ค ำน ำ

รายงานวเคราะหสถานการณการจดท าขอมลเชงพนทจงหวดเปนรายงานสถานการณทส านกงานสถตจงหวดตากไดจดท าขน เพอรวบรวมประมวลขอมล ทนาสนใจตางๆ ทเกยวของกบแผนยทธศาสตรการพฒนาจงหวด 4 ป และวเคราะหขอมลสถานการณ แนวโนมของยทธศาสตรตามแผนพฒนาจงหวดดงกลาว ดวยการน าขอมลสารสนเทศมาประกอบการก าหนดผลตภณฑทมศกยภาพ (Product Champion) และหวงโซคณคา (Value Chain) และการวเคราะหความสมพนธระหวางประเดนยทธศาสตรกบตวแปรทส าคญ ทจะน าไปสการก าหนดปจจยส ความส าเรจทเหมาะสมดวยขอมลสารสนเทศตามประเดนตางๆ

ส านกงานสถตจงหวดตาก ไดด าเนนการวเคราะหขอมลสถานการณ แนวโนมของยทธศาสตรตามแผนพฒนาจงหวดใน 3 ประเดน คอ ประเดนยทธศาสตรท 1 การพฒนาคณภาพชวตประชาชน และการรกษาความมนคง และประเดนยทธศาสตรท 2 การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และยทธศาสตรท 3 การสรางความเขมแขงใหแกภาคการเกษตร

โอกาสน ส านกงานสถตจงหวดตาก ขอขอบคณคณะกรรมการสถตระดบจงหวด และหนวยงานตางๆ ท ไดอน เคราะหขอมล ซงเปนผลท าใหการวเคราะหขอมลสถานการณ แนวโนมของยทธศาสตรตามแผนพฒนาจงหวดส าเรจลลวงไปดวยด และหวงเปนอยางยงวารายงานฉบบนจะเปนประโยชนตอผบรหารในพนท และผสนใจ

1

รายงานวเคราะหสถานการณการจดท าขอมลเชงพนท จงหวดตาก

ตามแผนพฒนาจงหวดตาก ป พ .ศ. 2558–2561 ไดก าหนดวสยทศน เพอก าหนดทศทางการพฒนา ดงน

วสยทศน : เมองนาอย ประตการคาชายแดน

เปาประสงค : 1. ยกระดบคณภาพชวตประชาชน การรกษาความมนคงและความสงบ

เรยบรอย 2. ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมมความอดมสมบรณมการพฒนาอยาง

ยงยน 3. ยกระดบการเตบโตทางเศรษฐกจ การเพมขดความสามารถในการแขงขน

ในภาคเกษตร การทองเทยว สนคา OTOP และการคาชายแดน

ประเดนยทธศาสตรจงหวด : ยทธศาสตรท 1 การพฒนาคณภาพชวตประชาชน และการรกษาความมนคง ยทธศาสตรท 2 การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ยทธศาสตรท 3 การสรางความเขมแขงใหแกภาคการเกษตร ยทธศาสตรท 4 การสงเสรมการทองเทยว สนคา OTOP และการคาชายแดน

ขอมลทวไป : จงหวดตากตงอยภาคเหนอตอนลางของประเทศ มพนททงหมด 16 ,406.65 ตารางกโลเมตร เปนจงหวดทมขนาดเปนอนดบ 4 ของประเทศและเปนอนดบ 2 ของภาคเหนอ ตงอยระหวางเสนรงท 15 องศา 50 ลปดา 36 ฟลปดาเหนอ และเสนแวงท 99 องศา 7 ลปดา 22 ฟลปดาตะวนออก สงกวาระดบน าทะเล 116.2 เมตร มระยะทางหางจากกรงเทพฯ เปนระยะทาง 426 กโลเมตร จงหวดตากมอาณาเขตตดตอกบจงหวดแมฮองสอน เชยงใหม ล าพน ล าปาง สโขทย ก าแพงเพชร นครสวรรค อทยธาน กาญจนบร และมพรมแดนตดกบประเทศสหภาพพมา ยาวประมาณ 540 กโลเมตร (แมน าเมย 170 กโลเมตร เทอกเขาตะนาวศร 370 กโลเมตร)

1. วสยทศนจงหวดตรง

2

ภาพรวมภาวะเศรษฐกจจงหวดตาก

1) การวเคราะหสถานการณขอมล : ดานเศรษฐกจ (ขาวโพดเลยงสตว)

จงหวดตาก มเนอทท งหมด 10,254,156 ไร พนทถอครองทางการเกษตร 1,525,767 ไร คดเปนรอยละ 14.88 ของพนทท งจงหวด และมจ านวนครวเรอนเกษตรกร 73,290 ครวเรอน โดยจงหวดตากมประชาชนทประกอบอาชพเกษตรกร รอยละ 47.42 ของประชาชนทมงานท าในจงหวดตาก คดเปนมลคา 4,028 ลานบาทตอป

จงหวดตากเปนแหลงผลตพชเศรษฐกจทส าคญ ไดแก ข าวโพดเลยงสตว ถวเขยวผวมน ขาวนาป มนส าปะหลง ล าไย ดอกกหลาบ กลวยไข และถวเหลอง เปนตน ดานปศสตว ไดแก ไก โค และสกร ส าหรบดานประมง ไดแก ปลานล ปลาดก ปลาทบทม เปนตน

ในประเดนยทธศาสตรท 3 “การสรางความเขมแขงใหแกภาคการเกษตร” เปนประเดนยทธศาสตรทใชขอมลทางสถตทางเศรษฐกจ โดยก าหนดเปาประสงคของยทธศาสตร คอ “ยกระดบการเตบโตทางเศรษฐกจ การเพมขดความสามารถในการแขงขน ในภาคการเกษตร” ซงม 3 กลยทธทส าคญ ไดแก การพฒนาคณภาพชวตเกษตรกรและการพฒนาขดความสามารถในการผลต การจดการสนคาเกษตรและ การพฒนาทรพยากรการเกษตรอยางมประสทธภาพสมดลและยงยน และมตวชวด คอ อตราการขยายตวของ GPP ภาคการเกษตรเพมขนเฉลยรอยละ 2.5 ตอป ซงไดก าหนดขาวโพดเลยงสตวเปนผลตภณฑทส าคญ

ผลตภณฑมวลรวมของจงหวดตาก ในป พ.ศ. 2555 มผลตภณฑภาคการเกษตร ทส าคญของจงหวดประกอบไปดวย ขาวโพดเลยงสตว ถวเขยวผวมน พรกขหน กหลาบ มนส าปะหลงโรงงาน ขาวเจานาป ล าไย ออยโรงงาน ขาวเจาขาวไร และกลวยไข ทงนจากการวเคราะห BCG Matrix ของจงหวดตาก พบวา ผลตภณฑทเปนดาวเดน (Star) ประกอบดวย ขาวเจานาป มนส าปะหลงโรงงาน ถวเขยวผวมน และขาวโพดเลยงสตว ผลตภณฑทตกต า (Dogs) คอ ขาวเจาขาวไร ล าไย พรกขหน กหลาบ ออยโรงงาน และกลวยไข

3

แผนภาพท 1 การวเคราะห BCG Matrix ของจงหวดตาก

จงหวดตากก าหนดต าแหนงการพฒนา (Positioning) ใน 4 ประเดน คอ 1. การทองเทยว 2. สนคา OTOP และแปรรปสนคาเกษตร 3. การคาและการลงทน 4. คณภาพชวต และการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ในประเดนยทธศาสตรท 3 “การสรางความเขมแขงใหแกภาคการเกษตร” เปนประเดนยทธศาสตรทใชขอมลทางสถตทางเศรษฐกจ โดยก าหนดเปาประสงคของยทธศาสตร คอ “ยกระดบการเตบโตทางเศรษฐกจ การเพมขดความสามารถในการแขงขน ในภาคการเกษตร” และมตวชวด คอ อตราขยายตวของ GPP ภาคการเกษตรเพมขนเฉลย 2.5 ตอป ซงไดก าหนดขาวโพดเลยงสตวเปนผลตภณฑทส าคญ

กลยทธทส าคญของยทธศาสตรท 3 ประกอบดวย 1. การพฒนาคณภาพชวตเกษตรกร

2. การพฒนาขดความสามารถในการผลต การจดการสนคาเกษตร 3. การพฒนาทรพยากรการเกษตรอยางมประสทธภาพสมดลและยงยน

4

ขาวโพดเลยงสตวเปนพชอาหารทมความส าคญตออตสาหกรรมการเลยงสตวเปนอยางมาก และความตองการใชขาวโพดเลยงสตวในประเทศมแนวโนมเพมสงขนหลงจากทมการขยายการเลยงสตวตงแตป 2535 เปนผลใหการสงออกลดลง การผลตขาวโพดเลยงสตวมไมเพยงพอตอความตองการใชภายในประเทศ และมปรมาณผลผลต ไมแนนอนทผานมาประเทศไทยจงจ าเปนตองน าเขาเพอใหเพยงพอกบความตองการใชภายในทงๆ ทในอดตประเทศไทยเคยเปนประเทศผสงออกรายใหญรายหนงของโลกและประเทศไทยมศกยภาพดานการผลตและการตลาดทสามารถแขงขนกบตางประเทศได แตปจจบนพบวามปญหาดานการผลต เนองจากการผลตขาวโพดเลยงสตวขนอยกบดนฟาอากาศ ท าใหมความเสยงตอความเสยหายจากความแหงแลงมากขน พนทปลกลดลง เพราะตองแขงขนกบการปลกพชเศรษฐกจอนทใหผลตอบแทนทดกวาในระยะ 4-5 ป คณภาพมาตรฐานของขาวโพดเลยงสตว คณภาพของเมลดมความชนสงท าใหเกดเชอราและสารอะฟลาทอกซน

ในป 2555/56 ขาวโพดเลยงสตวมการจ าหนายในตลาดโลกประมาณ 99.16 ลานตน ประเทศไทยมสวนแบงการตลาดโลกเพยงรอยละ 0.57 ซงลดลงจากปทผานถงรอยละ 39.17 ตอป เนองจากความตองการใชภายในประเทศเพมขน

ในป 2556 ประเทศไทยมผลผลตขาวโพดเลยงสตวตอไรประมาณ 666 กโลกรม มความตองการใชภายในประเทศประมาณ 4.67 ลานตน มการสงออกรวมประมาณ 561,133 ตน ตลาดสงออกทส าคญ ไดแก มาเลเซย อนโดนเซย ฟลปปนส และเวยดนาม และน าเขา ประมาณ 182,174 ตน จากตลาดน าเขาทส าคญไดแก สาธารณรฐประชาธปไตยประชาชนลาว และราชอาณาจกรกมพชา โดยราคาของขาวโพดเลยงสตวภายในประเทศป 2557 ปรบตวสงขน โดยอยทกโลกรมละ 8.97 บาท หรอเพมขนรอยละ 7.30

คแขงทส าคญส าหรบขาวโพดเลยงสตว ไดแก สหรฐอเมรกา อารเจนตนา และบราซล

คคาทส าคญส าหรบขาวโพดเลยงสตว ไดแก เวยดนาม ฟลปปนส และมาเลเซย

5

ทงนจากการวเคราะหสดสวนการสงออกและมลคาการสงออกของผลตภณฑขาวโพดเลยงสตวมแนวโนมเพมขน ซงประเทศไทยจงมนโยบายทสนบสนนการพฒนาผลตภณฑนดวยกน 2 ประการ ดงน

1. เพมปรมาณผลผลตตอไร 1.1 ปรบเปลยนชวงเวลาการปลกขาวโพด หรอการปลกขาวโพดเปนพชท 2

หลงพชอายสน เพอเพมคณภาพผลผลต ลดการเกดสารอะฟลาทอกซน และชวยลดความเสยงจากฝนทงชวง รวมทงการวจยและพฒนาพนธขาวโพดทเลอนฤดการปลก ใหมปรมาณการผลตเพมขน พฒนาบคลากรดานการวจยใหมความเชยวชาญมากขน และสงเสรมนกวจยรนใหมเพอใหการพฒนาเปนไปอยางตอเนอง 1.2 สงเสรมการปลกขาวโพดในนาชวงฤดแลง เพอใหปลอดสารอะฟลาทอกซน เนองจากเกษตรกรไมจ าเปนตองเรงเกบเกยว สามารถปลอยขาวโพดใหแหงในแปลงได และเมอพอคาคนกลางรบซอขาวโพดไปกจะท าใหมแสงแดดเพยงพอตอการลดความชนใหลงอยในระดบทปลอดภยไดทนเวลา

2. การใหผสงออกรบซอขาวโพดเลยงสตวเมลดจากผรวบรวม และสหกรณ ผรวบรวมทเขารวม ณ ความชน รอยละ 14.5 เมลดเสยไมเกนรอยละ 6 ราคากโลกรมละ 7.50 บาท ซงจะไดรบการชดเชยราคา และคาบรหารจดการในอตรากโลกรมละ 2 บาท

จงหวดตากเปนหนงในแหลงผลตขาวโพดเลยงสตว 5 อนดบแรกของประเทศไทย ไดแก เพชรบรณ นครราชสมา ตาก นาน และเลย โดยในเวลา 6 ปทผานมาตงแตป การเพาะปลก พ.ศ. 2550 จนถงป พ.ศ. 2555 จงหวดตากมแนวโนมการผลตขาวโพดเลยงสตวเพมขนอยางตอเนอง จากระดบ 365,554 ตน ในป 2550 เปน 548,513 ตน ในป 2555 และในป พ.ศ. 2554 มพนท 754,311 ไร เพมขนเปน 765,879 ไรในป พ.ศ.2555

6

แผนภมท 1 เนอทเพาะปลกขาวโพดเลยงสตว ปการเพาะปลก 2550-2555

ทมา : ส านกงานเกษตรจงหวดตาก

แผนภมท 2 ผลผลตของการเพาะปลกขาวโพดเลยงสตว ปการเพาะปลก 2550-2555

หมายเหต : ป พ.ศ. 2554 มพนทเพาะปลกนอยลงจากป พ.ศ. 2553 แตมผลผลตทเพมขน เนองมาจาก มการใชเทคโนโลยเพอเพมประสทธภาพการผลต เชน การลดตนทนการผลต การใชปยสงตด (การใชปยเคมตามชดดน และคาวเคราะหดน) การลดการใชสารเคม และการปรบปรงพนธขาวโพดเลยงสตว เปนตน

ทมา : ส านกงานเกษตรจงหวดตาก

579,905

643,075

693,567

773,267 754,311 765,879

500,000

550,000

600,000

650,000

700,000

750,000

800,000

2550 2551 2552 2553 2554 2555

ไร

ป

365,554417,998

526,315522,928

536,965 548,513

0100,000200,000300,000400,000500,000600,000

2550 2551 2552 2553 2554 2555

ตน

ป

7

ในการวเคราะหความสมพนธเพอก าหนดหวงโซคณคาและปจจยสความส าเรจ ทส าคญ พบวา ตนทนการผลตขาวโพดเลยงสตว จ านวนเกษตรกรทปลกขาวโพด เลยงสตว เนอทเพาะปลกขาวโพดเลยงสตว และปรมาณขาวโพดเลยงสตว เปนตวแปร ทส าคญในการเลอกหวงโซคณคา จงก าหนดสมการความสมพนธขาวโพดเลยงสตวดงน

สมการความสมพนธผลตภณฑทมศกยภาพ : ขาวโพดเลยงสตว Y “ขาวโพด เลยงสตว”

X1 + X2 + X3 + X4

มลคาผลตภณฑขาวโพดเลยงสตว

ตนทนการผลตขาวโพดเลยงสตว

จ านวนเกษตรกรทปลกขาวโพดเลยงสตว

เนอทเพาะปลกขาวโพดเลยงสตว

ปรมาณขาวโพดเลยงสตว

ดวยปรมาณขอมลทมอย ท าใหก าหนดสมการความสมพนธไดเพยงสมการเนอทเพาะปลกขาวโพดเลยงสตว (ไร) และสมการผลผลตขาวโพดเลยงสตว (ตน) เปนการอธบายแนวโนมการเปลยนแปลงตามกนระหวางเนอทเพาะปลก และผลผลตทมแนวโนมแปรผนตามกน โดยสมการเนอทเพาะปลกขาวโพดเลยงสตวทงจงหวด y= 38,370x + 567,340 ม ค าส มประสทธ ของสมการมค าเปนบวก 38,370 และม ค า R2 หรอความสามารถในการอธบายการเปลยนแปลงเนอทเพาะปลกดวยสมการเชงเสนท 0.8494 ในขณะทสมการผลผลตขาวโพดเลยงสตว y=36,237x+359,548 คาสมประสทธของสมการมคาเปนบวก 36,237 ซงมคาเปนบวกเชนเดยวกบสมการ เนอทเพาะปลกขาวโพดเลยงสตวดวยคา R2 เทากบ 0.8028

คาสมประสทธการตดสนใน R2 ในการศกษาความสมพนธของขาวโพดเลยงสตวแสดงดงแผนภมท 3 พบวา R2 ของเนอทเพาะปลกขาวโพดเลยงสตว เทากบ 0.8494 และ R2 ของผลผลตขาวโพดเลยงสตว เทากบ 0.8028 นนคอ มลคาทางเศรษฐกจทางดานเกษตร (ตวแปร Y) มความสมพนธกบเนอทเพาะปลกขาวโพดเลยงสตวมากกวาจ านวนผลผลตขาวโพดเลยงสตว

8

แผนภมท 3 การวเคราะหความสมพนธของขอมลแนวโนมแปรผนตามกนของเนอทเพาะปลกขาวโพดเลยงสตวและผลผลตขาวโพดเลยงสตว ระหวางป พ.ศ. 2550 – 2555

ทมา : ส านกงานเกษตรจงหวดตาก

ทศทางการพฒนาตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 ไดจดท ายทธศาสตรส าคญ 6 ประเดน ซงใหความส าคญกบการพฒนาทงดานสงคม เศรษฐกจ ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ในสวนของยทธศาสตรการพฒนาระดบพนทของส านกงานสถตแหงชาตทแบงออกเปน 3 ดาน โดยมรายการขอมลหรอสถตทางการทส าคญจ าเปนตอการพฒนาพนท 21 สาขา ครอบคลมทงเรอง เศรษฐกจ สงคม ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เชนเดยวกน และในสวนของแผนพฒนาจงหวด ทก าหนดประเดนยทธศาสตรการพฒนานน ในกระบวนการจดท าไดมการทบทวนและน าแนวทางของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 และวาระแหงชาตตางๆ ใชประกอบในการก าหนดทศทางการพฒนาพนทแลวดวย ดงนน การพฒนาขอมลใหเพยงพอ จงเปนเรองส าคญทจะชวยตอบสนองในการจดท าแผนหรอการก าหนดประเดนยทธศาสตรการพฒนาระดบพนทนนๆ ได

y = 38370x + 567340R² = 0.8494

y = 36237x + 359548R² = 0.8028

0

200,000

400,000

600,000

800,000

1,000,000

2550 2551 2552 2553 2554 2555

เนอทเพาะปลก(ไร) ผลผลต(ตน) เชงเสน (ผลผลต(ตน)) เชงเสน (ผลผลต(ตน))

9

รายงานสถานการณการจดท าขอมลเชงพนท ระดบจงหวดน เปนรายงานสถานการณททางส านกงานสถตจงหวดไดจดท าขนเพอรวบรวมประมวลขอมลทนาสนใจตางๆ ท เกยวของกบแผนยทธศาสตรการพฒนาจงหวด 4 ป และวเคราะหขอมลสถานการณ แนวโนมของยทธศาสตรตามแผนพฒนาจงหวดดงกลาว ดวยการน าขอมลสารสนเทศมาประกอบการก าหนดผลตภณฑทส าคญ และหวงโซคณคา และการวเคราะหความสมพนธระหวางประเดนยทธศาสตรกบตวแปรทส าคญ ทจะน าไปสการก าหนดปจจยสความส าเรจทเหมาะสมดวยขอมลสารสนเทศ

รายงานน จงเปนการแสดงชดขอมลทส าคญ จ าเปนและเพยงพอตอการตดสนใจ ส าหรบการจดท าแผนยทธศาสตรการพฒนาจงหวด 4 ป รวมทงขอมลรายละเอยด (Profile) ใน 3 มต คอ เศรษฐกจ สงคม ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทเชอมโยงยทธศาสตรของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแห งชาต ฉบบท 11 สยทธศาสตร เชงพนทของจงหวด

ดานเศรษฐกจ ประกอบดวยรายการสถต 11 สาขา คอ สาขาบญชประชาชาต สาขาเกษตรและประมง สาขาอตสาหกรรม สาขาพลงงาน สาขาการคาและราคา สาขาขนสงและโลจสตกส สาขาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร สาขาการทองเทยวและการกฬา สาขาการเงนการธนาคารและประกนภย สาขาการคลง และสาขาวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม

ดานสงคม ประกอบดวยรายการสถต 9 สาขา คอ สาขาประชากรศาสตร ประชากรและเคหะ สาขาแรงงาน สาขาการศกษา สาขาศาสนา ศลปะ วฒนธรรม สาขาสขภาพ สาขาสวสดการสงคม สาขาหญงและชาย สาขารายไดและรายจายของครวเรอน และสาขายตธรรมความมนคง การเมองและการปกครอง

ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ประกอบดวยรายการสถต 1 สาขา คอ สาขาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

10

แผนพฒนาจงหวดตาก ป พ.ศ.2558-2561 ไดก าหนดวสยทศน เพอก าหนด ทศทางการพฒนา คอ “เมองนาอย ประตการคาชายแดน”

เปาประสงค คอ ยกระดบคณภาพชวตประชาชน การรกษาความมนคงและ ความสงบเรยบรอย ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมมความอดมสมบรณมการพฒนาอยางยงยนและยกระดบการเตบโตทางเศรษฐกจ การเพมขดความสามารถในการแขงขน ในภาคเกษตร การทองเทยว สนคา OTOP และการคาชายแดนโดยประกอบไปดวย 4 ยทธศาสตรทส าคญคอ

ประเดนยทธศาสตรท 1 “การพฒนาคณภาพชวตประชาชน และการรกษาความมนคง” เปนประเดนยทธศาสตรการพฒนาดานสงคมรวมกบประเดนส งแวดลอมของจงหวด โดยก าหนดเปาประสงคของยทธศาสตร คอ “ยกระดบคณภาพชวตประชาชน การรกษาความมนคงและความสงบเรยบรอย” ซงม 2 กลยทธทส าคญ และมตวชวดคอ สดสวนคนยากจนลดลง รอยละ 80 (จปฐ.ไมต ากวา 30,000 บาท/คน/ป)

ในยทธศาสตรท 1 มประเดนยทธศาสตรทส าคญ คอ การพฒนาคณภาพชวตประชาชน และมการใชรายงานสถตทางการระดบจงหวดดานสงคมและเศรษฐกจ ดานสงคมประกอบดวยสาขาทส าคญ คอ สาขาประชากรศาสตร ประชากรและเคหะ สาขาแรงงาน สาขาการศกษา และสาขายตธรรมความมนคง การเมองและการปกครอง ส าหรบดานเศรษฐกจประกอบไป 1 สาขาทส าคญ คอ สาขาพลงงาน โดยจากทง 2 ดานมขอมลทตองจดเกบจ านวน 93 ชดขอมล โดยเปนชดขอมลทมการจดเกบปกต 63 ชดขอมล เปนชดขอมลทตองพฒนาการจดเกบ 15 ชดขอมล นอกจากนน ประเดนยทธศาสตรดงกลาวยงตองการชดขอมลทไมไดมการจดเกบในพนท 15 ชดขอมล โดยมหนวยงานทรบผดชอบทส าคญ คอ ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1 และเขต 2 ส านกงานการสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ส านกงานสาธารณสข ส านกงานจดหางาน ศนยพฒนาฝมอแรงงาน สถานต ารวจภธรจงหวด

11

ประเดนยทธศาสตรท 2 “การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม” เปนประเดนยทธศาสตรการพฒนาดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของจงหวด โดยก าหนดเปาประสงคของยทธศาสตร คอ “ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมมความอดมสมบรณ มการพฒนาอยางยงยน” ซงม 1 กลยทธ และมตวชวดคอ การบกรกทปาไมโดยผดกฎหมาย มคาไมเกน 16,000 ไร

ในยทธศาสตรท 2 มประเดนยทธศาสตรทส าคญ คอ การปองกนการบกรกปา และมการใชรายงานสถตทางการระดบจงหวดดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ประกอบดวย สาขาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ซงมขอมลทตองจดเกบจ านวน 24 ชดขอมล โดยเปนชดขอมลทมการจดเกบปกต 9 ชดขอมล เปนชดขอมลทตองพฒนาการจดเกบ 1 ชดขอมล นอกจากนน ประเดนยทธศาสตรดงกลาวยงตองการ ชดขอมลทไมไดมการจดเกบในพนท 14 ชดขอมล โดยมหนวยงานทรบผดชอบทส าคญ คอ ส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ส านกบรหารพนทอนรกษท 14 (ตาก) และส านกจดการทรพยากรปาไมท 4 (ตาก)

ประเดนยทธศาสตรท 3 “การสรางความเขมแขงใหแกภาคการเกษตร” เปนประเดนยทธศาสตรการพฒนาดานเศรษฐกจ โดยก าหนดเปาประสงคของยทธศาสตร คอ“ยกระดบการเตบโตทางเศรษฐกจ การเพมขดความสามารถในการแขงขนในภาคเกษตร” ซงม 3 กลยทธ และมตวชวดคอ อตราการขยายตวของ GPP ภาคเกษตร เพมขนเฉลยรอยละ 2.5 ตอป

ในยทธศาสตรท 3 มผลตภณฑทส าคญ คอ ขาวโพดเลยงสตว และมการใชรายงานสถตทางการระดบจงหวดดานเศรษฐกจ ประกอบดวย ซงมขอมลทตองจดเกบจ านวน 54 ชดขอมล โดยเปนชดขอมลทมการจดเกบปกต 9 ชดขอมล และยงตองการชดขอมลทไมไดมการจดเกบในพนท 45 ชดขอมล โดยมหนวยงานทรบผดชอบทส าคญ คอ ส านกงานเกษตรจงหวดส านกงานพฒนาชมชนจงหวด ส านกงานพาณชยจงหวด ส านกงานเกษตรและสหกรณจงหวด และส านกงานการคาภายในจงหวด

12

ประเดนยทธศาสตรท 4 “การสงเสรมการทองเทยว สนคา OTOP และการคาชายแดน”เปนประเดนยทธศาสตรการพฒนาดานเศรษฐกจของจงหวด โดยก าหนดเปาประสงคของยทธศาสตร คอ“เพมรายไดจากการทองเทยว สนคา OTOP และการคาชายแดน” ซงม 3 กลยทธ และ 3 ตวชวด คอ อตราการขยายตวของ GPP เพมขนเฉลย รอยละ 2.5 ตอป มลคาการคาชายแดนเพมขน รอยละ 40 และรายไดการทองเทยวเพมขน รอยละ 20

ในยทธศาสตรท 4 มผลตภณฑทส าคญ คอการจดระเบยบการคาชายแดนสระบบสากลและสงเสรมการทองเทยวเชงนเวศน

การจดระเบยบการคาชายแดนสระบบสากล มการใชรายงานสถตทางการระดบจงหวด ดานเศรษฐกจประกอบดวยสาขาทส าคญ คอ สาขาการคาและราคา สาขาขนสงและโลจสตกส สาขาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร และสาขาพลงงานซงมขอมลทตองจดเกบจ านวน 44 ชดขอมล โดยเปนชดขอมลทมการจดเกบปกต 13 ชดขอมล เปนชดขอมลทตองพฒนาการจดเกบ 21 ชดขอมล นอกจากนน ประเดนยทธศาสตรดงกลาวยงตองการชดขอมลทไมไดมการจดเกบในพนท 10 ชดขอมล โดยมหนวยงานทรบผดชอบทส าคญ คอ แขวงการทางส านกงานทางหลวงชนบท ส านกงานทางหลวง ศนยพฒนาฝมอแรงงาน การไฟฟาสวนภมภาค การประปาสวนภมภาค ส านกงานพาณชยจงหวด ดานศลกากร และส านกงานการคาภายในจงหวด

ผลตภณฑทส าคญถดมา คอ สงเสรมการทองเทยวเชงนเวศนมการใชรายงานสถตทางการระดบจงหวดดานเศรษฐกจ ประกอบดวยสาขาทส าคญ คอ สาขาบญชประชาชาต และสาขาการทองเทยวและการกฬา ซงมขอมลทตองจดเกบจ านวน 42 ชดขอมล โดยเปนชดขอมลทมการจดเกบปกต 4 ชดขอมล และประเดนยทธศาสตรดงกลาวยงตองการชดขอมลทไมไดมการจดเกบในพนท 38 ชดขอมล โดยมหนวยงาน ทรบผดชอบทส าคญ คอ ส านกงานทองเทยวและกฬาจงหวด ส านกงานการทองเทยวแหงประเทศไทยจงหวด และส านกงานพฒนาชมชนจงหวด

13

2) การวเคราะหสถานการณขอมล: ดานสงคม (การพฒนาคณภาพชวตประชาชน)

การศกษาในประเทศไทย เปนการศกษาทจดโดยกระทรวงศกษาธการของประเทศไทย โดยภาครฐจะเขามาดแลโดยตรงและเปดโอกาสใหเอกชนมสวนรวมในการศกษาตงแตระดบการศกษาปฐมวยจนถงระดบอดมศกษา ส าหรบการศกษา ภาคบงคบในประเทศไทยนนไดก าหนดใหพลเมองไทยตองจบการศกษาอยางนอยทสดในระดบชนมธยมศกษาตอนตน และตองเขารบการศกษาอยางชาสดเมออาย 7 ป ซงการศกษาภาคบงคบนเปนสวนหนงของการศกษาขนพนฐาน ซงแบงออกเปนระดบชนประถมศกษา 6 ป และมธยมศกษาตอนตน 3 ป นอกจากนแลวการศกษาขนพนฐาน ยงรวมถงการศกษาปฐมวยอกดวย ทงนรฐจะตองจดใหอยางทวถงและมคณภาพ โดยไมเกบคาใชจายตามความในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550 สวนการบรหารและการควบคมการศกษาในระดบอดมศกษาจะด าเนนการโดยส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ซงเปนแผนกหนงของกระทรวงศกษาธการ ในปจจบนการศกษาในประเทศไทยมทงสน 3 รปแบบ คอ การศกษาในระบบ การศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย

จากขอมลจ านวนนกเรยนจากส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตากเขต 1 เขต 2 และส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 38 (สโขทย) พบวา ในปการศกษา 2556 มจ านวนนกเรยนในระดบชนประถมศกษาจนถงมธยมศกษาตอนปลายทงหมด 89,169 ราย นอกจากนยงมบางสวนทเปนนกเรยนในสงกดส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและศกษาตามอธยาศย โดยมนกเรยนทเรยนในระดบประถมศกษาถงมธยมศกษาตอนปลาย 12,080 ราย

ในการวเคราะหความสมพนธเพอก าหนดหวงโซคณคา และปจจยสความส าเรจทส าคญ พบวา การยกระดบการศกษาเปนปจจยส าคญในการพฒนาคณภาพชวตประชาชนจงมการก าหนดความสมพนธ ดงน

14

สมการความสมพนธของการพฒนาคณภาพชวตประชาชน Y “คณภาพชวต

ประชาชน” X1 + X2 + X3 + X4

การศกษา การสงเสรม สขภาวะ

ความปลอดภย

การมอาชพ

ดวยปรมาณขอมลทมอย ท าใหสามารถก าหนดสมการความสมพนธไดเพยงจ านวนประชากรในชวงอายทควรไดรบการศกษาระหวางระดบประถมศกษาจนถงระดบมธยมศกษาตอนปลาย อายระหวาง 5 – 19 ป (ราย) และ จ านวนนกเรยนทศกษาอยระหวางระดบประถมศกษาจนถงระดบมธยมศกษาตอนปลาย เปนการอธบายแนวโนมการเปลยนแปลงจ านวนประชากรทอยในวยทควรไดรบการศกษา และจ านวนนกเรยนแบบแปรผนตามกน โดยสมการประชากรประชากรทอยในวยทควรไดรบการศกษา คอ y = 114.7x+12,595 และมคา R2= 0.126 และจ านวนนกเรยนในระดบประถมศกษาจนถงระดบมธยมศกษาตอนปลาย y = 5,001x+91,089 และมคา R2= 0.191

แผนภมท 4 ความสมพนธระหวางจ านวนนกเรยนกบประชากรในจงหวดตากทม อายระหวาง 5-19 ป ระหวางป พ.ศ. 2552-2556

y = 114.7x + 125955R² = 0.1262

y = 5001.2x + 91089R² = 0.1919

0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

140000

160000

2552 2553 2554 2555 2556

ประชากรใน จ.ตาก อายระหวาง 5- 19 ป (ราย)

จ านวนนกเรยน (ราย)

เชงเสน (ประชากรใน จ.ตาก อายระหวาง 5- 19 ป (ราย))

เชงเสน (จ านวนนกเรยน (ราย))

ราย

15

แผนภาพท 2 หวงโซคณคา การพฒนาคณภาพชวตประชาชน

จากการด าเนนการ พบวา จงหวดตากมการพฒนาคณภาพการศกษาทกระดบ ในพนท เชน มสถานศกษาทไดรบการรบรองมาตรฐาน มการฝกอบรมคร เพอเพมคณภาพ แตทางจงหวดตากยงไมมการสรางโอกาสแนวทางในการเขาสการศกษา ในระดบสง ชองทางอาชพส าหรบเยาวชนทจะจบการศกษา ดานการดแลผปวยใหสามารถเขาถงซงบรการสขภาพไดสะดวก รวดเรว จงหวดตากมสถานพยาบาลและเจาหนาททางการแพทยเพมขน ซงสงผลใหประชาชนในจงหวดเขาถงบรการดานสขภาพไดรวดเรวขน ดานแรงงานมการพฒนาคณภาพฝมอแรงงานในสาขาทจ าเปน และมการใหความร ทกษะ ใหชมชนมอาชพเสรมเพอสรางรายได ดวยการด าเนนงานของหนวยงานทเกยวของ เพอเพมประสทธภาพของแรงงานในจงหวดใหมคณภาพมากยงขน โดยการจดกจกรรมและโครงการสงเสรมแรงงานในดานตางๆ ดานการขยายปรบปรงระบบการใหบรการน าประปา ในปจจบนไดใหบรการครบทกอ าเภอ แตจะยงมบางหม บานทยงไมไดรบบรการ ซงทางการประปาสวนภมภาคจะเปนผด าเนนการขยาย ปรบปรงบรการใหประชาชนไดรบบรการน าประปาอยางทวถง และจงหวดตากมโครงการลดอบตเหตบนทองถนนซงด าเนนการมาหลายป โดยในปจจบนยงด าเนนการอย

16

ในการพฒนาคณภาพชวตประชาชน มการใชรายงานสถตทางการระดบจงหวดดานสงคมและเศรษฐกจ ดานสงคมประกอบดวยสาขาทส าคญ คอ สาขาประชากรศาสตร ประชากรและเคหะ สาขาแรงงาน สาขาการศกษา และสาขายตธรรมความมนคง การเมองและการปกครอง ส าหรบดานเศรษฐกจประกอบดวย 1 สาขาทส าคญ คอ สาขาพลงงาน โดยจากทง 2 ดานมขอมลทตองจดเกบจ านวน 93 ชดขอมล โดยเปนชดขอมลทมการจดเกบปกต 69 ชดขอมล เปนชดขอมลทตองพฒนาการจดเกบ 16 ชดขอมล นอกจากนน ประเดนยทธศาสตรดงกลาวยงตองการชดขอมลทไมไดมการจดเกบในพนท 8 ชดขอมล โดยมหนวยงานทรบผดชอบทส าคญ คอ ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาตาก เขต 1 และเขต 2 ส านกงานการสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ส านกงานสาธารณสข ส านกงานจดหางาน ศนยพฒนาฝมอแรงงาน สถานต ารวจภธรจงหวด

17

3) การวเคราะหสถานการณขอมล: ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ประเทศไทยมพนทปาไมทงหมดประมาณ 488 ลานไร ซงคดเปนรอยละ 31.57 ของพนทประเทศไทยทงหมด โดยภาคเหนอมพนทปาทงหมดประมาณ 56 ลานไร คดเปนรอยละ 52.36 ของพนทภาคเหนอทงหมด จากขอมลพนทปาไมในจงหวดตาก พบวาในป 2556 จงหวดตากมพนทปาประมาณ 7.8 ลานไรซงคดเปนรอยละ 76.1 ของพนทจงหวดตากทงหมด มพนทปาทถกบกรกท าลายประมาณ 1,541.37 ไร ในป 2551 และมแนวโนมทพนทปาไมลดลง โดยในป 2556 มพนทปาถกบกรกท าลายประมาณ 4,770.49 ไร ซงการบกรกท าลายปาสวนใหญเพอเพมพนทการเพาะปลก

แผนภาพท 3 สภาพพนทปาไม จงหวดตาก

ทมา: ส านกจดการทดนปาไม กรมปาไม

18

แผนภมท 5 พนทปาไม ป พ.ศ. 2547-2556

ทมา : ส านกจดการทดนปาไม กรมปาไม (จดเกบขอมลทก 5 ป)

ในการวเคราะหความสมพนธเพอก าหนดหวงโซคณคา และปจจยสความส าเรจ ทส าคญ พบวา ปรมาณพนทปาทลดลงเกดจากการบกรกพนทปา การเกดไฟปาในพนท การจบกมผกระท าความผดดานปาไม จงมการก าหนดความสมพนธ ดงน

สมการความสมพนธของการปองกนการบกรกปา Y “ปาไม” X1 + X2 + X3

พนทปาทลดลง การบกรก พนทปา

การเกดไฟปา ในพนท

จ านวนผกระท าความผด ดานปาไม

ดวยปรมาณขอมลทมอย ท าใหสามารถก าหนดสมการความสมพนธไดเพยงสมการเนอทการบกรกพนทปา (ไร) และ พนททเสยหายจากการเกดไฟปาในพนท (ไร) เปนการอธบายแนวโนมการเปลยนแปลงระหวางพนทปาทลดลง และการบกรกพนทปาแบบแปรผกผนกน โดยสมการพนทปาไมในจงหวดตาก y = -0.95x+10.36 และมคา R2= 0.789 (ขอมลราย 5 ป) และพนททถกบกรก y = 673.7x+868.1 และมคา R2= 0.903

9.7

7.97.8

0

5

10

15

2547 2551 2556

พนท

(ลาน

ไร)

พ.ศ.

19

แผนภมท 6 ความสมพนธพนทปาไม และพนททเสยหายจากการเกดไฟปาในพนท ป พ.ศ. 2547-2556

แผนภมท 7 ความสมพนธระหวางพนทปาไม และพนทปาทถกบกรกท าลาย ป พ.ศ. 2551-2556

9.7

7.97.8

y = -0.95x + 10.367R² = 0.7894

02468

1012

2547 2551 2556

พนท

(ลาน

ไร)

พ.ศ.

y = 673.76x + 868.18R² = 0.9034

0100020003000400050006000

2551 2552 2553 2554 2555 2556

พนทปาทถกบกรกท าลาย เชงเสน (พนทปาทถกบกรกท าลาย)

ไร

20

แผนภาพท 4 หวงโซคณคา การปองกนการบกรกปา

จากการด าเนนการ พบวา จงหวดตากมวธการในการด าเนนงานเพอการปองกน

การบกรกปา โดยการปองกนและแกไขปญหาการตดไมท าลายปา มการปลกปานอกเขตพนทอนรกษ ฟนฟพนทปาไมใหกลบคนสสมดล สงเสรมเกษตรกรภาคเครอขาย การอนรกษปา จดกจกรรมสรางความมสวนรวมของประชาชนใน การดแลพนทสเขยว และระบบจดการพนทส เขยวในชมชน มโครงการสงเสรมการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตอยางคมคา เปนตน โดยในป 2557 พนทปลกปานอกเขตพนทอนรกษ 209,738 ไร มการพนฟพนทปาไม 40,117 ไร มการสงเสรมเกษตรกรภาคเครอขายการอนรกษปา 481 ราย มกจกรรมทสงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในการดแลพนทสเขยวของชมชน 6 กจกรรม มโครงการสงเสรมการใชประโยชนจากทรพยากร ธรรมชาตอยางคมคา จ านวน 6 โครงการ และมผเขารวมโครงการ 524 ราย

โดยสาขาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม มขอมลทตองท าการจดเกบทงหมด 24 ชดขอมล โดยเปนชดขอมลทมการจดเกบปกต 18 ชดขอมล เปนชดขอมลทตองพฒนาการจดเกบ 1 ชดขอมล นอกจากนนประเดนยทธศาสตรดงกลาวยงตองการชดขอมลทไมไดจดเกบในพนท 5 ชดขอมล โดยมหนวยงานทรบผดชอบทส าคญ คอ ส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ส านกบรหารพนทอนรกษท 14 (ตาก) ส านกจดการทรพยากรปาไมท 4 (ตาก) สถานพฒนาทดนจงหวดตาก และส านกงานสงเสรมการปกครองทองถนจงหวดตาก

ปองกนและแกไขป หาทรพยากรธรรมชาต

อนรกษฟ นฟทรพยากรธรรมชาต

สงเสรมและสนบสนนใหเกดความรวมมอ

อนรกษ ฟ นฟทรพยากรธรรมชาต

พฒนาการจดสรรทรพยากรธรรมชาตเพอการใชประโยชนอยาง

ยงยน

การปองกนการบกรกปา

ปองกนและแกไขปญหาการตดไมท าลายปา ปองกนการพงทลายของหนาดน เพมประสทธภาพการดแลปาไม

ฟนฟและปร บปร งคณภาพดนโดยเฉพาะในพนทเกษตรกรรม ฟนฟสภาพปา/ระบบนเวศน ส ง เ ส ร ม เกษ ตรก รแล ะ ภา คเครอขายในชมชน รวมกนอนรกษดน เพมพนทสเขยวในชมชน

เผ ยแ พร อ ง คค วา มร / ส ร า งจตส า นกด านกา รอน รกษดน ใหชมชนในพนท สงเสร มให เก ดกา รจ ดท า แผนชมชน โดยมคณะกรรมการทงในระ ดบจ งหว ด และ ระ ดบช มชนทองถน สงเสรมเกษตรและภาคเครอขายในชมชนรวมกนอนรกษดน อนรกษปา สร า ง ค วา ม ม ส ว น ร ว ม ข อ งประชาชนในการดแลพนทสเขยว จดท าระบบบรหาร จ ดกา ร พนทสเขยวในชมชน

พฒนา ร ะ บบโคร งสร า งกา รท างานเชงบรณาการของหนวยงานและชมชนทเกยวของ พ ฒ น า ร ะ บ บ ฐ า น ข อ ม ลสารสนเทศและองคความร เพอการบรหารจดการทรพยากรธรรมชาต สงเสร มการ ใชป ระ โยชน จา กทรพยากรธรรมชาตอยางคมคา สงเสร มให เก ดกา รจ ดท า แผนชมชนเพอการใชทรพยากรอยา งยงยน โดย มคณะกรรมการทงในระ ดบจ งหว ด และ ระ ดบช มชนทองถน