17
หลักฐานและข้อเสนอแนะ จากโครงการวิจัยชุมชนมิตรสัมพันธ์ รายงานจัดเตรียมโดย โครงการวิจัยสุขภาพในเขตเมือง (Urban Health Research Initiative) ของศูนย์วิจัยเพื่อความเป็นเลิศด้านเอชไอวี/เอดส์แห่งมหาวิทยาลัยบริติชโคลัมเบีย (British Columbia Centre for Excellence in HIV/AIDS) และ มูลนิธิรณรงค์เพื่อการรักษาเอดส์ กันยายน 2554 การลดอันตรายจากการใช้ยา ในประเทศไทย

การลดอันตรายจากการใช้ยา ใน ... · 2019-10-01 · สัมพันธ์ประกอบด้วยการได้รับแจกเข็มฉีดยา

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: การลดอันตรายจากการใช้ยา ใน ... · 2019-10-01 · สัมพันธ์ประกอบด้วยการได้รับแจกเข็มฉีดยา

หลกฐานและขอเสนอแนะ

จากโครงการวจยชมชนมตรสมพนธ

รายงานจดเตรยมโดย

โครงการวจยสขภาพในเขตเมอง (Urban Health Research Initiative)

ของศนยวจยเพอความเปนเลศดานเอชไอว/เอดสแหงมหาวทยาลยบรตชโคลมเบย

(British Columbia Centre for Excellence in HIV/AIDS) และ

มลนธรณรงคเพอการรกษาเอดส

กนยายน 2554

การลดอนตรายจากการใชยาในประเทศไทย

Page 2: การลดอันตรายจากการใช้ยา ใน ... · 2019-10-01 · สัมพันธ์ประกอบด้วยการได้รับแจกเข็มฉีดยา

การลดอนตรายจากการใชยาในประเทศไทย:

หลกฐานและขอเสนอแนะจากโครงการวจยชมชนมตรสมพนธ

รายงานจดเตรยมโดย

โครงการวจยสขภาพในเขตเมอง (Urban Health Research Initiative)

ของศนยวจยเพอความเปนเลศดานเอชไอว/เอดสแหงมหาวทยาลยบรตชโคลมเบย

(British Columbia Centre for Excellence in HIV/AIDS) และ

มลนธรณรงคเพอการรกษาเอดส

http://uhri.cfenet.ubc.ca/

http://www.ttag.info/

กนยายน 2554

Page 3: การลดอันตรายจากการใช้ยา ใน ... · 2019-10-01 · สัมพันธ์ประกอบด้วยการได้รับแจกเข็มฉีดยา

หลกฐานและขอเสนอแนะจากโครงการวจยชมชนมตรสมพนธ การลดอนตรายจากการใชยาในประเทศไทย

สารบญ

บทสรปผบรหาร ...........................................................................................................................................i

เกรนนำา ........................................................................................................................................................1

วธวจย .........................................................................................................................................................2

สรปการวจย .................................................................................................................................................3

อนตรายเกยวกบยา ...............................................................................................................................3

ปญหาการเขาถงเขมฉดยาสะอาด ..................................................................................................3

การฉดยาบา .................................................................................................................................4

การฉดมดาโซแลม ........................................................................................................................4

การนอกยาทไมถงแกชวต ..............................................................................................................5

ประสบการณกบการบงคบใชกฎหมายยา .............................................................................................6

การคมขง .....................................................................................................................................6

การบงคบบำาบด ............................................................................................................................7

การประพฤตมชอบของตำารวจ ........................................................................................................7

ตำารวจอยใกลไมไดลดการใชยา ......................................................................................................8

การเขาถงการดแลสขภาพและบรการลดอนตราย ................................................................................9

การบำาบดดวยเมทาโดน .................................................................................................................9

การตรวจหาไวรสตบอกเสบซ .......................................................................................................10

ประสบการณทมตอศนยลดอนตรายมตรสมพนธ ...........................................................................10

ขอจำากด .....................................................................................................................................................11

ขอเสนอแนะ ..............................................................................................................................................13

รายชองานวจยทมการตพมพ ....................................................................................................................18

ขอมลอางอง ..............................................................................................................................................19

คณะผวจย .................................................................................................................................................20

กตตกรรมประกาศ ......................................................................................................................................21

Page 4: การลดอันตรายจากการใช้ยา ใน ... · 2019-10-01 · สัมพันธ์ประกอบด้วยการได้รับแจกเข็มฉีดยา
Page 5: การลดอันตรายจากการใช้ยา ใน ... · 2019-10-01 · สัมพันธ์ประกอบด้วยการได้รับแจกเข็มฉีดยา

หลกฐานและขอเสนอแนะจากโครงการวจยชมชนมตรสมพนธ การลดอนตรายจากการใชยาในประเทศไทย

การเขาถงบรการสขภาพและบรการลดอนตราย

ขอเสนอแนะ

ขอเสนอแนะสำาหรบรฐบาลไทย :

9. 52% ของผเขารวมทบอกวาเคยใชสารอนพนธฝน

เคยเขารบการบำาบดดวยเมทาโดนในชวงหกเดอน

ทผานมา ผเขารวมเกอบทงหมด (99%) ยงคงใช

ยาผดกฎหมายระหวางทรบเมทาโดนไปดวย และ

15% บอกวาเคยมตำารวจเขามาคกคามในบรเวณ

ใกล ๆ กบคลนกเมทาโดน

10. มเพยง 52% ของผเขารวมทมเชอเอชไอว/เอดสท

ระบวาเคยเขารบการตรวจหาไวรสตบอกเสบซ

66% ของผเขารวมซงไมรวาตวเองเปนไวรสตบ

อกเสบซหรอไมบอกวาไมเคยไดยนขอมลเกยวกบ

โรคนมากอน และ 38% บอกวาเคยใชเขมฉดยาท

ใชแลวรวมกนในชวงหกเดอนทผานมา

1. ปฏบตใหสอดคลองกบกฎหมายในประเทศซงสง

เสรมการบำาบดผใชยาในฐานะเปนผปวยไมใช

อาชญากร รฐบาลไทยควรศกษากรอบควบคมทาง

เลอกสำาหรบยาผดกฎหมายอน ๆ รวมทงรปแบบ

ตาง ๆ เพอลดการเอาผดทางอาญา

2. ยกเลกศนยบงคบบำาบด สงเสรมการเขาถงการ

บำาบดและบรการลดอนตรายแบบสมครใจทม

หลกฐานสนบสนนและจดขนในชมชน

11. 30% ของผเขารวมระบวาเคยไปทศนยลดอนตราย

มตรสมพนธมากอน ผ เขารวมเหลานมกเคยม

ปญหาการเขาถงเขมฉดยาสะอาด รปแบบความ

สนบสนนทมกไดรบจากศนยลดอนตรายมตร

สมพนธประกอบดวยการไดรบแจกเขมฉดยา

สะอาด (100%) อาหารและทพกผอน (84%)

ขอมลเกยวกบเอชไอว (76%) และการฉดยาอยาง

ปลอดภย (66%) เหตผลหลกทระบวาไมเคยไป

ศนยลดอนตรายมตรสมพนธมากอนไดแก “ไมรวา

มศนยแบบนอย”

3. นำามาตรการทไดผลมาใชเพอแกปญหาการละเมด

สทธของผใชยาทกระทำาโดยตำารวจ

จดอบรมการลดอนตรายและสทธมนษยชน

ใหกบเจาหนาทผ บงคบใชกฎหมายและ

พนกงานอยการทกคน

จดใหมกลไกรบขอรองเรยนทเปนอสระและ

เปนหนวยงานของพลเรอนสำาหรบผเสยหาย

จากการปฏบตมชอบของตำารวจ

ผลการศกษาตามโครงการนนาจะสงผลตอการจดทำานโยบายและโครงการ และการปฏรประบบยตธรรมทางอาญา

ดานลางเปนขอเสนอแนะหลกทมตอรฐบาลไทยและองคการสหประชาชาต

สงเสรมระบบการรบผดสำาหรบเจาหนาทผ

บงคบใชกฎหมายซงถกตงขอหาวาละเมด

สทธของผใชยา และกำากบดแลใหมการสง

ฟองตามเวลาทเหมาะสม

4. จดใหมบรการลดอนตราย ทมหลกฐานสนบสนน

อยางเปนองครวมตามสถานบรการสาธารณสข

รวมทงในทควบคมตวของตำารวจและเรอนจำา

5. สนบสนนใหมการจดอบรมการปองกนและการแก

ปญหาการนอคยา รวมทงใหมบรการแจกจายยา

นาลอกโซน (Naloxone) โดยใหเปนสวนหนงของ

บรการสำาหรบผใชยาในสถานทตาง ๆ ทงสถาน

บรการสาธารณสข ภายในชมชน ทควบคมตวของ

ตำารวจและเรอนจำา

6. สงเสรมใหเกดความตระหนกถงโรคไวรสตบอกเสบ

ซ และใหเขาถงบรการตรวจหาโรคและการรกษา

ทเหมาะสมสำาหรบผใชยาดวยการฉด

7. ดแลใหผ ใช ยามสวนรวมอยางจรงจงในการ

ออกแบบและประเมนนโยบายและโครงการท

เกยวของ และกจกรรมลดอนตรายแบบเพอนชวย

เพอนทไดรบทนสนบสนนโดยตรงตาง ๆ

สำาหรบองคการสหประชาชาต:

1. สำานกงานวาดวยยาเสพตดและอาชญากรรมแหง

สหประชาชาต (UN Office on Drugs and Crime

- UNODC) ควรจดใหมการประเมนผลกระทบของ

กฎหมายและนโยบายดานยาในประเทศไทยทม

ตอสขภาพและสทธมนษยชนของผใชยา

2. UNODC ควรใหการสนบสนนดานวชาการตอ

รฐบาลไทยอยางเรงดวน เพอใหมการจดทำา

นโยบาย กฎหมายดานสาธารณสขและความ

มนคงของประเทศทสอดคลองกน เพอดแลใหม

การปฏบตตามบรรทดฐานและหลกการดานสทธ

มนษยชน

3. UNODC สนบสนนรฐบาลไทยใหมกรอบควบคม

ทางเลอกสำาหรบยาผดกฎหมายอน ๆ รวมทงรป

แบบทางเลอกตาง ๆ เพอลดการเอาผดทางอาญา

3มาตรการลดอนตรายประกอบดวยการแจกเขมและกระบอกฉดยา การบำาบดดวยสารทดแทนอยางเชน เมทาโดน การใหความรเกยวกบสขภาพและยา การคดกรองเชอไวรสเอชไอวกบโรคตดตอทางเพศสมพนธ การใหคำาปรกษาดานจตเวช การปองกนและการจดการการนอคยา อยางเชน การใชยานาลอคโซน และการดแลจากแพทย

กบการใชยาสวนตว และการจดทำาแมแบบ

มาตรการตามกฎหมายเพอควบคมการผลตและ

จำาหนายยาเสพตด

4. องคการอนามยโลก (World Health Organization

- WHO) ควรกำาหนดมาตรฐานการใหบรการตรวจ

หาและรกษาไวรสตบอกเสบซ และสงเสรมการเขา

ถงยารกษาไวรสตบอกเสบซในราคาทเหมาะสมใน

ระดบโลก

5. หนวยงานขององคการสหประชาชาตทกหนวยควร

สงเสรมการมสวนรวมอยางจรงจงของผใชยาใน

ไทยในการจดทำา ดแล ปฏบตตามและประเมนผล

นโยบายและบรการทสงผลกระทบตอชวตของ

พวกเขาเอง

iii iv

Page 6: การลดอันตรายจากการใช้ยา ใน ... · 2019-10-01 · สัมพันธ์ประกอบด้วยการได้รับแจกเข็มฉีดยา

หลกฐานและขอเสนอแนะจากโครงการวจยชมชนมตรสมพนธ การลดอนตรายจากการใชยาในประเทศไทย

เหมาะสมและผานการทดลองใชมาแลวสำาหรบผใชยา

ดวยการฉด จนถงปจจบนยงคงไมมการประเมนผลการ

ใชมาตรการลงโทษตอการใชยาและสถานะดานสขภาพ

ของผใชยาอยางละเอยด ในทำานองเดยวกนแทบไมม

ขอมลมากนกเกยวกบสดสวนการเขาถง คณภาพและ

ประสทธภาพของโครงการดานสขภาพทมตอผใชยาใน

ชมชน

เกรนนำา

ประเทศไทยมประสบการณการระบาดของการใชยาผด

กฎหมายและไวรสเอชไอวมาเปนเวลานาน [1, 2] เพอ

แกปญหาดงกลาว รฐบาลไทยมกใชระบบยตธรรมทาง

อาญาเพอควบคมปรมาณและการใชยา [3] อยางไร

กตาม แมจะมความพยายามเหลาน แตการเขาถงยา

ผดกฎหมายยงทำาไดงาย และการใชยายงคงแพรหลาย

นอกจากนน แมวาประเทศไทยจะประสบความสำาเรจอย

บางในการลดอตราการแพรเชอเอชไอวทางเพศสมพนธ

สำาหรบกลมผไดรบผลกระทบบางกลม [4] แตอตราการ

แพรเชอเอชไอวในบรรดาผใชยาดวยการฉดในไทยยง

คงสงอย [2]

จากสภาพปญหาดานสขภาพท เกยวของกบ

การใชยาและเอชไอว/เอดสในประเทศไทยดงกลาว

จงมขอกงวลในกรณทผ ใชยาดวยการฉดยงคงไม

สามารถเขาถงโครงการดานสขภาพทเปนผล โดยเฉพาะ

บรการลดอนตรายตามมาตรฐานทรบรองโดยองคการ

สหประชาชาต อยางเชนโครงการแลกเปลยนเขมและ

กระบอกฉดยา การบำาบดดวยเมทาโดนในระยะยาว และ

การเขาถงการรกษาดวยยาตานไวรส [5]

เมอป 2545 มการตราพระราชบญญตฟนฟ

สมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ. 2545 ซงกำาหนด

ใหปฏบตตอผใชยาในฐานะ “ผปวย” แทนทจะเปน

“อาชญากร” แตในทางปฏบตแลว รฐบาลไทยยงมแนว

โนมสงเสรมการใชกำาลงเขาปราบปรามอยางกวางขวาง

มการขยายศนยววฒนพลเมอง (บงคบบำาบด) [6, 7]

สวนสถานบรการตาง ๆ กมกไมมบรการดานสขภาพท

วธวจยโครงการวจยของชมชนมตรสมพนธเปนโครงการศกษา

ทเปนความรวมมอระหวางมลนธรณรงคเพอการรกษา

เอดส ศนยลดอนตรายมตรสมพนธ โครงการวจยสขภาพ

ในเขตเมอง (Urban Health Research Initiative)

ของศนยวจยเพอความเปนเลศดานเอชไอว/เอดสแหง

มหาวทยาลยบรตชโคลมเบย (British Columbia Centre

for Excellence in HIV/AIDS) (แวนคเวอร แคนาดา) และ

จฬาลงกรณมหาวทยาลย (กรงเทพฯ)

วธการศกษาทใชไดอธบายไวแลวในเอกสารชน

อน [8] กลาวโดยสรป ผเขารวมการวจยลวนแตเปนผท

ยงใชยาดวยการฉดอย ซงหมายถงผทเคยฉดยาในชวง

หกเดอนทผานมา มการสำารวจสองครงในป 2551 และ

2552 การเขาถงผเขารวมใชวธบอกกนปากตอปากและ

การเขาไปพบ และทมวจยยงไดรบเชญใหไปทศนยลด

อนตรายมตรสมพนธเพอศกษาขอมลเพมเตมเกยวกบ

งานวจย หลงจากแสดงความยนยอมทเกดจากความ

เขาใจแลว ผเขารวมจะตอบแบบสอบถามทอานโดยผ

สมภาษณ ครอบคลมประเดนตาง ๆ ทงดานขอมลเชง

ประชากร ขอมลรปแบบการใช พฤตกรรมเสยงตอเอช

ไอว ปญหาสขภาพ การเขาถงการดแลสขภาพ และ

ประสบการณทมตอระบบยตธรรมทางอาญา งานวจย

ครงนผานการอนมตจากคณะกรรมการจรยธรรมงานวจย

ของจฬาลงกรณมหาวทยาลยและมหาวทยาลยบรตช

โคลมเบย

1 2

Page 7: การลดอันตรายจากการใช้ยา ใน ... · 2019-10-01 · สัมพันธ์ประกอบด้วยการได้รับแจกเข็มฉีดยา

Drug and Alcohol Dependence

Harm Reduction Journal

MSCRP_THAI_Final_Edit_14_9_54_New.pdf 1 24/2/2555 9:49

Page 8: การลดอันตรายจากการใช้ยา ใน ... · 2019-10-01 · สัมพันธ์ประกอบด้วยการได้รับแจกเข็มฉีดยา

Harm Reduction Journal

BMC Public Health

MSCRP_THAI_Final_Edit_14_9_54_New.pdf 1 24/2/2555 9:56

Page 9: การลดอันตรายจากการใช้ยา ใน ... · 2019-10-01 · สัมพันธ์ประกอบด้วยการได้รับแจกเข็มฉีดยา

Substance Abuse Treatment, Prevention, and Policy,

MSCRP_THAI_Final_Edit_14_9_54_New.pdf 1 24/2/2555 10:11

MSCRP_THAI_Final_Edit_14_9_54_New.pdf 1 2/3/2555 16:29

Page 10: การลดอันตรายจากการใช้ยา ใน ... · 2019-10-01 · สัมพันธ์ประกอบด้วยการได้รับแจกเข็มฉีดยา

International Journal of Drug Policy

JAIDS Journal of Acquired Immune Deficiency Syndromes

Journal of Substance Abuse treatment, 2011 Dee 5

(Epub ahead of print)

MSCRP_THAI_Final_Edit_14_9_54_New.pdf 1 24/2/2555 10:41

MSCRP_THAI_Final_Edit_14_9_54_New.pdf 1 2/3/2555 16:38

Page 11: การลดอันตรายจากการใช้ยา ใน ... · 2019-10-01 · สัมพันธ์ประกอบด้วยการได้รับแจกเข็มฉีดยา

หลกฐานและขอเสนอแนะจากโครงการวจยชมชนมตรสมพนธ การลดอนตรายจากการใชยาในประเทศไทย

ขอจำากด

30% ของผเขารวมระบวา เคยมาทศนยลดอนตราย

มตรสมพนธมากอน คนทเคยมาศนยฯ สวนใหญมกเปน

ผชาย และมกระบถงปญหาการเขาถงเขมฉดยาสะอาด

เปนทสงเกตวาเชนเดยวกบงานวจยอน ๆ งานวจยท

ระบถงในรายงานชนนกมขอจำากดเชนกน ขอจำากดของ

งานวจยแตละชนไดมการตพมพในรายงานหลายฉบบ

ประการแรก เชนเดยวกบงานวจยทใชวธการสำารวจอน ๆ

งานวจยของเราไมสามารถพสจน “เหตและผล” ของ

ปญหาทเกดขนได ประการทสอง ขอมลดบทไดมาจาก

รปแบบความสนบสนนทมกไดรบจากศนยลดอนตราย

มตรสมพนธประกอบดวยการไดรบแจกเขมฉดยาสะอาด

(100%) อาหารและทพกผอน (84%) ขอมลเกยวกบ

เอชไอว (76%) และการฉดยาอยางปลอดภย (66%) เหตผล

หลกทระบวาไมเคยไปศนยลดอนตรายมตรสมพนธ

มากอนไดแก “ไมรวามศนยแบบนอย”

ศนยลดอนตรายมตรสมพนธกำาลงขยายโครงการ

ลดอนตรายในประเทศไทยเพอใหเขาถงผใชยาดวยการ

ฉด รวมทงผทระบวามปญหาการเขาถงเขมฉดยาสะอาด

เพอสงเสรมประสทธภาพของศนยฯ ควรมการรณรงคให

คนทวไปทราบวามศนยฯ แหงนอย โดยเฉพาะในบรรดา

ผหญงทฉดยา ซงอาจตองเผชญอปสรรคการเขาถง

บรการมากกวาเมอเทยบกบผฉดยาทเปนชาย

การศกษาผเขารวม และอาจมขอจำากดบางประการ

ยกตวอยางเชน ผเขารวมอาจลมระบถงขอมลบางอยาง

หรอไมไดระบขอมลบางอยางระหวางการใหสมภาษณ

ประการทสาม ผลการวจยของเราอาจไมสะทอนถง

พฤตกรรมของผใชยาดวยการฉดในกรงเทพฯ ทกคน

หรอผใชยาในทอน ๆ

11 12

Page 12: การลดอันตรายจากการใช้ยา ใน ... · 2019-10-01 · สัมพันธ์ประกอบด้วยการได้รับแจกเข็มฉีดยา

หลกฐานและขอเสนอแนะจากโครงการวจยชมชนมตรสมพนธ การลดอนตรายจากการใชยาในประเทศไทย

ขอเสนอแนะสำาหรบรฐบาลไทย

1. ปฏบตใหสอดคลองกบกฎหมายในประเทศซงสงเสรมการบำาบดผใชยาในฐานะเปนผปวยไมใช

อาชญากร รฐบาลไทยควรศกษากรอบควบคมทางเลอกสำาหรบยาผดกฎหมายอน ๆ รวมทงรปแบบ

ตาง ๆ เพอลดการเอาผดทางอาญา

ผลการวจยจำาแนกถงผลกระทบดานลบหลาย

ประการเนองจากการแทรกแซงดวยระบบยตธรรม

ทางอาญา งานวจยจากหลายประเทศชใหเหนวา

กฎหมายและนโยบายทมงเอาผดตอการใชยาสง

ผลกระทบในดานลบ ดวยเหตดงกลาวในระดบ

สากล จงมการเสนอใหลดการเอาผดทางอาญาตอ

การครอบครองและการใชยา โดยใหเปนสวนหนง

ของนโยบายการแกปญหาทเหมาะสม นอกจาก

นน วธการดงกลาวยงไดรบความสนบสนนมาก

ขนจากนกวทยาศาสตร นกสทธมนษยชน และ

องคกรระหวางประเทศ [9-12] เมอเรว ๆ นประเทศ

ตาง ๆ อยางเชนโปรตเกส เมกซโก และอารเจนตนา ไดนำา

รปแบบการลดการเอาผดทางอาญาตอยาผดกฎหมาย

มาใช [13] จากการประเมนผลโครงการเหลานทำาให

เหนประโยชนหลายประการ รวมทงจำานวนผใชยาท

เขาสโครงการบำาบดยามากขน [14] ดวยเหตดงกลาว

ในประเทศไทยจงควรใหความสำาคญทจะนำากรอบ

ควบคมทางเลอกสำาหรบยาผดกฎหมายอน ๆ รวมทง

รปแบบตาง ๆ เพอลดการเอาผดทางอาญามาใช

ขอเสนอแนะ

ผลการวจยในโครงการนชใหเหนปญหาดานสขภาพ

และสงคมหลายประการอนเนองมาจากการใชยาผด

กฎหมายในบรรดาผใชยาดวยการฉดในประเทศไทย ยก

ตวอยางเชน ในบรรดาผใชยาดวยการฉดยงคงมอตรา

การใชยาสงและมพฤตกรรมเสยงตอการรบเชอเอชไอ

ว/ไวรสตบอกเสบซคอนขางมาก ในทำานองเดยวกน ผ

ใชยาดวยการฉดยงคงประสบปญหาการเขาถงบรการ

ดานสขภาพทเหมาะสม ทงบรการปองกนเชอเอชไอว

และไวรสตบอกเสบซ และการบำาบดยา รวมทงมกเนน

การใชระบบยตธรรมทางอาญาจนมากเกนไป และนำา

ไปสการละเมดสทธมนษยชนโดยตำารวจ ทงยงมการใช

ระบบบงคบบำาบดทไมไดผลอยางกวางขวาง และกอให

เกดอนตรายหลายประการเนองจากการจบกมคมขง ผล

การศกษาครงนมผลกระทบทสำาคญหลายประการตอ

การจดทำานโยบายและโครงการ รวมทงการปฏรประบบ

ยตธรรมทางอาญา ดานลางเปนขอเสนอแนะหลกทมตอ

รฐบาลไทยและองคการสหประชาชาต

2. ยกเลกศนยบงคบบำาบด สงเสรมการเขาถงการบำาบดและบรการลดอนตรายแบบสมครใจทมหลกฐาน

สนบสนนและจดขนในชมชน

4. จดใหมบรการลดอนตรายทมหลกฐานสนบสนนอยางเปนองครวมตามสถานบรการสาธารณสข รวม

ทงในทควบคมตวของตำารวจและเรอนจำา

3. นำามาตรการทไดผลมาใชเพอแกปญหาการละเมดสทธของตำารวจทกระทำาตอผใชยา

จดอบรมการลดอนตรายและสทธมนษยชนใหกบเจาหนาทผบงคบใชกฎหมายและพนกงาน

อยการทกคน

จดใหมกลไกรบขอรองเรยนทเปนอสระและเปนหนวยงานของพลเรอนสำาหรบผเสยหาย

จากการปฏบตมชอบของตำารวจ

สงเสรมระบบการรบผดสำาหรบเจาหนาทผบงคบใชกฎหมายซงถกตงขอหาวาละเมดสทธของ

ผใชยา และกำากบดแลใหมการสงฟองตามเวลาทเหมาะสม

ผลการวจยชวาระบบบงคบบำาบดไมได

ชวยลดการใชยา แตกลบเปดโอกาสใหผใชยา

ดวยการฉดถกตำารวจ ละเมดสทธมากขน จงควร

เราพบวาผใชยาดวยการฉดมอตราการใชเขม

ฉดยารวมกนสง และมแนวโนมจะฉดมดาโซแลม

กบยาบาเพมขน และมกไมประสบผลสำาเรจจาก

การบำาบดดวยเมทาโดน การคมขงยงสงผลกระทบ

โดยตรงตออตราการใชเขมฉดยารวมกนและการ

นอคยา ผลการวจยชใหเหนความจำาเปนเรงดวนท

จะตองเพมโครงการแลกเปลยนเขมและกระบอก

ฉดยาตามขอแนะนำาขององคการสหประชาชาต

เราพบวาการใชกำาลงตำารวจในเขตกรงเทพฯ

มสวนเกยวของกบการคกคามและการละเมด

สทธมนษยชน ผลการวจยชใหเหนวาการมงใช

กำาลงตำารวจเพอปราบปรามนอกจากไมตอบ

สนองเปาหมายทระบไว และยงกอใหเกดอนตราย

นำาโครงการบำาบดทมการพสจนแลววามผลในการลด

อนตรายจากการใชยามาใชทดแทน

[15] จดใหมการบำาบดดวยสารทดแทนอนพนธฝนทเปน

ไปตามมาตรฐานสากล [16] และดำาเนนการและประเมน

ผลมาตรการลดอนตรายสำาหรบผฉดมดาโซแลมกบ

ยาบา บรการลดอนตรายเหลานไมควรจดใหมเฉพาะ

บรการแบบเพอนชวยเพอนเทานน แตควรใหมอยางแพร

หลายในสถานททผใชยาดวยการฉดมกเขาถง อยางเชน

ตามสถานบรการสาธารณสข รวมทงในทควบคมตวของ

ตำารวจและเรอนจำา

มากขน รฐบาลไทยจงควรกำาหนดมาตรการทเหมาะสม

เพอปองกนการประพฤตมชอบของตำารวจทกระทำาตอ

ผใชยา และจดใหมการเยยวยาตามกฎหมายอยางเปน

ผลสำาหรบผเสยหาย

13 14

Page 13: การลดอันตรายจากการใช้ยา ใน ... · 2019-10-01 · สัมพันธ์ประกอบด้วยการได้รับแจกเข็มฉีดยา

หลกฐานและขอเสนอแนะจากโครงการวจยชมชนมตรสมพนธ การลดอนตรายจากการใชยาในประเทศไทย

5. สนบสนนใหมการจดอบรมการปองกนและการแกปญหาการนอคยา รวมทงใหมบรการแจกจาย

ยานาลอกโซน (Naloxone) โดยใหเปนสวนหนงของบรการสำาหรบผใชยาในสถานทตาง ๆ

ทงสถานบรการสาธารณสข ภายในชมชน ทควบคมตวของตำารวจและเรอนจำา

6. สงเสรมใหเกดความตระหนกถงโรคไวรสตบอกเสบซ และใหเขาถงบรการตรวจหาโรคและการรกษา

ทเหมาะสมสำาหรบผใชยาดวยการฉด

7. ดแลใหผใชยามสวนรวมอยางจรงจงในการออกแบบและประเมนนโยบายและโครงการทเกยวของ

และกจกรรมลดอนตรายแบบเพอนชวยเพอนทไดรบทนสนบสนนโดยตรงตาง ๆ

งานวจยชใหเหนวาการนอคยาเปนปญหาทมก

เกดขนกบผใชยาดวยการฉด อยางไรกตาม เกอบ

ครงหนงของผเขารวมการวจยระบวาไมมความร

เกยวกบการปองกนและแกไขปญหาการนอคยา

รฐบาลไทยควรดแลใหหนวยงานตาง ๆ มการจด

ซอยานาลอกโซน และจดอบรมการปองกนและ

งานวจยของเราชใหเหนวาในบรรดาผใชยาดวย

การฉดทมเชอเอชไอวมการตระหนกถงปญหา

ไวรสตบอกเสบซและการเขาถงการตรวจหาเชอ

ไวรสตบอกเสบซนอยมาก แตกลมผใชยาดวยการ

ฉดทมเชอเอชไอวซงไมทราบวาตนเองมไวรสตบ

อกเสบซหรอไม กมพฤตกรรมเสยงตอการรบเชอ

ไวรสตบอกเสบซสง (อยางเชน การใชเขมฉดยา

รวมกน) ผลการวจยชใหเหนถงความเสยงและ

ปญหาทเกยวของกบการรบเชอไวรสตบอกเสบซ

งานวจยชใหเหนวาศนยลดอนตรายมตรสมพนธ

ประสบความสำาเรจในการเขาถงผใชยาดวยการ

ฉดทเพงผานศนยบำาบดยาและมความเสยงตอ

อนตรายจากการใชยา ทางศนยฯ ยงไดจดทำา

บรการทสำาคญมากมายเพอตอบสนองความ

จดการปญหาการนอคยาใหกบเจาหนาทตามสถาน

บรการสาธารณสข เจาหนาทตำารวจและเจาหนาทเรอน

จำา รวมทงการอบรมแบบเพอนชวยเพอนสำาหรบผใชยา

ในทำานองเดยวกน ควรมการทำาโครงการนำารองการแจก

ยานาลอกโซนแบบกจกรรมเพอนชวยเพอน และใหมการ

ประเมนผล

ในบรรดาผใชยาดวยการฉดซงยงเปนสงทยงถกละเลย

รฐบาลไทยจงควรนำามาตรการตาง ๆ มาปฏบตอยางเรง

ดวนเพอแกปญหาการแพรระบาดของไวรสตบอกเสบ

ซในบรรดาผใชยาดวยการฉด รวมทงการสนบสนนให

ภาคประชาสงคมมสวนรวมในการรณรงคปญหาไวรส

ตบอกเสบซ ใหบรการตรวจหาเชอไวรสตบอกเสบซโดย

ไมมคาใชจาย และใหนำายา Pegylated interferon และ

ribavirin บรรจเขาไวในบญชยาหลกแหงชาต [17]

ตองการของผใชยาดวยการฉด ในขณะทประเทศไทย

ไดกำาหนดนโยบายลดอนตรายระดบชาตขนมาเปนครง

แรกเมอเรว ๆ น จงไมควรมองขามความสำาคญของการ

ทำางานแบบเพอนชวยเพอน

สำาหรบองคการสหประชาชาต:

1. สำานกงานวาดวยยาเสพตดและอาชญากรรมแหงสหประชาชาต (UN Office on Drugs and Crime -

UNODC) ควรจดใหมการประเมนผลกระทบของกฎหมายและนโยบายดานยาในประเทศไทยทมตอ

สขภาพและสทธมนษยชนของผใชยา

2. UNODC ควรใหการสนบสนนดานวชาการตอรฐบาลไทยอยางเรงดวน เพอใหมการจดทำานโยบาย

กฎหมายดานสาธารณสขและความมนคงของประเทศทสอดคลองกน เพอดแลใหมการปฏบตตาม

บรรทดฐานและหลกการดานสทธมนษยชน

3. UNODC สนบสนนรฐบาลไทยใหมกรอบควบคมทางเลอกสำาหรบยาผดกฎหมายอน ๆ รวมทงรปแบบ

ทางเลอกตาง ๆ เพอลดการเอาผดทางอาญากบการใชยาสวนตว และการจดทำาแมแบบมาตรการตาม

กฎหมายเพอควบคมการผลตและจำาหนายยาเสพตด

ผลการศกษาของเราชใหเหนวานโยบายและ

เงอนไขดานกฎหมายท เปนอยสงผลใหเกด

อนตรายจากการใชยา และนำาไปสการละเมดสทธ

มนษยชนหลายประการ เมอเรว ๆ นอดตผอำานวย

การบรหารของ UNODC ไดแถลงวา UNODC

มพนธกจสงเสรมสทธมนษยชน และยงระบ

ดวยวา UNODC ควร “พจารณาใช...การประเมน

เราขอเสนอแนะใหหนวยงานขององคการ

สหประชาชาตใหความชวยเหลอดานวชาการตอ

รฐบาลไทยเพอใหสามารถปฏบตตามขอเสนอ

แนะเชงนโยบายทกลาวถงขางตนได โดยหนวย

ผลการวจยของเราเนนใหเหนความจำาเปนทจะ

ตองปฏรปกฎหมายและนโยบายดานยาของ

ประเทศไทย ทละเลยไมนำาวธแกปญหาทมหลก

ฐานสนบสนนมาใช เนองจากนโยบายดานยาใน

ประเทศไดรบอทธพลจากนโยบายดานยาระหวาง

ประเทศ ทางองคการสหประชาชาตจงควรม

ผลกระทบดานสทธมนษยชน (Human Rights Impact

Assessment - HRIA) เปนเครองมอเพอประเมน

ผลกระทบทอาจเกดขนจากนโยบายและมาตรการ

ตาง ๆ และเพอเปนขอมลใหกบผมอำานาจตดสนใจและ

ผไดรบผลกระทบ”[18] เหมาะสมอยางยงท UNODC

จะนำาเครองมอ HRIA มาทดลองใชกบประเทศไทย

ในลำาดบแรก

งานขององคการสหประชาชาตควรใหความชวยเหลอ

ในการแกไขขอบกพรองตาง ๆ ในกฎหมายและนโยบาย

ดานยาของประเทศไทยทอาจนำาไปสการละเมดสทธ

มนษยชน

บทบาทมากขนในการสงเสรมกฎหมายและนโยบายทม

หลกฐานสนบสนนมาใชแกปญหาการใชยาผดกฎหมาย

และทางองคการสหประชาชาตควรเผยแพรขอมลแนว

ปฏบตทดในการลดการเอาผดทางอาญาตอผใชยาซง

เปนบทเรยนจากประเทศอน ๆ และใหความชวยเหลอ

ดานวชาการตอรฐบาลไทยเพอปฏรปกฎหมายดานยา

15 16

Page 14: การลดอันตรายจากการใช้ยา ใน ... · 2019-10-01 · สัมพันธ์ประกอบด้วยการได้รับแจกเข็มฉีดยา

Substance Use & Misuse.

BMC International Health and Human Rights, 2011; 11:12.

BMC International Health and Human Rights

Substance Abuse Treatment, Prevention, and Policy,

Harm Reduction Journal

experiences with a drug user-run drop-in center

Drug and Alcohol Review

Harm Reduction Journal

BMC Public Health

Journal of Acquired Immune Deficiency Syndromes

MSCRP_THAI_Final_Edit_14_9_54_New.pdf 1 24/2/2555 11:20

MSCRP_THAI_Final_Edit_14_9_54_New.pdf 1 2/3/2555 16:46

Page 15: การลดอันตรายจากการใช้ยา ใน ... · 2019-10-01 · สัมพันธ์ประกอบด้วยการได้รับแจกเข็มฉีดยา

หลกฐานและขอเสนอแนะจากโครงการวจยชมชนมตรสมพนธ การลดอนตรายจากการใชยาในประเทศไทย

ขอมลอางอง

1. Assanangkornchai S, Aramrattana A, Perngparn U, Kanato M, Kanika N, Na Ayudhya AS. Current situation of substance-related problems in Thailand. J Psychiatr Assoc Thailand 2008,53:24S-36S.

2. National AIDS Prevention and Alleviation Committee. UNGASS Country Progress Report Thailand: Reporting Period: January 2008 - December 2009. 2010. Retrieved April 28, 2011 from: http://data.unaids.org/pub/Report/2010/thailand_2010_country_progress_report_en.pdf.

3. Human Rights Watch. Not enough graves: the war on drugs, HIV/AIDS, and violations of human rights. Human Rights Watch; 2004.

4. Punpanich W, Ungchusak K, Detels R. Thailand’s response to the HIV epidemic: yesterday, today, and tomorrow. AIDS Education and Prevention 2004,16:119-136.

5. Kaplan K, Schleifer R. Deadly Denial: Barriers to HIV/AIDS Treatment for People Who Use Drugs in Thailand. Human Rights Watch / Thai AIDS Treatment Action Group; 2007.

6. Pearshouse R. Compulsory drug treatment in Thailand: observations on the Narcotic Addict Rehabilitation Act B.E. 2545 (2002). Toronto: Canadian HIV/AIDS Legal Network; 2009.

7. Human rights NOGs to Thai government: do not repeat history! The Nation. Bangkok; February 22, 2011.8. Hayashi K, Fairbairn N, Suwannawong P, Kaplan K, Wood E, Kerr T. Collective empowerment while

creating knowledge: a description of a community-based participatory research project with drug users in Bangkok, Thailand. Substance Use & Misuse In Press.

9. The Vienna Declaration. 2010. Retrieved April 28, 2011 from: http://www.viennadeclaration.com/.10. Grover A. Report of the Special Rapporteur on the right of everyone to the enjoyment of the highest

attainable standard of physical and mental health. A/65/255. The United Nations; 2010.11. Beyrer C, Malinowska-Sempruch K, Kamarulzaman A, Kazatchkine M, Sidibe M, Strathdee SA. Time to

act: a call for comprehensive responses to HIV in people who use drugs. Lancet 2010,376:551-563.12. Global Commission on Drug Policy. Report of the Global Commission on Drug Policy. Global Commission

on Drug Policy; 2011. Retrived June 3, 2011 from: http://www.globalcommissionondrugs.org/Report.13. Jelsma M. Legislative innovation in drug policy. Amsterdam: Transnational Institute; 2009.14. Hughes CE, Stevens A. What can we learn from the Portuguese decriminalization of illicit drugs? British

Journal of Criminology 2010,50:999-1022.15. WHO/UNAIDS/UNODC. Guide to starting and managing needle and syringe programmes. Geneva:

World Health Organization (WHO), Joint United Nations Programme on HIV/AIDS (UNAIDS) and United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC); 2007.

16. WHO/UNODC/UNAIDS. Substitution maintenance therapy in the management of opioid dependence and HIV/AIDS prevention: position paper. Geneva: Wolrd Health Organization (WHO), United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC), and Joint United Nations Programme on HIV/AIDS (UNAIDS); 2004.

17. Metheny N, Swan T. Illuminating a hidden epidemic: The public health crisis of HIV/HCV co-infection among injecting drug users (IDU) in Thailand. Bangkok: Thai AIDS Treatment Action Group; 2010.

18. UNODC. Drug control, crime prevention and criminal justice: a human rights perspective: note by the Executive Director. E/CN.7/2010/CRP.6–E/CN.15/2010/CRP.1 In: Commission on Narcotic Drugs Fifty-third session. Vienna: The United Nations Office on Drugs and Crime; 2010.

19. Ford Na, Wilson Da, Chaves GCb, Lotrowska Mb, Kijtiwatchakul Ka. Sustaining access to antiretroviral therapy in the less-developed world: lessons from Brazil and Thailand. AIDS 2007,21 Suppl:S21-S29.

20. UN-ECOSOC. Commission on Narcotic Drugs: Report on the fifty-fourth session (2 December 2010 and 21-25 March 2011). Advance unedited version E/2011/28, E/CN.7/2011/15. New York: Economic and Social Council, the United Nations; 2011.

คณะผวจย

นกวจยทเปนเพอนผใชยา 23 คนจากศนยลดอนตรายมตรสมพนธ

ดร. โทมส เคอร (โครงการวจยสขภาพในเขตเมองของศนยวจยเพอความเปนเลศดานเอชไอว/เอดสแหงมหาวทยาลยบรตชโคลมเบย)

Dr. Thomas Kerr (Urban Health Research Initiative, British Columbia Center for Excellence in HIV/AIDS; Department of Medicine, University of British Columbia)

ไพศาล สวรรณวงษ (มลนธรณรงคเพอการรกษาเอดส) Mr.Paisan Suwannawong (Thai AIDS Treatment Action Group)

แครน แคปแพลน (มลนธรณรงคเพอการรกษาเอดส) Karyn Kaplan (Thai AIDS Treatment Action Group)

ดร.เอเวนท วด (โครงการวจยสขภาพในเขตเมองของศนยวจยเพอความเปนเลศดานเอชไอว/เอดสแหงมหาวทยาลยบรตชโคลมเบย)

Dr. Evan Wood (Urban Health Research Initiative, British Columbia Center for Excellence in HIV/AIDS; Department of Medicine, University of British Columbia)

ผศ.ดร.นยดา เกยรตยงองศล (สถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย)

ดร. นาเดยร แฟรแบรน (โครงการวจยสขภาพในเขตเมองของศนยวจยเพอความเปนเลศดานเอชไอว/เอดสแหงมหาวทยาลยบรตชโคลมเบย)

Dr. Nadia Fairbairn (Urban Health Research Initiative, British Columbia Center for Excellence in HIV/AIDS)

คะนา ฮายาช (โครงการวจยสขภาพในเขตเมองของศนยวจยเพอความเปนเลศดานเอชไอว/เอดสแหงมหาวทยาลยบรตชโคลมเบย)

Ms. Kanna Hayashi (Urban Health Research Initiative, British Columbia Center for Excellence in HIV/AIDS; University of British Columbia)

19 20

Page 16: การลดอันตรายจากการใช้ยา ใน ... · 2019-10-01 · สัมพันธ์ประกอบด้วยการได้รับแจกเข็มฉีดยา

หลกฐานและขอเสนอแนะจากโครงการวจยชมชนมตรสมพนธ

กตตกรรมประกาศ

การจดทำาโครงการวจยของชมชนมตรสมพนธ

จะไมหาอาจเกดขนได หากปราศจากการมสวนรวมของ

เจาหนาทและอาสาสมครศนยลดอนตรายมตรสมพนธ

เรามความยนดยงทจะกลาวขอบคณ นกศกษา

ระดบบณฑตศกษาและเจาหนาททใหความชวยเหลอ

ในการเกบข อมลและการบรหารงานข อมล อาท

เปรมปรดา ปราโมช ณ อยธยา, อำานาจ แชมชน,

ววฒน โชตชาตมาลา, ทรเชย คอลลงแฮม(Tricia

Collingham), แดปเบอร แกรม (Deborah Graham),

ดลชย หะวงช, แคทลน จอรนตน (Caitlin Johnston),

ประภสรา แกวคณ, เดเนยล ไมลส เคน (Daniel Miles

Kane), แคลวน ไลน(Calvin Lai), ภรปกรณ ภกดรตน,

ครสต เพาวเวอร(Cristy Power), เจย เจอ ค (Jiezhi Qi),

เลสล เร (Leslie Rae), จรศกด ศรประมงค, วภาวรรณ

สวรรณวงษ, กมล อปแกว, ปเตอร แวนน(Peter Vann),

ธญญาพร วนสม, และ รธ จาง(Ruth Zhang) และ

เรายงขอขอบคณ โจแอนน แชทเทอร(Joanne Csete),

เอม-เจ มลลอยด(M-J Milloy),ฮลโอ มอนทารเนอร(Julio

Montaner), และแดน เวร บ(Dan Werb) ทมสวน

ชวยเหลออยางมากในการจดทำาตนฉบบ และขอ

ขอบคณเปนพเศษตอผเขารวมในโครงการวจยน ซงม

ความกลาหาญอยางยงในการแลกเปลยนขอมลและ

ประสบการณใหเราฟง

โครงการวจยชมชนมตรสมพนธไดรบทนเรมตน

จาก มลนธ ไมเคล สมธ (Michael Smith Foundation)

สวนการจดทำารายงานฉบบนไดรบทนสนบสนนจาก

มลนธ โอเพน โซไซต (Open Society Foundations)

โครงการสาธารณสขและนโยบายยาระดบโลก (Public

Health Program and Global Drug Policy Program)

ความเหนทปรากฏในรายงานฉบบนอาจไมไดสอดคลอง

กบความเหนของผใหทนโครงการ

ผ จดทำารางในเบองตนของรายงานฉบบนไดแก

คะนา อายาช (Kanna Hayashi),โทมส เคอร(Thomas

Kerr), ไพศาล สวรรณวงษและแครน แคปแพลน

การจดทำารายงานไดรบการปรกษาหารอจากสมาชก

ศนยลดอนตรายมตรสมพนธ

เรายงขอขอบคณ คะ ซน โช( Kah Sin Cho)

(UNAIDS Regional Support Team for Asia and the

Pacific), โครา ดเบค (Kora DeBeck) (British Columbia

Centre for Excellence in HIV/AIDS),ไมเคล ฮาน

(Michael Hahn) (UNAIDS Thailand), แพทยหญง

เพชรศร ศรนรนดร (กระทรวงสาธารณสข ประเทศไทย)

แดเนยล วฟ(Daniel Wolfe) (Open Society

Foundations) และโจแอนน แชทเทอร (Joanne Csete)

(Mailman School of Public Health, Columbia

University) ทใหความเหนซงเปนประโยชนอยางยง

ตอการจดทำารางรายงาน การผลตรายงานเกดขนได

ดวยความชวยเหลอจาก แดปเบอร แกรม (Deborah

Graham) ผถายรปภาพประกอบรายงานไดแก รชโก

ก สตาฟ(Rico Gustav) และ ศรทธารา หตถรตน,

พภพ อดมอทธพงศ แปลรายงานเปนภาษาไทย

21

Page 17: การลดอันตรายจากการใช้ยา ใน ... · 2019-10-01 · สัมพันธ์ประกอบด้วยการได้รับแจกเข็มฉีดยา

Urban Health Research Initiative

British Columbia Centre for Excellence in HIV/AIDSSt. Paul’s Hospital608 – 1081 Burrard StreetVancouver BC V6Z 1Y6 CanadaTel: [email protected]://uhri.cfenet.ubc.ca

Thai AIDS Treatment Action Group (TTAG)

18/89 Vipawadee Rd., soi 40Lad Yao, ChatuchakBangkok 10900 ThailandTel: +66-2-939-6434Fax: +66-2-939-6437http://www.ttag.info