PREOPERATİF GLOKOM PREOPERATİF GLOKOM HASTALARININ HASTALARININ

HAZIRLANMASI VE HAZIRLANMASI VE ONAM ALINMASI ONAM ALINMASI

Filiz ŞEFFiliz ŞEFSelçuk Üniversitesi Selçuk Üniversitesi

Meram Tıp Fakültesi HastanesiMeram Tıp Fakültesi Hastanesi

Hemşirelik Hizmetleri MüdürüHemşirelik Hizmetleri Müdürü

Ameliyat öncesi hastanın ameliyata Ameliyat öncesi hastanın ameliyata hazırlanması için yapılan tüm hazırlanması için yapılan tüm hazırlıklara preoperatif hazırlık veya hazırlıklara preoperatif hazırlık veya bakım denir. Ameliyat öncesi bakım denir. Ameliyat öncesi hastaya verilecek bakımın amacı; hastaya verilecek bakımın amacı; hastayı fiziksel ve psikolojik yönden hastayı fiziksel ve psikolojik yönden ameliyata hazırlamak ve onun ameliyata hazırlamak ve onun direncini arttırmaktır. direncini arttırmaktır.

Bu süre bir gün olabildiği gibi daha Bu süre bir gün olabildiği gibi daha fazla günde devam edebilir. Bu sürede fazla günde devam edebilir. Bu sürede verilecek bakımdan hemşire ve doktor verilecek bakımdan hemşire ve doktor aynı derecede sorumluluk taşırlar. aynı derecede sorumluluk taşırlar.

Hastanın Hastaneye Hastanın Hastaneye YatırılmasıYatırılması

Doktor ameliyata karar verdikten sonra Doktor ameliyata karar verdikten sonra ameliyatın gerekliliğini hastaya ve ameliyatın gerekliliğini hastaya ve ailesine anlatmalıdır. Aynı zamanda ailesine anlatmalıdır. Aynı zamanda ameliyat sonucunun ne olabileceğide ameliyat sonucunun ne olabileceğide açıklanmalıdır. açıklanmalıdır.

Hastaya hastanede kalma süresi, Hastaya hastanede kalma süresi, masrafı, işe devam edemeyeceği süre masrafı, işe devam edemeyeceği süre anlatılmalıdır. Sonra yatış işlemleri yapılır anlatılmalıdır. Sonra yatış işlemleri yapılır veya gün verilir. Yatışı yapılan bir hastayı veya gün verilir. Yatışı yapılan bir hastayı klinikte mutlaka hemşirenin karşılaması klinikte mutlaka hemşirenin karşılaması ve onu odasına götürüp yol göstermesi ve onu odasına götürüp yol göstermesi gerekir.gerekir.

Hemşire doktorun hastaya hastalığı Hemşire doktorun hastaya hastalığı hakkında ne kadar bilgi verdiğini hakkında ne kadar bilgi verdiğini bilmesi gerekir. Doktora sorduğu bilmesi gerekir. Doktora sorduğu soruları, hasta heyecandan anlayamadığı soruları, hasta heyecandan anlayamadığı için tekrar hemşireye sorabilir. Bunun için tekrar hemşireye sorabilir. Bunun için hemşire doktor muayenesi sırasında için hemşire doktor muayenesi sırasında hastanın yanında bulunmalıdır. hastanın yanında bulunmalıdır.

Hastalar hemşireyi kendilerine daha Hastalar hemşireyi kendilerine daha yakın hissederler ve bunun sonucunda yakın hissederler ve bunun sonucunda korkularını, endişelerini anlatabilecekleri korkularını, endişelerini anlatabilecekleri kişi olarak görürler. Muayeneden sonra kişi olarak görürler. Muayeneden sonra hastaya randevu verilmişse ne zaman, hastaya randevu verilmişse ne zaman, nereye ve kime başvurulacağı, yanında nereye ve kime başvurulacağı, yanında neleri getireceği, ailesi ile iletişim nasıl neleri getireceği, ailesi ile iletişim nasıl kurulacağı anlatılmalıdır.kurulacağı anlatılmalıdır.

Ameliyat olacak hastanın gereksinimlerinin Ameliyat olacak hastanın gereksinimlerinin başında öncelikle, BİLGİ gereksinimi gelir. başında öncelikle, BİLGİ gereksinimi gelir. Bilgi gereksinimleri karşılanmayan Bilgi gereksinimleri karşılanmayan hastaların, ameliyat öncesi çok yüksek hastaların, ameliyat öncesi çok yüksek düzeyde anksiyete ve korku yaşadıkları, düzeyde anksiyete ve korku yaşadıkları, ameliyat sonrası dönemde de, duygusal ameliyat sonrası dönemde de, duygusal yönden rahatsız oldukları çeşitli yönden rahatsız oldukları çeşitli çalışmalarla ifade edilmiştir. çalışmalarla ifade edilmiştir.

Bu çalışmalardan birisi Baylack ve Bu çalışmalardan birisi Baylack ve Hayward tarafından yapılmıştır. Ameliyat Hayward tarafından yapılmıştır. Ameliyat öncesi yaşanan yüksek anksiyetenin, öncesi yaşanan yüksek anksiyetenin, ameliyat sonrası ağrıyı arttırdığını, bu ameliyat sonrası ağrıyı arttırdığını, bu nedenle ameliyat öncesi verilen bilginin nedenle ameliyat öncesi verilen bilginin anksiyeteyi hafifletebileceğini, buna bağlı anksiyeteyi hafifletebileceğini, buna bağlı olarak hastanın daha az ağrı yaşayacağını olarak hastanın daha az ağrı yaşayacağını ve daha az analjezik gereksinimi olacağını ve daha az analjezik gereksinimi olacağını ifade etmektedirler. Ayrıca daha çabuk ifade etmektedirler. Ayrıca daha çabuk iyileştikleride vurgulanmaktadır.iyileştikleride vurgulanmaktadır.

Ameliyat Öncesi Anlatılması Ameliyat Öncesi Anlatılması Gerekli NoktalarGerekli Noktalar

Hastaya ve ailesine ameliyattan önce Hastaya ve ailesine ameliyattan önce ne gibi hazırlıklardan geçeceği ne gibi hazırlıklardan geçeceği anlatılmalıdır. hastayı hazırlamak ve anlatılmalıdır. hastayı hazırlamak ve gerekli bilgiyi vermek hemşirenin gerekli bilgiyi vermek hemşirenin görevidir. Bu hazırlığın ne kadar görevidir. Bu hazırlığın ne kadar süreceği hastaya söylenmelidir. süreceği hastaya söylenmelidir.

Bu muayenelerin neler olacağı ve nasıl Bu muayenelerin neler olacağı ve nasıl yapılacağı hakkında hasta yapılacağı hakkında hasta aydınlatılmalıdır. (Kan alma, EKG aydınlatılmalıdır. (Kan alma, EKG çekme, aç kalma, anestezi ve dahiliye çekme, aç kalma, anestezi ve dahiliye konsültasyonu, verilen ilaçların ne olduğu konsültasyonu, verilen ilaçların ne olduğu gibi). gibi).

Ameliyat esnasında veya ameliyat Ameliyat esnasında veya ameliyat öncesi yapılacak işlemler daha öncesi yapılacak işlemler daha önceden ailesine ve hastaya haber önceden ailesine ve hastaya haber verilirse uygulama esnasında korku verilirse uygulama esnasında korku ve panik yaratılması önlenmiş olur. ve panik yaratılması önlenmiş olur.

KorkuKorku

Bütün hastalar ameliyattan korkarlar. Bütün hastalar ameliyattan korkarlar. Bunun çeşitli nedenleri vardır. Bazıları Bunun çeşitli nedenleri vardır. Bazıları ölmekten, bazıları kör olmaktan, ölmekten, bazıları kör olmaktan, bazıları da çok ağrı duyacakları için bazıları da çok ağrı duyacakları için korkarlar. Bu gibi durumlarda hemşire korkarlar. Bu gibi durumlarda hemşire hastaya, ameliyatların büyük bir hastaya, ameliyatların büyük bir emniyet altında yapıldığını ve hiç ağrı emniyet altında yapıldığını ve hiç ağrı duymayacağını uygun bir ifade ile duymayacağını uygun bir ifade ile anlatmalıdır. anlatmalıdır.

Ameliyat izniAmeliyat izni

Ameliyat olacak her hastaya glokom Ameliyat olacak her hastaya glokom cerrahisi aydınlatılmış onam formu cerrahisi aydınlatılmış onam formu doldurulup, ameliyat izni alınmalıdır. doldurulup, ameliyat izni alınmalıdır. Konuya yönelik hukuki yaklaşımımızın Konuya yönelik hukuki yaklaşımımızın temeli Anayasamızın 17. maddesinde temeli Anayasamızın 17. maddesinde de vücut bulmaktadır.de vücut bulmaktadır.

"Herkes fiziksel ve ahlaki varlığını "Herkes fiziksel ve ahlaki varlığını koruma ve geliştirme hakkına koruma ve geliştirme hakkına sahiptir. Bir insanın vücut sahiptir. Bir insanın vücut bütünlüğü tıbbi ihtiyaçlar dışında bütünlüğü tıbbi ihtiyaçlar dışında bozulamaz. Kişi bilimsel ve tıbbi bozulamaz. Kişi bilimsel ve tıbbi deneylerde izinsiz kullanılamaz."deneylerde izinsiz kullanılamaz."

Anadolu Selçukluları ve Osmanlı Anadolu Selçukluları ve Osmanlı İmparatorluğu döneminde de İmparatorluğu döneminde de ‘Hastanın rızası ön planda ‘Hastanın rızası ön planda tutulmuştur. Günümüz tıp etiği ile tutulmuştur. Günümüz tıp etiği ile örtüşmekte ve hekim hastasının örtüşmekte ve hekim hastasının sorduğu sorulara güzel, doğru sorduğu sorulara güzel, doğru sözlerle cevap vermeli, sözlerde sözlerle cevap vermeli, sözlerde yanlıştan ve şüphecilikten yanlıştan ve şüphecilikten kaçınmalıdır. kaçınmalıdır.

Hastanın zor kavrayacağı konular Hastanın zor kavrayacağı konular söz konusu olduğunda ise, hekimin söz konusu olduğunda ise, hekimin bu bilgileri hastanın yakın bu bilgileri hastanın yakın akrabalarına açıklamasının daha akrabalarına açıklamasının daha uygun olabileceği uygun olabileceği benimsenmektedir. benimsenmektedir.

Aydınlatılmış onamın standart Aydınlatılmış onamın standart içeriği, içeriği,

1.1. Tanı Tanı

2.2. Hastalığın nedenleriHastalığın nedenleri

3.3. Hastalığın seyriHastalığın seyri

4.4. Önerilen teori veya uygulamanın yapısı ve Önerilen teori veya uygulamanın yapısı ve amacıamacı

5.5. Tedavi için öngörülen girişimin süresiTedavi için öngörülen girişimin süresi

6.6. Öngörülen tedavi veya uygulamanın Öngörülen tedavi veya uygulamanın riskleri, komplikasyonları ve sonuçlarıriskleri, komplikasyonları ve sonuçları

7.7. Öngörülen tedavi veya uygulamaya Öngörülen tedavi veya uygulamaya alternatif tedavi seçeneklerialternatif tedavi seçenekleri

8.8. Öngörülen tedavi veya uygulama Öngörülen tedavi veya uygulama reddedilirse hastalığın yaratabileceği reddedilirse hastalığın yaratabileceği sonuçlarsonuçlar

9.9. Öngörülen tedavi veya uygulama kabul Öngörülen tedavi veya uygulama kabul edilirse avantajları ve beklenen sonuçlarıedilirse avantajları ve beklenen sonuçları

10.10. Çıkar çatışmalarıÇıkar çatışmaları

11.11. Tedavi veya uygulamayı kimin sağlayacağı, Tedavi veya uygulamayı kimin sağlayacağı, gerçekleştireceğigerçekleştireceği

12.12. Tedavi ücreti konusunda, hastanın anlayıp Tedavi ücreti konusunda, hastanın anlayıp kavrayabileceği şekilde bilgilendirilmesikavrayabileceği şekilde bilgilendirilmesi

Uluslararası bildirgeler, tıp etiği, Uluslararası bildirgeler, tıp etiği, yasalar ve yönetmeliklere göre, yasalar ve yönetmeliklere göre, hastanın bilgilendirilmesi, tıbbi hastanın bilgilendirilmesi, tıbbi girişim yapılacaksa aydınlatılmış girişim yapılacaksa aydınlatılmış onam’ın alınması, hekimlerin onam’ın alınması, hekimlerin görevleri arasında yerini almıştır. görevleri arasında yerini almıştır.

Ortaya çıkan mağduriyetler karşısında, Ortaya çıkan mağduriyetler karşısında, hasta tarafından açılan tazminat hasta tarafından açılan tazminat davalarında, hastanın yeterince davalarında, hastanın yeterince bilgilendirilmemesi, “Aydınlatılmış bilgilendirilmemesi, “Aydınlatılmış onam”ının olmaması, hukuk önündeki onam”ının olmaması, hukuk önündeki hekime çok önemli sorun hekime çok önemli sorun oluşturmaktadır. oluşturmaktadır.

Fizik Muayene ve Ameliyata Fizik Muayene ve Ameliyata HazırlıkHazırlık

Anestezi ve ameliyat hastanın Anestezi ve ameliyat hastanın vücudunda değişiklikler yaratır. Bu vücudunda değişiklikler yaratır. Bu değişikliklere dayana bilmek için değişikliklere dayana bilmek için fiziksel bakımdan çok iyi durumda fiziksel bakımdan çok iyi durumda olmalıdır. Dolaşım, solunum ve olmalıdır. Dolaşım, solunum ve üriner sistemlerin ameliyattan önce üriner sistemlerin ameliyattan önce dikkatli bir şekilde dikkatli bir şekilde değerlendirilmeleri gereklidir. değerlendirilmeleri gereklidir.

Ameliyattan Bir Gün Önce Ameliyattan Bir Gün Önce Yapılacak BakımYapılacak Bakım

Hastanın ameliyattan 12 saat önce Hastanın ameliyattan 12 saat önce katı yiyecekler alması, 8 saat öncede katı yiyecekler alması, 8 saat öncede sıvı yiyecekler alması kesilir. sıvı yiyecekler alması kesilir. Ameliyat lokal anestezi altında Ameliyat lokal anestezi altında yapılacak ise hastanın 6 saat yapılacak ise hastanın 6 saat öncesine kadar hafif şeyler yemesine öncesine kadar hafif şeyler yemesine izin verilir. Aç kalmasının nedeni izin verilir. Aç kalmasının nedeni açıklanır. açıklanır.

Hastanın kullandığı tüm ilaçlara Hastanın kullandığı tüm ilaçlara devam etmesi gerektiği söylenir. devam etmesi gerektiği söylenir. Antiglokomatöz ilaç kullanıyorsa Antiglokomatöz ilaç kullanıyorsa zamanındaki dozunu kullanıp ilacını zamanındaki dozunu kullanıp ilacını yanında getirmelidir. Diabeti varsa yanında getirmelidir. Diabeti varsa konsültan hekim hastanın insülin konsültan hekim hastanın insülin veya oral antidiabetik dozunu veya oral antidiabetik dozunu belirleyecektir. belirleyecektir.

Astım veya akciğer problemi varsa Astım veya akciğer problemi varsa inhalasyon için kullandıklarını, resmi inhalasyon için kullandıklarını, resmi kayıtlarını, laboratuvar sonuçlarını, kayıtlarını, laboratuvar sonuçlarını, tedavileri ile ilgili tüm bilgileri tedavileri ile ilgili tüm bilgileri yanında getirmelidir. yanında getirmelidir.

Neleri getirmemesi gerektiği, (Değerli eşyalarını Neleri getirmemesi gerektiği, (Değerli eşyalarını ve gerekli değilse kontak lensleri vb. )ve gerekli değilse kontak lensleri vb. )

Kiminle geleceği (ona refakat edececek bir kişi )Kiminle geleceği (ona refakat edececek bir kişi ) Ameliyat günü ameliyat zamanından önce Ameliyat günü ameliyat zamanından önce

gelmesi, gelmesi, Ameliyattan önceki gece duş alması, Ameliyattan önceki gece duş alması, Mümkün olduğu kadar V yakalı veya önden Mümkün olduğu kadar V yakalı veya önden

düğmeli gömlek giymesi, düğmeli gömlek giymesi, Bilgi alışverişi için telefon numarasının verilmesi Bilgi alışverişi için telefon numarasının verilmesi

söylenecektir. söylenecektir.

Ameliyat Günü Sabahı Ameliyat Günü Sabahı Hastaya Yapılacak İşlemlerHastaya Yapılacak İşlemler

Hemşirenin hastayı yakından görmesi Hemşirenin hastayı yakından görmesi gerekir. Fiziksel ve ruhsal yönden iyi gerekir. Fiziksel ve ruhsal yönden iyi olup olmadığı kontrol edilir. Sabah olup olmadığı kontrol edilir. Sabah ateş, nabız ve TA bakılır. Normal ateş, nabız ve TA bakılır. Normal sınırlar içinde değilse derhal doktora sınırlar içinde değilse derhal doktora haber verilir. haber verilir.

Hastaya ameliyat önlüğü giydirilir, Hastaya ameliyat önlüğü giydirilir, saçlarının hepsi bone içine toplanır. saçlarının hepsi bone içine toplanır. Varsa takma dişleri, takıları, kontak Varsa takma dişleri, takıları, kontak lensi, gözlüğü çıkartılır, makyajı lensi, gözlüğü çıkartılır, makyajı silinir. Yaptığı son idrar kaydedilir. silinir. Yaptığı son idrar kaydedilir. Hastanın değerli eşyaları saklanmalı Hastanın değerli eşyaları saklanmalı veya aile bireylerine verilmelidir. veya aile bireylerine verilmelidir.

Hastaya ameliyat süresince hareket Hastaya ameliyat süresince hareket etmemesi, gözünü kırpmaması, etmemesi, gözünü kırpmaması, öksürmemesi gerektiği anlatılır. Hastaya öksürmemesi gerektiği anlatılır. Hastaya göz içi basıncını geçici olarak azaltmak göz içi basıncını geçici olarak azaltmak ve göz içi ameliyatlarını kolaylaştırmak ve göz içi ameliyatlarını kolaylaştırmak için kilo başına 5 ml % 20 mannitol için kilo başına 5 ml % 20 mannitol solüsyonu 15-60 dk içinde damardan solüsyonu 15-60 dk içinde damardan verileceği (ör. 70 kg' lık bir hastaya % verileceği (ör. 70 kg' lık bir hastaya % 20 mannitol solüsyonu 30 dk içinde 350 20 mannitol solüsyonu 30 dk içinde 350 ml uygulanabilir) ml uygulanabilir)

Ancak bu solüsyonun organik böbrek Ancak bu solüsyonun organik böbrek hastalığı olmayanlarda idrar çıkışını hastalığı olmayanlarda idrar çıkışını arttırdığı ve bu yüzden sık sık arttırdığı ve bu yüzden sık sık tuvalet ihtiyacı olabileceği tuvalet ihtiyacı olabileceği hatırlatılmalıdır. hatırlatılmalıdır.

PremedikasyonPremedikasyon

Ameliyattan önce hastaya im Ameliyattan önce hastaya im diazepam ampul yapılır. Bunlar diazepam ampul yapılır. Bunlar merkezi sinir sistemine etki ederek, merkezi sinir sistemine etki ederek, uyku ve rahatlık yaratır. uyku ve rahatlık yaratır.

Kayıt TutmaKayıt Tutma

Hastaya yapılan tüm işlemler Hastaya yapılan tüm işlemler kaydedilmelidir. Kaydedilmiş kaydedilmelidir. Kaydedilmiş işlemler, tahliller bir dosya içinde işlemler, tahliller bir dosya içinde hastayla ameliyathaneye gönderilir. hastayla ameliyathaneye gönderilir.

Ameliyat Odasına TaşımaAmeliyat Odasına Taşıma

Hasta bir sedye ile ameliyathaneye Hasta bir sedye ile ameliyathaneye gönderilir. Ameliyat günü hasta ailesi ile gönderilir. Ameliyat günü hasta ailesi ile görüştürülebilir. Ailesi ameliyat süresince görüştürülebilir. Ailesi ameliyat süresince beklemek istiyorsa olanak sağlanmalıdır. beklemek istiyorsa olanak sağlanmalıdır. Ameliyat bitince hemen hastanın durumu Ameliyat bitince hemen hastanın durumu hakkında bilgi verilmelidir. hakkında bilgi verilmelidir.