Türkiye’de Medya Siyaset İlişkisi

2007 BETA Yayıncılık

Medya Nedir?

• Klasik anlamda gazete ve dergilerden oluşur. Önce radyo, sonra televizyonun ilave olmasıyla gelişen teknolojik yapı ve internetle alanını genişleten etkili bir iletişim ortamı.

Medyanın Gelişimi ve Gücü

• Kapitalizmin ortaya çıkışıyla yazılı basının gelişimi birbirleriyle paralellik arz eder.

• Paranın dolaşımı, haberin dolaşımıyla aynı anlama gelmeye başlamıştır.

• Borsanın kurulması ile kurumsallaşmıştır.

• Kamuoyuna etki edebilme gücü.

Medya ve Demokrasi

• Modern hukuk devletinde en etkili denetim gücü özgür ve bağımsız medyadır.

• Dördüncü Zümre olarak kabul edilir.

• Robert Dahl - Demokrasi Üstüne

Otoriter Kuram• Fikri temelleri Machiavelli ve

Hobbes’ten önceye Platonun politik felsefesine gider.

• Hükümdarın otoritesini sarsıcı yayınlara izin verilmez

• Sansür önemlidir.• Politik değerlere karşı suçlardan

kaçınmalıdır.• Resmi politikanın dışına

çıkılmamalıdır .

Sosyalist Kuram• Mevcut düzeni

destekleyici olmalıdır.

• McQuail ile göre sosyalist medya özellikleri.

Liberal Kuram

• Herhangi bir müdahaleye karşıdır.

• Düşünce ve basın özgürlüğü serbest pazar tarafından teminat altına alınmaktadır.

Toplumsal Sorumluluk Kuramı

• Liberal medyanın yarattığı tekelleşmeye karşı ortaya çıkmıştır.

• Medyanın devlet tarafından kontrol edilmemesi gerektiğini belirtir.

• Medya topluma karşı kendini sorumlu hissetmeli ve ona göre hareket etmelidir

• Gelişme Kuramı

• Demokratik Katılımcı Medya Kuramı

Türkiye’de Basının Ortaya Çıkışı

• Türkiye’de basının ortaya çıkışı Batıdan farklı bir seyir takip etmiştir.

• 2. Mahmut ve sonrası; Osmanlıda “Islahat” Cumhuriyette “İnkılap”.

• Matbaanın kuruluşu 1726 da Said Mehmet ve İbrahim Müteferrika.

• 1492 Yahudi Matbaası

• İstanbulda 1567 Ermeni matbaası, 1627 Rum matbaası.

• Türkiye’de basın kendi dinamikleri ile değil, siyasi dinamiklerle devlet destekli olmuştur.

• Gazeteciler devlet memuruydu.• Türkiye’de ilk Türkçe Gazete Takvim- i Vekayi • Türkiye’de yayınlanan ilk gazete 1795 Bulletin

de Nouvelles.• Osmanlıda ilk Türkçe gazete 1828 Mısırda Vekdi

Mısrıye • Dünyada ilk gazete 1622 İngiltere Nathaniel

Butter

• Takvimi Vekayi’nin işlevi devlette olan haberleri düzgün

• Devletin sözcüsü konumundadır.

• İlk özel gazete William Churchill, Ceride – i Havadis. Yarı Resmi Gazete görevi görmüştür.

• İlk özel Türk Gazetesi Tercüman-ı Ahval.

Basınla İlgili İlk Düzenlemeler

• 1857 Matbaalar Nizamnamesi

• İlk Yasaklamalar - 1858 Ceza Kanunu

• İlk Kapatma Cezaları, Tercüman-ı Ahval

• İlk Basın Kanunu - 1864 Matbuat Nizamnamesi

1. Meşrutiyet Dönemi

• Abdulhamit Dönemi

• 1877 Sıkıyönetim İstibdat Dönemi

• 1878 de sansür heyeti kurulmuştur.

• Sürgün edilen ve kaçan yazarlar yurtdışından yayın yapmaya başlamışlardır.

2. Meşrutiyet Dönemi

• İstibdat dönemi sonrası yayın patlaması yaşanmıştır.

• Sansür maddesi kaldırılmıştır.

• 31 Mart Olayı

• İttihat ve Terakki

İttihat ve Terakki

Mütareke Devri Türk Basını

• Mehmet Vahdettin 1919 da çıkarttığı Matbuat Kararnamesi

• 1920 de İstanbulun işgali

• Yüzellilikler Listesi

Cumhuriyet Sonrası ve Tek Parti Dönemi

• 1921 – 1924 Anayasası

• Kongreler Dönemi

• Muhalefet Basın – 1. Meclis tartışmaları

• Cumhuriyetin İlanı ve İstiklal Mahkemeleri

• Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası

• Şeyh Said İsyanı ve Takriri Sükun Kanunu

• 1931 tarihli Matbuat Kanunu hükümete yetkiler vermiştir.

• 1935 yılı değişiklikleri

• 1938 Basın Birliği Kanunu

• Gazeteci – Milletvekilleri

• 2. Dünya Savaşı

Çok Partili Sistem

• 2. Dünya Savaşı galipleri

• 4’lü Takrir

• Tan Baskını Hadisesi

• DP İktidarı ve Basın Kanunu (1950)

• Özgürlük Rüzgarı

• 1954 ve Sonrası

1960 İhtilali

• İlk radyoevi ele geçirilmiştir.

• Yassıada mahkeme süreci

• 1961 Anayasası; Basın Hürdür ve Sansür Edilemez.

• Gazeteci Hakları

1971 Muhtırası

• Özgürlük kısıtlamaları

• Ziverbey Köşkü

1980 Öncesi Medya

• Basında aile şirketleri

• Artan maliyetler ve basın teknikleri

• En büyük firma arasına giren gazeteler

80 Sonrası Dönem

• Dünyada ortaya çıkan küreselleşme, Pazar ekonomisinin Türkiye’ye etkisi.

• Teknolojik gelişmeler; görsel ve işitsel patlama

• Multimedya gruplarının ortaya çıkması

• 12 Eylül Askeri Darbesi

• 24 Ocak Kararları

• Holdingleşme Süreci

• 90’lar ve Terör Olayları

• Tekelleşme ve Kartelleşme

• Medya – Siyaset – Ekonomi

28 Şubat Süreci ve Medya

2000 ve Sonrası

•Ayar verme süreçleri

•Ergenekon, Balyoz, KCK gibi davalar ve tutuklanan gazeteciler

• Yandaş Medya – Candaş Medya tartışmaları

Sosyal Medya

• İlk olarak 2008 Amerika’da başkanlık seçimlerinde ortaya çıkmıştır.

• Teknoloji ve strateji

• 850.000 katılımcı, 1 milyar video gösterimi

• Arap Baharı

• Sosyal medya etkisi bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Mübarek’in istifası günü 2300 tweetten 230.000 e tweete.

Sonuç

• Medya toplumdaki en etkili güçlerden biridir.

• Medya Türkiye’de kuruluşundan itibaren etkilere maruz kalmıştır.

• Dönemsellik kavramı

• Küreselleşme ve multimedya gruplar ülke sistemleri içinde yerlerini sağlamlaştırmıştır.