36
ANTİBİYOTİK KULLANIM KONTROLÜ ve ANTİBİYOTİK PROFİLAKSİ REHBERİ

ANTİBİYOTİK KULLANIM KONTROLÜ ve ANTİBİYOTİK …Böbrek Yetmezliğinde Doz Değişikliği Gerekmeyen Antimikrobiyal İlaçlar ... faktörleri arasında, özellikli yaş grupları,

  • Upload
    others

  • View
    37

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

ANTİBİYOTİK KULLANIM KONTROLÜ ve

ANTİBİYOTİK PROFİLAKSİ REHBERİ

Hazırlayanlar:ENFEKSİYON KONTROL KOMİTESİ

Prof. Dr. Firdevs Aktaş (Başkan) Doç. Dr. Murat Dizbay

Doç. Dr. Özlem Güzel TunçcanDoç. Dr. Dilek Erer (Cerrahi Bölümler Temsilcisi)

Doç. Dr. Anıl Tapısız Aktaş (Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Temsilcisi)

Uzm. Dr. Gülçin Telli Hem. Serpil Baş

Hem. Ayhan DoğanHem. Hatice ŞimşekHem. Bedia Bostan

Adı-SoyadıProf. Dr. Zafer TürkyılmazDoç. Dr. Dilek ErerProf. Dr. Özgür TanDoç. Dr. Serhat GürocakDoç. Dr. Fazlı PolatDoç. Dr. Hakan SözenDoç. Dr. Kemal FındıkçıoğluDoç. Dr. Ayşe İrizYrd. Doç. Dr. Koray AkkanYrd. Doç. Dr. Zeynep AktaşUzm. Dr. Alp Özgün BörcekUzm. Dr. Kutluk PampalÖğr. Gör. Dr. Ali ÇelikÖğr. Gör. Dr. İsmail GülerÖğr. Gör. Dr. Baybars AtaoğluÖğr. Gör. Dr. Hasan Bostancı

Anabilim DalıÇocuk Cerrahisi ADKalp ve Damar Cerrahisi ADÜroloji ADÜroloji ADÜroloji ADTransplantasyon CerrahisiPlastik ve Rekonstrüktif Cerrahi ADKulak Burun Boğaz ADGirişimsel RadyolojiGöz ADBeyin ve Sinir Cerrahisi ADAnestezi ve Reanimasyon ADGöğüs Cerrahisi ADKadın Hastalıkları ve Doğum ADOrtopedi ve Travmatoloji ADGenel Cerrahi AD

3Antibiyotik Kullanım Kontrolü ve Antibiyotik Profilaksi Rehberi

ANTİBİYOTİK KULLANIM KONTROLÜ VE ANTİBİYOTİK PROFİLAKSİ REHBERİ

AMAÇ: Enfeksiyon hastalıklarında antibiyotikler tedavi ve profilaksi amaçlı

kullanılır. Antibiyotik kontrolunün amacı; antibiyotikleri uygun doz ve sürede

kullanmak, antibiyotik kullanımı sırasında gelişebilecek komplikasyonları

önlemek, hasta sağ kalım süresini uzatmak ve özellikle hastanelerde önemli

bir sorun haline gelen antibiyotik direnç gelişimini önlemektir.

Cerrahi antibiyotik profilaksisinin amacı ise, cerrahi alan enfeksiyonlarını

önlemektir. Profilaksi şemaları hazırlanırken güncel cerrahi antibiyotik

profilaksi rehberleri ve hastanemizin tüm cerrahi ve girişimsel

uygulama yapılan bölümlerin önerileri dikkate alınmıştır.

ANTİBİYOTİK KULLANIMINDA GENEL PRENSİPLER

Antibiyotikler tedavide en çok kullanılan ve kullanımında en çok hata yapılan bir

ilaç grubudur. İnsan vücudunun her organında enfeksiyon gelişebileceğinden

her daldaki hekimin antibiyotik kullanımını iyi bilmesi gerekir. Antibiyotiklere

direnç gelişimi ve tedaviye yeni antibiyotiklerin girmesi gibi nedenlerle de

bilgilerin devamlı yenilenmesi zorunludur. Antibiyotik kullanımında dikkat

edilmesi gereken kuralları şöyle sıralayabiliriz (Tablo 1).

4

Tablo.1 Antibiyotik Kullanımında Dikkat edilmesi Gereken Noktalar

Antibiyotik gerekliliğini sapta

Antibiyotik başlamadan önce mikrobiyolojik testler için örnek al

Etken olma olasılığı en yüksek mikroorganizmaları düşün

Bu etken için en uygun antibiyotiği belirle

Kombinasyon tedavisi gerekliliğini irdele

Konak faktörlerini gözden geçir

En uygun kullanım yolunu seç

En uygun dozu belirle

Başlangıç tedavisinin değiştirilmesi gerekiyor mu? Değerlendir

Uygun tedavi süresini belirle

Antibiyotik kullanımında dikkat edilmesi gereken kuralları şöyle sıralayabiliriz:

1. Antibiyotik kullanma gerekliliğinin saptanması

Hastanın bir bakteriyel enfeksiyonu olmalıdır ya da profilaktik antibiyotik kullanımının gerekli olduğu bir durum olmalıdır.

Antibiyotiklerin etken izole edilip, duyarlılık testine göre ya da diğer laboratuvar testleri ile kanıtlanarak kullanılmasına kanıtlanmış bakteriyel enfeksiyon tedavisi denir.

Ampirik antibiyotik tedavisi ise olası enfeksiyon etkenleri ve duyarlılık durumuna göre verilen tedavidir.

2. Uygun antibiyotiğin seçilmesi

Bu aşamada mikroorganizma, hasta ve antibiyotikle ilgili faktörler gözden geçirilmelidir

5Antibiyotik Kullanım Kontrolü ve Antibiyotik Profilaksi Rehberi

Mikroorganizma ile ilgili faktörler• Hastalık etkeni belirlenmelidir.• Enfeksiyonun yeri ve özellikleri değerlendirilmelidir.• Mikroorganizmanın virulansı ve nozokomiyal ya da toplum kökenli olup olmadığına bakılmalıdır. • Etken bakterinin antibiyotik duyarlılık durumuna bakılmalıdır.• Etken izole edilmişse antibiyotik duyarlılık testi yapılarak uygun antibiyotik belirlenebilir.• Antibiyotik duyarlılık testi yapılamıyorsa etkenin veya olası etkenin duyarlılık durumuna göre antibiyotik başlanabilir.

Hasta ile ilgili faktörler• Yaş • Genetik ve metabolik bozukluklar• Gebelik ve laktasyon• İmmünsüpresyon• Aşırı duyarlılık• Karaciğer ve böbrek fonksiyonları

Tablo 2. Böbrek Yetmezliğinde Doz Değişikliği Gerekmeyen Antimikrobiyal İlaçlar

Antibiyotik Antifungal

SeftriaksonSefoperazon-sulbaktamNafsilinAzitromisinDiritromisinKlindamisinLinezolidMetronidazolDoksisiklinTigesiklinKloramfenikolMoksifloksasin

Amfoterisin BKaspofunginAnidulafunginKetokonazolItrakonazol (oral)PosakonazolVorikonazol (oral)

6

Bazı antibiyotikler böbrek yetmezliğinde kreatinin klirensine göre dozları ayarlanarak kullanılabilir (penisilinler, sefalosporinler, aminoglikozidler, glikopeptidler). Bazıları ise kontrendikedir (tetrasiklin).

Karaciğer patolojisi olan hastalarda ise; makrolidler, klindamisin, kloramfenikol, doksisiklin dikkatle kullanılmalıdır.

Gebelikte kullanılabilecek antibiyotikler; penisilinler, sefalosporinler, eritromisin, rifampisin, INAH, primetamin, spiramisin, amfoterisin B

Gebelikte kullanılmaması gereken antibiyotikler; aminoglikozidler, kinolonlar, tetrasiklin, gansiklovir, ribavirin

Antibiyotikle ilgili faktörler

• Seçilen antibiyotiğin kanıtlanmış veya olası bakteri için invitro etkin olmalıdır.

• Kullanılacak enfeksiyon için etkinliği kanıtlanmış olmalıdır.

• Antibiyotiğin farmakokinetik ve farmakodinamik özellikleri iyi bilinmelidir.

• Farmakokinetik ilacın absorbsiyonu, vücut kompartmanlarına dağılımı ve eliminasyonunu içerir.

• Farmakodinamik özellikler de etki mekanizması ve toksisite konularını içerir.

Antibiyotik yan etkileri

• Farklı organlarda görülebilir (böbrek, karaciğer, kemik iliği, santral sinir sistemi, gastrointestinal sistem)

• Bazı antibiyotiklerin birlikte kullanılan ilaçlarla etkileşerek toksisiteleri artar ve emilimleri bozulabilir.

Antibiyotiklere direnç sorunu

• Direnç bir bakterinin antimikrobiyal ilacın öldürme veya üremeyi durdurucu etkisine karşı koyabilme yeteneğidir.

• Bakteriler antibiyotiklere doğal dirençli olabilirler ya da kazanılmış direnç gelişebilir

7Antibiyotik Kullanım Kontrolü ve Antibiyotik Profilaksi Rehberi

Uygun olmayan antibiyotik kullanımının sakıncaları:

• Direnç gelişimi

• Toksik ve alerjik etkiler

• Hastalık tanısının maskelenmesi

• Yüksek maliyet

• Sonuç alınmada gecikme. Hekime ve ilaca güvensizlik

• Süper enfeksiyon (Dirençli bakterilere bağlı yeni enfeksiyon gelişimi)

CERRAHİ PROFİLAKSİ REHBERİ

Cerrahi antimikrobiyal profilaksi cerrahiye bağlı gelişebilecek enfeksiyonları önlemek amacıyla antibiyotik verilmesidir. Öneriler erişkin ve çocuklara özgü profilaksi ile ilgili veriler sınırlı olduğundan çocuklara yönelik öneriler çoğunlukla erişkin verilerinden oluşturulmuştur.

Cerrahi Antimikrobiyal Profilaksi Hedefleri

Profilaktik antimikrobiyal uygulaması cerrahi alan enfeksiyonu (CAE) oranının azaltılmasında önemli bir kısmı oluştursa da, tek belirleyici değildir. Cerrahın deneyimi ve tekniği, işlemin süresi, hastane ve ameliyathane çevresi, aletlerin sterilizasyonu, preoperatif hazırlık (örneğin; cerrahi yıkama, cilt antisepsisi ve tıraş) ve hastanın altta yatan tıbbi durumu gibi diğer faktörler de cerrahi alan enfeksiyonlarının gelişiminde önemli etkiye sahiptir. CAE ‘nın hastayla ilişkili faktörleri arasında, özellikli yaş grupları, beslenme durumu, obezite, diyabet, tütün kullanımı, farklı vücut bölgelerindeki eşlik eden enfeksiyonlar, azalmış bağışık yanıt, kortikostreoid kullanımı, daha önce geçirilen cerrahi işlemler, operasyon öncesinde uzun süreli hastanede yatış ve mikroorganizmalarla kolonizasyon yer almaktadır. Bu değişkenler enfeksiyon kontrol önlemlerinin uygulanmasında göz önüne alınmalıdır.

8

İşle

m T

ipi

Tanı

mYa

ra

Enfe

ksiy

onu

(%)

Tem

iz

Ase

ptik

tekn

ikte

n sa

pman

ın o

lmad

ığı,

gast

roin

test

inal

, oro

farin

geal

, gen

itoür

iner

, bi

liyer

ve

solu

num

sis

tem

inin

açı

lmad

ığı,

prim

er o

lara

k ka

patıl

an e

lekt

if ce

rrah

i ya

rala

r ve

bu k

riter

lere

uyu

mlu

non

pene

tran

trav

ma

dahi

l aku

t en

flam

asyo

nun

olm

adığ

ı yar

alar

.

1-2

Tem

izK

onta

min

e

Gas

troi

ntes

tinal

, oro

farin

geal

, gen

itoür

iner

, bili

yer,

vajin

al v

eya

trak

eobr

onşi

yal

sist

em a

çılm

ış a

ncak

bek

lenm

edik

bir

kont

amin

asyo

n iç

erm

eksi

zin

asep

tik

tekn

ikte

n m

inim

al s

apm

anın

ve

min

imal

kirl

enm

enin

old

uğu

yara

lar,

Aci

l vey

a te

knik

ten

bariz

sap

man

ın s

öz k

onus

u ol

duğu

tem

iz y

aral

ar,

Yedi

gün

için

de te

krar

ope

re e

dile

n te

miz

ope

rasy

onla

r,K

ünt t

ravm

ayı t

akib

en g

erçe

kleş

tirile

n gi

rişim

ler.

2-4

Kon

tam

ine

Açı

k, y

eni t

ravm

atik

yar

alar

,A

kut p

ürül

an o

lmay

an e

nflam

asyo

n iç

eren

böl

geye

giri

şim

,M

ajor

kirl

enm

e ve

ya te

knik

ten

sapm

anın

söz

kon

usu

oldu

ğu g

irişi

mle

r,Pe

netr

an tr

avm

a bö

lges

inde

<4

saat

son

ra g

erçe

kleş

tirile

n gi

rişim

ler,

Kro

nik

açık

yar

a bö

lges

inde

ger

çekl

eştir

ilen

giriş

imle

r.

7-10

Kir

li

Önce

den

var o

lan

belir

gin

enfe

ksiy

on (a

pse,

pü,

nek

rotik

dok

u) v

arlığ

ı,G

İ, or

ofar

enge

al, b

iliye

r vey

a tr

akeo

bron

şiya

l per

fora

syon

var

lığı,

≥4 s

aat g

eçm

iş p

enet

ran

trav

mal

ar,

Oper

asyo

n ön

cesi

nde

giriş

im a

lanı

nda

post

oper

atif

enfe

ksiy

ona

nede

n ol

an

mik

roor

gani

zma

varlı

ğı.

10-4

0

TAB

LO 3

. Cer

rahi

İşle

m S

ınıfl

amas

ı ve

Yara

Enf

eksi

yonu

Ora

nlar

ı

9Antibiyotik Kullanım Kontrolü ve Antibiyotik Profilaksi Rehberi

Cerrahi Antimikrobiyal Profilakside Ortak Prensipler

Cerrahi antimikrobiyal profilaksi (CAP) uygulaması sırasında birçok hekim tarafından hasta veya işleme özgü durumlar yanı sıra merkeze özgü faktörler de göz önüne alınmaktadır.

İdeal antimikrobiyal ajanın seçiminde dikkat edilmesi gereken özellikleri:

İdeal olarak cerrahi profilakside kullanılan bir antimikrobiyal aşağıdaki hedefleri sağlamalıdır;

1. CAE’yi önlemeli,

2. CAE ilişkili mortalite ve morbiditeyi önlemeli,

3. Yan etki oluşturmamalı,

4. Sağlık bakım maliyetini ve süresini azaltmalı (CAE ile ilişkili maliyetler düşünüldüğünde, profilaksinin maliyet etkinliği belirgin hale gelir)

5. Hastanın veya hastanenin mikrobiyal florasına olumsuz etki etmemeli.

Bu hedeflere ulaşmak için uygulanacak antimikrobiyal profilaksi aşağıdaki özellikleri taşımalıdır:

1. Yarayı en sık kontamine eden mikroorganizmalara karşı etkin olmalı,

2. Uygun doz ve zamanda verildiğinde cerrahi boyunca yeterli doku konsantrasyonu sağlamalı,

3. Güvenli olmalı,

4. Yan etkiler, direnç gelişimi ve maliyeti en aza indirmek için etkin olacağı en kısa süre boyunca uygulanmalı.

Antimikrobiyal seçimi: Uygun antimikrobiyal seçimi, özellikli hastalar, ideal antimikrobiyal özellikleri, antimikrobiyallerin karşılaştırmalı etkinlikleri, güvenlik profilleri ve hastanın ilaç alerjileri göz önüne alınarak yapılmalıdır. Güvenlik profili, yan etkiler, ilaç etkileşimleri, kontrendikasyonları ve ilaca özel uyarılar bu rehberlerin kapsamı dışındadır. Sefazolin CAE’da en sık rastlanan mikroorganizmalara karşı kanıtlanmış etkinliği, etki süresi, kabul edilebilir güvenliği ve maliyeti bakımından en sık araştırılan ve en sık önerilen profilaktik antimikrobiyaldir.

10

Yeni, geniş spektrumlu antimikrobiyallerin (daha geniş in vitro antibakteriyel aktivite) eskiden beri kullanılan, dar spektrumlu antimikrobiyaller ile karşılaştırıldığında postoperatif CAE’yi önlemede daha etkili olduğunu gösteren yeterli veri yoktur.

CAE’de sık görülen etkenler

Seçilen antimikrobiyalin en sık görülen cerrahi yara enfeksiyonu etkenlerine karşı etkin olması gerekir. CAE’de ön plandaki mikroorganizmalar arasında deri florasında yer alan gram-pozitif koklar; Staphylococcus aureus ve koagulaz-negatif stafilokoklar (KNS), (örn; Staphylococcus epidermidis) yer alır. Yapılan girişimle ilgili farklılık söz konusu olabilir. Örneğin, intraabdominal girişimler, kalp, böbrek ve karaciğer transplantasyonu ile temiz-kontamine işlemlerde gram-negatif çomaklar ve enterokokların görülme sıklığı artar. En sık saptanan mikroorganizmalar ile ilgili ek detaylar işleme özgü bölümlerde bulunabilir.

Hasta özellikleri

Hastaların antimikrobiyal ajanlara karşı alerji hikayeleri sorgulanmalı ve gerçek alerji varlığı, profilaksi ajanları seçilmeden önce belirlenmelidir. Alternatif antimikrobiyaller seçilirken hastanın özellikleri, yaşı, böbrek ve karaciğer fonksiyonları ve alerji öyküleri değerlendirilmelidir.

Uygulama yolu

Cerrahi profilakside kullanılacak antimikrobiyaller intravenöz, veya oral yoldan uygulanabilir. Tercih edilen yol girişimin tipine göre değişmektedir. Fakat işlemlerin çoğunda intravenöz yol; hızlı etkili ve güvenilir olması, serum-doku düzeylerinin tahmin edilebilir olması bakımından en idealidir.

İlk dozun zamanlanması

Uygun profilaksi için ilacın cerrahi alana kontaminasyondan önce ulaştırılması gereklidir. Bu bağlamda, insizyon sırasında ve işlem boyunca serum ve dokudaki antimikrobiyal konsantrasyonu, o işlem için en sık görülen mikroorganizmalar için minimum inhibitör konsantrasyonu (MİK)’nun üzerinde olmalıdır.

11Antibiyotik Kullanım Kontrolü ve Antibiyotik Profilaksi Rehberi

Bu amaçla önerilen antibiyotiğin ilk dozu insizyondan 30-60 dakika önce verilmelidir. Ancak özel durumlar için gerekli olduğunda uygulanacak alternatif antibiyotiğin farmakokinetik özellikleri ve infüzyon hızı ile ilişkili olarak daha erken başlanması gerekebilir.

Doz

Cerrahi alan enfeksiyonları için yeterli antimikrobiyal konsantrasyonlara ulaşıldığından emin olmak için, antimikrobiyallerin farmakokinetik ve farmakodinamik özellikleri ve hastaya ait faktörler göz önüne alınmalıdır.

Antimikrobiyallerin başlangıç dozu hastanın vücut ağırlığına göre değerlendirilir. Ağırlığa dayalı en uygun antimikrobiyal dozlarıyla ilgili veriler sınırlıdır. Vücut kitle indeksi (VKİ) >30 kg/m2 olan obez hastalar klinik araştırmalarda çoğu kez ayrı bir hasta grubu olarak ele alınmamıştır. Obezite cerrahi alan enfeksiyonları için risk faktörü olarak kabul edilmektedir; bu nedenle bu hastalarda optimal antimikrobiyal profilaksi dozlaması gerekir. Ancak mevcut literatür bilgileri ışığında, ağırlığa göre antimikrobiyal profilaksi doz önerisi bulunmamaktadır. Sefalosporinler için, normal dozun arttırılması veya renal fonksiyonlara göre doz ayarlanmasının yapılması normal ağırlıklı hastalara benzer konsantrasyona ulaşılmasını sağlar. Ör. >120 kg olan hastalarda sefazolin 3 g olarak profilakside önerilmektedir Pediatrik dozlar ağırlığa göre verilmiş olup, obez ve ağırlık fazlası olan çocuklarda dikkatle değerlendirilmelidir, ancak maksimum erişkin dozu aşmamalıdır.

Doz tekrarı

Yarılanma ömrü kısa ajanların kullanılması durumunda, üç saati geçen işlemler sırasında doz tekrarı yapılmalıdır. Ayrıca fazla miktarda kanama (>1500 ml, çocuklarda 25 ml/kg’ı geçtiği durumlarda olan girişimler ile antimikrobiyal yarılanma ömrünü kısaltan durumlarda da (örneğin; geniş yanıklar) doz tekrarı yapılmalıdır. Antimikrobiyal ajanın yarılanma ömrünün uzadığı durumlarda (örneğin; böbrek yetmezliği ve yetersizliği) doz tekrarına gerek yoktur.

12

Süre

Bir çok girişim için postoperatif antimikrobiyal profilaksiye gerek yoktur. Girişimlerin çoğunda antimikrobiyal profilaksi 24 saat veya daha az olmalıdır. Kardiyotorasik işlemler, solid organ transplantasyonu (süre 48 saate kadar) ve oftalmik işlemler (süre tam olarak belirlenmemiştir) bunun dışında yer alır. Kardiyotorasik profilakside verilerin en uygun profilaksi süresini ortaya koyamaması nedeniyle uzman görüşüne dayanılarak öneride bulunulmuştur. Drenlerin ve invazif girişimlerin varlığında veya kateterler çıkarılıncaya kadar antimikrobiyal profilaksiye devam edilmesi konusunda destekleyici veri bulunmamaktadır.

Antibiyotik Erişkin doz Çocuk doz

Ampisilin-sulbaktam

3g (2 g ampisilin/1gr sulbaktam) 50 mg/kg ampisiline göre

Gentamisin 5 mg/kg 2,5 mg/kg

Klindamisin 600-900 mg 10 mg/kg

Metronidazol 500 mg 15 mg/kg (<1200 gr YD’larda 7.5 mg/kg/doz)

Sefazolin 2 g (hastanın kilosu ≥120 ise 3gr) 30 mg/kg

Sefuroksim 1,5 g 50 mg/kg

Sefoksitin 20-40 mg/kg 40 mg/kg

Sefotaksim 1 g 50 mg/kg

Seftriakson 2 g 50-75 mg/kg

Siprofloksasin 400 mg 10 mg/kg

Levofloksasin 500mg 10mg/kg

Vankomisin 1-2 g; 15mg/kg 15 mg/kg

Trimetoprim-sulfomatoksazol

6-10 mg/kg + 30-50 mg/kg

Tablo 4. Profilakside kullanılan bazı antibiyotiklerin dozları

13Antibiyotik Kullanım Kontrolü ve Antibiyotik Profilaksi Rehberi

Cerr

ahi

Etke

nler

Öner

ilen

Açı

klam

alar

Gast

rodu

oden

alGi

rişi

mle

r

Ente

rik G

ram

neg

atif

basi

ller,

Ente

roko

klar

B. fr

agili

s

Sefa

zolin

Bet

a la

ktam

ale

rjisi

ola

nlar

daK

linda

mis

inVa

nkom

isin

+ am

inog

likoz

idFl

orok

inol

on

Kol

orek

tal

Giri

şim

ler

B. fr

agili

s,D

iğer

ana

erob

lar,

Ente

rik G

ram

neg

atif

basi

ller

Ente

roko

klar

Sef

azol

in+

Met

roni

dazo

lA

mpi

silin

-sul

bakt

amSe

furo

ksim

+ M

etro

nida

zol

Beta

lakt

am a

lerji

si o

lanl

arda

Klin

dam

isin

+ G

enta

mis

inK

linda

mis

in +

Sip

roflo

ksas

inM

etro

nida

zol +

Gen

tam

isin

vey

a Si

profl

oksa

sin

Yüks

ek ri

skli

hast

alar

da IV

pr

ofila

ksiy

e ek

ola

rak

oral

Neo

mis

in +

Er

itrom

isin

vey

a M

etro

nida

zol

Her

ni

Oper

asyo

nu(h

erni

opla

sti

Sefa

zolin

Beta

lakt

am a

lerji

si o

lan

hast

ada

Klin

dam

isin

Vank

omis

in

TAB

LO 5

. CER

RA

Hİ A

NTİ

MİK

ROB

İYA

L PR

OFİL

AK

Sİ Ö

NER

İLER

İG

ENEL

CER

RA

14

Cerr

ahi

Etke

nler

Öner

ilen

Açı

klam

alar

Ape

ndek

tom

iEn

terik

Gra

m n

egat

if ba

sille

rB.

frag

ilis

Sefa

zolin

+M

etro

nida

zol

Beta

lakt

am a

lerji

si o

lanl

arda

Klin

dam

isin

+ G

enta

mis

inK

linda

mis

in +

Sip

roflo

ksas

inM

etro

nida

zol +

Gen

tam

isin

vey

a Si

profl

oksa

sin

Açı

k

Kol

esis

tekt

omi

Ente

rik G

ram

neg

atif

basi

ller

Ente

roko

klar

Sefa

zolin

Seftr

iaks

onA

mpi

silin

-sul

bakt

am Be

ta la

ktam

ale

rjisi

ola

nlar

da

Klin

dam

isin

+ G

enta

mis

inM

etro

nida

zol +

Gen

tam

isin

vey

a Si

profl

oksa

sin

Lapa

rosk

opik

K

oles

iste

ktom

iEn

terik

Gra

m n

egat

if ba

sille

rEn

tero

kokl

ar

Sefa

zolin

Seftr

iaks

onA

mpi

silin

-sul

bakt

am

Yaln

ız y

ükse

k ris

kli h

asta

lard

a pr

ofila

ksi y

apılı

r

GEN

EL C

ERR

AH

İ

15Antibiyotik Kullanım Kontrolü ve Antibiyotik Profilaksi Rehberi

İşle

mEt

kenl

erÖn

erile

rA

çıkl

amal

ar

Özef

agea

l Dila

tasy

on v

e Sk

lero

tera

piVi

ridan

s st

rept

okok

lar

Orof

aren

geal

ana

erob

lar

Am

pisi

lin-S

ulba

ktam

Endo

skop

ik R

etro

grat

K

olan

jiopa

nkre

atog

rafi

(ER

CP)

Gram

neg

atif

ente

rik b

asill

erEn

tero

kokl

arA

mpi

silin

-Sul

bakt

am

Endo

skop

ik U

ltras

on v

e İn

ce İğ

ne

Asp

iras

yonu

Öner

ilmez

Kis

tik le

zyon

lard

a iş

lem

önc

esi

floro

kino

lon

profl

aksi

si ö

neri

lir

Perk

ütan

End

osko

pik

Gast

rost

omi (

PEG)

S. e

pide

rmid

isS.

aur

eus

Sefa

zolin

Gast

rosk

opi

Öner

ilmez

Kol

onos

kopi

Öner

ilmez

Cerr

ahi i

şlem

Etke

nler

Öner

iler

Açı

klam

alar

Tora

koto

mi v

e Vi

deot

orak

osko

pik

Cerr

ahi

S.au

reus

,St

rept

okok

lar

H. i

nflue

nzae

,

Sefa

zolin

Sefu

roks

imA

mpi

silin

-sul

bakt

am

24 s

aat b

oyun

ca 8

-12

saat

te b

ir te

krar

lanm

alıd

ır.

Min

imal

İnva

zif G

öğüs

Duv

arı

Def

orm

itele

ri D

üzel

tme

Cerr

ahis

i (M

IRPE

)

S. a

ureu

s,St

rept

okok

lar

Sefa

zolin

Sefu

roks

im

48 s

aat b

oyun

ca 8

-12

saat

te b

ir te

krar

lanm

alıd

ır.

GA

STR

OİN

TEST

İNA

L EN

DOS

KOP

İK İŞ

LEM

LER

GÖĞ

ÜS

CER

RA

HİS

İ

16

Cerr

ahi i

şlem

Etke

nler

Öner

iler

Açı

klam

alar

Kal

p Ce

rrah

isi

Kor

oner

Art

er

Bypa

ss

Kar

diya

k Ci

hazl

arın

Ye

rleşt

irilm

esi

(pac

emak

er)

S. a

ureu

s, S

.epi

derm

idis

*

Sefa

zolin

Sefu

roks

im Be

ta-l

akta

m a

lerji

si o

lan

hast

alar

Klin

dam

isin

Vank

omis

in M

RSA

ile k

olon

ize

oldu

ğu b

iline

n ha

stal

arVa

nkom

isin

Dam

ar C

erra

hisi

S. a

ureu

s, S

.epi

derm

idis

*Se

fazo

linSe

furo

ksim

KA

LP V

E D

AM

AR

CER

RA

HİS

İ

* G

ram

neg

atif

mik

roor

gani

zmal

arın

vey

a M

RSA

’nın

sık

gör

üldü

ğü ü

nite

lerd

e pr

ofila

ksiy

e ek

lene

cek

ajan

lok

al

sürv

eyan

s ve

riler

ine

göre

Enf

eksi

yon

Kon

trol

Kom

itesi

tara

fında

n be

lirle

nir.

17Antibiyotik Kullanım Kontrolü ve Antibiyotik Profilaksi Rehberi

*Gra

m n

egat

if m

ikro

orga

nizm

alar

ın v

eya

MR

SA’n

ın s

ık g

örül

düğü

üni

tele

rde

prof

ilaks

iye

ekle

nece

k aj

an l

okal

rvey

ans

veril

erin

e gö

re E

nfek

siyo

n K

ontr

ol K

omite

si ta

rafın

dan

belir

leni

r.

Cerr

ahi i

şlem

Etke

nler

Öner

iler

Açı

klam

alar

Non

pene

tran

Kaf

a Tr

avm

ası

Öner

ilmez

Pene

tran

Kaf

a Tr

avm

ası

S. a

ureu

s, S

.epi

derm

idis

Pnöm

okok

,*Se

furo

ksim

+ M

etro

nida

zol

Am

oksi

silin

-Kla

vula

nik

asit

Kra

niot

omi(T

emiz

)S.

aur

eus,

S.e

pide

rmid

is

Sefa

zolin

Beta

-lak

tam

ale

rjisi

ola

n ha

stal

arK

linda

mis

inVa

nkom

isin

MRS

A ile

kol

oniz

e ol

duğu

bili

nen

hast

alar

Vank

omis

in

Tem

iz K

onta

min

e (T

rans

sfen

oida

l) (T

rans

oral

)Or

ofar

enge

al v

e si

nona

zal fl

ora

Sefa

zolin

+Met

roni

dazo

lSe

furo

ksim

+Met

roni

dazo

l Be

ta la

ktam

ale

rjisi

ola

n ha

stal

arVa

nkom

isin

+ G

enta

mis

in

BOS’

u İlg

ilend

iren

Cerr

ahile

r (ş

ant c

erra

hile

ri)

S. e

pide

rmid

isS.

aur

eus

Gram

neg

atif

basi

l

Sefa

zolin

Beta

-lak

tam

ale

rjisi

ola

n ha

stal

arK

linda

mis

inVa

nkom

isin

MRS

A ile

kol

oniz

e ol

duğu

bili

nen

hast

alar

Vank

omis

in

BEY

İN C

ERR

AH

İSİ

18

OMU

RG

A C

ERR

AH

İSİ

ETK

ENLE

RÖN

ERİL

EN P

ROF

İLA

KSİ

AÇI

KLA

MA

LAR

İmpl

ant u

ygul

anm

ayan

spi

nal c

erra

hi İm

plan

t uyg

ulan

an s

pina

l cer

rahi

Cerr

ahi d

ren

vark

en p

rofil

aksi

nin

deva

S. e

pide

rmid

isS.

aur

eus

Sefa

zolin

Sefa

zolin

/Van

kom

isin

Öner

ilmez

Kar

aciğ

er T

rans

plan

tasy

onu

Seftr

iaks

on 2

x1gr

5 g

ün+

met

roni

dazo

l 2x5

00m

g+fl

ukon

azol

200

mg

hast

aned

e ya

ttığı

rece

-Seft

riaks

on 5

0mg/

kg (m

ax 1

gr t

ek d

oz)

-Met

roni

dazo

l 15

mg/

kg

(<12

00 g

r YD

’lard

a 7.

5 m

g/kg

/doz

)-fl

ukon

azol

6m

g/kg

(max

400

mg)

Böbr

ek T

rans

plan

tasy

onu

Seftr

iaks

on 2

x1 g

r (3-

5 gü

n)Se

ftria

kson

50m

g/kg

(max

1 g

r tek

doz

)

CAPD

Kat

eter

Tak

ılmas

ıSe

ftria

kson

2x1

gr (

3 gü

n) +

Met

roni

dazo

l 2x5

00 m

g (2

gün

)Se

ftria

kson

50m

g/kg

(max

1 g

r tek

doz

)15

mg/

kg (<

1200

gr Y

D’la

rda

7.5

mg/

kg/d

oz)

Port

al Ş

ant

Seftr

iaks

on 2

x1 g

r (3

gün)

+M

etro

nida

zol 2

x500

mg

(2 g

ün)

Seftr

iaks

on 5

0mg/

kg (m

ax 1

gr te

k do

z)15

mg/

kg (<

1200

gr Y

D’la

rda

7.5

mg/

kg/d

oz)

TRA

NSP

LAN

TASY

ON

19Antibiyotik Kullanım Kontrolü ve Antibiyotik Profilaksi Rehberi

ÜR

OLOJ

İ

Cerr

ahi İ

şlem

Etke

nÖn

erile

rA

çıkl

ama

TRU

S (tr

ansr

ekta

l ultr

ason

ogra

fi)

Eşliğ

inde

Biy

opsi

Ente

rik b

akte

riler

Anae

ropl

ar

Sipr

oflok

sasi

nFl

orok

inol

onA

min

oglik

ozid

+Met

roni

dazo

lSe

fazo

linSe

furo

ksim

Beta

-lak

tam

ale

rjisi

ola

n ha

stal

arA

min

oglik

ozid

±Klin

dam

isin

Sist

osko

piÜ

rodi

nam

ik İn

cele

me

Ente

rik b

akte

riler

Ente

roko

klar

Staf

iloko

klar

Öner

ilmez

Yüks

ek ri

skli

hast

alar

daSe

furo

ksim

Üre

tero

skop

iEn

terik

bak

teril

erEn

tero

kokl

arSt

afilo

kokl

arÖn

erilm

ezYü

ksek

risk

li ha

stal

arda

Sefu

roks

im

Bede

n D

ışın

dan

Şok

Dal

gala

rı ile

Taş

K

ırma

(ESW

L)Ex

trac

orpo

real

shoc

kwav

elith

otrip

sy )

Ente

rik b

akte

riler

Ente

roko

klar

Öner

ilmez

Sten

t ya

da n

efro

stom

i tüp

ü ol

an h

asta

lard

a ya

da

diğe

r ris

k fa

ktör

leri

olan

has

tala

rda;

Sefu

roks

im

Kom

plik

e Ol

may

an D

ista

l Üre

ter T

aşı

Öner

ilmez

Prok

sim

al Ü

rete

r Taş

ı ya

da İm

pakt

e Ta

ş İç

in U

RS (Ü

rete

rore

nosk

opi),

PN

L (P

erkü

tan

nefr

olito

tom

i)

Ente

rikba

kter

iler

Ente

roko

klar

Staf

iloko

klar

Sefu

roks

imSe

fota

ksim

Seftr

iaks

onSi

profl

oksa

sin

20

Cerr

ahi İ

şlem

Etke

nÖn

erile

rA

çıkl

amal

ar

TURP

(Tra

nsür

etra

l pro

stat

reze

ksiy

onu)

Ente

rik b

akte

riler

Ente

roko

klar

Sefu

roks

imSe

fota

ksim

Seftr

iaks

on

TURT

(Tra

nsür

etra

l mes

ane

tüm

örü

reze

ksiy

onu)

Ente

rikba

kter

iler

Ente

roko

klar

Öner

ilmez

Yüks

ek ri

skli

hast

alar

ve

büyü

k tü

mör

lerd

e dü

şün

Sefu

roks

imSe

fota

ksim

Seftr

iaks

on

Tem

iz O

pera

syon

lar

(Ürin

er tr

akt a

çıla

n ve

ya

açılm

ayan

)

Ente

rik b

akte

riler

Ente

roko

klar

Staf

iloko

klar

Sefa

zolin

(pro

stet

ik m

ater

yal y

erle

şim

i [ör

: pe

nil p

rote

z gi

bi] o

pera

syon

da e

k ol

arak

tek

doz

amin

oglik

ozid

öne

rilir)

Bet

a la

ktam

ale

rji o

lan

hast

alar

Klin

dam

isin

±am

inog

likoz

id

Tem

iz K

onrt

amin

e (ü

riner

trac

kt a

çılır

)En

terik

bak

teril

erEn

tero

kokl

arSt

afila

kokl

ar

Sefa

zolin

+met

roni

dazo

lG

enta

mis

in+m

etro

nida

zol v

eya

Klin

dam

isin

Flor

okin

olon

ÜR

OLOJ

İ

21Antibiyotik Kullanım Kontrolü ve Antibiyotik Profilaksi Rehberi

Cerr

ahi İ

şlem

Etke

nÖn

erile

rA

çıkl

ama

Tem

iz-k

onta

min

e/K

onta

min

e(b

arsa

k se

gmen

ti ku

llana

rak)

Ente

rik b

akte

riler

Ente

roko

klar

Anae

ropl

arSt

afilo

kok

Kol

on c

erra

hisi

nde

oldu

ğu g

ibi

Sefa

zolin

+ M

etro

nida

zol

Am

pisi

lin-s

ulba

ktam

Sefu

roks

im+

Met

roni

dazo

lFl

orok

inol

onA

min

oglik

ozid

+Met

roni

dazo

l

Prot

ez İm

plan

tasy

onu

Staf

iloko

klar

Diğ

er c

ilt il

işki

li pa

toje

nler

Sefa

zolin

±am

inog

likoz

idA

mpi

silin

-sul

bakt

am Be

ta la

ktam

ale

rjisi

ola

n ha

stal

ar

Klin

dam

isin

±am

inog

likoz

id

İşle

mEt

kenl

erÖn

erile

n R

utin

Pro

filak

siA

çıkl

amal

ar

Anjiy

ogra

fi, a

njiy

opla

sti,

trom

boliz

, va

skül

er k

apat

ma

ciha

zı y

erle

ştiri

lmes

i, st

entle

me

S. a

ureu

s,S.

epi

derm

idis

Öner

ilmez

Yüks

ek s

tent

enf

eksi

yonu

risk

i va

rsa

sefa

zolin

ÜR

OLOJ

İ

GİR

İŞİM

SEL

RA

DYO

LOJİ

22

İşle

mEt

kenl

erÖn

erile

n R

utin

Pro

filak

siA

çıkl

amal

ar

Endo

greft

Yer

leşt

irilm

esi

S. a

ureu

s,S.

epi

derm

idis

Sefa

zolin

Yüze

yel V

enöz

Yet

mez

lik

Teda

visi

S. a

ureu

s,S.

epi

derm

idis

Öner

ilmez

Infe

rior V

ena

Kav

a(IV

K) F

iltre

S. a

ureu

s,S.

epi

derm

idis

Öner

ilmez

Sant

ral V

enöz

Kat

eter

S. a

ureu

s,S.

epi

derm

idis

Öner

ilmez

Yüks

ek ri

skli

hast

ada

Sefa

zolin

Embo

lizas

yon

ve

Kem

oem

boliz

asyo

n

S. a

ureu

s,S.

epi

derm

idis

ve/v

eya

ente

rik

flora

(geç

irilm

Oddi

sfin

kter

i m

anip

ülas

yonu

ve

bili

yoen

terik

ce

rrah

i)

Hep

atik

kem

oem

boliz

asyo

nA

mpi

silin

/sul

bakt

am,

Sefa

zolin

ve

met

roni

dazo

l,A

mpi

silin

ve

gent

amis

in

hepa

tik/

böbr

ek/

sple

nik

embo

lizas

yon

Seftr

iaks

on

Beta

lakt

am a

lerji

si o

lan

hast

alar

Va

nkom

isin

vey

aK

linda

mis

in +

am

inog

likoz

id

GİR

İŞİM

SEL

RA

DYO

LOJİ

23Antibiyotik Kullanım Kontrolü ve Antibiyotik Profilaksi Rehberi

İşle

mEt

kenl

erÖn

erile

n R

utin

Pro

filak

siA

çıkl

amal

ar

Tran

sjug

ular

İntr

ahep

atik

Ppor

tosi

stem

ik Ş

ant (

TİPS

)

S. a

ureu

s,S.

epi

derm

idis

Cory

neba

cter

ium

spp

, bili

yer

pato

jenl

er, e

nter

ik G

ram

neg

atif

basi

l, an

aero

plar

, Ent

erok

ok

türle

ri

Seft

riak

son

Am

pisi

lin/s

ulba

ktam

Beta

lakt

am a

lerji

si o

lan

hast

alar

Va

nkom

isin

vey

aK

linda

mis

in v

e am

inog

likoz

id

Gast

rost

omi v

e Ga

stro

jeju

nost

omi

S. a

ureu

s,S.

epi

derm

idis

, Co

ryne

bact

eriu

m s

pp.

Sefa

zolin

Sefu

roks

im

Bili

yer D

rena

j

Ente

roko

k tü

rleri,

Str

epto

kok

türle

ri, a

erob

ik G

ram

neg

atif

basi

l (E.

col

i, Kle

bsie

lla s

pp,v

b),

Clos

trid

ium

spp

, Can

dida

spp

, ve

ana

erop

lar

Seftr

iaks

onA

mpi

silin

/sul

bakt

amA

mpi

silin

ve

gent

amis

in;

Beta

lakt

am a

lerji

si o

lanl

arda

Vank

omis

in v

eya

Klin

dam

isin

ve

amin

oglik

ozid

Perk

ütan

Nef

rost

omi,

Üre

tera

l Ste

ntle

me

E. c

oli,

Prot

eus,

K

lebs

iella

,En

tero

kok

Sefa

zolin

Seftr

iaks

onA

mpi

silin

/sul

bakt

am;

Am

pisi

lin v

e ge

ntam

isin

Beta

lakt

am a

lerji

si o

lanl

arda

Va

nkom

isin

vey

aK

linda

mis

in v

e am

inog

likoz

id

GİR

İŞİM

SEL

RA

DYO

LOJİ

24

İşle

mEt

kenl

erÖn

erile

n R

utin

Pro

filak

siA

çıkl

amal

ar

Perk

ütan

Ver

tebr

opla

sti

S. a

ureu

s,S.

epi

derm

idis

Cory

neba

cter

ium

sp

p.

Sefa

zolin

Beta

lakt

am a

lerji

si o

lan

hast

alar

Va

nkom

isin

vey

aK

linda

mis

in v

e am

inog

likoz

id

Cerr

ahi i

şlem

Etke

nler

Öner

iler

Açı

klam

alar

His

tere

ktom

i

Vajin

alEn

tero

kok

türle

riEn

terik

gra

m n

egat

if ba

sil

Bact

eroi

des

türle

ri A

bdom

inal

Gram

poz

itif k

okla

rEn

terik

Gra

m n

egat

if ba

sil

Anae

ropl

ar

Sefa

zolin

Am

pisi

lin-s

ulba

ktam

Beta

-lak

tam

ale

rjisi

ola

nlar

da

Klin

dam

isin

+ G

enta

mis

inSi

profl

oksa

sin+

Met

roni

dazo

lFl

orok

inol

on

Abdo

min

al M

yom

ekto

mi

Öner

ilmez

Lapa

rosk

opi

Öner

ilmez

Lapa

roto

mi

Öner

ilmez

His

tero

skop

iÖn

erilm

ez

RİA

Uyg

ulam

ası

Öner

ilmez

GİR

İŞİM

SEL

RA

DYO

LOJİ

OBST

ETR

İK V

E Jİ

NEK

OLOJ

İ

25Antibiyotik Kullanım Kontrolü ve Antibiyotik Profilaksi Rehberi

Cerr

ahi i

şlem

Etke

nler

Öner

iler

Açı

klam

alar

Oral

, Far

enge

al M

ukoz

alar

ı Kap

saya

n Ba

ş-Bo

yun

Cerr

ahile

ri

S. a

ureu

s,Vi

ridan

s st

rept

okok

lar

Orof

aren

geal

ana

erob

lar

(pep

tost

rept

okok

ve

fuso

bakt

erile

r)

Sefa

zolin

+M

etro

nida

zol

Alte

rnat

if ol

arak

K

linda

mis

in +

/-

Gent

amis

in

Cerr

ahi i

şlem

Etke

nler

Öner

iler

Açı

klam

alar

Endo

met

riyal

Biy

opsi

Ön

erilm

ez

İste

mli

Düş

ükD

ileta

syon

/kü

reta

j(D&

C)

Ente

rik g

ram

neg

atif

basi

ller,

grup

B s

trep

toko

k,en

tero

kok

Öner

ilmez

Kom

plik

e ol

gula

rda

ise

Sefa

zolin

Dok

sisi

klin

(300

mg

pero

ral)

Üro

dina

mik

Çal

ışm

alar

Öner

ilmez

Seza

ryen

(ele

ktif/

acil)

Gram

poz

itif k

okla

rEn

terik

Gra

m n

egat

if ba

sille

r

Sefa

zolin

Beta

lakt

am a

lerji

si o

lan

hast

alar

Klin

dam

isin

ve

gent

amis

in

Plas

enta

nın

Elle

Çık

arılm

ası

Gram

poz

itif k

okla

rEn

terik

Gra

m n

egat

if ba

sille

rSe

fazo

lin

OBST

ETR

İK V

E Jİ

NEK

OLOJ

İ

KU

LAK

BU

RU

N B

OĞA

Z VE

BA

Ş B

OYU

N C

ERR

AH

İSİ

26

Cerr

ahi i

şlem

Etke

nler

Öner

iler

Açı

klam

alar

Tons

illek

tom

i,- A

deno

idek

tom

i

Stre

ptok

okla

rS.

aur

eus,

Orof

aren

gial

ana

erob

lar

(pep

tost

rept

okok

ve

fuso

bakt

erile

rÖn

erilm

ez

Bur

un v

e Si

nüs

Cerr

ahis

iS.

aur

eus,

Anae

robl

ar (p

epto

stre

ptok

ok v

e fu

soba

kter

iler

Öner

ilmez

Kul

ak C

erra

hisi

Öner

ilmez

Kul

ak C

erra

hisi

(Kul

ak z

arın

ın p

erfo

re

oldu

ğu v

akal

ar il

e en

fekt

e ve

ya

kole

stat

umlu

vak

alar

tem

iz-k

onta

min

e ve

ya k

onta

min

e ka

bul e

dilm

elid

ir)

S. a

ureu

s,Vi

ridan

s st

rept

okok

lar

Anae

robl

ar (p

epto

stre

ptok

ok v

e fu

soba

kter

iler

Sefa

zolin

Sefu

roks

imK

linda

mis

in

Tem

iz –

Ens

trüm

an K

onul

an

S. a

ureu

s,Vi

ridan

s st

rept

okok

lar

Anae

robl

ar(p

epto

stre

ptok

ok v

e fu

soba

kter

iler

Sefa

zolin

KU

LAK

BU

RU

N B

OĞA

Z VE

BA

Ş B

OYU

N C

ERR

AH

İSİ

27Antibiyotik Kullanım Kontrolü ve Antibiyotik Profilaksi Rehberi

Cerr

ahi i

şlem

Etke

nler

Öner

iler

Açı

klam

alar

Flep

Cer

rahi

siSt

afilo

kokl

ar

Stre

ptok

okla

r

Sefa

zolin

Am

pisi

lin-s

ulba

ktam

Beta

-lak

tam

ale

rjisi

ola

n h

asta

lard

a K

linda

mis

inVa

nkom

isin

Mak

sillo

fasi

yal v

e Or

togn

atik

Cer

rahi

Staf

iloko

klar

St

rept

okok

lar

Sefa

zolin

+ M

etro

nida

zol

Yarık

Dud

ak –

Dam

ak O

narım

ıSt

afilo

kokl

ar

Stre

ptok

okla

rSe

fazo

linA

mpi

silin

-sul

bakt

am

Der

mat

oloj

ik c

erra

hiÖn

erilm

ez

Der

mat

oloj

ik L

azer

Cer

rahi

siÖn

erilm

ez

Mem

e B

üyül

tme

Sefa

zolin

Mem

e K

üçül

tme

Sefa

zolin

Abd

omin

opla

sti

Sefa

zolin

Lipo

suct

ion

Öner

ilmez

Rin

opla

sti

Öner

ilmez

Ble

faro

plas

tiÖn

erilm

ez

Face

-lift

Sefa

zolin

El C

erra

hisi

Elek

tif v

akal

arda

öne

rilm

ezA

çık

yara

lanm

alar

da S

efaz

olin

Açık

kırı

klı v

akal

arda

m

etro

nida

zol i

lave

edi

lir

PLA

STİK

CER

AH

İ

28

Cerr

ahi İ

şlem

Öner

iler

Açı

klam

alar

Tem

iz O

rtop

edik

Giri

şim

ler (

el, d

iz, a

yak

pros

edür

leri,

ar

tros

kopi

, ens

trüm

anta

syon

vey

a ya

banc

ı cis

im

impl

anta

syon

u iç

erm

eyen

diğ

er p

rose

dürle

r)

Öner

ilmez

İmpl

ant u

ygul

anm

a ol

asılı

ğı

vars

a pr

eope

ratif

pro

filak

si

uygu

lanm

alıd

ır. *

Enst

rüm

anta

syon

lu v

e En

strü

man

tasy

onsu

z Sp

inal

Pr

osed

ürle

r

Sefa

zolin

Beta

-lak

tam

ale

rjisi

ola

nlar

daK

linda

mis

inVa

nkom

isin

Profi

laks

i sür

esi 2

4 sa

ati

geçm

emel

idir

*

Kal

ça K

ırığı

Ona

rımı

Sefa

zolin

Beta

-lak

tam

ale

rjisi

ola

nlar

daK

linda

mis

inVa

nkom

isin

*

İnte

rnal

fiksa

syon

Cih

azla

rının

(ör.

Çivi

, vid

a, p

laka

, tel

) İm

plan

tasy

onu

Sefa

zolin

Beta

-lak

tam

ale

rjisi

ola

nlar

daK

linda

mis

inVa

nkom

isin

*

Tota

l Ekl

em R

epla

sman

ı

Sefa

zolin

Beta

-lak

tam

ale

rjisi

ola

nlar

daK

linda

mis

inVa

nkom

isin

*

ORTO

PED

İ

*Gra

m n

egat

if m

ikro

orga

nizm

alar

ın v

eya

MR

SA’n

ın s

ık g

örül

düğü

üni

tele

rde

prof

ilaks

iye

ekle

nece

k aj

an

loka

l sür

veya

ns v

erile

rine

gör

e En

feks

iyon

Kon

trol

Kom

itesi

tara

fında

n be

lirle

nir

29Antibiyotik Kullanım Kontrolü ve Antibiyotik Profilaksi Rehberi

Cerr

ahi i

şlem

Etke

nler

Öner

iler

Kat

arak

t Ce

rrah

isi

Stafi

loko

klar

,St

rept

okok

lar,

Ente

roko

klar

,P.

acn

es,

Gra

m n

egat

if ba

sil

P. a

erug

inos

a

İntr

aope

ratif

İntr

akam

aral

uyg

ulam

a: s

efur

oksi

m (

1 m

g/ 0

.1m

L) v

eya

mok

siflo

ksas

in

(250

µg/

0.05

mL)

Post

oper

atif

Topi

kal (

ilk 1

saa

t içe

risi

nde)

: 2, 3

vey

a 4.

Jen

eras

yon

floro

kino

lon

dam

la 4

x1

dozd

a 1-

2 ha

fta

Glo

kom

Ce

rrah

isi

Staf

iloko

klar

,St

rept

okok

lar,

Ente

roko

klar

,P.

acn

es,

Gram

neg

atif

basi

lP.

aer

ugin

osa

İntr

aope

ratif

Subt

enon

-sub

konj

onkt

ival

enj

eksi

yon:

40 m

g ge

ntam

isin

/1 m

l ya

da 1

00m

g se

fazo

lin s

odyu

m/1

ml

Post

oper

atif

Topi

kal (

ilk 1

saa

t içe

risi

nde)

: 2, 3

vey

a 4.

Jen

eras

yon

floro

kino

lon

dam

la 4

x1

dozd

a 1-

2 ha

fta

Vitr

o-re

tinal

Ce

rrah

i

Staf

iloko

klar

,St

rept

okok

lar,

Ente

roko

klar

,P.

acn

es,

Gram

neg

atif

basi

lP.

aer

ugin

osa

İntr

aope

ratif

Subt

enon

-sub

konj

onkt

ival

enj

eksi

yon:

40

mg

gent

amis

in/1

ml y

a da

100

mg

sefa

zolin

sod

yum

/1m

lPo

stop

erat

ifTo

pika

l (ilk

1 s

aat i

çeri

sind

e): 2

, 3 v

eya

4. J

ener

asyo

n flo

roki

nolo

n da

mla

4x1

do

zda

1-2

hafta

İntr

avitr

eal

Enje

ksiy

onla

r

Staf

iloko

klar

,St

rept

okok

lar,

Ente

roko

klar

,P.

acn

es,

Gram

neg

atif

basi

lP.

aer

ugin

osa

Preo

pera

tifTo

pika

l: En

jeks

iyon

hem

en ö

nces

i 15

daki

ka a

ra il

e 3

kez

2, 3

vey

a 4.

jene

rasy

on

floro

kino

lon

dam

laİn

trao

pera

tif%

5’lik

pov

idon

iodi

n ile

kon

jonk

tiva

tem

izliğ

iPo

stop

erat

ifTo

pika

l (ay

nı g

ün b

aşla

nır)

:2, 3

vey

a 4.

Jen

eras

yon

floro

kino

lon

dam

la 4

x1 d

ozda

3-

5 gü

n

GÖZ

30

Cerr

ahi i

şlem

Etke

nler

Öner

iler

Ker

atop

last

i

Stafi

loko

klar

,St

rept

okok

lar,

Ente

roko

klar

,P.

acn

es,

Gra

m n

egat

if ba

sil

P. a

erug

inos

a

İntr

aope

ratif

Subt

enon

-sub

konj

onkt

ival

enj

eksi

yon:

40 m

g ge

ntam

isin

/1 m

l ya

da 1

00 m

g se

fazo

lin s

odyu

m /

1 m

lPo

stop

erat

ifTo

pika

l (ilk

1 s

aat i

çeri

sind

e): 2

, 3 v

eya

4. J

ener

asyo

n flo

roki

nolo

n da

mla

4x1

doz

da

1-2

hafta

(ep

iteliz

asyo

n ta

mam

lana

na d

ek)

Ker

ator

efra

ktif

Cerr

ahi

Staf

iloko

klar

,St

rept

okok

lar,

Ente

roko

klar

,P.

acn

es,

Gram

neg

atif

basi

lP.

aer

ugin

osa

İntr

aope

ratif

Uyg

un a

seps

i ve

örtm

e ye

terl

iPo

stop

erat

ifTo

pika

l (ilk

1 s

aat i

çeri

sind

e): 2

, 3 v

eya

4. je

nera

syon

flor

okin

olon

lar,

amin

oglik

ozid

ve

ya tr

imet

opri

m-p

olim

iksi

n B

4x1

doz

da 4

-5 g

ün (

epite

lizas

yon

tam

amla

nana

dek

)

Del

ici G

öz

Yara

lanm

ası

Cerr

ahis

i

Staf

iloko

klar

,St

rept

okok

lar,

Ente

roko

klar

,P.

acn

es,

Gram

neg

atif

basi

lP.

aer

ugin

osa

Preo

pera

tifEn

dofta

lmi r

iski

var

sa iv

-ora

l sis

tem

ik fl

orok

inol

on v

eya

sefa

losp

orin

ler

İntr

aope

ratif

Subt

enon

-sub

konj

onkt

ival

enj

eksi

yon:

40

mg

gent

amis

in/1

ml y

ada

100m

g se

fazo

lin

sody

um /

1 m

l İnt

ravi

trea

l: (e

ndoft

alm

i ris

ki v

ar is

e) v

anko

mis

in v

e/ve

ya s

eftaz

idim

Post

oper

atif

Topi

kal (

ilk 1

saa

t içe

risi

nde)

: 2-3

vey

a 4.

Jen

eras

yon

floro

kino

lon

dam

la 4

x1 d

ozda

1-

2 ha

fta

GÖZ

31Antibiyotik Kullanım Kontrolü ve Antibiyotik Profilaksi Rehberi

Cerr

ahi i

şlem

Etke

nler

Öner

iler

Şaşı

lık

Cerr

ahis

i

Stafi

loko

klar

,St

rept

okok

lar,

Ente

roko

klar

,P.

acn

es,

Gra

m n

egat

if ba

sil

P. a

erug

inos

a

İntr

aope

ratif

Uyg

un a

seps

i ve

örtm

e ye

terl

iPo

stop

erat

ifTo

pika

l (ay

nı g

ün b

aşla

nır)

: 2, 3

jene

rasy

on fl

orok

inol

on v

eya

amin

oglik

ozid

dam

la4x

1 do

zda

1-2

hafta

Okül

opla

stik

Ce

rrah

i

Staf

iloko

klar

,St

rept

okok

lar,

Ente

roko

klar

,P.

acn

es,

Gram

neg

atif

basi

lP.

aer

ugin

osa

İntr

aope

ratif

Uyg

un a

seps

i ve

örtm

e ye

terl

iPo

stop

erat

ifTo

pika

l (ay

nı g

ün b

aşla

nır)

: Cer

rahi

kes

iye

antib

iyot

ik o

ftalm

ik p

omat

4-5

gün

, ev

isse

rasy

on-e

nükl

üasy

on:2

-3. J

ener

asyo

n flo

roki

nolo

n ve

ya a

min

oglik

ozid

dam

la

4x1

dozd

a 4-

5 gü

n, s

oket

rek

onst

rüks

iyon

u ve

per

iost

un e

tkile

ndiğ

i cer

rahi

lerd

e ge

niş

spek

trum

lu o

ral a

ntib

iyot

ik 5

-7 g

ün

Naz

olak

rim

al

Cerr

ahi

Staf

iloko

klar

,St

rept

okok

lar,

Ente

reko

klar

,P.

acn

es,

Gram

neg

atif

basi

lP.

aer

ugin

osa

İntr

aope

ratif

Uyg

un a

seps

i ve

örtm

e ye

terl

iPo

stop

erat

ifTo

pika

l (ay

nı g

ün b

aşla

nır)

: Cer

rahi

kes

iye

antib

iyot

ik o

ftalm

ik p

omat

4-5

gün

, D

SR v

e pr

obin

g iş

lem

inde

2-3

. jen

eras

yon

floro

kino

lon

veya

am

inog

likoz

id d

amla

4x

1 do

zda

4-5

gün,

Sis

tem

ik: D

SR s

onra

sı o

ral fl

orok

inol

on v

eya

peni

silin

türe

vi

antib

iyot

ik

5-7

gün

(ayn

ı gün

baş

lanı

r)

GÖZ

32

Cerr

ahi i

şlem

Etke

nler

Öner

iler

Açı

klam

alar

Ape

ndek

tom

iG

ram

neg

atif

basi

ller/

Kok

lar

Ana

erop

lar

Sefa

zolin

+ M

etro

nida

zol

Sefu

roks

im +

Met

roni

dazo

l Be

ta la

ktam

alle

rjisi

ola

n ha

stal

arda

;K

linda

mis

in +

Met

roni

dazo

l/G

enta

mis

in +

Met

roni

dazo

l

Açı

k K

oles

iste

ktom

iE.

coli

Kle

bsie

llaEn

tero

kok

Sefa

zolin

+ M

etro

nida

zol

Sefu

roks

im +

Met

roni

dazo

l Be

ta la

ktam

alle

rjisi

ola

n ha

stal

arda

Klin

dam

isin

Met

roni

dazo

l

Lapa

rosk

opik

Kol

esis

tekt

omi

Gram

neg

atif

basi

ller/

Ente

roko

kSe

fazo

linYü

ksek

risk

li ha

stal

arda

pr

ofila

ksi y

apılı

r

Gas

trod

uodo

nal G

iriş

imle

r (lü

men

in a

çılm

adığ

ı dur

umla

r)Ön

erilm

ez

ÇOCU

K C

ERR

AH

İSİ

33Antibiyotik Kullanım Kontrolü ve Antibiyotik Profilaksi Rehberi

Cerr

ahi i

şlem

Etke

nler

Öner

iler

Açı

klam

alar

Gas

trod

uodo

nal G

iriş

imle

r(lü

men

in a

çıld

ığı v

eya

yüks

ek

riskl

i has

tala

r)

Gra

m n

egat

if ba

sille

rA

naer

opla

r

Sefa

zolin

+ M

etro

nida

zol

Sefu

roks

im +

Met

roni

dazo

l Be

ta la

ktam

alle

rjisi

ola

n ha

stal

arda

;G

enta

mis

in

Kol

orek

tal G

iriş

imle

rGr

am n

egat

if ba

sille

r/K

okla

rAn

aero

plar

Sefa

zolin

/ S

efur

oksi

m

+Met

roni

dazo

l Be

ta-l

akta

m a

llerji

si o

lan

hast

alar

daK

linda

mis

in +

Gen

tam

isin

/M

etro

nida

zol+

Gen

tam

isin

Üro

lojik

Gir

işim

ler;

Tem

iz g

irişi

mle

rÖn

erilm

ez

Üro

lojik

Gir

işim

ler;

Ris

k fa

ktör

ü ol

an, 2

ayl

ıkta

n bü

yük

bebe

kler

de y

apıla

n te

miz

gi

rişim

ler

Gram

neg

atif

basi

ller

Ente

roko

k

Trim

etop

rim

+ s

ulfa

met

aksa

zol

Sefa

zolin

Sefu

roks

imA

min

oglik

ozid

ler

+ am

pisi

lin v

eya

Met

roni

dazo

lA

mok

sisi

lin/k

lavu

lana

t

ÇOCU

K C

ERR

AH

İSİ

34

Cerr

ahi i

şlem

Etke

nler

Öner

iler

Açı

klam

alar

Üro

lojik

Gir

işim

ler;

Tem

iz-k

onta

min

e gi

rişim

ler

Ente

rik g

ram

ne

gatif

bas

iller

Ente

roko

klar

Sefa

zolin

Sefu

roks

im Be

ta la

ktam

ale

rjisi

ola

n ha

stal

arA

min

oglik

ozid

+ m

etro

nida

zol/

kl

inda

mis

in

Tora

ks G

irşi

mle

riS.

aur

eus

S. e

pide

rmid

isH

.influ

eanz

ae

Sefa

zolin

Sefu

roks

imA

mok

sisi

lin/K

lavu

lana

t

Prot

ez, G

raft,

Yam

a K

onan

Op

eras

yonl

ar

S.au

reus

; K

oagü

laz-

nega

tif

staf

iloko

k

Sefa

zolin

Beta

-lak

tam

alle

rjisi

var

saVa

nkom

isin

Mem

e A

mel

iyat

ı

S.au

reus

; K

oagü

laz-

nega

tif

staf

iloko

kSe

fazo

lin

ÇOCU

K C

ERR

AH

İSİ

35Antibiyotik Kullanım Kontrolü ve Antibiyotik Profilaksi Rehberi

Cerr

ahi i

şlem

Etke

nler

Öner

iler

Açı

klam

alar

Baş

-Boy

un A

mel

iyat

ları

(oro

fara

ngea

l ins

izyo

nlar

ve

muk

oza

açılı

yors

a)

S. a

ureu

s; s

trep

toko

k; a

naer

opla

r (p

epto

stre

ptok

ok)

Klin

dam

isin

Sade

ce c

ilt-c

ilt a

ltı le

zyon

ları

için

Se

fazo

lin

Jine

kolo

jik

Gram

-neg

atif

basi

lEn

tero

kok

Grup

B s

trep

toko

k An

aero

plar

Sefu

roks

im

Özof

agus

Dila

tasy

onu

S.au

reus

Sefa

zolin

Bro

nkos

kopi

Stre

ptok

ok,

S. a

ureu

sA

mok

sisi

lin-k

lavu

lana

tYa

banc

ı cis

im a

maç

lı ol

anla

r

ÇOCU

K C

ERR

AH

İSİ

36

KAYNAKLAR

1. Cunha BA : Antibiotic resistance . Antibiotic therapy, Part I. Medical Clinics of North

America 2000; 84:1407- 1429.

2. Reese RE, Betts RF : Antibiotic use. A Practical Approach to Infectious Diseases,

Richard E Reese , Robert E Betts (eds), 4th ed, Little Brown and Company, Boston, 1996;

1059-1389.

3. Talbot TR. Principles of antiinfective therapy.Principles and Practice of Infectious

Diseases. Mandell GL, Bennett JE, Dolin R (eds), , 8th Ed., Churchill Livingstone

,Philadelphia, 2015; 3493-3504

4. Wilson WR : General principles of antimicrobial therapy.current diagnosis and

treatment in Infectious Diseases.Wilson WR, Sande MA (eds),Mc Graw Hill Companies,

New York, 2001;28-32.

5. Archer GL, Polk RE. Treatment and prophylaxis of bacterial infectionsHarrisons’

Principles of internal medicine, 18th ed. NewYork The McGraw-Hill Companies

,2012;1133-1150.

6. American Societyof Health-System Pharmacists; Infectious Disease Society of

America; Surgical Infection Society; Society for Healthcare Epidemiology of America.

Clinical practice guidelines for antimicrobial prophylaxis in surgery. Am J Health Syst

Pharm. 2013 Feb 1;70(3):195-283.

7. Anderson DJ, Kaye KS, Classen D et al. Strategies to prevent surgical site infections in

acute care hospitals. Infect Control Hosp Epidemiol. 2008;29:s51-s61.

8. Anonymous. Antimicrobial prophylaxis in surgery. Treat Guidel Med Lett. 2009;7(82):

47-52.

9. Mangram AJ, Horan TC, Pearson ML et al. Guideline for prevention of surgical site

infection. Infect Control Hosp Epidemiol. 1999;20: 250-69.

10. ASGE STANDARDS OF PRACTICE COMMITTEE, Banerjee S, Shen B, Baron TH, Nelson

DB, Anderson MA, Cash BD, Dominitz JA, Gan SI, Harrison ME, Ikenberry SO, Jagannath

SB, Lichtenstein D, Fanelli RD, Lee K, van Guilder T, Stewart LE. Antibiotic prophylaxis

for GI endoscopy. Gastrointest Endosc. 2008;67(6):791-8.