ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร รายวชา ชววทยาเพมเตม 1 รหสวชา ว30241

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 4 หนวยการเรยนร เรอง ระบบยอยอาหารและการสลายอาหารระดบเซลล

นายสยาม ใจบญ ต าแหนง คร วทยฐานะ ครช านาญการ

โรงเรยนโคกสวางประชาสรรค อ าเภอปลาปาก จงหวดนครพนม ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 22

ชดท 2 เรอง ระบบยอยอาหารของสงมชวตเซลลเดยว

www.kroobannok.c

om

หนงสอรบรองผลงานทางวชาการ

เลขท พเศษ / 2555

วนท 16 เดอน พฤษภาคม พ.ศ. 2555

ขาพเจา นายนยม ไผโสภา ผอ านวยการโรงเรยนโคกสวางประชาสรรค ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 22 ขอรบรองวาผลงานทางวชาการ ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร หนวยการเรยนร เรอง ระบบยอยอาหารและการสลายอาหารระดบเซลล ชดท 2 เรอง ระบบ ยอยอาหารของสงมชวตเซลลเดยว เปนผลงานทางวชาการท นายสยาม ใจบญ ต าแหนง คร วทยฐานะ ครช านาญการ โรงเรยนโคกสวางประชาสรรค ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 22 ไดผลตขนดวยตนเองและไดใชนวตกรรมประกอบกจกรรมการเรยนร รายวชาชววทยา เพมเตม 1 รหสวชา ว30241 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 4 จรง จงออกหนงสอเพอการรบรอง

(นายนยม ไผโสภา) ผอ านวยการโรงเรยนโคกสวางประชาสรรค

16 พฤษภาคม 2555

www.kroobannok.c

om

หนงสออนญาตใหใชสอนวตกรรมการเรยนรในสถานศกษา เลขท พเศษ / 2555

วนท 16 เดอน พฤษภาคม พ.ศ. 2555

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร หนวยการเรยนร เรอง ระบบยอยอาหารและการสลายอาหารระดบเซลล ชดท 2 เรอง ระบบยอยอาหารของสงมชวตเซลลเดยว รายวชาชววทยาเพมเตม 1 รหสวชา ว30241 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 4 เขยนและเรยบเรยงโดย นายสยาม ใจบญ ต าแหนง คร วทยฐานะ ครช านาญการ โรงเรยนโคกสวางประชาสรรคส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 22 ทางโรงเรยนโคกสวางประชาสรรค ไดพจารณาแลว อนญาตใหใชในสถานศกษาไดนบจากวนอนญาต จงออกหนงสอเพอการรบรอง

(นายนยม ไผโสภา) ผอ านวยการโรงเรยนโคกสวางประชาสรรค

16 พฤษภาคม 2555

www.kroobannok.c

om

ค าน า

การจดการเรยนรวทยาศาสตรเปนภารกจทส าคญยงของการเรยนรวทยาศาสตร กระบวนการจดการเรยนรเพอใหผเรยนมความสามารถทางวทยาศาสตรนน ครผสอนจะตองพฒนากระบวนการเรยนรอยางเปนระบบใหกบผเรยน สงเสรมใหผเรยนไดพฒนาศกยภาพการเรยนรของตนเองใหไดมากทสดเทาทจะมากได และการพฒนาศกยภาพการเรยนรวทยาศาสตรของผเรยนเปนการจดกระบวนการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ ครผสอนสามารถออกแบบการจดการเรยนรในลกษณะตาง ๆ ไดอยางหลากหลาย เพอเอออ านวยใหผเรยนไดฝกทกษะ กระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณ และการประยกตความรมาใชใหเกดประโยชนสงสด

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร หนวยการเรยนร เรอง ระบบยอยอาหารและการสลายอาหารระดบเซลล ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ใชในการจดกจกรรมการเรยนร สาระการเรยนรวทยาศาสตร ซงเปนชดกจกรรมทเนนใหนกเรยนไดลงมอปฏบตจรง สงเสรมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร กระบวนการสบเสาะหาความร ทกษะการสบคนขอมล กระบวนการคดอยางมเหตผลและการน าความรไปใชประโยชนโดยครเปนผใหค าปรกษา แนะน าและคอยอ านวยความสะดวก ตลอดจนตดตามผลการศกษาอยางใกลชด

ผจดท าขอขอบพระคณทานผอ านวยการโรงเรยนโคกสวางประชาสรรค ตลอดจนผเชยวชาญและคณะครทปรกษาทกทานทใหค าแนะน าในการจดท าชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรส าเรจลลวงไปดวยด และหวงเปนอยางยงวาชดกจกรรมวทยาศาสตรชดน จะสงผลใหนกเรยนมทกษะกระบวนการคด กระบวนการทางวทยาศาสตร ควบคกบการพฒนาจตวทยาศาสตรและสามารถน าไปประยกตใชอยางมเหตผล มคณธรรม และด าเนนชวตอยในสงคมอยางมความสข

สยาม ใจบญ ต าแหนง คร วทยฐานะ ครช านาญการ

โรงเรยนโคกสวางประชาสรรค

www.kroobannok.c

om

สารบญ เรอง หนา หนงสอรบรองผลงานวชาการ หนงสออนญาตใหใชสอนวตกรรมการเรยนรในสถานศกษา ค าน า สารบญ ค าแนะน าในการใชชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร สาระ / มาตรฐานการเรยนร / ตวชวด จดประสงคการเรยนร แบบทดสอบกอนเรยน บตรเนอหาท 1 สงมชวตเซลลเดยวนาร

- บตรกจกรรมท 1 สงมชวตเซลลเดยวนาร - เฉลยบตรกจกรรมท 1 สงมชวตเซลลเดยวนาร - บตรเนอหาท 2 อะมบา

บตรกจกรรมท 2 อะมบา บตรกจกรรมท 2 อะมบา

- บตรเนอหาท 3 พารามเซยม ยกลนา บตรกจกรรมท 3 พารามเซยม ยกลนา เฉลยบตรกจกรรมท 3 พารามเซยม ยกลนา บตรกจกรรมท 4 การกนอาหาร (ยสต)ของพารามเซยม บตรค าถามกจกรรมท 4 การกนอาหาร (ยสต)ของพารามเซยม เฉลยบตรค าถามกจกรรมท 4 การกนอาหาร (ยสต)ของพารามเซยม

- แบบทดสอบหลงเรยน - เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน – หลงเรยน

แบบบนทกสรปผลการเรยนชดท 2 บรรณานกรม

ก ข ค 1 2 3 8 9 10 11 13 14 15 18 19 20 21 22 24 28 29 30

www.kroobannok.c

om

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง ระบบยอยอาหารและการสลายอาหารระดบเซลล มจ านวน 6 ชดกจกรรม คอ

ชดกจกรรมวทยาศาสตรชดท 1 เรอง ระบบยอยอาหารของจลนทรย ชดกจกรรมวทยาศาสตรชดท 2 เรอง ระบบยอยอาหารของสงมชวตเซลลเดยว ชดกจกรรมวทยาศาสตรชดท 3 เรอง ระบบยอยอาหารของสตว ชดกจกรรมวทยาศาสตรชดท 4 เรอง ระบบยอยอาหารของคน ชดกจกรรมวทยาศาสตรชดท 5 เรอง การสลายสารอาหารแบบใชออกซเจน ชดกจกรรมวทยาศาสตรชดท 6 เรอง การสลายสารอาหารแบบไมใชออกซเจน ชดกจกรรมวทยาศาสตรนใชประกอบการเรยนรและเปนชดกจกรรมทนกเรยน

สามารถศกษาไดดวยตนเอง ใหนกเรยนอานค าแนะน าและปฏบตกจกรรมตามขนตอน นกเรยนจะไดรบความรอยางครบถวน โดยปฏบตตามขนตอนดงตอไปน

ค าแนะน าการใชชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร

นกเรยนทกคนมาท า ความเขาใจ วธการเรยนร กนกอนนะคะ

1. ศกษาจดประสงคการเรยนร เพอใหรวาเมอนกเรยนเรยนจบชดกจกรรมนแลว นกเรยนสามารถเรยนรอะไรไดบาง

2. ท าแบบทดสอบกอนเรยนวดความรพนฐานเกยวกบเรองทจะศกษาเพอใหรวามความรมากนอยเพยงใด

3. ศกษาขอมลความรและท ากจกรรมตามทก าหนดไว เพอเปนการทบทวนความรความเขาใจในเนอหาใหมากยงขน ซงใชเวลา ในการเรยนร 2 ชวโมง

4. นกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน เพอวดความรความเขาใจอกครงแลว ตรวจค าตอบ เพอเปรยบเทยบพฒนาการทางการเรยน

5. นกเรยนแตละคนตองมความซอสตยตอตนเอง โดยไมเปดดเฉลยแบบทดสอบกอนเรยนและแบบทดสอบหลงเรยน

www.kroobannok.c

om

สาระท 1 : สงมชวตกบกระบวนการด ารงชวต มาตรฐาน ว 1.1 : เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวต ความสมพนธของโครงสรางและ

หนาทของระบบตาง ๆ ของสงมชวตทท างานสมพนธกน มกระบวนการสบเสาะหาความรสอสารสงทเรยนร และน าความรไปใชในการด ารงชวตของตนเองและดแลสงมชวต

ตวชวด ว1.1 ม 4-6 /1 ทดลองและอธบายการรกษาดลยภาพของเซลลของสงมชวต ว1.1 ม 4-6 /2 ทดลองและอธบายกลไกการรกษาดลยภาพของน าในพช ว1.1 ม 4-6 /3 สบคนขอมลและอธบายกลไกการควบคมดลยภาพของน า

แรธาต และอณหภมของมนษยและสตวอน ๆ และน าความรไปใชประโยชน

ว 1.1 ม 4-6 /4 อธบายเกยวกบระบบภมคมกนของรางกายและน าความรไปใช ในการดแลรกษาสขภาพ

สาระท 8 : ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย มาตรฐาน ว 8.1 : ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหา

ความรการแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอนสามารถอธบายและตรวจสอบไดภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอมม ความเกยวของสมพนธกน

ตวชวด ว 8.1 ม.4-6/ 1 ตงค าถามทอยบนพนฐานของความรและความเขาใจ

ทางวทยาศาสตร หรอความสนใจ หรอจากประเดนทเกดขนในขณะนน ทสามารถท าการส ารวจตรวจสอบหรอศกษาคนควาไดอยางครอบคลมและเชอถอได

ว 8.1 ม.4-6/ 4 เลอกวสด เทคนควธ อปกรณ ทใชในการสงเกต การวด การส ารวจตรวจสอบอยางถกตองทงทางกวางและลกในเชงปรมาณและคณภาพ

สาระการเรยนร / มาตรฐาน / ตวชวด / จดประสงคการเรยนร

www.kroobannok.c

om

จดประสงคการเรยนร

1. บอกชอและลกษณะของสงมชวตเซลลเดยวได 2. วาดภาพแสดงลกษณะโครงสรางทท าหนาทยอยอาหารของสงมชวต

เซลลเดยวได 3. บอกโครงสรางทท าหนาทในระบบยอยอาหารของอะมบา พารามเซยม

และยกลนาได 4. อธบายและเขยนสรประบบยอยอาหารของสงมชวตเซลลเดยวได

นกเรยนไดรแลววาจดประสงคของการเรยนร ชดกจกรรมวทยาศาสตรชดท 2 มอะไรบาง เราตองตงใจนะจะไดผานจดประสงค มาเรมตนกบการท าแบบทดสอบกอนเรยน กนกอนดกวานะครบ..

ไปดกนในหนาตอไป ไดเลยครบ..

www.kroobannok.c

om

ค าชแจง 1. แบบทดสอบปรนย 4 ตวเลอก จ านวน 10 ขอ คะแนนเตม 10 คะแนน ใชเวลาในการสอบ 10 นาท

2. นกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยวแลวท าเครองหมาย X (กากบาท) ลงในกระดาษค าตอบทก าหนดให

1. อะมบาเปนโพรโทซวทเคลอนทโดยใชสวนใด

ก. ซเลย ข. เทาเทยม ค. แฟลกเจลลม ง. ขอ ก และ ค ถก

2. พารามเซยมใชโครงสรางใดในการโบกพดอาหาร ก. ซเลย ข. เทาเทยม ค. แฟลกเจลลม ง. ขอ ก และ ข ถก

3. จากแผนภาพคอสงมชวตชนดใด ก. อะมบา ข. พารามเซยม ค. ยกลนา ง. รา

แบบทดสอบกอนเรยน เรอง ระบบยอยอาหารของสงมชวตเซลลเดยว

www.kroobannok.c

om

4. อะมบาน าอาหารจากสงแวดลอมเขาสเซลลโดยวธใด ก. การสงเคราะหดวยแสง ข. การออสโมซส ค. การแพร ง. ฟาโกไซโทซส 5. สงมชวตในขอใดไดอาหารมาโดยวธการสงเคราะหดวยแสง เนองจากมโครมาโทฟอร(Chromatophore) ซงเปนรงควตถ จงสงเคราะหแสงได ก. อะมบา ข. พารามเซยม ค. ยกลนา ง. รา 6. กากอาหารทเหลอจากการยอยของสงมชวตเซลลเดยวจะถกขบออกนอกเซลลโดยวธการใด

ก. เอกโซไซโทซส ข. ฟาโกไซโทซส ค. การแพร ง. ขอ ก และ ค ถก 7. กากอาหารทเหลอจากการยอยของสงมชวตเซลลเดยวจะถกขบออกนอกเซลลโดยผานโครงสรางใด

ก. Cell mambrane ข. Cell wall ค. lysosome ง. food vacuole 8. ลกษณะเปนถงทท าหนาทเกบอาหารของสงมชวตเซลลเดยว คอขอใด

ก. Cell mambrane ข. food vacuole ค. lysosome ง. Cell wall

www.kroobannok.c

om

9. ภาพทก าหนดคอสงมชวตเซลลเดยวในขอใด

ก. ยกลนา ข. พารามเซยม ค. อะมบา ง. รา

10. ภาพทก าหนดคอสงมชวตเซลลเดยวในขอใด

ก. ยกลนา ข. พารามเซยม ค. อะมบา ง. รา

www.kroobannok.c

om

กระดาษค าตอบ

แบบทดสอบกอนเรยน

ชอ – สกล ..................................................ชน .................. เลขท ................

แบบทดสอบกอนเรยน ขอ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

คะแนนเตม 10 คะแนน ได .................... คะแนน

www.kroobannok.c

om

นกเรยนไดทดสอบแบบทดสอบกอนเรยน กนแลว ขนตอไปทกคนตองศกษาเนอหาและปฏบตกจกรรมการเรยนรนะ

ไปศกษาบทเรยนกนเลยดกวา ขอใหทกคนจงตงใจ...จะไดเกง ๆ

www.kroobannok.c

om

สงมชวตเซลลเดยวนาร โปรโทซว (protozoa) เปนสงมชวตเซลลเดยว ทมลกษณะคลายกบสตวเพราะสรางอาหารเองไมได ไมมผนงเซลลแตสามารถเคลอนทได โปรโทซวไมมระบบทางเดนอาหารและระบบยอยอาหารโดยเฉพาะ แตอาศยสวนตาง ๆ ของเซลลชวยใน การน าอาหารเขาสเซลล อาหารทเขาไปภายในเซลลจะอยใน ฟดแวควโอล (Food vacuole) ภายในไซโทพลาสซม จากนนไลโซโซมภายในเซลลจะยอยอาหาร และ การยอยอาหารภายในเซลลน เรยกวา การยอยภายในเซลล (intracellular digestion) สวนกากอาหารทเหลอจากการยอยกจะถกดนใหผานเยอหมเซลลออกไปขางนอกในทสดโดยวธการแพร สงมชวตเซลลเดยวไดแก อะมบา พารามเซยม และยกลนา

ภาพประกอบท 1 แสดงรปรางลกษณะของพารามเซยม อะมบาและยกลนา ทมา : ครไวน. การยอยอาหารของสงมชวตเซลลเดยว. (ออนไลน)

http://www.pw.ac.th/main/website/sci/1_data.htm. (สบคนขอมล วนท 16 มนาคม 2555)

บตรเนอหาท 1 เรอง สงมชวตเซลลเดยวนาร

พารามเซยม อะมบา

ยกลนา www.kroobannok.c

om

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามทก าหนดให แลวเขยนค าตอบลงในชองวาง ทก าหนดใหถกตองสมบรณ ใชเวลา 10 นาท (5 คะแนน)

บตรกจกรรมท 1 เรอง สงมชวตเซลลเดยวนาร

1. สงมชวตเซลลเดยว หมายถงสงมชวตพวกใด ตอบ ___________________________________________________________

2. สงมชวตเซลลเดยวมระบบยอยอาหารแบบใด ตอบ__________________________________________________________

3. Intracellular digestion คอ ตอบ __________________________________________________________

________________________________________________________

4. กากอาหารทเหลอจากการยอยของสงมชวตเซลลเดยวกจะถกดนออกภายนอกเซลลโดยวธการใด ตอบ__________________________________________________________ __________________________________________________________

5. โครงสรางใดของเซลลทกากอาหารทเหลอจากการยอยผานออกมาภายนอกเซลล ตอบ __________________________________________________________

ไปตรวจค าตอบกนในหนาตอไปนะ

www.kroobannok.c

om

ค าชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามทก าหนดให แลวเขยนค าตอบลงในชองวาง ทก าหนดใหถกตอง ใชเวลา 10 นาท (5 คะแนน)

เฉลยบตรกจกรรมท 1 เรอง สงมชวตเซลลเดยวนาร

1. สงมชวตเซลลเดยว หมายถงสงมชวตพวกใด แนวค าตอบตอบ สงมชวตเซลลเดยว ซงเปนพวกโปรโทซว (protozoa) ทมลกษณะคลายกบสตวเพราะสรางอาหารเองไมได ไมมผนงเซลลแตสามารถ เคลอนทได ไดแก อะมบา พารามเซยม ยกลนา

2. สงมชวตเซลลเดยวมระบบยอยอาหารแบบใด แนวค าตอบตอบ สงมชวตเซลลเดยวไมมระบบทางเดนอาหารและระบบยอยอาหารโดยเฉพาะ แตอาศยสวนตาง ๆ ของเซลลชวยใน การน าอาหารเขาสเซลล

3. Intracellular digestion คอ แนวค าตอบตอบ การยอยภายในเซลล

4. . กากอาหารทเหลอจากการยอยของสงมชวตเซลลเดยวกจะถกดนออกภายนอกเซลลโดยวธการใด แนวค าตอบตอบ วธการแพร

5. โครงสรางใดของเซลลทกากอาหารทเหลอจากการยอยผานออกมาภายนอกเซลล แนวค าตอบตอบ เยอหมเซลล

www.kroobannok.c

om

อะมบา อะมบาเปน โปรโทซว (protozoa) ทเคลอนทดวย เทาเทยม หรอทเรยกวา

ซโดโพเดยม (Pseudopodium) อาหารของอะมบาประกอบดวยเศษสารอนทรย เซลลแบคทเรย สาหรายและ สงมชวตเลกๆ อะมบาน าอาหารจากสงแวดลอมเขาสเซลลโดยวธ ฟาโกไซโทซส โดยยน ซโดโพเดยม (Pseudopodium) ออกไปโอบลอมอาหารท าใหอาหารตกเขาไปอยภายในเซลลแลวท าใหมลกษณะเปนถง เรยกวา ฟดแวควโอล (Food vacuole) ตอจากนนไซโทพลาสซมของอะมบาจะสรางน ายอย ซงสวนใหญเปน กรดเกลอ (HCl) ออกมายอยอาหารภายใน ฟดแวควโอล (Food vacuole) การเคลอนไหวของไซโทพลาสซมจะท าใหสารอาหารตาง ๆ ถกล าเลยงไปทว ๆ เซลล สวนกากอาหารทเหลอขนาดเลกจะถกขบออกทางเยอหมเซลล (cell membrane) โดยวธ การแพร หรอ เอกโซไซโทซส ตอไป

ภาพประกอบท 2 แสดงอาหารเขาสเซลลของอะมบาโดย Endocytosis การยอยอาหาร (Digestion) และอาหารออกจากเซลลของอะมบาโดย Exocytosis ทมา : http://student.ccbcmd.edu/gkiser/biotutorials/eustruct/phagocyt.html.

(สบคนขอมล วนท 16 มนาคม 2555)

บตรเนอหาท 2 เรอง อะมบา

www.kroobannok.c

om

ภาพประกอบท 3 แสดงอะมบายนซโดโพเดยม (Pseudopodium) ออกไปโอบลอมอาหารท าใหอาหารตกเขาไปอยภายในเซลลแลวท าใหมลกษณะเปนถงเรยกวา ฟดแวควโอล ทมา : http://student.ccbcmd.edu/gkiser/biotutorials/eustruct/phagocyt.html.

(สบคนขอมล วนท 16 มนาคม 2555)

ภาพประกอบท 4 แสดงภาพอะมบายนไซโทพลาสซมออกไปสวนทยนเรยกวาซโดโพเดยม ทมา : http://student.ccbcmd.edu/gkiser/biotutorials/eustruct/phagocyt.html.

(สบคนขอมล วนท 16 มนาคม 2555)

www.kroobannok.c

om

ค าชแจง ใหนกเรยนเขยนเตมค าตอบทถกตองลงในชองวางทก าหนด ใชเวลา 10 นาท (จ านวน 5 คะแนน)

บตรกจกรรมท 2 เรอง อะมบา

ตรวจค าตอบไดเลยครบ

1. อะมบาเปนโปรโทซวทเคลอนทดวยสวนใด ตอบ …………………………………………………………………………………..…….. 2. การไดรบอาหารของอะมบาเปนไปอยางงายๆ เนองจากเปนสงมชวตเซลลเดยว จะใชวธฟาโกไซโทซส (phagocytosis) คอ ตอบ ………………………………………………………………………………………... 3. น ายอยชนดใดทท าการยอยอาหารในฟดแวควโอลของอะมบา ตอบ ………………………………………………………………………………………... 4. การเคลอนไหวของไซโทพลาซม ในอะมบา จะท าใหสารอาหารตางๆ ถกล าเลยงไปทวเซลล สวนทเหลอจากการยอยจะถกขบออกทางใดและโดยวธการใดตอไป ตอบ ………………………………………………………………………………………... 5. ซโดโปเดยม (pseudopodium) คอสวนใดของอะมบา ตอบ ………………………………………………………………………………………...

www.kroobannok.c

om

ค าชแจง ใหนกเรยนเขยนเตมค าตอบทถกตองลงในชองวางทก าหนด ใชเวลา 10 นาท (จ านวน 5 คะแนน)

1. อะมบาเปนโปรโทซวทเคลอนทดวยสวนใด ตอบ เทาเทยมหรอขาเทยม 2. การไดรบอาหารของอะมบาเปนไปอยางงาย ๆ เนองจากเปนสงมชวต เซลลเดยว จะใช วธฟาโกไซโทซส (phagocytosis) คอ ตอบ การยน เทาเทยมหรอซโดโพเดยม (Pseudopodium) ออกไปโอบลอมอาหารท าใหอาหารตกเขาไปอยภายในเซลลแลวท าใหมลกษณะเปนถง เรยกวา ฟดแวควโอล (Food vacuole) 3. น ายอยชนดใดทท าการยอยอาหารในฟดแวควโอลของอะมบา ตอบ กรดเกลอ (HCl) 4. การเคลอนไหวของไซโทพลาซมในอะมบาจะท าใหสารอาหารตางๆ ถกล าเลยงไปทวเซลล สวนทเหลอจากการยอยจะถกขบออกทางใดและโดยวธการใดตอไป ตอบ เยอหมเซลลโดยการแพร หรอเอกโซไซโทซสตอไป

5. ซโดโปเดยม (pseudopodium) คอสวนใดของอะมบา ตอบ เทาเทยมหรอขาเทยม

เฉลยบตรกจกรรมท 2 เรอง อะมบา

สงมชวตเซลลเดยวทนารจกยงมอกครบ ไปดกนนะ

www.kroobannok.c

om

พารามเซยม พารามเซยม เปน โปรโทซว ทเคลอนทดวย ขนเซลล หรอทเรยกวา ซเลย

(Cilia) อาหารของพารามเซยมกคลายกบของอะมบา พารามเซยมจะรบอาหารจากสงแวดลอมเขาสเซลลทาง รองปาก (Oral groove) โดยซเลยทอยบรเวณ รองปากชวยโบกพดอาหารเขาไปจนถงปาก (Mouth) ทอยปลายสดของชองน อาหารนนจะถกน าเขาเซลลอยใน ฟดแวควโอล ขณะทฟดแวควโอลเคลอนทไปจะมการยอยอาหารเกดขนโดยเอนไซมจากไลโซโซม ท าใหฟดแวควโอลมขนาดเลกลงเรอย ๆ สารอาหารทไดจากการยอยกจะกระจาย และแพรไปไดทวทกสวนของเซลล สวนทเหลอจากการยอยกจะถกขบออกจากเซลลในรปของกากอาหารตอไปเชนเดยวกบอะมบา

ภาพประกอบท 5 ภาพซายแสดงการเคลอนทของฟดแวควโอลในพารามเซยม ภาพขวาแสดงรองปาก ซเลย ฟดแวควโอล ทมา : รปซาย www.biologycorner.com. รปขวา www.cartage.org.lb.

(สบคนขอมล วนท 17 มนาคม 2555)

บตรเนอหาท 3 พารามเซยม ยกลนา

มาดกนวา..พารามเซยม ยกลนา มการยอยอาหารอยางไร..

ยงมตออกนะครบ วธการกนอาหารของอะมบาและพารามเซยม มวธการกนอาหารทแตกตางกน ตามไปดเลย

www.kroobannok.c

om

ภาพประกอบท 6 ภาพซาย ก แสดงโครงสรางในพารามเซยมจากการศกษาภายใต

กลองจลทรรศน ภาพขวา ข แสดงโครงสรางในพารามเซยมจากการวาดโดยศกษา

ภายใตกลองจลทรรศน ทมา : http://mamagrcthai2.blogspot.com/p/blog-page_3382.html.

(สบคนขอมล วนท 17 มนาคม 2555)

อะมบาและพารามเซยมมวธการกนอาหารทแตกตางกน คอ อะมบา จะน าอาหารเขาสเซลลโดยวธการ ฟาโกไซโทซส และพโนไซโทซส เพราะไมมอวยวะทท าหนาทเปนทางน าอาหารเขาสเซลลโดยเฉพาะ แตของ พารามเซยม มขนเซลลหรอ ซเลยทบรเวณรองปากและรองปากท าหนาทเปนทางเขา - ออกของอาหารทมลกษณะเฉพาะเจาะจงกวา

www.kroobannok.c

om

ยกลนา

ยกลนา ยกลนาไดรบอาหารโดยวธการสงเคราะหดวยแสง ทงนเนองจากยกลนาม โครมาโทฟอร(Chromatophore) ซงเปนรงควตถทสงเคราะหแสงได นอกจากนยงมการด ารงชพดวยการยอยสารอาหารทอยรอบ ๆ ตวแลวสงเขารองปาก ตวยกลนาจะรบอาหารจากสงแวดลอมทมอนทรยสารละลายอยในปรมาณสง ได 2 วธ คอ

1. การดดเอาอนทรยสารผานเยอหมเซลลเขาสภายในเซลลโดยตรง 2. ใชชองบรเวณรอบ ๆ โคน แฟลกเจลลม (Gullet ) ซงทปลายบนสด ของชองนจะมปาก ( Mouth) เปดอย อาหารทลอยอยในน าจะผานเขาสชองน แลวเขาสภายในเซลล

ภาพประกอบท 7 ภาพบนซายแสดงภาพถายจากกลองจลทรรศน ภาพขวาแสดงโครงสรางของยกลนา

ทมา : www.cartage.org.lb. (สบคนขอมล วนท 17 มนาคม 2555)

ไปทดสอบความร ในบตรกจกรรมท 3 กน

www.kroobannok.c

om

ค าชแจง ใหนกเรยนโยงเสนจบคขอความทก าหนดใหมความสมพนธกน ใหถกตองสมบรณ ใชเวลา 10 นาท (5 คะแนน)

บตรกจกรรมท 3 เรอง พารามเซยม ยกลนา

1. รงควตถสงเคราะหแสงได

2. บรเวณทเกดการยอยอาหาร

3. พารามเซยม

4. ยกลนา

5. ผลตเอนไซมยอยอาหาร

ซเลย (Cilia)

แฟลกเจลลม

โครมาโทฟอร

ไลโซโซม

ฟดแวควโอล

บตรกจกรรมท 3 พารามเซยม ยกลนา

www.kroobannok.c

om

ค าชแจง นกเรยนโยงเสนจบคขอความทก าหนดใหมความสมพนธกน ถกตองสมบรณ ใชเวลา 5 นาท (5 คะแนน)

1. รงควตถสงเคราะหแสงได

2. บรเวณทเกดการยอยอาหาร

3. พารามเซยม

4. ยกลนา

5. ผลตเอนไซมยอยอาหาร

ซเลย (Cilia)

แฟลกเจลลม

โครมาโทฟอร

ไลโซโซม

ฟดแวควโอล

เฉลยบตรกจกรรมท 3 เรอง พารามเซยม ยกลนา

www.kroobannok.c

om

ค าชแจง ใหนกเรยนลงมอปฏบตกจกรรมการทดลองและตอบค าถามหลงการทดลอง ใหถกตองสมบรณ ใชเวลา 30 นาท (5 คะแนน)

จดประสงคของการศกษา 1. เพอศกษาการกนอาหารของพารามเซยมภายใตกลองจลทรรศน 2. เพอศกษาการใชกลองจลทรรศน

หลกการทดลอง หลกการทดลองอยทการเตรยมยสต ทใชเปนอาหารของพารามเซยมจะตองตดส

ใหกบยสตเหลานนกอน เพอจะไดเหนอยางชดเจนเมอสองดดวยกลองจลทรรศน วสดอปกรณ

1. ยสต 2. พารามเซยม 3. สารละลายกลโคส 10% 4. สคองโกเรด 30 mg 5. เมทลเซลลโลส 0.1% 6. สไลดและกระจกปดสไลด 7. กลองจลทรรศน หลอดดด แทงแกวคนสาร เทอรมอมเตอร

วธการทดลอง 1. การเตรยมสทใชยอมเซลลยสต โดยเตรยมสารละลายกลโคส 10 % ( เตรยม

จากน าตาลกลโคส 10 กรม ละลายในน ากลน 100 ลบ.ซม. ) ผสมกบสคองโกเรด ( congo red ) ประมาณ 30 มลลกรม ใชแทงแกวคนใหเขากน น าไปตมเดอดนาน 10 นาท ตงทงไวใหเยนลงจนถงอณหภมประมาณ 40 – 50 องศาเซลเซยส 2. เตมยสตผง 0.5 กรมลงในสารละลายในขอ 1 ผสมใหเขากนโดยใชแทงแกวคนใหเขากนแลวทงไวประมาณ 10 – 15 นาท เพอใหยสตตดสอยางทวถง

3. หยดสารละลายเมทลเลลโลส ( methyl cellulose ) เขมขน 0.1 % ลงบนแผนสไลดสะอาด 1 หยด เพอท าใหพารามเซยมเคลอนทไดชาลง

4. ใชหลอดดด ( medicine dropper ) ดดน าทเลยงพารามเซยมเอาไวแลวหยดลงบนแผนสไลดทเตรยมไวในขอ 3 จากนนหยดสารละลายในขอ 2 ทมยสตยอมสลงไปบนสไลดน อก 1 หยด ปดดวยกระจกปดสไลด

5. น าสไลดนไปศกษาภายใตกลองจลทรรศน

บตรกจกรรมท 4 การกนอาหาร (ยสต)ของพารามเซยม

www.kroobannok.c

om

ค าชแจง ใหนกเรยนลงมอปฏบตกจกรรมการทดลองและตอบค าถามหลงการทดลอง ใหถกตองสมบรณ ใชเวลา 20 นาท (10 คะแนน)

ตอบค าถามหลงการทดลอง 1. เซลลของยสตเมอเขาสภายในเซลลของพารามเซยมแลว มการเปลยนแปลงเกดขนหรอไม อยางไร ( 5 คะแนน) ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. ใหนกเรยนวาดภาพของพารามเซยมทมองเหนภายใตกลองจลทรรศน ( 5 คะแนน)

บตรค าถามกจกรรมท 4 การกนอาหาร (ยสต)ของพารามเซยม

www.kroobannok.c

om

ตอบค าถามหลงการทดลอง 1. เซลลของยสตเมอเขาสภายในเซลลของพารามเซยมแลว มการเปลยนแปลงเกดขนหรอไม อยางไร แนวค าตอบ พารามเซยมใชซเลยพดโบกน าใหเขารองปาก ยสตทตดสยอมถกพด เขาไปดวย เมอยสตเขาไปในเซลลพารามเซยมแลว จะอยในฟดแวควโอล ซงจะคอย ๆ เปลยนสภาพ จนกระทงถกขบออกนอกเซลล เมอยสตเขาสฟดแวควโอลของพารามเซยมซงมน ายอยอย เซลลยสตจะเปลยนสจากแดงเปนมวงหรอน าเงน หลงจากนนเซลลยสตถกยอยจนแตกออก 2. ใหนกเรยนวาดภาพของพารามเซยมทมองเหนภายใตกลองจลทรรศน

ภาพตวอยางการยอยอาหารของพารามเซยม (ก) จากกลองจลทรรศน (ข) ภาพวาด

ก ข

เฉลยบตรค าถามกจกรรมท 4 การกนอาหาร (ยสต)ของพารามเซยม

www.kroobannok.c

om

เปนอยางไรกนบาง นกเรยน คงจะเขาใจเกยวกบระบบการ ยอยอาหารของสงมชวตเซลลเดยว กนแลวใชไหม..คะ

เรามาทดสอบความรหลงเรยนเกยวกบการยอยอาหารของสงมชวตเซลลเดยวกนนะคะ..ตามมาเลย...

www.kroobannok.c

om

ค าชแจง 1. แบบทดสอบปรนย 4 ตวเลอก จ านวน 10 ขอ คะแนนเตม 10 คะแนน ใชเวลาในการสอบ 10 นาท

2. นกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยวแลวท าเครองหมาย X (กากบาท) ลงในกระดาษค าตอบทก าหนดให

1. อะมบาเปนโพรโทซวทเคลอนทโดยใชสวนใด

ก. ซเลย ข. เทาเทยม ค. แฟลกเจลลม ง. ขอ ก และ ค ถก

2. พารามเซยมใชโครงสรางใดในการโบกพดอาหาร ก. เทาเทยม ข. ซเลย ค. แฟลกเจลลม ง. ขอ ก และ ข ถก

3. จากแผนภาพคอสงมชวตชนดใด ก. อะมบา ข. รา ค. ยกลนา ง. พารามเซยม

แบบทดสอบหลงเรยน เรอง ระบบยอยอาหารของสงมชวตเซลลเดยว

www.kroobannok.c

om

4. อะมบาน าอาหารจากสงแวดลอมเขาสเซลลโดยวธใด ก. ฟาโกไซโทซส ข. การออสโมซส ค. การแพร ง. การสงเคราะหดวยแสง 5. สงมชวตในขอใดไดอาหารมาโดยวธการสงเคราะหดวยแสง เนองจากม โครมาโทฟอร(Chromatophore) ซงเปนรงควตถ จงสงเคราะหแสงได ก. อะมบา ข. กลนา ค. พารามเซยมย ง. รา 6. กากอาหารทเหลอจากการยอยของสงมชวตเซลลเดยวจะถกขบออกนอกเซลลโดยวธการใด

ก. เอกโซไซโทซส ข. ฟาโกไซโทซส ค. การแพร ง. ขอ ก และ ค ถก 7. กากอาหารทเหลอจากการยอยของสงมชวตเซลลเดยวจะถกขบออกนอกเซลลโดยผานโครงสรางใด

ก. Cell mambrane ข. Cell wall ค. lysosome ง. food vacuole 8. ลกษณะเปนถงทท าหนาทเกบอาหารของสงมชวตเซลลเดยว คอขอใด

ก. Cell mambrane ข. food vacuole ค. lysosome ง. Cell wall

www.kroobannok.c

om

9. ภาพทก าหนดคอสงมชวตเซลลเดยวในขอใด

ก. ยกลนา ข. อะมบา ค.พารามเซยม ง. รา

10. ภาพทก าหนดคอสงมชวตเซลลเดยวในขอใด

ก. รา ข. พารามเซยม ค. อะมบา ง. ยกลนา

www.kroobannok.c

om

ชอ – สกล ..................................................ชน .................. เลขท ................

แบบทดสอบกอนเรยน ขอ ก ข ค ง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

คะแนนเตม 10 คะแนน ได .................... คะแนน

กระดาษค าตอบ แบบทดสอบหลงเรยน

www.kroobannok.c

om

แบบทดสอบกอนเรยน แบบทดสอบหลงเรยน ขอ เฉลยค าตอบ ขอ เฉลยค าตอบ 1 ข 1 ค 2 ก 2 ข 3 ข 3 ง 4 ง 4 ก 5 ค 5 ข 6 ง 6 ง 7 ก 7 ก 8 ข 8 ข 9 ค 9 ข 10 ก 10 ง

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน – หลงเรยน เรอง ระบบยอยอาหารของสงมชวตเซลลเดยว

ตงใจฟงนะครบ..จะอานค าตอบใหฟง พวกเราตรวจไปพรอม ๆ กน

www.kroobannok.c

om

ประเมนผล

บตรกจกรรม

ท 1

บตรกจกรรม

ท 2

บตรกจกรรม

ท 3

บตรกจกรรม

ท 4

แบบ ทดสอบกอนเรยน

แบบ ทดสอบ

หลงเรยน

คะแนน การพฒนา

แบบทดสอบ

คะแนนเตม 5 5 5 10 10 10 10

ไดคะแนน

คดเปน รอยละ (100%)

เกณฑคะแนนการประเมนผลการเรยนกอน-หลงเรยน คะแนน 8-10 เรยนดมาก คะแนน 7 เรยนด คะแนน 6 เรยนพอใช คะแนน 0-5 เรยนไมดควรปรบปรง

ลงชอ ............................................ นกเรยน (..............................................) ชนมธยมศกษาปท 4

ลงชอ ............................................ ครผสอน

(นายสยาม ใจบญ) ต าแหนง คร วทยฐานะ ครช านาญการ

แบบบนทกสรปผลการเรยน ชดท 2 ระบบยอยอาหารของสงมชวตเซลลเดยว

www.kroobannok.c

om

บรรณานกรม

กระทรวงศกษาธการ. หนงสอสาระการเรยนรพนฐานและเพมเตม ชววทยา เลม 3

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 5. พมพครงท 2. กรงเทพ ฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว, 2548.

_________. หนงสอสาระการเรยนรพนฐานและเพมเตม ชววทยา เลม 1 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 4 – 6 สถาบนการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. กรงเทพ ฯ : โรงพมพสกสค. ลาดพราว, 2554.

________. คมอครสาระการเรยนรพนฐานและเพมเตม ชววทยา เลม 3 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 4. กรงเทพ ฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว, 2547.

เกษม ศรพงษและกตตศกด ศรพงษ. ชววทยา ม.4 เลม 3. กรงเทพ ฯ : ภมบณฑต การพมพ, 2551.

ครไวน. การยอยอาหารของสงมชวตเซลลเดยว. (ออนไลน) http://www.pw.ac.th/main/website/sci/1_data.htm.

(สบคนขอมล วนท 16 มนาคม 2555) http://student.ccbcmd.edu/gkiser/biotutorials/eustruct/phagocyt.html.

(สบคนขอมล วนท 16 มนาคม 2555) www.biologycorner.com. (สบคนขอมล วนท 17 มนาคม 2555) www.cartage.org.lb. (สบคนขอมล วนท 17 มนาคม 2555)

www.kroobannok.c

om