จัดท ำโดย : ครูอรวรรณ เสืออว่ม

ใบความรูท้ี่ 5 เร่ือง อารยธรรมอิสลาม

กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปีท่ี 2 รายวิชาประวัติศาสตร์ไทย 4 รหัสวิชา ส22106

ชื่อ........................................................................................................... .....................ห้อง..............เลขที.่............

อารยธรรมอิสลาม

ภูมิภาคเอเชียใต้เป็นดินแดนที่ประกอบไปด้วยกลุ่มศาสนาต่างๆ พบว่า อินเดียเป็นประเทศท่ีมีความหลากหลายทางศาสนามากที่สุดทั้งศาสนาฮินดู ศาสนาพุทธ และที่ส าคัญคือ ศาสนาอิสลาม ซึ่งมีจ านวนชาวมุสลิมมากกว่าในตะวันออกกลางอันเป็นดินแดนก าเนิดศาสนาอิสลามเสียอีก ดังนั้นจึงเป็นไปไม่ได้ที่จะมองข้ามอิทธิพลของวัฒนธรรมอิสลามและบทบาทของชาวมุสลิมดินแดนชมพูทวีปอันเก่าแก่แห่งนี้ ศาสนาอิสลามถือก าเนิดบนคาบสมุทรอาหรับ ในต้นคริสต์ศตวรรษท่ี 7 โดยพระมุฮัมหมัด ก่อนเกิดศาสนาอิสลามชาวอาหรับนับถือเทพเจ้าหลายองค์รวมทั้งนับถือธรรมชาติแวดล้อม เช่น น้ าพุ ต้นไม้ และหิน เป็นต้น นอกจากชาวอาหรับจะรวมตัวกันเป็นชาติอิสลามท่ีตั้งอยู่บนรากฐานความผูกพันทางศาสนาเป็นแรงดึงดูดในการรวมชาติแล้ว ศาสนาอิสลามยังเป็นแรงจูงใจของกองทัพมุสลิมที่จะออกท าสงครามขยายอ านาจไปยังดินแดนต่างๆ เรียกว่า สงครามครูเสด หรือสงครามไม้กางเขน ซึ่งเป็นสงครามทางศาสนาระหว่างพวกคริสเตียนและพวกมุสลิม ระหว่างค.ศ.1096–1291 ท าให้ชาวยุโรปได้รับความรู้ใหม่ ๆ จากโลกตะวันออกและท าให้สภาพสังคม เศรษฐกิจและการเมืองของยุโรปเปลี่ยนแปลงเข้าสู่ยุคสมัยใหม่ ดังนั้นภายในศตวรรษเดียวกองทัพมุสลิมก็สามารถสร้างจักรวรรดิอันกว้างใหญ่ตั้งแต่เทือกเขาพีเรนีส์ในประเทศสเปน และแอฟริกาเหนือ อียิปต์ ดินแดนต่างๆในตะวันออกกลางตลอดเรื่อยมาจนถึงลุ่มแม่น้ าสินธุในอินเดีย มุสลิมจึงเป็นเสมือนสะพานเชื่อมอารยธรรมตะวันตกและตะวันออกให้ประสานกัน โดยพวกพ่อค้ามุสลิมได้น าความเจริญเผยแพร่ไปยังยุโรปและเอเชีย

การรวมเอาวัฒนธรรมของชนชาติที่มีความเจริญมาก่อนเข้าไว้ในจักรวรรดิเป็นการรวมเอาวัฒนธรรมที่เด่นๆ ของโลกมารวมไว้ในสังคมที่ใช้ภาษาอาหรับ เช่น วัฒนธรรมกรีก-โรมัน เปอร์เซีย บาบิโลเนีย อียิปต์ ยิว อินเดีย วัฒนธรรมของชนเผ่าเยอรมัน และวัฒนธรรมอาหรับ เกิดเป็นวัฒนธรรมอิสลามซึ่งยังคงรักษาบางสิ่งบางอย่างของขนบธรรมเนียมและวัฒนธรรมเดิมไว้ ดังนั้น ความรุ่งเรืองของวัฒนธรรมของอิสลามมาจากความสามารถในการรับเอาส่วนที่ดีที่สุดของวัฒนธรรมต่างๆ ทั้งภายในและภายนอกโลกอิสลามมาใช้ เช่น ซุ้มประตูโค้ง หลังคารูปโดม เพดานโค้งแบบครึ่งทรงกลม และอาคารที่เน้นความกว้างของพ้ืนที่ภายในและความโอ่อ่าของรูปลักษณ์ภายนอก งานโมเสก การจัดส่วนหย่อม โดยเฉพาะแบบของราชวงศ์โมกุลที่เน้นการแบ่งพ้ืนที่สวนออกเป็นสี่ส่วนเท่าๆกัน การจัดลานภายในบริเวณบ้านการประดับด้วยกระเบื้องเคลือบ ลวดลายดอกไม้หรืออะราเบสก์ (Arabesque) และลวดลายเรขาคณิต