Stabilność psychologiczna w niestabilnym środowisku działań planowanych

Stabilność psychologiczna w niestabilnym środowisku

działań planowanych Umysł - Decyzje - Zachowania, UMK, Toruń

15-16.05.2015

Piotr Makowski Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

http://pmakowski.com/ email: [email protected]

P. Makowski, Stabilność psychologiczna w niestabilnym środowisku działań planowanych 1

http://pmakowski.com

mailto:[email protected]

PLAN WYSTĄPIENIA

1. czym jest planning theory of intention? 2. stabilność psychologiczna w działaniu: „nierefleksyjna

(nie)rewidowalność” zamiarów, 3. ograniczenia Bratmanowskiego ujęcia stabilności

psychologicznej, 4. plastyczność planowania (I): intuicje T. Kotarbińskiego, 5. plastyczność planowania (II): uwagi nt. możliwości ujęcia

modelowego, 6. zagadnienie komplementarności ujęć stabilności

psychologicznej;P. Makowski, Stabilność psychologiczna w niestabilnym środowisku działań planowanych 2

NA CZYM POLEGA PLANNING THEORY OF INTENTION?

(FENOMENOLOGIA DZIAŁAŃ ROZCIĄGNIĘTYCH W CZASIE)


PLANNING THEORY OF INTENTION - UWAGI WSTĘPNE

FORMY INTENCJONALNOŚCI W DZIAŁANIU: • robienie φ intencjonalnie (działanie intencjonalne), • robienie φ z zamiarem (intencja/zamiar w działaniu) • zamierzanie w t1 by zrobić φ w t2 (zamiar ukierunkowany na

przyszłość) future-directed intention (Bratman), distal intention (A. Mele), D-intention (E. Pacherie), prospective intention (M. Brand), prior intention (J. Searle)

zamiary ukierunkowane na przyszłość

jako stany planowaniaP. Makowski, Stabilność psychologiczna w niestabilnym środowisku działań planowanych 4

PLANNING THEORY OF INTENTION - UWAGI WSTĘPNE

FORMY INTENCJONALNOŚCI W DZIAŁANIU: • robienie φ intencjonalnie (działanie intencjonalne), • robienie φ z zamiarem (intencja/zamiar w działaniu) • zamierzanie w t1 by zrobić φ w t2 (zamiar ukierunkowany na

przyszłość) future-directed intention (Bratman), distal intention (A. Mele), D-intention (E. Pacherie), prospective intention (M. Brand), prior intention (J. Searle)

zamiary ukierunkowane na przyszłość

jako stany planowaniaP. Makowski, Stabilność psychologiczna w niestabilnym środowisku działań planowanych 5

ZAMIARY UKIERUNKOWANE NA PRZYSZŁOŚĆ - WŁASNOŚCI

- są pro-nastawieniami sądzeniowymi (pro-attitude) z odpowiednim zaangażowaniem,

- racjonalnie kontrolują i monitorują działanie w ten sposób, że ustanawiają je do chwili realizacji (powzięty zamiar utrzymuje się do momentu wykonania działania),

- są inercjalne/stabilne (j.w.), - służą za materiał do rozumowania praktycznego (rodzą kolejne zamiary na

drodze rozumowania); - są częściowe (mogą być uzupełnione wraz z upływem czasu - są ustrukturyzowane hierarchicznie (środki/cele);


ZAMIARY UKIERUNKOWANE NA PRZYSZŁOŚĆ - WŁASNOŚCI

- są pro-nastawieniami sądzeniowymi (pro-attitude) z odpowiednim zaangażowaniem,

- racjonalnie kontrolują i monitorują działanie w ten sposób, że ustanawiają je do chwili realizacji (powzięty zamiar utrzymuje się do momentu wykonania działania),

- są inercjalne/stabilne (j.w.), - służą za materiał do rozumowania praktycznego (rodzą kolejne zamiary na

drodze rozumowania); - są częściowe (mogą być uzupełnione wraz z upływem czasu) - są ustrukturyzowane hierarchicznie (środki/cele);


ZAMIARY UKIERUNKOWANE NA PRZYSZŁOŚĆ - NORMY?

„rozsądna stabilność”

- zamiary i plany powinny być stabilne w sposób rozsądny

2-POZIOMOWE PODEJŚCIE' DO „NIEREFLEKSYJNEJ (NIE)REWIDOWALNOŚCI”

• POZIOM PODSTAWOWY: pragmatyczne przyzwyczajenia i skłonności sprzyjające nierewidowaniu wcześniej powziętych zamiarów ('defaultness')

• POZIOM ZAAWANSOWANY: racjonalność (nie)ulegania tym skłonnościom i przyzwyczajeniom w poszczególnych przypadkach („czy postąpiłem właściwie, zachowując/rewidując mój zamiar, biorąc pod uwagę zmianę otoczenia mojego działania?”)




nierewidowanie rewidowanie

(defaultness)

porzucanie zamiarów? (bez rewidowania)





(defaultness)






(defaultness)



PLASTYCZNOŚĆ PLANOWANIA - INTUICJE KOTARBIŃSKIEGO


PLASTYCZNOŚĆ PLANOWANIA

T. Kotarbiński, Walory dobrego planu (1961)P. Makowski, Stabilność psychologiczna w niestabilnym środowisku działań planowanych 13

PLASTYCZNOŚĆ PLANOWANIA (Kotarbiński)

• podmiotowa zdolność do dostosowywania planów do nieprzewidzianych okoliczności

• niedookreślenie: standard nieuwzględniania w planie elementów, które uniemożliwiają jego zmianę

• plan powinien być dostosowany do stopnia niepewności otoczenia, w którym jest implementowany (Kotarbiński 1956)

możliwość porzucania środków do celu (a nawet samych celów) bez całkowitego unicestwiania planu



http://rpseawright.files.wordpress.com/2013/11/reality.png


http://rpseawright.files.wordpress.com/2013/11/reality.png

PLASTYCZNOŚĆ PLANOWANIA - W STRONĘ UJĘCIA MODELOWEGO


PLASTYCZNOŚĆ PLANOWANIA - w stronę ujęcia modelowego

• elastyczność psychologiczna: założenia dotyczące psychologii podmiotowości praktycznej - kontrola działania w niestabilnym otoczeniu (psychological flexibility); Kashdan & Rottenberg (2010),

• planowanie wielotorowe, uwarunkowane możliwością projektowania zamiarów częściowych w sensie: Holtona (2008),

• niedookreślenie semantyczne związków między zamiarami: założenia dot. charakteru zamiarów składających się na plan niedookreślony,

• wyjaśnienie możliwości porzucania zamiarów częściowych (porzucanie tych zamiarów, które okazują się niespójne z informacjami o otoczeniu działania);


KOMPLEMENTARNOŚĆ UJĘĆ STABILNOŚCI PSYCHOLOGICZNEJ


ZAMIAR w t0 by φ w t2

w t1: zachowaj zrewiduj porzuć

refleksyjnie nierefleksyjnie refleksyjnie nierefleksyjnie

racjonalna stabilność

(Bratman)x x

plastyczność (Kotarbiński) x x x

komplementarność obu wymiarów stabilności jest rezultatem dwóch różnych obszarów ich aplikacji -

stabilnego i niestabilnego otoczenia działaniaP. Makowski, Stabilność psychologiczna w niestabilnym środowisku działań planowanych 20

ZAMIAR w t0 by φ w t2

w t1: zachowaj zrewiduj porzuć

refleksyjnie nierefleksyjnie refleksyjnie nierefleksyjnie

racjonalna stabilność

(Bratman)x x

plastyczność (Kotarbiński) x x x

komplementarność obu wymiarów stabilności jest rezultatem dwóch różnych obszarów ich aplikacji -

stabilnego i niestabilnego otoczenia działaniaP. Makowski, Stabilność psychologiczna w niestabilnym środowisku działań planowanych 21

BIBLIOGRAFIA

• Bratman, M. E. (1987). Intentions, Plans, and Practical Reason, Harvard UP. • Bratman, M. E. (1992). Planning and the stability of intention. Mind and Machines 2:

1-16. • Bratman, M. E. (2010). Agency, time, and sociality. Proceedings and Addresses of

the American Philosophical Association 84(2): 7-26. • Holton, R. (2008). Partial belief, partial intention. Mind 117 (465): 27-58. • Kashdan, T.B. & Rottenberg, J. (2010). Psychological flexibility as a fundamental aspect

of health. Clinical Psychology Review 30: 865–878. • Kotarbiński, T. (1956). Ogólne pojęcie planu. w: T. Kotarbiński, Sprawność i błąd.

Warszawa: PZWS: 58-81. • Kotarbiński, T. (1961). Walory dobrego planu. Nauka Polska 9(1): 47-58.


Stabilność psychologiczna w niestabilnym środowisku

działań planowanych Umysł - Decyzje - Zachowania, UMK, Toruń

15-16.05.2015

Piotr Makowski Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

http://pmakowski.com/ email: [email protected]


http://pmakowski.com

mailto:[email protected]

Science

Stabilność psychologiczna w niestabilnym środowisku działań planowanych