Nüzet

“Etrafı sarmış zeerli ateşler alev-lenirken, / Mamur, abadan yurtlarharabelerge çevrilirken,/ Eflâke sedçekmiş, saraylar dibinden devrilir-ken,/Uyan, qardaş, yeter artıq, ibretal bu felâketten!...” sözleri ile başla-yan “Yeter Artık” şiirinin şairi Meh-

met Nüzet 11 Nisan2009’ da Şiir Günüprogramında anıldı.

Şairin; HıdırlezTürküsi, Eçkiçik, Be-reket Zevqı, YeterArtıq!, Ağladım, QırıqQalbimnin Qayğısı,Şairniñ Uyqusı, Sıçan

Ve Mışıq, Bizniñ Ba-baylar, Qadrimni Bil-mezge, Bastırıqta,Üzülgen Çeçek, Qı-rımnıñ Çöl Ayatındanisimli şiirleri seslendi-rildi.

[ 04 Nisan 2009]Türkiye’deki KırımDerneklerininEskişehir Toplantısı19 - 22 Mayıs 2009 tarihle-

rinde I.Dünya Kırım TatarKongresi hazırlığı niteliğindeolan Eskişehir istişare toplan-tısı, Kırım Tatar Milli MeclisiBaşkan Yardımcısı Sn. RefatÇubar’ ın daveti ile 4 Nisan

2009’ da gerçekleştirildi.Toplantıya dünyanın çe-

şitli yerlerinden Kırım Tatariştirakçileri katıldı. I.DünyaKırım Tatar Kongresi içinmilli, dini, medeni, tarihi veinsani haklar konusunda fikiralışverişinde bulunuldu.Toplantı sonunda alınanortak kararlar çerçevesindekamuoyu bildirisi hazırlandı.

[ 28 Mart 2009 ]

Mehmet Niyazi

“Tatar bar mı, dep kim soray?Men barman! / Atın, şanın bek tanı-ğan can Tatarman!” sözleriyle başla-yan “Tatar Bar mı Dep Sorağanlarğa”şiiriyle tanınan Mehmet Niyazi, Der-neğimiz Genel Merkezinin iki haf-

tada bir düzenlediği“Şiir Günleri”nin 28Mart 2009 tarihliprogramında anıldı.Romanya’daki KırımTatarlarının sesinişiirleriyle Kırım’a vedünyaya duyurmayaçalışan Mehmet Ni-

yazi’nin “Yeşil Ada”,“Meñli Geray Medrese-sine Marş”, “Eşitemen”,“Tatar Bar mı Dep Sora-ğanlarğa”, “Yeşil Curtqa”gibi önemli şiirleri seslen-dirildi.

[ 21 Mart 2009 ]

Türk Dünyası Yeni Gün

Nevruz Şenliği

15–25 Mart 2009 tarihleri ara-sında Türk Dünyası Yeni Gün Nev-ruz Şenliği için çeşitli etkinlikler

düzenlendi. Şenlik programı dahi-linde 21 Mart 2009 günü MEB ŞuraSalonunda gala gösterimlerindenbir tanesi yapıldı. Gösterime Azer-baycan, Kazakistan, Kırgızistan,Türkmenistan, Özbekistan, Tür-kiye, Başkurdistan, Gagavuz,Hakas-Altay, KKTC, Tuva, KırımTatar ve Tataristan’dan katılımcı-ların dans toplulukları iştirak etti.İştirakçiler ‘Yeni Gün’ için dansla-rını takdim ettiler. Nevruz Bayra-mı’nın vazgeçilmezi olan Nevruzateşi yakıldı ve misafirlere Nevruzköjesi ikram edilerek programsona erdirildi.


“Bugün, yarışmacı kızlarınsedece dış güzelliklerini değil,aynı zamanda entelektüel sevi-yelerini değerlendireceğiz. Kız-lar, hem dış hem iç güzelliklerinisergileyecekler”• Elmas KAPLAN - Rıdvan CALİLOV - QHA

Akmescit’te (Simferopol) KırımTatar Güzellik Kraliçesi-2009güzellik yarışması finali ya-

pıldı. Kırım Tatar Gençlik MerkeziTeşkilatı ve Frantsujenka ReklamAjansı tarafından Kırım Tatar kültü-rünün gençlik arasında yayılmasıamacı Ayşe restoranında düzenlenenyarışma finalinde Sevila Akikova2009'un "Kırım Tatar Güzeli" oldu.

Toplam 8 Kırım Tatar güzelinin ya-rıştığı finalde jüri üyeliğini Kırım TatarMilli Meclis (KTMM) Başkanı MustafaAbdülcemil Kırımoğlu, KTMM Baş-kan Yardımcısı Remzi İlyasov, Uk-rayna Halk Sanatçısı UryaneKenjikayeva, Kırım Tatar Gençlik Mer-kezi Teşkilatı Fahri Başkanı EskenderBariyev, 1998 Arzı Kız Kırım Tatar Gü-zellik Yarışması galibi Eleonora Bahiçave diğer önde gelen isimler yaptı.

Yarışmanın açılış konuşmasındakonuşan Mustafa A. Kırımoğlu,“Bugün, yarışmacı kızların sedece dışgüzelliklerini değil, aynı zamanda en-telektüel seviyelerini değerlendirece-ğiz. Kızlar, hem dış hem içgüzelliklerini sergileyecekler” dedi.

Tanıtım, Kırım Tatar halk dansıkaytarma, serbest program, sorucevap, düğün kıyafetli yürüyüş dalla-rında gerçekleşen yarışma sonucundaKırım Mühendislik ve Pedagoji Üni-versitesi Kırım Tatar ve Türk FilolojisiFakültesi öğrencisi Sevila Akikova,jüri tarafından Kırım Tatar Güzeli-2009 unvanına layık görüldü.

Sevila Akikova, İpek Yolu SeyahatAcentası tarafından Karpat dağlarınaiki kişilik tatil ile ödüllendirilirkenKırım Tatar Gençlik Merkezi TeşkilatıBaşkanı Emin Avamilev, Akikova’yıkutlayarak “Kırım Tatar Güzellik Kra-liçesi” unvanını gururlu ve onurlu birşekilde taşımasını diledi.

Yarışmada ikinciliği kazanan Fe-ride Abilayeva, Karina Güzellik Sa-lonu tarafından ödüllendirildi.Yarışmacı güzeller, aynı zamanda çe-şitli dallarda diplomalara layık gö-rüldü. Ediye Kerimova, “Büyü

Kraliçesi” dalında birinci seçilirken,Nuriye Seitumerova “Arzu Kraliçesi”,Sevila İlyasova “Seyirci Kraliçesi,Emine İdrisova ise “İlham Kraliçesi”oldu; Mediye Agyayeva “GüzellerinPerisi” ve Dilara Niyazi “Naziklik Kra-liçesi” unvanına layık görüldü.Öteyandan Kırım Tatar halkının en iyitemsilcisi unvanına sahip olmak içinyarışan güzellerin bazılarının, ana dilibilgisi açısından zayıf kalmaları ve ta-nıtım konuşmasını Kırım Tatarca ez-bere söylemesi gözlerden kaçmadı.Konuyla ilgili açıklama yapan İlyasovise “Dili bilmemeleri onların suçudeğil. Bu, ebeveynlerinin, toplumun,hükümetin suçu, çünkü bizler bununiçin gerekli şartları oluşturamıyoruz”diyerek aynı zamanda Kırım Tatarkızlarının üstün terbiyeye sahip ol-duklarına dikkat çekti.

Uryane Kenjikayeva ve Kırım Tatarşarkıcısı Arsen Kurtsaitov’un sahnealdığı etkinlikte Kırım Tatar kültürüve geleneklerinin gelişmesi ve destek-lenmesi konusunda çok söz edilirken,Kırım Tatar güzellerine değer verenizleyicilerin yarışmayı, ellerindevotka, şarap ve şampanya kadehleriile izlemeleri oldukça dikkat çekenhususlardan oldu.


Güzelimiz

Sevilâ AKİKOVAKırım Tatar Güzeli Seçildi

Derneğimiz Genel Merkez Yönetim Kurulueski üyelerinden Yılmaz BAYBÖRÜ’nün oğlu,Tevfik Alper BAYBÖRÜ18 Şubat 2009 tarihinde vefat etmiştir.------------------------------------------------------------------------Derneğimiz Genel Merkez Yönetim Kurulu Eski üyelerindenDoç.Dr. Mustafa ÇELEBİ’nin annesiNefise ÇELEBİ7 Nisan 2009 tarihinde vefat etmiştir.------------------------------------------------------------------------Kırım Tatar Milli Hareketi’nin MensubuMükremin ŞAHİN’in Annesi Yönetim Kurulu ÜyemizOya Deniz ÇONGAR’ın KayınvalidesiMakbule KARAİLYASLI19 Haziran 2009 tarihinde vefat etmiştir.------------------------------------------------------------------------Kocaeli Kırım Tatarları DerneğiDernek Başkanı Vefa İbrahim ARACI ileDernek Sekreteri Kadriye Zümran YENİPAZAR'ınAnneleri Semahat ARACI18 Aralık 2009 tarihinde vefat etmiştir.------------------------------------------------------------------------Türk İşbirliği ve Kalkınma İdaresi (TİKA) BaşkanıMusa KULAKLIKAYA’nın KızıSena KULAKLIKAYA29 Aralık 2009 tarihinde vefat etmiştir.

Merhum/Merhumeye Allah’tan Rahmet,Ailesine ve Yakınlarına Başsağlığı Dileriz.

Derneğimiz Konya Şubesi Eski başkanlarından merhum FevziSARIKAMIŞ’ın oğlu İbrahim SARIKAMIŞ, Hatice Banu AL-TUNTAŞ ile 7 Şubat 2009 tarihinde evlenmiştir.------------------------------------------------------------------------Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Vakfı Yönetim KuruluÜyesi Ümit YÜKSEL’in oğlu Emir Murad Yüksel, ÖzlemHÜROĞLU ile 25 Temmuz 2009 tarihinde evlenmiştir.------------------------------------------------------------------------Derneğimiz Genel Merkez Gençlik Kolueski üyelerinden Dilek ÇETİN ile Cem ARSLAN25 Temmuz 2009 tarihinde evlenmiştir.

Genç Çiftleri Mutluluklar Dileriz.

Derneğimiz Genel Merkez Gençlik KoluEski üyelerinden Av. Seyid İBRAHİMOV ile Ayşe ABİBUL-LAYEVA’nın 20.09.2009 tarihinde Azra Melek adını verdikleribir kız balası olmuştur.------------------------------------------------------------------------Derneğimiz Genel Merkez Gençlik KoluEski üyelerinden İslam FAZILOV ve Elviye FAZILOVA’nın09.03.2009 tarihindeZera adını verdikleri bir kız balası olmuştur.

Çocuklarımıza Sağlıklı, Başarılı ve Uzun bir Ömür Di-leriz.

Kırım’ın Sudak şehrinin Ayse-rez köyünde 1 Mayıs 1927’dedoğan, Kırım Tatar milli mü-

cadelesinin önemli isimlerindenFeyzi Rahman Yurter, 12 Aralık2009’da Ankara’da vefat etti. Yur-ter’in Gökbayrak’a sarılı naaşı 15Aralık 2009’da, Kocatepe Camii’ndeöğle namazını müteakiben kılınancenaze namazının ardından Karşı-yaka Mezarlığı’na defnedildi.

Yurter, İkinci Dünya Savaşınındevam ettiği 1944 yılında Odessaüzerinden Almanya’ya, en son ola-rak da Türkiye’ye göç etmiştir. Al-manya, Avusturya ve Türkiyearasında faaliyet gösteren KırımTatar milli aktivistleri arasında bu-lunan Yurter, Genel Merkez olarak

teşkilatlanmasından önceki Derne-ğimizin (Ankara Kırım TürkleriKültür ve Yardımlaşma Derneği)1964-1968 ve 1974-1976 yılları ara-sında başkanlığını yapmıştır. EdigeKırımal, Cafer Seydahmet Kırımergibi Kırım Tatar halkının önemliisimleriyle de çalışan Yurter’in“Bizim Kırım”, “Emel”, “Yıldız” der-gileri ve “Yanı Dünya” gazetesindeçıkmış pek çok makalesi bulun-maktadır. Makale yazmanın yanısıra “Yirminci Yüzyılda Kırım”,“Kırım Diasporası” ve “Kırım” isimlikitapların da yazarlığını yapmıştır.

Feyzi Rahman Yurter’e Allah’tanrahmet, ailesine ve yakınlarına Al-lah’tan sabır diliyoruz. Kırım Tatarcamiasının başı sağ olsun.



Feyzi Rahman YURTER’i Kaybettik

Doğum, Düğün, Taziye

İstanbul Şube Başkanlığımız ko-ordinasyonunda, Genel Merke-zimiz ve Şubelerinin katılımı ile

gerçekleştirilen 2009 yılı kurban or-ganizasyonuna katılanların kurban-ları, Vatan Kırım’ın değişik şehir,kasaba ve köylerinde vekâlet ile 350adet kesilerek ihtiyaç sahiplerine ta-mamen dağıtılmıştır.

Kurbanlıkların temin edilmesi,kesim ve dağıtım mahallerinin be-lirlenmesine yönelik işlemler KırımTatar Milli Meclisi ve Kırım Tatarmahalli meclisleri tarafından yürü-tülmüş olup Kurban Bayramı bo-yunca pek çok yerde, bayramınruhuna uygun olarak kesimler sür-dürülmüştür.

Türkiye’de bulunan diğer KırımTatar derneklerinin yaptıkları para-

lel organizasyonlar ile birlikte 1000adetin üzerinde kurban hissesi ke-silmiştir. Türkiye Diyanet Vakfı veAvrupa Türk Federasyonu tarafın-dan temin edilen kurbanlar da dik-kate alındığında hisse adeti 1500’eyaklaşmıştır.

Qırım Haber Ajansının haberle-rinden yararlanılarak tespit edilenbu rakamın;

350 adeti, Genel Merkezimiz veŞubeleri, 247 adeti, Avrupa Türk Fe-derasyonu, 220 adeti, Türkiye Diya-net Vakfı (Ukrayna’nın diğerbölgelerinde kesilen 60 kurbanhariç), 197 adeti, Kocaeli Kırım Ta-tarları Derneği (Düzce Kırım Türk-leri Derneği ile birlikte), 164 adeti,Kırım Gelişim Vakfı , 160 adeti, Es-kişehir Kırım Türkleri Kültür Yar-

dımlaşma ve Spor Kulübü Derneği,91 adeti, Bursa Kırım Türkleri Kül-tür ve Yardımlaşma Derneği tara-fından sağlanmıştır.

Vatan Kırım’da çoşkulu bir bay-ram yaşanmasına vesile olan bu or-ganizasyonları düzenleyenleri vekatılımcı hayırseverleri şükranlaanıyor ve önümüzdeki Kurban Bay-ramında da katılımın artarak devametmesini temenni ediyoruz.

Diğer Kırım Tatar derneklerininorganizasyonunda yapılan kurbankesimleri ile bilgiler, derneklerinininternet sayfalarında yayınlanmışolup, Derneğimizce düzenlenenorganizasyona katılanların isimlerialfabetik sıra ile aşağıda gösteril-miştir:

1 Abdulamit Neriman2 Abdullah Şenyüz3 Abdülkadir Çayır4 Ahmed İhsan Kırımlı5 Ahmet Attila İşlier6 Ahmet Demiryüce7 Ahmet Doğan8 Ahmet Mümtaz9 Ahmet Özay10 Ahmet Selçuk Dokuzlar11 Akın Erol12 Alattin Gökdemir13 Alattin Kırımadalar14 Ali Kılcık15 Ali Kırımadalar (Merhum)16 Ali Rasimgil17 Almıla Bahar18 Alper Mermer19 Arzu Şener20 Aslı Uskuay21 Atilla Sadi22 Atilla Sucu23 Aydan Tarkan24 Aydın Ayyıldız25 Aydın Çelikcan26 Aydın Kırımlı27 Ayhan Çaylı28 Ayhan İçten29 Aymin Yılmaz30 Aynur Vurgun31 Ayşe Cilsim

32 Ayşe Naz Uluışık33 Ayşe Rüy34 Ayşe Sarıkaya35 Ayten Ataç36 Ayten İşcan37 Ayten Yontar38 Aziz Alemdar39 Aziz Rasimgil40 Bahri Üçüncü41 Batu İçten42 Baykal Karaçaloğlu43 Bedrettin Cilsim44 Begüm Uskuay45 Behice Odaman46 Behiye Aksungur47 Bekir Burak Uyguner48 Bekir Ulaş49 Berrak İçten50 Betül Kırımadalar51 Betül Yetkin52 Beycan Katıkçı53 Bilge İçten54 Birsen Gürsoy55 Burak Demirsoy56 Burak Demirsoy57 Burak İçten58 Burak Uskuay59 Buşra Cilsim60 Bülent Önsoy61 Bülent Tanatar62 Caner Şirin

63 Caner Toplu64 Celal İçten65 Celal Osman66 Cemalettin Kaya67 Cemalettin Yüksel68 Cengiz Dağcı69 Cengiz Orhan Uyguner70 Cevdet Ahmetof Begaliyev71 Cevdet Tahiroğlu72 Çolpan Ovalı73 Deniz Özbay74 Derya Bağış75 Dilek Tarkan76 Dilek Yılmaz Taşkın77 Dinçer Güleryüz78 Dr. Oktay Tug79 Ekrem Altıntaş80 Ekrem Altıntaş81 Ekrem Çorman82 Elif Karacaoğlu83 Elif Rıdvan Tunay84 Emel Karahan85 Emel Öztürk86 Emir Kırımadalar87 Emir Murad Yüksel88 Emir Nurullah Gazioğlu89 Engin Mepa90 Enibe Şener91 Enver Bozkurt92 Ercüment Canköy93 Erdal Tezgül

94 Erdinç Güleryüz95 Erdoğan İslamoğulları96 Erdoğan Tezcan97 Eren Aydoğmuş98 Erhan Tezgül99 Erkal Tezgül100 Erkan Cilmi101 Erkan Özgür102 Erol Gökdemir103 Erol Özcan104 Erol Öztoprak105 Ersin Aydoğmuş106 Ertan Tezgül107 Ertuğrul Çelebi108 Ertuğrul Çelebi109 Ertuğrul Çelebi110 Ertuğrul Toksoy111 Esat Can112 Eski Kurt Ailesi113 Esra Irmak114 Esra Soydan115 Evren Ergin116 Fahri Mert Özenboy117 Fahri Nişli118 Fatih Kırım119 Fehim Oktaylar120 Fehmi Balçık121 Feriha İrfan Yapıcı122 Ferihan Uğurlu123 Fikret Muzaffer124 Galip Tamur



Vatan Kırım’da Kurban Bayramı İçin Türkiye’denGönderilen Kurbanlar Vekâlet ile Kesildi

125 Gencer Güleryüz126 Gözde Öner127 Güler Aktaran128 Gülten Sonat129 Güner Akgün130 Gürsel Baran131 H. Ruşen Mutlu132 Hacer Özbaşak133 Hakk - Zehra Tarkan134 Halim Saylık135 Halim Şanlı Özenci136 Halime Üzel137 Halit Otçu138 Hamit Taymaz139 Hasan Gönen140 Hasan Koca141 Hasan Tarkan142 Hasip Çetegen143 Hatice Kırımlı144 Hilmi Şenyüz145 Huriye Güngen146 Huriye Özkarasu147 Huriye Uğurlu148 Hüseyin Buyan149 Hüseyin Cankurt150 Hüseyin Hüsnü Zorluer151 Hüseyin Mirza152 Hüseyin Sürücu153 İbrahim Cilsim154 İbrahim Özbaşak155 İbrahim Özkan156 İdris Cilsim157 İlhan Özdemir158 İlmiye Karpatlı159 İlyas Baştuhan160 İrfan Tahiroğlu161 İsa Soydan162 İsa Yıldırım Soydan163 İsimsiz164 İsmail Baybörü (Merhum)165 İsmail Kaygusuz166 İsmail Ölmez167 İsmail Taner Toplu168 İsmail Tonğuç169 İsmihan Tülin Uyguner170 İsmini Vermek İsteme-yen bağışçı171 Kadir Berbek172 Kadir İslamoğulları173 Kadir Nogay174 Kadir Nogay175 Kadri Kırımlı176 Kadriye Sümer177 Kadriye Yetkin178 Kamil Ayyıldız179 Kazım Tümen180 Kemal Özgiray (Merhum)

181 Kezban Tüzüner182 Koray Aydın183 Kubra Uzel184 Kübra Cilsim185 Leman Tonğuç186 Leyla Çongar187 M. Sinan Baki188 M.Cengiz Tanatar189 Mahmure Borlu190 Mahmut Üzel191 Maide Ece192 Maksut Bolluk193 Mehmet Çağrı Tamur194 Mehmet Doğan195 Mehmet Emin Bilgiç196 Mehmet Unudulmazkan197 Mehmet Uskuay198 Mehmet Uskuay199 Melike İçten200 Meral Güleryüz201 Mertol Şensoy202 Meryem İçten203 Metin Ercümen204 Metin Sancaktar205 Mihriban Ceylan206 Mualla Komakay207 Muammer Erdem208 MuhammerAhmetSoydan209 Muhittin Cilsim210 Murat Atakan211 Murat Batır212 Murat Doğan Uğurluay213 Murat Vatansever214 Mustafa Batur Yüksel215 Mustafa Demirel216 Mustafa Kök217 Mustafa Nurettin Zorluer218 Muzaffer Karaçaloğlu219 Muzaffer Ürekli220 Müstecip Baybörü221 Müşerref Öktem222 Müzeher Bice223 Naciye İlaslan224 Nagihan Turhan225 Nahide Esendal226 Nazif Güngör227 Nazmiye Yükseloğlu228 Nebahat Zorluer229 Nejat Sali230 Neriman Yontar231 Nermin Susuz232 Nesrin Özler233 Neşe Dericioğlu234 NevhizÖzgiray(Merhume)235 Nevval Altınel236 Nezahat Toksoy237 Nezih Toplu

238 Nezihe Özgiray239 Nihal Kurt240 Nihal Tezcan241 Niran Başaran242 Niyazi Elitok243 Niyazi Güveli244 Numan Bulburu245 Numan Saylık246 Nuran Yaltır247 Nurcan İşlier248 Nurdan Toksoy249 Nurettin Takıloğlu250 Nursel Erol251 Nurten Yontar252 Oğuz Esat Çağrı253 Okan Bolluk254 Okyar Demirsoy255 Orhan Emir Uyguner256 Orhan Tanatar257 Ökte Cilmi258 Önder Özkan259 Özgür Karahan260 Peruze Çelenk261 Pınar Baybörü Balkanoğlu262 Prf.Dr. GülçinÇandarlıoğlu263 Prof.Dr. Ahmet Kaya264 Ratıp Üresinler265 Rıdvan Aydın266 Rıdvan Kırımtay267 Rıfat Baybörü268 Rüstem Borluca269 S.Hakan Kırımlı270 Sabri Tezcan271 Saffet Demirel272 Saffet Tonguç273 Safiye Cilmi274 Saide Elam275 Saime Eben276 Salih Şanlı Özenci277 Salih Volkan Esenkal278 Salih Vurgun279 Saliha Kırımadalar280 Sami Eti281 Sedat Temizsoy282 Sedat Temizsoy283 Sedef Çelikcan284 Selahattin Yılmaztürk285 Selamettin Giray286 Selim Özgiray287 Selma Ersoy288 Semih Canıtez289 Semih Cilsim290 Semih Patel291 Semiha Ekiz292 Semiha Kırımadalar293 Sena Cilsim294 Sena Demircan

295 Serkan Sava296 Serpil Kırımadalar297 Seval İçten298 Sevil İşgüzar Başaran299 Sevim Kalay300 Sevim Şener301 Sevinç Abacıoğlu302 Sevmiye Yener303 Sevtap İşgüzar304 Sıtkıye Yetkin305 Sinem Tezgül306 Sinem Unutmazcan307 Suzan Ölmez308 Süleyman Çelebi Akçura309 Sümbül Hacı Caffar310 Şadan Güngörür311 Şahin Aydoğmuş312 Şaziyet Bolat313 Şefik İçten314 Şener Öngören315 Şükrü Aktaran316 Şükrüye Özkaşcılar317 Tahir Yücekök318 Taner Selamioğlu319 Tayfun Bulat320 Tekin Hüseyinoğlu321 Tolga - Duygu Karatay322 Tuncer Kalkay323 Turgay Ayyıldız324 Turgut Yaltır325 Tülay İçten326 Ural Giray Çelikcan327 Utku Öktem328 Ülge Tarkan329 Ümit Yüksel330 Ümran İçten331 Ümüran Sali332 Vasviye Güven333 Vedat Öztulça334 Veyis Tokel335 Vijdan Kurt336 Yalçın Alimoğlu337 Yalkın Giray Yüksel338 Yaşar Lütfü Turan339 Yaşar Ünler340 Yaşare Özcan341 Yavuz Özenboy342 Yavuz Sızanlı343 Yekta Önder344 Yusuf Ziya Çelikcan345 Yüksel Elitok346 Zafer - Gül Tamur347 Zafer Karatay348 Zafer Kibar349 Zahibe Çetegen350 Zülfiye Ertura


Qarasuvbazarnıñ ve köyleri-niñ tarihını ögrenmege başladıq.Esli-başlı insanlarnen qonuşıp,tarihımıznı yañıdan canlandır-mağa isteyik.

• Elvira Balbekova - Sofiya Korniyenko

2007 senesi Qırım Devlet Müen-dis ve Pedagogika Üniversiteti-niñ Türkologiya bölügini bitirgen

soñ, gazeta çıqarmağa başladıq. 2006-2008 senesi Tika tarafında kerçekleş-tirilgen “Yaz staj programı” naqoşuldıq. Qarasuvbazarnıñ ve köyle-riniñ tarihını ögrenmege başladıq.Esli-başlı insanlarnen qonuşıp, tarihı-mıznı yañıdan canlandırmağa isteyik.Türkiyede yaşağan Qırımtatarlarınıtapıp olarnen körüşip, Qırımnen me-raqlı şeylerni ögrenmek, eski âdetleri-mizni yazmaq, soñra da Qırımsakinlerine bildirmege çalışmaq vebaşqaları. Sizniñ diqqatıñızğa öz pro-yektimizni teklif etemiz.

Proyektniñ adı: Qırımtatarhalqnıñ tarihiy hatırasınıñ ve aq-lılığıñ yañıdan qurulması.

Proyektniñ tanımı: 1944 s. Qırım-tatarlar Qırımdan sürgün yapılğansoñ, bu yerlerde SSSR’niñ başqa böl-gelerinden insanlarnı yerleştirdiler.Olar bu ülkege alıştılar, atta Qırımnıöz vatanı kibi adlandırğanlar. Amma,umumiylikte yarımadanıñ kerçek ali,yerli millet aqqında iç bir şey bil-meyler. SSSRniñ yolbaşçıları Qırım-tatarlarnıñ hatırasını silmek içün erşey yapmağa azır ediler. Bu baqım-dan bugünki ükümet başındakiolğan ükümetten farqlanmay. Mil-letni yañıdan qurmaq içün beceril-gen şey, Qırımtatarlarıñ Vatanınaqaytmasıdır, tilniñ ve medeniyetniñ

canlanmasıdır. Faqat bu ükümetniñhızmetleri degil, bu coşqun insan-larnıñ fedakârlı çalışmalarıdır. Olarbuña öz vaqıtlarını, qaynaqlarını vesağlıqlarını sarf etmekte ediler.Şimdi böyle oldı ki, öz tilini ve âdet-lerni Qırımtatarlarğa özlerine de ög-renmege kerek oldı. Umumiyetle birçok başqa insanlar Qırımtatarlarnıñtilini, medeniyetini ve tarihını seveseve ögrenmege isteyler. Amma ükü-metke bu kerek degil. Bularnı episiniköz ögüne alıp bizler öz haber pro-yektimizni yaratmaq içün qarar ber-gen edik. Esası şunda ki,gazetalarımız yardımınen Qırım sa-kinlerine olarnıñ yaşağan yerleri aq-qında kerçek tarihni bildirmek veaynı zamanda Qırımtatar tiliniñ ög-renmesinde de propaganda yapmaq-tır. Neticede, misâl olaraqgazetalarımızda I. Gasprinskiyniñ“Terciman” gazetasından qavramınıqullandıq. Yani bütün metinler ekitilde bastırıla. Birinci sutun Qırım-tatar tilinde ekincisi ise Rus tilinde.Amma Gaspinskiyniñ “Terciman”gazetası Qırımtatarlarğa Rus tiliniögretmek içün yardımcı olğandır, ozaman Qırımtatarlar Rus tilini bil-mey ediler. Durum karşığa deñişti,şimdi Qırımtatarlar Rus tilini pekyahşı bileler, onıñ içün bizim gazeta-larımız qıyaslama usullunen Qırım-tatar tilini ögrenmek içün yardımcıolalar. Gazetalarımıznı bilgisayarnıñ“Word” sistemasından yapamız vesade printerde bastıramız. İç sırdegil, Qırımtatarlarğa qarşı haber sa-vaşı yapıla. Qırımnıñ slavan nüfu-sunu er zaman Qırımtatarlarğa qarşıqoymağa tırışalar. Qırım rus başındabattı. Qırımtatarlarğa devamlı özaqiqatlığını başında isbatlamağakerek ola. Faqat bunı er zaman yapıpolamaylar, çünki bunı isbatlamaq

içün tarihni bilmege kerek. Bilgeni-mizge qadar tarihni başta Rus İmpe-ratorlıgı, soñra ise SSSR yaratqandır.Olar, aqiqattan uzaq turğan tarihniñöz variantını yazğanlar. Tarihniñ ker-çegini qaytarıp almaq qıyın, lâkinmümkündir. Bunıñ içün, areketleryapmağa kerek. “Yatqan taş altınasuv kirmez” degen atasözü bar.

2007 senesi Qırım Devlet Müendisve Pedagogika Üniversitetini Türko-logiya bölügini bitirgen soñ, bizler El-vira Balbekova ve Sofiya Korniyenkogazeta çıqarmağa qararnı qabul etkenedik. Bu gazetalarda köy tarihınen,etnografiyasınen, toponimikanen, til-niñ ögrenmesinen baglı cevaplar or-tağa qoyulğandır. Aynı vaqıtta ekigazeta çıqarmağa başladıq. Bu “Keñ-toğay” ve “Cay töpe” gazetalarıdır.

“Cay töpe” gazetanıñ birinci nüs-hası tanıtıcı edi. Bu sanda Cay töpedağı aqqında malümat bermege tı-rıştıq. Bu dağ bu yerlerde yaşağanArğın nesilniñ aziz yeri sayılğandır.Gazetanıñ yayınlanmasında Qara-suvbazarnıñ Efendiköy sakini M.Muslimov (meclis azası, vilâyetniñmilletvekili) öz maddiy yardımınıkösterdi.

“Keñtoğay” gazetanıñ birinci ve“Cay töpe” gazetanıñ ekinci nüshası18 Mayıs Qırımtatarlarnıñ matemkününe bağışlanğandır. Bu sanlardasürgünlikke oğratılğan insanlarnıñreportajlarnı bastırdıq. Kene buyerde Qırımnıñ 1924 s. haritasını ya-yınladıq. “Keñtoğay” gazetasınıñekinci sanında Keñtoğay köyniñ top-rağında yerleşken “Qırq azizler” qa-lesiniñ tarihıni açıqlamağa tırıştıq.Bu “Qırq azizler” efsanesiniñ 3 riva-yetini taptıq ve açıqladıq. Kâğıt mas-rafını M. Muslimov ödedi. Ona pekminnettarmız.


Sözlü Tarihimizden

Qırım Tatar Halqnıñ TarihiyHatırasınıñ ve Aqlılığıñ Yañıdan

Qurulması Projekti

Soñra ise bizler insanlarnı Türk-ler qullanılğan yazı türlerinen tanışetmek qararnı berdik, bu sebepten“Keñtoğay” gazetanıñ ekinci nüshasıve “Cay töpe” gazetanıñ üçünci nüs-hası Runik yazısına bağışlanğandır.Çoqusu insanlar içün bu keşif olğan-dır.”Böyle ariflernen nasıl yazğanlar?Aceba! Masraflarnı özlerimiz ödedik.

“Keñtoğay’’ gazetanıñ üçünci sanıve “Cay töpe’’ gazetanıñ dörtüncisanı arap yazısı aqqındadır. BekirÇoban-zadeniñ arap arflerinen özelinen yazılğan şiirniñ asılını berdik.“Terciman” gazetanıñ parçasını bas-tırdıq. İnsanlar büyük meraqnenoqudılar. Aceba büs-bütün yaqındaböyle yazğanlarmı dep soradılar.

“Keñtoğay” gazetanıñ dörtüncinüshası ve ‘’Cay töpe’’ gazetanıñ be-şinci nüshası Qırımtatar halqnıñ de-hası, bilimseli ve bizim köydeşimizBekir Çoban–zadeniñ 70 yıllıq ece-line bağışlanğandır. Anlaşıldı ki, ço-qusu insanlar Bekir Çoban–zade kimolğanını ve bizim QarasuvbazarnıñArğın köyünde doğğanı aqqındadoğru bilmey ekenler. Masraflarnıözlerimiz ödedik.

“Keñtoğay’’gazetanıñ beşinci nüs-hası ve “Cay töpe” gazetanıñ altıncınüshası latin yazısına bağışlanğan-dır. Biz kısaca latin eli?esine keç-mesiniñ tarihıni yañıdan qurmağaçalıştıq. Ve latin temelinde olğan ze-maneviy eli?esi aqqında öz fikirleri-mizni tilge ketirdik. Baştangazetelarımıznı latin ariflerinen ya-yınlamağa istedik, faqat çalışmaları-mıznıñ keçitinde Qırımtatar tilindeseslerniñ sayısı latin eli?esine köredaa çok olğanını kördik. Latin teme-linde olğan Qırımtatar eli?esi tam

degil, bu sebepten kene kirill eli?e-sine keçtik. Ayrıca bunu qayd etmegeisteymiz bizim coqusu okuyucıları-mızğa bilhassa yaşlılarğa başqa arif-lerge keçmege zordır. Masraflarnıköydeşlerimiz ve özlerimiz ödedik.

“Keñtoğay” gazetanıñ altıncı nüs-hası ve “Cay töpe” gazetanıñ yedincinüshası okuyucılarımızğa eki biñsene evel iskiflerniñ bu topraqlardaturğan qaleler aqqında ikâye ettik.Bu sayede bizim Cay töpe dağnıñ ya-nında iskiflerniñ qaleleri bar edi.Keñtoğay köyünde bar olğan qırqazizlerniñ yanında iskiflerniñ Barut-hane adlı qalesi bar edi.

“Keñtoğay” gazetanıñ yedincinüshası milliy Qırımtatar mektebiaqqında söz yürsetile. Mektepniñaçılışına İstanbulda Qırımtatar der-nekniñ başkanı Celal İçten ve başqaQırımtatar cemiyetniñ temsilcileribüyük isselerini köstergen ediler.“Cay töpe” gazetanıñ sekizinci nüs-hası - bu bir etnografik nüshadır.Aynı buña kelmege istedik. Bereketbersin ki, II. dünya cenkni aqılındatutqan insanlar daa ayatta barlar. Qa-rasuvbazarnıñ Qazı-eli köyünde ya-şağan Suleyman qartbabanıñyardımınen bizler Qazı-eli köyüniñcenkten evel olğan ayatnı canlandır-mağa niyetlendik. Gazetalarımızokuyucular tarafından seve seve,büyük meraqnen oquldı. Masraf-larnı köydeşlerimiz ödedi.

“Keñtoğay” gazetanıñ sekizincinüshasında 1926s. yapılğan nüfus ta-riri berile. Bu sanında bizler özleri-miz içün ve başqaları içün pekmeraqlı adiselerni açıqladıq. 1926 y.Qarasuvbazarnıñ bazı köylerinde ya-şağan halq sayısını berdik. Kene de

cedvel tipinde bu köylerde yaşağanmilliyetlerni denemesini ettik. “Caytöpe” gazetanıñ doquzıncı nüshasıkene Bekir Çoban-zadege bağışlan-ğandır, çünki o mayısta doğdı. Umu-men, Qırımda Bekir Çoban-zadeniñdoğğan yeri aqqında tartışmalar ya-pılmaqta. Bu sualnen bağlı olğan bizöz soruşturmalarımıznı yapmağa tı-rıştıq ve öz variantlarımıznı ifadeettik. Vaqıt keçer ve er şey öz yerineturar. Tarihniñ kerçegi tek başına ol-mağa kerektir. Bu gazetalarnı çıqar-maq içün bizlerge köy sakinleriyardımcı oldılar. Başqa masraflarnıözlerimiz ödedik.

“Keñtoğay” gazetanıñ doquzıncısanında Keñtoğay köyniñ 1929-1959yy. keçmişi ifade etile, Zuya qa-sabası aqqında bilgi beremiz.Köydeşlerimiz arasında bulunğan ye-teneklerinen tanıttıq. Olarnıñ çalış-malarnıñ misallerini berdik. “Caytöpe” gazetanıñ onuncı nüshası ıssızÇardaqlı köyüne bağışlanğandır. Busanını bizler 8 ay azırladıq. Malze-melerniñ azırlanması içün Qırımnıçoq dolaşmağa kerek oldı. YaşlılarnıÇardaqlı köyüne ketirip mülâkataldıq. Gazetanıñ oluşturmasına pekçoq insanlar qoşuldılar. Bu sannımeydanğa ketirmek içün 1000 grivnapara (120 dolar) ödendi. 200 grivna(20 dolar) okuyıcılarımız berdi.

Aynı vaqıtta gazetalarımızda Qı-rımtatar ve arap tillerniñ dersleriniberemiz, böylece bizler köydeşleri-mizge Qırımnıñ yerli tilini ögrete-miz. Daa gazetalarımızda QırımDevlet Müendis ve Pedagogika Üni-versitetiniñ Qırımtatar ve Türk Filo-logiya Kafedrasınıñ büyük ocasıSeyran Useinovnıñ qonuşma reberiderslerini de beremiz.

Episi istegenlerge gazetalarımıznıbedava darqatamız. Gazetalarımız-nıñ er bir sanınıñ sayısı 300 danebastırıla ve darqatıla. Bundan ğayrıgazetalarımıznı Qarasuvbazar şeer-niñ kitaphanelerine ve muzeylerine,Aqmescit şeerniñ kitaphanelerine vemuzeylerine, Qırım Devlet Müendisve Pedagogika Üniversitetiniñ Qı-rımtatar ve Türk Kafedrasına ve oca-larına ediye edemiz. Ve neticelerniköremiz, oquyıcılarımız muazzam


meraqnen Qırımtatarlarnıñ tarihınive tilini ögreneler. Büyük sabırsızlıq-nen gazetalarımıznı kelecek sanlarınıbekleyler. Lâkin para yoqluğı ve ke-rekli tehnikamıznıñ olmaması sebe-binden gazetalarımıznı er ay bastırıpolamaymız. Amma gazetalarımıznıñer ay yayınlanmasını pek ister edik,çünki elimizde pek çoq meraqlı ve daabelli olmağan malümatlar, kerçekler,haberler bulunmaqtadır. Ve muimişunda ki, bu çalışmalarnen biz seveseve çalışmağa isteymiz.

Qırımtatarlarnıñ kerçek tarihınicanlandırmağa, saqlamağa ve bol din-leyicilerge, yani bütün Qırımğa cangöñülden teslim etmege isteymiz. Veinşalla Qırım Ana-Vatanımızda aqi-qatlıq üstün kelir, buña pek inanamızve elde etmege isteymiz.

Bizler Aqmescitte bulunğan Qı-rımtatar Sanat Muzeyi içün mahsusbüyük nesillerniñ reportajlarnı yaza-mız ve muzeyge beremiz. Reportaj-larnı elektron ve kâğıt taşıyıcılarğayazamız. Bazı vaqıtlar arhivlerde ça-lışamız. Bu masraflarnen bağlı onıñiçün yapabilecek şeylerni yazıq ki,yapamayıq.

Kene bizler Qarasuvbazar şee-rinde 2008 senesi İyün ayında Qı-rımtatar Sanat Muzeyi ve QırımDevlet Müendis ve Pedagogika Üni-versitetiniñ tarafından kerçekleştiril-gen gezi heyetine büyük ğayretnenyardımcı olmağa çalıştık. Gezi he-yetniñ üyelerini yaşlı insanlarnentanış ettik, azizlerniñ yerleşken yer-lerini köstergen edik, çünki Qara-suvbazar köyleriniñ tarihıni,etnografyasını 2 yıl devamında ögre-nemiz.

Gazetalarımıznı azırlanmasındabizler Qırım Devlet Müendis ve Peda-gogika Üniversitetiniñ Qırımtatar veTürk Filologiya Kafedrasınıñ büyükocası Nariman Abdulvaapov ve do-çent Enver Akmollayev ocalarımıznenaqıl tanışamız. Kene öz aqıl tanışma-larınen bizlerge Qarasuvbazarnıñ ta-rihiy abidelerniñ sürdürmesinin vesaqlanılmasınıñ resmiy delegâtı Vita-liy Zaharov yardımcı ola.

Bizler Türkiyege icret etken Qara-suvbazarnıñ bazı köylerinde o za-

manlarda yaşağan sakinlerini sizniñyardımınıznen tapmağa ve incele-mege isteyik. Türkiyede yaşağan özvatandaşlarımıznı unutmayıq. Veolarnıñ ayat ikâyelerinen pek meraq-lanamız, çünki bu Qırımtatarlarnıñsilinmez zengin hazinesidir. Qıdır-ğan köylerimiz:

Aynı zamanda kitaphanelerdearaştırmalar yapamız ve bizim köy-deşlerimiz arasında yañı kitaplarnıoqusunlar dep çoq kere yañı yayılğankitaplarnı propagandasını yapamız.Yazıq ki, bizde kitap tükânları yoq.Kitaplar çok paalı olğanı sebebindeninsanlar yañı basqılar aqqında iç birşey bilmeyler. Bizim daa bir arzumuzbar köyümüzde sade kitap tükânınıñaçılmasını arz etemiz, çünkü insanlarkitaplarnı büyük isteknen satıp al-mağa, oqumağa isteyler. Bu iş kârlı

degil onıñ içün bunen oğraşmağa içkimse karar beremey, biz ise bunuyapar edik.

Proyektniñ sınıfı ve yardım türü:Tarih, etnografiya, toponimika.

Proyektniñ maqsadı: Rus İmpera-torlıgı Qırım toprağını ilhâk ettiktensoñra demografik süreçlerniñ ince-lenmesini yapmağa (köç süreçleri)Türkiyede köçlerniñ(Qırımtatarlar-nıñ) geleneklerini, âdetlerini, tilini,yerleşmelerini ve başqalarını ögren-mek. Türkiyede Qarasuvbazarnenbağlı olğan bütün malümatlarnı in-celemek, toplamaq.

Proyektniñ vazifeleri:1.Arhivmalümatlarınentanışolmaq.2. Etnografik malümatlarnı top-

lamaq.3. Köçlernen körüşmek.4. Toplanılğan materiallarni elek-

tron ve kâğıt taşıyıcılarğa yazmaq.5. Köçlerniñ bütün aytqanlarını

yazmaq ve Qırımnıñ sakinlerine ta-nıtmaq, atta kitap bastırmaq.

Eger sizlerde Qarasuvbazarnenbağlı olğan meraqlı malümatlar barolsa, bizlerge bildiriñiz. Qarasuvba-zarnıñ köylerine eski adlarnı qaytar-mağa isteyik ve bunı tek sizniñyardımıñıznen yapıp olurıq.

Ürmetlerimizle Elvira Balbekovave Sofiya Korniyenko.

Bizlernen bağlanmaq içüntelefonlar: +380964841277

+380997566012e-mail: [email protected]@hotmail.com


Sözlü Tarihimizden

1.Arğın2.Acı− Eli3.Baqsan4.Beş aran5.Beşterek6.Boragan7.Cansaray8.Çardaqlı9.Efendiköy10.Ezuye11.Hanlıq12.Keñtoğay13.Kerneüç14.Mambetolan15.Molbay16.Nayman17.Osma18.Otar19.Qadıköy20.Qalmu− Qara

21.Qamışlı-Qora22.Qaraqoba23.Qayaastı24.Qaynaut25.Qazanlı26.Qazı−Eli27.Qırda−Eli28.Qırk29.Qızak30.Qızıl mecet31.Qonrat32.Qutur33.Şeyh−Eli34.Şeyhköy35.Taş-Qora36.Taygan37.Termenci38.Tuatoy39.Tübenköy40.Üçköz


Kitap Tanıtımları

Kırım Tatar Milli KurultayıÖzel Komisyonunun başkanyardımcısı Elvedin Çuba-

rov’un editörlüğünde hazırlananKırım Tarihi(Qırım Tarihı) eseriTezis yayınları tarafından Akmes-cit’te basıldı. Eser Dünya KırımTatar Kongresi öncesi basıldı ve ilkkez kongrede dağıtıldı. Eser, BizimKırım Uluslarası Derneğinin giri-şimi ile hazırlandı. 21 tarihi maka-lenin sıralı olarak düzenlenmesi ileeser oluşturuldu. Kitap Kırım’ınünlü tarihçileri Elvedin Çubarov,Refat Kurtiyev, Di-lara Asanova,Aleksa Gayvarons-kiy, Rüstem Abka-dırov, FatmaAmetka ve AydınFiliz Tutku tarafın-dan hazırlandı. Ki-tabın tercümesiniKMPÜ Kırım TatarBilimsel AraştırmaMerkezi görevlisiNariman Abdul-vaapov, Dinara Os-manova, Naciye

Ametova ve Venera Seydametovagerçekleştirdiler.

Kırım tarihini merak edenleriçin yazılan esere resimler, gravür-ler ve harita parçaları da eklenmiş.Kitabın kamuoyuna tanıtımı Ağus-tos ayında Akmescit’te İsmail BeyGaspıralı Adına Kırım Tatar Cum-huriyeti Kütüphanesinde yapıldı.

Eser Kırım Tatarca olarak latinharfleri ile basıldı.

Eserin amacı “Kitapta qırımhalqınıñ etnogenezi, onıñ çoq asır-

lıq tarihınıñ esas de-virleri, medenetiniñçeşitli saalarındakienişleri, belli cemaaterbabınıñ falliyetle-rine dair malümat be-rile.” olarakbelirtilmiş.

Kitapta yer alanmakalelerde; KırımTatarlarının Hak-kında Genel Blgiler,Kırım Tatar HalkınınKökenleri ve Etnik Ta-rihi Basamakları,

Tatar Adı ve Kırım Tatar Halkı,Etnik Gruplar, Kırım Hanlığı Tari-hinin Kısa Hikâyesi(1223-1783),Altın Orda’nın Kırım Ulusu(1223-1395), Kırım Hanlığı’nın Ortaya Çı-kışı(1395-1502), Kırım, AltınOrda’nın Kanuni Devam Edi-cisi(1502-1577), Osmanlı EtkisininGüçlendiği Dönem(1577-1641), DışTehlikeye Karşı Durma(1700-1768),Kırım Hanlığı’nın Devlet ve Cemi-yet Kurumu, Kırım Hanlığı’nınMahkeme İşleri, Kırım Hanlığı’nınİktisadi İşleri, “Kara Yüzyıl” (1783-1883), Kırım Diasporasının MilliHareketleri, İsmail Gaspıralı veKırım Tatar Halkının Canlanışı, Bi-rinci Kurultay, Vatandaş Savaşı veKırım’da Açlık, Kırım MSSC(Muh-tar Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti),Sürgünlük, Spetsposeleniyelerde,1956-1969 Yıllarındaki Kırım TatarMilli Hareketi, 1970-1991 Yılların-daki Kırım Tatar Milli Hareketi,Dönüş, İkinci Kurultay, 18 Mayıs –Sürgünlük Kurbanları HatıraGünü, Kırım ve Kırım Tatar Tarihi-nin Önemli Günleri.

Alan Fisher tarafından yazılanKırım Tatarları kitabı EşrefB. Özbilen’ in çevrisi ile Se-

lenga Yayınlarınca 2009 yılındaTürkiye’de ilk kez basıldı. The Cri-mean Tatars adı ile Californiya’ da1978’de ilk kez basılan eser, KırımTatarları ile ilgili birçok araştırma-nın bibliyografyasında yıllardır yeralıyor. Eser Rusça, İngilizce, Al-manca, Fransızca ve Türkçe birçokkaynağın incelenmesi ile ortaya çı-karılmış. Fisher, eserin ortaya çık-masında kendisine uzunca süreyardım eden Başbakanlık arşivle-rine ve Müstecip Ülküsal’a da te-şekkürlerini bildiriyor.

Eserin hazırlandığı yıl itibari ilehenüz Kırım Tatarları anavatanaserbestçe dönüş yapamamıştı. Buneden ile kitapta yer alan bazı ifa-deler güncelliğini kaybetmiştir.

Ancak eser, Kırım Tatarları hak-kında yapılan araştırmaların önünüaçmış, sonraki araştırmalara ilhamkaynağı olmuştur. Böylece batınınilgisinin, varlığı o döneme değinSSCB tarafından inkâr edilen KırımTatarlarına yönelmesini sağlamıştır.Eserin ortaya çıkmasından günü-müze kadar birçokarşivin kullanımaaçılması ile bu alandabirçok araştırma ya-pılmıştır.

Kırım Tatar siyasihareketindeki değiş-meleri açıkca ortayakoyan araştırma üçbölümden oluşuyor.Birinci bölümde,Kırım Tatar Hanlığımenşei, siyasi sis-temi, sosyal-kültürel

hayatı ve Doğu Avrupa’ daki önemiüzerinde duruluyor.

İkinci bölümde, Çarlık Rus-yası’nda Kırım Tatarları başlığı al-tında Rusların Kırım’a bakışları,Bağımsız Kırım Devleti, Rus ilhâkı,Rus idaresi ve milli uyanış konula-rından bahsediliyor.

Son bölüm KırımTatarları ve SSCBbaşlığı ile başlıyor.Burada Rus İhtilali-nin Kırım Tatarlarıiçin sonuçlarından,Kırım Muhtar SovyetSosyalist Cumhuri-yeti’nden, II. DünyaSavaşı sırasındaKırım Tatarları’ndanve 1944 sürgünün-den bahsedilmiştir.


Kitap Tanıtımları

Eşref Şemizade’nin doğumu-nun 100.yılı münasebetiyle“Eşref Şemi-zade 1908-1978”

adı ile hazırlanan kitap Akmescit’te Dolya neşriyattan 2008 yılındaçıktı. Kırım Tatar dilinde kril harf-leriyle ve Rusça basılan eser, içeri-sinde birçok resmi debarındırmaktadır.

Aydın Şemizade’nin redaktörlü-ğünde hazırlanan eserin redaksiyon

k u r u l u n d aAyder Emirov,Rıza Fazıl, Rıd-van AyedinovveValeriy Basırovda bulunuyor.

1 Nisan2008 tarihindeKırım MuhtarCumhuriyetiBakanlar Ku-rulu tarafın-dan alınankarar ile 2008

yılı Eşref Şemizade’nin doğumunaadandı. Bu amaçla şairi tanıtmaküzere doğduğu topraklarda anmatoplantıları düzenlendi. Şairinyazdığı tiyatro oyunu sunuldu.Şairin eserleri, çeviri yaptığı eser-ler ve hakkında malümat olaneserler basıldı. Adına yazıcılar bir-liği tarafından edebiyat yarışmasıdüzenlendi. Bu etkinliklerden biride bu eserin ortaya konmasıdır.

Eser üç bölümden oluşuyor. İlkbölümde “Edebiyatımıznıñ NurlıSımalarından Biri” başlığı ile EşrefŞemizade’ ye bağışlanan bu eserŞeryan Ali tarafından önsüz olaraktakdim ediliyor.

İcatkâr edebiyatçılarımızıanmak gayesi ile düzenlenen ese-rin ikinci bölümünde; şairin ailesive arkadaşlarının şahsi albümle-rinden oluşan fotoğraflar yer almış.Şairin Kezlev’ de başlayan ve Öz-bekistan’da süren hayat yolculuğu-nun bazı bölümlerinden, yazıcıdostlarından, hakkında atılan ifti-ralar ile Özbekistan’da kamplar-daki hayatından, Akçora köyündedefin edilene kadarki 70 yıllık ha-yatı boyunca çekilen resimleri göz-ler önüne seriliyor. Esere şairinitham edildiği suçlardan aklandı-ğını gösterir belge de eklenmiş.

Eserin son bölümünde şairinhayat hikâyesi kısaca anlatılmak-tadır.

Doç. Dr.Hakan Kırımlı,Galina Vatslavovna Dluj-nevskaya ve Prof.Dr. Di-

mitriy Dimitriyeviç Vasılyev’inuzun araştırmaları sonucu 2006yılında çıkan kitap albüm niteli-ğinde hazırlanmıştır. Eser dü-zenlenirken çeşitli vakıf, müzeve şahsi arşivlerden faydalanıl-mış. Rusça ve Türkçe olarak çiftdilli çıkan eser iki esas bölüm-den oluşuyor.

Eserin birinci bölümü “KırımYarımadasının Yalıboyu” olarakifade ediliyor. Bu bölümde; Kez-lev, Akyar, Hersonesos, Balak-lava, İnkerman, Alupka, Mishor,Oreanda, Livadiye, Yalta, Gurzuf,Aluşta, Suda, Kefe, Yenikale veKerç bölgeleri ele alınmaktadır.

Eserin ikinci bölü “Dağlık veBozkır Kırım” olarak adlandırıl-mış. Bu bölümde de Bahçesaray,Çufutkale, Tepekermen, Şuru,Yukarı Kermençik, Aşağı Ker-

mençik, Karagöz, Avcıköy, Biye-sala, Kaçı Kalyon, Mangupkale,Bahçeeli, Laki, Eskikermen, Ak-mescit, Eskikırım, Karasubazar,Ermenibazarı ve Personalia ileilgili bilgiler sunuluyor.

Eserin her bahsedilen kıs-mında önce anlatılan bölgenincoğrafi ve tarihi hakkında kısabilgiler veriliyor. Ardından anla-tılan bölgeye ait çeşitli yıllardaçekilmiş fotoğraf, çizilmiş re-simler ve planlar ile bölge tanı-tılmaktadır. 370 kare ilebölgenin doğa veya tarihi me-kânları okuyuculara tanıtılıyor.

Eser, Kırım’ a ait ciddi bir ka-taloglamaya sahip olması ve birkısmı yok olmuş tarihi mirası or-taya koyması adına önemli birgörevi de üstlenmektedir. Eser,Kırım yarımadasında son 150yılda gerçekleşen tirajik durumufotoğraf kareleri ile gözler önüneseriyor.

Documents

Kırım Bülteni 65