ค ำแนะน ำในกำรใชชุดกิจกรรมส ำหรับนักเรียนระบบนิเวศ ชุดที่ 1 ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตกับสิ่งแวดลอม

ระบบนเวศ ชดท 1 ความสมพนธของสงมชวตกบสงแวดลอม

1

ครพบพร จตรกษา กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร โรงเรยนบวใหญ

ค ำแนะน ำในกำรใชชดกจกรรมส ำหรบนกเรยน

ชด กจ ก ร รมก า ร เ ร ย น ร โ ด ยแบ บวฏ จก ร ก า รเรยนร 7 ขน เรอง ระบบนเวศ ชดท 1

ควำมสมพนธของสงมชวตกบสงแวดลอม เปนชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร ทใชประกอบการเรยน การสอนและเปนชดกจกรรมทนกเรยนสามารถศกษาและท าความเขาใจโดยใหนกเรยนอานค าแนะน า และปฏบตกจกรรมตามขนตอนของกจกรรม รวมทงสามารถสอบถามประเดนสงสยจากครผสอนโดยตรง ซงนกเรยนจะไดรบความรอยางครบถวน โดยปฏบตตามขนตอน ดงตอไปน

1. ชดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการเรยนร 7 ขน เรอง ระบบนเวศ ชดท 1

ควำมสมพนธของสงมชวตกบสงแวดลอม ใชเวลา 3 ชวโมง

2. นกเรยนแบงกลมออกเปนกลมๆ ละ 4 คน โดยคละนกเรยนในกลมเปน 3 ระดบ คอ เกง

ปานกลาง และออน

3. กอนทนกเรยนจะปฏบตชดกจกรรมใหนกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน 10 ขอ ใชเวลา

10 นาท

4. นกเรยนแตละกลม (ใชกลมเดม) สงตวแทนรบอปกรณและตรวจอปกรณ จากคร

5. นกเรยนแตละกลมรวมกนศกษาสาระส าคญ ตวชวด จดประสงคการเรยนร ประจ าชด

กจกรรมการเรยนร

6. นกเรยนลงมอปฏบตกจกรรมตามขนตอนในชดกจกรรมการเรยนรแบบวฏจกรการ

เรยนร 7 ขน เรอง ระบบนเวศ ชดท 1 ควำมสมพนธของสงมชวตกบสงแวดลอม

7. ถานกเรยนมขอสงสยปรกษาครผสอนทนท

8. เมอนกเรยนท ากจกรรมครบแลวนกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน 10 ขอ ใชเวลา 10

นาทเพอวดความรความเขาใจ และเปรยบเทยบความกาวหนาทางการเรยน


2


แผนผงขนตอนกำรใชชดกจกรรมกำรเรยนร

ทดสอบหลงเรยน 10 ขอ เวลา 10 นาท

ศกษาค าแนะน าการใชชดกจกรรมการเรยนร

ศกษาตวชวด/จดประสงคการเรยนร

ทดสอบกอนเรยน 10 ขอ เวลา 10 นาท

ปฏบตกจกรรมการเรยนรตามขนตอน

ไมผานรอยละ 80

ผานรอยละ 80

ศกษาชดกจกรรมการเรยนรตอไป


3


มำตรฐำนกำรเรยนร

มำตรฐำน ว2.1

เขาใจสงแวดลอมในทองถน ความสมพนธระหวางสงแวดลอมกบสงมชวต ความสมพนธระหวางสงมชวตตาง ๆ ในระบบนเวศ มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและน าความรไปใชประโยชน

มำตรฐำน ว8.1

ใชกระบวนการทางวทยาศาสตร และจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การแกปญหา ร

วาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบได

ภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานนๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอม

มความเกยวของสมพนธ

ตวชวด

ว 2.1 ม.3/1 ส ารวจระบบนเวศตางๆ ในทองถนและอธบายความสมพนธขององคประกอบ ภายในระบบนเวศ จดประสงคกำรเรยนร

1. ส ารวจระบบนเวศในทองถนและอธบายความสมพนธขององคประกอบทมชวตกบ องคประกอบทไมมชวตในระบบนเวศ 2. อธบายความหมายของแหลงทอย กลมสงมชวตและระบบนเวศ 3. อธบายบทบาทและความส าคญของผผลต ผบรโภคและผยอยสลายสารอนทรย


4


ขนตอนกำรด ำเนนกจกรรม

ควำมสมพนธของสงมชวตกบสงแวดลอม

ชวโมงท 1-2

ขนท 1 ขนตรวจสอบควำมรเดม (Elicitation phase)

1. นกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยน

2. นกเรยนรวมกนเลนเกมจบค Matching Puzzle

ขนท2 สรำงควำมสนใจ (Engagement phase )

3. ใหนกเรยนรวมกนรองเพลง ระบบนเวศ (ท านองเพลง เบาๆ ของวง Singular)

ทมา : https://www.youtube.com/watch?v=dp56LE-uFQM

ในวนน ... เราจะมาเรยนรเรองระบบนเวศ

วาไมยากเลย

เพยง... เธอนนเปดใจฟงสกนด วาในเรองราว

มอะไรมากมายใหเรยนร


5


โครงสรางของระบบนเวศ มดงน

คอ กลมสงมชวตกบแหลงทอย

และทขาดไปไมไดคอสงแวดลอม

ECOSYSTEM

** มอะไรดๆ จะบอกใหเธอไดฟง ลองตงใจฟงด

แลวจะไดความร

มเรองราวดๆจะบอกใหเธอเขาใจ

ไมยากเกนไปกวานน

แคลองตงใจฟงด

ประเภทของระบบนเวศนน.....มอย 2 แบบ

นนกคอ บนบกและในน า เชนระบบนเวศน าจดและน าเคม

มระบบนเวศปาใหญ กบปาชายเลน

ทงสตวเลก สตวนอย สตวใหญ นนอาศยอย

ทงบนบก....แหลงน า.......

( ซ า **)

4. ครแจงจดประสงคการเรยนร การวดผลและประเมนผล ใหนกเรยนทราบ

ขนท 3 ขนส ำรวจคนหำ (Exploration phase)

5. นกเรยนแตละกลมศกษารายละเอยดและปฏบตตามขนตอนในกจกรรมท 1.1 เรอง ส ารวจสงแวดลอมในทองถน โดยแตละกลมรวมกนศกษาถงค าชแจง อปกรณการทดลอง ตลอดจนการบนทกผลการท ากจกรรม และรวมกนตอบค าถามหลงการท ากจกรรม

ขนท 4 ขนอธบำยและลงขอสรป (Explanation phase) 6. นกเรยนแตละกลมเมอปฏบตกจกรรมเสรจแลว ใหนกเรยนสงตวแทนออกมาน าเสนอผลการ

ปฏบตกจกรรมหนาชนเรยนใบกจกรรมท 1.1 เรอง ส ารวจสงแวดลอมในทองถน 7. ครและนกเรยนรวมกนวเคราะห และอภปรายผลการปฏบตกจกรรมและสรปผลการท า

กจกรรม


6


ขนท5 ขนขยำยควำมร (Elaboration phase) 8. ใหนกเรยนแตละคนศกษาใบความร ดงตอไปน

ใบความรท 1 เรองความสมพนธของสงมชวตกบสงแวดลอม

ขนท 6 ขนประเมนผล (Evaluation phase)

9. ใหนกเรยนท าใบกจกรรมท 1.2 เรอง แผนผงแสดงบรเวณทส ารวจสงแวดลอมภายในบรเวณโรงเรยน

ขนท 7 ขนน ำควำมรไปใช (Extension phase) 10. ครและนกเรยนรวมกนวเคราะหจากการทนกเรยนไดศกษาความสมพนธของสงมชวตกบ

สงแวดลอมในระบบนเวศ มผลตอการด ารงชวตของมนษยและสงแวดลอมอยางไร

ชวโมงท 3

ขนท 1 ขนตรวจสอบควำมรเดม (Elicitation phase)

1. ท าใบกจกรรมท 1.3 เรอง ทบทวน ชวนจ า

ขนท2 สรำงควำมสนใจ (Engagement phase )

2. ในใบกจกรรมท 1.4 เกมปรศนา ระบบนเวศ โดยใหนกเรยนแตละกลมรวมกนสงเกตและอภปราย

จากการสงเกต แลวสงตวแทนสรปแนวคดทได น าเสนอหนาชนเรยน

3. ครแจงจดประสงคการเรยนร การวดผลและประเมนผล ใหนกเรยนทราบ

ขนท 3 ขนส ำรวจคนหำ (Exploration phase)

4. นกเรยนแตละกลมศกษารายละเอยดและปฏบตตามขนตอนในกจกรรมท 1.5 ส ารวจอาหารสตว โดยแตละกลมรวมกนศกษาถงค าชแจง อปกรณการทดลอง ตลอดจนการบนทกผลการท ากจกรรม และรวมกนตอบค าถามหลงการท ากจกรรม

ขนท 4 ขนอธบำยและลงขอสรป (Explanation phase) 5. นกเรยนแตละกลมเมอปฏบตกจกรรมเสรจแลว ใหนกเรยนสงตวแทนออกมาน าเสนอผลการ


7


ปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน 6. ครและนกเรยนรวมกนวเคราะห และอภปรายผลการปฏบตกจกรรม

ขนท5 ขนขยำยควำมร (Elaboration phase) 7. ใหนกเรยนแตละคนศกษาใบกจกรรมท 1.6 เรอง องคประกอบของระบบนเวศ

ขนท 6 ขนประเมนผล (Evaluation phase) 8. นกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน ชดกจกรรมการเรยน เรอง ระบบนเวศ ชดท 1

ความสมพนธของสงมชวตกบสงแวดลอม

ขนท 7 ขนน ำควำมรไปใช (Extension phase) 9. นกเรยนท าใบกจกรรมท 1.7 เรอง ความสมพนธของสงมชวตกบสงแวดลอม

ไปท าแบบทดสอบกอนเรยนกนเลย

สๆ นะคะ


8


ชดท 1 ควำมสมพนธองสงมชวตกบสงแวดลอม

ค ำชแจง 1. แบบทดสอบเปนแบบปรนยมทงหมด 10 ขอ คะแนนเตม 10 คะแนน เวลา 10 นาท

2. ใหนกเรยนพจารณาค าถามและเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว แลวท าเครองหมาย

กากบาท (X) ลงในชองตวเลอก ก ข ค ง ในกระดาษค าตอบ

1. ขอใดแสดงความหมายของระบบนเวศทถกตองทสด ก. สถานททมสงมชวตอาศยอย ข. สงตางๆทอยรวมกนกบสงมชวต ค. กลมของสงมชวตทอยรวมกนในแตละแหลง ง. ความสมพนธของกลมสงมชวตในแหลงทอยรวมกน

2. องคประกอบของระบบนเวศประกอบดวยสงชวตและไมมชวตขอใดแสดงถง องคประกอบของ ระบบนเวศ

ก. ผผลต ข. ผผลตและผบรโภค ค. ผผลต ผบรโภค และผยอยสลายอนทรยสาร ง. แหลงทอย ผผลต ผบรโภค และผยอยสลายอนทรยสาร

3. ขอใดเปนกลมสงมชวต

ก. แมววงไลจบหน ข. นกนางนวลอพยพยายถนทอย ค. ประชากรแมวอ าเภอบวใหญ พ.ศ.2558 ง. ปลา หอย กง ป ลกน าบรเวณสระน าขางบาน


9


4. สงมชวตกลมใดทแสดงความสมพนธในระบบนเวศไดตามธรรมชาต ก. มา นก ควาย ทะเล

ข. นก แรง สนข นกเขา ทะเล ค. แมลงปอ งหางกระดง โลมา สระน า ง. แมงมมน า ปลาหางนกยง คางคก สระน า

5. ในการศกษาระบบนเวศในแหลงน าบรเวณโรงเรยน นกเรยนจะศกษาเรองใดไดบาง 1. ส กลน 2. สงปนเปอน 3. ความขนใส 4. กลมสงมชวต 5. อณหภม 6. ปรมาณน าฝน

ก. 1, 2, 3, 4, 5 ข. 1, 2, 3, 4, 6 ค. 1, 2, 4, 5, 6 ง. 1, 2, 3, 4, 6

6. จากการส ารวจระบบนเวศในโรงเรยน นกเรยนคดวาปจจยส าคญทท าให

สงมชวตในระบบนเวศมความเกยวของสมพนธกนมากทสด ก. แสง ข. อาหาร

ค. พลงงาน ง. ทอยอาศย

7. นกเรยนโรงเรยนบวใหญ ส ารวจนเวศวทยาบรเวณสระน าและแปลงผกของโรงเรยน

พบวา สงมชวตอาศยอยบรเวณรมตลงมากชนดกวาในสระและบนบกนน แสดงวารมตลงมลกษณะอยางไร

ก. มทหลบภยมากกวา ข. มอนนทรยสารมากกวา ค. มแหลงอาหารมากกวา ง. มทส าหรบวางไขปลอดภยกวา


10


8. ขอใดไมจดเปนระบบนเวศ

ก. บอน าทมสงมชวตหลายชนดอาศยอย ข. สนามกฬาในโรงพลศกษา ค. สนามหญาดานหนาโรงเรยน ง. อทยานแหงชาตและปาสงวน

9. สงมชวตชนดใดทมความส าคญตอระบบนเวศมากทสด ก. หน ข. หญา ค. กงกอ ง. กระตาย

10. ระบบนเวศประกอบดวยปจจยใดบางทส าคญ ก. ปจจยทางบกและปจจยทางน า ข. ปจจยทางกายภาพและชวภาพ ค. ปจจยทางน าและปจจยทางอากาศ ง. ปจจยทางกายภาพและเสถยรภาพ

ท ำขอสอบกนได

ไหมเอย.....


11


กระดำษค ำตอบแบบทดสอบกอนเรยนชดกจกรรมกำรเรยนร

ชดท 1 ควำมสมพนธของสงมชวตกบสงแวดลอม จ านวน 10 ขอ คะแนนเตม 10 คะแนน เวลา 10 นาท

ชอ-สกล ………………...……………..……….……..ชน…….....….เลขท……...

ขอ ก ข ค ง

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

คะแนน

คะแนนเตม คะแนนทได

10

ระดบคณภาพ

เกณฑการตดสน

เกณฑกำรผำน ผเรยนจะตองไดคะแนน 8 คะแนนขนไปหรออยในระดบด

ผาน ไมผาน

10 คะแนน ไดระดบดมาก 8 - 9 คะแนน ไดระดบด 6 - 7 คะแนน ไดระดบพอใช 0 - 5 คะแนน ไดระดบปรบปรง


12


เกมจบค Matching Puzzle ชอ-สกล ………………...……………..……….……..ชน…….....….เลขท……...

วธเลน ใหผเรยนโยงเสนจบคสงทสมพนธกน หากเสนทโยงผานอกษรตวใด ใหน าอกษรนนมาเขยนลงในกลองค า ทใหไวขางลาง หากจบคและโยงเสนไดถกตอง จะไดค าทมความหมาย 1 ค าและใหผเรยนคนควาขอมลเพอหาความหมายของค านน

ค ำตอบทตองกำรคอ

4. ตกแตน

1. แมลงปอ

2. ตะขำบ

3. แมวน ำ

5. คำงคำว

6. ปะกำรง

7. กระรอก

โพรงใตดน

ใบไม

แนวปะกำรง

ตนไม

ทงหญำ

แนวหนชำยฝง

ทะเล

ถ ำ

1 2

H

A

A I

B

T

T

A

O

O

Z

N

J

M

หมำยถง............................................................

3 4 5 6 7


13


วนทท าการทดลอง....../......./.......

ใบกจกรรมท 1.1 เรอง ส ำรวจสงแวดลอมภำยในบรเวณโรงเรยน

รำยชอสมำชกในกลม

1………………………………………………………………….. 2………………………………………………………………….. 3………………………………………………………………….. 4…………………………………………………………………..

จดประสงค

1. ส ารวจระบบนเวศในทองถนและอธบายความสมพนธขององคประกอบทมชวตกบ องคประกอบทไมมชวตในระบบนเวศ

2. ท ากจกรรมภาคสนามเพอส ารวจสภาพทวไปของสงแวดลอมในบรเวณทศกษา 3. สงเกตและบนทกรายละเอยดของสงมชวตและไมมชวตในบรเวณทศกษา 4. อธบายความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงมชวตและระหวางสงมชวตกบสงไมมชวตในบรเวณท

ศกษา

วสดและอปกรณ

รำยกำร จ ำนวน/กลม 1. เสยมมอ 2. ไมเมตร 3. แวนขยาย 4. กระดาษยนเวอรซลอนดเคเตอร 5. เซคดสก 6. แทงแกวคนสาร 7. เทอรมอมเตอร 8. บกเกอร 100 cm3 9. กระจกนาฬกา 10. ถงพลาสตกใสหรอขวดแกว 11. กลองจลทรรศน 12. สไลดและกระจกปดสไลด

1 เลม 1 อน

1 อน/ตว 1 กลอง 1 อน 1 อน 1 อน 1 อน 1 ใบ 1 ใบ 1 อน 1 ชด


14


ครใหค ำแนะน ำกอนท ำกจกรรมดงน 1. ระบบนเวศทใหผเรยนส ารวจคอภายในบรเวณโรงเรยนบวใหญ อ.บวใหญ จ.นครราชสมา

เพอสะดวกในการเดนทางและไมเสยเวลามากนก 2. แนะน าผเรยนศกษาขนตอนการท ากจกรรมใหเขาใจแลวรวมกนวางแผนการส ารวจ เตรยมวสด

อปกรณทใชในการท ากจกรรมใหพรอม ตลอดจนแบงงานและความรบผดชอบในกลม 3. ผสอนสาธตและแนะน าวธการใชอปกรณเฉพาะบางอยางใหผเรยนเขาใจกอนออกส ารวจ เชน

การใชเซคดสก 3.1 การใชเซคดสกวดความลกในการสองผานของแสงในแหลงน าควรวดในชวงเวลาใกล

เทยงวนเพอใหแสงอาทตยตกกระทบโดยตรง ควรหลกเลยงบรเวณทมรมเงาและคลน คาความลกทแสงสองผานขนอยกบปรมาณแสง

4. แนะน าเกยวกบการออกส ารวจระบบนเวศ ดงน 4.1 ใหผเรยนระมดระวงในกรณทเลอกศกษาบรเวณใกลแหลงน า ซงควรส ารวจบรเวณ

รมฝง 4.2 ควรระมดระวงสตวทเปนอนตราย 4.3 ถามการเคลอนยายสงใดในระหวางการส ารวจ เมอศกษาเสรจแลวตองน ากลบคนให

อยในสภาพเดม 5. การบนทกผลการส ารวจสงมชวต

5.1 การระบจ านวนสงมชวต ส าหรบสงมชวตทมจ านวนไมมากและสามารถนบได อาจ แนะน าใหผเรยนนบสงมชวตทละตว แตถามสงมชวตจ านวนมากไมสามารถนบได ใหผเรยนตงเกณฑส าหรบระบจ านวนโดยประมาณ เชน จ านวนมาก ปานกลาง นอย เปนตน

5.2 ในกรณทส ารวจพบสงมชวตทไมรจกชอ ใหนกเรยนวาดภาพ บนทกลกษณะทส าคญแลวศกษาเพมเตมจากคมอศกษาสงมชวตในระบบนเวศหรอน าไปสอบถามนกวชาการหรอผร

ขนตอนและวธด ำเนนกำรส ำรวจ 1. สงเกตและบนทกสภาพแวดลอมโดยทวไปของบรเวณทส ารวจ เชน ตนไม สงปลกสราง รมเงา

ฝนละออง ควน ลกษณะเนอดน สภาพของส กลนของดนหรอน า เปนตน 2. ศกษารายละเอยดของสงไมมชวตในบรเวณทส ารวจบางประการ ดงน

2.1 อณหภม - แหลงน า วดอณหภมทผวน า โดยจมเทอรมอมเตอรลงในน าลกประมาณ 5 เซนตเมตร

บนทกอณหภมทอานได - พนทบนบก วดอณหภมทผวดน โดยเสยบเทอรมอมเตอรลงในดนลกประมาณ 5

เซนตเมตร บนทกอณหภมทอานได


15


ภาพท 1 เทอรมอมเตอรวดอณหภม ทมา : http://globethailand.ipst.ac.th/wp-content/uploads/sites

(สบคนเมอ 11 พฤษภาคม 2558)

ภาพท 2 การวดอณหภมของน า ทมา : https://www.youtube.com/watch?v=NhrX2m7B_qs

(สบคนเมอ11 พฤษภาคม 2558)

ภาพท 3 การวดอณหภมของดน

ทมา : http://portal.edu.chula.ac.th (สบคนเมอ 11 พฤษภาคม 2558)

5 เซนตเมตร

http://www.google.co.th/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&frm=1&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&docid=GdeQAQIsQmjIkM&tbnid=VLuTp7Unr0DceM:&ved=0CAUQjRw&url=http://portal.edu.chula.ac.th/lesa_cd/assets/document/LESA212/8/soil/temp_soil/temp_soil.html&ei=NC-oU7XRComKuATD0oC4Aw&bvm=bv.69411363,d.c2E&psig=AFQjCNGpPNEGTZG5h5riPYMCGLK5qAq77Q&ust=1403617452300083

http://portal.edu.chula.ac.th/


16


2.2 ความเปนกรด - เบส (pH)

- แหลงน า วด pH ของน าทผวน าโดยใชแทงแกวจมลงในตวอยางน าทเกบจาก บรเวณผวน าน ามาแตะลงบนกระดาษยนเวอรซลอนดเคเตอรทวางอยบนกระจกนาฬกา เทยบกบสมาตรฐาน บนทกคา pH ทอานได

- พนทบนบก วด pH ของดนโดยน าดนจากระดบผวดนมาประมาณ 50 กรม ใสลงใน ภาชนะเตมน ากลน 50 ลกบาศกเซนตเมตร ใชแทงแกวคนใหเขากน ตงทงไวสกครจากนนใชแทงแกว จมสวนทเปนของเหลวมาแตะลงบนกระดาษยนเวอรซลอนดเคเตอร ทวางอยบนกระจกนาฬกาเทยบส มาตรฐานแลวบนทกคา pH ทอานได

ภาพท 4 การวดความเปนกรด – เบสของน า

ทมา : https://www.youtube.com/watch?v=7xC_SPyLbxA (สบคนเมอ 11 พฤษภาคม 2558)

ภาพท 5 การวดความเปนกรด – เบสของดน ทมา : https://www.youtube.com/watch?v=azk8AhDGW9M&t=20s


https://www.youtube.com/watch?v=azk8AhDGW9M&t=20s


17


ภาพท 6 กระดาษยนเวอรซลอนดเคเตอร ทมา : https://www.google.co.th/imgres?imgurl (สบคนเมอ11 พฤษภาคม 2558)

2.3 แสงสวำง

- ถาเปนแหลงน าใชเซคดสก (secki disk) ซงเปนอปกรณวดความลกทแสงสามารถสองผานลงไปในน าได ซงปกตจะแปรผนตามความขนใสของน า

2.3.1 หยอนเซคดสกลงในแหลงน าจนถงระยะทเรมมองไมเหนเซคดสก แลวบนทกคา ความลกของระดบน าจากเครองหมายทท าไวบนเสนเชอก จากนนหยอนเซคดสกลกลงไปในน าอกเลกนอย

2.3.2 ดงเซคดสกขนชา ๆ จนเรมมองเหนเซคดสกอกครง แลวบนทกคาความลก ของระดบน าจากเครองหมายทท าไวบนเสนเชอก

2.3.3 น าคาความลกทบนทกไวทง 2 คา มาหาคาเฉลย ซงคาเฉลยทได คอ คาความลกทแสงสองผานลงไปในน าได

2.3.4 ท าซ าตงแตขอ 2.3.1- 2.3.3 แตเปลยนต าแหนงโดยวดในแหลงน าเดยวกนอก 2 แหง 2.3.5 หาคาเฉลยความลกทแสงสองผานลงไปในน าทง 3 แหง

ภาพท 7 เซคดสก

ทมา : http://globethailand.ipst.ac.th/wp-content/uploads/sites. (สบคนเมอ 11 พฤษภาคม 2558)


18


3. ศกษารายละเอยดของสงมชวตในบรเวณทส ารวจบางประการ ดงน 3.1 บนทกขอมลเกยวกบสงมชวตทพบโดยระบชอของสงมชวต รปราง ลกษณะของ

สงมชวต จ านวน(คาดคะเน) และแหลงทพบถาบรเวณทส ารวจเปนแหลงน าใหตกน าใสในถงพลาสตกหรอขวดเพอน ามาศกษารายละเอยดโดยใชแวนขยายหรอกลองจลทรรศน

3.2 สงเกตพฤตกรรมของสงมชวต เชน การกนอาหาร การอยรวมกนกบสงมชวตอน 4. วดความหนาแนนของเรอนยอดไมในบรเวณทส ารวจ โดยหาจดศนยกลางและแนวเสนทแยง

มมของรปสเหลยมทก าหนดไวเปนขอบเขตของบรเวณทจะส ารวจ จากนนกาวเทา 1 กาว จากจดศนยกลางตามแนวเสนทแยงมมไปยงมมหนงของรปสเหลยม ถอเดนซโอมเตอรไวเหนอศรษะในแนวดงจดแหวนโลหะไวใตเดนซโอมเตอรโดยใหอยบรเวณกากบาทพอดแลวมองผานชองวางไปยงเรอนยอดของตนไม สงเกตและบนทกผลวาพบสวนทเปนสเขยวหรอไม จากนนกาวเทาตอไปยงมมของพนททส ารวจและบนทกผลใน แตละกาวทเดนจนครบทง 4 มมน าผลทไดมาค านวณหาคารอยละของความหนาแนนของเรอนยอด จากสตร จ านวนจดทมองเหนสวนทเปนสเขยว x 100

รอยละความหนาแนนของเรอนยอด = จ านวนจดส ารวจทงหมด

ภาพท 8 การวดความหนาแนนของเรอนยอดไมดวยเดนซโอมเตอร

ทมา : http://www.ipst.ac.th/index.php (สบคนเมอ 11 พฤษภาคม 2558)

http://www.ipst.ac.th/index.php


19


ภาพท 9 วดความหนาแนนของเรอนยอดไม ทมา : http://www.ipst.ac.th/index.php (สบคนเมอ 11 พฤษภาคม 2558)

5. น าเสนอผลการส ารวจสงแวดลอมในโรงเรยนบวใหญ



20


ใบบนทกกจกรรมท 1.1 เรอง ส ำรวจสงแวดลอมภำยในบรเวณโรงเรยน (20 คะแนน) ตำรำงบนทกผลกำรส ำรวจสงแวดลอมภำยในบรเวณโรงเรยน (บนบก)

กลมท....................วน/เดอน/ป.............................บรเวณทส ารวจ............................................

รายชอสมาชกในกลม

1………………………………………………………………….. 2……………………………………………………………………

3………………………………………………………………….. 4……………………………………………………………………

รำยละเอยดของสงไมมชวต รำยละเอยดของสงมชวต

อณหภมท ผวดน (๐C)

ความเปน กรด-เบส

(pH)ของดน

สงมชวต ทพบ

ลกษณะส าคญ จ านวน แหลงทพบ

พฤตกรรมทสงเกต/การกนอาหาร


21


ตำรำงบนทกผลกำรส ำรวจสงแวดลอมภำยในบรเวณโรงเรยน(ในน ำ)

กลมท.........................วน/เดอน/ป.......................................บรเวณทส ารวจ........................... ..............

รำยละเอยดของสงไมมชวต รำยละเอยดของสงมชวต

ส กลน

ความลกใน

การสอง ผานของ

แสง(เมตร)

อณหภม

(๐C)

ความเปน

กรด - เบส(pH)

สงมชวต ทพบ

ลกษณะส าคญ

จ านวน แหลง ทพบ

พฤต- กรรมทสงเกต/การกนอาหาร


22


ค าถามหลงท ากจกรรม 1. สภาพสงแวดลอมในบรเวณทส ารวจเปนอยางไร (2 คะแนน) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. ชนดและปรมาณของสงมชวตทพบในแตละบรเวณเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร (2 คะแนน) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. สงมชวตและไมมชวตในบรเวณทส ารวจมความสมพนธกนหรอไม อยางไร (2 คะแนน) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… สรปผลการท ากจกรรม (4 คะแนน) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………


23


ใบควำมรท 1

เรอง..ควำมหมำยและองคประกอบของระบบนเวศ

ค ำชแจง ใหนกเรยนศกษาใบความร เรองความหมายและองคประกอบของ ระบบนเวศ ดงตอไปนแลวตอบค าถามทายกจกรรม

ระบบนเวศ (Ecosystem)

ควำมหมำยของระบบนเวศ

หมำยถง กลมของสงมชวตไมวาจะเปนพช สตว หรอจลนทรย ทอาศยอยบรเวณเดยวกน และ มความสมพนธเกยวของกนอยางเปนระบบ ทงความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงมชวต และสงมชวตกบสงไมมชวต ระบบนเวศทอยในภำวะสมดล สงมชวตทกชนดในระบบนเวศนนจะสามารถด ารงอยไดอยางยงยนตราบเทาทธรรมชาตจะไมถกเปลยนสภาพไป ระบบนเวศ แบงเปนระบบใหญๆ ได 2 ระบบ คอ

1. ระบบนเวศพนดน เชน ระบบนเวศปาไม ระบบนเวศขอนไมผ ระบบนเวศนาขาว เปนตน 2. ระบบนเวศน า เชน ระบบนเวศแหลงน าจด ระบบนเวศน ากรอย และระบบนเวศทะเล

ภาพท 10 ระบบนเวศปาไม ทมา : https://encryptetbn0.gstatic.com



24


ภาพท 11 ระบบนเวศน า

ทมา : https://1.bp.blogspot.com (สบคนเมอ 21 พฤษภาคม 2558)

ระบบนเวศแตละระบบมขนาดเลก ใหญ สลบซบซอนแตกตางกน เชน เศษกระถางแตกทมน า

ขงภายในเลกนอย และมตะไครน า ลกน า หรอไรน าเพยง 2-3 ตว กจดเปนระบบนเวศได โดยมโลกเปนท

รวมของระบบนเวศทงมวล เปนระบบนเวศขนาดใหญทเรยกวา "ชวบรเวณ หรอ โลกของสงมชวต"

โครงสรำงภำยในระบบนเวศ

ภายในระบบนเวศหนงจะประกอบดวยสงตางๆ ทมความสมพนธกน ดงน 1. กลมสงมชวต (community) หมายถง กลมของสงมชวตตางๆ ทอาศยอยในระบบนเวศ 2. แหลงทอย (habitat) หมายถง บรเวณทมสงมชวตอาศยอย เชน แหลงทอยบรเวณ ทงหญา

แหลงทอยบนขอนไม แหลงทอยในหนองน า เปนตน 3. สงแวดลอม (environment) หมายถง องคประกอบทไมมชวต ซงมความสมพนธและ

เกยวของกบระบบนเวศ เชน อากาศ แสง น า ดน แรธาต เปนตน

ระบบนเวศ = กลมสงมชวต + แหลงทอย + สงแวดลอม


25


องคประกอบของระบบนเวศ

จากโครงสรางของระบบนเวศจะเหนไดวาระบบนเวศแตละแหงจะประกอบดวยองคประกอบ 2 ชนด คอ

1. องคประกอบทไมมชวต (abiotic component ) (องคประกอบทำงกำยภำพ)

- อนนทรยสาร ไดแก ไนโตรเจน คารบอนไดออกไซด ออกซเจน น า และคารบอน - อนทรยสาร ไดแกคารโบไฮเดรต โปรตน ไขมน ฯลฯ - สภาพแวดลอมทางกายภาพ ไดแก อณหภม แสง ความเปนกรดเปนดาง ความเคม และความชน

2.องคประกอบทมชวต (biotic component) (องคประกอบทำงชวภำพ) เปนองคประกอบทเปนสงมชวต ไดแก สงมชวตทกชนดทอาศยอยในระบบนเวศนน ๆ แต

ละชนดมบทบาท มความเกยวของสมพนธกนกบสงมชวตชนดอนๆ และสมพนธกบองคประกอบทไมมชวต

บทบำทหนำทของสงมชวตในระบบนเวศ

1. ผผลต (producer) คอ พชสเขยว มบทบาทส าคญมากตอระบบนเวศ เปนจดเรมตนของพลงงานในระบบนเวศ เพราะพชสเขยวสามารถเปลยนพลงงานแสงอาทตยเปนพลงงานอาหารได ทเรยกวา การสงเคราะหดวยแสง เกบไวในรางกายในรปของเนอเยอแลวถายทอดพลงงานไปสผบรโภค ถาโลกนไมมพชสเขยวสตวกจะไมมอาหาร


26


2. ผบรโภค (consumer) คอ สงมชวตทไมสามารถสรางอาหารไดดวยตนเองจงตองเปนผบรโภค

ผบรโภคแบงออกไดเปนประเภทตางๆ ดงน 2.1 สงมชวตกนพช (herbivore) เปนสตวทกนพชเปนอาหาร เชน มา วว กวาง 2.2 สงมชวตกนสตว (carnivore) เปนสตวทกนสตวเปนอาหาร เชน เสอ สงโต 2.3 สงมชวตกนพชและสตว (omnivore) เปนสตวทกนไดทงพชและสตว เชน แมว 2.4 สงมชวตกนซาก (scavenger) เปนสตวทกนซากพชและซากสตวทตาย เชน หนอน นกแรง

เหยยว ปลาไหล กงกอ ไสเดอน ปลวก เปนตน

3. ผยอยสลำย (decomposer) หมายถง สงมชวตทไมสามารถสรางอาหารไดเอง แตจะไดอาหารจากการยอยสลายซากพช และซากสตว (สารอนทรย) ใหกลายเปนสารอนนทรยกลบคนสสงแวดลอม (สารอนนทรย สารอนทรย)ถอไดวาเปนตวเชอมโยงการหมนเวยนของสารในระบบนเวศ ระหวางโครงสรางทางชวภาพ (สงมชวต) และโครงสรางทางกายภาพ (สงไมมชวต) ตวอยางผยอยสลายสารอนทรย ไดแก เหด รา แบคทเรย

ควำมสมพนธระหวำงผผลต ผบรโภค และผยอยสลำย

พชเปลยนสารอนนทรยใหเปนสารอนทรยโดยกระบวนการสงเคราะหดวยแสงและหมนเวยนตอไป ยงผบรโภคอนดบท 1 ผบรโภคอนดบท 2 และผบรโภคอนดบอนๆ ไปยงสงมชวตพวกแบคทเรย เหด รา จะท าหนาทยอยสลายสารอนทรยเปนสารอนนทรยโดยพชน าไปใชในการสรางอาหารและหมนเวยนตอไปยงผบรโภคตอไปเรอย ๆ


27


ภาพท 12 ความสมพนธระหวางผผลต ผบรโภค และผยอยสลาย ทมา : https://encryptedtbn0.gstatic.com



28


ภาพท 13 ระดบความสมพนธของสงมชวตในระบบนเวศ ทมา : www.csus.edu/indiv/l/loom/wk%2013/scales.GIF


ระดบควำมสมพนธของสงมชวตในระบบนเวศ

สงมชวตมมากมายหลายชนดในธรรมชาต ซงจดระดบความสมพนธเปน 4 ระดบ ดงน 1. ระดบประชำกร (population)

หมายถง สงมชวตชนดเดยวกนตงแต 2 ตวขนไปมาอยรวมกนในบรเวณหนง เชน ผง 100 ตว ในรง ปลาหางนกยง 3 ตว ในขวดน า นก 2 ตวเกาะบนกงไม เปนตน

2. ระดบกลมสงมชวต ( community) หมายถง สงมชวตตงแต 2 ชนดขนไปอาศยอยในบรเวณเดยวกน เชน มดกบแมลงกระซอนทอยใตขอนไม กงและปลาในคลอง นกเอยงเกาะบนหลงควาย

3. ระดบระบบนเวศ (ecosystem) หมายถง ความสมพนธของกลมสงมชวตกบสงแวดลอมบรเวณนน มการหมนเวยนสารและพลงงานเปนวฏจกร เชน ระบบนเวศปาไมมการหมนเวยน CO2 และ O2 มการถายทอดพลงงาน เชน หนอนกนใบไม นกกนหนอน

4. ระดบชวภำค (biosphere) หมายถง ความสมพนธของสงมชวตทกชนดบนโลก เปนระบบนเวศทมขนาดใหญทสด

http://www.csus.edu/indiv/l/loom/wk%2013/scales.GIF


29


ภาพท 14 ตวอยางกลมสงมชวต ทมา : http://fanthai.com/images/pic_news/Myoreginal/0702102011213.jpg


ภาพท 15 ตวอยางแหลงทอย

ทมา : https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcSXiuuG (สบคนเมอ 23 พฤษภาคม 2558)

ภาพท 16 ตวอยางผผลต (พชสเขยว) https://www.google.co.th/search?dcr=0&biw=1366&bih


http://fanthai.com/images/pic_news/Myoreginal/0702102011213.jpg

https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcSXiuuG

https://www.google.co.th/search?dcr=0&biw=1366&bih


30


ภาพท 17 ตวอยางผบรโภค (พช) ทมา : http://image.free.in.th/z/ii/0img_4506.jpg (สบคนเมอ 23 พฤษภาคม 2558)

ภาพท 18 ตวอยางผยอยสลาย (เหด) ทมา : http://1.bp.blogspot.com (สบคนเมอ 23 พฤษภาคม 2558)

http://image.free.in.th/z/ii/0img_4506.jpg


31


ใบกจกรรมท 1.2 เรอง แผนผงแสดงบรเวณทส ำรวจสงแวดลอมภำยในบรเวณโรงเรยน

ค ำชแจง ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนสรปผลการปฏบตกจกรรมการส ารวจองคประกอบทมชวตและองคประกอบทไมมชวตของระบบนเวศในโรงเรยน (5 คะแนน)

แผนผงแสดงบรเวณทส ำรวจสงแวดลอมภำยในบรเวณโรงเรยน


32


ใบกจกรรมท 1.3 ทบทวน ชวนจ ำ

ชอ.............................................สกล..............................................ชน ม. 3/............เลขท.................

วนท ................................เดอน.........................................................พ.ศ. ......................................

ค ำชแจง ท าเครองหมาย หนาขอความทถกและท าเครองหมาย หนาขอความทผด

................ 1. สงแวดลอมหมายถง ทก ๆ สงทอยรอบตวเราคอสงมชวตเทานน

................ 2. สภาพแวดลอมในแตละทองถนมการเปลยนแปลงตลอดเวลา

................ 3. ในสภาพแวดลอมหนง ๆ จะพบสงมชวตเพยงอยางเดยวอาศยอย

................ 4. การเกดคลนยกษสนามท าใหระบบนเวศเกดการเปลยนแปลง

................ 5. ดน น า อากาศ แสงสวาง จดเปนกลมสงแวดลอมทไมมชวต ค ำชแจง น าค าทก าหนดให ไปเตมลงในชองวางใหถกตอง

ผผลต ผบรโภค ผยอยสลำย องคประกอบทไมมชวต องคประกอบทมชวต

1. พชสามารถน ากาซคารบอนไดออกไซดมาใชในกระบวนการสงเคราะหดวยแสงเพอสรางอาหาร พชท าหนาทเปนอะไรในระบบนเวศ............................................................................................... ......................................................

2. มนษย มา แมว เสอ ท าหนาทเปนอะไรในระบบนเวศ............................................................................................... ......................................................

3. เหดขนอยตามขอนไมผ ราขนบนขนมปง เหดและรา ท าหนาทเปนอะไรในระบบนเวศ............................................................................................... ......................................................

4. อากาศ น า ดน แสง อณหภม ภมอากาศ จดเปน............................................................................................... ......................................................

5. ทงหญา ควาย นกเอยง จดเปน............................................................................................... ......................................................


33


ใบกจกรรมท 1.4 เกมปรศนำ ระบบนเวศ

ชอ.............................................สกล..............................................ชน ม. 3/............เลขท.................

วนท ................................เดอน.........................................................พ.ศ. ......................................

ค าชแจง เตมค าชองวางตอไปนใหสมบรณ

ปรศนำ ตวชวยไขปรศนำ 1. __ล__ส__มชว__ 2. แ__ล__ท__ย 3. __ะ____นเ____ 4. อ__ค__ระ__อบ__ไ__ม__วต 5. อ__ค__ระ__อบ__ม__วต 6. ผ__ล__ 7. ผ__รโ____ 8. ผย________า __ส_รอ_ทร_ 9. ส__ม____ก__พ__ 10. __งม____ตก__ส____ 11. สง____ต____กน____และ___ว 12. ส____ก___ซ_____

1. สงมชวตหลายชนดอาศยอยรวมกน 2. ลกษณะเฉพาะบรเวณทอยของสงมชวต 3. ก ล ม ส ง ม ช ว ต แ ล ะ ส ง ไ ม ม ช ว ต ท มความสมพนธกน 4. สงไมมชวต เชน ดน แสง น า อากาศ 5. สงมชวตทงหลาย เชน คน พช สตว 6. สงมชวตทเปลยนพลงงานแสงเปนพลงงานเคมสะสมไวในอาหาร 7. สงมชวตทบรโภคสงมชวตอนเปนอาหาร 8. ยอยสลายสารอนทรยในซากสงมชวต 9. ชาง มา วว ควาย 10. เสอ จระเข 11. คน 12. แรง


34


ใบกจกรรมท 1.5 เรอง ส ำรวจอำหำรสตว

จดประสงคกำรเรยนร

อธบายความสมพนธองคประกอบภายในระบบนเวศได

กจกรรม ใหนกเรยนออกแบบตารางเพอบนทกอาหารของสงมชวตชนดตางๆทก าหนดใหโดยเขยนชอ

อาหารของสตว พรอมทงจ าแนกวาอาหารนนมาจากพชหรอสตว เตานา หอยทาก กวาง แมว กงกอ ชาง กบ เสอ นกกระจอก ไสเดอนดน กระตาย ไก จระเข ปลวก คน สนข งเหลอม แมลงปอ แมงมม


35


ใบบนทกกจกรรมท 1.5 เรอง ส ำรวจอำหำรสตว

กลมท.........................วน/เดอน/ปทท ากจกรรม.................................................................... ............

รำยชอสมำชกในกลม

1………………………………………………………………….. 2………………………………………………………………………..

3………………………………………………………………….. 4………………………………………………………………………..

จดประสงคกำรเรยนร

อธบายความสมพนธองคประกอบภายในระบบนเวศได กจกรรม

ใหนกเรยนออกแบบตารางเพอบนทกอาหารของสงมชวตชนดตางๆทก าหนดใหโดยเขยนชออาหารของสตว พรอมทงจ าแนกวาอาหารนนมาจากพชหรอสตว

เตานา หอยทาก กวาง แมว กงกอ ชาง กบ เสอ นกกระจอก ไสเดอนดน กระตาย ไก จระเข ปลวก คน สนข งเหลอม แมลงปอ แมงมม

ตำรำงบนทกผลท ำกจกรรม


36


ค ำถำมทำยกจกรรม

1. สงมชวต ชนดชนดใดบางกนพชเปนอาหาร ……………………………………………………………………………………………………………………………………… 2. สงมชวต ชนดชนดใดบางกนสตวเปนอาหาร ……………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. สงมชวต ชนดชนดใดบางกนทงพชและสตวเปนอาหาร ……………………………………………………………………………………………………………………………………… 4. พฤตกรรมการกนของสงมชวตมความสมพนธกนอยางไร ……………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………

สรปผลกำรท ำกจกรรม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………….


37


ใบกจกรรมท 1.6

เรอง องคประกอบภำยในระบบนเวศ กลมท.........................วน/เดอน/ปทท ากจกรรม.................................................................... ............ รายชอสมาชกในกลม

1………………………………………………………………….. 2………………………………………………………………………..

3………………………………………………………………….. 4………………………………………………………………………..

ค ำชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปนใหถกตอง (5 คะแนน)

จงศกษำสถำนกำรณตอไปนแลวตอบค ำถำมใหถกตอง

เดกหญงชมพใชเสยมเลก ๆ พรวนดนในกระถางทปลกตนกหลาบ พบมดด าและจ านวนมาก มไสเดอน 2-3 ตวก าลงเคลอนทลงไปในดนอยางรวดเรว เดกหญงชมพรดน าเลกนอยแลวยกตนกหลาบไปไวใกลตนมะมวง

1. สงไมมชวตประกอบดวยอะไรบาง ......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... 2. สงมชวตประกอบดวยอะไรบาง

......................................................................................................................................................... .................................................................................................................. ....................................... 3. จากสถานการณทก าหนดใหนคอระบบนเวศหรอไม อยางไร

......................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................... 4. ใหยกตวอยางความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงไมมชวตทจดเปนความสมพนธกนในระบบนเวศ มา 1 ตวอยาง

......................................................................................................................................................... .........................................................................................................................................................


38


ใบกจกรรมท 1.7

เรอง ควำมสมพนธของสงมชวตกบสงแวดลอม ค ำชแจง ใหนกเรยนตอบค าถามตอไปนใหถกตอง (10 คะแนน)

1. มนษยจดเปนสงแวดลอมหรอไม เพราะเหตใด (3 คะแนน) ............................................................................................................................................................. ....................................................................................................................................................................... 2. เพราะเหตใดจงจดจลนทรยเปนสงแวดลอม จงยกตวอยางจลนทรยทรจกมา 3 ชนด (3 คะแนน) ............................................................................................................................................................. ....................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... 3. สงเกตภาพตอไปนบอกไดหรอไมวาอะไรเปนสงแวดลอมทมชวตและอะไรเปนสงแวดลอมทไมมชวต (4 คะแนน)

3.1 สงแวดลอมทมชวต คอ ……………………………………… …………………………………………………………………………….. 3.2 สงแวดลอมทไมมชวต คอ …………………………………. ……………………………………………………………………………..

ภาพท 19 สวนสขภาพ ทมา : http://www.oknation.net. (สบคนเมอ23 พฤษภาคม 2558)

http://www.oknation.net/


39


ค ำชแจง 1. แบบทดสอบเปนแบบปรนยมทงหมด 10 ขอ คะแนนเตม 10 คะแนน เวลา 10 นาท

2. ใหนกเรยนพจารณาค าถามและเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว แลวท าเครองหมาย

กากบาท (X) ลงในชองตวเลอก ก ข ค ง ในกระดาษค าตอบ

1. ขอใดท ไมได กลาวถงกลมสงมชวต ก. ปลา ป หอย กง ในล าธารทมน าจด ข. มด หอยทาก เหดรา บนขอนไมลอยน า ค. มด ปลวก หน คางคาว ทอาศยในนาขาว ง. ปลากราย 200 ตวในบอเลยงปลารมทางเดน

2. ขอใดตอไปน ไมใช แหลงทอย ก. ล าไสใหญของคนเปนทอยของแบคทเรย ข. ตนไมเปนทอยของนกและแมลงชนดตาง ๆ ค. ล าไสปลวกมโปรโตซวทยอยเซลลโลสได ง. บานปลกใหมยงไมมคนและสตวใดไปอาศยอย

3. ระบบความสมพนธระหวางสงมชวตดวยกนเองและระหวางสงมชวตกบสงไมมชวต ในสภาพแวดลอม เรยกวาอะไร

ก. สงแวดลอม ข. นเวศวทยา ค. ระบบนเวศ ง. วทยานเวศ

แบบทดสอบหลงเรยน ชดท 1 ควำมสมพนธของสงมชวตกบสงแวดลอม


40


4. ในระบบนเวศหนงๆ จะมสงมชวตหลายชนดอาศยอยดวยกนเรยกวาอะไร

ก. กลมสงมชวต ข. แหลงทอยอนอดม

ค. ประชากรกลมใหญ ง. ผบรโภคอนทรยสาร

5. ระบบนเวศทชวยรกษาอณหภมและความสมดลของโลกทส าคญทสดคออะไร ก. ทะเล

ข. ปาชายเลน ค. ผนแผนดน

ง. ปาไม

6. ระบบนเวศใดทมนษยเขาไปมสวนเกยวของแลวท าใหเกดการเปลยนแปลงมากทสด

ก. ระบบนเวศในน า ข. ระบบนเวศทะเล ค. ระบบนเวศปาไม ง. ระบบนเวศปาชายเลน

7. ขอใดตอไปนใหความหมายของค าวา ระบบนเวศ ไดถกตองทสด

ก. กลมสงมชวตทสมพนธกน ข. กลมสงมชวตและสงไมมชวต

ค. กลมสงมชวตและสงแวดลอม ง. กลมสงมชวตและไมมชวตทมความสมพนธกน


41


8. ขอใดเปนระบบนเวศในน าทงหมด

ก. แมน า ปา ทงนา ข. ทงนา ปาเขา ล าธาร

ค. สระ ล าธาร หาดทราย ง. แมน า ล าธาร หนอง บง

9. บรเวณทกลมสงมชวตอาศยเรยกวาอะไร

ก. ภเขา ข. ปาไม ค. ทงนา ง. แหลงทอย

10. สตวในขอใดตอไปนมแหลงทอยแตกตางกน

ก. ชาง มา ลง ข. ปลา ลง นก

ค. ปลาชอน ปลาดก กง ง. นกกระจอกเทศ นกพราบ สนข



42

กระดำษค ำตอบแบบทดสอบกอนเรยนชดกจกรรมกำรเรยนร

ชดท 1 ควำมสมพนธของสงมชวตกบสงแวดลอม จ านวน 10 ขอ คะแนนเตม 10 คะแนน เวลา 10 นาท

ชอ-สกล ………………...……………..……….……..ชน…….....….เลขท……...

ขอ ก ข ค ง

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

คะแนน

คะแนนเตม คะแนนทได

10

ระดบคณภาพ

เกณฑการตดสน

เกณฑกำรผำน ผเรยนจะตองไดคะแนน 8 คะแนนขนไปหรออยในระดบด

ผาน ไมผาน

10 คะแนน ไดระดบดมาก 8 - 9 คะแนน ไดระดบด 6 - 7 คะแนน ไดระดบพอใช 0 - 5 คะแนน ไดระดบปรบปรง



43

แบบประเมนกำรท ำงำนกลม

กลมท

รำยชอ รำยกำรประเมน/ระดบคะแนน

คะแนนรวม

ผลกำรประเมน บทบาท

หนาท การมสวน

รวม ความ

รบผดชอบ

การรบฟงความคดเหน

เกณฑกำรประเมน

- ระดบ 4 คะแนน 13 – 16 เกณฑ ดมาก

- ระดบ 3 คะแนน 9 – 12 เกณฑ ด

- ระดบ 2 คะแนน 5 – 8 เกณฑ พอใช

- ระดบ 1 คะแนน 4 เกณฑ ปรบปรง

ระดบคณภำพ

ตองไดคะแนนไมต ากวาระดบคณภาพ 3 หมายถง ด ชวงคะแนน 9 – 12 คะแนน

ลงชอ...........................................................ผประเมน

(นางสาวพบพร จตรกษา)

............/.........../.........



44

เกณฑประเมนกำรท ำงำนกลม

รำยกำรประเมน เกณฑกำรใหระดบคะแนน

ดมำก (4) ด (3) พอใช (2) ปรบปรง (1) 1. บทบาทหนาท มการก าหนด

บทบาทหนาทไวชดเจนครบถวน

มการก าหนดบทบาทหนาท อยางชดเจน

มการก าหนดบทบาทหนาท

ไมมการก าหนดบทบาทหนาท

2. การมสวนรวม สมาชกทกคนมสวนรวมในการปฏบตงานกลม

เกดความรวมมอของสมาชกไมเกน 3 คน

เกดความรวมมอของสมาชกไมเกน 2 คน

ไมเกดความรวมมอของสมาชกทกคนในกลม

3. ความรบผดชอบ

สมาชกทกคนท างานตามหนาททไดรบมอบหมายไมหลกเลยงงานและงานเสรจทนเวลาทก าหนด

สมาชกสวนใหญท างานตามหนาททไดรบมอบหมายไมหลกเลยงงานและงานเสรจทนตามก าหนด

สมาชกสวนนอยท างานตามหนาททไดรบมอบหมายหลกเลยงงานเปนบางคนและงานเสรจชากวาเวลาทก าหนดเลกนอย

สมาชกไมท างานตามหนาททไดรบมอบหมายหลกเลยงงานและเสรจชากวาก าหนด

4. การรบฟงความคดเหน

สมาชกทกคนยอมรบฟงความคดเหนจากผอนอยางมเหตผลและสรางสรรค

สมาชกสวนใหญยอมรบฟงความคดเหนจากผอนอยางมเหตผลและสรางสรรค

สมาชกสวนนอยยอมรบฟงความคดเหนจากผอนอยางมเหตผลและสรางสรรค

สมาชกไมยอมรบฟงความคดเหนจากผอนและไมมเหตผล



45

แบบประเมนกำรบนทกกจกรรม

กลมท

รำยชอ รำยกำรประเมน/ระดบคะแนน


ผลกำรประเมน

ความถกตองตรงประเดน

ความสะอาด

เรยบรอย

ตวามคดรเรม

สรางสรรค

ท างานไดทนเวลา








ลงชอ...........................................................ผประเมน


............/.........../.........



46

เกณฑประเมนกำรบนทกกจกรรม


ดมำก (4) ด (3) พอใช (2) ปรบปรง (1) 1. ความถกตองตรงประเดนค าถาม

ค าตอบถกตองแสดงเหตผลถกตอง แนวตอบชดเจน

ค าตอบถกตองแสดงเหตผลถกตองแนวตอบชดเจนอาจมขอผดพลาดบางเลกนอย

ค าตอบผดพลาดเปนสวนมาก

ตอบผดทงหมด

2. ความสะอาดเรยบรอย

งานสะอาดเรยบรอยด ไมมรอยลบ

งานสะอาดเรยบรอยมรอยลบไมเกน 1 ต าแหนง

งานสะอาดเรยบรอยมรอยลบมากกวา 1 ต าแหนง

งานสกปรกมาก มรอยลบจ านวนมาก

3. ความคดรเรมสรางสรรค

มความคดรเรมสรางสรรค ไมคดลอกผลงาน ผลงานนาสนใจ และเปนตวอยางได

มความคดรเรมสรางสรรค ไมคดลอกผลงาน

มความคดรเรมสรางสรรค ผลงงานคดลอกบางสวน

ไมมความคดรเรมสรางสรรคผลงานคดลอกทงหมด

4. ท างานไดทนเวลา

ท างานเสรจตามเวลาทก าหนดผลงานเปนตวอยางได

ท างานเสรจตามเวลา

ท างานไมเสรจตามเวลา แตมผลงานสงภายในชวโมง

ท างานไมเสรจตามเวลา ไมมผลงานสงในชวโมง



47

แบบประเมนคณลกษณะอนพงประสงค

ท รำยชอ

รำยกำรประเมน/ระดบคะแนน คะแนนรวม

ผลกำรประเมน ใฝเรยนร มงมนใน

การท างาน

การซกถามเพอหา

เหตผลและค าตอบ

มจตสาธารณะ








ลงชอ...........................................................ผประเมน


............/.........../.........



48

เกณฑประเมนคณลกษณะอนพงประสงค

รำยกำรประเมน

เกณฑกำรใหระดบคะแนน ดมำก (4) ด (3) พอใช (2) ปรบปรง (1)

1. ใฝเรยนร สนใจ ใฝร รวมกจกรรมการเรยนดมาก มสวนรวมในกจกรรมการเรยนรทกขนตอน

สนใจ ใฝร รวมกจกรรมการเรยนด มสวนรวมดวยความตงใจทกขนตอน

สนใจ ใฝร รวมกจกรรมการเรยนรพอสมควร มสวนรวมเกอบทกขนตอน

สนใจ และมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรนอย

2. มงมนในการท างาน

ตงใจพยายามท างานและท างานไดเสรจทนเวลาทก าหนด

ตงใจพยายามท างานและท างานไดเสรจทนเวลาทก าหนดโดยเพมเวลาใหอกเลกนอย

ตงใจพยายามท างานไดเสรจทนเวลาทก าหนดตองเพมเวลาใหอกมากกวา 1 ครง

ไมตงใจท างานใหเสรจตามทก าหนด

3. การซกถามเพอหาเหตผลและค าตอบ

ซกถามเพอหาเหตผลและตอบดวยความสนใจใชค าถามทแสดงความสามารถในการคดวเคราะหหาเหตผลไดดมาก

ซกถามเพอหาเหตผล และหาค าตอบดวยความสนใจ ใชค าถามทแสดงความสามารถในการคดวเคราะหหาเหตผลไดด

ซกถามเพอหาเหตผลและหาค าตอบดวยความสนใจใชค าถามทแสดงความสามารถในการคดวเคราะหหาเหตผลไดพอใช

มการซกถามเพอหาเหตผลและหาค าตอบนอยมาก

4. มจตสาธารณะ

ชวยเหลอเพอนดวยการสอน แนะน า วธการปฏบตเพอใหเพอนไดเรยนรไปพรอมๆ กบตนดวยความเตมใจ

ชวยเหลอเพอนมากแตชวยในลกษณะแบบบอกความรหรอท าใหเพอนมากกวาชวยใหเพอนไดเรยนร

ใหความชวยเหลอเพอนบางเลกนอย และชวยในลกษณะบอกความร หรอท าใหเพอนมากกวาใหเพอนไดเรยนร

ไมใหความชวยเหลอการศกษาเรยนรของเพอนหรอใหความชวยเหลอนอยมาก



49

แบบประเมนสมรรถนะส ำคญ

ท รำยชอ รำยกำรประเมน/ระดบคะแนน


ผลกำรประเมน ความสามารถ

ในการสอสาร ความสามารถ

ในการคด

สามารถในการ

แกปญหา

ความสามารถในการใชเทคโนโลย








ลงชอ...........................................................ผประเมน


............/.........../.........



50

เกณฑประเมนสมรรถนะส ำคญ


ดมำก (4) ด (3) พอใช (2) ปรบปรง (1) 1.มความสามารถ ในการสอสาร

ตงใจฟง ด อาน และพด เขยนสอสารไดชดเจน ตรงตามวตถ ประสงคโดยใชค าสภาพสม าเสมอ

ตงใจฟง ด อาน และพด เขยนสอสารไดชดเจน ตรงตามวตถ ประสงคโดยใชค าสภาพเปนบางครง

ฟง ด อาน และพด เขยนสอสารไดแตไมชดเจนและไมตรงตามวตถประสงค

ไมสามารถฟง ด อาน และพด เขยนสอสารได

2.มความสามารถ ในการคด

มทกษะในการคดเปรยบเทยบ และการจ าแนกประเภท ไดอยางถกตอง ทกครง

มทกษะในการคดเปรยบเทยบ และการจ าแนกประเภท ไดอยางถกตองเปนบางครง

มทกษะในการคดเปรยบเทยบ แตจ าแนกประเภทไมได

ไมสามารถเปรยบเทยบ และจ าแนกประเภทได

3.มความสามารถ ในการแกปญหา

สามารถน าการเปลยนแปลงของเหตการณตาง ๆ น ามาใชในการแกปญหาไดอยางเหมาะสมทกครง

สามารถน าการเปลยนแปลงของเหตการณตาง ๆ น ามาใชในการแกปญหาไดอยางเหมาะสมบางครง

สามารถน าการเปลยนแปลงของเหตการณตาง ๆ แตน ามาใชในการแกปญหาไมได

ไมสามารถน าการเปลยนแปลงของเหตการณตาง ๆ มาแกปญหาไดเลย

4.มความสามารถในการใชทกษะชวต

น าความรทไดมาประยกตใชในชวตประจ าวนได ศกษาหาความรอยางสม าเสมอ

น าความรทไดมาประยกตใชในชวตประจ าวนได ศกษาหาความรเปนบางครง

น าความรทไดมาประยกตใชในชวตประจ าวนได

ไมสามารถน าความรทไดมาประยกตใชในชวตประจ าวนได



51

แบบบนทกคะแนนทดสอบกอน/ หลงเรยน

ท รำยชอ แบบทดสอบกอนเรยน แบบทดสอบหลงเรยน


- ระดบ 4 คะแนน 9 – 10 เกณฑ ดมาก รอยละ 90 - 100

- ระดบ 3 คะแนน 7 – 8 เกณฑ ด รอยละ 70 - 89

- ระดบ 2 คะแนน 5 – 6 เกณฑ ปานกลาง รอยละ 50 - 69

- ระดบ 1 คะแนน 3 - 4 เกณฑ พอใช รอยละ 30 - 49

- ระดบ 0 คะแนน 0 – 2 เกณฑ ปรบปรง รอยละ 1 - 29

เกณฑกำรผำน

นกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยนผานเกณฑรอยละ 70 คอได 7 คะแนนขนไป

ลงชอ...........................................................ผประเมน


............/.........../.........



52

บรรณำนกรม ถวลย มาศจรส และมณ เรองข า. แนวกำรจดกจกรรมกำรเรยนกำรสอน(Project) เพอกำรพฒนำกำร

เรยนรผเรยน. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพธารอกษรจ ากด, 2549. ทศนา แขมมณ. 14 วธกำรสอนส ำหรบครมออำชพ. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพแหงจฬาลงกรณ-

มหาวทยาลย, 2544. ธนธช อดมพนธ. วทยำศำสตร ม.3 ชวตกบสงแวดลอม และสงมชวตกบกำรด ำรงชวต. คมอสาระ

การเรยนรวทยาศาสตรพนฐาน ม.3. พมพครงท 1. กรงเทพฯ : โรงพมพ SCIENCE CENTER, 2552

บญชา แสนทว. หนงสอเรยนสำระกำรเรยนรพนฐำนวทยำศำสตร เลม 5 ชนมธยมศกษำปท 3. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพวฒนาพานช, 2548. ประดบ นาคแกว และดาวลย เสรมบญสข. หนงสอเรยนสำระกำรเรยนรพนฐำนวทยำศำสตรเลม 5

ชนมธยมศกษำปท 3. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพแมค จ ากด, 2551. ภพ เลาหไพบลย. แนวกำรสอนวทยำศำสตร. พมพครงท 3. กรงเทพมหานคร : ไทยวฒนาพานช จ ากด, 2542. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาสาสตรและเทคโนโลย. คมอวดผลประเมนผลวทยำศำสตร. กรงเทพฯ : กรงเทพฯ: บรษทมหาชนจ ากดซเอดยเคชน, 2555. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาสาสตรและเทคโนโลย. ครวทยำศำสตรมออำชพ:แนวทำงกำรจดกำรเรยน กำรสอนทมประสทธผล. กรงเทพฯ: บรษทอนเตอรเอดดเคชนซพพลายส จ ากด, 2555. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. หนงสอเรยนรำยวชำวทยำศำสตร 6. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : โรงพมพ สกสค., 2555. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. คมอครรำยวชำวทยำศำสตร 6. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : โรงพมพ สกสค., 2555. เสยง เชษฐศรพงษ. ชวตกบสงแวดลอม สงมชวตกบกระบวนกำรด ำรงชวต. กรงเทพมหานคร :

ส านกพมพ พ.ศ. พฒนา จ ากด, 2551. กำรสบคนจำกอนเทอรเนต กระดาษยนเวอรซลอนดเคเตอร. เขาถงไดจาก https://www.google.co.th/imgres?imgurl. สบคนเมอ

พฤษภาคม 2558. การวดความหนาแนนของเรอนยอดไมดวยเดนซโอมเตอร. เขาถงไดจาก

http://www.ipst.ac.th/index.php. สบคนเมอ11 พฤษภาคม 2558.

https://www.google.co.th/imgres?imgurl




53

บรรณำนกรม(ตอ)

กำรสบคนจำกอนเทอรเนต (ตอ) การวดความเปนกรด – เบสของดน. เขาถงไดจาก https://www.youtube.com/watch?

v=azk8AhDGW9M&t=20s. สบคนเมอ11 พฤษภาคม 2558. การวดความเปนกรด – เบสของน า. เขาถงไดจาก

https://www.youtube.com/watch?v=7xC_SPyLbxA. สบคนเมอ11 พฤษภาคม 2558. การวดอณหภมของดน. เขาถงไดจาก http://portal.edu.chula.ac.th. สบคนเมอ11 พฤษภาคม 2558.

การวดอณหภมของน า. เขาถงไดจาก https://www.youtube.com/watch?v=NhrX2m7B_qs. สบคนเมอ11 พฤษภาคม 2558.

ความสมพนธระหวางผผลต ผบรโภค และผยอยสลาย. เขาถงไดจาก

https://encryptedtbn0.gstatic.com. สบคนเมอ21 พฤษภาคม 2558. เซคดสก. เขาถงไดจาก http://globethailand.ipst.ac.th/wp-content/uploads/sites. สบคนเมอ11

พฤษภาคม 2558. ตวอยางกลมสงมชวต. เขาถงไดจาก http://fanthai.com/images/pic_news /Myoreginal/0702102011213.jpg.สบคนเมอ23 พฤษภาคม 2558. ตวอยางผบรโภค (พช) . เขาถงไดจาก http://image.free.in.th/z/ii/0img_4506.jpg. สบคนเมอ23

พฤษภาคม 2558. ตวอยางผผลต (พชสเขยว) . เขาถงไดจาก https://www.google.co.th/search?dcr=0&biw=1366&bih.

สบคนเมอ23 พฤษภาคม 2558. ตวอยางผยอยสลาย (เหด) . เขาถงไดจาก http://1.bp.blogspot.com. สบคนเมอ23 พฤษภาคม 2558. ตวอยางแหลงทอย. เขาถงไดจาก

https://encryptedtbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcSXiuuG. สบคนเมอ23 พฤษภาคม 2558. เทอรมอมเตอรวดอณหภม. เขาถงไดจาก

http://globethailand.ipst.ac.th/wpcontent/uploads/sites. สบคนเมอ11 พฤษภาคม 2558.

ระดบความสมพนธของสงมชวตในระบบนเวศ. เขาถงไดจาก www.csus.edu /indiv/l/loom/wk%2013/scales.GIF. สบคนเมอ21 พฤษภาคม 2558.

https://www.youtube.com/watch?%20v=azk8AhDGW9M&t=20s

https://www.youtube.com/watch?%20v=azk8AhDGW9M&t=20s

http://portal.edu.chula.ac.th/

https://www.youtube.com/watch?v=NhrX2m7B_qs

http://globethailand.ipst.ac.th/wp-content/uploads/sites

http://fanthai.com/images/pic_news/Myoreginal/0702102011213.jpg

http://image.free.in.th/z/ii/0img_4506.jpg

https://www.google.co.th/search?dcr=0&biw=1366&bih

https://encryptedtbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcSXiuuG

http://www.csus.edu/indiv/l/loom/wk%2013/scales.GIF



54

บรรณำนกรม(ตอ) กำรสบคนจำกอนเทอรเนต (ตอ) ระบบนเวศน า. เขาถงไดจาก https://1.bp.blogspot.com. สบคนเมอ21 พฤษภาคม 2558. ระบบนเวศปาไม. เขาถงไดจาก https://encryptetbn0.gstatic.com. สบคนเมอ21 พฤษภาคม 2558. วดความหนาแนนของเรอนยอดไม. เขาถงไดจาก http://www.ipst.ac.th/index.php.

สบคนเมอ11 พฤษภาคม 2558. สวนสขภาพ. เขาถงไดจาก http://www.oknation.net.สบคนเมอ23 พฤษภาคม 2558.

http://www.oknation.net/



55

ผเชยวชำญในกำรพฒนำชดกจกรรม

อ.ดร. สรศกด ละลอกน ำ

ต าแหนง อาจารยภาควชาวทยาศาสตรทวไป

คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

อ.ดร. รณดำ เชยชม

ต าแหนง อาจารยภาควชาวจยและวดผลทางการศกษา

คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

นำงทศนย กรวยสวสด

ต าแหนง คร วทยฐานะ ครเชยวชาญ

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร โรงเรยนบวใหญ

องคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา

นำยธนำพร ศรมน

ต าแหนง คร วทยฐานะ ครเชยวชาญ

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร โรงเรยนบวใหญ

องคการบรหารสวนจงหวดนครราชสมา

นำงปนแกว สระแกว

ต าแหนง คร วทยฐานะ ครช านาญการพเศษ

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร โรงเรยนเมองคง

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต31

Documents

ค ำแนะน ำในกำรใชชุดกิจกรรมส ำหรับนักเรียนระบบนิเวศ ชุดที่ 1 ความสัมพันธ์ของสิ่งมีชีวิตกับสิ่งแวดลอม