Embed Size (px)
Citation preview
เสยดาย... คนตายไมไดอาน ฉบบสมบรณ
ผเขยน : ดงตฤณ
อำ�นวยก�รผลต : พญ.ณฐชญ�ไมตรเวช
บรรณ�ธก�ร : เกสร�เตมสนว�ณช,ชมพนชลออวรรณ�กร
ปกและรปเลม : ศรนยไมตรเวช
ผผลตและจดจำ�หน�ย : บรษทฮ�วฟ�รจำ�กด
๗/๕หม๑อ�ค�รสย�มฟวเจอรชน๒หอง๑บ
ถนนร�มคำ�แหงเขตสะพ�นสงกรงเทพฯ๑๐๒๔๐
(๐๘๑)๕๔๕-๑๙๔๙,(๐๒)๗๒๙-๗๔๙๐
พมพท : บรษทยไนเตดโปรดกชนเพรสจำ�กด
๒๘๕หม๑๓ซอยเพชรเกษม๙๓
ถนนเพชรเกษมตำ�บลออมนอย
อำ�เภอกระทมแบนสมทรส�คร๗๔๑๓๐
บคคลหรอองคกรใดสนใจสงซอหนงสอเลมนจำ�นวนม�ก
โปรดตดตอบรษทซพออลลจำ�กด(มห�ชน)
เลขท๑อ�ค�รสวะดลชน๔ถนนคอนแวนตสลมเขตบ�งรกกรงเทพฯ๑๐๕๐๐
ตดตอฝ�ยบรก�รลกค�พเศษโทรศพท๐๘-๓๖๘๘-๕๐๔๖
“รวมแสดงคว�มคดเหนไดท[email protected]”
www.BookSmile.co.th
ราคา ๑๘๐ บาท
ขอมลท�งบรรณ�นกรมของสำ�นกหอสมดแหงช�ต
ดงตฤณ.
เสยด�ยคนต�ยไมไดอ�นฉบบสมบรณ.--กรงเทพฯ:ฮ�วฟ�ร,2558.
256หน�.
1.ธรรมะ.I.ชอเรอง.
294.315
ทอยในมอคณ คอประวตศาสตรหนาใหม หรอหลกไมลส�าคญทสดของส�านกพมพฮาวฟาร!
เรมตนขนมา ยอดพมพหลกหมนในชวงปลายป พ.ศ. ๒๕๔๗ กอใหเกดไฟกศลทลกโพลง เปนก�าลงใจอนยงใหญแกเราในการผลตสอธรรมะ แตลาสด ในชวงไตรมาสแรกของ พ.ศ. ๒๕๕๘ ยอดลานเลมทยงไมหยด บนดาลใจใหเรารสกถงพลงความเปลยนแปลงมหาศาลทเกดขนกบผคน จบตองไดจรง ยงกวาทเราคดวาจะเกดขน!
‘เสยดาย... คนตายไมไดอาน’ ณ หลกไมลแหงความปรดาน จงสงถายความรสกถงการเปลยนแปลงในใจเรา ผานรปเลมทแตกตาง ตลอดจนเนอหาทเพมเตม โดยน�าเสยงตอบรบจากผอานจ�านวนมาก ทตองการเนอหาเกยวกบการใชชวตแบบชาวบานผครองเรอนเขามาเสรมไวบาง เชน ดอยางไรวาใครเปนเนอค เลอกอยางไรใหไดงานอนเปนทรกไวท�าไปทงชวต
เมอมนใจวาไดปรบแตงค�า ตลอดจนเตมเตมเนอหาครบ เราจงขอปกหมดไว นจะเปนการแกไขครงสดทาย ทไดชอวา ‘ฉบบสมบรณ’ แลว!
ส�านกพมพฮาวฟาร
ค�ำน�ำส�ำนกพมพ
หนงสอ ๑ เลม มกมผไดอานเกน ๑ คน โดยเฉพาะบางเลมทเขาไปอยในตหนงสอหองสมด อาจผานมอ ผานสายตาหลายรอยหลายพน ในชวงเวลาหลายปทผานไป
จากประสบการณทไดใกลชดกบผอานมานาน BOOK SMILE มนใจวา หนงสอเดนทถกหยบไปจากหงของ BOOK SMILE ตองมคนอาน เพราะเราคดเฉพาะหนงสอทนาอาน ไมใชแคนาหยบ!
หนงสอ ‘เสยดาย... คนตายไมไดอาน’ ทมยอดจ�าหนายหลกลาน กอความรสกมหศจรรยชนดหนง เกนเรองของความรสกเกยวกบยอดขายดๆ กาวขามไปถงความปรดาปราโมทย กบการรบร จรงๆวา เราไดมสวนชวยใหคนไทยเกนลานไดอานค�าถามและค�าตอบส�าคญสงสดของชวตแลว!
7-ELEVEn และ BOOK SMILE ยนดเปนอยางยง ทไดเปนสวนหนงในการเผยแพรหนงสอดเพอคนไทยทกเพศทกวย ในราคาประหยดเปนพเศษเชนน เพอกระจายคณคาทคควรออกไปใหไกล และมสทธเทาเทยมกนมากทสดเทาทจะเปนไปได!
BOOK SMILE
จำกใจดงตฤณคณม ๓ ตวเลอกใหญๆใหเชอวา ความแตกตางในชวตเกดจาก
อะไร ไดแก
๑ เปนผลผลตของความบงเอญ
๒ เปนไปตามความชอบใจของผสรางจกรวาล
๓ เปนวบากของกรรมทท�าไวในกาลกอน
เลอกเชออยางไร คณจะใชชวตอยางนน!
ถาเชอวาชวตคออาการ ‘บงเอญฝนไป’ ของจกรวาล คณจะใชชวตตามความบงเอญคดด บงเอญคดชว ไมสนใจอะไรมากไปกวาความอยากท�านนท�านเฉพาะหนา และสงทนาตกใจกคอ คนสวนใหญยดถอ ‘ลทธบงเอญเกดขน’ กนเกอบทงสน
แตถาเชอวาชวตถกสรางขนโดยพระหตถแหงผทรงมหทธานภาพเบองบน กจ�าเปนตองอาศย ‘ตวแทนพระองค’ ทนาเชอถอพอ มาใหค�าเฉลยวา พระองคตองการใหเราใชชวตอยางไร ตงศรทธาไวแบบไหน หามท�าอะไร หรอควรท�าอะไร มฉะนนแลว เราจะมชวตอยอยางคนบาปผไมรอโหนอเหนไปจนตาย และมสทธโดนลงทณฑไปจนชวกลปาวสาน ดวยโทษฐานไมปฏบตตามกตกาทตราไวเปนกฎเหลก กฎเหลกคอกฎเหลก จะมาอางวาไมรไมได
สดทาย ถาจะเชออยางเปนเหตเปนผลวา เพราะกรรมเกา เรา
จำกใจ BOOK SMILE
เสยดาย... คนตายไมไดอาน
6
จงมาเกดเปนอยางน และเพราะกรรมใหมเราจงอาจเปลยนไปไดตามปรารถนา คณกตองหาใครสกคนทนาเชอวารจรงเกยวกบกฎแหงกรรมวบากมาบอกกฎ และใหดกวานน ตองบอกถกดวยวาประกอบกรรมอะไร จงจะไดรางวลเปนรสสขอมตะ ไมตองกลบมาเปนทกขอก
แลวใครเปนผสมควรไดรบความเชอถอ วาสามารถใหค�าตอบทส�าคญทสดในชวตคณ?
หนาทของหนงสอเลมน คอการยนยนวา ‘พระพทธเจา’ เปนผนน!
ขอใหลองมองกวาดไปทวทงโลกเถด มใครบางทกลาปฏญาณตนวารแจงแทงตลอดเหมอนพระองค มใครบางกลารบประกนวาผปฏบตตามพระองคมสทธดบทกขทางใจอยางสนทไดกอนตาย ไมใชตองใหสนลมจากโลกนไปเสยกอน ถงคอยรวาทพระองคตรสไว เปนจรงหรอเทจ
สงทจะชวยใหคณมใจพรอมเปดรบความร คอค�าถามในใจของคณเอง หนงสอเลมนจดพลขนมาดวยค�าถามส�าคญทมในใจคนสวนใหญอยแลว นนคอ
เกดไดอยางไร?
ตายแลวไปไหน?
เมอไดค�าตอบครบ ความรความเขาใจของคณจะยกระดบขนเปนศรทธา เหนวา...
กรรมไมเคยสงใครมาเกดผดท!หลงจากนน ค�าถามส�าคญสงสดจงควรตามมาอยในใจไปเอง คอ
ทเรามชวตกนอยน...
อยไปท�าไม?
กรกฎาคม ๕๘facebook.com/dungtrin - บทความใหมจากดงตฤณทกเชา
สารบญ
เกดไดอยางไร?� 8มาเปนมนษยไดอยางไร?� 11
รปงามไดอยางไร?� 23
ร�ารวยไดอยางไร?� 42
เจาปญญาไดอยางไร?� 62
เปนชายเปนหญงไดอยางไร?� 77
ตายแลวไปไหน?� 94ไปเปนสตวนรกไดอยางไร?� 98
ไปเปนเดรจฉานไดอยางไร?� 109
ไปเปนเปรตไดอยางไร?� 122
ไปเปนเทพยดาไดอยางไร?� 136
พนภพภมไดอยางไร?� 147
อยไปท�าไม?� 158จะพบเนอคไดอยางไร?� 162
จะพบงานทใจรกไดอยางไร?� 180
จะบรรลธรรมไดอยางไร?� 192
เสยดาย... คนตายไมไดอาน
8
เกดไดอยางไร?
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
10 11
จฬกมมวภงคสตร
พทธพจน
สตวทงหลายมกรรมเปนของตน มตนเปนทายาทแหงกรรม มกรรมเปนก�าเนด มกรรมเปนเผาพนธ มกรรมเปนทพงอาศย กรรมยอมจ�าแนกสตวใหเลวและประณตได
มมมองอนควรไดจากพทธพจน
ความแตกตางในชวตคนไมใชเรองบงเอญ ปจจบนนกวทยาศาสตรเรมระแคะระคายวามบางสงวางแผนไวตงแตกอนเราออกจากทองแมวา จะใหแตละคนตองเผชญกบอะไรบาง ดเอนเอชวยใหพยากรณไดถกวาหญงชายจะโตขนสวยหลอหรอขเหร แถมบอกไดอกวาคนๆหนงอาจเปนมะเรงเมออายประมาณไหน
แตแมเหนรองรอยขนาดน นกวทยาศาสตรกยงปะตดปะตอไมไดวา ‘อะไร’ หรอ ‘ใคร’ เปนผก�าหนดแผนชวตใหกบพวกเรา แตพระพทธเจาตรสบอกไวนานแลววาคอ ‘วบากกรรม’ ทแตละคนสงสมมา เปนสงทมนษยทงหลายอาจพสจนได โดยอาศยกายใจของแตละคนนแหละ เปนเครองมอในการสบสาวหาความจรงทงหมด
เมอตงทศทางความเชอไววา มนษยทงหลายไมไดเกดมาดวยความบงเอญ กคอยเจาะจงรายละเอยดลงไปตามล�าดบวา มเหตผลอนใดสรางความแตกตางขนมา แมแตพนองคลานตามจากทองเดยวกน กอาจผดแผกแตกตางราวหนามอเปนหลงมอ หรอจากขาวเปนด�ากยงได!
มาเปนมนษยไดอยางไร?
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
12 13
มหาสหนาทสตร
พทธพจน
มนษยภมเปรยบเหมอนตนไมบนพนราบ มใบออนและใบแกอนดก มเงาปองแดดหนาทบ ท�าความรมเยนใหกบผก�าลงรอน เหนอย และหวกระหาย ขอเพยงเดนอยบนทางทจะน�าตรงมาสตนไมนได ในทสดเขากจะพกผอนสบายอย แมยงหวกระหายกตาม
มหาตณหาสงขยสตร
การกาวลวงสครรภมนษย มไดเพราะการประชมแหงเหต ๓ ประการพรอมกน จะขาดเหตอยางใดอยางหนงเหลานไมได คอ
๑ มารดาและบดาในโลกมนษยนรวมกน
๒ มารดามไขสก
๓ มสตวเขาไปเกด
มหานทานสตร
หากปราศจากวญญาณหยงลงในครรภมารดา นามธรรมและรปธรรมแหงความเปนมนษยยอมไมอาจบงเกดขนได
ตตยปาราชกสกขาบท
ชวตมนษยนบเรมจาก ‘วญญาณแรก’ มาปรากฏในครรภมารดา จนกระทงถงมรณะ
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
14 15
กมมสตร
พงเขาใจวากรรมเกา คอ ตา ห จมก ลน กาย ใจ อนเปนทตงของสขทกขในปจจบน และทควรกลาววาเปนกรรมเกา กเพราะสงเหลานสรางส�าเรจไดดวยกรรมทบคคลเจตนากระท�าดวย กาย วาจา และใจ ในอดต
สวนกรรมใหมพงเขาใจวาคอกรรมทบคคลเจตนากระท�าดวย กาย วาจา และใจ ในบดน
ปณณกมาณวกปญหานทเทส
ความเปนมนษยยอมไมอาจปรากฏดวยกรรมทเกดมาจากโลภะ โทสะ โมหะเลย
สพพลหสสตร และ จฬกมมวภงคสตร
เมอกลบมาเกดเปนมนษย โทษสถานเบาทสดในททกรรมเกาเผลดผล...
ส�าหรบคนขอจฉารษยา คอดอยศกดศร
ส�าหรบคนตงใจไมใหทานกบนกบวชใดๆเลย คอยากจน
ส�าหรบคนเยอหยงกระดางขาดสมมาคารวะ คอเกดในสกลต�า
ส�าหรบคนใจคอเหยมโหดหมกมนในการประหตประหาร คอมอายสน
ส�าหรบคนผชอบท�ารายสตว คอมโรคมาก
ส�าหรบคนทยกยอกทรพยไวมาก คอสมบตพนาศ
ส�าหรบคนทผดลกผดเมยผอนไวมาก คอมศตรและถกจองเวร
ส�าหรบคนพดเทจไวมาก คอถกกลาวต
ส�าหรบคนพดยยงใหเขาแตกกนไวมาก คอแตกคอกบมตร
ส�าหรบคนพดหยาบคายไวมาก คอเสยงไมนาฟง
ส�าหรบคนพดเพอเจอไวมาก คอพดจาไมนาเชอถอ
ส�าหรบคนดมน�าเมาไวมาก คอเปนบา
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
16 17
ในมมมองของพระพทธเจาผทรงเหนการเวยนวายตายเกด เหมอนคนตาดเหนการเดนทางไกลของเหลาคนตาบอดทหลงกระเซอะกระเซงในทามกลางเปลวแดดรอนแรง ไมรตววาก�าลงผละจากทใดไปสทใด โลกมนษยนเปรยบเหมอนใตรมไมใหญอนเปนทพกกลางทางกนดาร นบวาสบายพอสมควรแลว ไมทกขทรมานมากแลว
และหากพจารณาวาธรรมชาตของการ ‘หยงลงในครรภ’ เปนจรงดงเชนทพระพทธองคตรส เรากสามารถตอบค�าถามชวนฉงนไดหมดทกขอ เชน ภาวะการมบตรยากเกดจากอะไร ค�าตอบสดทายคอถาไมมสตวเหมาะจะมาเขาทองผหญง ตอใหฝายสามและฝายภรรยาพยายามจนตายกไมมทางส�าเรจ
ลองคดด ถาเชอวาอสจกบไขสกมาเจอกนจะเกดการตงครรภ กจะผดจากความเปนจรงทปรากฏทวโลก เพราะบางคอยากมลก แถมตางฝายตางกสขภาพแขงแรง ไมไดเปนหมน และมสมพนธกนแทบทกคน สบปผานไปลกกยงไมเหนมวแวววาจะมา
ทางการแพทยพยายามอธบายดวยเหตผลอนเปนรปธรรม ยกตวอยางเชนดมเหลาสบบหรเกง มความเครยด หรอเปนไขหวดธรรมดาๆ กอาจท�าใหระบบฮอรโมนเพศผดปกตได พดงายๆฝายชายน�ายาไมพอ นอกจากนอาจมกรณทางสรระอนๆของฝายหญง เชน ทอน�าไขตน มพงผดอยในองเชงกราน หรอเยอบโพรงมดลกเจรญผดทอยในองเชงกราน กอาจขดขวางการปฏสนธระหวางไขกบตวอสจ หรอท�าใหไขทผสมแลวไมอาจฝงตวทผนงมดลกได
มมมองอนควรไดจากพทธพจน ดวยวธอธบายแบบแพทยท�านองเดยวกน เราอาจไดค�าตอบของภาวะ ‘มบตรยาก’ ไปตางๆนานา แตสถตกบอกเราวาแมคสมรสบางรายเตมไปดวยปจจยลบ เชน เครยดเกง กนเหลาสบบหรถบอย เขากมลกกนได แถมมไดเรวเสยดวย โดยเฉพาะตอนก�าลงกลมๆเรองเงนเรองทองไมพอใชอยนนเอง อยางนแปลวาเหนทค�าตอบทางการแพทย นาจะยงไมใชค�าตอบสดทายเปนแน
นบวนวทยาศาสตรยงยนยนกบเราวา แคธรรมชาตฝายรปธรรมอยางเดยว ไมพอท�าใหเกดเดกในทอง เชนเทคโนโลยท�าเดกหลอดแกว ซงใชยาฮอรโมนกระตนใหมการตกไขจ�านวนมากๆ แลวน�ามาผสมกบอสจในหลอดแกว กอนน�าตวออนคนเขาสรางกายมารดาในภายหลง พยายามสรางเหตปจจยทเหมาะสม เพมโอกาสขนาดนแลว กยงอตสาหลมเหลวมากกวาส�าเรจ แลวกไรค�าอธบายทชดเจนอยด ถาคนเราเกดไดดวยเหตปจจยฝายรปอยางเดยว กแปลวาเทคโนโลยเดกหลอดแกวตองไดผลทกครงเทานน
แตดวยการอธบายแบบพระพทธเจา ชวยใหเขาใจไดชดๆ คอ ‘ตองมสตวพรอมจะมาเขาทองดวย’ จงจะตงครรภ!
เมอไดค�าตอบส�าคญวา ตองมปจจยฝายนามธรรมมาประกอบ จงอาจเกดรางมนษยในครรภมารดาได ค�าถามทเหลอจงเปนวา ‘แลวใครละทเหมาะ?’
ค�าตอบคอ ตองเปนผมบญพอจะม ‘จตส�านกแบบมนษย’ ซงพรอมจะเขาทองมนษยทเหมาะกบกรรมเกาของตนไดนนเอง
จตส�านกแบบมนษยคออยางไร? อนนตองดกนทคณธรรมขนพนฐานทมนษยทกคนตองมตดตวมา ไดแก ‘มนษยธรรม’ และ ‘มโนธรรม’
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
18 19
ถามวามนษยธรรมและมโนธรรมมาจากไหน? ค�าตอบคอจากกรรมในการ ‘ใหทาน’ และ ‘รกษาศล’ ไวอยางเพยงพอ ตามทพระพทธเจาทรงจ�าแนกแจกแจงดงน
กรรมในการใหทาน
การใหทานในทนไมใชหมายถงสกแตเอาอะไรใหใครกได แตหมายถงการมน�าใจอยากชวย อยากอภย ตลอดจนอยากใหคนอนรในสงทควรร แลวจงคอยลงมอให พดงายๆวาเราเลงกนทจตวามความชมชนดวยน�าใจเปนตวตงหรอเปลา ไมใชแกลงหยบยนของใหคนอนดวยจดประสงคแอบแฝงอยางอน
การแสดงออกถงความมเมตตากรณา ยอมเปนสญญาณบอกวาเรายงรกษา ‘มนษยธรรม’ ไวได เมอมมนษยธรรมอยเปนปกต คอ เออเฟอเผอแผได เสยสละบางสงของตนดวยเหนแกความสขของผอนได กมสทธเขาทองมนษยไดเชนกน จะเหนวาตางจากสตวบางพวกทใหไมเปน มแตจะแยงชงกนทาเดยว
ทานแบงออกเปน ๓ ประเภทใหญๆ ไดแก
๑ ทรพยทาน คอ ใหสงของอนเปนประโยชนสขกบผอน
๒ อภยทาน คอ ใหอภย ไมตดใจกบเรองทคางคากน
๓ ธรรมทาน คอ ใหสต ชวยใหเขาคดได มปญญาเหนถกเหนชอบ
จรงๆยงมทานมากประเภทกวาน เชน ออกแรงและสละเวลาชวยเหลอคนประสบอบตเหต เคนสมองชวยเขาแกปญหา หรอแมการใหทางกบคนอนไดไปกอนกจดเปนทานเชนกน ส�าคญคอเลงทใจแลวมการคดให กเขาขายเปนกรรมในการใหทานไดหมด ยงมน�าใจเสยสละเทาไร คะแนนมนษยธรรมยงเพมขนเทานน
จ�าไวสนๆวา ยงใหยงม โดยเฉพาะอยางยง ‘มความรสกเปน
มนษย’ แตยงเอายงขาด โดยเฉพาะอยางยง ‘ขาดความรสกเปน
มนษย’
กรรมในการรกษาศล
ถาอยเฉยๆคนนกวารกษาศลแลว จรงๆยงไมใช การรกษาศลคอตงใจไวลวงหนาวาจะงดเวนการประพฤตเบยดเบยนคนอน แมมเรองยวยใหเบยดเบยนกไมเบยดเบยน สมความตงใจจรงๆ
การแสดงออกถงความไมอยากเบยดเบยนใคร ยอมเปนสญญาณบอกวาเรายงรกษา ‘มโนธรรม’ ไวได เมอมมโนธรรมอยเปนปกต คอ เหนบาปเปนบาปได ส�านกผดได ละอายตอบาปได สะดงกลวตอบาปได ไมอยากท�าบาปได กมสทธเขาทองมนษยไดเชนกน
ศลมอย ๕ ขอ ศลทเพยงพอตอการเปนมนษยนน นอกจากไมตองการละเมด ยงอยากท�าในทางตรงขามเสยอก คอ
๑ ไมฆาสตว แตอยากชวยชวตเขาดวยซ�า
๒ ไมลกทรพย แตอยากใหเขามเงนทองเพมดวยซ�า
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
20 21
๓ ไมผดลกผดเมย แตอยากสงเสรมใหเขาซอตอกนดวยซ�า
๔ ไมโกหก แตอยากชวยใหเขารความจรงอนเปนประโยชนดวยซ�า
๕ ไมเสพสรายาเมา แตอยากพฒนาสตใหดขนดวยซ�า
ยงรกษาไดมากขอเทาไร ยงอยากท�าเปนตรงขามกบบาปแคไหน ใจยงสะอาด และพอกพนมโนธรรมตดตวยงๆขนแคนน
กรรมดานอนๆทเกยวของ
เมอทราบแลววาความเปนมนษยยนพนอยบน ‘มนษยธรรม’ และ ‘มโนธรรม’ กยอมทราบไดวากรรมใดกตามทเพมพนมนษยธรรมและมโนธรรม กรรมนนกจดวาเขาขายสนบสนนการมโอกาสเขาทองมนษยทงสน
หลกการทตดสนไดครอบคลม คอ ตองไมใชกรรมทท�าขณะมโลภะ โทสะ หรอโมหะ เมอพจารณาตามเกณฑของพระพทธเจาน กจะเหนชดวา การท�าสตใหเจรญขน รจกออนนอมถอมตน ขวนขวายรบใชพอแมและผทรงศล แบงความดความชอบและเรองดๆใหคนอน รวมปลมไปกบคณงามความดของผอน หมนฟงธรรมะ หดสอนธรรมะ ตลอดจน
ดดแปลงความเหนผดๆอนเปนโทษของตน ใหกลายเปนความเหนถกเหนชอบ เปนประโยชนตอสงคมได กนบวาใชไมมเวน
คดงายๆ ท�ากรรมใดกตาม ถารสกวาตวเองยงเปนมนษย ตางจากสตวทเหนแกตว ตางจากปศาจทดรายกราวกระดาง ลวนแลวแตสงเสรมใหมสทธเขาทองมนษยไดในชวตหนาทงนน
และเมอมองเหนจากปจจบนวากรรมใดบางทท�าใหมจตส�านกแบบมนษย กจะมองยอนกลบไปอนมานไดเชนกนวาในอดต เราๆทานๆตองเคยท�ากรรมอนสมควรกบการมาเปนมนษยไวกอน ไมใชจๆกมสทธมาเขาทองคนดวยความบงเอญแตอยางใด
ขอใหนกถงเหลาสตวอยางหมา แมว นก ทสงสมมนษยธรรมได เชน ไมแกงแยง ใหตวอนกนกอน เลยงลกดวยความปราน อยใกลกบผทรงศลดวยความเคารพ แบบนถากรรมอนเกอใหเปนมนษยมน�าหนกมากพอ กมสทธทะยานขนมาเขาทองคน ยกระดบตนเองไดเหมอนกน สวนทางกบมนษยหลายราย ทประพฤตตนเปนเหตใหบนทอนส�านกผดชอบชวดลงไปทกวน รวมน�าหนกกรรมด�าแลวเกนพกด พนโลกมนษยแบกไวไมไหว กตองทะลรวง ตกต�าด�าดงลงไปเปนสตวแทน
นอกจากกรรมดทสงใหมสทธเปนมนษย ยงตองค�านงถงการมกรรมสมพนธทเหมาะสมดวย กลาวคอตองเคยมความสอดคลองในทางหนงกบพอแม หรอมความเหมาะหลายๆประการทจะมาอยกบพอแมคหนงๆ เชน ถาเปนคนสภาพเรยบรอยในปางกอน กเหมาะจะมาเกดกบพอแมทเลยงลกดวยความทะนถนอม พดกบลกดวยถอยค�าเสนาะโสต ยงผลใหลกโตขนดวยความมแกใจอยากสภาพเรยบรอย ไมตางจากชาตทผานมาของตนนนเอง
และเมอค�านงวาสตวโลกยอมเปนไปตามกรรม เราจะเลกหลงทะนง
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
22 23
วาโชควาสนาดกวาใครแบบลอยๆ และเราจะเลกฟมฟายในความเปนคนโชครายเพราะถกแกลง เพราะไมมใครแกลงเรา แตเราวางกบดกหรอขดหลมพรางลอไวเอง ยงละเมดศล ๕ มากขนเทาไร ช�านาญงานบาปขนแคไหน โชควาสนากดงลงเหว เคราะหซ�ากรรมซอนไดมากขนเทานน ณ ททกรรมเผลดผล!
หดให
แลวจะรสกมเพยงพอจะใหไดไมขาด
เอาแตได
แลวจะรสกขาดขนาดเอาเทาไหรกไมพอ!
รปงามไดอยางไร?
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
24 25
อสสตถสตร
พทธพจน
เมอจตมความปลาบปลม นกอยากใหทานทไหนกตาม กบบคคลใดกตาม กควรใหทานในทนน กบบคคลนน
สปปรสสตร
ผลของการใหทานดวยศรทธา คอ เปนผมรปงามชวนพศ นาเลอมใส และผวพรรณงามยง ในทททานนนเผลดผล
ลกขณสตร
มหาบรษมพระเนตรด�าสนทและแจมใสดจตาลกโคเพงคลอด นคอวบากจากการเปนผไมถลงตาด ไมคอนตาด ไมช�าเลองตาดใครๆดวยอ�านาจความโกรธ เปนผตรง มใจตรงเปนปกต แลดใครๆตรงๆดวยดวงตาทอแววรกใครเมตตา
ยงไปกวานน มหาบรษยงมพระเศยรงามบรบรณดจกรอบพระพกตรเปนเครองประดบ กดวยเพราะวบากจากการเปนผน�าของมหาชนในกจอนเปนกศล เปนประธานของมหาชนดวยกายสจรต วจสจรต และมโนสจรต ทงในการบ�าเพญทาน ในการตงใจรกษาศล ๕ และศล ๘ กบทงในความเปนผปฏบตดตอมารดาและบดา ในความเปนผปฏบตดตอสมณะ ในความปฏบตดตอพราหมณ ในความเคารพตอผหลกผใหญในสกล รวมทงเปนผน�าในกจอนเปนมหากศลอนๆ
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
26 27
จฬกมมวภงคสตร
จะเปนหญงหรอชายกตาม หากมกโกรธ อดแนนดวยความแคนเคอง ถกเขาวาเลกนอยกขดใจ ผกใจเจบ มความอาฆาตมาดราย แสดงความกระฟดกระเฟยดงาย เชนน หากไดกลบมาเกดเปนมนษยอกจะมผวพรรณทราม
อปาลวาทสตร
ระหวางท�าบาปดวยกาย ดวยวาจา และดวยใจ บาปทท�าดวยใจมโทษหนกสด เพราะความจงใจอนเปนบาปนน มใจเปนแดนเกด หาใชมกายและวาจาเปนแดนเกด นอกจากนน สมณะผมฤทธอาจเผาเมองเปนเถาถานดวยอ�านาจจตดวงเดยวในพรบตา ไมตองอาศยมอบรษเปนสบเปนรอย ดวยขอเทจจรงเพยงเทาน กพงกลาวแลววา กรรมทางใจมโทษมากกวากรรมทางกายและกรรมทางวาจา
มมมองอนควรไดจากพทธพจน
ความมรปงามและความขเหรเปนพลงครอบง�าทยงใหญ ดงเอาทงชวตของมนษยใหหลงจมอยกบเงาตนเองในกระจก และหลงมองออกนอกตวดวยความตดใจวพากษวจารณรปรางหนาตาคนอน แคหวเขาดาราดงดนาเกลยดหนอย กอาจเปนเรองซบซบไมรจบได
ท�าไมตองมามววพากษวจารณสงทปนแตงกนตอนเกดไมได? จะมองกนทคณคาหรอแขงกนทความสามารถหนอยไมไดหรอ? ความจรงกคอ ขปากของคนชางวจารณเปนเครองมอหนง ทวบากกรรมเอาไวทมต�าเจาของกรรม พวกเราถกคนรอบขางกระตนเตอนใหไดรสกผดหรอภมใจกบกรรมเกาแตหนหลง ซงตางกหลงลมกนไปหมดแลววาท�าอะไรมา รแตวารปโฉมโนมพรรณทปรากฏอยเดยวน มอ�านาจดงดดเสยงตฉนนนทาลบหลง หรอไมกกระตนเสยงชนชมตอหนา และไมใชแควนสองวน แตมชวตอยกวนกโดนแคนน
รปโฉมยงมอทธพลทางใจอนๆ ลองสงเกตเถด ชายทมรปศรษะใหญไดรปสวย จะนาเชอถอวาเปนผน�าได ซงพทธพจนกเผยแลววาเปนเพราะเคยเปนผน�าบญมามากนนเอง
เรองของความงามเปนสงหนงทอางไดเตมปากวา ไมใชเรองขององคประกอบทางกายอยางเดยว คณคงเคยไดยนค�าวา ‘ความประพฤตงาม’ หรอ ‘เปนผมปญญาอนงาม’ ซงมาจากความรสกสมผสความงามของใครสกคนได อาจจะเพยงผานการโตตอบอเมลหรอพดคยโทรศพท โดยไมเคยพบหนาคาตาเลยสกครง
ทงหมดลวนเปนรองรอยชใหเหนวา มลเหตของความงาม หาใช
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
28 29
ผลงานของความบงเอญไม ความบงเอญไมอาจออกแบบความงามหรอความนาเกลยด ใจทงาม และใจทนาเกลยดตางหาก ทอยเบองหลงมาโดยตลอด
ใจทนาเกลยดคออยางไร? คอใจทเหนยวเหนอะดวยความตระหน ถอดเปนค�าไทยคอ ‘ขเหนยว’ นอกจากนน ใจทมดด�าดวยความเหนแกตว ถอดเปนค�าไทยคอ ‘ใจด�า’ ซงตางกตกแตงจตใหนาเกลยดไดไมแพกน
สรปแลว ความนารงเกยจของจตนนแหละ คอตนเหตแหงกายทนารงเกยจ ความงดงามของจตนนแหละ ตนเหตแหงกายทงดงาม หลกงายๆคอถาเกดกเลสแลวตามใจกเลสบอยๆ จะเปนเหตใหใจทรามลง สงผลใหมรปทรามไดเดยวนน เชน ใบหนาหมองคล�า ราศหมนมดลง แตถาเกดกเลสแลวรจกระงบ ไมท�าอะไรประเจดประเจอ จะเปนเหตใหใจสวยขน สงผลใหรปสวยไดเดยวนน เชน ใบหนากระจาง ราศสดใสขน ถาสงเกตอยอยางนกคงไมกงขาวา ถาชาตหนาม ใจสวยหรอใจทรามจะมบทบาทตกแตงรปรางหนามากนอยเพยงใด
กรรมในการใหทาน
จดประสงคของการใหทานในทางพทธศาสนา กเพอมงท�าลายความตระหนถเหนยวเปนหลก เมอความตระหนถเหนยวหายไป ใจดๆกมาเอง โดยไมจ�าเปนตองใชความพยายาม แจกแจงความงามตามระดบการใหไดดงน
๑ ทรพยทาน
‘ความตระหน’ เปนยางเหนยวทท�าใหจตเหนอะหนะ ทบตน หาความปลอดโปรงมได คลายฟองเหนยวตะปมตะป�าเกาะจตอยยบยบ เปนความอดอดแกเจาตวเองและคนอยใกล กรยาทแสดงความงก หรอหวงแหนแมสวนเกน คนล�าบากตากหนามาขอกไมให ไมคดเผอแผ ไมเอาใครเลย ลวนสงคลนความรสกนาเกลยดออกมาทงสน
ตอนเกดมาเปนทารกแบเบาะ ธรรมชาตบงคบใหทกคนเรยกรองเอาเขาตว แลวกหวงแหนสมบตสวนตน ฉะนน การใหทานจงเปนเรองตองฝก จะใหเกดเองไมได แลวกไมมอปกรณการฝกใดหางายกวาขาวของทเปนสวนเกน สวนทไมท�าใหเราเดอดรอน แตอาจชวยแบงเบาใหคนอนเดอดรอนนอยลงได
เมอคอยๆฝกใหของ ใหทรพยสวนเกน แบงปนของดใหคนอนใช ยางเหนยวกเรมละลาย กลายเปนความปลอดโปรง นาอดอดนอยลงจนรสกไดดวยตนเอง กระทงเมอฝกถงขนท ‘ใหทานดวยความเลอมใสศรทธา’ กจะมรศมสวางสวยฉายออกมาจากใจ สมดงทพระพทธเจาตรส
การใหดวยความศรทธาคอเตมใจให ใจจงเปนกศลเตมก�าลง จะเปนความปลมใจทไดอนเคราะหผอน หรอจะเพราะเลอมใสศรทธาในผรบเชนพระสงฆผทรงศลกตาม ก�าลงศรทธาทเตมเปยมจะเปนปจจยใหเกดผลมากทงสน เมอคดใหทานดวยจตทผองแผวสวยใสทสด ยอมเปนเหตบนดาลรปรางหนาตาทสวยชวนพศทสดเชนกน
เกณฑงายๆทตดสนไดวาใจของคณมศรทธาขณะใหทาน คอ เมอนกถงบญขณะตางๆ ทงกอนท�า ขณะท�า และหลงท�า แลวนกอยากยมสดชนออกมาจากขางใน เปนยมอนบนดาลขนจากความปลมเปรม ความอมเอมทบรสทธ ปราศจากเงอนไขแลกเปลยน แตถาท�าทานแลวฝนยมไปแกนๆ ใจไมเปนสขนนไมนบวาถงความเลอมใสในทาน เพราะแสดง
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
30 31
ใหเหนวาใจยงแหงแลงอย
หากใหทานดวยจตใจคบแคบ เชน แกงแยงชงดเอาหนาเอาเดน หรอใหทานแบบกดกน ไมยอมรวมใหทานกบใคร ไมยอมถวายสงฆทานพรอมกนกบคนแปลกหนาทเขามาพรอมเรา ดงดนจะแยกเปนตางหากใหพระตองสวดสองท แบบนกรรมจะตกแตงใหชาตตอไปหนาตาออกรสเคม หรอเหนแลวไมสบายใจเสยมากกวาจะนาเลอมใส ตามอาการทางจตนนเอง
วธงายๆเพอสรางศรทธาในการให คอ ใหเพราะอยากให ถวายเพราะอยากถวาย และอยาเลอกหนา อยาสรางเงอนไขวาอยาเปนสตว ตองเปนคน ตองเปนพระ ขอเพยงของทใหทานเปนสงทคณไดมาโดยชอบธรรม ไมเดอดรอนใคร กบทงมน�าจตคดอยากให ใจกเบกบานเปนปตไดแลว ยงสงสมบอยเทาไร ใจในการใหยงสวยขนเทานน
เมอคณใหทานครบวงจร ในทสดผลของทานจะน�าคณเลอนชนทางจต และคณจะมสทธใหทานกบผควรแกการรบสงชนขนไปเรอยๆเอง ความเลอมใสศรทธาจะเกดขนสงสด เมอทงผใหและผรบมความบรสทธหมดจด คอ ศลสะอาด ความประพฤตสะอาด วตถทใชในการใหทานสะอาด และความตงใจขณะถวายทานสะอาด
กลาวโดยยนยอทสด ยงความตระหนนอยลงเทาไร คณจะยงเหนใจตวเองนาเกลยดนอยลงเทานน และยงความเลอมใสในทานปรากฏชดขนเพยงใด ใครๆจะยงบอกวาหนาตาคณมรศมชวนชมชดขนเปนเงาตามตว โดยไมตองรอพสจนชาตหนา
๒ อภยทาน‘ความพยาบาท’ เปนไฟรอนทเผาผลาญใจตวเอง เมอเผาใจตวเอง
ส�าเรจกอาจเผาโลกตอได ตอเมอสามารถท�าลายความตระหน คนเราจงมแกใจท�าลายความพยาบาทหรออาการ ‘หวงความโกรธ’ ไดเชนกน เพราะเปนสภาพของจตท ‘ทงความอดอดใจ’ เหมอนๆกน
ผทคดอภยไดเรอยๆ แมจะยงไมถงขนละความโกรธไดเหมอนอยางพระอรหนต อยางนอยกจะไมเปนคนมกโกรธ ไมแสดงกรยาวาจากระฟดกระเฟยดงายๆ เพยงเทานกประกนแลววาชวตทเหลอจะไมกอเหตใหชาตหนาตองเปนคนผวพรรณทราม หนาตาหาเรอง
การจะอภยใหเปน ควรฝกไปตามล�าดบ คอ
• มแกใจอยากใหอภย เพราะเหนโทษของความผกพยาบาทและโมโหงายดงกลาวแลว
• เมอโกรธจนอยากลงไมลงมอมาก ใหหามมอหามไม แมใจจะตองอดอดแคไหน
• เมอโกรธจนอยากดามาก ใหปดปาก แมใจจะยงคดถงค�าดาไมเลก
• เมอโกรธแบบรอนในอกมาก ใหรสกถงความเรารอน และเหนวารอนมากเดยวกเยนลงได
• เมอโกรธแบบอดอนมาก ใหรสกถงความหนกทใจ และเหนวาหนกมากไดเดยวกเบาลงเองได
• เมอโกรธแบบหงดหงดเลกนอย ใหรสกถงสภาพฟงๆยงๆ ถารสกไดแตแรกจะเหนมนจางลงทนท
หากฝกจนเหนผลตามล�าดบ ก�าจดเหตแหงความนาเกลยดได ภาวะนารกนาใครกเกดขนเอง คณไมตองเชอเรองชาตหนา เอาแคเหน
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
32 33
กบตาในชาตน กเปรยบเทยบกนไดชดๆอยแลว คนหนาตาดมาแตเกด ลองเปนพวกโกรธงายหายชาดสกพก หนาจะดหกๆง�าๆ ผวจะคล�าเกรยม ตาจะขนขวาง สวนคนหนาตาจดชด ลองเปนพวกโกรธยากหายเรวเสมอๆ แคไมกวนจะดดมราศจบตา เหนแลวเยน เหนแลวสบายใจ หรอกระทงนาเลอมใส นนเพราะจตทสงบเยอกเยน ไมเดอดรอนกระวนกระวายงายๆ จะท�าใหกลามเนอทกสวนบนใบหนาผอนคลาย ดดทสดเทาทโครงหนาจะอ�านวย
ทงนตองหมายเหตไวดวยวา ‘ฝนยมแกลงไมโกรธ’ กบ ‘ฝกละความโกรธไปตามล�าดบขน’ จะใหผลเปนคนละเรอง ยงแกลงเทาไร ใจยงเกบกดเหมอนอยากระเบดเทานน แตถาฝกหามกายและดใจเปน ใจจะยงเบา เปนคนมความสขแบบไมมแรงกดดนแอบแฝงอยเลย
๓ ธรรมทานเมอมน�าใจบรจาคของสวนเกน กบทงมความเมตตากรณาพอจะ
ใหอภย คณจะมองเหนวาคนในโลกอกมากนก ทยงหลงตระหน หลงอาฆาตพยาบาทกนใหทกขใจเปลาๆ โดยไมมอะไรดขนเลย ทตรงนนคณจะรสกเหมอนตนเองมน�าอยในใจ สามารถชวยดบไฟในอกคนอนได
ทกอยางตองเรมดวยของจรงในคณเอง คอมน�าใจอยากดบไฟใหคนอน ไมใชตงตนดวยความอยากสงสอนแบบยกตนขม แตเปนการคอยๆพด คอยๆใหแนวทาง ดวยใจเมตตาปรารถนาใหคนฟงไดคด ไดฉกใจ
คณจะรสกถงความจรงใจไดจากผลลพธกบตนเอง คอยงพดตวเองจะยงเยน พดไดเตมปากเตมค�า ไมตองดด ไมเสแสรงสรางภาพนกปลอบ ตรงขามกบการอยากสอนแบบยกตนขม ยงพดอตตาจะยงหนก ในหวจะยงฟงแรงขนทกท อยากอวดเกงกลาสามารถขนทกวน
หากสามารถชวยใหใครฉกคด ใหเขาอยากสละความตระหน อยากละวางความพยาบาท นนจดเขาขายเปนธรรมทาน ถาธรรมทานนนประกอบดวยกรยาอนงามดวยน�าใสใจจรง กเรยกวาแสดงธรรมไดงาม ถอเปนกรรมตกแตงจตใหงามขนสงสด
ผแสดงธรรมไดงาม มผลใหเกดขนกบกายใจทนตาในชาตน คอจะมความงามเดน กระแสใจเยอกเยนผองใส ดงใจคนเหนใหชนชมดวยความพศวง บางคนแมหนาตาไมงาม แตกระแสจากธรรมงามเกนตว กดงดดสายตาไมตางจากคนสวยคนหลอไดอยางนาทง
กรรมในการรกษาศล
‘ความเหนแกตว’ เปนสงสกปรกเนาเหมน พสจนไดดวยความรสก ยงคนเหนแกตวมากขนเทาไร พอเขาใกลแลวจะรสกขยะแขยง อยากออกหาง เพราะคลายจะ ‘เหมน’ อะไรบางอยางทมองไมเหน
ศลจะมสวนชวยปรงแตงหนาตาใหดดจรงๆตอเมอสะอาดหมดจดในขอหนงๆ ความรสกภายในของคณเปนอยางไร คนกจะมองเหนคณแลวเกดความรสกเชนนนตามไปดวย เชน
๑ อยากปกปองชวตสตว ท�าใหหนาตาใจด เหนแลวสงบเยนดปลอดภย
๒ ไมเพงเลงอยากได ท�าใหหนาตานาไวใจ เหนแลวนาเชอถอ
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
34 35
๓ ซอสตยกบคครอง ท�าใหหนาตาชวนอบอนใจ เหนแลวนกอยากเปนคดวย
๔ ไมคดปนค�าลวง ท�าใหหนาตาใสซอ เหนแลวนกเอนด ชวนใหวางใจ หรอนาฝากใจ
๕ ไมเกลอกกลวสงเสพตดมนเมา ท�าใหหนาตาดปกต เหนแลวไมชวนระแวงวาเปนพวกบาบอง
โลกเรามเรองยวยใหผดศลไดทกวน เราจงมโอกาสฝกตงใจและรกษาศลไดทกวนจนช�านาญเชนกน พอฝกจนช�านาญแลว ความเหนแกตวนอยลงแลว ความสกปรกเนาเหมนทางจตจะหายไป กลายเปนหอมสะอาดในทสด แมหนาตาเหมอนเดม แตจตใจสะอาดขน กดดกวาเดมได
หากถอศลไดสะอาดบรสทธตลอดชวต กระทงแมใจกไมกระดกไปคดอยากละเมดศลตามแรงยวย ชาตใหมจะมรปรางหนาตาสมสวนหมดจด มองจากมมไหนกดดไปหมด แบบทเรยกกนวางามไรทตนนเอง
กรรมดานอนๆทเกยวของ
ดงจะเหนแลววา ความมรปงามยนพนอยบนความมใจงาม กรรมใดๆกตามทปรงแตงใจใหงามได กรรมเหลานนกมสวนสงเสรมใหรปงามขนเสมอ เชน
๑ กรรมทท�าดวยศรทธาท�ากรรมใดๆกตาม หากยนอยบนศรทธา ยอมมสวนปรงแตงรป
ใหงามนาเลอมใสเหนอธรรมดาได ศรทธาในทน หมายถงความเลอมใสในสงศกดสทธชนสงของทกศาสนาทใหการสนบสนนมนษยธรรมและมโนธรรม เพราะสงศกดสทธเปนความสวาง เปนมงคล เปนกศลธรรม ยงเอาจตไปผกไวกบสงศกดสทธมากขนเทาไร จตกยงสวางเปนมหากศลมากขนเทานน
ตวอยางของกรรมทประกอบดวยศรทธา เชน สวดมนตหนาพระปฏมาดวยใจเคารพเลอมใส หรอมความปรารถนาจะสรางถาวรวตถอนชวนใหสกการบชา หากออกมาจากใจจรงๆไมไดแกลงฝน กลวนแลวแตเปนเหตใหรปงามไดหมด
๒ กรรมจากการใชสายตาการใชสายตามอยสองอาการใหญๆ คอ มองดใหเหน กบ มอง
อยางแฝงเจตนาเปนกศลหรออกศล
ตวอยางของกรรมจากการใชสายตาในทางกศล เชน มองผคนดวยใจเปนมตร มองพระปฏมาดวยใจเคารพบชา มองบคคลผทรงศลดวยใจนบนอบ กรรมเหลานลวนตกแตงใหนยนตาในชาตปจจบนออนโยน ทวามประกายแรงชวนสบ กบทงจะตกแตงใหนยนตาในชาตถดไปงามซงเหมอนมมนตสะกดใหหลงใหล
ตวอยางของกรรมจากการใชสายตาในทางอกศล เชน มองผคนดวยความอยากสะกดใหกลว มองคนทเกลยดดวยความกราว มองคนท
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
36 37
ต�ากวาดวยสายตาหยามหมน มองผใหญหรอผทรงศลดวยความกระดางกระเดอง กรรมเหลานจะตกแตงใหประกายตาในชาตปจจบนไมนาสบ สบแลวระคายความรสก และจะตกแตงนยนตาในชาตถดไปใหชวนเมน หรอกระทงมความผดปกตอยางใดอยางหนง เชน ตาสอน ตาเข ขนอยกบน�าหนกกรรมทางตาทกอไว
๓ กรรมจากการใชเสยงการใชเสยงมอยสองอาการใหญๆ คอ เปลงเสยงใหคนอนไดยน
เพอรบรความหมาย กบ เปลงเสยงใหตนเองหรอผอนเกดความรสกทางใจเปนกศลหรออกศล
ตวอยางของกรรมจากการเปลงเสยงในทางกศล เชน เลอกพดค�าทเปนจรง เลอกพดค�าทสมานสามคค เลอกพดค�าทสภาพรนห เลอกพดค�าทชวนใหเกดสต สวดมนตดวยเจตนาถวายแกวเสยงเปนพทธบชา รองเพลงสรรเสรญผทรงคณ บรจาคเสยงอานหนงสอดๆ เพอคนตาบอด อธบายธรรมะดวยเจตนาใหเปนทเขาใจงาย กรรมเหลานจะตกแตงสมเสยงใหนมใสขนในปจจบน และจะตกแตงแกวเสยงในชาตถดไปใหเพราะพรงชวนฟงราวกบเครองดนตรเดน
ตวอยางของกรรมจากการเปลงเสยงในทางอกศล เชน จงใจพดเทจ จงใจยยงใหเกดความแตกแยก จงใจใชวาจาหยาบคายระบายอารมณ ปลอยใจพดเลอนลอยเพอเจอ หรออาศยเสยงของตนประทษรายผอนในทางใดทางหนง กรรมเหลานจะตกแตงสมเสยงใหระคายโสตในปจจบน และจะตกแตงแกวเสยงในชาตถดไปใหแหบแหง หรอแหลมแสบแกวห ฟงแลวทรมาน
๔ กรรมทางความคดกรรมทางกายและกรรมทางวาจานน จดเปนสงเปดเผย เมอปรากฏ
แลวสามารถจบตองได บนทกได หรอเกบไวในความทรงจ�าของคนอนได แตกตางจากกรรมทางความคด ทเหมอนสงลกลบ จะรแนวามหรอไมม กตองใหเจาของความคดเปนคนแฉเอง
ส�านวนประมาณ ปากรายใจด ปากหวานกนเปรยว หนาซอใจคด หรอหนาเนอใจเสอ เกดขนกเพราะมนษยเรามกรรมทางความคดซอนเรนไวในหวได จะใหเปดเผยหรอปดบงตอไป กขนอยกบความสมครใจของเจาตว
แตกรรมทางใจเปนไปตามความคด คนเราคดอยางไร กคควรกบภาวะอยางนน กรรมทางความคดอาจถกปกปดไปทงชาต แตจะถกเปดโปงลอนจอนทรปรางหนาตาในชาตถดไป
หากคณสงสยวาเหตใดบางคนสวยจดหรอหนาตาหลอเหลาบาดใจ แตเตยมอตอบาง แขนขาไมนาดบาง กขอใหทราบวานนเปนตวอยางของกรรมทางกายกบวาจาภายนอกทดด แตกรรมทางใจอนเปนภายในนนขดแยงกน
เพอเขาใจใหชด ตองเขาใจหลกการพนฐานอยางน คอ กรรมทมสวนปรงแตงรปรางหนาตาคนทวไป มกเปนกรรมทท�าประจ�าจนคนเปนนสย ไมใชกรรมชนดนานๆท�าท จงสมควรกลาววา กรรมทท�าเปนอาจณนนเอง ทเปนหนาเปนตา ทงในความหมายของชอเสยงในปจจบน และในความหมายของเนอตวในอนาคต
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
38 39
ในแงของกรรมตกแตงรปรางหนาตานน ศลเปนตวก�าหนดส�าคญวา สดสวนหรอรปทรงจะดพอเหมาะพอเจาะไรทต หรอเตมไปดวยทตตามจดตางๆ หากคณมศลสตยบรสทธสะอาดอยางแทจรง กจะรสกออกมาจากภายในวาจตใจของคณมความเทยงตรงไมบดเบยว ความรสกแบบนนแหละทตกแตงรปรางหนาตาออกมาไดสดสวนเหมาะเจาะ
แตหากรกษาศลส�าเรจ แลวเทยวไปกราง อวดเบงทบถมคนอน อางวาตนด ตนวเศษ คนอนต�าตอยกวา อนนกอาจปรงแตงใหขาสน ดวยเหตเพราะใจถอเอาศลเปนเครองยกตนขมทาน เปนตน สรปคอขอใหดวาการท�าบญแตละอยางของคณ มความคดชนดใดอยเบองหลง กศลหรออกศล เบยดเบยนหรอเกอกล หลงตวหรอเปลองตน กพอพยากรณรปรางหนาตาในอนาคต วาจะหมดจดหรอขาดๆเกนๆ
นอกจากนน ความคดอนเปนเรองลบ กเกยวของกบของลบอยดวย เชนเดยวกบทบางคนชอบท�าบญสรางภาพ แลวกเปนภาพทดดในระยะยาว แตใจจรงคดอยากเอาหนาหรอแสวงประโยชนแอบแฝง มองทะลเขาไปจะเหนวาเนาใน ไมใชสกใสเหมอนเปลอกนอก อยางนกเปนไปไดทชาตถดมาจะหนาตาด แตพอคครองพบความจรงทงหมดในหองสวนตว กอาจผดหวงอยางแรง เพราะหนาตาทเปดเผย กบของลบทปดบง ไปดวยกนแทบไมได
หญงทหนาตากบเนอตววจตรสมกนตลอดราง มกเปนพวกทสะอาดพรอมทงกาย วาจา และใจ ท�าทานแบบหาโทษไมได รกษาศลแบบหาทตไมได แมคดอยากในทางทผดกเหนความไมเทยงของความคด เหนตามจรงวาความคดผดๆมาเองไปเอง บงคบไมได ไมควรแลนตาม และไมหมกมนทรมานใจไปกบมน เชนนเอง รปกายภายนอกกบภายใตรมผาจงบาดตาบาดใจ กลมกลนกนสนท ไมล�าเหลอมแปลกปลอมจากกน
สวนชายทหนาตากบเนอตวสมชาย เปนพวกทอาจหาญ กลาเปนผน�าในทางด เอาก�าลงแรงเขาโถมเพอใหงานบญลลวงโดยไมเหนแกเหนดเหนอย ทส�าคญตองมศลมสตย พดค�าไหนท�าค�านน กลาท�ากลารบ ฮกเหมในการเปลยนผดใหเปนถก คดตรงไปตรงมา ไมพดบดเบอนความจรง จะเสรมใหรปรางหนาตาดดสมชายไดกวาคนอน
๕กรรมหลกทสรางเอกลกษณเฉพาะตนแมคนรปงามกงามตางกน แตละคนมความงามในแบบของตน
ลองจ�าแนกความงามทเหนแลวรสกสะดดตาสก ๕ ประเภททเหนๆกนเปนตวอยาง
• งามแบบสงา เกดจากกรรมในการใหทานสมณะผละกามดวยความเคารพลกซง จะจดถวายทานใดกนยมพธรตองทงดงามโดยมเจตนาใหเกยรตผรบ สวนในแงศลธรรมนน เวลาจะท�าผดอะไรกเหนแกหนาพอแมและวงศตระกล ไมท�าไปตามอ�าเภอใจเพยงเพราะเหนแกกเลสตน และถาเคยถอศล ๘ หรอออกบวช กเปนพวกทมความสงางามในการละกาม ละพยาบาท ละความเซองซม ละความฟงซาน และละความสงสย มความมนคงในการครองกายครองใจใหปลอดโปรงอยางคงเสนคงวา
• งามแบบออนหวาน เกดจากกรรมในการพดจาออนโยน ใชถอยค�าหวานหโดยมเจตนาใหคนฟงรสกด เวลาใหทานจะท�าดวยความนมนวล ดวยความสภาพ
• งามแบบฉดฉาดจดจาน เกดจากกรรมในการประกอบงานบญงานกศลดวยจตคดออกหนาออกตา ชอบท�าใหคนเหนเยอะๆ
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
40 41
เปนจดเดน เปนความสนใจ ซงแงดคอเปนแรงบนดาลใจใหคนเหนอยากเอาตาม แตแงเสยคอเปนทหมนไสได และจตของคนชอบเปนจดเดนในงานบญนน มกพวงเอาความโลภเขาไปเจออยในบญ พรอมจะแปรจากบญเปนบาปไดทนททมการแกงแยงชงดทางหนาตากน ฉะนน อยาสงสยหากคนสวยแบบฉดฉาดมกมคนอยากเปนคแขง
• งามแบบเราความรสกทางเพศ เกดจากกรรมในการประกอบงานบญงานกศลดวยความหวงผลทางรปรางหนาตา เชน หญงปรารถนาความสะสวย ชายอธษฐานขอใหหลอเหมอนพระเอก ขอใหลอตาลอใจคนไดมากๆ ผลของการอธษฐานจะไมปรากฏแคทกาย แตจะมกระแสความเรยกรองทางเพศจากจตและความคดสวนลกประกอบอยดวย งานบญตางๆมกมหนมสาวประเภทนปะปนอยมาก แคเขามามบทบาทในงานบญดวยความตงใจจะเปนคนเดน ดงดดความสนใจใครตอใครในเชงปฏพทธ กนบวาเขาขายแลว
• งามแบบแปลกประหลาด เกดจากกรรมอนขดแยงกน เชน เขาวดท�าบญจรง แตกแตงตวยวนยวไปดวย หรออยากใหทานจรง แตของทใหมความสกปรก หรอใหทานแบบไมอยากขดใจญาต หรอพดแดกดนใหผรบเสยก�าลงใจ อกทคอยอมรกษาศลไมประพฤตผดทางกามกบใคร แตกชอบไปยวเยาใหเขามาอยากมเพศสมพนธแบบผดๆกบตน ความคดซอนแฝงทขดแยงกนกบพฤตกรรมท�านองนแหละ ทท�าใหสวยหลอแบบแปลกๆ แบบทสมยนเรยกกนวาสวยไมเสรจ หรอหลอแบบนากงขา คอเหมอนยงปนไมครบ หรอครบแตเวาแหวง ขาดๆเกนๆไป ไมเตมบรบรณบาง เกนจนลนบาง
ความงามไมไดมแค ๕ ประเภทเทาน ทยกมาพอสงเขปกเพอใหเขาใจชดวา ตนตอของกรรมทงหลายมาจากมโนกรรม หรอกรรมทางใจเปนหลก และกรรมเกากไมจ�าเปนตองสอดคลองกบกรรมใหม บางคนสวยหลอสมบรณแบบสะทอนใหเหนวาของเกาดทกอยาง แตกรรมใหมคดลามกสกปรก คดคดทรยศไดไมเลอกหนา อยางนเมอการคมครองจากกรรมเกาหมดลง กรรมใหมกฉายใหดผานหนาตาแยๆ อาจจะตงแตยางเขาสวยกลางคนนนเอง!
เมอจองรษยาหนาตาใคร
ใหทองไววา
ก�าลงรษยากรรมเกาทเขาท�าไวเลศเลอกวาอยนนเอง
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
42 43
ร�ารวยไดอยางไร?
ชปปสตร
พทธพจน
เรากลาววาแมผใดสาดน�าลางภาชนะหรอน�าลางขนไปทบอน�าคร�าหรอในบอโสโครกขางประตบานซงมสตวอาศยอย ดวยความตงใจวาสตวทอาศยแหลงน�านน จะด�ารงชพอยไดดวยเศษอาหารในภาชนะ กเปนเหต เปนทมาแหงบญแลว
ทกขณาวภงคสตร
๑) ใหทานแกสตวเดรจฉาน พงหวงผลรอยเทา
๒) ใหทานในปถชนผทศล พงหวงผลพนเทา
๓) ใหทานในปถชนผมศล พงหวงผลแสนเทา
๔) ใหทานในบคคลนอกศาสนาพทธผปราศจากความก�าหนดในกาม พงหวงผลหลายลานเทา
๕) ใหทานในผเพยรเจรญสตเพอบรรลมรรคผลชนตน พงหวงผลอนนบประมาณไมได
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
44 45
ปญญาภสนทสตร
ทาน ๕ ประการตอไปน เปนมหาทาน เปนเชอสายแหงพระอรยะ ไมมบณฑตใดรงเกยจ คอ เปนผเวนขาดจากการฆา เปนผเวนขาดจากการยกยอกทรพย เปนผเวนขาดจากการผดลกเขาเมยใคร เปนผเวนขาดจากการโกหก และเปนผเวนขาดจากการดมน�าเมา เมอเวนขาดโดยประการทง ๕ น ยอมไดชอวาใหความไมมภย ความไมมเวร ความไมเบยดเบยนแกสตวหาประมาณมได
มหาปรนพพานสตร
ใครทมศล รกษาศลไดบรบรณ กองสมบตเปนอนมากยอมบงเกดขนแกคนนน เพราะความไมเปนผประมาท
ทฆชาณสตร
ส�ำหรบชำวบำนทยงบรโภคกำม อยครองเรอน นอนเบยดบตร ใชเครองหอม และยงยนดในเงนทองอย ธรรม ๔ ประกำรน ยอมเปนไปเพอประโยชน เพอควำมสขในปจจบน คอ ขยนท�ำงำนหำทรพย รกษำทรพยทไดมำใหด รจกเลอกคบคนมธรรมะ และใชชวตใหเหมำะกบระดบทรพยสนทม
วณชชสตร
๑ ผใดเขาหาสมณะแลวเปดโอกาสใหทานขอสงทประสงค แตกลบไมถวายสงใดเลย เมอเคลอนจากอตภาพนนกลบมาเกดเปนมนษย ถาท�าการคาขายอยางใดๆจะขาดทน
๒ ผใดเขาหาสมณะแลวเปดโอกาสใหทานขอสงทประสงค แตกลบไมถวายเทาททานประสงค เมอเคลอนจากอตภาพนนกลบมาเกดเปนมนษย ถาท�าการคาขายอยางใดๆจะไมไดก�าไรตามทคาดหวง
๓ ผใดเขาหาสมณะแลวเปดโอกาสใหทานขอสงทประสงค แลวถวายทานครบตามประสงค เมอเคลอนจากอตภาพนนกลบมาเกดเปนมนษย ถาท�าการคาขายอยางใดๆจะไดก�าไรตามคาด
๔ ผใดเขาหาสมณะแลวเปดโอกาสใหทานขอสงทประสงค แตกลบถวายเกนความประสงค เมอเคลอนจากอตภาพนนกลบมาเกดเปนมนษย ถาท�าการคาขายอยางใดๆจะไดก�าไรเกนความคาดหมาย
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
46 47
รวยเพราะอยในบานคนรวย รวยดวยมรดกจากญาต หรอรวยดวยตนเอง แมดภายนอกเหมอนทรพยสนเงนทองมากมายกายกองเหมอนกน แตความเปนตวของตวเองตางกน ความรสกภมใจในตนเองตางกน ความสามารถในการหาเงนเพมกตางกน และโดยเฉพาะอยางยงความสามารถในการเอาตวรอดเมอของเกาหมดไปจะตางกนมาก เราจงควรลงลกทงเหตเกาและเหตใหม ไมใชเนนแคค�าถามทวา ‘ชาตกอนเคยท�าบญอะไรมาจงรวย?’
มาตกลงกนกอนวา ‘รวย’ ในทนหมายถงมมากกวา ซอหาขาวของไดพเศษกวา และระดบชวตถกยกขนเหนอกวาคนธรรมดาทวไป เชน อยในบานเรอนโอโถง มรถงามสงา ชนดทไมใชใครๆอยากซอกซอได หากถามวาท�ากรรมอะไรมาถงรวยเปนพเศษ ค�าตอบตรงตว คอ ท�ากรรมดวยอาการเผอแผ มใจทกวาง เปนไปในทางชวยเหลอผอนเปนพเศษ และบอยครงกวาคนทวไป
อยางไรกตาม ตอใหเงนไหลเขากระเปาราวกบฝนตกใสฟรๆ แตเราปลอยใหเทออกเหมอนน�าปาไหลบาไป มนกไมเหลอ จงตองท�าความเขาใจวามบญเกาเกอใหรวยกนบวาด ถอเปนมงคลชวตแลว แตกควรประกอบกบกรรมใหมทเปนมงคลดวย จงจะรวยจรง รวยนาน ไมใชรวยชวงเดยวแลวล�าบากยาว
ความรสกทางใจเปนเครองวดความรวยความจนทเทยงตรงกวาเงนทอง กลาวเชนนเพราะอะไร? เพราะถงมเงนนอยแตจายเปน เผอแผเปน กดดมสงาราศเหมอนคนรวยได ตรงกนขาม มเงนมากแตจายไมเปน ท�าบญท�าทานไมถก ใจกแผ ‘รงสอตคด’ ออกมาเหมอนขอทานได
มมมองอนควรไดจากพทธพจน ใจเหมอนขอทานเปนอยางไร? คอใจทมแตจะเอาเขาตว ใหคนอนไมเปน เรยกรองความสงสารจากผอน แตไมแมแตจะเหนใจใครเลย จตขอทานยอมไมเหมาะกบสภาวะเศรษฐเปนแนแท ตามกฎแหงความยตธรรมของกรรมวบาก
และเมอชวตคนรวยยงไมจบ กยงไมไดพสจนวาจะรวยไปทงชาต แมมรวยระดบโลก แถมจางส�านกงานบรหารการเงน แตคบมตรชวทชกชวนผลาญเงนในทางไมสรางสรรค ไมกอใหเกดรายได ไมกอใหเกดบญญาบารมและสตปญญา ไมนานกจะตกอยในสภาพชกหนาไมถงหลง เพราะเงนมากยงประมาทมาก นกวาจายไดกจายเลย หลายๆครงเขากกลายเปนยอดรวมทจายไมไดขนมา
กรณศกษาท�านองนเกดขนครงแลวครงเลา แตถงอยางไรกถายทอดความเขดหลาบใหแกกนไมได ตองเจอเองจงส�านก และบทจะส�านกจรงจงขนมา ส�าหรบบางคนกสายเกนกวาจะกเอาฐานะรวยลนฟากลบคนเสยแลว ไดแตเอาสภาพรวยหนระดบโลกไปแทน
ปจจบนมการประโคมกนวาพระพทธเจาใหคาถามหาเศรษฐ ‘อ-อา-กะ-สะ’ ซงหมายถงขยนหาทรพย รจกรกษาทรพย คบมตรด และใชชวตใหเหมาะกบฐานะ ความจรงกคอพระพทธเจาไมไดทรงรบประกนวาท�าตาม ๔ ขอนแลวจะไดร�ารวย แตทานตรสวา ถาคนจนท�าตามแลวจะสขสบายตามฐานะ สวนคนรวยท�าตามแลวจะไมถงความวอดวายลมจม
พดงายๆ พระพทธเจาทานไมไดตรสแนะวา ‘ท�าอยางไรจงรวย’ เพราะจะรวยจรงตองประกอบพรอมทงของเกาและของใหม ไมใชแบบทนกสรางแรงบนดาลใจมกอางวามสตรส�าเรจความมงคง ท�านอง “ทานกรวยได ใครๆกรวยได ขอเพยงท�าตามทขาพเจาแนะน�า!” แลวกไมใชแบบสดโตงอกดาน ประเภทหมอดเชญชวนใหงมงายวา “ดาวสงใหรวยกจะ
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
48 49
รวย ดาวสงใหจนกจะจน พยายามใหตายกเปลยนไมได”
พทธเราบอกไวเปนกลางๆวา ถากรรมเกาทเคยท�าทานรกษาศลถงเวลาเผลดผล ประกอบกบกรรมใหมทขวนขวายขยนท�ามาหากนดวยใจรก ประกายเงนประกายทองจงเปลงแสงเจดจรสขนมาได
กรรมในการใหทาน
พทธศาสนาเรามขนมาเพอบอกความจรง ไมใชเพอใหความหวงลมๆแลงๆ และความจรงทพทธศาสนาบอกเรากคอ ถาอยากเหนผลของทานอนยงใหญในชาตถดไป ชาตนคณจะตองมน�าใจยงใหญไปจนตาย ไมใชใหทานเหมอนลงทนเกงก�าไรหนสองหน ปนบรจาคสามรอย ปหนาหวงดอกเบยงอกเปนสามลาน
การใหทานทหวงผลไดในปจจบน คอ ยงใหเทาไร ยงเหนชดวาชาตนรวยน�าใจขนเทานน และถาน�าใจมาก น�าหนกความสขกจะเพมขนอยางเปนสดเปนสวนตามกน
น�าใจอาจพดเงนใหไหลมาเทมาได เพราะเมอแจกจายน�าใจออกไปมาก ยอมมผเหนคา และรนน�าใจกลบคนบางเปนธรรมดา แตอยางไรกอยาไปคาดหวงวาจะรวยขนกวาเดมเปนสบเปนรอยเทา เพราะกรรมเกาขดเสนมาแลววาชาตนคณมสทธรวยไดประมาณไหน ไมเกนพกดเทาใด ลองนกดวา ขอทานไมมความร ไมมความสามารถหาเงน ไมมความยบยงชงใจในการรกษาเงน เมอถกหวยรวยเงนเปนลานขนมา แนวโนมคอเขาจะท�าใหเงนงอกเงยหรอหดตว? เงนทไดมาเปนสขลาภนานเพยงใด กอนจะกลายเปนทกขลาภไปแทน?
ถาจะตงความหวงเกยวกบความมงคงอนงอกเงยจากผลของทาน กขอใหคดอยางนวา น�าใจเปนสงทเพมไดไมจ�ากด และนนกจะเปนเหตใหชาตถดไปรวยไดไมจ�ากดเชนกน
เราควรมาดวาพระพทธเจาตรสแนะวธท�าทานใหไดผลใหญไวอยางไร แตละขอตอไปน พระพทธเจาตรสวาลวนสงเสรมใหไดใชชวตบนกองเงนกองทองทงสน
๑ ใหทานดวยความศรทธา คอ รสกด ให เพราะอยากให และใหส�าเรจ กบทงเชอมนวาเมอใหแลวมความสขในปจจบน ผลทจะเกดขนในอนาคตถาจะม กตองเปนสขเชนกน
๒ ใหดวยความเคารพ คอ มความรสกอยวาการท�าทานเปนของสง ไมใชของต�า จงไมควรโยนใหหรอเสอกไสใหเหมอนเปนของเหลอเดน การถวายทานแดสงฆจดเปนการฝกใจใหท�าทานดวยความเคารพไดอยางด เพราะรสกอยวาทานใชชวตทสะอาดสงสงกวาเรา
๓ ใหโดยกาลอนควร คอ ใหอยางรจกความเหมาะสมกบสถานการณในเวลาหนงๆ เชน เมอเหนพระตาแดง กขวนขวายเปนธระหายาหยอดตามาใหทาน เหนวดมทางโคจรของพระทเฉอะแฉะ กรวมแรงรวมใจกนท�าทางใหแหงหรอเทปนใหพวกทาน เปนตน
๔ ใหดวยจตอนเคราะห คอ ใหดวยความปรารถนาจะชวยใหผรบเกดประโยชน หรอผอนหนกเปนเบาใหกบเขาอยางแทจรง จตทคดใหดวยความอนเคราะหจะชวยใหเราเกดใหมเปนคนรวยอยางมรสนยม รจกเลอกหา รจกแตงเตมชวตใหเลศสขยงๆขนไป ไมใชเงนเกบเยอะแตบานชองดแยมาก
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
50 51
๕ ใหโดยไมกระทบตนและคนอน คอ ใหโดยไมประชด ใหโดยไมแขงขนชงด ใหโดยไมคดเอาหนาเกนใคร บางคนท�าบญแบบเกทบกน เหนเขาออกกอนหารอย เลยรบหยบแบงกพนขนมาส จตมอาการคดเบง คดท�าใหเขาเสยหนาหรอนอยหนา นเรยกวาใหแบบกระทบผอน แตถาใหในแบบทชวยใหทกคนสบายใจ ถงเวลาทบญเผลดผล กจะรวยอยางสบายใจ ไมถกความรวยรบกวนจตใจมาก
การใหทานกบสตวเปนของด เปนการใหทานขนพนฐานทควรฝก เพราะโดยมากเราจะไมหวงการตอบแทนในทางใดๆจากสตว โดยเฉพาะถาเปนสตวขางถนน หรอสตวในน�าทไมมใครสนใจ หากฝกใหดวยใจคดอนเคราะห ใหดวยความออนโยน คณจะรจกรสสขของการใหทแท ใหเขาไป เหมอนไดเขาตวเราเอง ความรสกท�านองนนชวาสญชาตญาณรผลกรรมเรมเกด ดงเชนทพระพทธเจาตรสวาใหขาวเขากเหมอนใหขาวตวเอง
แมความอยากใหเพยงเศษอาหารตดจานขาวไปกบสตวในบอน�าใกลๆ กมผลคณไดเปนรอยเทา สมมตใหเขาใจงายคอถาสตวในบอก�าลงหวแลวไดกนเศษอาหารตดน�าทเราสาดไป ในททบญนเผลดผล เราก�าลงหวอย กอาจมคนน�าอาหารอยางดมาวางใหตรงหนาดวยความสงสาร นนนบเปนรอยเทาของเหตทเราเคยท�าแลว
ในการใหทานดวยใจบรสทธแบบไมเลอกหนา ไมแบงชนวรรณะนน นบวาดทสด คอ ไมเกยงวาจะเปนสตวขางถนน ขอทาน ผมศล ตลอดจนผเพยรเพอเขาถงมรรคผลนพพาน เสนทางนกท�าทานจะพาคณไปพบพวกทานแบบไตล�าดบไปเอง เพราะใจทเปดกวาง เปน ‘ทานจต’ เตมดวง ยอมคควรกบผรบแมระดบอรหนต
ผรบมสวนขยายผล ไมใชไมม อยานกวาเทากน เปรยบเหมอนตฆองเลกดวยก�าลงแรงขนาดหนง ถาเอาก�าลงแรงขนาดนนไปตฆองทใหญกวาหลายเทา เสยงออกมากตองดงขนหลายเทาเปนธรรมดา
กรรมในการรกษาศล
คนยคนมกมองวาพอคาทฆาสตวขายกรวย คนคดโกงบานเมองกรวย คนเปนชดะกรวย คนลวงโลกกรวย คนกนเหลากรวย แถมอาจจะรวยระดบประเทศเสยดวย ฉะนน การรกษาศลไมนาจะเกยวกบรวยหรอไมรวย
ขอใหมองวาความรวยจากการเปนคนทศลนน เหมอนตงสมบตไวบนเขตทแผนดนไหวบอย ไมแนวาสมบตจะพงราบไปเมอใด หรอกระทงตวเจาของจะตองตายตามสมบตในวนไหน ทแนๆคอตามกฎแหงกรรมวบากแลว ชาตหนาของคนทศลคงยากจะประสบสขดวย
มคนอยจ�าพวกหนง เคยท�าทานไวมาก ผลของทานจองรอจะสงใหรวยอย ตดขดกแตวาผลบาปอนเกดจากการผดศลตดหนาไปกอน เชน เคยเปนกษตรย น�าทพไปลอมเมองเขาไว เปนผลใหชาวเมองอดขาวอดน�าล�าบากเปนเวลานาน สวรรคตแลวจงตองไปเขาทองคนอตคดขดสน พอผลของบาปหมดก�าลง จงคอยเปดทางใหผลของทานแสดงตวบาง แตกตองร�ารวยลนฟาขนมาดวยความวรยะอตสาหะอยด ไมใชรวยขนมาดอๆ โทษฐานทเคยท�าความล�าบากใหคนอนไวมาก
ผมศลบรบรณอาจไมรวยลนฟาทนตาเหน แตเขายอมเปนผระมดระวง ใชชวตดวยความไมประมาท ไมพลาดหลงไปในทางอกศล
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
52 53
เมอชวตไมหลงไปตามอกศล กศลยอมเกดขนแทน และความร�ารวยกยอมยนอยขางกศลในชาตถดไปนนเอง พจารณาเปนขอๆไดดงน
๑ เมอตงใจเวนขาดจากการฆาสตว แมมเหตยวยใหขนเคองอาฆาต กละเวนไดทงชวตสตวเลกและสตวใหญ มใจเปนอภยทาน ซงมความหมายวาถาเคยผกเวรกนมา เขาเคยกอเวรไวกบคณ พอถงตาคณไดโอกาสเอาคนบาง คณกไมเอา แตเลอกทจะปลอยเขาไป นคอใหชวตของเขาเปนทานกบเขาเองทเดยว
๒ เมอตงใจเวนขาดจากการขโมย แมมเหตยวยใหอยากเอาของเขามาเปนของเรา กละเวนไดทงทรพยเลกและทรพยใหญ ใจจงตงอยในความคดยกใหเจาของครอบครองทรพยของเขาไปตามเดม จดเปนชนวนความคดใหทานประการหนง
๓ เมอตงใจเวนขาดจากการผดลกและผดเมยใคร แมมเหตยวยใหเกดราคะแรงกลา กละเวนไดทงการแตะตองดวยความก�าหนดและการมเพศสมพนธผดๆ คาตวอนตราคาไดจากเพศสมพนธกบเขาหรอเธอมประมาณใด กเทากบคณยกคนใหเจาของ ซงอาจเปนคครอง หรอพอแมผปกครองของเดกประมาณนน
๔ เมอตงใจเวนขาดจากการโกหก แมมเหตยวยใหอยากบดเบอนความจรงเพอเอาผลประโยชน กละเวนไดทงการหลอกลวงตรงๆและการฉอฉลทางออม ผลประโยชนจากการโกหกมเทาไร กเทากบคณยกคนใหเจาของประมาณนน
๕ เมอตงใจเวนขาดจากการดมสรายาเมา แมมเหตยวยใหอยากเอาสนก กละเวนไดทงการเสพพอสนกและการเสพ
จนเมาหวราน�า ความเสยหายทงหมดของคนอนทอาจเกดขนจากความขเมาของคณ คณแลกซอแลวดวยการยอมอดสนกเสยเอง
แยกแยะตามหลกของพระพทธเจาเชนน คณคงเหนแลววาศลกเปนทานเหมอนกน และไมใชทานธรรมดา ตองเรยกวาเปน ‘มหาทาน’ อกดวย!
นคอสงทท�าใหพวกเราแตกตางจากเหลาสตวทใช ชวตตามสญชาตญาณ เรามเจตนาควบคมความประพฤตตนเองเพอหลกออกจากโลกของการกระทบกระทงได คดถงอกเขาอกเราได รศมของ ‘การใหความปลอดภย’ จงเปลงประกายออกมา รศมนเองเปนตวดงดดบรรดาความเจรญรงเรอง กบทงท�าตวเหมอนแผนดนอนมนคง เปนทตงรองรบสมบตไมใหโยกคลอนหรอกระจายหายไปไหน
เมอท�า ‘มหาทาน’ อยทงชวต ใจยอมรสกอยวาเมอชาตน ‘รวยศล’ แลวจะแปลกอะไร ถาชาตหนาจะ ‘รวยทรพย’ อยางมนคงตอไป
กรรมดานอนๆทเกยวของ
ความร�ารวยเกดจากความมใจกวาง มใจเผอแผ กรรมใดทเปนไปเพอความกรณาตอผอน ชวยใหทเลาทกข ชวยใหความสข ชวยใหความสบาย ชวยใหความปลอดภยกบมหาชน กรรมนนยอมขยายขอบเขตอาณาจกรเงนทองไดทงสน
คนสวนใหญใชชวตตามสถานการณ บางชาตรวมแลวใหทานมากแตรกษาศลนอย บางชาตรวมแลวใหทานนอยแตรกษาศลมาก บางชาตรวมแลวใหทานและรกษาศลพอประมาณ แตไมขวนขวายท�างาน ไมม
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
54 55
หวคดรเรมสรางเครอขายธรกจของตนเอง ฉะนน การไดทรพยมา และความเสอมสญไปของทรพย จงแบงแยกออกไดเปนประเภทตามกรรมอนหลากหลาย แตโดยยนยอแลวสภาพความร�ารวยแบงไดเปน ๔ ชนด ดงน
๑ รวยดวยลาภลอยบางคนเกดมายากจน แตอยๆถกหวยใตดน หรอเลนลอตเตอรได
รางวลท ๑ หรออยๆ ไดรบการตกรางวลกอนโตเพราะท�าเรองถกอกถกใจผมบญหนกศกดใหญ อยางนคอความหมายของ ‘รวยดวยลาภลอย’
ความรวยชนดนมาจากการใหทานแบบทสงลาภลอยใหคนอน อยากใหเขาพนทกขโดยไมคาดฝน เชน เดนทางกลางปาพบพระธดงคทก�าลงอดอยาก ถงกบน�าอาหารทเตรยมมาเพอตนเองถวายทานหมดแบบไมเสยดมเสยดาย หากผใหมก�าลงใจยงใหญ สวนผรบกมความบรสทธมาก ผลยอมมหาศาลประมาณไมถก โดยเฉพาะอยางยงหากผรบเปนพระอรหนตทเพงออกจากฌานขนสงสด กไมตองรอลาภลอยในชาตตอไป แตจะบงเกดผลทนทภายใน ๗ วนทเดยว
พวกทชอบตงสมาคมสงคมสงเคราะห หรอเศรษฐทอยากเปลยนแปลงชวตหมคนแบบฉบพลนทนท ชวยใหคนยากจนมงานท�า มรายไดเปนของตวเอง กเขาขายจะไดรบลาภลอยกอนใหญเชนกน
แมกระทงอยากใหใครประหลาดใจ ยนดปรดาเปนลนพน ดวยการใหของขวญหรอของสมนาคณทเกนความคาดฝน กจะมผลใหเกดลาภลอยดวย แตความยงใหญของผลอาจลดหลนลงไปตามก�าลงใจทคดให ตลอดจนระดบศลธรรมของผรบ และผลกระทบทเกดขนกบชวตของผรบนนๆ
๒ รวยดวยมรดก
‘กองมรดก’ มนยามตามตวบทกฎหมาย คอ บรรดาทรพยสนของผตาย สวนใครมสทธครอบครองมรดกของผตายกวากนไปตามพนยกรรมหรอการสงเสย
มรดกยงมประเภทของมนเอง เชน...
• มรดกคชพ คอ มอยแลว เกดมายงไมทนไรกไดเลย เชน อายยงไมถง ๒๐ แตเจาคณปแบงสมบตใหแลว ๑๐๐ ลาน เหนไดชดวาเพยงรายไดอนเกดจากดอกเบยรายป กมากกวาคนทท�างานกนเงนเดอนเกอบทงโลกแลว รากของกรรมทท�าใหมสทธไดมรดกคชพ คอ บรจาคเงนเปนประจ�าเพอเลยงอาหารเดก คนชรา หรอผอนาถาดอยโอกาสตางๆ หรอไมกใสบาตรพระทกวน ทกอาทตย หรอทกเดอน ซงกคอการหยบยนแบบไมมเงอนไขใหใครหลายๆคน ไดอยสบายกนสบายตลอด ตราบเทาทผบรจาคยงไมสนอาย
• มรดกเยน คอ ไดแนๆตามกาล แบงกบญาตพนองตามสดสวนทยตธรรม หรอผตายจดสรรไวใหแนนอนไมเปนอนแลว รากของกรรมทท�าใหมสทธไดมรดกเยน คอ เคยมความโนมเอยงใหทานแบบปราศจากเงอนไข และจดสรรใหอยางยตธรรม เชน เมอมาทสถานเลยงเดก กเตรยมมาดวยความตงใจจะเลยงใหครบทกคน หรอใหไดมากทสดโดยไมเลอกหนา พวกทใหทานอนเยอกเยนกบคนอนไว กมารวมเครอญาตรบมรดกเยนรวมกน ทงน แมของเกาเปนกรรมเยน กไมแนวาปจจบนใจจะเยนไปดวย
• มรดกรอน คอ ไมรแนวาจะไดหรอไมได ยงความรอนใจกระวนกระวาย หรอกระทงการแตกคอกนในระหวางหมญาต
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
56 57
บางรายสรบกนในศาลเปนสบปยงไมตดสน รากของกรรมทท�าใหมสทธไดมรดกรอน คอ การใหทไมตรงไปตรงมา ประเภทแจกของลอใจชนโต ยวกเลสคนอยางมเงอนไข ตองใหคนเขาสกน หรอตองใหแขงขนชงชยเสยกอน คนชนะจงจะมสทธไดรบรางวล พวกทใหทานรอนกบคนอนไว กมารวมเครอญาตรบมรดกรอนรวมกน ทงน แมของเกาเปนกรรมรอน กไมแนวาปจจบนใจจะตองรอนไปดวย
• มรดกเลอด คอ สมบตเปนเหตแหงศกสายเลอด แยงกนถงขนคอขาดบาดตาย หลายตระกลทวโลกมสมบตมาก แตไมใชเหตแหงความสข จะเปนเหตแหงความทกขเจยนคลงเสยมากกวา เพราะแมแตพนองของตวเองกไวใจไมไดมากไปกวาโจรทจองฆากน รากของกรรมทท�าใหมสทธในมรดกเลอด คอ เคยตงรางวลใหญ ยวใหคนหรอสตวฆาแกงกน หรอท�ารายตบตชกตอยกน โดยผอยรอดหรอผชนะคอยเอารางวลไป พวกทใหทานบนน�าใจโหดเหยม กมารวมเครอญาตรบมรดกเลอดรวมกน
๓ รวยดวยน�าพกน�าแรงนอยคนมากๆในโลกน ทไดลาภลอยหนเดยวแลวรวยเลยตลอด
ไป สวนใหญถาไมรวาไดเงนกอนโตมาอยางไร กเทากบไมรวธหาและรกษาไว สวนพวกทรวยมรดกไปจนตาย กมกสบายแบบเคยตว ประมาทในชวต คดวาไมตองท�าอะไรกได
และจากขอกอนคงเหนแลววาความพวพนกบมรดกรอนและมรดกเลอดนน จะกอใหเกดภยเวรผกกนไปอก แสดงใหเหนวาทรพยอนเกดจากศพของคนอน มกไมน�ามาซงความสงบใจ สทรพยอนเกดจากกรรมของเราเองในอดตและปจจบนไมได ใหความรสกวาเปนของเราจรง ไม
ตองแยงกบใคร และใครมาแยงไมได
สรปคอ รวยลาภกบรวยมรดกนน ยงไมแนวาโชคดหรอโชคราย ตางจากรวยดวยตวเอง อนนนมตนเปนทพง มตนเปนลาภ สนกกบการสรางลาภใหตน และมตนเปนผรกษาเปนไหนๆ
การรวยดวยน�าพกน�าแรงมสองประเภทใหญๆ หนงคอคาขายเอาผลก�าไร สองคออาศยความร ความสามารถ ความเกงกาจ หรอความฉลาดประดษฐในการท�าใหมหาชนพอใจ แลวแปรความพอใจอนใหญหลวงของมหาชนเปนรายไดในภายหลง
รากของกรรมอนบนดาลใหเปนพอคาแมขายทไดก�าไร คอ เขาไปไถถามผทรงคณวาอยากไดอะไร แลวหามาใหตามททานขอ หรอมากกวานน จะเปนเหตสนบสนนส�าคญใหไดเปนพอคาแมขายทท�าธรกจประสบความส�าเรจรงเรอง ตรงจดนขอใหสงเกตดวยวา ภาพของกรยาทท�ากรรม ยอมสะทอนกลบมาเปนภาพของปฏกรยาทสอดคลองเมอรบผลกรรม
สวนรากของกรรมทบนดาลใหเปนคนรมาก สามารถมาก เกงมาก ฉลาดมาก อกทงมผลงานใหมหาชนพอใจนน แคใหทานและรกษาศลยงไมพอ ตองเปนผเคยท�าประโยชนเฉพาะทางไวกอนดวย เพอใหเหนภาพชด ลองมาดตวอยางสกสองสามอาชพ ดงน
• เคยท�าขนมถวายพระ ใชใจ ใชความคด ใชความสามารถทงหมดทมเทใหกบการท�าขนมอรอยถวายพระอยางตอเนองเปนเวลายาวนาน อยางนเกดใหมจะมทงไอเดยและฝมอท�าขนมตงแตเดกๆ โตขนถาขยนพอจะท�าขนมขาย กจะมทงรสขนมทถกปากเปนทตดใจแกลกคา กบทงมรศมบญดงดดคนเขารานและอยากชวยบอกตอ
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
58 59
• เคยยอมเอาก�าลงแรงหรอชวตเขาปกปองผอน เชน ปกปองพระสงฆองคเจา ลกเดกเลกแดง หรอคนบรสทธ ทก�าลงถกศตรคดท�าราย อยางนเกดใหมจะมก�าลงใหญ มความฮกเหมหาวหาญ หากไมมอาชพอนใหเลอกและใจถงพอ กเปนนกมวย หรอเปนนกสระดบพระกาฬ ทมหาชนชมการตอสแลวระทก ชวยกนเชยรจนคาตวสงลบ ตอใหไมชนะทกไฟตกตาม
• เคยใสใจสขภาพผอน ไถถามพระ หรอผทรงศล หรอพอแม วามโรคทางกายอยางไร ล�าบากเรองสขภาพประการใด แลวขวนขวายหาหยกยาหรอหนทางรกษาทาน ดวยความรจกเลอกยา เลอกหมอ กบทงรกษาไดส�าเรจหรอชวยใหพวกทานทเลาอาการลง อยางนเกดใหมจะมสญชาตญาณและความสนใจรกษาคนปวย อยากเหนคนหายจากโรคภยไขเจบ กบทงมก�าลงสมองเพยงพอจะรองรบศาสตรหรอสาขาแพทยแผนใดแผนหนง หรอกระทงมสทธคนพบสตรยาหรอวธรกษาอนลอลนได ยงถาชาตไหนเปนหมอมฝมออยแลว และไดโอกาสรกษาพระอาพาธกลมใหญดวยน�าใจกรณา กยงเปนเหตใหชาตถดไปมพรสวรรคเหนอกวาแพทยอนเขาไปอก อาจถงขนระดบประเทศหรอระดบโลกได
สรปคอ เคยท�าบญไวเหมาะกบอาชพแบบไหนมาก กจะเปนผมพรสวรรค ผลกดนใหเกดความเพยรในสาขาวชาชพนนๆ เตมใจทมเทเวลาให กบทงรดก�าลงสมองทงหมดใหกบสงทตนถนด จนกลายเปนบคคลททรงอทธพลในสาขาอาชพ แลวเงนทองกบการยกระดบชวตยอมตามมาเอง
๔ รวยดวยเสนทางคนบาปเกอบรอยเปอรเซนตของคนไมเชอเรองผลของกรรม กเพราะผลกรรม
มาชา ถาผลกรรมมาเรวทนตาทนใจ โลกนคงตางไปจากทเหน เชน เตะใครแลวถกเตะกลบแบบหมดสทธปองกนตว ยกเคาบานใครกลบมาเจอบานตวเองวางเปลาเขาใหบาง อยางนทกคนตองกลวบาปและอยากท�าบญกนหมด แตนบางคนท�าบอนอบายมขแลวรวย ขายเหลาแลวเปนเศรษฐ โกงบานโกงเมองแลวยงมหนามตาอยได คนทวไปเลยถอดใจ ไมอยากเชอวาผลของการท�าบาปมจรง
ตอเมอศกษาจนเขาใจแลววาการเขาทองมนษย มาเกดกบพอแมคหนงๆ มรปรางหนาตาและสตปญญาแบบหนงๆ กดวยผลรวมของกรรมเกา กรรมเกาวางแผนไวใหหมดแลววาจะไดดหรอตกยากประมาณไหน ในชวงตน ชวงกลาง หรอชวงปลายชวต จงคอยเกดศรทธาขนมาได
นอกจากรบกรรมเกาแลว เราทกคนกก�าลงสรางกรรมใหม จะสงเสรมหรอขดขวางกรรมเกา เปนสทธทจะเลอกไดใหมไมจ�ากด เชน บญจากการใหทานสงใหคณรวยตงแตเกด แตดวยความไมรวารวยไดอยางไร นกวาบงเอญโชคดแบบไมมเหตผล กอาศยความโชคดนนไปสรางธรกจปอกลอกเงนประชาชน แบบจะเอาเงนตอเงนใหรวยยงๆขนไปอก ไมรตวเลยวานนเปนการสรางความหายนะใหกบตนเองเพยงใด
ในชาตทท�าธรกจโกงเงนประชาชน ถาบญเกาเลยงไวแบบจะใหสบายตลอดชวต อยางไรกไมตองตดคก คณอาจลอยหนาลอยตา ยงใหญคบฟาไมเลก แตหากบญเกาไมไดสงใหตองสบายแนๆไปทงชาต น�าลดเมอไรตอกผดเมอนน คณอาจตองเขาคกในบนปลายชวต แลวถามสทธ
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
60 61
กลบมาเกดใหมในแดนมนษย กอาจมาอยกบครอบครวทสนไรไมตอก โดนเขาโกงตงแตรนพอรนแม ตกทอดเรอยมาจนถงรนคณ เรยกวาไดหนาด�าคร�าเครยดกบความยากจนตงแตเกดจนตาย พยายามหาเงนมาแคไหนกโดนโกงไปแคนน
สรปวา จะร�ารวยไดนน ไมวาจะบนเสนทางนกบญหรอคนบาป อยางไรกตองมบญเกาหนนหลงอย สวนค�าถามทมกเกดขนวาท�าไมบางคนท�าบาปขน ท�าไมบางคนพยายามหลายครงกไมส�าเรจ อนนกตองมาดกน มลเหตใหท�าบาปขนนน เกดจากการทเคยใชเงนเปอนบาปไปท�าบญ หรอเปนตวตงตวตเชญชวนคนมาท�าบญดวยเครองลอเปนอบายมข หรอเคยหลงผดเขาไปอยในลทธความเชอประเภทบชาเทพดวยชวตสตว หรอฆาคนดวยเมตตาเปนประจ�า ดวยเจตนาอยากชวยใหเขาพนทกขพนทรมาน
บญเปอนบาป หรอบาปฉาบบญนเองคอชนวนของการท�าบาปขนในชาตถดมา ในอดตคฤหบดบางคนท�าธรกจเหลายา แลวเอาเงนไปสรางวด สรางหอสมดธรรมะ สรางสาธารณประโยชนมหาศาล กไมนาประหลาดใจวาเกดใหมพอจบธรกจเหลายาอกจงรงเรองอก ทวาความรงเรองใดๆทงทางโลกและทางธรรม กชวยใหรอดจากผลของการขายเหลาไมได เมอถงเวลาทกรรมเผลดผล
ในอดตบางคนเปนผปกครองบานเมอง มอ�านาจราชศกด แลวใชอ�านาจราชศกดนนในการท�านบ�ารงศาสนาตางๆ จตใจกวางขวาง คดเออประโยชนสขแกสมณะและปวงชน เมอเกดใหมกไมนาแปลกใจหากจะเปนผยงใหญในบานเมองอก สวนจะคดปกครองหรอเลนการเมองแนวใด กขนอยกบวาในปจจบนตองเขากบกลมพวกทมความเชอทางการเมองแบบไหน อาศยอยในประเทศใด อยามองแบบเหมาเขงวาเปนนกการเมองตองโกงกนและไรคณงามความดกนสกนดเดยว
คนมกคดวาความยากจนคอตนเหตของภยนตรายและความชวรายทงปวง แตขอเทจจรงกคอ โจรหวโซนน เปนภยไดแคบจ�ากดกวาเศรษฐทยงไมอมไมพอ เพราะโจรกระจอกนน พอท�ารายใครแคคนเดยว กอาจโดนต�ารวจจบเขาคกยาวกวาจะออกมากอคดอก แตเศรษฐทมอทธพลใหญอาจใชอ�านาจเงนซอต�ารวจไวทงเมอง แมเขาฆาคนตายหรอท�าใหหลายครอบครวเดอดรอนแสนสาหส ใครเลาจะแตะตองเขาได นอกจากวบากกรรมทจะตามมาเลนงาน ซงกอาจเปนเวลาเนนนานตอมา ใครทนรอเหนผลทจะเกดกบมาเฟยใหญไมไหว กอาจตองเสอมศรทธาในบาปบญกนไป!
รวยเงนรวยแคชาตนแตรวยน�าใจ
รวยไปจนถงชาตหนา
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
62 63
เจาปญญาไดอยางไร?
โภชนทานสตร
พทธพจน
ใหปฏภาณยอมไดปฏภาณ
คาถาพระธรรมบท
การใหธรรมเปนทาน ชนะการใหทานทงปวง
โสณทณฑสตร
ปญญามศลเปนเครองช�าระใหบรสทธ และในทางกลบกน ศลกมปญญาเปนเครองช�าระใหบรสทธดวย ศลมในบคคลใด ปญญากมในบคคลนน ปญญามในบคคลใด ศลกมในบคคลนน ปญญาเปนของบคคลผมศล ศลเปนของบคคลผมปญญา และนกปราชญยอมกลาวศลกบปญญาวาเปนยอดในโลก เหมอนบคคลลางมอดวยมอ หรอลางเทาดวยเทา ฉะนน
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
64 65
จฬกมมวภงคสตร
คนในโลกน จะเปนชายหรอหญงกตาม ถาเขาหาสมณะหรอพราหมณแลวสอบถามวา อะไรเปนกศล อะไรเปนอกศล อะไรมโทษ อะไรไมมโทษ อะไรควรเสพ อะไรไมควรเสพ อะไรเมอท�าแลวเปลาประโยชน ท�าแลวใหผลเปนทกขตลอดไป อะไรเมอท�าแลวเกดประโยชน ท�าแลวใหผลเปนสขตลอดไป เมอเขาไดค�าตอบแลวรบเอาเปนขอปฏบตจนชวชวต เมอกลบมาเกดเปนมนษยอกในภายหลง เขาจะเปนคนมปญญามาก
ปสาทกรธมมาทบาล
มธรรมอยขอหนง ทใครกตามท�าใหเจรญขนในตนเปนอนมากแลว ยอมเปนไปเพอไดปญญา ปญญาเจรญ ปญญาไพบลย ปญญาใหญ ปญญามาก ปญญาลกซง ปญญาแกกลา ปญญากวางขวาง ปญญาวองไว ปญญาเรว ปญญาราเรง ปญญาแลน ปญญาคม ปญญาช�าแรกกเลส ธรรมขอนนคออะไร? คอ กายคตาสต อนไดแก การเอากายนเอง เปนทตงของการเจรญสต
มมมองอนควรไดจากพทธพจน
ถาสวยหลอแลวหลอกงาย ถาขยนจนร�ารวยแลวใชเงนแบบโงๆจนหมดตว ชวตกไมตองไดมความสขกน ฉะนน ปญญาจงเปนองคประกอบส�าคญของชวตดๆ ปญหาคอทกวนนบรรดาผเชยวชาญยงคงงงงวยกนไมเลกวาสตปญญามาจากไหนกนแน จะวาเปนเชอทถายทอดมาจากพอแมหรอปยาตายาย กคงพดไมไดเตมปากเตมค�า เพราะบางคนฉลาดระดบอจฉรยะในขณะทพอแมมสตปญญาปานกลางหรอคอนขางต�า ตรงขาม บางคนพอแมเปนถงอาจารยมหาวทยาลยมผลงานวจยดเดน แตลกกลบหวชา สอบเขาเรยนทไหนกไมตด เปนตน
คณจะเหนวาความฉลาดคออะไร กตอเมอเจอใครสกคนทแสดงความฉลาดอยางนาทงออกมาใหเหน เชน เมอคนทงหองแกปญหาโจทยเลขทยงยากซบซอนไมได แลวมใครคนหนงยนขนและบอกวาแกได
แตบคคลอนเปนสญลกษณของความฉลาด ดงเชนนกวทยาศาสตรใหญอยาง อลเบรต ไอนสไตน (Albert Einstein) ผเขยาโลกดวยทฤษฎอนเปนตนก�าเนดระเบดปรมาณ บอกเราวาความฉลาดไมใชแคแกปญหาเกง แตยงตองเปนสดยอดนกตงค�าถาม ถามแลวเกดมมมองใหม หรอถามแลวจดชนวนใหเกดความอยากรอยากเหน อยากศกษาเขาไปใหถงแกนความจรง
หรออยางบคคลอนเปนสญลกษณของการเรยนรเรว เชน วลเลยม เจมส ไซดส (William James Sidis) ซงท�าความรจกภาษาละตนดวยตนเองเมออาย ๒ ขวบ และโตขนเปนคนทใชเวลาเรยนรภาษาหนงๆไดภายในวนเดยว กบทงสามารถแปลความจากภาษาหนงไปสภาษาอนใดกไดในทนททนใด ชวตของเขากแสดงใหเราเหนวา ถาใครสกคนจะรทก
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
66 67
ภาษาในโลก ตองมไฟใฝรตงแตขวบเดยวดวยตนเอง ไมใชรอใหถกกระตนโดยพอแมหรอสงแวดลอม และถาฉลาดขนาดพดไดทกภาษา กยอมทะลขดจ�ากดความฉลาดไดหมด ดงเชนทไซดสหลกแหลมขนาดพยายามศกษาทฤษฎของไอนสไตนเพอ ‘จบผด’ ตงแตอายแค ๑๐ ขวบ!
วากนวาไอควของไอนสไตนอยในชวงประมาณ ๑๖๐ ถง ๑๘๐ สวนของไซดสจะเปน ๒๕๐ ถง ๓๐๐ ในขณะทโลกนมคนเพยงหนงในรอย ทไอควสงกวา ๑๓๕ นอกนนอยในชวงประมาณ ๘๕ ถง ๑๑๕ กนเกอบหมด
หลกการวดไอควนน มกเนนเรองปฏภาณและการใชจนตนาการแกปญหานางงงวย อยางไรกตาม ยงมหลกวธวดไอควบางชนด ทถอเอาความปราดเปรองในการสรางผลงานมาเปนเกณฑ เชน หากมผลงานเปนทประจกษกอนอาย ๑๗ กถอวาเปนอจฉรยะ รบประกนความมไอควสงกวาคนปกต เพราะคนปกตจะไมมผลงานเปนทยอมรบกอนอาย ๑๗ เปนตน
ผลงานของคนฉลาดกอาจจดประกายใหฉกคดวาคนเราควรมความฉลาดสงสดเอาไวท�าอะไรกนแน เพอใหรวาเปนอจฉรยะเหนอคนอนกอนอาย ๑๗ หรอเพอใหรวามนษยอาจเกงไดไมจ�ากด เชนทไซดสส�าแดงความสามารถเอาไว หรอเพอเปดโปงความลบอนยงใหญของจกรวาลดวยคณตศาสตร เชนทไอนสไตนเพยรพยายามอยางสดฤทธ?
ยงศกษาชวตของอจฉรยะในประวตศาสตรมากขนเทาไร คณจะยงเหนความจรงวาชวตของอจฉรยะแตละคนถกออกแบบมา เพอสนองวตถประสงคบางอยาง บางทกเปนประโยชนกบโลก บางทกไปมสวนในการท�าลายโลก และบางทกเพยงเพอใหโลกรวาคนเราอาจเกงกาจไดขนาดไหน
เจาชายสทธตถะกรอบรและแตกฉานสารพดศาสตรตงแตครงยงทรงพระเยาว แมปฐมฌานอนเปนสมาธทเขาถงไดยากแสนยาก พระองคกฝกส�าเรจเองตงแตพระชนษาเพง ๗ ป ทส�าคญเหนออนใด คอ พระองคเหนชวตดวยมมมองทแตกตางจากคนอน สามารถตงค�าถามทส�าคญทสดในโลกไดเอง แถมตอบค�าถามไดเองอก และเหนอสงอนใดคอสามารถประกาศค�าตอบส�าคญสงสดนนออกไปทวโลก จงท�าใหพระองคถกจดจ�าไววาเปน ‘พระพทธเจา’ ซงแปลวา ผตรสรชอบดวยพระองคเอง และสามารถประกาศความรดวยการสถาปนาพทธศาสนาขนในโลก!
ชาวพทธทเขาถงปญญาแบบพทธ จะรวาความฉลาดสงสดไมใชเลขไอควสงสด แตเปนการรจกโจทยส�าคญสงสด และไดค�าตอบเปนประโยชนสงสด ตามรอยบาทพระศาสดา
กรรมในการใหทาน
การใหทานจะท�าใหเราหายโงในขนพนฐาน นนเพราะอะไร? เพราะปกตคนทวไปจะหลงเชอกเลส นกวาหวงไว เอาเขาตวทาเดยว นบวาไดเปรยบ ไดเปนสข ความจรงกคอยงเอาเขาตวเทาไร ยงอดอดคดแนนในอกขนเทานน แตทงทกระวนกระวายไมเปนสขอยเหนๆ คนเรายงกลบเขาขางกเลส หลงเชอมนอยปแลวปเลา
เมอฝกให คณจะพบจากประสบการณจรงวาทานท�าใหฉลาดขน แบงตามชนดได คอ
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
68 69
๑ ทรพยทานเมอรจกแบงปนทรพยสวนเกน กระทงใหไดโดยไมเสยดาย ใหได
ทกครงทมโอกาส คณจะเกดความฉลาดทางจต เหนวาอะไรทพะรงพะรง อะไรทไมจ�าเปนตองแบก จะทงเสยกได หากปราศจากความฉลาดทางจตในแบบนแลว คณจะพรอมหวงไปทกอยาง อยากไดไปทกสง จนไมมทวางใหสตปญญาเกดขนเลย
ความโงท�าใหเราเสยไมเปน ถาของหายหรอเสยของไป ใจจะทงไมลง ทงทรแกใจวาอยางไรกไมไดคน ทางเดยวทคณจะรบมอกบเงนทหายไป ๕๐๐ บาท คอ ตองเคยท�าบญ ๕๐๐ บาทมากอน ความฉลาดระดบ ๕๐๐ จงจะเกดขนและปลอยวางเงนทหายไป ๕๐๐ เสยได
๒ อภยทานเมอรจกอภยในความผดพลาดของคนอน กระทงเปนคนโกรธได
แตหายเรว คณจะเกดความฉลาดทางจต เหนความเยนดกวาความรอน เหนการนอนหลบสนทหรอฝนด ประเสรฐกวาการนอนดนไปกบฝนราย หากปราศจากความฉลาดทางจตแบบนแลว คณจะมวคดถงแตค�าชวนโงบางค�า เชน ‘ตาตอตา ฟนตอฟน’ หรอ ‘ฆาไดหยามไมได’ ฝายคณเอาเปรยบไดแตไมมทางเสยเปรยบใคร เชนนแลว ใจกยอมผกเวรอยไดแมเพยงดวยเรองเลกๆนอยๆตามถนนหนทาง หลายตอหลายคนบาดเจบ พการ หรอกระทงลมตาย เพยงเพราะฉลาดไมพอจะระงบอารมณโงชววบในระหวางเดนทางตามปกตเทานน
๓ ธรรมทานเมอรจกชวยสงเสรมใหใครตอใครไดคด ไดเอาตวออกจากความโง
ประการตางๆ โดยเฉพาะอยางยงในแงของความตระหน และในแงของความพยาบาท คณเองยอมฉลาดขนไปอก
แตหากคณคดอยากใหญ สงสอนคนอนดวยอาการยกตนขมทาน หรอจาระไนเรองทานราวกบผมน�าใจอยางใหญ ทงทยงตระหนหวงแหนเศษเงนเศษทอง หรอชกชวนใหผคนสวดแผเมตตา ทงทตนยงผกพยาบาทอาฆาตเกง อยางนนอกจากไมท�าใหฉลาดขน ยงกดตวเองใหโงหนกเขาไปอก คาทรแลวไมท�า หน�าซ�ายงจะหลอกคนอนใหเขาใจวาตวเองสงสงอก
การเหนวธแกทกขใหคนอน แตกลบไมเหนวธแกทกขใหตนเอง เปนหลกฐานอยางหนงทจะแสดงใหคณเองรและฉลาดขนไดวา ธรรมทใหคนอนเปนทานนน ใชของทมในตนจรง หรอสกแตไปลกขโมยค�าของผมธรรมจรงมาพดกนแน
เมอใหธรรมอนมจรงในตนเปนทาน กระทงเกดปต มแกใจอยากใหธรรมทานมากๆ คณจะฉลาดทางความคดและทางจตไปพรอมๆกน เพราะการพดโนมนาวใหคนอนไดดตามคณนน ตองฝกกลนค�าพดออกมาจากใจทเปนกศล จนกระทงเกดศลปะใชค�าใหโดนใจคนฟงวา ตรงไหนเปนปมทกข ตรงไหนเปนวธแกปมทกข
พระพทธเจาตรสวาใหอะไรไดอยางนน ไมใชใหจานไดจานคน ใหตเยนเขาแลวเราจะไดตเยนใหมจากคนอน แตเปนภาวะทเสมอกน เชน ใหสขยอมไดสข ใหความฉลาดยอมไดความฉลาด ใหธรรมะยอมเพมพนธรรมะ แตถาใหแตลมปาก กจะไดแคลมแลงกลบคนมานนเอง
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
70 71
ชาวพทธสวนใหญเขาใจวาธรรมทานคอการแจกหนงสอหรอสอธรรมะทงหลาย ความจรงกคอถาคณแจกมว ผลดผลรายกกลบมามวเชนกน ทางทปลอดภยคอตองอานหรอฟงเองจนรชดวาเปนธรรมะด ธรรมะทไมพาหลงทาง ธรรมะทกอใหเกดศรทธาในพระพทธเจา ธรรมะทกอใหเกดความเชอในผลแหงกรรมวามจรง ธรรมะทกอใหเกดแรงบนดาลใจใหเพยรเพอพนทกข แลวจงคอยแจกจายธรรมะนน ใจถงจะอมเอบ เบกบานกวางขวางจรงๆ
กรรมในการรกษาศล
บางคนรสกอยลกๆวาตวเองกฉลาดไมแพใครอน แตนาเจบใจทมขอตดขดบางประการ หลายครงเมอจะตองตดสนใจครงส�าคญดนไมมสมาธ จๆกหนกหวขนมาเฉยๆ หรอชวงตนวย พอใกลสอบไมอยากอานหนงสอ ถงเวลาสอบจรงยงรสกเหมอนคนไมมแรงวายน�าไปใหถงฝง ราวกบมอะไรมาดงแขนดงขาไว
เหลานนเปนตวอยางของ ‘คลนรบกวนความฉลาด’ ซงมอยหลายแบบหลายชนด อาจจะเปนการสงสมนสยทอดธระ ผดวนประกนพรงจนเคยตว หรอไมกเปนผลของบาปเกาๆทตามมาเลนงาน แกลงบดบงไมใหท�าการอนเปนไปเพอความกาวหนาไดถนดนก แจกแจงไดเปนขอๆ ดงน
๑ เคยฆาสตวตดชวตไวมาก
โดยเฉพาะพวกขนศกเกงๆทฆาศตรไดงายราวกบผกปลา หรอผมอาชพเกยวของกบการสงหารทงหลาย วบากคอท�าใหรสกหนกหว มนตลอด บางทคลายใครเอาหมอนมาโปะไวบนกระหมอม อดทางเขาออก
ของปญญา ยงถาเคยคดประทษราย แบบแกลงใหใครสมองบอบช�า กอาจตองรบผลคอเปนคนหวชา เลอนลอยจ�าอะไรไมคอยได หรอถงขนปญญาออนมาแตก�าเนดเลยทเดยว เปนไปตามโทษานโทษอนสมกนกบเหตทเคยกอไว
๒ เคยลกทรพยทางปญญาไวมาก
ตวอยางทจดแจงสดไดแกพวกเผาโรงเรยน หรอยกยอกหนงสอทเขาบรจาคเพอใหเดกยากไรมโอกาสเรยนกน วบากคอท�าใหขาดสถานทศกษา ขาดเครองมอ หรออยในถนไกลปนเทยงเสยจนไมอาจหวงเอาวชาความรไดจากไหน หรอถามโอกาสเรยนกเจอความมดทางปญญา ชนดเรยนอยางไรกไมร พยายามดอยางไรกไมเหน ราวกบผเอาก�าแพงมาบงกระดานด�าหนาชนเรยน จ�าอะไรทเปนประโยชนไมได จ�าไดแตทเปนโทษ ทท�าใหมองโลกในแงราย
๓ เคยลกลอบเปนชไวมาก
คอมากจนหนามดตามว หมกมนและเมากามอยางหนก วบากคอท�าใหออนแอ ไมอยากเรยน ไมอยากคดมาก เพราะจตใจบดเบยว คอยแตมองอะไรในทางลามก คนเราพอจตใจบดเบยว คอยแตคดออกนอกลนอกทางไปหาเรองต�าๆเหมนๆ กมผลปญญาทบ หมกมนคบแคบ คดอะไรไมออก ไมอยากเอาใจไปทางอนมากกวาเรองใตสะดอเปนธรรมดา
๔ เคยพดรายไวมาก
ทงในแงของการโกหก การยยงใหแตกกน การพดหยาบคายทมต�าใจ และการพดเพอเจอตามอารมณฟงซานเลอนลอย วบากคอท�าใหมองไมเหนตามจรง รบรอยในปจจบนใหตรงจรงไดยาก สวนใหญพอไดความ
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
72 73
รอะไรนดหนง กอาจทะเลนคดแบบไรสาระ ไมยอมรบสาระ เหนจรงเปนเทจ เหนเทจเปนจรงตามอ�าเภอใจเอางายๆ ตองออกแรงอยางมากกวาจะรบรตรงจรงกบคนอนไดสกครง
๕ เคยเมาเหลาขาดสตไวมาก
นอกจากจะไดชอวาเปนขเมาในชาตทกอกรรมขอนแลว วบากในชาตถดมากยงเมาคลนรบกวนความฉลาดไดอก คอ จะเปนผฟงซานจด หามยาก หยดยาก เรยกวาบางทยงเรยนเหมอนยงใกลบา ทงเบอ ทงหงดหงด ทงลองลอยเลอนเปอน
เรองของวบากจากการผดศลทมผลตอสตปญญานน คอนขางเปนเรองเชอไดงาย เพราะชาตนตอนคณฆาสตว ยกยอกทรพย เปนช โกหก กนเหลา จะรสกหนกๆทบๆขนมาในหว เหมอนมมานหนกๆโรยลงมาบดบงปญญา สงทสงสมมากยงชดมาก และนนกคอตวอยางวาจะตองเจอแบบนนหรอหนกกวานน กบทงยดเยอกวานนในชาตตอไป
ตรงขาม หากตงใจเดดเดยวแนวแนวาจะถอศลใหสะอาด แถมท�าในเรองตรงขาม เชน นอกจากงดเวนการฆาสตว ยงปลอยชวตสตวใหญทก�าลงจะถกฆา พอท�าเรอยๆเปนเดอนเปนป คณจะรสกปลอดโปรงโลงเบา ถาตอนตองใชความคดเคยหนกๆทบๆแบบไมมเหตผล ทกอยางกจะบรรเทาเบาบางลงอยางเหนไดชด
กรรมดานอนๆทเกยวของ
โทษสถานเบาทสดส�าหรบคนปฏเสธการแสวงหาความจรงเกยว
กบบญบาป คอ มสทธเดนบนเสนทางอนมดทบของคนโง
นนเพราะอะไร? เพราะบญเปนสงปรงแตงจตใหสวาง โปรงโลง สดใส พรอมมองเหน พรอมคดอานไดอยางชาญฉลาด แตพอไมเชอ หรอกระทงปฏเสธเรองบญบาปเสยแตแรก เชนน กพรอมจะคดฟงซานไปตามอ�าเภอใจ และตดสนใจท�าชวประการตางๆไดโดยไมตองยบยง
ผทเขาหาผรจรง เชน พยายามศกษาวาพระพทธเจาตรสไวอยางไร กรรมใดท�าแลวเรยกวาเปนบญกศล กรรมใดท�าแลวเรยกวาเปนบาปอกศล แลวตงใจถอเอาเฉพาะกรรมด ละเวนกรรมชวใหเดดขาด อยางนจงควรแกการไดชอวาอยบนเสนทางของคนฉลาด เพราะเปนจดเรมตนของการรจกตงค�าถามเปน ตงค�าถามไดเขาจด ตงค�าถามไดอยางมแกนสาร ไมนาประหลาดใจหากเกดใหมชาตหนา จะเปนคนมปญญามาก
ความอยากรอยากเหน หรอความพยายามถามหาค�าตอบเกยวกบบญบาป มความสมพนธโดยตรงกบความสามารถในการตงค�าถาม กลาวคอคณจะมวธคดแบบเลอกเฟน จบประเดนแมน และเขาหาเปาหมายดวยทางลด หรอเลงเหนประโยชนสงสดไดเรวกวาคนอนๆ
เมอใจอยในอาการเฟนหาค�าถามทดทสด ชาตภพแหงความเปนมนษยครงหนา ยอมมคณลกษณะประการส�าคญของเดกฉลาด นนคอชางสงสย ชอบไถถาม ใจไมแคบ ไมปดกน และกลายเปนคนชอบคดคน หาค�าตอบใหมๆดวยตนเอง จนกวาจะรสกวาใชทสด นาพอใจทสด ตรงประเดนปญหา ทงตนเหตทส�าคญทสด กบทงทางออกทดทสด
หลายคนสงสยวากรรมทท�าใหเปนอจฉรยะตงแตเดกคออะไร กรรมใดเปนเหตใหเกด ‘พรสวรรค’ ระดบโลก ค�าตอบคอนอกจากเปนผท�ากรรมอนควรแกการมปญญาสงสงแลว ยงตองเปนผเคยท�าคณใหกบวงการใดวงการหนงไวมากดวย จงเหนยวน�าใหเดกเกดความสนใจเรอง
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
74 75
ใดเรองหนงอยางยงยวด และเปนเหตใหพากเพยรแบบ ‘ทมสดตว’ กบการเอาดในเรองนนๆ
ยกตวอยางอจฉรยะทางดนตรทผคนยงจดจ�าและกลาวขวญถงอยเสมอ แมวาตวเขาจะลวงลบจากโลกนไปกวาสองศตวรรษแลวกตาม คอ โวลฟกง อะมาเดอส โมซารท (Wolfgang Amadeus Mozart) กรรมเกาทเคยมคณปการตอแวดวงการดนตรไดสงเขามาเกดในบานทจะไดรบแรงบนดาลใจอยางสง ทงเหนพอเลนฮารปซคอรด ทงเหนพสาวเลนคลาเวยรไดเกง และทงมความสามารถจดจ�าเสยงดนตรไดแมนย�า เรยนรไดเรวเกนวย องคประกอบทงหมดนรวมเรยกวา ‘พรสวรรค’
สวน ‘พรแสวง’ เกดขนเมอเขาสมครใจทมเทเวลามาฝกหดจรงจง ดวยความวรยะอตสาหะผดมนษย ในทสดเขามความสามารถเลนดนตรไดตงแต ๔ ขวบ ประพนธเพลงไดตอน ๕ ขวบ และเลนไวโอลนใหสมาชกวงดนตรประจ�าส�านกของอารชบชอปตะลงฟงตาคางไดขณะทอายเพงจะไดแค ๖ ขวบเทานน!
โมซารทมคณปการตอโลกดนตรเพยงใด ทกคนเหนชดอยแลว เขาสรางดนตรทโลกไมลม และนกประวตศาสตรทางดนตรหลายคนกเชอวา โมซารทเปนคนสอนวธประพนธดนตรใหกบเบโธเฟน (Ludwig van Beethoven) ผเปนคตกวชอกองโลกอกคนหนง นบวาครบองค คอ ทมเทใหวงการดนตรดวย และบอกสอนใหคนรนหลงเปนวทยาทานดวย
อนทจรง การไลลาควาค�าตอบวาเหตใดเดกจงเปนอจฉรยะนนมมานาน นกจตวทยาคนหนงเอาตนเองและชวตลกสาวสามคนเปนเดมพนการทดลอง กลาวคอเขาประกาศตงแตกอนลกสาวคนแรกเกด วาเขาจะมลกกคนกตาม ทกคนตองยงใหญในโลกหมากรก และเขากท�าไดจรงๆ เรมจากการใหลกเรยนหนงสอทบาน กระตนใหเกดความสนใจในเกม
หมากรก ผลคอลกสาวทง ๓ คนเลนหมากรกระดบโลกกนหมด โดยเฉพาะอยางยง จดท โพลการ (Judit Polgar) ผเปนนองคนสดทองนน เลนไดถงระดบแกรนดมาสเตอร ตงแตอายเพยง ๑๕ ปกบ ๕ เดอน เรยกวาท�าลายสถตโลกเดมทผชายท�าไวกอนหนานนลงไดอยางราบคาบ
คณพอของเดกเปนนกจตวทยาทไมไดฉลาดระดบอจฉรยะ ภรรยาเขากเชนกน เขาจงสรปวาอจฉรยะถกสรางขนไดดวยความจงใจ ไมใชดวยพนธกรรมหรอความบงเอญ แตขอเทจจรงทางกรรมวบากกคอ ทนททคณพอตงใจวาจะสรางสภาพแวดลอมขนมากระตนความสนใจของลก เขากท�าตวเปนแดนเกดอนเหมาะสม ส�าหรบเดกทมบญเกาทางหมากรกแลว
ทควรกลาวเชนน ตองยอนกลบไปทความจรงอนเปนปฐม นนคอมนษยไมไดเกดขนดวยความบงเอญ มนษยไมใชเพยงน�าเชอจากพอแมผสมกน แตตองมจตวญญาณมาเขาทองดวย ดงนน จดสรปจงเปนวาตองมทงบญเกาเปนพรสวรรค และไดแดนเกดอนเออใหสรางพรแสวง อจฉรยะจงปรากฏ
ถาใครอยากฉลาดขนผดหผดตาภายในชาตเดยว พระพทธเจากทรงใหค�าตอบไว นนคอตองท�าใหสตเจรญขน โดยอาศยกายเปนทตงของสต
ท�าไมจงเปนเชนนน? มาดขอเทจจรงขนพนฐานกนกอน คณสมบตอนเปนเครองหมายหนงของคนฉลาด คอ มสตอยกบเนอกบตว การมสตอยกบเนอกบตวเปนเหตพนฐานใหมการทรงตวด รสกมนคง มความรสกทเฉยบไว รบรไดคมชด เขาใจไดเรว จงชางสงเกตและสามารถคดไดอยางมความสข ไมใชคดวกวนจนเปนทกขแบบคนโง
ทนถามวาท�าอยางไรจะเกดคณสมบตอนเปนเครองหมายของคนฉลาดเหลานน? เรามสทธพสจนค�าตรสของพระพทธเจากตรงน วชาเจรญ
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
76 77
สตโดยอาศยกายของทานมอย คอ ใหสงเกตความจรงเกยวกบปรากฏการณทางกายทมใหรบรไดตลอดเวลา ไลตงแตงายไปหายาก นบแตดความจรงเกยวกบลมหายใจกอน เหนชดแลวจงไลไปทความจรงของอาการอนทางกาย เชน อรยาบถใหญนอย ความเคลอนไหวทเกดขน
ถาท�าได กยอมเปนเหตใหคณมสตอยกบเนอกบตว แลวคณสมบตอนเปนเครองหมายของคนฉลาดกจะไหลตามมาไดเอง ขอใหทดลองดจากบท ‘รกาย’ ของหนงสอเลมน ถาท�าเตมทกอาจพสจนวา คนเราอาจฉลาดแหลมคมขนอยางเอกอในชาตเดยวไดจรงหรอไม!
เพอจะเดนทางอยางฉลาด
คณตองถามคนฉลาดวา
เสนทางไหนทเขาเลอกเดน
เปนหญงเปนชายไดอยางไร?
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
78 79
สงโยคสตร
พทธพจน
เมอหญงพอใจสภาพแหงหญงในตน ทงกรยา ทาทาง ความไวตว ความพอใจ สมเสยง และเครองประดบแบบหญง กยอมสนใจสภาพของชายอนเปนเพศตรงขามกบตน และยอมมงหวงการคบคาสมาคมกบชาย อนเปนเหตใหเกดสขโสมนส เชนนเอง หญงจงไมลวงพนภาวะแหงหญงไปได ฉนใดกฉนนน เมอชายพอใจสภาพแหงตน สนใจสภาพของหญง ชายกไมลวงพนภาวะแหงชายไปไดเชนกน
พระอภธมมตถสงคหะ รปสงคหวภาค
อรรถกถา
ทไดรปหญง กเพราะชาตแตปางกอนไดประกอบกศลกรรมอยางออน เปนกรรมทประกอบดวยความเลอมใสกจรง แตเจอปนไปดวยความไหวหวน สวนผทไดรปชาย กเพราะอดตชาตไดประกอบกศลกรรมทสงสงดวยศรทธา ความเลอมใส ความตกลงปลงใจทหนกแนน ปราศจากความหวนไหวใหเกดความยอหยอน กศลกรรมอยางนเรยกวาเปนกศลกรรมอนทรงพลง จงยงผลใหเกดเปนชาย
มหานารทกสสปชาดก
ชาดก
เพราะกรรมเมอครงทเคยมวเมา เปนชายชกบภรรยาผอนไวมาก ดฉนตายจากชาตนนแลว ตองลงไปหมกไหมอยในโรรวนรก พนจากนรกแลวขนมาเปนลาถกตอน ตายจากความเปนลาแลวมาเกดเปนลงทถกขบกดลกอณฑะ ตายจากความเปนลงแลวมาเกดเปนววถกตอน ตายจากความเปนววแลวมาเกดเปนกะเทย หลงจากนน จงมบญพอจะไปเปนนางอปสรสวรรค และมาสความเปนพระนางรจาในชาตน
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
80 81
การเกดเปนชายเปนหญงมกถกหยบยกไปพดในแงความดอยกบความเดน ขอเทจจรงกคอชายหญงมทกขทางใจเหมอนกน อกทงการถอก�าเนดมาในเพศใด กไมไดประกนความชอบใจแกเจาตว ภาวะทางเพศอาจเปนเพยงเครองตกรางวลหรอบทลงโทษกได ไมวาจะอยในรางชายหรอรางหญง
รากของความเปนชายเปนหญง คอการตดของพวพนอยกบภาวะค ตราบเทาทยงมความตดใจ ตดของพวพน ยงมความยนดในเพศรส กจะตองเวยนวายในสภาพหญงหรอชายไปเรอยๆ พดใหงายทสด ภาวะหญงชายเกดจากความตดใจ แตสงทเปนตวจ�าแนกวาเกดครงไหนจะไดเปนชาย เกดครงไหนจะไดเปนหญง กรรมจะเปนผตดสน
ในสวนของกายนน ทกคนทราบดวาหญงชายตางกน แตถาถามวาตางกนอยางไร อนนมรายละเอยดมากมายเหลอคณานบ เรมจากสงทเหนงายสด คนสวนใหญจะนกเปนอนดบแรกคอหญงมอวยวะเพศอยางหนง ชายมอวยวะเพศอกอยางหนง
การเอาอวยวะเพศมาเปนเกณฑแบงวานนชายนหญง กอใหเกดการเปรยบเทยบวาใครเปนชายมากกวากนดวยอวยวะเพศสวนลาง และเปรยบเทยบวาใครเปนหญงมากกวากนดวยอวยวะเพศสวนบน
นอยคนจะเขาใจอยางลกซงวา ทารกในครรภมารดานน เมอครงยงเปนตวออน จะเรมตนดวยการมอวยวะเพศหญงกอนเสมอ แตถาเซลลของตวออนมโครโมโซมเพศเปนชาย อวยวะเพศแบบชายจงปรากฏยนออกมาภายหลง สวนถาเซลลของตวออนมโครโมโซมเพศเปนหญง อวยวะ
มมมองอนควรไดจากพทธพจน เพศหญงจะปรบสภาพใหสมบรณขน พดใหงายทสดคอถาเอาอวยวะเปนเกณฑแบงเพศ ทกคนกเปนหญงเหมอนกนหมดในชวงแรกสด!
ถามนกวทยาศาสตรวาเหตใดอวยวะเพศแบบชายจงยนออกมา กจะไดค�าตอบสดทายทชดถอยชดค�าวาเดกบงเอญไดรบโครโมโซม Y จากพอไปประกบคกบโครโมโซม X ของแม ขอบเขตของวทยาศาสตรสบยอนไปถงทสดไดแคค�าวา ‘บงเอญ’ เพยงเทาน
ธรรมชาตฝายรปยงบอกถงรายละเอยดความแตกตางระหวางชายกบหญงอกมาก อยางเชน การท�างานของสมองฝงชายและฝงหญง ผดกนราวกบเปนสงมชวตคนละสปชส ขอเทจจรงเหลานอยในความสนใจของนกวทยาศาสตรมาเปนรอยๆปแลว มการคนควาวจยเพอใหไดขอสรปทชดเจนวามรายละเอยดใดบางทบงชวานนคอสมองชาย นคอสมองหญง ทงในแงของขนาด ความหนาของสวนตางๆ วธการท�างาน การหลงฮอรโมน มลเหตของความปรารถนาและความออนไหว ตลอดจนเหตผลของความชอบใจทแตกตาง
แตถงทสดจนกระทงวนน การ ‘เหนรายละเอยดความแตกตาง’ กไมไดน�ามาซงความเขาใจวาแรกเรมเดมทม ‘อะไร’ เปนตววางแผนใหแตกตางกนแน
เมอศกษาเรองกรรมและวบาก คณคงเหนแตแรกวาเราเลงกนทจตเปนส�าคญ มโนกรรมส�าคญทสด กรรมทแบงเพศกเชนกน ถาเรารไดวาจตแบบไหน คดอยางไร เหมาะกบความเปนชายเปนหญง ค�าตอบกอยตรงนเอง
ถามวารไปท�าไม? เพอความเขาใจตนเอง และเพอการเลอกไดวาจะเปนชายหรอเปนหญงทพอใจในตนเองไดอยางไร หรอกระทงวาถามความรสกเบยงเบนทางเพศอย จะปรบแกอยางไรใหเขากบธรรมชาตทาง
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
82 83
กายของตนภายในชาตน ไมตองทนทกขอยกบความรสกครงๆกลางๆอกตอไป
หญงชายไมไดเปนเครองหมายระบวาใครไปท�าบญหรอท�าบาปมามากกวากน เอางายๆ ลองคดถงเจาหญงกบขาทาส คนไหนมบญมากกวากน? แนนอนวาเจาหญงซงเปนหญง หรอลองคดถงชายทเกดในภาวะสงคราม ทอาจตองโดนเกณฑเปนทหารไปรบ ตองฆาแกงคนทไมเคยเหนหนากนมากอน ใครโชครายกวากน? แนนอนวาชายชาตทหารนนแหละ
เมอเกดความเขาใจตลอดสายวากรรมเปนตวจดสรรเพศ เราจะถงขอสรปวาเพศเปนเพยงเครองมอชดใชกรรมเกาและสรางกรรมใหม ไมมใครไดเปรยบหรอเสยเปรยบกวากนในแงนเลย
กรรมในการใหทาน
การใหทานมวธคดไดหลายแบบ และระดบความหนกแนนกตางกน ทงวธคดและความหนกแนนในการท�าทาน ลวนเปนเหตใหเกดจตแบบชายแบบหญง ดงน
๑ ทรพยทานการใหดวยความอยากให ใหดวยความปลม ใหดวยความหวงวา
จะเกดประโยชน เปลยนทกขใหเปนสขแกผรบ จะเปนชนวนเหตใหจตเกดความหนกแนนสงสด ขอใหสงเกตวาในการท�าทานทคณไมหวงสงอนใดมากไปกวา ‘ไดให’ สมใจ ความแชมชนยาวนานจะแตงจตใหเกดสมาธออนๆ เลกคดวกไปวนมา มองโลกสดใส หตากวางขวางไดทเดยว ถาจต
แบบนเกดขนเปนประจ�า กเหมาะกบภาวะความเปนชาย
แตหากมาท�าบญรวมกนฉนครก และรสกผกพนกบบญทท�ารวมกน กเปนเหตใหภาวะคถกรกษาไว โดยมากในททมาเจอกนอก ชายจะเปนชาย หญงจะเปนหญงเชนเดม
หญงทมความพอใจในสภาพความเปนหญง มกอธษฐานขอสวยของาม ถาอธษฐานทกครง บญกจะสงผลใหไดรปหญงในททเกดเปนมนษยหรอเทพธดา กบทงงามงดสมใจ
แตหากไมไดมการอธษฐานใดๆเปนพเศษ แลวมความหวนไหวในขณะกอนใหทาน ขณะก�าลงใหทาน หรอขณะทใหทานเสรจแลว ความหวนไหวนนจะเปนชนวนเหตใหเกดรปหญง และมความผนผวนทางอารมณ
ความหวนไหวในทนกคอความเปลยนใจ กลบไปกลบมา บางคนคดมากวาจะใหดหรอไมใหด พอลงมอใหกอยากชกมอกลบ หรออยากลดเงน ลดของ หรอหลงจากใหเสรจแลวกคดมาก เสยดาย อยากทวงคน ถามภาวะจตใจและความรสกนกคดแบบนในขณะสรางบญ บญกจะสงผลตรงกบภาวะทางอารมณทสนคลอนงาย สอดคลองกบธรรมชาตทางกายทอาจปรวนแปร ซงจะไมรสกแปลกเทาไร แตหากไดรางชายขณะทอารมณแปรปรวนเหมอนหญง กจะรสกอดอดขดแยงกบตนเองตงแตยงเลกไดมาก
๒ อภยทานการใหอภยดวยความอยากเลกแลวตอกน ปลอดจากความ
เบยดเบยนตอกน จะเปนชนวนเหตใหเกดจตใหญ จตทสวางกวาง เหมาะกบภาวะความเปนชายทมความเปนใหญ เกดใหมยอมไมใชอารมณเปน
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
84 85
ทตง แตจะมสต มความยงคด เหนถกเปนถก เหนผดเปนผด ดวยเหตดวยผล
แตถารกๆแคนๆ วนนบอกวาอภย พรงนอยากกลบไปดาอก หวนผกใจเจบชวนทะเลาะอก พอทะเลาะเสรจตกบายกลบญาตด พยายามคดดตอกนอก แบบนเหมาะกบภาวะความเปนหญงทคบแคบ ไมนาพงใจ พอเกดใหมยอมอยากใชอารมณเปนทตง เมอใดของขน เมอนนสตขาด หมดความยงคด เหนผดเปนถก เหนถกเปนผดดวยความเรารอนเสมอ
๓ ธรรมทานการใหธรรมะดวยความอยากสงเคราะหใหผอนอยบนทางสวาง
ตามตนนน เปนน�าใจอนประเสรฐ และเปนความสวางขนสงสดในบรรดาการใหทงปวง หากน�าใจไมแอบแฝงอยดวยประสงคอน กจะใหผลเปนความรงเรอง ความจดจา และความมก�าลงมากอยางชาย เหนผลทนตาไดตงแตชาตปจจบน และสงผลชดยงขนในชาตถดไป ในอตภาพบรษทนานบถอ เปนทเลอมใสแกคนเหน
สวนการใหธรรมะทไมมในตน คออยากใหทงทไมมจะให มกเปนเหตแหงความเสแสรง แกลงท�าวามธรรมะ แตลกๆยอมรอยแกใจวาตนลวงโลก ถงแมททาภายนอกจะตกแตงใหดอาจหาญ ภายในยอมหวนไหวอย กรรมทสวางนอกแตมดในน อาจสงผลใหเปนหญงงามสงา แตอารมณอนเปนภายในผนผวนรนแรง แบบคนมลบลมคมในแอบซอนมากมาย หรออาจถงขนท�าใหภายนอกดเปนชายชาตร แตจตกลบแอบเบยงเบนทางเพศอย ไมอยากใหใครร ทเปนเชนนเพราะธรรมทานมอานภาพแรง ถาใหจรงกดจรง แตถาใหดวยเจตนาอนบดเบยว เคลอบแฝงอะไรทไมดไมงามไว กกลายเปนแยหนกไปแทน
กรรมในการรกษาศล
การถอศลมผลโดยตรงกบคณภาพของจต เพราะตองอาศยก�าลงใจและความตอเนอง ผทตงใจถอศลแลวถออย กไดชอวามจตใจแขงแกรง หนกแนนคงเสนคงวา แตถาตงใจถอศลแลวถอไมอย กยอมเกดความละอาย เศราใจ หวนไหว ไมมนใจในคณงามความดของตน
ศลทเกยวของโดยตรงกบเรองของเพศ กคอศลขอกาเมสมจฉาจาร อนเปนรวกนไมใหประพฤตผดในกามนน ตามทพระพทธเจาตรสจะมงเอาการมเพศสมพนธกบหญงทมารดาบดารกษา หญงทพชายพสาวรกษา หญงทญาตรกษา หญงทมสาม หญงทถกซอตวไว ตลอดจนหญงทถกจองตวไวแลวดวยเครองหมนหมายเชนแกวแหวน หรอแมดวยพวงมาลยตามประเพณทองถน
ในททสทธสตรเทาเทยมกบเพศชาย ชายทมภรรยากไมมสทธนอกใจเชนกน เพราะการจดทะเบยนสมรส คอการตกลงกนเกยวกบสทธตามกฎหมาย วาตางฝายตางตองมกนและกนเพยงคนเดยว หากฝายสามไปคบชกบหญงอนถงขนใหการอปการะเลยงดหรอยกยองเปนภรรยาอกคน กฎหมายกเปดโอกาสใหฟองหยาและเรยกคาเสยหายได
ตรงนในสวนของธรรมะระดบศลกคอ ตางฝายตางมสทธในตวของกนและกน ไมใชเฉพาะหญงเทานนทเปนสทธทางเพศของฝายชาย
ถามวาอยางไรจงเรยกศลดางพรอย? อยางไรเรยกวาศลขาดทะล? ถาเจาของเขาไมรจะมคาเทากบไมไดท�าไหม? เผลอท�าแบบตกกระไดพลอยโจนโดยไมเจตนาไวแตแรกถอวาผดศลไหม? แคท�าอะไรภายนอกเขาขายไหม? ดหนงโปเปนบาปไหม? ฯลฯ
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
86 87
ค�าตอบของขอสงสยทงหมดขางตน อาศยหลกเกณฑคอ ‘ความละอายตอบาป’ เปนเครองช ซงดไดจากอวยวะวดความละอายกนโดยตรง
อวยวะทเกยวของกบเรองทางเพศนน นบเอาตงแตเนอหนงแคผวๆทเดยว พดงายๆวาทกตารางนวมผล หญงชายไมควรถกเนอตองตวกนโดยธรรมชาต เวนแตจะเปนเจาของกนและกน
ลองสงเกตสงทเรารอยแกใจ ทกสมผสนนลวนตองหามไปหมด หากแตะตองบคคลมเจาของ หรอบคคลทมใชคครองดวยความก�าหนด ไมวาจะอยางไรกเรยกวาประพฤตผดในกามทงสน สวนจะเขาขนดางพรอยหรอขาดทะลกขนอยกบ ‘ระดบความตองหาม’ ของอวยวะนนๆ
เกณฑคราวๆทแสดงไดพอประมาณ วดเอาจากการใชก�าลงใจของคนทวไปในการท�าผดทางกามดงน
๑ จมพตกน ตางฝายตางไมมความยนดทางเพศ เปนไปตามธรรมเนยมนยมของทองถน ไมดางพรอยเลย
๒ หอมแกม ใจเขายนดทางเพศ ใจเราไมยนดทางเพศ ทวารอยแกใจวาเขาหอมดวยความพศวาสกยงยอมดวยเงอนไขบางอยาง นบวาดางพรอยราวๆ ๑๐%
๓ หอมแกม ใจเขายนดทางเพศ ใจเรายนดทางเพศ นบวาดางพรอยราวๆ ๒๐%
๔ จบปาก ใจเขายนดทางเพศ ใจเราไมยนดทางเพศ แตมความยนยอมดวยเงอนไขบางอยางทงรอยแกใจ นบวาดางพรอยราวๆ ๕๐%
๕ จบปาก ใจเขายนดทางเพศ ใจเรายนดทางเพศ ถอวาหวดๆจะขาดทะล เหมอนเชนทมการเปรยบเทยบไววาจบปากคอการเคาะประตบนเพอถามวาประตลางพรอมหรอยง จงตองนบวาดางพรอยแลว ๘๐%
๖ เปลอยกายกอดจบลบไล ขอนรวมไปจนถงหลงภายนอกโดยปราศจากการลวงล�า ใจจะยนดหรอไมยนดทางเพศ กดางพรอยถงขนฉวเฉยดขาดทะลมาไดเกน ๙๐%
๗ อวยวะเพศเขาถงกน หรอมอวยวะเพศเขาถงปาก ใหนบวาศลขอกาเมขาดทะลแลวทงค ๑๐๐% เวนแตฝายใดฝายหนง ถกขมขนโดยไมมใจรวมยนดทางเพศอยเลย ฝายนนถอวารอดตวไป
คณคงไมเหนเปนเรองแปลก หากพจารณาโทษตามธรรมชาตอนสมน�าสมเนอ นนคอ ผประพฤตผดทางเพศ ยอมเกดความผดปกตทางเพศ
เกณฑของความผดปกต จะผกผนกบความร สกผดหรอความสามารถในการส�านกผด เชน ถาประพฤตแคครงเดยว ยงมความละอาย ส�านกผดอยางแรง กบทงตงใจแนวแนวาจะไมท�าอก กมผลใหรสกผดปกตอยในปจจบนพกหนง แตอาจไมมผลไปถงชาตหนา เพราะชวชวตทเหลอไมแตะตองอก
สวนประเภททลกลอบคบชจนเกดอาการหมกมนครนคด อดอนตนใจ อยากเลกกอยากเลก อยากยอกอยากยอ เพราะยงไมอมไมพอ คดกลบไปกลบมา สองจตสองใจแลวๆเลาๆอยางน เรยกวาเสวยทกขในชาตปจจบนเหนทนตา และชาตถดมาจะตองประสบทกขทางกายหรอทางใจ
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
88 89
ในท�านองทท�าใหรสกเจบปวด บาดกายบาดใจแลวๆเลาๆ หรอบางคนกตดกามโรคชนดเปนๆหายๆ โดยไมหายขาดไปตลอดชวต
แตหากประพฤตผดบอยครง จนความละอายเหอดแหงไปทกท เพราะบาปพอกพนจนดานชามากขนเรอยๆ กระทงไมรสกผดเลยแมแตนดเดยว กเขาขนผดปกตอยางใหญหลวงส�าหรบจตทมมนษยธรรมและมโนธรรม อนนกจะมผลใหรสกผดปกตทางเพศอยางแรงในชาตถดมา เชน ใจเปนชายกายเปนหญง หรอสลบกนคอกายเปนชายใจเปนหญง
คนทลกลอบไดเสยกนผดๆจะมองกนในทางต�า มความรสกมดๆใหแกกนอยในสวนลก แมดเหมอนรกหรอหวานซงขนาดไหน ตางกจะเกยงโทษกนวาอกฝายเปนตนเหตแหงความเสอม ขาดความเคารพ ขาดความรสกอยากใหเกยรตกน เมอโมโหโกรธามปากเสยงขนมายอมท�าใหเกลยดชง คดจองเวรกนไดหนกกวาปกต การคบชสชายสหญง จงจดเปนรากของการเปนคเวร เกดชาตหนาพอพบกนกอาจเกดแรงดงดดทางเพศ มความพงใจกน แตกอาจกอใหเกดอาการแสลง รสกขนลกแปลกๆไปดวย เมอคบใกลชดไมวาจะในฐานะคนรกหรอคสมรส กมสทธรสกแยตอกนมากพอจะตบต ท�ารายรางกาย หรอถงขนฆาแกงกนลงคอ
คนทประพฤตผดทางเพศหรอส�าสอนมากๆ จะมรงสมดอนนารงเกยจชนดหนง ทคณสามารถสมผสรสกไดตงแตชาตปจจบนทเขากอกรรมอย รงสมดชนดนน ถาเขมขนมากแลว แมเคยเปนเพอนกจะนกอยากออกหาง อยาวาแตคนแปลกหนา ถาเหนเขากเกดความอยากขบไลไสสง หรออยากตงตนเปนปฏปกษไดโดยไมทนตองพดคยอะไรกนมาก นเองเปนเหตใหพระพทธเจาตรสวาโทษสถานเบาของการมวเมาประพฤตผดทางเพศคอการมศตรและภยเวร
ขอใหนกถงกรณอาชญากรรมทางเพศทเลวรายทสด เชน ถามการ
ขมขนฆาเดก อาจมชาวบานแหกนมารมประณามสาปแชงกนมดฟามวดนเรอนพนเรอนหมน หากต�ารวจเผลอกมสทธโดนรมประชาทณฑจนตาย เพราะในความรสกของทกคนจะเหนเหมอนตวเสนยดทนาทบต นารมกระทบ นาฆาใหตายทรมาน อนนนเปนเพยงโทษสถานเบาในชาตทกอกรรมชว แตหากไดกลบมาเกดในโลกมนษยนอก กรรมจะตกแตงใหไดรางหญงเพอรบผลของบาปทเคยท�าตงแตวยเดกเชนกน
กรรมดานอนๆทเกยวของ
เปนทรกนวาขนาดและสดสวนของอวยวะทางเพศ มอทธพลปรงแตงจตใจใหเตมอมในเพศของตนไดมากนอยตามกน อยางเชน องคชาตเปนอวยวะแสดงความผงาด มความตระหงานนาเชอมนแบบชาย สวนปทมถนเปนอวยวะแสดงความสามารถเลยงดและใหความอบอนแบบหญง
องคชาตถกตกแตงดวยกรรมทท�าดวยความหนกแนนอาจหาญ สวนปทมถนตกแตงดวยกรรมทท�าดวยความมแกใจหวงใยดแล เออประโยชนสขแกคนรอบขางดวยความกรณา หากจะดวาพอด เลกเกนไป หรอใหญจนไมสมสวน กลายเปนตลก กขนอยกบใจทกอกรรมวาท�ามาแบบไหน สมเหตสมผล ดดาย หรออยากเอาหนาเกนตว ซงกจะไปปรากฏเปนขนาดอวยวะในกาลขางหนา
กรรมในประการตางๆทท�าลงไป จะน�าความรสกสมชายสมหญงขนมากอน คดอยางชายหรอท�าทาอยางชายกรสกอยางชาย คดอยางหญงหรอท�าทาอยางหญงกรสกอยางหญงขนมาเดยวนน ไมตองรอชาตหนา แตความรสกทสงสมไวมากขนเรอยๆนนเอง ทสะทอนภาวะทางใจ พอภาวะแบบไหนอมตว หรอมความตงมนคงทขนมา กกออวยวะสมกรรม
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
90 91
ในชาตถดไป
เมอพจารณาจากคณลกษณแหงเพศชายคอหนกแนน เขมแขง เปนทพง และคณลกษณแหงเพศหญงคอออนโยน นมนวล เปนทฝากใจ เรากอาจช�าแหละพฤตกรรมตางๆ ซงกอใหเกดความรสกดกบเพศของตนเอง แบงออกเปนขอๆไดดงน
๑ กรรมทท�าใหรสกดกบความเปนชาย• กระท�าตนเปนทพง ทงแกตนเองและผอน ตามสญลกษณ
ความเปนชาย
• แสดงความเขมแขง ออกแรงชวยเหลอ ปกปองคนอนจากภยนตราย
• ใจคอหนกแนน เขาขางหลกการอยางมเหตผล ไมใชเขาขางตวเอง
• รเรมสรางสรรค คดแผนการใหมในทางดใหเปนทยอมรบได
• มงมนท�าตามความตงใจใหส�าเรจดวยตนเอง ไมใชตองใหคนอนคอยเตอน
• ตรงไปตรงมา ไมมมายา ปากกบใจตรงกน รบผดชอบกบค�าพดของตนเอง
• ชอบเอาชนะ ทงอปสรรคขดขวางความกาวหนา ตลอดจนคแขงขนททาทาย
๒ กรรมทท�าใหรสกดกบความเปนหญง• ท�าตวเปนทฝากใจ หวงใยดแล ตามสญลกษณความเปนหญง
• ออนโยน นมนวล รจกท�าเรองวนวายใหกลบสงบดวยการเอาน�าเยนเขาลบได
• เมอไมพอใจกงอนเปน คองอนพองาม ไมใชงอนจนนาเกลยด ควบคมอารมณได
• ใหก�าลงใจได ฉดคนลมใหลกได สนบสนนการงานใหลลวงได
• ไมโลเล ไมกลบไปกลบมาจนเสยงาน
• เอาชนะใจคนดวยเสนหทางการคดและการพด ไมใชจองแตจะเอาชนะหรอแสดงความยงใหญดวยความรอนแรงทางอารมณ
ส�าหรบชาย หากเปนตรงขาม เชน เปนทพงใหตนเองไมได ตองการการปกปองจากผแขงแรงกวา ออนไหว ไมกลาออกหนาในการท�าด ท�าอะไรครงๆกลางๆพรอมจะถอดใจ กบทงมายามาก กลาท�าแตไมกลารบ ผลคอจะรสกออนแอลงทกท หากปลอยใหจตใจออนแอไปจนตาย เกดใหมถายงอยในเพศชาย กเหมอนจะมอะไรขาดๆได เชน อวยวะเพศเลก ท�าใหเกดความรสกไมเชอมนในตนเอง เหมอนคนขขลาด ไมกลาเผชญหนากบเรองยาก
สวนส�าหรบหญง หากมอะไรเกนๆ เชน เขมแขงอยางผน�า เฉยบขาด
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
92 93
และกราวแกรง กจะใหความรสกเหมอนชายในรางหญง ซงอาจนาภาคภมใจ เปนหญงเหนอหญง หรอกระทงเปนหญงทเหนอชาย แตทายทสดอาจขาดความสขอยางหญง คอ ล�าบากในเรองหาชายมาครองค เพราะยากจะเจอชายทแกรงพอจะท�าใหกลบมารสกถงความเปนเพศหญงในตน โดยมากจะออกแนวเหนผชายเปนลกไล หรอไมกลกแหง ใหตองนกหมนเสยมากกวาจะใหนบถอกนไหว
ส�าหรบหญงทมความเปนผน�า โดยเฉพาะหากพยายามเปนผน�าในทางบญ โดยเจออยดวยความภมใจในอตภาพหญง เกดใหมรางกายอาจมสวนสงเกนระดบเฉลยของหญงในละแวกทเกด จนหาผชายมาเทยบใหสมตวยาก ความรสกจะเหมอนผชายรอบตวเตยกวาตนไปหมด
แมเปนหญงเหมอนกน แตความทกขความสขอนเกดจากการครองกายหญงกแตกตาง อยางเชนหญงทมความแปรปรวนทางกายสง เกดจากกรรมตางๆทท�าดวยความวาวนใจ กระทบตน กระทบทาน เชน ท�าตวเปนภาระ ชอบเรยกรอง ชอบขอ ชอบกนแรง เขาขางตวเอง ขนอยใจ เอาแตใจ รแกใจวาผดยงอยากเถยง ยงอยากเอาชนะ ดอดงตามอารมณ ไมยดหลกการหรอฟงเหตผลใดๆ เหตเพยงเลกนอยกอยากประชด พดจาเหนบแนม เลอกเฟนถอยค�าทมต�าใหคนอนเจบใจได
หลายคนทปวดประจ�าเดอนมาก เมอลองลดอาการอาละวาดลง ฝกตนใหเยอกเยน โกรธยากหายเรว กจะทเลาอาการเจบปวดทางกายลงไดอยางนาอศจรรย อนนคอนขางแสดงถงความสมพนธระหวางกายกบจตไดชดเจนด
เมอมองวาความเปนชายคอมนคงแขงแรง ความเปนหญงคอยดหยนออนโยน กตองมองดวยวาถา ‘ตด’ ในการท�ากรยาอาการแบบไหน ความเปนเพศของกรยานนๆกเปลยนใจคณได เชน ดาราชายหลาย
คน เดมจตปกตตามเพศอยดๆ พอไปรบบทดดดน กระตงกระตง หรอตองใสจรตจะกานแบบผหญงนานเขา จตกบดเบยว จากสภาพตรงไปตรงมาแบบชาย กลายเปนอยากโยกโยน ดดไปดดมาเขาใหจรงๆ
นกนบเปนความนากลวของ ‘กรรมใหม’ อนเกดจากการเสแสรงหรอแกลงลองลอเลยน ไมควรทจะประมาทเลย สมดงทพระพทธเจาตรสไววา ถาตดใจลกษณะความเปนหญง กไมมทางลวงพนความเปนหญงไปไดนนเอง
ผมกายเปนชายแตใจเปนหญงหลายราย อธษฐานตงมนอยในทาน ตงมนอยในศล ตลอดจนเพยรเจรญสตเพอละกาม เลกตดใจพวพนทางเพศ เหนผลกนเสมอวา จตของตนตรงขน มความรสกเปนชายมากขน แมจะไมกลบล�าทงหมด แตนกคอหลกฐานยนยนหนงวา ภาวะทางจตเปนสงเปลยนไดโดยกรรมในปจจบนนเอง
รางหญงรางชาย
ไมใชเครองหมายบอกวา
ใครท�าบญท�าบาปมามากกวากน
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
94 95
ตายแลวไปไหน?
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
96 97
นพเพธกสตร
พทธพจน
เรากลาวเจตนาวาเปนกรรม บคคลคดแลวจงกระท�ากรรม ดวยกาย ดวยวาจา ดวยใจ
กเหตเกดแหงกรรมเปนไฉน? ผสสะเปนเหตเกดแหงกรรม
กความตางแหงกรรมเปนไฉน? กรรมทใหวบากในนรกกม ทใหวบากในก�าเนดสตวดรจฉานกม ทใหวบากในเปรตวสยกม ทใหวบากในมนษยโลกกม ทใหวบากในเทวโลกกม นเรยกวาความตางแหงกรรม
พาลบณฑตสตร
คนพาลประพฤตทจรต ทางกาย ทางวาจา และทางใจแลว ยอมมความรสกอยางนวา เราไมไดท�าความด ไมไดท�ากศล ไมไดท�าเครองปองกนความหวาดกลวเอาไว ท�าแตความชวราย ท�าแตความเลวทราม เขายอมเศราโศก ล�าบากใจ คร�าครวญ ร�าไหตอกชกหว ถงความหลง เมอตายไปยอมเขาถงอบาย ทคต วนบาต นรก
มมมองอนควรไดจากพทธพจน
ภพภมกเหมอนกบทกสงในจกรวาล คอ ไมไดเกดขนเองลอยๆ กบทงไมไดเกดจากความล�าเอยงของใคร แตเกดขนดวยวธทเราคด เราใชชวตดวยความคดแบบใด หลงตายจากโลกนไปกมสภาพของภพภมทเหมาะจะรองรบกบความคดแบบนน นคอความจรงของจกรวาล มเหตยอมมผล มกรรมยอมมวบาก และไมตองล�าบากหาใครมาออกแบบหรอสรางสรรคภพภมตางๆ กรรมจดการใหหมด
คนใกลตายยอมรตวอยวาชวตทผานมาสอะไร ขาว เทา หรอด�า ถารสกถงความขาว กมแตสบายใจ อยากไปดเสยเรวๆ สวนถารสกถงความเทา กอาจมความไมแนใจ เปนหวงอนาคตตวเอง ไมรวาจะออกหวหรอออกกอยกนแน แตถารสกถงความด�า คราวนจะถงขนกลวตายลนลาน ทกคนยอมกลวตาย ทวาคนบาปจะถงขนประหวนพรนพรง สยดสยองพองขน ไมอวดดอถอดอยากพสจนวาจะเกดอะไรขนหลงความตายอกตอไป
สาระทควรเขาใจ คอ เปลยนความคดได กเปลยนภพภมได โดยทแทแลว โลกน เปนเพยงจดศนยกลางการแลกเปลยนระหวางภพดานลางกบภพดานบน เปนจดตงหลกตดสนวา วญญาณใดจะไปครองอตภาพแบบไหนในอนาคตเบองหนา จดเปลยนของคณอาจเกดขนทนาทนกได ถาตดสนใจหนกแนนพอ!
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
98 99
ไปเปนสตวนรกไดอยางไร?
มหาสหนาทสตร
พทธพจน
นรกภมเปรยบเหมอนหลมทลกยงกวาชวงตวมนษย และเตมไปดวยถานเพลง หลมนยอมไมน�าความสขมาสผก�าลงรอน เหนอย และหวกระหายอยกอน แตถาหลงเดนมาตามทางทจะพลดตกลงไปในหลมถานเพลงนแลว ในทสดเขายอมเสวยทกขอนเผดรอนแสนสาหส อกทงยงตองทรนทรายหวกระหายไมเลกดวย
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
100 101
ทกขโทมนสอนเกดจากการถกแทงดวยหอกสามรอยเลม ยงไมเทาความทกขในนรกแมสกเสยวหนง สตวนรกยอมเสวยทกขแรงกลา และเจบแสบอยในนรกนน โดยจะยงไมตายตราบเทาทบาปกรรมยงไมสนสด ดวยการลงทณฑประการตางๆ เชน
๑ เหลานายนรยบาลมการลงทณฑชอ ‘การจองจ�า ๕ ประการ’ คอ ตรงตะปเหลกแดงเขาทมอซาย ทมอขวา ทเทาซาย ทเทาขวา และทตรงกลางทรวงอกของสตวนรก
๒ เหลานายนรยบาลมการจบสตวนรกขงพดแลวเอาจอบถาก ราวกบรางทถกถากเปนเพยงทอนไม
๓ เหลานายนรยบาลมการจบเทาสตวนรกขนหอยหวลง แลวถากดวยพรา
๔ เหลานายนรยบาลมการจบสตวนรกเทยมรถ แลวใหวงกลบไปกลบมาบนแผนดนทมไฟตดลกโพลงโชตชวง
๕ เหลานายนรยบาลใหสตวนรกปนภเขาถานเพลงใหญทมไฟลกโพลงโชตชวงไปทงลก ขนแลวลง ลงแลวขนอยอยางนน
พาลบณฑตสตร
๖ เหลานายนรยบาลจบเทาสตวนรกขนหอยหวลง แลวขวางใหพงลงไปในหมอทองแดงทรอนมไฟลกโพลงโชตชวงไปทงใบ สตวนรกจะเดอดเปนฟองอยในหมอทองแดงนน เมอเขาเดอดเปนฟองอย จะทะลงพลานขนขางบนบาง ขางลางบาง ขางขวาบาง ขางซายบาง
๗ เหลานายนรยบาลจะโยนสตวนรกเขาไปในมหานรก อนมสมม สประต แบงไวโดยสวนเทากน มก�าแพงเหลกลอมรอบ ครอบไวดวยแผนเหลก พนของนรกใหญนนลวนแลวดวยแผนเหลกอนลกโพลงอยดวยไฟ แผไปตลอดรอยโยชนรอบดานไมมดบเลย
แมเราจะสาธยายไวมากอยางน โดยความเปนจรงไมงายเลยทจะกลาวถงความทกขในนรกตามทปรากฏอย
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
102 103
ภาพยนตรฮอลลวดจ�าลองภาพเคลอนไหวไดใกลเคยงความจรง เสยแตยงสมจรงเทาไร ใจเรายงนกวานรกเปนเพยงเรองหลอกมากขนเทานน ทวาจตของคณจะไมเหนเปนเรองหลอกเลยเมอถงเวลาเกดขนกบตนเอง
เมอพระพทธเจาเปรยบเดรจฉานภมวาเทยบไดกบหลมลกทเตมไปดวยถานเพลง ดกอยบนทางกนดาร กหมายความวาเสนทางสความเปนสตวนรก คอกบดกทนาสะพรงกลวยง เพราะนรกเปรยบเหมอนจดต�าสด สรางขนจากพลงกเลสหนกสด จงยอมมแรงดงดดเหนยวรงไวเหนยวแนนทสดดวย
ส�าหรบคนทเดนทางไกล ทงรอน ทงเหนอย ทงหวกระหาย เคราะหซ�ากรรมซดอนใดเลาจะเทาพลดตกลงไปในหลมถานทไหมเนอใหพพองไดทงตว? เมอตกลงไปอยในนรก จะไมมใครรสกวามทางรอด สภาพแบบทคมขงเพอลงทณฑ ถกกรรมออกแบบใหเหนแลวนกไปวา นคอการจองจ�าชวนรนดร
ขอใหคดถงความทกขจากการปวยเปนไขหนก ตวรอนจนคณรสกคลายเตยงเปนเครองทรมานใหตวตองบดไปบดมา คณจะรสกเหมอนเวลายดออกไปไมมทสนสด แมรอคอยวนทจะไดหายไขนานเทาใด ตนขนกครงกพบวายงไมหายอยด ทยงดคออาจมชวงผอนหนกเปนเบาบาง แตในนรกยงกวานน คณจะไมชนกบความทกข ไมชนกบความรอน และแมทรมานจนขาดใจตาย กรรมกจะบนดาลรางใหมใหผดเกดขนสบทอดความทกขตอโดยพลน ไมใหหายใจหายคอ ตราบเทาทก�าลงของกรรมยงสงผลไมหมด!
มมมองอนควรไดจากพทธพจน นาทมรณะบนโลกมนษย ทกคนจะร ว าความตายเปนแคประสบการณวบเดยวทจะผานหายและถกลม แตสงทรออยหลงความตายตางหาก จะเปนประสบการณยดเยอยาวนานทแทจรง
กรรมอนควรแกภาวะแผดเผา
กรรมทควรแกนรกคอกรรมจากความเหนแกตวรนแรง เชน ศล ๕ ขาดวนดวยน�าจตประทษรายเกนกวาจะเปนไปไดในผมมนษยธรรม เพยงครงหรอสองครง กมผลใหจตใจตกต�าด�ามด พรอมจะไหลลงนรกอยางยากจะทวนกระแส ยกตวอยางเปนขอๆได คอ
๑ ท�ารายรางกายผทรงศล หรอผมพระคณ เชน ฆาพระผปฏบตดปฏบตชอบ เตะถบตบตพอแม จะดวยความโกรธแคนหรอดวยฤทธน�าเมากตาม และส�าหรบศลขอแรกน ถาเปนพรานปาหากนเลยงครอบครว หรอเปนผคมนกโทษทมความชนชากบการเปนผลงโทษ กมสทธไปเกดเปนนายนรยบาล (แตนายนรยบาลกอาจเปนรปเนรมตทกรรมของสตวนรกบางจ�าพวกบนดาลขนได)
๒ ยกยอกสงของอนเปนสาธารณะ เชน โกงเงนวด บรหารบานเมองดวยการเอาทรพยของบานเมองมาเปนของตน ยงความเดอดรอนแกสาธารณชน
๓ ประพฤตทางกามดวยความโฉด เชน ขมขนท�ารายรางกายหญงทมใชภรรยาตน ลอบเปนชไมเลอกหนาจนตดเปนความชนชาและไมคดเลก
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
104 105
๔ พดใหเกดความเสยหาย เชน โกหกในแบบทคนตองตาย ตองเดอดรอนสาหส หรอพดใหราย ยยงสงฆหรอคนในประเทศใหแตกกนเปนเสยงๆเพอผลประโยชนสวนตน
๕ เสพเครองเมาถงขนสตขาด เชน กนเหลาจนกลายเปนขเมาอาละวาดโดยไมมความรสกยบยงชงใจไดเรอยๆ
แมน�าหนกการประทษรายเบากวาทกลาวมา แตถาสงสมใหมากจนเกดกระแสนรกขนในตนเตมรอบ คอ มความรอนแรง รายกาจ ฟงซานพลานไปในความชวไดทกวน ใครอยใกลพลอยรอนรนกระวนกระวายไปดวยแลว กพรอมจะพงหลาวลงนรกไดในทนททตายเชนกน
นมตบอกลางราย
ส�าหรบคนชว สงทนากลวกวาความตายคอสงทท�าไวกอนตาย เพราะขณะตาย ในหวงมโนทวารจะเหนกรรมชวทเคยท�า ก�าลงยอนกลบมาลากตนไปลงนรก ปรากฏเปนฉากๆ ฉากแลวฉากเลา
การทบทวนกรรมจะเกดขนอยางรวดเรว ดเปนเรองเปนราวคลายเปดอโมงคภาพยนตร ความคดและค�าพดทถกฝงลมไปแลว จะยอนทวนกลบมาอก เหมอนเพงปรากฏสดๆรอนๆ หรอถาการทบทวนกรรมไมเกดขน กจะมนมตแสดงอปกรณในการท�ากรรม เชน เคยออกลาสตวเอาสนกไวมากๆ กปรากฏนมตปนผาหนาไมทเคยใช หรออาจเหนฝงสตวกรเขามาทวงชวต อยางนเรยกวา ‘กรรมนมต’
ถาไมใชกรรมชวทเคยท�า กอาจเปนภาพนมตของนรก ซงปรงแตงขนแบบเดยวกบฝนราย หรอไมจตกทะลไปเหนสภาพจรงอยางใดอยางหนงของนรก เชน เครองลงทณฑทเตรยมรอตนอย และหลงจากจตสดทายดบลง กเกดจตดวงใหมในภพใหม ซงกคอภาวะทสอดคลองกบกรรมทเคยแผดเผาโลกมนษยไว อยางนเรยกวา ‘คตนมต’
เมอกรรมไดเวลาเผลดผลหลงความตาย เขาไมถามคณวาจะเอาหรอไมเอา ไมฟงเสยงวาคณชอบหรอไมชอบ แตจะท�าตวเปนตลาการผไรหวใจ ปฏบตตามหนาท สงคณไปยงททควรจะไปทาเดยว
การจะไปดหรอไปรายแคไหนนน เอาอาการทางกายมาเปนเครองตดสนไมได กายบางคนสงบกเพราะโรคภยไขเจบตดอาการรบรทางกายไปแลว หรอรบรแตตอบสนองไมได ตรงขามกบบางคนทกายกระสบกระสายดวยโรคภยไขเจบ แตในขนสดทายถาบญถงจรง กมนมตของกรรม หรอนมตของคตอนเปนทไป มาระงบความกระสบกระสายทางใจ จตสวางอยางเตรยมไปดไดเอง
สภาพแวดลอมของนรก
นรกคอการลงทณฑ มเครองลงทณฑ อาจประกอบหรอไมประกอบดวยผถกลงทณฑทเรยก ‘นายนรยบาล’ ความปวดแสบปวดรอนของสตวนรกนน ถาเอาความรสกทางใจ นรกกไมไดตางไปจากทคมขง สถานทลงทณฑ หรอแดนประหารทใชมาตรการโหดเหยมทารณบนโลกนเทาใดนก เราจงดทมนษยท�ากบมนษยเปนการชมลางกอนกได
สมยทผคนยงปาเถอนและเหนการตายทรมานของเหลาอาชญากร
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
106 107
เปนเรองสนก หรอสมยทเหนสมควรใหประชาชนทศนาโทษทณฑอนควรสาแกใจของทรชนโฉด กคนคดวธทารณตางๆนานา เชน ยางไฟสดๆ แลเนอเอาเกลอทา จบแชน�าเดอด ฯลฯ เหลานนบเปน ‘หนงตวอยาง’ ของนรกภมไดอยางด
มาถงยคทบางประเทศอยากใหผกลวการลงโทษของกฎหมาย กท�าการแขวนคอนกโทษประหารในทเปดเผยตอสาธารณชน ใครจะมามงด หรอกระทงเอาหนขวางอยางไรกไมวา เปนการเชอดไกใหลงด พอประชาชนเหนนกโทษแดวดนตาถลน ทรมานนานกอนขาดใจตาย กจะไดไมกลาละเมดกฎหมายอาญากน
โธมส เอดสน (Thomas Edison) นกประดษฐผมชอเสยงกองโลก กบผชวยของเขาชอ แฮโรลด บราวน (Harold Brown) ชวยกนคดคนเกาอไฟฟาขนมาเพอใชแทนการแขวนคอนกโทษประหาร ดวยแนวคดวาเปนการท�าใหทรมานนอยลง สองนกประดษฐสาธตการฆาสตวหลายตวดวยเกาอไฟฟาตอหนาสอมวลชน เพอท�าใหเชอวาวธนเหมาะกบการประหารชวตนกโทษทสด
ทวาระหวางท�ากบสตวและท�ากบคนอาจไมเหมอนกน คนตายไมอาจกลบมาเลาไดวาเปนอยางไรแน ทแนๆคอพยานผเหนเหตการณตางพดตรงกนวา นอกจากจะไมทเลาความนาสมเพชแลว ยงนาจะไมมวธประหารใดหฤโหดนาขนลกขนพองไปกวาเกาอไฟฟาอกแลว สภาพการตายของคนทดนบนเกาอไฟฟานนทเรศทรงเหลอประมาณ เคยมเกยรตยศหรอมความสงางามมาปานใด กเปนอนสนสดลงบนเกาอไฟฟานนเอง
ณ นาทประหาร นกโทษเกาอไฟฟาจะกระตก หดตว แลวทะลงโดด เพอตอสกบเครองรอยรดดวยพลงมหาศาลอยางเหลอเชอในเฮอกสดทาย
ของชวต มอของนกโทษจะแดงสลบขาว ล�าคอจะโกงยดออกมาราวกระดกท�าดวยเหลกสปรง แขนขาและนวมอนวเทากบใบหนาหงกงอบดเบยวอยางรนแรงจนแทบไมเหลอสภาพเดมใหจดจ�ากนได
อ�านาจขบดนของไฟฟานน ทรงพลงสงขนาดท�าใหลกนยนตานกโทษถลนจากเบา แลวออกมากองบนแกมได โดยมากนกโทษมกขบถายของเสยอยางอจจาระปสสาวะออกมาเรยราด แถมปากอาจพนเลอดกบน�าลายทะลกหลงพรงพรออกมาดวย สวนเนอหนงของนกโทษจะบวมเปงออกและขยายจนกระทงฉกขาด หลงจากแดงก�าใกลเปนไฟไดท
ผใกลชดเหตการณสามารถไดยนเสยงปะทแบบเดยวกบทเราไดยนเสยงเปรยะๆของเนอทอดบนกระทะ วากนวา กอนสมองจะมความรอนสงไดเทาน�าเดอดทเดยว แมเวลาผานไปหลงจากตดกระแสไฟฟาแลว ตบกจะสกขนาดแตะตองดวยมอเปลาไมได
เมอตองตายทรมานขนาดน และสภาพศพหลงการตายสดอจาดเหนปานน เหตใดบานเมองจงกระท�าเสมอนไรมนษยธรรมนกเลา? ครงนน เขาอางกนวาวธนท�าให ‘ตายทนทโดยปราศจากความเจบปวด’ และทอางไดอยนานกเพราะไมมการเผยแพรนาทประหารออกสสายตาประชาชน หากทกคนเหนแลวกคงลงมตเปนเอกฉนทใหยกเลกวธประหารแบบนตงแตครงแรกแลว!
นรกกอนตายของคนเจอโทษประหารโหดๆ อาจเปนการลงโทษทสาสมกบบาประดบหนงแลว ถาไมมบาปอนอนสมควรแกการลงทณฑอนเหยมเกรยมตอ กอาจไปสความเปนเดรจฉานหรอความเปนเปรต หรอกระทงภมสงกวานนได
บางคนอาจนกวาโทษประหารอนไรมนษยธรรมอาจแสดงทกขในนรกทงหมดแลว แตชากอน ในนรกไมมมนษยธรรมในการลงทณฑ ตอ
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
108 109
ใหมนษยถอดจตไปเยยมทศนา แลวกลบมารองแรกแหกกระเชอ ยนอทธรณขอใหระงบวธปาเถอนอยางไร กไมมใครชวยยตโทษทณฑอนเหยมเกรยมเหลานนได แถมพระพทธเจายงตรสดวยวาใหเอาหอกสามรอยเลมแทง ซงคงหมายถงไมเหลอสกตารางนวเดยวทปราศจากความเจบปวดจากหอก กยงไมไดเสยวเดยวของความทกขในขมนรก!
สดทาย ขอใหทราบวาวญญาณทผดเกดในนรกไดนน ตองมดหนกเขาขนพอ ฉะนน ก�าหนดเวลาในการลงโทษยอมไมธรรมดา กวาจะถงก�าหนดพนโทษไดนเขาไมนบกนเปนเดอนเปนป แตวากนหลายรอยป หลายพนป หรอกระทงเปนกปเปนกลป!
ตอนอยบนโลกเยนๆ
เปนใครกกลาบอกวา
ไมกลวนรกรอนๆกนทงนน
แตตอนอยในนรกจรงๆ
เปนใครกตองยอม
กลบไปตดมอตดเทาทงเพอไมตองท�าเรองชวรายเลยดกวา
ไปเปนเดรจฉานไดอยางไร?
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
110 111
มหาสหนาทสตร
พทธพจน
เดรจฉานภมเปรยบเหมอนหลมทลกยงกวาชวงตวมนษย และเตมไปดวยอจจาระ หลมนยอมไมน�าความสขมาสผก�าลงรอน เหนอย และหวกระหายอยกอน ถายงเดนหลงมาตามทางทจะพลดตกลงไปในหลมอจจาระนอก ในทสดเขายอมพบกบความเนาเหมนเปนทกขอยางฉกรรจ อกทงยงตองทรนทรายหวกระหายไมเลกดวย
เหลาสตวเดรจฉานแบงเปนจ�าพวกตางๆ คอ
๑ พวกทกนหญาเปนอาหาร เชน มา โค ลา แพะ และอนๆทกนหญาเหมอนกน
๒ พวกทกนคถเปนอาหาร เชน ไก สกร สนขบาน สนขปา และอนๆทกนคถเหมอนกน เมอไดกลนคถแตไกล กรบวงกระหดกระหอบไปดวยหวงวาจกกนเสยเดยวนน เปรยบเหมอนพวกพราหมณเดนไปตามกลนเครองบชาดวยความตงใจวา จะกนใหไดเลย จะกนใหไดเลย
๓ พวกทเกด แก และตายในทมด เชน ตกแตน มอด ไสเดอน และอนๆทอยมดๆเหมอนกน
๔ พวกทเกด แก และตายในน�า เชน ปลา เตา จระเข และอนๆทอยในน�าเหมอนกน
๕ พวกทเกด แก และตายในของโสโครก เชน จ�าพวกทอาศยปลาเนา จ�าพวกทอาศยในศพเนา จ�าพวกทอาศยในขนมกมมาสเกา จ�าพวกทอาศยในน�าคร�า จ�าพวกทอาศยในหลมโสโครก และอนๆทอาศยของโสโครกเหมอนกน
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
112 113
พาลบณฑตสตร
คนพาลผเหนแกกนดวยความตดในรสอาหาร เขาท�ากรรมลามกเอาไว เมอตายไปยอมเขาถงความเปนสหายของเหลาเดรจฉาน กนของเนาเหมนประการตางๆ
มมมองอนควรไดจากพทธพจน
มนษยอยางพวกเราน ถงแมจะรวมอาศยในดาวเคราะหดวงเดยวกนกบสตวในภพอน ดงเชนทเหนเหลาเดรจฉานทวงกนใหเกลอน บางลทธยงอตสาหสรางความเชอวาพวกมนไมมจตวญญาณ หรอเปนเพยงวตถทเกดมาใหมนษยกดกนโดยเฉพาะ นยอมเปนเครองยนยนวาการเหนภพภมอนดวยตาเปลา ไมไดชวยใหเรารเรองภพภมดขนเลยแมแตนอย
เมอพระพทธเจาเปรยบเดรจฉานภมวาเทยบไดกบหลมลกทเตมไปดวยอจจาระ ดกอยบนทางกนดาร กหมายความวาเสนทางสความเปนสตวเดรจฉาน คอกบดกทนารงเกยจยง ถาตกลงไปแลวกปนปายกลบขนมายาก ซงผระลกชาตไดตางกยนยนตรงกนวา เมอพลาดไปเปนสหายแหงสตวเดรจฉานแลว กตองวนเวยนเกดตายดวยความตดในสภาพนนๆนบหมนชาต กวาทบาปจะเลกใหผล ยกตนกลบสภมทสงขนได
แตแมจะนารงเกยจปานใด กยงนบวาดกวาพลดตกลงไปในหลมถานเพลง ภมแหงเดรจฉานนนแมนารงเกยจส�าหรบมนษย แตอาจหอมส�าหรบสตวทเหมาะ เชน หนอนในสวมยอมเหนอจจาระเปนทอยทกนอนส�าราญของตน เปรยบไดกบมนษยทชาชนกบกรรมเนาเหมน ยอมเหนวากรรมนนด นาท�า
แมวบานหรอหมาบานหนาตานารกนาสงสาร ทถกฟอกดวยแชมพเนอตวสะอาดสะอาน ไดรบการประคบประหงมอยางด นนคอตวอยางความเนาเหมนทหอหมดวยบญเกาแลว เปนประเภทหนงในลานแลว ภมเดรจฉานจะปรากฏอยางแทจรงเมอไมมมอมนษยยนเขาไปแทรกแซง อยางเชนพวกงไดแตเสอกคลานไปทงชวต พวกนกเพนกวนกนแมกระทง
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
114 115
ขของตวเอง พวกคางคาวถกบงคบใหเกลยดแสงสวาง ฯลฯ คงไมมใครคดคานวาสภาพชวตของเดรจฉานทงหลาย นาอนาถยงกวามนษยผสนไรไมตอกทสดในโลกเปนแน
กรรมอนควรแกสภาพเนาเหมน
กรรมเนาเหมนยอมเหมาะแกสภาพเนาเหมน เมอศล ๕ ดางพรอยหรอขาดทะลเปนประจ�า กมผลใหจตใจตกต�าด�ามด พรอมจะไปเปนเพอนสตวเหลาใดเหลาหนง ยกตวอยางเปนขอๆได คอ
๑ ท�ารายรางกายคนหรอสตว เชน ทบตลกเอาความสะใจตามอารมณโกรธ ไมใชดวยความเมตตาคดก�าราบ ชอบเตะหมาเลนดวยความเหนเปนของสนก ชอบตกปลามากน หรอฆาสตวเลกสตวนอยเพอความบนเทง ถากรรมจะเผลดผล กตองไปสความเปนเชนนนเพอเปนฝายถกกระท�าเขาใหบาง
๒ ฉอโกงทรพยสนของคนอน เชน มรายไดเพอการอยกนทดขนดวยวธยกยอกทรพยบรษท ถอเอาของผอนทเขามไดยกใหเปนนสย
๓ ประพฤตส�าสอน เชน เหนการมเพศสมพนธเปนเรองธรรมดา ไมตองเลอกหนากได จะลกกนขโมยกนดวยการลอบขนบานใครขณะผวเผลอหรอเมยเผลอบางกได
๔ พดใหเกดความเสยหาย เชน นนทาวาราย
ยแยงตะแคงรวดวยเจตนาใหคนแตกคอกนดวยฝมอตน หรอขอทานดวยวธโกหกวาไมมสตางคกนขาว อยากใชความสงสารของคนอนเปนเครองมอหลอกเอาสตางคเขา
๕ เสพเครองเมาถงขนสตพราเลอน เชน กนเหลาจนสมองทบ คดอานอะไรไมคอยออก โกรธงายหายชา
แมน�าหนกอาการปลอยใจตามแรงจงของกเลสจะเบากวาทกลาวมา แตถาสงสมใหมากจนเกดกลนเนาเหมนทางวญญาณฟงกระจาย คอ ใครเหน ใครอยใกลแลวรสกถงความหมนมดนารงเกยจ ชวนใหอยากหลกหาง แบบนกพรอมจะดงเขาทองสตวในทนททตายเชนกน
การไปสความเปนสตวนน มความหลากหลาย เพราะโดยหลกแมภพของสตวเดรจฉานจะเหมาะกบคนทอยกนดวยกรรมอนเนาเหมนลามก แตกยงมจ�าพวกของสตวชนสงแยกยอยมากมาย
บางคนอตสาหท�าดทงชวต แตมาพลาดในขณะใกลตาย เชน ตายอยางมหวง ตายอยางขาดสต ตายอยางเหมอลอยพร�าเพอ ตายอยางเศราหมองขาดทยดเหนยว พระพทธเจาตรสวาถาจตเศราหมองกอนตาย อบายเปนทหวงได อยางไรกตาม เหลาคนดทพลาดไปเปนสตวน บญเกามกสงไปอย ในอตภาพทนารกนาเอนด คนเหนแลวอยากเลยง อยากประคบประหงม ซงนกเปนวธแสดงตวของกรรม ทยนมอเขาอปถมภไมใหตกระก�าล�าบากจนเกนไป และชาตแรกๆทไปเกดเปนสตวกมกมความรสกนกคดใกลเคยงมนษย สามารถสอสารกบมนษยเขาใจไดงาย ฟงภาษาคนหลายๆค�าออก
แมแตพระ ถาครองจวรแลวขเกยจ ไมท�าตามกตกาทใหค�าตกลงไวกบพระพทธเจาในวนบวช คอ ไมเพยรพยายามปฏบตเพอท�ามรรคผล
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
116 117
นพพานใหแจง สกแตบรโภคขาว ขนม และน�าทชาวบานจดมาถวายไปวนๆดวยอาการเกยจคราน กอาจตองไปเปนววชดใชขาวน�าของชาวบานได ทงทไมเคยท�าผดวนยรายแรงใดๆเลย
นมตบอกลางราย
การไปสความเปนสตว คอ การไปอยในสภาพชวนสงเวช นาอเนจอนาถ กรรมนมตทปรากฏในหวงมโนทวารกอนตาย จงมกจะเปนความคด ค�าพด หรอการกระท�าใดๆอนนาอดส ชวนใหทเรศตนเอง
หากไมใชนมตการท�ากรรมอนนาเศราหมอง กอาจเปนคตนมตของสตวทตนจะตองไปเปน เชน คนจะไปเปนลงอาจเหนแมกไมในราวปากบไดยนเสยงรองเจยกๆ เปนตน
สงทเหนในหวงมโนทวารกอนตาย มกเตอนใหระลกเปนภาพรวมวาชวตทผานมาน เปนคนเชนไร เหมาะกบเผาพนธสตวแบบไหน เชน คนดรายแตมความสงางามนาเกรงขาม เหมาะกบสภาพแบบเสอหรอราชสห คนอนธพาลทมงรายกบคนอนกอนไดโดยไมตองมเหตผล เหมาะกบสภาพแบบตวตอ คนหนาไหวหลงหลอกทเตมไปดวยความคกคะนอง เหมาะกบสภาพแบบลง คนรกเดยวใจเดยวแตเศราหมองอาลยไมเลก เหมาะกบสภาพแบบนก เปนตน
สภาพแวดลอมของเดรจฉาน
ความจรงคณเหนตวอยางของมนษยทเลอนภมลงไปเปนเดรจฉานบอยๆ เชน สบตากบสนขบางตว แลวเกดความรสกเหมอนมนพยายามสอสารกบคณ เหมอนมนอยากพดอะไร แตกพดไมได ไดแตเหา พวกนเปนตวอยางของการเพงมาจากความเปนคน บางตวเกดใกลถนฐานเดมของตน เลยยงจ�าไดชด มนจงรสกขนมาเปนวบๆวา ‘เราเคยเปนคน’ ซงหมายถงรเรองรราวไดอยางคน
และอยางทคณเหนจนคน สตวมอยมากมาย ทงตวเลก ตวใหญ สอสารกบมนษยไดบาง สอสารกบมนษยไมไดเลยบาง อาศยเปนทเปนทางบาง จรจดอยตามถนนบาง เปนสตวสามญทมนษยเลยงกนทวบาง เปนสตวไมสามญทมมนษยเพยงบางคนเลยงไวบาง แตความจรงกคอไมไดมแคหม หมา กา ไก นก หน และแมลงเพยงไมกชนดทคณรจก ทวาโลกใบนใบเดยวรองรบสงมชวตไวถงประมาณ ๑๐ ลานสายพนธ กลาวอกนยหนงคอโลกนยนดตอนรบผกอกรรม ๑๐ ลานประเภท เหนอขนไปบนฟายงมสตวปก ลกลงไปในดนยงมสตวใตพภพ เบองลางลงไปในมหาสมทรยงมสตวน�าลก ซงเหลานนเราอาจไมเคยเหนหนาคาตาของพวกมนเลยจนตาย
พวกเราไดแตเชอโดยอาศยประสบการณสวนตววา อณหภมประมาณน แสงสวางประมาณน น�าดนประมาณน จงมชวตอยางมนษยเราและหมหมากาไกอาศยอยได นแหละสภาพแวดลอมทสนบสนนการมชวต หากเปนสภาพแวดลอมแบบอน ชวตกนาจะหมดสทธถอก�าเนดเกดมาด�ารงอยเปนแนแท
นกวทยาศาสตรเคยเชอกนวา ทระดบมหาสมทรลกตงแต ๖,๐๐๐ เมตร
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
118 119
เปนตนไป ไมอาจเปนทอาศยของสงมชวต เนองจากแสงอาทตยอนเปนปจจยส�าคญในการด�ารงชวต ไมอาจสองเขาไปถง คอแค ๒๐๐ เมตรกมดสนทแลว แถมใตน�าลกขนาดนนยงไมคอยมสารอาหาร ซงจ�าเปนสงสดส�าหรบสงมชวตอกตางหาก
แตทวาความปกใจเชอเชนนนถกท�าลายลงสน นบแตมเรอด�าน�าไคโกะ (Kaiko) ซงดงลงไปไดถงจดทลกทสดในโลก คอ กนบงมหาสมทรแปซฟกซงมชอเรยกวา ‘มาเรยนา เทรนช’ (Mariana Trench) ซงลก ๑๑,๐๐๐ เมตร หรอราว ๑๑ กโลเมตร
ณ จดทมแรงดนมากกวาแรงดนอากาศ ๑,๑๐๐ เทา เจาตวนอย เชน ปขาวขนาดเลก หนอนทะเล กงเผอก ปลาจว ตลอดจนสตวแปลกหนาอกมาก ยงอตสาหด�ารงชวตอยกนไดสบายๆ ราวกบจะเยยนกวทยาศาสตรวา ถาพอใจจะอยเสยอยาง ยงกวานกยงไหว!
ท�าไมสตวเหลานไมตายภายใตแรงดนมหาศาล? นกวทยาศาสตรอธบายวาสงมชวตเหลานน ‘ปรบตว’ ใหเขากบสภาพแวดลอม โดยความดนภายในตวของพวกมนมคาเทากนพอดกบแรงดนน�า ณ ระดบนนๆ
ค�าถามตอไป แลวพวกมนเอาอาหารทไหนกน? ค�าตอบคอสตวบางตวไมมปากส�าหรบกน แถมไมมระบบยอยอาหารอกดวย พวกมนมชวตรอดอยดวยไฮโดรเจนซลไฟดซงพบในน�าลกเกน ๒,๕๐๐ เมตรขนไป
ทนมาถงค�าถามมหศจรรย ภายใตทองสมทรลกสดหยงปานนน ท�าไมสงมชวตถงตองดนทรงไปเกดใหล�าบากดวย? การมองวาพวกมนตอง ‘พยายามปรบตว’ ท�าใหสตวทะเลลกดมความไมปกตในตวเอง หรอไมกชวนใหนกไปวา สตวโลกทงหลายสกแตอยากมๆชวต มๆเผาพนธของตนใหเตมโลก โดยไมสนใจวาจะเปนตรงไหน เหมาะหรอไมเหมาะ ถาไมเหมาะกคอยปรบตวเอา แตถาเหมาะอยแลวกไมตองปรบตว ดงเชน
มนษยเราและสตวบนบกอนๆ
การเอาตวเองเปนศนยกลางโลก ตลอดจนการสนนษฐานดวยวธคดคะเนดนเดา จะมหลกการหรอไมมหลกการกตาม มกถกลมลางดวยการคนพบความจรงในภายหลงวาไมใช ไมตรงตามทสนนษฐาน แตหาก ‘รจรง’ ดวยวธทางจต ดวยญาณหยงรครอบทว กไมตองมาลมลางทฤษฎเกาดวยการสรางทฤษฎใหมร�าไป
โลกนมค�าอธบายทฟงขนและสมเหตสมผล ดวยหลกกรรมวบาก เราตองยอมรบวา จดเรมตนของชวตหาใชมาจากการสบพนธอยางเดยว ทวามกรรมเกาบงคบใหตองมรปชวตแบบหนงขนมากอน จากนนองคประกอบของการเกดและการด�ารงชวตอยจงตามมาในภายหลง
ดงเชนสตวน�าลกนน จดเขาขายกรรมทเหมาะกบการเปนสตวน�า และอยในทมด ไรแสงชนดใดๆสาดสองเขาไปถง เมอมกรรมเชนนนเปนตวตง ทงรปชวตและสงแวดลอมระดบเดรจฉานภมนนๆกตามมาเอง ไมมอะไรทกฎแหงกรรมวบากออกแบบใหไมได และสตวผรบกรรมกไมตอง ‘ปรบตว’ ใดๆ เพราะกรรมไดจดการปรบอวยวะภายในและสภาพแวดลอมใหลงตว สอดคลองกนหมดอยแลว
นอกจากสตวทงหลายจะมอายขยแลว แตละเผาพนธกมอายขยเชนกน ไมมสายพนธใดถกก�าหนดใหอยคโลกไปจนชวฟาดนดบ ทแทตางกก�าลงทยอยสญพนธไปเรอยๆทงหมด เมอใดจะสญพนธ เมอนนระบบการคลอดจะลมเหลวอยางลกลบ เชน สตวมครรภจะแทงพรอมกนถวนหนา ไรค�าอธบายเปนเหตเปนผลแบบวทยาศาสตร
การทยอยสญพนธของเหลาสตว ชวยใหเราคดไดวาสตวบางเผาเปนเพยง ‘เผาพนธเฉพาะกจ’ เหมาะส�าหรบรบกรรมของสตวจ�าพวกหนง พอไมเหลอสตวทท�ากรรมอนเขากนได เผาพนธเฉพาะกจนนกถงแกกาล
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
120 121
สลายตวไป
และเมอมองวาภพภมคอการโยกยายถายเทประชากร เรากจะตอบค�าถามคาใจหลายๆคนไดอยางชดเจน เชน ‘คนเกดมาจากไหนเยอะแยะ ไหนวาตองมบญมากถงจะเปนคนได?’
กอนขน ค.ศ. ๒๐๐๐ มพลโลกทงสน ๖,๐๐๐ ลานคน แตความเปนจรงแลว โลกนคอการยกยายถายเทระหวางคนเปนกบคนตาย ถามตาทพยกจะเหนมเดกเกดใหมเปนดอกเหดถงวนาทละ ๓ คน แตวนาทเดยวกนนนเองกจะมคนตาย ๒ ศพดวย
มการค�านวณกนไววา ตงแตตนตระกลมนษยอบตมาจนถงทกวนน มคนมาเกดแลวรวมไมต�ากวาแสนลานคน เพราะฉะนนถาเชอวามนษยตายแลวจะตองกลบมาเกดเปนมนษยอก กอยาไดแปลกใจอะไรเลย หกพนลานยงนอยเกนไปดวยซ�าส�าหรบการเวยนวายอยในโลกใบเกา
แตขอเทจจรงกคอ โลกมนษยคอการหมนเวยนเปลยนถายระหวางภพอกมาก คนตายไปเปนสตวนรก ไปเปนสตวเดรจฉาน ไปเปนเปรต ไปเปนเทวดา ไปเปนพรหม และสงมชวตตางภมเหลานนกวนกลบมาเกดเปนมนษยไดอกเรอยๆ
เอาเฉพาะทเหนดวยตาเปลาอยางสตวเดรจฉาน ไมมใครรแนนอนวาจ�านวนประชากรสตวมอยเทาใด แคสตวใหญเฉพาะวว ควาย หม และแกะ ทผานโรงฆาสตวมาเปนอาหารของมนษยนน หนงปรวมแลวเกน ๑,๖๐๐ ลานตว สวนสตวเลกทฆากนไดสะดวกโดยไมตองผานโรงฆาสตวอยางเชนไกนน ยอดตอปเพมปรมาณขนเรอยๆ ลาสดตกราว ๑๘,๐๐๐ ลานตว แมสตวเพยง ๕ ชนดอนเปนอาหารประจ�าของมนษยทกลาวมาน กพากนตกตายไปเกนจ�านวนพลโลกในปจจบนไมรเทาไรแลวภายในปเดยว!
สตวยงเลกลงมาเทาไหรกยงมปรมาณมากขนเทานน เหมอนฟองวาสวนใหญเคยเปนมนษยใจเลก ท�าอะไรตามๆกน กอกรรมในแบบทตองเกดในอตภาพจวๆ ดอยางปลาทงมหาสมทร ค�านวณแลวมอยไมต�ากวา ๓.๗ ลานลานตว ขอใหตรองด ระดบปลายงขนหลก ‘ลานลาน’ ถานบมดปลวกรวมกนทงโลกคงเปนตวเลขทนกไมออก บอกไมถก เขยนเปนเลขแลวเปลาประโยชนกบการจนตนาการวาประมาณไหน
ยงกวานน พระพทธเจาผรแจงจกรวาล ยงตรสไวอกวาโลกมนษยอยางนมเปนอนนต แตละโลกกมภมนรก เดรจฉาน เปรต เทวดา และพรหมทเกยวเนองกบตนเอง ฉะนน การยกยายถายเทจงมไมจ�ากด อยากงวลวาจะขาดภพภมทเหมาะกบกรรมของคณ ตอใหคณท�ากรรมไวแสนพสดาร หรอประหลาดขนาดไหนกตาม!
เจอกลนเหมนกบเหนพฤตกรรมเนาเหมน
ผลทเหมอนกนคอ
อาการผงะ ขยะแขยง
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
122 123
ไปเปนเปรตไดอยางไร?
มหาสหนาทสตร
พทธพจน
เปรตภมเปรยบเหมอนตนไมบนพนเปนคลนลอน มใบออนและใบแกเพยงนอย มเงาปองแดดไมมาก ไมอาจท�าความรมเยนใหกบผก�าลงรอน เหนอย และหวกระหายสกเทาใด ถาเดนอยบนทางทจะน�าตรงมาสตนไมนได ในทสดเขากจะพกนงนอนอยางไมเปนสข กบทงยงหวกระหายไมเลก
๑ เปรตตนหนง ชอวาอฏฐสงขลก มแตรางกระดก ลอยอยในอากาศ ฝงแรง เหยยว และนกตะกรม พากนโฉบอยขวกไขว จกสบโดยแรง จกทง ยอแยงตามชองซโครง สะบดเปรตนนไปมา เปรตนนไดแตรองครวญครางอย เขาเคยเปนคนฆาโคในพระนครราชคฤหนเอง ดวยวบากแหงกรรมนน เขาหมกไหมอยในนรกชานาน กวาจะขนมาไดอตภาพนดวยเศษแหงวบากแหงกรรมทเหลออย
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
124 125
๒ เปรตตนหนง ชอวาสจกโลม มรางเปนชาย มขนเปนเขม ลอยอยเหนอพน เขมเหลานนของมนทมเขาไปในศรษะแลวออกทางปาก ทมเขาไปในปากแลวออกทางหนาอก ทมเขาไปในหนาอกแลวออกทางทอง ทมเขาไปในทองแลวออกทางขาทงสอง ทมเขาไปในขาทงสองแลวออกทางแขงทงสอง ทมเขาไปในแขงทงสองแลวออกทางเทาทงสอง เปรตนนรองครวญครางอย เขาเคยเปนคนชางสอเสยดอยในพระนครราชคฤหนเอง
๓ เปรตตนหนง ชอวากมภณฑ มรางเปนชาย มอณฑะโตเทาหมอ มลกอณฑะใหญขนาดทเดนไปกตองยกอณฑะขนพาดบาไป พอจะนงกนงบนอณฑะนนแหละ เขาเคยเปนผพพากษาโกงชาวบาน อยในพระนครราชคฤหนเอง
๔ เปรตตนหนง ชอวาคถนมคค มรางเปนชาย จมอยในหลมขทวมหว เอามอทงสองกอบขกน เขาเคยเปนพราหมณผชวชาอยในศาสนาพระกสสปสมมาสมพทธเจา พราหมณนนนมนตพระภกษสงฆดวยภตตาหารแลว เทขลงในรางจนเตม แลวไดกลาวค�านวา ขอทานผเจรญทงหลายจงฉนอาหารและน�าไปใหพอแกความตองการเถด ดวยวบากแหงกรรมนน เขาหมกไหมในนรกชานาน กวาจะขนมาไดอตภาพนดวยเศษแหงวบากแหงกรรมทเหลออย
จตตถปาราชกสกขาบท วาดวยการอวดอตตรมนสสธรรม
๕ เปรตตนหนง ชอวามงคลตถ มรางเปนหญง มรปรางนาเกลยด นางเคยเปนแมมดอยในพระนครราชคฤหนเอง
๖ เปรตตนหนง ชอวาโอกลน มรางเปนหญง มรางกายถกไฟลวก มหยาดเหงอไหลหยด มถานเพลงโปรยจากราง นางเคยเปนอครมเหสของพระเจากาลงคะ เปนคนขหง ไดเอากระทะเตมดวยถานเพลงคลอกสตรรวมพระราชสาม
๗ เปรตตนหนง ชอวาอสสกพนธ มศรษะขาดลอยอยในอากาศ ตาและปากของมนอย ทอก เขาเคยเปนเพชฌฆาตผฆาโจร มนามวาทามรกะ อยในพระนครราชคฤหนเอง
๘ เปรตตนหนง ชอวาภกษ ลอยอยในอากาศ สงฆาฏ บาตร ประคดเอว และรางกายถกไฟตดลกโชน เปรตนนรองครวญคราง ภกษเปรตนนเคยเปนภกษผลามก ในศาสนาของพระกสสปสมมาสมพทธเจา
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
126 127
เมอกอนขาพเจาเปนสมณะลามก มวาจาชว แตยงดทส�ารวมกายตามพระวนย ดวยการส�ารวมดในพรหมจรรยนน ในอตภาพนจงไดแลวซงผวพรรณดงทอง แตเพราะกลาววาจาสอเสยดไวมาก ในอตภาพนจงมปากทเหมนเนา มนษยทงหลายหากฉลาดกจงอยาพดสอเสยด อยาพดมสากนเลย แลวจกเปนเทพเจาผสมบรณดวยสงนาใคร
(ปตมขเปตวตถ)
สมยยงเปนมนษย หญงรวมสามของดฉนคนหนงมครรภ ดฉนคดชว ประทษรายตอเขา โดยท�าใหครรภทตงมา ๒ เดอนตกไป ไหลออกมาเปนเลอด ครงนนเหลาญาตของหญงรวมสามโกรธ พากนมาซกไซไลเลยงเอาเรอง และทาใหดฉนสาบานหากแนใจวาไมไดท�า ดฉนสาบานดวยอาการมสาอยางแรงวา ถาท�าชวเชนนนจรง กขอใหดฉนตองไปกนเนอบตรเถด มาบดน ดฉนจงมกายอนเปอนดวยหนองและโลหต เวลาเชาคลอดบตร ๕ ตน เวลาเยนอก ๕ ตน แลวกนบตรเหลานนหมด แตแมบตรถง ๑๐ ตน กยงไมอาจบรรเทาความหวของดฉน หวใจของดฉนเรารอนอยเปนนจดวยความหว นนเพราะวบากแหงกรรม คอ การท�าใหครรภตกและการโกหกเอาตวรอด
(ปญจปตตขาทกเปตวตถ)
ค�ำใหกำรของเปรต ขาเปนเปรตมชองปากเทารเขม ล�าบากยงนก เปลอยกายซบผอม มความประหวนพรนพรงสะดงหวาดเสยวเหลอเกน อกทงมการงานอนทารณดวย
(สานวาสเถรเปตวตถ)
แมดฉนมรปงาม แตกเปนอยดวยความอบอาย เพราะไมอาจนงหมอาภรณ จงไมกลาออกจากวมานดวยรางทเปลอยเปลาน โปรดอยาใหอาภรณกบมอเลย เพราะดฉนจะรบไมได ไมมทางส�าเรจ แตจงใหอาภรณนนเปนทานแกอบาสกาผเลอมใสในพทธศาสนา ขอรองใหนางไดโปรดครอบครองและนงหมผาผนน แลวทานจงตงจตอทศบญใหแกดฉนเถด
(ขลาตยเปตวตถ)
ดกรเทวผมรปรางนาดนาชม เราปรารถนาเพอจะอยบนเทงกบทานในสวนนนทวนของทานน เราจกตองท�ากรรมอนใด จงเปนเหตใหไดมาอยรวมกบทาน? - หมายเหต: นเปนค�าถามของมนษยผเขาใจวานางเปรตเปนเทพธดา ถงขนาดอยากท�ากรรมอนเปนเหตใหไดมาอยดวย สะทอนใหเหนวา เปรตบางชนดไมไดนารงเกยจ ตรงขาม ยงจะท�าใหมนษยผไดพบเหน เกดความหลงใหลไดปลม ราวกบไดพบเทพธดาอกดวย
(รถการเปตวตถ)
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
128 129
การขาดแคลนน�าใจตอเพอนรวมโลกกคอการสรางภพทขาดแคลนความชมเยนตอตนเอง แมจตวญญาณในปจจบนกแหงแลงเหมอนดอกไมขาดน�า แตดอกไมขาดน�ายงไมใชเครองหมายของความทกขทชดเจน ผลของจตวญญาณทแหงแลง คอกายใหมทขาดน�า กระหายหว และไมมปญญาหาน�าดมตางหาก ทนาขยาดเกนทน
เมอพระพทธเจาเปรยบเปรตภมวาเทยบไดกบรมไมใบบางบนทางกนดาร พนทแถวนนกไมราบเรยบ มความขรขระ นงนอนไมสบาย กแปลวาเสนทางสความเปนเปรต คอจดกลางทางแหงหนง ทไมชวยทเลาความทกขรอนจากการเดนทางเลย เคยรอนมาอยางไร เคยหวมาแคไหน กยงรอนและหวเกอบเทาเดมนนเอง และถาฝนตกแดดออกเมอไร ทกขกเขาถงตวไดเตมทเมอนน
เปรตภมจงใหความสขและความทกขแบบลมๆดอนๆอย อยางไรกตาม เมอเทยบกบนรกภมและเดรจฉานภมแลว กนบวาเปรตภมดขนมากกวากนมาก ไมถงขนาดเปนกบดก ยงพอมทนงทนอนโดยไมเพมความทกขทรมานใหหนกขนกวาเกา ดงเชนทเปรตบางตนรปงามชวนหลงเสยจนมนษยหนมผไมร ส�าคญผดคดวาเปนเทพธดา และลงทนท�าบญท�ากศลเพอใหไดไปอยดวยหลงตายเลยทเดยว ดงเชนเรองของรถการเปรต เปนตน
เปรตทมวมานอยเรยกวา ‘เวมานกเปรต’ ทยงไมถงขนเทพกเพราะมขอบกพรองบางอยาง เชน บาปแตหนหลงท�าใหไรอาภรณ หรอไมกหวโหยเปนนตย จงกลาววาแมเปรตชนสง ถาเอามาเทยบกบมนษยชนสง กสไมได พดงายๆวา เปนมนษยทมระดบ ยงดเสยกวาเปนเทพ ถาเปนเทพ
มมมองอนควรไดจากพทธพจนและค�าใหการของเปรต พวกทตองเสวยทกขแบบเปรตไปดวย
สวนเปรตชนต�านน ความทกขเทยบแลวกนองๆนรก และความเปนจรงกคอพวกนเพงพนโทษจากนรก หรอไมกมาจากสตวเดรจฉาน อยางใดอยางหนง เพราะเศษของบาปยงไมหมด และตอใหมนษยชนต�าทเกดอยางแรนแคน กยงไดดมน�าอมหน�าบาง ตางจากเปรตชนต�าทอดตลอด หวอยางไรกไมไดกน เวนแตญาตจะท�าบญอทศมาให
มเรองนาสนใจของเปรตทชอวา ‘กมภณฑ’ ซงเคยเปนผพพากษาประเภทโกงกน ธรรมดาคนโกงยอมโกงแบบหลบๆซอนๆ ซงบางคนอาจซอนเรนอยางแนบเนยนไปจนตาย ไมมใครจบได แตในทสดกรรมจะเปดโปงชนดลอนจอนในสภาพเปรตเปลอยนนเอง เหมอนเชนเปรตกมภณฑทตองทนทรมานกบลกอณฑะขนาดมหมาของตน เมอท�าความเขาใจกบจดน คณจะเรมจบจดถกวา อวยวะเพศอนเปนอวยวะแหงความละอาย ซงกอาจถกดดแปลงเปนเครองมอชดใชกรรมอนนาละอายได กลาวคอ เมอหนาไมอายระหวางเปนมนษย กตองไปอยกบความนาอายแบบจะจะในภพเปรตกนตอ
เกยวกบบรรดาเปรตทเหนขางตน ขอใหเขาใจวา ไมใชทงหมดเทาทม อยในภพเปรต พระพทธเจาทานแค ‘ยกตวอยางเดนๆ’ มาพอสงเขปใหเหนวา เปรตแตละตน ตางกเปนไปตามกรรมทท�าไว ซงพสดารไดนบอนนต
กรรมอนควรแกความลมๆดอนๆ
เปรตชนสงมกเปนพวกทท�าทานไวมาก แตศลบางขอบกพรองอยางแรง เปรยบเหมอนคนแตงตวผดหนาทาแปงจนดด แตกลบมความ
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
130 131
เนาใน ไมชอบอาบน�า ไมชอบท�าความสะอาดเนอตว และหนกกวานนคออาจนยมการเกลอกกลวกบสงแปดเปอนทงหลาย
สวนเปรตชนต�าเปนพวกทท�าทานไวพอประมาณหรอไมท�าเลย แลวกบกพรองในศลบางขอชนดเขาขนสมควรแกนรก เมอไปสความเปนเพอนกบเหลาสตวนรกหรอเหลาสตวเดรจฉานแลว กผดเกดขนมาในสภาพของเปรตเปนอนดบตอไป
กรรมประเภทครงๆกลางๆ ลมๆดอนๆ แบบคนตสองหนา หรอดอยางเสยอยาง อาจยกตวอยางโดยศลได เชน
๑ ชวยรณรงคอนรกษสตวอยางไดผลในวงกวาง แตวางๆกแอบเขาปาลาสตวเสยเอง
๒ เปนครสอนลกศษยไดอยางจบใจใหเปนคนซอ แตเผลอๆกยกยอกทรพยโรงเรยนเสยเอง
๓ ใหสตแกคนคดคบชสชายสหญง แตถงตาตนกไมพนเอาเสยเอง
๔ เปนแบบอยางในการพดค�าจรงมาคอนชวต แตบนปลายกลายเปนคนลวงโลกเสยเอง
๕ หามเดกๆแตะตองเหลา แตตวกลบกนไวนไมหยดเสยเอง
คงกลาวโดยพสดารใหครบไมได แตโดยสรปกคอเปนพวกครงดครงราย แตความรายมก�าลงแรงกวา แลวถามวาคนทครงดครงรายในโลกนมมากเพยงใด กตองบอกวา ‘เกอบทงโลกนนแหละ!’
นมตบอกลางราย
หากตองตายอยางคนทจะไปเปนเปรตชนสง กอนจตดบมกเหนคณงามความดทสงสมมาเปนหลกตง แตกเคลอบไวดวยความรสกผด ความรสกหมนมดในสวนลก เชน วงแกผาอยในสวนสวยทคนอนมเครองนงหมงดงามและมดชด
หากตองตายอยางคนทจะไปเปนเปรตชนต�าทนท กอนจตดบมกเหนความชวรายเลวทรามทสงสมมาเปนหลกตง แตกพยงไวดวยความรสกอยากถอนตว อยากกลบตว จงไมทะลรวงลงนรก ยบยงไวแคสถานะเปรตชนต�าไปกอน
สวนสตวเดรจฉานทตองตายกลายเปนเปรต จะเหนสภาพคลายเดมๆของตนเอง แตวงเวงหนาวสนหลงกวา อกสนงนงกมากกวาทเคยๆมา และอาจมรปนาดกวา หรอวกลวการกวาเกา
อกประการหนง ยงมคนทวไปทไมดไมเลว แตกรรมเกาเบยดเบยนใหตายราย เชน ในอบตเหตรถชนทกระตนใหตกใจสดขด แลวไมมก�าลงบญมาจดประกายความสวางใหจตเลย จตกถกความตระหนกตกใจครอบง�าเตมๆ จงถกตรงไวในสภาพเปรตชนต�าทจ�าภาพสดทายกอนตายไดแมน ตองวนเวยนอยแถวนนเอง กลาวไดวาความตระหนกตกใจในภาพอบตเหตทเกดขนอยางกะทนหนนนเอง คอนมตบอกลางรายหลงตายไป
อบตเหตใหตกตายกะทนหน เปนเครองบอกวาบาปเกาแตหนหลงใหผล บบใหรอดจากอบายภมยาก ตรงนจงเปนเรองทควรตระหนกวา ‘บญใหม’ ส�าคญขนาดไหน คนทสงสมบญใหมไวมากขนาดปรบจตใหสวางเปนกศลอยเรอยๆเทานน จงเอาตวรอดจากความตกใจขณะเฉยดเปนเฉยด
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
132 133
ตายได คณจะรสกถงความเปนอตโนมตของจตทยกขนตงอยางมนคง เบาใจ ไมตนเตนกบการเผชญหนามจจราชทพงเขาถงตวโดยปราศจากสญญาณเตอนใดๆ เพราะสวนลกเชอมนวามความดเปนทพง อนใจพอแลว
พวกทตายขณะยงคาใจกบความรสกผด คลายแผลสดกลางอกไมตกสะเกดเสยท หากไมรบท�าคณไถโทษใหใจชมชนเสยกอนถงวาระสดทาย อาจรสกหนาวเยน เหนนมตคลายคนหลงปาดบทมด ลก และนาสะพรงกลว เขาเกดใหมจะเหมอนพลดเขาไปอยในเมองคนบาปททกคนหนาเศรา และก�าลงพยายามท�าอะไรบางอยางเพอหนไปจากพนธนาการคอความรสกผดเฉพาะตน
พวกทฆาตวตายดวยความฟงซานจด นอยใจแรง อยากโวยวายใหคนอนเหนใจ หรอใหเขารสกผดทไมเอาใจใสตน นมตชวงสดทายมกวกวนแบบคนเถยงกบตวเองไมเลก พอเปนเปรตกเดนโวยวาย พยายามกรากเขาไปพดใหญาตมตรหรอคนรกส�านกผด แตถาฆาตวตายดวยอาการหดหสนหวง หมดอาลยตายอยาก นมตชวงสดทายจะคลายคนนงซมแบบปลอยใหตวเองจมทะเลน�าตา ความเศรา เหงา จะปรากฏคลายมานด�าๆหนกๆทคลมตว กดหวใหเงยหนาไมไดตลอดเวลา
กลาวโดยยนยอคออาการทางใจเปนอยางไร นมตอนเปนลางรายกจะปรากฏสอดคลองตามนน ถากอนตายมความผกพนกบผคนกเปนเปรตเมอง แตถาตายไปในโลกสวนตวกจะเปนเปรตปา หรอเขาสนครเปรตอนเปนถนเฉพาะ ทเหมาะกบพวกตดบวงกรรมประเภทเดยวกบตน
สภาพแวดลอมของเปรต
ภาวะของเปรตมทกขมาก แตกเวนวรรคบาง แมรางกายกเปลยนแปลงกลบไปกลบมาได ไมใชจะตองถกทรมานอยตลอดเวลาเหมอนในนรก
ความเปนเปรตนนพสดารกวาเดรจฉานมาก แคเดรจฉานกมสบกวาลานสายพนธแลว นกไมออกแลววาหนาตาจะเปนอยางไรไดบาง แตเปรตมไดยงกวานน เพราะอตภาพถกสรางไดไมจ�ากดตามกรรมเฉพาะตน ไมจ�าเปนตองเขาไปสกลมสายพนธไหนๆเหมอนอยางพวกเดรจฉาน ผลของกรรมเปนไปตามความคด ไมวาจะชางอตรพเรนทรขนาดไหน ดงเชนเปรตทตองกอบขกนเปนกปเปนกลปนน กเพราะอตรเอาขถวายพระนนเอง
และสภาพของเปรตกคลายสตวนรก คอวกลวการไดไมจ�ากด ตวเหมอนคน หวเหมอนสตวกได หรอหวเปนคน แตตวเปนสตวกม แกนสารไมไดอยทผวนอก แตอยทอาการเสวยทกข กลาวคอความเปนเปรตนน ถาไมหวไสกว กตองโทษบางประการใหอบอาย หรอไมเชนนนกขาดอะไรสกอยางทกอใหเกดความโหยหาอาลยไมเลก
ดอยางโอกลนเปรต ถงเคยเปนชายาเจาฟาเจาแผนดน ผลของกรรมทปรากฏกไมไดแตกตางจากหญงชาวบานเลย เพราะขณะกอกรรมไมมการแยกชนวรรณะวามศกดเปนอะไร ผลของกรรมยอมปรากฏตามนน คอไมเหลอรองรอยความยงใหญในอดตมาชวยใหดดกวาเปรตอนได เกยรตภมอนสงางามดงเดมเปนอนหมดไป เหลอแตภาวะชวนสงเวชแบบเปรตตนหนงเทานน
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
134 135
คณคงเคยไดยนวาเปรตอยใกลภมมนษย จ�าอดตครงเปนมนษยของตนได และจ�าญาตของตนเองได อกทงอาจรบความชวยเหลอจากญาตได อนนนเปนเรองจรง แตตองท�าความเขาใจเกยวกบความจรงใหดๆ คอ
๑ ถาเปรตเปนพวกมกรรมหนก คอมความหนกแนนในภาวะนน เทยงทจะตองเสวยทกขในสภาพนน กไมมใครชวยได ดงตวอยางเหลาเปรตบนเขาคชฌกฏ มคถนมคคเปรตเปนตน แมเสวยวบากมาหนงพทธนดร กยงไมหลดรอดไปไหน ทงทพระพทธเจาและเหลาพระอรหนตเดนผานอยทกวนกไมอาจโปรดใหเลอนภมแตอยางใด
๒ การจะรบสวนบญได ตองมสต มความจ�าในครงเปนมนษยอยระดบหนง อยางนอยรวาตวเองเปนใคร เคยมบญสมพนธกบใครมาบาง พดงายๆคอถาสามารถมาขอความชวยเหลอไดดวยตนเองกมสทธสมหวง ดงเชนเรองของนางเวมานกาเปรตผมวมานแตไรอาภรณนงหม กไดรบความชวยเหลอจากพอคาผา เปนตน ตวคณเองหากท�าบญอทศสงใหญาตแลวไมแนใจวาไปถงหรอเปลา กคดไวอยางนวาถาเผอญาตของคณเปนเปรตอย กนาจะไดดมกน หรอไดอาหารตกถงทองบาง
๓ การจะเลอนชนภมหลดจากความเปนเปรต มกตองรอเวลาทกรรมเกาหมดผลไปเอง แตถากรรมทเหลอมก�าลงออน แลวดวงดไดผทรงฌานแผเมตตาให กระทงจตตงมนอยในความสวาง ภาวะเปรตกทนอยไมไหว ตองแตกท�าลายลง จตดบจากความเปนเปรตแลวอบตใหมในภพทดกวา
คนธรรมดาทปราศจากญาณหยงร ถาฝนเหนหรอแววเสยงเปรตมาขอสวนบญ จะไมมทางพสจนวาตนอปาทานหรอพบกบเปรตเขาจรงๆ ทางทดคอถาประสบเหตสมผสสงลกลบ จะท�าบญอทศสวนกศลกไมเสยหลาย
เพราะถาเปนของจรงกมสทธถงมอเขา แตถาไมจรงเรากไดท�าทานแกเปรตดวยน�าใจเมตตากรณา หากชาตใดชาตหนงตองพลดไปเปนเปรตบาง กจะเปนผมสทธรบความชวยเหลอเชนกน!
ครงดครงราย
ไมใชเสมอตวแตเปนเสมอเปรต
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
136 137
ไปเปนเทพยดาไดอยางไร?
มหาสหนาทสตร
พทธพจน
เทวภมเปรยบเหมอนปราสาทมเรอนยอด ซงฉาบทาแลวทงภายในและภายนอก หาชองลมมได มวงกรอบอนสนท มบานประตและหนาตางปดสนทด ในเรอนยอดนน มบลลงกอนลาดดวยผาโกเชาวขนยาว ลาดดวยเครองลาดท�าดวยขนแกะสขาว ลาดดวยขนเจยมเปนแผนทบ มเครองลาดอยางดท�าดวยหนงชะมด เหนอบลลงกมเพดานกนอย บลลงกนนมหมอนแดงวางทงสองขาง ดงน ยอมใหความรมเยนสบายแกผก�าลงรอน เหนอย และหวกระหาย ถาเดนอยบนทางทจะน�าตรงมาปราสาทนได ในทสดเขากจะพกผอนเสวยสขเปนอนมาก แมยงหวกระหายอยกตาม
พระวนยปฎก มหาวรรค ภาค 2 เรองเจาลจฉวชาวพระนครเวสาล
ถาใครยงไมเคยเหนเทวดาชนดาวดงส กจงดเหลาเจาลจฉวทก�าลงด�าเนนมานเปนตวอยางเถด
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
138 139
ผประพฤตธรรมดวยกาย วาจา ใจ พงหวงวาตนอาจเขาถงไดทงความเปนพวกกษตรย เศรษฐ เทวดาระดบตางๆทยงของอยในกาม ตลอดไปจนถงเทวดาระดบพรหมมรปกายทปราศจากกาม และพรหมไรรปกายทมแตจต
การประพฤตธรรมดวยกาย ไดแก
๑ เวนขาดจากการฆาสตว
๒ เวนขาดจากการถอเอาทรพยทเจาของมไดให
๓ เวนขาดจากการสมสในหญงมเจาของ
เวรญชกสตร
การประพฤตธรรมดวยวาจา ไดแก
๑ เวนขาดจากการพดเทจ
๒ เวนขาดจากการพดยยงสอเสยด
๓ เวนขาดจากการพดค�าหยาบ
๔ เวนขาดจากการพดเพอเจอเลอนลอย
การประพฤตธรรมดวยใจ ไดแก
๑ ไมเปนผเพงเลงทรพยผอนดวยอาการอยากไดเปนของตน
๒ ไมเปนผผกใจเจบดวยอาการประทษราย
๓ เหนชอบวาผลของทานม ผรทสอนใหรตามไดมอย
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
140 141
ค�ำใหกำรของเทพยดำ
ขาพเจามนามวาชนวสภะ อดตคอพระเจาพมพสาร มาบดนขาพระพทธเจาเขาถงความเปนสหาย ของทาวเวสสวรรณมหาราช
(ชนวสภสตร)
ดฉนเคยอยในหมบานชอนาฬกคาม นามวาเสสวด เปนผมใจชนบาน ไดกอสรางกศลกรรมไว คอ ไดบชาพระธาตของพระธรรมเสนาบด นามวา ‘อปตสสะ’ อนเปนทบชาของทวยเทพและมนษยทงหลาย เปนพระอรหนตผนพพานแลว เหลอเพยงอฐธาตไวใหดฉนบชาดวยเครองสกการะหลายอยาง ลวนแตรตนะและดอกค�า
ครนดฉนละกายมนษยนนแลว ไดมาเกดในดาวดงสสวรรคชนไตรทศ อยประจ�าวมานในเทวโลกอนนารนรมย เกดขนดวยบญ มงและบงดวยขายแกวผลก ขายเงน และขายทองค�า ทวบรเวณเตมไปดวยตนไมมผลวจตรนานาพรรณเปนระเบยบ มซมประตแลวดวยแกว ๗ ประการ ทลานวมานเรยรายไปดวยทรายทอง มรศมสองสวางไปทวทกทศ ไมตางจากรศมแหงพระอาทตยประมาณพน หรอคลายกบการลมตาขนขณะฟาแลบ หรอเหมอนกบแสงเปลวเพลงซงก�าลงลกอยบนยอดเขาในเวลากลางคน
วมานนลอยอยในอากาศ กองกงวานไปดวยเสยงดนตร อนไดแกพณเครองใหญ กลอง และกงสดาล ประโคมอยมไดขาดระยะ อกทงยงฟงไปดวยกลนหอมล�าหลากหลาย ไดแกกลนของดอกปทม ดอกโกมท ดอกอบล ดอกจงกลน ดอกคดเคา ดอกพดซอน ดอกกหลาบ ดอกองกาบ
ดอกรง ดอกอโศก ตางกแยมกลบสงกลนระรน อกทงยงตงอยรมฝ งสระโบกขรณอนชวนทศนา เรยงรายไปดวยไมหกวาง ขนนส�ามะลอ กบทงไมเลอยชดอกออกชอหอมระรน หอยยอยเกาะกายลงมาจากปลายใบตนตาลและมะพราว คลายกบขายแกวมณ และแกวประพาฬ
อนง ตนไมและดอกไมผลทงหลายซงเกดอยทงในน�าและบนบก เปนรกขชาตเหนไดในเมองมนษย และไมมใหเหนในเมองมนษย ตลอดจนพรรณไมทพยประจ�าเมองสวรรคกมพรอมอยใกลวมาน
(เสสวดวมาน)
เมอพระพทธองคทรงเปรยบเทวภมเหมอนปราสาท กแปลวาเปนทพกกลางทางกนดารอยางสมบรณ คอ กนแดดกนฝนไดเดดขาด พกผอนแลวหายเหนอยหายเพลย จะชวยไมไดอยางเดยวกคอความหวกระหาย เพราะคนเรากนอฐกนปนไมได
หากคณเคยไปเทยวชมทวทศนสวยๆทนาตนตาตนใจมามาก กคงทราบในบดนแลว ทอทานกนวา ‘สวยเหมอนสวรรค’ นน แทจรงแคท�าใหคณนกถงสวรรค หรอชวนฝนเกยวกบสวรรคเทานน สวรรคของจรงเปนคนละเรอง ทกอยางเปนทพยไปหมด รงโรจนโชตชวงตระการดวยรศมทพยไปหมด อะไรๆสวางลออตาในตวเองโดยไมตองพงแสงอาทตยเลย
อยางไรกตาม สวรรคมความใกลเคยงกบโลกมนษย แมเปนเขตแดนอนคลายเกนฝนเออมใหถง แตกไมถงกบเกนจนตนาการมนษยเรา ดงเชนทพระพทธเจาใหดพวกเจาลจฉวผมสรลกษณสงางามไปพลางๆ
มมมองอนควรไดจากพทธพจนและค�าใหการของเทพยดา
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
142 143
เมอนงบนรถเทยมดวยมาอาชาไนย กราวกบปรากฏการณแหงสวรรค ประมาณวาดอกไมเทยมแมดแขง ไมมชวตชวาสดชนไดเทาดอกไมจรง แตดผาดๆแวบเดยวกนกวาเปนดอกไมจรงได
การเทยบเจาลจฉวกบเทวดานน คงท�าใหหลายคนสบายใจวาทจะไปเจอขางบนกไมตางจากเคยๆคนๆ เหลาเทพเจาไมไดมแปดขา ไมไดมปากอยตรงลนป มนษยมองคาพยพอยางไร เทพเจากมคลายอยางนน ตางแตวาปมปมและจดบกพรองอนเกดจากของหยาบทงหลายจะหายไป มแตความเรยบละมนกลมกลงไรต�าหนสะดดตาเทานน
ทเปนเชนนกเพราะรางเทวดาบนดาลขนดวยอ�านาจบญฝายเดยว ไมเหมอนกายมนษยและกายเปรตทถกตกแตงดวยบาปบญระคนกน และยงตางเปนคนละโลกกบกายสตวนรกอนควรสงเวช เพราะนนถกตกแตงดวยบาปแตถายเดยว ไมมบญเจอ
และเหตทพระพทธเจาตรสวากรรมทางใจอนเปนตนทางไปสสวรรคไดทกชน คอ เหนชอบตามจรงวาผรดตองมอย กเพราะความเชอเชนนนน�าไปสศรทธาในการแสวงหาหรอรอคอย เมอแสวงหาหรอรอคอยยอมพบผชทางเขาสกวน โลกนไมเคยวางจากครดอยแลว จะวางนานกแตบรมครอยางพระพทธเจาเทานน
กรรมอนควรแกการเสวยทพยสข
สวรรคสรางจากความสวางจดจาทตงมน ฉะนน ความตงมนในทาน กบความตงมนในศล จงมผลส�าคญเหนอสงอนใด เพอใหเหนชดอาจยกตวอยางโดยอาศยศล จ�าแนกเปนขอๆดงน
๑ เมอมเหตยวยใหท�ารายรางกายกน กไมคดท�าราย อยาวาแตจะลงมอฆา
๒ เมอมโอกาสใหถอเอาทรพยทเจาของไมให กไมคดเอา อยาวาแตจะตงใจเอาจรง
๓ เมอมชายหญงอนเปนคครองของคนอนมาใหทา กไมคดแตะตอง อยาวาแตจะมเพศสมพนธดวย
๔ เมอมเรองใหตองพดราย กไมคดพดราย อยาวาแตจะพดใหใครเสยหาย
๕ เมอมใครมาชกชวนกนเหลา กไมคดยอมตาม อยาวาแตจะกนเองในทลบ
ใชชวตอยางนเปนปกตไดจนตาย กแปลวาดเกนมนษย เพราะแตละวนมนษยเจอเครองยวยวนใหละเมดศลกนไมเวน จะผานดานไดหมดตองจตใจเขมแขงผดธรรมดาจรงๆ คณจะรสกจากสวนลกทเดยววาตายเมอไรสบายเมอนน
นมตบอกลางด
ทกอยางจะเรมเปนจรงเปนจงเมอคณรสกถงความอบอน สวางไสว ไรความกลวตายแมแตนอย ส�าหรบคนด ไมมอะไรนายนดไปกวาการร
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
144 145
วา รางวลแหงความดหลงความตายมจรง เมอนาทมรณะปรากฏ คณจะรสกวาชวตทผานมามแตความทรงจ�าดๆ ผลงานของคณคอรอยยม เสยงหวเราะราเรง หรอสหนาสตาเบกบานของคนอน เหมอนจะไมมใครใบหนาหมนหมองหอเหยวเพราะคณเลย
ความสวางของสวรรค เสยงดนตรอนเปนทพย กลนหอมยวนใจอยางไมเคยสมผสทไหนบนโลกมนษย หรอไมกหนมสาวหนาตาดผดสงเกต ลวนแลวแตเปนเครองหมายบอกวาคณก�าลงจะไปด และการ ‘ไปด’ ทปรากฏชดกบใจคณ จะไมใชสกแตเปนค�าไรความหมายอกแลว คณบอกตวเองไดทเดยววาตอใหมโอกาสยายบานใหมไปอยในยานคฤหาสนรอยลาน กจะไมใหความรสกแสนดเทาตอนใกลตายไปสสวรรคเลยสกเสยวเดยว!
สภาพแวดลอมของเทวดา
เทวดามความเปนอยในทางเสพสขจากกามคณ ๕ เหมอนมนษย คอ เหนรปอนยวนตา ไดยนเสยงอนรนห สดกลนหอมอนเราใจ ลมรสอรอยชวนน�าลายไหล และแตะตองเครองกระทบอนมสมผสละเมยดชวนพสมย จะตางกนกคอกามคณ ๕ ของเทวดานนเปนทพย ไรมลทน ไรสงโสโครกเจออย ขณะทของมนษยเราเปนอสภะ มเนอหนงทฟอกสบดบกลน ปดบงเครองในอนเหมนเนาไว ไมตางจากถงใสอทหลอกตาดวยวสดอยางด
ไมวาคณจะไดรบการยกยองวาสวยหรอหลอปานเทพระดบไหน ขอใหนกถงชองปากของตนเอง มนจะคอยๆเนา คอยๆเหมนเพมขนทกนาท คณรสกถงรสเหมนเนาของมนได และลองไมเจอแปรงสฟนแควนเดยว กคงไมมใครอยากจบปากดวย แคใกลกตองรบเบอนหนาหนดวยความ
รงเกยจแลว ขณะทชองปากของเทวดานางฟานน หอมสะอาดไมเลก แมอาหารกเปนรสทพย กลนทพย กนเขาไปไมสงกลนชวนขยะแขยงไดเลย
ชอในภาวะทพยแตกตางไปจากครงอยในภาวะหยาบบนโลก ดงเชนทพระเจาพมพสารเปลยนพระนามเปน ‘ชนวสภะ’ (อานวา ‘ชะ-นะ-วะ-สะ-ภะ’) ชอนคนไดยนถงกบขนลก ดวยเหตททานเปนผทรงอานภาพมาก แลวกถงความเปนอรยบคคล จดเปนหนงในสงศกดสทธของพระพทธศาสนา
แตถามนษยผมฤทธขนไปคยกบเทพบางองค ทานกอาจใชชอเดม อยางนางเสสวดนน เมอพระวงคสะไปเยยมวมาน นางกไมไดประกาศเปลยนชอแตอยางใด จงท�าใหวมานของนางกลายเปนต�านานเลาขานภายใตชอ ‘เสสวดวมาน’ นนเอง
บารมของทวยเทพวดกนดวยหลายสง อยางเชนจ�านวนบรวารกนบแขงกน บรวารจะเปนหนงในตวชวาบญทเคยท�ามความไพศาลเพยงใด บรวารของเทพกคอเทพทมบญต�ากวา ไมมวมานครอง ตองอาศยวมานของเทพอนผดเกด เมอวมานเทพผเปนนายหายไป ตนกตองหายตาม ไปเกดใหมตามยถากรรม อาจตองไปอาศยวมานเทพอนอก หรออาจหลดรวงลงไปเปนมนษย เปนเปรต หรอเปนเดรจฉาน ไมแนวาจะเปนอะไรดๆอก
การสงคมในหมเทพกคลายกบบนโลก คอมญาต มมตรสหาย และมการเลอกคครอง การเลอกคครองจะเกดขนเมอบารมเสมอกน ตางฝายตางมวมานดวยกนทงค แตหากเปนเทวดานางฟามาผดเกดขอพงบารมในวมานใคร เจาของวมานกอยในฐานะนาย รวมอภรมยดวยไดโดยไมถอวาเปนคครอง
ขอใหเขาใจวาเทวภมน เหมารวมไปถงพรหมภมทมรปและไมมรป
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
146 147
พนภพภมไดอยางไร?ดวย การจะเปนพระพรหมไดตองมจตใหญ คอ ยงใหญดวยเมตตา ยงใหญดวยกรณา ยงใหญดวยมทตา และยงใหญดวยอเบกขา กบทงแหงสะอาดจากกามคณ เปนผตายจากโลกมนษยขณะจตอยในฌานสมาธ ใครแผจตเปนมหรคตไดกวางกวากมรศมยงใหญกวา!
เหลาเทวดาจะปลมกบบญของมนษยชนสงและเหลาญาตทท�าคณงามความด แตจะไมถงขนาดดอกดใจเมอญาตอทศสวนกศลกอนเลกๆมาใหตน เหมอนกบทไมมเศรษฐหนาไหนปลาบปลมกบการมขอทานน�าเงน ๑๐๐ บาทมาใหตน คณตองท�าบญอยางใหญจรงๆ ทานถงจะชนชมโสมนส พลอยอนโมทนาขนาดมผลเปลยนแปลงในทางทพยอยางใดอยางหนง
ตวอยางของเทวดาทมสทธเปลยนแปลงในทางดขน คอ เทวดาทอยใกลวด ใกลพระด และมใจปกปอง มน�าจตอนโมทนากบบญทเกดขนในวดทกวน อยางนรศมจะสวางรงโรจนแตกตางจากเดมมากขนเรอยๆอยางเหนไดชด!
เทวดาเคยเปนคนทเอาชนะ
สตวนรก เดรจฉาน
และเปรตในตนเองได
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
148 149
มหาสหนาทสตร
พทธพจน
ความหลดพนแหงจต ความหลดพนดวยปญญา อนหากเลสมได เพราะรากแหงกเลสทงหลายสนไปดวยปญญาอนยงแลว เปรยบไดกบสระโบกขรณ มน�าสะอาดเยนใสตลอด มทาอนดนารนรมย และในทไมไกลสระโบกขรณนน มแนวปาอนทบ ยอมใหความสขส�าราญอมหน�าแกผทก�าลงรอน เหนอย และหวกระหาย หลงจากลงสระ อาบน�า ดมน�า ระงบความกระวนกระวายจากความเหนดเหนอยหวกระหาย และดบความรอนตามเนอตวแลว เขายงสามารถขนไปนงหรอนอนในแนวปานน เพอเสวยสขสถานเดยว
ธาตวภงคสตร
ความตงอยของสงทจะดบสญไปเปลาๆ อนไดแกกายมนษยทเดยวเกดสขเดยวเกดทกขน ถอวาเปนเทจ แตสงใดไมเลอะเลอนไป อนไดแกนพพาน ถอวาเปนจรง
ทวยตานปสสนาสตร
สงนาพงพอใจในมนษยภมและเทวภมนน มนษยและเทวดาอาจเหนวาเปนสข สวนพระอรยเจายอมทราบตามจรงดวยปญญาวา สงนาพอใจเหลานนเปนทกข สวนนพพานอนสงบระงบจากกายใจ ทมนษยและเทวดาส�าคญวาเปนทกขนน เหลาอรยเจาทงหลายยอมเหนดวยปญญาอนชอบแลววาเปนสข
โอกกนตสงยต
เพอจะเปนผไมกอบาปถงขนตองเขาถงนรกภม เดรจฉานภม และเปรตภม กบทงจะไมตายเสยกอนจะบรรลถงพระโสดาปตตผล พงเปนผเชอมนไมหวนไหว หรอเพยรรดวยปญญา ในความจรงอนมอยในกายใจของแตละคน ตามเราชใหเหนอยางน คอ รปทงหลายไมเทยง สขทกขทงหลายไมเทยง ความจ�าทงหลายไมเทยง เจตนาดชวทงหลายไมเทยง การรบรรป เสยง กลน รส สมผสทงหลายไมเทยง
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
150 151
ดกรยมกะ พระผมพระภาคเจาไมไดตรสวาพระอรหนตขณาสพตายแลวยอมขาดสญ จงท�าไวในใจเถดวารปอนเปนไปในกายนไมเทยง สขทกขไมเทยง ความจ�าไมเทยง เจตนาดชวไมเทยง ความรบรไมเทยง ทานไมพงเหนวากายนเปนบคคล ไมพงเหนสขทกขเปนบคคล ไมพงเหนวาความจ�าเปนบคคล ไมพงเหนวาเจตนาดชวเปนบคคล ไมพงเหนความรบรเปนบคคล โดยทแท ทานจะคนหาสตวหรอบคคลในสงเหลานไมไดเลยแมในปจจบน ควรหรอททานจะยนยนวาพระอรหนตขณาสพตายแลวยอมขาดสญ?
(ยมกสตร)
ในการเปรยบเปรยของพระพทธองค ทผานมาทงหมด ไลตงแตนรกภมมาจนถงเทวภม ลวนเปนกบดกหรอไมกทพกชวคราว คณยงตองเดนทางตออยางเปนทกข เพราะกระวนกระวายจากความหวไมเลก
เพงครงนเอง ทพระพทธองคทรงเปรยบเทยบ ‘ความหลดพนจากกเลส’ เปนสระโบกขรณกบราวปาชอมทบ ซงไมใชกบดกอยางแนนอน และส�าหรบคนหวกระหายยอมไมใชแคทพกอกตอไป ทวาคอเปาหมายอนเปนทสดของการเดนทางแสวงหาน�าดมเลยทเดยว เมอมาถงแลวยอมไดดมกน ไดนอนพกอยางส�าราญตลอดไป ไมตองแสวงหาน�าดมจากแหงหนต�าบลไหนอก
พระอครสาวกแกความเหนทผดใหพระยมกะ
มมมองอนควรไดจากพทธพจน
พวกเราตางกเปนนกเดนทางผโดดเดยว เวยนวายตายเกดอยางเปนทกขเปนรอนตลอดมา ไดมาเพอเสยไป เสยไปแลวไดใหม ชวตนคณเคยไดมาและเสยไปแคไหน ชวตกอนๆรวมกนแลวเคยไดมาและเสยไปยงกวานนนบอนนต หากเปรยบวาชาตนไดน�ามาหนงหยด ทคณเสยไปทกชาตทผานมารวมแลวยงกวาน�าในมหาสมทรทงหมด!
การไดมาและเสยไปนนแหละ เปนเหตใหเกดความอยากโนนอยากนไมหยด ความอยากนนแหละคอตณหา ตณหานนแหละคอความหวกระหาย แถมไมรตววาแทจรงแลว ทหวนนหวน�า ทหานนหาน�า แลวจะไปทราบไดอยางไรวาแหลงน�าตองไปทางไหน สวนใหญกตองหาแหลงพกกลางทาง เพอลกขนดนดนตอไป นแหละเรยกวา ‘สมภเวส’ ซงความหมายดงเดมคอผแสวงหาทเกด คอ ตองเกดในทใดทหนง เกดแลวตองตายจากทนน เพอใหกรรมจดสรรทเกดใหมแลวๆเลาๆไมไดเลก
การเวยนวายตายเกดไมเคยใหความอม ไมเคยใหความพอ จงไมเคยมการยตการทองเทยวอนวกวนไดเอง เวนแตจะไดผชทางเชนพระมหาบรษผเปนจอมศาสดา การเดนทางสสระโบกขรณเพอยตความวกวนในเขาวงกตซ�าซาก จงเรมตนขนได
ทกอยางทเราเชอ ทกอยางทเราคด ทกอยางทเราแสดงความเหนไป จะเขลาหรอฉลาดกตาม ลวนงอกเงยขนมาจากราก อนไดแกความไมรตามจรง นกวากายใจคอเรา นกวาเรามอยในกายใจ จากนนกตดสนวาอะไรนาเอา อะไรนาม อะไรถก อะไรผด อะไรควร อะไรไมควร อะไรยตธรรม อะไรไมยตธรรม
ตอเมอเหนตามจรงวากายใจแบบน ตลอดจนกายใจแบบอนในภพภมอน เปนเพยงเครองลอใหหลงยด จงคอยเกดปญญาทละนอย มสตรเปนขณะๆวากายใจแสดงความไมเทยงออกมาโตงๆอยตลอดวน
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
152 153
ตลอดคน นบแตลมหายใจ ความเคลอนไหว สขทกข ภาวะทางใจทเดยวกสงบเดยวกฟง ตลอดเรอยไปจนกระทงความจ�า ความนกคดทกลบไปกลบมา เดยวดเดยวราย ทงหลายทงปวงมนมตรงไหนทควรใหเขาไปส�าคญวาเทยงแน เปนเราแน
ไมวาคณจะพอใจหรอไมพอใจ อยางไรทกสงทมกตองดบหายไปอยด แตหายแลวกลบดบความหวในสวนลกไมได จงควรทเราจะเอาค�าตอบอนเปนยอดแหงประโยชนของพทธศาสนา นนคอ ท�าอยางไรจะตดอาลย ตดยางเหนยว และตดความหวไดอยางถาวร
กรรมอนควรแกรสแหงวมตตสข
นพพานเปนรสอนเยยม และอะไรทเยยมกมกไดมายาก ไมใชเพยงใหทานรกษาศลแลวจะเขาถงกนงายๆ แตการใหทานและการรกษาศลนนแหละ คอกาวแรกของการเดนทางไปสนพพาน เพราะจะชวยใหจตมความไมเดอดรอน ไมกระสบกระสาย พรอมจะตงมนเปนสมาธ ดดจตทคดใหตรง ปรบความคดทซบซอนใหซอ ยกระดบจตทบใหเปนจตใส เมอตรงและใสซอพอ กจะเหนตามจรงวาอะไรๆก�าลงแสดงความไมเทยงอยทกขณะ กระทงรสกวา ‘ทงตว’ ทก�าลงปรากฏอยเดยวน คอทตงของความไมเทยง หาใชทตงของตวตน อปาทานจงฉกขาด เสมอนเปดหลงคาทครอบเราไวในหองแคบ ใหแหงนมองขนไปเหนทองฟากวางได
การฝกรตามจรงวาอะไรๆตอหนาตอตาลวนแสดงความไมเทยงนน เรยกวาการเจรญสต การเจรญสตเปนกรรมชนดหนง ไมใชกรรมด�า ไมใชกรรมขาว แตเหนอกวานน คอเปนกรรมทอยเหนอขาวเหนอด�า จะเรยกใหงายวาเปน ‘กรรมใส’ กได เพราะในททกรรมนเผลดผลเตมท มแต
บรมสขอนบรสทธถาวร จตไมถกปรงแตงใหขาวหรอด�า แตจะบรสทธใส และไมกลบมาเปนทกขไดอกเลย
นมตบอกลาง
นมตบอกลางจะไมเกดขนกบพระอรหนตขณาสพ จตดวงสดทายจะวบหายไปเฉยๆเหมอนเปลวเทยนดบ จากนนพระอรหนตจะอยในความเปนอมตะทไรรองรอย ไมตางจากรอยเทานกในอากาศ
ส�าหรบผมความเพยรนอย การเหนนพพานอาจไมเกดขนระหวางมชวต แตพระพทธองคกทรงใหชองทางไว เพราะขณะใกลตายนน จตของผสงสมศรทธา สงสมทาน สงสมศลไวมากแลว จะมความหนกแนน พรอมจะเปนฌานในแบบรเหนกายใจไมเทยง ไมใชตวตนไดถนด ซงกหมายถงประตนพพานจะเปดงายแลว
วธชทางนพพานแกผปวยใกลตายงายๆแตไดผลน มาจากการทเคยมผทลถามพระพทธเจาวา ถาผปวยพอมสตปญญา แตก�าลงเสวยทกขจากการเปนไขหนกใกลตาย ควรบอกทางแกเขาอยางไรด
พระพทธองคตรสวาใหสอนอยางน คอ จงเบาใจเถดวาเธอมความเลอมใสไมหวนไหวในพระพทธเจา ในพระธรรม ในพระสงฆ มศลทเหลาอรยเจาใครแลว ไมขาด ไมทะล ไมดาง ไมพรอย เปนอสระ มศลอนครอบง�าความหลงผดไดแลว ศลนเองเปนไปเพอความตงมนแหงจต
จากนนใหถามผปวยวายงมความหวงใยในมารดา บดา บตร ภรรยา อยหรอไม? ถาหากผปวยตอบวายงหวงใย กใหกลาววาทกคนตองตายเปนธรรมดาเหมอนกบเรา ถงเราใสใจหวงใยหรอไมหวงใยใน
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
154 155
มารดา บดา บตร และภรรยา พวกเขากจะตองตายตามไปอยด ฉะนน ขอใหละความหวงใยในบคคลเหลานนเสยเถด
หากเขารบวาสามารถละความหวงใยในบคคลรอบตวไดแลว พงถามเขาอกวา ยงมความอยากไดของตดในกามคณ ๕ อนเปนของมนษยอยหรอไม? หากผปวยตอบวายงของตด กใหกลาวโดยมพระพทธเจาเปนประกนวา กามอนเปนทพยยงดกวา ประณตกวากามอนเปนของมนษย ขอทานจงพรากจตใหออกจากกามอนเปนของมนษย แลวนอมจตไปในเทวดาชนตางๆเถด
หากเขารบวาสามารถละความอยากไดของตดในกามคณ ๕ อนเปนของมนษยไดแลว พงกลาววาความสขแมทเหนอกวากามคณ ๕ ในภพเทวดายงม คอความสขจากการเขาสมาธฌานในพรหมโลก แตแมจะไดเปนถงรปพรหมและอรปพรหมกไมเทยง ไมยงยน ยงนบเนองในความหลงผดยดมนถอมนวาภพนนๆวาเปนตน ขอจงพรากจตใหออกจากเทวโลกและพรหมโลก แลวน�าจตเขาไปในความดบจากการยดมนถอมนเถด
หากเขารบวาสามารถถอนความยดมนแมในเทวโลกและพรหมโลกแลว และไดน�าจตเขาไปในความดบจากอาการยดมนถอมนวาเปนอะไรๆแลว เชนนนพระพทธองคตรสวาทานไมกลาวถงความตางอะไรกนระหวางผมจตพนแลวอยางน กบภกษผพนแลวตงรอยป เพราะตางกพนดวยวมตตเหมอนกน
หากจงหวะใกลตายอนเปนโอกาสทองนน จตของผปวยทบทวนอยโดยอาการเชนทกลาวมาน กระทงหมดความไยด หมดความของตดพะวงในอะไรๆ แลวตงมนอยในความผองใสไรมลทน กจะมก�าลงเพยงพอตอการปลอยวางภพภมทงหลายดวยปญญาอนชอบได
สภาพแวดลอมของนพพาน
นพพานไมใชผลของกรรม ไมใชภพภม ฉะนน จงไมมสภาพทมนษยและเทวดาจะเหนดวยตาเปลา ไมอาจก�าหนดวาเปนรปเหลยมหรอรปกลม เปนอากาศวางหรอทบตน ทกอยางตางไป พนจากวสยทเราเคยรบรจากประสาทหยาบ และผพบมาแลวกไมอาจเอยถงวามหศจรรยปานใด ไดแตกลาวบอกเปนนยวาขนคดไปกฟงซานเปลา คลายกบปลาใตน�ายอมงนงงสงสย เมอเตาขนบกแลวกลบลงมาเลาใหฟงวาบกเปนอยางไร อากาศวางและเวงฟาสวยงามปานไหน
การเจรญสตทงหมดเปนไปเพยงเพอไหลเขาไปรวมกบมหาสมทรแหงความวางซงมอยกอน ไมใชเจรญสตแลวมหาสมทรแหงความวางจงปรากฏในภายหลง ถาจะคดถงมหาสมทรแหงความวางนดวยอาการคะเน พระพทธเจาตรสแนะใหคดถงความเปนบรมสข มความเปนอนนต สวางแจงทวตลอด ไมมใครสราง ไมมใครท�า และไมอาจตายไป แตผเจรญสตสามารถเขาไปรไดเฉพาะตนตงแตยงไมตาย
อยางทเราเหนกนอยน จะเปนตวคนอานหรอหนงสอกตาม เรยกวา ‘มขนดวยเหต’ ดบจากทเหนทเปนอยน เรยกวา ‘ไมมแลว เพราะเหตดบ’ แตนพพานอยเหนอกวาการมและการไมม จงพนวสยทจะบรรยายดวยค�าพดท ‘ตดอยกบการม’ ขอเพยงใหย�าระลกไวเถดวา พระพทธเจาใหคดถงนพพานโดยความเปนบรมสข เปนรสอนเหนอรสทงปวง จะไดมก�าลงใจเขาใหถงอยางเปนขนเปนตอนตามล�าดบตอไป!
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
158 159
อยไปท�าไม?
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
160 161
พระคาถาธรรมบท
พทธพจน
อยาปลอยกาลเวลาใหลวงไปโดยเปลาประโยชน หมนถามตวเองวา วนคนผานไป เราก�าลงท�าอะไรอย
อยาปลอยใหแตละวนผานไปเปลาๆ จะไดประโยชนมากหรอนอย กขอใหไดอะไรบางทกวน
ผมศลพนจธรรม มชวตอยวนเดยว ประเสรฐกวาชวตรอยปของผทศล จตใจไมมนคง
ผมปญญาพนจธรรม มชวตอยวนเดยว ประเสรฐกวาชวตรอยปของผไรปญญา จตไมมนคง
ผตงใจพากเพยรในธรรมอยางตอเนอง มชวตอยวนเดยว ประเสรฐกวาชวตรอยปของผเกยจคราน
ผพจารณาเหนความเกดขนและเสอมไป มชวตอยวนเดยวประเสรฐกวาชวตรอยปของผไมเหน
ผ พจารณาเหนทางดบทกข ถาวร มช วตอย วนเดยว ประเสรฐกวาชวตรอยปของผไมเหน
ผพจารณามดวงตาเหนธรรมคอพระนพพาน มชวตอยวนเดยว ประเสรฐกวาชวตรอยปของผไมเหน
มมมองอนควรไดจากพทธพจน
หายนะของชวตไมใชการตายแลวสาบสญ แตเปนการอยอยางสญเปลา!
หลายคนบนกระปอดกระแปด เบอหนายกบความรสกวาตวเองมชวตอยไปเรอยๆอยางไรคา แลวสรปวาชวตไมมคา ทงทจรงแลวไมยอมหาเรองนาภมใจใหตวเองท�าตางหาก!
แมคณจะยงไมพบหลกฐานวาชวตมคา แตถาศรทธาในคณคาของชวต กจะชวยใหมแกใจใชชวตอยางด กระทงรในทสดวา ชวตดๆไมควรมแตลมหายใจ แตทกลมหายใจควรมเปาหมายในชวตอยดวย!
เปาหมายทจะชวยใหดทสด คอจดการกบวนน กอนวางแผนถงวนหนา ไมใชเอาแตพะวงถงวนหนา กอนจดการกบวนน!
ถาผานความสบสนตรงนได ชวตคณจะดขนทนท การ ‘วางแผน’ ไปขางหนา จะชวยใหใจคณรสกถงเปาหมายของชวต แตถาแค ‘กงวล’ ไปลวงหนา ความรสกจะเหมอนจมอยกบความสญเปลาของวนน แคส�ารวจความรสกของตวเองไดถกตองชดเจนตรงตามจรง กทราบแกใจแลววา คณเปนนกวางแผนหรอเปนแคพวกขกงวลกนแน!
ภาพชวตดๆ แบบชาวบานทอยนอกวดวาอาราม มกหมายถงภาพของผมครอบครวทมนคง อบอน ตลอดจนการเปนผสามารถสรางงาน สรางรายได เปนทพงใหตวเองและคนอน และเหนอไปกวานน ถาดทสดตามอดมคตของพทธกคอ ‘เอาตวรอดจากทกข’ ไดจรง ไมวาจะยงอยทบาน หรอตดสนใจไปอยทวดกตาม!
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
162 163
จะพบเนอคไดอยางไร?
สมชวสตรท 1
พทธพจน
ถาหวงจะไดพบกนทงชาตนและชาตหนา กจงเปนผมศรทธาเสมอกน มศลเสมอกน มจาคะเสมอกน มปญญาเสมอกน
เมอทงภรรยาและสามเปนผ มศรทธา เหนอกเหนใจ ผขอ มความส�ารวม เปนอยโดยธรรม ไมมใจคดประทษรายกน พดจาเปนทนาเอนดแกกนอย ยอมมความเจรญรงเรอง มความผาสก รกใครกนมาก
กเมอประพฤตธรรมอยดวยความเสมอกนในโลกนแลว ในทสดยอมเปนผเสวยอารมณบนเทง นาเพลดเพลนอยในเทวโลก
สาเกตชาดก
ความรกเกดขนดวยเหตสองประการ คอ เคยอยรวมกนในกาลกอนหนง มาเกอกลตอกนในปจจบนหนง เหมอนเชนทดอกบวและสตวในน�า ยอมเกดเพราะอาศยเหตสอง ประการ คอ น�าและเปอกตม ฉนใดกฉนนน
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
164 165
เมอใดใครคนหนงอยตามล�าพงไรพนธะ ใจเขาจะร�ารองเรยกหาพนธะทเรยกกนวา ‘คนรก’ มาผกมดตนเอง จะเคยหรอไมเคยมคกตาม นนสะทอนวา ภาวะคชายหญงตามธรรมชาต เปนสงบบคนใหเรยกหาเพศตรงขามมาเตมเตมอยร�าไป
การไมรวาเนอคอยไหน แตกรองหาเนอคอยเรอยๆ เปนจดเรมตนของความเชอทเหลวไหล ความใฝฝนตามจนตนาการแบบเจาชายเจาหญง ตลอดจนการไมส�ารวจตวเองวาเหมาะกบใครไดจรงบาง
จรงๆคนเราไมนาจะจดจ�า ‘คนไมเคยเจอ’ ได แตนนแหละคอสงทหลายๆคนพยายามทกทก นนคอ จดจ�าบคคลในฝน และพยายามคนหากนจนชวชวตโดยไมเคยพบแมแตครงเดยว!
การทกทกของคนสวนใหญ ท�าใหเรองของเนอคฟงดเหลวไหล โดยเฉพาะเมอพดถงการเวยนตายเวยนเกดกลบมาพบกนอก ยงฟงยงเปนเรองของอารมณฝนบนดาล หาหลกฐานขอพสจนใดๆไมได
อยางไรกตาม เมอมศรทธาปสาทะ มความเปดใจพรอมจะสดบฟงพระด�ารสของพระพทธเจา กตองตงความเชอไววา เมอเหตม ผลยอมม ดงเชนความรกชนด ‘ถอไมเทายอดทองกระบองยอดเพชร’ เปนสงเกดขนได ถาสามภรรยาชวยกนสรางสม คดด พดด ท�าดตอกน
นอกจากนน รกขามภพขามชาต แบบทตายจากกนดวยความรสกผกพน เกดใหมแลวรสกคนเคย สานสมพนธกนไดเรว สบตาแลวบาดจต แสนพศวาส กมอยจรง ไมใชสงทเปนแคความเชอลมๆแลงๆ ซงกเกดจากตนเหตชนดเดยวกน คอ คดด พดด ท�าดตอกน นนเอง
มมมองอนควรไดจากพทธพจน แตส�าหรบครกและคครองทวไป เอาแค ‘คดด’ ตอกนกผานยากเตมทแลว!
ถาแคเคยคบ เคยอยกน เคยมเพศสมพนธ ตายแลวแยกยาย หรอเบอแลวหนายหน เชนนน ตางฝายตางกแคเปนสมบตผลดกนชม หมนเวยนเปลยนตากบใครตอใคร ไมอาจเปน ‘ตวจรงขามชาต’ กบใครสกคนได
จะครองสขรวมกนตลอดชาต มกนและกนเปนรกจรงตลอดไป เอาชนะความลมเลอนอดตชาตได ตองเคยอยรวมกนแบบพเศษ และมาตอสมพนธภาพแบบไมธรรมดากนอก
สรปคอ เนอคมจรง และมเงอนไข ถาไมเคยประพฤตตนตามธรรมรวมกบใครมากอนเลย ชาตนกไมมเนอคเลย จะไปรองแรกแหกกระเชอ โวยวายเอากบตวตนในอดตชาตไมได กลบไปแกไขกรรมบนเสนทางรวมกบใครกไมได
แตขอเทจจรงกคอ ในการเวยนวายตายเกดเปนอนนตชาตน คณตองเคยอยรวมกบใครดๆ สกคน จรงๆคอหลายคนดวยซ�า ซงกหมายความวา แตละคนไมไดม ‘เนอค’ เพยงคนเดยว ขอใหลางภาพ ลางความเชอทวา ‘เนอคมอยหนงเดยว’ ออกจากสมองใหหมด
แมเคยอยรวมกนโดยด ถาชาตนไมไดมาคดด พดด ท�าดกนตอ เชน คณเปนคนเหนแกตว ใจแคบ เจาทฐ อยางนกคงอยกบ ‘คนเกา’ ไดไมนานนก ตามธรรมชาตของขดจ�ากดทางความอดทน
บางคนกเชอเรองเนอค แถมไดพบคนทใช อะไรๆดหมด แตยงอตสาหประมาท ใชชวตคตามความเชอวาเจอแลว ไมตองท�าอะไรใหดขนแลว ในทสดกมวเมา ท�าผดคดพลาดจนได เชน มกมากในกามแลวไมอยากหามใจ แมสงสารและเหนใจคนรก แตอยางไรกมใจเดยวไมได
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
166 167
การคดวาเปนเนอคแลวไมตองเกรงใจ อยางไรกคงไมขาดกน มกเปนอกหนงในเหตทเนอคอยดวยกนไมไดทกชาต เพราะคนเราพอเลกเกรงใจกน ยดมนแตความตองการสวนตว ความรสกกเรมแปรจากความเปนคไปอยคนละขางแลว!
กรรมเกาอนควรแกการมเนอค
เมอเปนมนษยแลว จะเกดชาตไหนในตระกลใด กไมมใครอยตามล�าพงเพยงคนเดยวได ฉะนน คนเคยอยรวมกนจงหางาย แตทอยรวมกนโดยด กลบมาเจอหนากนแลวมความสข อนนหายาก
ทยากกวานน คอ เคยอยรวมกนในแบบยกระดบจตใจ สวนใหญเคยอยรวมกนแบบขงกราขากแรง แรกรกอาจชวยยกอตตาของกนและกนขน แตหมดรกเมอไรกทมอตตาของกนและกนลงเมอนน แทบเปนแบบนกนหมด
มาแยกแยะกนชดๆวา กรรมเกาของการอยรวมกน ในแบบทเออใหเปน ‘เนอค’ ผเกอกลกนในชาตตอๆมา มความเปนอยางไรแน
๑ อยรวมกนโดยด
การอยรวมกนโดยด หมายถงอยกนกน หรอคบหาสนท ไปมาหาสกนดวยความรสกเตมใจ จะกบใครกตาม อาจเปนสามภรรยา อาจเปนญาตสนทมตรสหาย หรออาจเปนไดแมกระทงสตวเลยง ไมจ�าเปนตองมความรสกเชงชสาวเขามาเกยวของเสมอไป
การใชชวตอยดวยกนในฐานะใดฐานะหนงทด รวมกนกนรวมกนใช จดเปน ‘กรรมรวม’ ทงนน เพราะการเหนกน มชวตรวมกน ถกทอขนเปนสายใย โยงจตใหรสกคนเคยกน ทงในชาตทอยดวยกน และชาตถดๆมาทไดพบกนอก สายใยดงกลาวจงจดเปน ‘วบาก’ ชนดหนง มหนาทใหผลเปนความอบอนใจ ความใครจะไดใกลชดกน ไววางใจ ไมเปนอน ไมรสกแปลกหนาเหมอนคนตามถนนหนทางทวไป
สวนการใชชวตรวมกนไมด เชน คนหนงเปนผคมขงใจเหยม สวนอกคนเปนนกโทษผถกทารณไมเวนวน แมไดชอวาอยดวยกน กมแตรายกบราย เชนน ยอมกลายเปนโซภยโซเวร ผกมดความรสกอนเปนลบใหแนนหนา ยงนานยงแคน ยงมด ยงรอน แมชาตถดมาเจอกนแลวมเหตหวานลอมใหตองอยดวยกนอก กมกสอเคาวาจะเปนไปทางรายตงแตแรกๆทเดยว
๒ มศรทธาในทางเดยวกนศรทธา หมายถงความใฝใจในวถชวตอนสวาง หรอความเลอมใส
ในผน�าทางจตวญญาณ ชวยใหอนใจวาใชชวตอยบนเสนทางทถก ไมเควงควาง ไมแหงเหยว ไดรในสงทรเองไมได โดยเฉพาะอยางยง ความลกลบเกยวกบชวตหลงความตาย และเหตผลของการเกดมา
ศาสนาจะเปนศาสนาไดยงยนนน อยางนอยพระศาสดาตองท�าใหเหลาสาวกเชอวาพระองคร จรง มอ�านาจศกดสทธเหนอมนษย เปนตวอยางของสมผสสวรรคอนเปนสข มพลงบนดาลใจ มเหตผลชดเจนคงเสนคงวาวา จะท�าดไปเพออะไร ตองหลกเลยงความชวขอไหนบาง
จตของเราเกยวของกบความสวางแบบไหน ใจกสวางแบบนน เมอ
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
168 169
เหตผลทางศาสนาแตกตาง ความสวางทางวญญาณจงใหความรสกผดแผก ตางพวก ตางชนด
ยงเครงในหลกการของศาสนาตนมากขนเทาไร ความเขมขนของจตวญญาณยงเปนทรสกแกคนทอาศยอยดวยกนชดเจนขนเทานน และความนบถอพระศาสดายงยกระดบขนลนพน เหนอเกลาเหนอกระหมอม ไปดวย จะใหคกเขากราบรปเคารพพระศาสดาองคอนทตงอยในชายคาเดยวกน กคงสดฝนใจได
การใชชวตอยดวยกน เสรมสรางก�าลงใจใหกนและกน ในอนทจะกอแสงศรทธาชนดเดยวกน จะปรบจตวญญาณใหสวางแบบเดยวกน เหนกนและกนเตมตา ถนดตา สบายตา รสกแนนแฟนเปนอนหนงอนเดยวกน ตงแตชาตทอยดวยกน กบทงใหผลในชาตถดๆมา เปนการเหนกนและกนแลวรสกกระจางใจ มองอะไรในทางดตรงกนไปหมด ตกลงกนงายแทบทกเรอง เพราะพนความสวางทางใจใกลเคยงกนอยแลว
สวนการใชชวตรวมกนแบบไรศรทธาใดๆทงค ยอมกอแนวโนมในทางเชอตนเอง ยดมนความคดผดๆถกๆของตนเอง ซงธรรมดาจตยอมมดมากกวาสวาง ไมทราบจะใชแนวเสนใดก�าหนดวาเขาพวกกนชดๆ
หรอแมกระทงศรทธาพระศาสดาองคเดยวกน แตยดความเชอตางส�านกกน กอาจกอใหเกดความรสกแบงแยกฝกฝาย กลายเปนเสนแบงทแหลมคม ตงแตชาตทอยดวยกน กบทงใหผลในชาตถดๆมา เปนการเหนกนแบบไมอยากมองใหเตมตา หรอเหนไปคนละทาง ไมลงกน ตางฝายตางคดวาดในแบบของตน ถาเปรยบเปนการเดนทาง กเหมอนฝายหนงอยากขนเหนอ อกฝายอยากลงใต คงยากจะโดยสารรถคนเดยวกน หรอถาตองอาศยรถคนเดยวกน กตองฝนใจ อยากบงคบใหอกฝายขนเหนอหรอลงใตตามตนเทานน
๓ มศลเสมอกนศล หมายถงความสะอาดทางใจทไรมลทนบาป ดวยเหตคอไมกอ
กรรมด�าอนเปนเหตใหตองหมกมนเศราหมอง เลอกใชชวตแบบยอมเจบ ยอมจน หรอกระทงยอมตายอยางสบายใจ ดกวาอยอยางกระวนกระวายวา นเราเปนคนบาปหรอ? ทางนหรอทเราเลอก?
ส�าหรบคนทศล การรกษาศลเปนเรองเหลวไหล เปนเรองทคนโบราณคดเองเออเองวา นนบญ นบาป ท�านองเดยวกบการคดเองเออเองวา จงจกทกหามออกจากบาน แตส�าหรบผรกษาศลจรงเปนปกตไดตอเนอง ยอมทราบดวยตนเองวา ความสบายใจเปนของจรง และความสบายใจเปนปกต เปนอภสทธเฉพาะของคนมศล ไมใชคนทศล
การใชชวตอยดวยกนเยยงผมศล โดยเฉพาะอยางยง ศลขอกาเม จงเปนเหตใหไวใจกน มน�าหนงใจเดยวกน แคคดถงความสบายใจทไดอยรวมกน กอยากกลบไปหา และไมนกอยากอยกบใครอนทตองระแวงกนอกแลว นเปนความรสกทเกดขนตงแตชาตทอยดวยกน กบทงใหผลในชาตถดๆมา เปนความรสกสบายใจเมอใกลกน อยดวยแลวรสกสงสงขน ใจสะอาด ใจสบายขนอยางอธบายไมถกวาท�าไมจงเปนเชนนน
สวนการใชชวตรวมกนแบบไมมศล อยากท�าอะไรกท�า โดยเฉพาะอยางยง ประพฤตนอกใจ ไมซอสตยกบคของตน จะเปนเหตใหรสกชงชงตงแตชาตทอยดวยกน กบทงใหผลในชาตถดๆมา เปนการไมนกไวใจกน หรออยใกลกนแลวรสกสกปรกแปลกๆ แมไมชดในชวงแรกๆ แตกรสกแผวอยในสวนลก เหมอนพรอมจะเกลยด เหมอนอยากตตวออกหาง แมยงนกพศวาสอยกเถอะ
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
170 171
๔ มน�าใจใหกนน�าใจ หมายถงความชมชนทางใจ ไมแหงแลง คนมน�าใจมาก คอ
คนมพลงชวตมาก ใครอยใกลคนมพลงชวตมากๆ แมยงไมทนชวยเหลอ หยบยนอะไรใหกน กเหมอน ‘ไดรบ’ การเผอแผพลงชวตมาใหแลว กอใหเกดความชมชน หรอกระทงบนดาลก�าลงใจไดมากแลว
คนมน�าใจขนาดเกดพลงความชมชนแผออกจากตวได ไมใชคนทใหของใหญของโตออกทว แตเปนคนท ‘พรอมจะให’ อยเรอยๆ ไมวาจะเปนของเลกหรอของใหญ ถาไมเดอดรอนตน ถาเหนวาเปนสวนเกนของตน ใจกมกคดท�านองวา ใหไปอยกบคนอนดกวา จะไดเกดประโยชนบาง อยกบเราแลวเนาเสยไปเฉยๆ นาเสยดาย
การใชชวตอยดวยกนเยยงผมน�าใจไมตรเปยมลน เปนเหตใหชมชน มก�าลงใจสชวต นบตงแตชาตทอยดวยกน กบทงใหผลในชาตถดๆมา เปนความรสกชนตาชนใจทไดเจอกนอก
สวนการใชชวตรวมกนแบบแลงน�าใจ เรองใหญกเกยงกน อะไรนดอะไรหนอยกปลอยใหท�าเอง ไมยนมอเขาชวยเลย เหมอนตางคนตางอย ความรสกตอกนคงไมตางจากดอกไมถกน�าไปปกปลอยไวกลางทะเลทราย ไมนานกแหงเหยว หรอคลายจะเฉาตายอยร�าไร นบตงแตชาตทอยดวยกน กบทงใหผลในชาตถดๆมา เปนความรสกเหนแกตว คบกนหวงผลประโยชน อาจค�านวณอยในใจกระทงวา แตงจะไดเทาไหร หยาจะขออะไรด อยางนกมใหเหนเยอะ
๕ มสตปญญาทนกนสตปญญา หมายถงระดบความคดอาน ปฏภาณเฉลยวฉลาด หรอ
ความสามารถพดจาเขาใจกน ทนๆกน ไมตองอธบายซ�าซากกวาจะรเรอง
ทกคนรดวา การคยกนสนก คยกนถกคอ คอเครองผกใจใหคดถงกนทสด ฆาความเหงาไดดทสด และชวนใหนกอยากกลบมาพบหนากนอกเปนทสด
แตจะคยสนก นอกจากอธยาศยเดยวกน คยไปในทางเดยวกนแลว ยงตองมความร มความฉลาดพอๆกน หรอใกลเคยงกนดวย
ในทางบญ ปญญาททนๆกน หรอมความเสมอกนนน หมายเอาปญญารผดรชอบ รดรชว รวานนเหตแหงทกข รวานเหตแหงสข เมอเกดปญหากเขาใจตรงกนวาประตทางออกอยตรงไหน จะปดประตทางเขาครงตอไปไดอยางไร แกปญหาแบบไหนจะยกจตยกใจใหเปนไปในทางสละออก ใหอภย ไมตอเวร
ความฉลาดกบปญญาแตกตางกน หากฝายหนงใชความฉลาดในการท�าบญ ขณะทอกฝายเปนแตใชความฉลาดในการท�าบาป อยางนกเรยกวาปญญาไมเสมอกนแลว
การใชชวตอยดวยกนเยยงผมปญญา เปนเหตใหรนเรง ไดลบสมอง รวมทงไดสงเสรมจตส�านกทางปญญาระดบสงของกนและกนใหเขมแขงขนเรอยๆ กระทงแหลมคมพอจะเปลยนรายใหกลายเปนดไดทกเรอง นบตงแตชาตทอยดวยกน กบทงใหผลในชาตถดๆมา เปนความรสกอนใจ เปนทพงทางความคดใหแกกนและกนได
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
172 173
สวนการใชชวตรวมกนแบบไรสต ไรปญญา กมกใหผลเปนการชวนกนลงเหว ท�าเรองเลกใหเปนเรองใหญ ท�าเรองใหญใหลกลามเกนแก หรออยดๆกเอาแตหาเรองรกๆมาสมหวกนไมเลก เปนเชนนนบตงแตชาตทอยดวยกน กบทงใหผลในชาตถดๆมา คอ รสกวาเจอหนากนแลวเกดอารมณโงๆเขาบดบงสตปญญา เหมอนเมฆหมอกเคลอนมาบงแสงอาทตย มแตอยากคดหาเรองเดอดรอนใหกนและกนไมหยด
กรรมใหมอนควรแกการพบเนอค‘พบ’ ในทน หมายถงเจอแลวมสทธไดอยดวยกนอยางเปนสข อย
แลวเกดความรสกวาคนนใชเลย มาแลวชวตเปลยนเลย ทกอยางดขนหมด
ถาบญเกาอยในระดบเตมขน เชน เคยอยรวมกนฉนสามภรรยาจนสนชวตจากกน มศรทธา ศล จาคะ และปญญา ไมพรอง เชนนนแลว บารมทเสมอกนยอมสงทงสองฝายไปอยในระดบภพภมเดยวกน มชาตตระกลไมยงหยอนกน กบทงสายใยทโยงอยจะเหนยวแนน ตางฝายตางเปนขวแมเหลกขนาดมหมา เกดเหตการณดงดดใหมาพบกน รกกน อยากอยดวยกน วบากกรรมแสดงฝมอจดสรรใหหมด อยางเชน พอแมสนทกน หมนหมายใหเสรจสรรพ สบตาแลวนกรกนกหลง อยากอยดวยกนตลอดไปในทนท
แตถาของเกามแคพอประมาณ ไมไดสงเสรมศรทธา ศล จาคะ ปญญา มาดวยกนเตมพกด กอาจจะเพยงรสกคนมาก แตยงตองตามจบ ตามงองอน หรอกระทงตองแขงขน ‘ชงใจ’ กบใครอน ซงตรงนกขนอยกบวา ‘ของเกา’ ใครแรงกวากน หรอไมกขนอยกบวา ‘ของใหม’ ใครเกอกลใหซงใจกวา เดดหวใจไดเตมๆดวงกวา
ทงนทงนน ความอยากไดมากๆ กอาจสรางอารมณ ‘คนเหลอเกน’
ขนมาไดเหมอนกน ขอใหมองวา อารมณรสกทางเพศทรนแรง หรอไมกไฟจนตนาการทเผาทรวง เปนความรสกทแนบแนนชนดหนง ซงกอาจกอความคดทเปนขออางตางๆนานาขนมาเตมหว นกอยากตวาเปนเนอคมาแตไหนไดงายๆ
ตรงนส�ารวจไมยาก ถาเอาแตคดถงเนอตว คดถงเรองเสพสม อยากท�าดเอาใจเมอยงไมได แตพอไดแลวกแหนงหนาย อยากลองของใหม รสชาตใหม ไมคดเกอกลกนในระยะยาว หมดอารมณพดจายกระดบจตใจกนแลว อนนนสอชดวาไมใชเนอคทสงสมศรทธา ศล จาคะ และปญญารวมกนมากอน
คนหา หรอเลอกคนทเขากนกบคณไดดวยศรทธา ศล จาคะ และปญญา หากพบและรสกพศวาส โอกาสใชเนอคทสรางสมกนมาจะมมากทสด!
ค�าวา ‘เขากนได’ คอ อยในระดบเดยวกบคณ ดทาแลวพรอมจะมพฒนาการเคยงคไปกบคณ ไมจ�าเปนตองเพยบพรอมสมบรณแบบ เลศเลอส�าเรจรปจนคณตามไมทน
ในเมอทงคณและเขาจ�าตวตนเกาไมได เปนคนละคนกบทเคยสรางศรทธา ศล จาคะ และปญญามาดวยกนแลว ทกอยางกตองเรมตนกนใหม ขอเพยงเหนแวววาจะมารวม ‘นบหนงกนอกครง’ กเหลอจะพอ เพราะสนนษฐานไดเลยวา ถาพศวาสกน บารมธรรมในปจจบนใกลเคยงกน และพรอมจะสงเสรมกนใหตอยอดยงๆขนไป อยางไรกคงกลบไปเปนเหมอนเดม ซ�ารอยเดมไดอกไมยาก
เพอใหแนใจวาเลอกเนอคถกคน คณจ�าเปนตองสรางหลกประกนขนมา
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
174 175
แมจะกลาวไดวา การเคยท�าบญรวมกน เทากบการเคยลงทนสรางเนอคไวกอน แตแคนนยงไมใชหลกประกนทเพยงพอส�าหรบอยไดตลอดรอดฝงในชาตน คณตอง ‘ท�าตวใหด’ และ ‘มใจทเหมาะ’ ดวย จงสมควรแกการพบและคบกนสนทใจไปจนตาย
๑ ท�าตวใหดถาคดวาเจอเนอคคอยท�าตวด มน�าใจ คณเปนหนงในคนทคดผด
แลว ปลอยใหอะไรๆสายเกนแกแลว
คณเคยท�าตวอยางไรตอนอยรวมกบใครอน แนวโนมคอคณจะท�าอยางนน แมกบเนอคทคณแสนรกแสนพศวาส!
คณจ�าเปนตองมองยอนไปใหเหนความจรงทผานมา เพอเลอกสรางความจรงทจะเกดขนขางหนา
เมออยกบใครบางคนทท�าแยๆกบคณทกวน คณจะรสกไดถงความทกขทพอกพนขน กระทงวนเดอนปผานไปเชองชา และอดถามตวเองบอยๆไมไดวา เมอไหรจะพนวนคนอนยดเยอยาวนานอยางนไปเสยท
แตถาอยกบใครบางคนทดกบคณทกวน คณจะรสกไดถงความสขทสะสมเพม กระทงวนเดอนปดผานเรวกวาทเคย แลวเกดความกลวขนมาเปนวบๆวา วนหนงจะตองผานชวงเวลาสนๆอยางนไปหรอเปลา
ปญหาคอ ไมคอยมใคร ‘คด’ จะท�าดกบคนอน ตองรอคนอนมาท�าดกบตวเองกอนเกอบทงนน!
ค�าถามใหญในชวตจงเปนวา จรงๆแลวควรรอใครเรมกอนด?
เปนคณไดไหม?
ความยตธรรมในโลกน มอยวา ถาคณ ‘คด’ และ ‘ท�าจรง’ อยางตอเนอง คณจะไดรบสงนนเปนการตอบแทน แตสงท ‘ดเหมอนไมยตธรรม’ มอยวา การตอบแทนมกไมมาในทนททนใด ตองรรอ เหมอนไปเขาควตอแถวอยถงไหนกไมร
คณจ�าเปนตองใหก�าลงใจตวเอง หาความยตธรรมทเกดขนทนทจากใจตวเอง เชน สงเกตวาพดปลอบคนอนตอหนา รสกดกวาตอนซ�าเตมเขาลบหลงเพยงใด พดค�าวา ‘ไมเปนไร’ แลวโลงอกกวาตอนพดค�าวา ‘จ�าไวนะ!’ แคไหน
สงเกตใจตวเองไป สงเกตใจตวเองมา จะตาสวางขนเองวา แมแตคนทท�าแยๆกบคณ คณกหาความสขจากการท�าอะไรดๆใหเขาได!
หลงจากหาความยตธรรมจากใจตวเองพกหนง ความสขทคอยๆเออขนวนตอวน จะชวยใหคณไดขอสรปเกยวกบ ‘ความยตธรรม’ จรงๆ คอ ท�ากบคนอนอยางไร ทแท ‘ท�ากบใจตวเอง’ อยางนน
บางทคนอนไมรตวดวยซ�าวาคณดหรอรายกบเขา แตคณเองรอยกบใจ ไดกบใจตนเสมอแลว!
หลายคนเอาแตใจตวมานาน รอแตการหยบยนจากคนอนมานาน พอส�ารวจใจตวเอง เหนมแตอารมณอยากเอาเขาตวหนาแนน กไมอยากเชอวาจะปรบแกอะไรในตนได
นสยเปลยนยาก สนดานเปลยนไมได!
ขอเทจจรง คอ ถาเปลยนความคดได ทงนสยและสนดานกเปลยน
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
176 177
ไดแนๆ เพราะตนรากอนเปนทสดของกรรม กคอการตดสนใจสงสมความคดไปในทางใดทางหนงใหชดเจนนนเอง
ก�าลงใจทมากพอจะเปลยนความคด มกจดชนวนขนจากศรทธา เชน ศรทธาวาสงทพระพทธเจาสอนเปนเรองจรง กเทากบมสงทอยเหนอความคด คอยคดทาย คอยๆปรบ คอยๆแปลงความคดไปทละนอยแลว
ทงน หากศรทธาพระพทธเจาเหมอนกน แตศรทธาในแบบเหนพระองคเปนแคเทพประทานพร ขออะไรพระองคกคงใจดใหหมด ศรทธาแบบนนนอกจากไมชวยใหอะไรดขน ยงกลบจะตอกย�า ซ�านสยเกาใหแยหนกกวาเดมอก คาทนกวามใครบางคนตองท�าหนาท ‘ใหหมด’ ตามทคณขอ โดยไมจ�าเปนตองมคณงามความดอะไรเลย
เมอครงยงขาดศรทธา ไมรจะเปนคนดไปเพออะไร จตของคณอาจมดบอด เศราหมองดวยอกศล ท�าตวเหมอนหลมด�า คลายประตอารบคนรายๆเขามาอยรวมกน
ตอเมอปรบจตใหม ใหครบพรอมทงศรทธา ศล จาคะ และปญญา จตกสวาง ฉายแสงกศล ท�าตวเหมอนหลมขาว เหมอนประตบานใหมเอาไวตอนรบคนดๆเขามาในชวต
จากนน ‘เนอค’ อาจเขามาเองผานประตสขาว หรออาจเปนคณทผานประตสขาวออกไปหาเขาหรอเธอเองถงท คอ เอาตวไปอยในสถานททมโอกาสพบคนบนเสนทางศรทธา ศล จาคะ และปญญา เชน วด สถานสงเคราะห หรอโซเชยลมเดย อนเปนแหลงรวม ‘คนชอบคยเรองสวางเยน’
การพดคยกบคนด จะปรงแตงจตของคณให ‘มด’ พอจะอยรวมกบคนดๆ ซงเทากบคณไดพนฐานส�าคญของการพบเนอคแลว ณ เวลาสกงอม
เรองดมอยวา คนทเดนผานประตสขาว มกเปนคนทรกษาไวได โดยไมล�าบากยากเยนนก ตางจากประตสด�า ทเขางาย อยล�าบาก และอาจออกยากสกหนอย
บางคนบ�าเพญรวมกบเนอคมาด แตชาตนเตรยมตวไวไมด กอาจตองเสยดาย กลายเปนชาตทเอาคบญเกามากอบาปใหมโดยไมรตว เขาท�านอง ‘เขยนดวยมอ ลบดวยเทา’ กมาก!
๒ มใจทเหมาะลองถามหญงชายทงหลายดเถอะวา อยากไดคนรกแบบไหน คณ
จะพบวา ค�าตอบอนดบตนๆมกเปน ‘อยากไดคนทเอาใจเกง’ เสมอ
ทเปนเชนนน อาจเพราะคนสวนใหญไมคอยโตขนจากความเปนเดกเตมตวนก ชอบอยเฉยๆ สบายๆ มคนจดการทกอยางให ไมตองท�าอะไรเหนอยๆดวยตนเอง
ดงนน แนวโนมความคาดหวงผดๆจงเกดขน เชน มองภาพการมคนรก เปนการมคนใช มองภาพการครองควา คอการหลดจาก ‘การขงเดยว’ เรยกวาตงธงไวเลย เนอคมาคนเดยว เดยวทกอยางจะดขน ปญหาเกาๆเปนอนจบ ไมอยากเตรยมใจเผอไวเทาไหรวา เนอคคอโจทยใหม ปญหาใหมของชวต
ถาฝนวาคบใครแลวจะไมมปญหา ความฝนนนแหละคอปญหาทตองเรงแกโดยดวน!
ขอใหระลกไววา ธรรมชาตของชวงแรกรกนน ตางฝายตางจะซกปญหาไวใตพรม ถาซกเนยนๆไมได กจะซกลวกๆนนแหละ
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
178 179
เตมไปดวยเสยงหวเราะ เสยงของการเหนใจไถถาม และเสยงของการอภยไมถอสา
แตบานอาจเปนคกทนาหนทสดในโลก โดยเฉพาะอยางยง เมอบานเตมไปดวยเสยงรองไห เสยงของการซกไซสอบสวน และเสยงของการหาเรอง เอาเรอง
บานจงไมใชอฐปนราคาเทาไร แตเปนหวใจของคนรวมใตชายคา!
ทสดของความเปนเนอคตวจรง หรอทเรยกวาคสราง คบญ คอะไรกแลวแต กคอคทรกษาบานไวได จนกวาจะกลายเปนสถานทส�าหรบหายใจเปนครงสดทาย ของฝายใดฝายหนง หรอทงสองคน!
หลงจากพนชวงความรสกรกผลบาน กลายเปนความเคยชน สนทคนเคยพอ สญญาณปญหาบางอยางคอยเรมปรากฏ เชน ทเหนงายสดคอปญหาทางอารมณ ทตางฝายตางกมกนอยกอนคบ ใครเคยเปนอยางไร กเรมเอามาแสดงออกอยางนน ประเภทรอนดรอหนอยไมได ชอบบนเรองจกจก หงดหงดงายกบอาการ ‘ใจไมตรงกน’ ขณะตองไปไหนดวยกน ฯลฯ
หลงจากไมไดอยางใจจนคน ทราบแลววาปฏกรยาความไมพอใจของแตละฝายเปนอยางไร รสกเปนอนหรอเปนพวกเดยวกนประมาณไหน กถงชวงของปญหาความเปนสวนตว ใหรเรองไหนได ไมใหยงเรองไหนบาง และถานงดวยกนแลวตางฝายตางกดมอถอของตนเสมอ กเปนทรวาปญหาโลกสวนตวของคนน เรมมผลให ‘อยกนไปงนๆ’ แลว
หากยงคงตกลงครองรกกนไปเรอยๆ วนหนงกตองถงชวงของการครองเรอน ปญหาทเกดขนทนท คอ การแบงภาระรบผดชอบ อนไดแก เรองคาใชจาย เรองหนาทในบาน ตลอดจนคลนรบกวนเกยวกบญาตๆของแตละฝาย
เมออยกนกนนานพอ ในทสดกจะมปญหาเรองดแลลก ซงปญหานปญหาเดยว แทบตดสนชขาดไดเลยวา จะเกลยดกนไป หรอจะรกกนตอ
หากตระเตรยมไวแตเนนๆ คอเตรยมทงก�าลงกาย เตรยมทงก�าลงใจ เตรยมทงแผนหาเลยงชพใหพอค�าจนครอบครวสมฐานะ คณจะรสกเปนผใหญขนเรอยๆ แตตรงขาม หากใชชวตไปวนๆ ไมพรอมจะเจอปญหาสกวน คณจะรสกเปนเดกลงทกท หามใจจากอารมณรายไมไดสกเรอง
เมอมใจทเหมาะ ตวคณและคครองจะหลอมรวมกนเปนบาน ไมใชเปนแคบคคลส�าหรบกนและกนอกตอไป
บานคอสถานททนาอยทสดในโลก โดยเฉพาะอยางยง เมอบาน
เนอคอาจไมไดอยกบคณจนตาย
แตคณจะจ�าไดไปจนถงชาตหนา
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
180 181
จะพบงานทใจรกไดอยางไร?
คาถาพระธรรมบท
พทธพจน
ความยากจนและหนสน เปนทกขในโลก
ไมมใครไดทรพยสนเงนทองมาดวยการคดเอา
คนขยน ตงใจท�างานสมตว ยอมหาทรพยได
ผมปญญาเฉลยวฉลาด ยอมตงตนได ดวยตนทนแมนอย เหมอนคนกอไฟนอยขนฉะนน
คนฉลาดไมถกเรอง แมขยนกไมประสบความส�าเรจทางความสข
คนขยนทงวนทงคนจะไมซมเซา เรยกวามทกวนเปนวนน�าโชค
ไมมใครประสบความส�าเรจจากการท�างานดวยความเบอหนาย ผท�างานดวยความชอบใจยอมประสบความส�าเรจในทสด
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
182 183
สงยตตนกาย มหาวารวรรค
ภกษในธรรมวนยน ยอมแสดงฤทธไดหลายอยาง เชน คนเดยวเปนหลายคนกได หลายคนเปนคนเดยวกได ใชอ�านาจทางกายไปตลอดพรหมโลกกได นเรยกวา ‘อทธ’
ทางทจะไดมาซงฤทธ เรยกวา ‘อทธบาท’
อทธบาทประกอบดวยฉนทสมาธ วรยสมาธ จตตสมาธ วมงสาสมาธ
ทางทจะไดมาซงอทธบาท คอ ‘อรยมรรค’ ประกอบดวยองค ๘ ประการ
ความจรงทนาเจบปวดในโลกน คอ ผคนสวนใหญมฐานะยากจน
แตทแทแลว สงทนาเจบปวดกวาความยากจน คอ การไมมงานอนเปนทรกใหท�า!
รวยแคไหน ถาขาดงานอนเปนทรก จตใจกฟงซาน ความรสกเหมอนคนไรคา ไรราคา แตถงยากจนเพยงใด ขอเพยงมงานใหใจจดจอทงวนทงคน ความรสกกอมเตม มเรยวแรง มก�าลงกายก�าลงใจ ดวยไฟจากการท�างานทโหมตลอด
ในประเทศเสร ความสามารถในการท�างาน มกมความสมพนธกบรายได ยงผลงานด ตรงตามความประสงคของผคนจ�านวนมาก รายไดกหลงไหลมาจากคนจ�านวนมาก ภาพรวมคอ แตละคนเกดมาเพอแขงกนท�าความพอใจใหมวลชน ยงใครท�าความพอใจไดมากขนเทาไร ผคนกพรอมจะชวยสนบสนนใหร�ารวยมากขนเทานน หรอถาผลตงานใหเจานายเขาตากวาเพอน เงนเดอนกมกถบตวขนตามอตราความพอใจของเจานาย
กลบกน หากท�างานแบบซงกะตาย ผลงานออกมาไมนาประทบใจ กจบใจมวลชนใหอยากสนบสนนหรออดหนนไมได ดงนน คนทไมไดท�างานดวยใจรก จงมกไมมอะไรไปส ‘คนพเศษ’ ทเขาท�างานดวยใจรกกน
สรปแลว ขอแคพบงานอนเปนทรก ทชอบใจ ใหฝกใฝสกงานเดยว กอนใจไปทงชาตวารอดตวแลว ทงเรองเงน และเรองความสขทางใจ ตอใหเงนนอยกสนกกบงานไดมาก และยงเงนมากกยงสนกกบงานเพมขนไดอก จากกระบวนการตอยอด แตกกงกานสาขางานออกไป
มมมองอนควรไดจากพทธพจน
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
184 185
แตหากทงชวต งานหลกคอลนหวย งานรองคอรอเงนเดอนออก จตใจไมจดจอกบอะไรจรงจงมากไปกวานน กยากจะร�ารวย ยากจะระงบความกระสบกระสายทางใจ ตอใหไดเงนรางวลกสบกรอยลาน กไมรจกความสขอนเกดแตสมาธในการท�างานอยด ซ�ารายหลงจากทรพยอนเกดจากวบากดหมดลง กพยากรณไดวาตองกลบไปอตคดฝดเคองสถานเดยว
กรรมเกาอนเปนเหตใหมใจรกงาน
เหตใหคนคนหนงเกงงาน กคอ ‘อทธบาท’
อนทจรงความหมายดงเดมของอทธบาท ทานหมายเฉพาะผมความเพยรฝกจต เจรญสตเหนความไมเทยงของกายใจ กระทงเกดภาวะนงวาง สวางร ทางจต คอ มจตมนคง เปนอสระเหมอนหลดจากสงหอหมทงปวง ซงเปนจตทพรอมจะบรรลมรรคผลพนทกขพนรอน
อยางไรกตาม ปจจบนมการน�าค�าวา ‘อทธบาท’ มาประยกตใชกบการท�างาน เนองจากอาการทางใจทจดจอกบงานจน ‘เกดฤทธ’ นน ลงกนไดอยางด
ค�าวา ‘ฤทธ’ ในความหมายของนกเลงสมาธอภญญา คอ ความสามารถเหนอมนษย เชน เหาะเหนเดนอากาศ ลองหนหายตว รเหนสงทอยไกลตวออกไป คนธรรมดาเหนใครแสดงฤทธ ยอมตาโตขนหวลก อศจรรยใจ
แต ‘ฤทธ’ ในความหมายของคนท�างาน คอ ความสามารถสรางผลงานเหนอกวาคนอนๆในแวดวงเดยวกน ระดบทกอใหเกดความรสกสดทง อยากลกขนปรบมอหรอโหรองเชยรดงๆ เชน นกกฬาสามารถ
ท�าลายสถตทยนยงมานานหลายสบป หรอมเรตตงสงเปนประวตการณ ทงหางจากหมายเลขสองของโลกเปนรอยๆจด เปนตน
กลาวโดยรวมคอ การมฤทธนน ไมวาแบบพลงจต หรอแบบคนเกงหมายเลขหนง มกจะเปนแรงบนดาลใจใหคนอนเกดไฟลกโชน อาจจะอยากจบมอชนชม อาจจะอยากกมหวแสดงการคารวะ หรออาจจะอยากขอเดนตามรอยเทาดวยความเลอมใส ยกใหเปนอาจารยเตมๆหวใจ
นเอง จงเปนตนเคาดงดดผคนมาขอวชาความร เพอเจรญรอยตามบาง ซงกกลายเปนโอกาสท�าบญใหญขนในวงการหนงๆ หากเตมใจใหวชา ประสทธประสาทความรความสามารถของตนใหกบคนรนหลงเตมก�าลง กเรยกวาเปน ‘มหาวทยาทาน’ ซงจะมผลกระตนใหเกดความสนใจอยางยงยวดในเรองทเกยวของกน เอาจรงเอาจง ลองผดลองถก สะสมทกษะความสามารถ กระทงเชยวชาญเกนใคร รวมทงมเอกลกษณไมเหมอนคนอน
นอกจากนน เมอมอทธบาทในบางงาน อนเออใหใชศกยภาพของตนท�าบญท�ากศลกบพระสงฆองคเจา กจะคณพลงอทธบาทใหเพมเปนเทาทวมหาศาลประมาณไมได เชน ชาวบานธรรมดาชวยกนสรางโบสถ สรางศาลา สรางหองน�า คนละไมคนละมอ แลวเกดความตดใจ ชอบประดษฐศลปอนเจรญตาเจรญใจลงในเขตวด เกดใหมกมสทธเปนชางฝมอ หรอเปนจตรกรระดบประเทศ ระดบโลกไดงายๆ โดยมเหตปจจยเออใหสนใจ มไฟ และเกดเรยวแรงขนกบงานศลปะเปนพเศษ
มาดรายละเอยดของ ‘อทธบาท’ กน สงเกตจากพทธพจนใหดจะเหนวา เมอพดถงอทธบาท เราตองเนนพดถงสมาธกนเปนหลก ซงจะเหนวาเปนสมาธอนเกดขนจากจตซง ‘เตมท’ กบงาน หรอจะบอกวาท�างานอยางคน ‘ใจใหญ’ กได ดงน
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
186 187
๑ สมาธอนเกดจากใจรกงานใจรกงาน เปรยบเหมอนขวแมเหลกคอจต กบอกขวแมเหลกคอ
งาน นนเอง
ใจรกงาน สะทอนชดดวยอารมณสข อารมณพงใจทไดคดถงงาน คณจะรสกถงความผกพน ความเตมใจยอมตวเขาไปตด ถาใจคณรกงานจรงๆ กอาจคดบอยๆทเดยววา โชคดทเกดมาได ‘เลนสนก’ กบสงน
แรงดงดดใหจตจดจอ บวกกบอารมณสข เปนสวนประกอบตงตนทส�าคญยงของสมาธ ลกษณะจตจะปลอดโปรง เหมอนหตากวางขวางกวาปกต มองงานแลวรสกสวาง ซงนนกเปนธรรมชาตของจตทสวางเมอมความปลอดโปรง เตมท พรอมรบรนนเอง
ลกษณะจตทกวางขวางเหมอนปราศจากสงหอหม คลายถอดเปลอกคอกายออกไป เหลอแตความรสกทางใจเปดโลง มผลโดยตรงกบความยดหยนทางรางกายและสมอง คอ ขยบเคลอนไหวไดคลองแคลว หวแลน คดอานไดไมตดขด ไมวอกแวก ซงเมอสมองท�างานเตมทอยเชนนน กเทากบระงบจากความฟงซาน มจตมนคงเปน ‘สมาธแบบคด’ นนเอง
ถาในอดตเคยบมเพาะสมาธอนเกดจากใจรกงานไวตลอดชวต กเทากบสรางกระแสจตทมแรงดงดดดเอาไว จงสามารถตอตด มความเปนสมาธกบการงานไดงายในชาตตอมา
๒ สมาธอนเกดจากความตอเนอง
ความตอเนอง คอการพอกพนความเขมขนของพลงดงดด ยงตอเนองนานขนเทาไร กยงผนกแนนหนา เปนกลมเปนกอนมากขนเทานน
ความตอเนอง สะทอนชดดวยอารมณเพลดเพลน ท�าไดทงวนไมเบอ รสกถงจตใจภายในทมความเสถยร ตงมนเปนสมาธใหญอยกบงานไดอยางไมคลอนแคลน ไมฟงซานสบสนไปทางอน
อารมณเพลดเพลน ท�าไดนานไมเบอ กคออาการขยนขนแขง วรยะอตสาหะ รสกเอบอาบ สนกรนเรง มเรยวแรงมากมายราวกบจะไมหมด นน นบเปนสวนประกอบทส�าคญ เหมอนฐานตงของสมาธทกวางใหญ โยกเยกยาก
ถาในอดตเคยบมเพาะสมาธอนเกดจากความตอเนองในการท�างานไวตลอดชวต กเทากบสรางน�าอดน�าทนในการท�างาน ไมนกอยากทงขวางกลางคน ในชาตตอมาจะมฐานสมาธทเขมแขง เมอพบกบงานถกใจ กมกทมเทอยางยาวนาน ไมขเกยจ วอกแวกยาก ใสใจไปเรอยๆไมหยดจนกวาจะรลกรจรง
๓ สมาธอนเกดจากจตทฝกใฝจตทฝกใฝ คอจตทมงานเปนศนยกลางความสนใจ รวบรวมกระแส
ความคดใหเกาะตดไมกระจดกระจาย
จตทฝกใฝ สะทอนชดดวยการคดถงงาน จดนนจดนอยเรอยๆ คดอยางปรบแตง แกโนนแกนอยเรอยๆ เหมอนเสากลางทผกความคดไวไมใหเตลดไปไกล
จตทไมคดมากเกนไปจนฟงซาน และขณะเดยวกนกไมทอดหยจน
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
188 189
เหมอลอย คอตวแปรส�าคญใหสมาธมคณภาพสง ไมแขงทอทบทม ไมลองลอยเรอยเปอย
ถาในอดตเคยบมเพาะสมาธอนเกดจากการมใจฝกใฝในการท�างานไวตลอดชวต กเทากบสรางจตวญญาณมออาชพแบบหนงๆ ซงเดนชดเปนตวเปนตน ในชาตตอมาจะฉายแววของมออาชพ โดยอาจเปนเดกอจฉรยะ ชอบอะไรชอบจรง สะสมความรและประสบการณตลอด ใจวนเวยนคดถงงานทชอบไมเลก
๔ สมาธอนเกดจากความฉลาดจ�าแนกการจ�าแนก คอความสามารถในการประเมน เปรยบเทยบ แยกแยะ
ตดสนความยงหยอน เพอปรบปรงพฒนา จดประกายความคดรเรมใหมๆ ตลอดจนคดอานไดอยางเปนระบบ เหนงานเปนระบบ ไมใชมองงานตามอารมณ
การจ�าแนก สะทอนชดดวยการอธบายถกวา รายละเอยดของสงตางๆทดคลายกนนน แทจรงแตกตางอยางไร ตลอดจนประเมนถกวา ตองเพมเหตดๆ ตรงไหน ตองลดเหตเสยๆอยางไร
ความสามารถในการจ�าแนกจะไมมทางเกดขน หากไมฝกใฝท�าความคนเคยกบงานตรงหนามากพอ และกลาวไดวา ถามาไมถงความรรอบและฉลาดจ�าแนกในงานหนงๆ กจะม ‘ใจใหญ’ ไดยาก เพราะจตจะไมสามารถเหนความแตกตาง ไมสามารถสรางความโดดเดน ไมสามารถตงเปาใหสมตว ไมสามารถสงเกตความคบหนา ไมสามารถแตกกงกานสาขาขยายขอบเขตงานออกไปเรอยๆ
และขอเทจจรงสวนใหญทคนท�างานไมร ไมคอยมใครพดถง กคอ ความสามารถในการจ�าแนกความแตกตางของจตใจตนเอง ไมรตววาตอนนท�างานยอหยอนเกนไป หรอวาโหมหนกเกนไป ไมรวาเรงรอนเกนตว หรอวาเฉอยชาเกนเหต
จตทมความรสภาพตวเอง สงเกตความเปนตนเองไดวา ขณะนยอหยอนเกนไป ควรกระตอรอรนขนอกนดหนง หรอขณะนโหมหนกเกนไป ควรลดระดบลงบาง ในทสดจะท�างานอยางมสมาธพอด ไมขเกยจเกนไป ไมขยนเกนเหต ไมเครยดเครงนก ไมทอดหยนก ใจเลงทเปาหมาย แตไมใจรอนดวนอยากไดเปาหมาย ในทสดจะ ‘มไฟ’ พอดๆ และเปนไฟการท�างานทลกโพลงตอเนอง กระทงเกดความเปนสมาธ มใจใหญในงานขนมา ขามเดอนขามปไดไมรจกเหนดหนาย
ยงเกดสมาธทกวน คณจะยงขอบคณงาน อนเปนฐานใหเกดสมาธ แตในทางตรงขาม ถาท�างานแลวฟงซานจด สบสน มดทบ เชนนน กจะพลอยไมชอบใจในงาน เบองาน ไมอยากคดถงงาน หรอกระทงอยากผละงาน แลวทงงานไปดอๆกลางคนได
ถาในอดตเคยบมเพาะสมาธอนเกดจากความฉลาดจ�าแนกไวตลอดชวต ในชาตตอมาจะมเหตมผล หตากวางขวาง มความคดรเรมสรางสรรค และทส�าคญ คอ มสญชาตญาณตดตวมา รจกเคลอนไหว รจกนง รจกรก รจกรบ ในเวลาทเหมาะสมพอด ซงมผลใหจตตงมนเปนสมาธกบงานไดงาย
กรรมใหมอนเปนเหตใหมใจรกงาน
ถามกรรมเกาเกยวกบการท�างานมาด ตงแตเดกคณจะฉายแววบาง
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
190 191
ในอกทางหนง หลายคนทม ‘พรสวรรค’ หรอ ‘ศกยภาพแฝง’ ตดตวมาจากอดต หากปจจบนท�าตวเหลวแหลก เอาแตเลน เอาแตมวเมา เอาแตปลอยพลงชวตใหหมดไปกบกามารมณ ไมไดบมเพาะอทธบาทดวยงานใดงานหนง ขาดไฟ ขาดสมาธ ในทสดพอวนเวลาผานไป กกลายเปนคนแกไรน�ายา ไมมผลงาน ไมมความสามารถพเศษใดๆกได ซงจะมผลกบชาตถดๆไป คอ อทธบาทเสอมลง จนถงจดทไมเหลอความ ‘พรอมจะเกง’ ใดๆเลย
ใหตงความเชอไววา ถาคณเหนงานใดแลวสนใจ นกอยากไปเปนอาสาสมคร หรอท�าแจกฟร ไมเกน ๑๐ งาน คณเปนตองไดพบกบงานทจะใฝใจรก ทมเทท�าไปทงชวต
ผมความโดดเดนในงานใดงานหนง ขยนท�าโดยไมสนใจคาจาง มกจะมคาตวแพงลบ แตถงคาตวแพงลบ กยงอตสาหมคนแยงกนวาจางนบไมถวน นแหละ! พระพทธเจาจงชใหเหนวา คนขยนกบคนมเงนนน มกเปนคนๆเดยวกน!
อยาง เชน สนใจสงใดสงหนงแลวมสมาธอยกบสงนนไดนานๆ มความสขกบการลองผดลองถก และชอบเรยนรจากประสบการณตรงมากๆ
ขอใหสงเกต คนทใครๆชมวา ‘เกงทสด’ นน มกพอใจศกษาตอ หรอคดคนตอเรอยๆไมหยด นนแปลวา ‘ทสด’ นนไมมจรง ยงสงสมความร ยงเพมความสามารถมากขนเทาไร แทนทจะรสกวาเหนหมดแลว แตกฉานทะลปรโปรงแลว คนเกงตวจรงกลบเหนวา ชวตมนษยสนเกนกวาจะศกษาทกสงไดจบสน ชาตหนามจรงกอยากมาตอยอดตอไปอก รใหจรงยงๆขนไปอก
ฉะนน กรรมใหมอนเปนเหตใหพบงานทใจรกอยางแทจรง จงเปนความกระตอรอรนเอง อยากเลนสนกเอง อยากคนควาเอง ในงานใดงานหนง โดยไมตองใหใครชชวน ไมตองใหใครคะยนคะยอ ตงแตอายยงนอย บางคนถงขนาดอาสาท�างานใหคนอนฟรๆ ไมเหนวาถกเอารดเอาเปรยบแรงงาน เพยงเพราะอยากฝกฝน อยากใชเครองมอใหเปน หรออยากเหนการท�างานของผใหญทเปนมออาชพ
สรปแลว ถาเมอชาตกอนเกดอทธบาทเตมขน ชาตนกมสทธเกดขนอก และเมออาศยงานใดบมเพาะอทธบาทไดส�าเรจ กสามารถน�าไปใชกบงานอนๆไดไมจ�ากด เพราะเมอเกงเรองหนงได กรวธเกงเรองอนไดอก ในเมอทกงาน ทกเรองเลน มความเหมอนกนหมด แคเอาทงตวเขาไปสนกกบงาน จนจตเชอมตดกบงาน มสมาธกบงานอยางตอเนอง กระทงเหนรายละเอยด เหนขอแตกตาง และเหนวาจะรเรมอะไรใหมทคนอนมองไมเหนไดบาง
หมายความวา ถาชาตกอนเปนนกดนตรระดบโลก ชาตนอาจเปนนกกฬาทมชาตกได ถาชาตกอนเปนเศรษฐใหญทเรมตนจากศนย ชาตนอาจเปนแพทยใหญทมงานวจยโดดเดนกได
พบงานอนเปนทรกเทากบพบความเปนตวเองดกวาพบหบขมทรพยใหญ
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
192 193
จะบรรลธรรมไดอยางไร?
องคตตรนกาย จตกกนบาต
อนธการสตร
พทธพจน
ตณหา เปรยบเหมอนตาขายทแผกวางไพศาล ดกสตวไมใหลวงพนไปจากการเวยนวายตายเกด และไมอาจรอดจากอบายภมไปไดเลย
โลกนตนรกมแตความทกข มดคลมเปนหมอกมว สตวในโลกนตนรกนน ไมไดรบรศมพระจนทรและพระอาทตยซงมฤทธมอานภาพมากถงขนาดน
แตความมดอยางอนทยงกวา และนากลวกวาความมดแหงโลกนตนรกนนมอย คอ ความไมรตามจรงวา กายใจเปนทกข ตณหาเปนเหตใหเกดทกข นพพานมอย ทางทจะเขาถงนพพานมอย!
ดวยความไมรน กยอมยนดไปในความปรงแตงทงหลาย ยอมตกไปสความมดคอความเกด เปนไปเพอความคบแคนใจ และยอมไมอาจพนไปจากทกขได
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
194 195
พระเจาจกรพรรดซงเสวยราชสมบต เปนอสราธบด ในทวปทง ๔ นน เมอพระองคสวรรคตแลว ยอมเขาถงสคตโลกสวรรค คอไดไปอบตในหมเทพชนดาวดงส ทาวเธอแวดลอมไปดวยหมนางเทพอปสร เอบอมเพราะความพรงพรอมไปดวยเครองบ�าเรอกามคณทง ๕ ประการอนเปนทพย สถตอย ณ นนทวนอทยาน บนดาวดงสพภพนนโดยตลอดไดกจรงอย แตถงกระนน ทาวเธอกยงไมมเครองประกนวาจะพนจากนรกภม ยงไมพนจากเดรจฉานภม ยงไมพนจากเปรตภมไปได
สวนอรยสาวก แมเยยวยาอตภาพดวยค�าขาวทแสวงหามาดวยปลแขง นงหมผาปอนๆ กสามารถพนจากนรกภม เดรจฉานภม และเปรตภมไดอยางเดดขาด เพราะประกอบดวยธรรม ๔ ประการ คอ
๑ เลอมใสไมหวนไหววา พระพทธเจาตรสรความจรงอนประเสรฐสด ไมมยงไปกวานแลว จงสอนไดทงมนษยและเทวดา
๒ เลอมใสไมหวนไหววา พระธรรมซงพระพทธเจาตรสแสดง เปนสงทรไดเฉพาะตน ไมจ�ากดกาล
โสตาปตตสงยต เวฬทวารวรรคท 1 ราชาสตร
๓ เลอมใสไมหวนไหววาพระสงฆถาปฏบตดปฏบตชอบตามพระพทธเจาสอน กจะเปนผไปด ถงธรรมอนวเศษคอมรรคผล ถงทสดทกขเปนพระอรหนตขณาสพได
๔ เปนผหนกแนนในศล ไมขาดทะล ไมดางพรอย
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
196 197
พวกเราเปนจตวญญาณทหลบๆตนๆ เปลยนชอ เปลยนหนา เปลยนกรรม แตไมเปลยนอปาทานวามตวเรา
คณก�าลงเชออะไรอย ยดอะไรอยกตาม ลวนตงตนคดเอาจากหตาอนคบแคบแบบมนษยทงนน และดวยหตาแบบมนษย ความหลงลมอดตชาตแบบมนษย กชวนใหรสกแบบดบๆวา คนเราเกดหนเดยว ตายหนเดยวเหมอนกนหมด
ดวยการเกดตายแบบถกปดหปดตาไมใหรกตกาอะไรเลยน ท�าใหทผานมาเราหลงผดคดพลาด ท�าบาปมากกวาสรางบญ พระพทธเจาจงตรสวา ตราบใดยงมตณหา ตราบนนยงรวงหลนลงนรกได หรอจะพดใหงาย คอ ถาคดจะทองเทยวไปในสงสารวฏเรอยๆ อยางไรกไมมทางหนนรกได อยาหลงคดวา แคท�าบญมากๆแลวจะพน!
ตอนเปนทกขเพราะผลแหงบาปทเคยกอไว พวกเราจะหาทางออกจากทกขกนดวยวธผดๆ คอ สรางเหตแหงทกขใหมซ�าเตมเขาไป เชน เคยท�ารายจตใจใครไวเมอหลายปกอน แตลมแลว พอเขามาทวงคน แทนทจะอภย ถอวาหายกน กลบส�าคญไปวาตวเองเพงเปนฝายถกกระท�ากอน ตองเอาคนใหจงได และความเจบใจททบกนไปทบกนมา กมกลงเอยเปนการอยากฆาแกงกนในทสด
เพราะอยางนน พระพทธเจาทานจงตรสชวา ถงแมเปนหมายเลขหนงของแผนดน ไดชอวาพระเจาจกรพรรด ชาตถดๆไปกยงเสยงตอการลงนรกอยด ตางจากผเพยรเจรญสตใหถงความเปนโสดาบนบคคลขนไป ซงเทยงทจะไมตกต�าไปสก�าเนดนรกอก หากมองการณไกลอยางน กตอง
ตดสนวาเปนโสดาบนดกวาเปนพระเจาจกรพรรด!
เมอชาตใดรตวแลววา ก�าลงทองเทยวบนทางกนดาร เกดเปนอยางหนง แลวตายไปเปนอกอยางหนง เจบจรง ทกขจรง ลงนรกจรง คณคงอยากถอนตวจากการเดนทางเสยท ถาบารมยงไมถงขนาดหมดกเลสสนเชงไดอยางพระอรหนต อยางนอยเปนพระโสดาบนผปดอบายไดเดดขาดกยงด
แตจะท�าอยางไรได ถาใหคดวธเอง กคงเหมอนคนพายเรอในอาง หวงหาทางออก แตยงพายกยงงงวาท�าไมไปไมถงทางออกสกท
คณจ�าเปนตองรวธทพระพทธเจาบอก คอ ตองพายเรอเปนเสนตรง และตองทวนกระแสดวย ถงจะมสทธออกจากอางมหมานได!
ชาวพทธเรามกสงสยตวเองวา ทผานมาท�าบญหรอท�าบาปไวมากกวากน ค�าตอบอยทน ขอใหดลงไปทปจจบนเดยวนเลย นาทนเลย ถาคณมความตนตว อยากรวธพนทกข ฟงวธการรเรอง และนกอยากจะลงมอท�าตาม นนถอเปนนมตหมายบอกชดแลววา คณมบญมากกวาบาป!
นนเพราะอะไร? เพราะความเหนถกเหนชอบนน เกดขนเมอใด ก เปนบญใหมทมน�าหนกชนะบาปเกาทงหมด ตอแตนคณจะคอยๆสะสมกรรมดเพมขนเรอยๆ และถางทางไปสความพนทกขเดดขาดวนตอวน จะชาหรอเรวกตองไดพบพระนพพานจนได!
มมมองอนควรไดจากพทธพจน
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
198 199
ทำงเดยวทจะบรรลธรรม
มหาสตปฏฐานสตร > อทเทสวารกถา
พทธพจน
ทางนเปนทางเดยว ทจะท�าใหเหลาสตวบรสทธได ลวงพนความโศกและความร�าพนคร�าครวญได ดบทกขและโทมนสได บรรลอรยมรรคเพอเหนแจงพระนพพานได หนทางนคอ สตปฏฐาน ๔ ประการ คอ
เหนสวนใดสวนหนงของกายทปรากฏอย
หรอเหนความรสกอยางใดอยางหนงทปรากฏอย
หรอเหนจตอยางใดอยางหนงทปรากฏอย
หรอเหนสภาพธรรมอยางใดอยางหนงทปรากฏอย
เมอมความเพยร มสมปชญญะ มสต ในการเหนทง ๔ ประการอยเสมอ เธอยอมก�าจดอภชฌาและโทมนสในโลกเสยได
ในอนนตชาตอนเปนหวงโซแหงการหลงยดวามตวตน แตละชาตมตวตงเหมอนๆกนหมด คอ ตองมอตภาพ อนประกอบดวยรางและจตแบบใดแบบหนง มาลอใจใหยดวา นแหละ! อยางนแหละ! ตวจรงของเรา ไมมตวอนเปนอตตายงกวาน
หรอหากปกใจเชอ ปกใจยดมนตามใครบอกวา อตตาอนเทยงแทมอยทอน ตองปฏบตอยางนนอยางนเพอเขาใหถง จนตนาการของคณจะคอยๆกอตวแจมชดขนเรอยๆ กระทงเชอเปนจรงเปนจงวา มตวตนอะไรอยอกตวตนหนง สงสงกวาน มอยแนๆ แมไมเคยพบ ไมเคยเหน ไมเคยประจกษวาเปนอยางไร จตกหลงควาไวเปนตนแนนเหนยวยงกวาตวตนอนเปนกายใจมนษยนเสยอก
ถาเรมเชอผดๆ คณจะไมมทางเกดก�าลงใจ ยอมพจารณาตามจรงเขามาในกายในใจนเลย และนนกเปนเหตผลวา ท�าไมพระพทธเจาจงทรงตกรอบความเขาใจไวชดๆตงแตแรกวา ตองกายนใจนเทานนนะ ทจะใชเปนอปกรณในการถางทางบรรลธรรม
นคอขาวดทสดในชาตแหงการเปนมนษย รางมนษยทพวกเราก�าลงครองอยในชาตนเอง ทจะน�ามาฝกจตเพอความพนทกขพนรอน ไมใชชาตอนภพภมใดอน!
หลกการของพระพทธเจานน เขาใจงายยง ยดทไหน กพจารณาใหเหนความไมควรยดทนน เพอใหจตถอนจากความยดทงหมดทงปวงเสย
และภายในขอบเขตกายใจน เรากไมไดยดกนแคสวนเดยว ทกคนยดทงกาย ยดทงความรสกสขทกขอนเกดขนในกาย ยดทงสภาพจตอน
มมมองอนควรไดจากพทธพจน
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
200 201
ครองกายนอย ยดทงความนกคดอนเกยวเนองดวยกายนวา เปนตวของเรา เราเปนตวน กนทงนน
แนววธของพระองค คอ เหนเปนเปลาะๆ เพอสลดความยดตดเปนเปลาะๆ ตามแตจะมสงใดปรากฏมาลอใจใหยดอย
เมอรตววาก�าลงยดกายเปนตน กพงเหนใหถนดวากายไมเทยง อยางไรกตองแตกสลายกลายเปนอน ไมนายดเลย
เมอรตววาก�าลงยดสขทกขเปนตน กพงเหนใหถนดวาสขทกขไมเทยง อยางไรกตองแตกสลายกลายเปนอน ไมนายดเลย
เมอรตววาก�าลงยดจตเปนตน กพงเหนใหถนดวาสภาพจตไมเทยง อยางไรกตองแตกสลายกลายเปนอน ไมนายดเลย
เมอรตววาก�าลงยดความนกคดความทรงจ�าเปนตน กพงเหนใหถนดวาความนกคดความทรงจ�าไมเทยง อยางไรกตองแตกสลายกลายเปนอน ไมนายดเปนทสด
หลกการคราวๆมอยเทาน หากใครฝกไดผล คลายความยดวากายใจนเปนตวเปนตนเสยได หวงโซแหงการเกดตายเปนอนนต กถงคราวขาดสะบนหมด สายโซแหงความทกขไมรจบมาสนสดลงทชาตนเอง!
คณไมไดถกปลนอตตา แตคณไมเคยมอตตาใหปลนเลยตางหาก หลงจากเจรญสตปฏฐาน ๔ แลว สงทเสยไปทงหมด กคอตนเหตแหงทกขประการเดยว!
รลมหำยใจ
มหาสตปฏฐานสตร > กายานปสสนา > อานาปานบรรพ
พทธพจน
๑ มสตหายใจออก มสตหายใจเขา
๒ เมอหายใจออกยาวกรชดวาเราหายใจออกยาว เมอหายใจเขายาวกรชดวาเราหายใจเขายาว
๓ เมอหายใจออกสนกรชดวาเราหายใจออกสน เมอหายใจเขาสนกรชดวาเราหายใจเขาสน
๔ ส�าเหนยกวาเราจกเปนผก�าหนดรตลอดกองลมทงปวงหายใจออก
๕ ส�าเหนยกวาเราจกเปนผก�าหนดรตลอดกองลมทงปวงหายใจเขา
๖ ส�าเหนยกวาเราจกระงบกายสงขารหายใจออก
๗ ส�าเหนยกวาเราจกระงบกายสงขารหายใจเขา
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
202 203
ส�าหรบมอใหม ทางทดอยาลงนงขดสมาธ เพราะความเมอยขบจะรบกวนสมาธ เราจะเอาสมาธทจต ไมใชทาทางทกาย เมอฝกนงหอยเทาตามสบายบนเกาอพกหนงจนไดผล จตมความนง มความสวางชมชนแลว คอยกลบมานงขดสมาธในภายหลง จะนงไดนานโดยไมเมอยขบ เพราะสารแหงความสขหลงทวราง และกลามเนอผอนคลายเทาทจะผอนคลายไดแลว
การมสตหายใจออก มสตหายใจเขานน ฟงเผนๆเหมอนงาย ทวาเอาเขาจรงเปนจดเรมตนทยากมาก เพราะคนจะไมรตามจรง แตจะไปบงคบลมเอาตามใจอยาก ยงไมถงเวลาเขากไปเรงใหเขา ยงไมถงเวลายาวกไปเรงใหยาว หรอไมกใจรอน อยากระงบความฟงซาน อยากสะกดจตใหนงโดยพลน ทงทยงขาดปจจยทพรอมพอ ฉะนน แรกสดใหฝกรลมตามความเปนจรงใหไดกอน
เรมดวยการส�ารวจสงเกตวาฝาเทางองมไหม ถางมหรอเกรงอยกคลายออกเสย วางเทาแบราบกบพนอยางสบาย พอฝาเทาสบาย พนจตพนใจกพลอยสบายตาม กอนหนาถาฟงมากกจะฟงนอยลง หรอถาเครยดมากกเหนวาเครยดนอยลงดวย
จากนนจงส�ารวจวาฝามอผอนคลายหรอก�าอย ถาก�ากคลายเสย จะวางไวบนหนาตกหรอทไหนกตาม และถงทสด ใหส�ารวจขนสดทายวาทวใบหนาผอนคลาย หวางควหายขมวด ขมบหายตงหรอยง แคส�ารวจเฉยๆกเปนเหตใหกลามเนอทงใบหนาคลายออกหมดได
พอฝาเทา ฝามอ และใบหนาคลายจากความฝดฝนทงหมด
อปสรรคของสมาธกหายไป รสกถงทานงอยางชดเจนขนมา จตเปดกวางสบาย พรอมจะร พรอมจะดวาเกดอะไรขนกบกายใจบางแลว
เมอไดความสบายตวสบายใจเปนฐาน กอยาเพงเพงจบเขาไปทลม แตใหถามตวเองวาตอนนรางกายตองการเรยกลมเขาหรอยง ถาตองการ คณจะรสกถงความขาดขนมากอน กคอยลากลมหายใจเขาสบายๆ พอลากเขามาสด จะรสกอดอด ตองการระบาย กใหระบายออกอยางเปนธรรมชาต วดความเปนธรรมชาตไดจากการทจตไมมอาการเพงเลง รางกายไมมความเกรงทตรงไหน
จากนนส�าคญ ทจะท�าใหจตเรมเปนสมาธออนๆ คอ สงเกตวารางกายยงไมไดตองการลมเขาทนท เมอยงไมรสกขาดกไมตองรบลากลมเขา กายจะมความนงสบายอยไดระยะหนง ระยะนนเองจะเปนชวงทจตซมซบความปลอดโปรงสบายทางกายและทางใจ ตอเมอรางกายสงสญญาณวาขาดลมอก จงคอยลากลมเขาอก วนเวยนอยอยางน นเรยกวาส�าเรจในขนแรก คอมสตรตามจรงวาก�าลงหายใจออกหรอหายใจเขา
ผลทถกตองจะเปนความรสกวาลมหายใจเขาออกของมนเองเปนอตโนมต เราจะสงเกตรายละเอยดอนๆไดเองเชนกน เชน เมอไมหายใจตามอยาก และไมบงคบลมใหยาวผดจากความตองการจรงๆของรางกาย รางกายจะตองการลมเขาออกยาวบาง สนบาง ไมแนนอน ไมเทยง
จากนนคณจะเรมรสกวาลมหายใจเปนของภายนอก เขามาขางในเดยวเดยวกตองคนกลบไป ณ จดทรสกไดวาลมเปนของอน เปนตางหากจากกาย คณจะเหนวาจตผท�าหนาทรกสวนหนง ลมหายใจซงก�าลงแสดงความไมเทยงใหรกอกสวนหนง เปนคนละภาคกน
จากนนจตจะตงมนมากขน รสกนงออกมาจากภายใน กายของคณจะทรงอยในอาการตรง ระงบความกวดแกวงไหวตงไปเอง ไมใชดวย
ลงมอปฏบต
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
204 205
อาการเพงฝนเกรง ลมหายใจจะดชดขน เปนล�ายาวราวกบน�าตกทขนลงอยทามกลางอากาศวาง สวาง กวางขวาง เดยวมสายลมเขาใหด เดยวมสายลมออกใหเหน เดยวมภาวะสงดจากลมใหร
ระหวางฝกรลมหายใจอยน หากเกดความฟงซานในหว หรอบงเกดความกระสบกระสายทางกายใดๆ ใหกลบไปนบหนงใหมทกครง คอ ส�ารวจความเกรงของกลามเนอฝาเทา ฝามอ และใบหนา เมอคลายออกไดกจะกลบไปตงตนทความสบายกายสบายใจ รสกตวทว และพรอมรตามจรงไดใหมเสมอ
ผลอนเกดจากการฝกรลมหายใจไดอยางถกตอง คอ ไดขอสรปกบจตวาลมหายใจไมใชสตว ไมใชบคคล เปนแคธาตลม เขามาแลวออกไป เปนคนละชดอยตลอดเวลาทกขณะ นอกจากนน ยงไดความรสกตวเตมตน กายปรากฏชดขนมาเองโดยไมตองเพงหาวากายอยตรงไหน เพราะลมหายใจเปนสวนหนงของกายอยแลว น�าสตมาใหรสกตลอดทวทงกายไดเองอยแลว จงพรอมฝกรในขนตอๆไปโดยงาย
รอรยำบถ
มหาสตปฏฐานสตร > กายานปสสนา > อรยาปถบรรพ
พทธพจน
เมอเดนกรชดวาเราเดน
เมอยนกรชดวาเรายน
เมอนงกรชดวาเรานง
เมอนอนกรชดวาเรานอน
หรอเธอตงกายไวดวยกรยาทาทางอยางใดๆ กรชดในกรยาทาทางอยางนนๆ
ทบรรทดน
กายก�าลงหายใจเขาหรอวาก�าลงหายใจออก?
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
206 207
ปกตคนเราจะรสกวามรางกายกตอเมอคางคาอยในทาใดทาหนงนานเกนไป ตองระบายความอดอดเมอยขบอนเกดจากการตงตวของกลามเนอ ดวยการปรบเปลยนทาทางเสยใหมใหสบายขนกวาเดม นอกนนแมรางกายมกเหมอนไมมในการรบรของเรา
ทอย ๆจะใหสามารถระลกถงรางกายไดเรอยๆนน มใชวสยธรรมชาต ตอเมอฝกรลมหายใจไดผลมาแลว เราจะมความรสกเขามาในกายอยางเปนไปเองโดยไมตองบงคบ กลาวคอทนททรสกถงลมหายใจเขาออกอยางสบายเดยวน รางกายในทาทางปจจบนกจะพลอยปรากฏใหรไปดวยเดยวนเชนกน ความรสกวามหว มตว มแขนขา ปรากฏเปนทาทางหนงๆโดยปราศจากความเพงเลงหรอเครยดเกรงนนแหละ เรยกวาการรอรยาบถ
ขอใหเขาใจดๆดวยวาการกมลงมองเหนดวยตาเปลาวารางกายปรากฏในทาใด หาใชการรอรยาบถไม การรอรยาบถตองใชใจรเทานน ไมใชใชสายตามองเหน
เบองตนใหสงเกตวาลมหายใจทยาวและนมนวลนน ท�าใหรสกวากายเปนของโปรงเบา เกดสตอยกบกายอยางงายดายเหมอนเปนไปเอง สวนลมหายใจทสนและหยาบจะท�าใหเรารสกวากายเปนของทบหนก แมพยายามตงสตอยกบกายกล�าบาก เหนไมชด เหมอนอยกลางหมอกควนด�า จะใหมองฝาออกไปเหนอะไรนนยาก
การสงเกตรตามจรง คอปลอยใหมนเกดตามทมนอยากจะเกด ไมใชคณเปนคนอยากใหมนเกดอยางไร หนาทของคณคอรความตาง ซง
ไมนานจะเกดความเพลดเพลนกบการเหนความตางในทสด
หลงจากดลมจนรอรยาบถได เรากจะสามารถเขาถงการฝกทพระพทธเจาตรสแนะไวอยางงายดาย นนคอเมอเดนกรวาเดน เมอยนกรวายน เมอนงกรวานง เมอนอนกรวานอน เมออยในทาทางอยางไรกรวาอยในทาทางอยางนน แจกแจงโดยละเอยดไดดงน
๑ เมอเดนกรวาเดนทาทางในการเดนทสนบสนนใหเกดสตคอหวตงตรง ตวตงตรง
สองขาเตะไปขางหนาสลบกน โดยมสมผสทฝาเทากระทบพนเกดขนอยตลอดเวลาทด�าเนนไป ฉะนนหากมสตเดนอยางรวาเดน กยอมตองรสกถงฝาเทากระทบพนไมขาด เพราะเทากระทบพนเปนสมผสทเกดขนจรงโดยไมตองใชจนตนาการ
๒ เมอยนกรวายนทาทางในการยนทสนบสนนใหเกดสตคอหวตงตรง ตวตงตรง
สองขาตงตรง ฝาเทาวางราบสมผสพนใหรสกชดตลอดเวลาทยงทรงกายยนอย หากเปนการยน ณ จดหยดของทางเดนจงกรม ฝาเทาทสมผสแนบพนนนเองจะเปนศนยกลางการรวาก�าลงยน การรทายนโดยไมตองจนตนาการนน เกดขนเรมจากการรน�าหนกตวทงหมดทกดลงบนฝาเทา สวนอนๆของกาย เชน ขา ตว แขน และหว จะปรากฏในความรสกตามมาเอง
ลงมอปฏบต
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
208 209
๕ เมออยในทาทางอยางไร กรวาอยในทาทางอยางนนคนเรามอวยวะหลายสบชน องคประกอบตางๆทางกายผสมกน
ใหทาทางไดซบซอน เชน นงไขวหาง ครงนงครงนอน ยนเอนหลงพงฝา ท�ากายบรหารออกทาออกทางตางๆ ฯลฯ จะมทาทางอยางไรไมส�าคญ ส�าคญทใหรทาทางในสภาพนนๆเสมอ จงเรยกวาเปนผรอรยาบถเตมขน อบายงายๆคอใหสงเกตจดรวมความรสกทางกาย อนไดแกจดกระทบขณะหนงๆ หรอความตงตรงและโคงงอของหลง คณกจะรสกถงอรยาบถทางกายตามจรงไดตลอด
การฝกรตามทพระพทธองคทรงแนะไวในขอน บอกกบเราอยางหนง คอทาทางตายตวส�าหรบการฝกสตนนไมม มแตตองเอาสตไปตามทาทางทงหลายใหทน
การฝกรอรยาบถใหถกตองนน ถอเปนพนฐานส�าคญอยางมากส�าหรบการเจรญสตขนตอๆไป เพราะยงกายปรากฏชดขนกบสตเทาไร รายละเอยดของกายยงปรากฏตามจรงวาไมเทยง ไมนายดมน มากขนเทานน
๓ เมอนงกรวานงทาทางในการนงทสนบสนนใหเกดสตคอหวตงตรง ตวตงตรง
สองขาหอยลงจากเกาอ ฝาเทาวางราบสมผสพน หากเปนการนงเจรญสตรลมหายใจ สวนหลงจะเปนศนยกลางการรบรวาก�าลงนง เพยงสงเกตอยเรอยๆวาหลงตรงหรอหลงงอ และสวนหวก�าลงตงอยหรอเอยงเอนไปทางใด กนบวาเรมเกดสตรอรยาบถนงตามทก�าลงปรากฏอยจรงๆแลว
๔ เมอนอนกรวานอนทาทางในการนอนทสนบสนนใหเกดสต คอ หงายหนาเหยยดตว
ตรง แผนหลงวางราบกบทนอน เมอมสตนอนอยางรวานอนในทาน กยอมตองรสกถงทายทอย แผนหลง และแขนขาอนก�าลงสมผสทนอนอย ยามนอนเปนชวงทเกดสมผสมากทสด โดยไมตองใชจนตนาการใดๆ และลมหายใจทเขาออกในอรยาบถน จะดเดนชดกวาเมอนอนตะแคงดวย
ทานอนทถกสขลกษณะควรมทงตะแคงและหงายสลบกน การนอนทาใดทาหนงนานๆอาจมผลใหลมหายใจตดขด ฉะนน ตราบเทาทยงคงสตไมหลบไปเสยกอน เรากตองตามรไปวาก�าลงนอนหงายหรอนอนตะแคง มฉะนนกจะกลายเปนการนอนตามความเคยชน คอ นอนอยางหลงฟงซานแบบเอาแนไมไดวาจะคดถงเรองใด ทบรรทดน
ก�าลงหลงตรงหรองออย?
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
210 211
แตออนแตออกเราจะยดกายอยดวยความเชอวากายนเปนเราแนๆ ของเราแนๆ ตอเมอมาฝกเหนความไมเทยงของลมหายใจและอรยาบถ จงคอยคลายความเชอนนลง เพราะมนเปลยนไปเรอยๆ ทนอยในสภาพเดมไมไดสกอยาง
พอฝกมสตอยกบกายผานอรยาบถตางๆไดอยางถกตอง กระทงรางกายปรากฏดจหนกลทถกเราเฝาดจากเบองหลง กขอใหสงเกตวาจงหวะทขยบเปลยนจากอรยาบถเดม หนซายแลขวา กลอกตาหรอยดตวไปตางๆ กจะเกดความรสกวากรยานนๆเปนตวเราในทนท อรยาบถเดมทถกดอยหายไปแลว
ดงนน แคร อรยาบถยงไมพอ เราตองรครอบคลมไปถงความเคลอนไหวปลกยอยตางๆดวย เพอปดโอกาสการเกดอปาทานแบบเคยๆวา ‘ตวเราขยบ’ เปลยนเปนใหทกการเคลอนไหวเปนทตงของการระลกรวา ‘รางกายขยบ’ ซงหากท�าได กจะนบวาเปนผมความรสกตว หรอผมสมปชญญะตามนยามของพระพทธเจา
เมอเรมตนฝกรความเคลอนไหวปลกยอยทงหลายของกายนน นกเจรญสตสวนใหญจะก�าหนดเพงเลงไปยงอวยวะทก�าลงเคลอนไหว เชน เมอยนมอไปหยบแกวน�าขนมาดม กจะตงสตอยางเจาะจงลงไปทมอหรอแขน จตจงรบรไดเพยงในขอบเขตแคบๆแคมอหรอแขน อนนนไมนบเปนความรสกตวทจะพฒนากาวหนาขนได
เพราะตามธรรมชาตของจตแลว เมอเพงเลงสงใด ยอมยดสงนน เพงมอกรสกวานนมอของเรา เพงแขนกรสกวานนแขนของเรา เราก�าลง
รควำมเคลอนไหวตำงๆ
มหาสตปฏฐานสตร > กายานปสสนา > สมปชญญบรรพ
พทธพจน
ท�ำควำมรสกตว…
ในกำรกำว ในกำรถอย
ในกำรแล ในกำรเหลยว
ในกำรคเขำ ในกำรเหยยดออก
ในกำรใสเครองนงหม
ในกำรฉน กำรดม
ในกำรเคยว กำรลม
ในกำรถำยอจจำระและปสสำวะ
ในกำรเดน กำรยน กำรนง กำรหลบ กำรตน
ในกำรพด กำรนง
ลงมอปฏบต
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
212 213
ยนมอไปหยบแกวน�าขนดม ตอใหผสมความคดลงไปวามอไมใชเรา แขนไมใชเรา ใจทมอาการ ‘เพงยด’ อยกบอกตวเองวา ‘ใช’ อยด
แตหากฝกมาตามขนตอนกจะไมพลาด กลาวคอมอรยาบถเปนหลกตงเสยกอน จากนนจงคอยรตอไปวาภายในอรยาบถนนๆมอวยวะใดเคลอนไหว เชนเมอนงกรวานง แลวคอยรสกตววาในทานงนนมการยดแขนออกไปขางหนาเพอจบแกวน�า เปนตน
แมขณะพดคยกบคนอนกใชฝกเจรญสตได การพดคยมกเกดขนในอรยาบถนงและยน ปกตคนเรามสตอยกบเรองทอยากพดอยากฟง ซงแตกตางกนกบความรสกตวในขอน เพราะเราจะพดหรอฟงทงรวาก�าลงนงหรอยน และนนจะน�าไปสการรสกถงความตางระหวางพดกบหยดพด ระหวางนงรบฟงอยางเดยวกบนงแบบอยากพดตอ เปนตน
การฝกท�าความรสกตวทไดผล จะเหมอนกายใจเรมแบงแยกจากกน ตวหนงแสดงทาทางกระดกกระดก อกตวหนงเฝาดเฉยๆโดยไมรสกวาอาการกระดกกระดกเปนตวตน ถงจดนนเราจะพบวาความถอมนทงภายนอกและภายในยงนอยลงเรอยๆ จตเรมตงมนแขงแรงจนอาจเขาไปรเหนธรรมชาตละเอยดออนทแตกอนไมเคยสามารถสมผส นบวาพรอมกบการเจรญสตขนสงยงๆขนไปไมจ�ากดแลว
รสขทกข
มหาสตปฏฐานสตร > เวทนานปสสนา
พทธพจน
๑ เสวยสขอยกรชดวาเราเสวยสข
๒ เสวยทกขกรชดวาเราเสวยทกข
๓ เสวยความรสกเฉยกรชดวาเราเสวยความรสกเฉย๔ เสวยสขมเหยอลอกรชดวาเราเสวยสขมเหยอลอ
๕ เสวยสขไมมเหยอลอกรชดวา เราเสวยสขไมมเหยอลอ
๖ เสวยทกขมเหยอลอกรชดวาเราเสวยทกขมเหยอลอ
๗ เสวยทกขไมมเหยอลอกรชดวาเราเสวยทกขไมมเหยอลอ
๘ เสวยความรสกเฉยมเหยอลอกรชดวาเราเสวยความรสกเฉยมเหยอลอ
๙ เสวยความรสกเฉยไมมเหยอลอกรชดวาเราเสวยความรสกเฉยไมมเหยอลอ
คณอยากเคลอนไหว
หรอวากายอยากเคลอนไหวกนแน?
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
214 215
นบแตเรมฝกรลมหายใจ มาจนกระทงเหนกายโดยความเปนแคสงเคลอนไหวเหมอนหน เราจะพบความจรงประการหนง คอจตเราผละจากกายมาหาความรสกภายในอยเรอยๆ ซงทนททจตกลบมาเกาะความรสกภายใน ความรสกวาเปนเรากจะปรากฏเตมตวขนมาทนท นนเพราะขาดทตงของสต ไมรจะตงสตไวตรงไหน ใหฝกไปตามล�าดบดงน
๑ เมอเสพสขกรวาเสพสขความสขคอความเบาสบาย หรอชนกายชนใจอยกบสภาพนายนด
เปนพเศษ ความสขมประโยชนตรงทเออใหเกดสตงาย แตกมโทษคอชวนใหหลงตดเหมอนจมปลก
สขทเกดขนโดยอาศยเหยอลอแบบโลกๆเรยกวา ‘สขแบบมอามส’ เชน เหนรปสวย ฟงเสยงเพราะ หรอทซบซอนกวานน เชน ไดของขวญสมปรารถนา เลนเกมชนะ อานหนงสอถกใจ หมกมนกบความคดเกยวกบตวตนอนนาสนก เปนตน เราจะพบวาเมอจตเสพสขประเภทนอย ยอมเกดความหลงโลก มความตดใจวตถหรอความคดอนเปนเครองลอ จตไมเปนอสระในตนเอง
สวนสขทเกดจากการเจรญสต เรยกวา ‘สขแบบไมมอามส’ เชน เมอร ลมยาวจะเปนสขแบบสดชน เมอรอรยาบถใหญนอยจะเปนสขเพราะกายใจโปรงเบา เมอเหนวากายสกปรกจะเปนสขจากการระงบความกระสบกระสายทางกามารมณ เมอเหนวากายไมมภาวะบคคลจะ
เปนสขจากการเลกส�าคญผดวานเรานนเขา เมอเหนวากายเปนของสญจะเปนสขจากอสระไรพนธะกบกาย เราจะพบวาเมอจตเสพสขเหลานอย ยอมเกดความปลอยวางโลก เลกตดใจวตถภายนอก แตยงอาจตดใจกบรสแหงความวางและความสวางอนเยอกเยนภายในไดอย
ตอเมอรตววาจตก�าลงเสพสข เหนชดวารสสขไมเทยง เสพไดระยะหนงกมอนตองเสอมลง ไรความเปนบคคล จตจงเลกตดใจเสยได
๒ เมอเสพทกขกรวาเสพทกขความทกขคอความอดอดกดดน หรอระคายกายระคายใจอยกบ
สภาพแยๆ ความทกขมโทษตรงทกดสตใหพราเลอน แตกมประโยชนคอผลกใหอยากพนไปเสย
ทกขทเกดขนโดยอาศยเหยอลอแบบโลกๆเรยกวา ‘ทกขแบบมอามส’ เชน เจอหนาคนทเกลยดกน ไดยนเสยงหนวกห หรอทซบซอนกวานน เชน ไมไดของตามปรารถนา เลนเกมแพ ตองทนอานหนงสอยากๆ ตองครนคดถงเรองหนกอก เปนตน เราจะพบวาเมอจตเสพทกขประเภทนอย ยอมเกดความดนรน อยากหนไปหาสงอนทใหความสบายกวากน จตใจเรารอนเรยกหาอสรภาพไมเลก
สวนทกขทเปนผลขางเคยงจากการเจรญสต เรยกวา ‘ทกขแบบไมมอามส’ เชน ไมสามารถตงจตเปนสมาธตามปรารถนา หรอกระทงเพยรเพอมรรคผลแลวยงไมเหนวแววส�าเรจเสยท ไมทราบตองทนรออกนานเพยงใด เราจะพบวาเมอจตเสพทกขประเภทนอย ยอมเกดความอยากหนสภาวะของตวเองในขณะนนๆ แตเปนความอยากพนอนเกดจากแรงดนของกเลส ยงไมใชความใครพนดวยปญญา สงเกตจากทอาจเกดความ
ลงมอปฏบต
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
216 217
เฉยๆชนๆไมเทยง เสพไดระยะหนงกมอนตองเสอมไป ไรความเปนบคคลอยในความเฉยๆชนๆและในอาการเสพ จตจงหลดจากความเนอยนายมาสความกระตอรอรนเสยได
หลงจากฝกรสขทกขเฉยไปเรอยๆ ในทสดเราจะใหคาความรสกทงหลายเสมอกน ตรงทเปนเพยงความรสกเหมอนๆกน เกดขนวบหนงแลวตองดบลงแนๆ ไมมใครเกด ไมมใครดบไปดวยเลย นอกจากนน คณจะไดขอสรปทส�าคญส�าหรบชวต คอ คนเราไมไดแสวงหาความสข เพราะลกๆรอยวามนผานมาแลวจะผานไป แตคนเราแสวงหาวธดบความกระวนกระวายใจตางหาก เพราะนนแหละคอสขแททจะอยตดตวตลอดไป!
ทอถอยใครเลกเจรญสต ไมใชมก�าลงใจฮกหาญทจะเจรญสตยงๆขน
ตอเมอรตววาจตก�าลงเสพทกข เหนชดวารสทกขไมเทยง เสพไดระยะหนงกมอนตองเสอมลง ไรความเปนบคคล จตจงเลกกระวนกระวายเสยได
๓ เมอเสพความไมสขไมทกข กรวาเสพความไมสขไมทกขความไมสขไมทกขคอเฉยๆชนๆ ไมสบายแตกไมอดอด ไมชวน
ใหยนดยนรายกบภาวะเฉพาะหนา นเปนสภาพความรสกทเกดขนบอยทสด แมไมท�าอะไรเลยกเกดขนได หากเทาทนวาเมอใดจตเรมหลงเขามาเสพความรสกชนดน ไมยอมแชจมกบความรสกชนดน กแปลวามโอกาสเจรญสตไดแทบทงวน
ความเฉยๆชนๆแบบมอามสคอใชชวตอยกบโลกตามปกต เสพสมบตทคนเคยจนไมรสกพเศษอกแลว หรอแมนงๆนอนๆอยเฉยๆ ในหววางเปลาจากความคดนกดรายกนบวาใช เราจะพบวาเมอจตเสพความรสกประเภทนอย ยอมเกดความเฉอย เนอย ไรความยนดยนราย อาจน�าไปสความเบอและคดหาสงแปลกใหมมาแทนท
สวนความเฉยๆชนๆแบบไมมอามสเกดจากการเจรญสตไดระดบหนงเปนปกต ไมรสกวากาวหนาหรอถอยหลง ไมอมใจหรอใจแหง เราจะพบวาเมอจตเสพความรสกประเภทนอย ยอมเอยงไปทางเกยจคราน ขาดก�าลงใจมงมนเจรญสตใหดยงๆขน
ตอเมอรตววาจตก�าลงเสพความรสกเฉยๆชนๆ เหนชดวาความ
บอกตวเองถกไหมวา
ก�าลงสขก�าลงทกข
หรอก�าลงเฉย?
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
218 219
รสภำพจต
มหาสตปฏฐานสตร > จตตานปสสนา
พทธพจน
๑ เมอจตมราคะกรวาจตมราคะ เมอจตปราศจากราคะกรวาจตปราศจากราคะ
๒ เมอจตมโทสะกรวาจตมโทสะ เมอจตปราศจากโทสะกรวาจตปราศจากโทสะ
๓ เมอจตมโมหะกรวาจตมโมหะ เมอจตปราศจากโมหะกรวาจตปราศจากโมหะ
๔ จตหดหกรวาจตหดห เมอจตฟงซานกรวาจตฟงซาน
๕ เมอจตเปนสมาธกรวาจตเปนสมาธ เมอจตไมเปนสมาธกรวาจตไมเปนสมาธ
๖ เมอจตเปนมหรคตกรวาจตเปนมหรคต เมอจตไมเปนมหรคตกรวาจตไมเปนมหรคต
๗ เมอจตมจตอนยงกวากรวาจตมจตอนยงกวา เมอจตไมมจตอนยงกวากรวาจตไมมจตอนยงกวา
๘ เมอจตหลดพนกรวาจตหลดพน เมอจตไมหลดพนกรวาจตไมหลดพน
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
220 221
กายเปนสงทรตวเองไมได ตองมจตท�าหนาทร กายจงปรากฏวามอย เมอจตเปนผรอะไรๆทงปวง จตจงเปนทตงส�าคญของความรสกในตวตน
จตนน นอกจากจะท�าหนาทรสรรพสงแลว ยงรสภาวะของตวเองไดดวย วาก�าลงสวาง ก�าลงมด หรอก�าลงขมกขมวอยางไร
เมอรวาก�าลงสวางหรอมด ยอมรตอไปไดอกวาเมอใดปราศจากกเลสกจะสวาง เมอใดเจออยดวยกเลสกจะมด เราอาศยสภาพของจตทแปรไปตางๆนเอง เปนเครองฝกสต รเหนความไมเทยงของจต เพอถายถอนอปาทานส�าคญวาจตเปนเรา มเราเปนอมตะอยกบจต โดยเรมฝกดงน
๑ รวาจตมหรอไมมราคะราคะคอความก�าหนด ความยนดในกาม ความตดใจ หรอความ
ยอมใจตดอยในวตถกาม ธรรมดาของมนษยและสตวทงหลายจะไมรสกตวเลยวาจตมราคะ เมอเกดราคะยอมถกดงดดใหตดไวกบวตถกามโดยไมสนใจอะไรทงสน ทจะฝกรสกตววาจตมราคะได กตองท�าไวในใจกอนวาจตมราคะเปนอยางไร และตกลงกบตวเองไวลวงหนาวาจะดขณะเกดราคะเปอนจต
ทางมาของราคะมกเกดจากการไดเหนรปลกษณทางเพศอนตองตาหรอยวนใจ การเหนรปแลวรสกถกดงดดใหจดจอนนเองคอจตมราคะ
อกหนงทางมาของราคะ คอ ผดความคดทางเพศขน แลวเรายนดตรกนกตอ กระทงเกดอาการกระโจนเขาไปวายวนในหวงจนตนาการทางกามารมณ อาการนนเชนกนทจตมราคะ
หากรสกตวในทนททจตมราคะ ราคะจะถกแทนทดวยสต เราจะเหนทนทวาราคะหายไป เชน ตาจะถอนจากอาการจดจองรปภายนอก หรอใจจะถอยออกมาจากหวงจนตนาการทางกามารมณ กลบเขามารสกถงความวางจากราคะ ขณะแหงการรความวางจากราคะนนเอง คอการรวาจตปราศจากราคะ
แตหากสตเกดไมทนเพราะไมตงใจดกสงเกตไวลวงหนา ราคะทมในจตจะเหมอนหวงน�าทลามเปยกไปถงกาย และกอใหเกดอารมณทางเพศทเหนยวแนน ตรงนนเกนกวาสตธรรมดาจะยบยง แตหากเปนผเคยเจรญสตเหนกายโดยความเปนของสกปรกมากอน หรอเปนผมสมาธตงมน กเทากบมเครองมอถอนจตออกจากกามไดไมยากนก
๒ รวาจตมหรอไมมโทสะโทสะคอความขดเคอง ไมยนดในสงทเขามากระทบกายใจ อยาก
ผลกไสใหพนตว หรออยากกระแทกใหแตก หรออยากท�าลายใหสญสนไป
ปกตเมอเกดโทสะนน คนทวไปมกมความยบยงชงใจอยระดบหนง คอไมพดจาหรอลงไมลงมอประทษรายใครทนท ความยบยงชงใจนนเองสงผลใหเกดสตรตวอยางออนๆ คอรวาขณะนจตมโทสะอย แตการรสกตวของคนธรรมดาวามโทสะอยในจตนน เปนไปดวยอาการควบคมตนเองมใหหลดค�าพดหรอการกระท�าทเกนเลยออกไป หาใชความรสกตวแบบ
ลงมอปฏบต
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
222 223
นอกจากนนลวนยงมโมหะดวยกนทงสน ซงกมทงโมหะระดบหยาบ เชน เหนกงจกรเปนดอกบวนกวาท�าชวเปนเรองนายกยอง แลวกมทงโมหะระดบละเอยด คอไมรวากายนเปนทกข ใจนเปนทกข หาใชตวตนอนนายดมนไม
การจะรวาจตมโมหะไมใชเรองยากส�าหรบนกเจรญสต เพราะเมอสตแขงแรงพอยอมไมถกโมหะหยาบๆครอบง�าโดยงาย เมอจตโปรงแลวมารกาย กยอมเหนเหมอนกายโปรงใส ดงนนขณะใดกายปรากฏเปนของทบ กจะทราบวาตนเหตไมไดมาจากกาย แตเปนเพราะจตทบดวยโมหะตางหาก นเรยกวาเหนโมหะผานความรสกทางกาย
ถาไมมองผานกาย จะมองจากสภาพของจตโดยตรงกได คอ เมอใดมานหมอกโมหะเรมเคลอนมาปกคลมจต เรายอมทราบชดในทนทกอนทจตจะมดมดหมดทงดวง เหมอนกระจกใสอย พอมฝามาเกาะกเหนงายและเชดลางออกเสยทน ซงการเชดลางทางจตนนกเพยงดวยการรเทาทน ตวรเทาทนจะเหมอนสายลมเปาเมฆหมอกใหสลายหายไปเอง
โดยทวไปเราจะเรมรสกถงจตจรงๆเมอโมหะสลายตวไป คลายคนตนนอนซงนกไดวาทเพงผานหายไปเปนเพยงฝน การตนขนในความจรงคอรวากายใจนไมมบคคล ไมมหญงชาย ไมมเราเขา มแตจตทถกกระตนใหเกดราคะ โทสะ โมหะไมขาดสายเทานน พอราคะ โทสะ โมหะสลายไปแมชวคร กจะเปนชวขณะทจตเหนวาตนเปนเพยงผร ผไรรป ผเปนอสระ ผไมหลงยดนมตแหงรปนามใดๆ
๔ รวาจตหดหหรอฟงซานความหดหคออาการซมทอหรอหอเหยวไมชนบาน มความหยดอย
นกเจรญสตไม
การรสกตวของนกเจรญสตนน ประกอบพรอมดวยความเขาใจขนพนฐาน วากายนใจนไมเทยง ไมใชตวตน นอกจากนนยงมการฝกสต เคยรกายและรทกขมากอน กระทงเกดสตตดตวระดบหนงแลว ฉะนน ในวบแรกของการเกดโทสะ จตยอมไมถล�าไปอยกบความรอนของโทสะเตมท ความรอนของโทสะจะเกดขนเพยงแผว พอใหระลกไดวาขณะนจตมโทสะออนๆ
เมอเกดสตเทาทนวาขณะนจตมโทสะ โทสะยอมปรากฏเปนสวนเกน เปนของแปลกปลอม เปนของอน เปนของนอกจต ความรเทาทนเชนนนยอมท�าใหสตเกดขน และกลบมารอยกบความเยนอนมาจากจตทผองแผวจากโทสะ เหนโทสะเปนเพยงภาวะรอนไมตางจากไฟ ไมใชตวใคร ไมใชตวตน
แตหากไมเกดสตเทาทนวาจตมโทสะ แมนกเจรญสตกพลาดพลงได ปลอยใหโทสะก�าเรบลกลามไปเปนความรอนทางกายและวาจาได ซงถงจะเกดสตขนในชวงนน กคงไมเหนโทสะหายไปในทนท แตเปนไปไดทจะรสกวาแรงอดหรอความเผาผลาญของโทสะมหนกบางเบาบางสลบกน หากเฝารเฝาดสกระยะหนงจงคอยเหนวาโทสะระงบลง
๓ รวาจตมหรอไมมโมหะโมหะคอภาวะทท�าใหจตไมรความจรง ไมทราบวาอะไรถกอะไรผด
กลาวโดยสรปคอโมหะเปรยบเหมอนมานหมอกหอหมคลมจตใหขาดสต ขาดความสามารถในการรตามจรง
มแตพระอรหนตทจตไมถกเคลอบคลมดวยโมหะไดอก ทเหลอ
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
224 225
๕ รวาจตเปนหรอไมเปนสมาธสมาธคอความสงบนงไมฟงซาน และทส�าคญคอนงอยางตนร ไมใช
นงแบบหดหซมเซา กลาวแบบรวบรดคอถาจตมอาการรสงใดสงหนง โดยไมกวดแกวง ไมแสสายไปทางอนแมเพยงชวขณะ กจดเปนสมาธไดแลว ขอใหเขาใจดๆ วาสมาธไมใชการจงใจหยดคด ไมใชการพยายามบงคบใหนงทอ และโดยเฉพาะอยางยงไมใชการฝนใจเพงเลงสงใดสงหนง
ตวอยางทเหนไดชดคอเมอท�าการงานใดๆดวยความจดจอ ใจเราจะนงและรบรสงทก�าลงท�าอยางชดเจน เหมอนหตากวางขวางกวาปกต นนแหละคอความตงมนเปนสมาธขณะยงคดอานท�างานได ทวาสมาธแบบโลกๆเชนนน แคชวยใหเรารเรองนอกตว แตไมรเรองกายใจตวเองเลย แมกระทงจตเปนสมาธอย กไมรวาลกษณะของจตเปนอยางไร ทราบแคเราอยในภาวะพรอมจะท�างานเทานน
ขอใหสงเกตวาขณะท�างานอยางเปนสมาธ ใจเราจดจออยกบงานกจรง แตจะไมเพงเลงจดใดจดหนงคบแคบ นนเปนท�านองเดยวกบเมอเจรญสตจนเกดสมาธ ใจเราจะตงรสบายๆ เปดกวาง ไมเจาะจงจดใดจดหนงคบแคบเชนกน
การมสตในขอน เพยงแคใหจตรวาตวเองแนนงไมแสสายกพอ อยาใหกลายเปนเพงบงคบจะประคองความนงไวนานๆ
หลงจากเฝาสงเกตรวาขณะใดจตเปนสมาธ ขณะใดจตไมเปนสมาธไปพกหนง นอกจากเหนความไมเทยงของสมาธจตแลว เราจะมความฉลาดเกยวกบจตเพมขนดวย อยางเชนจะสงเกตเหนวาสมาธมหลายแบบ แบบทจตแขงกระดางกม แบบนมนวลสวางไสวกม แบบรคบแคบกม แบบ
กบท ชาเฉอยกบท อาการเหมอลอยหรอขเกยจเคลอนไหวจดเปนความหดหอยางออน สวนความซมเศราหมดอาลยตายอยาก สนหวงในชวต นบเปนความหดหขนาดหนก
ความฟงซานคออาการทจตไมสงบ มความพลานไป ซดสายไป อาการคดวกวนไมเปนเรองนบเปนความฟงซานอยางออน สวนความตนเตนหรอเครยดจดนบเปนความฟงซานขนาดหนก
ทงความหดหและความฟงซาน ตางเปนสภาพจตทเอามาใชการไดยาก เพราะจบอะไรไมคอยตด และภาวะหดหกบภาวะฟงซานกเปนภาวะทลากจงกนมา เชนถาปลอยใจเหมอลอยหรอแชจมกบอารมณเบอสกพก จะเกดความฟงซานร�าคาญใจ และพอฟงซานร�าคาญใจจนเหนอย กกลบออนเพลยเนอยนาย ไมอยากคดไมอยากท�าอะไรนอกจากจมอยกบความหดหไปเรอยๆ วนไปเวยนมาอยอยางน
ส�าหรบผทผานการเจรญสตมาจนมก�าลงพอใช พอนกขนไดวาจตเรมซมลงหรอกระเจงไป กจะเกดสตรสกตว สภาพแยๆจะถกตดตอนทนท กลาวคอสตจะเปลยนจตจากหดหเปนสดชนขน หรอเปลยนจากฟงซานเปนสงบระงบลง สามารถกลบมาเจรญสตตอได
แตส�าหรบผทก�าลงสตยงออน การจะมสตรทนความหดหหรอความฟงซานเพอใหหลดออกมานนคงยาก ถาหดหหนกตองแกดวยการเคลอนไหวในแบบทจะเกดความกระตอรอรนตางๆ เชน เรงความเพยรในการจงกรมหรอออกก�าลงหนกๆใหไดเหงอ รางกายจะกระชมกระชวยขนจนหลดจากความหดหได
ถาฟงซานจดกตองแกดวยการสรางปจจยของความสงบตางๆ เชน เขาหาบรรยากาศวเวก ลากลมหายใจยาวๆ ผอนลมหายใจชาๆ และหยดหายใจนานเทาทรางกายตองการระงบลม เปนตน
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
226 227
๗ รวามจตอนยงกวา หรอไมมจตอนยงกวา
ความยงหยอนของจตกคอความตางระหวางจตหยาบกบจตประณตนนเอง ระหวางเสนทางแหงการเจรญสตยอมมจตขนและจตตก เมอเคยจตดแลวเปลยนเปนเสย กรไดวาภาวะจตปจจบนเปนของดอย ยงมจตทเหนอกวาน หรอถาเจรญสตจนช�านาญ รลกษณะจตตนไดราวกบตาเหนรป กจะเรมมองจตคนอนออก เหนนมตลกษณะจตของเขาเหมอนของเราเอง ตรงนนกอาจเปนโอกาสใหเทยบเคยงได วาจตทประณตหรอหยาบกวาเราเปนอยางไร
ในทางปฏบตแลว นกเจรญสตยอมรวาจตตงมนเปนอยางไร จตผองใสเปนอยางไร จตเปนอสระจากอปาทานหยาบๆเปนอยางไร จตเปนอสระจากอปาทานละเอยดๆเปนอยางไร ทงนมใชเพอใหยดมนแตจตดๆวานามนาเอา แตเพอใหเหนความเสอม ความเจรญ และตระหนกวาเรายงมกจตองท�ายงๆขนไปหรอไม ตลอดจนละความประมาทวาไดดแลว ไมตองเจรญสตอกแลวดวย
๘ รวาจตหลดพนหรอไมหลดพนความหลดพนในทนหมายเอาการพนจากกเลส พนจากอปาทาน
พนจากความไมร หากตามรสภาพจตมาครบทกขอขางตน ถงจดหนงเราอาจเหนกายนตงอยในทาหนง เหนจตนปรากฏอยในสภาพหนง แลวรแจงขนมาวาความรสกในตวตนนมเพราะจตยงไมหลดพน ตอเมอเจรญ
รกวางขวางกม แบบรสกวาจตมสงหอหมกม แบบรสกวาจตไมมสงหอหมกม
นอกจากนน เราจะพบดวยวาความรสกทางกายแตกตางไปเรอยๆตามคณภาพของจต ถาจตยงเลก แขงกระดาง ไมตงมน กายกปรากฏเปนของใหญ มความหยาบ รไดยาก เหมอนภาพลมลก แตถาจตใหญขน ตงมนเปนปกแผน นมนวลออนควรแกการเจรญสต กายกปรากฏเปนของเลก ดงายเหมอนภาพใสนงทเตมไปดวยรายละเอยด
๖ รวาจตเปนหรอไมเปนมหคคตะมหคคตะคอความตงมนเปนหนงของจต อยางนอยตองมปตสข
เอบอาบซาบซาน เยอกเยนวเวกตงแตหวจดเทา สวางรงเรองออกมาจากภายใน รศมจตแผจาออกไปทกทศทางเสมอกน เปนสภาวจตอกแบบทตางไปอยางสนเชงจากจตสามญทนกๆคดๆอยน
เมอจตเปนมหคคตะ คณจะรสกถงความสามารถในการแผผายจตเปนวงกวาง ซงขอบเขตมไดเปนตางๆ ดงเชนทพระอนรทธเคยใหสงเกตวารศมของจตจะกวางหรอแคบ กขนอยกบความสามารถในการก�าหนดใจแผออกไปไดเปนอาณาบรเวณใกลหรอไกลแคไหน อาจจะแคผนงหอง อาจจะครอบบาน อาจจะครอบเมอง เรอยไปจนครอบแผนดนแผนฟา และไมมก�าหนดประมาณ
คณจะรวาจตเปนมหคคตะเมอตงมนเปนหนง และสามารถรวาความตงมนเปนหนงนน มขอบเขตกวางแคไหน กระทงเหนชดวาความเปนมหคคตะกไมเทยง ตงมนแลวกลบคลอนแคลนได หรอแมขณะตงมนอยกมขอบเขตรศมตางๆกนไป
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
228 229
สตจนจตถอยหาง และกระทงถอนรากออกมาจากอาการยดมนกายใจอยางสนเชง นนเองจงถงความหลดพนอยางเดดขาด ปจจบนยงไปไมถงกเพราะก�าลงยงไมพอเทานน
ผมจตเหนจตเปนผใกลตอการหลดพน เพราะจตเปนทตงส�าคญทสดของความรสกในตวตน เมอรสภาพจตตางๆจนเหนความไมเทยงของจต กเหมอนไมเหลอทตงใหอปาทานลงหลกปกรากอกตอไป
รทนควำมเกดดบของขนธ ๕
มหาสตปฏฐานสตร > ธมมานปสสนา > นวรณบรรพ
พทธพจน
๑ เหนวาอยางนรป อยางนความเกดขนแหงรป อยางนความดบแหงรป
๒ เหนวาอยางนเวทนา อยางนความเกดขนแหงเวทนา อยางนความดบแหงเวทนา
๓ เหนวาอยางนสญญา อยางนความเกดขนแหงสญญา อยางนความดบแหงสญญา
๔ เหนวาอยางนสงขาร อยางนความเกดขนแหงสงขาร อยางนความดบแหงสงขาร
๕ เหนวาอยางนวญญาณ อยางนความเกดขนแหงวญญาณ อยางนความดบแหงวญญาณ
จตก�าลงอยในภาวะนรไหมวาตางหรอเหมอน
กบภาวะของจตกอนอานมาถงบรรทดน?
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
230 231
หลงจากเหนกาย เหนสขทกข และเหนจตแจมแจงแลว สตผรเหนจะหมดความส�าคญมนหมายวากายใจเปนบคคล เปลยนเปนรสกเสมอนดหนกระบอก หรอดแสงทเดยวสวางจาเดยวหรมด ไมมสตว ไมมบคคลอยในทน
และเมอฝกมาถงขนน สตจะมความไวสง เหนภาวะกายใจครบ จงสมควรทเราจะมองกายใจแบบแยกแยะวามองคประกอบเปน ๕ หมวดหม แตละหมวดหมไดชอวาเปนหนงขนธ รวมเรยกวา ‘ขนธ ๕’ ซงเมอท�าความรจกอยางดใหครบทงหมดแลว กจะไดไมตองสงสยวาเราก�าลงรเหนสงใดกนแน
ในขณะแหงความเปนปกตอยางเดยวนเลย เราสามารถรไดวา
๑ รปเปนสภาวะเกดดบรปคอธาต ๔ ดน น�า ไฟ ลม อนประชมขนเปนกาย ลมหายใจจด
เปนรป เพราะเปนธาตลม และแมอรยาบถตางๆกจดเปนรป เพราะอาศยธาต ๔ ในการเกดอรยาบถ แตคนทวไปทไมมโอกาสพจารณาความจรงน เมอหายใจกเกดมโนภาพบคคลก�าลงหายใจ เมอเคลอนไหวกเกดมโนภาพบคคลก�าลงเคลอนไหว ไมเฉลยวคดเลยตงแตเกดจนตายวาทงหมดเปนแครปประกอบ
ตอเมอรชดวาหายใจ ดวยความเขาใจวามแตธาตลมเขาสกายและออกจากกาย ไมมบคคลเขามา ไมมบคคลออกไป มโนภาพบคคลผก�าลง
หายใจกจะหายไป เหนแตวารปมนหายใจเขาออก ไมใชตวเราหายใจเขาออก นเรยกวาเปนการรความเกดดบแหงรปเปนขณะๆ จะขณะสนหรอขณะยาวกตามท
และเมอใดทรชดวากายนเคลอนไหวหรอหยดนง ดวยความเขาใจวาเพราะธาต ๔ ประชมกนเคลอนไหว มโนภาพบคคลก�าลงเคลอนไหวจะหายไป เหนแตวารปมนเคลอนไหว ไมมตวเราเคลอนไหว ทาทางหนงเกดขน แลวตองเปลยนเปนทาทางอนเปนธรรมดา นกเรยกวาเปนการรความเกดดบแหงรปเชนกน
๒ เวทนาเปนสภาวะเกดดบเวทนาคอความรสกสข ทกข หรอเฉย ส�าหรบคนทวไปนน เมอ
เปนสขจะเกดมโนภาพบคคลผยมแยม จตใจปลอดโปรงโลงสบาย แตเมอเปนทกขจะเกดมโนภาพบคคลผรอนรมกลมใจ อดอดไมสบาย
ตอเมอฝกรจนเหนวาเวทนาคอเวทนา ไมใชบคคล มโนภาพบคคลผเปนทกขเปนสขกหายไป เหนแตเพยงวาถากายระงบไมกวดแกวงและไมก�าเกรง กจะเกดความสขทางกาย ถาใจสงบสบายและเปดกวาง กจะเกดความสขทางใจ แตถากายกระสบกระสายหรอก�าเกรง กจะเกดความทกขทางกาย ถาใจซดสายหรอปดแคบ กจะเกดความทกขทางใจ เปนเหตเปนผลทางธรรมชาตแคน และไมวาสขทกขจะกนเวลายาวนานเพยงใด กตองถงกาลสนสดลงเปนธรรมดา ไมไดมบคคล ตวตน เราเขา ตงอยในหวงสขหวงทกขไหนเลย เหนแตวาเวทนามนสข เวทนามนทกข เวทนามนเฉย เชนนนบเปนการเหนเวทนาเกดดบเปนขณะๆแลว จะขณะสนหรอขณะยาวกตามท
ลงมอปฏบต
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
232 233
ก�าลงใจในการท�าบญหรอกอบาปเปนพเศษ ก�าลงใจในการท�าบญหรอกอบาปหนกๆนน จะกอใหเกดมโนภาพนกบญผมจตใจสวางกวางขวาง หรอมโนภาพคนบาปผมจตใจมดมนรายกาจ
แมความชอบหรอความชงกจดเปนสงขารเชนกน ทนททถกใจหรอไมถกใจ จะเกดความรสกวามเราเปนผไดรบความพอใจ จตมสภาพฟฟอง ล�าพองยนด หรอไมกมเราเปนผก�าลงจะโดนท�ารายหรอเอาเปรยบ จตมสภาพฟบแฟบ ตนกลวลนลาน
พอฝกเหนวาสงขารไมใชบคคล เปนเพยงปฏกรยาทางใจทโตตอบกบสงกระทบ มโนภาพของนกบญหรอคนบาป ผชอบหรอผชงกจะหายไป เหนแตวาคดดเพราะปญญาเปนผคด ไมใชเราคด และเมอคดรายกเพราะกเลสมนคด ไมใชเราคด ชอบกเพราะสงขารมนชอบ ไมใชเราชอบ ชงกเพราะสงขารมนชง ไมใชเราชง ถาเหนเชนนกนบเปนการเหนสงขารเกดดบเปนขณะๆแลว จะขณะสนหรอขณะยาวกตามท
๕ วญญาณเปนสภาวะเกดดบวญญาณคอความรบรทเกดขนตามประสาทสมผส รวมทงมโน
สมผส คอรวาก�าลงเหนรปดวยตาหนง ไดยนเสยงดวยหหนง ไดกลนดวยจมกหนง ไดลมรสดวยลนหนง ไดแตะตองวตถดวยกายหนง ไดทราบดวยใจหนง คนทวไปจะรสกวามเราเหน มเราไดยน มเราไดกลน มเราลม มเราแตะตอง และมเราเปนผรบทราบเสมอ
ตอเมอเจรญสตจนจตตงมน รบสมผสกระทบตางๆไดชด ในขณะแหงการรบสมผสหนงๆนนเอง มโนภาพผเสพสมผสจะหายไป รวาตามนเหน ไมใชเราเหน รวาหมนไดยน ไมใชเราไดยน รวาจมกมนไดกลน
๓ สญญาเปนสภาวะเกดดบสญญาคอความจ�าได หรอความส�าคญมนหมายวาอะไรเปนอะไร
เชน ตาเหนรปแลวจ�าไดวาสเขยวหรอสแดง มนษยทงหลายอาจเหนสญญาเกดขนชดกตอเมอพยายามเคนนกชอคนหรอชอสถานท เมอนกออกกจะเกดมโนภาพบคคล เหมอนมตวเราเปนผนกออก
อนทจรงสญญาเกดขนตลอดเวลา อยางเชนนงอยแลวความคดตางๆผดขนมาเอง ชวขณะทจ�าไดหมายรวาเปนเรองใด เกยวของกบใคร กเขาขายเปนสญญาเชนกน หรอแมไมคดถงเรองใด แตส�าคญวามตวเรานงอย เทานกนบเปน ‘อตตสญญา’ แลว
ตอเมอเจรญสตจนจตเงยบวางไดบาง แลวเหนวาอยๆ ความคดผดขนทามกลางความวาง โดยคลนความคดผดกอน แลวตามมาดวยความจ�าไดวานนเกยวกบเรองอะไร กจะเหนถนดวานนสกแตเปนสญญาระลอกหนง ดจเดยวกบพยบแดดทหลอกใหนกวามคามความหมาย ทงทตรงนนไมมอะไรใหจบตองไดเลย เชนน มโนภาพบคคลผนกออกจ�าไดจะหายไป เหนแตวาสญญามนจ�าได ไมใชตวเราจ�าได ผดขนตงอย แลวในทสดกหายวบไปไมตางจากการเลอนของพยบแดด นเรยกวาเปนการเหนสญญาเกดดบเปนขณะๆแลว จะขณะสนหรอขณะยาวกตามท
๔ สงขารเปนสภาวะเกดดบสงขารคอตวการปรงแตงใจใหเปนกศลหรออกศล คดดหรอคดชว
เขาขางสวางหรอขางมด คนทวไปจะเหนสงขารเกดขนชดตอเมอตองใช
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
234 235
ไมใชเราไดกลน รวาลนมนลม ไมใชเราลม รวากายมนแตะตอง ไมใชเราแตะตอง กบทงรวาใจมนทราบ ไมใชตวเราทราบ ถารอยางนกนบวาเปนการเหนวญญาณเกดดบเปนขณะๆแลว จะขณะสนหรอขณะยาวกตามท
เมอถอดแยกทตงของอปาทานในตวตนออกหมด ตวตนยอมปรากฏเปนของกลวง ของวางเปลา ของทไมม ของทไมจรง ประดจพนทส�าหรบยนทะลหายกลายเปนโลง และไมเหลอสงใดเปนฐานทตงของตวตนไดอก นนแหละคอสาระสงสดของการฝกเทาทนการเกดดบของขนธ ๕
ตาก�าลงเหนรปอย
รไหมวา
ไมมตวเราเปนผเหนรป?
ส�ำรวจควำมพรอมบรรลธรรม
มหาสตปฏฐานสตร > ธมมานปสสนา > โพชฌงคบรรพ
พทธพจน
๑) รชดวาสตสมโพชฌงคมอย หรอไมมอยในจต
๒) รชดวาธมมวจยสมโพชฌงคมอย หรอไมมอยในจต
๓) รชดวาวรยสมโพชฌงคมอย หรอไมมอยในจต
๔) รชดวาปตสมโพชฌงคมอย หรอไมมอยในจต
๕) รชดวาปสสทธสมโพชฌงคมอย หรอไมมอยในจต
๖) รชดวาสมาธสมโพชฌงคมอย หรอไมมอยในจต
๗) รชดวาอเบกขาสมโพชฌงคมอย หรอไมมอยในจต
อนง โพชฌงคทง ๗ ประการทยงไมเกดจะเกดขนดวยประการใด ยอมรชดประการนนดวย โพชฌงคทง ๗ ประการทเกดขนแลว จะเจรญบรบรณดวยประการใด ยอมรชดประการนนดวย
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
236 237
เมอเจรญสตตามแบบฉบบของพระพทธเจาตามล�าดบโดยไมเลกลมกลางคน นกเจรญสตรสกถงความเปนไปไดทจะบรรลมรรคผล ดวยการมปกตเหนวากายใจไมใชบคคล ไมแมกระทงอยากไดมรรคผลเพอตนเอง เพราะอปาทานวามตนลดนอยถอยลงทกท
อยางไรกตาม ความรสกเขาใกลมรรคผลมหลายแบบ แบบไมรอะไรเลยแตนกวารกม แบบย�าหลอกตวเองใหเชอวาเขาใกลภาวะบรรลมรรคผลเขาไปทกทกม แบบส�าคญผดคดวาภาวะของจตบางอยางเฉยดมรรคเฉยดผลกม ตวความรสกจงไมใชเครองประกนทด ตรงขาม อาจลวงเราใหไขวเขว มวหลงเมากเลสรปแบบใหมกได
เราจงควรมหลกเกณฑทชดเจนไวตรวจสอบคณภาพของจตวาพรอมบรรลมรรคผลจรง และเปนหลกเกณฑชนดทเราสามารถเทยบวดไดดวยตนเอง อาศยประสบการณภายในมาตดสนวาใชหรอไมใช โดยภาวะดๆทางใจทเปนสญญาณบอกเหตวา ‘จวนแลว’ นน รวมเรยกวา ‘โพชฌงค’ มอย ๗ ประการ ดงน
๑ มสตเปนอตโนมตสตคอความสามารถในการระลกรได และไมใชอะไรทสงสงพสดาร
เกนจนตนาการ เอาแคงายๆอยางเชนตอนนกายนงอยรไหมวากายนงอย ถารกนนแหละ ปากทางไปนพพาน
อยางไรกตาม สตชนดทพรอมจะพาไปถงมรรคถงผลไดจรงนน
หมายถงรไดเอง และรอยเรอยๆ ไมตองคอยคมสต ไมตองคอยระวงตงใจ เปลยนทานงกร เปลยนจากสบายเปนอดอดกร เปลยนจากสงบเปนฟงกร เปลยนจากจตดๆ เปนจตตกกร เปลยนจากปลอดโปรงเปนกระโจนออกไปหาเหยอลอทางหตากร กลาวโดยยนยอ ไมวาอะไรเกดขนกบกายใจกรอยอยางเปนอตโนมต ไมใชเวลาสวนใหญเผลอ เหมอ หรอหลงลมไปวากายใจเปนอยางไร แลวนานๆทคอยมานงนกเอาวาตอนนเราท�าอะไรอย
การตงสตนน ยงจงใจออกแรงเพงมากขนเทาไร ตวตนและมโนภาพแบบนกเพงกยงเขมขนขนเทานน ตอเมอออกแรงเพงนอยลง อาการยดสงทเพงจงคอยเบาบางลง และทสดเมอสตเปนอตโนมต รเองอยางไรความจงใจ กเทากบขาดชนวนของตวตนตงแตเรม
การฝกรลมหายใจอยางเปนธรรมชาต เปนอตโนมตไดตงแตเรม จะมสวนเกอกลใหเกดสตอตโนมตขอนเปนอนมาก เพราะคณจะไดฝกออกแรงรใหนอยทสด กระทงจตเกดอาการไมเกยงงอนวาจะใหรสงทชอบหรอไมชอบ และพฒนาเปนความเคยชนทจะรไปทกสงทก�าลงปรากฏเดน ไมวาลมหายใจ อรยาบถ สขทกข สภาพจต ตลอดจนสภาวธรรมหยาบและละเอยดทงปวง
เมอไรความจงใจ จะเกดสตแบบ ‘รตามทปรากฏ’ ไมใช ‘เลอกรแคสงดๆทอยากใหปรากฏ’ คณจะตระหนกวาแมภาวะแยๆของกายใจกถกรได เชน ผดความคดไมดขนมา หรอเกดอาการหอเหยวทางใจขนมา ไหนๆมนกมาใหดแลว สตอนเปนอตโนมตจะไมปลอยใหหลดมอ เสยของไปเปลาๆเลย
ลงมอปฏบต
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
238 239
เหมาวานนคอวางจากความรสกในตวตน จงพยายามกลบไปสความรสกวางชนดนนทาเดยว ไมสนใจภาวะทางกายใจทเกดขนในขณะปจจบน ทสดกยอมตดอยกบความรสกวาตนเฉยดมรรคเฉยดผลอยอยางนนไปจนชวชวต ทงทยงอยอกหาง ตองเจรญสตเพอรตามจรงอกมาก
อนง การพจารณาธรรมอาจหมายถงความสามารถในการรบมอกบกเลสเฉพาะหนาไดอยางทวงทนดวย เชน เมอเกดราคะกลา รแลววาราคะเปนสภาวะเดนใหเหนชดในปจจบน แตราคะยงไมหายไปเพยงดวยการตงสตรนน กเปลยนแผนรบมอกเลสเสยใหม อาจระลกถงกอนเสลดในล�าคอ ซงทงลน ทงเหนยว ทงเหมน หากเชยวชาญในการนก รสกถงความสกปรกไดชด กยอมถอนราคะไดทนสถานการณ นนบเปนตวอยางของปญญาพจารณา เลอกเฟนขอธรรมมารบมอกบกเลสเฉพาะหนาอยางถกฝาถกตว
๓ มความเพยรพจารณาธรรมเมอปญญาในการเหนสภาวธรรมตางๆเกดขนเตมท สงทจะตามมา
เปนธรรมดาคอความเพยรไมยอหยอน เพราะพบแลววาหลกส�าคญของการเจรญสตมอยนดเดยว นนคอ ‘มอะไรใหดกดใหหมด’ ซงหมายความวาดไดตลอดวนตลอดคน ไมใชเขาสสถานทปฏบตธรรมแลวคอยเรมความเพยรกนแบบหนาด�าคร�าเครยด
แมแตขณะทรไดนอยทสดอยางเชนยามขเกยจ ยามเหมอ ยามฟงซาน คณกถกฝกใหรสกตวมาแลว วาก�าลงขเกยจ ก�าลงเหมอ ก�าลงฟงซาน โดยเหนวาภาวะเหลานนเปนสงถกร ไมใชบคคล ไมใชตวเรา เกดไดกดบไดถามภาวะขยนอนเปนปฏปกษมาแทนท
๒ มการพจารณาสงถกรดวยปญญาเมอสตเปนอตโนมตดแลว กไดชอวาเทาทนสงทก�าลงเกดขน
ตามจรง และการมความสามารถลวงรสงทเกดขนตรงหนาไดตามจรงนน กจะพลอยไดชอวาเปนผมความเหนชอบ เปนผทรงปญญาเยยงพทธแท คอ มสตรภาวะทเกดขนตรงหนาสดๆรอนๆ และรเหนโดยความเปนสภาพเกดขนแลวตองดบลงเปนธรรมดา แตหากปราศจากการเหนโดยความเปนของเกดดบ กไมไดชอวาจตมปญญาเหนตามจรง แคเหนไปอยางนนเอง
ยกตวอยางเชนบางคนบอกวาตนสามารถรสกตวไดเรอยๆ จะขยบเคลอนไหวทาไหนรหมด เทาทนไปหมด อนนนกอาจจะจรงอย ทวาเขารดวยอาการ ‘ยดมน’ วากายของเขาขยบ กายของเขาจงดเปนสงคงทอย ตอเมอเขารสกตวดวยอาการ ‘เหนจรง’ วาธาตขนธมนขยบ กายของเขาจงปรากฏตามจรงวาเปลยนทาทางไปเรอยๆ เปลยนลมเขาออกไปเรอยๆ เปลยนไออนไปเรอยๆ
กลาวแบบเฉพาะเจาะจงใหเหนภาพชดขน การมสตรวากายขยบนน นกยมนาสตกจดวาเหนอกวาคนธรรมดาทวไปหลายเทา แตกไมมใครบรรลมรรคผลเพยงเพราะเลนยมนาสตกเกง ทงนเพราะจตยงถกหลอกวา ‘มตวเราขยบไดอยางเกงกาจ’ หรอ ‘กายเรายดหยนวองไวเหนอคนอน’ อยเสมอ
การมทงสตและปญญา ยอมท�าใหนกเจรญสตไมหลงยดเอาภาวะใดภาวะหนงทตนชอบใจมาเปนเกณฑวดวาตนใกลจะถงมรรคผล ดงเชนทหลงยดกนมากกวาอยางอน เหนจะเปนความรสกวางๆ พอวางๆกมก
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
240 241
ความเทาทนธรรมจะท�าใหเราตระหนกวาความอมทแทนน ไมใชกายไดกนมากเทาใด กบทงไมใชใจสมหวงเพยงไหน แตเปนความพอ เปนความหยดอยาก เปนการยตอาการไขวควาเหยอลอภายนอกทงสนทงปวง
ถงขนน เราจะมชวตอยดวยความรสกอกแบบหนง คอ เปนผเหนทรพยภายในนาปลมใจกวาทรพยภายนอก ยงจตเปนอสระจากการเกาะเกยวเทาไร กเหมอนทรพยภายในยงเพม ยงเออทนลนอกมากขนเทานน หากปราศจากความอมใจในขนนแลว ใจเรายอมทะยานออกไปไขวควาเหยอลอภายนอกไมรจบรสน ไมสงใดกสงหนง ไมคนใดกคนหนง จะสามารถกระชากความรสกของเราใหยนไปยดไดเสมอ ไมวนนกวนหนา
๕ มความสงบระงบเยอกเยนเมออมเอมเปรมใจเตมท ถงขนไมอยากไดอะไรนอกจากมสตรนน
ยอมตามมาซงความสงบระงบเยอกเยนเปนธรรมดา กายขยบเทาทจ�าเปนตองขยบ ใจเกดปฏกรยาเทาทจ�าเปนตองเกดปฏกรยา ซงแตกตางจากคนธรรมดาทมกอยไมสข นงนงไมเปน ใจเยนไมได
ความสงบระงบมหลายระดบ ระดบทกายหมดความกระสบกระสายเพราะนอนหลบสบายกม ระดบทกายใจผอนพกหลงสะสางการงานยงเหยงเสรจสนกม ระดบทจตใจสงบสขเพราะเรองรายผานไปกม ระดบทกายใจหยดกระโจนไปหากามกม ระดบทจตดบความเรารอนของเพลงพยาบาทลงดวยน�าใจอภยไดกม
แตความสงบระงบทกลาวมาทงหมด ยงดอยคณภาพนกเมอเทยบกบความสงบระงบในขนน เพราะในขนนจตอมใจในธรรมจนไมอยาก
นกเจรญสตมกปกใจเชอผดๆ นกวาความเพยรหมายถงการย�าท�าอะไรซ�าๆอยกบทใหตอเนองนานๆ เชน การนงสมาธหลายๆชวโมงไมพก โดยไมค�านงถงคณภาพเอาเลย การนงหลายชวโมงดวยความฟงซานจบอะไรไมตด นบเปนความเพยรทสญเปลา ไมเกอกลใหสตเจรญขนเลย
ผลของการเพยรนานแบบผดๆนน คอการเหนอยหนาย เขดขยาด ทอแท เพราะไมเหนความกาวหนา แตหากความเพยรยนพนอยบนการพจารณาธรรมโดยไมเกยงงอนวาเปนภาวะใด เชน ขณะนรสกพราเลอน ไมพรอมจะตงสต กท�าความรจกอาการพราเลอนสกนดหนง ดวามนมสภาพอยางไร แลวจะแปรไปเปนแบบไหนอก เทานกถอเปนสวนหนงของความเพยรแลว
ผมความเพยรพจารณาทกสภาวธรรม ยอมราเรงในการเหนสภาวะตางๆในขอบเขตกายใจ วาเกดขนแลวตองดบไปจรงๆทงหมด แตผเพยรสรางแตสภาวธรรมทนาพอใจ ยอมหดหแบบไมรตวเพราะพบกบความลมเหลวไมไดอยางใจร�าไป
๔ มความอมใจ ในการรทนสภาวธรรมเมอความเพยรพจารณาธรรมแกกลาเตมก�าลง สงทเกดตามมาเปน
ธรรมดาคอความอมใจ และความอมใจในทนกมใชลกษณะเดยวกบความสมหวงนาชนมนแบบกเลสๆ เพราะเปนความอมใจอนปราศจากเหยอลอแบบโลกๆ กบทงมใชความปลาบปลมกบการนกวาจะไดมรรคผลร�าไรในอนาคตอนใกล เพราะใจเราจะพออยกบสตทมาถงแลวเดยวน ไมใชมรรคผลทยงมาไมถงเบองหนา
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
242 243
ภาวะแหงนามไปทงสน
ความตงมนในอาการไรอปาทาน จะท�าใหจตปรากฏเดนดวง มความเปนใหญ จตรจตเองมากกวากาย และเครองกระทบภายนอกนอยใหญกไมมอทธพลพอจะท�าใหหวนไหวเสยการทรงตว ลดระดบความสามารถรบรตามจรงเลย ในชวขณะทมความตงมนระดบน
๗ มความเปนกลางวางเฉยเมอจตตงมนจนความยนดยนรายทงหลายหายเงยบ สงทเกดตาม
มาเปนธรรมดาคอความรบรอยางเปนกลางวางเฉย เปนความวางเฉยทเงยบเชยบยง คอ รบรอยเงยบๆถงการผานมาแลวจากไปของสรรพสง ไมเกบมาเปนอารมณ เหนใครตายกรเทาทนวาแคภาวะแหงรปหนงดบไป หรอแมเหนความคดแยๆผดขนในหวกรวาแคภาวะแหงสงขารขนธเกดขน ไมมบคคลอยในทไหนๆทงภายในและภายนอก
ความมใจรอยางเปนกลางเตมท กคอปลอยวางถงขดสดนนเอง และการปลอยวางถงขดสดนนเอง เปนคณภาพของจตทพรอมจะถงฌานในแบบมรรคผล
เมอถงความพรอมบรรลมรรคผล จตจะคลายฟองสบทพรอมแตกตวหายวบโดยไมไยดกบการมการเปนของตน มโนภาพบคคลเหลอนอย หรอไมมเลย สดทายเหลอแตความรสกใสซอบรสทธ ไมมการไดอะไรเขาตวใหใคร เราเจรญสตมาทงหมดกเพอสรางเหตใหเกดไฟลางผลาญกเลสวามตวตน มคนไดอะไรตางหาก!
จตทถงมรรคผลจะอยถดไปอกไมนาน คณจะรวาจตสามารถลก
กลบไปหากเลส อยากตตวออกหางจากกเลส และเมอจตไมเอากเลส กเลสยอมปรากฏเปนของอน เปนของแปลกปลอมจากสตผรผเหน ยากทจะกดดนกายใจใหกระสบกระสายไดอก
เครองชวาเรามาถงความสงบระงบจรง คอ ยงมสตเปนอตโนมตโดยการปราศจากแรงดนใดๆ ลองสงเกตดงายๆ ตอนทเปลยนจากความสงบระงบเปนฟงซาน หากร�าคาญตวเอง อยากสงบใหไดอยางใจทนท ตลอดจนออกแรงกดจตใหนงตามเดม อนนนเปนตวบอกวายงมแรงดนอยากสงบอย ยงไมใชของจรง แตหากฟงแลวรทนวาฟงโดยไมอนงขงขอบ ไมดนรนใดๆ กระทงความฟงแสดงความไมเทยงดวยการระงบไปเอง อยางนจงเรยกวาของจรง เพราะแมแตแรงดนทจะสรางความสงบกไมม
๖ มความตงมนเมอจตระงบความกระเพอมไหว เหมอนแผนน�ากวางใหญสงบ
ราบคาบจากใจกลางถงขอบฝง สงทเกดตามมาเปนธรรมดาคอความตงมนแหงจต และไมใชตงมนทอๆแบบไมรอะไรเลย แตเปนความตงมนอยอยางรเหน ทราบวากายใจสกแตเปนสภาวะไรบคคล เกดภาวะหนงแลวตองเสอมจากภาวะนนเปนธรรมดา
เพอเขาใจ ‘ความตงมนแหงจต’ ในทนอยางแทจรง กสมควรอาศยการเปรยบเทยบกบชวงกอนเจรญสต คอตงแตเราเกดมา จะมความตงมนชนดหนงอยเองโดยธรรมชาต นนคอตงมนในความรสกอยวากายใจนคอเรา ตอเมอเจรญสตกระทงกายใจไมกระสบกระสาย สงบระงบเยอกเยนบรบรณ จงถงความตงมนอยกบความรสกวากายใจนไมใชเรา ไมวาขยบทาไหน เกดปฏกรยาทางใจหนกเบาเพยงใด กลวนเปนภาวะแหงรป เปน
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
244 245
โพลงเปนไฟลางกเลส เปนลกไฟมหศจรรยทฉายใหเหนมหาสมทรแหงความวางคอนพพาน เกดลกไฟนเพยงครงเดยว ชวตของคณจะแตกตางจากเดมไปจนสนกาลนาน!
รหรอยง
วาไมมตวคณ?
รจกควำมจรงในมมมองอรยะ
มหาสตปฏฐานสตร > ธมมานปสสนา > สจจบรรพ > ทกขอรยสจ
พทธพจน
ทกขคออะไร? ความเกดเปนทกข ความแกเปนทกข ความเจบเปนทกข ความตายเปนทกข การประสบกบสงไมเปนทรกเปนทกข การพลดพรากจากสงทรกเปนทกข ความไมไดสงทตนปรารถนาเปนทกข วาโดยยอ ขนธทง ๕ อนเปนทตงแหงความหลงยด เหลานนแหละคอ ‘ทกข’
มหาสตปฏฐานสตร > ธมมานปสสนา > สจจบรรพ >ทกขสมทยอรยสจ
ตนเหตทกขคออะไร? คอตณหาอนน�าไปเกดไดอก คอความเพลดเพลนและความก�าหนด ซงท�าใหเพลดเพลนไปในอารมณหนงๆ ไดแก ความทะยานอยากในกาม ความดนรนอยากมอยากเปนอะไรอยางหนง ความดนรนไมอยากมไมอยากเปนอะไรอยางหนง เหลานนแหละคอ ‘ตนเหตใหเกดทกข’
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
246 247
มหาสตปฏฐานสตร > ธมมานปสสนา > สจจบรรพ >ทกขนโรธอรยสจ
ความดบสนทแหงทกขเปนอยางไร? คอการทตณหาดบไปอยางไมมเหลอ ดวยความสนก�าหนด ดวยความสละ ดวยการสลดทง ดวยความพนไป ดวยความไมอาลยในตณหา
หนทางดบทกขใหสนทเปนอยางไร? คอ
๑ การมความเหนทถกทชอบ อนไดแก รจกวาทกขคออะไร รวธละตนเหตแหงทกข รจกความดบสนทแหงทกข และรวธเพอไปใหถงซงความดบทกขอยางสนท
๒ การตงความคดสละเครองรอยรด อนไดแก คดสละความผกพนในกาม การคดสละความผกพยาบาท และการคดสละเสนทางเบยดเบยนทงปวง
๓ การกนปากจากค�าพดชว อนไดแก ตงใจงดเวนการพดเทจ ตงใจงดเวนการพดใหราย ตงใจงดเวนการพดหยาบคาย และตงใจงดเวนการพดเพอเจอ
๔ การตงตนไวไมใหเปนภย อนไดแก ตงใจงดเวนการฆาสตวตดชวต ตงใจงดเวนการลกทรพยทเขาไมให และการตงใจประพฤตผดในลกเขาเมยใคร
๕ การละอาชพทผด อนไดแก การละจากอาชพทตองท�าดวยการพดไมถกไมควร การละจากอาชพทตองเปนภยแกผอน และการเลอกแตอาชพทเกอกลกนโดยด
๖ การมความเตมใจพากเพยรอยางตอเนอง อนไดแก การพยายามไปใหถงความบรสทธโดยไมเลกลมกลางคน บาปกรรมใดยงไมเกดกอยาใหเกดขน บาปกรรมใดเกดแลวกสละออกใหหมด สวนบญกรรมใดยงไมเกดกท�าใหเกดขน บญกรรมใดทเกดแลวกสะสมเพมขนอก
๗ การมสตรเหนความจรงทควรเหน อนไดแก การรอยเหนอยวา ความเปนไปทงหลายในรางกายน ความรสกเปนสขเปนทกขทงหลายน สภาพจตทงหลายน ตลอดจนสภาพธรรมทงหลายน ก�าลงเปนอยางไร เปลยนไปเปนอยางไร แสดงความไมเทยงอยางไร เพอถายถอนความอยากไดอยากม และความทกขโศกแบบโลกๆเสยได
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
248 249
การเจรญสตทผานมาเปนไปเพอประโยชนอะไร? ค�าตอบคอเปนไปเพอเหนความจรงทเหลาอรยะเหน
แลวความจรงทเหลาอรยะเหนคออะไร? ค�าตอบคอความจรงเกยวกบทกขและการดบทกข
เมอเจรญสตมาถงขนทพรอมบรรลมรรคผล เรายอมทราบวากายใจอนถกสองส�ารวจมาอยางดบดแลวนแหละ คอทตงของความจรงเกยวกบทกขและการดบทกข จ�าแนกไดดงน
๑ ทกขทกขคอขนธ ๕ เพราะขนธ ๕ คอทตงของอปาทานวามเราเกดมา
มเราแกลง มเราตายไป มเราพลดพรากจากบคคลอนเปนทรก มเราเผชญเรองนาขดเคอง มเราอยากไดแลวไมไดอยางใจ ตลอดจนมเรารองไหคร�าครวญดวยความเศราโศกอย
ตอเมอรเหนขนธ ๕ ตามความเปนจรง คอเกดแลวตองดบลงเปนธรรมดา ไมนาพอใจ ไมควรยดถอ ขนธ ๕ จงปรากฏตอใจโดยความเปนกอนทกข ไมใชบคคล ไมใชตวตนเราเขา
ผมคณสมบตพรอมจะบรรลมรรคผล ยอมรสกอยวา ไมเคยมเราเกดมา ไมมเราแกลง และจะไมมเราตายไป ไมมเราพลดพราก ไมมเราเผชญเรองนาขดเคอง ไมมเราเปนผไมไดอยางใจ ไมมเรารองไหคร�าครวญดวยความเศราโศก มแตขนธ ๕ แสดงความจรงอยวารปไมเทยง เวทนาไมเทยง สญญาไมเทยง สงขารไมเทยง วญญาณไมเทยง ไมควรถอวา
มหาสตปฏฐานสตร > ธมมานปสสนา > สจจบรรพ >ทกขนโรธคามนปฏปทาสจ
๘ การรเหนความจรงอยางมสมาธ อนไดแก การมจตตงมน สงดจากความรสกทางกาม สงดจากบาปอกศลปนเปอน
สามารถเขาถงปฐมฌาน อนประกอบดวยการนกถงสงใดสงหนงภายในขอบเขตกายใจ (วตก) กระทงสงนนโดดเดนและแจมชดอยกบจต (วจาร) แลวมความอมใจเยอกเยนอนเกดจากความวเวกแหงจต (ปตสข)
สามารถเขาถงทตยฌาน อนเปนความผองใสแหงจตภายใน ผดขนเปนธรรมเอก วตกและวจารสงบไป เหลอแตปตสขทเกดจากสมาธ เปนผมอเบกขา มสตสมปชญญะ เสวยสขดวยนามกาย เพราะปตสนไป
สามารถเขาถงตตยฌาน อนเปนฌานทพระอรยเจาทงหลายสรรเสรญวา ผไดฌานน นบวาเปนผมอเบกขา มสตน�าหนาอย
สามารถเขาถงจตตถฌาน อนไมมทกขไมมสข เพราะละสขละทกข และดบโสมนสโทมนสกอนๆได มอเบกขาเปนเหตใหสตบรสทธอย
ลงมอปฏบต
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
250 251
ผมคณสมบตพรอมจะบรรลมรรคผล ยอมเหนความตดใจในสมผสกระทบทง ๖ ชองทาง โดยความเปนเครองรอยรด สมควรละเสย เพราะเมอละไดกเหมอนท�าลายโซแหงความหลงผดส�าเรจ ขนธ ๕ ยอมปรากฏในการรบรไมตางกบกอนเสลดในปากทควรถมทง ไมนาเสยดาย ไมนาหวงไวสกนดเดยว
ผใกลบรรลมรรคผลยอมเหนตามจรงวา ‘เหตใหเกดทกขเปนสงควรละใหสน’
๓ ความดบทกขความดบทกขคอการสละคนความอยากเสพผสสะไดอยางสนเชง
เพราะหลงจากสละคนความอยากไดหมดจด กเทากบดบเหตแหงความดนรนกระวนกระวายไดสนท
ขนธ ๕ นน ไมวาจะอยในสภาพแสนดนาเพลดเพลนเพยงใด อยางไรกเปนมหนตทกขโดยตวของมนเองเสมอ ดงทผใกลบรรลมรรคผลเหนตามจรงอยแลว สวนการสงบจากขนธ ๕ นน แมจะยงไมประจกษดวยใจวาเปนเชนไร ผใกลบรรลมรรคผลกยอมมความเขาใจตรงตามจรงวานนแหละบรมสข เปรยบเหมอนเหนวาไฟรอน แมไฟยงลกโพลงอยกยอมเขาใจวาสงบจากไฟเสยไดสนเชง จงชอวาเยนสนท
ผมคณสมบตพรอมจะบรรลมรรคผล ยอมไมผกพนกบผสสะใดๆแมรสสขอนนาพศวงของสมาธ ใจสละคนหมด ไมเอาความรสกนกคด ไมเอาตวตน มแตมงจะท�าทสดทกขทาเดยว และเขายอมถงซงความส�าเรจโดยไมเนนชา ทะลขนธ ๕ ออกไปเหนดวยจตอนเปนฌานวาความดบทกขเปนเชนไร
ขนธเหลานนเปนเราเลย
ผใกลบรรลมรรคผลยอมเหนตามจรงวา ‘ทกขเปนสงทควรก�าหนดรใหมาก’
๒ เหตใหเกดทกขเหตใหเกดทกขคอความอยากเสพผสสะทนาเพลดเพลนยนด
เพราะความอยากเสพผสสะนนเอง เปรยบเสมอนยางเหนยว หรอแรงดงดดจากแมเหลกทลอใจใหอยากมตวตน ไมอยากทงขนธ ๕ ไป อยากเอาแตขนธ ๕ ทชอบใจ แลวเมอไมไดอยางใจเสมอไปกเปนทกขทรนทรายกน
ตวผสสะไมไดเปนปญหา ความอยากเสพผสสะตางหากทใช อยางเชน เคยเหนรปรางหนาตายวนใจ ถาถอนตาแลวไมตดใจกแลวไป แตถาตดใจกกระวนกระวายอยากเหนอก หรออยางความคด อนจดเปนคลนกระทบใจ ทผดขนแลวสลายตวไปตามทางของมนอยทกขณะ แตอาการเสพตดความคดท�าใหเราไมอยากใหมนหายไป กลววาถาไมมความคดจะไมฉลาด หรอกระทงกลววาถาความคดสาบสญแลวจะไมมเราหลงเหลออย รวมแลวคนเราจงกลวตาย กลวไมไดเหน กลวไมไดยน กลวไมไดคดแบบทชอบใจอกแลว
ตอเมอเจรญสตรเหนผสสะกระทบเปนขณะๆ จงทราบวาภาพเสยงและความรสกนกคดทงหลายหายไปทกขณะอยแลว นาทกอนกบนาทนเปนคนละตวกนแลว จะหวงหรอไมหวง ทกผสสะกตองหายไปอยด หนวงเหนยวไวใหเปนของเราจรงไมไดเลย
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
252 253
.๓. พดอยางอรยะ คอ การเวนจากการพดเทจอนเปนเหตใหจตบดเบยว เวนจากการพดสอเสยดอนเปนเหตใหจตเรารอน เวนจากการพดหยาบคายอนเปนเหตใหจตสกปรก และเวนจากการพดเพอเจออนเปนเหตใหจตพรามว กลาวโดยสรปคอการพดไมดเปนเหตใหไมอาจมองเหนอะไรตามจรง ถางดเวนเสยไดจงคอยเหนตามจรงได
.๔. กระท�าอยางอรยะ คอ ท�าตนเปนความปลอดภย เวนจากการฆาสตว เวนจากการขโมย เวนจากการประพฤตผดในกาม อนลวนเปนบาปทพอกหนาแลวกลายเปนความโงเขลา เมอเหนบาปเปนของดยอมไดชอวาเหนผดเปนชอบ คนเรายอมไมอาจเหนความจรงทงทยงเหนผดเปนชอบอย
.๕. เลยงชพอยางอรยะ คอ หากนดวยความสจรต ถาเปนพระตองรกษาวนยสงฆและเพยรเพอท�ามรรคผลนพพานใหแจงตามกตกาการบวช ถาเปนชาวบานตองท�าอาชพทไมผดกฎหมายและศลธรรม
.๖. เพยรอยางอรยะ คอ ตดใจละบาปอกศลทงปวงจนเหอดแหงไปจนหมด กบทงขวนขวายเพมบญกศลทงหลายจนบรบรณเตมท เชน มน�าใจสละใหทานคนและสตวเพอท�าลายความตระหน เปนตน ไมมวหลงประมาทวาเราดแลว ไมตองเพมความดแลว
.๗. มสตระลกรอยางอรยะ คอ มความรสกตวอย รสกถงกาย เวทนา จต และธรรม โดยความเปนของไมเทยง ไมนายด ซงรอยางนเหนอยางน ในทสดใจยอมกระจางแจงแทงตลอด เหนความไมนายดไมนาเอา สามารถก�าจดความอยาก ละความเศราโศกเสยได
.๘. มสมาธตงมนอยางอรยะ คอ การมจตเบาวอง เปนอสระอยางยงยน เพราะเปนผสงดจากกาม สงดจากบาปอกศล จตตงรอยในขอบเขตกายใจคงเสนคงวา กระทงเกดปตสขอนวเวก แลวพฒนาขนไปถงการม
ผใกลบรรลมรรคผลยอมเหนตามจรงวา ‘ความดบทกขเปนสงทควรประจกษใหแจมแจง’
๔ ขอปฏบตใหถงความดบทกขขอปฏบตใหถงความดบทกขคอการด�าเนนชวตเยยงอรยบคคลผ
บรรลมรรคผล เมอรความจรงอยางอรยะ คดอยางอรยะ พดอยางอรยะ กระท�าอยางอรยะ มสตรอยางอรยะ และจตตงมนเปนสมาธอยางอรยะ วนหนงยอมกลายเปนอรยะ ดงนน ถาเราสงสยวาท�าไมเจรญสตแลวสตไมเจรญ หรอสตเจรญแตไมบรรลมรรคผลเสยท กสมควรใชขอปฏบตของเหลาอรยะเปนเกณฑในการส�ารวจตรวจตราวา วธด�าเนนชวตของเราเขา ‘ทางตรง’ แลวหรอยง
จตอนใกลความบรสทธสะอาดนนเองคอทางอรยะ และหนทางด�าเนนชวตเยยงอรยะ กประกอบดวยองค ๘ ประการดงน
.๑. รความจรงอยางอรยะ คอ รวาอะไรคอทกข รวาอะไรคอเหตแหงทกข รวาอะไรคอความดบทกข และรวาการด�าเนนชวตอยางไรจงดบทกขได ผรความจรงอยางอรยะไดชอวาเปนสมมาทฏฐ ซงอาจหมายถงสมมาทฏฐระดบรบฟงแลวจดจ�า หรอสมมาทฏฐระดบการตรกนกใหเขาใจ ตลอดจนเกดสมมาทฏฐบรบรณดวยการเจรญสตแลวบรรลมรรคผล
.๒. คดอยางอรยะ คอ คดออกจากกาม คดอภยไมพยาบาท และคดหลกเลยงการเบยดเบยนใดๆ เพราะกาม พยาบาท และการเบยดเบยนนน เปนเปลอกหนาหอหมจตใหมดมนอย เมอมดอยความจรงใดๆยอมไมปรากฏใหเหน
เสยดาย... คนตายไมไดอาน howfarbooks.com
254 255
อเบกขาอนเปนเหตใหสตบรสทธ จตเหมอนปรากฏเปนอกภาวะหนงแยกออกมาตงมนเปนตางหากจากกาย เปนตางหากจากความรสกนกคด สวางจาดวยปญญา มหนาทอยางเดยวคอรเหนวาอะไรๆผานเขามาในกายใจน กลวนดบหายไปจากกายใจน จตจงไมรสกวามสวนไดสวนเสยกบกายใจใดๆ
ผใกลบรรลมรรคผลยอมเหนตามจรงวา ‘ขอปฏบตใหถงความดบทกขทง ๘ ประการควรเจรญใหมาก’
เมอเอากายใจเปนทตงแหงความจรง เราจะพบวานอกจากทกขแลว ไมมอะไรเกดมา นอกจากทกขแลว ไมมอะไรดบไป ทกขทงหลายลวนเปนเทจดวยอาการเลอะเลอนไป เมอสงบจากทกขไดเฉพาะตน จงชอวาเขาถงของจรงอนเปนบรมสข ตงมนถาวรไมกลบกลายเปนอนอก!
สงทำย
เรองนาเสยดายในชวตมหลายเรองแตเรองนาเสยดายทสดในชวตมอย ๔ เรอง
เรองแรกนาเสยดายถากอนตายไมไดศกษาพทธพจน
เรองทสองนาเสยดายถาศกษาพทธพจนแลวไมเลอมใส
เรองทสามนาเสยดายถาเลอมใสพทธพจนแลวไมปฏบตตาม
เรองสดทายนาเสยดายถาปฏบตตามพทธพจนแตไมตอเนอง
บคคลหรอองคกรใดสนใจสงซอหนงสอเลมนจำ�นวนม�ก
โปรดตดตอบรษทซพออลลจำ�กด(มห�ชน)
เลขท๑อ�ค�รสวะดลชน๔ถนนคอนแวนตสลมเขตบ�งรกกรงเทพฯ๑๐๕๐๐
ตดตอฝ�ยบรก�รลกค�พเศษโทรศพท๐๘-๓๖๘๘-๕๐๔๖
“รวมแสดงคว�มคดเหนไดท[email protected]”
www.BookSmile.co.th
