1

2

Lawrence Durrell KIBRIS’IN

ACI LÝMONLARI

3

Bitter Lemons of Cyprus, Lawrence Durrell© Lawrence Durrell, 1957© Can Sanat Yayýnlarý Ltd. Þti., 2005Bu eserin Türkçe yayýn haklarý Onk Ajans Ltd. Þti. aracýlýðýyla alýnmýþtýr.Tüm hakları saklıdır. Tanıtım için yapılacak kısa alıntılar dışında yayıncının yazılı izni olmaksızın hiçbir yolla çoğaltılamaz.

1. basým: 20074. basým: Şubat 2014, İstanbulBu kitabýn 4. baskýsý 1 000 adet yapýlmýþtýr.

Yayýna hazýrlayan: Seçkin Selvi

Kapak resmi: © iStockphoto.com / Timothy Ball

Ka pak baskı: Azra MatbaasıLitros Yolu 2. Matbaacılar Sitesi D Blok 3. Kat No: 3-2 Topkapı-Zeytinburnu, İstanbul Sertifika No: 27857

İç baskı ve cilt: Ayhan MatbaasıMahmutbey Mah. Devekaldırımı Cad. Gelincik Sokak No: 6 Kat: 3 Güven İş Merkezi, Bağcılar, İstanbulSertifika No: 22749

ISBN 978-975-07-0822-0

CAN SA NAT YA YIN LA RI YA PIM VE DA ĞI TIM TİCA RET VE SA NAYİ LTD. ŞTİ.Hay ri ye Cad de si No: 2, 34430 Ga la ta sa ray, İstan bulTe le fon: (0212) 252 56 75 / 252 59 88 / 252 59 89 Faks: (0212) 252 72 33www.can ya yin la ri.comya yi ne vi@can ya yin la ri.comSertifika No: 10758

4

Lawrence Durrell KIBRIS’IN

ACI LÝMONLARI

ANI

Ýngilizce aslýndan çevirenÜLKER ÝNCE

CAN YA YIN LA RI

5

LAWRENCE DURRELL’INCAN YAYINLARI’NDAKÝ

DÝÐER KÝTAPLARI

ÝSKENDERÝYE DÖRTLÜSÜ:JUSTINE / roman

BALTHAZAR / romanMOUNTOLIVE / roman

CLEA / roman AVIGNON BEÞLÝSÝ:

MONSIEUR ya da KARANLIKLAR PRENSÝ / romanLIVIA ya da DÝRÝ DÝRÝ GÖMÜLMEK / romanCONSTANCE ya da YALNIZLIKLAR / roman

SEBASTIAN ya da GÜÇLÜ TUTKULAR / romanQUINX ya da KUSURSUZLUK PEÞÝNDE / roman

KARA DEFTER / romanSIRBÝSTAN ÜZERÝNDE BEYAZ KARTALLAR / roman

KARANLIK LABÝRENT / romanMEKÂN RUHU / anlatý

6

Lawrence Durrell, 1912 yýlýnda Hindistan’da doðdu. Genç yaþta Ýn gil tere’ye ge le rek Dýþiþleri Bakanlýðý’nda ve Kýbrýs’ta görev yaptý. Hin dis tan’ da Hint ve Tibet kültürünü, dinlerini ve mistik atmosfer-lerini yakýndan tanýdý. Kýbrýs’taki görevi ise, ona baþta Mýsýr ol mak üzere Akdeniz ülkelerinin uzun geç miþi, inanýþlarý, gi zem le ger çe-ðin birbirine örüldüðü ya þam biçimleriyle tanýþma fýrsatýný verdi. Bu bilgi ve birikimler, Eski Çað’ýn belli baþ lý kültür mer kezi Ýs ken-deriye ve Ak deniz’in öteki ucunda, Or ta çað Av ru pa’sýný ka ran lýða boðan kilise egemenliðinin baþ ken ti Avignon or tamýnda yüz yýlý mý-zýn en çarpýcý romanlarýný ha yata geçirdi: Ýs kenderiye Dört lü sü ve Avignon Beþlisi. Durrell, 7 Kasým 1990’da Fransa’nýn Sommièrs þeh-rinde öl dü.

Ülker Ýnce, Hacettepe Üniversitesi Yabancý Diller Yüksek Okulu ve Mütercim-Tercümanlýk Bölümü’nde öðretim görevlisi olarak Ýn gi-lizce ve çeviri dersleri verdi. Daha sonra 1989-2000 yýllarý arasýnda Boðaziçi Üniversitesi Mütercim-Tercümanlýk Okulu’nda çalýþtý. Bu arada Can Yayýnlarý ve Telos Yayýncýlýk’ta yayýn yönetmenliði yap tý. Bugüne deðin yirmiden fazla çevirisi yayýmlandý. 1985 yýlýnda, Lawrence Durrell’dan yaptýðý Ýskenderiye Dörtlüsü çevirisiyle Yazko Çeviri Dergisi’nin Azra Erhat Çeviri Ödülü’ne deðer görüldü.

7

8

9

Kýbrýs’ ýn Lap ta Kö yü’n denAus ten Harrison’ a

10

ÝÇÝN DE KÝ LER

Ön söz ............................................................................................... 11

Do ðu ya Yol Gö rün dü ..................................................................... 15

Bir Coð raf ya Der si ......................................................................... 30

Ta ver na nýn Ka pý sý Ça lý ný yor........................................................ 36

Na sýl Ev Alý nýr ................................................................................ 51

Tem bel lik Aða cý ............................................................................. 81

Kýrlangýçlar Toplanýyor................................................................. 99

Bir Ke ha net................................................................................... 126

Umut Rüzgâr la rý .......................................................................... 155

Sat rap ............................................................................................. 165

Ge ri Dö nü þü Ol ma yan Nok ta .................................................... 183

Akýl sýz lýk Þö le ni ........................................................................... 196

Yok Olan Ni ren gi Nok ta la rý ....................................................... 228

Bir Avuç Kum ............................................................................... 270

“A cý Limonlar” .............................................................................. 275

Se çil miþ Kay nak ça ...................................................................... 277

11

12

13

Ön söz

Si ya sal bir ki tap de ðil bu, yal nýz ca 1953-1956 ara sýn da Kýbrýs’ ta ya þa nan zor yýl lar sý ra sýn da ada ya hâkim olan at mos fe ri, ruh hal le ri ni yan sýt ma yý amaç la yan, bi raz iz le-nim ci bir ça lýþ ma.

Hiç bir resmî kim li ðim ol ma dan ada ya git tim ve Yu nan kö yü Bellapaix’ e yer leþ tim. Ora ya yer leþ mem den son ra ki olay la ra, bu ki ta býn say fa la rýn da an la týl dý ðý gi bi, müm kün ol du ðun ca, be nim öte ki ko nuk se ver köy lü hem þe ri le ri min gö züy le bak ma ya ça lýþ tým. Bu ki ta býn Kýb rýs köy lü le ri nin ve ada nýn do ða gö rü nü mü nün onu ru na di kil miþ, pek de önem siz ol ma yan bir anýt ol du ðu nu dü þün me yi çok is te rim. Bu ki tap la bir lik te ada üç le me si ta mam lan mýþ olu yor.

Ko þul la rým ba na Kýbrýs’ taki ha ya tý ve olay la rý çok çe þit-li açý lar dan göz lem le me ola na ðý ný ver di, çün kü ora da kal dý-ðým sü re için de çe þit li gö rev ler de bu lun dum, hat ta ada da ki son iki yý lým da Kýb rýs Hükümeti’ nde resmî gö rev li ola rak ça lýþ tým. Böy le ce Kýb rýs fe la ke ti nin na sýl ya þan dý ðý ný hem köy mey ha ne sin den hem de Hü kü met Konaðý’ ndan iz le di-ði mi id dia ede bi li rim. Bu fe la ke ti ki tap ta ki ki þi ler ara cý lý-ðýy la, so mut ör nek le riy le an lat ma ya, si ya set ler açý sýn dan de ðil, bi rey ler açý sýn dan de ðer len dir me ye ça lýþ tým çün kü, er ya da geç çö zül me si ge re ken bu gün kü an laþ maz lýk lar dü zel dik ten yýl lar son ra bi le bu ki ta býn oku na bi le ce ði umu-

14

duy la adi ce kü çüm se me ler den sa kýn dým.Faz la uzun bu lu nan dak ti lo met ni nin kýr pýl ma sý so nu-

cun da pek çok dos tu mun adý nýn çý ka rýl mýþ ol ma sýn dan çok üzün tü du yu yo rum, ba na Kýb rýs ko nu sun da bil gi ve mal ze-me sað la yan bu dost la ra de rin þük ran duy gu la rý mý su nu yo-rum; iz ni niz le þu ki þi le re te þek kür ede rek du ru mu bi raz dü zel te yim: Pe ter ve Elect ra Me gaw, G. Pol Georg hiou, Fuad Sa mi, Ni kos Kra ni dio tis, Re nos ve Mary Wi de son.

“A cý Limonlar” þii ri ilk ola rak Mart 1957’ de, Truth’ ta ya yým-lan mýþ tý.

Lawrence Durrell

“Doðu’ da gö zü olan in sa noð lu iþe Kýbrýs’ la baþ la ma lý dýr. Ýs ken der, Au gus tus, Ric hard, Saint Louis öy le yap tý. Batý’ da gö zü olan in sa noð lu iþe Kýbrýs’ la baþ la ma lý dýr. Sar gon, Bat lam yus, Cy rus, Ha run el Re þit böy le yap tý. Mý sýr ve Su ri ye ba tý lý la rýn önem­se di ði yer le rin ba þýn da ge lir ken, Kýb rýs da Ba tý için çok önem liy di. Ce ne viz li ler ile Ve ne dik li ler Hin dis tan ti ca re ti ni ele ge çir me ye uð ra þýr ken Kýbrýs’ ý ele ge çir me ye ça lýþ tý lar ve ada da dö nü þüm lü ola rak üs tün lük kur du lar. Hindistan’ a git mek için ye ni bir de nizyo­lu bu lun duk tan son ra Mý sýr ve Su ri ye ba tý lý ulus lar için es ki de ðe­ri ni yi tir di. Bu nun üze ri ne Kýb rýs da unu tul du; ama Sü veyþ Ka na­lý ’nýn açýl ma sýy la bir lik te ada ye ni den es ki önem ve de ðe ri ne kavuþtu.”

B ri tish Cyp rus, W. HEPWORTH DIXON, 1887

“A ma za val lý Kýb rýs hal ký sa býr la kat lan ma sý ný çok iyi bi len bir halk týr, Tan rý bü yük mer ha me tiy le on la rýn öcü nü alý yor; top rak kö le le ri ve re hi ne ler ne ka dar efen diy se on lar da o ka dar efen di dir; ara da fark yoktur.”

“A la met ler ya lan söy le mez, o ala met le ri bi len ler on la rýn doð ru söy le di ði ni bilir.”

Makarios’ un Gün ce le ri

15

16

17

Do ðu ya Yol Gö rün dü

Sa nat çý ol mak na sýl in sa nýn al ný na ya zý lýy sa yol cu luk lar da öy le dir. Bin ta ne fark lý ko þu lun bu so nuç lar da pa yý var dýr ama pek azý in san ira de si ne ya da ka ra rý na bað lý dýr –ne der-sek di ye lim. Yol cu luk lar do ða mý zýn ta lep le ri ne uya rak ken-di li ðin den boy ve rir ler– en iyi yol cu luk lar da bi zi alýp yal nýz-ca uzak di yar la ra gö tü ren yol cu luk lar de ðil, ay ný za man da ken di içi miz de yol cu lu ða çý ka ran lar dýr. Yol cu luk, ken di içi-mi ze dö nü þün en ödül len di ri ci bi çi mi ola bi lir...

Bu dü þün ce ler sa bah gün aða rýr ken, be ni ada la rýn ara-sýn dan ge çe rek Kýbrýs’ a gö tü re cek olan ge mi nin gü ver te sin-den gör dü ðüm Venedik’ e ait; jö le gi bi se rin bin bir tat lý su yan sý ma sý ara sýn da sal la nan bir Venedik’ e. San ki bü yük bir res sam, çýl dý rýp bo ya ku tu sun da ki bü tün renk le ri gök yü zü-ne fýþ kýrt mýþ, dün ya nýn iç gö zü nü sa ðýr et miþ ti. Bu lut lar ile su bir bi ri ne ka rýþ mýþ, bo ya la rý aký yor, bir bi ri nin için de eri-yor, üst üs te bi ni yor, eri yor du, bir dü zi ne pi rinç ka ðý dýn dan pe çe nin ara sýn dan gö rü len vit ray lý bir pen ce re nin par ça la rý gi bi, uzay da yü zen ki li se ku le le ri, bal kon lar ve ça tý lar var dý. Þa rap, kat ran, top rak kýr mý zý sý, kan, opal, ol gun la þan ta hýl renk le ri bu laþ mýþ ta rih par ça la rý. Bun la rýn hep si nin ký yý la rý ay ný za man da ge ri de ha fif ha fif suy la çal ka la ný yor, bir gü ver cin yu mur ta sý ka dar yu mu þak ve çe ki nik þe kil de ma vi bir gün do ðu mu gö ðü ne dö nü þü yor du.

Zi hin sel ola rak bun la rýn hep si ni usul ca, so yut bir re sim gi bi bel le ði me ka zý dým, ka fam da be þik te sal la dým –bü tün o ka ted ral ler ve sa ray lar or du su nu, on la rýn ge ri sin de, Flori-an’ daki ya da ýþýk la bü yü len miþ o dar so kak lar dan ko ca man bir ya ra sa gi bi se ðir ten bir Corvo’ daki dik ar ka lýk lý is kem le-de ebe di yen otu ran ve þa ra bý ný yu dum la yan Stendhal’ in net le þen yü zü nü...

Gü ver cin ler ki li se le rin çan ku le le ri ne arý oðu lu gi bi üþü-þü yor lar. Su yun üze rin den ge çer ler ken, ya zýn bü yük bir ba lo sa lo nun da yel pa ze le nen ka dýn la rýn yel pa ze le ri gi bi çýr pý lan ka nat la rý nýn se si ni du yu yo rum. Bü yük Kanal’ daki va po ret to da, du rak la yan ve ka ra ya çý ký þýn tek tek bü tün ev re le ri ne iþa ret eden her du rak la yýþ tan son ra ye ni den hýz ka za nan in san nab zý gi bi, ha fif na býz ses le ri çý ka rý yor. Baþ kan la rýn cam sa ray la rý, bir priz ma nýn süz ge cin den geç miþ ola rak, kris tal bir ha van da dö vü lü yor. Ben Kýbrýs’ ta iken Ve ne dik as la uzak ta ol ma ya cak –çün kü Saint Mar cos as la ný hâlâ Maðusa’ nýn, Girne’ nin nem li ha va sý nýn sýr týn da at koþ tu ru-yor.

Do ðu Akdeniz’ e gi de cek bir yol cu için uy gun bir ha re-ket nok ta sý...

Aman, o ne so ðuk Tan rým! Gri bay rak lý is ke le nin alt ba þýn da bar dak la sý cak süt ve crois sant sa tan bir tez gâh gö zü me iliþ ti. Ýs ke le tah ta sý nýn he men kar þý sýn day dý, böy le-ce ge mi mi ka çýr ma teh li ke si yok tu. Ufak te fek, es mer, göz le-ri kuþ gö zü nü an dý ran bir adam hiç ko nuþ ma dan ba na is te-dik le ri mi ver di, yü zü me kar þý es ne di, ben de ona kar þý lýk ve re rek es ne mek zo run da kal dým. Elim de ki son li ra la rý ona ver dim.

Otu ra cak yer yok tu ama ben de ters çev ril miþ bir va ri-lin üze ri ne ku rul dum, sý cak sü tün içi ne ek me ði mi ba tý rýr-ken dýþ li ma nýn bu ta ný ma dý ðým gö rüþ açý sýn dan Venedik’ e uy ku lu uy ku lu bak ma ya ko yul dum.

Bir ro mör kör içi ni çek ti ve en ya kýn bu lu ta süt sü bir bu har fýþ kýrt tý. Ge mi nin ka ma ro tu bir bar dak sý cak süt iç mek için ba na ka týl dý; hoþ bir adam dý, tos to par lak, be si li, gü lüm se di ði za man yü zün de –yý ka nýp ütü len miþ ti ril ti ril bir

18

Kýbrýs’ýn Acý Limonlarý 19/2

göm le ðin pa ha lý kol düð me le ri gi bi– ola ða nüs tü gü zel gam-ze ler be li ri yor du. Venedik’ e bak tý, “Güzel,” di ye rek ken tin hak ký ný tes lim et ti, “güzel”; ama zo ra ki bir ka bul le niþ ti bu çün kü ken di si Bo lon ya lýy dý, ya ban cý bir ken te hay ran ola rak ken di ken ti ne iha net et mek zor du. Ko ku lu tü tün do lu bir pi po yak tý. “Kýbrýs’ a gi di yor su nuz, ha?” de di so nun da, ki bar-ca ama çok ha fif bir acý ma duy gu suy la.

“E vet. Kýbrýs’ a”“Ça lýþ ma ya mý?“Çalýþmaya.” Ni ye ti min Kýbrýs’ ta ya þa mak, ola nak bu lur sam ora da bir

ev al mak ol du ðu nu ek le mek ha ya sýz lýk ola cak tý... Sýr bis-tan’da beþ yýl ya þa dýk tan son ra Akdeniz’ de ya þa mak is te mek-le aca ba de li lik mi edi yor dum, bun dan kuþ ku lan ma ya baþ la-mýþ tým; ger çek ten de bü tün bu se rü ven ba na hiç ol ma ya cak bir þey gi bi gö rü nü yor du. Þu an da eli min al týn da na zar deð-me sin di ye týk la ta ca ðým bir tah ta ol du ðu için se vi ni yor dum.

“Pek iyi bir yer deðil,” de di.“Öy le galiba.” “Ku rak, su suz. Ýn san lar çok iç ki içiyor.” Bu iyi, di ye dü þün düm. Su yun kýt ol du ðu yer ler de ben

her za man ge re kir se þa rap la yý kan ma ya ha zýr ol mu þum dur. “Þa rap lar nasýl?” di ye sor dum.

“A ðýr ve tatlý.” Ýþ te bu kö tü. Þa rap ko nu sun da bir Bo lon-ya lý yý din le mek te her za man ya rar var dýr. Za rar yok. (Kü çük bir köy evi sa týn alýp dört ya da beþ yýl için ada ya yer leþ sem iyi olur.) Sýrbistan’ ýn toz lu ve acý ma sýz ova la rýn dan son ra ada- la rýn en ku rak ve su suz ola ný bi le in sa na merhem gi bi ge lir.

“A ma ne den Atina’ yý seçmediniz?” de di ya vaþç a, be nim dü þün ce le ri mi yan sý ta rak.

“Pa ra sorunu.” “Ha! O za man bir sü re Kýbrýs’ ta mý yaþayacaksýnýz?” Sýr rým or ta ya çýk mýþ tý. Tav rý de ðiþ ti, bu ara da Kýbrýs’ la

il gi li dü þün ce si de de ðiþ ti, çün kü bir baþ ka in sa nýn plan la rý-nýn aley hin de ko nuþ ma ya ya da o in sa nýn ül ke si ni kö tü le-me ye Ýtal yan la rýn ki bar lý ðý izin ver mez. Kýb rýs be nim son ra-dan edin me ül kem ola cak tý – bu ba kým dan ora yý be nim

20

gö züm le gör me ye ça lýþ ma lýy dý. Bir den bi re ve rim li, tan rý ça-lar la, mi ne ral su kay nak la rýy la do lu bir ül ke ol du; es ki þa to-lar la, ma nas týr lar la; mey ve ler le, seb ze ler le, ye þil ça yýr lar la; pa paz lar la, Çin ge ne ler le, hay dut lar la do lu... Si cil ya se ya hat pos ter le rin de ki gi bi bir ci la çek ti ada ya ve bu iþi ya par ken de ne ka dar be ðen di ði ni gös te rir gi bi ba na gü lüm se di. “Ya kýzlar?” di ye sor dum so nun da.

Ama bu ra da ta kýl dý; ki bar lýk la er kek lik gu ru ru ara sýn da uzun ca bir an bir sa vaþ ya þan dý. Doð ru yu söy le mek zo run-day dý yok sa da ha son ra, de yim ye rin dey se, uy gu la ma sa ha-sý na çýk tý ðým da –ne de ol sa bir Bo lon ya lýy dý!– onu ka dýn gü zel li ðin den hiç an la ma mak la suç la ya bi lir dim. “Çok çir-kin,” de di so nun da, sa hi ci bir üzün tüy le. “Ger çek ten de çok çir kin.” Bu in sa nýn þev ki ni ký ran bir þey di. Bir sü re ora da ses siz ce otur duk, so nun da kar þý mýz da ku le gi bi yük se len bu har lý ge mi fuffff di ye yük sek ses le bu har çý kar dý, bon cuk bon cuk yo ðun la þan bu har ka bar cýk la rý si ren den aþa ðý ak tý.

Avrupa’ ya ve da et me nin za ma nýy dý.

* * *

Li man sýð lý ðýn dan ge çer ken rö mor kör ler acý acý hay kýr-dý. Venedik’ in ge ri sin de ki te pe ler de sis in cel miþ, tit re me ye baþ la mýþ tý. Böy le çað rý þým lar la Cat he ri ne Cornaro’ yu na sýl unu ta bi lir dim, yir mi yýl lýk sür gün ha ya tý sý ra sýn da; çev re-sin de ken di si ne hay ran sa ray adam la rýy la, Asolo’ nun ye þil ka me ri ye le rin de da ha tat lý bir ha yat bu lan, bel ki de ken di-si nin ge ri lim li yö ne ti mi ni unu tan son Kýb rýs Kra li çe si ni? 1510 yý lýn da el li al tý ya þýn da öl dü, ölü sü ai le sa ra yýn dan alý-nýp Bü yük Kanal’ ýn kar þý ta ra fý na ta þýn dý. (“ Fýrtýnalý bir ge cey di, þid det li rüzgâr ve yað mur var dý. Ta bu tu nun üze rin-de Kýb rýs ta cý du ru yor du – Ve ne dik ken di ev la dý nýn hiç de ðil se dý þar dan ba kýn ca bir Kra li çe gi bi gö rün me si ni ýs rar-la is te miþ ti; ama ta bu tun için de göv de si, Aziz Francesco’-nun giy di ði tarz da kor don lu, ku ku le ta lý ka ba kah ve ren gi har ma ni ye ye sarýlýydý.” ) Sa ba hýn er ken saat le ri nin bu par-lak gök yü zü ve de ni zi kar þý sýn da, çok gü zel gi yin miþ, yük-

21

sek rüt be li ki þi ler le do lu uzun ka yýk lar yo la çýk tý ðý za man, o sal la nan ve çar pý þan el fe ner le ri ni, þim þek ten kýp kýr mý zý ke si len ve sa ða so la sa çý lan su la rý, har ma ni le ri, es vap la rý çe kiþ ti ren rüz gârý dü þü ne bil mek zor. Catherine’ i kim ha týr-lý yor? Ti tian ile Bel li ni onun res mi ni yap mýþ tý; Bem bo onun çev re sin de ki sa ray adam la rý ný eð len dir mek için bir aþk fel-se fe si ka le me al mýþ tý. Be nim gör dü ðüm tek port re de göz le ri ko yu renk li ve gü zel, ken di le ri ne öz gü, ne da met siz bir can-lý lýk la par lý yor lar; gu ru ru çok ok þan mýþ, çok yol cu luk et miþ, çok sev miþ bir ka dý nýn göz le ri. Bu göz ler oyu nu kay bet me-den si ya se tin ya sak ala ný na adým ata cak ka dar dar gö rüþ lü ya da yal nýz ca ken di çý ka rý ný dü þü nen bi ri nin göz le ri de ðil. Sa hi ci bir ka dý nýn göz le ri, bir ha ya le tin de ðil.

Da ha son ra zih nim bir baþ ka acýk lý, kut sal ema na te kay- dý –Gio van ni ve Pao lo ki li se si nin kuy tu kö þe le ri ara sýn da bir yer de çü rü yen bü yük as ker Bragadino’ nun yü zül müþ ve içi dol du rul muþ de ri si. La la Mus ta fa Pa þa ko mu ta sýn da ki Türk güç le ri ne kar þý yü rüt tü ðü Ma ðu sa sa vun ma sý, Av ru pa ta ri-hin de bü yük za fer ler ka zan mýþ or du ku man dan la rý nýn bü yük ba þa rý la rý ara sýn da yer alýr. Ku þat ma al tý na alýn mýþ bir avuç sa vaþ çý, düþ man ile ba rýþ mü za ke re si yap mak zo run da ka lýn ca, ken di le ri ne do ku nul ma ma sý, Girit’ e git me le ri ne izin ve ril me si ko þu luy la tes lim ol ma yý ka bul et ti ler. La la Mus ta fa Pa þa sö zü nü tut ma dý, Bra ga di no tes lim olur ol maz, Pa þa din bað naz la rý nýn bü tün bi rik miþ öf ke si ni on dan ve onun adam lar dan çý kar dý. Bragadino’ nun bur nu nu ve ku lak-la rý ný kes ti ler, de ri si ni yüz dü ler; da ha son ra as ký ya otur tup her kes gör sün di ye “ley lek gibi” ka dýr ga nýn se le ni ne as tý lar. En so nun da yer de sü rük le ye rek Ma ðu sa ala ný na ge tir di ler ve ona iþ ken ce et ti ler, bu ara da “da vul lar çalýyordu”. Ama “onun Aziz le re ver gi ru hu bü yük bir me ta net, sa býr ve inanç-la bü tün bun la ra da yan dý... on la rýn ký lý cý kar ný na sap lan dý ðý za man ger çek ten mut lu ve kut san mýþ bir ru hu Kurtarý cý’sý-na tes lim et ti. De ri si ni al dý lar, içi ne sa man dol dur du lar, kent-te do laþ týr dý lar: da ha son ra bir ka dýr ga nýn se re ni ne asýp bü yük se vinç gös te ri le riy le Su ri ye ký yý la rýn da res mi ge çit yaptýlar.”

22

23