การสรางสวสดการพนฐาน:คาใชจายระบบสวสดการสงคมทคนไทยตองการ

วรวรรณ ชาญดวยวทย

การสมมนาวชาการประจ าป 2553วนท 29-30 พฤศจกายน 2553

สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทยณ โรงแรมเซนทาราแกรนดและบางกอกคอนเวนชนเซนเตอร เซนทรลเวลด

1

หวขอน าเสนอ

• สวสดการสงคมทคนไทยตองการ

• คาใชจายระบบสวสดการสงคมทคนไทยตองการ

• ระบบสวสดการสงคมบนหลกความเสมอภาคและความยงยน

2

แผนฯ 3 – แผนฯ 7

จ านวนประชากรวยตางๆ

3

-

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

30,000

35,000

40,000

45,000

50,000

2493

2498

2503

2508

2513

2518

2523

2528

2533

2538

2543

2548

2553

2558

2563

2568

2573

2578

2583

2588

2593

1,000 คน

อาย 0-14 อาย 15-59 อาย 60+

แผนฯ 3 – แผนฯ 7

0

10

20

30

40

50

60

70

80

2493

2498

2503

2508

2513

2518

2523

2528

2533

2538

2543

2548

2553

2558

2563

2568

2573

2578

2583

2588

2593

%สดสวนประชากรวยตางๆ

อาย 0-14 อาย 15-59 อาย 60+

4

1. สวสดการสงคมทคนไทยตองการ

• ถวนหนา หรอเฉพาะคนจน ?

• สวสดการทจดโดยรฐควรครอบคลมอะไรบาง ?

• ผด าเนนการควรเปนใคร ?

• คนไทยเตมใจจายภาษเพมหรอ ?

5

การส ารวจความตองการ

• สวนท 1 การส ารวจกลมตวอยางทวประเทศจ านวน 3,680 ตวอยาง ในเดอน เมษายน 2553 โดยส านกงานสถตแหงชาต

• สวนท 2 การท าประชาเสวนาป 2552-53 จ านวน 14 จงหวด มผเขารวม 692 คน มสดสวนผเขารวมกระจายตามโครงสรางประชากรจรง ไดรบความรวมมอจาก สสส. สช. และ ส านกวจยเอแบคโพลส

6

ถวนหนาหรอเฉพาะคนจน• การส ารวจ พบวาประชาชนทกภาคเกนกวารอยละ 60 ตองการสวสดการแบบถวนหนา

• ยกเวน ภาคใต ประชาชนครงหนงตองการถวนหนา อกครงหนงตองการใหชวยเฉพาะคนจน ในสวสดการ 2 ประเภทคอ การใหเงนชวยเหลอเดก และ การเรยนฟรระดบมหาวทยาลย

• การท าประชาเสวนา พบวา คนไทยสวนใหญเหนตรงกนวาการใหสวสดการสงคมตงแตเกดจนตายควรเปนสวสดการแบบถวนหนา

7

ประเภทสวสดการ: จากการส ารวจ

8

% เหนดวยใหเปนสวสดการถวนหนา

ประเภทสวสดการ: จากการส ารวจ

9

% เหนดวยใหเปนสวสดการถวนหนา

ประเภทสวสดการ: จากการส ารวจ

10

% เหนดวยใหเปนสวสดการถวนหนา

ประเภทสวสดการ: ประชาเสวนา% ตองการสวสดการถวหนา

11

อนดบความส าคญ: คะแนนนอยส าคญมาก

12

จ านวนคน

ผด าเนนการ

13

เงนมาจากไหน ใครจาย

14

% เหนดวยหรอไมเหนดวยถาขนภาษมลคาเพม 3 % เพอใชจายดานสวสดการสงคม

2. คาใชจายสวสดการสงคม

15

16

คาใชจายสวสดการสงคม 3 แสนลานบาท

คาใชจายเพอการศกษาประมาณ 3.5-3.9 % ของ GDP

17

คาใชจายเพอการศกษา OECD

18

0

1

2

3

4

5

6

7

8

% of GDPPrimary Secondary Tertiary

OECD Average =4.8%

ประมาณคาใชจายแสนลานบาท % of GDP (ขอสมมต

growth 2%)% of GDP (ขอสมมต

growth 4%)

2553 2570 2553 2570 2553 2570

เดก 4.17 3.83 4.42 2.90 4.25 2.00เงนสงเคราะหบตร 350 บาท 0.65 0.60 0.68 0.45 0.66 0.31คาใชจายเพอการศกษาตอหวเพม 20% 3.52 3.24 3.73 2.45 3.59 1.69สขภาพถวนหนา

กรณ 1 แบบขาราชการ 6.33 8.11 6.70 6.14 6.45 4.24 กรณ 2 แบบประกนสงคม 2.03 2.56 2.15 1.93 2.07 1.34ผสงอาย 1.19 2.59 1.26 1.96 1.22 1.36ขาราชการ 0.49 1.55 0.52 1.17 0.50 0.81บ านาญถวนหนา 0.70 1.04 0.74 0.79 0.71 0.54รวม (เดก สขภาพ และสงอาย)

กรณ 1 แบบขาราชการ 11.69 14.54 12.38 11.00 11.91 7.60 กรณ 2 แบบประกนสงคม 7.40 8.98 7.84 6.79 7.54 4.70

19

3. ระบบสวสดการสงคมบนหลกความเสมอภาคและความยงยน

20

ขาราชการ ลกจาง อาชพอนๆ

หลกประกนสขภาพ• กระทรวงสาธารณสขท าหลายบทบาท จนท าใหเกดความขดแยงของผลประโยชนในฐานะของการเปนผก ากบ

• ววฒนาการของหลกประกนสขภาพส าหรบประชาชน 3 กลมเปนแบบตวใครตวมน

• ขาดคนกลางทจะดแลวาประชาชนไดรบหลกประกนสขภาพทเปนธรรม

• ประเทศขาดกลไกทจะก ากบการใชเงนจากภาษของประชาชน

21

หลกประกนรายไดผสงอาย

• ววฒนาการของหลกประกนดานรายไดของผสงอายในประเทศไทยมความเปนมาคลายๆ กบหลกประกนสขภาพ คอ เปนววฒนาการแบบแนวตง ขาดการบรณา-การ ขาดนโยบายภาพรวมทมองประโยชนของประชาชนเปนหลก และขาดความเปนธรรม

• การสนบสนนจากรฐส าหรบผสงอายแตละกลมขาดความโปรงใสและความนาไววางใจ

22

ตวอยาง เชน การแกไข พ.ร.บ. ประกนสงคม ม. 46

มาตรา 46 ใหรฐบาล นายจาง และผประกนตนตามมาตรา 33 ออกเงนสมทบเขากองทนฝายละเทากน ตามอตราทก าหนดในกฎกระทรวง แตตองไมเกนอตราเงนสมทบทายพระราชบญญตน ..........

เปาหมายเดมตองการใหรฐสมทบเทากบนายจางและลกจางส าหรบสทธประโยชนทกประเภท

ตอมาในป 2542 ไดมการแกไข พ.ร.บ. ประกนสงคม มาตรา 46 ในวรรคหนงและเตมวรรคสอง เพอทรฐจะไดไมตองสมทบเทากบนายจางและลกจาง (แตปเดยวกนรฐสมทบเงนใหกบข. ประมาณ 10,000 ลานบาท)

23

การแกไข พ.ร.บ. ประกนสงคม มาตรา 46 ใหรฐบาล นายจาง และผประกนตนตามมาตรา 33 ออก

เงนสมทบเขากองทนเพอการจายประโยชนทดแทนในกรณประสบอนตรายหรอเจบปวย กรณทพพลภาพ กรณตายและกรณคลอดบตร ฝายละเทากนตามอตราทก าหนดในกฎกระทรวง แต ....

ใหรฐบาล นายจาง และผประกนตนตามมาตรา 33 ออกเงนสมทบเขากองทนเพอการจายประโยชนทดแทนในกรณสงเคราะหบตร กรณชราภาพ และกรณวางงานตามอตราทก าหนดในกฎกระทรวง แตตองไมเกนอตราเงนสมทบทายพระราชบญญตน

(ดงนน ในอนาคตถาหวงวารฐจะชวยในกรณทเงนประกนสงคมเรมตดลบ ยอมเปนความหวงลมๆ แลงๆ)

24

ประเดนเรองความเปนธรรม• ประเดนแรกคอ รฐไมตองการใหลกจางผประกนตนไดออมและไดรบการสมทบจากรฐใน กอช. ทงๆ ทไดรดรอนสทธผประกนตนดวยการลดเงนสบทบจากการแกไข พ.ร.บ. ประกนสงคม ม. 46 แลวยงรดรอนสทธในการออมอยางสมครใจใน กอช. ทงทผประกนตนสวนใหญมรายไดต าและมแนวโนมวาจะไมท างานยาวจนกระทงไดรบบ านาญ ในทสดจะเปนปญหาความยากจนในเมองเพมขน

• ประเดนทสอง คอ การสมทบของรฐตามกรอบทแนบทายในรางพรบ. การออมแหงชาต ท าใหการกระจายรายไดแยลง

25

บญชเงนสมทบ กอช.

อายสมาชก อตราสวนเงนสมทบตอเงนสะสม เงนสมทบสงสดไมเกน 30 ป รอยละ 50 3,000 บาท ตอปเกน 30 ป แต

ไมเกน 50 ปรอยละ 80 4,800 บาท ตอป

เกน 50 ป รอยละ 100 6,000 บาท ตอป

26

ผลของการสมทบเงนตอชองวางของรายได

27

กลมรายได

รายไดเฉลย

ภาษ (40%)

กรณ รฐชวยออมเทากนทกคน กรณ ยงออมมากรฐสมทบมาก

รฐชวยออมสมทบ

รายไดหลงภาษและรบเงนออมสมทบ

รฐชวยออมสมทบ

รายไดหลงภาษและรบเงนออมสมทบ

A (20%) 1000 400 240 840 500 1100

B (20%) 800 320 240 720 400 880

C (20%) 600 240 240 600 150 510

D (20%) 400 160 240 480 100 340

E (20%) 200 80 240 360 50 170

สดสวนระหวางกลม A และ E

5/1 (=1200) (=1200) 2.33/1 (=1200) 6.47/1

ผลของการสมทบเงนตอชองวางของรายได

28

กลมรายไดรายไดเฉลย

ภาษ(40%)

กรณ รฐชวยออมเทากนทกคน กรณ ยงออมมากรฐสมทบมาก

รฐชวยออมสมทบ

รายไดหลงภาษและรบเงนออม

สมทบรฐชวยออมสมทบ

รายไดหลงภาษและรบเงนออม

สมทบ

A (20%) 1000 400 240 840 500 1100

E (20%) 200 80 240 360 50 170

สดสวนระหวางกลม A และ E 5/1 (=1200) (=1200) 2.33/1 (=1200) 6.47/1

ประเทศไทยยงขาดกลไกส าคญทจะใหหลกประกนดานรายไดส าหรบผสงอายเปนระบบทมความเปนธรรม และดแลเรอง

• บ านาญพนฐานควรเปนเทาไร • บ านาญของประชาชนกลมตางๆ ควรมการปรบตามอตราเงนเฟอหรอไม • อายเกษยณส าหรบคนไทย • กตกาการยายกองทนของสมาชกกลมตางๆ • ธรรมาภบาลของกองทนตางๆ • ความมนคงของกองทนตางๆ ควรไดรบการตดตามอยางไร • การบรหารจดการบางอยางรวมกน เชน ระบบขอมล การเกบเงน การ

จายเงน สามารถท ารวมกนไดหรอไมเพอเพมประสทธภาพของระบบ • กองทนตางๆ สามารถตอรองกบรฐบาลเพอใหออกพนธบตรผลตอบแทน

สงแกประชาชนไดหรอไม และอนๆ ทเปนประโยชนแกประชาชนทกกลม29

30

สวสดการสงคมของไทยก าลงพฒนาไปตามแบบไทยๆ คาใชจายในอนาคตจะสงเพยงใดขนอย กบทางเลอกของสวสดการทตองการ ปญหาจะไมไดอยทคาใชจาย แตจะเปนปญหาของการจดการระบบใหมประสทธภาพและเปนธรรม และเปนระบบทประชาชนไวใจ (trust)