คณะกรรมการศกษาแนวทางการสรางความปรองดอง สภาปฏรปแหงชาต (สปช.) วาระปฏรปพเศษ 15 แนวทางการสรางความปรองดอง

รายงานผลการศกษาและขอเสนอแนะ

คณะกรรมการศกษาแนวทางการสรางความปรองดอง สปช.

๑. นายดเรก ถงฝง ทปรกษาและกรรมการ

๒. พลเอก เอกชย ศรวลาศ ทปรกษาและกรรมการ

๓. ศ.พเศษเอนก เหลาธรรมทศน ประธานกรรมการ

๔. นายบญเลศ คชายทธเดช รองประธานกรรมการ

๕. ศ.นครนทร เมฆไตรรตน รองประธานกรรมการ

๖. นายไพบลย นตตะวน กรรมการ

๗. นายบณฑร เศรษฐศโรตม กรรมการ

๘. นายประสาร มฤคพทกษ กรรมการ

๙. นางทชา ณ นคร กรรมการ

๑๐. นายประดษฐ เรองดษฐ กรรมการ

๑๑. นางวลยพร รตนเศรษฐ กรรมการ

๑๒. นายธาน สโชดายน กรรมการ

๑๓. นายอดลย เขยวบรบรณ กรรมการ

๑๔. นางนชา หรญบรณะ ธวธรรม กรรมการ

๑๕. นางพะเยาว อคฮาด กรรมการ

๑๖. นายภม มลศลป กรรมการ

๑๗. นางสาวธญญาภรณ จนทรเวช กรรมการ

๑๘. นายเมธส อนวตรอดม กรรมการ

๑๙. นางสาวธรดา ศภะพงษ กรรมการและเลขานการ

๒๐. นายสเทพ เอยมคง กรรมการและผช.เลขานการ

๑. พจารณาศกษาและแสวงหาแนวทางเพอลดและยตความขดแยงทางการเมองในทกระดบ ใหชนในชาตเกดความรรกสามคค บนพนฐานความคดทแตกตาง เพอน าไปสการสรางความปรองดองเกดขน

๒. จดท าขอเสนอแนวทางการเยยวยาแกผทไดรบผลกระทบจากเหตการณการชมนมอนเกยวเนองมาจากความขดแยงทางการเมอง ตงแต พ.ศ. ๒๕๔๘-๒๕๕๗ ใหหนวยงานทเกยวของด าเนนการ

๓. จดท าแผนด าเนนงานในการสรางความปรองดองใหควบคไปกบกระบวนการปฏรปประเทศ ทมาจากขอมลและสภาพปญหาทเกดขนจรงจากผทไดรบผลกระทบจากเหตการณการชมนมอน เกยวเนองมาจากความขดแยงทางการเมอง ตงแต พ.ศ. ๒๕๔๘-๒๕๕๗

ขอบเขตของอ านาจหนาทของคณะกรรมการฯ

๔. อ านวยการใหมการจดท าและเผยแพรฐานขอมลเกยวกบผทไดรบผลกระทบจากเหตการณการชมนมอนเกยวเนองมาจากความขดแยงทางการเมอง ตงแต พ.ศ. ๒๕๔๘-๒๕๕๗ ทกกลมทกฝายทตองการ การเยยวยาและฟนฟวถชวตในดานตางๆ

๕. รายงานความคบหนาใหประธานสภาปฏรปแหงชาตทราบ

ขอบเขตของอ านาจหนาทของคณะกรรมการฯ

๑. วางกรอบคดและออกแบบกระบวนการปรองดองใหควบคไปกบการปฏรปประเทศ โดยจดล าดบความส าคญของขนตอนและผลกดนใหเกดผลในทางปฏบต

๒. รวมท างานกบกลไกอนๆ ทด าเนนงานเพอขบเคลอนกระบวนการสรางความปรองดอง

๓. แสวงหาจดรวมของคนในสงคมในการสรางความปรองดองสมานฉนทและการปองกนมใหความขดแยงเกดขนซ า ผานการรบฟง พดคย ตรวจสอบขอเทจจรงและการถอดบทเรยนจากประสบการณจรง

แนวทางด าเนนงาน

๔. จดท าฐานขอมลรวมเกยวกบผไดรบผลกระทบจากการชมนมทางการเมอง เผยแพรขอมล ขอเทจจรงทไดจากการสงเคราะหออกมาเปนองคความร

๕. สรางบรรยากาศทเออกบการอยรวมกนทามกลางความเหนทางการเมองทแตกตางกน ฟนฟความสมพนธ ลดอคตและสรางความไวเนอเชอใจของคนในสงคมทมความเหนตางทางการเมองผานการท างานเชงกระบวนการ

๖. ประสานงานและเสนอแนวทางตอหนวยงานของภาครฐและภาคเอกชน ในการใหความชวยเหลอผทไดรบผลกระทบจากเหตการณการชมนมในดานตางๆ

แนวทางด าเนนงาน

ผลการศกษาและขอเสนอแนะ

๑. พจารณาศกษาและแสวงหาแนวทางเพอลดและยตความขดแยงทางการเมองในทกระดบ ใหชนในชาตเกดความรรกสามคค บนพนฐานความคดทแตกตาง เพอน าไปสการสรางความปรองดองเกดขน

๒. จดท าขอเสนอแนวทางการเยยวยาแกผทไดรบผลกระทบจากเหตการณการชมนมอนเกยวเนองมาจากความขดแยงทางการเมอง ตงแต พ.ศ. ๒๕๔๘-๒๕๕๗ ใหหนวยงานทเกยวของด าเนนการ

บทท ๓ :

ขอเสนอเชงเนอหาและกลไกทท าไดทงกอนและหลงมรฐธรรมนญ

ขอบเขตของอ านาจหนาทของคณะกรรมการฯ

อ านาจหนาท เนอหาในรายงาน

๓. จดท าแผนด าเนนงานในการสรางความปรองดองใหควบคไปกบกระบวนการปฏรปประเทศ ทมาจากขอมลและสภาพปญหาทเกดขนจรงจากผทไดรบผลกระทบจากเหตการณการชมนมอน เกยวเนองมาจากความขดแยงทางการเมอง ตงแต พ.ศ. ๒๕๔๘-๒๕๕๗

๔. อ านวยการใหมการจดท าและเผยแพรฐานขอมลเกยวกบผทไดรบผลกระทบจากเหตการณการชมนมอนเกยวเนองมาจากความขดแยงทางการเมอง ตงแต พ.ศ. ๒๕๔๘-๒๕๕๗ ทกกลมทกฝายทตองการ การเยยวยาและฟนฟวถชวตในดานตางๆ

๕. รายงานความคบหนาใหประธานสภาปฏรปแหงชาตทราบ

บทท ๔ :แผนการด าเนนงานสรางความปรองดอง

ภาคผนวก : ฐานขอมล- จ านวนผไดรบผลกระทบและผไดรบการเยยวยากรณบาดเจบ เสยชวตและตองคด ระหวาง พ.ศ. ๒๕๔๘ – ๒๕๕๗

ขอบเขตของอ านาจหนาทของคณะกรรมการฯ (ตอ)อ านาจหนาท เนอหาในรายงาน

“การสรางความปรองดอง” ในทน หมายถง การคลคลายความขดแยงทมการใชความรนแรงเขามาเกยวของ ดวยการถอดบทเรยน สรางความรบรและความเขาใจถงสาเหตและผลกระทบ การส านกรบผดและการฟนคนความสมพนธ การหาขอตกลงใหมในกฎเกณฑของการอยรวมกนในสงคมเดยวกนระหวางบคคล กลมพลงทางการเมอง และประชาชนในชาตทมความคด ความเชอแตกตางกนจนแบงกนเปนฝกฝาย การหามาตรการปองกนมใหความขดแยงขยายตวและเกดความรนแรงขนซ าอก รวมทงการปฏรปทงกระบวนทศนและกลไกของรฐใหสามารถรองรบการขบเคลอนสงคมทอยในระยะของการแปรเปลยนความขดแยงไปสการสรางฉนทามตใหม

นยาม ความหมาย ขอบเขตของค าวา “ปรองดอง”

วธการ : อาศยการด าเนนงานแบบเปนกระบวนการ บนฐานความเขาใจในบรบทของความขดแยง โดยน าหลกการทเหมาะสมกบสภาพปญหามาปรบใชทส าคญ คอ ความไววางใจและการมสวนรวมของผทเกยวของทกฝาย ในการหาขอตกลงรวมกนในการแสวงหาทางออกจากความขดแยง ใหเปนไปตามครรลองของระบอบประชาธปไตยและสนตวธ ซงตองมการตดตาม ตรวจสอบใหการด าเนนการนนตอเนองและสอดคลองกบสภาพสงคม เพอใหสามารถอยรวมกนไดอยางยงยน

นยาม ความหมาย ขอบเขตของค าวา “ปรองดอง”

๓.๑ ขอเสนอเชงเนอหา

ภารกจ ๖ ดานทตองท าควบคกนไปใหครบ

อยางเปนองครวม

๓.๒ ขอเสนอแนะเชงกลไก

กอนและหลงการมรฐธรรมนญฉบบใหม

บทท ๓ ขอเสนอแนะเบองตนในการสรางควาปรองดอง

๓.๑ ขอเสนอเชงเนอหาในภารกจ ๖ ดาน

หลกความยตธรมในระยะเปลยนผานและความยตธรรมเชงสมานฉนท

๑. การสรางความเขาใจรวมของสงคมตอเหตแหงความขดแยง

๒. การแสวงหาและเปดเผยขอเทจจรงของเหตการณความรนแรง

๓. การอ านวยความยตธรรมการส านกรบผดชอบและการใหอภย

๖. มาตรการปองกนการใชความรนแรงในการแกไขปญหาความขดแยง

๕. การสรางสภาวะ ทเออตอการอยรวมกน

๔. การเยยวยา ดแลและการฟนฟผไดรบผลกระทบ

การสร า งความ เข า ใจร วมของส งคมต อ เหต แห งความข ดแย งภารกจท ๑ภารกจ วธการ ผลทจะไดรบ

ภารกจท ๑ การสรางความเขาใจรวมของสงคมตอเหตแหงความขดแยง

ทบทวนเอกสารและขอเสนอแนะในการสรางความปรองดองทเคยมมา

ผเกยวของและคนในสงคมเขาใจมมมองของกนและกน เกยวกบสาเหตความขดแยงทจะน ามาสการคลคลายและการปองกนความขดแยง

-คณะกรรมการอสระตรวจสอบและคนหาความจรงเพอการปรองดองแหงชาต(คอป.)-สถาบนพระปกเกลา(KPI)-คณะกรรมาธการยกรางรฐธรรมนญ-ศนยปรองดองสมานฉนทเพอการปฏรป (ศปป.)-กรรมาธการการเมองของสภาปฏรปแหงชาตและสภานตบญญต-คณะกรรมการปฏรปกฎหมาย(คปก.)-คณะกรรมการปฏรป(คปร.)-คณะกรรมการสมชชาปฏรป(คสป.)-คณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต(กสม.)-ศนยขอมลประชาชนผไดรบผลกระทบจากการสลายการชมนม กรณ เมษายน-พฤษภาคม 2553(ศปช.)-คณะนกวจยของสถาบนศกษาความมนคงและนานาชาต คณะรฐศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย-องคกรสทธมนษยชน ฮวแมนไรทวอทซ(HRW)-จดเวทรบฟงจากกลมตางๆ(ศาล อยการ DSI เรอนจ า ผถกคมขง ผบาดเจบและญาตผสญเสยฯลฯ)

การแสวงหาและ เป ด เผย ขอ เท จจร งของ เหต ก าร ณความร นแรงภารกจท ๒ภารกจ วธการ ผลทจะไดรบ

ภารกจท ๒ การแสวงหาและเปดเผยขอเทจจรงของเหตการณความรนแรง

๑) รวบรวมและตรวจสอบขอเทจจรง หาสาเหตแรงจงใจเกยวกบการละเมดกฎหมายและการละเมดสทธมนษยชน ๒) เปดเผยชอผทเกยวของกบการละเมดกฎหมายและสทธมนษยชนในระยะเวลาทกฎหมายก าหนดและมความเหมาะสมของสถานการณ

• ขอเทจจรงเกยวกบเหตการณความขดแยง ผานการตรวจสอบ สงเคราะหดวยกลไกและวธการทมความเปนวชาการ• ท าใหผทเกยวของและคนในสงคมเขาใจรวมกนในขอเทจจรงเกยวกบความขดแยง• สงคมไดการสรปบทเรยน เกดส านกรวมกนในการปองกนมใหประเทศชาตตองประสบกบวกฤตการณเชนนอก

การอ านวยความยต ธรรม ส าน กร บผดชอบ +ให อ ภยภารกจท ๓

ภารกจ วธการ ผลทจะไดรบ

ภารกจท ๓ การอ านวยความยตธรรม การส านกรบผดและการใหอภย

• น าทงกลไกตามกฎหมายทมอยในปจจบนและการตรากฎหมายพเศษเพอน าหลกการของความยตธรรมในระยะเปลยนผานและกระบวนทรรศนเรองความยตธรรมเชงสมานฉนทมาใช

• การรบรขอเทจจรงเกยวกบจ านวนผทตองคด ประเภทคดและสถานะทางคด โดยจ าแนกเปน ๑) ความผดทมมลเหตจงใจทางการเมอง ๒) ความผดอาญาโดยแท ทมระดบความรายแรง ขดกบศลธรรม หรอสทธเสรภาพขนพนฐานของบคคล ๓) ความผดทงแบบท ๑) และ ๒)

การอ านวยความย ต ธ ร รม ก า รส า น ก ร บ ผ ดชอบและการ ให อภ ย( ต อ ) ภารกจท ๓

การจ าแนกมลเหตแหงการกระท าผดโดยน าคดทเกดขนจากการชมนมทางการเมองตลอดชวงเวลาพจารณามาจ าแนกถงมลเหตแหงการกระท าผด ตามเกณฑ ดงน(๑) ความผดทมแรงจงใจทางการเมอง หมายถง ความผดทมแรงจงใจจากความเชอหรอมมมองทางการเมองของตนเองหรอกลมของตนทอาจมความแตกตางกบรฐบาล จงไดเกดแรงจงใจทจะกระท าความผดอาญาจากฐานความเชอหรอมมมองทางการเมองนน(๒) ความผดอาญาโดยแท หมายถง ความผดทรฐเปนเปนผเสยหายโดยตรงหรอความผดตอเอกชน อนเปนความผดทมระดบความรายแรงของการกระท าผดทมผลกระทบตอศลธรรมของประชาชน หรอสทธเสรภาพขนพนฐานของบคคล(๓) ความผดทมแรงจงใจทางการเมองแตมฐานความผดอนประกอบ

การอ านวยความย ต ธ ร รม ก า รส า น ก ร บ ผ ดชอบและการ ให อภ ย ภารกจท ๓ภารกจ วธการ ผลทจะไดรบ

ภารกจท ๓ การอ านวยความยตธรรม การส านกรบผดและการใหอภย

ตงโจทยโดยเรมจากการแยกแยะจดกลมประเภทคด และสถานะของคดอาญาทเกยวเนองจากการชมนมทางการเมอง ในชวง ๒๕๔๘ –๒๕๕๘ ททงฝายรฐและประชาชนเปนผถกกลาวหา (ดในแผนภาพขอเสนอแนวทางในการสรางความปรองดองตามหลกความยตธรรมในระยะเปลยนผานและความยตธรรมเชงสมานฉนท)

• สรางความเชอมนในกระบวนการยตธรรมดวยหลกนตธรรม โดยใชวธการทเหมาะสมกบฐานความผด• ใหโอกาสผกระท าผดทไดเขาสกระบวนการยตธรรมแลว ไดส านกผด กลบมาสสงคม รวมทงฟนฟความสมพนธระหวางผเกยวของ

การอ านวยความย ต ธ ร รม ก า รส า น ก ร บ ผ ดชอบและการ ให อภ ยภารกจท ๓

หลกความยตธรรมในระยะเปลยนผานตอบสนองตอเหตการณทเกดการละเมดสทธมนษยชน ทค านงถงสทธของผทตกเปนเหยอ และการสงเสรมกลไกทจะน าพาสงคมไปสสนตภาพ การปรองดอง และความเปนประชาธปไตย เพอใหสงคมเดนหนาตอไปโดยทเหตการณความรนแรงไมยอนกลบมาอกครง

การอ านวยความย ต ธ ร รม ก า รส า น ก ร บ ผ ดชอบและการ ให อภ ยภารกจท ๓

ในทางสากล หลกความยตธรรมในระยะเปลยนผานครอบคลมถงวธการ ดงตอไปน๑) การตรวจสอบและคนหาขอเทจจรงเพอการรบรถงสาเหตและการคลคลายปมปญหา๒) การด าเนนคดตอผทละเมดกฎหมายดวยหลกนตธรรม๓) การเยยวยาและชดเชยใหกบผทไดรบผลกระทบจากความรนแรง๔) การยอมรบในการกระท า ขออภยและแสดงความรบผดชอบตอการกระท าผด

การอ านวยความย ต ธ ร รม ก า รส า น ก ร บ ผ ดชอบและการ ให อภ ย ภารกจท ๓

๕) การนรโทษกรรมและการใหอภยโดยมขอยกเวนมใหการนรโทษกรรมกบผกระท าความผดในของการกรณละเมดสทธมนษยชนรายแรง๖) การปฏรป หรอปรบเปลยนโครงสรางทางการเมอง เศรษฐกจและสงคม ใหเออกบการลดและปองกนการกอเกดขนซ าของความขดแยง อาท การแบงสรรอ านาจทางการเมองใหเกดดลยภาพ การลดความเหลอมล าในการพฒนาและเขาถงทรพยากร การอ านวยความยตธรรมและความรบผดชอบเมอมการการละเมดสทธมนษยชน การสนบสนนบทบาททสรางสรรของสอสารมวลชน ฯลฯ

การอ านวยความย ต ธ ร รม ก า รส า น ก ร บ ผ ดชอบและการ ให อภ ยภารกจท ๓

กระบวนทศนแบบ “ความยตธรรมเชงสมานฉนท” ใหความส าคญกบผเสยหายเปนอนดบแรก เนองจากผเสยหายนนมอ านาจในการก าหนดวาความยตธรรมทตนตองการคออะไร โดยมผไกลเกลยระหวางผเสยหายและผกระท า ซงความยตธรรมเกดขนตอเมอความตองการของผเสยหายไดรบการตอบสนอง

การอ านวยความย ต ธ ร รม ก า รส า น ก ร บ ผ ดชอบและการ ให อภ ย

คดอาญาในชนสอบสวนของเจาหนาทต ารวจ/กรมสอบสวนคดพเศษ

ส านกงานอยการ

ความเหนสงฟอง/ไมฟอง

คดทอยในระหวางการพจารณาของศาล

การฟองคดอาญาทไมเปนประโยชนแกสาธารณชนหรอจะมผลกระทบตอความปลอดภยหรอความมนคงของชาต หรอตอผลประโยชนอนส าคญของประเทศ(ตามพระราชบญญตองคกรอยการและพนกงานอยการ พ.ศ. ๒๕๕๓ มาตรา ๒๑ และระเบยบส านกงานอยการสงสดวาดวยการสงคดอาญาทจะไมเปนประโยชนแกสาธารณชน หรอจะมผลกระทบตอความปลอดภยหรอความมนคงของชาต หรอตอผลประโยชนอนส าคญของประเทศพ.ศ. ๒๕๕๔เฉพาะในกรณความผดทมแรงจงใจทางการเมองเทานน)

การฟองคดอาญาทไมเปนประโยชนแกสาธารณชนหรอจะมผลกระทบตอความปลอดภยหรอความมนคงของชาตหรอตอผลประโยชนอนส าคญของประเทศ

ความผดอาญาโดยเนอแทเขาสกระบวนการยตธรรมโดยปกต (ประกนตว ปลอย ปลอยชวคราว)

รบโทษ/อภยโทษ

สงไมฟอง

สงฟอง

พนกงานอยการไมยนค ารอง ไมอทธรณ ไมฎกา

ถอนฟอง ถอนค ารองถอนอทธรณ และถอนฎกา

(มมตครม.หรอนโยบายของรฐ)

ภารกจท ๓๑) การใชกลไกตามกฎหมายทมอยในปจจบน

๒) การตรากฎหมายพเศษ

ภารกจท ๓

หลกความยตธรรมในระยะเปลยนผาน (ความผดทรฐกระท าตอบคคล)

๑. ฟองรองด าเนนคดกบผกระท าผด๒. การคนหาความจรง๓. การใหความชวยเหลอ ชดเชย เยยวยา๔. กระบวนการทท าใหสงคมรบร๕. กระบวนการปฏรปสถาบนหรอ หนวยงานทมสวนรบผดชอบ๖. การใหสงคมขามผานปญหาความขดแยง และกอใหเกดความปรองดองสมานฉนท

หลกความยตธรรมเชงสมานฉนทและคมประพฤต

(ความผดทบคคลกระท าละเมดตอบคคล)

๑. คดเลอกคนกลาง หรอ ตงคณะอนญาโตตลาการ๒. เจรจา ก าหนดเงอนไข

หาทางออกรวมกน๓. การหาขอยต๔. ตดตามผลการปฏบตตามเงอนไข

กระบวนการส านกรบผดตอสาธารณะ

นรโทษกรรมแบบมเงอนไข

การอ านวยความย ต ธ ร รม ก า รส า น ก ร บ ผ ดชอบและการ ให อภ ย

จ าแนกกลมผทไดรบผลกระทบ จากเหตการณทงจากผชมนมและเจาหนาทของรฐ เปน ๕ กลม ดงน

การเยยวยา ดแลและการฟนฟผ ได รบผลกระทบ

ภารกจท ๔

(๑) กลมผบาดเจบและพการทางกาย(๒) กลมญาตผเสยชวต(๓) กลมผททรพยสนไดรบความเสยหาย(๔) กลมผทไดรบผลกระทบทางคดมขอหา หมายจบและถกด าเนนคด(๕) กลมทเปนชมชนในละแวกใกลเคยงกบการชมนม

การ เย ยวยา ด แลและการฟ นฟผ ไ ด ร บผลกระทบภารกจท ๔ภารกจ วธการ ผลทจะไดรบ

ภารกจท ๔ การเยยวยา ดแลและการฟนฟผไดรบผลกระทบ

๑) ตงศนยประสานงานและรวบรวมขอมลผไดรบผลกระทบทกฝายจากเหตการณชมนมทางการเมองตงแต พ.ศ.2548 –พ.ศ.2557๒) ท าฐานขอมลผไดรบผลกระทบทกฝายจากเหตการณชมนมทางการเมอง๓) เยยวยา ดแล และฟนฟผไดรบผลกระทบทกฝายโดยมมาตรการเยยวยาและฟนฟทงในสวนทเปนตวเงนและไมใชตวเงน

• ผทไดรบผลกระทบทกกลมทกฝายสามารถด ารงชวตอยในสงคมไดอยางมเกยรตและศกดศรอยางเสมอภาคเทาเทยมกนอยางเปนระบบและตอเนองทงในแบบทเปนตวเงนและไมใชตวเงน

การ เย ยวยา ด แลและการฟ นฟผ ไ ด ร บผลกระทบภารกจท ๔ภารกจ วธการ ผลทจะไดรบ

ภารกจท ๔ การเยยวยา ดแลและการฟนฟผไดรบผลกระทบ

๕) ก าหนดหลกเกณฑ ฐานการคดค านวณอตราในการใหการชดเชยความเสยหายและการเยยวยา โดยไมท าใหเกดการเลอกปฏบต ปญหาและเงอนไขของความขดแยง

๖) พฒนา ปรบปรง จดท ากฎหมาย กฎระเบยบทจ าเปนในการรองรบการชดเชยเยยวยา

• ผทไดรบผลกระทบทกกลมทกฝายสามารถด ารงชวตอยในสงคมไดอยางมเกยรตและศกดศรอยางเสมอภาคเทาเทยมกนอยางเปนระบบและตอเนอง ทงในแบบทเปนตวเงนและไมใชตวเงน

นมการสร า งสภาวะท เ อ อต อการอย ร วมกนภารกจท ๕ภารกจ วธการ ผลทจะไดรบ

ภารกจท ๕ การสรางสภาวะทเออตอการอยรวมกน

๑) พฒนายทธศาสตรสนตวธเพอความมนคงของชาต จากกรอบนโยบายทเคยมมา ใหเปนหลกปฏบตอยางเครงครด

๒) สอสารกบสงคมเพอสรางความเขาใจของประชาชนใหตระหนกถงผลจากการใชความรนแรงในการจดการปญหา ความเคารพและรบผดชอบในการใชสทธเสรภาพสวนบคคล และสทธเสรภาพในการชมนม

• สงคมพหวฒนธรรมทสนตและเปนธรรม โดยผคนสามารถอยรวมกนทามกลางความคดเหนทแตกตางและรจกการแกไขปญหาดวยสนตวธ

• ลดและขจดความเหลอมล าทเปนรากฐาน สาเหตบมเพาะความขดแยง

นมการสร า งสภาวะท เ อ อต อการอย ร วมกนภารกจท ๕ภารกจ วธการ ผลทจะไดรบ

ภารกจท ๕ การสรางสภาวะทเออตอการอยรวมกน

๓) ฟนฟความสมพนธระหวางบคคล สงคม องคกร และสถาบนทมความขดแยงกน๔) เรงรด ผลกดนการปฏรปโครงสรางสถาบนทางการเมองใหเออตอการเกดวฒนธรรมทางการเมองประชาธปไตยแบบพหนยม เปดโอกาสใหทกกลมทกฝายมสดสวนในการมสวนรวมทางการเมองได เพอใหวาระตางๆ ทเปนประเดนสาธารณะ ไดถกขบคด กลนกรองจากมมมองทหลากหลาย

• สงคมพหวฒนธรรมทสนตและเปนธรรม โดยผคนสามารถอยรวมกนทามกลางความคดเหนทแตกตางและรจกการแกไขปญหาดวยสนตวธ• ลดและขจดความเหลอมล าทเปนรากฐาน สาเหตบมเพาะความขดแยง

นมการสร า งสภาวะท เ อ อต อการอย ร วมกนภารกจท ๕

ภารกจ วธการ ผลทจะไดรบ

ภารกจท ๕ การสรางสภาวะทเออตอการอยรวมกน

๕) เรงรด ผลกดนการปฏรปโครงสรางและระบบเศรษฐกจ สงคมวฒนธรรมเพอขจดปญหาความเหลอมล าและสรางความเปนธรรมทางสงคม

• สงคมพหวฒนธรรมทสนตและเปนธรรม โดยผคนสามารถอยรวมกนทามกลางความคดเหนทแตกตางและรจกการแกไขปญหาดวยสนตวธ

• ลดและขจดความเหลอมล าทเปนรากฐาน สาเหตบมเพาะความขดแยง

มาตรกา รป อ งก น ก า ร ใช ค ว ามร น แร งแก ไ ขปญหาความข ดแย งภารกจท ๖ภารกจ วธการ ผลทจะไดรบ

ภารกจท ๖ มาตรการปองกนการใชความรนแรงในการแกไขปญหาความขดแยง

๑) เฝาระวงสถานการณ ระมดระวง และหลกเลยงการเผชญหนา หรอปะทะรนแรงระหวางฝายประชาชนหรอฝายเจาหนาทดานความมนคง๒) ปฏรปและก ากบบทบาทของสอสารมวลชนใหเปนไปตามจรรยาบรรณโดยน าเสนอเนอหาสาระทสรางสรรค ไมยยง บดเบอนขอเทจจรง จนกอใหเกดความเกลยดชง หรอการใชความรนแรงในการแกไขความขดแยงระหวางคนในสงคม โดยยงใหหลกประกนสทธเสรภาพของสอมวลชน

• ลดความเสยงและปองกนเหตทจะท าใหเกดความขดแยงรนแรงซ าอกในอนาคต• สรางหลกประกนใหกบสงคมในการใชหลกนตธรรมและสนตวธของรฐ ในการคมครองความปลอดภย ปกปองสทธและสวสดภาพของประชาชน

มาตรกา รป อ งก น ก า ร ใช ค ว ามร น แร งแก ไ ขปญหาความข ดแย งภารกจท ๖ภารกจ วธการ ผลทจะไดรบ

ภารกจท ๖ มาตรการปองกนการใชความรนแรงในการแกไขปญหาความขดแยง

๓) จดใหมกลไก กตกาและสงเสรมใหมพนทในการใชสทธเสรภาพในการชมนมอยางสนตวธ ทสอดคลองกบหลกรฐธรรมนญทคมครองสทธเสรภาพของบคคล และกตการะหวางประเทศวาดวยสทธพลเมองและสทธทางการเมองของประชาชนทประเทศไทยเปนภาค

๔) สรางส านกและความตระหนกถงการใชเสรภาพสวนบคคลใหมความรบผดชอบและเคารพในสทธของผอนในการใชสอในรปแบบตางๆ

• ลดความเสยงและปองกนเหตทจะท าใหเกดความขดแยงรนแรงซ าอกในอนาคต

• สรางหลกประกนใหกบสงคมในการใชหลกนตธรรมและสนตวธของรฐ ในการคมครองความปลอดภย ปกปองสทธและสวสดภาพของประชาชน

มาตรกา รป อ งก น ก า ร ใช ค ว ามร น แร งแก ไ ขปญหาความข ดแย งภารกจท ๖ภารกจ วธการ ผลทจะไดรบ

ภารกจท ๖ มาตรการปองกนการใชความรนแรงในการแกไขปญหาความขดแยง

๕) ในการควบคมฝงชน ใชวจารณญาณในการปฏบตตอสถานการณอยางรอบคอบ เนนใชการเจรจา และปฏบตกฎการปะทะตามหลกสากลอยางเครงครด

๖) ในเหตการณชมนม ควรใหหนวยบรการทางการแพทยเขาถงผบาดเจบ-เสยชวตโดยเรวและปกปองคมครองผใหบรการอยางปลอดภยทสด

• ลดความเสยงและปองกนเหตทจะท าใหเกดความขดแยงรนแรงซ าอกในอนาคต

• สรางหลกประกนใหกบสงคมในการใชหลกนตธรรมและสนตวธของรฐ ในการคมครองความปลอดภย ปกปองสทธและสวสดภาพของประชาชน

มาตรกา รป อ งก น ก า ร ใช ค ว ามร น แร งแก ไ ขปญหาความข ดแย งภารกจท ๖ภารกจ วธการ ผลทจะไดรบ

ภารกจท ๖ มาตรการปองกนการใชความรนแรงในการแกไขปญหาความขดแยง

๗) สงเสรมใหหนวยงานในกระบวนการยตธรรม และหนวยงานอนของรฐทเกยวของ มการปฏบตตามหลกนตธรรมอยางเครงครดโดยจดท าเกณฑมาตรฐานขนไวเพอประเมนผลการด าเนนงานดานยตธรรม

๘) ปรบเปลยน ปฏรปและลดบทบาทของหนวยงาน หรอบคคลทมสวนเกยวของกบความขดแยง เพอสรางความเชอมนและไววางใจกลบคนมาของสงคม

• ลดความเสยงและปองกนเหตทจะท าใหเกดความขดแยงรนแรงซ าอกในอนาคต

• สรางหลกประกนใหกบสงคมในการใชหลกนตธรรมและสนตวธของรฐ ในการคมครองความปลอดภย ปกปองสทธและสวสดภาพของประชาชน

มาตรกา รป อ งก น ก า ร ใช ค ว ามร น แร งแก ไ ขปญหาความข ดแย งภารกจท ๖ภารกจ วธการ ผลทจะไดรบ

ภารกจท ๖ มาตรการปองกนการใชความรนแรงในการแกไขปญหาความขดแยง

๙) ควรมมาตรการตรวจสอบ ลงโทษ การแสดงความรบผดชอบของเจาหนาทรฐและแกนน าการชมนมทท าเกนกวาเหต จนน าไปสการสญเสยในชวตและทรพยสน

๑๐) การสรางเครองเตอนใจ/สญลกษณความทรงจ าใหสงคมไดเรยนรถงเรองราวของความขดแยงร าลกถงความสญเสยทเกดขนและคณคาของการสรางความปรองดอง

• ลดความเสยงและปองกนเหตทจะท าใหเกดความขดแยงรนแรงซ าอกในอนาคต

• สรางหลกประกนใหกบสงคมในการใชหลกนตธรรมและสนตวธของรฐ ในการคมครองความปลอดภย ปกปองสทธและสวสดภาพของประชาชน

๓.๒ ขอเสนอเชงกลไก

๓.๒.๑ แนวทางการสรางความปรองดองกอนมรฐธรรมนญฉบบใหมใหมการด าเนนงานประสาน บรณาการรวมกนเพอเปนกลไกและเครองมอในการสรางความปรองดอง ดงน๑. สภานตบญญตแหงชาต เรงรดการพจารณารางกฎหมายกองทนยตธรรม, การอ านวยความยตธรรมและกฎหมายอนทจ าเปนตอการสรางความปรองดอง๒. สภาปฏรปแหงชาต เรงจดท าขอสรป ขอเสนอในการขบเคลอนการปฏรปประเทศอยางเปนรปธรรม โดยมงลดเงอนไขความขดแยงทางการเมอง ปฏรปกระบวนการยตธรรม และปฏรปสอสารมวลชน เพอลด/ขจดการสอสารทยยงความแตกแยก และสรางความเกลยดชง

๓.๒ ขอเสนอเชงกลไก๓. ศนยปรองดองสมานฉนทเพอการปฏรป(ศปป.)๑) ส ารวจปญหาความเดอดรอนและและจดกลมความตองการการเยยวยาของผไดรบผลกระทบทกฝายใหครบถวน โดยการพบปะเยยมเยยนเปนรายบคคลและการจดเวทรบฟงตามภมภาคตางๆ๒) ประสานกบกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยและศนยด ารงธรรม เพอจดตงหรอใหมศนยฯ รบเรองรองเรยนผทไดรบผลกระทบทกฝาย ทกเหตการณ อนเนองมาจากการชมนมทางการเมอง๓) ท าคมอเพอสรางความเขาใจของเจาหนาททเกยวของกบการด าเนนงานในการสอสารตอสาธารณใหเปนทรบรวามการรบเรองรองเรยน๔) พฒนาฐานขอมลทไดรบผลกระทบทกฝาย ทกเหตการณ ใหมความสมบรณและเปนปจจบน

๓.๒ ขอเสนอเชงกลไก

๔. คณะกรรมการศกษาแนวทางการสรางความปรองดอง๑) เปดเวทรบฟงความเหน พดคย เยยมเยยนเพอเปดพนทและสรางความไววางใจระหวางหนวยงาน องคกรทมหนาทรบผดชอบแกไขปญหา กบผทไดรบความเสยหาย ผสญเสย และผทไดรบผลกระทบ๒) สรางภาคเครอขาย แนวรวมด าเนนงานดานสนตวธกบหนวยงานทงภาครฐ เอกชน สถาบนการศกษาทมภารกจการสรางสนตวธเพอปองกนและแกไขปญหาความขดแยง

๓.๒ ขอเสนอเชงกลไก๕. คณะกรรมการอ านวยการเยยวยาดานการเงนตามหลกมนษยธรรมแกผไดรบผลกระทบจากเหตการณความรนแรงทางการเมอง ป ๒๕๕๖-๒๕๕๗ หรอ คกย. (ตามค าสงของนายกรฐมนตร)๑) ใชแนวคดตามหลกการใชกฎหมายยอนหลงทเปนคณในการก าหนดเกณฑเยยวยาทเปนมาตรฐานโดยไมท าใหเกดการเลอกปฏบต ปญหาและเงอนไขของความขดแยงตอเนอง๒) พฒนาฐานขอมลผทไดรบผลกระทบ เพอใชเปนฐานในการตดตาม ตรวจสอบ แกไขปญหา เยยวยาทเปนตวเงน และสรางองคความรในการจดการปญหาเมอเกดเหตในท านองเดยวกนซ า

๓.๒ ขอเสนอเชงกลไก

๖. กองทนสอสรางสรรค ผลตสอเพอสรางความเขาใจและสงเสรมความปรองดองลดความขดแยง สงเสรมการอยรวมกนบนความแตกตางทางความคดได

ฯลฯ

๓.๒ ขอเสนอเชงกลไก

๓.๒.๒ แนวทางการสรางความปรองดองหลงมรฐธรรมนญฉบบใหม- ใหมบทบญญตวาดวยการปฏรปและการสรางความปรองดองขน ในภาค ๔ เพอการปฏรปและการสรางความปรองดองใหแลวเสรจภายใน ๕ ปนบจากวนถดจากวนทประกาศใชรฐธรรมนญ- เนอหาในรฐธรรมนญทเกยวกบเรองนมอยในทกภาค และอยในหลายหมวด หากอธบายจาก “กลมเปาหมาย” ของการสรางความปรองดอง อาจจ าแนกเนอหาในรฐธรรมนญทเกยวของไดเปน ๓ กลม โดยมไดจ ากดอยเฉพาะกลมเปาหมายทเปนคขดแยงกลมหลกทเปรยบเสมอนยอดภเขาน าแขงทโผลพนผวน าเทานน

มาตรกา รและกล ไกสร า ง เ ส ร มคว ามปรองดองและป อ ง ก นก า ร ใช ค ว ามร น แร ง ต า ม ร า ง ร ฐ ธ ร ร ม น ญ ฉ บ บ ว น ท ๑ ๗ เ ม ษ า ย น ๒ ๕ ๕ ๘

บทท ๔ : แผนการด าเนนงานเพอสรางความปรองดองกจกรรม หนวยงานหลกทรบผดชอบ +

หนวยงานสนบสนน

ชวงเวลาด าเนนการ

กอนรฐธรรมนญ หลงรฐธรรมนญ

๑. การแสวงหาและ

เปดเผยขอเทจจรง

๑.๑ การแสวงหา

ขอเทจจรง

คณะกรรมการสทธมนษยชน

แหงชาต

√

๑.๒ การแสวงหาและ

เปดเผยขอเทจจรง

คณะกรรมการอสระเสรมสราง

ความปรองดองฯ (คอส.)

√

๒. จดกจกรรมวเคราะห

และหาขอสรปเกยวกบ

เหตความขดแยงซงเปนท

ยอมรบจากสงคม

เครอขายนกวชาการสนตวธ

คณะกรรมการอสระเสรมสราง

ความปรองดองฯ (คอส.)

√ √

√

๓. การอ านวยความยตธรรม หนวยงานหลกทรบผดชอบ +

หนวยงานสนบสนน

กอนรฐธรรมนญ หลงรฐธรรมนญ

๓.๑ เรงรดคดในชนสอบสวน

๓.๒ จดกลมฐานความผด

๓.๓ จดแยกกลมคดทฟองแลวไมเกดประโยชนตอสาธารณะ

๓.๔ การพจารณาถอนฟอง/ถอนค ารอง

๓.๕ การด าเนนคดอาญาโดยใช

หลก ความยตธรรมในระยะ

เปลยนผานและกระบวนทศน

เชงสมานฉนท

กรมสอบสวนคดพเศษ,

ส านกงานต ารวจแหงชาต

สถาบนรพฯ, /สถาบนเพอ

การยตธรรมแหงประเทศไทย

อยการ, /ครม.

อยการ, /ครม.

คณะกรรมการอสระ

เสรมสรางความปรองดองฯ,

หนวยงานในกระบวนการ

ยตธรรม

√

√

√

√

√

๔. การจดเตรยมการส านก

รบผดและการใหอภย

หนวยงานหลกทรบผดชอบ +

หนวยงานสนบสนน

กอนรฐธรรมนญ หลงรฐธรรมนญ

๔.๑ การจดเตรยมการส านกรบผดและการใหอภยระหวางบคคลกบบคคล๔.๒ การจดเตรยมการส านกรบผดและการใหอภยระหวางรฐและบคคล

คณะกรรมการอสระ

เสรมสรางความปรองดองฯ,

กลมผสญเสย

√

√ √

๕. ศนยรบเรองรองเรยนในทกจงหวด

ศนยด ารงธรรม /ก.พฒนา

สงคมฯ

√ √

๖. ส ารวจปญหาความ

เดอดรอนและความตองการ

เยยวยา

ศปป./ศนยด ารงธรรม √

กจกรรม หนวยงานหลกทรบผดชอบ +

หนวยงานสนบสนน

กอนรฐธรรมนญ หลงรฐธรรมนญ

๗. จดท าฐานขอมลเกยวกบผไดรบผลกระทบ

คณะกรรมการอ านวยการ

เยยวยาดานการเงนตามหลก

มนษยธรรมฯ (คกย.) และ/หรอ

ศปป.

√

√ √

๘. การจดท าหลกเกณฑการเยยวยา

ศนยด ารงธรรม /ก.พฒนาสงคม

ฯ

√ √

๘.๑ จดท าหลกเกณฑการ

เยยวยาทเปนตวเงนคกย. √

๘.๒ จดท าหลกเกณฑการ

เยยวยาทไมเปนตวเงนศปป. √

กจกรรม หนวยงานหลกทรบผดชอบ +

หนวยงานสนบสนน

กอนรฐธรรมนญ หลงรฐธรรมนญ

๙. ด าเนนการเยยวยาแกผสญเสยตามหลกเกณฑทก าหนด

ก.พฒนาสงคมฯกรมคมครองสทธฯ

คณะกรรมการอสระเสรมสรางความปรองดองฯ (คอส.)

√

√

√

๑๐. การเยยมเยยน พดคยกบผไดรบผลกระทบกลมตางๆ

คศป. √

๑๑. ผลกดนการขบเคลอน

การปฏรปเพอลดเงอนไข

ความขดแยง โดยเฉพาะ

การปฏรปการเมอง สอ

และกระบวนการยตธรรม

หนวยงานราชการทเกยวของ

สภาปฏรปแหงชาตและ

สภานตบญญตแหงชาต

√ √

กจกรรม หนวยงานหลกทรบผดชอบ +

หนวยงานสนบสนน

กอนรฐธรรมนญ หลงรฐธรรมนญ

๑๒. การสรางเครอขาย

สนบสนน/ท างานรวมกน

ของเครอขายสนตวธ

คศป.และเครอขายทท างานสนต

วธ

√

๑๓. เรงรด ผลกดนการ

พจารณากฎหมายทเออ

สรางความยตธรรมและ

การปฏรป เชนราง พรบ.

กองทนยตธรรม

สภาปฏรปแหงชาตและสภานต

บญญตแหงชาต

√ √ √

๑๔. ผลตสอหลากหลาย

รปแบบเพอสรางความ

เขาใจ สงเสรมการสราง

ความปรองดอง

สอของภาครฐและเอกชน,

กองทนสอสรางสรรค

√

บทท ๕ : ปจจยและเงอนไขความส าเรจในการสรางความปรองดอง

๑. เวลาในการฟนฟความสมพนธระหวางผคนในสงคม

๒. ความเขาใจสาเหตความขดแยงในอดต ปจจบนและการปองกนไมใหเกดซ าในอนาคต

๓. ภาวะผน าและเจตจ านงทางการเมองทจะสรางความปรองดอง

๖. กลไกในการสรางความปรองดองท างานเปนอสระไดรบการยอมรบจากทกฝาย

๕. กตกาใหมของสงคมททกฝายรสกเปนเจาของ “ชยชนะของ สวนรวม”

๔. วฒนธรรมการเมองทเนนความรวมมอ

แตกตางได โดยไมใชความรนแรง

บทท ๕ : ปจจยและเงอนไขความส าเรจในการสรางความปรองดอง

๑) การปรองดองเปนเรองทไมสามารถบงคบกนไดและจ าเปนตองใชเวลา เนองจากการปรองดองเปนเรองของความสมพนธระหวางผคนในสงคม ระหวางเหยอและผกระท า ระหวางคขดแยง และระหวางผทมความคดความเชอแตกตางกน

๒) การความเขาใจกบสงทเกดขนใน เปนสงจ าเปนตอกระบวนการสรางความปรองดอง โดยไมสามารถบงคบผทเกยวของใหลมอดต หรอใหเดนหนาสอนาคตโดยใหละทงอดมการณได จงตองวางแนวทางทสามารถแยกแยะและคลคลายปมปญหาในอดต โดยเฉพาะการแสวงหาขอเทจจรงและสรางความเขาใจรวมตอเหตการณรนแรง เพอสรางความตระหนกแกทกฝายวา ตนเองกมสวนไดสวนเสย มสวนเปนผกระท าในเหตการณ

๓) ผน ารฐบาลสามารถสรางความเชอมนวามความตงใจจรง หรอ เจตจ านงทางการเมอง (political will) ทจะสรางความปรองดองในชาตได ดวยการสอถงความเขาใจในปญหา เปดกวางรบฟงและใหความส าคญกบความคดเหนทหลากหลายของคนในสงคมอยางแทจรง๔) แตละฝายควรตระหนกวาสงคมไทยในปจจบนยงมการแบงเปนฝกฝายอยฝายหนงฝายใดมอาจจะ “ชนะ” อกฝายไดเบดเสรจ ตองสรางวฒนธรรมทางการเมองทท าใหฝกฝายตางๆ สามารถยอมรบในความแตกตางกนได และยอมรบวามประเดนทสามารถเปนวาระทขบเคลอน ท างานรวมกนได หากเหนแตกตางกน กสามารถหาวธแกไขความขดแยงไดโดยไมใชความรนแรง

บทท ๕ : ปจจยและเงอนไขความส าเรจในการสรางความปรองดอง

๕) การทจะไดมาซงกตกาในการอยรวมกนใหมจ าเปนตองมาจากการมสวนรวมของตวแทนของผทเกยวของทกกลมทกฝาย เพอใหมใหถกมองวาเปนกตกา “ของผชนะ” ทผแพ หรอผทเสยเปรยบเพยงเฝารอเวลาทจะหวนกลบมาสรางชยชนะของตน ควรใหการน าสงคมไทยสสนตสขเปนชยชนะของทกฝาย๖) กลไกในการสรางความปรองดอง ควรเปนกลไกทมความอสระในการท างานไดรบการยอมรบและความไววางใจจากทกฝาย มความตอเนองและใชอ านาจหนาทโดยมงใหเกดความปรองดองอยางแทจรง และควรมอ านาจในการเรยกบคคล และคมครองพยาน รวมทงมกรอบเวลาและงบประมาณเพยงพอในการท างานทสอดคลองกบสภาพและระดบของความขดแยงทเปนจรง

บทท ๕ : ปจจยและเงอนไขความส าเรจในการสรางความปรองดอง

ภาคผนวก : ฐานขอมล

ขอมลเกยวกบผไดรบผลกระทบจากเหตการณชมนมทางการเมอง

> ผเสยชวต ๑๓๔ ราย> ผบาดเจบทตองการการเยยวยา ๔,๐๕๓ ราย

สามารถจายเงนเยยวยา ๒,๔๗๐ ราย ยงตองการการเยยวยาอก ๑,๕๘๓ ราย

(ขอมลจากกรมคมครองสทธและเสรภาพ ณ ๒๗ ก.พ.๒๕๕๗)

ภาคผนวก : ฐานขอมล

> สถตคดทเกยวของกบการชมนม (๒๕๔๘- ๒๒ พ.ค. ๒๕๕๗) - ส านกงานต ารวจแหงชาต: มผตองคด ๑,๘๓๓ คน มจ านวนคด ๑,๔๕๑ คด

- กรมสอบสวนคดพเศษ: มจ านวนคด ๒๖๗ คด

- กรมราชทณฑ: มประชาชนถกจบและควบคมตว ๒๙๑ คน - ณ ๑๗ ก.พ.๒๕๕๗ มค าพพากษาในคดความมนคง ๑๗๐ คน ในเรอนจ า ๗ แหง

(ขอมลจากการรวบรวมจากหนวยงานภาครฐโดย ศปป. ณ ๑๗ ก.พ.๒๕๕๗)

ภาคผนวก: ฐานขอมล

ขอมลเกยวกบผไดรบผลกระทบจากเหตการณชมนมทางการเมอง> ผบาดเจบและผเสยชวต

ภาคผนวก: ฐานขอมล

ขอมลเกยวกบผไดรบผลกระทบจากเหตการณชมนมทางการเมอง> ผตองคด : ขอมลฐานคด

จ านวนคด/ผตองคด สตช. DSI หมายเหต

จ านวนคด1,451 คด

(ไมมขอมลคดคงคาง)267 (สอบสวนเสรจ 233 คด

คงคาง 34 คด)จ านวนผถกด าเนนคด

1,833 คน ไมมขอมล -

ไดรบการปลอยตว 215 คน ไมมขอมล -ไดรบการประกนตว 220 คน ไมมขอมล

จ านวนผถกจ าคก170 คน 319 คน รวม

489 คน

คงคางในกระบวนการยตธรรม

1,228 คน(ถกจบ/ควบคมตว

291 คน)

ไมมขอมล

สรปจ านวนคดและผตองคดทเกยวเนองกบการชมนมทางการเมอง (2548-2557)