Epstein –Barr virus [EBV]

Epstein –Barr virus [EBV]

เป็�นไวรั�สในกลุ่ �ม Herpesviruses ม�ความส�มพั�นธ์�ก�บโรัคหลุ่ายชน�ด ตั้��งแตั้�โรัคที่�#ไม�ม�ความ

รั นแรัง แลุ่ะหายได%เอง เช�น Infectious mononucleosis ไป็จนถึ)งโรัคมะเรั*ง เช�น มะเรั*งหลุ่�งโพัรังจม+ก ผู้+%ป็-วยที่�#ได%รั�บการัป็ลุ่+กถึ�ายอว�ยวะ

ผู้+%ป็-วยโรัคเอดส� ม�ความเส�#ยงตั้�อมะเรั*งตั้�อมน.�าเหลุ่/องของรัะบบป็รัะสาที่ส�วนกลุ่าง

ในคนส�วนใหญ่� EBV เป็�นไวรั�สที่�#ไม�ม�อ�นตั้รัาย แตั้�ในคนที่�#ม�ภู+ม�ค %มก�นไม�ด� EBV อาจจะเป็�นสาเหตั้ ของโรัครั%ายแรังถึ)งแก�ช�ว�ตั้ได%

EBV ม� Incubation period 1-2 เด/อน ผู้+%ป็-วยส�วนใหญ่�ที่�#ได%รั�บเช/�อจะไม�แสดงอาการัในที่�นที่� จะพับได%ว�าผู้+%ใหญ่�ถึ)ง 90% ให%ผู้ลุ่บวกตั้�อการัม� EBV infection serological test โดยที่�#ไม�ม�อาการัส�มพั�นธ์�ก�บ IM เลุ่ยก*ได%

โรคที่��เกิดจากิ Epstein –Barr virus

Acute form of EBV infection

----------------------------------------- Haematologic malignancies

-------------------------------------- Epithelial malignancies

---------------------------------------- EBV-associated disease in

profound immunodeficiency

Infectious Mononucleosis X-linked lymphoproliferative

disorder ----------------------------------------- Post-transplant

lymphoproliferative disease Burkitt’s lymphoma Hodgkin’s disease T cell lymphoma, Leukaemia ----------------------------------------- Nasopharyngeal CA Gastric adenoCA ----------------------------------------- Leiomyosarcoma Primary CNS lymphoma

Laboratory diagnosis

การัว�น�จฉั�ย แบ�งเป็�น 2 ว�ธ์�ค/อ ว�ธ์�การัตั้รัวจที่างน.�าเหลุ่/อง [Serological diagnosis] ว�ธ์�ที่างช�วว�ที่ยารัะด�บโมเลุ่ก ลุ่ [Molecular diagnosis]

Serological diagnosis เป็�นการัตั้รัวจการัตั้�ดเช/�อที่�#ที่.าง�าย รัาคาถึ+ก ม� 3 ว�ธ์�ค/อ

1 . การัตั้รัวจ Heterophile antibody 2. การัตั้รัวจ Antibody ที่�#จ.าเพัาะตั้�อ EBV ด%วย

ว�ธ์�Immunofluorescence 3. การัตั้รัวจ Antibody ที่�#จ.าเพัาะตั้�อ EBV ด%วยว�ธ์� ELISA

Laboratory diagnosis [ต่�อ]

Heterophile antibody สามารัถึตั้รัวจพับได%ในผู้+%ป็-วย IM ใช%ว�น�จฉั�ยการัตั้�ดเช/�อ EBV ในรัะยะเฉั�ยบพัลุ่�น พับใน 1-2 wk หลุ่�งจากม�อาการั IM แลุ่ะจะหายไป็ภูายใน ส�ป็ดาห�ที่�# 4-6

การัตั้รัวจโดยใช%เที่คน�ค ELISA สามารัถึตั้รัวจหา Ab ตั้�อส�วนตั้�างๆ ของ EBV ได% เช�น Viral capsid antigen [Anti-VCA] ซึ่)#ง การัตั้รัวจ anti-VCA IgM จะใช%ว�น�จฉั�ยการัตั้�ดเช/�ออย�าง

เฉั�ยบพัลุ่�นของ EBV (จะข)�นส+งส ดในส�ป็ดาห�ที่�# 2 แลุ่ะลุ่ดลุ่งจนตั้รัวจไม�พับในเด/อนที่�# 3 หลุ่�งจากม�อาการั การัตั้รัวจ anti-VCA IgG จะใช%รัะบ ว�าม�การัตั้�ดเช/�อมาแลุ่%วในอด�ตั้ (จะตั้รัวจพับส+งส ดในส�ป็ดาห�ที่�# 3-4 แลุ่ะคงอย+�ตั้ลุ่อดช�ว�ตั้)

การัตั้รัวจ antibody ตั้�อ EBNA [Epstein barr nuclear antigen] สามารัถึใช%รัะบ การั reactivation ของ EBV ได% ใช%ป็รัะเม�นรัะยะการัตั้�ดเช/�อของไวรั�สชน�ดน��ได%

Laboratory diagnosis [ต่�อ]

Molecular diagnosis

เป็�นการัตั้รัวจที่�#ม�ความไวส+ง สามารัถึแสดงป็รั�มาณไวรั�สที่�#อย+�ในส�#งส�งตั้รัวจได% ตั้�วอย�างของเที่คน�คน��ได%แก� การัตั้รัวจ DNA หรั/อ RNA ในเน/�องอก หรั/อเน/�อเย/#อที่�#ตั้�ดมาตั้รัวจ หรั/อ ตั้รัวจ EBV DNA ในเลุ่/อด

ค�าปกิต่ แบบ Heterophile

antibody Anti VCA IgM Anti VCA IgA EBNA IgG EBV IgG EBV IgM

< = 1:56

Negative Negative < 5U/ml < 10U/ml < 20U/ml

Infectious mononucleosis

Infectious mononucleosis

Or Kissing disease เก�ดจากการัตั้�ดเช/�อ EBV โดยม�ลุ่�กษณะอาการัค/อ ผู้+%ป็-วยจะม�ไข% Pharyngitis, แลุ่ะ Adenopathy รั�วมด%วย ม� Lymphocytosis แลุ่ะม� Atypical [reactive] lymphocyte ส+ง

การัตั้�ดเช/�อ EBV สามารัถึตั้�ดได%โดยการัส�มผู้�สก�บ body secretion เช�น ตั้�ดที่างน.�าลุ่าย หรั/อการัด/#มน.�าแก%วเด�ยวก�น โดยกลุ่ �มเส�#ยงจะเป็�นกลุ่ �มว�ยรั �นซึ่)#งม�พัฤตั้�กรัรัมเส�#ยงตั้�อการัส�มผู้�สน.�าลุ่ายจากการัจ+บ จ)งเรั�ยกว�า Kissing disease

อากิารและอากิารแสดงที่��ส�มพั�นธ์�กิ�บ IM ค�อ

Fever and FatiquePharyngitis and tonsillar enlargement LymphadenopathyRash , Palatal pethichiaeHepatomegalySplenomegaly Neurological syndrome บางรัาย เช�น Optic

neuritis, transverse myelitis, aseptic meningitis เป็�นตั้%น

ล�กิษณะเด�นที่��ปรากิฎที่าง โลหิต่วิที่ยา

Reactive [Atypical] lymphocyte ค/อเซึ่ลุ่ลุ่�เม*ดเลุ่/อดขาวซึ่)#งพับได%ในกรัะแสโลุ่ห�ตั้ ถึ+กกรัะตั้ %นให%ผู้ลุ่�ตั้โดยเก�ดจากความผู้�ดป็กตั้�หลุ่ายๆสาเหตั้ เช�น การัตั้�ดเช/�อไวรั�สหรั/อแบคที่�เรั�ย ยาแลุ่ะสารัพั�ษบางชน�ด ฮอรั�โมนผู้�ดป็กตั้� Autoimmune disease , มะเรั*ง , Radiationลุ่�กษณะที่�#พับ Atypical lymphocyte จะม�ความหลุ่ากหลุ่าย

ที่��งขนาดแลุ่ะการัตั้�ดส� ซึ่)#งม�กจะม�ขนาดใหญ่�กว�า lymphocyte ป็กตั้� รั+ป็รั�างกลุ่ม บางครั��งม�ขอบเป็�นรัอยหย�ก ม� Cytoplasm มาก ซึ่)#งพับว�าม�ผู้ลุ่ตั้�อรัะบบภู+ม�ค %มก�นของรั�างกาย ซึ่)#งที่.าให%ม�อาการัแสดงค/อ ตั้�อมน.�าเหลุ่/องโตั้ หรั/อม%ามโตั้ ในผู้+%ป็-วยที่�#ม�การัตั้�ดเช/�อ สามารัถึพับ Leukocytosis + Atypical lymphocyte

ล�กิษณะเด�นที่��ปรากิฎที่าง โลหิต่วิที่ยา (ต่�อ)

Lymphocytosis ค/อภูาวะที่�#ม� Lymphocyte count มากกว�า 4000 cell/cu.mm. ซึ่)#งเม/#อใดที่�#ม�ภูาวะน��ส�#งที่�#ตั้%องค.าน)งถึ)งค/อ Reactive lymphocyte ซึ่)#งจะส�มพั�นธ์�ก�บ IMLarge granular lymphocyte ส�มพั�นธ์�ก�บ Large

granular lymphocytic leukemiaBlast cell พับในพัวก ALLSmudge cell ซึ่)#งพับมากในพัวก CLL เป็�นตั้%น

ภาวิะLymphocytosis ม� 2 กิล&�มค�อ

Primary เก�ดจากการัเพั�#มจ.านวน อย�างควบค มไม�ได%ของเซึ่ลุ่ลุ่� ส�วนใหญ่�เป็�นพัวก Lymphoploriferative disorder ที่�#เป็�นกลุ่ �มของมะเรั*งเม*ดเลุ่/อดขาว

Secondary ส+ง อ�นเน/#องมาจากพัยาธ์�สภูาพัที่�#เก�ดจากการัตั้�ดเช/�อ การัได%รั�บสารัพั�ษ IM เป็�น Most common ของ Reactive

lymphocytosis ซึ่)#งเก�ดจากเช/�อ EBV Acute infection จากเช/�ออ/#น เช�น CMV,

Toxoplasmosis , Dengue virus

Secondary lymphocytosis (ต่�อ)

Stress lymphocytosis เช�น เก�ดจาก Trauma, Surgery, Acute cardiac failure , Septic shock เป็�นตั้%น ซึ่)#งม�กจะเก�ดหลุ่�งจากได%รั�บการักรัะตั้ %นที่�นที่� หลุ่�งจากน��นก*จะลุ่ดลุ่ง

Post splenectomy lymphocytosis ในคนไข% Hodgkin,s disease

Persistent lymphocyte อ�นเก�ดจากพัยาธ์�สภูาพัตั้�างๆ เช�น Autoimmune disease, Cancer, Chronic imflammatory disease, Cigarette smoking

Investigate

Leukocytosis 12,000 – 20,000 cell/ul Lymphocytosis โดยม�ค�า Lymphocyte >

60% แลุ่ะพับ Atypical lymphocyte > 10%Mild thrombocytopenia [Plt. 100,000-

150,000] Increase serum transminate Increase ESR in early EBV

Mononucleosis

Complication

ม%ามแตั้ก พับได%น%อย อาจเก�ดข)�นเอง หรั/อเก�ดจากการักรัะที่บกรัะแที่กก*ได%

การัอ ดตั้�นของที่างเด�นหายใจ จากการัที่�#ม�ตั้�อมที่อนซึ่�ลุ่อ�กเสบแลุ่ะม�ขนาดใหญ่� เก�ดอ ดก��นที่างเด�นหายใจ

รัะบบป็รัะสาที่ Ataxia, Seizureรัะบบเลุ่/อด Hemolytic anemia, Aplastic

anemiaกลุ่%ามเน/�อห�วใจอ�กเสบ

Complication

Treatment

Symptomatic therapy หายได%เองภูายใน 2-4 ส�ป็ดาห� รั�กษาตั้ามอาการั หลุ่�กเลุ่�#ยงการัเลุ่�นก�ฬา โดยเฉัพัาะในรัายที่�#ม�ม%ามโตั้

Corticosteroid therapy ในกลุ่ �มที่�#ม�ภูาวะแที่รักซึ่%อนโดยให% Prednisolone 1mg/kg/day เป็�นเวลุ่า 7 ว�น ได%แก� กรัณ�เก�ด Tonsillar enlargement ที่�#ไป็ขวางที่างเด�นหายใจMassive splenomegalyMyocarditisซึ่�ดชน�ด Hemolytic anemia

Treatment (ตั้�อ)

Anti-viral therapy เช�น Acyclovia, Zidovudine[combid] แลุ่ะ Interferon เพั/#อย�บย��งการัเพั�#มจ.านวนของไวรั�ส

Surgery ในกรัณ� Splenic rupture

Thank you for your attention