Imam Gazali - Alemlerin Sirri_text.pdf

7/21/2019 Imam Gazali - Alemlerin Sirri_text.pdf

http://slidepdf.com/reader/full/imam-gazali-alemlerin-sirritextpdf 1/226



ÖNSÖZ

Rahman

ve Rahim

Olan

Allah'n

Ad

ile balarm.

Dünya

tarihinde

ün

yapm

büyük

insanlarn deeri

genellikle

dünyay

terk edip

ahirete

göç

ettikten

sonra

anlalmtr.

Deerli

air,

ilim

adam

olan

kiiler,

daha

çok

dünya

hayatna

gözlerini

yumduktan

sonra

ün

ka-

zanmlardr.

1

uras

da bir

gerçektir

ki, bir

çok ilim

adamlar, sa-

vmduklar

fikrin

doruluuna ve

yüceliine

inandklar

için

çou

kez zulme ve

ikenceye

uramlardr.

Hattâ

Jm

çoklar,

öbürlerini

zindanlarda son

derece

acüar için-

de

geçirmilerdir.

Ve

bir

ksm, âlimler

de

inandklar mu-

kaddes

davalar urunda

can

vermilerdir.

.

Acaba

Tercümesine Allahn

inâyetiyle

muvaffak

ol-

duumuz

u

ALEMLERN

SIRRI

ve

AHÎRET LMLE-

RME

//K TUTAN

BAHA

BÇLMEZ

NC

adl kitabla-

rmn yazar

bulunun

büyük imam,

mam

Gezâlî bunlar-

dm

hangisidir?..

,

mam

Gezâlî

hayatn

hapishanede

geçirmemitir

ve

savunduu

dava

urunda her türlü

tehlikeyi göze

alma-

m%$Ur.

Bunun büyük bir

srr

ve

azim

bir

hikmeti

olsa

gerek.,.

Evet

O,

davas

urunda

büyük tehlikeleri

göze

al-

mamtr.

Çünkü davasn

söndürmek

deil, devam

et$v-

,

balad

ii yarda

brakmak

deil,

bitirmek

istiyor-

Vc^zi

fesini

üzerine

ald

dinî

taahhütleri

ne

olursa

terine

getirmeliydi.

Her türlü

felâketi

göze

alsayd,

fâni

hayat

ortadan

kalksayd balad

i

yarm

kalacak-



—

6

—

t, gayeye

vasl olamayacakt.

Düündüklerini

gekçekle-

tiremiyecekti.

Âlem-i

slama

bu kadar büyük

bir

hizmet-

te

bulunamtyacakt.

Bunun

için gününün hükümdarlar

ile

iyi

geçinmek,

ancak o sayede

balad

ii

bitirmek,

çeitli

çevrelerden

Islama

olan hücumlar kendi

felsefî

görülerini ortaya se-

rerek

çürütmek, Islâmn

her dinden

daha üstün bir

din

ol-

duunu

bütün cihana duyurmak

ve

bunu üstün zekasyle

güçlü

kalemi ve

keskin

gömüleri

üe

isbat etmek istiyor-

du...

Evet

O,

yüzlerce kitab

yazmakla, her

konuya

cesaret

ve

metanetle

girmekle

bu

arzusunu

en

iyi

ekilde baar-

may

salamtr.

O

büyük

Alim, Islama amanszca

saldran

filozoflar

susturmu,

zndklar,

ehli

dalâlet

ve

buVat püskürtmü

ve

nefis

ile

eytan

9

a

esir

olanlar

da

hizaya

sokmutur..

te

bütün

bunlar baarabilmek için

O,

zamannn

hükümdarlar

ile

iyi

geçinmek

zorunZuunu

dumyutur.

Yoksa bir takm akl ermiyen

kiilerin

dedii gibi dünya

meta'

için

onlara körü körüne boyun emi

deildir.

Bü-

yük

imam bu gibi zillet ve

meskenet kokan

davranlar-

dan

tenzih

ederiz..

imam

Gezâlî'nin ilmî

kudreti

ve

derunî dirayetinden

bahs edecek

olursak,

bir

kaç

cild kitap yazmak gerekir.

Bu

sebeple

O büyük

bilginin

bu

yönüne temas etmiyece-

iz.

Bu

babda ancak

sununla yetineceiz.

j

j

imam

GfezâU'nin

EhluUah'dan

Ur

zat

ölduumL

onun

son derece ilmi

bir

dirayete sahip

bulunduunu

isbat

ede-

cek

en

büyük

delil ve

elle tutulur

en

bariz isbat,

fkza

ça-

nda dilimize çevrilen

bütün

Mtablarnn kap%üm\tmckr..



Evet, eer

O,

gerçekten ermi

ve visal'i

hak etmi

bir

zat

olmasayd, mânâ

alannda

nüfuz

ve söz sahibi

olma-

sayd, gerçek

hak ehM

üim

ve

irfan sahibi bulunmasayck,

eserleri

bu

derece

revaç

bulurmuydu..

Bütün

insanlkdan

bu kadar

ilgi

görürmüydüf

'..

u

halde

büyük

mamn

kitablar

dikkatle

okunmak,

ruhlarn derinliklerine

onun

feyzinden

azamî

derecede

sokulmal..

Onun baha

biçilmez

öütleri,

güzel

duygulara

susuyan

gönüllerimize, dünya

sevgisi

ile kararan

kalble-

rimize

doru

esen

birer

meltem

olmaldr...

Biz

mütercim olarak

âcizane onun

bu

eserini

ter-

cüme etmekle, büyük

âlimin mübarek

ruhunu

âd

edebil-

mi,

bizlere

cömertçe

sunduu

feyzinden

içebilmi isek,

gerçekten

kendimizi

bahtiyar sayacaz...

Say

ve

gayret bizden,

tevfik ve hidayet Allah

3

dan..

Naim

Erdoan





GR

Hamd

Allah'a

mahsustur.

(O

Allah

ki,)

Rubûbiye-

tinde

ilk,

ezeliyetinde

kadim,

hakimiyetinde

hakim,

izze-

timde kerîmdir..

Onun,

zâtnda

ve

sanatnda

benzeri,

mem-

leketinde

ise

ei yoktur

Yapcdr.

Herey

onun

kudre-

ti

Ue

yaplmtr.

Ezelî

ve

sfatndan

hariç

olmyan

ke-

lâm

ile konuan

da odur

Onun

nimetine

hamd

ederim.

Gazabnn

bertaraf

edilmesi

için de

ondan

yardm

isterim.

O Allahtr,

Rab-

bimdir,

eriki

yoktur,

Rubûbiyetinde

ei

yoktur

Rah-

metini

dilediine

tahsis

eder.

Peygamberlerini

Muhammed

(SeUeUahu

aleyhi

ve sellem

ve

alâ

âlihi

ve

îtretihi)

ile

sonuçlamtr..

Günün insanlarn,

iç

ve

d

gayelerine

ulamak

için

gerçek

himmet

ve

gayretten ksr

görünce,

yeryüzündeki

krallar

'dan bir

topluluun,

benden,

istediklerini

elde

et-

mek

ve

bu

uurda

kendilerine

yardmc

olacak

ve

k

tu-

tacak misli

görülmemi

bir

kitab

yazmam

rica

edince,

istihareye

yattm ve

(Âlemlerin

srr,

iki

cihandakileri-

riin kefi)

diye

adlandrdm

bir

kitab

yazdm.

Bu

kitab,

bir

çok bablara,

makalelere,

konulara

ayr-

dm,

îçinde

çok

doru

mertebelerden

de

bahsettim.

Bu

kitabda,

Memleket

idaresine

istekli

olanlarn

nasl

hare-

ket

edeceklerini,

ilerini

nasü

yoluna

koyup

tedvir

edecek-

lerini

açk

olarak

anlattm.

Ordularn

gönlünü

almak,

güh

zel

öüt

ve

hareketlerle

kendine

çekmek,

babnda

baar

s&lyabilecek

bilgin

ve takvaya

ermi

kimselerin

bu

ko-



—

10

—

zuda

daha hakim

bir mevki

elde

etmeye

muvaffak ola-

caklarn

da izah

ettim..

Bu

(kitabm) ilk

beenen ve

bana

Yolculuktan ikin-

ci

dönüümde,

nizamiye

okulunda

okuyan

Selmiye

ehlin-

den

Tumurt

olu

Muhammed isimli

maribli bir

ad£m ol-

mutur.

O, ayn zamanda

bana

u

tavsiyede

de

buljjfanu-

tur: Bu

çok kymetli

bir

kitabdr.

Deersiz kiilerin

ya-

rnda

bunu

yaymak doru

olmaz

Çünkü içinde

açklan-

mas gereken

öyle deerli srlar

vardr ki bugünkü

dünya

bundan nefret edebilir.

Bu

kitab,

öyle

kymetli

bilgileri,

kefi

imkânsz

öyle

srlara

iaret etmektedir

ki,

o srlar hükemadan

gayri

hiç

kimse

anlyamaz...

nallah,

Allah

seni, istediin

hereyi

ihtiva

eden bu

kitabla

amel

etmeye

muvaffak

klar..

BARLAR

OTUZ

MAKALEDE

AÇIKLANMITIK



BRNC

MAKALE

Hakimiyet

ve

idare, iyi, kötü,

ansl, ansz, baa-

ran, baaramyan

kiiler arasnda mücadele

ve

çekime-

ye

mahal

olan gayet

büyük bir

itir.

Kskançlk, garez,

hiyle,

desise

ve

benzeri

bütün

kötü

huylar

ve

duygular

ondan

ileri gelir.

Böyle

güç

olan

bir eyi

elde edebilmek

ve

onu ayakta

tutabilmek

için

mutlaka

£üyük bir insan

olmak,

köklü

bir

sabr

sahibi bulunmak ve

çok

miktarda

parayada

malik

olmak gerekmektedir.

—Bu

imkânlar

bu-

lunmazsa bu

büyük

i

baarlamaz

'

Bununla beraber yüce

bir himmet

de

gerekmekte-

dir.

Nitekim Muaviye:

(R.A.)

«Yüce

i

ve

gayelere

vasl

olmak

için

âzami himmet

gösteriniz

Ben

Hilâfete ehil

deildim,

çaltm,

gayret

ettim

ve

ona

nail

oldum..»

de-

mitir.

Eskilerin

hikâyeleri,

haber

ve

eserlerinden

holana-

can

muhakkaktr.

Bunlar okuduum

zaman

görecek-

sin

ki, insanlarn

biraz

hariç,

hiç

kimse

krallk

derece-

sine, babas

veya

annesinden

dolay

erimemitir.

Gör-

müyormusun,

Mülk'ün

asl varisi

ve

must

hakk

olan

ev-

lad

Resul

(S-A-V) den bu

mülk

nasl

zorla

alnmtr ..

imdi

biraz

sana,

Zul

Karney'nin

kssasndan

bahs

edelim:

O,

Cebelolu

Sa'bdr.

Annesinin

ad

Heyelânedir.

Babas

dokumac

idi.

O,

Beni

Humeyr

Oymanda

bir

yetimdi.

Annesi,

Kostantin

—

istanbul

—

ehrinde

oyuncak

eyay

tehir



—

12

—

eden

bir

Galeri

bulunduunu

duydu

ve

olunu

oraya

gö-

türdü.

(Çocuu orada

gezdirirken)

oyuncaklarn

üattode

duran

bir resim

gördü

bu

resim

Kiraln

Heykeli idi.

Anne-

si

Ona:

—

Yavrum

bunlardan

istediini

seç,

dedi.

Çocuk

he-

men

elini

kiraln

tacna

uzatt.

Annesi

ondan bir

kaâ defa

menetti

ise

de çocuk

bir

türlü elini

ondan

çekmedi.

Bir

Yunan

onu

gördü

ve

aralarnda

öyle bir

konuma

geçti:

—

Sen

Heyelâne

ve

bu da olun

Cebelolu

SAfcdny

oeil

mi?

—

Evet

—

lerde beni

ve çoluk

çocuumu

himayenize

almak

artyla

size

büyük bir

sr

açklayacam,

dedi

ve

çoeuga

dönerek

sözlerine

öyle

devam

etti:

Sen

dou'ya

ve

bat-

ya hükm

eden

büyük bir

kral

olacaksn

(bunu duyan

annesi

onu)

gizlice

Babil

topraklarna

kaçrd.

Sonra

ka-

dn

o adamn

sözlerini

dorulayacak

üst üste tam

üç

rüya

gördü:

1

—

Rüyasnda

sanki yer

bir

ekmek

olmu ve

olu

onu

yemi

olarak

gördü.

K

2

—

Rüyasnda,

Olunun

denizlerin

bütün

suyunu

içmi

ve

topraklarm

yemi

olduunu

gördü.

3

—

Rüyasnda

olu,

göe çkm,

yldzlar

bir

bir

toplam

ve

ay

elleri

ile

svazlam

bir

halde

gördü.

Bilâhere

hzrla

buluunca,

ona

bu rüyay

yorumla-

m

ve büyült

bir

kral

olacam,

peygamber

ve

hekim-

lerle

buluacan,

buna

benzer

nice

büyüklüklere

erie-

ceini

müjdelemitir.

.

Bu

kssa'dan

hisse

almak

istersen

unlara

dikkat

et-

melisin:

Bir

ey'i

mutlaka

baarmak

istersen

azm ve

him-

met,

srlarna

yap

îin

sonunu

getirmeye

çal

Esbaba

tevessül

et Bu

kitab

sakn

elinden

brakma

Sonra;

ki*



—

13

—

t

zû

beyaza, beyaz

da

kzla

boyamasn

becerebilenleri

iyice

tedkik

et

Bu

anlattm

vasflardan yoksun

isen, kendine

yar-

dm

edecek,

destek

olacak

kimseleri

bulmaktan

aciz

isen,

kendini bu

yönden

güçlü hisetmiyorsan o zaman ilim

sa-

libi olmaya çal,

zuhd-ütekva yolunu seç Kendine sadk

kalacak ve yolunu takip edecek

bir

çok örenci

bul Adet-

lerini çoalt

Sana

uçuup gelmeleri

içm

baz kerametler

edin

Doruluktan

ayrlma,

dürüstlüü

de

elden

brakma

Eer

mutluluk

meltemi bir

gün esecek olursa,

1

tale-

belerine,

insanlarn

iledikleri

fsk-ü

fücurdan

bahs

et

rtikâb

caiz olmyan

ilerle

megul olduklarn da

açkla

j

Her snfta ve

tabaka'dan sözlerine, özlerine

güven-

diin arkadalarn

uyar.

Sözünü dinleyecek

ve

sana güvenecek kimseler

güç-

lenince, insanlardan kalbur

üstü

olan havas tabakasn,

güzel

ve

uyumuak

sözlerle

kendine

cezpetmeye

çal

Kendine muhalif saydklarn

ve

inad

elden brak-

myanlar da açk munazare

ve

tartmalara

davet

et

Daha

sert

olanlara

da sert davran

islâm'n zuhurunu, doup yayln

bir

gözden

geçir..

Görmüyor

musun slâm dini

nasl

zuhur

etmitir.

lk ön-

ce

muarzlarna

nasl davranmtr.

'u ayeti dikkatle oku:

«(Habîbim

öyle)

de: Ey

Kâfirler,

ben

sizin

tapmakta

ol-

duklarnza

tapmam

».

Benim

(kendisine

ibadet

de devam)

edeceime

de

siz

kulluk

ediciler deilsiniz.

Ben (zaten)

;

sizin

taptklarnza

(hiç

bir

zaman)

tapm deilim. Siz

de benim kulluk

etmekte

olduuma

(hiç

bir zaman)

tap-

m

deilim. Siz

de

benim

kulluk

etmekte

olduuma

(hiç

bir

vakit)

kulluk

ediciler

deilsiniz.

Sizin

dininiz

size,

be-

nîm

dinim

bana.»

(1)

.

_

(1)

El-Kâfinm

sûresi âyet:

1,2,3,4,5

6



Önceleri

böyle

müsamahakar

davranan

slâm,

saadet

zirvesine

çiknca

güçlenip

kendisini

zinde

hisedmce

ba-

knz

muarzlerme

nasl klnç

çekmitir:

«Onun

için

o

Küfr

edenlerle

(muharebede)

karlatnz

zaman

bo-

yunlar

m

vurun »

(1)

-

Düman

malûp

edip

srtn

yere

getirdikten

sonra,

düman

bar

yapmak

istediinde

onu

cizyeye

balyarak

onlara

nasl

bar ilân

etmitir:

«Eer

(dümanlar)

ban*

a

meyi

ederlerse,

sen

de ona

yana

ve Allaha

güvenip

dayan.»

(2)

*

i

Zafere

kavuup

irade

çadrlermm

direkleri

semVya

doru

yükselince

baknz

ne demitir:

«Hiç

bir

peygambe-

rin yer

yüzünde

ar

basp

(harp

edip)

zaferler

kazfcin-

caya kadar

(muharip

dümandan)

esirler

almas

vaki

ol-

mamtr.»

(3)

f

I

Ey

Hakimiyet

isteyen kii

îte

sen

de bu

mînvâl

•

nsanlara

akü ve

mantklarna

göre

hitab

et

Adalet

öl-

çülerinden

sakn

ayrlma

Her

yerde

adaletle hükm

etf

Faziletli

kimselere

kar

sayg

duymay

iar

edin

Askerleri

doyur,

krklar

sar

nsaf

dan

ayrüma

Etra-

fndakileri

yani

âlimleri

ve

memurlar

doyur

Bunu

baa-

ramazsan,

hakkn

srtn

yere

getirmek,

adâleti

kkten

ykmak

için

rüvet

yaygn bir

hal

alr.

Halk

arasmda

zul-

mün

gayri

ihtiyarî

artar,

kalpler

senden

çevrilir,

kem

göz-

le

sana doru

yönelir.

Parkna

varmadan

iç

ve

dtan

çökmeye

yüz tutarsm...

(1)

Muîammed

sûresi

âye:

4

(2)

El-Enfâl

sûresi

âye:

61

(3)

El-Enfâl

sûresi

âyet:

€7



—

15

—

unu da hatrdan çkartma ki,

mazlumun,

senin istek

Ve

&yelerini

sfra indirecek

kadar büyük

bir

himmeti

vardr.

Dürüstlüü kendine düstur edinen

salam karak-

terli

üstün ahlâkl

kiilerin

himmeti

gibi

bunlarn

him-

metleri de bulutlardan

yamur boaltabilecek kadar

te-

sirli

olur ..

Sbneltekin'in

olu

Sultann

u

kssasn

dikkatle oku:

Bir

gün

O.

Hint kiralna

bir elçi

göndererek sordurdu:

-r-

Siz

Halik inkâr

ediyor,

peygamberleri yalanl-

yorsunuz.

Buna

ramen

ömrünüz

uzun

oluyor.

Biz

ise,

Âllajt'k

inanyor,

peygamberlere

sayg

gösteriyoruz.

Yine

de

Ömürlerimiz

sizinkine oranla

ksa oluyor.

Bize bunun srrn açklar

msnz?..

—

u

üzerinde

meyva bulunan

aaca

bakî

O yerin-

den

kopana kadar

sana

cevab

vermiyeceim.

Sen dur

ve

yerinden

kprdama, dedi.

Sonra

gösünü

iirdi,

onun

yerinden kopmas

için

yürekten

bir

temenni

de

bulundu.

Himmeti ve gayreti

kuv-

vetlendirdi.

Aradan çok bir zaman

geçmeden

aaç

sallan-

maya,

insanlarda

kaçmaa

balad. Aaç

büyük bir gü-

rültü

kopararak

yere ykld. Melik (kral)

elçiyi

görünce

haykrd:

*

—

«îte benden beklediin

cevab ..

Sultana deki:

Bir

tek

himmet,

büyük bir

meyvesi bulunan

aacn yerinden

çkmasn

salarsa,

nasl olurda mazlumlarn

himmeti za-

limlerin

yok

olmasmda, köklerinin

kazlmasnda

tesirli

olamaz

ayet

hakszla

urayanlarn himmeti zalimlere

tesir edemiyorsa

muhakkak

dualar

bulutlardan öteye

ge-

çemiyor

da

ondandr

Baz geçmi

kitablarda

varit olmutur: «Eer zalim-

den

intikam almazsam ben

de

zalimim...»



16

—

Sonra unu

da iyi bil ki,

adalet

heybetle

olur. Gere-

kirse öldüreceksin.

îcab

ettiinde

asacaksn.

Çitatei*

çou

kez

bunlar,

halka huzur,

memlekete sükun

getirh*.

Yer-

yüzünün

düzelmesini salar..

tf

Çünkü

Sultan,

yeryüzünde

Allah'n

gölgesldir:

Her

mazlum

ona gelir

ba

vurur

ve

derdini döker.

(l)

Öyleyse Ta

gediine

koymakta tereddüt

gösterme

Çünkü

yerinde

icabnda öldürmek,

cinayetleri^

ofctaâftn

kalkmasn

salar. (Sizin

için

ksasda

hayat

vardr )

yurulmutur.

{

Bedir

Savama

katlan

Büyük

ahab

Amr

bia

el-Âs

(R.A.)

Muaviye'yi uyarm

ve onu,

büyük iler

balama-

ya

tevik

etmitir

de

kasidelerinde

göyle

demitir:

«Muaviyem Halkn

derdi

bitmez...

Muaviyem

ömrümde

bir

kerrecik

olsun

sana

bouna

biat

etmi

deilim »

«Nice

yal

insanlar

tanrmki

zekâ

ve

kuradaklar

sayesinde

harblerde

büyük »

baarlar

kazanmtr.

Ülkeye

hakim

olup onu

düzene

sokmak

için dier

bir

usulde

paray

esirgememektir.

Baka

çarelerle

de

bal

edi-

lebilir

fakat cimrilii

terk

etmeden,

mazlumun

sesim kt*

lak

vermeden,

orduyu

doyurmadan

bu iler

baarlmaz.

u

halde halkn

durumunu

yakndan

izlemek

ve

incelemek

için

kendine

bir

vakit

ayrmalsn

Çünkü

maiyetindeki-

lerle halkdan

gaflet

etmek zulmün

meydana

gelmesini

tevlid

eder. Eski

kitablara

bir

bak: Kisrâ'nm

kz

o

kifcab*

lan «Divan»

diye

adlandrrken

yalan söylememitir.

. . r

(1)

Ebu Hureyre

(R.A.)

dan rivayet

edilmitir:

Rj&sultijiah

sellallahu

aleyhi

ve sellem

öyle

buyurmulardr:*

«Sultan

Yeryüzünde

Allah'n

gölgesidir.

Zayf

ona

gelir

v«

sulm'a

urayan ondan

yardm

ister.

Her kim

Dünyada

Allah'n

sultanna

ikram

ederse

kyamet gününde

Allah

da ona

ikram

eder.



17

—

.

Katiplerin

gündüz

yazdklarn

akam

olunca

bir göz-

âm

geçir.

•

Göreceksin,

bir

kiraln

gafletinden

nice

mazlumlar

hakszlklara

uramtr

Vaziyet

normal

halde

ise,

herkezin ileri

geri

konu-

ma

müsaade

etme

(Çünkü

basn

derde

girer.)

Ksas

âtart

hir ey varsa, hemen

icra

et.

Yalnz bunu yapar

-

IggjjE

Allah'n

sana gösterdii

yoldan

emrettii prensip-

lerden

ayrlma

Vellahu

âlem.

Âlemlerin

Srr

—

2



ÎKNC

MAKALE

Sultann

oturmas,

siyaseti, uykusu

ve

gecesi

hak-

knda.

larm

hazrlayp

getirmeleri

için ev halkna

emredersin.

Bundan

sonra

atna biner

dar

çkar, halkn

dertlerini

dinlersin

Hakszla

uruyanlarm

sesine

kulak

verirsin.

Ülkede

ceryan eden olaylar

gözden

geçirirsin.

Daha

sonra

haricî

ve

dahilî

dümanlarn

errinden

kurtulmak

için

gereken

tedbirini

alr, silâhn

kuanr öylece

döner-

sin

sarayna...

Bayram

günleri

halk

ve

yabanc

elçileri

kabul

et-

mek

için

ayr

bir

yer

hazrlatrsn. Mazlumlar

dinlersin.

Oraya

gelen kalabalk

halk

sah sollu ikiye

ayrrsn.

Gözünden herkesi

daha iyi görebilmek,

kötü

niyet

ta-

dn halkn

ortasn açk

brakrsn.

htiyaç

sahihlerini

dinler,

tanmadn

kiilerin

durumunu

da incelersin.

Bilmediin

kimseler

hakkmda

tatminkâr

bir

bilgi

elde etmedikçe, onlar

yakndan

tanmadkça,

yannda

is-

tihdam

etmezsin

ilim,

akl,

tecrübe erbâbmdan

adamlarn olsun

ki

onlarla

memleket ilerini

enine

boyuna

rahatça

gör%©-

bilesin.

Vezirlerin

de takvaya

ermi ehli

Salâh kiilerden

olsun.

Günahkârlardan, Ali

ahin

emrini

yerine

getirnijten

fasklardan

olmasn..

Çünkü

kendine

hayr

olmyan

kii-

nin

bakasna hiç

hayr olmaz ..



ölen

vakti

oldu

mu

meclisden

kalkarsn.*

Kiraln

divanda bir gözcüsü

olmaldr

O,

günü

gü-

nüne

saati

saatna

olub bitenlerden

kiral

haberdar

et-

melidir.

Kral,

yemek

sofras

kurulduunda

askerlerini,

ar-

kadalarn

çarmal,

yakn dost ve

akrabasna

ikramda

bulunmal,

taahhütlerini yerine

getirmeli.. Bu

hususta

adeta

erimelidir.

Krk

kableri, yklan

gönül

evlerini ta-

mir

etmesini bilhassa

baarmaldr.

Hele

yemeini

hazrlayan aç'ya

bir gözcü

dikmei

katiyen

hmâl

etmemelidir.

Yemei

önce

aç

tatmal,

sonra tayan

daha sonra

da

kiraln

önüne koyan

kii

bir lokma

yemelidir. (îte

ibret

dolu

olaylar) :

Zarolu

ehr.-i Baz,

kendisine

ikram

edilen yaran

elmay

yedii

için

ölmütür

/aan,

arkadann

kendisine

ikram

ettii yarm

ka-

deh

zehirli

arapdan

ölmütür

Onan

Peygamberi Hazreti

Muhammed

(S.A.V.) in

kendisine

sunulan

zehirli

kzarm etten

yemesi ölümüne

sebeto ofemtur

Î8m

Lu'lüenin

bça

Koca

Halife Haz

Ömer'in

sr-

tma

sapJandnda

zehirli

idi..

Abdurrahman

bin

Mulcem,

îmam

Ah

Kerremellahu

veçhenin

bana

indirdii

klç

da

zehirli idi.

Hoca

kz Hasar,

kocas Hasan

bin Ali'yi zehirle-

mitir..

Bir gün

ykanmam

üzüm

istemiti,

bunu

bir

frsat

kabul

ederek

hemen

onu zehirlemi ve

ölümüne

sebeb

olmutur..

Buna

benzer

nice

örnekler

vardr

ki

saymakla

bit-

Evet,

yemek, su,

uyku, yatak

çarafndan bile ze-



—

20

D

ülkelerle

de ilgin

bulunsun:

Mektuplaarak

iKm~

lorini

elde

etmek

için

gayret

et

Fakir,

sofî,

tadr,

tabîb

gibi

çeitli

klkta

adamlar

göndermek

suretiyle

onlardan

sakn

ilgini

kesme ..

Halife

Memunu

düün:

Dier

ülkelerde

kendisine

haber

ulatracak

bir

çok

güvenilir

sadk

insanlar

vard.

Bütün

krallar

bilhassa

buna

dikkat

ederlerdi.

Onlara*

usul ve

perensipleri

bu idi...



ÜÇÜNCÜ

MAKALE

Melik'in,

kendisine

sunulan

gizli

raporlar

inceleme-

si,

baz

mühim ileri çözümlemesi için,

gece yarsna ka-

dar uyumamas uygundur.

Gündüz

uykusu,

gecedeki

uykusuzluu

için

bir

çare-

dir.

Gece

meydana

gelecek yorgunluu giderir.

.

Melik, ayrca yorgunluunu

giderecek,

sinirlerini

'

teskin edecek

baz

ilaçlar

kullanmaldr.

Damgal fesadç kiilerin

tezvirlerinden bilhassa

ka-

çnmaldr

Gelen

bütün

haberleri,

insaf

ve

mantk

süzgecinden

geçirmelidir. Her habere inanmamaldr.

Çizgiler

birbiri-

ne

benze

ye

bilir.

Bu

yüzden

de

çok

defa

kiiyi,

artabi-

bilir.

Osman bir Affan'm

ilk

dehâs, Ebu

Bekr Olu

Mu- ,

.

hammed

hakkndaki imzay fark

etmesinde

görülmütür.

Bu

husus,

hikayecilerin

nakl

ettikleri insanlarn

siyerin-

de açk açk izah edilmitir.

Kadnlar

arasnda

yapt

tercihin

kimse

farkna

*armamaldr. Çünkü

kskançlktan

doan zararn

telâ-

fisi mümkün deildir.

Kadnlarn

kskanmas,

çok defa

erkeklerin

hasedinden

daha büyük

felâketler

tevlid eder.

Kiraln

siyasî yönü

de

kuvvetli

elmal..

Knanmak

endiesiyle, srtn büsbütün

uursuz

bir

güvene

dayama-

manda^.. (Yani

bana

bir

ey

olmaz deyip srt

üstü yat-

mamaldr..)

air'in sözü

nekadar

açktr:

«

— Akrabalar olsa

bile, insafszlk, insanlar arasn-

da

uçurumlarn

meydana gelmesine

sebeb

olur ..»



—

22

—

Kii,

babasnn

arkadalarnn

—

fakir

olsalar

da-

hj

—

hatrlarn

sormal,

onlardan ilgiyi

kesmemelidir.

Resül-u

Ekrem'in

(S.A.V.)

u

göz alc

davranna

bir

bak:

Sk

sk

mübarek

hanelerini

ziyaret

eden bir

Yahudi

ka-

dna,

ayaa kalkarlard.

Bir

gün Hanm

Aie

(R.A.)

Ona:

—

Bir Yahudi

kadna

m

ayaa kalkyorsun

? De-

mee kalmad,

Resülüllah

(S.A.V.)

hemen

eevab verdi-

ler:

«

—

Bu

kadm,

Hatice

zamannda

bu evi sk

sk ziya-

ret ederlerdi.

O

vefat

ettikten

sonra yine

bu adetine

de-

vam ediyor.

Anda

sadakat

imandandr ..»

air:

«Suyu

içilen

kuyu'a

pislik

atma

ki

zalimler-

den saylrsn..»

demitir.



DÖRDÜNCÜ

MAKALE

LDERLK

VE

MEMLEKET

DÜZEN HAKKINDA

Liderlik

hususunda îslâm bilginleri

ihtilaf etmiler-

dir:

Bazlarna

göre

Nas (Kur'andan ayet) bunu tayin

etmitir:

«Bedevilerden

o geri

braklanlara

de

ki: «Ya-

knda

çetin

bir

harp

ehli

olan

bir

kavme,

kendileri

ile

muharebe etmek, yahut

(muharebesiz) onlarn

müs-

lüman

olmalarn

salamak

üzere da'vet olunacaksnz.

Binâenaleyh

(onlarla

döümek

hususunda) itaat eder-

seniz Allah

size

güzel bir

mükâfat

verir, evvelce döndü-

ünüz

gibi

dönerseniz sizi elem verici bir

azabla azaplan-

drr.»

(1)

Ebu

Bekr

(R.A.) Peygamberin vefatndan sonra

halk

kendine

itaat

etmelerine çarmtr.

Ve

halk

da

onu halife olarak kabul

etmi

ve

uymutur.

Baz müfessirler,

(Hani

peygamber

zevcelerinden

birine gizli bir

söz söylemiti.»

(2)

ayetinin

tefsirinde

öyle demilerdir:

Peygamber

Hazrati Aie'ye hitaben

«Benden

sonra

halife

baban

olacaktr..»

Bir kadn

Peygambere:

—

Seni gayp ettikten sonra

kime

ba vuracaz?

diye sorunca

Peygamber

Ebu

Bekr

(R.A.Ju göstermi-

lerdir.

Ebu Bekr (R.A.) Peygamber

sellâlahu

âleyhi

vesel-

lemin

salnda imamlk etmitir,

imamlk ise

dinin di-

reidir ..

(1)

El-Fetfe;

16.

(2)

Tahrini sûresi

âyet:

3



—

24

—

Naslardan

ayrlmayanlarn

dedikleri

bundan

ibaret-

tir.

Sonra tevil

yoluna

saparak

öyle

dediler:

Eer

Ali

(K.V.)

Halifelerin

ilki

olsayd

umulan

semeriyi

vermez-

di.

Sonra

onun

dördüncü

olmas

erefine

bir

halellik

ge-

tirmez.

Çünkü

Resulullah

(S.A.V.)

de

peygamberlerin

sonuncusudur.

Bu

usûl

ve

prensiblerden

ayrlanlar

u iddiada

bu-

lundular:

Bu,

iddianz

tamamen

havaî ve isteklerinize

uy-

gun

düen bozuk

bir iddiadr.

Hilâfet ve

hükümler

babn-

da

ölçü

meydandadr:

Davud,

Süleyman,

Zekeriya

ve

Yahyay

(Allann

selâm

üzerlerine

olsun)

buna

örnek

verebiliriz..

Hanmlarna

dediler:

Hilâfet

(Makam)

kimindir?

Onlarda

«Onundur»

diyerek

bunu

kabul

ettiler.

Bu

da

batldr.

Çünkü

bu miras

yolu

ile-

olsayd

Halife

Ab-

bas

(R.A.) olurdu.

Fakat

delil

apaçk

meydandadr,

perdeyi

aralam-

tr:

Halk

topluluu,

bayram günü

irad

edilen hutbenin

metninde

ittifak

etmilerdir:

O hutbede

Resul-i

Ekrem

<

S.A.V.)

öyle

demitir:

«Ben, kimin

mevlas

olursam

Ali

de onun mevlâsdr »

(1)

Bunun

üzerine

Ömer

(R.A.)

«Ey Hasann

babas

b-

ravo sana Benim

dostum

oldun.

Hatta

her

dostumun

dostu

oldun,

demi,

Peygamberin

bu

sözüne

rza

göster-

mitir.

Sonralar

Riyaset

sevgisi

galip

geldi,

sancaklarn

dalgalanmas,

atlarn

harb

alanlarnda

aha

kaldrlmas,

ülkelerin

feth

edilmesi

sevdasna

düüldü.

Dönüp

dolap

yine

ilk

anlamazla

düdüler.

Onu

artlarna

attlar

az-

c k bir

menfaat

karlnda

sattlar.

(1)

Bu hadisi,

îmam

Aihmed

Musnedinde,

îbni

Mace'de

Ber-

râ'dan,

Tirmizî,

nesaî, Ziya

Zeyd

bin Erkam'dan

(R.A.)

rivayet

etmilerdir.



—

25

—

Peygamber (S.A.V.) hasta

yatarken,

hokka

ve

be-

yaz bir kâd

getirin, size

mükülünüzü

hal

edeyim, ben-

den

sonra kimin

i

bana

geçeceini

açklayaym, dedi.

Ömer

hemen

oturduu

yerden

frlad.

Brakn

adam,

görmüyor

musunuz,

hastadr?.. Fazla

skmayn,

onu

ra-

hatsz

etmeyin,

dedi..

Bunlardan sonra

anlyoruz ki,

naslarm

tevili

yoluna

sapmanz,

batl

olmu

ve

icmaa

avdet

etmi

saylrs-

nz

u da

açk

olarak

anlatlmtr:

Abbas?

Ali, Hanm ve Evlâd biat

merasimine

katl-

mamlardr.

Sakîfeliler,

Hazrecli'ye

uymanzda size

muhalefet

etmilerdir.

Bbu

Bekr'in olu,

Muhammed, babas

ölüm

döein-

se iken

onun yanma

girmi, babas

ona:

—

Olum amcan

çar da

hilafeti

ona

vasiyet

ede-

yim.

—

Hak üzere mi

yazaym,

yoksa batl

üzere

mi?

—

Hak

üzere

yaz

—

Eer

hak üzere

yazacaksam

hilâfeti

oullarna

tavsiye etmen

gerekir...

—

unu

iyi bil ki

bunu

senden

bakasna daha

lâ-

yk

görmekteyim.

Bunun

üzerine

babasnn

yanndan

ayrlan

Muham-

med

doru Ali'nin

yanma

gitti..

Onun

(Ebu

Bekr'in)

Resulullah

sallallahu aleyhi

ve

sellemin

minberindeki

:

«Ben sizin

en

iyiniz

deilim,

bana

destek

olun » sözü,

bilinen

eylerdendir. Bunu

O,

aka

m, yoksa

gerçek

mi

olarak

söylemitir?

Yahut

halk

denemek

için

mi

söylemitir? Eer

aka

olarak söylemi ise,

halifeler

böyle ciddi

meseleleri

aka

yapamazlar Eer

ciddi

söylemi

ise,

bu, o

takdirde

hilâ-

fet makam

ile

badamaz.

Denemek

için

söylemi ise



—

26

—

u

ayet

karsna

dikilir:

«Kinden

göüslerinde

(dünya-

dan kalma)

ne

varsa

hepisini

söküp

atacaz.»

(1)

Durum,

böylece

vuzuha

kavuunca,

bu, onlarn

bir

ittifak

saylm

olur.

Bu

söz

tabu ki

Sadr-i

evvel'e'

ait

bir

söz

olmu

olur.

Ali'nin

ve

onunla

çekien

kiinin

zamanna

gelince:

Bu

babta

Peygamberin

hükmü

katidir:

«

—

Her iki

ha-

lifeye

birden

biat

edilirse,

onlardan

birini

öldürün »

bu

ne

kadar

garip bir

eydir?..

Bir

hak

ikiye

nasl

bölüne-

bilir

Evet,

Hilafet,

bir

cisim

deil

ki

ikiye

bölünebilsin,

araz

deil

ki inksam

kabul

etsin,

cevher

de deil

ki

tec-

didi

mümkün

olsun ..

Öyleyse,

bu nasl

alnp

satlabilir?..

Ebû Haizm'in

rivayet

ettii bir

hadisde

sabit olmu-

tur:

«—

Ahirette

görülecek

dâvalarn ilki,

Ali ile

Muaviye

davasdr.

Allah,

Ali'nin

doruluuna

hükm

edecek,

di-

erleri

ise Allah'n

dileine

kalacaktr..»

îslâmn

muballii

bulunan

Resulullah

sellellahu

aley-

hi

ve

sellem,

Ammar bin

Yasr'a

demitir

ki:

«Seni,

azgn

bir

cemaat

öldürecek,

îmam'm

(islâm Liderinin)

azgn

ve zalim

olmas

kafiyen

doru olamaz.»

îmamet, iki

kii

arasnda

paylalamaz,

tpk

Rubû-

fejyet

gibi..

Onlardan

sonra

gelen bir

gruh

da

u iddia

da

bulun-

mutur:

Yezit, Hüseyn'in

öldürülmesine

kafiyen

raz

olmamtr..

imdi

sana, bir

biri ile harp

eden

iki

kiral

misal

vereyim:

Bunlardan

biri,

dierine galip

gelince,

onu aca-

ba

askeri,

kumandann

haberi

olmadan

öldürür

mü?

(Asla )

Habersiz

öldürmek,

ancak

bir hata mahsulü

ola-

bilir

(1)

El-

Araf:

43.



—

27

—

Bir

de

Hüseynin

öldürülmesini, düün: Arada

geçen

iddetli,

çarpma,

cierlerini kavuran

iddetli susuzluk,

bann kesilip

tanmas

gibi

feci

olaylardan sonra

böy-

le

bir

hata

ihtimali kabil

midir?

Bir arksnda

Ali'yi

öen

Cariye'yi

öldüren kii,

Ali'ye kininden ötürü

mü

öldür

mütür,

yoksa

Cariye'ye

olan

kininden dolay mi

öldürmütür?..

Bir

Muaviyenin olu Yezid

ile

Hüseynin

olu

Ali

Zeynel

Abidin arasnda geçen

u

muhavereye baknz:

Yezid:

—

Sen,

Allann

kati ettii

kiinin

olusun

—

Ben,

insanlarn

nahak yere

öldürdüü

kiinin

o-

luyum,

dedi

ve u

âyeti

okudu:

«Kim

bir

mümini

öldü-

rürse

cezas,

içinde ebedi

kalc

olmak

üzere cehennem-

dir.

Allah

ona,

gazap

etmitir,

Ona lanet etmitir, ve

ona

çok

büyük bir

azab

hazrlamtr.»

(1)

Ya

Yezid,

Rabbine

ceza

m

veriyorsun?

Onu

cehen-

neme koyup ebediy orada yakp, ona

lanet mi ediyorsun?

Diye onu

susturmutur..

Bu deliller

hükümsüzdür,

hiç bit

eriat

hakimi

bu-

nun

doruluuna hükm

etmez,

diye

bir itirazda

bulunur-

sanz cevabmz

hazrdr:

—

Milyonlarca

kiinin

de

bildii bir

hadise

vardr:

Bin

ay

minberlerde Ali'ye

sövdünüz

Bunu

size, kitab

m, Sünnet

mi,

yoksa peygamber mi emretmitir?..

Onlardan sonra gelenler,

Hilâfet

makamna, kitab,

sünnet

ve icmai ümmetle mi

oturmulardr,

hayr

hayr

Onlar o

makama ancak

Ebu

Müslim El-Horosanî'nin k-

lma sayesinde oturmulardr..

Birde

klnç

kadar

keskin

olan,

Muarr'in

u

sözü-

ne baknz:

(1)

En-Nisâ:

93.



—

28

—

«

—

Benden

sonra

hilafet

otuz

sene

devam

edecek,

ondan

sonra-

krallk

(balyacak..)

Abbasa

söyledii

u

mucizesi

de

akllara

durgunluk

vermektedir:

«Ey

krk

kiraln

babas »

bakmz

(Mulûk)

demitir

de

(Halife)

dememitir..

(Bununda

derin

ve

gayet

ince

bir

anlam

olsa

gerek.)

imdi

senvey

Mulk-üdevlet

isteklisi,

böyle

bir

dilek-

te

bulunuyorsan

Allah'a

tam

manasyla

kulluk

et

Malî

fedakârlklarda

bulun

Sabrl,

dikkat

ayn

zamanda

titiz

ol

îyi

ölç,

biç,

tahammül

etmesini

bil,

bara

önem

ver

k:

baarya

ulaabilesin.

Allah

Teâla

en

iyi

bilendir...



BENC

MAKALE

Mülkünü

artrmak istersen,

dier devlet

adamlar

ile

tan,

her yönden

zengin olmaya

bak,

onlar

kendine

çekmeyi bil

Eline

geçen

frsatlar

deerlendir

Eskiler

ne demiler:

«

— Rüzgârlarn

eserse,

onu frsat bil,

çünkü

her

dalgann

sonu

muhakkak

sükûnettir ..

«Memleketin ana

kilit

noktalarna

güvendiin

büyük adamlar

yerletir. Ga-

yene

vasl olmak

için

emniyet

ve huzur

köprülerini

kur

Fikirlerini benimseyen

bulunursa,

onlar güzel

ilaç-

larla

beslet

Sonra

askerlerin

sayma

bak,

yaknlarnn

saysn

da iyi

hesapla

Gelirini, giderini

iyi

tedkik

et

Bir sene

içinde ordu-

yu tam

üç

defa tefti et

Öncülerin

—

Güvendiin insanlardan

olmak arty-

la

—

dört

yüz

kiiden

az olmasn..

Bir

ülkeye

harp

ilân edecek

olursan

gayet

temkinli

elman gerek..

ayet

ban

derde

girecek

olurda bir

sknt

ile

kar

karya

kalrsan,

askerlerini

saf

saf

yaparsm.

a-

yet

öndeki

saf

malup

olursa arkadaki

onun

yerini alr..

Onlar yüksek

bir yerden

seyret

Hücuma

geçmeden za-

fer

kazanabilirsen

ne

âlâ

hemen

zafer

bayram

diker-

sin.. Sonra kendine

en

iyi

atlar ve

adamlar

ayr.

Çünkü

hiç belli olmaz, önceden

sana hiyanet

eden

sonradan da

hiyanet

eder..



—

30

—

Askerlerin

arasnda çok

kurnaz

kimselerin

bulun-

sun.

Daima

onlarla ifreli

görü.

ayet savamadan

bir

ganimete

sahip

olursan

o

za-

man

yine

de

dümanlarn

göz

önünde

tut

ayet

onlar-

la harp

yapmak

zorunda

kalrsan,

acele

et.

Belki

harbi

kayp

ederim

diye

tereddüt

gösterme.

Zul-Karneyn'in

Dara

askerine

yaptm

düün

Onlar

nasl

perian

edip

baarszla

uratt,

ilerledikçe

iler-

ledi.

Atlgan

ol Geri

kalma

Sefere

çkarken

durumu

iyi-

ce

gözden

geçir.

Gerekirse

harp

hayvanlarn

çoaltr-

sn

ya

da

azaltrsn..

Katilleri

iyi

tanyabilecek

casusla-

rn

bulunsun.

Korkaklardan

uzakla

Nöbetçilere

dikkat

et Hazinelerini

iyice

incele

noksanlayor

mu,

yoksa

fazlalayor

mu,

dikkat

et

Mutlaka

gflafflfifc

gerekiyorsa,

her

m

kadar,

geri at

cîincfi

zengin

olaju

tercih

et

diyorsa

,

da

.

aen,

mnlra,

soy

-

ca

,

vey

a güzellik

bakmndan

zengin

olan

tercih

et

u da hatrnda

olsun

ki, casuslar

olmyan, etrafdair

sk,

sk haber

alamyan bir

kural,

ruhsuz

cesedden fark-

szdr.

Skntl anlarda

lâzm olacak

korunma

aletlerini

ya-

nnda

ta. Çünkü

bana

neler geleceini

önceden

kesti-

remezsin

Askerlerin

arasndaki

anlamazla

dikkat

et. Bu

anlamazl

küçümseme

Halk taraf

ndan

gönderilen

heyetleri

kabul

et

(dertlerini

dinle )

Vezirlerine

emret:

nsanlarn

yiyecek,

içecek, giye-

cek neleri

varsa

kontrol

etsinler.

Halk

ürün

yetitirmek-

fitne

uçan

yakacak

konumalardan

menet



—

31

—

ten alkoyma.

Çürikü

ürün, hem

sana nemde

insanlara

bîni

hacette

lâzm

olur.

Tarm isleri

ile urasmvanlarn

haline

bir

bak

:

Efor

hu

jfcgP

fakirlik

dnlaysnyla

yiig

çeviriyorsa,

ona

gerekli araç

vft gerdim

temm

etmelimin

ayet,

bu,

bir

uzat?

Nitekim

Hind kiral:

«Memleket

tavuklarnn

çok-

luu

ile

iftihar

ederim. Çünkü

O, hakimiyet

belirtilerin-

den bir parçadr..» demitir.

Övleyse

mülk.

Qj£JtÇ£r]£

ayakta,

durabilir.

ÇfâfjBSP

olmadan

mülk

ayakta

duramaz..

Evet,

Melik,

Valilere

de dikkat

eder; hazinelerini

sk

sk

kontrol

eder. Eer ürününü

baka

ey

ile

satmya

gücü yeterse ve

buna imkân

bulabilirse

bunu da yapar.

Halife

Memun ikide bir silahlarn,

çadrlarn

tefti

ve

kontrol

ederdi,

vekiline

bu

hususta

dikkatli

olmas

için

emirler verirdi..



ALTINCI

MAKALE

VALLERN

TAYN

Bölgelere vali tayin ederken

dikkat et Halka kar

efkatli ve

yumuak

olanlar tayin

et..

Onlara,

altndan

kalkamyacaklar

yükü

yükleme

ki ülke felâkete

urar..

Onu

ve

tayin

ettiin

Kal'enin

askerlerini

iyice do-

yur.

Onun

gelir kaynaklarna

ve suyuna

dikkat

et.

Kal'enin

muhafaz

için

divar

ve burçlarna dikkat

etmeli, oralara kendilerine

güvenilir nöbetçiler

dikmeli-

sin.

Bizzat

kendin kontrol etmelisin. Gece

askerlerle

ih-

tilâttan

kaçm

ki,

birisinin

kötü

niyetine,

su-ikasdna

kur-

ban gidebilirsin

lakir görme. Çünkü bir

sine

k

kocaman

d^v^yi

haklaya-

bilir ttir

çok

akrfth1ftr

r

flûfctUgU

biyîlr

—

ylanl

a

r

ül

rî

iTT-

mislerdir

.

Küçük diye hor bakma.

Zira

nice

ejderhalar

akrep-

lerin

zehrinden

ölmülerdir.

Vali'nin içki içmemesi lâzmdr.

Emir

de öyle..

çki

içilen yerleri tefti etsin

ve içenleri cezalandrsn. Çünkü

*çkide,

bir çok belâ, afet, akl sarsacak,

insanlar

arasn-

da

fitne,

fesad ve

hased kazanlar

kaynatacak zararl un-

surlar vardr..

Mülk sahibi kiilerin

kskanld herke-

ssin malumudur.

Neca,

Ebu

Talip olu

Cafere sordu:

\



—

33

—

«

—

Peygamber

eshab ile yemek yerken

nasl

ya-

parlar?

—

Yere

sofray

kor, onlarla birlikte yer. Bu arka-

dalarnn

sevgisini

kazanmak

için

en

büyük

tevazu

ör-

r-eidir,

sanrm.

—

Evet

doru söylüyorsun.. Çünkü O,

kral

olsay-

d,

kendisine

has mükellef

yemekler yerdi,

sofrasmda

içki, kaymak eksik

etmezdi,

para'ya mala, mülke

son

de-

rece

dükün olurdu.. Ona

selâmm

ulatrmanda

bir sa-

knca görmüyorum. Çünkü

O,

herkese iyi

davranyor;

yabanclarn, kaside söyliyen

herkesin

aznda

onun

na-

m dolamaktadr..

Haz.

Süleyman, haftay, bir

ksmn askerlere,

bir

ksmn halkn meselelerine,

dier bir ksmn ibadete, ka-

lan ksmn da hikmetleri

dinlemeye

ve kadnlarla me-

gul

olmaya

ayrrd.. Ara

sra

öyle

derdi:

«Ey

ülkenin

sahihleri

Ehli

ilim

ve

ehli

salâh'dan

ayrlmayn Çünkü

ardnz

zaman,

sizi doru

yola

onlar koyar.

Aklnzn

takld

eyi size

onlar açklar.

Öfkelendiinizde

sizi yumuatmay

ancak onlar baarr-

lar. Elinizde avcunuzda bir

eyiniz olmadnda size

har-

cyacak

olan yine onlardr..

Mü'minlerin

emiri,

Ali

bin

Ebu

Talip der

ki:

«CehPin

kardeiyle

arkada

olma,

sakn

bundan

sa-

kn

Nice cahiller vardr

ki,

kendisine arkada

olan

ha-

lim, selim kiileri felâkete sürüklemitir..

Kii, kiinin

aynasdr, gezdii arkada ile

tannr. Hereyi, benzeriy-

le ölçülür,

kalbden

kalbe

de

hiç üphe yok ki bir

yol

var-

dr.. Buluunca

birbirlerini

tanrlar..»

Melik,

elenceyi

azaltmal,

güldürücü

basit

sözler-

den

uzak

durmal,

alay

ve bo

mizahlardan da

holanma-

naldr..

Âlemlerin

Sim

—

3



—

34

—

Vezirini,

daima

ilim

söyleyen,

sakâh

bildiren,

insan-

larn

tabaka ve

snflarna

göre

hareket

etmesini

bilen

gayet

kabiliyetli ve

dirayetli

kimselerden

seçmelidir..

Cehaleti

yaygn

bir

hal arz

eden

kiilerin

d

görü-

nülerine

aldanmayn

(onlarn riya

kokan

sözlerine

sa-

kn

kanmayn )

u

ksa

hikâyeyi

dikkatle

oku:

Bir gün

Behlûl,

Ha-

run

Reid'in

meclisine

girer,

bir

köeye

büzülüp

oturur

ve Harun

Ona:

—

Ban

meclisin üst

tarafna

kaldr,

der.

—

Oturduum

yer

yok

olacana

göre

üstüde

yok

olacaktr

diye

mukabele

eder

ve

öyle

bir beyt

irad

eder:

Pabuç

düzeltmeye

de

raz

olursun,

yeterki

adam

ol

Çünkü

Ruhî

kemale

ermemi

kii

yükselemez.

Hak

et-

medii

mevkiye

çksa

bile

bir

gün

yine

ayaa

düer..»

Kral,

kendi nefsi

için

kendine

has

yemekleri

seç-

mesi

gerekir.

Halife

memun,

memunuye

denilen

yemei

tercih

ederdi. Irak

valisi mahallebi'yi

çok

severdi.

Emeviler et

yahnisini çok

severlerdi,

etin

derisini

yüzer

içini

yerlerdi.

Ebu

Talib

El-Mekkî

anlatmtr:

Peygamber

sellel-

lahu

aleyhi

ve sellem

öyle

buyurmulardr:

Cinsi

gücüm

azalnca

durumu kardeim

Cibrile

anlattm,

bana

et

yah-

nisini

yememi

tavsiye

etti..

Zülkarneyn

safra

bolantsn

teskin

ettii

için

zr-

bâh severdi.

Bir defasnda

safradan

dolay,

aln

terlemi ve

kar-

puza

su,

bal,

sirke

kartrp

içmi ve

derhal

iyilemi..

Kaim ve

ince

unu

kartrp

ekmei

ondan

yapard.

Filozof

Mencuk

arad

der

M:

Zayf

mideler

için

ince

un-

dan

yaplm

ekmek daha

yararldr.

îyi

pimemi

ekmek de mide

için

zararldr.



YEDNC

MAKALE

HZMETÇLER

HAKKINDA

Kapclkla

itigal

eden

kimsenin,

k

giyimli, zevk

sahibi,

güçlü ve güzel

kokulu

olmas

gerekir..

Ekmek ve

sebzeleri

iyi

seçip

mükemmel

bir

ekilde

hazrlamasn

bilmesi de

gerekmektedir.

Aç ve

sakî

hakknda da

ayn

eyi

söyleyebiliriz..

Yemek içmek

hususunda

tasavvuf

ehlinin

adab, k-

rallarnkine

benzer.

îbrahim

Bin

Edhem

Zuhd-ütakva

içinde

yaamay

tercih

etmitir.

Yemek

—

içmek

babnda

gayet

mütevazi

davranr-

d.

Ar

yemeklerden

çok hafif

olan

tercih

ederlerdi.

Bütün

savaçlar

ve

kendilerine

fikir

danlan

kii-

lerinde

böyle

olmas

gerekmektedir.

Askerler

kn klada

kalmal,

sefere

ancak

yaza

doru

çkmaldr.

Balarndaki

kumandan

sefere

çkma

mevsimini iyi

düzenleyip

ayarlamaldr.

Bir

sene

içinde

dört

mevsimin

bulunduunu

bilmelidir:

Hazirann

yarsndan

Eylül'ün

yarma

kadar

yaz,

Kânun-ü Evvel'in

yarsna

kadar

sonbahar,

Azar

(Mart)

m

yars na

kadar kÇ

Hazirann

yarma

kadar

da

ilkbahardr,

ite

günein

menzilleri

bundan

ibarettir.

Bunu

Peygamber

haberi de

teyid

etmitir:

«Aylar

yarlannca

zamanlar

da

deiir..»

Kral

ikinüden sonra çkarsa

iyi yapar. ayet

çk-

mazsa,

Raiyyemn (halkm) ikâyetlerini

dinlemek, yahut



—

36

—

îfcret

verecek baz

kssalar ihtiva eden

kitablar

okumak

için

yerinde

oturur.

Eski

krallar

selâma

oturduklar

zaman,

bir

su-ikas-

da

uramamak

için, kafes

arkasnda

otururlard.

Kral'n,

tp,

tarih,

Acem

ehnamesini,

Acem,

Deyle-

me

tabi

olanlarn

kssalarn, okumas

münasip

olur.

Kiraln

kendini koruyacak

muhafzlar

olmaldr.

Bu

muhafzlar

onu

nereye

giderlerse

beraberinde

gidip

herhangi bir kötülük

gelmemesi

için kiral

korurlar.

Ha-

mama

girdikleri zaman

da

muhafaza ederler.

Nice

kral-

lar

hamamda

öldürülmülerdir..

Kendi evindeki

hamam tabiiki

kral

için

daha

iyidir.

E

y

insanlar,

kiralnz öldüü

zaman,

onun hastal

-

n

veya

ölümünü,

ortalk

iyice

s

alrinlegiaceye

kadar

,

yem

hir kirala, hia.t—

tamamlanlma

ya.

kada.r

gUtofiM-

niz

Sen ey

kral

Allah'a

hamd

et, sevab

ilemeye de-

vam

et,

çünkü

bitmeyen

zikir

odur.

îbni

ebiddün

ya,

Taberî

tarihinde,

afii mezhebi

ile

dier mezheblerde

görüp oku-

duklarn çoalt

Kisralar

gibi

bid'at ehili

olup

sapklar-

dan olma

Biliyorsun ki

onlar,

bid'ât ve

taknlklar yü-

zünden

helak

olup

gitmilerdir.

Nimetlerin

ecir kanatlar

vardr,

onlar

ükürle

takviye

et,

Allah'a, kar

salah yo-

lunu takip,

et

Salih bir

melik-e

ölüm

melei

geldi

kulana

unu

fsldad:

«

—

Merhaba

Sen,

gelenlerin

en

iyi,

beklenilenlerin

de

en

deerlisisin »

Kral

ona:

«Emrolunduunu yap, de-

yince..

«—

Sen

ruhunu,

istediini yerine

getirmedikçe al-

mam,

diye

cevab

verdi.

Bunun

üzerine

Salih

kral

abdest

ald

namaza

dur-

du,

tam secdede

iken

ölüm

melei

gelip

ruhunu

kapz

etti..

(Her

eyin)

en

iyisini

bilen üphe

yok ki

Allah'dr



BÎR

KAÇ

GÜZEL

HKÂYE

Buveyh

olu

Mahmud,

Irak

topraklarna

sahip

olun-

ca,

hizmetçisine

bin

dinar

verip

öyle

emretti:

îsfihan

ehrindeki

Sultan

Sokana

git,

sokan

tam

banda

bir

ev

vardr.

çinde

yal

bir

kar

-

koca

oturmaktadr.

çeriye

gir,

selâm ver

ve de

ki:

Olunuz,

nasl

olduunu-

zu

soruyor.

Onu

özleyip

önlemediinizi

bilmek

istiyor.

Bu

emri

alan

hizmetçi

derhal

oraya

gidiyor,

durumu

onlara

anlatyor,

«siz

fakir

insanlarsnz,

ihtiyacnz

var-

dr,

ihtiyacnz

karlamak

üzere

size

bu kadar

para ge-

tirdim,

diyor.

htiyar,

biz

zenginiz,

çünkü

bizim

gönlü-

müz

zengindir,

gönlü

zengin

olan

kii,

her

zaman,

her

yerde

zengin

saylr,

diye

cevab

veriyor

ve

derin bir

ne-

fes

aldktan

sonra

u msralar

okuyor:

«—

Üstümde

elbiseler

vardr.

Eer

bunla

bir

para

ile

ölçülecek

olsa

bir

para onlardan

çok

daha

kymetli

olur;

Lâkin

içlerinde

bir

zat

vardr,

eer

bu

zat,

dünya-

daki

bütün

insanlarla

karlatrlacak

olursa

deer

ba-

kmndan

hepsinden

fazla

olur...»

Kiral,

elendirecek

olan

arkcs,

güzel

sesli

olma-

hdr..

Ne var

ki

asla

teanniye

sanmamaldr.

Türkü

söyleyen

kii,

sesini

ayarlamasn

bilmelidir.

Ebu-Say:

«

—

Senin

akn için

knanmam,

bana

ayr bir

zevk

veriyor,

kim

ne

derse

desin,

asla

aldrmyorum..»

demi-

tir.

.

Türkü

veya ark

söyleyen

kimsenin

musiki

bilmesi

lâzmdr.

Usul

ve

notadan

haberi

olmas

gerekir.

Hele



—

38

—

Ali

Bin

Sîmâ'nm musiki

kitablarna

ttlâ

olmas

arttr.

Biz bunu, ayrca

(Essebiyl

Lienâissebîl)

isimli

kitabmz-

da

açkladk.

imdi

size

ondan

bir

nebze

anlataym:

u

felek'in

deverannda öyle

bir sesler vardr

ki

ak-

l

banda olan

bir kii onlar

duyacak olsa

yerinde

sa-

bit

duramaz...

Musa

(Aleyhisselam)

Dörtlü,

altl

ve sekizli

na-

me notalarn

onlardan almtr.

Hristiyanlar

bunlardan

bir

ksmn

uygulamlardr.

jUlhân

Rumun,

Tecnis

Irak'n,

Zekalk

acemin,

da-

llar

zencinin

veya habelilerin,

Bora

yahudilerindir..

Sokrat:

«

—

ibadet

gösterilerinden

çkan

seslerin

nameleri,

dönen feleklerde

dalga

dalga olur:

Nazar, sihir ve istis-

ka

sahiblerinin hizmetleri

gibi tesirli olur.

—

Bunlar

tafsilatyla

yerinde

anlatacaz

inaallah..»

ayet kralla

bulumak

ve görümek sana

nasip

olursa, Filozoflarn

aadaki gösterilen

tavsiyelerinden

ayrlma:

«

—

Kralla

bulutuunda,

kendini

korumak için

en

esasl

vikaye

elbiselerini

giy

yanma girdiinde

kör ola-

rak gir; ondan

ayrldnda

da

dilsiz olarak

ayrl ..»



SEKZNC

MAKALE

Vezir yerinde oturur, mabeynci

yannda

olur. Yaz-

clar

önünde oturur. Kimse skk vaziyette

olmaz.

Mec-

lis

heybet

ve

vekarle dolu olur.

ihtiyaçlar,

mabeyneilere

söylenir.

Kâtiplere

yazdr-

lr.

Vezirin

Ittlana

arz edilir. Bilahare melike

götürülür.

Emirleri

kral

verir. Vezir tebli eder. Bundan sonra uy-

gulamas

halka düer...

Bazlarna

göre

Melik,

Cum'aya

ç.'kmaz, ancak ken-

cisine tahs

is edilen hir verde klar Cum'a.

namazm..

Evet,

kendi

maiyetiyle

birlikte,

kendisine ayrlan ka-

pal

bir

yerde

namaz

klp

herkes

daldktan

sonra mai-

yetiyle birlikte

ordan

çkarlar..

Onun

(Kiraln)

haftada

iki günü olmal:

Biri hatim .

dieri

ziyaret

için. .

Sabah

namazndan sonra

Meük

için Kuran okunur.

Sonra tevbe

yaplr. Bunlardan sonra

vaiz

vaizini

yapar,

daha sonra da

ihlâs muavvizeteyn ve tatiha ve

elif lam

mîm okunarak

duas

yaplr. Duay

imam

yapar.

Duada

Melik'e ve Müslümanlara

dua

edüir.

Melikin Hafta içinde bir

halvet

ve

inziva

günü

de

olmaldr.

O

gjjpdfi

O- ™kir ve ibadetlerle

meaffil

olur.

Memleket

ilerine, hesap ve

kitab

ilerine

de

bakma-

s

için kendilerine, ayr bir gün tahsis

edilmelidir..

Allah,

en

iyi

bilendir..



DOKUZUNCU

MAKALE

EKMEK,

AÇI,

KASAP

Kasap, dince

zayf olmamal.

Zira dince

zayf olan ka-

sap

gereken

temizlie riayet

etmez.

Necis

ve

mide

bu-

landran

kirliliklerden

uzak durmaz.

Ekmekçi ve aç

da

böyle

olmaldr.

Hamur

tekneleri,

piirme araçlar ve

un et

gibi

ey-

lerin

temiz

olmasna

da

dikkat

göstermelidir.

Açnn

yannda

yemek kitablar

bulunmaldr.

Merubat,

çeitlerini,

tatl ve

meyvelerin en

güzel-

lerini, güzel ve

nefis

kokulu

olanlar ez

cümle vücuda ya-

rarl

olan

yiyecek

ve

içecek

çeitlerini

tammanasiyle

an-

latan,

açklayan

kitablar

yanndan

eksik etmemelidir.

Evet

ey

insan

iyi yemek

piirmek

daha

dorusu ye-

mek

piirme

sanatn

örenmek

istersen

bunlar

öreten

Mtablara

ba

vur.

(Kitabussebiyl)in

sonunda

bundan

bir

nebzecik

bahsettik.,

aklî

ilimleri

örenmek

istersen,

(Ki-

tabul-Makasid,

ki

tabunnecat) 'a

ba

vur daha

derinlere

dalmak,

derinliklerden

incileri

almak

istersen, Din

esas-

larn

bildiren,

eyhimiz

îmam

El-Haremeyn'in

(El-Mu-

hît,el-Irad)

adl

kitablarna

müracaat

edebilirsin.

Bu

hususta

yararl

olacak

kitablarmz

ise

unlardr:

<

Kitabul-iktisad

fil-itikad,

kitabu

kavaMil

- akaid,

Erri-

sâletül-Kudsiyye)

...

Tp hakknda

bilgi

istersen,

bu

konuda da

kitablar

fazlasiyle

mevcuddur.

Bu

anlattklarmn

en

yararls,

kendisiyle

amel

edilendir.

Hakk, batldan

ayrabilmen

için

bütün erî

kitablar mütalaa

etmelisin.

En

iyi

bilen

Allahtr...



41

—

MEMURLARIN

DERECELER

f

Hesap,

Cebir,

mukayase

ve

ölçme

ilimlerini

bilmiyen

olarak

çaltrma

Çünkü

bu

ilimlerden

haberi

olmyan birine:

—

Zaviyeli

yer

hakknda ne

dersin

diye

bir

sual

so-

rarsan :

—

Arnla

ve

karla ölçersin,

diye

eevab vermeye

kalkr..

Alnacak

memurlar,

muhasebede

imtihan

edilir.

Ka-

übler

yaz

ilerinde

imtihana tabi

tutulur.

Her memurun

kanun kitablarmdan

da

haberdar

olmas gerekmektedir.

Onlarda aranacak

vasflar:

Akl

ve

zekâlar yerinde

cjmah,

fazl

ve

ihsan

sahibi bulunmal,

az

veya

çok, yerine

göre Dairede

kalmasn,

ie

tahammül

göstermesini

bil-

melidir...

Ahlâkan

da

kâmil olmas

gerekir ...

Kimse

tarafn-

dan kötülenmi,

bakalarna

lisânen saldrm,

masûm

insanlara

lakap

takm

olmamaldr,

Sa.tra.nr. oynamalnda, bir

saknca

görmediler.. Fakat

BjüaaE

oynamasna

reva*

vftT-mprmpv

Azdeir?

kumar

oynamak

için

(cebinden)

zar ç-

kardnda,

kendisine:

—

O

elin

kesilmesi lâzmdr,

denildiinde

cevab

u

olmutur:

—

Onu

terk

etmekle,

elimi

bizzat

kendim

kesmi

ol-

maz mym?...

Haccac

bin Yusuf'un toprak yemesi

de

ikâyet

ko-

rusu

oldu. Ona,

himmet buyur da

brak toprak

yemesini,

cediler.

O

da

azm etti,

kötü itiyadmdan vaz

geçerek

bir

daha

toprak

yemedi...



—

42

—

imdi

Ey

Kral? Ali himmete

kii,

sabr

sayesinde

ulaabilir.

Mü'minlerin

emiri

Ali

(K.V.) nn

u

sözünü

ibretle oku:

*

«Yücelikleri,

yorgunluun

nispetindi*

ejdfi

ftdebilit-

sin»

SMildSE

isteklisi

geceleri

uymasa

Hem

aziz

olrrmfr

.rmlîVpHnP

dalmyan

lrimaP

J

hifi

inni

pIHa

pHpfoilir

mj

?

Dalarn

tepesinden, kayalar nakl

etmek,

bence

ki-

ilerin minnetlerinden

daha iyidir

Delikanlya

çalp kazanmak aypdr,

dediler, ben

de:

—

Asl

ayp

dilencilik

yapmaktr,

diye

cevab

verdim..

Altm

sene

yaayan

kiiyi

düünün.

O

sürenin

yar-

sn

gece

alp

götürmütür. Kii,

ömrünün dörtte birini

de

nasl geçirdiini —

sada

m

solmad çar-çur ettiini

bilemez. Dörtte

biri

ise,

kâh

hastalkla

kâh

yallkla

kâh

çoluk

çocuun

istikbalini

düünmekle geçer.. Mademki

Hayat böylece bölünüp heba oluyor, öyleyse

uzun ömür-

lü olmay istemek

neden?...»



ONUNCU

MAKALE

Ey

Melik

Mülkünün

devam

etmesini

istiyorsan,

ordu-

na

güzel

bak

Onu,

tenbellik ve

nifakdan

koru

Sonra

bütçeni iyice

tedkik

et..

Bütçenden baz

malî

fedakârlk-

larda

bulunman

gerekirse

cimrilik

yapma

müsbet

yer-

lerde ondan

harca...

ayet

karndaki

dümandan

korkar,

srtn

yere ge-

tirmee takat

yetiremezsen o

zaman

bar

yollarn

ara-

tr.

Zaman

dediin,

aynen

gezegenler

gibi

seyr

eder..

Onun

yaknlarn

kendine,

rüvetle

dahi

olsa

çekmee

bak

Onlar,

ona

kar

kkrtmaya

çal

Birinin

devleti-

ne

zarar

getirmesinden korkarsan,

ona

mudahanada

bir

saknca

görme.

Bar

yollarn

ara,

ona

kar gayet

mü-

tevaz

ve

sempatik

davranmaktan

da

geri

durma.

Felek sana,

ayet

aksi davranrsa

sabr

etmesini

bil.

Çünkü

birgün o,

sana da

gülümseyecektir.

Bir

yeri

muhasare

etmek

sevdasndaysan,

o

yerde

yaayanlarn

arasm

bozmak

için,

birlik

ve

beraberlikle-

rini

boz

Süleyman

Rüsteme

yazmtr:

Ben,

yanndakilerin,

sana

bir

su-

Kasd

yapacakla-

rndan

korkuyorum.

Hattâ seni

yakn

zamanda

düman-

larna

teslim

edeceklerinden

endie

ediyorum.

Dier

yandan

da

Rustem'in

arkadalarna

öyle bir

hitabda

bulunmutur:

Bence

bu

adam

sizi

harcyacak..

Kendi

namnza

on-

dan korkup

çekinmelisiniz. O,

sizin

ona kar

geldiinizi,

cnu

sevmediinizi

hattâ

ona

bir

kötülük

düündüünüzü



—

44:

—

iddia

ediyor.

ayet

Kal'ay

ehrnBaz'a

.

teslim

edecek

olursa

unu

iyi bilin ki kabak sizin

banza

patlyacak-

tjr...

Sonra aralarnda harp

kopunca

hepisi

ehr-i

Baza

kaçtlar.

Süleyman bunu

bir frsat

bildi.

Rüstemi

öldür-

dü,

ehr-i

Baz

esir

etti

ve

her

iki taraf bir bir

klnçtan

geçirdi.

humlarm ek, onlarn

bölünmelerini, bir

birine

dümele-

rini

bala

î

Düman

kalesindeki

birlii boz

Kendi gücünü ikiye ayrrsn ve

ary

kovandan ç-

karr

gibi

kale halkn bir bir

kaleye

çkarrsn..

Üç

kötüden

biri

ol, iyilik

görmek

için,

mazlum, üze-

rine atlayp

düman

malup

etmek için, zalim,

düman

malup

edince

maln yama

etmek için de

karga olî

Kale

içinde

yaayanlara da bir mesaj

gönderirsin:

Kendi

yararn,

cannn

selâmet

ve

emniyette

olmasn

arzu

eden varsa saf

fmuza

iltihak etsin,

diye...

Kalenin

zabtnda

iyi

harp

eden, cesur

askerleri

lâ-

yk

olduklar

mühim

yerlerde

dikersin.

Kendin bir

su-i kasda

kurban

gitmemen

için

içeri-

den

çkp,

tekrar

girmelerine müsaade

etmezsin.

Hazreti Muhammed

(S.A.V.) i

düün: Hayber

ku-

atmasnda,

içerdekilerin

dar

çkmasna

mani

olmad.

Onlardan

çou

dar

çknca bir daha

içeriye

girmeleri-

ne

müsaade

etmedi..

Banda

bulunduun

askeri ikiye

bölersin..

Baktm

ki

i

gayet

güzel devam

ediyor.

O

zaman

hemen hücu-

ma

geçersin.

Ok

atmak,

Mzrak

sallamak

derken,

kal'eyi

ele

ge-

çirirsin de

farkmda

bile

olmazsn.. Kaleyi

ele

geçirdin

mi

içindekilere

yani

halka

ilimezsin.

Allah (C.C.)

en

iyi

bilendir...



ONBKÎNCt

MAKALE

Sefere

çkmadan,

sefer aletlerini

hazrla, askerlerine

bir süre önce sefere çklacan duyur

arkada,

halk ida-

re edebilecek dirayetli bir vekil brak Yannda,

ihtiyaç

duyacak olduun

eyleri

yapabilecek sanatkârlarn

bu-

lundurulmasn

da sakn

ihmâl

etme

Askerleri

sevk

ve

idare

edebilecek

gayet

becerikli,

becerikli

olduu kadar

da

emin, bir

önceki

savalarda

ün

yapm

kiiler

bulunsun

Vezir olarak

seçecein

kii, Siyaset

erbabnn

hal

tercümelerini, ülkelerin, krallarm hal ve

hareket

tarzla-

rn

iyi

bilen gayet

bilgili

ve

uyank

kimselerden

olmal-

dr,

(vezirin)

îbni

Murre'nin

(Kavâninil-Melik)

kitabn-

dan

haberi

olmas,

îbni

Kuteybe'nin (Kutubul-Baytare)

sinden bilgisi

bulunmas gerekir.

Çünkü

bu

kitablar, has-

talklarn çeitli devalarndan bahs ederler..

(Hayvanlar hakkmda da

bilgisi

bulunmas

gerekir)

Hele at cinslerinden haberi olmas en mühim bilgiler-

dendir.

Biliyorsun

ki

Atlar, tam altm

cinsdir.

iskender,

atma

bakar,

hastalndan

anlard.

te

bu, en çetin bir

Tp

ilmidir. Zira onun hakknda baka-

sndan bilgi

istenmez.

Hayvanlarna,

yemlerine,

pencerelerde

ve yahut

çadrnn

kapsnda

oturup

bizzat

kendileri nezaret eder-

lerdi. Kendisine:

Bu kadar

hayvan bakclarn var,

neden bizzat ken-

din nezaret ediyorsun,

diyenlere

cevab

hazrd:

—

Neden

olmasm, bunlar

kendimindir, kendim için-

dir. .

•/



Bir

gün

at

hastalanmt..

Ona

Çovan suyundan içi-

rildi

O da,

bi

iznillâihi

teâla iyileti..

Zimmîlerin kabirlerinden

elde edilecek havas

cüm-

lesindendir:

Peygamber

(S.A.V.) e

bundan

sordular.

Cevab

ver-

di:

«Zimmîlerin kabrinden

intikam sayhalar

duyarsn,

kâh korkarsn,

,

kâh

korkmazsn.. Horktuun

zaman

(baz

havaslarla) ifayab

olabilirsin..

Bu tip havaslar,

hayvanlar, bitkiler

ve cemadattan

bir

çoklarnda bulunabilir.

Bu

kitabn

bölümlerinde,

bun-

dan

çok

bahs

ettik...

Ebu Hüreyrenin öyle

dedii

nakl

edilmitir:

Ömer

binil-Hattâb, Kudüs ehrini

feth ettii zaman,

Abdullah

bin

Mes'udu oraya Vali tayin etti.

Oraya mu-

hacir olarak

gittiimde yanma girdim.

Ne

bir

terifatç-

s

vard, ne

de

bir

muhafz...

Sebebini

sorunca böyle

eyleri

Osman

hdas

edecek

£,kibetini

de kendi

gözünüzle

göreceksiniz..

Baktm

ki

atn kendi

eliyle tarayp kaarlyor..

Se-

bebini

sordum,

u

cevab aldm:

«—

Resulullahm

(S.A

.

V.) öyle

buyurduunu duydum:

(

Her

kim

fafindi

hay-

vann

kendi

eliyle

tararsa, kllarn

tamizlerse.

her

bîr

tanesine

karlk

tam

on

sevah

verilecektir..)

ben

bu

se-

vab

haska.sma,

m

vereceimi

sanyorsun?

—

Kendine,

ve

kurtarrna kendin hak?

Rn. Rgni

azdran

kibrinden

daha

iyidir

..»

Ebû

Hazim'den

de ayns

nakl

edilmitir:

Dedi

ki:

Ömer bin

Abdul-Aziz'in yanma gitmigtim.

Lambas sö-

necek oldu.

Kendisine:

—

Hizmetçiyi

/çaraym,

dedim.

—

Hayr

—

Ben kalkp

yakaym,

dedim.



—

Hayr

Olma?

dedi

ve kendisi

düzeltti

ve

sözüne

unu ilâve etti: Kalktm.

Kalkarken ben

Ömerdim.

Otur-

dum,

yine

ben

Ömerim..

(hani deien bir

ey var

m-

dr?)

Kahr

olsun

mütekebbirler

diyerek

u

iiri

söyle-

di:

«Yükseline' insan,

tevabi artn^

RnhiiHpninr>P

ingan

Kii,

dallar eilmi

aaçtan meyve

toplar,

meyve-

siz

aacn

dal

yukar hoplar.»



ONÎKNCI

MAKALE

Nasl

uyuyacana dair

Yolculuktaki

muhafzlarn,

keskin zekâl

ve gayet

atlgan

olsun.

Kendi nefsin için

bilhassa

uyank

ve

dikkatli olman

gerekir.

Gündüzleri

uyu Geceleri hikâye ve

siyer okumak,

Memleket sorunlarn

gözden geçirmekle vakit geçir

gayet

kale

içinde olursan,

muhafzlar

kaplara

ve

duvarlara

nöbetçi

dik

(Ku bile uçurtmasnlar..)

Kapclar

ehli-Salâh'dan,

uyank

ve

zeki

kimselerden

olsunlar.

Uykunu, güzel

ve

kapal

bir yerde uyu. Ailen dar-

da

olsun,

Kap anahtar yannda

bulunsun.

Cann, baz cariyeler

isterse,

souk

ve

kat bakl-

lar tercih

etme

unu da unutma

ki,

h

affij

ruhlu çirkin

-

Ca'fer essadk (R.A.)

ye

sordular

:

—

Neden

siyahlar,

beyazlara tercih ediyorsun?

—

Onlar,

yaza da gelir ka

da...

Onlarn

daha

nice

güzellikleri

vardr ki siz bilemezsiniz?..

Abdul-Melik

bin Mervan:

Kr\ gjizf»

cinsi temas

T

en

vahi

kadnla yaplandr , dedi.

Eskiden

baz

Melikler,

Scak

ilaçlar

içmekten

çeki-

nirlermi

de

onlara,

Felan

erkek, felan

kadmla

öyle cin-

sî hayat

yaad, böyle

ilikiler

kurdu diye hikâyeler an-

latarak

ilaçlar içmrlermi...



—

49

—

Haccac'n olu derki:

«Kadnlar,

yasllardan

flfigfl,

gecel

eri

kendilerinden

giaiac

Hîr VmiÂ uyuyan

Mdcakleactea

nefret

edgde&j»

(1)

Halife

Memunun

yannda,

biri

siyah

dieri beyaz iki

Cariye

ihtilaf ederler:

Beyaz Olan:

—

Beyaz

kar,

ilaç olarak kullanlabilir,

Günein

be-

yaz

güzeldir,

elbiselerin

en

iyisi,

beyaz

olanlardr,

yu-

murta, kömürden daha

güzeldir,

der.. Siyah

cevab verir:

—

Kn kömürü yazm

cfihpnngm

g-ihi

aina.fr

nlan gii-

Yal

kiilere düen

'akln

ayb

iddetlidir.

Gözde

be-

yazlk

körlüktür.

Siyah kadir

gecesi,

bin aydan hayrl-

dr.. Genç

kzlar,,

karayaz

delikanllara

mest olurlar..

n

«Kara yazl delikanllar

sevdii için

onu severim. Srf

cnu

sevdiim

için

de kara balara baylrm..» irini

de

söyliyerek

beyaz

eariye'yi

mat

eder,..

Bana, kendisine

son

derece

güvendiim biri anlatt:

Halife

Mansur,

alevîleri

öldürmeye

giriti.

Onun er-

rinden

bir

çok aleviler

Yemene kaçtlar.

Sonra

Ehli Beyt'e

kar sevgisi bulunan

Memun halife olunca, Fatmîlerin

ileri gelenlerinden

kimlerin

kaldn

sordu.

Kendisine

Yemende,

onlardan

bir

grup

insanlarn

bulunduunu

ha-

her

verilince, derhal

onlara

haber

sald. Onlar

da

arala-

mda

karar aldlar:

Her

biri,

vekil

veya

hizmetçilerin-

den kendilerine benziyen

birini göndeecek,

böylece Ha-

life

hayr

murat

etmi

ise

mesele

yok,

ayet

kötülük

mu-

rat tti

ise

yine kendilerine

bir ey olmam

olacak

ve bu

sayede

nesilleri

ila yevmil-kyame devam

edecek..

(1)

îmam Gazali,

her

konuya

temas ettii gibi, Seksolojiyi

•de

ihmal

etmemitir..

Hayret

dorusu .,

(mütercim)

Alemlerin Srr

—

4



—

50

—

Mermna

gönderdikleri,

adamlar

izaz, ikram gördü-

ler. Orada

evlenip

kaldlar.. Orada

yerletiler,

üreyip

tü-

rediler..

îte

onun:

«Biz

ehli

beyte

kar

kötülük

düünmeyiz

cnlar da

bize

kar

kötülük

düünmezler» sözü bu

gerçe-

in

en

bariz

ifadesidir ...

Vellahu

Alem..



i

ONÜÇÜNCÜ

MAKALE

Hileli

Yeminler

(Yemin edeceksen)

îbni

Sureyc'in beya etüzi e-

kilde yemin et.

Önceleri

ona

itibar

etmezdim,

arkadalarmzdan bir

topluluk onu kabul

ederlerdi. Sonra,

armakla.

kayna-

tltog

Mgatete»

Kulunçlular için

bir

yarar görünce (fik-

rini kabul

ettim.)

Evet,

her

ihtilafl

meselede hakim

hükmünü verin-

ce,

ihtilâf ortadan

kalkar.

Yemin

nüshasnda, tevil yolu

ile

feshine

gidilecek

anlamlar

bulunmaldr.

Yemin, yemin ettirilmek

istenen

kiinin

niyetine

gö-

redir.

Vekil tayin ederken,

onun akdi

hususunda

biraz

ti-

tiz

ve

dikkatli

olman gerek.

lafzlar

bilhassa

genel

ma-

na

ifade

eden

cinslerden

kullan:

«Talakm veya

vekilimin

ika edecek olduju

talâk,

her

ne

zaman üzerine vaki

olur-

sa

bosun »

gibi...

Hukemâ nn söz

ve

fetvalarn

yasaklama

Bunlar

kabul

edince sende

gizli kalsn.

ahidlerin

,

hakimlerin

yazs

da yannda

bulunsun.

Bunlar, sakn

anlamlarn

anlamyaçak

kimselere teslim

etmiyesin.

Çünkü

O,

yeminin ne

olduunu

bilemez.

Allah, kelimeleri ve

sfatlar

ile

ilgili

bulunan

lâfz-

larla

yemin__eta^

et.

Ulema bunun

dnda

kalan mukaddes

eylerle ye-

min

edilip

edilmiyecei

hususunda

ihtilâf etmilerdir.



—

52

—

Yemini

Kamus:

Kiinin

bir

ey

yalan

olduunu

bil-

dii

halde

o ey

hakknda

yemin

etmesidir.

Bu

ülkeler

için

pek

zararl

olan

bir

eydir.

Oturduun

zaman,

ey

Kral,

edepliler

gibi

otur.

Az

konuanlardan

ol.

Çünkü

çok konumak

ne

kirala

ne

de

kendini

bilen

bir

muttakya

yarar..

Sözle,

alimlere

bir

çok

faide

salyabilirsin.

Müftüle-

rin

hata

yaptna

zahip

olma.

Verdikleri

fetvalar

bir

biri

ile

karlatr.

Resulullah

sellellahu

aleyhi

vesellemin

öyle

buyur-

duunu

duydum:

(1)

«

—

Müftüler

sana

fetva

verseler

de

sen

(yine)

ken-

di

nefsine

dan»

Bunlarda

Peygamberin

(S.A.V.)

sözleridir:

«Helâl

açktr,

haram

açktr,

aralarnda

üpheli

eyler

vardr.»

üphelendiini

brak;

üphe

duymadn

al »'

«Helâli

kendine

azk

edinen

kimsenin

duas

kabul olur,

kiilii

bilinir,

gidiat

(Tavr-ü

hareketi)

düzelir,

sözü

geçerli

olur,

emniyyet

ve

huzuru

bol olur,

ekli

güzel,

zürriyeti

temiz olur,

nutfesi

aydnlanr,

göz

ya

çok olur,

hikmeti

zahir olur,

öfkesi

az

olur, kalbi

rikkat

bulur

günâh

hafif

olur.

ey Ali haksz

(kazanlan)

dirhemi

geri

vermek,

Ya

Ali

Öfkelenen

kiiye

Allah

gazab

eder,

zulm

eden

de zulma

urar,

çok

sadaka

verenin

zurriyetine

yar-

dm görür..»

Herkesin

gidecei

yer

ayndr.

Dönü

üphe

yok

ki

sadece

onadr

insanlarn

bazlar

zulma

urarsa,

hepsi

zulma

u-

ram

saylr:

«Kim

bir

can,

bir

can

mukabilinde

veya

(1)

Bu hadisi,

Buharî

Tarüde

(îsteftl

nefseke

ve

in

eftâkeî

müftün..)

lâfz

ile

rivayet

etmitir.



—

53

—

yeryüzünde bir fesad çkarmakdan dolay olmayarak, öl-

dürürse,

bütün

insanlar öldürmü

gibi

olur.

Kim de onu, kurtarrsa

bütün

insanlar diriltmi

gibi

olur.»

(1)

v

nsanlara, sadaka vererek,

hayr

yaparak,

adil ve

efkatti davrranaraS,

iyilikte

bulunursan,

bundan

herkes

istifade

eder.

Çünkü

yaplan

iyilikten herkes faydalan-

maktadr. Kiinin

hanmna: «Senin bir ksmn

bouyo-

rum »

sözünü görmüyormusun? Bunu

söyledii vakit bir

ksm

deü,

kadnn hepsi bo

olmaktadr..

Çünkü talâk

(boama) tecezzi

kabul

etmez

(yani

bölünmez.)

Ey

Melik kendisine

uyacan

bir îmanm bulunsun

Dinini bilen bir kimse olsun..

Bu

imamn

ihtiyar

ya da-

amâ

olmas

zararl deildir.

Sonra Ülkendekilere

yaz ve hesab

öretmelisin.

Ö-

retmenin köle

veya yal

olmas sakncal deildir.

Ka-

dnlarn

da

dinlerini

öreten

kimseleri

bulunmaldr..

Ey

Melik biliyorsun ki zaman çok bozuldu...

Erkek

erkekle,

kadn

kadmla

megul olmya

balad...

Bu,

(Lu-

tilik)

en

büyük günâhtr Çünkü

bu,

Allann gazabn mu-

cibtir...

Baz ibâhiyeciler bunun

cevazine

kail olmaktadrlar.

Bu

konuda onlar pek

ileri

gittiler. Kâh aklî, kâh naklî de-

liller

serd

ederek ortaya

bir çok

üphe

ve

tereddütler

sa-

vurdular...

«Yerde ne varsa,

hepsini sizin

(

faideniz) için

yaratan Odur.

(2)

gibi ayetlerin zahirini

delil

göstererek

dediler

ki:

Eskiden insanlar böyle idi:

Helâl,

haram diye

bir ey yoktu. Sonradan

peygamberler geldiler (kendilik-

lerinden

bir çok

yasaklar koydular. Helâl olan eyleri ha-

ram,

haram

olanlar

da

helâl

ettiler.

(1)

El

Madde:

32.

(2)

Bakara Sûresi

29. ayet.



—

54

—

Ebu

Bekr'in (R.A.)

Hanife oullarnn

mallarn

mu-

bah

klmasn

buna

delil

gösterdiler.

Peygamber hitablar ya

mevcudadr, ya

da

ma-

dum'a.,.

Madum

olan muhateb

olamaz. Mevcuda

olan hi-

tablar da,

zamanndakilerle

yaar,

onlarla ölüp gider.

Nusayriye

gibi

baz

mübahçlar, ite bu

gibi üphe-

lere sarlp saptlar,

saptrdlar.

Yeri*

gelince

hepsini ayr

ayr

anlatacaz...

Ey

Talip Sana

temiz

giyinmek,

temiz ve güzel ko-

kular

sürünmek, az ve öz

konumak gibi

kiiyi

yücelten

güzel

ve

yararl

hasletleri

açkladm.

Arkadalarna

da

edebli' davran

Yaknn

olsun,

ol-

masn hiç

biri senden

yalanmasn...

Filozoflarn u

sözleri

calibi

dikkattir:

Uç

kimse var

ki,

zamannda

ve

yerinde

terbiye edip,

kendini

saydrmazsan

bana

belâ

olurlar

:

1

—

Çocuun,

2

—

Hanmm,

3

—

Hizmetçin...

Sakn

krallara fazla

sokulma

Çünkü onlar

seni,

kendilerine

yaklatrrlarsa

sâna

ikence yaparlar,

ken-

dilerinden

uzaklatrrlarsa

bu

defa da

üzerler...

te

krallara vereceim

öütler

bunlardr».

Bunla-

r elde

etmeye

çalrsan

mutluluklar

seni

beklemekte-

dir. Allah

bir

eyi

murat

ederse

mutlaka

sebeplerini

halk

eder.

Kaza

ve

kaderi

onu

kmldatr..

Allah,

Meryeme ya

hurmay, aacm

sarsmadan

da

verebilirdi

lâkin

Meryem

Süresindeki

ayette

de anlatld-

gibi

aacn

sallamasn

emr etti

meryeme..

Çünkü her

eyi

Allah

sebebe

balamtr.

Eer krmz

tala beyaz

ta

birden

yapmya

kadir

olabilirsen,

haydi ne

duruyor-

sun yapsana

Gayret

ve

himmeti

az ve

yetersiz olan

kiiler,

bir

ey

baaramazlar;

üstelik

seni

de

tembel

yaparlar.

Yani is-



—

55

^-

tediklerini

elde etmene

mani

olurlar.

Halbuki isteyen,

is-

tediine

çalmak

ve gayret

etmekle ulaabilir.

Ehli

Tasavvuftan bir

zat,

bunu

duyunca,

«Kendimi

u

memlekete

talep

etmek

babnda

bir

deneyeyim»

dedi.

Kendisi,

ilim irfan

ve

edeb bakmndan

yüklü olduu için,

bu

yetenei kendinde

buluyordu.

Tuttu önce kapclara

yaklat, onlarla

Kirala

hizmet

etmeye balad.

Hüsn-ü

Huluk'u her tarafa

yaylr

oldu. Sonra

balar ölünce

onun yerini

ald.

Derken kademe

kademe yükselmeye balad. Derken

Vezir öldü.

Nam

etrafa

yayld

için

derhal

vezirin

ye-

rini

ald. Halka hükm

etmee,

onlar adaletle

idare

et-

meye

balad.

Herkes tarafndan

sevildi.

öhreti Memle-

ket

çapnda

yaylmaya balad. Derken

Kral

da

öldü,

halk

derhal

onu

balarna kral tayin

ettiler.

Zaten Srf

bu

gaye'ye

nail olmak

için

önceden

kiraln

kz ile de ev-

lenmiti.

Muhammed bin Sabbah' gördüm:

«Elmevt»

karesinin

dibinde inzivaya çekildi.

bade-

te

koyuldu.

Kal'e halk onu

kale

içine almak istiyordu.

Kalenin

içini

gezdirmek

arzusunda

idiler.

Lâkin onlarn

arzularna ram olmad. Ha

bire Mürit toplamaya

bala-

d, Onlara nefis mücadelesinin

nasl yaplacan,

eyh'e

itaatin

ne

demek

olduunu

öretti. Müritlerine

durmadan

kendinin

büyüklüünden bahs

etti. O kadar

mâhirane

sözler

söyledi ki

hemen hepsini

kendine

balad.

Derken halk

da

kendine çekmee

muvaffak

oldu.

Müritlerine

durmadan

unu

telkin

ediyordu: nsanlar

eriati

terk ettiler. i ilerlettikçe

hekes ona

mensup

olmaya

koyuldu.

Bir

gün kalenin

sahibi,

ava

çkt. Kale halknn çou

onun

müritleri idi.

Kapy

açtlar. çeriye girdi. Kale sa-

hibi avda

öldürüldü.

Onun ölümünü frsat bildi ve

kale



—

56

—

halknn

bana

geçti, idareyi

eline

ald.

Nam,

an, mez-

hebi

yaylmaya

balad.

Durmadan

batmî

mezhebini

yay-

maya balad.

Bunu

duyunca

dayanamadm

(kavasml-

Batmyye)

isminde

bir

kitab

yazdm.

(Onlarn

batl

inançlarn

red

ettim.)

Ve unu açkladm:

insanlar

son

samanlarda

ite böyle

yoldan

sapacaklar,

eriat

elden

brakacaklar

din

adna bir çok

hurâfet

ve bid'at yollar-

na

sapacaklar...

îte

Ey Melik,

sana gerçekleri

izah

et-

tik. Yürüyecein

yolu

da

gösterdik.

Bu

yola

sülük

eder-

sen

mutlaka

isteklerine

nail

olursun...

Ömer

binil-Hattab,

El-Hatie'ye,

Abes

ile

Zibyan'm

kssalarm

bir

arada derlemesini

emr

etmitir.

Demek

ki'

böyle

kitablar

derlemekte,

okuyup

tenev-

vür etmekte

bir

saknca

yoktur.

En ulvî gayelere

erimen

için

peygamberlerin

hayat-

Itrîm

oku

maksadlarna ulamak

için,

biliyorsun

onlar

dümanlara

kar

sabr

etmesini

ve

tahammül

gösterme-

sini

bilmilerdir...

Neticede

dilediklerini

de elde

elemi-

lerdir.

I

Süleyman

olu

Davud'un hikâyesini

biliyorsun:

Gayret

etti.

Azm

etti. Çocuk olmasna

ramen

Catu-

ti öldürdü.

Talût'un

kz

ile evlendi.

Talût Debba

idi. -

te

krallann

hikâyeleri

de

bu

minval

üzredir.

îbni

Kuteybenin,

(Kitabul-esbaö

vel-Maarif

)

adl

kitabn

bir gözden

geçir;

basit eylerle

uramaktan

vaz

geç Bak

air ne demi:

.

s.

,«

—

Edebli

olursan

korkma

feleklere

yükselirsin.

Yerdeki

altn

görmüyor

musun,

zaman gelir

.kiraln

tac

Vahi

hayvanlar

görmüyor

musun,

dövüp

terbiye

etmekle

nasl raks

öreniyorlar

..

Nasl

ehilleip

sahibi-

ne

saldrmyorlar?.



Harun

Reid

öldüü

zaman,

Emini kendi

yerine ha-

life

tayin

etti.

Me'mun

ise

îsfihan'a

firar

etti. Kaçarken

beraberinde

Hasan bin

Sehi

de vard.

Me'mun,

ilim,

edeb,

san'at,

zuhd

ve

tekva

yolunu

tercih etti.

Büyük bir

camide

oturarak

ibadet yolunu

seç-

ti. Ondan

ilim

örenmek,

feyzinden

istifade

etmek için,

etraftan

bütün insanlar

akm

etti.

Sehi

olu

Hasan,

ge-

leni

insanlara

mütemadiyen:

«Halife

bu

olmal

idi,

Hali-

lâyk

olan

bu

idi.

Böyle

bilgili

alim

dururken,

ilden

halife olur

mu? Buna

uyun Bu,

ilk müslüman-

larm

adetidir »

diye

telkinde

bulundu.

Nihayet halk

iknaa

muvaffak

olup,

Memuna

tam

seksen bin asker

toplad.

Zaten acemler,

Eminin

baar-

szlndan

memnun

deillerdi.

Bunu

bir

frsat

bulup der-

hal

Me'mun'a

iltihak

ettiler.

Tahir

bin Hüseynin

ku-

mandasnda

büyük bir ordu

hazrland

ve

eminin

üzeri-

ne hücum

edildi.

Eminin

ordusu

malûp

oldu,

Emin

öl-

dürüldü

ve

bu suretle

Me'mun'da halkm

bana geçib

ha-

life oldu..

Buna

benzer

nice takâyelerimiz

vardr..

Sana, him-

met

ve

gayretini

artrmak

için

bu çok hikâyelerden

an-

cak

bir

kaç

tanesini

anlatyoruz...

Kelîle-

Dimne, El-Maazî

ve AbduPvehhabm

hikâye-

leri

bilinen

eylerdendir,

(bunlar

okumalsn )

yalan

ve-

ya

doru

olmasn

aratrmana hiç

lüzum yoktur..

îmam

afü

derki: Ban

dümesi, vücudun

toptan

yklmas

demektir.

Sözüne, ve

andlamalarna

sadk

kal

Seni, ev halkn

(dini yönden)

kontrol

edecek

biri

bu-

lunsun.

Memleket

meseleleri

ile

de

urasn

Narh ileri

ile

de

megul

olsun.

Her

nekadar insanlar,

fiatlandrma

ilerinden

men

edilmilerse

de

bunda bir

saknca yoktur. Çünkü

zaman



—

58

—

deimi,

insanlar

insafszlam

tamamen

ahlaken

bo-

zulmulardr..

nsanlarda

emânet,

emniyet

ve

güven

denilen

ey-

ler

kalmamtr.

Haberde

varit

olmutur:

f

Cenab-

Hak,

Musa

(Selâm

üzerine olsun )

y,

Pey-

gamber

olarak

gönderdii

zaman

Firavn'a

dediler

ki,

Çömezin

Musa

(AleyhisselamJ)

illetlerin

illetinden

bat

ediyor.»

Bunun

üzerine

Firavn

emr

etti,

Musa'y

(Aley-

hisselam)

yanma

çartt.

Ve

ona

öyle

hitab

etti:

—

Ey

oul,

sen,

illetlerin

illetiyle

konuduunu

id-

dia

ediyormuun,

bu

doru

mu?

—

Evet,

dedi.

—

Buna

ne ile

nail

oldun?

—

Saadet oku

ile...

—

Hangi

yönlerinden

duyuyorsun

sesini?.

—

Alt

yönümden...

—

Her

peygamberin

mucizesi

bulunur.

Söyle

baka-

lm,

senin

mucizen

nedir?..

Bunun

üzerine

Musa (aleyhisselam)

hemen

elindeki

asasn

ortaya

att,

O

asa

o anda

büyük

bir

ejderha

oldu.

Orada

bulunan

baz

bozuk

ruhlu

kiilerden

birisi:

«

—

Se-

rendibden

bir denek

getirilirse

o da böyle

yian

olur,

demee

kalmadan

hemen

Musa

(Aleyhisselam)

\

cevab

yetitirdi

—

îte

Denek

al,

dediin

doru

ise

senin elinde

de

ylan olsun

bakalm...

Adam,

beklenmedik

bu

sözü

duyunca

app

kald,

akna

döndü.

Diyecek

bir

söz bulamad..

Bunu

seyr

eden

Pirayn

da

akma

urad. Ne

diye-

ceini

bilemedi

ve

kendisini

öyle demekten

alamad:

«

—

O,

gerçekten

mucize

göstermitir.

Ona uyunuz »



—

59

—

Külli Saadet,

Ana

Feyizdendir..

Sonra

taharri-

ara-

tjrma-

yolu

ile kabul

ettii

her

mahalle

(yere)

akar.

Ana feyiz,

ana

illetten,

akllarn

idrakmdan

aciz

kal-

d

feyzi

vehmi

usulü

ile

tenai

eder,

Ana

feyizden,

illet-

ler illetinden sadr

olan

ise

faâl

akldr.

Bütün ruhlarn

sadr olduu

ana

kaynak

ise

Küllî

ruhtur.

Mahlukata

akldan

tecelli eden

ise,

sadece

Güne

nnn

pencerelerden

içeriye szmas

kadar

bir eydir..

Peygamberlere

akln

tecellisi

ise,

açk arazide

parl-

dayan

güne gibidir...

te

bu

anlattklarmz

Peygamber

efendimizin

u

mübarek

sözünün

anlamdr:

«—

Allah,

Yaratklar

karanlklar

içinde

yaratt.

Sonra

kendi nurundan

onlarn

üzerine birazck

verdi. Bu

nurdan nasibini

alan

hidayete

erdi. Bu

nurdan

kendisine

bîr ey

isabet

etmiyen

ise,

bir

biri

üzerine

karanlklar

içerisinde

kald..

u

ayetlerin ifade

ettii

anlamda

bundan

baka

bir

ey

deildir:

«

(Habibim)

gösünü senin

(faiden) için

(açp

da)

geniletmedik mi?

Senden

yükünü

de

kaldrp

attk.»

(1)

«Öyleya,

Allann,

gösünde

müslümanlk için

ini-

rah verdii

bir kimse -bu

sayede o,

Rabbinden

(gelen)

bir

nur üzerindedir.

(2)

îte brahim

aleyhisselam'a

tecelli

eden

nurda

bun-

dan

bakas deil

idi..

Bu,

balangçta

zayft:

Önce yl-

dzlar gördü-

ibrahim

Bu, benim

rabbimdir

dedi.- Vak-

taki

bu

nur îbrahime

tecelli

edip,

Mucahede

ve

himmet

yolu

ile

himmet

kanad kuvvet

buldu,

envari

kudsiyye

ile

onu

donatt, Manevi

alanda

yükseldikçe

yükseldi,

Ondan

sonra

gözüne

ne

ay,

ve ne de

güne

göründü:

—

Hepsini

(1)

El-înirah:

1,2.

(2)

Ez-Zümer:

22.



—

60

—

terk

ederek—

öyle haykrd:

«

— Ben

yüzümü,

yerlerin

ve göklerin

yaradcsia

çevirdim

asla

müriklerden

de-

ilim »

îlâhî

nurun

kendisinde

parladn

görünce

artk

ne

mala

ehemmiyet

verdi, ne

de evlâda...

Hattâ ne

de

kendi

nefsine...

ite

vücudum

atelerin

olsun.

Olum kurban,

malm

da feyezan olsun,

demekten kendini

alamad.

Ey Melik

ite sen

de

böyle

ol

Bu minval

üzere

ol

da: sana sr

perdesi

açlsn,

Hak yolunu

göresin,

alemle-

rin

ehvalini

feraset mikyas

ile

ölçesin. Zalimi,

mazlum-

dan ayrd edebilesin.

unu da

asla hatrdan

çkartmamalsn

Zenginlik,

mal

ve can, dünyevî

ve uhrevî

saadetleri

elde etmek içindir.

Yukarda

göstermi

olduum

yoldan

gidersen,

kendini

nefsin

ve eytann ivâlarndan

rak

edersen,

saadet oku ile, sana

kar

gelip ba kaldranlar

mutlaka

yenersin.

Ancak

o

sayede

yüce

himmetleri»

zir-

vesine

erersin..

Yaradlmlarm

kymeti,

sevab için

komakla

anla-

lr.

Aksi

halde

bo cesedlerden

akp giden ruhlardan

baka nedir ki

onlar?..

Baz güzel

hikâye

(kitablarmda)

öyle yazlmtr:

Bir gün

melekler,

birbirlerine

hitaben:

—

Rabbimiz

insan

olunu

bir

nutfeden

yaratt,

son-

ra ona

kymet verip

kendine

dost

ittihaz

etti

de

ona

bü-

yük

bir

hakimiyet

verdi,

dediler.

Cenab-

Hak

Meleklere:

—içinizden

en tekva

ve zahit

olan

birini seçin,

diye

vahy

eti. Onlar

da

içlerinden Cebrail

ile Mikâil (Aleyhis-

selân)

lan

seçtiler.

Onlar,

ibrahim

aleyhisselâm'm koyunlarn

samak

maksadiyle

ala

toplad

bir

gün

yer

yüzüne indiler.

brahimin

Dört

bin

tane çoban, dört bir

tane

köpei

kö-



61

—

peklerin

her

birirlerinin

boynunda da krmz

altndan

bir halka

vard

—

krk

bin salan koyunu,

bir

o

kadar

da

at ve

develeri

bulunduunu

gördüler..

Her

iki

melek

de,

koyunlarn

topland

yerde

dikil-

diler.

Birisi:

«Subbûhun, Kuddusun »

diye-

davûdi

bir sesle hay-

krd.

Öbürü:

«Rabbul-

Melâiketi verruh » diye mukabelede bulun-

du. brahim

aleyhisselâm

onlara:

—

O

söylediklerinizi

tekrarlayn,

size

malmn

yan-

sm vereceim,

dedi.

Bir

daha tekrarlayn

malmn hepisi

sizin

olsun,

bir

daha

tekrarlaym

malm, canm

evlâdm-

n

eyim

varsa-

hepsi sizin olsun»

dedi.

Bunun üzerine Gök melekleri

öye hakirdi:

«

—

s-

te

kerem

buna

derler ..» Ardan

bir

ses

duyuldu: «Dost,

dostuna

uygundur »

imdi sen ey

Melik

Maln

varlna

veyahut yoklu-

una

aldrma

Cömertlie

dair

kssalar, (Esselsebîl

ve îhya-i

Ulum-

eddin)

adl kitablarmzdaki yerlerinde

bahs edeceiz..

Futuh'ü

Seyfeddin

el-

Kûfî'nin

kitabnda anlatlm-

tr:

amllar,

günlerce

süren

muhasara'ya

tahammül ede-

mez

oldular,

nihayet

teslim

olmaa

raz

oldular

ve

öyle

elediler:

Biz

ehrin

anahtarn

ancak Müminlerin

emiri

Ömer binil Hattab'a

teslim ederiz.

Bunun

üzerine, Ömer

(R.A.) bana bir

at

bir de

Merkep getirin

dedi.

Medinenin

ileri gelenleri,

ülke Hakiminin

bir erefi

vardr deyince

Ömer'den u cevab aldlar:

«

—

Bizlere

Ülkelerin

fethini

nasip eden

ve

bize

haki-

miyeti veren

Göün sahibidir içlerinizi temiz tutun

ve

gerçek

mutluluu

feleklern

ötesindeki

nur

ölçüleri

ile

cvlde

etmeye çalnz ...»



—

62

—

Bu

mukim

cevabdan

sonra

yoluna

devam etti. Yolda

giderken

Merkebi

çamurlu

bir göle dütü. Island,

çamur-

land.

Ata

binmesi teklif edildi, fakat

ata

binmekten im-

tina

etti.

Ona:

—

Askerler, hristiyan din adamlar

ve

ehrin ileri

gelenleri

gelip sana

selâm verecekler,

u

üstü ban

de-

itirirsen iyi yaparsm dedüerse de

O,

aldrmad..

Aradan

çok

geçmeden,

am ehalisi

balarnda

Din

reisleri

ve

ileri gelenleri olduu halde tantana ve debde-

be

içinde

çka

geldiler.

Ömer

(R.A,) i

o

halinde

görünce

hep bir azdan

haykrdlar:

«

— Sen

Ömersin Sana

sayg

duyuyor,

önünde

hür-

metle eiliyoruz.

Sana

itaat ediyor, emirlerine

de boyun

,

eiyoruz.. Mesih'in dedii çkt:

«Yamal üstü ba

çamurlanm

biri gelirse

O

çok

büyük

adamdr, ona

selâm

verin

ve sayg

gösterin »

de-

miti..

Bütün bunlar, Allah elçisinden feyz alanlarn srr-

dr nasl meydana çkp tecelli

etmitir,

gördünüz ite ..

Allah

elçisi'nin feyiz pnarlarndan sade Ömer

deil,

binlerce hatta yüzbinlerce insan

içmitir..

(Hutbetul-Be-

yan) isimli

kitab,

bu

zamanda ne vuku bulacan haber

veren

hakikatlarla doludur.

u

halde

Ey

Melik

Biri

senden

anlamay

talep

ederse

ve o

insan

müslüman

olursa onunla

anlamakta

tereddüt gösterme

ayet

Kâfir

olursa

ve

onu yenmeye

gücün yeterse,

hemen

frsat kaçrmamak için anla

anlama

belirli

bir

süre

içinde olsun.

Dört

aydan az

olmasn.

Himmetin

safi,

olup

yüce

memleketde bir

e

bulursa o zaman

ken-

dini tam

manasyla yetimi bulursun.

Ve

herkesin

sana

el-pençe durduunu

görürsün.



63

Demek

her

eyde

esas

olan nefsin

tezkiye

ve

terbi-

si

esidir ki

bu

da

ancak

halvete

çekilip Allah'a

yalvarmak

ve

onu zikr etmekle

mümkün

olur.

Çünkü

ba

halet,

mükâefe-i

Melekutü

salar,

inam

lâhut alimine

balar. Bu

suretle

de

Lâhut

alemin

nasût

alemine

galebe

çalar'

Ondan sonra da

lâhî nurlar kan-

dili

olmak, senin

için

iden

bile

deildir...

air'in

biri:

«

—

Dolu

ve

ar kâseler, ne

yazk

ki

bize

bos geldi.

Sonra rüzgârla

dolunca hafifledi ve

içindekilerle uçma-

ya

koyuldu. îte

cisimlerde

böyledir. Ruhî

inkiafle

ge-

liirler...»

Ana

illet'den

saadet

arab,

üzerine

bir

damladm,

artk muhabbet

nurlar üzerine

arl arl

boalr.

(Ru-

hun manevî gdalar

olanca

gücü

ile

alr..)

ite

o

zaman,

halk

kendine

klmçsz bend

edersin,

Herkesin

sana

boyun

ediini

görürsün

Krallardan

bazlar

mzraklarnn

ucuna öyle yaz-

mlardr:

«—

Üzerimdeki Silâhlar Davud

yapm deil

lâkin

dünyann

tannm

kahramanlar

ona boyun emekte

biran bile tereddüt

göstermezler .»

.

Zira

onda

öyle

bir

Allah emri vardr

ki, Cömertlik

urunda,

cimrilik

ateinde

yanmaa

deer..»

Baktmki

yüzüne cihat

kaps

kapand, talep

kapsn-

dan

kovuldun. O

zaman, yine geri

dönme bu

defa

da

ken-

dini zühde ver

Çünkü

insanlar

iki türlüdür:

Ya

nasik

(badet

eden)

ya

da

Malik (îbadetsiz

dünyala

sahib

olan)..

Bunun

canl

bir

örneini,

Frezdak'n

Hazreti

Ömeri

anlatan

iirinde

görürüz:

«Sinek

gibi

(Mütevazi)

ol, kendinde

aalk his et-

me

Ya

da

ba

ol, salon

ortaya

düme ..»



—

64

—

Buna benzeyen bir iir de, Müminlerin

emiri Hazre-

ti Ali

(K.V.) söylemitir:

*

stediin ekilde,

kendisine

boyun eilen Melik

ol-

mazsan,

bari

boyun

een

bir

köle ol

Dünyada

istedik-

lerinin hepisini elde

edemezsin öyleyse

Onlar (Allah

için) terk

et

Hayat

iki

eyden ibarettir: Ya ibadet,

ya

da

haki-

miyyet.

Kii,

bu iki ey ile

yüceliklere

eriir.

'

însan

her eyi

mükemmel

olsa

da

bu

iki eyden

mahrum'

olursa yine

de

O,

benliine

erememi

demektir.»

Muaviye, olu Yezid'e

u

öütte

bulunmu:

ayet

hakimiyyeti

yitirirsen,

hiç

olmazsa

(ibadet

için)

mihrab yitirme

(böylece

büsbütün kendini bitir-

me )

3§te

bu

prensiplerle

eski insanlar, arzularna

nail

oldular.

Hattâ

bir

çok

melikleri,

zahidlerin

kaplarn

andr-

makta olduklarm

gördük.. Bundan dolaydr

ki

Kuey-

rî

öyle

demitir:

«Bir fakir,

emirin kapsnda

olursa emire

de

yazk

olur, fakire

de.. Fakat bir emir fakirin kapsnda olursa

Hem emir,

hem

de fakir

(son

derece) mutlu olur..»

Kalpler,

iç marifete

nail

olup

ona

Celâl

nuru münke-

if

olursa,

iç

hastalklarn

tahliye

ve

tasviyesi

salanm

yüce

âlemlerin

kefi ve ulvî mânâlarn

srr

kendisine

bah edilmi demektir

ki,

artk

bütün

melekler

etrafnda

el-pençe dururlar ve devaml olarak yannda

dört döner*

ler...

O

kii artk, Cennet

köklerini

ve içindeki göz alc

huri

ve

glmanlarm

müahade

etmeye

balar...

Nitekim

Allah

elçisi

peygamberler

peygamberi

Hazreti

Muham-

med

(S.A.V.) Harise

hitaben

öyle

buyurmulardr:

—

Naslsn ey

Haris?

—

Allah'a

gerçekten

iman ettim..



—

65

—

—

Her

eyin

hakikati

vardr, senin

imannn

haki-

kati

nedir?

—

Nefsimi

tamamen

dünyadan çekip

onun

saa sola

yalpa

yapmasn

önledim.

Kendimi

sanki cennetlerde

do-

layormu

gibi

his

ediyorum.

Cehenem

ehlini

görüp

onlarn

feci halini

seyr edi-

yormuum

gibi

duyuyorum,

kendimi..

Sanki

kendimi

Rabbimin arnda

apaçk

duruyor his

ediyorum...

—

Allann, kalbini

nurlandrm

olduu

bir mümini

imdi

tanm

oldum.

Sen

buna devam

et Sen

de ey me-

lik

«Ömrünü, günlerini

ve vakitlerini

üçe taksim

et:

Üçte

birini

nefsine,

üçtebirini

Milletine,

üçtebirini

de Rabbna (Ayr)

unu

da asla hatlndan

çkarma:

nsanlar etraf

n-

da, ancak

menfaatlar

için

dört

dönerler.

Allahdan

baka

herkes,

seni

kendi

nefsi

ve

çkar için

sever.

Allah

ise

se-

ni,

senin için

ister.

Öyleyse

onunla

ol,

ondan

hiç ayrlma

Bo

ümit ve

kuruntulara

kaplma

Âdem

kadar

yaasan

dahi bir

gün gölgen

zail

olacaktr.

Üstaz

El-Cuveynî,

meayihinden

naklen

bana anlat-

t: Mahmud

bin buveyh'a sormular:

talip

oldun

—

Bir

kadn

def

çalp

Amr

Bin Spt'ya

ait

olan

u

iirini

söylerken

duydum:

«Cesur

olan

kii,

emel

ve

ar-

zularna

nail

olur,

yese

kaplan

kii

ise,

eli

böründe ka-

lr...»

Felek,

tatl

ve

ac

(hadiselerle)

doludur

«Bunu

duyunca, ülkenin

idaresine talip

oldum.

istedim, çaltm

ve

gördüünüz

gibi

ite elde

ettim.

El-Hallâcdaki

azm'm

büyüklüüne

bakn:

Onu

kskananlar,

ona

çeitli isnadiarda

bulunmu,

cnu

hulul

ile itham

etmilerse

de o, korkmadan

bu it-

hamlara

aldrmadan

ölüme

raz

olmutur Onu

gerçek

Âlemlerin

Srr

—

5



—

66

—

*

yönü

ile

anlamayanlar

onun zahiri haîine kail

olmular-

dr. Çünkü onun batnn

anlayamamlardr..

Ebul-Abbas bin

urey'ha sordular:

—

Hallaç

hakkndaki

fikrin

nedir?

—

Benden daha

çok

fakih olan

bir

adamn hakkn-

da

ne diyebilirim

ki:

Gerçekten dediklerini

anlayamyo-

rum.

—

Ondan

duyduun

bir

cümleyi

bizlere nakl eder

misin?

(

—

Konumalarnn

birinde

bizi

göstererek

öyle

di-

yordu:

«Hazr

olann

ehadeti bâtl olur,

Gaip

olann ki

ise sahih

olur...»

Bu

gibi insanlar

hakknda

Allah

elçisi

(S.A.V.)

öy-

le buyurmulardr:

«

—

Ebrârm hesenât, Mukarraplarm kötülükleridir.

«Çünkü

onlar tecelli saffnida durup,

olanlara kar ne-

damet duyarlar.

Vaki

olacak

eylerden

korkarlar, Tam

bir ruh perhizi içinde

Allah'dan bakasna iltifat etmez-

ler.

Bu suretle

onlar, mücâhede,

tasfiye,

tezkiye

hakkn-

da

toplam

olduklar

ihmlerin

kanadlar ile

uçarlar, na-

sût

âlemlerin

perdelerini

yrtp âlemlerin

istikrar

ettik-

leri

yerden

çkarlar, nasûtiyet

lâhutiyyet sfatlar

ile

kaynar.

Sonra

tertemiz ruhlar

aslî

madeniyyetGrine

dönüür.

Vacibul-vücud

meltemleri

yüzlerine esmeye

ba-

lar.

Ba's-ü

badelmevt istirahat

çadrlarnda,

sadakat kö-

künde,

Muktedir

melik'in nezdinde istirahata

çekilirler.

Ak

Sarhou

baknz

ne

diyor:

«

—

Ak,

hepten

yok olmaktr,

diyene

Allah

rahmet

etsin ...

Sapasalam

kalbimi

birine

kaptrrsam,

ondan sade-

ce

kalb

kalr. (Sormayn) hicrandan

kalbim evk

göl-

gesinde çekilmi uyumaktadr.»



—

67

—

mdi

ey

melik

Sen

de yüceliklere erimek

ak.

mahbûba kavumak

evki kalmam

ise,

o

taktirde ha-

let-i

ruhiyyen

u iire

ne

kadar

da

uygun düer:

«

—

Eer

müibrem

bir

ihtiyac

karlayamyorsan,

hacet sahiblerinin

sende bir ümidi kalmam

ise, erefi

ile yaayan ahsiyet

sahibi deilsen,

Har

günü kendin-

den

f

aide beklenen kimse

de

deilsen,

O zaman

dünyada

yaamanla ölmen

arasnda hiç

bir

fark

yoktur,

demekte-

dir. Zira bir

kibrit

çöpü,

senin

hayatndan daha

çok

önem

tar...

Buna

benzer

bir

iir

daha:

«

—

Öldürmek

ve harp

yapmak

bize,

eteklerini

sü-

rüklemek

ise

kadnlara gerek...»

u

halde

insanlarn

kalplerini,

kitablar

ve

hediyeler

vererek kazanmaya

çal. Büyüklerin

ve

küçüklerin

sevgi

ve sempatisine mazhar

ol

Ulemaya

da

ikramn

olsun

bol...

Onlarn

açklar-

n

kapat,

kusurlarn

bala.

Bir bak,

seni, Muhammed Mustafa (Aleyhisselâm)

nasl

terbiye

etmitir:

«Bana

zulmedeni

afv

etmek,

bana gelmiyeni ziyaret

etmek, bana vermeyene

vermek,

sükûtumu

fikir,

sözümü

ibret klmakla

emr

olundum»

buyurmutur.

(Nezâket

ve

insanlk

kurallarn

kâianata

duyurmutur.»

Sana gelen

elçilerin sözlerini ayr ayr dinle,

söyle?

diklerini

ve

tekliflerini

iyice gözden geçir.

Cevab ver-

mekte acele

etme Cevab ar ve düünerek

ver. Gelen

misafir elçilerini

güler yüzle uurla

Tatl sözlrle gönül-

lerini

al

Eski

bir hikâye

Arap

hekimi, kisrânn yanma

girdii zaman,

ona

çok

bada bulundu

bazlar

bundan

dolay onu knadlar.

u

cevab verdi: Krallk

kolay deil.

Herkesin gönlünü

al-



—

68

—

mak lâzm..

Hakimiyyet

hiç

belli

olmaz,

bugün

olur

yarn

bakarsn

olmaz.

Eskilerden

meliklik sana

böyle intikal

etmitir.

Sen-

den

de

gelecek

nesle

öyle

intikal

edecektir

(Çünkü

hiç

kimse

burada

baki deildir.)

Müminlerin

emiri Ali

(K.V.) nin

ürinden

mülhem

ulan

u

örneklere

dikkat

et:

«ikbal

zaman

insanlar

bir

benzerler:

Meyvesi bulunt

bir

nankörlük

içinde

yanndan

ayrlverirler. . .

Oysa on-

lar, o

aaçtan

iylik

grömülerdi.

Önceden

sevdikleri

aa-

c sonradan

kesmee

koyuldular.

Yer

ehlini

sinde

kiilik

azald, Onda

biri

kadar

olan

na... Tecrübe

etmedikçe,

hiç kimseyi

eme Zira kiinin

çoukez

içi

dma

uymaz...»

nsanlardan

holandn

kimseleri

kendine elçi

seç.

Allah

insanlardan

ve

meleklerden

elçiler

seçmitir.

Allah,

peygamberlii kimlere

vereceini

en

iyi

bilendir...

Hamama girmek

istediinde,

Çaramba

günü girme-

i tercih et. Eserde varit

olmutur:

«Krk

gün

içinde

dört

defa

hamam yapan

kimse, fakirlikten

kurtulur..»

^.Allah'dan

hacetlerini

istemek

için, perembe

ve

cu-

ma

geceleri halvete çekü

Peygamberler,

âlimler,

erenler

o

gece

erdiler

murat-

larna...

iir:

«Hatr-u

hayalimden

geçmiyenler oldu.

Haber sorma

hayr bekle »

Cuma

günü

bir

saat

vardr ki, kim onu

idrak

ederse

mutlaka

istedii

olur.

Lâkin

bu

saat hususunda

Görü

ayrlklar

meydana geldi:

Kimine

göre

bu

saat

gürfün

ilk

saatlerine

düer.

Bazlarna

göre

bu

saat

günün

otfta-

sdr.

Dier

bir ksm

alimler

de

günün sonudur,

dediler.



Fatma

(R.A.)

Cuma

günü, günein

batn

haber

vermek

için,

Cariyesini

darya

dikerdi,

x

0

Gece

En'am

süresini

oku, hiç

kimse

ile

konuma,

zira

o sûrede

«Allah,

elçiliini

nereye

vereceini

çok

iyi

bilendir.»

(1)

Evet

Allah.dan

dile,

Allah

peygamberlerine

verdii-

ni

kimseden

esirgemez.

uras

da

bilinmesi

gereken

husustur

ki, Her

pey-

gamberin

kendisine

has

bir

günü

vard:

Cumartesi,

Mu-

sa, Pazar

îsa,

Pazartesi

brahim,

(Allann

selâm

üzer-

lerine

olsun )

e mahsustur.

Nuh (

AleyhisselamJ

a

Sal

günü zafer

müjdesi

gel-

mitir.

Çaramba

günü

Zeradety Erminiyye

ehalisine

ga-

lip

gelmitir.

Perembe

ve

cuma günleri

de Cihan

Serveri

Hazreti

Muhammed

salallahü

aleyhi

ve

sellem efendimiz

hazretlerine

tahsis

edilmitir.

Müneccimler,

hafta

günleri

hakknda

öyle

dediler:

Her

yldzn

bir

günü

vardr:

Cumartesi

Zuhel'in

Pa-

zar

güne'in

pazartesi

ayn, Sal

merih'in,

Çaramba

Atared'in,

Perembe

Müterinin,

Cuma

da Zuhrenindir...

Onlarn

çouna

göre, Resulullahn

talihi,

Zuhre

ile

ilgilidir.

Onlar

bunun srrn

çözemediler.

Biz birazm

açkla-

yalm:

Musa

(Aleyhisselâm)

batya

doru

dua

etti,

Zuheii

O yönde

tahkim

etmek

için...

îsa

aleyhisselâm'm

kblesi günee

doru

doudur.

Peygamberimiz

Muhammed

Mustafa Sallallahü

aleyhi

ve

sellem'in

kblesi

de

Kabe'dir.

*

Bunlar

öyle

bir

sr

küpüdür

ki,

ona,

Allah'n

istedi-

i kimseden

bakas

muttali

olmaz

Çünkü

O, Harem-i

(1)

En'am

Sûresi,

ayet: 124.



—

70

—

erife

kar

durduu

zaman,

Zuhel'in

oku

saa, Günein

oku ise

sola,

El-Ceda

da

tam

iki

omuzu ortas

hizasma

dümütür.

Böylece

mutluluk

tamamlanmtr,

hiç

kimseye

kon-

muyan

devlet

ve talih

kuu

sadece ona konmutur...

Hüccete erimi,

kelimesi

ali

olmu,

ümmeti

mesud,

eriat

da kavim

olmutur.

Ona,

doudaki Türkler,

batda

ise

maribliler

iman

etmilerdir.

Onlarn

hemen

hepsi

klnçla

deil, kitab

okuyarak

iman

etmilerdir.

imdi

Isann,

*

Sahilün

kiral ve

doktoru

olan Cali-

nosla

arasnda

geçen kssay dinle

:

Calinos,

îsa'ya:

—

Ben,

senden yerden

adam diriltmeni

istemiyorum,

Sadece

bu

Kânun

aynda felç

olan

u adam iyiletir

ye-

ter,

dedi.

—

Bana

bir karpuz

getirin,

dedi.

Getirdiler,

adama

ondan

içirdi

ve

adam

yank

ekmek

renginde

bir eyler

kustu. Ve

derhal iyileti.

Allann

izni ile hiç bir

eyi

kal-

madan

ayaa kalkt..

îsa aleyhisselâm

Calinos

iman edeceine

tehdid

et-

mee

balad, derken

îsa

Mabede ibadet

yapmaya girdi.

Calinos ise

Esatoriye

ve

Kerasiye hastalna

yakaland.

Ve

sabaha

kar

da

öldü.

Ali

olu Yusuf,

Bana

otlarnda

büyük

havaslar

bu-

lunan

El'herkan

adndaki bir

yerde

anlatt.

Ondan

bir

nebze

bu

kitabda, biraz

da

(Es-selsebil)

kitabmzda

an-

latacaz.

eyhul-îslâm Yusuf

dedi ki:

El-Muarrî'nin

zamannda

yanma

gittim,

Vezir

Onu

Kral

Salih

olu

mahmuda

Sabotaj

yapmt.

El-Muarrî,

Berahmîdir,

Resmin ifadna

kail

olmad

gibi, hayvann

da

yenmiyeceini

idia ediyor.



—

71

—

Peygamberliin

de

akim

safiyetyle

insana nasip

olacam ileri

sürüyor.

Vezir

bunu

Kiraln yannda

o

kadar

tekrarlad

ki,

Jhayet

Kral

Ebul-Alâ

El-Muarrî'yi

yanma

çartt.

Ar-

dndan elli

atl askeri yollad.

eyhin yanma

arkadalarndan iki

adam

girerek

du-

rumu haber

verdiler.

El-Muarrî

de

Mescide

girdi (ve

ibadete

koyuldu.)

Müslim

yanma

girerek:

—

Ey

kardeim olu

Bize olan

oldu... Seni kral

yanna istiyor.

Seni

göndermezsek

bunu yapamayz.

Tes-

lim edecek

olursak

bu da

bizim için bir ar

vesiylesi olur..

El-Muarrî:

—

Sen

merak etme Misafirlerini

arlamakla me-

gul

ol,

benim, beni koruyacak

kralm vardr.

O,

himaye-

sinde

olanlar

elbette

korur,

sen

tasalanma

dedi.

Sonra

hizmetçisine

su

getirmesi çin

emir

verdi.

Hiz-

metçi suyu

getirdi,

tertemiz

ykand ve

gece yarma ka-

dar

namaz

klp

Allah'a dua

etti. Sonra

hizmetçisine

sor-

du:

—

Merih nerede

—

Filân menzilesinde

—

Onu

iyice

gözelt

Sonra u duay okuduunu

duyduk:

«Ey

illetlerin

i»leti Ey

mahlûkatm

yaradcs,

ey

Kadimel-ezel ben,

se-

nin yalnz senin

himayendeyim

Vezir, vezir ... Diye de

sözüne

ilâve etti.

Sabah afak sökerken

büyük bir gürültü duyuldu..

Bir

de baktk ki, misafirhane,

krk sekiz kii üzerine y-

klmam

m?..

Güne domak üzere iken

de

Mektup

kuu

bir mek-

tup

getirdi. Mektupda «eyhi

rahatsz

etmeyin, Vezirin



—

72

üstüne

hamam

ykld

(öldü)

» diye

yazl

idi.

eyh bana

dönüp

sordu:

—

Nerelisiniz?

—

Allah

topraklarmm

birindenim..

—

Sen, Herkazlsm

Sen Ali olu

Yusufsun

Seni

beni öldürmeye

gönderdiler

ve benim zndk

olduumu

iddia ettiler?

dedi

ve

bana

unu

dikta ettirdi:

,

«Beni

öldürmek

amacyla sabahladlar,

fakat

beni

öldürmee

kalkmadlar.

Oklarn

bana

nian aldlar.

Fa-

kat

bana deil, benden

birkaç

mil

uzaa

attlar. Askerle-

\apacaklarn

bilemediler.

Evet, onlara,

Firavun

hâkimiyetini

sona

erdiren

s-

ail

oullarn

kurtaran

Musa

(Aleyhisselâm)m

asasyla

kar

çktm...

(Çünkü)

ben,

devaml

oruç

tutarm,

zi-

kirle gecelerimi

ahlarm.

Yemei ancak

iki

bayramda

yerim..

Nefsimden,

kötü

amel

ve emelimden

korkarm.

Bu

yüzden

de

hayvan

etini

yemem

Onlar,

eriatn

haram

kld

bütün

eylerden

menederim...

Zavalllar

bana,

böyle

yüce

mertebeleri

terk etmemi

emrediyorlar.

Ben ancak Allah'a

ibadet

ederim,

bunun

karln

da

istemem. Çünkü

ibadetimi

srf

ona tazim

etmek

için

yaparm...»

îmdi

ey

Melik?

Eer sende

bu evsaf

mevcut ise bil

ki,

muratlarn

tümüne

nail,

gayelerin

hepsine

ermi olur-

sun

Dümanlarn

kahrolur,

Kalen suve

ile

Necai gibi

olursun Belki

de

yorulmadan

bütün kaleler

kendisine

açlan

Melik

Essüfyanî

gibi olursun

Birçok

topraklar

ve ekinlere

de sahip

olursun

Çün-

kü

insanlar

mala

kymet

verirler..

Sen

bu anlattm

nasihati

dinlersen,

skender

gibi

mutlu

olursun



—

73

—

Olmas

imkân dahilinde olan her

ey

sana müyesser

olur.

Hufcbetül-Beyân)daki enteresan haber:

«Hiç

üphe

etmeyin

Mutlaka adil,

salih, muttaki

bir

kral gelip ülkeye hâkim olacak nsanlara iyilikte bulu-

nacak.. (Herkes ondan memnun kalacak).

Bu,

Allah di-

lerse

yetmi üçten sonra

olacak...

Buraya

kadar yazdklarm,

sana

sunduum Rebbanî

lavatrmdandr... Kalp perdesi iyice

aralannca,

mania-

lar

ortadan

kalkar.

Lavh-i

mahfuzdakiler

ona

görünür.

üphesiz

gayp

âleminden

de

haberi

olur.

una da üphe yok

ki,

gayb

bilen

Allandr. Ama di-

lediine de

bildirir.

Görmüyor musun, krallar,

srlarn

dilediklerine

îyar'n Sultan

Mahmutla geçen

macerasn dinledim.

Ey

Melik

Bu

nüktelere

ve

iaretlere

dikkat

et.

Eer

öütten holananlardan isen, sana

verdiim öütleri

din-

ler

ve

ibret

alrsn.

Evet

bir

Melik,

facir ve

fasklar

yanma alacana*

âlimleri alsn. Onun için bu

davran daha

yerinde

olur,

sanrm.

-

Allah

bir eye

hüküm verdi mi

o,

muhakkak olur.

Yeryüzüne

bir

varis lâzmdr. Allah

ona

-yeryüzüne-

kullarndan dilediini varis

klar. Birinci ksm

burada

bitmitir. imdi

ise

ikinci ksma balyoruz...



RAHMAN

VE RAHM

OLAN

ALLAH'IN

SM

LE

BALARIM

Baz

zaman kendisine

ihtiyaç duyulan

eye biz

(Na-

mus)

=

esas deriz:

îlâç gibi.. Lâkin

güç

durumlar

avam

halk yannda,

esasa

ba vurmadan

hal

etmee

çalrz..

Düün

bir

kerre: Dinin

sahibi,

insanlara

akllarna

göre hitap

etmitir.

Kimine

(Ahrette)

ebedî olan güzel

çocuklar

verecek, kimine,

dikensiz kira.z,

kimine

meyve-

leri

tklm tklm

olmu

muz

aaçlar

verecektir.

Yüce

himmet

sahiplerine

de

kendi

cemal-i

ilâhisini müahede

ettirecektir...

(Yukarda

arzettiimiz

iiri bir kerre

daha

nakledelim )

«Ya

sinek

(gibi) ol,

küçüklüüne aldrma

Ya

da ba

cl

sakn

ortaya

düme »

unu

da

iyi

bil:

Zaman

insann

sevgilisidir.

nsanlar-

dan

bir

güruh

var

ki,

Allah'a

ulamak

için, kendilerine

bir

mezhep

bulurlar:

Zühd yolunu

seçerler.

Tebih çeker,

gece ezan okur, maaralara

kapanp durmadan

zikreder-

ler.

Kimileri de var ki büyük

iddialarda bulunurlar.

Bu

iddialarn isbat etmek için

de arkadana:

—

Filân

yere

git, unu unu

bulacaksn,

der.

Bir

taife

de

var

ki

Nur

gösterir.

Dier

bir

taife

de

sözde

keramet

göstermek

için

kabirler arasnda oturur,

bin

bir çeit göz

boyacl

yapar.

Bazlar da tlsmlarla urar,

havada

seccade

uçu-

rur,

suda

yürür.

Onun için,

mucize, sihir,

keramet arasn

iyi ayrdetmek gerekir:

Mucize insana gösterilen

âdet üstü hakatlerin

de-

vam

etmesidir:

Kur'an- Mecid

gibi..

te

bu mucizelerin

en büyüüdür,

zira

ona

kar

çklmaz,

kimse onun

ha-

met

ve azametini

susturamaz..



—

75

—

*

Keramet

ve

mükâefe

ehline

gelince:

Onlar çaltlar, hizmet

ettiler,

uratlar,

didindiler.

Bu

çalmalar

neticesinde

gözlerinden

gaflet

perdesi

kalkt.

Zikirle, kalbin

karartsn

giderdi,

kirini

temizledi.

Amansz

çalma ve

mücadele

sonunda da O,

müahede

ve

mükâefe

ehli oldu. Bu

sayede

de

kalbler, sadakat

ve

tasdik nurlar

ile

nurland,

mukaddes

ruhlar, durmadan

gelime

ve

ilerlemeler

kaydetti.

Böylece

lavh- mahfuz

sjrr

münkeif oldu.

Hasta

ve

rezil

cisimlerden

tertemiz

hatralar

zahir

olup, varln

kemal

kalbna

inklâp

eder.

Ehli

Cud,

soh-

betinden alacan

alr,

tarikat

semalarndan

hakikat

yl-

dzlar

parldamaya

balar.

îlk

önce

zayf bir yldz

kaps

açlr. Sonra

imann

süslü

penceresinden

Rabbai

bir nur

yaylr, da

Ibrahimî

bir

kamer

olur. Hakikat

güneinin pnarndan

muhabbet

pnarlar

fkrr.

Sonra

saffet

ve

sadakatla

dolan kalb,

tam

bir

vefakâr

edasyla

yüce

himmetler

burakna iner..

Bir melee ve

felee rastlar.

tiyak

kanadlar açlp, ha-

yet sular

ile

sulanm

manevî

bir

araziye

rastlar.

Böyle-

ce

beeriyet

libasndan

syrlr. Bil-külliye ona

iltihak

eder.

air:

«

—

Teselli çarelerini

aradm..

(Bulamadm)

Sizi

unutmayacama

dair haremeyne

yemin ettim..»

Bundan

sonra nee

ve surur

meclislerinin

kaplar

açlr. Ak-

Sadk, derin bir

vecdle keder

caddelerinin

sokaklarnda

haykrr:

«Kulunu ne

diye hicranla

öldürü-

yorsun?»

ayet

böyle

olan

bir

kuldan

tahammülsüzlük

müa-

hede

edilirse,

bilin ki, onu,

kudret eli

bu

hale

sokmutur.

Balangçta

cunûn olur, fakat

sonunda

bu,

funun'a inki-

lâp

eder.



—

76

—

Balangçta

onu, bir

sürü name

ve

semalarla dola-

makta görürüz.

Edeb ve samimî

davranlar ayet

onu kapdan uzak-

latrm

ise, anlaki

araya

perde

çekilmitir.

Yok

eer

bunu

köprü

yapmaa

muvaffak

olmu

ise, o

köprüden,

bu

takdirde

ilmi

esar vastasyla

ilmi

ekber geçer.

O

il-

mi ekber ki

O'na

marifetler ilmi derler

Böylece O,

âk-

larn

halleri

ile hallenir, sadklarn

makamlarnda

yer

alr... Lahûtî

hikmet

aaçlar altnda,

Rabbul-Aleminin

yannda kemal-i zevkle, derunî bir nee

ile

istirahata çe-

kilir.

Cismanî

camlar krlr, onu

saadet

devletine

yüksel-

tir. Ondan sonra da

keramet

izhar etmee

balar...

Ahbablarndan birini gördümü

yüzünü

ayann

to-

zuna

koyar.

Amirî kabilesinden Leylâ

ile

Mecnunun hikâ-

yelerinden

nakledilenler

malûmunuz olsa

gerek:

Mecnunun

omuzunda

yedirip içirdii

bir

köpek gör-

düler

ve

sebebini sordular.

Cevap verdi: «Onu,

Leylâ'nn

kapsn korurken gördüm..»

iir:

«Mecnun, boluklarda

bir

köpek

gördü.

O

köpek

on-

dan

büyük ihsanlar gördü.. Onun

bu

halini

knadlar:

ni-

çin

bu

köpee

bu

kadar

lütufta

bulundun?

diye

sordular.

Ne olur beni

knamayn Gözlerim

onu

bir

defasn-

da

Leylâ'nn kaps

önünde görmütü

(baka ey sorma-

yn )

Bunu, Peygamber sallâllahu

aleyhi

vesellemden

nak-

ledilen

bir

haber teyid etmektedir: Zat-i

Riâlet

penah'a:

—

Niçin

felân kimsenin cenazesini

klmyorsun?

—

Ben

namaz

klmyanm

cenazesini klmam, buyur-

du.

Bunun üzerine Ömer

(R.A.)

«Ben onu, iki

rek'at bay-

ram namazn klarken gördüm» dedi.



—

Nafileden

ibaka

namaz

klmyan

bir

kimsenin

namazn

nasl

klaym?

diye

cevap

verince,

Cebrail

.gelip

öyle

dedi:

—

Ya

Muhammed

(S.A.V.)

Onu,

bir

kerecik

olsun

bizim

kapmzda

gören

olmad

m?

(Bir

ses

duyuldu)

«Onu

benim

kapmdan

geri

çevirirsem,

kimin

kapsnda

duracak?..

üphe

yok

ki, ben

onu

af ettim.

Meleklerim

af

edilmesi

için

istifarda

bulundular.

üphesiz

Allah'n

hiç kimseye

ihtiyac

yoktur.»



ONDÖRDÜNCÜ

MAKALE

insanlar,

Kiraln

taatma

sevk edecek

öütler

Yukarda geçen

sahifelerimizde,

kiiyi hâkimiyete

sevk

edecek

olan

üç

yolu

anlatmtk.

Burada

da

baka

bir

usul tarif

edeceiz.

Önce

unu demek

isteriz:

Ey

Melii

beenmeyip,

onu

(kimmi

o

ki,

anas,

ba-

bas, çoluk

çocuu, mal-mülkü

sayesinde

baa geçiyor)

diye

ayplayan kimse

î

(Seninle

münâkaaya

girmeden

soralm):

Ken'an

olu Nemrûd

kim

idi?

Ba-bostan

sahi-

bi

Ad

kim

idi?

îdris bir

terziden baka

ne idi? Nuh,

Ma-

rangoz,

brahim

Koyun Çoban

deilmiydi?

Davud

demirci,

Talât

derici,

Salih

tacir,

Süleyman

Havvas

îsa

saraç,

Âdem

çiftçi

deil miydi

Sen Cenab-

Hakk'm

u

âyeti ile

öüt

almazmsm:

«Sen

mülkü

kime

dilersen ona

verirsin, mülkü

kimden

dilersen

ondan alr-

sn.

Kimi

dilersen

onun

kadrini

yükseltir,

kimi

dilersen

onu

alçaltrsm.»

(1)

unu da iyi bil

ki

mutlaka

uyulmas

gereken

bir Ki-

raln

bulunmas

lâzmdr.

Görmüyor

musun,

ar,

karnca

ve

dier hayvanlarn

birer emiri (lideri)

vardr.

Akl

kula

ile

dinle

anlarsan misafirler

gibi durma,

ona

kar

gayet

itaatli

ol

Aksi takdirde

klç,

boynunu

vurmak için

beklemektedir.

eriatn

sahibi,

Cihann

Peygamberi

(S.A.V.)in

u

mübarek

sözünü

duymadn

m?:

«Emiriniz, habeli

bir

köle

olsa dahi

uyunuz »

(1) Al-i Imran,

26



—

79

—

Allah

Taâlâ:

«Allah'a

ve

Resule, ve sizden olan

(Ulil-Emre)

itaat ediniz »

(1)

buyurmutur.

Akl sahipleri

ne demi:

«Ey

güçle

rzk

arayan

kii

îçin

bo

ise

bunu

bula-

mazsn »

ahinler

güçle,

nasl

yerlerde yiyecek

buluyor

kuv-

vetle,

Sinekler

zayf

olduklar

halde

nasl

bal yiyor

hik-

metle..

Ey akl banda

olan kii

Zaman

ve

devletle

ura-

ma Eskilerin bama gelenlerden ibret al

Ksmet ve

kaderlerine raz

olanlar

görürsen

onlar

ziyaret

et

Çünkü insanlarda

öyle havaslar vardr

ki,

kiiyi mk-

nats gibi

çeker.

ZüTkarneyn hakkndakini

duymadn m?: Krk

kii-

den müteekkil Hindli himmet

sahiplerini

görünce, onlar

rahatsz

edecek,

himmetlerini

datacak

çareler

düündü.

Onlara

kar plânlar kurdu.

Himmetlerini

ve

azm-ü-

sebatlarn davullarn çkard gürültü gibi

gürültülerle

datt.

Birlikleri

dald, üzerlerinden silindir

gibi

geçti.

Kitabul-Melik adl eserimizde

serdettiimiz

mânala-

ra

bak,

onun muhteviyat sana

yeter

sanrm..

Verdiimiz

iaretlerden faydalan Kelime yalanlama Çünkü

onlar

mucizelerin kardeleridir.

unu

da

iyi bil ki,

basz cisim,

günesiz

gök

düünü-

lemez.

Yeryüzü, imar,

ticaret, ziraat,

zenginlik, fakirlik,

mülk,

siyaset, emirlik

ve

vezirlik gibi unsurlar

olmadan

yerinde

duramaz.

u

halde

her

ey

birbiriyle

tanzim

ve

tertip

edilmek-

tedir.

Bu hakikatlar

size

sonradan açklayacaz...

(1)

Nisa

suresi, 59



ONBENC

MAKALE

YERSZ

DELLLERN

ÇÜRÜIÜLMES

Delil

hakknda

ortaya

çkacak

itirazlar

bulunabilir...

Ey

nünazara

ehli

î

çinizden

hiç

kimse

yok

ki, ortaya

att

bir

mesele

'hakknda

bir

delil

getirmesin..

Ancak

getirdii

delili,

baka

biri nakza

kalkr.

Pekâlâ

imdi

soralm:

Nakza

urayan

ey,

nasl

delil

olabilir?..

Delili

nakz

edene

gelince:

Eer

onun

delili

de

baka

bir

delil

ile

nakz

edilmi

ise,

ona

illet

girmi

demektir

ki,

delil

dizisinden

çkar.

Çünkü

nakza

urayan

ey

illete

ma-

ruz

kalm

demektir.

Öyleyse

her

delil

sarslm

ve

hatta

hastalanmtr..

Kesinlik

ifade

etmekten

aciz

kalmtr.

Bunu

öylece

izah

etmeye

çalalm:

Serdedilen

delil,

menkul

veya

makul

olup

da

ona

nakz

ariz

olursa,

hükmü

veya

kavli

bâtl

olur.

ayet kavli

bâtl

olur

dersen,

eriat

ykm

olursun.

Çünkü

hükümle

kavi

birbirine

tabidirler..

Yok

eer

hükmü

bâtl

olmutur

dersen

o

zaman

onunla

amel

de

bâtl

olmu

olur.

Eer

bu

dediklerimiz

sabit

olursa

hem

kavi,

hem

de

hüküm

bera-

berce

boa

çkm

olmaz

m?

Binaenaeiyh

müstedil

(delil

getiren)

in

anlayndan

meydana

gelecek

eserler

nerede

kalr?..

Farzet

ki,

delilin,

kyas

yolu

ile

elde

edilmi

aklî bir

delildir,

pekâlâ

ibu,

nakz

edilmi

menkul

bir

delile istinad

etmek

suretiyle

nasl

elde

edilebilir?

Eer

kyas

deilse,

sorulan

soru

nasl

neticelenecek?

u

halde

tahlil

ve isbat



—

81

—

yoluyla

elde edilecek hüküm bâtl oldu. Eer sözün illet

ve

malûlün çemberine

girdiini

farkedersen

malûlden

ay-

rlan illetin

ne

olduu

sorulur.

Yoksa illet

malûlden ayr

deil

midir?

Eer

malûlden

ayr

deilse delil olmas na-

sl

mümkün

olabilir.

gayet

malûlün içinde

ise

illet

ya

onun cinsidir

veya-

hut

da gayridir. Eer onun gayri

olduuna

kail

olursan

öyle

ise

sözünü

açklamak

için

delilin nerede

?

Eer o

onun

cinsidir

dersen

illiyet

ve

malûliyet

münasebetlerini

tam

layan

herkese

Fakn deniliyor. Fkh

ona

nasl tahsis

edilmitir.

Buna

dair

eserler

gösterin hani

nerede?

Kesin

delil

nerede?

Görü nedir?

Münazara, nücaveze

ne ifade

ederler?

Mücavereyi

açklama

usulü

ile

hüccetten

mükülün

giderilmesidir diye

tarif edersen ve bunu da:

-Biri bir

açklamada

bulunduunda-

«Falan kimse

açklama

yapt,

falan

kimse

mektubunu

aydnlatt»

diyerek

açklamaya

kalkrsan

ve

delil, burhan

da

çürütülürse, hüccet

getir-

mekle

bir

eyler

elde

etmeye

kalkman

neye

yarar ki?..

Delillerin birbiriyle çatmas

halinde

Cidali

mütea-

bike veya

Cidali

Cebal

usulleriyle

hasmnn srtn

yere

getirdim

dersen

bu

bo

sözler ve

istilâhi

lâfzlar eer de-

lilinin metni nakzla

ve

hasmlar

tarafndan

frlatlan

il-

letlerle

kesilirse

mutlaka

kayda

deer

bir cevap

vermeli-

sin.

u

da

iyi

bilinmelidir

ki

(buras

demagoji ve

çelimsiz

savunma yeri deildir.

Cevabn

sualsiz

ise bu

zayf

bir

müdahale olur.

Meselenin

bizatihi

kendinden

ise

nakza

uramam kesin bir

delil

getirmen

icap eder.

Zira

nakza

uram

delil hasta

bir

delildir ki,

cevaba

elverili

olamaz.

Hüccetten

veya

söylediin

eyi

tarif

etmekten

soru-

lursan,

bu

husustaki bilgin nakza

uramam

aklî veya

nakli bir delil tekil ediyorsa

isbatlayabilirsin.

Çünkü bir

Bir eyi

an-

Alemlerin

Srr

6



—

82

—

eyin

tarifi

ya

kendi

nefsiyle

olur

ya

gayriyle

olur*.

Eer

kendi

nefsiyle

olursa o artk

kesinlemi

bir

delildir.

Tas-

diki burhanlarn burhan

da

tasdik

saylr.

Meselâ,

«Bu

bir

adamdr

Bu

bir

gecedir..

Bu

bir

gündüzdür.. On, beten çoktur» dediim zaman, bunun

isbat

edilmesi

gerekmez.

Çünkü bu, bir burhana muhtaç

deildir.

îte bir

mesele

hakknda

delilin

böyle açk

ve

seçik

olmal. Çünkü böyle olursa illet

malûlünden ayrlmaz.

Burhanlar,

genellikle

tasdiki,

yahut

sebepleri açklanm,

yahut

da

nakz

edilmemi

menkul

burhanlar

olmaldr.

Zira

menkul bir

burhan,

nakza urarsa,

delilin hük-

mü zail olur.

îte

«kesin delil» sözümüzün manâs budur

Sonra

siz, Haber-i

Âhâd

ve

mursellerle istidlal

edi-

yorsunuz. Biliyorsunuz

ki

bunlarn

bazlar

ta'na

ura-

mtr

-haklarmda

ileri

geri

konuulmutur.-

Sonra

Mü-

tevatir

de

sizce delildir. Onda

da

gerçek

eletirme

ve

ara-

*

temaya önem

veriyorsunuz.

Zira gayeniz, riyaset babn-

da

hadiseler

ve

münakaalar

koparmaktr.

Hakk mey-

dana çkartmak için

gerçek aratrc says

ise

cidden

azdr...

•



ONALTINCI

MAKALE

TAHARET,

ÂDAB

VE

SEBEPLER

D

ve

iç

temizliinin

farz

olduu iyice bilinmelidir..

ç

temizlii, kalbi,

Allah'dan baka her eyden

te-

mizlemektir..

Kalbde,

bu

safi,

kâmil tahareti bulursan, bil ki, o

kalb,

Rabbani feyze,

Ledunnî

ve

ilâhî ilimlere mahal

ol-

mu olur. Esrar

perdesi açlp, keramet

pnarlar

fkrr.

Akl,

ehvet çukurlarndan

havas ve maarif semalarna

uruc

eder.

Bundan

sonra

da Rubûbiyyet

srlarna

eriir.

Böylece kemale ermi

akl cevheri

murakabe

kürsüsüne

oturmu

olur.

Sonra

Hazret-i

El-Kuds

arna

yükselir.

Ondan sonra

da

kendisine

çok mükellef ve deerli bir ak

sofras

takdim

edilir,

mahabbet

ziyafeti

çekilir.

Ondan

meydana

gelecek nurlar,

karanlk

tabiat

hey-

kellerini aydnlatr.

Temcid

lavhnm

üstünde

tevhid ka-

lemi yazmaa balar.

Bakarsn ki, onlardan kimi

said

(Mutlu)

kimi

ak

(bedbaht)

olarak

kayda

geçer..

Bir

kerre

de

sana

bu

iç âlemi münkeif

oldu mu,

ölü-

me

asla aldrmazsn

(ondan hiç

korkmazsn )

çünkü

ölüm,

aslnda

sevgilüeri birletirmekten

baka

bir ey

de-

ildir (Vuslattr )

u

kadar var

ki birbirlerinden

nefret

eden

ruhlar

ayrlmlardr.

Onlara:

—

Doru

söylüyorsanz,

haydi

ölümü

isteyin,

deni-

lecek..

Çünkü

o ruhlar

ölüm

talep

etmezler., (daha do-

rusu

buna

cesaret

gösteremezler..)



—

84

—

Bir

nazm

duydum:

«Karlatn

ac, eer

sevgili-

lerle

hirleeceksen

diner...»

Tahliye

yurdunda, visal kâseleri

sana sunulduunda,

yüzüne

hafif

ve

serinletici

meltemler

esecek

ve

takdim

münadisi:

«O halde nefaset

isteyenler,

bunu

arzu etmeli-

dirler»

(1)

diye

haykracak.

ite

o zaman

ruhun aydnlatc

bir melek olacak.

unu da bilmeni isterim:

Allah

mahlûk

at yaratm

ve

onlar

üç

snfa ayrmtr:

1.

Mücerred

akl

snf

-ki

onlar

meleklerdir.-

2. Mücerred

ehvet

snf -ki

onlar

hayvanlardr.-

3.

Akl

ve

ehvet snf

-ki

onlar

insanlardr..

Görülüyor

kii âdem

oullar her iki

taife

arasnda

bir

varlktr.

Akl,

ehvetine

galip

olanlar,

meleklere,

ehveti

akl-

larna

galip

olanlarsa

hayvanlara

iltihak

ederler.. Kur'-

an-

Kerim'in bir

âyetinde

(Emrolundiiun gibi

doru

ol ) buyurulmutur..

(îte

iç

temizliini

elde ettikten

sonra)

d

temizli-

ine

dönersin.

Bu

gerçekletirmek

için

u

öütümü dinle:

Önce

tertemiz

bir

su

al

Abdesttan

önce

elini

iyice

yka

Abdest alacan

zaman kbleye

dön

Üzerine su

sçratmamaya dikkat

et

Besleme çek,

misvak

kullan,

farza balarken

niyeti

ce unutma

Abdestin farz

altdr:

Yüzü

ykamaya balarken

ni-

yet

etmek,

yüzü

ykamak,

kollar

dirseklere

kadar

yka-

mak,

ban

ön

ksmn

mesh

etmek,

ayaklarn topuklar-

(1)

Et-Tatfif:

26.



85

—

n birlikte

ykamak.

En

sahih kavle

göre

tertip

azalarn

(âyette

belirtildii

ekilde

ykanmas)

(1)

Hayzdan

=

kadnlarn

ayba

hallerinden

ykanma-

lar

da

farzdr.

Cenabetten

=

cünüplükten

ykanmak

da

farzdr.

Cünüp

kimsenin

ve aybal

kadmm,

ykanrken

ni-

yet

etmeleri

farzdr.

Abdesti

bozan

hususlar:

Uyumak,

hangi

nedenle

olursa

olsun

akln

zevali

(gitmesi),

erkein

kadna

dokunmas,

-yalnz

dokunann

cteil

de

dokunulann

da

abdesti

bozulur.-

Bu

hüküm en

doru

kavle

göredir..

Ferce

(avret

mahalline)

dokunmak...

(2)

Camiye

girme

adab :

Camiye

sa ayakla

girilir,

sol

ayakla

çklr.

Kii,

kbleye

arkasn

çevirmez.

Namaz

klarken

günee

veya

aya

doru

durulmaz..

Ancak

güne

ve

ay perdeleyecek bir

mania

bulunursa

o

zaman

o tarafa

durmakta

-kbleye

dütüü

takdirde-

bir

saknca yoktur.

Taharet almak

:

Her temiz

olan bir

eyle kii

taharetlenebilir..

Ancak

ekmek

ve

sair

kendisine

sayg

duyulan

yiyecekler

gibi

eylerle

taharet

yapmak

asla caiz

deildir.

Peygamber

Sallâllahu

Aleyhi

Vesellem

buyurmulardr:

(1)

mam Gazâlî

afii

olduu

için,

abdestin farzlarm

kendi

mezhebine

göre sralamtr.

Hanefi

okuyucularmn

bir

yanlla

kaplmamalar

için, bilhassa

buna

dikkatlerini

çeker

ve hanefilerde

abdestin

farz drrt

olduunu

hatrla-

trm..

(Mütercim)

(2)

Bu

saydklarnn

bazlar,

hanefilerde

abdest bozmaz.

(Mütercim)



—

86

—

«

—

Kemiklerle

taharetlenmeyiniz

Çünkü

onlar,

cinden

olan mümin

kardelerinizin

yiyecekleridir. Allah

c

kemikleri

etlendirir

de

onlar ondan

yerler.,»

Helaya

girerken

kii

u

duay

okur:

«Allahm sana bütün

pisliklerden, murdar ve necis

eytandan

snrm.»

Helâdan çkarken kiinin

okuyaca

dua

ise

udur:

«Allahm

beni

afv et Benden ezay (beni rahatsz

eden eyi)

gideren

ve

bana salk veren

Allah'a hamd ol-

sun »

Durgun suya,

yer yarna,

sokak ortasna,

deniz k-

ysna,

meyve veren aaç ve

dier aaçlarn altna abdest

bozulmaz..

Teyemmüme

gelince

:

er'an

makbul

olan

bir

özür,

korkutucu souk, vü-

cuttaki

tehlikeli yara ve

benzeri özürlerden dolay kii

te-

yemmüm,

yapabili.

Teyemmüm

toprak

ve

ele

yapan tozla

yaplabilir.

Anlattmz

özürlerden ötürü, cünup, hayz, lohusa gibi

ykanmalar

gereken

kimseler teyemmüm

edebilirler.

Teyemmüm,

yüz

ve

eller için, iki darbdan

ibarettir.

Öteki

fakihler,

ta,

duvar ve

her

toprak

cinsinden olan

eylerle teyemmümün caiz

olduunu

LÖylemilerdir.

Lâ-

kin

bu,

vaktin duhulundan (yani

vakit girdikten) sonra

yaplr. Teyemmüm

yaplrken

elde bulunan

alyans

çka-

rlr. Teyemmüm eden kimse, abdestli

olan

kimseye na-

maz

kldrabilir.

Bunu

Peygamzer (S.A.V.)in ashab yap-

mtr.

Temiz olmak artyla, yaralar

üzerine

sarlan

sarg-

lar

üzerine

abdest

alrken

veyahut

ykanrken

mesh

et-

mek de caizdir.



—

87

—

NAMAZ

1

Bu

bahsi,

fazla

deil,

sadece

iki

makalede

özetleye-

ceiz.

Birinci

makale,

zahirî

hükümleri, ikinci

makale de

batmî hükümleri

ve

ariflerin namazda

duyduklar

manevî

zevkler hakkndaki bilgileri ihtiva edecek.

Bilmi ol

ki,

farz namazlar be

vakit namazdan iba-

rettir..

Rekâtlar

on

yedi, sünnetleri

ise

ov

sekiz

rekâttr.

Zahirî

hükümleri

unlardan

ibarettir:

Temiz bir

su

ile abdest almak,*

elbiseyi temizlemek,

bedeni

temizlemek, namaz

klnacak

yen

temizlemek, kb-

leye dönmek,

Fatiha

okumak, rükû

ve

sucudda iyice

dur-

mak,

iki secde arasnda

dorulmak,

rükûdan

dorulmak,

rükûda

üç

defa

(Sübhane

Rabbiyel-Azîm)

secdede

üç

de-

fa

(Sübhane Rabbiyel-Alâ) demek,

-en

az

budur. Bundan

fazla da

söylenebilir.- Namaz

vakitlerini

bilmek...

Namaz vakitleri

:

Sabah

namazn vakti, fecri

sadktaki

afak

sökme-

sidir. Eda vakti güne douncaya kadar uzar.

Öle

vakti,

günein

göün

ortasmdan

batya

doru

meyletmesi

zamanmdan ikinci vakti girene

kadardr.

îkindi

vakti,

ölenin

son

vakti

olan

her

eyin

gölgesi

iki

misli olduu zaman

balar,

güne batana

kadar devam

eder.

Akam vakti, gecenin balamasyla

balar. Yats

vakti ise,

gökte beliren krmz afak'm

gaip

olmasyla

girer,

sabah

vaktine

kadar devam eder...

Ebu

Hanife ile

El-Muznî'ye

göre, beyaz

afak

gaip

olduu

vakit, takvaya

eren ebrarm namaz

vaktidir...



—

88

—

Ezan

artür,

farz

deildir.

(1)

Namaz

klarken,

edeb kurallarna

riayet

etmelisini

Fadiahtan

çekinir

gibi

Allah'dan

hayâ

edeceksin.

«Sana

bakanlarn,

ehveni

yapma

beni »

mealindeki

haberi

duymadn

m?

Allah,

Kur'an-

Kerimde:

«Yoksa onu

kimsenin

gör-

miyeceini

mi sanyor?»

buyurmutur.

Evet,

namaz

vakitlerine

(bilhassa dikkat

etmelisin

Yalnz

öle

namazn,

çok scak

olduu

günlerde

bi-

raz

geciktirirsin,

nitekim

Allah

elçisi:

«Öleni

soutun

(geciktirin)

sabah

aydnlatn,

ikindiyi

geciktirin.»

bu-

yurmulardr.

Sonra nafileleri

klarsn:

Duhâ,

teravih,

iki

marip

arasndaki

namaz,

gece

namazlar,

Cumann*

on

Sünneti gibi

namazlar...

Cumann

adabna

da

riayet

etmelisin:

Ykanmak,

ca-

miye

erken

gitmek,

Kehf sûresini

okumak, Pe;

ber

(S.A.V.)e

bolca

salât-selâm

getirmek

Cumann

larmdandr.

O gün on

iki

rekât

hacet namazn

alt

selâmla klar-

sn. Fatihadan

sonra

(o

namazda)

bir ayetül-Kürsî

ve

üç

ihîâs

okursun.

Namaz

tamamlayp fari

olduktan

sonra

secde

edersin ve

secdende unu

söylersin:

«Sübhanellezi

Lebisel-izze,

ve

kale bihi,

Sübhanellezi

tatifu

bilmecdi

ve

tukrimu

bihi,

Sübhanellezi

ahsa

külle

eyin

bi ilmihi,

Süb-

hanellezi

la

yenbeittesbihu

illâ lehu,

Sübhane

zilizzi

velf

keremi,

Sübhane

zittavli

verrahmeti,

Es'elukellahummje

bi

maakidil-izzi,

min

arike,

Ve

munteharrahmeti

min

k}-

tabike,

Ve

bismikel-azemi

ve

Ceddikel-Alâ

ve bi

kelimatv-

(1)

Hanef

ilerde

ezan

Sünnet-i

Müekkededir.

En

dorusu

mam

Gazâlî'nin

bu

fkhî

meselelerini

malûmat

kabilinden oku-

mal,

tatbik

bakmndan

herkes

kendi

mezhebinin

icapla-

rn

yapmaldr.

(Mütercim)



—

89

—

kettammati külliha

elleti

lâ

yücavizhunne birrun velâ fa-

cirun,

en

tusalli

alâ Muhammedin

ve

Ali Muhammedin.»

Bu

duadan sonra

mümkün

olan eyleri dilersin.

Necisli

yerlerde,

gasp

edümi

topraklarda, ipek

elbi-

senin içinde, altn

yüzük

giyinik

olarak

namaz klamaz-

sn

Namaz,

son

derece tevazu ve huu içinde

kl

nsanlar cemaatle namaz klmak için bir

araya gelin-

ce

sanki

kyamet kopmu

da bir araya gelmiler sana-

caksn.

Ezan

okuyan

kiinin sesini,

srafil'in

sûr sesi olarak

telâkki

edeceksin.

Hatibin konumasn

da, Cenab-

Hakk'n

kullarna

tevbih

ve

itabla tecelli etmiçesine kabul

edeceksin.

Namazda hep

beraber ayakda durma,

arafattaki

Allah'n

huzurunda durmak gibi

sayacaksn ..

Sonra

topluluun

camiden

ayrlp

dalmasn,

kya-

metteki

dalmaa benzeceksin Malûm

olduu

veçhiyle

oradaki insanlarn

bir frkas cennete giderken dier

bir

frkas

da cehenneme gidecektir.

Abdestin

srr

ve

hikmeti:

Azalan temizleyip terbi-

ye

etmektir.

nsan

tpk

bir

aaca

benzer:

Nasl

ki

aacn

terbi-

ye ve

bakma

ihtiyac varsa

ite

insann

da

terbiye

ve

ba-

kma

öyle ihtiyac

vardr..

Evet aaçlar

budamak,

molozlarn almak, tpk tra

olmak

ve trnaklar kesmee benzer.

Zaman zaman

aaçlarn

sulanmas

ayn

insanlarn

ykanp

temizlenmesi

için

abdestle gusla

benzer.

Aaçlarm

etrafn temizlemek, insann

ruh

yapsm

.ayakta

tutmak

için

güzel

huylarla

süslenmesine

ne kadar

da benzemektedir ...



90

—

Evet insann,

dünyevî

tortular

atmas,

ruhan

geli-

mesini

engelleyecek

manialar arkaya

atmas,

marifet

baklalarn bitirir,

kalbi bir takm

çirkinliklerden,

temiz-

ler.

insan aacn

hayet

göz yalar

ile

sulamak, akl

nehirlerinin

kenarlarna

fazilet pnarlarn

aktmak,

o

aaca, muhabbet

kularnn ötmesini

tevhid bülbüllerinin

akmasn

kazandrr..

Marifetin

tümü, bereket

havuzla-

rnda

parldayan

yakn

nurlar,

sadakat

melteminin

sa-

fas, marifet

bahçelerinin

geçidinde

iman

nuru ile

alev

alev

olur...

Ezel

Münadisi,

müritlerin

kalbleri

ile öyle

çarr:

«

—

Baka

kalplardan,

ne arkl ve

ne

de garpl

olan

ate

demeden bile

yanmak hassasn

tayan mübarek

zeytin

aacna bürünün »

u kudsî

hadîs,

bu

gerçei ne

kadar

güzel

dile

getir-

mektedir:

«

—

Mü'min

kulum,

bana

nafile

ibadetlerle

yakla-

maa devam

eder. Tâ

ki

ben

onu severim.

Bir

de

ben

onu

sevdim

mi,

artk

onun

gördüü

gözü,

duyduu kula olu-

rum. Benimle

duyar,

benimle

görür..

Benimle gören,

be-

riimle

duyan

kuluma

vereceim

mükâfat'n

en

az

udur:

benimle

kendi arasnda

olan

perdeyi kaldrr,

ve

misalsiz

beni

temaa

eder.

Ona

öyle bir

nur

bahederim

ki, gerçek

hakikatlar

-batllardan-

ve gerçek

malûmatlar

-cahilden-

ayrd

eder..»

Açklamas

:

Nafile

namazlardaki

huu ve

vecd içinde olan kalb-

leri, onlar

mukaddes

snra

eritirir.

Rubûbiyet

celâlini

müahede

ederler,

kalp hakikatlar

semasndan

marifet

günei

domaa balar,

akl

mizan,

yakn

köprüsü gibi

zahir olur.



—

91

—

te

bu,

Peygamber

(S.A.V.)in:

«—

Onunla bizi, ra-

hata erdir ey

Bilâl » sözü

ile,

Cenab-

Hakkn:

«Secde

et

ve

yaknlk elde

et »

kavlinin

açk

bir ifadesidir

Cafer Essadk der

ki:

«Bir

arif,

yüceliler

sahibine

secde

edince

-aradaki-

perde

kalkar, temiz kalpler

sidre-i

Münteha'ya

yükselir,

Mukaddes

nurlar

tecelli eder,

Hakkn harem

bahçelerinin

kaplar açlr.

O,

bu

halet

içinde yayanlara

istediklerini

verir.»

Tevhid

ehlinden

bazlar

bunu, öyle ifade

etmiler-

dir:

«Ondan

bir

eyler

istiyorum, o

da

benden

istiyor.

s-

tediklerimi,

onun istei

urunda terke

hazrm »

Namazda,

kalpler

hayvani

hislerden

arnnca,

kalb

sahalarndan

vesvese

karanlklar, gam

bulutlar bertaraf

edilmesi

için müahede

hasl

olur.

O

sayede

felekleri,

melekleri

aynelyakn

görmek

i-

den

bile

deildir.

El-Kaz

Elbestî der

ki:

«

—

Hakk görmek,

ancak ondan

bakasndan kör

kalmakla

mümkündür

Onu,

gözleyen gözler

mutlaka onu

görürler.

O,

her eyde

zahirdir. Ne var

ki, maiet derdi

ve

manâsz

hevesler araya

perde geriyor..»

Evet,

kalb,

içinde bir

aac

bulunan arsaya

benzer.

Biri

o

aacm

altnda

namaz

klmak

ister.

Fakat

üstünde

onu

kraat ve

münacatmn

lezzetinden

mahrum edecek

fazlasyla

cvldayan, yüksek sesler

çkaran kular var...

Kalkp

kular kovacak olursa namaz

vaktini

ve

o

derunî

zevkleri kaçracak.. O

derûnî lezzetleri elde

etmek için

aac kökünden

ykmaktan

baka

çare

bulamaz..

te

sen de

kalbine dünya

sevgisi

aacn

diktin

Aa-

c

vesvese

ve

gam keder

kazanmakla

doldurdum

Kurtul-

mann

çaresi kalbine

dikmi

olduun

o dünya

sevgisi

aa-

cn

kesmektir. (Sen de

öyle

yap

ite )



Cüneyd: «Dünya

üzüntüsünü

braktm

iim

yoluna

girdi,

ahiret

üzüntüsünü terk

ettim, kalbim

düzeldi.»

Namazdaki

hikmet,

hadimin

mahduma

takarrup

et-

mesi

eklinde

tecelli

eder.

Çünkü

onu

mahdum,

daima

zül

ve

inkisar kalbnda görür.

,

Sen de

hiç

farkna varmadan, Allah

seni

namazda

böyle

durduun

için

Makam-

mahmuda

yükseltir.

Sokrat'n:

«ibadet

ekillerinden

ve

tezahürlerinden

yükselen nameler,

dönen afak- Semay

çn

çn

çnlatr.»

sözü gayet dorudur. Çünkü

dua

ve

niyaz

kaplar açk-

tr.

Bunu

Kur'an-

Kerim'de

anlatmtr:

«Güzel kelimeler

ancak

ona yükselir.

Onu

da

iyi amel

yükseltir.»

(1)

Davud Peygamberin mizmar malûmdur.

Bir

eye ih-

tiyaç

duyduu

zaman, nefisleri ile

mücadele

eden

kiileri

çarp mihraplarnda durdururlard.

O

mizmar,

Müritlerin

kalblerini teshir etmek ve Da-

vudun

ihtiyacnn

biran

evvel

karlanmasn

salamak

için,

onlarn

himmet

ve

niyetlerini

bir noktada

toplamak

amacyla durmadan çalnrd. Ve bu suretle Davud'un

ih-

tiyac

derhal

görülürdü.. Istiska için

yaplan

dualarn

icabeti

gibi..

Kalbî ölçüler, ancak mahallin

taharetiyle

zahir olur.

Kalplerden perde

kalkarsa,

engeller

de

kalkar. Orada

Hak

yolu

uzanr,

marifet

cennetlerinin

kaplar

da

açlr.

Dünya

sevgisi

ile

kararm

ve

lekelenmi

ard

duygular/

yerini iyi ve makul duygulara

terk

eder. Durum

bu

olunt-

ca,

ihtiyaçlarn

mevlâna arzetmekte bir

saknca görme

Kalbine nedamet gömleini

giydir,

yüzünü

tevazu^

toprana koymakta

da beis

görme.

unu

da

iyi bil

ki,

her eyin

bir

vezni vardr. iirin

vezni

ise

Aruz'dur.

(1)

Fa

tr

Sûresi,

âyet:

10.



—

93

—

Mümeyyizin ölçüleri

bir ey

incelemekle

olur.

Yiyecek

ve

içecekler kaplarla

ve avuçlarla

ölçülür.

Sofilerin

ölçüsü

de

ibadet

için

gündüz

ve

gece

vakitlerini

iyi

ayarlamakla

olur.

Hatiplerin

ölçülü

konumas,

sözleri iyice

ayarlamak

ve

insicaml

konumakla olur.

Kyametteki mizan

da, yapm

olduun

amelleri öl-

çecektir.

Günah kefesi

yaptn

kötü

ilerin

zulmetiyle,

sevap

kefesi

de

yaptm

iyi

hareketlerin

nuru

ile

dolacaktr.

Öyleyse durumunu

iyice

incele

ve

davranlarn

da

do-

rult. (Doru yoldan ayrlma )

...

ibrahim Aleyhisselâm,

tetkik ölçüsü

kendisine

zahir

olunca önce tetkik

yoluyla

gördüü

e3

r

e «bu

benim

Rab-

bimdir»,

dedi.

Sonra

kendisini,

iki kefe

arasmda

dimdik durmak

imkânna

sahip

olduunu görünce:

«Yüzümü

(Allah'a)

yönelttim »

demekten kendini

alamad.



I

ONYEDÎNCt

MAKALE

Havas'n

says,

saylmayacak

kadar

çoktur,

çözümü

irin

tefsiri

yoktur.

Müshil

ilâc

ile

Kabz

ilâc

gibi...

Bu,

niçin ishal

yapyor,

bu

niçin

kabz

yapyor diye

soranla-

yz.

O

halde

eriat

Tabibine,

helâl,

haram,

mubah

ve

ben-

zeri

eyler

gibi

vazetmi

olduu

esaslara

nasl itiraz

ede-

biliriz?..

Kurann

havassmm

ifasnda

neye

tereddüt edersin?

Onda

özel

anlamlarn

özel

kaideleri

vardr.

Vakie

sûresi

gibi..

Bu, zenginlik

ve

mal

elde

etmek

için

okunur.

Gam, kederi

bertaraf

etmek

için

Duhan

sû-

resi,

belâ

ve

bakalarndan

gelecek

her

türlü

zararlar

gi-

dermek

için

de

Kehf

sûresi

okunur.

ilâçlar

tek

kullanmak

mümkün

olmad

gibi,

âyet-

leri

de

tek

okumak

-ona

bir

sûre

katmadan

okumak-

mat-

lubu hasl

etmez.

Müneccimi

susturmak

için

bir

mesele..

u

Küre

noktasnda

doan

bir

kulda

tasarruf

sahibi

olan

u

yldz

onda

nasl

tasarruf

etmitir?

Tab'i

ile

mi,

yoksa cinsi

ile mi?..

Yoksa

Hasiyyeti

ile

mi?..

Eer

Tab'i

ile

tasarruf

etti,

dersen

biliyorsun

ki

ta-

biatlar

çeitlidir.

Eer

Cinsi

ile dersen,

o,

semavîdir,

bu

ise

Turabîdir

(topraksal)

dr

diye

karna

çkarz.

Eer

Hasiyyeti

ile

dersen,

Hasiyyet,

bakâs

olmayan

bir

araz-

dr.

Hasiyyet

ile

olduunu

kabul

etsek bile,

sana

unu

sorarz:

Hasiyyet, yldz

da m

yoksa

ahsta

mdr?

Bunu

mutlaka

açklaman

ve

isbat

etmen

gerekmektedir.



ÖNSEKZÎNCÎ

MAKALE

nsanlar havas

hususunda

ihtilâf

etmilerdir. Yani

farkl

fikirler

ortaya

atmlardr.

Bitki ve

hayvanlarn

hasselerine

gelince,

bunlar,

saylmayacak kadar

çoktur.

Tavanlarn

cierleri,

cierlere

iyi

gelir,

gözleri

de

gözlere iyi

gelir.

Domuzun iç

ya,

hayvanlarn

yemine

elverilidir.

Eein

beyni öldürücüdür.

Hudhud'da

birçok yararlar

vardr

ki,

bunu,

(Kita-

bül-Hayvan)

sahibi geni

olarak anlatmtr.

Fazla hara-

ret ve

fazla

souk

öldürücüdâr.

Yemekten

sonra su içmek

zararldr, idrar inesi

telef edicidir.

Hyarn

özünden az

yararldr.

Tahü

seks

gücünü

artrr.

Et

yanisi

de

çnk

fai-

delidir.

Nar suyu

içmek

mideyi

rahatlatr. Karpuzun

faidesi

de

çoktur.

Meyvelerin

en

iyisi,

en

olgunudur. En

iyisi yemek-

ten

önce

yenendir. Armut

müstesna

yemekten

sonra az

bile

zararldr.

Yemekten

sonra

hemen

su

içmek

mekruhtur.

Azar

azar içilmesi

müstahabdr.

Yaz

günleri

ac

yemek

çok

faidelidir.

ncir

ve

üzüm

gibi

meyveler

insana

çok yarar.

Narn

az,

yemekten

sonra

yararldr..

Uyku

zamannda

yemek

,

de

makbul

saylr.

Narn

az,

yemekten

sonra,

uyku

za-

man

zararldr.

Bilhassa

ekisi,

seks

severler

için zarar-

ldr..



ONDOKUZUNCU

MAKALE

çecekler

hakknda.

Skencebîn,

Zül-Karneyn

için

yaplan ilk

araptr.

Bu-

nun

en

iyisi

en

çok

bekletilenidir.

Nar

suyuna

gelince,

mi-

deyi

rahatlatr,

cierleri

souk

serin

tutar.

Haha,

me-

r.eke,

nilüfer

araplar

da

bilhassa

zihin

açklna

iyi

gelir.

Elma

suyunda

firçok

faideler

vardr.

Bilhassa

kal-

bin

takviyesinde

yarar

görülmütür.

Gül

arabna

gelince,

bu da

safra

bulantlarn

ön-

ler.

Ayva'da

da

çeitli

faideler

mevcuttur.

Daha

dorusu

her

vücuda,

neye

alm

ise

onu

vermelidir.

Mide

alt-

eylere

mahal

olmaldr.

ayet

saydmz

meyve

sular

baz

midelere

zarar

veriyorsa

o zaman

içeceklere

taham-

mülü

olmyan

midelerin

sahipleri

perhiz

yoluna

gitmelidir.

Radis-i

erifte

varit

olmutur:

«

—

Mide,

hastalklar

yurdu, perhiz

ise

ilâçlarn

ba-

dr.

Öyle

ise,

her

bedene

alt

eyi

veriniz »

erbet

içmee

alm

vücutlara

ihtiyaç

annda

er-

bet

verilmelidir.

Ebu Talib

Ei-Mekkî

der

ki:

«Salam

iken

ilâç

içmeye

yanamayn.

Çünkü

o, sa-

lnza

zarar

verir,

ilâçlar

son

baharda

kullanmak,

ilk

baharmdakinden

daha

iyidir.

Çünkü

o

mevsimde

meyve

bol olur,

ilâçlarn

tevlid

edecei

zararlar

o,

bertaraf

eder..

Baklalara

geline,

en

yararhs

Helyun

ile

Istinaçtr.

bni

Kuteybe

Peygamber

(S.A.V.)in

öyle

buyurdu-

unu

rivayet

eder:



—

97

«Dört haie vardr

ki

Cennettendir.

Üzerlerine

her

gece

cennet

suyundan bir

damla damlar. (Onlar

unlar-

dr)

:

Isfinaç,

Hindiba,

Helyun,

El-His..»

HeTyun,

vücudu

ya

tutar, El-His kan

yapar.

Yumurtann

en yararls,

rafadan olandr.

Hyarn

en

iyisi,

içidir..

Allah'n

Resulü

(S.A.V.)

buyurmulardr:

«

—

Ya olsun,

kuru olsun

incir

yeyin Çünkü

o, cüz-

zam, frengi

ve

nukres

hastalna iyi

gelir..»

Doktorlarn iddiasna

göre, incir

fcayz

kanma

da

iyi

gelmektedir.

îlk çkan

karpuzlar

sona kalan

karpuzlardan

daha

iyidir.

Son baharn hyar

hummadr.

Sonbahar rüzgârlar nezle

yapar. Herkesin

içtii kap-

tan su içmek birçok

hastalklar

tevlit eder.

îdrar inesi

Karpuz çekirdei

yemek, idrar

zorlatrr.

Hamam

ve

pis

yerlerde

mercimek

suyu

ile

ykanmak

mekruhtur.

Mercimek

suyu

ile

kaplar

ykamakta

beis

yoktur.

Çöven,

bedende

hasl

olan rutubetleri

kurutur.

Kiiyi

imanlatr

ve ayn zamanda

esmerletir.

Susam

macunu,

saç diri

tutar, teni

yumuatr.

Ayak-

lardaki

çatlamalar

önler, Cüzzam hastaln

da önler.

Kabak,

kara bulanty

önler, kabak

tatls

ise az-

daki

kurumaya

çaredir.

En yararl

tatl, hamuru

ekerinden

fazla olandr.

Tatllarn

en

güzeli

yumurta

tatlsdr. Kadayf tatls,

tatllarn

kiraldr.

En

yumuak tatl, sabuniye

ve

kâfuriye

tatllardr-.

Badem

ezmesi

ardr. En iyisi iyice olandr.

Et

yahnisine

gelince:

En

iyi

pienidir.

Bunun

en

lez-

zetlisi,

keçi

ve

koyun

etinin tazesinden yaplandr.

Risa-

let-penâh

efendimiz

(S.A.V.)

öyle

buyurmulardr:

Âlemlerin

Sim



98

—

«

— Kardeim Cebrail'e

cinsî gücümün

azaldn

ikâyet

ettim;

bana

et

yahnisini yememi tavsiye etti. Onu yeyin-

ce

eski

cinsî kudretime

kavutum..»

Tavuk

etinden

fazla

yemek,

vücudun

hemen

her

ye-

rinde hararete sebep olur.

Kzarm

kuzu

eti biraz ar

olmasna ramen

ye-

meklerin

en

güzelidir.

bahsedelim

Bir defasnda

Osman

bin

Af

fan (R.A.)

Resulü

Ek-

rem'e

(S.A.V.)

fndk

ve

fstk'tan

yaplm kadayf tak-

dim

ve

ikram

etti.

Efendimizin mübarek

yüzü

burutu ve «bu

zengin

yemeidir » diye

söylendi..

Sonra

kendilerine

süt ve

hurmadan yaplm

bir

ye-

mek

takdim

edilince

Aie

(R.A)

ya

dönerek

öyle

buyur-

dular:

«

—

Ondan ye ey

Aie

bu,

insan semizletir...»

Pey-

gamber

(S.A.V.) umumiyetle bal

yerlerdi.

Dünya

zevk ve lezzetlerini

elde

etmeye gücü

yettii

halde bunlar

terk eden

kimse

saysz

ecir

ve

mükâfata

mazhar

olur. Çünkü

o,

nefisle

çekimi, nefsin güzel

ve^

cazip

gösterdii

eylerden

uzak

durmutur..

Bu

çelimsiz

dünya ve

karanlk

hapishaneyi 'terk etti-

in

zaman

neye üzülyorsun?

Sen aslnda

zelil

olan

eyleri

terk etmi

oluyorsun..

Sen

bunu yapmakla

yüceliklere

yükselmi

oluyorsun. îlmi,

tevhid gibi

yüce

bir

ilim elde

etmi

oluyorsun

ki

o,

Allah bilme

ve

tanma ilmidir..

Aklî

ve

naklî delillerle Allah'

bilirsen, sana

öyle

bir

kanad

taklr

ki

onunla

melekût

âlemine

uçar gidersin.

Çünkü

ruhlar

üç

snftr:

1

—

Arif

ruh,



—

99

—

2

—

Nazik

(ibadet

eden)

ruh,

3

—

Zahid

ruh...

Bu

üçünü

bir

araya

getirebilen

kimseye

ölüm

ve

dün-

yadan

göçü

zarar

vermez. Çünkü o, artk kemale ermi,

daha

dorusu

kemal

âlemine yükselmi, sonsuz

mükâ-

fatlara nail olmutur. Ona

öyle

yüksek makamlar,

mu-

kaddes

nurlar lütfedilir

ki,

ruhanî

meleklere orada

kom-

u

olur. Onlara yanna gelip, hiç

duymad,

görmedii

birçok

ilimleri ona

öretirler.

Böylece

o,

bu

tefessüh

etmi

dünyadan ayrlr, hiç

bozulmayan ve

nimeti

bitmiyen

bir

âleme

karr

gider.

Bir

Hadîs-i

Kudsî :

«Kullarm için cennette, hiç

bir

gözün görmedii,

hiç

bir

kulan

duymad, hiç

kimsenin natr hayaline gel-

medii mükâfatlar

hazrladm.»

Bu

kudsî

hadîs;

Cennette,

cennet

nimetlerinin

öte-

sinde,

insanlarn görmeden yaamadan, idrak edemiye-

cekleri bir nimet

olduunu göstermektedir.

Çünkü onu, tanmadan,

görmeden tarif etmek im-

kânszdr..

Cinsî ilikiye

gücü

yetmiyen

bir

hadm, nasl onun

lezzetini bilemezse, Kudsî hadîsde

anlatlan

Cennet

ni-

metleri

de

görmeden, tatmadan

bilinemez..

u

halde

onu,

ancak, gören

ve

tadan bilir..

te

o

büyük nimet, kerim olan

Yüce

Allah' müa-

hede

etmektir.

îmdi sen, görmeden müahede

lezzetini idrak etmek

mi

istiyorsun.

îte bu

imkânszdr..

Korkaklar

harbin lez-

zetini idrak edebilirler

mi?

1

Bunca

gaflet

ve

masiyet

içinde, aradan

perdenin

kalkmasn

nasl

istiyebilirsin ..

Duymuundur:



—

100

—

Zeynel-

Abidin (R.A.)

namaza durduklar

zaman,

kendisi

ile

mahbubu

arasndaki perde kalkard.

Kalbi

ile

yüce

melekût

âleminde

seyran

ederlerdi...

Mü'minlerin

emiri

Ali

(K.V.)nin:

«

—

Semavat yolunu sorun bana

da

size

haber vere-

yim » sözünün anlam bundan baka nedir ki?..

Sen

ey

gafil

Ey

nefsinin

kulu

ve

ehvetinin

azat

ka-

bul etmez

esiri

Demek

ki,

ebrar ve

mukarreplerle

bera-

ber olmak istiyorsun?..

Olanca

cehalet

ve

Evliyann

kerametine

dil uzatmak-

la

m

istiyorsun

bütün

bunlar?..

Heyhat ..

iir:

«Yüceliklere

ucuzca ermek istersin,

hiç ar olmadan

bal

olur

mü? Sen cahilken,

benim

senden

raz olmam

is-

tersin, o cahil halinle sevgiüler senden

honut olur mu?..»

Çal nkâr etme Hüsn-ü zannn atna

bin

Biran

evvel gaye

ve

hedeflerine

ula

ifâ

gömleini giy

ayet mülakat, erefli âlemin

melekût

zirvesine

yük-

selmek istiyorsan

daima

az

yemei tercih

et

Resulul-

l&h

(S.A.V.)

öyle

buyurmulardr:

«

—

Zahitler, dünya

erefini

ve

ahire

t

nimetlerini

elde etmee muvaffak ol-

mulardr.»

Bir

gün Mecnun

Llyla'ya selâm

verdi.

Leylâ

selâm-

n

almad.

Mecnun nedenini sorunca Leylâ'dan

u

cevab

ald:

«

—

Dün gece

birazck

olsun

uyudun Eer

aknda

samimî

olsaydn uyumazdn »

Buna

Mecnun u mukabe-

lede bulundu:

«

—

Bütün çalma ve gayretlerime ramen,

sizleri

göremedim. Belki rüyamda görürüm

diye uyudum,

ba-

la

beni »

—

Demek

ki

beni

unuttun

da

hayalimle

uratn..

—

Ne yapaym seni göremeyince

bari timsalini gö-

reyim,

dedim.. Bunun üzerine Leylâ öyle bir

iir söyledi:



—

101

-f-

«

—

Perian

halim,

Mecnun'unkinden deiik

deildi.

Aramzdaki fark ancak

u idi:

Mecnun

akn

aça

vurmutur,

Ben

fakir

Leylâ

ise,

ak

içinde

saklyarak

ölmütü...»

Rasulullah

(S.A.V.) dediler

ki:

—r

Bir

ile

Hind, ak urunda ölmülerdir..

—

Bilâkis

ak

talamadklarndan ölmülerdir,

di-

ye

izah etti. Bunun

üzerine Aie

dedi

ki

—

Bu

sana da

evk ve sevgili

ile kavuma

hasreti

iras

etmez mi?

Bana gelince

ben,

sen öldükten

sonra ar-

tk

yaayamam

—

Sen benden

sonra

yaayacaksm; lâkin bana

ka-

vuuncaya kadar

üzüntü içinde

olacaksn î

dedi

ve müba-

rek sözlerini öyle bitirdi: ^Birbirlerini

seven çift

ölürse,

biri

eini, sanki gurbette olan birini bekliyormu

gibi bek-

lesin...»

•

*

ltR

«Gözden

rak

olanlarn

geliini

görüyoruz,

onlarla

görütüümüzde

hasretimizi gideriyoruz.

Ayrlnzla

dünya

bize

dar olup,

Frat suyuna

dalan

kii

gibi olurum.

Aramzdan

uzaklatn

zamandr

k

ben

gerçek

ak

dersini alrm.

Bir yere

oturduumuzda,

aramzda

yok

olan hatr-

larz,

öylesine

ki,

meclisin neresinde oturacamz

bile-

Sddk- Azam'a ölüm

gelip

yaklanca,

hanm

öyle

haykrm

—

Eyvah ayrlyoruz

—

Bana

gelince,

ne

mutlu banaki sevgililere

kavu-

uyorum, demi..



—

102

—

u

halde ey

insan,

eer

sevgililere

kavumak istiyor-

san ölümden hiç

korkma,

Darul-Bekada

onlara

muhak-

kak kavuacaksn,

hazrlan

ölüme..

Gece

ibadetlerle

muzaffer olmaya

çal Çünkü

kii

tncak gece

kaim olmakla menzile

erebiîir.

Allah'a güvenerek hareket

edersen

göreceksin ki,

ölümden hiç ylmayacaksn

Bir Sabinin

unu

terennüm

ettiini

duyunca. Cüneyt

üstüaü

ban

yrtt:

«Zamanm

görüyorum

da

çok

hain

geçiyor.. Muga-

lete

bo

sözlerle

bitiyor...»

Zamanm

beni

bir hal üzere

brakmtr.

Halim nice

olur:

Ameller

su

yüzüne

çkp,

cisimlerde

toprak olun-

ca... Âklr

uyumazlar,

az

yerler.

Az

uyurlar. Onlara

itiyak bostanlarnn

kaplar

açlr,

marifet

güneleri

doar.

Ferdeler

arkasnda kurbiyyet

çiçekleri açar. Rab

cemaJPhin

nurlarndan

kalb köeleri

tam manâsyla

ay-

dnlanr.

Aradaki

perdeler

kalkar,

âk

mauku

çarr:

Kâinat

srlar çözülmütür

varlklarn

hakikatleri

tevaz-

zuh

etmitir Diye...

-Bunun

üzerine

ona,

çeitli mükâefeler hasl olur,

keramet

serpintilerine mazhar olur

ve

nihayet

en

yüksek

makamlarla tebir edilir...

Ebul Hasan

Ennûri

der

kî:

Ebi

Yezid

El-Bestamî'nin

odasnda ya

hurma

gördük.» Bize:

«

—

Ondan yeyiniz.

O,

bize Hzrn

hediyesidir, Al-

lah Resulünün yanndan

getirmitir.. Oysa

ben onu

ancak

Allah'dan

talep

etmitim..

Hzr vastas

ile

istememitim

onu.

Bir

de

baktm

ki

hzrn

ellerinde

durmuyor

mu

on-

lar?..»

dedi.

Sonra onu

takip

eden

Cuma

günü yanma

girince,

bu

defa

altn tabak içinde ya

hurma gördük..

—

Bize

ondan biraz ikram

eder

misiniz?

dedik.



—

103

—

—

Hayr, o

bana

aittir,

sizin

için

getirilmi

deildir,

diye

mukabelede

bulundular..

—

Nasl

olur

bu,

anlatr

msnz?

—

Gece

oturup

kur'

an

okuyordum...

Ani

bir

ses:

ite

hediyen

Bunu

bizzat

-vastasz

olarak-

bizden

al

artk

aramzda

vasta

yoktur ..»

Marifet

zevklerinden

yoksun olan

ey

gafil

unu

iyi-

ce

aklna

koyman

isterim:

Allah

dostlar,

Allah',

âk-

larn,

sevgililerini

aradklar

gibi ararlar...

Rabia

bir

keresinde:

«

—

Dün

aramzda

geçen o

ulvî

olay

hakk

için,

bu-

gün

beni

eyhim

ubeyd

olu

Yunus

ile

bulutur »

derde-

mez

hemen

Yunus

içeriye

girdi ve:

—

Mutlaka

olacak

bir

ey

hakkndaki

duan boa

git-

ti... diyecek

gibi

olunca

Rabia

hemen

u

talepte

bulundu:

«—

Ey

eyh

imdi bunu

brak

da

bana

sevgililerin

yolunu

göster »

Cüneyt

çaltrd

dama

ücret

verirken, öte

yandan

bir

adam

atld

ve:

—

Bana

da

bir ey

vermez

misin,

ey

eyh,

diye

ses-

lendi.

—

Ey

ahmak

çalmyorsun,

bir

de

bizden ücret

ta-

lep

ediyorsun,

eer

sen de

onlar

gibi

çalsaydn

mutlaka

ücretini

alrdn...

eyh

iblî, bir

evin

önünden

geçerken

evin

sahibesi

kocasna

öyle

çktn

duydu: «Sana

yaptn

ey

ka-

dar

vereceiz,

her

eyi

bele

istiyorsun

—

Tembel olan adam

benden

daha

iyi

çalr,

doru

söylüyorsun

hanm,

dedi

ve

sözüne

unu ilâve

etti:

«

—

Ga-

yeme

ulaamadm,

havam

eridi..

Tembellik

belâs kyme-

timizi

hiçe

indirdi.

Çalsaydm,

elbette

sevgilim

benden

honut

olacakt.

(Her

kadn

gibi

o da

bizden

memnun ka-

lacakt.

.

.



YRMNC

MAKALE

YEME,

ÇME

VE

SOFRA

ÂDÂBI

Allah

insan

yaratm

ve

onun

yaamas

için

de

gda

-

sn

vermitir.

Yeme

hususunda

insanlar

çeitli

karektere

sahibdir.

Bir

ksm

aza

kanaat

eder,

az

yemek,

az

içmek,

az

uyku

ile

son

derece,

kendisini

ibadete

verir.

Ve

bu

suretle

de

meleklere

benzer...

mdi

sen, ne

kadar

az

yersen

o kadar

gök

ehline ben-

zeyebilirsin

Bunun

faidesini

de,

kalbin

yumuamasnda

bulursun..

Gayesi

göbek

iirmek,

karn

doyurmak

olan

kiinin

sema

ehlince

pek

deeri

yoktur.

Yemek

ve

meyvelerden

az

yemek, insan

sal

için

son

derece

yararl bir

davra-

n

olur..

Çok

yemek

yemek hayre

alamet

olmasa

gerek..

Peygamber

sallallahu

aleyhi

ve

sellemin gayet

az

ye-

diinden

haberin

yok mu?..

Az yemekte

tp ve züht

oldu

unu

sana haber

vermediler

m

?

Evet,

karnlarda

iç

ateleri

vardr

ki,

içeriye

giren

her

ey yakp

kavururlar..

Cehennemin

yedi

kaps

vardr.

Karnlarn

da o ka-

dar

kaps

var:

1

—

Hrs

kaps,

2

—

irret kaps,

3

—

Nemime

kaps,

4

—

Durmadan

ackma kaps,

5

—

Hatalara

az aldr

kaps,

6

—

Haram

yeme

sevdas

kaps,



7

—

iybet

(Kiiyi arkadan

çekitirme)

kaps...

Cesedfn,

cehenneme delalet

edecek

yedi

kaps

var:

duyma,

görme,

konuma,

karn, avret

nahalli,

iki

el, iki

r.y

ak...

ite

bunlar,

çirkinliklere

sebeb

olan,

kiiyi kötü

yola

sürükleyen

kaplardr.

Bunlarn

en

elebas

hiç üphe yok

ki

karnlardr..

Kötü

ilerin en kötüsü

ise,

kullara

zulm edip. Baka-

larnn

haklarna

riayet

etmemektir..

nsanln

salk

tabibi,

yüce

peygamber

(sellellahu

aleyhi

ve

sellem)

buyuruyorlar:

«—

Herkim

haramdan

iki

lokma yerse,

tam

krk gün

duas

geri

çevrilir.. Göbe-

ini

(haraflidan)

iirip

büyütenin

yeri hiç

üphe

yok ki

cehennemdir..»

BAZI

HARAMLAR:

Gasp

edilen

(soygun)

dan

elde

edilen

mal,

hrszlk-

tan

kazanlan

mal,

kiralk

katil

olmakla

elde

edilen

mal,

yol

kesmek,

rüvet

almak,

haram

olan

eyleri

satmak

ve-

ya satn

almak,

hak

etmedii

eyi

almak,

gibi

gayr-i

me-

ru

usûllerle

kazanlan

bütün

mallar..

(îhyâ)

kitabmzda-

ki

helal

-

haram

bölümünde

tafsilatla

anlattmz

buna

benzer

haramlar...

HELÂL

KAZANÇ:

Asl

helâl

olan

eylerdir. Yumurta,

yamur, ot,

odun

ta

gibi

eyler..

Ve

meru

usûllerle elde

edilen ve

kazan-

lan

bütün

mallar...

I



—

106

—

AVLANMA

Avlanma

yolu

ile

elde

edilen

kazanç

hakknda âlim-

ler

arasmda

görü

ayrlklar

vardr

(bence):

avlanma-

mak daha

iyidir...

Dürüst

çalarak el

emeinle elde

ettiin mal,

en

he-

lâl

maldr..

Ebul-Huseyn

Ennurî,

Ebu

Yezîd

ve Suf

yan bin

Uyey-

ne

birleip,

paralarnn

bir ksm

ile

ekmek aldlar,

dier

ksmn fakirlere

sadaka olarak

dattlar...

Yemek

ye-

mek

için

sofraya

oturduklarnda,

Sufyan:

—

Acaba

bu

ekmek

nasl

meydana

gelmitir

? Bunun

nasl

ekilip

biçildiini biliyor

musunuz?

Diye sorunca,

—

Bilmiyoruz,

dediler.

Bunun

üzerine ekmei

ora-

ckta

braktlar,

yemeden çekilip

gittiler...

HAHAM

DENLEN

EY? Muammadr,

kolayca an-

lalmaz.

Onun

için

sana

birazn

anlataym:

Yaratc

birdir.

Mahlukat

hep

onun feyzindendir..

Bu

feyz'in bir

parcasma

tecavüz, hepsine

tecavüzmü

gibi

ka-

bul edilir.

Nitekim

Cenab-

Hak

kaatil

hakkmda

öyle

bu-

yurmutur: «Kim

bir

can,

bir can mukabilinde

veya

yer

yüzünde

bir fesâd

çkarmaktan

dolay

olmayarak,

öldü-

rürse,

bütün insanlar

öldürmü

gibi olur.

Kimde onu kur-

tarrsa

bütün

insanlar

diriltmi

gibi

olur.»

(1)

I

BR ADAM,

HANIMINA:

«SAÇIN

BENDEN

BO-

TUR » derse,

kadnn

bütünü

ondan

bo olur...

Tasaddukta

bulunduun

zaman

bundan hem

san',

nemde

masnu'u

(Yaradan

ve

yaradlan)

memnun

etmi

olursun.

(1)

El-Malde: 32.



—

107

—

Helâl

bir

lokma,

indellahda

bir

çok

sadakalardan

ev-

lâdr..

Yemek

yemek

istediinde,

acktktan

sonra

yere

ya-

kn

bir sofrada

üç

parmanla

ye

Sofradan

doymadan

kalk

Yemee

otururken

de

bireyi

örenmek

için Ho-

cann

önünde

oturur

gibi

saygl ve

hürmetkar

bir

ta-

vrla

otur

unu da

iyi

bilmi

ol ki,

Allah

haramdan

bereketi

kaldrmtr..

Scak

yemekte

dört

zarar

vardr:

1

—

Dileri

çürütür,

2

—

Renkleri

sarartr,

3

—

Cieri

hasta

eder,

4

—Barsak

iltihabna

yol

açar..

Yemekten

önce

ve

sonra

el

ykanr..

Kar

-

koca

için,

birbirlerinin

izni

olmadkça,

azda

koku

yapan

eyleri

yemeleri

katiyen

caiz

deildir..

Çün-

kü

böyle

bir

hareket

eler

arasnda

nefret

uyandrr,

ge-

reken

alaka

ve

sevgi

balarnn

yava

yava

çözülmesine

hattâ

birbirlerinden

kopmalarna

yol açar..

Rüûn

aksine,

güzel

kokular

eleri,

birbirlerine

daha

çok

serdirir,

birbirlerine

daâ

mükemmel

bir

ekilde kay-

natrr..

Öerek yemekten

önce

ve

gerekse

sonra

elleri

yka-

mamak,

elbiseleri

kirletir

çirkin,

kokular

meydana

getirir.

Mademki

helâldan

gaye;

kalpleri

temizleyip

günâh-

lar

azaltmaktr,

öyleyse

onu

talep

etmek,

ilim

talep et-

mek gibi

farzdr..

uda

muhakkaktr

ki,

insan

hayre

iletmiyen

ilim

mutlaka

zararldr.

Bir

Hadis

meali:

«Herkim

bir

sene

helal

rzk

yerse,

ona ar

tarznda

bir

(ufuk)

açlr,

kalbinin

nurlar

parl-

dar.»



108

—

Bu,

gönülleri

açan,

marifet

nurlar

saçan,

kalplerde

hikmet

pnarlar

fkrtan,

gaflet

perdesini

aralyan,

gu-

rur

sedlerini

kaldran

ebedi

seâdetin

kimyasdr...

Onun

sayesinde,

tevhid

semâsnn

saffeti,

levh-i

Me-

cid'in

zarafeti

zahir

ve münkeif olur,

kiiyi,

mukarrep

meleklerinin

tesbit

sedalarm

iidir

hale

sokar...

unu

da iyi

bilmeni

isterim

ki

rRuhlar

öldükten

son-

ra,

ancak

kullara

yaplan

zulm

ve

hakszlklar

karln-

da

rehin

alnrlar.

Bunun

sr

ve hikmeti;

yek-dierinden

alacakl

olan

kimselerin,

adil,

alim,

bâki olan

hakimin

hu-

zurunda

davalamasdr

. .

.

Böylece

iki

kul

arasnda

adalet

ve

müsavat

salanm

olur.

Allann

huzuruna

selim

bir

kalple

gelmek

erefine

nail

olan

kimseler

bu

gibi

hâllerden

istisna

edilirler...

Çünkü onun

zimmeti

kullara

hakszlk

etmek

gibi kötü

ve çirkin

ilerden

tamamen

kurtulmu

ve

beri

olmutur.

Bu

dereceye

yükselmi

ve

kemal

bulmu

ruhlar,

ar-

zu

ettikleri

yerlerde

ikamet

edebilirler.

Hadis

meali:

«üphe

yok

ki,

ruhlar,

evlerini

ve

aile-

lerini

ziyaret

ederler,

onlar

iyi

yolda

bulurlarsa,

Allah'a

$ükr

ederler

;

kötü

yolda bulurlarsa,

geri

dönüp

öyle

hay-

krrlar:

Evladlarm,

sakn

dünyaya

kaplp,

benim

gibi

aldanmayn ...»

Her

türlü

kir,

günah

ve zulümlerden

arman

ruhlara

gelince:

Onlar,

ya cevher,

yahutta

melek

eklinde,

veya

da

cism-i

latif

olarak,

istedikleri

yerlerde

(kular

kibi)

uçarlar...

Hepsi,

müdrik

hassas

ve cisimlerden

ayrlla-

rnn

farkmda

olurlar...

Yine

bir

hadis

meali

:

«zulmü

bertaraf

etmek

için

ve-

rilen

bir

dirhem

Allah

katnda,

dört

bin

kabul

edilmi

hac-

dan

daha

iyidir...»

Hac

ve

çalmalarn,

günahlardan

korktuun

içinse,

o günahlarn kökünü

kaz ...



YRM

BRNC

MAKALE

RUHLARIN

TERBYES

En

büyük

dümann,

hiç

üphe

yok

ki

nefsindir.

Ni-

tekim

Resul-i

Ekrem

(S.A.V)

bir

hadisde

bize

bunu

olan-

ca

açkl ile

anlatmtr:

«

—

ki

omuzun

arasnda

bu-

lunan

nefsin,

dümanlarnn

en

idetüsidirî»

(1)

(Ne

mi

yapar?)

seni

felâkete

götürür,

vebale sü-

rükler...

Seni

aalklara

sevk

eder...

Lüzumsuz

heva

ve

heveslere

kaplmana

yol

açar...

Sana

yedirir,

seni

yu-

varlar,

daha

sonra da

öldürüp

tam

manasiyle

sana

hakim

olur.

(Ona

frsat

vermemek

için)

onun

kötü

duygular-

n,

çelimsiz

uydularn,

beyhude

satamalarn,

doymaz

tama'larn,

kökünden

kazyarak

bertaraf

et

Hadis

Meali/

«—

Allah

nefsi

yaratt

zaman

sordu:

—

Ben

kimim?..

O

da

cevap

verdi

:

—

Ben, ben

kimim?...

Bunun

üzerine

Allah

onu

çe-

itli

ikencelerle

terbiye

etti.

Ne

zaman

ona: «Ben

kimim » diye

sordu

ise O,

(Küs-

tahça/»

Ya

ben,

ben

kimim »

mukabelesinde

bulunmu-

tur.

En

nihayet

onu

tevazu ve

açlkla terbiye

etmi

ve

ancap

ondan

sonradr

ki ondan

müsbet

bir cevap

alm-

tr :

—

«Sen

öyle bir

Allansn

ki, senden

baka

hiç Ma-

but

yoktur »

Nefsin

bir

zenci kadnna

benzer:

Daima

kendi

(pis)

ehvetini

tatmin

etmek

için

sana

askmt

olur.

(1)

Bu

hadisi,

El Baynakî u

lafzla

rivayet

etmitir:

«Dümannn

en

azls, iki

omuzunun

arasnda

bulunan

nefsindir...»



—

110

—

Doyurduun

zaman,

daha fazlasn ister...

Ona

bo-

yun

emediin

zaman da seni yüzüstü

brakr,

gider. Ki-

iyi belâya

sürükleyenin

ta

kendisidir nefis

Evet

O,

bütün

alçaklklarn

ve

bayalklarn

ana

kay-

nadr

O,

bir canavar, o

bir

köpektir,

bazan da

yrtc,

aralan ve saldrgan

kaplandr ...

O, Amansz

dümandr Onun

hastal

çok;

ilac ise

gayet azdr

Ondan kurtulmann yegâne

çaresi,

balca yoiu,

on

muhalefet edip kap dar

etmektir:

«Nefis

senden

bir

ehvetin

tatmini

için bir dilekte

bulunursa,

mutlaka ona

bir

yol bulunur, fakat

sen,

onun

isteklerine mümkün olduu kadar muhalefet

et

Z'ra onun

arzusu

düman, ona muhalefetse

dostluktur »

Bir hastay

düün: ilâcn

aclna tahammül

gös-

termeden ifa bulabilir

mi?

El-^Bustî

kendi nefsi için

bakmz

ne söylemi:

—

«Akll kii,

durmaz beni alaya

alr,

inzivâ ise

ahlâkm güzelletirir. Ne kadar

güç

bir

durumdaym

zira

nefis,

canavar gibi

üstüme saldryor...»

Onu terbiye

etmeye niyet ettin

mi,

ikence

kamçlan

ile döv

onu

(Nasl m?) Tevazu

kamçs

ile

kibrini

kamçla

im-

tihan

ateiyle

iyice

piir

lmi,

onun

en

kymetli

dostu

olarak kabul

et

Salih

bir

amel

daima samimi

arkada

olsun

onun... Ona güzel huylar

öretir, salih amelleri

kazandnrsm...

Ona kar

nazik

davran,

fakat

sakn

onun yüz göz

olma

unu

da

iyi bil:

Allah

lâtiftir.

Lâtif olan kimseye

azap etmek,

Lâtifin

anndan

deildir.

Nefsini

cihad

azabma uratan

kimseye

hiç

Allah

azab

eder

mi?

Hayr i

(Müslümanlarda

güzel

bir)

adettir,

er

ise

uçurum...



—

111

—

Onu

nafile

ibadetlerle

terbiye

et,

eyhinin

önünde

ve

murakabesinde

iyice

tehzib

et

unu

da

iyi

bil ki:

Hocaya

itaat

ana-babaya

itaattan

yektir.

Zira

Hoca,

gerçek

mânada

bir

babadr.

Çünkü,

O

doru

yolu

öretiyor,

örenciyi,

cehalet

karanlndan

marifet

ve

ebedî

saadet

aydnlna

kavuturuyor,

terte-

miz bir

kurtulua,

meleklere

katla

O

eritiriyor.

u

halde

hoca,

örenciyi

günahlardan

uzaklatrmak

için en

tesirli

bir

doktordur.

Ana-baba

ise;

cinsî

arzula-

rn

tatmin

etmek

için

ehvet

atelerini

yaktlar...

Sonra

karlkl

tatmin

edilen

ehvet

senin

gibi

bir

meyve

ver-

di.

Hulâsa

yokluk

karandan

cehalet

karanlna,

çile

dolu

dünyaya

getirdiler.

Dünyaya

tanman

cihetinden

belki

doru

yaptlar

amma

aklen

pek

de

iyi

baaramadlar

bu

ii...

Ben

eyhul

-

îslâm

Ali

olu

Yusuf'un

sohbetinde

genç

bir

delikanl

iken,

Muarrî

nefsi

için

öyle

bir

nr

söyledi:

«Hayatm

boyunca

oruçluyum,

iftarm

benim

ancak

ölümdür.

îte

ancak

ogün

kendime

gelirim,

sabah

akam

derken

ecel

gelib,

zaman

beni

yalnz

brakt.

Dediler

ki:

Felân

kes,

arkadana

kar

gayet

sami-

midir,

(inanmam

çünkü)

dünyada

samimi

kimse

yoktur

Zira

balar,

o

mevkie

hiyanetle

gelmi,

müdafileri

ise

sekâbetle

ileri

atlmtr.

îster

iyi

ol,

ister

kötü...

Bir

mevkie

kavutun mu

mutlaka

efendisin.

.

«Vallahi

doru

söze

kulak

asmadlar...

Çünkü

Onu

mübalaa

ve

palavra

sandlar..»

Bu

iir,

lâzm

olmyan

bireyin

lüzumu

bahrindedir.

Bunu

anladn

undan

belli

olur

:Onlar

ii,

kartrdk-

larnda,

onlara

kulak

vermezsin,

seninle

elendikleri

za-

manda

da

asla

sarslmazsn

Nefsini,

böbürlenmekten

çe-

kver.

Çünkü

kibir,

nefsin

pek

holand

huylardandr.



—

112

—

Büyük

gayeye

erimek

istersen o

nefsi,

krk sabah

veya dört

ay

inzivaya

çekilip bir evde haps et.. En iyi

davran

ite

budur.

Hiç

bir ey'e ihtiyac kalmyan

bir

ölü

gibi

his et,

kendini... Sana

ve

vücuduna uygun

ve

ya-

rayan

ne

bulursan

onu

ye.

eriat

yoluna

götürecek

sebep

lere tevessül et.

Nefsini

iyice

ezebilecek

bolluklarda

yürü Evin

ka-

ranlk olsun zarar yok...

badetlerin

için

k

daha elve-

rilidir.

Farz

namazlarn sakn terk

etme yice

uykun

gelmeden uyumaa

kalkma.

Acktn

zaman

yemein

üçde

ikisini ye.

Bunu orta-

lama

olarak hesablarsak

otuz

alt

lokma

tutar.

Z

;

krin: (Lâ ilâhe

ülellâh

El-Hayyul-Kayyûm)

olsun.

Bunu

dille

söylemekten

yorulursan, kalbinle devam

et.

Üzerine

gelenlerden

korkma Bakarsn,

çirkin haya-

let, cin,

eytanlar,

melekler

ve

muallimler

bir bir

gelir-

ler..

Sana

kimya

öretelim,

derler.

Dier bir

ksm

da

seni, urada bir

define

var diye

aldatmaa

çalr.

Onlardan biri vad

ederken,

dieri de tehdid

yoluna

sapar, hiç

birine

kulak asma Çünkü

doruluk

sayesinde

sana

bir

çok eyler

görünebilir. Kalbini

perdeleyen mani-

ler

bir

bir ortadan

kalkar.

Kalbin ile lavh-

mahfuz

ara-

sna

çekilen

perdeler

aralanr,

oradakileri

görmee

ba-

larsn..

Herkese,

müahedelerini

anlatmaa

balarsm, rüya

da

gördüklerini uyank halde görmee

balarsn..

Kalp

nurlanr,

göüs

açlr,

kâinat

yrtlr,

örtülü ve

kapal ,olan

gizli srlar açlr.

Bu

suretle

bir nevi

mucizeyi andran

kerametleri

göstermee muvaffak

olursun

Mucize

ile

keramet arasnda tahaddî

ve

izhar

bakmndan

farklar

vardr...

Evet, Kul, temkin derecesine

eriince,

hemen hepisi



Cenab-

Hakkn

hükmü

ile

husûle

gelir.

Ve

u

kavli celâ-

linin

srr

tezahür

eder:

«Bununla

beraber

Rabbinin

ni-

metini

durmayp

söyle»

(1)

Kavmi

arasnda

bir

eyh,

ümmeti

arasndaki

pey-

gamber

mesabesindedir.

eyhi

olmyan

kiinin

eyhi,

eytandr ...

eyhsiz

ölen

kimse,

Cahiliyet

devrinde

ölmü

gibidir..

Çünkü

eyh

kiiye,

doruyu

gösterir,

hakikati

öre-

tir,

Allah'a

nasl

varlacam

anlatr...

unu da

iyi

bilmi

ol ki,

halvet ve

inzivaya

çekilen

bir

kiiye,

zamanla

perdelerin

içinden

kurbiyyet

mel-

temleri

esmee

balar,

yaratklarn

kalp

snrlar

ona

aç-

Uverir.

îyi

insanlar, Hak

ehli

durmadan

onu

ziyaret eder-

ler...

Ona

baktn

zaman,

gayet

nazik,

lutufkâr,

sözü

sohbeti

dinlenen

mütevazi

bir zat

olarak

görürsün..

Çün-

kü

Allah,

Onun

kalbine

tecelli

etmitir.

Onu

sözünü

duy-

mu

ve

böylece

murat

ve

maksadlarma

erdirmitir.

Artk

bu

safhadan

sonra

ona,

müahede

günelerini

açar, hafifyat

(gizlilikleri)

bildirir,

kâinat

gösterir..

Vasl-

Billâh

olan

kiinin belli

bal

alâmetleri

un-

Güzel huy,

çok ilim,

tatl

söz

ve

tevazu...

Bu

yolun

yolcusu,

çok

alim

olmasna

ramen,

hiç

bir

zaman,

ks-

kanç,

kibirli,

zalim,

facir

deildir

Ve

çok yiyen,

çok

uyuyan

da

deildir. O, melekûtî

bir

ruha

sahibdir.

Cebrail

himmetini

takviye

etmi,

srafil

mutluluk

sûrunu

üfürmütür...

Bu,

ona

verilen

mânevî

kuvvettir.

O,

marifet

sahasn-

da

yürür. Tâ

ki Celâl

evi

ona

tecellî

eder.

Bu suretle

ona

eyle bir

meleke

hasl

olur

ki,

Su

ve

havada

yürümek,

uzak

mesafelerin

kendisine

yakn olmak

iten

bile deildir.

(1)

Ed-Duhâ:

11

Âlemlerin

Srr

—

8



—

114

—

îte

böyle

bir

adama

yaklan, onun

feyzinden,

ayn,

güne

nurundan

faydaland

gibi, faydalann

Velîlerin o

akla

durgunluk veren

halleri,

çou defa

müritlerine ve

örencilerine

intikal der..

Peygamberliin,

Musa

(Aleyhisselâm)

dan

Nun olu

Yua'a

intikal

ettii

gibi...

una da

bilhassa

dikkatini

çekmek

isterim: Bu

keyfiyeti, bu

durum

ve

ehvali

bilmiyen

kimseler

asla

do-

rulamaz..

Tpk

kimya

ilminden

habersiz

olan

kimsenin

bu

ilmi

dorulamad

gibi..

Kör

olan

kii,

ay'

nereden

görebilsin

Ey

insan

farkma

varmadan

nasipsiz

olarak

yok

olursun,

zavall insan, o

zaman

yannda

hiç

bir

dost

ve

ah-

bâb

da

kalmaz. Karnn

imi, gözü'nün

feri gitmi, dilin

balanm,

ilmin

azalm,

günahn

çoalm,

bo ümidle-

rin

fazlalam

bir halde

Rabbn durumunu

görürken

kv-

ranr durursun

Öyleyse

yanndaki

kiinin sana

seslen-

diini duy:

«

—

Mademki,

nefsin

tasallutundan,

eytann

tahak-

kümünden

kurtulmu

hürler gibi

olamyorsun

bari

onla-

r

ayplama

Murada

ermileri

kötüleme ...»

Levhin

ardndan

çarana

kulak

ver:

«

—

Hüsn-ü zanda

bulun:

Sen

attn

da

onun

için atl-

dn,

sen

yaraladn da

onun

için

yaralandm

ayet

&en il-

gini

kesmeseydin

onlar

da

senden

ilgilerini kesmek,

mü-

temadiyen

seni

ziyaret

ederlerdi.

Hizmet

etseydin

behe-

mehal sen de

hizmet

görürdün

Lâkin ne

yazk

ki

Uf tür-

lü doymak

bilmiyorsun

(Ruh

yapn harab oldu)

hiç

bir eyin

kalmad.

Hep-

si

boa

gitti.

Öldüün

zaman

pimanlk duyacaksn

ama

i

iten

geçecek... unu da

hatrdan hiç

çkartma:

Allah

daima, takvaya

eren

ve

bir

de

ihsan

edenlerle

beraberdir

iir:

«Bedbin

kiiye de

ki: (ne

zamana

kadar

devam ede-

cek bu

halin?

Ne

hayatn

arnyor

ne de

bize

görünüyor

(sun )

...



YRM

KNC

MAKALE

ZKR

Müminleri zikre

çaran ayet

ve

hadislerin

says

pek

çoktur. Biz bunlardan

bir

kaçn

serd

edeceiz.

Ön-

ce

ayetler:

«Öyleyse

siz

beni

(taatle,

ibadetle)

ann,

ben

de

sizi

(sevable,

mafiretle)

anaym.»

(1)

«Ey

iman

edenler,

Allah çok zikr

edin.»

(2)

«Rabbini,

içinden yal-

vararak

ve

korkarak

(fakat)

yüksek

olmayan

bir

sesle

sabah ve

akam

an.

Gafillerden

olma »

(3)

Görülüyor

ki, Allah,

bu

ayetlerde

zikirlerin

mertebe

ve

vakitlerini

beyan

etmitir.

(Acaba

bunlarn

hangisi

da-

ha

iyidir?)

Bunlarn

en iyisi ve

en güzeli

olan

zikr-i

hafi-

dir.

Çünkü

onda

dinleyiciyi rahatsz

etmek

diye

bir

prob-

lemle

karlamazsnz

Sonra bu

zikir,

gösteri

ve

nifak

gibi

iç

hastalklar-

dan

da

tamamen

arnmtr.. O, ayn

gizli

oruçla, gizli

ve-

rilen

sadakalara benzer.

îslâmda

buna

çok tevik

edilmitir.

Cihan

serverine, Helâl maldan

sadaka

olarak

veren

kimse ile, sabah

namazndan

sonra

güne

doana

kadar

zikirle megul

olan

kimse

arasndaki

üstünlük

hakknda

sual edenlere,

u cevab

vermilerdir:

«

—

Elbetteki

Al-

lah'a

zikr

etmek

daha iyidir »

(1)

Bakar

es:

152.

(2)

El-Ehzâp:

41.

(3)

El-Arâf: 205.



Bir hadis

meali

:

«—

Her

kim

sabah

vaktinden

güne-

in domasna kadar Allah zikr ederse, krmz altn

yüklü

yüz

krmz

deveyi tasadduk eden kimsenin alaca

sevab

alr.

Abdul-Muttalip

oullarndan

sekiz köle

azat

etmi

gibi

sevab alr.»

Zikir

üç

çeit olur:

1

—

Dil

ile

yaplan

zikir..

Bu,

tilâvet

ve

ibadetlerde

yaplan zikirdir

ki,

mustahabdr.

2

—

Zikri

-

Hafi

-

Gizli

zikir...

Bu, ibadet

ve

sadaka

çeitlerinin

en

ileri

geleni

ve

alâsdr.

3

—

Kalp

zikri...

îte

bu

zikir sayesinde

kii,

her

ey-

den

el

etek çeker, yalnz

ve

yalnz

mahbubu ile megul

olur...

Bir Kudsî hadis meali:

«

—

Beni

içinden zikr edeni

kendi nefsimde, beni kalabalk

bir

topluluk arasnda

zik

edeni,

meleklerimin

yannda anarm.»

Sonra

birinci

yok

oluu

müteakip

ikinci

yok

olu

ha-

sl olur.

O da

kiinin

Hazret

El-Kudsi

görebilmek

için,

kendinden tamamen geçivermesidir.

u

halde zikir senin

için vaz

geçilmez

bir

iar olma-

ldr.

Ancak

bu sayede,

ölüm senin

üzerindeki

yükleri

kaldrr,

zikr

eden meleklerle beraber olursun

îyilik

karlkl

olduuna

göre, zikrin boa

gitmez,

bilâkis

zikrini

yaptm

varlk

tarafndan

kendine

yakla-

trlrsn. erefli

bir

kurbiyyet

ve

mesud bir

visaldir

bu .

Zikir;

Önce Kuran okumaktr.. Sonra tebih çekmek,

sonra

salavat-

erife

getirmek,

sonra

da

istifar

daha

sonra

da

duadr...

ite

zikri

kendine iar edinen

kiinin

vazifeleri bundan

ibarettir..

Buna

devam

et

ki,

O sana nubûbiyet srlarn

açsn,

seni

yüce

bir

hale soksun.

Bu

sayede melekleri

görmee

balarsn.

Müslüman

cinler

de

senin hizmetine

koarlar. Kendi organlarn

bile



—

117

—

sana

itaat

etmee

balarlar.

Kulamdaki

pas

gider

de

cemadatîn

tebihini

duymaa

muvaffak

olursun.»

Hiç bir

eyi hariç

deil,

hepsi

ona hamd

üe tebih

eder.»

(1)

Evet,

zikrin

meyvasmdan

sana

çok

eyler

verilir.

Ru-

hunu

o

derece

terbiye

etmi

olursun

ki,

Zeynel-Abidin'e

verilen

o

yüce

makamlarn

sana

da

bah

edildiini

gö-

rürsün...

ki,

Zeynel-Abidin

bir

gün

ve

gece

ieeri-

bin secde

yapard,

(yani

bin

rek'at

namaz

ki-

lard)

Bunun

semeresini

de

görmütür.

Çünkü

O,

Namaza

durduu

zaman

perdeler

açlr,

Hâzreti

Elkudsi

(Allah')

görür

olmutur.

Zikir

sayesinde

nice

makam

sahibleri,

mükâefe

de-

recelerine

yükseldiler.

Su

ve

hava

da

yürüdüler.

Melekler

de

onun

sayesinde,

eref

ve

saadetin

zirvesine

yükseldi-

ler.

Yemek

içmek

gibi

nefsanî

eylerden

azade

olduklar

için

zikre

devam

ettiler.

Fikir

arabndan

içmek

için,

dün-

ya durdukça

daimilik

kazandlar.

'

Evet

zikir,

Melâikenin

tenzih

ve

tebih

görevleridir.

Zikir

sayesinde

mütekebbir

krallar

mütevazi

zahid-

lerin

yanma

cezp

edilir.

Ancak

o sayede

aklar

mertebe-

si

elde

edilir,

sadklar,

derecesine

bali

olunur.

Kalpleri

cezp

etme

melekesi

onunla

elde

edilir.

\

Sadakatle

zikr

eden,

hüsn-ü

edep

kapsnda

bekler,

zikirle

bütü

çareler

elde edilir.

Ancak

onunla,

dünyann

ikbal

ve

ikdam

pabucu

çka

-

rlp

atlr

ve

derûnî

vesveselere

galebe çalnr.

Zikr

eden

kimse,

kabinin

safâ

turun'da,

mukaddes

vadîde

durur

ve

Rabbinin:

«üphesiz

ben

Alemlerin

Rab-

b

Allahm »

sözünü

duyar..

ite

sana

ibret

alabüecein

bir Hikâye

:

(1)

El-îsna:

44.



«Ümmiye

bin

Ebs-Salt

Essekafî,

kendisini

peygam-

berlie

namzet

görürdü,

(bir gün)

Kardeine:

Ben

buradaym,

bana

yemek

yapver

dedi.

Kardei

dedi

ki:

—

O,

uyurken

öyle

bir ey

gördüm:

Pencereden

iki

ku

gelip

içeriye

girdi,

gösünü yarp

içinden

siyah bir

nokta

çkardlar.

Biri

dierine:

sordu:

—

Nasl

kafal

bir

adammdr?

—

Evet,

evvel

gelenlerin

ilimlerini

tam

manasiyle

ezberlemi.

—

Nasl ruhan

temiz mi

bari?.

—

Hayr

—

Öyleyse

kalbini

ona

geri çevir,

çünkü

ona

pey-

gamberlik

yakmaz...

Peygamberlik

ancak

Abdul-mut-

talip

Sülâlesine

yarar,

dedi.

Uykudan

uyannca

kssay

ona

anlattm.

Durumu

örenince

alad

ve

irticalen

öyle

konutu:

«—

Gamlerim

uydu,

yolcular

geziyor.

)

Gözümü

yumuyorum,

yalar

durmadan

akyor..

Bana

yakn

veirldi, faakt

beraat asla

(Hiç

belli

deil)

ya

alev

alev

yanan

çardaklarla

çevrili

atee

atlacam..

Ya

da

ebrâra

vad

edilen,

cazip

bahçelerle

tezyin

edilmi

cenne-

te

atlacam.

Onlar

(ahiret ehli)

iki

frkadr: Bir

frkas

yastk

ve

koltuklarla

süslenmi

cennete,

dier

bir

frkas

ise

alev

aley

yanan

cehenneme

girecek,

kötü

amellerini

ya-

nnda

görecektir.

iki

menzil

bir

olmaz..

Çünkü

yaplan

iler

bir

deil-

dir...

insanlar

bir hayr

yapmaa

kalktüar

m,

önüne

en-

geller

çkar,

Cennet

yolunu

arayanlarn

yolunu

dünya

keser..



Kul

var

ki,

nefsini

knamtr.

Zira

kendini

muraka-

be

eden

bir varl

idrak

etmitir.

Öyleyse

neden

devaml

yaamaa

özenirsin,

madem

ki ölüm

gelip

sana

çatacak-

tr?..

Ondan

kaçan kii, bir

gün

mutlaka

tuzana

.

düe-

cektir...

steyerek

ölmezsen

bile

yalanarak

öleceksin.

Çünkü

ölüm

bir

erbettir, ki,

insan

onu

er-geç

içecektir ..»

Cieri

parça

parça

olan kii de

ölmütür

irk

onun,

maksadma

ve

gayesine

ulamasna

mani

olmutur

ehvetler,

yol

kesicidir

Zevkler,

bo

kuruntu

ve

ha-

yaller birer

mtania

tekil

ederler.

Susayan

kimse,

bulanna

da

tahammül

eder.

Gece

yürüyen

kimse,

gündüzün

kavurucu

scandan

kurtulur.

Kendini

ehvet

ceryanma

kaptran

kiinin savrhp

atlaca

yer,

üphesiz

ki

keneftir...

Nefisle mücadele

ederek

ulvî

yollar

kat

eden

kii,

önüne

gelen

engelleri

sabrla

ber

taraf

ederek

mutlaka

vüce

merteblere

erecektir.

Çok

yiyen ve

zamannda

tedbirini

almyan

kimseler-

de

asla

iflah

etmiyecektir...



YRM ÜÇÜNCÜ

MAKALE

NEFSLE MÜCADELE

ETMEK VE

ONA

KARI TEDBR ALMAK

Allahm

Resulü

(Sallallahü

aleyhi

ve

sellem)

buyur-

mulardr:

«

—

Küçük

cihad'dan

büyük cihada döndük.

—

Cihad-i

Ekber

nedir Ya

Resulellâh?

diye sordu

-

lar...

—

Nefisle

mücadele etmektir,

diye

cevab

verdiler

(1)

«

—

En büyük

cihat,

nefis ve

kötü

temayüllerinle çarpmandr.»

Yine Allah

elçisi

(S.A.V.)

öyle

buyurmutur: «Dü-

manlarn

en

büyüü,

iki omuzun

arasnda

bulunan nef-

sindir »

Bir hadis meali daha: «Ben ancak,

en

üstün ahlak

tamamlamak

için gönderildim..»

(2)

Nefsin

ahlâk çirkindir.. Onun hacminin küçük

ol-

masna bakp

aldanma.

Aslnda

O,

yedi kat gök

ve

yer-

ler

kadar

genitir.

O,

alev

alev

yanan

bir

atetir.

Onda,

gözle görünmiyen

bir

çok

canavarlar,

ehvet

köpekleri,

öfke

arslanlar,

muhalefet

çakallar,

hiyle^ve

desîse

tilkileri,

yatar ..

Çirkin

vesvese, kötü temayüller

askerleri

ile

sana

(1)

Deylemî

Allah

elçisinin öyle

buyurduunu nakl ediyor:

«En

büyük

cihat

nefis

,ve

kötü

temayüllerinle

çarpmandr.»

(2)

Buhar

bu

hadisji,

(El-Edeb) de Ebu hurey

reden öyle nakl

etmitir:

«Ancak ben

küzel

ahlak

tamamlamak

için

gönderil-

dim..»



—

121

—

saldrmak

için eytan

ancak orada

pusu

kurabilir..

te

bütün

bunlar o ufack

kal'e içinde tam

tekmil

seni

sap-

trmak,

dünyaya ve

geçici

menfaatlerine

taptrmak

ama-

cyla

çöreklenmilerdir.

Kalbe

gelince: O,

bir

ehirdir,

içinde

de

melek otu-

rur.

Aslnda

O,

lâtif,

idrak edici,

bilici,

Ruha

üfürülmü

Çam kozas

eklini

andran

o

et

parçasndan ap

ayr bir

eydir Muhatap

olan

O et

parças

deil,

Asl muhateb

olan

akldr. «Ey

akl sahipleri

benden

korkun,

bunda

kalbi

olan için

hiç

üphe yok

ki bir öüt

vardr,

kavra-

yan

kulaklar»

gibi

ayetlerden

kasd

edilen

mana

ite

bu-

dur

Yukarda iaret

ettiinrz nefis

ise

v

ehvetin

esiridir.

Gaflet

zinciri ile

kskvrak

balanmtr.

Ba

döndürücü

hayal

ve

kuruntularla

perdelenmitir.

Dünyaya

son de-

rece

meyli vardr hattâ

dünyaya

delicesine

ak

clmu-

tur. Bu

suretle ba

dönmü adeta

sersemlemi bir

e-

kilde

aalk

çukurlarna

yuvarlanmtr.

Kendisini

felâkete

sürükleyecek

olan

cesedinin

tezi-

yesi,

gelitirip

büyütülmesi

ile

meguldür

Evet,

ona ül-

fet

etmi

ve

ak

olmutur.

Bir

gün

nankör

cisim,

onu

unutacak, onu

bilmemeç-

llk ve

tanmamazlktan

gelecektir. Hattâ

ona

iade

edil-

'diinde,

ondan

nefret

edecektir

ve

nihayet

Rabbmm

u

sesleniini

duyacaktr:

«Dön rabbine,

sen

ondan raz, o

senden

raz olarak..»

(1)

te

bu

hitab,

muhatabn varln

gerektirmektedir.

Çünkü mevcud

olmayan

bir

eye

hitab

edilmez. Bir

hadis

meâli bunu ne

güzel teyid

etmektedir:

«

—

Her

Perembe ve

Pazartesi

günleri,

ümmetimin

amelleri

bana

sunulur.

yi

gördüklerime

sevinirim

kötü

için

de

Allah'a yalvarrm

(1)

Elfecr

Suresi,

ayet:

28



—

122

—

(unu

bizzat

hatrlatmak

isterim:)

Zanîlere

kar

Allah'

m öfkesi

son

derece

iddetlidir »

(1)

Bir

hadis

meali

daha:

«—

Bana

çok

salat-ü

selam

getirin.

Çünkü

Salâtnz

bana sunulmaktadr.»

imdi

sen,

ey

yalanc,

ey

sersem,

ey

gafil, ey

tevil-

ci Bakyorum

da

sâni' ve

kadir olan

Allah'

bundan a

çiz-

mi

gibi

göstermeye

yelteniyorsun da

ruhlarn

cisimlere

avdet etmiyeceinden

x

söz

ediyorsun

ve

diyorsun

ki:

Ruhlar,

san-

kadim'e

avdet

eder...

Pekâlâ

O

ruhlar,

onun

zatmdr,

yoksa

ondan

ba-

kas mdr?

Sualine

ne

diyeceksin

Tabii

böyle

bir

soru-

nun karsnda

app

kalacaksn

Sonra

sen,

nasl

olur da

inkâr

yoluna

sapabilirsin?

Nasl tahakküm

edip

de

onun

sonsuz

kudretini

inkâr

ede-

bilirsin?

Seni,

Annenin

karnnda

büyüten,

terbiye

edip

yeti-

tiren,

kabir

karnnda

terbiye

edemez

mi?

Birde

u

iddiada

bulunuyorsun:

—

Kemikler çürüyüp

bir

birine

karnca

bunlar

bir-

birinden

nasl ayrlacak?

—

Görmüyor

musun:

Her

eye

gücü

yeten O

büyük

Sanî

nasl

topraklar

birbirinden

ayrm,

ondan

altm,

gimü,

demir

bakr

ve daha

binlerce

madenler

meydana,

getemitir...

Sen

bunlar

yapamazsn

Amma

Allah

Öyle

mi

ya?

O,

Her eye

kadirdir.

Diledii

eyi,

dilediinde

hemen

yapmaya

gücü

yeter,

'

L

,

(1)

Bu

ladisi

Ed-Deylemî

ile

El-Hakîm

öyle

nakl

etmiler-

Öir:

«Ameller;

pazartesi

ve

perembe

günü

Allah'a

sunulur.

Ay-

rca,

Cuma

g-ünü de

ePygamberlere,

baba

ve

annelere

sunulur.

Amelleri

,

güzel

olarak

görürlerse

sevinirler

yüzleri

sevinçten

bem-

beyaz

olur.

Öyleyse

Allah'dan

korkun

ve

ölülerinizi

üzmeyin »



—

123

—

Sen acizsin.

Bir eyi

yapmaa

gücün

yetmez...

Hem

sen Ebû

Ali

Biri

Sina'nn

sözlerine

aldanyorsun.

O,

mu

doru söylüyor, yoksa Muhammed

(Sallallahü

aleyhi

ve

sellem)

mi?

Her

ikisinin

yapt

ie

ve

söyledikleri

söze

iyi

bak

Ondan sonra bir eyin

doruluuna veya

doru

olmadma

hükmet

Bu

hususta akim hükmüne müracaat et

ve

davây

ona

götür.

—

Bu akldr, O

nakildir,

diye

itiraza

kalkrsan,

o

zaman ihtiyaçlarna verecekleri cevab gözden geçir. Son-

ra

verilen

cevaplarn

isbatn kendilerinden istemen ge-

rekir. Buria yine

kendin

cevab

verecek olursan

o

takdir

-

de

sen,

ya

muariz,

ya

da tabib

olursun

Sonra

sen?

Ahi-

ret doktoruna nasl

itiraz

edebilirsin?

Senden

Önce

gelenler sana nisbetle

daha

akll

ve

görgülü

idiler. tiraz

ya da

taciz'in

küfür olduunu anla-

dlar

da ondan

kurtulma

çarelerini

arayp

iman

ettiler.

Öyleyse sen

ey insan, seni ikide

bir ek

ve

üphelere

sürüklemeye çalan nefsine cihad ilân

et

eriata

uy,

Peygamberin buyruklarna kar diküme

Allah'n

sana

bir

hediyesi

olan

Kitabna

sayg

duyman

gerek...

Kiinin,

kiraln hediyesine

kar

çkmas

ve onu

hi-

çe saymas çok çirkin bir eydir . Nefsine

ram olup

de-

diklerini

yaparsan,

emirlerine

boyun

eersen

emin

ol

se-

ni felâketlere

sürükler...

u

geceye, gündüze, yaza ka, ilk

bahar,

son

baha-

ra,

ölü

haline

gelen

yerlerin

tekrar

diriliine,

ister iste-

mez

uyuyup

uyanmana, bir bak (Bunlar kim idare

edi-

,yör, bu ileri

kim

düzenleyip

yoluna koyuyor,

hiç

düün-

dün mü

..)

Daha

nice

böyle akllara

hayret

veren

açk

deliller

vardr

ki sen onulan

bilmezsin (daha

dorusu

bilmek

istemezsin..) ite bunlar idrak etmee çal

ve

sonra ne-



—

124

—

file mücahede

etmee devam

et

Göreceksin

nefsinin

kö-

tü

arzularn

yerine getirmek

öyle dursun,

bilâk

:

s

onu

kmyacaksm Onun

güzel

sfatlarn

da

elde

edeceksin..

(Çaresi

mi?)

Çaresi,

öyle:

Öfkeyi honutlukla,

kib-

ri tevazula,

cimrilii

cömertlikle,

hasislii balamakla,

sükutu

zikirle, uykuyu,

uykudan

fedakârlk yapmakla

tokluu açlkla,

gafleti

intibahle,

herkesin

yannda oyna-

yp

zplama

halvete

çekilmekle,

mudaheneyi sdk ile,

ehveti ezmekle,

batl

hakla

yenmekle elde

edilir, nefis

ter-

biyesi Ruhun kemali,

aalk

ve

baya

duygularn ze-

vali

ancak bunlarla

mümkün olur..

Varln

için tehlike arz

eden

afetleri bertaraf

eder-

sen

emin

ol ki

gaflet

perdesi aralanr. Belki

de

büsbütün

ortadan kalkar.

eytann

ivâsma tabi olmak sevdasmdasn. Bir de

kalkp Allah' sevdiini iddia

ediyorsun.

Hani

tevhid

halvetinin

eserleri

nerede?.,

(îbret

verici

ksa

bir kssa:)

Bir gün Davud aleyhisselân

vaaz verirken

biri

uyu-

du.

Bunun

üzerine Allah:

—

«Ey Davud

Bir

kimse

beni

sevdiini iddia edip

de

sonra uyursa,

bil ki O, yalancnn

tâ

kendisidir »

bu-

yurdu.

(Ksa bir Kssa

daha:)

ibrahim

Aleyhisselâm, Rüya-

snda

olunu

kurban

etmekle emr

edilince Olu

ona:

«

—

ite

babacm, dedi Bu kiinin,

dostunu

unuta-

rak uyumasnn cezasdr ..»

Adem (aleyhisselâm) uyuyunca Havva

yaradlp vü-

cud alemine

geldi...

air:

«

—

Hayret

dorusu,

bir ak nasl

uyur? Her uyku

ona

yasak

(ve

ar) olur....»

demitir.



125

unu

iyi bil:

Yukarda anlatmtk...

Kalbin

bir

e-

hirdir. Nefsinin

eytan;

Çirkin arzu

ordusuna,

dünya

sevgisi askerlerini,

vesveseleri,

bo

ümitleri,

kötü zanla-

n,

Bo

megaleleri,

muhalefet

silâhlar,

ki

bir

borular

kötü öhret davullar, hakaret

khnçlar,

hokkabaz

adam-

lar,

toplayp

kalp ehrini

ykmak için

hücuma geçer.

Bu

askerler,

bu

ehri

kuatt

zaman, eer o ehrin

az-

manevî

gücü, güzel ahlâktan

meydana gelen adamla-

i

Evet, ehrin gerei

gibi

savunmas

yaplmazsa,

zi-

kir

bekçisi,

uyursa

sadakat

ve

samimiyet

kaleleri

yklr,

nefis eytan

kalp srlarnn üstüne

çömelir,

ameller

ha-

zinesinin

perdeleri

yrtlr,

bütün ülkede

ek,

üphe ave-

mesi

dolar, muamele

aaçlar kesilir,

amellerin

malla-

r yama

edilir.

Emellerin

meyvalar yenir,

kitab

hakkn-

da üphe vaki

olup, insanlar

dostlarna, arkadalk

yap-

maktan

nefret

duyar.

Herkes

mevlâsna

asi

olur.

Onlarn

her

birerleri

hava

ve

hevesine

tabi

olup

böy-

lece hepisi

burunlar

üstünde

cehenneme

sürüklenip

gi-

derler:

-«(Azgnlar)

derler:

kendilerini

(dünyada)

ba-

yalardan

saydmz

adamlar

neye

görmüyoruz?

Biz

onlar

elence

edinirdik.

Yoksa

gözler (imiz)

onlardan

uzaklap

kayd

m?»

(1)

Sende

onlardan

olmak

istemzesen

hazrlkl

ol,

îman

nurunun

erefine

bak,

gönlünü

düzelt,

dirilecein

gün el-

bet meyvasn

görürsün

Kendini

nereye

altrrsan,

ahi-

rete

de

onunla gidersin

Evet

unu

bilhassa

kulana

küpe

yap:

Nefsini

terbiye

edersen

ruhanî

bir

melek;

gaflet

ve

ehvet

peinde

koarsan,

Huzur-i

îlâhî'den

koulmu

bir

eytan olursun..

(1)

Sad sûresi,

ayet:

62,63



Devaml olarak

kötülüü

emr eden nefsinle

dele

et ki, sana arz ettii

tehlikelerden

kurtulup

«levvâ-

me»

haline inklâp

etsin.

Sonra

(çalmak

sayesinde)

onu

levvâme

halinden

«Mutmainne»

makamna

yükselt

Tpk

Sultann,

basit bir

memurunu,

kâtip

makamna

ora-

dan da

vezirlik makamna

nakl edip yükselttii

gibi...

Sonra onun

davranlarna

bakar, inceler.

Çünkü

Onun

ileri

bakasnn

ilerine

benzemez. Bakalarnca

ku-

sur

saylmayan iler

onun nazarnda

kusur

saylr.

te

nefsi

terbiye

etmekle

megul

olan

kii

de

böyledir.

Bir

makamdan bir

makama yükseltir

ruhunu..

Zira

Ebrarn

hasenat

-

iyilikleri

-

Mukarrebeleri

(Onlardan

daha

ileri

derecede olanlarn)

seyieleri

(kötülükleri)

mesabesindedir..

Kiiyi Allah'a

götüren

(yol

kolay

kolay

kat'

edil-

mez )

Zira

Mesafe

yaratklarn

nefes

says

kadar

çok

(uzak) dr.

Makamlar, ruhlarn

durumuna

göredir...

Pey-

gamber

sallallahu aleyhi

vesellem, bir

makam'dan

bir

makama

yükselirlerdi..

Onun

yükseldii

makamlar,

hep

mükâefe makamlar

idi.. Nitekim

Cihan

Peygamberi

(S.A.V.)

buna bilhassa

dikkati

çekmitir:

«

—

Kalbimi, üphesiz

ehvet

kuatabilir.

Bu

yüzden

ben günde

yüz

defa

Allah'a

istifarda

bulunurum »

(1)

Müminlerin emiri Ali

(R.A.),

nefis

hakknda

bir

nazmmda öyle

buyurmutur:

\

<

—

Dünya lezzetlerinden

kendimi çektim, nefsi]

buna

altrdm..

Nefsim,

zamann

atafatna

kar deerli idi. Sarsl-

maz

azmimi

görünce

zillete

boyun

edi..

(1) Bu hadisi,

Ahmed,

nusnedinde,

^Hislim

sahihinde,

•

Bbu

Davud

ve

nesai

El-Eger El-Müznî'den

rivayet

etmilerdir.



—

127

—

Ona

öyle haykrdm:

«Ey

nefis

erefli olarak

öl

Dünya

önce

yüzümüze

güldü, sonra

arkasn döndü.. Gfeldii

zaman

cömertlik

onu

tüketemez,

arkasn

dönüp

gittii zman

da

cimrilik

onu geri

çeviremez...

(Evet )

nefis, yiid'in

brakt yerde durur: doyu-

rursan ba

dik,

aç

brakrsan

ba

eik

olur...»

îmdi

sen

de

onu terbiye

et,

sakm ona

yüz

verme

Peygamberler,

(aleyhisselâm) veliler

(ve

salih-

ler)

in

makamlarna

bak

Sevap

ve

senây

ganimet

bil.

Sadklarn zikri hiç

bir

zaman fasklarn zikri gibi deil-

dir

Zamanla

bunu

mutlaka

anlyacaksm

Bo

sözleri

ve

yersiz

davranlarn

çirkinliini duy-

muundur.

Duymazsan bile

az sonra

meydana

çkacak

duyacaksn..

Çünkü

insanlar

uykudadr.

Öldükleri

zaman

uyanacaklardr

Sen, meyvas

olmyan hiç

kimseye

göigesiyle faidesi

bulunmayan bir aaç

gibisin

Evet

sen,

yalanc

saçlarla

ban süsleyen

dazlak

kafal

kadnlar

gibisin.

Emanet saç,

balarndan

düün-

ce

dazlak

kafalar

meydana

çkacaktr

Ne

yazk

ki sen,

üzerindeki

kük

kyafetinin

düzgün-

lüü,

göz

alclna

kapldn

Yarn

kâfile

kalknca

yol

da

kalacaksm

zavall ...

Azn

da

olmayacak

ve

kâfile

çavuuna,

ne

olur

be-

ni geri

yolla

da

biraz azk

tedarik

edeyim

kendime, diye

yalvaracaksn...

Yalvaracaksn

amma

heyhat ...

Aljah elçisine

(sallallahü

aleyhi

vesellem)

e,

ölünün

yanandaki ya

damlasnn

sebeb ve

hikmetinden sual

ettiler...

öyle cevab

verdiler:



—

128

—

«

—

Küçük

çocuk Levh-i

mahfuzda ana-babasmm

ackl durumunu

müahede ettii için, Büyükte kendi i-

lerini

bizzat

müahede

edip,

hanm, çocuklar

ve

malla-

rm

geride

brakp

gittii için,

gözlerinden

ya

aktrlar

ve bu

yanaklarnda

görülür..»

ite ey gafil bundan

öüt

al,

durumunu bir kerre

daha

gözden geçir

Seni uyanmaya

davet ettim... Gönlünü ve

himmeti-

ni uyank

tut

üphe

yok

ki

zafer senindir...

Bütün gayesi yemek

yeyip karn

iirmek

olan

kim-

senin deeri, kanmdan

çkard

ey

kadardr.

(Sözlerimi) anlarsan,

uyanm olursun

(evet)

sen

kenidni daha iyi bilirsin.

Ben

(lâzm

gelen)

öütü

ver-

dim.. Amma

siz

(ey

insanlar)

öüt

verenleri

sevmezsiniz



YRM

DÖRDÜNCÜ

MAKALE

r

Ak,

evk,

Müahede, Mükâefe,

Öütler,

Naklî

ve

Aklî

Nehiyler

uras

muhakkaktr ki,

Muhabbet Allah

ile

velîleri

arasnda mümkün ve

carîdir:

«îman edenlerin

Allaha

ait

sevgileri

ise

(hereyden)

salamdr.»

(1)

Habis nefsin seni kkrtarak:

«

—

Göremediin

ve

senin

cinsinden

olmayan

birini

nasl

seversin?»

dersen,

cevabmz hazr

«

—

Sen,

Sann hakimin

yaratm

olduu

u

muaz-

zam

varl görmüyor

musun? O güzelim balar,

bahçe-

ler,

aaçlar,

kayalar

talar,

yeillikler,

ne

güzel yaratl-

m .

Bir bak

ne güzel

döenmi

bu

yeryüzü .

Gece,

gün-

düz,

yldzlar,

güne,

ay,

büyük

yldzlar,

tüm

gezegenler

ne kadar akla aknlk

ve hayret

vermektedir.

San'

hakimin

bu

güzel

sanat, kendi

varlna

delâ-

let

etmez mi?

Mahlûkat

yaratan, kâinat

donatan

O

ulu varlk

ne

yüce

bir

varlktr

Onu,

bütün

mevcudiyetimle

tebih

tak-

dis

ve tenzih

ederim ...

Kendine bir bak:

Eer düünürsen, kendi nefsinin,

mükemmel,

akla

hayret

verici

bir nizam ve intizam içe-

risinde yaratlm

oluun,

senin için

u

boluklarda

gör-

düün

ve

duyduun varlklardan

daha muknî bir delil

tekil

etmez mi,?.

.

(1)

Bakare

sûresi, ayet:

156

Âlemlerin Srr

—

9



130

—

Evet

kendi

varln

bile,

Allah'n

var olduuna

en

büyük ve en

canl

bir delildir

Çünkü

Allah

seni

sevdi

de

yaratt.

Konuan

bir

kimsenin

konumas,

kendisinin

mev-

cud olduunu göstermez mi?

airler ne demi:

«

—

Yetikin

genç bir

kz

kavmi-

ne

hitaben: (Görmedii

kiiye insan ak

alur

mu?)

sö-

zü tuhaf deil

mi?

Dedi ve ilâve etti: Gözlerim, yadan

iki

çeme

olmu...

Gözüm onu görmezse,

mutlaka gön-

lüm onu hayal

eder...»

eyh

Ebul-Ulâ

El-Muarrî

kendi

nefsi

için

öyle

de-

mitir:

«Ey

millet, kulam,

bir

canlya aktr. Kulaklar,

çoukez

gözlerden

önce ak olur.

Etrafnda

hastalk

olan

gözler,

bizleri öldürmütür. Bizi öldürenler tekrar,,

bize

can

vermemitir.

Çünkü

onlar,

Vücud

bakmndan,

Allah

yaratklarnn

en zayflardr »

Bu

hususta

varit

olan

Hadisler

pek

çoktur.

Hemen

hepisini (ihyâ)

kitabmzda serd etmi bulunuyoruz.

Bu-

lada

yalnz bir

kaç tanesini

nakl etmekle yetineceiz:

«Beni seven, 'yalancnn biridir. Çünkü gece

olunca

benden

(Gafil bir

halde) uyumutur »

«Kulum,

bana nafile

(ibadetlerle) yaklamaya

gay-

ret

eder.

Ve

ben

de

onu

severim.

Bir kerre

de

onu

sever-

sem

artk

ben onun duyduu kula

ve

gördüü

gözü

olu-

rum . .

.

Sevgi

ve

ak

ayn

eylerdir.

Bunlarn

en

üstünü,

a-

km mauka

balanm

olmasdr.

Sevgide esas

olan

samimiyettir.

Mauk'un

sözlerini

güzel

görmektir.

Böyle olunca, taleb himmeti, evk ate-

lerinin

kvlcm

ile alevlenir.

Ak

hali, insanda

iddetlenince,

kiiyi adeta

divâne'

ye

çevirir.



—

131

—

Mauku daha

iyi

görünsün

diye

kalp

semâsnn kap-

lar

açlr. Emeller

gelinleri,

visaller

meclisinde

raks

et-

mee balar.

Temenni

kavallar,

çalar,

temenni

davullar

da

vurmaa

balar.

Eski

adamlar

öyle

demilerdir:

«Onu

arzuladm.

Hayâl

gücümde

canlanmca,

sanki

onu

çarm

da

yanma

gelmi

gibi, sevincimden

oyna-

maa

baladm..

Çardm,

«Buyur »

dedi. stedim,

onu

görünce, ne-

rede

ise

ölecektim...

Keke onun

namaz

kldn,

girip

çktn

zevkle

seyr

eden

mescid'in

duvarlarnn

talar

olsaydm »

te

böylece

toz havaya

kalkar,

Temenni

buharn

görürsün.

Yorgunluk

buhar

takviye

olur.

Kalplerdeki o

belirli bölünmeyi

his

edersin.

Ondan sonra

da

sende ne

uyku

kalr

ve ve

ne

de

rahat..

Bunu

müteakip

de

zayflama

ve

sararma

devresi

balar.

Uykusuzluk

belirtileri

görünüp

o

kocaman,

i-

man vücutlar

yava yava

erimeye

balar...

El-Munî:

Ak

olan,

yüzünden tannr.

Çünkü yüzü

sararm-

tr.

O

kendisine

kurban edilen

kimse

deildir.

Çünkü

O,

sanki kurban

olmak için

yemlenip

beslenmitir ...» de-

mitir.

Hadisde:

«—

Her gece

bir

münadi

öyle seslenir:

Dikkat edin

Allann

lâneti

çok

yiyen,

çok

uyuyanlardr,

(ey)

ademolu

sen,

bunun için

mi

yaratldn? Hesabn

hafif

olmasm,

cesedinin

saln,

hastalklarn

azalma-

sn,

arezlerinin

münsalih

olmasm,

uykunun azalmasn,

zikrinin

çoalmasn,

murad edip

de

mahbûbunun seni

ona

iletmesini,

seni

kendisine

kar

masiyetten

alp

da

taata

getirmesini

istiyorsan

nâfüe

(ibadetlerine)

hz

ver.

(Böyle

yaparsan)

felâh

bulur,

selâmete

erersin

•



—

132

—

EVK VE

MUKÂEFE

unu

bilhassa

iyice

bilmeni

isterim:

evk, Kiiyi,

mükâefe haline

kavuturur...

evk,

Mauka kavuma ve

onunla

buluma

arzusu-

dur

Mauka

kavumak,

ancak mükâefe

ile

elde

edilir..

Mükâefe, ya

ayan beyan

bir halde

olur,

ya da

kal-

bi

bir keyfiyet

arz

eder...

O,

mauk'un,

ak görmee tahammül

edebilecek

bir

halette

tecelli

etmesidir.

Lâkin ayan beyan

tecelli etmesi, kalp

ve

gezle

gör-

mek

olur

ki

bu

hal, bütün

hallerden

daha

iyi

ve

zevklidir.

Allah Elçisi

(Sallallahü

aleyhi

vesellem)

in durumu

gibi...

O,

onu,

îsrâ gecesi,

hem kalple hem de

gözle gör-

Bu

babta, Aie,

Ibni

Abbas

ve

Ali

(Allah

cümlesin-

den

raz

olsun)

dan

nakl

edilen

iki

rivayetin

shhatmda

en

ufak

bir

ek

ve

tereddüdümüz

yoktur

unu da

iyi bil ki,

gerçek

mükâefe, Mahbûbu

tam

manasiyle

görmektir. Bu

ise

sevenlerin

derecelerine gö-

re

deiir...

Tabii

ki

herkesin bakp

görmesi bir

deildir.

Bunun

en

az

derecesi

kalben

görmektir.

Gözle

gör-

mek,

bazlarna

göze

gelip giden bir

arazdr.

Bunun en

yüksek

derecesi, hem

gözle hem kalple (her

kisi ile)

mü-

ahede

etmektir..

Gaflet ve hava

perdeleri

ortadan

kalknca, mahbûb

tecelli eder;

3

ak, tam

mânasiyle beeri

libâs ve cismanî

manialardan

syrlp

bambaka

bir

hal

alr.

Perde

arka-

sndan hitab duymaa balar: «Bir vahiy

ile,

ya

bir

per-

de

arkasnda yahut bir elçi

gönderip

de

kendi

izni ile di-

leyeceini vahy

etmesi

olmadkça Allah'n



—

133

re kelâm

söylemesi olmamtr.

üphesiz ki

O,

çok

yüce-

dir,

mutlak

bir hüküm

ve

hikmet sahibidir.

(1)

Bu

mertebeye

bir

erdi

mi,

o

zaman

kâinatta

bütün

olup

bitenler

hakknda

bir

hitap

uzanr kendi

ne... Ve

sa

Aleyhisselâmm halini alr: «Evlerinizde

ne

yiyor, ne

fciriktiriyorsanz

size haber

veririm. Elbette

bunlarda

sizin

için, eer iman edicilerseniz, kat'i

bir

ibret

var-

dr.»

(2)

Melekler

ve

bütün

müslüman cinler onun emri

al-

tnda

ve itaatmda

olurlar.

Allah

ile

arasmdaki perde yr-

tlr.

Bu

sayede

kâinat

esrarnn

hulâsasn

bilmee

ba-

. .

.

Evet

lütuf meltemleri

esince,

gaflet perdeleri

kal-

kar, kâinat diledii ekle inklâp eder. Zira iki irade bir

birine

karnca,

bir olarak tezahür eder...

Yukarda, Sofiyehin durumunu

anlatrken

geçmiti:

«Görünce onu gördüm.. Onu

görünce

(birbirimizi)

gördük..»

Nasût alemi, onun

için,

ona

gayb'den

haber

veren,

ona bir çok varidat

getiren

lâtif bir

anlam olur, ki o va-

ridatlardan bazlar, keramet

meyvalar,

ve

gaybî

eyler-

le

konuma

melekesidir. Onu ancak bilen bilir.

Bilmiyen

kimseler onu

inkâr

eder.

Bozuk

arazilerin

gitmesiyle nefis cevherleir. Kud-

giyyet

kesp

edip, gaybî

iler artk ona ayan beyan

olur...

Bir

itiraz:

Bu

anlattklarn

peygamberlere

ait

eylerdir. Nasl

olur da buna Allah

velîleri

ortak

olabilirler?..

Aslnda gayib ilmi, Kadîm olan

Allah'dan baka hiç

kimse

bilemez.

(1)

Es-urâ:

51.

(2)

Al-i

tmran: 49.



—

134

—

Ancak,

Allah

raz

olduu

kullardan

bazlarna

bunu

bildirebilir.

Duymadn

m Bir

ayette Allah

ne

buyurmu-

tur: «(O) bütün

gayb

bilendir.

Öyle

ki

gaybma kimseyi

muttali

etmez

O.

Meer

ki

beenip

seçtii

bir

peygamber

ola.

Çünkü

O, bunun önünden,

ardmdan

gözetleyiciler

di-

zer.»

(1)

Ayetteki

(Meerki

bir

peygamber

ola)

sözü,

avam

halkn,

gaybi bilmek, Allah

üe kullar

arasnda

ortak

bir

itir

diye

sanmamalar

içindir.

Ayetin

tefsiri

de

ortaya

attmz

bu

ihtimal

uzak

elmasa

gerek...

Çünkü

Krallarm

hazinelerine,

memluklar

muttali

olabilir.

Maukun

baz

gizli taraflarn,

gerçek ak

mü-

ahede edebilir.

Çok

güzel

yaplm

bir

tablo

gibi...

Bunu

(her

ne

ka-

dar bakalar

görebilir,

ondan

bir hisse

kapabilirlerse

de)

ancak

onun

gerçek

eklini

tam

manasiyle

sahibi

bile-

bilir..

te buna

dair bir

ayet:

«îte misaller

Biz

onlar

insanlar

için

irâd ediyoruz.

Alim

olanlardan

bakas

onlar

anlamaz.»

(2)

Cuneydînin

öyle

dediini

duydum:

«Herkes hallaç-

tr, lâkin

herkes

harrac

deildir »

Ebu

Yezîd

El-Bestamî

:

«

—

Temkin

derecesine

ulaan,

öyle

bir

doktordur

ki,

halkm

sr

kürsülerinde

oturup,

malikinin

(Allann)

izni

ile

memlûkun

(Kulun)

srlarna

mûttali olur.

Sel-

masl

Fatma,

Selmasl

müezzin

ezan

okuduktan

sonra,

evinden

çkp

öle

namazn

Bestamda

cemaatle

klmaz

myd?...»

(1)

El-Cin

sûresi:

26, 27.

(2)

El-Ankebût:

43.



ayet,

bu

mümkün

deildir.

Çünkü böyle

bir

hal

peygamberler için bile varit deildir, nasl

olur

da baka-

lar için varit olabilir, dersen, cevabmz

hazr:

Sen

Allah'a

karg

m,

yoksa

kendine

kar

m

hükm

ediyorsun?

Eer Allah

namna hükm

ediyorsan,

küçüksün

bu-

na akim

ermez.. Kendi

damar

ve

kemiklerini

hattâ sar-

ndaki

kvrmlarn saymaktan bile

aciz

olan,

nasl

olur

da

Allah

ile

salih

kullar arama girebilir?

Sonra,

Allah

peygamberlerine ne

verdiini,

sen

ne

bileceksin

.

Nakil tank ile

ayet

baz ilimlerini

bilebilirsen, her-

eyi didikleyen akl karna dikilir...

Senin

iç

srlarna,

çocuun ve komun

bile vakf

ola-

maz... Ancak

asl

sahibin Olan Allah bilebilir.

Allah (Seçmi olduu Resulüne)

gaybi

bildirir,

bu-

yurmu,

sen

ise

henüz

vusul

perdesini aralayamamsn.

Bu halinle

mi

Allah

ile

Resulü arasmda ceryan

eden olay-

lara

vakf olacaksn?...

Önceden

seni

uyarm,

baz

eylere dikkatini

çek-

mitik:

Nefsinle

sava, ikide bir inkâra kalkma Zira ne-

fisle

savaman,

gözündeki

gaflet

perdesini

kaldrr.

Oysa

senin gözünü dünya bürümü, himmetin

gayet

zayfla-

m...

Hamam

böcekleri nerde, o

yüce

ve

erefli makam

nerde?...

Hüsn-ü niyet

ve

iyimserlik,

en

büyük iksirdir

Hem

öyle bir

büyük

iksir

ki

her cehli ilme

inklâp

ettirir. Ona

smsk

sarlan kii, vicdanen

müsterih

olur...

ite

sana özet

olarak

(anlattklarm)

bir

nevi

mu-

habbet, evk

ve

m





BÖLÜM

Kiiyi,

sefalet

ve sefahatten al koyacak zecrî

ted-

birler, yukarda

geçen vad

ve

veîd'i

anlatan,

serapa bir

öüt

mahiyetini tayan

ayetler,

ilginç

hikâyeler,

kiiyi

korkutan

veya

tevik

eden

iirlere gelince,

(bunlar

sa-

ylmyacak

kadar

çoktur..)

Öyleyse daha

kalben tekâmüle

erememi

olanlar

korkutun Ruhan

yükselmee ilk

admn

atan

kimseyi

de

daha fazla ilerlemesi için tevik ediniz

Zira

yeni

ba-

lyan kii, cehalet

yurdundan

henüz

çkmtr

Kayna-

mas, sapmamas,

batl uçurumlarna yuvarlanmamas

için

gereken

sedler çekilir.

Ruhî

tekâmül

babmda ilk

admm

atp ilerlemee

balyan kimseye gelince:

Onun

günah afv

edilmi,

kalbi

rikkate

ermi,

mü-

cahede

ak

güçlendirilmidir..

Öyleyse dar geçidi

geçe-

bilmesi için hzl

admlar

atabilen

bir deve

lâzm...

Nefis Mücahedesi, derunî terennümler,

kalbi,

kurak-

tan

heryeri

çatlam

adeta

ölü haline

gelmi

bir

yeri,

iddetli yamurlarn

canlandrd gibi,

canlandrr.

Ona

nev-i Nema

verir.

Güzel güzel amellerle onu

adeta yeer-

tir...

îte bu,

Müride

bambaka

evk alar, ayr bir

reng

verir

.

.

(Biraz

da

Ebu Hyyan Ettevhidî'yi dinleyelim:)

«Güzel

namelerin

faidesini

anlamyorsan,

senden

daha kaba

olan

develere

bak

:

Kularn cvlts

ile

uzun



—

138

—

saharlar zevkle

nasl admlyorlar,

uzun mesafeleri

gün-

lerce

yürüyüp

kat'

ediyorlar?..

Acem

meayihinin, «Helvât-

Erbaniyye krk

inzivâ»

diyee

adlandrdklar

inzivâya

çekilmen

lâzm..

Onlara

göre

O

inziva

celâ

(ayrl

bir

kenara büzülü)

dür.

îte bunu

adet

edin

Sonra

yemein

de

ölçülü

olsun.. Hergün bir

lokma

eksilt Yahut

yemek yerken ölçülü

ye Yemeini

hergün

biraz

daha azaltr, hafif

yemekler saffma

katlrsn.

Bir

Hadis meali:

«

—

Dünyada

en

çok doyanmz,

kyamet günü

açl

en

uzun olannzdr »

Bunu

baarabüirsen,

nefsini yani kendini

Allah'dan

bakasndan

alkoymu olursun.

Dünya

sevgisi

ve

çizgisine

meyi

etme ki,

sana

Mu

hammedi

(Sallallâhu

aleyhi

vesellem)

sfat

intikal

etsin..

öyle

buyurmulardr:

«

—

Hiç biriniz gibi

deilim

: Devaml olarak

Rabbi-

min

yannda

kahrm.

O, bana

yedirir,

içirir...»

îte bu,

sadk

ve

samimi

olan

kimselerin

halidir.

Zinhâr

yalanlayc

sapklardan

olma

Mukarrebler

(Allah'a

yaklamak

erefine

nail olan

kiiler) den

olamazsan,

bari ashab-

yemin (Saclar)

dan

ol

Hamd,

Alemlerin

Rabb

Allaha

mahsustur.



YRM

BENC

MAKALE

LM

VE AMEL

Allahm yaratm olduu

insanlar içinde

(Havas)

unvann ancak

üç

snf

kazanmtr:

1

—

Alim

2

—

Arif

3

—

Nasik

(badete

kendini

veren..)

Alim,

ilme kendini

verib de

zahirî

ilimler

elde

eden,

ve

elde

ettii

ilimleri

tatbik eden

kimseye

denir.

Allah,

Onun,

iledii

güzel

ve

yararl

iler

sayesinde

batnî

ilim-

lere

de

varis klar. Muhabbet,

evk, Rza ilmi,

kader,

mü-

kâefe,

murakabe

ilimleri gibi

çok üstün

ilimlerin varis-

çisi

klar...

Aslmda bu

ilimler,

Sofiye, Safiye,

Sadka

ve

Vafiye

taifesinin

ilmidir.

Bu

ilme

eren havasdan baz

isimler verelim

El-Hasen, Süfyan, Fazl bin îyaz, Ebî

yezid El-Bes-

tamî,

EbulHasen

Ennurî,

Habibul-Acemî,

Maruf

El-Kar-

hî, akik El^Belhî, Muhammed

bin Hafif,

Bir bin Saîd,

Ahmed El Havarizmi, Ahmed

Eddarânî, Haris El-Mu-

hassibî

Siressakati,

Eb:l

Hüseyin

bin El-Mansur

El-Hal-

lâc, El-Cüneyd,

EJiblî,

Ebû

Nuaym

El-Kadî...

te

Kalplerinden Allahm zikri fkran

bu

Allah

adamlar, Zahiri

ilim

öhreti

ve

ehveti

ile megul

olan,

Himmetlerini

Zeydilere

sarf

eden,

nam

ve

gösteri

için

beyaz elbiseler

giyen,

Kitab tevillerle

karartan,

yrtk-

lar

kapatmaa

urap

da

bir türlü yrtklardan kurtula-



140

—

mayan,

kötülüklerden

kurtulamayan cinsden insanlar

de-

ildir.

Onlar,

feyiz

ve

bereket

zenbilleridir.

Gerçek

kan-

dillerdir

onlar...

ahid olan, varlu

akna

dalan

ve o

akn

derinlik-

lerine

inen onlardr ...

Dünyann

geçici ve göz

kamatrc

Mülkünde

gözleri

olmayan,

her

türlü

bo

itibarlara

kar karn

ve gözü

tok

olan yine

onlardr ...

Birde

dünya'ya

kendisini

kaptranlara gelelim:

(Ihlâs)

esaslar onlara göre, fuzulî eylerdir..

Bütün

hüner

ve marifetleri, raks

ve elenceden öteye geçemez.

Akrabalkla,

Shabîlik arasn ayrt

edemezler..

rti-

kâp

etikleri vebal

ve

ayplarn

en korkuncu:

Mauklarn

unuttular,

geçici menfaatlerle

uratlar.

Gerçek

ibadet

ve

taat

merdvenlerini

unuttular

da

halka

gösteri için

seccadeler

serdiler.

Allah'

ve

hakikati

unuttular.

Gerçee

bel

balamadlar.

Bir hadis

meali:

üphesiz

Allah

(Müraîlerin elbiselerini

çkarp Cen-

netin

kaplar

üzerinde) ite yalanclarn elbiseleri

«ba-

resi

bulunduu halde

asar..»

Çünkü

onlar, Dünyada

srf öhret kazanmak

için

iba-

det

yapmlardr.

Bu tip kimseler üzerlerindeki

elbiseleri,

Ehl-i

Kehf'in

sadk

köpeklerine

balayacaklard

ve

kendileri

de

onun

derisini

aralarnda taksim

edip

kendilerine

elbise

edine-

ceklerdir...

ite Dünya

sofilerinin

mükâfat

Perian hali

îte

Ahiret

sofilerinin mutluluk

fkran

hali

Çünkü

Ahiret sofileri ilimle ameli

bir

araya getire-

bilmi

ve

zafere

kavumu

kimselerdir.

Dediler, dedikle-

rini yaptlar.

Samimi

oldular

dâvalarn gerçekletirdiler.



—

141

—

Örendiler,

örendikleri

ile

de

amel ettiler.

Sözleri,

özleri bir

oldu. Asl

ilim ve

mafiret

ibadet

ve

tekva ehli

bunlardr ite

Onlara

bu

hale

ulatran

içlerindeki

parldayan

yük-

sek

imanlar ve

yüce

himmetleridir. Bu

sayede

itiyak ka-

nadlar ile

Mukaddes ve

zevali

olmayan

bahçelere

uçtu-

lar.

Gayip

ilimlerinin

çiçeklerini

bir bir

toplamaa

hak

kazandlar. îte

bunlar,

Ahiret için (bir

lokma,

bir hr-

ka) deyip de

fakirlii iar

edinen,

ve

sebebleri bir

tarafa

iten

fakir

sofilerdir ..

Ahiret

bilginlerine

gelince:

Onlar hakknda da

baz

isimler

açklayaym:

El-Hasan

El-Basrî,

Süfyan bin Üyey-

ne,

Mezheb sahibi

Essevrî,

Ettai

Ettahirî, Ebu

Said El-

Hudrî, Ebu

Hanife

Ennu'man

bin

Sabit

Ei-Kufî,

Malik

bin Enes

El-Medenî,

Muhammed

bin

îdris

Eafî

El-Mut-

talibî,

Ahmed

bin

Hanbel E,ibanî,

El-Muznî,

îbni

u-

reyh,

El-Hed'dâd,

El-Kaffâl,

Ebuttayyip,

Ebu

Hamid,

Üstazimiz Ebul-Maalî,

Elcuveynî, eyh

El-Imam Ebu

îs-

hak,

brahim

El-Firuz Âbadî,

(irazi) ad

ile tannan..

Bu

zatn

eyhimizle, Sultann

yannda bir

tartmas

ol-

mutur.

Bende

yanlarnda

oturuyordum.

Gördüm ki: Mu-

nazareden

maksadlar,

bir

birlerine

üstünlük

taslamak,

yekdierini

mat

etmek

deil,

bilâkis

hakk

izhar

etmek

meselenin

derinliklerine ve

hikmetlerine

nüfuz

etmek

idi..

Sözlerini

süsleyip hasmn malup

etmek,

ayetin met-

nini bozup

bin

bir

tevile

kalkmak,

Peygamber

haberle-

rini tezyif etmek,

ez cümle

muhaseme ve

demegoji

gibi

pek

çirkin,

âlimlere

yakmayan

davranlardan

tamamen

arnmlardr

bu

gibi

alimeler..

îte bu

nitelikleri tayan

kimseler,

ahiret

alimlerinin

ta

kendileridir.



—

142

—

Bu

tip

alimler,

aynen

peygamber

esbabna

benzerler:

Fetva vermeye

yetkili

iken

daima

fetvay

bir

birine

havâ-

le

ederler.

(O, benden

bu hususta

daha lâyktr )

deye-

rek

arkadan,

kendinden üstün

görüp

fazilet

örnekleri

gösterirler...

(1)

Bize gelince:

Biz

kötü

alimleriz.

Birbirlerimizi

ka-

rartmaa

çalgrz,

gerek

lisan

ve gerekse

kalemle

birbir-

lerimize

hücum

ederiz..

u

taife

ve

frkalara

bölünen

kiilerin

haline bir

bak

Bir

hadis

mealî:'

«

—

Her

kim hak

ettii

halde gösterii

terk

ederse

Ona

cennetin

en

yüksek

yerlerinde

bir

kök

yaplr »

(2)

(Bu

hadisin

altmda

kendimizi

inceliyecek

olur-

sak)

Ahirette

bize ne

ev verilecektir,

nede

hurî...

tmam

afiî,

(R.A.)

Ebu

Yusufla

bir

mesele

hakknda

tarttktan

sonra

bir

rüya

görmü.

Rüyasnda,

cennete

girmi

ve

nurundan

bir

taraf

prl

prl,

olan

bir

hurî gör-

mü

ve

ona

sormu:

—

Sen

kiminsin?

Hurî,

—

Hak

ettii

halde

gösterii

terk

eden

kimseye

aitim,

demi

ve

u

iiri

ilâve

etmi

sözüne:

«—

Hakk

çirkinliklere

kartrdlar.

Sonrada

batla

ve

gösterie bir

kartal

gibi

hucüm

ettiler.

Ilâh'dan

kaçtlar,

Kabirler

adedince

yalan

söylediler.

Nasl

Ilâh'dan

ecir

isteyebilirsiniz

ki, siz

gösteriden

kendinizi

kurtaramadnz »

Bu

beytinden

sonra

afiîe

demi

ki:

()

imdiki,

yarm kalm

ilimleri

ile,

dier

meslekdalarna

üstünlük

taslayan,

kimseyi

beenmiyen,

rakibini

srf

gözden

dü-

ürmek için,

yapc

tenkidden

ziyade

ykc

faaliyetlere

ba

vu-

ran

baz

meslektalarmzn

kulaklar

çnlasn ..

(Mütercim).

2()

Bu

hadisi

Tirmizî

ile

ibni

Mace rivayet

etmilerdir.



—

143

—

•

Ey

afiî,

kl-ü kal ile,

zahiri

gösterilerinle

bu

ma-

kama nail

olamazsn

Eer

sen,

gerçekten samimi

isen ve

cennete

sahip

çkmak

istiyorsan,

ilmle

amel

etmen

gerekir.

Ülkelere

sa-

hip

olmak istiyenin,

tehlikeleri

göze

almas

gerekir. «Uyan-

dm zaman

anladm ki, gösteri

için

yaplan ibadet,

kendisine bilgin

süsü

vermek için

elde edilen

ilim,

kiiye

ahirette

hiç bir f

aide

temin edemez.

Bir

ayet

mealî:

«Rabbinin

katnda,

ahiret

Müttaki-

ler

içindir».

îte

ahiret

alimleri,

ite

dünya

fakirleri

ite

ahiret

fakirleri îte

dünya

alimleri ..

te

ahiret

alimleri

(Hepi-

sini

bir bir izah

ettik..)

Sen, o tembelliinle

kerametlerden

bahs

edersin

Bunca kusurlarnla yüksek

kökler istersin

(Buna im-

kân

var

m hiç?...)

Sen, tabu

bir

baka

kiisin. Bütün

çaban,

üpheler

uyandrmak, gerçekleri

yalanlamak

gibi

eylere

harcyor-

sun.

«Tozlar

kalkmca

göreceksin:

Ardndan

gelen

at

m-

dr, yoksa

merkeb

midir?»

diyen

aire

hak

vermek

ge-

rek..

îlim

kollarma

gelince, saylmayacak

kadar

çoktur.

En

faidelisi,

ahireti

anlatan

ilimdir:

eriat

ilmi,

El-Vahi-

dTnin

tefsirleri, Sahih hadisleri

içine

alan

kitablar, Kur'an

okuma

ve örenme

gibi..

Akideni

güzelletirmek

ve

kuvvetlendirmek

istersen,

eyhimizin imam

El-Haremeyn'in

(Levakihul-Edille)

ki-

tabn okuman lâzm.. Daha

olmazsa

(Kavaidül-Akâid)

kitabn

okumalsn..

Selef

-i Salih

yoluna sülük

etmek

istersen

mutlaka

(Necâtul-Ebrâr) kitabn

okumalsn —O

kitab,

din esas-

lar

hakknda

en son

telif

ettiimiz

kitabdr..



—

144

—

Bu

kitabn içinde,

sana hayli

teliflerden

bahs ettik..

stediini

oku,

dilediinle

amel

et

nallah yaknda

bulu-

uruz..

Senenin mevsimleri

bilinen

eylerdendir:

Yaz, sonba-

har,

k,

ilkbahar...

«Günei

ziyal,

ay

nurlu

yapan,

yllarn

saysn

ve

hesab bilmeniz için

Ona (ayn

seyr-ü hareketine, muhte-

lif) menziller

tayin eden

Odur.»

(1)

Müminlerin

emiri Ali

(K.V.)

dedi

ki:

«Bu (güzel) hava

ikbal

edince,

onu

alm,

arkasm

çevirip

gidince

de

ondan

saknn

Zira

aaçlarnza

yap-

t

zarar,

derilerinize

de

yapabilir.

Çünkü önü iyi

ve

gü-

zeldir.

Sonu ise yakc

ve zarar vericidir..»

limler

içinde,

sihir,

kehanet, bakr

gümüe

boya-

mak gibi

zararl

olan da vardr..

Bunlar

yapan

ve

uygu-

layan kimse

mutlaka

ahiretini

yitirmi demektir..

Kazançlar'dan

ruhlarn tiksinti

duyduu

çeitler

de

var:

Cenaze ykamak,

mezar kazmak,

süpürkecilik

yap-

mak

gibi..

Ahiret ilimlerini

talep etmekte

sana

yardmc olacak

ilimleri

tahsil

etmekte

en

ufak

bir

tembellik

gösterme

Bilgili

ve

bildiini

tatbik

edici

ol ki, Allah'n

güzel

yur-

dunda

en

büyük

gayeye

eriesin..

te

orada, Melik-i

Muktedirin

yannda, Cennet

ve

cennet

nehirlerinin

kenarlarnda,

ruhun en ufak

sknt

duymadan

gayet rahat

ve

komfor içinde

istirahata çeki-,

lirsin ..

1

(1)

Yunus

sûresi

ayet:

5.



ACAYP FENLER

VE SEFERLER

BÖLÜMÜ

Cihan

serveri?

kainatn

Peygamberi,

peygamberimiz

Hazreti Muhammed

Mustafa (sellellahu

aleyhi ve

sellem)

efendimiz

buyurmulardr:

«

—

Kaf

da

arkasnda

batda,

günein

krk

yl

va-

ramad

beyaz bir yer vardr»

Ashap

sordu:

—

Ey Allann

Resûlü

(S.A.V.)

Orada

yaratklar

var

mdr?

—

Evet,

orada Allah'a

göz

ucu

kadar

asi

gelmeyen,

Adem

ve eytan tanmayan,

aralarnda,

kendilerine

e-

riatimizi

öreten,

hüküm

veren,

ayrca kitab- azizi talim

ettiren

meleklerin

bulunduu

çok

muhlis

müminler

var-

dr..

—

Ey

Allann

elçisi

bize, biraz

bu

garip

ve

acip

ey-

lerden

bahs etmez misiniz?..

—

Mümin cinlerden bir hanm arkadam vard,

bir-

kaç

yl

benden uzaklat,

nerede

olduunu

sorunca bana

u

açklamada

bulundu: «Kaf da

arkasndaki

Beyaz bir

yerde

ikamet eden

kz

kardeimin

yannda

idim..

Pekâla

onlar

Mümin midir? Diye sorunca,

u cevab

verdi:

«

— Evet,

onlara

kitabn okudum, iman ettiler. O

yerin

ardmda

ne

var?»

soruma

da:

«

— Kar,

su

hava, karanlk dalar vardr. »

diye

cevab

verdi..

«Pekâlâ

oraya güne çkabiliyor

mu?»

sorumu da:

(Evet » le karlad..

Alemlerin

Srr

—

10



—

146

—

Temim bin

Habib

Eddari'nin

hadisesi

de

pek

garip-

tir:

Onu

bir

gün,

cinler kapp

gitmiler.

Vard yerlerde

bir

çok garip

eyler görmü, hattâ

Deccâlm

bal

bulun-

duu

kökü

de

görmü..

Ona

sormular:

«Sen

hangi Mil-

lettensin?»

diye.

—

Muhammed sellellahu

aleyhi

ve

sellem'in

ümme-

tindenim, diye cevab

vermi..

«

—

O,

Peygamber

olarak

gönderildi mi?»

sorular-

na da,

«Evet »

diyerek

mukabele

etmi..

Daha sonrada

onlardan

«imdi

gidebilir

miyim?»

deyip izin

istemitir...

Akabede

vukua

gelen

cin

olay

bundan

da

garibdir:

Abdullah

bin

Mes'ut

dedi

ki:

Resûlüllah

(Sellellahu

aleyhi

vesellem),

ben

ve

Ali

bir

karanlk

gecede

yürüyorduk.

Birden

kendisi

durdu ve

bizi

de durduttu.

Biraz

sonra ne

görürüz,

oracktan

bir

adam çkp,

«Buyur Ya

Resûlellah demez

mi»

?

Bunun

üzerine bana,

üstündeki

fazlalk olan

elbise-

sini

verip,

Alinin (K.V.)

elinden

tutup

yerden

görülen

bir

delikten

aaya

indiler.

Beni

yerimde

oturttular.

Sabah

afak

açnca bera-

berlerinde

Zat'a

benzer

adamlar

olduu halde

döndüler.

Resûlüllah

sellellahu

aleyhi

ve

sellem,

ite

bunlar

Cin Tai-

fesinden

mümin

kardelerindir,

dedi.

Yanmda

hurmadan

yaplm

su

vard. Ondan

biraz içti

ve

abdest

ald.. Bu

olay

da

üzerinde

en

ufak

bir

münakaa

yaplmayan

bir

olay

olmutur.

(1)

Kendini

bilmez

baz

nefis

mahkûmlar

bunu tevile

kalkmlardr,

arzularna göre

yorumlamlardr.

Bu

ve

benzeri

olaylarn

içyüzünü anlamak

isteyen

varsa,

lütfen

eserlerimizden

(Meayibul-Mezahib)

adl

kitabmza ba-

vursun.

1 1

1

(1)

Sahiheyn

ve

dier

(hadis)

kitablarnda

bunu

teyâd ede-

cek

haberler mevcuttur..



—

147

—

Zaim bin

BePam'in

hikâyesine

gelince, o

da

garip

ve

akla

hayret

veren bir

kssadr: Bir

gün NiPin nereden

çk-

tn

merak

etmi

ve

yola

koyulmu.

Yolda giderken H-

zra

rastlam

ve

hzr

ona,

bir

yerlere

gireceksin

demi

ve

o yerin alametlerini

vermi..

Nihayet

bir

daa

vasl

olmu

ve

o

dada

yakuttan dört direk

üzerine kurulmu

bir

kubbe

görmü.

Bakm

ki,

Nil (nehri) onun

altndan

akyor.

Orada hiç

bozulmam

meyvalar

da

görmü...

kökler,

evler

ve

alemler

gördüm..

Saçma

ak

dümü

bir

ihtiyardm.

Bama

meltem

esdi de saçm

simsiyah

yapt,

ve

beni

gençletirdi.

O

köklerden

çarldm:

«

—

Bize gel efendi,

bize

gel

Buras

tekvaya

erenle-

rin

yurdudur »

Ben öyle

manevi bir

hava içerisinde

mest

olmu

bir

vaziyette

dururken

hemen

beni

Hzr

geri çek-

ti

ve

oraya

girmekten

menetti..

Bunun

hikmetini,

Resûllüllah

sellelahu

aleyhi

ve

sel-

lemin

u

mübarek

hadisinden

daha

iyi anlam

oluruz:

«—Yedi

nehir,

Cennetten

gelir:

Ceyhun,

Seyhun?

Dicle,

Frat,

Nil, Burdunda

bir

pnar

ve Kudüsdaki

Sil-;

van.. Çünkü

Zemzem

suyu onlardandr..»

Bu

anlattklarmdan

daha

garip olan, Bilokya

ile

Af-

fan'n

hikâyesidir.

Bu hikâye

gayet

uzuncadr. Biz

birazm

anlatalm:

«Onlar

yolculua

çkmlard.

Giderlerken

Süleyman

aleyhiselâmn

bulunduu yere

vasl

oldular.

Bilokya,

par-

mandaki

yüzüü

almak için ileri

atld. Orada

muvek-

kel

bulunan

(Ettenin) ismindeki

bir cin ona üfürüp

yak-

t. Affan

ona Karûresiyle

vurup diriltti. kinci

ve üçün-

cü

defa

elini uzatt

ve

ayn

akibete

maruz kald.

Affan

onu

ancak

üç

defa diriltmee

muvaffak

oldu..

Dördüncü

defasnda

tamamen yanp

helak oldu..



148

—

Af

fan:

«—

Onu

eytan

öldürdü ..

eytan

öldürdü ..» diye

bararak

çkt..

Bunun

üzerine

(Ettenîn)

ona

yaklap

bir

de

sen

dene bakalm,

dedi

ve

u

sözü

de

sözlerine

ekledi:

«

—

Bu

yüzük

Muhammed

Sellellahu

teala

aleyhi ve-

sellemden

baka hiç

kimseye

verilmez

Peygamber

ola^

rak geldii

zaman

ona

deki:

Mele-i âlâ

ehalisi,

seninle

dier

peygamberlerin fazi-

leti

(üstünlüü)

hakknda

tarttlar.

Allah

seni

bütün

peygamber

den

üstün

kld..»

Sonra

bana

emretti,

yüzüü

Süleymann

parman-

dan

çkartp ite

gördüün

gibi

sana

getirdim..

Allah

el-

çisi

sellellahu

aleyhi ve

sellem

yüzüü

alp,

Ali'ye (K.V.)

verdi.

Ali (K.V.)

Onu

parmana

geçirince, bütün

kular,

cinler

ve

insanlar

yanna

akm

ettiler. Onu

seyr

etmee

baladlar.

Sonra

Eddimiryat

denilen O

mehur

Cin

de

geldi.

(Bunun

bahsi

epeyce

uzundur.)

Ölen

namazna

durunca,

Cebrail

bir

dilenci

kln-

da

gelip

saflarn

arasnda

dolamaa

balad.

Rukua var-

dklar

zaman,

Alinin

arkasmda

dilenmek

maksadiyle

durdu,

derken

yüzük

Ali'den

sail

halinde gelen Cebraile

uçup

geçdi..

Bunun

üzerine

melekler

hayretten

kala

kald.

Sonra

Cebrail

kendi

suretinde

gelerek

öyle

dedi:

«

—

Siz

Allahn

kendilerine

in'am etmi

olduu

ehli

beytsiniz

Allah sizden

ricsi

gidermi

ve

sizleri

tertemiz

klmtr..

«Peygamber

sellellahu

aleyhi ve

sellem

bunu

Ali'ye

haber

verince

Ali öyle

dedi:

«

—

Geçici

nimetleri,

mutlaka

zail

olacak

mülkü,

he-

lalna

hesab,

haramnda

ikap

bulunan

dünyay ne

yapa-

lm

biz?..»



—

149

—

«

—

Madem

öyle,

neden

Muaviye

ile dünya için

sa-

vad?»

diye bir

itiraz varit

olursa

cevabmz

hazr:

«O, dünya

için deil,

kendisini

Hakka ulatracak

bir

Hak

için

savamtr »

Tahkime

gelince:

Bu, batldr.

Çünkü

tahkim,

mev-

cud,

mahdud,

maruf,

malum

üzerine

olur..

îte

fkh

ve

eriat

dediin budur ..

Söyleyin

bakalm,

baka

ne istiyorsunuz?

Olan

bi-

tenler

hakknda

daha

geni

açklama

arzu edenler,

(Nesi-

müttesnim)

diye

ad

verdiim

eserime

ba

vursunlar.

Ora-

da

bunlar

ve

zil-Karneyn

kssasndan

kâfi

derecede

bilgi

vardr

1

..

îbni

Ebiddünya'nn

(Riyazunnedim)

kitab ile, (Kita-

bul-Ekâlim

ve

Kitabul-Mesalik

vel-Memalik,

Musullu

Ma-

x

verdi'nin

kitablar)

na

ba vursunlar...

Feleklerin

birbirine

nisbetle geniliini

bilmek

ister-

sen,

sana bu

hususta

u

bilgiyi verebiliriz:

Yer

göü

bir

gecede kat'

eder. Havai

felee

gelince,

Onu

ay,

bir

ayda

kat'

eder. Bir

gece ile

bir ayda

kat etme

arasndaki

fark

gayet açktr.

Ate

feleine

gelince

onu

da

güne

tam bir

senede

kat' edebilmektedir.

Zuhal

feleine

gelince:

O,

en

büyüüdür..

O,

feleini

otuz

alt sene

içinde

ancak

kat*

edebilmektedir.

Bu

anlat-

tklarmzn

üstünde,

yedi cennetin-onlardan

birinin

geni-

lii

yedi

kat

gök

ve

yer

kadardr.

Tavann

tekil

eden

Kürsî

ile Ar

vardr..

Bu

anlatlanlardan

bir

eyler

elde

edebilirsiniz

Ne

oluyor

da,

himmetin

böyle

noksan

ve

ksr

olu-

yor?.. Bir

türlü

yüksek merdivenleri

trmanamyorsun,

saadet

okunu

kucaklayamyorsun?..

Çünkü

Sen,

nefsine

yem vermekle

ve onun

hizmetine

canla

komakla

megulsün

Kanck

bir

eee gönlünü



—

150

—

kaptrm

bir zavallya

nekadar

da benziyorsun..

O

kimse,

o kanck

eekle megul

olurken

kâfile

kalkarda

hiç far-

kna

varmaz

ve sonra

da Ekiyalarm

kurduklar

tuzaa

düüverir.

Evet,

bu,

rüyalar

ülkesidir.

Peygamberler

de bu rüya-

lar

yorumlamak

için

gelmilerdir.

Sen

bu

uykudan

uyandn

zaman,

o

yorumlarn

do-

ru olduklarn

göreceksin..

u

ikaz

duymadn

m

«

—

nsanlar uykudadr, öldükleri

zaman

uyanra

lar ..»

Dünya

hayatnda

sen, bir

batmda yatan

u

iki

çocu-

a

benzersin:

Biri,

arkadana:

«

—

Buradan

çkaym, belki

daha

geni

bir alem

gö-

rürüm »

der

ve çkar. Annesinin

kanmdan

daha

geni

olan

dünyay

görünce

o çocuk

tekrar

annesinin

karnna

dönmek

ister

mi?..

te

sen de

tpk

o

çocuk

gibi,

ahiret

alemine

göçünce

orasn

buradan daha geni

bulunca tek-

rar

bu

darack

dünyaya dönmei

arzular

msn?.,

(elbet-

teki

hayr..)

Sen Mevlanm kapsnda, kiraln

yanna

girmek iste-

yen

aç

bir

adamn halini

andrrsn

Kapda bir

ekmek bir

de köpek görür.

Köpek

onu

kiraln

sarayna

sokmak

istemez..

imdi

O

adam

eer azim

ve gerçek

büyük bir

him-

met

sahibi

ise.

Kiraln

huzuruna

girmei,

orada

bulunan

ekmee sahip

olmaa

tercih

eder. Çünkü

O,

kiraln

yan-

na

girdii

zaman,

o

ekmekten

daha

yumuak

ve üstelik

çeitli yemeklere

sahip

olacaktr..

Ve

böylece kendi

çek-

tii açlk

ve sefaleti

de

unutmu

olacaktr..

çeriye

gir-

mei

baaramayp

da,

bütün

gayesi

o

ekmei

yemek

olur-

sa

ve yerse netice

ne olur?

Netice ekmek

karnnda

kokar

küflenir

daha

sonrada

darya

çkarr.



—

151

ite

(Arkada)

dünya

O

ekmektir. Köpek

ise

eytan-

dr..

Seni

Kâinatn

halik

olan

Allah'n

huzuruna

girmek-

ten

alkoymak istiyor. Öyleyse

O

ekmei o köpee atver

de

huzura

kavu

Sana,

ahiretini

kazandracak

her

biri

bir cevher

olan

güzel ameller kazanmaa bak'k'i,

ahiret

köklerinin kaplar

sana ardna

kadar açlp hurilerle

zevkle zifafa girebilesin ..

Senin

durumun

una benzer:

Bir topluluk karanlk

bir vadiye

gider:

O

vadi

hak-

knda

bilgisi

bulunan

biri:

«

— Bunun

talarndan yükle-

nip

çkarsanz

kazanrsnz »

diye

seslenir.

Hüsn-ü zan

sahibi

olan alr,

kötü zan sahibi tembel-

lik ederek

almaz.

O karanlktan güne aydnlna çknca ne görseler:

Talar

birer inci

ve yakut deiller mi?..

Bunun üzerine

ta

yüklenenler kazançl çktklar

için

sevinir, yüklenmi-

y

enler

de zararl çktklar için yerinirler..

îte

bu

bir

misaldir:

Dünyadaki

hareket

tarzn

an-

Kibirlilii

brak,

az

doymaa

bak, karnn

haramdan

temizle,

gözünü de fazla uyumaktan

alkoy

Böyle

yapar-

san belki

alacan alrsn.

Sen

ki, teninin ter kokutur,

vücudunu tahta kurusu

yer

de

zayflatr,

da

bunlara

kar-

gelemezsin..

Nasl olur

da

elbisen

ipek, tatlm hurma-

nn

çeitli

tatls,

ekmein Francala

olabiliyor?

Hiç

dü-

ünmedin

mi

yarn

üstünün

toprakla

örtüleceini?..

Duymadn m; Cenab Hakk'n,

Nebisini,

arpa ekme-

i

ile

bir

kerrecik

karnn

doyurduu için muhasebe etti-

ini

ve

ona

öyle

buyurduunu?:

«Sonra

and

olsun,

o

gün

elbet

ve

elbet

nimet

(1er)

den sorulacaksnz.»

(1)

(1)

ETTEKÂSUR:

8.



YÜCE

HMMETLERE

VE

GAYELERE

NASIL

ERLR?

unu

iyi bilmi

ol ki:

Himmet,

niyet

ve

kasd

eden

kimsenin,

kalbini

gayeye

vasl olmak için

olanca

gücü

ile

ona

(Allaha)

tevcih

etmesidir;

bakasna deil...

Himmet erbabnn

hemmi

(kasd)

ayr ayr

birçok

eyleri elde

etmek için

olmamaldr

Mesela:

Birçok

ii

bir arada yürütmek

isteyen

kii,

hepisini

birden

yürüte-

mez.

Onun

için

onlar sraya

koyar

bir bir yapar.

te manevî

alandaki

hayatn

da

böyledir.

(Bütün

ibadetleri

bir

arada yürütemezsin.

Önce farzlar

yapacak-

sn,

sonra

nafile

ibadetlere

geçeceksin..)

unu

da iyi bil ki,

himmetler

nefsin

kollardr.

Bu

da

ancak

nefsin

irtifai

ile

ölçülebilir.

(Buradaki

nefisden

murat ruhtur.)

Herkesin

himmeti,

ruhî

kudsiyyet

ve yüceliine

gö-

redir.

Görmüyor

musun:

Kenefci,

süpürgeci,

derici,

ges-

sal

gibi

basit

ve

adi

sanatlarla itigal

eden

kiilerin

basit

himmetlerini..

îte

bunlarn

himmet

ve

azimleri kendi

ba-

sit

ve

hasis

himmetlerine

göre

olmutur

.

Saadet erbeti

dalrken, ona

talih

hamurundan

dü-

en

pay

o

kadar

olmutur.. Bu

ise

acizlerin

mazeret

beyan

edebilecekleri

bir

keyfiyettir

Onun

için

kiinin

himmeti

alî olmal,

Melik (Allah)

senin

maukundur.

Basit

eylere

ülfet

etme

Bu, baba-ana

gibi

belirli

neseb

ve asalet ii

hiç

deildir Buna

ancak

himmet

yü-

celii ile eriilir



153

—

Âlimler

ve

meliklerin himmetleri,

Küllî

ruhdan

fk-

ran

ilk feyazan

olmutur-

Sonra

ana

kaynaktan

uzakla-

tkça

dier

himm

etler

o

himmetlere

oranla

alçak

olmu-

tur.

Nitekim

hayvan

derecesi

insan

varlndan

sonra

gelmektedir.

Görmüyor

musun:

Fil ve

merkebin

himmetleri, yeme

Babas

dokumac olan,

Heyelan'dan

doma

Zul-Kar-

neyn'in

himmetine

bir

bak:

Himmetinin

yücelii

sayesin-

de

basit eylere

iltifat

etmemi,

yüksek

mevküer ve

haki-

miyetler

elde

etmitir Yeryüzünde

bunun örnei gayet

çoktur:

Eski

insanlar, Musiki

makamlarn elde

ettiler.

Onun

feleklerin seyr ve

devranndan

meydana geldiini

iddia

ettiler.

Felek dönünce ondan

usul

ve

vezin bakmndan

mükemmel

nameler

iitildiini ileri

sürdüler.

Onlar

öy-

le

nameler

ki,

onlar, Musa'ya

(Aleyhisselam) Vadide

verilen namelerin

dnda

mütalaa etmek

imkânszdr

Dier

bir ksm

insanlarda

Ud'un, bir

dada asl

bu-

lunan ve

burnunda

uddaki

olan

delikler adedince

delikler

bulunan bir

kuun

eklinden alndn iddia

etmilerdir.

te

bunlar,

size

sunduum

himmet

kollarnn

bir

kaçdr..

Demek ki himmet olmadan

gayelere

eriilmemekte-

dir.

Alimler için,

himmetleri

elde

etmek,

gayelere

ula-

mak,

okumaa

devam etmek

açla

ve

benzeri

bedenî

ih-

tiyaçlara

kar sabr

ve

tahammül

göstermekle mümkün

olur.

.

Memlekete

sahib

olmaa

talip olan

kimsenin

himme-

ti

de

artk

ona

göre

olur.

tiraz:



154

—

«

—

Bu

anlattklarn,

ezelî

saadetler zincirinin

dei-

mez,

eskimez halkalardr,

Kaderde kime

yazlm

ise ona

nasip olur. Kulun

aln

yazsm kim deitirebilir ki?..

Cevab:

«

—

itirazn

yerindedir,

doru söyledin, fakat kader-

de hakknda

ne

yazlm

olduundan haberin olmad

için, eref

ve haysiyet peinde olmalsn,

en

iyisini

elde

etmek,

en

erefli

mevkilere yükselmek için

çaba

sarf

et-

melisin.

Bunlar elde

etmek

için adeta

erilmelisin.

Tabii

bunlar,

ehvet

ve

zillet

mezbeleliinde

kazanlamaz

Nite-

kim bu

gerçei

yukarda

geçen bir iirde belirtmitik:

«

—

erefi

ve

haysiyeti alevler

içinde dahi

olsa

ara

Ebedî istirahat

ve

refah karargâh

olan cennette olsa

dahi

zilleti

terk

et »

Muaviyenin sözünü

duymutun:

«

—

Yüce ileri

elde

etmek için

himmet

gösterin

üphe

yok ki, ben

hilâfet

ehli deildim. stedim,

çaltm

ve elde ettim..»

(Sirru

bezânetil-Hudâ

vel-emedil-Aksâ

ila

sidretil-

Müntehâ)

adl

kitabnda öyle

bir hikâye

anlatmtm:

«Eski kr

allardan

biri

ölmü,

ehir kaplar

kapanm,

her

taraf

kitlenmi.. Sonra

u

karara

varmlar:

Biz bu

ehrin

anahtarn,

kolunda

a-â-nî'nin

nurunu

tayan

kimseden

bakasna vermeyiz..»

Aradan biraz geçtikten

sonra, kolunda

eski

knrallarmnkine benzeyen bir nur

ta-

yan bir fakir

çka

gelmi..

Vezirin

ince tedkikinden

geç-

tikten sonra

onu melik

yapmlar.

iBr gün

Vezir, Ona

Ud-i Kanârîden yaplan

büyük

bir

tabak gibi olan bir

he-

diye ile yanma

girmi.

Melik

—

Bunu

nerede

buldun

?

—

Bunun

gibisini bizim nehir çokça

getirir..



155

—

—

Bunun

nereden

geldiini hangi

memlekette bu-

lunduunu bana haber

vermedikçe, vezarette

bir

dakika

bile duramazsn,

ihtarnda

bulunur.

Bunun

üzerine

Vezir,

bir

ata

binip

yola

koyulur,

bir

dan

eteine

gelir

oras-

nda

geçer. Öbür

tarafa

geçince orada

bir

memleket

gö-

rür

ki

aaçlar

ayn kendi

hediyesine

benzemektedir.

Son-

ra

daa

doru

kouan bir

kalabalk

halk

görür.

—

Bunlar

ne

yapyorlar?

Diye sorunca

u

cevab

alr:

—

Bunlarn hepisi hakimiyet ve

memleketin idare-

sini elde etmek

sevdasndadrlar.

Çeitli

mücahede

ve

mücadelelerle bir senedir

bunun

peindedirler.

Kimin bi-

leinde

beyaz bir

nur

belirirse

onu

melik

olarak kabul

ediyorlar.

Sonra Vezir dönüp

Kirala kssay

anlatnca,

on-

dan

u

cevab

alr:

Kimseyi

hakir

görmeki seni

de

hakir

görürler..

Çal çabala ki,

herkes

tarafndan

anlasn.

ite

açlk

ve

mücahede

ile

elde

edilen

yüce

himmet ..

Alî himmet

neticesini kendi

gözlerinle

gördün.

Sen

de

böyle

yüce

himmetler

elde

etmek

istersen,

aç

kalmal,

ilim tahsil

etmeli,

inzivaya

çekilmelisin

O

za-

man sana.

Kâinatn

srlarna

dair

belirtiler

görünmeye

balar. Önce îste,

sonra çal...

Çal... Zira

çalmadan,

yorulmadan

yüceliklere

kavumak

hay

âldan

baka frr

ey

deildir..

Hamd Alemlerin Rabbi

Allah'a

mahsustur.

Salatu

Selâm Peygamberlerin

ulusuna olsun.

Amin...

Rahman

ve

Rahim

olan

Allah'n Ad

ile

(Balarm).

Hamd; kendi zâtna

devamllk

(ebedîlik) tahsis

eden,

kendisinden bakasna

insrâm

(yok

etmekle)

hükm

eden,

ölümü,

küfür ehline

de

îslâm

ehline

de

mukadder

klan,

Ezelî

ilmi

ile

hükümlerin

tafsilâtn

veren,

Ahireti,

dünyadan sonra

bir halef klan

ve

onu

kullarndan

erefli

kimselere bah eden Allaha

mahsustur...



—

156

—

Cenab-Hak:

«Her

canl

ölümü tadcdr..»

(1)

Buyur-

mu

ve bunu

Aziz kitabnn

üç

yerinde

tesbit etmitir:

Allah,

Uç alemin

ölümünü

murad etmitir:

Dünya

deni-

len

alemde ikamet eden

ölür.

Melekût

aleminde

yaayan-

lar

ölür,

Ceberut

aleminde

yaayanlar

da

ölür.

Birinci

nevi,

Adem

ve zürriyeti,

üç

nevi

ile,

hayvan-

lardr..

kinci

alem,

Melâike

ve cinlerdir..

Üçüncü

alem

ise,

Melaikeden

seçilmi

olanlardr.

Kur'

an Kerim'in

bir

ayetinde

Allah, «Allah,

hem

me-

leklerden,

hem

insanlardan

peygamberler

seçer.»

(2)

O seçkin

melekler,

Ruhanî

olanlarla hamele-i

ar

ve

birde Celâl

çardaklarnn

sahibleridir.

Onlar Allah

öyle

vasf etmitir:

«Göklerde

ve yerde

kim

varsa,

hep

onun-

dur.

Onun

huzurundakiler

kendisine

ibadet etmekten asla

kibirlenmezler,

yorulmazlar

da. Onlar,

gece gündüz

ara

vermeyerek

onu

tebih

(ve tenzih)

ediyorlar.»

(3)

Onlar

Allann

yannda

kymetli

varlklardr.

Bu

kur-

biyet ve

eref

üzere ölürler.

Ölüm,

onlarn bu

ereflerini

asla azaltmaz.

Önce

sana,

dünyevî

ölümden

bahs

edece-

im. Bir

halden

dier bir

hale

insan

nasl intikal

eder?

Onu

anlatacam.

Allah,

Resûlü

ve

ahiret

gününe

gerçekten

iman edi-

yorsan

iyi

dinle

Gerçekleri

sana

ayet

ve

sahih

hadislerle

isbat

edeceim,

delil

ve

mesnedsiz

hiç bir

ey nakl etmi-

yeceim...

Allah,

Adem

aleyhisselâmm

srtn

svazlaynca,

iki

kabze

ald: Birincisini

saa ikincisini

de sola alarak

top-

lad.

Sonra hepisini

Adem

aleyhisselâmm

gözü önünde

msr

danesi gibi serdi.

(1)

El-Enbiyâ:

35.

(2)

El-Hacc

sûresi:

75.

(3)

El-Enbiyâ:

19,20.



—

157

—

Adem

onlara

iyice bir bakp gördü.

Allah

ona

(Ade-

me) bunlar Cennet

ehlinin ameli gibi

iler

yaptklar

için

cennete

girecekler, sen aldrma..

Bunlarda

Cehennem

ehlinin

yapt

ii

yaptklar

için

Atee

atlacaklar,

bunlara

da

aldrma Dedi..

Adem,

—

Nedir,

Cehennem

ehlinin ameli?

diye

sorunca,

—

Bana

erik

komak, peygamberlerimi

yalanlamak,

emir

ve

yasak

hususunda

kitabma kar

çkmak dedi.

—

Kendilerine,

kendilerini ahit göster,

belki yap-

mazlar..

N

Bunun

üzerine

Allah,

onlar kendi

nefislerine

kar

ahit

tutarak:

«Ben sizin

rabbiniz

deil

miyim?»

sordu..

Hepsi

«Evet »

dediler.

Onlarn

bu

itiraflarn

Meleklere ve Ademe

de teyid

ettirdi.

Onlar

Allann

Rubûbiyetini

ikrar

etikten

sonra, on-

lar

tekrar

yerlerine

iade

etti.

Böylece

onlar

Cisimsiz

birer canl

ruhu

oldular.

Onlar

Ademin

sulbüne red

edince

onlar

tekrar

öl-

dürdü,

ruhlarn kapz etti ve

ar bekçilerinden

bir

bekçi-

nin yannda

muhafaza etti.O mahut nutfe

rahme

düünce,

rahimde

karar

kld,

ekli

olutu oysa

ruh ölü

idi.

Melekûtî

cevheri,

Cesedin kokmasn

önledi.

Allah

o

cesede tekrar

ruh

üfürünce,

zamanmda

alp

da

ar

bekçi-

lerinin

birinin

yannda

muhafaza

edilen ruhu

tekrar gön-

derdi ve Ana

karnnda

çocuk

kmldamaa balad.

Nice Çocuklar anne

rahminde

kmldarlar. Onlarm

bu

hareketlerini baz

kadnlar duyarlar,

bazlar da

his

etmezler.

.

Buraya

kadar

Birinci

ölümle

ikinci

canlan

anlat-

m

oluyoruz..





BÖLÜM

Sonra Allah onu,

ömrü boyunca

dünya

da

durdur-

mutur.. Tayin edilen

eceli yaklap,

takdir edilen rzk

tamamlanp da ecel

gelip

yakasna

yapnca,

Dünyevî

ölümle

ölmesi

kararlatrlmca

Allah ona

dört

melek in-

dirir:

Biri, ruhunu sa

ayandan,

dieri sol ayandan,

baka

biri

de sa

elinden, dördüncüsü

sol elinden

çekip

çkarr...

Halet-i nezide

olan kii,

ruhunu teslim

etmeden,

çou

defa

Melekûti

iler kendisine

ayan olup,

melekler,

kendi

alemlerinden

ona

dünyadaki

amelinin gerçek

yönünü

gös-

terirler.

Eer

dili

çözülmü

ise,

onlarn varlklarndan

söz

eder..

Bazen de

kendi

kendine bireyler

mrldanr.

Kendisi-

ne

gösterilen

eylerin bir

eytan

ii olduunu

sanr. Dili

balanr,

konuamaz

hale gelir.

Tam

O

srada

melekler,

parmaklarnn

etrafndan ve

uçlarndan ruhunu

çkarmaa

çalrlar. Eer

iyi

bir

kim-

se

ise

ruhu, kapdan

su

boanr

gibi

rahatça

vücudundan

boanr..

Kötü

kimse

ise,

Islak yünden

çöplerin

ayklanmas

gibi

gayet

güç

bir ekilde

çkar..

eriat Sahibi bunu böyle

izah

etmitir..

Ölecek adam, karnna

diken

doldurulduunu sanr,

sanki

ruhu

inenin

deliinden

geçecekmi

gibi

his

eder

kendini.

Sanki Gök

üzerine

çökecekmi gibi

bir

hal

alr..

Ka'b

(R.A.) a

ölüm

hakknda

sordular:



—

160

—

*

«

—

O, bir

adamn kamna sokulan diken dal

gibi-

dir.

O

dal

kuvvetli

bir insan

çekmee balarsa,

o

daim

bir

ksm kopar, çkar dier

bir ksmda içerde

kalr..»

diye

cevab

verdi.

Resûlüllah sellellahu

aleyhi

ve

sellem

buyurdular:

«

—

Ölüm Sekreterinin

bir sekresi,

üçyüz

klmç

dar-

besinden

daha

iddetlidir

Ölüm

annda insann

vücudu

terler, gözlerinin feri

gider,

burnu ier,

barsaklar

bü-

yür, rengi sararr..»

(1)

Aie (R.A.)

Resûllüllah

sellellahu

aleyhi vesellem,

odasnda

uzanp

yatarken

ölüm

anmadaki

o

hazin

halini

görünce

öyle

demi:

«Bu aclar

sen

çekme»

ben

çeke-

yim.

—

Bundan

önce herhangi bir

Cin

çarpmasna

ura-

madn, yüksek ahsiyetin

hiç

bir

eyden korkmad...

imdi

ben

neden

yüzüne

böyle

bakaydm ..

Ölecek

bir adamn

rengi çekilince

o

anda senin nurun hertaraf

aydnlatrd...»

«

—

Allahm, bana

sekerat-

mevtimi

kolaylatr »

Ruhu gelip kalbe

taklnca,

dili

tutulur.

Ruh

göüste toplannca, kiiyi

konuurken görürse-

niz

mutlaka iki

yönden konutuunu bilin:

1

—

Durumu

son derece fecidir.. Zira

biriken

ruh,

gösünü

tazyik etmitir.

Görmüyor musunuz: Kii

gö-

sünden

ar

bir

darbe yeyince, dehete kaplp

bazen ko-

nuur, bazen

de

konuamaz Denekle

döülen kii mut-

laka

ses

çkararak

barr. Gösüne vurulan

müstesna,

o ses

çkarmadan

düer.

2

—

Konumas,

büyük bir hararetten

ileri gelir

ki,

bu ruhun çkmasna

ve ölen kimsenin iki durumdan

biri

ile

karlamasna

sebeb

olur:

(1)

Buhar

ve

Müslim

Sahihlerinde,

Aie

(R.A.) dan

naklet^

Peygamber

aleyhisselâmn

öyle

buyurduunu

rivayet

etmilerdir:



—

161

—

1

—

rtifa

hali

2

—

Burudet

hali..

Çünkü

O, o

anda

harareti

yitirmitir.

Bu

hal kar-

snda

mevtann

durumlar

deiiktir:

Kimine

melek,

ate-

den

zehirli bir

topuz vurur.

Ruh

darya

çkp

kaçar.

Son-

ra

zebanilere

teslim

ederler

onu.

Kimi ölü

de vardr ki

ondan

ruh,

yava yava

çkar.

Gelip

hulkuma

taklr.

Sonra

hulkumdanda -kalple

müt-

tesl bir

parças

müstesna-

çkar.

Ruh, biraz

evvel

bahs

ettiimiz

darbeden yemedikçe

kalbi

brakmaz.

Bunun

hikmeti udur:

O,

ölüm

denizine

daldrlr.

Sonra

kalbe konunca

sun,

öldürücü bir

zehir

gibi

bütün

cesedine yaylr.

Çünkü

hayat sun

ilk

konurken

kalbe

konmutur...

Baz

filozof

larn

fikri:

«Hayat,

ruhdan

baka

bir

eydir.

Bunun

mânâs,

Ru-

hun

cesedle

ihtilat

halinde

olmasdr...»

Can

hulkuma

geldii

zaman,

kii

imtihana

tabi tutu-

lur.

Çünkü o

anda

îblis,

bütün avenesini

o

insana

gönde-

rir.

Onlar ona-kendinden

evvel hayata gözlerini

yuman,

ana,

baba, karde

ve yakn

akrabas klna

girerek-öyle

diyerek

ivâ

etmee

çalrlar:

Ey fülan sen

mutlaka öle-

ceksin.

Biz biliyorsunki,

senden

önce öldük..

Yahudi ola-

rak

öl.

Çünkü

gerçek din,

yahudi dinidir..

Bu

tekliflerini

ayet

red ederse,

o zaman bakalar

gelir

ve u

teklifte

bulunurlar:

Sen hiristiyan

olarak

öl,

çünkü Allah

katnda

en

mekbul din,

Mesih'in

tebli

et-

mi

olduu dindir..

Musa'nn

dini

o dinle

nesh edilmitir.

Hulâsa Onun

imann

çalmak

için her dinin

akidele-

rinden

bahs

ederler..

te

Allah

O anda

diledii

kimsenin imann

kaydr-

verir..

Âlemlerin

Srr

—

11



162

—

«Ey Rabbimiz

bizi

hidayete erdirdikten sonra, îma-

nmz

kaydrma » mealindeki

ayet

ite bunu dile getir-

mektedir ..

Bunun

aksine,

Allah

kulunu

imannda

sabit

tutmak,

onu,

ondan kaydrmamak murat ettii

zaman,

o anda ona

rahmet gelir.. Kimisine göre

bu

rahmetten

murat,

Ceb-

rail

(aleyhisselâm) dr..

Ölüm döeinde yatan hastann

yanndan eytan

kovar.

Hasta onu

görünce

sevincinden

gülümsemee balar...

Bu durumu baz

ölüm

döeinde

olan

kimselerden

çou

kez

müahede

ederiz..

Cebrail ona,

ey

fülan beni tanmadn m,

Ben

Ceb-

rail'im.. Bunlar

da

senin dümann

olan

eytanlardr..

Korkma-ben nurdaym-

Dini

îslâm

ve

Muhammed (S.A.V)

in eriat

üzere

öl

Diye

ikazda

bulunur.

Kii için,

o anda,

bundan

daha

sevinçli

ve

sevimli

bir

ey

tasavvur edile-

mez..

«Canibinden

bize

rahmet

bala,

çünkü

sen,

ziya-

desiyle balaycsn »

mealindeki

ayet

de

bu

gerçei dile

getirmektedir ..

(Cebrailin

bu

tavsiyesi

ve

müjdesinden

sonra)

tabu ki

o insan

Ftrat üzere

ölür..-

Yani müslüman

Kimi insan da var

ki, ani bir ölüm

dardesiyle

can ve-

rir. Ayakta, oturmu bir halde, yahut

iinin banda, ya-

da

Allann

yasak ettii kötü

yerlerde

nameru

ilerle

u-

rarken birden

ölüverir..

ite

buna

ani

ölüm

derler.

Bu

ekil

ölenlerin

ruhu

birden kabz

edilir.

(Yani

ce-

sedinden birden

çkverir..-)

Kimisinin ölümü

de öyle:

Can

hulkuma

gelir,

yann-

da

alaan

yakn

akrabalarm görür. O

anda

öyle

bir ba-

rr

ki, insandan

mada bütün

varlklar

onu

duyar.

a-

yet insan onu duyacak

olsa tahammül edemez düüp

ba-

ylr..



—

163

Ölen kimsenin

en

son gaip ettii

ey,

duyudur.

Çün-

kü

ruh,

bütünü

ile

kalpden

ayrlnca

göz

görmez

olur.

kulakdaki

duygu

hassesi,

ruh

tamamen

çkmadkça

git-

mez.,

îte

bu

sebebledir

ki

Allah

elçisi

(sellellahu

aleyhi

vesellem)

öyle

buyurmutur:

«

—

Ölecek

olan

kimseye

ehadet

kelimesini

telkin

edin »

Ancak

ölecek kimse

çok

skntl

bir

halde

olduu

için,

ona

ehadet

kelimesini

durmadan telkin

edilmesini-

yani

devaml

olarak telkin

edilmesini-

yasaklamtr.

Ölecek

kimseye

baktn

zaman,

salyas

akm,

du-

daklar

takallu

etmi, burnu kararm,

gözleri

adeta

ye-

rinden

frlam,

bir

halde

görürsen bilki

o

adam

aki-

kötü-dir..

Anlaki

ahiretteki

bedbaht

hayat

kendisine

daha

o anda

gösterilmitir.

ayet az

kurumu,

yüzü mütebessim

bir

halde

gö-

rürsen,

bil

ki,

Ona,

ahirette

kavuaca

nimetler

ve

saadetler

müjdelenmitir.

Melek,

o temiz

ruhu

kabz edince,

hemen,

üzerinde

güzel elbise,

vücudlarmda

güzel

koku

bulunan

iki

güzel

yüzlü

melek alr,

Cennet

ipeinden

yaplm bir

ipek

çar-

pafa

sararlar.

O

bir

ar kadar küçük

bir

insan eklini

alr.

Dar-

dünyada

kazand

ilim

ve

akldan

hiç

bir

ey

yitirmemi

bir

halde

onü

alp

semaya

çkarrlar..

-Bu

key-

fiyeti

kimi

bilir,

kimisi

de

bilmez-

Etrafa yaylan

çekirge

gibi

çok

olan

geçmi

milletlerin

yanndan

geçerek

niha-

yet dünya

semasma

gelirler.

El-Emîn

kapy

çalar: Bir

ses:

—

Kimsiniz?

—

Ebu

Salsiyail

yani

Cibrilim...

Yanmdaki

de

filân

kimsedir..

1

—

Ne

güzel

adamdr

O,

onun akidesi

ve

ameli de

gazeldi.

Ne mutlu

ona,

diye

eevab verilir.



kinci

Sema'ya

gelince:

Yine

kapy çalar.

Bir

ses:

—

Kimsiniz?

Cebrail

ilk

verdii cevab

verir.

—

Ho

geldiniz,

safa

geldiniz.

Ne

mutlu

yanmda

ki

adama

ki, bevakit namazn klm, orucunu

tutmu,

Al-

lann

bütün

emirlerini

yerine

getirip, neyh

ettii

eyler-

den

de

kaçnmta

Sonra üçüncü semamn kapsm çahr,

Sen kim-

sin?» diye

sorulur

ve Cebrail

birinci

ve

ikinci

gibi

cevab

verir.

Yanndakinin

ismini

söyledikten sonra

üçüncü

se-

madan

duyulan ses

u

olur:

«—

O

çok

güzel

bir

adamd. Allann

kendine ihsan

ettii

maln

hakkna

riayet ederdi.

Onu gerei

gibi har-

card..»

Nihayet

dördüncü semaya

gelirler.- Sen kimsin, diye

sorarlar,

birinci

defasmda olduu

gibi

gayet

nazikâne

bir

cevabda

bulunur.

Onlar

da

kendisine

u

sözlerle

güzel

bir

muabelede

bulunurlar:

«

—

gu

orucunu artlarna

riayet ederek,

yalan,

giy-

bet ve

orucun yüksek

manasma

zd

düen

kötü huylardan

armarak tutan

adamla

beraber ho

geldiniz ..»

Beinci

semaya vasl olunca, yine kapy çalar,

kim

olduu

sorulur,

Cebrail kendini

ve

yanmdakini

tantr.

Bunun

üzerine onlar da

u

karl

verirler:

«

—

Ho

geldiniz,

safa

geldiniz.

Ne

mutlu yanndaki-

ne ki, Hac

farizesini,

gösteri

ve her türlü art

düünce-

lerden

armarak,

tam bir mümine yakr ekilde

eda

et-

mitir..»

Altnc

semaya

gelince,

yine

kim

olduu

sorulur,

ce-

vab

verir

ve

onlar

da:

«

—

Merhaba Seher vakti

çok

istifarda

bulunan,

tasaddukda

bulunurken gizlilii

muhafaza eden su vann-

I



—

165

—

daki

adam

ne

mutlu

ve

ansl kimsedir,

bir

bilse »

diye

taltif

ederler..

Sonra

kendilerine

kaplar

tam

ardna kadar

açlr ve

ilerlemee

balarlar.

Celâl

ve

azemet

çardaklarna

gelince

Cebrail mutad

veçhiyle

kapy

çalar. Kendisine,

kim

olduu

sorulur.

Ce-

vab

verdikten sonra,

bir

ses duyulur:

«

—

Temiz bir

ruha sahip olan,

istifar

bol, marufu

emr

edip, kötülüklerden

neyh eden, yoksullar doyuran

u

salih kulumla

ho geldiniz »

Ordan

ayrdktan

sonra,

melekler

topluluu

yanndan

geçerler, hepsi

onlara

müjdelerde

bulunup,

cenneti

tebir

ederler.

El

skrlar,

derken kendilerini sidre-i

müritehâ-

da bulurlar. Cebrail

kapy

çalar, yine karlkl

ayn ko-

numadan sonra

duyulan

ses bu

defa

udur:

«

—

Srf

Allah

rzas

için ilenmi, salih

bir

amelin

sahibi

bulunan

mutlu bir adamla

geldiniz.

Merheba

size ..»

Açlan

kapdan

geçerler:

Ate,

nur, karanlk,

su,

kar,

buz

denizlerini

geçerler.

Her

deniz'in

kafi

tam bin

sene tutar.

Rahman'n

ar

üzerindeki

perdeler

yrtlr,

seksen

bin

çardak

görülür. Her

çardan seksen

bin

erefesi var-

dr.

Her

bir

erefe üstünde,

Allah tehlil, tebih

ve

tenzih

eden

bir

ay

vardr

ki,

bunlardan

bir

tanesi

dünya

göüne

deecek

olsa

onu yakp

kavurur.

Çardaklarn

ardndan

mukaddes

bir

huzurdan

bir

ses

duyulur:

«—

Buraya

kadar

getirdiiniz

zat

kimdir?

*

—

Felanolu

felandr..

Celil

(Celle

Celaluh)

«Onu bana

yaklatrn,

der

ve

kuluna

hitaben,

Sen

ne

güzel bir kuldun

Dedikten

sonra

onu

baz günâhlar

ile

knamaa

balar, kul

da

cezaya çarptrlacan

zan eder.



—

166

—

Derken Allah onu

afv

eder

ve sonsuz

sevinç

ve

nes'e

ile

geçirir

günlerini..

Kad

Eksüm

olu

Yahya

hakknda bir

hikâye nakle-

derler:

Biri, onu

rüyasnda görür ve

sorar:

—

Durumun

nasl geçti?

—

Allah

beni

huzurunda

durdurarak,

ey

kötü eyh

unu

unu

yaptn

diye

çknca

bana,

ben

«Yarabbi bun-

lar

anlatmadm..

Pekâla

neleri

anlattn

öyleyse??.. Diye

sorunca, dedim

ki:

«Zuhrî,

Mamer'den, Oda

Utveden,

Aieden,

Peygamberden,

Cebrailden,

ve nihayet

Zat-i

Kib-

riyan'dan

unu

nakletmitir:

«slâm

yolunda

saçn,

sa-

kaln

aartan

kimseye

azab

etmekten

haya

ederim ..»

«

—

Sen,

Zuhri, Ürve,

Aie,

Muhammed,

Cibril,

he-

piniz

doru söylediniz,

haydi git,

afv ettim

seni ..»

tbni

Benâne

hakknda

anlatrlar:

Bir

def

asnda

biri

onu

rüyasmda

görür,

ve

ona

nasl

muamele

gördüünü sorar,

u

cevab

alr:

—

Allah beni

huzuruna

çarp

sordu:

«Sen,

ne

gü-

zel

konuuyor,

desinler diye

veciz

sözler

söylerdin..» ce-

vab

verdim:

Allahm,

Seni

noksan sfatlardan

tenzih ede-

rim.

Ben dünyada

sadece

senin

varlndan

bahs

etim..

—

Öyleyse,

dünyada

söylediin

gibi

söyle

bakalm:..

—

Onlar

yaratan

öldürdü,

konuturan

susturdu.

Yok

ettii

gibi, var

edecek,

datt

gibi

tekrar

bir araya

toplayacak

onlar...

—

Doru

söyledin, baladm

seni,

serbestsin,

haydi

gidebilirsin,

diye lutufda

bulundu..

Ammârolu

Mansur

hakkmda anlatmlardr:

Onu

rüyada

görüp,

Allah tarafndan

nasl

müamele

gördüünü

sordular.

u

cevab

verdi:

«

—

Allah beni

huzuruna

çarp,

bana

ne

ile

geldin

ey

Mansur

diye

sordu.



—

167

—

—

Otuz

alt kere

Hacce

gittim,

o

ibadetlerle geldim

huzuruna..

—

Hiç

birini kabul etmedim, baka ne

getirdin

söy-

»

le

bakalm?

—

Sadece

senin rzan için

okumu

olduum üçyüz

altm hatim, getirdim..

—

Onlardan birtanesini bile

kabul etmedim, baka

getirdiin bir eyin var

m?

—

Sana, Rahmetinle

geldim,

rahmetine güvendim..

—

imdi oldu ite, haydi git,

baladm

seni ..

Bu

hakikatlar

dile getiren

daha

nice böyle güzel

hi-

kâyeler

vardr

ki,- hepisini

burada

sert

etmek

imkânsz..-

însanlardan kimi

de

var

ki,

Kursî-Ye

geldii

zaman:

«

—

Geri

çevirin onu » diye

bir

ses

duyulur

ve

per-

delerden

geri çevrilir.

Allah'a vasl olacaklar, ancak Onun

arifleridir

Onun

huzurunda

duracaklar

ise

Dördüncü

makam

ehli-

dir...



KÖTÜ

KMSEYE

GELNCE

Kötü

kimsenin

ruhu

cebir

suretiyle

ikence

ile

kabz

edilir.

Yüzü

hanzel

yemi kimsenin

yüzüne

benzer.

Ölüm melei

ona:

«

—

Ey

habis

ruh,

habis

cesedden

çk » diye barr.

O

da,

merkep

anrmas

gibi pek

çikin bir sesle

alamaa

balar.

Tam

o

anda

Azrail,

yannda

sert

bakl,

simsiyah

yüzlü,

korkunç

bir ekilde

zabaniler

bulunduu

halde

ba-

na

dikilmi,

kldan

yaplm

bir aletle

ruhunu

zorla

çek-

mee

koyulmular.. O,

Ruh

çekirge

ekilde bir

insan ah-

sna

inklâp

eder.

Kafirin

cismi,

mümine

nisbetle

ahirette

daha

büyük

olacaktr.-

Sahih

bir hadisde varit

olmutur:

«—

Kâfirin

bir

dii kyamet

günü atete

Uhud (da

kadar)

büyük

olacaktr.»

(1)

Kayayl

adnda bir

melek alp onu göe

çkartr.

Dünya semasma

çknca

kapy çalar.

Ordan bir

ses:

—

Kim o

—

Beraberindeki

kim?

—

Falan

olu falan..

—

Söze

merhabe

yok.

Ona

gök

kaps

da

açlmaya-

cak..

«Onlar

için gök kaplar

açlmayacak,

Onlar,

deve

ine deliine

girinceye

kadar

cennete

girmiyecekler-

dir.»

(2)

Emin

bu

sözü

duyunca onu

elinden

atp

frlatacak-

tr...

(1)

Bu

hadisi,

Ahmed,

Müslim,

Tirmizî

rivayet

etmitir.

Baz

rivayetlerde kayd öyledir:

«Kafirin

dii

kyamet

günü

Uhud

gibidir.»

(2)

El-

Araf

sûresi, ayet:

40.



—

169

—

Ne

perian

ve

korkunç hal bu

Yukardan

frlatlp

yere

inince hemen

zabâniler

kapacak onu

büyük bir

ka-

yadan

yaplm

hapis-haneye

atacaklar.-

orada

kafirlerin

ruhu

barnmaktadr.

Yahudi ve

nesranîlere

gelince:

Onlar,

Kürsî'den

kabirlerine red

edileceklerdir..

Bu,

kendi

dinleri ve

eriatleri

üzerine ölen

kimsenin

halidir..

Kendi ykann

ve

defnini de

seyr

edecektir.

Mürike

gelince:

O,

bunlardan

hiç birini

göremiyecektir.

Çünkü

O,

fr-

latlp

atlmtr.

Münafa

gelince

O

da,

ikincisi

gibi,

memkut ve

mebuz

bir

halde

çu-

kuruna

red

edilecektir.

Müminlerden,

amelde

kusur

edenlere

gelince:

Bun-

larn

durumlar

deiik

olacaktr:

Kimini,

klm

olduu

namaz:

«Allah

seni,

beni

yok

ettiin

gibi

yok etsin »

diyerek

red

edecektir.

Çünkü O,

namazn

hrszlama,

tavuk

yem toplar

gibi

klmtr..

Kimini de,

vermi olduu

zekât

red

edecektir.

Çünkü

O,

zekâtn

desinler

için

vermitir.

Çok

defa,

kadnlara,

kendini

beendirmek

için

vermitir.

Kimisini,

Orucu

geri

çevirecektir.

Çünkü

O,

kendini

yemekten

al

koymu

amma

kötü

sözlerden,

çirkin

davra-

nlardan

uzaklaamamtr.

Koskoca

bir ay,

orucu

onay-

lamadan

çkmtr, de

farknda

olmamtr..

Kimini

de

Hacc

geri

çevirecektir.

Çünkü

O,

desinler

için

Hacce

gitmitir.

Veyahut

mukaddes

yerleri

haram

para

ile ziyaret

etmitir.

Kimisini de,

ana-baba

hakk

geri

çevirecektir.

Daha

nice

böyle

srlar

vardr

ki,

alimlerden

bakas

bilemez

*

onlar..



Bütün

bu anlattklarmz

hakknda

eserler

ve

haber-

ler varit

olmutur.

Amellerin

reddi

hakkmda

Muaz

bin

Cebelin nakl

etti-

i

haber

gibi..

Gayemiz,

kitab

muhteser

yazmak

olmasayd,

bu

babta

cildler

dolusu, sahih

hadisleri

ihtiva

eden

kitablar

yazardm.

eriat

ehli,

bunun

doruluunu, evladlarm

bildikleri

gibi bilirler..

Evet

Ruh

cesedine

iade

edilince, Onu,

ykanrken

ce-

sedinin

ba

ucunda

oturduunu

görürsün.

Çünkü

salih-

lerden

bir

çok

kimse için

perde açür, onu

dünyadaki

k-

lnda

görmee balar..

Çocuunun

cenazesini

ykayan

biri anlatt:

Çocuu

ykarken

bir

ahsn

gelip

ba

ucunda oturdu-

unu

görür. Onu görmemek

için,

baka bir

yöne döner.

Bir

de

ne

görsün

O

ahs

karsnda

görmez

mi

?

Bu

vaziyet,

ölü ykanp

kefene

sarlncaya

kadar de-

vam

etti.

Kefene

sarlnca,

herkes, onun

na'

üzerinde

oturmu bir halde

gördü..

Salih

kimselerin

bir çoundan

nakl edilmitir:

Biri

Naa

seslendi:

«

— Falan' nerde?

Ruh nerde?

Bu

ses

etraf

çnlatn-

ca

kefen

gösünden doru

üç

kere

açlp

kapand..»

Rabî Bin Hay

sem

hakknda

anlatlr:

O,

ykayannn

elinde kmldamtr..

Sddîk'm zamannda

bir

ölünün

konutuu

dillere

destan

olmutur.

Ömer

(R.A.) nm güzel ahlâk

ve

ölümünden sonraki

maceras

anlatla

anlatla

bitirilememitir..

Ruh,

Melekûtî

olan

ileri

müahede

edebilir.

Allah

bunu dilediine

duyurabilir..



Cenaze

kefene

sarlnca,

Ruh

gösüne

yapm

hal-

de

darda

kalr ve

korkunç

bir sesle

barr:

«

—

Çabuk

olun,

Rabbimin

hangi

rahmetine

götüre-

cekseniz

götürün

Nereye

gideceimi

bir

bilseniz,

beni

he-

men

oraya

götürürsünüz ..»

Eer

kötü

bir

kimse ise,

«-^

Ne

olur,

biraz

yava

olun

Benim

ne

gibi

bir azaba

sokulacam

bir

bilse-

niz,

olduum

yerde

brakrsnz

beni..»

Bu

sebeblerdir

ki

Allah

elçisi

(sellellahu

aleyhi

vesel-

lem)

yanndan

geçen bütün

cenazelere

kalkard.

Sahihde

varit

olan bir hadis

meali:

«

—

Yanndan

bir

Cenaze

geçti, sayg

göstermek

üze-

re

hemen ayaa

kalkt.

—

O,

bir

Yahudidir

dediklerinde,

—O,

insan

deil

midir? Diye

karlk

verdiler.

Resûl-i

Ekrem

(S.A.V.)

efendimiz

bunu,

zat-

Risa-

letlerine

bütün

melekûti

surlar

ayan-beyan

olduu

için

yaparlard..

Yanndan

geçen

cenazelere

efkatle

bakar,

sevindirirdi.

Çünkü,

onlarn

dilinden

anlard..

Cenâze

kabre

indirilip üstü

örtülmee

balaymca

ka-

bir

ona

öyle

konuur:

«Üzerimde

gururla

yürürdün

im-

di

karnm&Ökederli

olacaksn,

üstümde

çeitli

renkte mey-

valar

yerdin,

imdi

ise

içimde,

kurtlar senin

etini

yiyecek-

ler.» daha

buna

benzer

hakaret

dolu

sözlerle onu

azarl-

yacaktr..

Üzeri

toprakla

kapannca

ona

(Ruman)

denilen bir

melek nida

edecek..

îbni

Mesuddan

nakl

edilen

bir

hadis

meali:

Dedi

ki

:

Ey

Allann

Resûlü

.

Kii

kabre

konunca

ilk

karlaacak olduu

ey

nedir?

—

Ey ibni

Mes'ut,

bunu

bana ilk

defa sen

soruyor-

sun,

(anlataym):



—

172

—

ilk

defa

ona:

(Ruman)

adl

bir melek öyle

çaran

cak:

«Ey

Allann

kulu

yaptklarn

yaz

bakalm,

O diye-*

cek

ki:

Ne

kadm

var,

ne

de

defter..

—

Senin

avucun

kâdn,

tükürüün

mürekkeb'in,

kalemin

ise

parmandr.

Bunun üzerine,

Kefeninden bir parça

koparp,

kul,-

dünyada iken

yaz bilmedii halde- orada

yazmaa koyu?;

lur. Bir

gün içinde bütün iyilik

ve

kötülüklerini

yazar.,;

Sonra

melek onu dürer

ve

boazna

asar. te «Herkesin

(dünyadaki)

amel

ve

(hareket)

ini kendi boynuna dola-

dk.»

(1)

Ayetini

okudu,

Allann elçisi..

O

melek'in

ii

bitince

hemen kabre iki melek

daha

gelir...

Az dileri

üe

yerleri

yaran, yerlere kadar

dökü-

len uzunca sarkm

saçlar,

ve yldrm kadar

kasp

ka-

vuran sözleri,

imek

gibi

çakan

gözleri, her

taraf

kasp

kavuran frtna nefesleri ile

iki

siyah ve

korkunç

melek...

kisinin

elinde,

bütün cihan bir araya

gelse

kaldra-

myacak

kadar

ar bir

topuz

O

topuzla

en

büyük bir

kayaya

vursalar

paramparça

yaparlar.

Ruh

onlar

bu

halleri

ile

görünce korkusundan

titre-

mee balar. Kaçacak bir delik

bulamaynca

doru gelir

ölü

cesedinin

içine

girer,

ölü

gösünde dirilir.

Haleti nezi-

deki

halini

alr,

hiç

kmldayamaz

lâkin

onlar

görür

ve

söylediklerini

de

duyar. Hemen

sual

yamuruna tutarlar:

«

—

Rabbjn

jffldjr^.c

ünin

nedir,

peygamberin kimdir

?

Kblen,

neresidir

.?«

diye..

Eer Allann, muvaffak

klm

olduu kullarndan

biri ise

kolaylkla

cevab verir: Sizi bana gönderen

kim-

dir? Allah, rabbimd^ê^gamberim

de Muhammed

Mu

r

tafadr.

slâm

jd&

dinimdir

Kblem

Kâbefe.

(1)

îsra

sûresi,

ayet 13



Bundan

sonra

melekler,

birbirine

«Doru

söyledi

biz

adama

beyhude

hakaret

ettik.» derler

ve ona

kabrini bir

kubbe halinde

hazrlayp

Cennete bakan

bir

pencere

açar-

lar,

ipekten

gayet

konforlu

bir

döek

hazrlarlar.

Cennetin güzel

kokulu

meltemi yüzüne esmee

ba-

lar.. Dünyada

ilemi olduu

güzel

hareket

ve

ileri

güzel

bir

arkada

eklinde gelip

kyamete

kadar

ona

yaranlk

ederler.. Kabri nurla

dolup kyamete

dein

nee

ve

sevinç

içinde

olur..

Kyametin

kopmasn

biran evvel

arzular,

bu

arzusundan baka

hiç

bir keder ve

endiesi

de

olmaz..

lmi

ve

ameli

az

olan

müminin

derecesine

gelince:

Onun

gerçek

ilim

ve

melekût

surlarndan

hazz

yok-

tur.. Kabre

ilk giren

(Ruman)

ismindeki

melek'den son-

ra,

kendi ameli gayet

iyi

giyinmi ve güzel

kokular

sürün-

mü

bir

halde

ona

gelir

ve:

«

—

Beni

tanyamadm

m?

der.

—

Benim

yalnzlm

kabirde giderecek

olan,

bu

gü-

zel eklinle acaba

sen kim

olabilirsin

..

—

Ben senin dünya da

yaptm

salih

amelinim..

Üzülme,

korkma, biraz

sonra yanma,

Münker,

nekir

ismin-

de

iki

melek

gelip

sana

soru soracaklar,

sakn

onlardan

korkmayasm,

temkinli

ve

cesur ol,

sorularna

souk

kan-

llkla cevab

ver

Sonra

yanma

Rumann

dedii

iki

melek

gelir-birisi-

nin

ad

Münker,

dierinin ismi

Nekirdir.- Onu

kaldrp

oturttururlar

ve

(rabbin

kimdir?)

diye

sorarlar.

Hemen:

«—

Rabbim,

Allah,

kitabm

kuran,

peygamberim

Muhammed,

kblem

Kâbe, a

tam

brahim

,

milletim onun

milleti...»

diye

cevab verir.

Öna

da

öteki gibi

«doru

söy-

ledin

»

derler

ve

ona

ilk defa

bahs

ettiimiz

salih kula

yaptklar

muameleyi yaparlar. Ne

var

ki, Ona, sol

taraf

-

dan, cehennemden

bir kap

açarlar.

Orda

ylanlar,

çiyan-



—

174

—

lar,

akrebler

ve

sair

korkunç

eyler

görür.

Ve

korkmaa

balaynca

bu

sefer

de

melekler

ona:

«—

Bu

senin

yerin

deildir.

Önce

bu

senin

yerindi;

amma

Allah,

onu,

yapm

olduun

güzel

ameller

sayesini

de

cennetteki

bir yerle

deitirdi»

diyerek

açtklar

o ce-

hennem

kapsm

tekrar

kaparlar..

Kimi

insanda

var

ki

durumu

bundan

baka

sarsk

olduu

için

bir

türl

ü

(Rabbi

m

Alla]

.diyemez

ve

bundan

baka lafzlar

geveler

durur.

•

Ona

bir darbe

indirirler.

Kabiri

yanmaa

balar.

Ateler

içinde

alev alev

olan

kabir

birkaç

gün

sonra

yine

eski

haline

gelir. Sonra

yine

yanmaya

balar.

Hulâsa

k-

yamete

kadar

o hal,

böyle devam

eder.

$nsanla.rdan

-kimi

de

var

ki

Asi

hir-hayat

yaad

iîn^mmjjsiâmdr

demesi

güç

gelir kendine..

Önada bir

darbe

indirirler,

kabri

önceki

anlattmz

insann

kabri

gibi

ate

olur.

diyemez.

Çünkü onu

okumu,

fakat

içindeküerle

amel

et-

memi,

nasihatlar

ile

öütlenmemi-yasaklarmdan

kaçn-

mamtr..

Ona

da

ilk

ikisi

gibi

muamele

yaplr.

nsanlardan

baz

kimselerin

ameli

de köpek

ekline

girer,

kabirde

durduu

müdetçe

o köpek

tarafndan

aza-

ba

tabi

tutulur.

Haberde

varit olmutur:

«

—

nsanlardan

kiminin

ameli

domuz

yavrusu

ek-

line

girer..»

Bazlar

da

(Peygamberim,

Muhammeddir »

diye-

mez...

Çünkü

O,

sünneti

unutmutur..

Peygamberin

yolu-

nu takip

etmemitir..

insanlardan

bazlar, kblem,

Kâbedir.

diyemez.

Zira

namaznda,

gerei

gibi

kiblenin

aratrmasn

yapmam-

tr..

Yahut

abdesti

doru almam

ve

yada namaz klar-



—

175

—

ken

saa

sola

bakmtr. Yahut da

Rükû

ve

secdeyi do-

ru

yapmamtr.

Allah,

üzerinde namaz borcu

bulunan

kimsenin na-

mazn

kabul

etmez,

haram

bir

elbise

içinde

namaz

klan

kimsenin

de

namazn

kabul

etmez..

Baz^

kimseler

de

var ki.

Atam brahimdir,

diyemez.

Çünkü

Ibrahimin

Yahudi veya

nesranî

olduu

hakknda

artc bir

söz duymu

ve

üpheye

kaplmtr..

O

da, son

iki zayf

amelli

insanlara revâ

görülen

ce-

zalara

çarptrlr..

Biz

bu

çeit

bilgileri, daha

tafsilatl

olarak

(îhya)

adl

kitabmzda

anlattk...

Kötü

insana

gelince:

Ona

melekler sorarlar:

Rabbin kim?

'

Bilmiyorum

Zaten

dünyada

iken

anlamadn

bilmedin

derler..

Sonra ona demir kamç

ile

vurup

yedi

kat

yerin

di-

bine

indirirler

yer onu

tekrar üste

çkarr sonra

tekrar

vururlar o

tekrar

çkar

böylece

bu

yedi

defa

devam eder

Allaha

asi

gelmi

kimselerin

du

rumu

üphe yok ki

deiiktir,

kimi

kimse

varki ameli

köpek ekline

inkilap

edecek

ve

kyamete

kadar

onu

srp

duracak

Bu snf

insanlar

üpheci

olanlardr

Hulâsa

kabir azab

kabir eh-

line çeitli

ekildekinin ameline

göre

taddrlacaktr.

Biz

bunu özet

olarak anlattk

aslnda

kabir

azab

kiiye dünyada

korkmu

olduu

ey

eklinde

tecelli eder

bu

konuda

insanlarn»

karekterleri ve

huylar

muhtelif-

tir.

Pimanlk

günü

gelip

çatmadan

cenab

haktan

ma-

firet

ve

selâmet

dileriz.

Eski kimselerden

rüyalar nakl

edilmitir:



176

—

Bir

adam

rüyasnda

birini

görmü

ve

naslsn

diye-

rek

durumunu

sormu.

Ondan

u cevab alm

Ben

abdestsiz

namaz

klardm

bu

yüzden

Allah

bana

bir

canavar

musallat

etti

durmadan

beni

srp

duruyor

onunla

halim

ne

olacak

bilmem

Baka birini

rüyada

görüp

durumunu

sormular

u

cevab

alm:

den Allah

bana ateten

bir

gömlek

giydirdi

galiba kya-

mete

kadar

bu

gömlek

içinde

ikence

göreceim..

nasl

kabirde

diye..

Cevab:

Beni

ykyan

adam

iddetle

beni

kprdatt

ve

tabutta

bulunan

bir çivi

fena

halde

beni

yaralad

onun

acsn

halâ

vücudumda

his

etmekteyim

sabah

olunca

onu

ykayan

adama

^brdular

evet

onu

sarsmak

ve

kmldat

mak

ii

gayri

ihtiyarî

olmutu

diye

cevab verir..

Yine

rüyada baka

birini görürler

ve halini

sorarlar..

«Ben

iyiyim

ancak

üzerimi

örterlerken

bir

büyük ta

koptu

ve

diimi

krd

hâlâ onun

acsn

çekmekteyim»

diye

cevab verir..

Onun

bu

sözü

üzerine

kabri

açp

bakanlar

ve

hâlâ

o

tan orada

durduunu

görürler.

Bir

çocuk

çok

önce

vefat eden

pederini

rüyada

görür

ve

rüyasnda

babas

ona:

—

«Ey vefasz

evlâd,

git

babann

kabrini

düzelt

ve

sel onu

fena

halde

ykmtr »

der.

Sabah olun-

ca

çocuk,

babasnn

kabrine baktrmak

üzere bir

adam

gönderir.

Adam

gider bir

de

ne

görsün,

babasnn

dedii

gibi

yamur

ve

sel

suyu kabri

ykp

perian

bir

hale

sok-

mam

m?



Bir

Arabî

ölen

oluna,

«Allah

sana nasl muamele

etti?» diye

sorar..

Oul:

«

—

Bir

ey olmad,

yalnz

falan kimsenin

mezarna

yakn

bir

yerde defn edildim.

Meer o

faskm..

Ben

onu

azab

edilirken

ve

çeitli

ikencelere

uratlrken

görüyo-

rum

da

fena

halde

korkuyorum..»

diye

cevap verir..

Kabir ehlinin

ikence

ve çeitli

azaba uradklarna

dair daha nice

böyle

ilginç hikyelâer

vardr..

(Hepsini

burada

serd

etmek

imkânsz,

tabiî..) bunun

için

burada

eriat sahibi

Hazreti

Resûlullah'm

bir sözünü nakl

etmek

kâfi

gelir sanrm:

«—

Ölen

bir

kimse

kabirde,

diri

kalan

kimsenin

elem

duyduu gibi elem

duyar. .

4ynca

yüce Peyga

nber (S.A.V.), ölmü kimsenin

kemiklerinin

krlmasn yasak

etmitir:;

....

.-'-**._

-

.„..;

,

....... ..r

-

.

—

puntll

U ,J_' i—

Bir

defasnda

kabrin

üzerinde oturan

birine:

«

—

Ölülere kabirlerinde

eziyet

etmeyin »

diye

çk-

mtr..

(S.A.V.)

annesinin

kabrini

ziyaret etti

alad ki

yanndakileri

de

alatt.

Ve

dedi ki:

«

—

Ona

istifarda

bulunmak

için,

rabbimden

izin

istedim

vermedi,

sonra yalnz ziyaret için

izin

istediim-

de, ziyaret

edebileceime

müsaade etti..»

Siz

de

kabirleri

ziyaret

edin

Çünkü

O,

kiiye

ölümü

hatrlatr..

Kabirleri

ziyarete gittiklerinde

öyle

derlerdi

«

—

Müslüman

ve müminlerin

diyar

ehline

selâm..»

fecejz...

Siz.bi

zd

en

finiz

JbizLâe. size__tabi

.

olacaz.

Alla

hm, bizi

ve onlar mafiret

et Afv

(ve kere-

mm)î^^

*~

Hanmlarna,

kabir

ziyaretine

çktklarnda

bu

du-

ay

öretirlerdi..

Salih

El-Muzni:

«Âlimlerden

birine Mezarlkta

namaz

Âlemlerin Sim

—

12



—

178

—

klmak

neden

yasak

edilmitir?» diye

sordum.

u

cevab

aldm:

«—

Bu

babta

hadîs

varit

olmutur.» Sonra u

hadîsi

okudu:

«—

Ifezacbto

namaz,

klmaym*

Çünkü

bu,

sonu

oh

my

an

bir

ha

^reMnêdamettir..) »

(1)

Bazlarn

öyle

dedii

nakl edilir:

Bir gün

scak

basmt.

Kabirde

namaz

klmak iste^

dim.

Tam namaza

durmutum

ki babama

benziyen

bF

ahsm kabrin

üzerinde

oturduunu

gördüm ve

bana

öy-

le

çkt:

«Yeryüzü sana

dar m geldi?

Çoktandr

geliyor

bizi

burada

rahatsz

ediyorsun »

Bir

hadîs meali:

Allah'n

Resûlü (S.A.V.),

bir

yetimin

yanndan ge-

çerken,

onu, babasnn

kabrinde

alarken gördü. Buna

dayanamad,

kendisi

de

alad.

Ve

öyle

buyurdu:

»*

«

—

fili;

nna

aiP«irnn

fllflmflsnyla

gmfrp.

urar..»

(2)

Yani bu,

onu

üzer

ve

kötü

duruma

sokar

demektir.

Birini

rüyada

görüp

sorarlar:

—

Naslsn?

k

—

Berbat

Halimin

berbat

olmasna

falan adamla,'

falan kadn sebep

oldu.

Çünkü durmadan

bana

alyor-

için

inkâra

kalkrlar.

Bir

hadîs meali:

«Hayatnda

tandn

bir

mü'min

kardeinin

kabrin-

den

geçerken

selâm

veren

kiiyi

o,

mutlaka

tanr

ve

selâ-

mn

alr..»

Bir defasnda

Resûlü

Ekrme (S.A.V.)

defn

ettii ce-

(1)

Etteberâni

Rivayet

etmitir.

Resûlullah

(S.A.V.)

öyle

buyurmulardr:

«—Kabirde

ve

kabire

kar

namaz

klmayn »

(2)

Buhar ve

Müslim

Sahihlerinde

Ömer

(R.A.) dan

hadîsi,

öyle

nakl

etmilerdir:

«ölü

dirinin alamas

sebebiyle

azaba u-

lar..

Zndklar

bunu bir

türlü kabul

etmek

rar..»



—

179

—

nazenin

kabrinden

ayrlmlard.

Buyurdular

ki:

«—

O

bizim

ayak

seslerimizi

duymutur.

Zira onlar,

bakalarn

çok

daha

iyi

duyarlar..»

Fükehâdan

biri,

bir

ey vasiyet

etmeden

vefat

etti.

Sonra

gece

ailesini

ziyaret

ederek

öyle dedi:

«Falan

kim-

seye

u kadar

buday

verin,

falan

kimseden

de

emânet

olarak

kitap

almtm.

O kitab

bulun

ve

kendisine

verin »

Sabah

olunca

kardeler

gördüklerini

birbirlerine

anlatt-

lar.

Ve derhal

babalarnn

vasiyetini

yerine getirmek için,

dedii

adama buday

verdiler.

Sonra kitab aradlar

bu-

lamadlar.

Aradan

zaman

geçti

ve

nihayet

kitab

evin

bir

kenarnda

buldular,

getirip

sahibine

teslim

ettiler..

Eskilerden

biri

anlatt:

Babamz,

bize yaz

öretmek

için bir öretmen

tuttu.

Aradan

biraz

geçtikten

sonra

adam

öldü.

Alt

gün

sonra

kendisini

ziyaret

etmek

amac

ile kab-

rine gittik/

Orada aramzda

Allah'n

emrini

müzakere

ediyorduk.

Derken

oradan

bir

yemiçi

geçti

ve

biz

biraz

incir

alp

yedik,

kabuklarn

da

kabrin

üzerine

frlatp

at-

tk..

O günün

gecesinde

babam hocamz

rüyasnda

görür

ve

halini

sorar..

Hoca:

—

yiyim

çok ükür..

Lâkin

çocuklarn

kabrimi

mez-

bele

yaptlar..

Gelip

orada

küfre benzeyen

sözler

ettiler,

der.

Bunun

üzerine

babam

bizi hesaba çeker,

böyle böyle

yapmsnz

Hocanzn

kabrinde

küfre

benzer

sözler

et-

misiniz

diye

çkr..

Biz

buna karlk

hayretimizi

giz-

leyemedik

ve

öyle haykrdk:

«—

Sübhanallah

Ne

büyük bir zatm

meer,

dün-

yada

bizleri terbiye

ettii

gibi,

ahirete

de

göçtükten

son-

ra

bizleri

uyarmaktadr ..»

Bu

çeit hikâyeler

çoktur.

Biz,

konuyu

uzatp

dat-

mamak için

bu

kadar

ile yetindik...



KABKOEKLEKÎN

DURUMU

Kabir

ehlinin

dört

hali

vardr:

Kimi,

dizi

üzerine

otu*,

rur,

gözleri ufalanr,

cesedi çürür,

toprak

halini alr..

Bun4

dan sonra kendisi

dünya

semasnn dünündeki

bir

mele-i

kût

âleminde

seyr

etmee

balar.

Kimi, de var

ki

Allah

ona bir uyku verir.

Uyumaa:

balar ve

kendisine

yaplanlar

duymaz, his

etmez ve

son-;

ra

birinci

nefha ile

uyanr.

Kimisi de kabirde

bir

veya

iki

aydan

fazla

kalmaz,

ruhu, kendisini

cennete uçuracak

bir ku

üzerine

biner,

cennete uçar

gider..

Sahih bir

hadîsin meali:

«

—

Mü'minin

ruhu, cennet

aacma konan bir ku-

tur »

ehitlerin

ruhlarndan

soranlara

cevab

u

olmutur:

«

—

ehitler,

cennet

aacna konan

yeil

kularn;

kucandadr »

Kimisi

de

kabirde

gözleri

yok

olunca

«sûr»un

yanma

çkarlr,

«sûr» öfürünceye kadar

yanndan ayrlmaz..

Dördüncüsü:

Peygamber

ve

velüere has olan

bir

maz-

hariyettir Onlar

hareketlerinde

serbesttirler, içlerinden,

yeryüzünde kyamete kadar dolap

gezenler

vardr.

Bun-

lar

çou

kez

gece

görünürler..

Sanrm ki, Ebu Bekir

ile

Ömer

el-Faruk bunlardandr..

Allah'n

ResûhTne gelince:

O,

üç

âlemi

de dolap

gezmekte muhayyerdir.

Bu

yüce irade

sebebiyledir

ki, bir

gün

buna

iaret

ederek

öyle buyurmulardr:

«

—

Ben Allah

katnda

çok deerliyim.

Bu

yüzden

yeryüzünde beni

üçden fazla

brakmaz »



Evet,

O,

onüç

sene idi:

Zira

Hüseyin

otuzuncu

sene-

nin

banda

öldürülmütü.

(Bu

sebeple

Ulu

Peygamber

yeryüzüne)

kzp göe

çkmtr..

Salihlerden

'biri

onu

rüyada

gördü

ve sordu:

«

—

Ya Resûlullah?

Anam

babam

sana feda

olsun,

ümmetin fitneleri

hakknda

ne

düünüyorsun?»

—

Allah

onlarn

fitnesini

çoaltmtr.. Renim

hat-

rm

saymadlar

da

Hüseyni

öldürdüler..

Peygamberlerden

bazlar

da

yedinci kat

gökte

kal-

may

tercih

ederler:

brahim Aleyhisselâm

gibi..

Isa

Aleyhisselâm

ise beinci kat

göktedir.

Göklerin

her birinde

bir

peygamber

kalmaktadr.

Tâ

«sûr»

üfürülünceye

kadar

onlar oradan

ayrlmazlar.

>

Halil

(îbrahim

Aleyhisselâm),

Kelim

(Musa Aley-

hisselâm),

Ruh

(îsa

Aleyhisselâm),

Habîb

(Muhammed

Aleyhisselâm)

dan

baka

hiç biri

muhayyer

deildir.

Kal-

dklar

yerden

ayrlamazlar.

Amma

bu

saydmz

pey-

gamberler

serbesttirler,

istedikleri yerlere

gidip

gezebi-

lirler,

dolap

oturabilirler..

Velilere

gelince:

Dünyevî

bize

üzerine

duranlar

vardr:

¥]b\

Yezid

gi-

bi..

O

jtrsnL.aJ

t

.ind

a

d

unnojnuntazaman

yemek

yer,

fte

kabirdekilerin

durumu

bu

dört

halden

ibarettir:

Kimi

azaba

urar, kimi

rahmete kavuur,

kimi

azarlanr,

kimine

de

ikramda

bulunulur.

Yukarda

izah ettiimiz

bu

dört

keyfiyet

için,

gece

ve gündüzler

gibi

mefhumlar

tasavvur

edilemez.

Ancak

gözü

yukarya

çkamayan

kimseler

hakknda

düünülebi-

lir

bu

gibi

mefhumlar..

Onlardan

bazlarnn

da

Cuma

ve

bayram

günlerin-

den haberleri

olur.



—

182

—

biri

ölüp geldi mi, hemen

yanlarna

ürler. Kimi

babasndan,

kimi evlâdndan

sorar. Herkes

kendi

akrabasnn durumu

örenmee kalkr..

Bazan

da

insan

ölür,

fakat

tandklarndan

hiç

kim-

seyi

göremez. Çünkü fecî

ve

son

derece tehlikeli

bir

ölüm

geçirmitir: Yahudi

veya

hristiyan olarak

ölmütür..

O,

doru

onlarn koularna

gider.

Dünyadan biri

göçüp

geldi mi komularndan

sorar:

dünyadan

ne

haber? diye.

Birini

rüyada görürler

ve

kendisine

sorarlar:

—

Allah,

sana

nasl

muamele

etti?

—

Ben, falan,

falan -tam be kii

sayarak- kimseler

hep cennetteyiz, diye

cevap verir. Onu

haricîler

arkada-

lar

ile

birlikte

öldürmülerdi..

Cabir (R.A.)ya bir

adam

hakknda

sordular. Cevap

verdi

—

Onu görmedik..

O

kendini

yüksek bir yerden atp

bomutu.

Allah

kendi katmerini, (yani

intihar

edenleri)

cezalandrr,

dedi. .

Bir hadîs meâli:

«Her kim kendini

demir parçasyla öldürürse,

kya-

met gününde onu, karnna

saplam bir

halde, cehenne-

min

tâ

ortasna ebedî

kalmak

üzere atlr..

Kendini,

bir

da

tepesinden

atarsa,

öylece

cehenne-

me yuvarlanp

gider.»

Zina

cezas

ile ölen

kadn, sûr

üfürülünceye

kadar

ayn

acy

his eder. Ondan sonra ikinci hayat balar..

Musa

ile

Âdem

Aleyhisselâm

arasnda geçen bir mu-

havere:

—

Allah

seni

kendi

eli

ile

yaratt,

ruhundan

üfürdü,

bütün melekleri sana

secde

ettirip,

seni ayrca cennette

iskân etti. Neden ona asî

geldin?

Âdem

(Aleyhisselâm):



—

183

—

—

Bir

günâh

ilenmeden,

kefe

sene

önce

takdir

edilir?

—

Elli

bin

sene

önce..

—

Elli

bin

sene

önce,

hakkmda

takdir

edilen

bir

günâhtan

dolay beni

nasl

knyorsun?

Bir

hadîs

meali:

«îsra

gecesi

Peygamber

(S.A.V.) bütün

peygamber-

lere

iki rek'at

namaz

kldrd.

Haruna

(Aleyhisselâm)

se-

lâm

verdi. O,

ona

ve

ümmetine

hayrla dua

etti.

dris

(Aleyhisselâma)

selâm

verdi, o da

ona ve

ümmetine ha-

yrla

dua

etti..»

Onlar ölmü,

gözleri

gaip

olmutu.

Öyleyse bu

ancak

ruhlarn

hayatdr.

I /)

Bundan

sonra üçüncü

bir hayat

j

g*la**

r

vGbj&g

>

Birinci hayat,

Allah'n

ruhlar,

kendi varlna

ahit

tuttuu

anda

balar

ki

bu

dünya hayat

saylmaz. Hz.

Alî

(K.V.)

den

nakl

edilmitir:

«—

nsanlar uykudadr,

öldükleri

zaman

uyanacaklardr..»

îte

ölülerin

hayatlar

ve

durumlar

bundan

ibaret-

tir:

Kimi

bir

yerde

kalr, kimi

diledii

yerleri

gezer,

kimi-

ne

sopa

atlr, kimi de

azaba

uratlr..

Kabir

azabn isbat

edecek

sahih

bir delü:

(Azabdan biri de)

atedir

ki

onlar,

sabah,

akam

buna arz

olunacaklar,

kyametin

kopaca

gün

de

«Fira-

vun

hanedann azabn

en çetinine

sokun»

(denilecek.)

(1)

(1)

El-Mü'min:

46.



—

184:

—

KIYAMET

KOPARKEN NELER

OLACAK?

«Sûr

»un

üfürülüünden

sonra,

Cenab-

Hak,

kyame-

tin

kopmasn murad

ettii zaman, Dalar birbirine kay-

nacak, günein ziyas sönüp kapkara

kesilecek,

Denizler

birbiriyle

kaynamaa balyacak,

Dalar,

gök

âlemi

gi-

bi birbirine

girecek,

âlem

yklp

gidecek, Yldzlar

bir

tebih dizisi

gibi

yerlerinden kopup dalacak,

Gök, gül

ya gibi eriyecek, deirmen dönüünü

andran

bir

dönü-

le

dönecek..

Yer

eiddetli

bir

deprem

halinde

sallanmaa

balaycak, kâh

kapanacak,

kâh

açüacak,

Allah

bütün

bütün feleklerin yerlerinden sökülüp dökülmesini emre-

decek..

Yedi

kat

yerler,

yedi

kat

gökler, Kürsî

ve

sair

canl,

cansz hiç bir

varlk

kalmyacak...

Yer

ve

gök,

sakinlerinden

tamamen

boanacak..

Son-

ra Allah makama

tecelli

edip,

yedi

kat

g§f|f;

sama,

yedi

kat

yerleri

soluna

alp

öyle

selenecek:

^

«

— Ey

dünya,

ey

alçak dünya Hani

sahiplerin, ha-

ni

arkadalarn

nerede?..

Hani

cilvelerinle ümid

verdiin,

geçici zevklerinde ahiretlerinden

alkoyduun

dostlarn

nerede?..»

Daha

sonra Ebedîlii

ve

sonsuz azameti

ile

kendi

kendine öünerek öyle buyuracak: «Bugün

hâkimiyet

kimindir?..»

Cevap veren

yok ...

Sonra

bu

haykrna

yine

ken-

di

kendine öyle

cevap

verecek:

«

—

Bir

olan, Kahhar

olan Allah'ndr ..»

Bunu

müteakiben,

varlklar

akna

uratacak,

daha

büyük bir

i

yapacak:

Bir parmana

(kudretine) yerle-

teri, dier bir parma,ma (kudretine) gökleri saracak,

id-

detli bir

sarstktan

sonra öyle

diyecek:



185

—

«Melik-i

deyyân benim

Nerede

benden

gayri

bir

sü-

rü

eylere

tapan

puperestler? Nerede

bana

irk

koan-

lar

..

Nerede

benim ihsan

ettiim

rzklar

yeyip

de

bana

kar

nankörlük

yapanlar?

Nerede

rzkm

na

meru

yer-

lerde sarf

edenler?..

Nerede

cebbarlar?

Nerede

kendini

beenenler?.. Ha-

ni

mülk

kiminmi imdi?.»

Aradan

böyle sessizce

bir

zaman

geçer..

Artan ma-

kama kadar

hiç

bir

düünen

ve

duyan

canl bir varlk

yoktur..

Huriler

ve vildanlar,

barndklar

cennette

o

an için

sar olmu

ve duymaz

hale sokulmutur..

Sonra

Allah,Sakar

adl

cehennemden

bir

kuyu

açar.

Ondan ate alevleri

yükselir

her taraf

kuatr. Atlm

yüne sarlr gibi

tam ondört denize

yaylr. Onlardan

bir

damla su bile kalmaz..

Yerler

simsiyah

kesilir,

gökler

eri-

mi

bir

bakr

gibi

kavruk

zeytin

ya

haline

sokulur.

O

mUazzam

atein alevleri gök kubbesine

saldrmak istedi-

inde

Allah onu

meneder

ve

geri püskürtür.

Söner.

Bir

daha

alev çkmaz

olur.

Bundan

sonra Allah

Ar

Hazanelerinden

bir hezâ-

ne'yi

açar orada

hayat

denizi denilen bir deniz

vardr.

O

deniz,

ölmü ve kurumu yerlere yamur

yadrr

ve

yer

canlanmaa

yüz

tutar.

O

kadar

yamur

yaar

ki

suyu

yerde

krk

arn

kadar

kabarr. Cisimler yeniden

dirilmee yerden

bitmee

balar.

Bir

hadîs

meâli:

«

— insanlar, bel kemiinden

yaratlr, yine bel

ke-

miinden

avdet

edeceklerdir » Baka

bir rivayette

«ki-

inin

her taraf eskir,

bel

kemii

eskimez, balangç

ve

dönü

noktas

orasdr..»

olarak

varit olmutur..

O bel kemii

dedii ey, nohut kadar özü olmyan

bir

kemiktir.



—

186

—

te

kabirlerinden

insanlar

bir bakla

gibi

o kemikten

bitecektir..

Hem de

birbirlerine

girmi,

kiminin

arkas

ki-

minin

banda,

kiminin

ba da kiminin

ayaklarnda

oldu-

u

halde

bitecekler.

Çünkü

o

gün

insanlar

yerlerin

ala-

mad

kadar

çok

olacaktr.

te

«Toprak,

onlardan neleri

(ycyip)

eksilttiini

biz

muhakkak bilmiizdir.

Nezdimiz-

de

de

(her eyi)

hfz

(ve

tesbit) eden

bir

kitap

var-

dr..»

(1)

âyetinin srr

meydana

çkm

olacak..

Bu hususta

(hya)

kitabmzda geni

malûmat

ver-

dik..

Ne'et

-yerden

dirilme ii- genç,

yal, kadn,

erkek

herkes

ve her varln

ne'eti tamamlannca

Allah

arn

altndan

lâtif

bir rüzgârn

esmesini emr

edecek..

Bunun

üzerine yerler,

hiç

bir

inii

yokuu

olmyan dümdüz

bir

yer halini

alacak.

Sonra

Allah ilk

defa

israil

Aleyhisselâm

diriltecek

ve

ona

Beytil-mukaddeste

bir

yerden

(sûr'a)

üfürmesini

emr

edecek..

(1)

Kaf Sûresi,

âyet:

4.



—

187

—

StlR

NEDÎR?

*

«Sûr»,

ondört

dâiresi

bulunan

nurdan

bir

boy-

nuzdur.

Her bir

dâirede

Karada

yaratlmlarn

ruhla-

rnn

adedince

delik

vardr.

Bütün

ruhlar

ar

uultusu

gibi

bir

ses

çkararak

dirilecek,

yerle

gök

arasn

doldura-

cak,

sonra

her

ruh

kendi cesedine

girecek..

Ondan

sonra

insan,

hayvan,

ku

ve

her

varlk

dirilecek.

(Birinci)

«Sûr

»a

üfürülmü

(üfürülecek),

artk

Allah'n

diledikleri

müstesna

olmak

üzere,

gökler

de

kim

var, yerde

kim

var-

sa

hepsi

düüp

ölmütür,

(ölecektir).

Sonra

ona

bir

daha

üfürülmütür

(üf

ürülecektir) . O

anda

görürsün

ki

(ölü-

ler

dirilip)

ayakta

baknp

duruyorlar.

(1)

âyetinde

belir-

tildii

gibi

ayakta

. .

Zecre-i

Azime:

Sayha,

demektir.

Nitekim

Allah:

«Fakat

o

bir

tek

haykrtr.

Ki o

zaman

onlar

(görürsün

ki)

hemen

(diri

olarak)

topran

yüzündedirler.»

(2)

Bu-

yurmutur,

âyette

(Zecre)

kelimesinin

anlam

açklan-

§

Essahire,

alçak

yer

demektir.

Herkes

kabirden

kal-

knca,

kabirleri

üstünde

alabildiine

düzlük,

inii

yokuu,

bayr

olmyan

bir arazide,

çrl-çplak

akn

bir

halde,

gayet

düünceli

bir

durumda

oturacaktr..

Bir

hadîs

meali:

«

—

Çplak ve

sünnet

olmam

bir

vaziyette

dirilecek-

ler.

Yalnz

gurbette

mü'min

olarak ölüp

de

kefene

sarl-

mam

kimseler,

Cennetten

kendilerine

elbise

verilip

giy-

dirilmi

bir

halde

dirilecekler.

ehit

olarak

ölenler de

öy-

le

giyinik

olarak

dirilecekler.»

(1)

EZZÜMER:

68.

(2)

En-Nâziat:

13,

14.



—

188

—

Bir

de Peygamber Efendimizin Sünnetine

smsk

sa-

rlanlar,

bir ine

delii

kadar

bile

ona

hanet etmiyenler

giyinik

olarak

dirilecekler.

Bir

hadîs

meâli:

«

—

Ölülerinizi,

iyice

kefenleyin Çünkü ümmetim,

kefenleri

ile dirilecektir.. Dier ümmetler

ise çplak...»

Bu

hadîsi

Ebu Süfyan müsned

olarak

rivayet

etmitir..

Yine

bir hadîs meâli:

«

—

Ölü,

kendi

elbisesi

içinde

dirilir..»

Bir

adam

ölürken,

falan

elbisemi

getirin,

demi,

din-

lememiler onu iç

çamarlar

ile gömmüler*.

Sonra

onu

rüyada

görüp de

halini soranlara

u cevab vermi:

«

—

Sizden elbisemi

istedim, vermediniz

böylece be-

nim

böyle

iç çamarmla ba

baa

kalmama sebep oldu-

r-.uz.

Onun için

de çok

üzgünüm..»

K

NEFHA

(SÜR ÜFÜRÜMÜ)

ARASINDA

BEKLEME

O,

ikinci bir

ölümdür.

Çünkü

bu

ölüm, insanlar

iç

hislerden

alkoymutur.

Cismanî

ölüm

ise

kiiyi

zahirî

hislerden

alkor.. Zira

cürümler

hareketi

gerektirmekte-

dir. Bu halde

onlar,

ne namaz

klarlar, ne oruç

tutarlar,

ne

de

ibadet ederler.

Allah bir melei bir Cusseye idhal

etseydi mutlaka orada ikamet ederdi..

Çünkü

O,

kendi

âleminde bir his

sahibidir.

Ruh,

basit

bir cevherdir. Cesede

girinci

hayat ve

ha-

reketi

düzenler.

Bilginler, iki nefha

arasndaki

süre

hakknda

ihtilâf

ettiler.



—

189

—

Cumhura

göre

bu

süre,

krk yldr.

lmine ve

marifetine

güvendiim

birinden

dinledii-

me göre bu

süreyi

Allah'dan

baka

hiç kimse

bilemez..

O,

bunun Rubûbiyet

srlarndan

biri

olduunu ileri

Baz istisnalar

olabilir

deyince atldm

u

soruyu

sor-

dum:

—

Pekâlâ

Peygamber

Efendimizin

«Kyamet

günü

topran

ilk

diriltecek

olduu

kii

benim..

Yalnz

karde-

im Musa

(Aleyhisselâm)n ar

sütununa

yapm

bir

halde görünce

(aacam..)

O,

benden evvel

mi

dirildi

yoksa O,

Allah'n

müstesna

kullarndan

mdr, bilmiyo-

rum..»

sözünün

anlam nedir?

—

Anladmza

göre, bu

hadîsin

kapsamndan

cisim

olmyanlar

hariç

tutulur.

Çünkü

Musa'nn

imdiki

duru-

mu

cisimsiz

bir

keyfiyet

arz

etmektedir,

diye

konuyu

izah

etti.

ÖmeV

'

binil-Hattabm

yannda,

bu

makamn

dehetin-

den

bahs

edilirken

Kâ'p

öyle

demitir:

«—

Bu

yetmi

Peygamberin

amelini

ilemi olsan da-

hi,

Allah'n

istisna

ettii

kullardan deilsen,

onun

deh-

etinden

kurtulamazsn,

ey

Hattab

olu »

(îte

kurtulacak

olanlar)

dördüncü makam

ehlidir

ki,

Musa

(Aleyhisselâm)

da

bunlardan

biridir..

•

stisna ettii

kullarn

durumu

da

bizce pek

bilinme-

mektedir. Çünkü

onlar duyacak

his

edecek

olsalard

mut-

laka

Allah'n

«Bugün

Hâkimiyet

kimindir?»

Sorusuna,

«Ey Bir

Olan

ve

Kahhar olan Allah,

hâkimiyet

senindir »

diye cevap

verirlerdi..



—

190

—

KABRDEN KALKI

Her

fert

kabrinden

kalkp

üzerine

oturduu

zaman-

kimi çplak, kimi giyinik, kimi

kapkara, kimi

bembeyaz

olacak..

Kimin

de

büyük bir lâmba

gibi

(Lüküs) nuru ola-

cak,

kiminin

de

nuru

güne gibi olacak...

Ne var ki, herkesin

ba

tam bin

sene

eik

olacak,

ne

yapacan,

nasl hareket

edeceini

kestiremiyecek..

Nihayet

herkesi

mahere sürecek olan batdan

uul-

tusu

her

taraf kaplyacak

olan

bir

ate

doacak..

însan,

cin,

hayvan -ehlî ve

vahisi dahil

olarak-

ku

bütün varlklarn

ba

o

atei görünce

korkudan

daha da

eilecek, tir tir titreyecek..

Herkesi,

dünyada ilemi

olduu ameli tutacak

ve

ona:

—

Haydi kalk, haydi

mahere,

diyecek..

Ameli,

salih

olan

kii'ye,

kendi ameli bir

katr kl-

na girecek, kiminin

ameli merkep klna

girecek,

kimi-

nin ameli

de

-bazan üzerinde

tad,

bazan da

yere

frla-

tp

att-

bir koç eklini

alacak..

Her

birerlerine

(ameli

iyi

olanlardan)

her

taraf

ay-

dnlatan

nur

verilecek onun

altnda

yürüyecekler.

«Nurlar

önlerinde

sa

taraflarnda

yürüyecektir» mea-

lindeki

âyet

bunu

dile

getirmektedir.

Sol

taraflarnda

nur

olmyacaktr.

Sol taraflar ta-

mamen karanlk kaplyacak, hiç kimse oraya bakamya-

caktr.

Kâfirler,

üpheciler,

o

karanlklar

içinde kvranp

duracaklardr. Mü'minler

de

onlarm

o,

içleri

paralyan

hallerini

görünce Allah'a

hamd

edecekler.

Kendileri

öyle

feci durumlara maruz braklmadklar için sevinecekler..



Mü'minlere

bir

cemile

olmas

için. o

gün

Allah mü'-

minlere

perdeyi

aralyacak

Küffarn

o

meum

hallerini

seyr

ettirecektir.

Cennet

ehline,

nar

ehlinin

halini

seyr

ettirdii

gibi.

Nitekim

bir

âyette:

Gözleri

ehli

cehennem

taraf

ma

çevrildii

zaman da:

«Ey

Rabbimiz

bizi

zalimler

gurûhu

ile

beraber

bulundur-

ma» derler.

(1)

Dört

ey

var ki

ancak

dört

eyle

kymeti

bilinir:

Hayatn

kymeti

ölümle,

shhatin

kymeti

hastalk-

la,

zenginliin

kymeti

fakirlikle, saf

ann

kymeti

cefa

ile

ta.kdir

edilip

bilinir..

Kimi

insan da,

ayaklar

ve

elleri

üzerinde

yürüyecek,

kimileri

de

bazan

yanan

ve

bazan

sönen bir

nur

nda

-imanlarna

göre-

yürüyecekler.

Ba's

(dirilme)

günü,

herkesin

nuru,

imanlar

mikta-

rmca,

atacak

olduklar

admlar

hz

da

amellerine

göre

olacaktr.

Resulü

Ekrem'e,

nasl

dirileceklerini

sordular,

öyle

cevap

verdiler:

«—

Bir

deveye

bir

kii,

bir

deveye

be

kii,

bir deve-

ye

on

kii

bindirilmi

halde...»

Bu

hadîsin

anlam

(Allahu

âlem)

öyle

olsa

gerek:

islâm

dininde

kader

birlii

yapm

insanlara,

Allah

acya-

cak

ve

onlar için,

amellerinde

üstüne

binecekleri

deve

ya-

rstt&cftk

»

Bu

amellerinin

zayf

olmasndan

ileri

gelmektedir.

Bunu,

bir

örnek

vermek

suretiyle

izah

edelim:

Meselâ

birkaç

arkada

bir

olup

yolculua

çkarlar.

çlerinden

hiç

biri,

tek

bama

bir

deve

almaa

gücü

yet-

mez.

kisi

veya

üçü

birleip,

kendilerini

gidecekleri

yere

(1)

El-Araf:

47.



192

ulatracak

bir

deve

satn

alrlar. Ve

münavebe

ile

o de-

veye binerek gidecekleri yere giderler.

îmdi

sen de çal ve ahirette yalnz bana

binebile-

cein

bir

deveyi

hak

et.

Takvaya erenlerin haline

gelince:

Onlarn

halini u

âyet ne güzel

dile getirmektedir:

«Müttakyleri

o

çok esirgeyici (Allah)

huzuruna (süvari

elçiler gibi) toplayacamz gün.»

(1)

Resûlullah (S.A.V.)

eshabna hitaben öyle

buyurdu:

—

îsrail

oullarndan bir

adam

var ki çok

hayr

i-

ledii için, sizinle

beraber

har

olunacak..

—

Ne

yapard,

ey

Allah'n elçisi?

diye

sorduklarn-

'[

da

öyle

cevap verdiler:

«

—

Babasndan çok

miktarda, kendisine mal

kalm-

t.

Bir

bahçe

satn alarak

fakirler

yararna vakf

etti

ve

bu,

Allah katnda

(ahirette) benim

bostanm

olacaktr,

dedi.

Ayrca

fakirlere

birçok

para

da

datt.

Ve

bununla

da ahirette kendime

cariye

satn

alacam,

dedi.,

Yolda,

kâh

yüryen,

kâh yerlere yuvarlanan bir

amâ,

gördü, dayanamad

ona da

bir

merkep

satm ald.

te

bu

da ahirette benim

binecek

hayvanm olur. Nefsim yedi

kudretinde olan Allah'a kasem ederim ki,

u anda

sanki

onu,

arasatta

binmem

için,

bana,

eerlenmi

bir

vaziyette

görüyorum... dedi.»

Baz

müfessirler

:

«imdi

yüz üstü, düe

kalka

yürü-

mekte

olan

kimse mi daha

çok

hidayete

erendir,

yoksa

doru bir yol üzerinde

düpedüz, (dimdik) yürüyen mi?

(düünün )»

(2)

âyetinin tefsirinde,

bunun,

kyamet

gü-

nü,

mü'minlerle

kâfirlerin

durumunu

açklayan

bir

misal

olduunu

ileri

sürmülerdir..

Nitekim

Cenab-

Hak

«Müc-

(1)

Meryem sûresi, âyet: 85.

(2)

El-Mülk: 22.



193

—

rimleri

yaya

olarak

cehenneme

sevk ederiz..»

buyurmu

ve

günahkâr

mücrimlerin

orada yaya

kalacaklarm açk

*•

îte bu,

baz

müf

essirlerin sözü ve

görüüdür. Kana-

atmca,

bu

onlarn dedikleri

gibi

deildir.

Çünkü

Mücrim-

ler kâh

yüz

üstü

sürünerek,

kâh

ayakta

yürüyecekler-

dir.

Binaenaleyh

onlarn yorumu biraz

uzak

bir ihtimal-

den

öteye

geçmemektedir. Zira Kur'an'da

varit

olan

baz

âyetlerde ayaklar da

zikr edilmitir...

Onlar

(Kör,

dilsiz,

sar)

kelimelerinin

bulunduu

âyeti

de

hatal

tefsir

etmilerdir.

Yani

onlarn

tefsir

et-

tikleri gibi büsbütün ahirette

kör sar ve

dilsiz

olmaya-

caklardr.

Çünkü

onlar

ahiretin dehet,

vahet ve fecaat

dolu

durumunu

görecekler, duyacaklar, ve

alayarak da

dile

getireceklerdir.

îyi

yürüyemiyen, iyi duyamyan veya

konuamyan

kimselere araplar, kör,

sar,

ve

dilsiz derler.

Âyetten de

bu

anlam

kasd

edilmelidir,

büsbütün

körlük,

sarlk

ve

dilsizlik kasd

edilmemelidir.. Çünkü

onlar, yukarda da

arz

ve

beyan ettiimiz

gibi, bulutlarm

parçalandn,

fe-

leklerin yerinden

kopup büyük bir hzla

yere

dütüünü,

göün

paramparça

olduunu,

yldzlarn tebih

dizisinin

sökülüp

dalmas gibi

dalp gök

yüzünden

yere

dökü-

leceklerini

göreceklerdir..

Kyamet

gününde ki

dehet

ve

yürek

paralayc

kor-

kusunu

u

âyet

ne güzel anlatmtr:

«(peki)

bu da m

si-

hir?

Yoksa (yine

büyülendiniz de)

görmüyor

musu-

nuz? »

(1)

Kyametteki

körlükten,

zulmete

boulmak

ve

Allah'

görememek

kasd

edilmitir.

Zira

Allah'n

nuru,

her taraf

aydnlatacaktr.

Onlarm

gözlerine

perde

çekildii

için

göremiyeceklerdir..

_

*

(1)

Et-Tûr:

15.

Alemlerin

Srr

—

13





—

195

—

Sahih

bir hadîsde

varit

olmutur:

«

—

Allah

yolunda

öldürülen kii

(ehit)

kyamette

bir halde

gelecek,

fakat

üzerinden

akan

eyin ren-

gi

kan,

kokusu

da misk

olacaktr.

Allah'n

huzurunda

öy-

le

duracaktr..»

MAHER

HALKININ BÎR

ARAYA

TOPLANMASI

Melekler,

insan, cin,

ku

ve

dier

hayvanlar.. Hülâsa

bütün

maher halkm bir araya

sevk

edip

topladklar za-

man,

etraflarn, serapa bembeyaz

gümüten olan

ikinci

bir

yerdeki

melekler

kuatacaklar.

Âlemlerin

ardnda

bir halka

halinde olacaklar...

Saylar yeryüzü

ahalisinin

on

misli fazla

olacak..

Sonra

Allah

ikinci

semadaki

meleklere emredip,

yir-

mi misli fazla

olarak onlar

da

halka olacaklar..

Üçüncü

semadaki

melekler, otuz

misli fazla

olarak

gelip

halka olacaklar...

Dördüncü semann

melekleri

de

krk misli fazla

ola-

rak gelip

halka olacaklar,

beinci

semann

melekleri

de,

elli

misli fazla olarak gelip

halka

olacaklar.

Sonra

altnc

sema

melekleri,

altm

misli fazla

olarak gelip

halka

ola-

caklar, yedinci

semann

melekleri,

yetmi

misli fazla

bir

halde

gelip halka olacaklar..

O

kadar

kalabalk bir

manzara

arz

edecek

ki

mah-

er,

herkes

birbirine

girecek,

her

taraf lebalep

dolacak,

hncahnç

olacak..

<

nsanlarn

kimi, kulaklara

kadar,

kimi, göüse kadar,

kimi boaza

kadar

kan-ter

içinde

kalacaklar..

Kimisi

de

dizlerine kadar

tere

boulacak,

kimisi de

hamamdaym gibi

terleyecek..



Kimisi de susuz

kalacak..

Görü ve söz sahipleri,

kürsü sahipleri olandr.

Diz-

lere

kadar

tere

gark olanlar, boulanlardr..

(iyi

insanlara melekler):

«Korkmayn,

üzülmeyin »

diyecekler..

Fudayl

bin yaz

gibi baz âlimler, Meleklerin

bu

ef-

katli

sesleniine mazhar

olacaklarn,

çok

ibadet eden kim-

selerin

olduunu açklamlardr.

Çünkü Cenab-

Peygamber:

«

— Günahna sdk

ile tevbe eden, günah

ilememi

gibi

afvu

mafur

olur »

buyurmutur..

Bu

üç

snf

-eh-li

rey,

ve üzerlerine

su serpilenler,

bir

de boularak

ölenler-

kyamette yüzleri beyaz olacak

olanlardr.. Derece itibariyle bunlarn dününde olanlarn

yüzleri

ise siyah olacaktr.

Orada

terleme

ve-

sknt

nasl

olmasn

ki, güne

bir

mzrak

boyu

inmi

el

atsan tutabilecek kadar,

insanlarn

üstüne

çöreklenmi ...

Selef âlimlerinden

biri

öyle der:

«

— Güne, kyamet günündeki

ekliyle

dünyaya do-

acak olursa,

bütün

yerleri

yakar,

kavurur, dalar

eritir,

denizleri kurutur...»

nsanlar oralarda

dolarlarken oras, buras gibi ol-

mayacak,

yerler

ve

gökler,

Kur'an'da

anlatld

gibi

deiik

olacak..

Evet,

insanlar maherde,

dünyadakinden

deiik

bir

manzara arz

edecekler:

burada

gurur

ve

kibirlerinden

yanlarna

varlmayan

mütekebbirler, orada zerre kadar

ufalacaklar,

küçülecekler, herkes çineyip geçecek

onlar..

Herkes susuzluktan

kvranrken

kimi

insanlar

da

olacak

ki,

berrak

tertemiz

buz

gibi

su

içecekler. (Nasl

m?)

onlara

sabi

iken ölen

çocuklar

cennetten

su tayp

sunacaklar.



197

—

Selef

âlimlerinden

biri

öyle

der:

Rüyamda

kyametin

koptuunu

gördüm:

herkes

pe-

rian

bir

vaziyette

'ana

baba

gününü yayordu. Ben

de

fe-

na

halde

susam

bekliyordum.

Bir

de

-baktm

ki

küçük

ço-

cuklar

gelip

insanlar suluyorlar.

Onlara seslendim:

«

—

Ne

olur

bana

da

bir yudum su

veriniz»

diye. ç-

lerinden biri:

—

çimizde,

kendi

öz

evlâdnz

var

m?

dedi.

—

Hayr

Öyleyse

sana

su

yok,

dediler..

Bu

hadise de

evliliin ne kadar

kymetli bir ey oldu-

unu en güzel

bir

ekilde

anlatmyor

mu,

bizlere...

Ancak

su

veren

çocuklar

hakkmda baz

artlar

vardr

ki biz

on-

lar (ihya)

kitabmzda

bir bir

anlattk..

Bir

gürûh

insanlar

da

var

ki

bir göe

gelip, günein

scandan

onlar

kurtaracak.

O

insanlar

da riyasz

sa-

daka

verenlerdir..

Maher

halk

bu

halde tam

bin sene

bekletilecekler..

Sonra

korkunç

bir

ses

duyulacak

Bu

da

Kur'an'm

srla-

rndandr.

Biz

bunu

da (hya)

kitabmzda

anlattk.

Herkes

o

sese kulak

kesilecek..

Korkacaklar... Bu

sesi

kyamet

azabn

haber veren

bir sesdir

zannyla ür-

kecekler...

Bir

de

bakacaklar

ki,

Sekiz

melek

ar

omuz-

lam geliyor.. Her

melein

att

bir adm, tam

yirmi bin

senelik

yolu

alyor.

Bölük bölük

melekler geliyor, tebih

sesleri bütün

afaki

çnlatyor,

öylesine

sesler

ki

akllara

durgunluk

ve-

rir.

Nihayet,

srf

bunun için

yaratlan bir

beyaz

yere

ar-

yerletirecekler.

Balar eilecek...

Peygamberler bile tir

tir titriye-

cek..

Ülema

korkudan ne

yapacan

bilmez

hale

gelecek...



198

—

Derken,

günein

ziyasn

perdeleyecek

ve

hükümsüz

kla-

cak büyük

ve muazzam

bir

nur

ortal

aydnlatacak...

Allah,

onlara

hiç bir

soru

sormadan,

onlar

korkula-

rndan

doru

Âdem

Aleyhisselâma

koacaklar.

Ve:

—

Ey

beerin atas,

görüyorsun,

halimiz

pek

yaman,

durumumuz

oldukça

perian.. Ne

olur

Rabbimize

söyle

de

biran

evvel

hesabmz

görsün, cennete

gidecekler,

cen-

nete, atee

atlacaklar

da atee

sevk

edilsin..,

Yeter

ki

burann u

korkunç

durumundan

kurtulalm.

Sen

ki

Allah

seni

kendi

eh

ile

(kudretiyle)

yaratm,

melekleri sana secde

ettirmi,

kendi

ruhundan

sana

can,

vermitir..

Ne

olur

bize

merhamet

etde

efaat

et

ve

Rabbimiz

biran

evvel

hesabmz

görsün

her

birerlerimizi

bir bir

yargla-

sn da

nereye

gönderecekse

göndersin ..

—

Bilyorsunuz ki

ben

yasak

aaçtan

yedim

ve

bu

yüzden

Allah'a

âsi oldum.

Ona gitmek

ve

arac

olmaktan

utanrm,

ne

olur

mazur görün

beni..

imdi siz,

beer

neslinin

ikinci atas

olan

Nuh'a,

(Aleyhisselâm) gidin,

belki o size

efaat

eder,

diye tav-

siyede

bulunur.

Bunun

üzerine

düünmek

ve

bir

karara

varmak

için

tam

bin

sene

beklerler.

Sonra

kalkp Nuh

(Aleyhisselâm)

a

giderler.

—

Ey

Nuh

(Aleyhisselâm) sen,

beerin ikinci atas

saylrsn.

Ne

olur

Rabbine

söyle de

biran

evvel

hesab-

mz

görsün,

derler.

Nuh

(Aleyhisselâm)

—

Biliyorsunuz

ki

ben

Allah'a dua

ettim

ve

bütün

millet

bouldu, imdi

ikinci

bir dilekte

bulunmak için

ona

ba

vurmaktan

hayâ

ederim.

Durmayn

doru

Allah'n

dostu

olan

brahim'e

gidin.

O

önceden size

müslüman

is-

mini

vermiti.

Belki

size

o

efaat eder,

deyip

bandan

savar.



—

199

—

Durumu

görümek üzere tam

bin

yl

beklerler ve ni-

hayet

brahim

Aleyhisselâma

gitmee

karar verirler.

—

Ey

brahim,

ey

müslümanlarn babas,

Allah seni

kendine

dost

edinmitir

Ne

olur

ona

yalvar

da

bizlerin

biran evvel

iini

görsün

durumumuz belli

olsun,

diye

yal-

varrlar.

brahim u

mukabelede bulunur:

—

Ben slâm

urunda,

srf

dini müdafaa etmek için

üç

kere yalan söyledim. Bu

makamda

Allah'dan

böyle

bir

dilekte bulunamam, haya

ederim.

Hemen vakit

gaip

etme-

den

doru

Allah'n

kelimi

olan

Musa'ya

gidîn belki

O,

bir

çare

bulur,

deyip

onlar Musa

Aleyhisselâm'a yollar..

Yine

durumu

aralarnda

görümek üzere

tam

bin

yü

beklerler

ve nihayet

Musa

Aleyhisselâm'a

gitmeye karar

verirler.

—

Ey

Allah'n kelimi Musa

(Aleyhisselâm)

Bize

efaat et de

biran evvel

durumumuz

belli olsun diye yal-

varrlar, Musa

da

onlara, ben

Allah'tan

imdiye

kadar

çok

dileklerde bulundum.

Afv

ve

mafiret

sahibi

hiç

üphe

yok

ki odur.

Daha

fazla

ricada

bulunmam

doru bir hare-

ket

olmaz.

Onun

için

siz

doru

Allah'n ruhu olan sa'ya

gidiniz,

der.

Aralarnda konuyu

müzakere etmek

üzere

yine

tam

bin

yl

beklerler, nihayet sa

Aleyhisselâm'a

gidip duru-

mu

anlatrlar,

Ona:

—

Sen

Allah'n ruhu ve

kelimesisin

Allah sana dün-

ya

ve

ahirette

erefli

kulum demitir. Ne

olur

Rabbine

yalvar

da

durumumuz biran

evvel belli olsun., diye

yal-

varrlar:

sa

(Aleyhisselâm) u

mukabelede

bulunur:

—

Biliyorsunuz

ki, kavmim

beni

ve

annemi

mabut

ittihaz

ettiler.

Kendisine ortak

kouluna

ve

kendisiyle

bir-

likte ibadet edilen

biri, nasl kalkar

da efaatta

bulunabi-

lir. çinizde

bir

yiit

bulunsa,

onun da

para

dolu

bir



—

200

—

kesesi

olsa

ve o

kesenin

az

mühürlenmi

olsa o

mührü

almadan

kesenin içine

nüfuz

edip paray

elde

edebilir

mi?

diye

sorunca

«Hayr »

diyecekler.

Öyleyse

Peygamberle-

rin

seyyidi

ve

Resullerin

hatemi

olan

arap

kardeim

Mu-

hammede (S.A.V.)

gidin.

efaat

hazinesi

ondadr.

Ümmetine

efaatini sakla-

mtr:

Kavmi ona

ikence yapt:

alnn

yardlar,

diini

krdlar da o

yine

kavmine

hidayet talep

etti

(beddua

et-

medi)

gidin

ef

aati

ondan

isteyin

mutlaka

iinizi

göre-

cektir.

Peygamber

Aleyhisselâmn

fazilet

ve

kemalat

hak-

knda

o kadar

bügi

edinecekler

ki, kulaklar

ve

yürekleri

biran eyvel

ona gitmek

arzu ve

evkiyle

dolacak..

Nihayet

onun

minberinin

yanma gelip

boyun

eecek-

ler ve:

—

Sen Allah'n

sevgilisisin

Sevgilinin

sevgiliye sözü

geçer.

Ne

olur

bize

efaat

eyle

de

biran

evvel

durumumuz

belli

olsun..

Önce

Âdeme

gittik

o

bizi

Nuh'a

havale

etti,

Nuh'a

gittik,

îbrahime

gittik,

Musaya,

ona

gittik,

îsaya

(Allah'n

selâm

üzerlerine

olsun ) o da,

size

havale etti.

imdi

senden

baka

gidecek

ba

vuracak

kimsemiz

kal-

mad.

Ne

olur

bizleri

bo

çevirme ..

Diyecekler..

Peygam-

ber

(S.A.V.) u

karl

verecek:

«

—

Evet

o

paye

bana

mahsustur.. Allah

o

pâyeyj

kullarndan

istediine

ve

holanp

raz

olduuna

verir..»

Bunu

söyler

söylemez

doru

Celâl

çardaklarna

ko-

ar,

huzura

kabul

edilmesi

için izin

ister,

kendisine

gere-

ken

izin

verilir.

Ara

girer,

secdeye

kapanr.

Secdesinde

tam

bin

yl

bekler. O

ana

kadar hiç

kimsenin

yapamad

söyliyemedii hamd

sözleri ile

Allah'a

hamd

ve

senada

bulunur.

Baz

ariflere

göre,

O

hamd

kelimelerini

Allah

mahlûkat

yaratma

iinden

fari

olduktan

sonra kendi

nefsine

kullanmtr..



—

201

—

Peygamber

efaat dilerken,

maher

halknn duru-

mu yürekler

acsdr ..

Hepsi dünyada cimrilikleri

yüzün-

den veremedikleri eylerin skntsn çekmektedirler...

Devesinin

zekâtn

vermeyen.

Bir

da

kadar

büyük

ve

çirkin

homurtular çkaran bir deveyi omuzlarna alm

bekleyecek

Srn

zekâtn vermeyenler

ise,

srlarn

omuzlar-

na yükletilmi, kan-ter içinde bekletilmekte..

Tarnn

mahsulünün zekâtlarm vermiyenlerin srtna

çuval

çuval

tahl

yükletilip

bekletilmekte..

Parann zekâtm vermeyenlere

de

o

paralar birer

ej-

derha olmu boynuna dolanm

feci bir ekilde bekletil-

mekte..

Bu

ar

yükler altnda

inim inim

mliyen

kiiler ba-

racaklar:

—

Nedir

bu

çektiklerimiz?

Neden bu

kadar

ar

i-

kencelere

tabi tutuluyoruz? diye..

Meleklerin cevab

ke-

sindir

:

îte

bunlar, zekâtla

—

rn kyp

da

veremediiniz

mallarmzdr ..

«Onlarn

cimrilik

ettikleri

ey,

kyamet

günü

boyun-

larna

dolanacaktr.»

(1)

ayeti

bu

gerçei

ne

güzel dile

ge-

Kimilerinin

de fercleri (avret mahalleri) imi, dur-

maz,

etraf

ve

komular

rahatsz edecek fena kokular

saçarak irin

aktacaklar.

Bir

ksm insanlar

da

ateden

yükselen

aaçlara

aslacaklar,

dier bir güruh

da

dilleri

göüslerine kadar

uzam

bir

ekilde

ikence

görecekler.

Zaniler, lutîler bir

de

yalanclardr, bunlar...

(1)

Al-

i

îmran: 180.



202

—

Di,er bir ksm

insanlarn

da

karnlar

dalar

kadar

büyüyüp iecek

ite

bunlarda

riba

yiyenlerdir..

ite

günah kendi

çirkin

cehresini,

sahibinde

göstere^

çektir...

Celil

(Celle Celâluh)

sesleniyor:

—

Kaldr ban

ey

Muhammedi

Dile

benden

dileinj

kabul

olunacak..

efaat

et,

sana

efaat

makamn

verdim ..

—

Yarab

u uzun

zamandanberi bekleen

kullarnn;

hesabn gör

herkes

günahn

itiraf ediyor..

«

—

Evet

ya

Muhammedi...»

Ondan sonra

Allah Cennete

emredecek,

Cennet,

be-:

yüz

senelik mesafedenmi

gibi

kokusu

his

edilen

b

;

r

mel-

temle

yaklap

gelecek..

Kavrulan,

kalpler

souyacak,

s-

caktan

bunalan ruhlar

rahat bir nefes alacak.. Yalnz

amelleri

çirkin olanlar

bundan

mahrum kalacak. Arn

yannda durmas emredilecek Cennete..

Sonra emredilip Cehennem

getirilecek.

Etrafa korku

ve

dehet

saçacak..

Kendisini

getirenlere:

—

Allah

benimle kime azab

edecek?

Biliyor

musunuz

diye

soracak.

—

Hayr,

Allah seninle ancak

asilerden

intikam

ala-

cak,

sen

zaten

onlar

için

yaratldn

Diye

mukabele

ede-

cekler..

Sonra

her

bir

yularda

yetmi bin

halka

bulunan

bir

gemle üzerinde yetmi

bin zebani

olduu halde,

dört ayak

üzere gelecek.

O

zebanilerden

bir

tanesine,

dalar

parçalamas

'em-

redilse hemen parçalar..

Cehennem

büyük

sesler

çkararak

Zebanilerin

elinden

kurtulup

arasat meydanndaki

halkn üzerine

hücum

edecek

Barmaa, çarmaa

saa

sola

saldrmaya kalkar, her-



—

203

—

kes,

sus-pus olmu

;

dehetli

bir korku içlerini kemirmi

bir

halde, ne yapacaklarn,

nasl hareket

edeceklerini

kesti-

remezler..

Herkes

korkudan iki

büklüm olmu..

Peygamber

bile

ayn

korku

içinde...

brahim,

Musa,

îsa korkularndan

ara

yapm duruyorlar.

Biri Kurban

yapmaa

raz olduu olunu, dieri

kardei Harunu

öbürü

annesi

Meryemi

unutmu, her biri

aman

yarabbi kurtar

beni,

kendimden

bakasn

düünemiyorum, diye yalvara-

cak..

(Acaba

Hazreti

Muhammed

de

ayn

durumda

m

ola-

cak?)

Hayr

O,

onlar

gibi

kendi

nefsini istemeyecek..

,

I

«Ümmetim,

ümetim ..».

«Kurtar

ümmetimi,

kurtar

ümmetimi

Allahm »

diye

haykracak..

O

anda

durum

çok

daha

baka:

Kimsenin

dizleri

tut-

muyor,

herkes

dizi

üzere çökmü

oturuyor:

«Ve sen (habî-

biri)

her

ümmeti diz çökmü bir halde

göreceksin. Her

ümmet kitab (nn

ba) na çarlacak.»

(1)

ayeti

ne de

güzel canlandryor

o

hazin

manzaray...

Öbür yandan

Cehennem kudurmu,

nerede ise,

öfke-

sinden çatlayp

ikiye

bölünecek:

«Öfkesinden hemen

he-

men

çatlyacak

gibi

olur

o..»

(2)

Böyle kuduran

cehennemin

yularndan,

Peygamberi-

miz

tutar ve onu

haydi dön geriye,

hemde perian

bir

va-

ziyette

kahrolurmucasna

döneceksin,

ne

duruyorsun,

git-

sene

der. Cehennem:

—

Ya Muhammed

brak beni,

yoluma mani

olma

diyecek

ama

ar

çardaklarndan

gelen

bir

ses

duyulacak

:

(1)

El-Câsiye:

28.

(2)

El-Mülk:

8.



—

204

—

«Onu dinle

Ona

l>oyun

e »

bunun

üzerine

Cehen-

nem

oradan

çekilecek..

Arasat

ehlinin korkusu,

endiesi

biraz olsun

hafifle-

ecek.

Böylece:

«

Seni

ancak alemlere

rahmet

olarak

gönderdik..»

ayetinin

srr

zahir olacak..

îte

orackta

mizan kurulmu

duruyor..

Sa

keffesi

nurdan,

sol keffesi

zulmetten olan bir mizan...

Daha

sonra Allah Cemalini

gösterecek. Maher halk

ona tazim

ederek

hemen secdeye kapanacaklar. Kâfirler

müstesna.

Onlarn

belleri

demir

kesmitir..

Eilemezler,.

bir

türlü

secdeye varamazlar...

«(Hatrlaki

o gün) baldr

(1ar) m

açlaca,

kendile-

rinin

secdeye

davet edilecei

bir gündür.. Fakat

(buna)

güç

yetiremiyeceklerdir.

(1)

Buharî

bu ayetin

tefsirinde, Allah bekçisi (sallallahu

aleyhi

veselleme)

isnad ederek

öyle demitir:

«

—

Allah kyamet

günü kendisini

gösterecek..

Erkek

dii

herkes

ona

secde

edecek..»

Hadisi

yorumlamaktan korktum, bunu inkâr

edenler-

den

de

yüz

çevirdim..

Mizann

ne

ekilde olduunu

anlatmaktan da çekin-

dim.. Onu, dünya

ölçü ve tartlarna benzetenlerin

fikirle-

rini

de tezyif

edip

çürüttüm..

Çünkü

hasenat

(iyilikler, sevablar) seyyiat( kötülük-

ler,

günahlar) birer

arazdrlar.

Arazlar ancak melekûtî

mizanlarla

ölçülebilir.

Bu sebeble

bunu

dünya dili

ile

anlat-

madm.

Bütün

arasat halk

secdede

iken,

Allah, herkesin,

uzak

ve

yaknda

bulunan

herkesin

duyabilecei

bir

sesle

seslenir:

(1)

El-Kâlem:

42.



205

—

«—

Melik

Benim Deyyân benim ..»

imam Buharînin

rivayetine göre kayd

öyledir:

«

— Zalimin zulmü

bana

dokunamaz,

dokunmaa

yel-

tendii

an

helak

ederim .»

Sonra hayvanlarn davasma

bakar:

Boynuzsuz koyu-

nun

hakkn,

boynuzludan

alr.. Vahi

hayvanlar

ve

her

türlü kularn da hesab

görülür.

Onlar

muhakeme

ettikten sonra:

«

—

Haydi

toprak

olun »

diye

emreder

ve

hepsi

top-

rak

olurlar..

Bunlar görünce, kâfirler de

toprak

olmak temenni-

sinde bulunurlar, ancak

istekleri

kabul edilmez..

Sonra yine Canib-i

îlâhi'den

bir

ses

yükselir:

«

— Nerde Levh- Mahfuz? .

—

Buradaym der

ve

hametle

meydana

çkar.

Kadir-i

mutlak ona:

—

Tevrat, incil,

Kur'andan sana

yazdklarm

ne

oldu? Diye

sorar. öyle

cevab

verir:

—

Ruhul-emin

(Cebrail) alp

götürdü onlar...

Bir

ses:

Çarn

Cebraüi

Cebrail büyük bir

korku,

tahammül edilmez

bir ür-

keklikle gelir,

dizleri

tutmaz

bir halde huzura

çkar.. Al-

lah

ona:

—

Levh- Mahfuz, Kelâmm

ondan alp götürdüü-

nü iddia

ediyor,

dorumu

söyledikleri, diye

sordu.

—

Evet

yarabbi

—

Pekâlâ,

ne

yaptn

onlar

«Tevrat

Musa

(ya,

ncili îsya'ya,

Furkan Muham-

med

(Allann

selâm

üzerlerine

olsun )

e

götürüp teslim

ettim.. Her

Peygambere

kitabn ulatrdm.

Suhuf ehline

de

suhuflarn

verdim..

Bir

ses

Nuh (aleyhisselam) çaryor...



206

—

Nuh aleyhisselam,

her

taraf titriyerek

getiriliyor

huzura..

Allah ona soruyor:

—

Ey

Nuh,

Cebrail,

senin kendisine

kitab

verilen

peygamberlerden

olduunu

iddia

ediyor,

doru

mu

—

Evet

yarabbi

—

Pekâlâ

milletini yola getirebildin

mi

bari?

—

Hayr..

Onlar

gece

gündüz doru

yola

davet

ettim.

Bir

türlü

yola

gelmediler. Ben

çardkça

onlar

yüz

çevirip

uzaklatlar.

Bütün

gayretlerime

ramen

onlar

yola ge-

tiremedim..

«Ey

Nuh Kavmi »

diye bir nida..

Hepisi

hemen ge-

tirilirler..

Allah

onlara.

(aleyhisselâm)

kavmin

tebligatta

bulunduunu

inkâr

edi-

yor,

elinde bir

ahidin var

mdr

Diye

sorduunda

«evet,

Muhammed

ve

onun

ümmeti

benim

ahidimdir»

diyecek,

Bunun

üzerine cihann

serveri, kâinatn

rehberi

Peygam-

berler

peygamberi

Hazreti

Muhammed

Mustaf

a

Ümmeti

ile

birlikte

huzura

çarlacaklar.

Allah,

«Ey

Muhammed,

Nuh Resulüm,

îlâhi emirleri

ve

ne-

hiyleri

kavmine

tebli

ettiine

dair

sizleri

ahid

göste-

riyor.

ehadette

bulunur

musunuz?»

diye

soracak.

Peygamber Muhammed

(S.A.V.)

evet

Diyecek

ve

Kurandan bu

hususla

alâkal

olan

sûreyi

okuyacak..

Bu

uzun

muhakemeden

sonra Nûh

kavmi

haksz

çkarlr ve

Allah

onlara,

siz

azab

hak ettiniz,

her kâfir

hakknda

olduu

gibi, sizin

hakknzda

da azab

kelimesi sabit

olmu-

tur,

der,

emreder,

amelleri

tartlmadan,

yaptklar

bir bir

hesab

edilmeden doru

cehennemin

dersliklerine

atlr-

lar.



—

207

—

Sonra Allah

seslenir:

—

Ad

nerede? Diye..

Hûd

kavmi,

Nuh'un

kavmi gibi

muamele

görür

ve

yine

Peygamber

Ümmetiyle

birlikte

a-

hit

gösterilir. Muhammed (S.A.V.)

onlarla

ilgili ayeti

oku-

duktan

sonra

derhal cehenneme

atlrlar..

Sonra

Salih

peygamber

kavmi ile

birlikte

çarlr,

onun kavmi de

inkâra

kalknca,

Peygamberimiz ahit

gösterilir

ve

onlarla ilgili ayeti

okur, bunu

takiben

de

do-

ru cehenneme

atlrlar..

Sonra

srasyla

bütün

peygamberler,

kavimleri

ile

bir-

likte davet edilir, hesaba

çekilir

ve

hükümleri

verilir.

Kur'an-

Kerim bunlardan

haber vermi

ve

bizlere

gayet

açk

olarak bilgi vermitir:

«Nuh

kavmini de(

evet)

pey-

gamberleri tekzip

ettikleri vakit biz onlar

da

(tufan

ile)

boduk

ve

kendilerini

insanlara

bir

ibret

yaptk. Biz za-

limler için

(daima)

ackl

bir

azap hazrlamzdr.

Ad'

da,

Semud'u da,

(Ress

eshab)

m

da ve

bunlarn

arasnda (geçen) bir çok

nesilleri

de

(helak ettik)

(1).

îte bu

ayetlerde,

(Yarh, Mârih,

Duh,

Esr( gibi

azgm

kavimlere

iaret

vardr..

Bundan

sonra sra, Eshab-

Ress, Tubbe ve

brahim

kavimlerine

gelir..

Onlara,

mizan

kurulmaz,

hesablan

görülmez,

doru

cehenneme atlrlar.

Onlar Allah görmekten de

mahrum

kalacaklardr..

Tercüman

vastasiyle görüülecektir

onlarla.. Zira

Al-

lann cemalini gören, Allaha

konuan kimse

asla

azaba

uramaz..

Bundan

sonra

sra

Musa

aleyhisselâma

gelir..

Onu

çarrlar.

Frtnal

günde

düen

bir

yaprak

gibi

huzura

gelir.

Cenab-

Hak

ona:

(1)

El-Furkan:

37,

38.



208

—

—

Ey Musa Cebrail sana Risâliyei Tevrat tebli etti-

ini

iddia ediyor

dorumu? Diye

soracak.

Musa (aleyhis^

selâm)

—

Evet

—

Öyleyse

sana

vahiy

olunan

oku Bunun üzerine

Minbere

çkar, okumaa balar..

Tevrattan öyle parçalar

okur

ki, Ahbar (Yahudi

alimleri)

sanki

onu

hiç

duyma*-

m

gibi

sanacaklar..

Bir

ses: «Ey

Davud »

Davut aleyhisselâm büyük bir

korku

içinde

huzura

gelir,

Allah ona:

—

Ey

Davut

Cebrail

sana

Zebûru

tebli

ettiini söy-

lüyor. Dorumu söylüyor? Diye soracak. Davut:

—

Evet

yarabbi

—

Öyleyse dön

minberine

de sana vahiy

olunan oku,

der.

Bunun üzerine Davud minbere çkar, maher

halkm

vecde

getirecek

bir sesle-ismi

üstünde

Davudi

bir

sesle

okumaa balar..

ahinde varit olmutur:

«

—

O,

ehli Cennetin mezamiri sahibidir..» O kadar

güzel

ve tiz bir sesle okuyacak

ki,

sesi

tâ

Sekine

Tabutu-

nun

önünden duyulacak..

Bir

adam

onun sesini

duyunca saflar yara

yara

do-

ru

Davud'un

yanna

gider,

yakasma

yapr.

Bu

Zebûr

ki-

tab

sana

öüt

vermedimi

de

bana kötülük

düünmütün

der

ve

maher halknn huzurunda rezil eder.

Yakasndan

yapr doru

Allann

huzuruna götürür ve

öyle

der:

—

Allahm

bu,

beni

kasden harbe

gönderdi

ve beni

öldürttü, sonra

da

kendisinin doksan dokuz

zevcesi

olduu

halde

-

benim hanmm ald.

imdi bundan davacym,

hakkm

istiyorum..

Celil (Celle Celâluh)

Davuda döner

ve:

—

Bu

adam doru mu söylüyor

ey

Davud,

diye so-



—

209

—

rar.

Utancndan

ban

eer,

yere

bakar

ve

itiraf

eder

de

öyle

der:

—

Evet

Yarab

—

Davud

aleyhisselâm

korktuu

za-

man

ban

eerdi,

bir

eyi

umduunda

ise

ban

yukar-

ya

kaldrrd..

Allah,

adama:

Onun

yerine,

sana

cennetten

kökler,

seninkinden

da-

ha güzel

kadnlar

vereceim,

der adam

da.

«Raz

oldum,

davadan

vaz

geçtim»

diye

mukabele

eder.

Davud

aleyhisselâma

da:

Haydi

git,

baladm,

seni..»

diyerek

lutf

ve

ih-

sanda

bulunur..

(1)

Çünkü

ikram ettii

kimseleri

balamak

Allann

afv-kereminin

büyüklüündendir..

Sonra

Davud

(aleyhisselâma):

—

Haydi,

minbere

çk

da

Zebûrdan geri

kalan

ksm-

n

oku Diye

emreder, oda

çkar,

okur,

îsrail

oullar,

bir

ksm

müminlerle,

dier

bir

ksm

da

mücrimlerle

olmak

üzere

ikiye

bölünürler...

Sra

Isa

aleyhisselâma

gelir.

O

çarlr. Allah

ona:

«

—

.

Sen,

beni ve

lannemi

mabût

ittihaz

edin,

dedin

mi?»,

diye

soracak. îsa

(aleyhisselâm):

—

Allahm,

seni

noksan

sfatlardan

tenzih

ederim.

Ben,

ancak

gerçek

ne

ise

onu

söyledim.

ayet

böyle

bir

ey

söylemisem

muhakkak

ki sen

bilirsin

Zira sen

benim

içimde

ne

var

hepisine

vakf

sn. Ben

senin

nefsindekini

bilemem..

üphe

yok

ki, Sen

Gaipleri

çok iyi

bilensin

Bunun

üzerine

Allah

tebessüm

ederek

öyle

der

:

(1)

Bu

Hikâye

îsrailiyattandr.

Bunu

okurken

dikkatli

olmak

gerekir..

(Mütercim)

A



—

210

—

«

—

te bugün,

doru

ve

dürüst

olmalar

kendilerine

menfaat

salyacak sadklarn

günüdür Doru

söyledin

ey

îsa

Haydi

git minberine

çk ve Cibnl-emin'in sana

ge-

tirmi

olduu

ncili

oku »

îsa aleyhisselâm

minbere çkar

ve ncili

okumaa

balar.

O

kadar

güzel okur ki

herkesin

ba yukarya

kal-

kar

ve onu

vecd

içinde

dinlemeye koyulur.

Ruhbanlar

akna

urarlar.

Çünkü

onlar,

o

anaka-

dar

bu

kadar

güzel bir ses

ve

parçalar

duymamlardr,.

Bundan

sonra,

Mümin ve Kâfir

olarak onlarnda

(kavmi-

nin'de) ikiye

bölündüü

tezahür eder..

Bir

ses daha:

«

—

Muhammed

(S.A.V.) Nerde?«.»

derhal

Muham-

med aleyhisselâm

gelir

ve.

—

«Burdaym

Yarab » diye

cevab

verir.

Allah

Ona:

—

Ya Muhammed

(S.A.V.)

Cebrail sâna,

Kur'an-

Kerimi tebli

ettiini-iddia

ediyor,

doru

mu söylüyor?..

—

Evet Yarabbi doru söylüyor..

—

Öyleyse

hadi

makamna git

de

okumaa

bala

Bu emir

üzerine

ki

cihan serveri

makamna

çkarak

Kur'an-

Kerimi

okumaa

balarlar.

Müjde

âyetlerini

okurken,

Takvaya

erenler,

sevinme-

e

ve

yüzleri

mutluluklar

içinde

gülmee,

Cennete

biran

evvel gitmek için sabrszlanmaa

balarlar..

Azab ayetlerini

okurken, Mücrimler

üzülürler,

yüzleri

büyük

bir

korku

ve

telâ içinde

renkten

renge girer.

Ce-

henneme

girmek

üzüntüsü içinde yüzleri

ve

yürekleri

bur-

kulur

durur ..

Peygamberler

ve ümmetleri böyle çetin bir sual ve

hesaba

maruz

kalacaklarna dair delil isterseniz,

ite ayet:

«Kendilerine

(peygamber)

gönderilenlere

de

mutlaka



—

211

—

soracaz,

onlara

gönderilen

(peygamber) lere

de her

halde

soracaz..»

(1)

Bir ayet daha:

«O

günde ki Allah

bütün peygamber-

leri

toplayp

da:»

size

verilen

cevab

nedir?

Diyecek,

onlar

da: «Bizim

hiç bir

bilgimiz

yok.

üphesiz kayplar hak-

kyle bilen sensin,

sen»

diyeceklerdir.

(2)

(El-ihyâ)

kitabmzda da tafsilâtiyle

anlattmz

gibi

birinci

kavil

daha evlâdr. Çünkü

peygamberler

derece ba-

kmndan

birbirlerinden

farkl

ve üstündürler..

Mesela,

Mesih

aleyhisselâm

onlarm

büyüklerindendir.

Çünkü

O,

Allann

ruhu

ve

kelimesidir...

Peygamber

sallallahu

aleyhi

ve

sellem

Kur'an okudu-

u

zaman,

Ümmeti

sanki

o

ana

kadar

hiç

bir ey

duyma-

m gibi hissedecekler

kendilerini.

El-Esmaî'ye dediler ki:

—

Sen,

Allahn

kitabn

en

iyi

ezberliyenlerden

oldu-

unu iddia ediyorsun, ne

mutlu

sana

—

Kyamette

Resûlullah

sallallahu aleyhi ve

sellem

onu

okuduu zaman sanki hiç bir ey

duymam

ve

bil-

memi

gibi

olacama

üpheniz olmasn, Ey kardeim

o-

lu

Diye

mukabelede

bulunmutur..

Her peygamberin kitab okumas

sona erdikten son-

ra çardaklardan

u

yolda

bir ses duyulacak: «Ey günah-

kârlar

bugün

siz (bir

tarafa)

ayrln » (3)',

Bu

hitabn

iddetinden

meydan

arasat büyük bir

dep-

rem

geçirecek. Herkes korku

ve

dehetlerinden bir

birine

girecek..

Bakyorsun ki,

melekler Cinlere karm, Cinler

de

(1)

El-Araf:

6.

(2)

El-Maide:

109.

(3)

Yasin sûresi,

âyet:

59.



—

212

—

I

insanlara

karm,

tam

bir kemeketik hüküm sürüyor

meydan-

arasatta...

Bunu müteakiben

bir ses daha

yükselir:

«-r-

Ey

Âdem

hadi

evlâdlarndan

Cehenneme

yolla î

—

Ne

kadarm

yarabbi

—

Her

binden, doksan dokuzunu

de

Cennete

yolla

Bu

emir

üzerine

Adem

aleyhisselâm,

Cehennemlikle^

ri; nkarclar,

gafiller,

fâklardan ayklamaa

balyacak.;

O

kadar

ayklayacak

ki,

Rabbin avucu

kadar

bir

ey

kala-

;

cak

meydan

da.

Nitekim

Sddîk

öyle

demitir:

«Rabbin

avuçlarndan

bir avuç kadar bir

ey...»

Ba

eytan

da

kendisi dahil, eytanlar cehenneme

ayracak..

Onlardan

bazlarna

mizan kayverir de

kötülükleri

iyiliklerinde

fazla

gelir..

eraiatn tebli edüdii

herkes

için mizan kurulacak..

Ayrlp

helak olacaklarn anlaynca:

—

Âdem

bize

hakszlk

yapmtr.

Zebanilerin

yaka-

mzdan yapp bizi sürüklemeleri

hep

onun yüzünden ol-

du,

diyecekler.. Onlarn

bu

haksz

söylentilerini Allah

u

hitab ile susturacaktr:

«Bugün Zulüm

yok

üphesiz

Allah

Hesab

Süratli

olandr »

Onlara

dou

ile

bat

-arasn ihata

edecek

kadar

bü-

yük bir kitab çkarüacak.

Büyük,

küçük,

bütün

günâhlar

bir

bir saylarak

top-

lanp içine

yazlan kitab...

Bu

nasl olmasn

ki, yaratklarn

iledikleri

iyi

veya

kötü

eyler, saati

saatine,

kelimesi kelimesine

yazlp

ha-

lk- Azam'a sunulmaktadr...

O da

Kiram- Berere'ye

em-

redip onlar

yazdrmaktadr..



—

213

—

«üphe

yok

ki neler

yapyor idi iseniz biz

(hepsini

meleklere)

yazdryorduk..»

(1)

Sonra herkes bir

bir çarlp hesaba

çekilecek.

Eller,

ayaklar

tanklk

yapmaa

balyacak:

«O

günde

ki

Aleyh-

lerine

kendi dilleri, kendi

ayaklar, onlarn

neler

yapa

gel-

diklerine ahitlik edecektir.»

(2)

Haberde

varit

olmutur:

«Onlardan

biri, Allann

huzurunda

durdurulup

Allah

Ey

kötü

kul

Mücrim

ve

asî

oldun

—

Yapmadm,

yarabbî

—

Aleyhine

delillerim

var

denir

ve

melekler

ahit

olarak

getirilir..

«

—

Bunlar

yalan söylüyor»,

diyecek olan kul'un az

mühürlenir,

azalar

konumaa balar.

—

Yukarda serd-

ettiimiz

ayet

buna

bir

delil tekil

etmektedir.

—

Ondan

sonra

bütün

azalar

(Organlar)

onun

aleyhinde

tanklk

yaparlar.

Daha

sonra

da

Cehenneme

girmesi

emredilir.

Bu

defa

da organlarn

»knamaa

balar. Fakat

Or-

ganlar..

«

—

Bu,

bizim

ihtiyarmzla

olmamtr.

Her

eyi

ko-

nuturan

Allah, bugün de bizleri

konuturmutur,

diyerek

onu

sustururlar..»

Ondan

sonra Cehenneme

atlmak üzere

doru

zebani-

lerin

ellerine tesüm

edilir,

alamaa

ve

çlklar kopar-

maa balar,

(amma, dinleyen

yok,

nedamet

ve

piman-

lk tabii ki ogün

faide

vermeyecektir ..»

.

Müminlere gelince:

Onlarn

etrafn Rahmet

ve

müjde

melekleri alarak:

«

—

Korkmayn,

üzülmeyin,

büyük

mükafatlar

sizleri

(1)

El-Casiye:

29.

(2)

En-Nûr:

24.



beklemektedir, sonsuz

mutlulua

kavuacaksnz.

îte size

vad

edilen mutlu

gün bugündür ..»

derler..

1

—

Sûr öfürülünce,

2

—

Cehennem,

zebanilerin

elinden kurtulup,

ara-

sat

halkma

saldrd

dem,

4

—

Asilerin

zebanilere

teslim

edildikleri

dem...

Herkesin

hesab

görülüp

cehenneme gidecekler yel-

lerine

yerletirildikten sonra

arasat

meydannda,

mümin,

müslim, sddk, ehid, salih,

arif mürsel kiilerden baka

hiç

bir

fert

kalmad

zaman

Allah

onlara

öyle

seslene-

cek:

—

Rabbiniz

kimdir?

—

Allah...

—

Onu tanyor musunuz?..

—

Evet

j

Bundan

sonra

Arn sol tarafndan yedi

kat

deniz-

leri

ba

parmayla

örtecek

kadar

büyük

bir

melek

onla-

ra

görünüp

ben

sizin

rabbinizim

diyecek..

—

Hayr,

Sen

bizim rabbimiz deilsin,

diye

mukabe-

le edecekler..

Bu sefer,

arn sa tarafndan

ba

parma

ile

on-

dört

denizi biranda

örtebilecek

kadar büyük bir melek

görünüp..

—

Ben

sizin

Rabbinizim, diyecek..

Fakat

onlar, on-

dan

da

ötekisi

gibi

rablerine

snacaklar..

Allah'n cemalini

görmek

için sabrszlanan

O

seçkin

BÜYÜK

KORKU

Büyük korku

dört

yerdedir:



—

215

—

müminlere,

Allah bildikleri,

duyduklar,

örendikleri

ekil-

de

tecelli

edecek.

Ve onlara

tebessüm edecek..

Hepisi

onu görünce

ta-

zim maksadyla

secdeye

kapanacaklar..

Allah

onlara:

«

—

Ho

geldiniz,

deyip

onlar

alacak,

srat

geçirip

doru cennete

iletecek..

Srat

srasyla unlar

geçecekler:

Kendisine

kitab

verilen peygamberler,

peygamberler,

sddîklar,

muhsinler, ehitler,

müminler, arifler...

Ondan

sonra

müminler

u

ekil

snflanacaklar:

Yüzü

üstü

sürünenler,

ârafda mahbûs

kalanlar,

imann

tama-

mndan mahrum

kalanlar,

srat

(köprüsünü) tam yüz

sene-

de

geçebilenler.. Srat

köprüsünü

tam

bin ylda

geçebi-

lenler..

Bununla

beraber

Rabbini

görenlerden

hiç bir

ferd

atede

yanmyacaktr..

Müslim,

mümin, muhsin gibi seçkin

zümreye

gelince:

Bunlarn

her

birerlerinin

makamn

(îstidrac)

adl

-

eserimizde anlattk..

Onlar

kurtulanlardandr..

Açlk,

susuzluk,

yorgunluktan

cierleri parça

parça

olacak, doru,

Kâseleri gökteki

yldzlar kadar çok

olan,

suyu

kevser

nehrinden olan, uzunluu

îlya'dan

San'aya ka-

dar,

genilii

de

Adenden

Yesribe kadar

olan bir havuzdan

kana kana

su

içecekler,

yorgunluklarn

giderecekler...

Böylece

Resûlüllâh

(sellellahu

aleyhi vesellemin

Min-

berim. Havzmm

üstündedir )

sözünün

srr zahir

olacak..

Bundan

mahrum olanlara

gelince:

Bunlar

srat

köprüsü banda,

günahlarna

göre

bek-

liyecekler:

Çünkü nice

abdest

alanlar var

ki,

abdestini

doru

al-

mamtr,

nice namaz

küanlar var

ki

namazlarn, adet

yerini bulsun

diye

klmlardr ..

Yani

huzu ve

huusuz

namaz

klmlardr...



—

216

—

Namaz,

önünden

bir karnca

geçse bile

ona

bakacak

kadar

duygusuz

ve laubali

ekilde

klanlar,

mutlu

olabilir-

ler mi

hiç?..)

Arifler

öyle

mi

ya?:

Namaz

dahilinde,

onlarm

elleri,

ayaklar kesilse

bile,

Allahdan

korkularndan

bir santim

bile

kmldayamazlar..

Emirlerin

birinin

yannda

bulunan

kimse,

meclisin

huzur

ve ahengini

bozmamak için,

kendisini

bir

akrep

soktuu

zaman

kmldayamyor

da

nasl

olurda

Kâinatn

Haliknn

azameti,

heybeti

ve

Ceberutî

karsnda

ilgisiz

kalabilir?..

Kmldayp

saa

sola

bakabilir?..

Zalim

olan

kii,

yarm

kyamette

Allann

huzuruna

çarlp

sorulacak:

Mazlum

yakasna

yapp ondan

davac

olacak..

filede

bundan hakkm

isterim

diye

tutturacak..

'

Mazluma

u

tarafa bakar

msnz,

diye

bir

ses

duyu-

lacak.

Birde ne

görsün,

muazzam

bir

kök

bütün

güzellii

ile

önünde

duruyor..

Yine bir

ses:

—

Bunu

satn almak

ister misin?

—

Param

yok

ki ..

—

Senden para isteyen

yok

ki...

Senden

sadece

u

zalim

kardeinden

davac olmaman,

ona

hakkn helâl

et-

meni

istedik.

—

Tamam,

kabul

ettim,

Allahm

diyecektir,

maz-

lum...

îte bu

Allahn,

kendisini

tanyan

zalimlere

lutf

ettii

bir

kolaylktr.

Allah:

«Allah

daima kendine

dönenleri

(ve çok

tev-

be

edenleri)

cidden

yarlaycdr.»

(1)

buyurmutur.

Ayetteki,

(Kendisine

denenleri)

nin

mânas,

günah-

dan

vaz geçip bir

daha

avdet etmiyenler,

demektir.

(1)

îsra

sûresi,

âyet:

25.



—

217

—

Devvâb,

Davud

aleyhiselâma

olduu

gibi,

bir çok

peygamberlere

de

tesmiye

edilmitir.

•

ARASAT EHLNN

ÇARILI EKLÎ VE

BU

KONUDA

Kt

GÖRÜ

AYRILIKLARININ

ZAHI

Sahih bir hadisde

varit

olduuna göre,

ilk defa

kan-

cinayetler-hakknda

dâva

görülecektir.

Mükâf

atlar

ilk

verilenler

ise,

dünyada

iken göz

ni-

metinden mahrum

kalanlardr..

Evet, kyamet

günü

ilk

defa

âmâlar

çarlp, herkes-

ten önce

sizin dâvanza

bakmak

gerekir.

Çünkü

siz buna

en çok

lâyk olansnz,

denecek

kendilerine..

Allah

onlardan hayâ

edip

onlara:

Sa

tarafa

gidin,

diyecek..

Onlar

için bir

sancak dikilecek

ve

bu

sancak uayp

aleyhisselâmn

eline

verilip

onlara

Lider

olacak..

Ondan sonra saysz

nur

melekleri

gelip

etraflarn

alacak ve

bir

gelin süsler gibi

onlar

süsleyecekler,

ellerin-

den

tutup srat

berk-

Hâtif

gibi

geçirecekler..

Çünkü on-

lar,

son derece

sabr ve

tahammül

göstermilerdir.

Bunlara,

bu

ümmetten

ibni

Abbasi

ve

benzerlerini

ör-

nek

verebiliriz..

Bundan

sonra

yükselecek ses

u

olur:

—

Nerede,

hastalanp

tedavileri

uzun

süren

kiiler?..

Derhal hastala

yakalanan

kiiler huzura

gelecek,

Allah'a

sonsuz

selâm ve

sayglarn

takdim

edecekler.

Al-

lah

da

onlar

tehiyyelerini

kabul

ettikten

sonra,

yine

sa

tarafda

onlar

için

yeil

bir

sancak

dikilecek

ve

o

sancak

Eyyup

aleyhisselâma

verilip

onlara

lider

olacak..

Bu ümmetten

hastala

yakalanp

da

sabr

gösteren-



—

218

—

lere,

Ebu

Talip olu Ukeyl

ile

ve

benzerlerini örnek vere-

biliriz..

Bir ses

daha:

—

Nerde

iffetli

ve

namuslu

gençler?

Bunun

üzerine

dünyada zina

yapmam, her

türlü gayr-i merû müna-

sebetlerden uzak durmu tertemiz

gençler gelecekler.

Al-

lah onlarn selâmn kabul ettikten

sonra

yine

sa

tarafa

alnp

kendilerine

yeil bir sancak

dikilecek

ve

bu da

Yu-

suf (Aleyhiselâm)a verilecek..

Bu

ümmetin

namuslu,

erefli, iffetli

kiileri olarak

sizlere Süleyman

olu

Rait

ve benzerlerini

örnek

göste-

rebiliriz..

Bir

ses daha:

—

Nerede

Allah için sevienler

..

Onlar

da

derhal

Allah'n huzuruna

çkarür. Onlara

da

Lütufla

muamele eder ve

onlar

sa

tarafa

alr.

Allah

yolunda

sevienlerin

mümeyyiz

vasflar

un-

lardr: Sabr, hilm

ve

dünyevi

felaketlere

aldrmamak.

Buna

örnek

göstermek

icab ederse hemen Ebu

Talip

olu

Ali

ve

benzerlerini gösterebiliriz.

...

Bir ses daha:

—

Allah korkusundan alayanlar

nerede?..

Derhal Allah korkusundan alayanlar

getirilir.

Onla-

rn

göz

yalar,

ehit

kanlar

ve

alimlerin

mürekkebleri

ile

tartlr,

yadlar

fazla gelir.

Sonra emr edilip sa tarafa alnrlar, ve

onlara renkli

bir

bayrak

verilir:

Çünkü alama

ekilleri

ve

nedenleri

farkl

ve

çeitli

olmutur:

/

Kimi Allah korkusundan alam, kimi

Allahm

rah-

metini

umduu

için

yalvararak alam, kimi ilemi ol-

duu

günahlardan

pimanlk duyarak

alam..

Onlarn

sancaklar

Nuh aleyhisselâma teslim

edilir

ve

onlarm liderleri olur..



—

219

—

Bu

güzel

manzaray

gören

alimler

ileri atlp:

—

Bunlar

alatan

bizim

ilmimiz

olmutur

Derler.

Nuh

aleyhisselâma

hitaben:

«Yava

ol

ey

Nuh »

sesi

or-

tal

çnlatr..

O

zümre

durur.

Bu

defada

ehit

kanlar

ile

alimlerin

kalemlerinden

damlayan

mürekkepler

tartlr,

ehit

kanlarnn

bulunduu

keffe

ar

basnca

derhal

em-

redilir,

onlar sa

tarafa

alnr

ve

kendilerine

renkli

bir

sancak

dikilir.

Bu

da Yahya

aleyhisselâmm

eline verilir.

Yahya

(aleyhihsselâm)

onlar

alp

ilerler.

Tam

o

s-

rada yine

alimler

öne

atlp:

—

Bunlara

cihadn

faziletini

biz

anlattk

da

ondan

savatlar,

önden

gitmek

bizim

hakkmz

olsa

gerek

der-

ler..

Onlarn

bu

hareketleri

Allann rzasn

mucip

olur

ve

Allah

honut

olarak

öyle buyurur:

—

Onlar

(âlimler)

benim

katmda,

peygamberler

gibidirler.,.

Ey alimler

Kime

efaat

etmek

istiyorsanz,

hadi

e-

faat

edin, size

efaat

yetkisini

veriyorum

Bunun

üzerine

alimler

efaat

etmee

balarlar.

Önce

kendi

aile efradna,

sonra

komularna,

daha

sonra

da

ar-

kadalarna

efaat

etmee

koyulurlar..

Her

birerleri

bir

melee

öyle seslenmesi

için emir

ve-

rirler:

«Ey ehali? Falân

alim

efaat ediyor.

Kim

onun

bir

iini

görmüse,

kim ona

bir lokma

yedirmise,

kim ona

bir

yudum

su

içirmise,

hadi

gelsin

de

onun efaatine

nail ol-

sun

Bir

hadis

meali:

«Önce

kendilerine

kitab

verilen

peygamberler,

sonra

peygamberler,

onlardan

sonra

da

alimler

efaat

edecek-

tir..»

Peygamberler

için

beyaz bir

sancak dikilir

ve

Ibrahi-



220

—

min

(aleyhisselâm)

eline verir. Çünkü

peygamberler

içinde

en iddetli

mükâefe

sahibi odur

j

«

—

Nerde fakirler?»

diye seslenilir.

Fakirler

getiri-;

lir.

J

—

Merhaba

ey dünya

kendilerine

zindan

olan

fakir-

ler

Denildikten

sonra sa

tarafa alnr

ve

kendilerine

sar

bir sancak hazrlanp

sa (aleyhisselâm)

m

eline teslimedi-

lir. O günü,

O,

onlarn

imam

(lideri) olur.

]

«

—

Nerede zenginler?..»

diye

nida

edilir.

Zenginler

de

getirilir.

Lâkin

servetleri

hesab

edilirken

aradan

be-

yüz yl

geçer. Sonra sa tarafa

alnrlar

ve kendilerine

renkli bir sancak

dikilir

ve bu

Süleyman

aleyhisselâmm

eline teslim

edilir.. Onlara

sa

tarafndan lider

ogün

O,

olur.

Bir

hadîs

meali:

•

«Dört

ey var

ki,

Ahire

tte

dört eyle

karlarna ç-

klp susturulur:

Zenginlere

sorulur:

—

Allah'n

zikrinden

ve

taatndan

sizleri ne

al-

koydu?..

—

Bize

Allah,

mal ve mülk

verdi

ve

bunlar bizi ken-

—

Süleymana

sizden

daha

çok mülk verilmitir. Bu-

na

ramen,

mali\onu,

Allahtan

uzaklatrmamtr,

diye-

rek

susturulacaklardr..

Hastalara

çarlp

:

,

—

Sizi Allah'n

taatndan ne alkoymutur?

diye

sorulacak..

Onlar,

—

Hastalk ..

Diyecekler,

—

Siz,

Eyyub'dan

daha fazla hasta

deilsiniz..

Ey-

yub (Aleyhisselâm) un hastal onu

hiç biran

Allah'n

zikrinden

etmemitir...

diye

susturulacaklardr..

Gençlerle

köleler

çarlp, kendilerine:



—

221

—

Sizi

Allah'n

zikrinden,

taatndan

ne

uzaklatrd?

diye

sorulunca:

—

Güzelliimiz ve

köleliimiz,

diye

cevap

verecek-

ler;

karlarna

u

cevapla

çklacak:

—

Yusuf

(Aleyhisselâm)

hem

güzeldi,

gem de

köle..

Eu

iki

vasf

hiç bir zaman

kendisini

Allah'n

ibadetlerin-

den

menetmedi..

Fakirler

huzura

alnp,

sizi

Allah'n

taatndan ne al-

koymutur?

diye

sorulunca,

onlar:

—

Fakirlik...

Diye

cevap

verecekler.

Bunun

üzerine

öylece

onlar

susturulacaklardr:

—

îsa

(Aleyhiselâm)

fakirdi.

Buna

ramen

hiç

bir

zaman

Allah'a ibadet

etmekten

geri

durmad..

mdi, bu

dört

eyden

biri

kendinde

bulunan

kimse

bir

tezekkür

etsin ve

ona

göre

tedbirini alsn...

Resûlullâh

(S.A.V.)

Dualarnda

öyle

derlerdi:

«—

Allah'm,

zenginlik

ve

fakirliin

fitnesinden sa-

na

snrm..»

Öyleyse

(Ey

nsanlar )

sa

Aleyhisselâm

göz

önün-

de tutun

Ondan

ibret

aln

Güvenilir

kaynaklardan

ö-

renildiine

göre O,

hiç bir

eye

malik

deildi..

Yünden

bir

Cübbeyi

tam yirmi

sene

üzerinde

tamtr..

Yolculuklarnda

yannda

bir

tebih,

bir

tarak,

bir

testiden

baka hiç

bir ey

bulunmazd..

Bir

gün

adamn

birisini,

el üe su

içtiini

görünce,

elindeki

destiyi

de

att.

Ondan

sonra

eline

onu

bir

daha

almad.~™ ~-

Baka

bir

iadam,

sakaln

eliyle

hilâllarken

görünce,

taran da

frlatp att,

bir

daha

onu eline

almad..

sa

Aleyhisselâm

öütlerinde

devaml

olarak öyle

derlerdi:

«—

Binek

hayvanm

iki ayam,

evlerim,

yer

maa-



222

—

ralarm,

gdam yerlerin

otlar,

içecek

suyum

da yerlerin

nehirleridir...»

Gökten

inen

baz

suhuflarda

öyle

yazldr:

«Ey

Âdem

olu

yilik

de

kötülük

de

hayatn

cilve-

lerindendir.

Kasden

veya hataen

ilenen

cinayetlerde,

ke-

faretle

karlanp

da

ksas

yaplmazsa

bunlardan

kaçn

Çünkü

bunlar

çok

büyük suçlardr..»

Büyük

günahlar ileyen

kimseler

için

de efaat

bek-

lenebilir.

Onlarn

en ansllar,

bin

yü

atete yanp

da

cehen-

nemden

kurtulabilenlerdir..

El-Hasen

El^Basrî

(Allah'n

rahmeti

üzerine olsun)

iki

de

bir,

sözlerinde

:

«—

Ah keke

O

adam ben

olabil-

seydim ..»

derlerdi..

Malûm

olduu

veçhile

O, ahiret

ilimlerini

en

iyi

bilen-

lerdendi..

Kyamette

bir

adam

huzura

çarlr.

Terazisi

kuru-

lur. Bir

sevaba

ihtiyaç

olur.

Yahut

da sevap

keffesiyle

günah

keffesi

müsavi

olur,

da bir

sevaba

ihtiyac

kalr.

Allah

ona

acyarak:

—

Hadi

git,

sana

bir

sevap verecek birini

bul

da,

kurtul

ve

cennete

gir

der.

Adam

bunun

üzerine

halk

ara-

snda

dolamaa

ve

bir

sevap aramaa

balar.

Kime

gitti

ise

cevap

hep

ayn:

«—

Kusura

bakma

kardeim,

belki

mizanm

hafif

olur

da

o

sana

verecek

olduum

tek bir

sevaba

benim

ih-

tiyacm

olur..»

Bunun

üzerine

zavall

adam

akn

ve ümitsiz

bir

halde

sersem

tavuk

gibi

meydan-

arasatta

dolamaa

balar.

Derken

arkadan

bir

ses;

—

Ne

istiyorsun

arkada?

—

Tek

bir

sevap

peindeyim..

Binlerce

sevab bulu-

nan kiilerin

yanndan

geçtim

ve

onlardan

tek bir

sevap



—

223

—

istedim de

cimrilik

ederek

bana

vermediler..

Ne

yapaca-

m

bilmez bir

haldeyim,

imdi..

Ümidsiz

dolap duru-

yorum..

—

Ben

amel

defterime

baktm

da

tek

bir

sevapdan

baka

hiç bir

ey

bulamadm. O

bana

yaramayacana

göre, onu da

sana

veriyorum,

al

da

bari sen

kurtul...

Bunu

alnca

adam

çok sevinir

ve

terazisinin bana

«

—

Sana

o sevab

kim

verdi?..»

—

Allah hereyi bi-

lendir, fakat

hikmetleri

bildirmek için

kullarna böyle

sorar..

—

Felân kimse..

—

Benim

Rahmetim,

lütuf

ve

ihsanm,

seninkinden

çok

daha

fazladr..

Hadi,

o

sana

sevabm

veren

kardeinin

elinden

tut

da

ikiniz

birlikte doru

cennetime

girin,

diyerek

lütuf ve

ihsanda

bulunur..

Bakyorsunuz

bir adam,

terazisinin

iki

keffesi

de

bir.

Bunun

üzerine

Allah

:

—

Bu,

ne

cennetliktir,

ne de

cehennemlik.,

der. Öte

yandan

bir melek, içinde

(Of)

kelimesi

yazl

bulunan

bir

sahife getirip,

terazinin

günah

keffesine koyuverir.

Ve

böylece

günah

keffesi

ar

basar..

—

Çünkü o,

kelime bi-

le

ana-babaya

isyan

belirten bir

kelimedir.

Cehenneme

atlmas için

emir

verilir.. Tam

o

Allah'a dönüp

—

Senden

tek

bir

dileim

var

yarabbi..

—

Nedir o

tek

dilein,

söyle

bakalm..

—

Ben

naslsa

Cehenneme

gidiyorum.

Babam

orada

yanyor

bunu

da

biliyorum.

Ne

olur

babamn

azab-

n

da bana

ver de

bari babam

kurtulsun,

niyaznda bu-

lunur.

—

Dünyada ona

asi

geldin,

ahirette

iyilik

yapmak



224

—

istiyorsun.. Mademki

öyle, dileini kabul ediyorum

ve

,

seni

de afv ediyorum, hadi

tut babn

elinden

de

dorul

cennetime

girin beraber...

Cehenneme

giden

herkesi

melekler

durdurup

sorar-

lar:

—Çünkü onlar

ahiret

bilgilerini

herkesten daha çok

bilirler.-—

î

—

Size yardm edecek yok mu?

Onlar teslim

olup günâhlarn

itiraf ederler.

Bu tip

kimseler

hep

birden cehenneme atlrlar..

Genç, yal,

kadn, erkek Ümmetin kebair

ehli olan-

lara

gelince:

Onlara

zebaniler

sorarlar:

—

Sizin

yüzünüz siyahlamam,

bu

kadar güzel

yüzlü kimseleri

bu

ana

kadar,

buraya

gelenler

arasnda

görmedik..

Bunun

sim nedir acaba?..

—

Buna

ramen

biz?

Muhammed

Ümmetinin

kötü

olan

kimselerindeniz..

Ne olur

ey

malik,

brak

da

bizi alayalm..

—

Alayn

ama

alamak,

size

bir faide temin et-

mez ki?...

Nice

yal

kiiler kendi sakallarndan

tutup:

«Eyvah » Diye

hayflanacak..

Nice

orta

yallar

«ya-

zk olsun

bizlere

ne

kötü

bir

durumdayz .»

diyecekler...

Nice

delikanllar,

«Mahv

oldu gençliimiz .» diye

haykracak .

Derken Allah

tarafndan bir ses duyulacak:

Ey

Malik

(Cehennem

gardiyan)

Bunlar Birinci

ka-

pdan

içeriye

al

Bunu

duyduklarnda hep bir

azdan:

«La

îlâhe

llallah »

diye baracaklar.. Bunun

üzerine

Ce-

hennem onlardan

beyüz

senelik yere uzaklaacak..

Onlar

yine

alamaya balarlar. Bir

ses

daha:

Ey

ate yakala onlar Ey Malik, tut onlar

birinci

kapdan

içeriye sok



—

225

—

Ate

gök gürültüsü

gibi

bir

gürültü

çkararak, kalp-

lere alabildiine hücuma geçecek.. Malik

ona

çkacak:

—

çinde

Kur'

an bulunan

ve

iman

kab

olan

kalple-

ri

yakma,

Rahmana

secde

eden

alnlar

da

yakma

Yine geri dönerler bir adamn

sesini

duyarlar, O ses

öyle haykryor:

Allah ona:

—

Nen

var?

neden

cehennem

ehlinin hepsinden

faz-

la

çkyor

sesin..

—

Allah'm,

beni

hesaba

çektin,

buna

ramen

rah-

metinden ümidimi kesmedim. Beni duyacan,

derdime

derman olacan

da

biliyorum. Bu yüzden

haykrmaa

ve

sana

yalvarmaa baladm..

—

«Rabbinin rahmetinden

ümidini ancak sapklar

keser..» Hadi

git seni

baladm, der. Bu suretle Cehen-

nemden

kurtulur.

Bu sefer

de

Allah ona:

—

imdi

cehennemden

çktn, hangi

amelinle

cenne-

te

gireceksin?

diye

sual

eder.

—

Yarabbi

Cennetinden çok

az bir

yer

isterim, faz-

la

istemem,

diyecek.

Tam

o srada

kendisine

güzel

bir

aaç

gösterilip de-

necek ki:

-

'

—

Bunu

sana verirse,

fazlasn ister

misin?

—

Hayr

O

aacm meyvasmdan yeyip,

gölgesinde

gölgelendikten

sonra

kendisine

baka bir

aaç

gösteri-

lerek:

—

Bunu daha

m

sevdin?

denilecek...

—

-

Evet

—

Peki

bunu

sana

verirsem,

baka

ister

misin?

—

Hayr... Derken ondan

daha

güzel

ve

mükemmel

bir

aaç

gösterilecek:

Alemlerin Sim

—

15



—

226

—

—

ster

misin,

bunu da sana

vereyim...

ayet

verir-

sem

bundan bakasn isteyecek

misin?

Sorusuna:

—

Evet, ver..

Verirsen bundan

bakasn

istemiyece-

im,

diyecek..

Bunun

üzerine Allah

ondan

honut olarak

cennetin*

koyacak...

Akllar

hayrette

brakacak,

zihinlere durgunluk

ve-

recek

ahiret hikmetlerinden

biri de udur:

Cenab-

Hakkn

huzurunda,

yüz

binlerce kii,

sanki

bir kiiymi

gibi, bir

anda hesaba çekilir..

Allah

onlarn

hepsini,

sanki

bir kiiyi

muhasebe edi-

yormu

gibi,

kimsenin

kimseden haberi

olmadan,

yekdi-

erlerinin ahvaline

vakf

olmadan, bir

lâhzada

ayn

anda

muhasebe

ve

muhakeme

edecek..

Böylece:

«Yaradlnz

ve diriliiniz,

ancak

bir kii

gibidir..» mealindeki

âyetin srr

zahir olur.

O

an

yüce

olan

Allah'

tebih,

tenzih

ve

tehlil

ede-

rim

ki, birinin

hesabn

görürken

dieri

farkna

varmaz...

îte melekût

srlarndan «akllarn

idrak

edemedii

acayip

srlarndan biri

de budur ..

Kyamet günü

adam,

olunun

yanma

gelip

öyle

der:

—

Ey olum

Biliyorsun,

ben

seni

büyüttüm,

yeti-

tirdim.

Sana yedirdim,

içirdim, giydirdim.

Küçük

olduun

için

sen

bunlar

yapamazdn..

Sen küçükken

sana

gelecek

fenalklar

önleyemezdin

de

ben

seni korurdum

ve

sana

gelecek

kötülükleri

de önlerdim..

Kyametin

felâketini,

dehet

ve

üzüntülerini

kendi

gözlerinle

görüyorsun.

Babann

günahlar

çoktur.

Bir

ta-

nesini al

da yüküm

h:ç olmazsa hafiflesin...

Bu

teklifi

duyan çocuk

babasndan

yüz

çevirip

kaça-

cak..

/

Anne

yavrusundan,

yavru

annesinden, karde karde-

inden,

koca

karsmdan,

kar da

kocasndan kaçacak:



—

227

—

«(Evet) kiinin

kaçaca

gün:

biraderinden

anasndan,

babasndan,

karsndan ve

oullarndan..»

(1)

îte çocuk babasndan

kaçarken,

benim

senden

daha

çok ihtiyacm

var diye babasn bandan

savacak...

Bir

hadîs

meâli:

«

—

Kyamette insanlar

çplak

olarak har

olunacak-

lar.

Aie:

ne

ayp

ey,

insanlar

birbirine

bakarlar.,

deyin-

ce

Resûlullah

(S.A.V.)

u

âyeti okudu:

«

—

Herkesin

o-

gün,

kendisini

megul

edecek ii

vardr..»

Bu sözüne

unu

da

ilâve

etti:

«Kyamet

gününün

deheti

çok büyüktür.

.Kimse

kimseye

bakacak

halde deildir..»

Herkes

yerinde istikrar

edince,

bir siyah bulut

görü-

necek

ve

yaylm

sahifeler

yadracak.

Mü'minin sahife-

si

gül

renginde

olacak. Kâfirinki simsiyah

bir renkte

olacak..

Salrfeler

(amel

defteri)

kiminin

sandan,

kiminin

solundan verilecek

bu

kimsenin isteine terk

edilmiye-

cektir..

Cennete,

yetmi bin kii

hesapsz

girecektir:

Onlara

terazi kurulmayacak, amel defteri

verilmiyecek, yalnz

üzerinde (Lâ ilâhe illallah..

Muhammeden Resûlullah)

yazl

olan

bir

beraat sahifesi

verilecek

ve

öyle denecek:

«

—

Bu, felan

kimsenin,

cehennemden

kurtulup,

cen-

nete

girmesi için

verilmi

olan bir beraat sahif

esidir ..»

Böyle

bir

müjdeye nail

olan

k

:

msenin elinden bir me-

lek

tutup arasat meydann:

«

—

Bu

falan kimsedir, günâhlar tamamen afv edil-

mitir. Cennetliktir. Bir

daha sknt ve

üzüntü

görmiye-

cektir

Ne

mutlu

buna ..»

diye

dolatracak...

Kyamet Günü,

Peygamberlerin minberleri ayr ola-

(1)

Abese sûresi,

âyet:

34,

35, 36.



—

228

—

cak,

Âlimlerin

minberleri

de ayr olacak..

—

Minberler

de-

rece

ve

manevî

rütbelere

göre ayarlanacak.

lmi

ile

âmil

olan

âlimler Nur

Kürsüsü

üzerinde

otu-

racaklar..

Her

Peygamber

kendi mevkisi

ve

derecesine

göre

Kürsü

igal

edecek..

ehitler,

salihler,

Kur'an

okuyucular,

Müezzinler

hepsi

srasna

göre

Misk

minderleri

üzerinde

oturacaklar..

îte

îslâmiyeti kendi

ve

aile

hayatlarnda

uygulayan

kiiler,

önce

Âdeme,

gidecekler sonra

bütün

peygamber-

lere

ba

vurduktan

sonra

—

yukarda

yaptmz

açkla-

maya

göre—

Son

Peygamber

Hazreti

Muhammed

Mus-

tafa

(S.A.V.)e

gelecekler..

una da hiç

üphe

yok

ki,

Kyamette Kur'an-

Kerim,

güzel

yüzlü

ve

üstün huylu

bir adam

eklinde gelip

oku-

yanna,

dinleyenine

efaat

edecek.

slâm

dini

de

öyle...

Kendisine

smsk

sarlanlar

ahirette

savunacak..

(El-îhya)

adl

kitabmzda, islâm

dininin

Ömer

ibnil

-

Hattab'la

olan hikâyesini

anlatmtk..

Evet slâm

dini

güzel bir

klkta gelip,

Allah'n

dile-

dii kimselerin

koluna

girip cennete

götürecektir..

Dünya

da

çok çirkin

beli

bükülmü

ihtiyar

bir kadn

klnda

görünecek..

Ve

insanlara

soracaklar:

—

Bunu

tanyor

musunuz?

diye.

—

Hayr,

Allah'a bundan

snrz...

—

îte

bu,

birbirlerinizi

krdnz,

onu

elde

etmek

için

yek-dierinize

saldrdnz

dünyadr,

diye

tanta-

caklar..

Cuma

da

süslü bir

gelin

klnda

gelecek..

Herkes

bana

üüecek.

Nihayet o

da

kendisini

klan

kimselerin

ellerinden

tutup

doru

cennete

sokacak..



—

229

—

te (Ey

gafil insanlar )

Allah'n

Rahmetine,

Kur'an,

islâm,

ve

cuma'nm

cömertliine

bakm

da ibret

aln ..

Bir düünün:

Nasl onlar

insan

klna

girecekler?..

Evet

Kur'an

ceberuti

olarak

mevcuttur...

îslâm

da;

Oruç,

Sabr,

Namaz

gibi

melekûtî

olarak

mevcuttur ...

Ölümle

hereyin

bittiini,

iddia

eden

ve

iddiasn

hakl

çkarmak

için

Peygamberimizin

Hendek

günü

söylemi

olduu:

Documents

Imam Gazali - Alemlerin Sirri_text.pdf