Imam-i Gazali - Kalplerin Keşfi.pdf

8/18/2019 Imam-i Gazali - Kalplerin Keşfi.pdf

http://slidepdf.com/reader/full/imam-i-gazali-kalplerin-kesfipdf 1/464



lplerin Keşfi / Mükaşefetül Kulub , Salih Uçan,İmam Gazali

an ve İslâm’ın Vasıfları:

âm-ı Gazâli Hazretlerinin bu eseri, mevzuu itibariyle tasavvufî ve ahlâkî bir eserdir. Eşvaaz, nasihat, öğüt ve irşat kitabıdır. Kalbleri hassas bir İslâmi hayata sevk etmeyi, ora

âmî yaşayışı yerleştirmeyi hedefler. Büyük bir ehemmiyeti haizdir. İçerisinde tam 111

üstakil bölüm (konu) yer almaktadır.rcüme: Salih Uçanam Gazali

çindekiler



ÖNSÖZ

1. ALLAH KORKUSU

2. YİNE ALLAH KORKUSU

4. SABIR VE HASTALIK

3. RİYAZET VE NEFSANİ ŞEHVET

5. NEFSİ YENMEK VE ŞEYTANA KARŞI KOYMAK

6. GAFLET

7. ALLAH’I UNUTMAK, FASIKLIK VE NİFAK

8. TEVBE

9. SEVGİ

10. AŞK

11. ALLAH’A İTAAT, ONU SEVMEK, RESULÜNÜ SEVMEK

12. İBLİS VE AZABINI BEYAN13. EMANET

14. NAMAZI HUZUR VE HUŞU İLE TAMAMLAMAK

16. ŞEYTANIN DÜŞMANLIĞI

17.Emânet ve Tevbe

18.Merhametli Olmanin Fazileti

19.Namazda Huşunun Beyânı20.Dedikodu, Koguculuk

21.Zekat

22.ZİNA

23.Silâ-i Rahim ve Ana Baba Hakki

24.Ana Babaya Iyilik Etmek

25.Aşırı ihtiras

26.Zekât ve Cimrilik

27.İbâdete Devam ve Harami terk etmek

28.Ölümü Hatırlamak

29.Gökler ve Çeşitli Cinsler

30.Kursı – Arş – Mukarreb Melekler – Rızıklar ve Tevekkül

31.Dünyâyı Terk etmek, Onu Kötülemek

32.Yine Dünyayı Zem Hakkında

http://www.zehirliok.com/mk/dunyayi-zem-hakkinda.html

http://www.zehirliok.com/mk/dunyayi-terk-etmek-onu-kotulemek.html

http://www.zehirliok.com/mk/riziklar-ve-tevekkul.html

http://www.zehirliok.com/mk/gokler-ve-cesitli-cinsler.html

http://www.zehirliok.com/mk/olumu-hatirlamak.html

http://www.zehirliok.com/mk/ibadete-devam-etmek.html

http://www.zehirliok.com/mk/zekat-ve-cimrilik.html

http://www.zehirliok.com/mk/asiri-ihtiras.html

http://www.zehirliok.com/mk/ana-babaya-iyilik-etmek.html

http://www.zehirliok.com/mk/sila-i-rahim-ve-ana-baba-hakki.html

http://www.zehirliok.com/mk/zina.html

http://www.zehirliok.com/mk/zekat.html

http://www.zehirliok.com/mk/dedikodu-koguculuk.html

http://www.zehirliok.com/mk/namazda-husunun-beyani.html

http://www.zehirliok.com/mk/merhametli-olmanin-fazileti.html

http://www.zehirliok.com/mk/emanet-ve-tevbe.html

http://www.zehirliok.com/mk/seytanin-dusmanligi.html

http://www.zehirliok.com/mk/namazi-huzur-husu-ile-tamamlamak.html

http://www.zehirliok.com/mk/emanet.html

http://www.zehirliok.com/mk/iblis-ve-azabini-beyan

http://www.zehirliok.com/mk/allaha-itaat

http://www.zehirliok.com/mk/ask

http://www.zehirliok.com/mk/sevgi

http://www.zehirliok.com/mk/tevbe

http://www.zehirliok.com/mk/fasiklik-nifak

http://www.zehirliok.com/mk/gaflet

http://www.zehirliok.com/mk/nefsi-yenmek

http://www.zehirliok.com/mk/riyazet-nefsani-sehvet

http://www.zehirliok.com/mk/sabir

http://www.zehirliok.com/mk/allah-korkusu2

http://www.zehirliok.com/mk/allah-korkusu

http://www.zehirliok.com/mk/kalplerin-kesfi



33.Kanaatin Fazileti

34.Fakirlerin Fazileti

35.Allah’dan Başkasını Dost Edinmek

36.Sûr’a Üfürmek, Ürkmek, Mezarlardan kalkmak

37.Mahlûkat Arasında Verilecek Hüküm

38.Dünyâ Malinin Kötülüğünü Beyân

39.Ameller – Mizan ve Cehennem Azabim

40.İtaatin Fazileti

41.Şükür

42.Kibrin Kötülüğü

43.Gündüzleri ve Başka Zamanları Düşünmek

45.Ölümün Şiddetinin Beyânı

46.Kabrin ve Kabir Korkusunun Açıklanması47.Ilm’ül – Yakin, Aynel – Yakin ve Arz Günü Suâl

48.Allah’ı (C.C.) Zikretmenin Fazileti

49.Namazların Fazileti

50.Namaz Kılmayanın Cezası

51.Cehennem Meydâni ve Cehennem Azabı

52.Cehennem Azabı53.Günâhtan Sakınmanın Fazileti

54.Tövbenin Fazileti

55.Zûlmü Nehyetmek

56.Yetime Zulüm Etmeyi Yasaklamak

57.Kibrin Kötülüğünü Belirtmek

58.Tevâyun ve Kanaatin Fazileti

59.Dünyâya Aldanmak

60.Dünyanın Kötülüğü ve Ondan Sakındırmak

61.Sadakanın Fazileti

62.Müslüman Kardeşinin İhtiyâcını karşılamak

63.Abdestin Fazileti

64.Namazın Fazileti

65.Kıyametin Dehşetleri

http://www.zehirliok.com/mk/kiyametin-dehsetleri.html

http://www.zehirliok.com/mk/namazin-fazileti.html

http://www.zehirliok.com/mk/abdestin-fazileti.html

http://www.zehirliok.com/mk/musluman-kardesinin-ihtiyacini-karsilamak.html

http://www.zehirliok.com/mk/sadakanin-fazileti.html

http://www.zehirliok.com/mk/dunyanin-kotulugu.html

http://www.zehirliok.com/mk/dunyaya-aldanmak.html

http://www.zehirliok.com/mk/tevayun-ve-kanaatin-fazileti.html

http://www.zehirliok.com/mk/kibrin-kotulugunu-belirtmek.html

http://www.zehirliok.com/mk/yetime-zulum-etmeyi-yasaklamak.html

http://www.zehirliok.com/mk/zulmu-nehyetmek.html

http://www.zehirliok.com/mk/tovbenin-fazileti.html

http://www.zehirliok.com/mk/gunahtan-sakinmanin-fazileti.html

http://www.zehirliok.com/mk/cehennem-azabi.html

http://www.zehirliok.com/mk/cehennem-meydani-ve-cehennem-azabi.html

http://www.zehirliok.com/mk/namaz-kilmayanin-cezasi.html

http://www.zehirliok.com/mk/namazlarin-fazileti.html

http://www.zehirliok.com/mk/allahi-zikretmenin-fazileti.html

http://www.zehirliok.com/mk/sual.html

http://www.zehirliok.com/mk/kabrin-ve-kabir-korkusunun-aciklanmasi.html

http://www.zehirliok.com/mk/olumun-siddetinin-beyani.html

http://www.zehirliok.com/mk/baska-zamanlari-dusunmek.html

http://www.zehirliok.com/mk/kibrin-kotulugu.html

http://www.zehirliok.com/mk/sukur.html

http://www.zehirliok.com/mk/itaatin-fazileti.html

http://www.zehirliok.com/mk/ameller-mizan-ve-cehennem-azabim.html

http://www.zehirliok.com/mk/dunya-malinin-kotulugunu-beyan.html

http://www.zehirliok.com/mk/mahlukat-arasinda-verilecek-hukum.html

http://www.zehirliok.com/mk/sura-ufurmek.html

http://www.zehirliok.com/mk/allahdan-baskasini-dost-edinmek.html

http://www.zehirliok.com/mk/fakirlerin-fazileti.html

http://www.zehirliok.com/mk/kanaatin-fazileti.html



66.Cehennem ve Mizân’ın Sıfatları

67.Kibir ve Kendini Beğenmişliğin Kötülüğü

68.Yetimlere İyilik Etmek ve Zulümden Kaçınmak

69.Haram Yemek

70.Faizin Yasak Olusu

71.Kul Hakları

72.Havaya Uymanın Kötülüğü ve Zühd

73.Cennetin Vasıfları ve Cennetliklerin dereceleri

74.Sabır – Rızâ ve Kanâat

75.Tevekkülün Fazileti

76.Mescidin Fazileti

77.Riyazet ve Keramet Ehlinin Fazileti

78.İman ve Nifak79.Gıybet ve Koğuculuğun Kötülüğü

80.Şeytânın Düşmanlığı

81.Muhabbet ve Nefs Muhasebesi

82.Hakkı Bâtılla Karıştırma

83.Cemâat Namaz Kılmanın Fazileti

84.Gece Namaz Kılmanın Fazileti85.Dünyâ Alimlerinin Cezası

86.İyi Huyun Fazileti

87.Gülme – Ağlama, Elbise

88.Kur’ân-ı Kerim’in ve Âlimlerin Fazileti

89.Namaz ve Zekatın Fazileti

90.Ana – Babaya iyilik ve Evlat Hukuku

91.Komşuluk Hukuku ve Fakirlere iyilik

92.İçki İçenin Cezası

93.Peygamberimizin (S.A.S.) Mi’râc’ı

94.Cum’anin Faziletleri

95.Kadının, Kocası Üzerindeki Hakları

96.Erkeğin Karısı Üzerindeki Hakları

97.Cihâdın Fazileti

http://www.zehirliok.com/mk/cihadin-fazileti.html

http://www.zehirliok.com/mk/erkegin-karisi-uzerindeki-haklari.html

http://www.zehirliok.com/mk/kadinin-kocasi-uzerindeki-haklari.html

http://www.zehirliok.com/mk/cumanin-faziletleri.html

http://www.zehirliok.com/mk/peygamberimizin-miraci.html

http://www.zehirliok.com/mk/icki-icenin-cezasi.html

http://www.zehirliok.com/mk/komsuluk-hukuku-ve-fakirlere-iyilik.html

http://www.zehirliok.com/mk/ana-babaya-iyilik-ve-evlat-hukuku.html

http://www.zehirliok.com/mk/namaz-ve-zekatin-fazileti.html

http://www.zehirliok.com/mk/kuranin-fazileti.html

http://www.zehirliok.com/mk/gulme-agama-elbise.html

http://www.zehirliok.com/mk/iyi-huyun-fazileti.html

http://www.zehirliok.com/mk/dunya-alimlerinin-cezasi.html

http://www.zehirliok.com/mk/gece-namaz-kilmanin-fazileti.html

http://www.zehirliok.com/mk/cemaat-namaz-kilmanin-fazileti.html

http://www.zehirliok.com/mk/hakki-batilla-karistirma.html

http://www.zehirliok.com/mk/muhabbet-ve-nefs-muhasebesi.html

http://www.zehirliok.com/mk/-seytanin-dusmanligi.html

http://www.zehirliok.com/mk/giybetin-kotulugu.html

http://www.zehirliok.com/mk/iman-ve-nifak.html

http://www.zehirliok.com/mk/riyazet-ve-keramet-ehlinin-fazileti.html

http://www.zehirliok.com/mk/mescidin-fazileti.html

http://www.zehirliok.com/mk/tevekkulun-fazileti.html

http://www.zehirliok.com/mk/sabir-riza-ve-kanaat.html

http://www.zehirliok.com/mk/cennetin-vasiflari.html

http://www.zehirliok.com/mk/havaya-uymanin-kotulugu-ve-zuhd.html

http://www.zehirliok.com/mk/kul-haklari.html

http://www.zehirliok.com/mk/faizin-yasak-olusu.html

http://www.zehirliok.com/mk/haram-yemek.html

http://www.zehirliok.com/mk/yetimlere-iyilik-etmek.html

http://www.zehirliok.com/mk/kibir-kotulugu.html

http://www.zehirliok.com/mk/cehennem-ve-mizanin-sifatlari.html



98.Şeytânin Hilesi

99.Çalgı Dinlemek

100.Bid’at ve Nefsi Arzûlara Uymanın Haram oluşu

101.Receb Ayının Faziletleri

102.Şaban Ayı’nın Faziletleri

103.Ramazân Ayı’nın Faziletleri

104.Kadir Gecesi’nin Faziletleri

105.Bayramın Fazileti

106.Zilhicce’nin İlk On Gününün Fazileti

107.Aşurenin Fazileti

108.Fakirleri Ağırlamanın Fazileti

109.Cenaze ve Kabir

110.Cehennem Azâbından Kurtulmak111.Mizan ve Sırat

112.Peygamber Efendimizin (S.A.V.) Vefatı

NSÖZah (C.C.)'a hamdü senâ, Resûlüllah (S.A.V.) Efendimize, Âl ve Ashâbına Salâtü selâmun.

ükâşefetül Kulûb mevzuu i'tîbariyle tasavvufî bir eserdir. Mahiy-yet i'tibariyle kalblerissas bir İslâmi hayata sevketmeyi, oraya saf bir İslâmı hayatı dercetmeyi istihdaf edenerdir. Başka bir tabirle anlatmak gerekirse Mükaşefetü'l Kulûb bir «Kalbleri ihyâ» kitaburumlarını tesbit ve keşfedip aralıyarak, ortaya çıkararak ıslâha çalış-mayı öğreten birerdir. Esasen tasavvuf denince de akla ilk gelen, erbabınca, bu ma'nâ olur. Tasavvuf kaleşgul olan bir ilimdir. Ma'lûmdur ki, kalb nasıl olursa dış a'zâ ve yaşayış da ona uygun banzara arzeder. Allah Teâlânın, her kulun kalbini günde bir kaç kere kontrol ettiği hadianâsına i'tibarla tasavvufta amellerin zuhur mahalli olan kalb ele alınmıştır. Bu her İslâminin, Hakka ubâdiyyete kendini adamış her âbid ve zâhidin başta ya da sonda yaşadıkhayat tarzıdır. Cenâb-ı Hakkın her gün ziyaret ettiği kalb hiç şüphesiz ki temiz olmaya

yıktır. Çünkü bu kulun, Rabbına karşı (kölenin efen-disine misali) bir edeb kaidesidir.ebi olmayan bir kulun Rabbı yanın-da i-'tibarı olmaz. Halbuki bir köle için gayeendisinin teveccühünü kazanmasıdır. Kulun saadet ve huzuru da buna bağlıdır. Bukımdan kalb, kalblerin keşfi ve hallerinin bilinmesi (Mükâşefetü'l-Kulûb) gayet mühim

âm-ı Gazâli ve benzeri âlimler bugün semeresine her zaman-kinden fazla muhtaçduğumuz kalb ile ilgili böyle bir çalışmayı asır-larca önce yapmışlar ve bu sahada eserle

http://www.zehirliok.com/mk/peygambermizin-vefati.html

http://www.zehirliok.com/mk/mizan-ve-sirat.html

http://www.zehirliok.com/mk/cehennem-azabindan-kurtulmak.html

http://www.zehirliok.com/mk/cenaze-ve-kabir.html

http://www.zehirliok.com/mk/fakirleri-agirlamanin-fazileti.html

http://www.zehirliok.com/mk/asurenin-fazileti.html

http://www.zehirliok.com/mk/zilhicce-nin-ik-on-gununun-fazileti.html

http://www.zehirliok.com/mk/bayramin-fazileti.html

http://www.zehirliok.com/mk/kadir-gecesi-nin-faziletleri.html

http://www.zehirliok.com/mk/ramazan-ayinin-faziletleri.html

http://www.zehirliok.com/mk/saban-ayinin-faziletleri.html

http://www.zehirliok.com/mk/receb-ayinin-faziletleri.html

http://www.zehirliok.com/mk/nefsi-arzulara-uymanin-haram-olusu.html

http://www.zehirliok.com/mk/calgi-dinlemek.html

http://www.zehirliok.com/mk/seytanin-hilesi.html



zmışlardır. Ancak bu gibi âlimler böyle eserleri yazmadan önce ya da yazarlarken mevzhs olan tasavvufi hayatı yaşamışlardır. İmâm-ı Gazâli bu zatların başla-rında gelir. Eseğer tasavvuf erbâbına nazaran kuvvetli bir İslâm kültürünü ihtiva eder. O her tasavvufievzûu İslâmın başlıca kültürü olan Âyet ve hadislerle ele almıştır. Âyet ve hadise uyacazda işle-miştir. Mes'eleyi İslâm kültürü ile bağdaştırmıştır. Bu bakımdan o, ilim adaml

asında diğer mevzularda olduğu gibi bu mevzuda da güven ve i'tibarca başta gelir. Okuylk için de bu böyledir. Denebilir ki: Eserleri en dikkatli, en çok okunan bir İslâm âlimid

âm-i Gazâlinin her eseri hemen hemen aynı kıymeti hâizdir. O bu sahadaki her eserin

mî bir otorite ve tasavvufî bir sâfiyetle yazmıştır. En büyük eserlerinde küçüklerinin ve çük eserlerinde de büyük-lerinin hulâsasını bulmak mümkündür Eserlerindeki herevzuu ben-zerlerinden daha güzel şekilde işlemiştir. Bütün bunlar da üstün bir zekâ,ksek bir İslâm kültürü, derin bir tasavvuf ve temiz bir İslâmi ya-şayıştan ileri gelmiştir

450/505 - M. 1058/1111 tarihleri arasında Horasan'ın (İran) Tûs kasabasının Gazâlyünde doğup yine aynı yerde vefat eden Huccetül İsiâm İmâm Ebû Hâmid Muhamme

uhammed b.muhammed ei-Ga-zâli (Rahmetullâhi Aleyh) nin ikiyüz civarında eserilunduğu kaynak-larda zikredilmektedir. Takdim ettiğimiz «Mükâşefetü'l Kulûb» Onunkarıda arzettiğimiz kıymetli eserlerinden biridir.

şta da ifade ettiğimiz gibi (Mükâşefetü'l-kulûb): Kalbin iyi ve kötü durumlarını açıklaynlara karşı alınacak tedbirleri, çareleri bildirip bir Müslümanın nasıl bir hayata sahip

ması gerektiğini anlat-maktadır. Merhumun her eseri gibi bu eserinin de dikkatli okuna göre yaşayışı tanzim etmek gerekir. Tevfik ve hidâyet Allahtandır.

lik yayınevi

C. Evvel 1400 (14 Nisan 1980)

. ALLAH KORKUSUManeviyat

ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:Ulu Allah (C.C.), kanatlarının biri doğuya, öbürü batıya uza-nan ve ayaklandinci kat yere inen bir kuş yarattı. Kuşun üzerinde bütün varlıkların sayısıdar tüy vardır.

mmetimden kadın - erkek herhangi bir kimse bana selât-ü selâm getirdiğiman ulu Allah bu kuşa, Arş'ın altında bulunan nurdan bir denize dalmasını

mreder. Kuş denize dalıp çıkarak kanatlarını silke-leyince her tüyünden bir

mla akar. Ulu Allah akan her damladan, üzerime kıyamete kadar selât-ü setiren kul hesabına istiğfar edecek bir melek yaratır.»

l-i Hikmet'ten biri şöyle der:

Vücudun selâmeti az yemekte, ruhun selâmeti az günah işlemekte ve dininlâmeti de varlıkların en hayırlısına (Peygamber'imize) selât-ü se-lâmtirmektedir.»

u Allah (C.C.) buyuruyor ki:

http://www.zehirliok.net/maneviyat.html





ldurursa Allah da onun gözünü kıyamet günü ateşle doldurur.»

ördüncü alâmet karın'da belirir: Allah korkusu taşıyan kul, karnına haram lokmaz, çünkü haram lokma yemek ağır günahlardan biri-dir. Nitekimygamber'imiz (S.A.S.) şöyle buyuruyor:

insanoğlunun karnına haram bir lokma inince, lokma midesinde kaldığı sürerde ve göklerdeki melekler tekrar tekrar üzerine lânet yağdırırlar O lokmayzmederken öldüğü takdirde varacağı yer ce-hennemdir.»

şinci alâmet eller'de belirir: Allah korkusu taşıyan kimse, ellerini harama deah'ın rızasına uygun şeylere doğru uzatır. Nitekim sa-habîlerden Kâ'b'ulbar'ın (R.A.) şöyle dediği rivayet edilir:

<— Ulu Allah; .her bir bölümü yetmiş bin gözlü yetmiş bin bölümü olankuttan yapılma bir köşk yaratmıştır. Kıyamet günü bu köşke ancak önlerine

kan haram şeylerden Allah korkusu ile uzak duranlar girebileceklerdir.»

tıncı alâmet ayaklarda belirir: Allah korkusu taşıyan kimse, günah işlemeyeğil, Allah'ın emrine uygun ve O'nun rızasını kazandıracak işlere doğru yürür

mlerle ve iyi amel işleyenlerle buluşmak gayesi ile adım atar.dinci alâmet Amel'de belirir: Allah korkusu taşıyan kimse ibade-tini sırf Allaası için yapar, riyadan ve münafıklıktan kaçınır, böyle-likle Allah'ın haklarınyle buyurduğu kimselerden biri olur:

— Rabb'ının katında Ahiret, günahlardan korkanlar İçindir (2). Böyleleri için ah başka bir ayette şöyle buyurur:

<— Günahlardan sakınanlar, hiç şüphesiz, cennetlerde ve pınar-lar(ınınşların) dadırlar» (3).

şka bir âyette de şöyle buyuruluyor:

— Günahlardan sakınanlar cennet ve nimetler içindedirler» (4),



ğer bir âyette de şöyle buyurulur;

— Günahlardan sakınanlar emin bir makamdadırlar» (5).

âyetlere bakınca Ulu Allah'ın neredeyse «bu kimseler. Kıyamet günühennemden kurtulurlar» diye buyurduğu görülür.

üminin korku ile ümit arasında bulunması gerekir. Buna göre bir yandan ümsmeksizin Allah'ın rahmetini beklerken diğer yandan ibadet hali içinde çirkinreketlerden vazgeçerek Allah'a tevbe eder.

tekim ulu Allah (C.C.) şöyle buyurur:

—Sakın Allah'ın rahmetinden ümit kesmeyin» (5).

HİKÂYE —

. Davud —-Allah'ın selâmı üzerine olsun— kürsü üzerine oturmuş, Zebûrurken gözleri yerde sürünen kırmızı bir kurda ilişir ve içinden «Acaba Allah'kurdu yaratmaktan muradı, ne ola ki» diye düşünür. Bunun üzerine Allah'ı

ni ile dile gelen kurt O'na şöyle der. «Ey Allahın Resulü! Her gün, gündüzlerre — Subhanellahi velhamdülillâhi ve lâilâhe illellahu vellahu ekber (Alah'ıksanlıkların her türlüsünden tenzih ederim, hamd O'na mahsustur, O'ndanşka ilâh yoktur, Allah en büyüktür)» demeyi, Allah bana ilham etti. Geceler

ne bin kere — Ellahumme salli alâ seyyidina Muhammedininnebiyyil ümmiyyâ alihi ve sahbihi ve sellem (Allah'ım! Okuma-yazmasız Peygamberin olan Mmmed'e, O'nun soyundan gelenlere ve O'nun sahabilerine rahmet ve selâmsan eyle) dememi ilham etti. Sen zikrederken neler söylüyorsan bana da bildistifade edeyim,»

sözleri işiten Hz. Davud (A.S.) kırmızı kurdu küçümsediğine piş-man olur,ah'dan korkarak O'na tevbe eder ve dergâhına sığınır.

. İbrahim (AS.) işlediği bir günahı hatırlayınca baygınlık geçirir ve kalbininrpıntısı (neredeyse) bir mil uzaklıktan duyulurdu. Allah'ın emri ile bir günndisine Cebrail (A.S.) gelir ve der ki, «Allah sana selâm ediyor ve —dostund

rkan bir dost gördün mü— diye soruyor.



. İbrahim (A.S.) Cebrail'e şöyle cevap verir; «Ey Cebrail! Kusurum aklımalince ve cezasını da düşününce dostluğumu unutuyorum.»

te peygamberlerin, velilerin ve salihlerin tutumu budur. Ötesini var sen düşü

________________________________________

) Kur'an - Kerim/Haşr Sûresi, 18) Kur'an-i Kerim/Zuhruf Sûresi, 35) Kur'an-ı Kerim/Zariyat Sûresi, 15) Kur'an-ı Kerim/Tur Sûresi, 17) Kur'an-ı Kerim/ Duhan Sûre-i Celilesi. 51

. YİNE ALLAH KORKUSUyük ahlâk ve fıkıh âlimi Ebü'l - Leys es- Semerkandî (rahimehuffahu) şöyle

ah'ın yedinci kat semada birtakım melekleri var ki, yaratıldıkları andan bericdededirler. Böğürleri Allah korkusu ile devamlı titrer haldedir. Kıyamet günşlarını secdeden kaldırarak «Ey noksanlıkların her türlüsünden berî olanah'ımız! Sana lâyık olduğun derecede ibadet edebilmiş değiliz» diyeceklerdi

r'ân-ı Kerim'in şu âyeti, onların bu hâllerine işaret eder;

— Üstlerindeki Rabb'lerinden korkarlar ve emrolunduklarını yaparlar (göz açpayana kadar bile Allah'ın emrini kırmazlar)» (6).

ygamberimiz (S.A.S) şöyle buyurur:

— Kulun vücuda, Allah korkusu ile ürperdiği zaman, yaprakları dökülen ağaçnahlarından sıyrılır.»

HİKÂYE-amın biri bir kadına tutulur. Günün birinde kadın bir iş için yolculuğa çıkar.am de peşine takılır. Kafilenin mola verdiği bir sırada yol arkadaşlarının uyklmalarını fırsat bilerek kadınla başbaşa kalmayı başaran âşık ona sırrını açardın adama «bak bakalım herkes uyuyor mu» der. Bu sözü, karşı tarafınzusuna ram olmak üzere olduğu şeklinde yorumlayarak sevince kapılan âşıkrhal yerinden fırlayarak kafilenin etrafında bir tur atar. Her-kesin mışıl mışıuduğunu görür. Kadının yanına dönerek «evet, herkes uyuyor» der. Bununerine kadın adama «acaba Allah hakkında ne der-sin, o da mı uyuyor» diye

rar. Adam «Allah uyumaz. O'nu hiç bir zaman ne uyku ve ne de uyuklama hkalamaz» diye karşılık verir. O zaman kadın der ki, «insanlar bizi görmüyor



şu anda uykuda olmayan ve hiç bir zaman uyumayan Allah bizi görüyor. Bure asıl O'ndan kork-malıyız»

dının bu sözleri üzerine adam Allah'dan korkarak tuttuğu kötü yol-danzgeçer de kadının yanından ayrılır, evine döner.

düğü zaman bir tanıdığı onu rüyasında görür, «Allah sana nasıl mu-amele eye sorar. Adam «Allah'dan korkarak o günahı işlemediğim için O beni affetti»ye cevap verir.

HİKÂYE—manın birinde İsrailoğullarından biri vardı, adam kendini ibadete vermişti.luk çocuk sahibi idi. Günün birinde ailece aç kalırlar. Tama-men çaresiz kaldn yiyecek bir şeyler bulup getirsin diye karısını dı-şarıya gönderir.

dın bir tüccarın evine varır, çoluk - çocuğuna yedirecek bir şeyler ister. Tüccdına «olur, fakat önce bana kendini teslim et» diye teklif eder. Kadın hiç birvap vermeden çıkar, evine döner. Yavrularını «an-neciğim! Açlıktan öleceğizze yiyecek bir şey ver» diye feryad eder du-rumda bulur.

eri çıkarak tekrar tüccarın yanına varır, yavrularının acıklı durumu-nu anlatıccar «istediğim olacak mı?» diye sorar. Kadın «evet» der.

si başbaşa kalınca kadının mafsalları (eklemleri) öylesine titreme-ye başlar aları yerlerinden çıkacak gibi olur. Tüccar «ne oluyor sa-na» diye sorar. Kad

Allah'dan korkuyorum» diye cevap verir.

dığı cevap üzerine kendine gelen adam «sen şu sıkışık durumuna rağmen bunahtan dolayı Allah'dan korkuyorsun, oysa asıl benim korkmam gerekir»

yerek yapacağı işten vazgeçer. İstediklerini vererek kadını gönderir. Kadın

cağındaki yiyecekler ile yavrularına döner. Çocukların sevinci sonsuzdur. sırada ulu Allah'dan tüccar hakkında Hz. Musa'ya (A.S.) vahiy gelir. Allahalan, oğlu filâna bütün günahlarını affettiğimi söyle» diye bildirir;

nun üzerine Hz. Musa (A.S.) tüccarı bulur, ona «mutlaka Allah ile aranızda lan bir hayır işlemiş olmalısın» der. O zaman tüccar kendi-sine yoksul kadınasında geçenleri anlatır. Hz. Musa (A.S.) «işte bu yüzden Allah, geçmiş bütünahlarını bağışladı» diyerek tüccara müj-deyi verir (7).

vayete göre Peygamber'imiz (S.A.S.) demiştir ki: <<— Uıu Allah şöyle buyu iki korku ile iki gün aynı kulumda blraraya getirmem. Dünyada bendenrkanın Ahiretini emin kılarım. Bu-na karşılık dünyada iken benim korkumureğinde taşımayanları Kıyamet günü korkuya düşürürüm.»

u Allah (C.C.) buyuruyor:



İnsanlardan değil, benden korkunuz» (8). Diğer bir Âyette de şöyle buyuru

Eğer müminseniz, onlardan değil, benden korkunuzu (9)

. Ömer (R.A.) Kur'ândan bir âyet dinlediği zaman yere baygın dü-şerdi. Bir ne bir saman kırıntısı alarak şöyle dedi, «keski ben de bir saman kırıntısısaydım, adı anılmaya değer bir şey olmasaydım. Keski anam beni doğurmamsaydı.»

çok ağlardı, hüngür hüngür yaş dökerdi. Bu yüzden yanaklarından süzülenşların bıraktığı iki siyah iz her zaman yüzünde görülürdü.

ygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

Sağılan süt memeye dönmedikçe Allah korkusu ile ağlayan kimde cehennemrmez.»

vayet edilir ki, Kıyamet günü bir kul Allah katına çıkılacak ve gü-nahlarının stığı görülerek cehenneme atılması emredilecektir. Bu sırgda kirpiklerinden dile gelerek şöyle diyecektir: Ey Rabb'im! Se-nin Resul'ün Muhammed «kim

ah korkusu ile ağlarsa Allah onun yaş döken gözlerini cehenneme haram kıye bildirdi. Ben senin korkun-dan ağlamıştım.

nun üzerine dünyada Allah korkusu ile ağlayan bir kirpik teli sa-yesinde adafedilecektir. Cebrail (A.S.) «falan oğlu filân bir tel kirpik sayesinde kurtuldu»

yerek bu durumu ilân edecektir. (10)vayet edilir ki, Kıyamet günü cehennem ortaya çıkınca öylesine kükreyecek tün ümmetler dehşetinden dizüstü" kapaklanacaklardır. Nitekim ulu Allah.C.) buyuruyor ki:

— ... Ve sen her ümmeti dizüstü çökmüş (ne olacağını endişe ile bekler)rürsün. Hem ümmet amel defterini almaya çağılır (11)

sanlar cehenneme yaklaştırıldıklarında onun öfke ve kükreyişini duyacaklar,kreyiş beşyüz yıllık mesafeden duyulacaktır.

zaman peygamberler dahil herkes kendi derdine düşerek «ben ne olacağım,olacağım» diyecektir. Yalnız peygamberlerin ulusu olan Hz. Muhammed

.A.S.) müstesna, O «ümmetim ne olacak, ümmetim ne olacak» diyecektir.

sırada cehennemden dağlar gibi bir ateş kütlesi çıkacaktır. Pey-gamberimizi.A.S.) ümmeti «ey ateş kütlesi! Namaz kılanlar, doğru-luktan ayrılmayanlar



ah'dan korkanlar ve oruç tutanlar hakkı için geri döner misin» diye yalvarareşi geldiği yere göndermeye çalışacaklar, fakat ateş geri dönmeyecektir.

sırada Cebrail'in (A.S.) «ateş kütlesi Muhammed'in ümmeti üze-rine yöneldye seslendiği duyulacaktır. Bunun üzerine Cebrail, bir bardak su getirerekygamber'imize uzatacak ve «ey Allah'ın Resulü! Bu-nu al, ateşin üzerine at»yecektir. Peygamber'imiz (S.A.S.) Cebrail'den aldığı bardağı ateşin üzerineşaltır boşaltmaz ateş sönecektir.

ygamber'imiz (S.A.S.) «bu su nedir? diye soracak ve Cebrail'den (A.S.) şuvabı alacaktır: Bu senin ümmetinin, Allah korkusu ile ağla-yan günahkârlarızyaşıdır. Şimdi ateşin üzerine serpip onu Allah'ın izni ile— söndüresin diye stirme emri aldım» (12).

ygamber'imiz (S.A.S.) şöyle dua ederdi: ,

llah'ım! Bana senin korkun ile ağlayan iki göz bağışla».

özyaşı dökmek konusunda şu beyit ne kadar düşündürücüdür:

gözlerim, günahıma ağlar mısınız?

mrüm ellerimden uçtu, gitti de farkında olmadım.

ygamber'imizin (S.A.S.) şöyle buyurduğu bildiriliyor:

Hiç bîr mümin düşünülemez ki, Allah korkusu ile gözünden sinek başı kadarksın ve elmacık kemiğine kadar insin de o kula cehen-nem ateşi değsin.»

HİKÂYE—

latıldığına göre Muhammed İbni Munzir —rahimehullahialeyh— ağladığı zam

zyaşları ile yüzünü, sakalını ovar «duyduğuma göre göz-yaşı değen yerehennem ateşi değmez» derdi.

ümin Allah'ın gazabından korkmalı ve kendini nefsin azgın arzu-larına uymakındırmalîdır. Nitekim (Allah (C.C.) şöyle buyuruyor:

efsinin azgın arzularına uyan ve dünya hayatını (Ahirete) tercih edenlerinracağı yer cehennemdir. Rabb'ının makamından ve nefsini azgın arzulardankoyanların varacağı yer ise cennettir» (13).

ah'ın gazabından kurtularak sevab ve rahmetine nail olmak iste-yenler,nyanın sıkıntılarına sabırla katlanmalı, Allah'ın buyruklarına uy-makta ısrarmeli ve günahlardan sakınmalıdırlar.

vayete göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:



Cennetlikler cennete girdikleri zaman melekler onları türlü türlü hayır vemetlerle karşılarlar, onlar için sedirler kurularak döşenir. Ken-dilerine çeşit mek ve meyvalar ikram edilir.

nimetlere rağmen üzerlerinde bir durgunluk farkedilir, belirli bir bekleyişvası içinde bulundukları görülür. O zaman ulu Aüah «ey Kullarım! Burasırgun ve bekleyiş içinde olunacak bir yer olmadığı hal-de sizdeki bu durgunlubekleme hali nedir» diye buyurur. Cennetlikler «bize yapılmış bir vaad vard

mdi zamanı geldi» diye cevap verirler.

cevap üzerine Allah (C.C.) meleklere «perdeleri yüzlerinden kal-dırın» diyemir buyurur. Melekler «ey Rabb'imiz! Bunlar seni nasıl göre-bilirler, dünyadanah işlemişlerdi» derler. Meleklerin bu sözlerine kar-şılık ulu Allah emrinikrar ederek şöyle buyurur: «Perdeleri kaldırın, on-lar dünyada iken banavuşmak arzusu ile zikretmişler, secde etmişler ve gözyaşı dökmüşlerdir,»

rdeler kaldırılır ve bakarlar, ansızın Allah katında secdeye kapa-nırlar. O zamah onlara «kaldırın başınızı, zira burası amel yeri değil, bağış ve mükâfatridir» diye buyurur. Başlarını kaldırınca keyfiyet öl-çüleri dışında onlaramalini gösterir.

kasından sevinçlerini zirveye çıkarmak üzere onlara şöyle seslenir, «eyllarım, selâm üzerinize olsun! Ben sizden hoşnudum, siz de benden hoşnuddunuz mu?» Cennetlikler şöyle karşılık verirler, «ey Rabb'imiz! Nasıl hoşnudmayalım ki, sen bize hiç bir gözün görmediği, hiç bir ku-lağın işitmediği ve hr insanın hayalinde canlandırmadığı nimetler verdin» (14).

konuda ulu Allah (C.C.) şöyle buyurur:

Allah onlardan hoşnud oldu, onlar da Allah'dan hoşnud oldu» (15)

ğer bir âyette de şöyle buyurur:

Rahim olan Rabb'den selâm vardır (onlara)» (16).

nci bölümün dipnotlari:____________________________________

) Kur'ân-i Kerim/Nehr Sûresi, 50) Mecmu'ul Letaif

) Kur'an-ı Kerim/Maide Sûresi, 44.



) Kur'an-ı Kerim/AI-i mran Sûresi, 1750) Rekaik-ul Ahbar1) Kur'an-ı Kerim/Casiye Sûresi, 282) Bidayet-ül Hidâye3) Kur'an-ı Kerim/Naziat Sûresi, 37-414) Zehr-ur riyaz5) Kur'an-ı Kerim/Beyyine Sûresi, 86) Kur'an-ı Kerim/Yasin Sûresi. 58

. RİYAZET VE NEFSANİ ŞEHVETŞehvet

u Allah (C.C.) Hazreti Musa'ya (AS.) bildirdi ki, «Ya Musa! Eğer benim sanazümün, diline, içinden geçenlerle ruhunun bedenine, gör-me gücünün gözünişitme gücünün kulağına olan yakınlığından daha yakın olmamı istiyorsan

uhammed'e (A.S.A.) çok selât-ü selâm getir.»

tekim ulu Allah (C.C.) şöyle buyurur:

Herkes yarın ne gönderdiğine (Kıyamet günü için ne amel işledi-ğine) baksı8)

insan! Bilmelisin ki, kötülüğü ısrarla emreden nefis, sana İblis'-den dahaşmandır. Şeytan, ancak nefsin heva ve azgın istekleri yolu ile senin üzerind

skı kurabilir. Nefsin seni aşırı emellerle ve dayanak-sız kuruntularla aldatmankü gamsızlık, gaflet, vurdumduymazlık, rehavet düşkünlüğü, tem-bellik veskinlik nefsin karakteristik özelliklerindendir. Her zaman eğri hedefleri ilerirer, onun her şeyi kof ve dayanaksızdır.

ndan hoşnut olup dediğine uyarsan mahvolursun, onu bir an kont-rol vesabından kaçınırsan batarsın, ona karşı gelmeyi başaramayıp ar-zularına boersen seni cehenneme götürür. Hayra yöneltilemez,

lâların başı, rezilliklerin kaynağı» şeytanın hazinesi, her türlü kötülüğün

ğınağıdır. Onu ancak yaratıcısı bilin Allah (C.C.) şöyle buyurun

http://www.zehirliok.net/sehvet



Âllah'dan korkunuz. Çünkü O, (iyi-kötü) yaptığınız her şeyden haberdardır»9)

l, Ahiret hazırlığı yolunda kullanıp kullanmadığı nokta-i nazarından ömrünüride kalan kısmını değerlendirse, bu düşünme ameliyesi kalb hesabına birmizlenme fırsatı olur. Nitekim Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Bir saat düşünmek, bir yıllık «nâfile ve câhilâne olarak yapılan) ibadettenha hayırlıdır» Ebu'l - Leys'in Tefsirinden böyle beyan edilmiştir.)

lı başında olanın geçmiş günahlarına tevbe etmesi, âhirette ken-disini kurtaadete ulaştıracak şeyler üzerine düşünmesi, aşırı emelleri gemlemesi, zamaçirmeden tevbe etmesi, Allah'ı zikretmesi, yasaklardan kaçınması, nefsine k

renmesi ve onun azgın arzularına boyun eğlemesi gerekir.efis bir puttur, nefsine boyun eğen puta tapmış olur Allah'a ihlâsla kul olanlaf O'na kulluk etmeyi başaranlar, nefislerine yenen kimselerdir.

vayet edilir ki, Malik İbni Dinar (rahimehullahu) bir gün Basra çar-şısındazinirken gözü incire takılır, canı çeker. Yanında parası olmadığı için ayağındrliği çıkararak bakkala verir, .«karşılığında bana in-cir ver» diye teklif er.Terliği gözden geçiren bakkal «bu hiç bir şey etmez» der. Malik de geçer,der.

kkala «bu adamı tanımıyor musun» diye sorarlar, bakkal «hayır»r, ona «bu adam Malik İbni Dinar'dır» derler.

nun üzerine bakkal bir tabağa incir doldurarak kölesinin başı üzerine yerleş«şu ilerde yürüyen adam bu incir tabağını senin elinden almayı kabul eders

ni âzâd edeceğim» der.

le Malikin peşinden koşar, yetişinçe ona «bu incir dolu tabağı

kman-ı Hakim demişti. «Oğlum! Uykuda ve yemekte ölçüyü ka-çırma. Çünk

k yiyip çok uyuyanlar; Kıyamet gününe, salih amel yönün-den eli boş varırlaünyetil - Müthi'de böyle denilmiştir.

ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

Çok yeyip içerek kalbi öldürmeyin. Çünkü çok sulanmış bitkinin kuruması gurluk da kalbi öldürür.»

lihlerden biri mideyi, kalbin altında kaynayan ve buharı kalbi sa-ran bir kaznzetir, buharın çokluğu kalbi lekeler, hatta karartır.

burluk, anlayış ve bilgi azlığına yol açar, mide şişkinliği. zekâ kes-kinliğiniderir.



latıldığına göre bir gün Yahya İbni Zekeriyya (A.S.) şeytan ile kar-şılaşır. İbcağında bir tomar yular vardır. Hz. Yahya ona «bunlar nedir» diye sorar.ytan «bunlar insanoğullarını avlamama yarayan az-gın nefsi arzulardır» diyvap verir.

. Yahya «aralarında bana ait bir şey var mı» diye sorar. Şeytan «hayır yok,lnız sen bir gece yemeği fazla kaçırmıştın da seni namaz-dan alakoyduk»rşılığını verir.

nun üzerine Hz. Yahya «öyleyse bundan sonra hiç bir zaman do-yasıyamemeye kesinlikle karar veriyorum» der. Şeytan da «o halde ben de bundanra hiç kimseye nasihat vermemeye kesin karar veri-yorum» karşılığını ver

durum ömründe bir gece yemeğinin ölçüsünü kaçıran içindir, bu-na karşılıkmründe bir gece bile acıkdığını hissetmeyen ve buna rağmen kendini ibadetveslisi sayan kimsenin haline ne dersiniz?!

ne anlatıldığına göre Yahya Bin Hz. Zekeriyya (A.S.) bir keresinde karnını armeği ile fazlaca doyurur, o gece her zamanki zikrini ya-pamadan uykuya daah (C.C.) O'nu vahiy yolu ile şöyle azarlar, «ey Yahya! Benim evimden daha

yırlı bir ev mi buldun, yoksa bana yakın olmaktan sana daha faydalı bir muhbuldun? izzet ve celâlim hak-kı için, eğer Firdevs ile cehennemin her ikisinkından görüp mukaye-se etsen gözyaşı yerine irin ağlar ve dikişli elbise yermir giyerdin.»

. Ebubekir (R,A\) şöyle buyurur, «Allah'a ibadet etmenin tadına varayım diyüslüman olduğumdan beri doyasıya yemedim. Allah'a kavuşmak şevki ilenasıya içmedim. Çünkü, çok yemek, az ibadete sebep olur, insan çok yiyincecudu ağırlaşır, gözkapaklarına ağırlık çöker, azalan gevşer. Böyle bir kimsennden, kendini ne kadar zorlarsa zorlasın uykudan başka bir şey gelmez, çöp

lmış bir leş gibi olur» Minlacil alezhinde böyle denilmiştir.________________________8) Kur'an-ı Kerim/-Haşr Sûresi, 189) Kur'ân-ı Kerim/Haşr Sûresi, 18

. SABIR VE HASTALIKSabır

ah'ın azabından kurtulmak, O'nun sevab ve rahmetine nail olarak cennetinermek isteyenler, nefislerini dünyaya ait azgın arzulara kapıl-maktan alıkoymyatın sıkıntısı ve musibetlerine karşı sabırla katlan-malıdırlar. Nitekim ulu A.C.)

http://www.zehirliok.net/sabir



Allah sabredenleri sever» buyuruyor. (17)

bır birkaç türlüdür: Allah'ın emirlerine uymakta sabretmek (sebat), Allah'ınsaklarından uzak durmada sabretmek (direnmek), musibete, bilhassa ilk şokının sarsıntısına karşı sabretmek (katlanmak)

ah'ın buyruklarına uymakta (itaatte) sabır gösterenlere Allah, Kı-yamet günnnette, her biri yerle gök arası kadar olan üçyüz derece verecektir.

ah'ın yasaklarından uzak durmada sabır gösterenlere Allah, Kı-yamet günü,

ri yedinci yerle yedinci gök arası kadar olan altıyüz derece verecektir.ah'dan gelen musibetlere sabırla katlananlara Allah, Kıyamet gü-nü her biriyeryüzü arası kadar olan yediyüz derece verecektir.

HİKÂYE —

latıldığına göre Zekeriyya (A.S.) bir gün yahudîlerden kaçar, on-lar da ardınşerler. İz sürücüler kendisine yaklaşınca kalın dallı bir ağaç görür, «Ey ağaçrıl da beni içine al» diye yalvarır. Bu sırada açı-lan ağaç Hz. Zekeriyya'yıvdesine aldıktan sonra tekrar kapanır.

erken İblis ortaya çıkar, iz sürücülerini iri gövdeli ağacın yanına ge-tirir, birstere ile ağacı keserek Hz. Zekerriya'nın ölmesini sağlamalarını söyledi. Onlaİblisin dediği gibi yaparlar. Hz. Zekerriyya (A.S.) Allah'a değil, ağaca sığınd

n bu yanlış tutum, helâkine yol açar ve teste-reyle ikiye bölünür.

tekim Peygamber'imizden (S.A.S.) gelen bir rivayette: Ulu Allah (C.C.) şöyleyurur:

Başına bir belâ geldiği zaman bana sığınan kulun, daha o hiç bir istekte

lunmadan, dileğini yerine getirir ve daha yalvarmadan duasını kabul ederimna karşılık başına bir belâ geldiği zaman bana değil de varlıklardan birineğınan kulun yüzüne bütün gökyüzü kapılarını kitlerim». demiştir.

ikâyeye devam edelim:) Testerenin dişleri beynine geçince Hz. Zekeriyya (Aryadı koparır. Bunun üzerine kendisine şöyle sesle-nilir:

- Ey Zekeriyya! Allah sana şöyle buyuruyor: Niye belâya sabretmi-yorsun dah» diyorsun. Eğer bu sözü ikinci sefer tekrar edersen adını peygamberlerfterinden silerim.»

ağır ihtar üzerine Hz. Zekeriyya ağzından hiç bir feryad ifadesi kaçmasın ddaklarını ısırır, iki parçaya biçilinceye kadar sabreder.

lı başında, olan kimse şikâyetçi olmaksızın başına gelen belâya sabretmeli,nya ve ahiret azabından kurtulmalıdır. Zira belâların (im-tihanların) en çetipeygamberler ve veliler karşılaşır.

neyd-i Bağdadî (rahimehullahu Aleyh) der ki: «Belâ, ariflerin kan-dili,uridlerin uyarıcısı, müminlerin silâhı ve gafillerin helâk alma sebe-bidir. Başlâ gelip de hoşnutluk ve sabır göstermedikçe hiç kimse imanın tadına

ramaz.»



tekim Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

Bir gece hastalanıp da Allah'dan gelen acıya gönül hoşnudluğu ile katlananmse, anasından doğduğu gün gibi günahlardan arınır. O halde hasta olduğunman iyileşmeyi temenni etmeyiniz.»

ahhak der ki, «her kırk gecede bir başına ya bir belâ ya bir keder veya birusibet gelmeyen kimsenin hesabına, Allah katında hiç bir hayır yazılmaz».

uaz Îbni Cebel (R.A.) der ki, «Allah bir kulun başına bir hastalık verince sol

nındaki meleğe «çek ondan kalemi», sağ yanındaki meleğe de «bu kulumunsabına yapageldiği amellerin en iyilerini yaz» diye ta-limat verir.

Peygamberimiz (S.A.S.) şöyle buyuruyor:

Bir kul hastalanınca Allah ona iki melek göndererek «bakın baka-lım, kulumyor» diye talimat verir. Eğer hasta «Elhamdülillah» derse bu sözü meleklerrafından Allah'a ulaştırılır. —-O, zaten bilir ya!— O zaman Allah buyurur ki, lumun eğer canını alırsam onu kesinlikle cennete yerleştireceğim ve eğer oa verirsem etini daha semiz et-terle, kanını daha daha yarayışlı bir kanla

ğiştireceğim gibi günahlarını da muhakkak sileceğim.»H İ K Â YE-

railoğulları arasında bir fasık vardı, fasıklıktan bir türlü vazgeçmi-yordu, günrinde beldesinin halkı ondan iyice bıktı, koyulduğu kötü yoldan onuzgeçirmekten ümitler kesilince ondan kurtulmak için Al-lah'a yalvardılar.

ah (C.C.) Hz. Musa'ya (A.S.) vahyetti ki, «İsrailoğulları arasında fasık birlikanlı var, onu beldelerinden sür ki, onun kötülüğü yüzünden üzerlerine atğmasın.»

. Musa da o beldeye vararak delikanlıyı sürdü. Delikanlı beldesin-den çıkarar köye sığındı. Bunun üzerine Allah'dan o köyden de onu kovma emrini alan usa, delikanlıyı yeni yurdundan da çıkardı.

nci sefer sürgüne çıkan delikanlı bu defa insansız, bitkisiz, vahşî hayvansız ş uçmaz bir mağaraya sığındı. Bu ıpıssız mağarada yalnız, kendisi ile başbaşlan delikanlı çok geçmeden hastalandı, yanında ba-kacak hiç kimsesi yoktu.

prağın üzerine yığıldı, başını da yere koydu. Bu acıklı durumda dudaklarındayle mırıldandı, «Annem başucumda olsaydı, halime acır ve zilletime ağlardı.bam yanımda olsa yardımıma koşar, başımın ça-resine bakardı. Karım burad

sa ayrılığımızın acısına ağlardı... Çocuk-larım yanımda olsalar, cenazeminkasından gözyaşı döker ve «Al lah'ımız! Garib, zavallı, günahkâr, beldesindebancı bir köye sürülmüş, orada da barındırılmayacak ıssız bir mağarayayulmuş ve ıssız mağa-rada da dünyadan ayrılarak ümitsiz bir ahiretlculuğuna çıkmak üzere olan babamızı sen af eyle» diye dua ederlerdi.

ah'ım! Beni ana - babamdan, evlâdımdan, karımdan ayrı düşür-dün, fakathmetinden mahrum etme. Onların acısı ile kalbimi yaktın, fakat günahımarşılık beni ateşinde yakma.

elikanlının bu acıklı yalvarmaları üzerine Allah, delikanlıya anası ve karısı



ığında birer huri, çocuklarının kılığına girmiş genç.melekler ve ba-bası kılığıbir melek gönderdi. Gelen huri ve melekler yanbaşına oturarak üzerine

ladılar. Delikanlı da «İşte ana-babam, karım ve ço-cuklarım, sonunda banalmişler!» diyerek ölçüsüz bir sevince boğuldu, gönlü feraha kavuşarak günanmış ve affa uğramış bir halde Al-lah'ın rahmetine kavuştu.

nun üzerine Allah (C.C.) Hz. Musa'ya (A.S.) bildirdi ki, «filân yer-deki falanytu mağaraya git, orada velilerimden bir veli öldü, yanına var, ona karşıpılacak görevleri bizzat yürüterek ölüsünü defnet.»

ah'ın bu talimatına uyan Hz. Musa (A.S.) kuytu mağaraya varınca Allah'ın eönce kendi beldesinden ve sonra sürgün olarak yaşadığı köyden kovduğulikanlının ölüsü ile karşı karşıya olduğunu ve cena-zesinin çevresini meleklerilerin tuttuğunu görür.

zaman Hz. Musa (A.S.) Allah'a «Allah'ım! Bu ölü, senin emrin uya-rıncaldesinden ve sürgün yerinden kovduğum delikanlı değil mi» diye sorar.

u Allah Hz. Musa'ya cevap verir, «evet ya Musa, fakat sonra ben onuhmetimin şemsiyesi altına alarak affettim. Çünkü toprak üzerinde uzanmış,

tarken bana yakardı. Memleket, ana - baba, eş ve çocuk has-retine katlandına son nefesinde gurbetteki acıklı durumunun elemine katılsınlar diye sonfesinde anası ve eşi kılığına birer huri, babası ve çocukları kılığında meleklenderdim.

irsin ki, bir garip öldüğü zaman yer ve gök ehlinin hepsi onun için yas tutarn merhametlilerin en merhametlisi iken ona nasıl acımaz-dım.»

arip bir kimse komaya girdiği zaman Allah meleklerine buyurur ki, «eyeleklerim! Bu adam gariptir, yolcudur, çoluk - çocuğundan, eşinden, ana -

basından ayrı düştü. Ölünce arkasından ağlayacak, yasını tuta-cak bir kimsektur.»

kasından Allah, meleklerden birini babası kılığına, bir başkasını çocuğu kılığr diğerini yakın akrabasından birisi kılığına koyar.

nlar son nefesinde yanına varırlar. Garip hasta gözlerini açar. ana- babasınini görür, yüreği rahatlar, ruhunu huzur ve sevinç içinde teslimeder.

aha sonra cenazesi yola çıkarıldığı zaman, melekler onu uğurlar ve mezarışında Kıyamet gününe kadar dua ederler.

te ulu Allah'ın (C.C.) «Allah'ın kullarına karşı lütuf sahibidir» âyet-i celilesincellilerinden birisi de budur.

—İbni Ata (rahimehullahu aleyh) der ki, «Kulun gerçek mümin olup ol-madığlâ ve ferahlıkla karşılaştığı anlarda belli olur. Ferahlık günle-rinde şükredip nlerinde sızlanan kimse, (kulluk ve müminlik iddia-sında) yalancıdır.

Eğer bir kimse bütün insanların ve cinlerin bilgisini nefsinde topla-mış olsa derine doğru belâ rüzgârı estiği zaman başına gelenlerden ötürü açıktan açığ

kâyet ederse, ilminin ve amelinin ona hiç bir faydası yoktur.»

tekim bir Hadis-i Kudsî'de şöyle buyurulur:



Benim takdirime razı olmayanlar ve benim verdiğime şükretme yenler bendşka bir rabb arasınlar.»

hb İbni Münebbih (rehimehullahu) in anlattığına göre peygamberlerden biriAllah'a ibadet etmiş. Allah da ona «seni affettim» diye bildirmiş. Peygambebildiriye karşı «Allah'ım, hiç bir günah işlemedim ki, neyimi affediyorsun»

miş.

nun üzerine Allah boyun damarlarından birine hızla atmasını emretmiş,ygamber o gece uyuyamamış. Gün ağardığı zaman sabah meleği yanına gelyun damarının hızlı atışından ötürü çektiği rahatsızlıktan ona yakınmış. Oman melek ona şöyle demiş, «Allah'ın sana diyor ki, elli senelik ibadetininvabı boyun damarından şikâyet etmenin günahını bile karşılayamaz.»

__________________________________7) Kur'ân-ı Kerim/Ali îmran Sûresi, 146

. NEFSİ YENMEK VE ŞEYTANA KARŞIOYMAK

Maneviyat | Şehvet

klı başında olan kimsenin, nefsin azgın arzularını açlıkla sindirmesi gerekir.nkü Allah'ın (C.C.) düşmanını (nefsin azgın arzularını) ancak açlık gemleye

efsin azgın arzuları, yemek ve içmek şeytanın vasıtalarıdır. Nitekimygamberimiz (S.A.S.) şöyle buyurur:

Şeytan, insan vücudunda kan damarları yolu ile dolaşır, Binan-aleyh siz onlaşım yolunu açlıkla daraltınız. Kıyamet günü, insanla-rın Allah'a en yakın ouzun müddet aç ve susuz kalanıdır.»

sanoğlu hesabına en büyük tehlike kaynağı, midenin doyumsuz ar-zularıdır.em (A.S.) ile Havva'nın huzur ve istikrar yurdundan (cen-netten) çıkarılararluk ve yokluk diyarına (dünyaya) gönderilmeleri-nin sebebi odur.

indiği gibi bir ağaç meyvesinden yemek, kendilerine Allah tarafın-dansaklandığı halde azgın arzularına yenilerek sözkonusu ağacın mey-vesindendiler de çırılçıplak kalıverdiler.

hkike göre, mide, aşırı arzuların kaynağıdır. Hikmet ehlinden biri der ki,efsinin kontrolu altına giren kimse, onun azgın arzularından hoş-lanmayaahkûm olmuş, onun yanılmalar zindanında tutuklanmış ve kal-bini faydalıylerden mahrunr etmiş olur. Vücud azaları toprağını azgın arzularla sulayanlblerinde pişmanlık ağacı dikmiş olurlar.»

u Allah (C.C.) canlıları üç türlü yaratmıştır: Melekleri akıllı ve fa-kat azgıneksiz yaratmıştır. Hayvanları azgın isteklerle donatmış fa-kat onların yapısın

ıl katmamıştır.

http://www.zehirliok.net/sehvet

http://www.zehirliok.net/maneviyat.html



sanoğlunu ise akıl ve arzuları birarada yapısına katarak yaratmış-tır. Buna glını azgın arzularının kontrolüne veren kimse hayvan-lardan aşağıdır, bununrsine azgın arzularını aklının kontrolü altında tutan kimse de meleklerdentündür.

HİKÂYE—

rahim Havvas (raimehullahu) anlatıyor: Bir gün Likâm dağında idim. Bir naracı gördüm, canım çekti, ondan bir nar kopararak yar-dım, ekşiymiş, elimdetım ve yoluma devam ettim. Az ileride birini gör-düm, yere serilmiş ve üzerilar üşüşmüştü.

ama selâm verince «aleykümselâm, ya İbrahim» diye cevap ver-di. «Benireden tanıyorsun» diye sordum. «Allah'ı tanıyanlara hiç bir şey saklı değildirşılığını verdi. Ona «anlaşılan Allah ile münasebetin var, şu arılardan senirtarmasını O'ndan istesene» diye takıldım.

na şu cevabı verdi, «ben de senin Allah ile münasebetin olduğunu sanıyorduıl kendin, nar düşkünlüğünden seni kurtarmasını istesene! Nar düşkünlüğünısını insan ahirette çeker, oysa arı sokmasının acı-sı dünyadadır. Öte yandan

kması vücudu incittiği halde azgın arzu-lar, iğnelerini kalbe batırırlar.»na ağır, fakat faydalı bir ders veren adamı kendi halinde bıraka-rak yolumavam ettim.» .

efsin aşırı arzuları padişahları köle yaptığı gibi sabır da köleleri pa dişahlığakseltir. Hz. Yusuf (A.S.) sabrı sayesinde Mısır meliki oldu. Bu-na karşılıkleyha, nefsinin azgın arzusu yüzünden, Hz. Yusuf'a (A.S.) karşı duyduğu aşmleyemediği için zavallı, düşkün, yoksul, yaşlı ve gözlerinden mahrum birruma düştü.

ul Hasan Errazi'nin (rehimehullahu) anlattığına göre,ölümünden iki yıl sonrbasını rüyasında görür, üzerinde katrandan bir elbise var-dır. Ona sorar,abacığım, niye seni cehennemliklerin kılığı içinde görü-yorum.»

bası «yavrum, nefsim beni cehenneme sürükledi! Sakın nefsine al-danma»

irin biri bu konuda şöyle der:

şıma dört belâ sarıldı.

pıklığım ve iradesizliğim yüzünden düştüm pençelerine:

ytan, dünya, nefsim ve sonu olmayan arzular. '

epsi de düşmanım, acaba kurtuluş nasıl?

tiras ve kuruntuların karanlığında

efsimin beni sonu olmayan arzulara çağırdığını görüyorum.»

tem'ül Asam (rehimehullahu) der ki, «nefsim ayakbağım, ilmim silâhımnahım hayal kırıklığım ve şeytan da düşmanımdır. Nefsimin ar-zusuna, hiç b



man, uymam.»

li marifetten bir zatın şöyle, dediği nakledilir: Cihad üç türlüdür. Birincisifirlerle savaşmaktır ki, bu zahirî cihad'dır. Ulu Allah'ın «Allah yolunda cihadenler...» âyet-i celilesinde, cihadın bu çeşidine işaret edilmiştir (20).

nci çeşit cihad ilimle ve inandırıcı deliller ile batılın taraftarlarına karşı verilehaddır. «En iyi usulle onlara karşı koy» âyet-i kerimesi, bu çeşit cihada işareer. (21)

üncü çeşit cihad, kötülüğü emreden nefse karşı verilen cihaddır. Bununkkında Allah şöyle buyurur:

Bizim uğrumuzda cihad edenlere yollarımızı gösteririz» (22).

ygamber'imiz (S.A.S.) de bu konuda şöyle buyurur:

En faziletli cihad, nefse karşı verilen cihaddır.»

tekim sahabîler (Allah onlardan razı olsun) kâfirlere karşı verilen bir savaştanünce «küçük cihaddan büyük cihada döndük» derlerdi.

efse, şeytana ve azgın isteklere karşı verilen cihada «büyük cihad» isminirmelerinin sebebi şudur: Nefse ve azgın arzulara karşı verilen ci-hadalıksızdır, oysa kâfire karşı arasıra savaş verilir. Öte yandan cephe savaşçısışmanını görür, fakat şeytan görünmez, görünür düşmana karşı cihad vermerünmez düşmanla cihad etmekten daha kolaydır.

r de şeytana karşı savaşırken onun, senin nefsinde bir destekçi-si vardır, bustekçi nefsin azgın arzularıdır, oysa ki kâfirlerle yapılan savaşta onların senfsinde öyle bir yardımcıları yoktur, bu yüzden şeytana karşı verilen cihad da

tindir.ne savaşta kâfir öidürürsen zafer ve ganimet elde edersin, kâfir seni öldürürhitlik rütbesi ile cennet kazanırsın. Halbuki şeytanı öl-düremezsin, ama eğeni öldürecek olursa Allah'ın cezasına çarpı-lırsın.

tekim derler ki: «Savaşta atını elinden kaçıran kimse düşmanın eline düşer,na karşılık imanını yitiren kimse Allah'ın gazabına uğrar, böyle bir şeydenah'a sığınırız!...»

ğer yandan, kâfirlerin eline esir düşen kimsenin elleri boynuna bağlanmaz,

aklarına pranga vurulmaz, aç ve çıplak bırakılmaz. Oysa Allah'ın öfkesineuhatap olan kimsenin yüzü kara olur, elleri boynuna kelepçelenir, ayaklarıeşten prangalara vurulur, yediği ateş, giydiği ateş ve içtiği ateş olur.

______________________________0) Kur'an-ı Kerim/Maide Suresi, 541) Kur'an-ı Kerim/Nah! Sûresi, 1252) Kur'an-ı Kerim/Ankebut Sûresi, 69



. GAFLETaflet pişmanlığa yol açar. Gaflet nimetin elden gitmesine sebep olur. Gafletydalılığı engeller. Gaflet kıskançlığı azdırır. Gaflet kınan-maya ve nedametebep olur.

kâye edilir ki, salihlerden biri rüyasında hocasını görür ve ona «en çok nedeşmansınız» diye sorar. Hocası da ona «en büyük pişmanlığım gafletimdendirye cevap verir.

ne anlatılır ki, salihlerden biri Zunnun-i Mısrî'yi (rehimehullahu) rüyasındarür ve ona «Allah sana ne yaptı» diye sorar.

nnun-i Mısrî de «beni karşısına dikerek seni gidi palavracı, seni gidi yalancıni sevdiğini ileri sürdün, sonra da benden gaflete düştün diye beni azarladı»vabını verdi.

ir bu konuda şöyle der:

ndin gaflettesin, kalbin yanılmada

mür geçti, günahlar olduğu gibilatıldığına göre salihlerden biri babasını rüyasında görür, ona «ba-bacığım!sılsın, durumun nasıl» diye sorar. Babası da «yavrum! Dün-yada gafil yaşadgafil olarak öldük» diye cevap verir.

hril Riyazda rivayet edildiğine göre Hz. Yakub (A.S.) ölüm meleği (azrail) ilesttu. Bir gün Azrail, Hz. Yakub'u ziyarete gider. Hz. Yakub O'na «Ya Azrail,rüşmeye mi geldin, yoksa canımı almaya mı» diye sorar. Azrail «gelişim ziyandir» cevabını verir.

. Yakub «senden bir ricam var» der. Azrail «nedir» der. Hz. Yakub «ölümümklaştığını, canımı almaya hazırlandığını bana önceden bildirmeni istiyorum» rail «hay hay, sana iki veya üç haberci gön-deririm» karşılığını verir.

, Yakub'un ömrü dolunca bir gün yine ölüm meleği karşısına di-kilir. Hz. Yakne sorar, «ziyaretçi misin, yoksa canımı almaya mı gel-din» Azrail «canınımaya geldim» cevabını verir.

. Yakub «sen bana daha önce iki veya üç haberci göndereceğini söylemedin ye sorar. Azrail şu cevabı verir, «söylediğimi yaparak sana üç haberci

nderdim: Önce siyah iken sonra ağaran saçın, güç-lü iken halsizleşen vücuddimdik iken kamburlaşan vücudun, ey Ya-kub, işte bunlar benimemoğullarına gönderdiğim ön habercilerdir.»

ir bu durumu şöyle tasvir eder:

eçti yıllar, günler, günahlar üremekte

eldi ölüm habercisi, fakat kalb gafil

ünyadan nasibin aldanmak ve pişmanlık

ünyada kalman ise imkânsız ve boş kuruntu



u Ali ed-Dekkak (rehimehullahu) anlatıyor: «Hasta olan salih bir dostumuyaret etmeye vardım, büyük bir şeyh idi, etrafını talebeleri çevirmişti, ağlıyoce yaşlanmıştı. «Ey şeyh! Neye ağlıyorsun, yok-sa dünyaya mı» diye sordum

Asla! Kaçırdığım namazlara ağlıyorum» diye cevap verdi. «Nasıl olur, senmazını kaçırmazdın» dedim. Bana şu cevabı verdi. «Şu günüme kadar geldigafletsiz secdeye var-dığım oldu, ns de gafletsiz secceden başımı kaldırdığım

r. İşte şimdi de gaflet içinde ölüyorum.»

kasından derin bir nefes çekerek şu şiiri söyledi: Mezarımdan doğrulacağım

nü ve mahşere varacağımı düşündüm Dört köşelik çukurumdaki ikamet sürepayalnız ve tek başıma, nice izzet ve mevkiden sonra Günahımın ve toprağıtuklusu olarak, onunla başbaşa hesap-laşman üzerinde eni boyu düşündüm.

amel defterim verildiği zamanki halimin perişanlığını

kat ümidim sendedir, Rabb'im, yaratıcım!

marım ki, ey Allah'ım sen bağışlarsın günahkârı!

yun-ul Ahbar adlı eserde Şakık el-Belhî'nin (rehimehullahu) şu söz-leri

kledilir: «İnsanlar şu üç sözü söylerler, ama davranışları sözleri-ne ters düşrincisi «biz Allah'ın kuluyuz» derler, fakat başıboşlar gibi davranırlar, bu durzlerine ters düşer, «Allah bizim rızkımıza kefildir» derler, fakat kalbleri yalnnya ile dünya varlığı biriktirmekle tatmin olur. Bu davranış da sözlerine tersşer. «Ölümden kurtuluş-muz yoktur» derler, fakat hiç ölmeyecekmiş gibireket ederler, bu du-rum da hiç şüphesiz sözlerine ters düşer.

kardeşim, sen kendine bak! Hangi vücudla Allah'ın huzuruna dikileceksin,ngi dille O'na cevap vereceksin, her şeyi inceden inceye sana sorduğunda nvap vereceksin.

rulara cevap ve cevaplara doğruluk hazırla, Allah'dan kork, çünkü «O, iyi-ktün davranışlarınızdan haberdardır.»

kık-ul Belhî sözlerine devam ederek müminlere, Allah'ın emrin-denrılmamalarını ve gizli - açık her durumda O'nu tek ilâh olarak bilmeleriniütledi.

disi Şerif'de varid olduğuna göre: Peygamberimiz (S.A.S.) şöyle •buyurmuş

Arş'ın direğinde yazar ki, «bana itaat edenin ben de mükâfatını veririm, ben

veni ben de severim, bana yalvaranın isteğini karşıla-rım, benden af dileyennahlarını bağışlarım.»

lı başında olan kimsenin Allah'a korku içinde ve ibadetini sırf O'na yönelterenun takdirinden hoşnut olarak O'ndan gelen belâya sabır-la katlanarak verdmetlere şükreder ve verdiği ile yetinerek itaat etmesi gerekir.

tekim ulu Allah buyurur ki, «benim takdir ettiğimden hoşnut ol-mayanlar,nderdiğim belâya sabırla katlanmayanlar, nimetlerime şük-retmeyenler verdiğimi yeterli bulmayanlar, benden başka Allah ara-sınlar.»

ri Hasan el-Basrî'ye (rehimehullahu) «ibadetten zevk almıyorum» der. HasaBasrî de ona «her halde sen Allah'dan korkmayan birinin yüzüne bakmışsın



lluk, her şeyden hakkıyla sıyrılarak Allah'a yönel-mektir» cevabını verir.

şka birisi de aynı konuyu Ebu Yezid ol-Bestamî'ye (rehimehul-lahu) açar,badetten zevk almıyorum» der. Ebu Yezid el-Bestamî de ona şöyle cevap veÇünkü sen ibadete tapıyorsun, Allah'a ibadet etmi-yorsun! Allah'a ibadet et kadetten lezzet alasın.»

latıldığına göre adamın biri namaza durur, «fatiha» süresini okur-ken sırayyake na'budü (sırf sana kulluk ederiz)» ayetine geldiği za-man gerçekten sah'a kulluk ettiğini içinden geçirir. O sırada gizli bir ses ona «yalanylüyorsun, sen insanlara kulluk ediyorsun» diye seslenir. Hemen tevbe edersanlarla münasebetlerini keser ve yine na-maza durur.

ne sıra «iyyake na'budü» ayetine gelince ayni sesi bir kere daha duyar. «Yalylüyorsun, sen servetine tapıyorsun» Bu azar üzerine bütün varlığını fakirleğıtır, yine namaza durur, sıra yine «iyyake na'budü» ayetine geldiği zaman s bir daha kulağına gelir, «yalan söylüyorsun, sen elbiselerinin kölesisin.»

erhal vücudunu örtmek için gerekli olanlarının dışında kalan bü-tün elbiselerkirlere verir ve namaza durur. Sıra bir daha «iyyake na'budü» ayetine gelinc

sefer gizli ses kulağına şöyle seslenir, «şim-di doğru söylüyorsun, gerçekteda sen sırf Allah'a kulluk ediyor-sun.»

vnakul - Meranîs de der ki: «Adamın biri heybesini kaybetmiş,

me verdiğini bir türlü hatırlayamıyormuş, bu düşünce içinde namaza durmuşmazda iken heybeyi kime verdiğini hatırlamış. Selâm verince kölesini çağırmalan oğlu filâna git heybemizi geri al» demiş.

le «onda olduğu ne zaman hatırına geldi» diye sormuş, adam «na-mazda ikye cevap vermiş. Bunun üzerine köle ona şöyle demiş, «efendim, demek ki sah'ın rızası peşinde değil, heybenin peşinde imişsin» Adam da sağlam itikadrmet ederek köleyi derhal azad etmiş.

ndan dolayı aklı başında olan kimsenin dünyadan gönül sıyırarak sırf Allah'alluk etmesi, ilerisini düşünerek ahiret saadetini araması gerekir. Nitekim uluah (C.C.) şöyle buyuruyor:

Kim ki, Ahiret ürününü (sevabını) dilerse onun ürününü artırırız. Buna karşnya ürününe (elbise, yiyecek, içecek gibi dünya lezzetlerine) talip ise ondanyını veririz, fakat onun ahirette hiç bir payı olmaz (ahiret sevgisi kalbinden

karılır)» (22).

yle olduğu içindir ki. Hz. Ebubekir (R.A.) Peygamber'imiz uğruna kırk bin di

ıktan ve kırk bin dinar gizlice harcamış ve sonunda ken-disine hiç bir şey



rakmamıştır. Peygamber'imizin (S.A.S.) kendisi olsun, yakınları olsun dünyaun azgın istek ve arzularından yüz çevir-mişlerdi.

tekim Hz. Fatma (R. Anha) nın Hz. Ali (kerremellahu vechehu) ile evlendiğiman çeyizi debbağlanmış koç derisi bir post ile içine ağaç kabuğu doldurulmri bir yastıktan ibaretti.

__________________________________2) Kur'an-ı Kerim/Şûra Sûresi. 20

. ALLAH'I UNUTMAK, FASIKLIK VE NİFAKdının biri Hasan el-Basrî'ye (rehimehullahu) gelir, «genç bir kızım vardı, öldu rüyamda görmek istiyorum, onu rüyada görmeni sağla-yacak bir duaretesin diye sana geldim» der.

asan el-Basrî (rehimehullahu) da kadının arzusunu yerine getirir. Ka-dın kızyasında görür ki, aman Allah'ım! Üzerinde katrandan bir el-bise, boynunakağu ve ayaklarına prangalar vurulmuş.

urumu Hasan el-Basrî'ye bildirir, veli de bu hale üzülür.

adan zaman geçer, bu defa kızı rüyasında Hasan el-Basrî görür. Kız cennettbaşı taçlıdır. Kız «Veli»ye «beni hatırladın mı? Ben sa-na gelerek şöyle şöylada bulunan kadının kızıyım» der.

san el-Basrî «seni gördüğüm duruma getiren sebep nedir» diye sorar. Kız ş

vabı verir, «Adamın biri bizim mezarlığın yanından geçer-ken Peygamber'im.A.S.) bir defa selât-ü selâm getirdi, mezarlıkta azâb çeken beşyüz elli ölürdık. O adamın selât-selâmı sayesinde —bunlardan azabı kaldırın— diye emldi.»

mdi düşünelim. Bir adamın Peygamber'imize (S.A.S.) getirdiği se-lât-ü selâmrmetine o kadar kişi affedilince elli yıllık ömrü boyunca O'na selât-ü selâmtiren kimsenin Kıyamet günü, O'nun şefaatine nail olmaması düşünülebilir m

u Allah (C.C.) «o kimseler gibi (yâni münafıklar gibi) olmayın (güna-ha

lmayın) ki, onlar Allah'ı unutmuşlardır (yani Allah'ın emrinden ay-rılarak tepmışlar, dünyalık azgın arzulardan tad almşlar ve onun aldatıcı görüntülerinnül vermişlerdir).»

ygamber'imize (S.A.S.) «mümin ve münafık kimdir» diye sormuş-lar,ygamber'imiz şu cevabı vermiştir:

Müminin gözü namazda, oruçta olur, münafığın gözü işe —hayvanlarda oldubi-— yemekte, içmekte, ibadet ve namazdan uzak durmakta olur. Mümin, elrdıkça sadaka verir, Allah'dan günahlarının affedilmesini diler. Münafık isetiras ve boş kuruntular peşindedir. Mü-minin Allah'dan başka hiç bir kimsedemudu olmaz, münafık ise AI-lah'dan başka herkese umut bağlar.



ümin, dini yerine malını feda eder, münafık ise malı uğruna dinini satar. Mümah'dan başka hiç kimseden korkmaz. Münafık ise Allah-dan başka herkestenkinir. Mümin iyilik işlemekle birlikte ağlar, mü-nafık ise kötülük işlediği haldler.

ümin yalnızlıktan ve kendi başına kalmaktan hoşlanır. Münafık ise girişkenlikkalabalıktan hoşlanır.

ümin tohum eker, (yapıcı ve üreticidir) kargaşalıktan hoşlanmaz, münafık iskıcıdır, bununla birlikte emeksiz ürün peşindedir. Mümin dininin prensipleringun bir idare uğruna emir verir ve yasaklar ko-yar, düzelticidir. Münafık isema ihtirası uğruna emirler verir ve yasaklar koyar, yıkıcıdır. Daha doğrusutülüğü emrederken iyiliği ve doğruyu yasaklar.»

tekim ulu Allah (C.C.) şöyle buyuruyor;

Münafık erkekler de münafık kadınlar da biribirlerinin parçaları-dırlar (hepsribirine benzer) Onlar kötülüğü emrederler, iyilikten vaz-geçirmeye çalışırlanlar avuçlarını yumarlar (cimridirler) Onlar Allah'ı unutmuşlardır, Allah da outtu. Hiç şüphesiz münafıklar, fasıkla-rın ta kendileridirler.

ah erkek münafıklara da kadın münafıklara da kâfirlere de içinde ebediyyenlmak üzere cehennem ateşini. va'detmiştir. Bu onlara ye-ter. Ayrıca Allah ohmetinden kovdu, onlar için tükenmez azap vardır» (23).

ne ulu Allah (C.C.) şöyle buyurur:

— Allah münafıklar ile kâfirlerin hepsini (kâfir ve münafık olarak öldüklerikdirde) cehennemde biraraya getirecektir» (24).



et-i celilede münafıkların daha önce zikredilmelerinin sebebi, bun-larınfirlerden daha kötü olmaları yüzündedir. Arkasından da her iki zümreninrlikte varacağı yerin cehennem olduğunu bildirmiştir.

ne ulu Allah (C.C.) şöyle buyuruyor:

Hiç şüphesiz, Münafıklar cehennemin en alt katındadırlar. Onlar için hiç birrtarıcı bulamayacaksın» (25).

ünafık kelime manas bakımından «nafik-ul Yerbu» deyiminden tü-remiştir. Tresinin yuvasında karşılıklı iki delik bulunduğu söyle-nir, birine «nafıka»ğerine «kasıa» denir. Tarla faresi birinin ucundan başını gösterir, Öbüründenkıp gider.

te münafığa o yüzden bu ad takılmıştır. Çünkü kendini müslüman-mış gibisterir, öte yandan İslâmdan çıkarak kâfirliğe girer.


Münafık, iki koyun sürüsü arasında gâh sürünün birine, gâh öbü-rüne katılanşkın bir koyun gibidir. O bu sürülerin hiç birinde devamlı barınmaz, çünkü hsürüye de yabancıdır. Münafık da tıpkı böyledir, ne tamamen müslümanlarlynaşabilir ve ne de kâfirlerle.»

u Allah (C.C.) cehennemi yedi kapılı olarak yaratmıştır. Nitekim

ehennemin yedi kapısı vardır» diye buyuruyor (26)

kapılar, lânetle kaplanmış demirdendir, cehennem duvarlarının dış yüzükırdan ve iç yüzü kurşundandır. Tabanında azap ve tavanında öfke ve acımardır. Zemini cam, kurşun, bakır ve demir karışımıdır. Cehennemlikler üstten

tan, sağdan ve soldan ateşle kuşatılmışlardır. Birbiri üzerinde duran katlardeydana gelmiştir. İşte münafık-lar için bu katların en altta olanı ayrılmıştır.

vayete göre Cebrail'in (A.S.) gelişlerinden birinde Peygamber'imiz (S.A.S.) Oa Cebrail, bana cehennemi ve onun hararet derecesini tasvir et» der. Cebraygamber'imizin (S.A.S.) isteği üzerine şun-ları anlatır, «Ulu Allah, cehennemeşini yarattıktan sonra bin yıl bo-yunca yaktı, sonunda kıpkırmızı oldu.kasından bin yıl daha yaktı, ni-hayet ağardı. Daha sonra onu koyu bir karange bürününceye kadar bin yıl daha yaktı.

ni hak dinle Peygamber olarak gönderen Allah adına yemin ede-rim ki,hennemliklerin üzerlerindeki elbiselerden biri yeryüzü halkına gösterilecek o



psi ölürlerdi. Yine eğer cehennem içeceğinin bir tek kovası yervüzü sularınınmamına katılsa, tadanlar derhal ölürdü.

u Allah'ın «sonra onu boyu yetmiş arşın zincire vururuz» ayetinde belirttiğincirden bir arşın kadarı —ki o arşının uzunluğu doğu ile ba-tı arası kadardır—nya dağlarına düşse, dağlar erirdi. Eğer aranızdan biri cehenneme girdiktennra çıkarılarak aranıza gönderilse yeryüzün-dekiler, kokusunununskinliğinden bayılarak ölürlerdi.»

ygamber'imiz (S.A.S.) Cebrail'in sözünün burasında araya gire-rek «ya Cebna cehennemin kapılarını tarif et, şu bildiğimiz kapı-lar gibi midirler?» diyerdu.

brail (A.S.) «hayır», Ya Rasulellah fakat birbiri üzerinde katlar ha-lindedirlepıdan kapıya yetmiş yıllık mesafe vardır. Her kapının ısı de-recesierindekinden yetmiş kat fazladır.

ygamber'imiz (S.A.S.) Cebrail'e bu kapılara tekabül eden katlara kimlerinreceğini sordu, Cebrail şöyle cevap verdi, «ismi —haviye— olan en alt katınpısından münafıklar gireceklerdir. Nitekim ulu Allah

iç şüphesiz, münafıklar cehennemin en alt katindadırlar» buyuruyor (27) İscahim— olan ikinci katın kapısından Allah'a ortak koşanlar gireceklerdir. İsm

kar— olan üçüncü katın kapısından yıldızlara ta-pan putperestler (sabiiler)receklerdir.

ı —Lezza— olan dördüncü katın kapısından şeytan ile birlikte ona uyaneşperestler girecektir Adı —hutame— olan beşinci katın kapı-sından yahudilereceklerdir. İsmi - Sair— olan altıncı katın kapısından hristiyanlar girecekler

brâil, sözünün burasında susunca Peygamber'imiz (S.A.S.) «hani yedinci kapısından girecek olanları söylemedin» diye sordu. Ceb-rail bu soruya Yauhammed «onu sorma» diye cevap verdi. Peygam-ber'imiz «söyle» diye ısra

ince Cebrail «yedinci kapıdan da senin üm-metinden tevbesiz ölen büyüknahkârlar gireceklerdir» diye sözünü ta-mamladı. Rivayete göre:

Hepiniz teker teker oraya (cehenneme) mutlaka gireceksiniz»

ealindeki âyet-i kerime indiği zaman Peygamber'imizin ümmeti hesabı-na



yduğu korku artmış ve hüngür hüngür ağlamıştı (28).

ah'ı tanıyan, O'nun sillesinin ve hışmının şiddetini bilen kimse O'n-dan olancrecesi ile korkar. Anlatılan sıkıntılarla henüz karşılaşma-dan, o korkunç vekütücü ev (cehennem) gözü önüne dikilmeden, per-de düşüp intikamı pek çan Allah'ın (C.C.) huzuruna çıkarılmadan ve cehenneme sevkedilmeden kendsapıklıklarına gözyaşı döker.

ada nice yaşlı kimse «hey gidi yaşlılığım» diye feryad eder, nice genç «eyvançliğime» diye bağırır. Nice kadın da «eyvah rezillikleri-me, yazık yırtılan sırdelerime» diye figan eder. Orada herkesin yüzü ve vücudu kapkaradır, belikülecektir.

e büyüklere saygı gösterilir, ne de küçüklere acınır, kadınlar çırıl-çıplaktır.

ah'ım, ey bağışlayıcıların ulusu! Rahmetin sayesinde bizi ateşten ve ateşeklaştıracak her türlü kötülükten koru, bizi iyilerle birlikte cen-nete koy.

ah'ım! Kusurlarımıza göz yum, başırnızdakileri güvenilir kıl. ayakrçmelerimizden sonra dengeye kavuşmamızı nasib eyle ve huzurunda bizi re

leme, ey merhametlilerin en merhametlisi.lât ve selâm Peygamber'imize, O'nun yakınları ile sahabîleri üze-rine olsun.

_______________________________________

3) Kur'an-ı Kerim/Tevbe Sûresi, 67-684) Kur'an-ı Kerimı/Nisa Sûresi, 1405) Kur'an-ı Kerim/Nisa Sûresi, 1456) Kur'an-ı Kerim/Hıcr Sûresi, 447) Kur'an-ı Kerim/Nisa Sûresi/145

3) Kur'an-ı Kerim/Meryem Sûresi, 71

. TEVBETevbe

vbe her müslüman erkek ve kadına farzdır. Nitekim ulu Allah (C.C.) şöyle

yuruyor:

Ey iman edenler! Dönülmez bir tevbe ile Allah'a yöneliniz» (29).

mir vücup içindir.

ne ulu Allah (C.C.) şöyle buyuruyor:

http://www.zehirliok.net/tevbe.html



Allah'ı unuttukları için Allah'ın kendilerini kendilerine unutturdu-ğu kimselebi olmayınız. Onlar fasıkların ta kendileridir» (30).

et-i kerimedeki «Allah'ı unuttular» ifadesi, Allah'a daha önce söz vermişdukları halde O'nun kitabına, uymaktan cayanlar demektir, «Allah da onlara

ndi kendilerini unutturdu» cümlesi de kötülüklerinden vazgeçip kendilerisabına iyi davranışlara girişmek üzere kendi kendi-lerini değerlendirmelerintırlarına getirmedi demektir. Nitekim Pey-gamber'imiz (S.AS.) şöyle buyuru

Allah'a kavuşmayı dileyen kimseye kavuşmaktan Allah hoşnut olur. Bunarşılık Allah'a kavuşmaktan hoşlanmayan kimseye kavuşmayı Allah da isteme

Ayetteki «onlar fasıkların ta kendileridir» ifadesi de günah işleme-yi tabiî bir line getirenler, verdikleri sözden cayanlar» hidayet, rah-met ve mağfiretlundan sapanlar demektir.

asık» iki türlüdür: Biri «kâfir fasık», diğeri «facır fasık» «Kâfir fa-sıf» Allah'anun Resul'üne inanmayan, hidayet yolundan çıkarak sa-pıklık çıkmazınayulan kimsedir. Nitekim ulu Allah (C.C.) böylesi fasık-lar hakkında şöyleyuruyor:

O, Rabb'inin emrinden çıkmıştır» (31).

ni iman ederek Allah'ın emrine uyma yolundan ayrılmıştır.

acır fasık»a gelince içki içen, haram yiyen, zina eden, çeşitli gü-nahlareyerek ibadet yolundan sapıp isyan yoluna giren ve fakat Allah'a ortakşmamış olan kimselerdir.

alarında fark da şudur. Ölmeden önce tevbe edip kelime-i şaha-dettirmedikçe kâfir fasığın affedilmesi umulmaz. Buna karşılık facır fasık, ölmedce sadece tevbe ederek işlediklerinden pişmanlık duy-duğu takdirde affaraması beklenebilir.

inmelidir ki, sebebi nefsin azgın arzuları olan her günahın affedil-mesiklenebilir. Buna karşılık sebebi kibir olan günahın affı beklene-mez. Nitekimytanın baş kaldırmasına sebep kibri olduğu için affedil-memiştir.

na göre ölmeden önce günahlarından vazgeçip Allah'a tevbe et-men gerekirah'ın dileğini kabul buyurmasını beklemeye haklı ola-sın. Nitekim ulu Allah.C.) şöyle buyurur:





n böyle der-demez kadın bayılarak yere düştü.

luma devam ettim, yürürken içimden «Allah Rasul'ü henüz ara-mızda iken btva veriyorum, bu doğru değil» dedim. Bu düşünce ile geriye döndüm,ygamber'imize vardım, karşılaştığım olayı O'na anlat-tım.

na dedi ki, «mahvoldun ve kadını da mahvettin. Şu ayetler nerede, senintumun nerede! Ulu Allah (C.C.) şöyle buyuruyor:

Onlar ki, Allah'ın yanına başka bir ilâh katıp tapmazlar, kesin bir adalet hükmaksızın Allah'ın haram kıldığı cana kıymazlar, zina et-mezler (işte onlarah'ın gerçek kullarıdırlar) Kim bu haramları işlerse cezaya çarpılır.

yamet günü o kimsenin azabı kat kat olur ve perişanlık içinde azab ileediyyen başbaşa bırakılır. Yalnız tevbe ederek salih ameller işleyen

___________________________________

9) Kur'an-ı Kerim/Tahrim Sûresi. 80) Kur'an-ı Kerim/Haşr Sûresi, 191) Kur'an-ı Kerim/Kebf Sûresi, 502) Kur'an-ı Kerim/Şûra Sûresi, 253) Kur'an-ı Kerim/Furkan Sûresi. 70

. SEVGİSevgi

latıldığına göre adamın biri çöl ortasında yürürken gözünün önü-ne çirkin bz dikilir. Adam «sen kimsin» der. Çirkin yüz «ben senin çirkin amellerinim»ye cevap verir. Adama «senden kurtulmanın yolu nedir» diye sorar. Adameygamber'e selât-ü selâm getirmektir.»

tekim Peygamber'imiz (S.A.S.) şöyle buyuruyor:

Bana getirilen selât-ü selâm, sırat köprüsü üzerinde ışıktır, cu-ma günü sek

re selât-ü selâm getiren kimsenin geçmiş seksen yıl-lık günahı affedilir» der

http://www.zehirliok.net/sevgi



ne anlatıldığına göre adamın biri Peygamber'imize Hz. Muham-med'e selâmtirmezdi, bir gece rüyasında Peygamber'imizi (S.A.S.) görür, fakatygamber'imiz yüzünü adama çevirmez. Adam «ey Allah'ın Resul'ü! Yoksa bazgın mısın» diye sorar, Peygamber'imiz «hayır» diye cevap verir. Adam «o hye yüzüme bakmıyorsun» diye sorar. Peygamber'imiz «çünkü seninımıyorum» diye karşılık verir.

am «beni nasıl tanımazsın, ben senin ümmetinden biriyim, alim-lerinlattığına göre sen ümmetini ananın çocuğunu tanıdığından da-ha iyi tanırsın

r. Peygamber'imizin cevabı şöyle olur: «Alimler doğru söylemişler, yalnız seerime selât-ü selâm getirerek beni hatırlama-dın ki! Benim ümmetimi tanımerime getirecekleri selât-ü selâm ile ölçülüdür.»

arada adam uyanır, ve her gün Peygamber'imize (S.A.S.) yüz ke-re selât-ülâm getirmeyi üzerine borç haline getirir ve bunu yapar. Bir müddet sonraygamber'imizi yine rüyasında görür. Peygamber'imiz ona «şimdi seni tanıyosana şefaat edeceğim» diye müjde verir. Çün-ki adam Rasulüllahı sever

muştur.

ah (C.C.) buyurur ki: ,

— Ey Rasulüm! De ki, eğer Allah'ı seviyorsanız, bana uyunuz da Al-

h da sizi sevsin ve günahlarınızı affetsin. Hiç şüphesiz Allah, bağışlayı-cı veirgeyicidir» (34).

et-i kerimenin nüzül sebebi şöyle nakledilir: Peygamber'imiz (S.A.S.) K'ab İref ile adamlarını İslâmı kabul etmeye davet ettiği zaman on-lar daygamber'imize «biz Allah'ın oğulları yerindeyiz, o yüzden biz Al-lah'ı daha çveriz» diye cevap verdiler.

amların bu cevabına karşılık ulu Allah (C.C.) Peygamber'in onla-ra şu

ahiyette bir cevap vermesini murat etmiş olmalıdır: Eğer siz Al-lah'ıviyorsanız, tebliğ ettiğim dini kabul ederek bana uyunuz. Çünkü ben O'nundirisini size ulaştıran ve sizinle ilgili hükümlerini açıklayan bir Allah Rasûlüyer benim O'nun adına yaptığım davete uyar-sanız, o sizi sever ve günahlarığışlar. Hiç şüphesiz O, bağışlayıcı ve esirgeyicidir.

ü'minlerin Allah'ı sevmesi, O'nun emrine uymakla, ibadetine koş-makla veşnutluğunu aramakla olur.

ah'ın (C.C.) mü'minleri sevmesi, onlara merhametle muamele et-mesi, onlaükâfatlandırması, günahlarını bağışlaması, onlara rahmet günahtan korunmaşarı ihsan eylemesi demektir.



mam-ı Gazalî (rehimehullahu) «ihya-ul Ulûm ud-Din» adlı eserinde der ki, «dyi yapmaksızın dört şeyi iddia eden kimse yalancıdır:

— Cenneti sevdiğini söylediği halde ibadet etmeyen kimse yalan-cıdır. '

— Peygamber'imizi (S.A.S.) sevdiğini ileri sürdüğü halde alimler ile fakirlerivmeyen yalancıdır.

— Cehennemden korktuğunu iddia ettiği halde günah işlemekten vazgeçmeymse yalancıdır.

tekim Rabia-i Adviyye'nin (rahimehullaha) şu iki beyti bu noktayı güzel izaher:

ah'a isyan ediyorsun, oysa O'nu sever görünüyorsun

yatım hakkı için bu durum, mantık prensiplerini alt-üst eder.

er sevgin doğru olsaydı, O'nun emirlerine uyardın

nkü aşık, sevgilisinin sözünden çıkmaz

vginin alâmeti, sevgilinin arzusuna, uymak ve onunla ters düş-mektenkınmaktır.

latıldığına göre bir gün bir gurup Şibli'yi (rahirnehullahu) ziyarete gider. Büli «siz kimsiniz» diye sorar. Gelenler «biz seni sevenle-riz» diye, cevap veri

sırada Şiblî yüzünü onlara döner, sonra onları taşlamaya baş-lar, adamlarliden kaçarlar. Veli onları «benden niye kaçıyorsunuz, eğer gerçekten benivseydiniz, belâmdan kaçınmazdınız» diye azarlar. Arkasından sözlerine şöylvam eder:

uhabbet ehli, sevgi kadehinden içtiler, beldeler ve yeryüzü onlara dar geldi,ah'ı hakkı ile bildiler, O'nun ululuk ve kudreti karşısında şaş-kın kaldılar. O'vgi kadehinden içtiler, O'nun ünsiyet denizinde bo-ğuldular, yalnız O'naslenmekten zevk alır oldular.

kasından şu beyti söyledi:

mevlâm! Sevgini hatırlamak sarhoş etti beni

n sarhoş olmayan hiç bir aşık gördün mü?

ylendiğine göre deve sarhoş olduğu zaman kırk gün yem yemez ve her zamşıdığının bir kaç katı kadar yük sırtına vurulsa yükle-neni taşımazlık etmez.nkü kalbinde sevgilisinin hatırası kıpırdayınca artık ne yem yer ve ne de ağk taşımaktan kaçınır, sebep sevgilisine karşı duyduğu şevktir.

eve deve iken sevgilisi uğruna nefsinin isteğini gemleyerek ağır yük taşımaytlandığı halde siz Allah için hiç bir yiyecek veya içecek-ten vazgeçtiğiniz oldu? Allah (C.C.) için üzerinize herhangi ağır bir yük aldınız mı? Bu sayılan iyi

mellerden hiç birini yapmamışsanız, si-zin Allah sevgisi iddianız ne dünyada Ahirette ne insanlar gözün-de ne Allah katında hiç bir şeye yaramayan boş

zden ibarettir.



. Ali (kerremellahu veçhehu) şöyle der:

Cenneti seven kimse iyiliklere koşar. Cehennemden korkan kim-se, Nefsiniırı arzulardan alakor. Ölümün kaçınılmazlığına inanan kim-senin gözündenyalık hazlar önemsizleşir.

rahim el-Havvas'a (rehimehullahu) «muhabbet nedir» diye sorar-lar. Şu cevrir; «İstekleri yoketmek, bütün hacet ve sıfatları yakmak ve kulun kendisin

aretler denizinde boğulmasıdır.»

4} Kur'an-ı Kerim/Al-i İmran Sûresi, 31

0. AŞKSevgi» canlı varlığın, haz veren bir nesneye karşı meyil duyması-dır. Söz koneylin pekişip güçlenmesi haline «aşk» denir.

k duygusu, aşkın sevgilisine kul olması ve sahip olduğu her şeyi uğrunda femesine yol açacağı bir dereceye varabilir.

leyha'nın Hz. Yusuf'a (A.S.) karşı duyduğu aşkın ne dereceye var-dığına birksana! Kadının bütün servet ve güzelliği bu uğurda gitmiş. Yetmiş deve yükücevher ve gerdanlığının var olduğu söylenir, hepsi-ni Hz. Yusuf'un (A.S.) aşruna harcamış, «Bu gün Hz. Yusuf'u gör-düm» diyen herkese eline geçeningin edecek değerde bir mücevher vere vere elinde hiç bir şey kalmamış.

ırı aşkından dolayı diğer her şey aklından çıktığı için karşılaş-tığı her şeyi

usuf» diye çağırır olmuş, o kadar ki, başın göğe kal-dırdığı zaman Hz. Yusuf.S.) adını yıldızların üzerinde yazılı görür-müş.

vayete göre Züleyha iman edip Hz. Yusuf (A.S.) onunla evlendik-ten sonra eığı ve yeni kocasından ayrı yaşamaya yönelerek kendi-sini ibadete vermiş,rlığını tamamen Allah'a adamış. Hz. Yusuf (A.S.) kendisini gündüz yatağağırsa «akşama» diye savar, akşam çağırınca da «yarına» diye ertelermiş.

hayet bir gün Hz. Yusuf'a (A.S.) demiş ki, «ben sana Allah'ı tanı-madan önceık olmuştum, fakat O'nu tanıyınca kendisine karşı duydu-ğum muhabbet, diğr şeyin sevgisini gönlümden giderdi. O'nun sev-gisine bedel istemiyorum.»

. Yusuf Züleyha'nın bu sözlerine şöyle karşılık verdi, «seninle bir-leşmemimreden ulu Allah'dır. Senden iki çocuğumuz olacağını ve bun-ları Peygamberarak görevlendireceğini bana bildirdi.»

nun üzerine Züheyla, «Allah sana böyle emrettiğine ve beni de

yle bir neticeye vesile olarak seçtiğine göre Allah'ın emri başım üze-rine!»miş. Bundan sonra ancak kendini Hz. Yusuf'a (A.S.) teslim et-miştir.

eylâ ile Mecnun'un aşk hikâyesini herkes duymuştur» Mecnuna adın nedir drarlar, «Leylâ» diye cevap verir. Bir gün yine Mec-nuna «Leylâ ölmedi mi»



rler. «Hayır, Leylâ kalbimde yaşıyor ölmedi, Leylâ benim» diye karşılık verir

ne bir gün Mecnun, Leylâ'nın evi önüne gider ve gözlerini gök yü-züne dikerna «ey Mecnun, gök yüzüne değil, Leylâ'nın odasının du-varına bak, belki onrürsün» derler. O böyle diyenlere «gölgesi Ley-lâ'nın evine düşen yıldız banter» diye cevap verir.

latıldığına göre Hallac-ı Mansur'u (rehimehullahu) seksen gün hap-setmişlemam-ı Şiblî (rehimehullahu) bir gün ziyaretine gitmiş ve «ey Mansur, Muhabb

dir» diye sormuş. Mansur «bu soruyu bana bugün değil, yarın sor» demiş.tesi gün olunca Mansur'u zindandan çıkarır-lar, ve üzerinde boynunu vurmaere yere yaygı yayarlar, bu sırada İmam-ı Şibli çıka gelerek karşısında dikili anda Mansur ona sesle-nir, «ey Şiblî! Sevginin başı yangın, sonu ise ölümd

llac-ı Mansur'un nazarında Allah'dan başka her şeyin batıl oldu-ğuna kesinnaat gelince ve yalnız Allah'ın hak olduğunu bilince, hak isminin onun kendduğunu unutmuş ve sen kimsin sorusuna muha-tap olunca «ben hakkım» divap vermiştir.

latıldığına göre sahici muhabbet, şu üç davranışta belli olur:

- Aşık, sevdiğinin sözünü diğerlerinin sözlerine tercih eder.

— Aşık, sevgilisi ile oturup kalkmayı başkaları ile birarada olma-ya tercih ed

— Yine aşık, sevgilisinin rızasını kazanmayı, başkalarının hoşnut-luğunu eldmeye tercih eder. (El Münteha - Nam Kitapta da böyledir.)

ylendiğine göre «aşk» perdeyi yırtmak ve sırları keşfetmektir. «Vecd» hali ikrin lezzetine varıldığı anda ruhun, arzunun taşkınlığı-na katlanamamasıdır,le ki, bu hali yaşayan kimsenin azalarından biri kesilse hiç bir şey duymaz.

latıldığına göre adamın, biri Fırat nehrinde yıkanıyormuş, bu ara-da:

y günahkârlar! Bugün seçiliniz» mealindeki âyet-i kerimeyi okuyan bir adamymuş (35). Ayetin içine saldığı dehşetin etkisi ile çırpınmaya başlamış ve

nunda boğulmuş ve ölmüş.uhammed İbni Abdullah el-Bağdadî (rehimehullahu) diyor ki, «Bas-ra şehrinen bir gün yüksek bir çatıya çıkmış bir delikanlı gördüm, yüzünü halkanmüştü, şöyle diyordu: «Aşık olarak ölen kimse işte böy-ledir. Uğrunda ölüm

mayan aşkın hiç bir değeri yoktur.»

sözlerin arkasından kendini boşluğa attı. «manzarayı hayretle seyreden harafından «ölüsü» alıp götürüldü.

neydül Bağdadî (rehimehullahu). «Tasavvuf, ihtiyarı terketmektir» demiştir

kâye edildiğine göre Zünnun'ül Mısrî (rehimehullahu) bir gün Mes-cid-i Hara





zarında sevgi sahibi olan bir soranın sözüne karşı

elillerden biri de tedirgin görünmesidir

ylediği her sözü tartarak konuşan.

kledildiğine göre Hz. İsa (A.S.) bir gün bahçe sulayan bir delikan-lı ilerşılaşır. Delikanlı Hz. İsa'ya «Rabb'inden, sevgisinin zerre ağırlığın-daki birsmını bana bağışlamasını dile» der. Hz. İsa ona «sen zerre ka-darınayanamazsın» diye karşılık verir. Delikanlı «o halde zerre kadarı-nın yarısını

rsin» der. Bunun üzerine Hz. İsa onun için «ya Rabb'i! bu gence sevginin zedarının yarısını bağışla» diye dua eder ve yolu-na devam eder.

eyce bir müddet sonra Hz. isa'nın (A.S.) yolu yine oraya düşer, delikanlıyırar, «delirdi, dağlara çıktı» derler. Hz. İsa delikanlıyı ken-disine göstermesi ah'a dua eder. O sırada delikanlıyı dağlar ara-sında görür; onu gözlerini gökzüne dikmiş ve bir kaya üzerinde dim-dik ayakta dururken bulur.

. İsa (A.S.) delikanlıya selâm verir, selâmını almaz, «ben İsa'yım» diyendisini tanıtarak delikanlının ilgisini çekmeye çalışırken ulu Allah'-dan kend

vahiy gelir: Kalbinde benim sevgimin yarım zerresini taşıyan kimsesanoğlunun sözünü hiç duyar m»? İzzet ve celâlim hak-kı için sen onu testeikiye biçsen onun acısını bile duymaz.»

şeyden kendini kurtarmaksızın şu üç şeyi iddia eden kimse al-danmıştır:

— Dünyayı sevmesine rağmen Allah'ı zikretmekten lezzet aldığını söyleyenmse,

— İnsanları pohpohlamayı sevdiği halde amelde ihlâsı sevdiğini id-dia edenmse,

—Nefsinin burnunu kırmaksızın Allah'ı sevdiğini ileri süren kimse

ygamber'imiz (S.A.S.) şöyle buyuruyor:

Öyle bir gün gelecek ki, ümmetim beş şeyi unutarak beş şeyi se-vecektir:

— Dünyayı sevecek, ahireti unutacaklardır.

_ Malı sevecekler, fakat ahiret günü hesaplaşmasını unutacak-lardır.

— Mahlukatı sevecekler, yaratıcıyı unutacaklardır,

— Günahları sevecekler, tevbeyi unutacaklardır.

- Köşkleri sevecekler, mezarları unutacaklardır.

ansur İbni Ammar (rehimehullahu), bir delikanlıya öğüt verirken ona der ki, likanlı! Gençliğin seni aldatmasın. Boş kuruntulara dala-rak tevbe etmeyi heriye bırakan ve öleceğini düşünmeyen nice genç vardır ki» «Yarın, ya da öbn tevbe edeceğim» diye cevap verir. Oy-sa tevbeye sıra getirmeden ölümeleği ona geliverir ve kabrin boşluğu-na yuvarlanır, artık orada ona ne malınkölenin, ne çoluk-çocuğun ve ne de ana-babanın bir faydası vardır.





e sadece Allah'a karşı duy-duğum sevginin artmasına sebep olabilirsin.»

erken Hz. Musa (A.S.) Asiye'nin yanma varmış, Asiye onu görün-ce «ey Musyle bana, Rabb'im benden hoşnut mu, yoksa bana kızgın mı?» diye seslenm. Musa ona şu cevabı vermiş, «ey Asiye! Göklerin melekleri senin yolunuzlüyor, yani hepsi senin özlemini çekiyor, ulu Allah seninle iftihar ediyor, neiyorsan bana söyle, mutlaka yerine ge-tirilecektir.»

nun üzerine Asiye şöyle dua etmiş, Asiye'nin bu duası Kur'an-ı ke-rimde Allrafından bize nakledilmektedir. Ulu Allah şöyle buyuruyor:

<—EyRabb'im! Bana Cennette senin yanında bir ev yap. Beni Fira-vundan veun amelinden kurtar. Beni zalimler gürühundan kurtar» (37).

lman-ı Farisî'den (R.A.) rivayet edildiğine göre Firavu'nun karısı Asiye'yegulanan işkencelerden birisi de kızgın güneş altında yanmaya bırakılması idkat işkenceciler çekilip gidince, melekler onu kanatları-nın gölgesi altınarlardı, bu sırada cennetteki evini görürdü.

. Ebu Hüreyre'den (R.A.) rivayet edildiğine göre Firavun, karısı Asiye için yert kazık çakmış, kadını bunların üzerine yatırmış, göğ-sünün üstüne birğirmen taşı bindirerek bu durumda onu kızgın güneşe doğru çevirip yanmayrakmış. Asiye bu halde iken başını göğe kal-dırarak az önce naklettiğimizetteki dua ile Allah'a seslenmiş ve «Ey Rabbim bana cennette senin yanındayap...» demiş.

san-ül Basrî (rahimehullahu) der ki, «Allah O'nu en şerefli bir şe-kildertararak cennete çıkardı. O orada yer, içer.» Bundan anlaşıldığına göre Alla.C.) sığınmak, O'ndan yardım dilemek, sıkıntı ve belâ anın-da O'ndan kurtulemek salihlerin bir geleneği ve müminlerin bir gö-reneğidir.

5) Kur'an-ı Kerim/Yasin Sûresi, 596) Zehr-ur Riyaz6) Kur'an-ı Kerim/Şuara Sûresi, 88—897) Kur'an-ı Kerim/Tahrifti Sûresi. 11

1. ALLAH'A İTAAT, ONU SEVMEK,





neyd ül-Bağdadî (rehimehullahu) der ki, «Allah'a ancak yine Al-lah'ın sayesaşılabilir, Allah'a ulaşmanın yolu da Peygamber'imizin (S.A.S.) yoludur.»

med ül-Hıvarî (rehimehullahu) der ki, «sünnete uymaksızın işlenen her amtıldır. Nitekim Peygamber'imiz (S.A.S.) şöyle buyurur:

ratül islâmda bildirilmiştir.

Sünnetimi yozlaştıranlar şefaatimden mahrum kalırlar.»

kâye edildiğine göre, adamın biri bir delinin cahil sayılacak bir işi-ni görür verumu Ma'ruf ul-Kerhî'ye (rahimehullahu) bildirir. Ma'ruf gü-lümseyerek der ardeşim! Allah'ı sevenler içinde küçüğü, büyüğü, akıllısı, delisi vardır. Seninrdüğün bu adam, onların delilerinden biri-dir.»

neyd-ül Bağdadî (rehimehullahu) der ki, «bir gün şeyhimiz Sırriehimehullahu) hastalandı, hastalığının ne sebebini anlayabildik ve ne de nasdavi edileceğini bilebildik.

ze mütehassis bir doktor tavsiye ettiler,şeyhin idrarını bir şişeye koyarak ontürdük, doktor idrara uzun uzadıya baktı. Sonra bize dö-nerek «zannederimrar aşık birine ait olsa» dedi. Ben bir nara ko-yuvererek bayılmışım, idrar şişelimden düşmüş.

önünce Sırrîye durumu anlattım, gülümseyerek «Allah canını al-masın, nasıl rdü!» diye cevap verdi. «Şeyhim, demek ki, muhabbet idrardan bile belli

urmuş» dedim, bana «tabii» karşılığını verdi.

dayl (rehimehullahu) der ki, «sana, Allah'ı seviyor musun, diye sorduklarıman, sus. cevap verme. Çünkü eğer, hayır, diyecek olsan imandan çıkarsın,na karşılık, evet, diyecek olsan ve Allah'ı sevenlere yakışmayacak tavsif de

lunsan Allah'ın gazabından kork.»fyan (rehimehullahu) der ki. «Allah'ı sevenleri seven kimse as-lında Allah'ıviyor demektir. Allah'a ikram eden kimselere ikram eden kimse, aslında Allaram ediyor demektir.»

hl (rehimehullahu) der ki, «Allah'ı sevmenin alâmeti Kur'an-ı ke-rimivmektir. Allah ve Kur'an sevgisinin alâmeti ise Peygamber (S.A.S.) sevmektygamber (S.A.S.) sevgisinin alâmeti ise sünneti sevmektir. Sünneti sevmenâmeti ise, Ahireti sevmektir. Ahireti sevmenin alâmeti ise dünyadan

şlanmamaktır. Dünyadan hoşlanmamanın alâmeti de Ahiret azığı olabilecekdarının dışında onun varlığından uzak dur-maktır.»

ul Hasan ül-Zencanî (rehimehullahu) der ki. «İbadet binasının te-meli üç dierinde oturur. Göz, kalb ve dil. Gözün ibadeti, ibret al-makladır. Kalbin ibadşünmek ve duymakladır. Dilin ibadeti ise doğru konuşmak ve Allah'ı

kretmekle olur. Nitekim ulu Allah şöyle bu-yurur

Ey iman edenler! Allah'ı çok çok zikrediniz. O'nu sabah - akşam noksan



atlardan tenzih ediniz.» (39).

latıldığına göre bir gün Abdullah ile Ahmed İbni Hab bir yerde bir-liktelunuyorlardı. Bu arada Ahmed İbni Hab yerden bir ot kopardı. Bu-nun üzeridullah ona dedi ki. «bu hareket sana beş şeye mal oldu

— Bu hareketle kalbini Allah'ı teşbih etmekten alıkoydun.

—- Bu hareketle kendini Allah'ın zikrinden başka bir işle oyalan-maya alıştır

— Bu hareketinle başkalarının da aynı davranışta bulunmalarına önayak old— O ot parçasını Allah'ı teşbih etmekten alıkoydun.

— Bu hareketinle Kıyamet günü Allah'a kendi aleyhinde bir de-lil meydanatirdin,» (Revmak-ül Mucaniste böyle anlatılmıştır.)

rrî (R.A.) der ki, «bir gün Gürcanî'yi kavrulmuş un yutarken gör-düm, «nedeşka bir şey yemiyorsun» diye sordum,bana şöyle dedi: Yiyeceği çiğnemek iletmak arasında yetmiş tesbihlik bir zaman geç-tiğini hesab ettim, o yüzden kdır hiç ekmek çiğnemedim.»

kledildiğine göre Sehl İbni Abdullah onbeş günde bir yemek yer-di. Bütünmazan ayı boyunca sadece bir kere yemek yerdi. Bazen yet-miş gün geçer d

ç yemek yemediği olurdu. Yemek yediği zaman za-yıflar, aç kalıncavvetlendiği görülürdü. Mescid-i Haram'da otuz yıl Ebu Hammad ül-Esved'emşu oldu da yerken veya içerken hiç görül-medi, her an Allah'ı zikrederdi.

latıldığına göre Amr İbni Ubeyd {rehimehullahu) yalnız şu üç şey için evindşarı çıkardı:

— Cemaatle namaz kılmak

— Hasta ziyaret etmek

—Cenaze namazı kılmak

derdi ki, «insanları hırsız ve yankesici olarak görüyorum. Ömür, paha biçilmr nadide mücevherdir. Ondan Ahirete kalacak bir hazine doldurmak gerekir. melisiniz ki, Ahirete talip olanların dünya ha-yatından el-etek çekmelerirekir. Ancak o zaman kulun ulaşmak is-tediği hedef tek olur ve içi ile dışıasında uyumsuzluk kalmaz. Böyle bir hali muhafaza etmek, ancak kulun için

şını devamlı kontrol al-tında tutması İle mümkündür.mam-ı Şiblî (rehimehullahu) der ki, «İlk intisap ettiğim günlerde uy-kum

stırınca göz kapaklarıma tuz sürerdim. Durum daha da ağırla-şınca mili kızdz kapaklarıma sürme çekerdim.»

rahim İbni Hâkim der ki, «babamın uykusu geldiği zaman denize girer yüzmşlardı, o yüzerken denizdeki balıklar etrafına üşüşür, onunla birlikte teşbiherlerdi.»

latıldığına göre Vehb İbni Münebbih (rahimehullahu), geceleyin uyuma

tiyacının üzerinden kaldırması için Allah'a dua etmiş ve duası kabul edilerek hiç uykusu gelmemiştir.



san El-Hallac (rehimehullahu), kendi kendine topuğundan dizine kadar onüanga vurur ve bu durumda her gün ve gece bin rekat na-maz kılardı.

neyd ül-Bağdadî (rehimehullahu) ilk intisab ettiği günlerde çarşı-ya gelir,ağazasını açar, içeri girer ve hemen namaza dururdu. Dört yüz rekat kıldıktanra evine dönerdi.

beşî İbnî Davud'un (rehimehullahu) kırk yıl yatsı abdesti ile sabah namazıdığı bildirilmiştir.

ü'minin her zaman abdestli bulunması gerekir. Her abdest bozduğunda abdezeleyerek iki rek'at namaz kılmalıdır. Nerede oturursa otursun, kıbleye yüzünük bulunmasına dikkat etmesi gerekir. Ken-disini daima Peygamber'imizin.A.S.) huzurunda oturuyormuş gibi farz ederek ona göre kendisine çeki düzermelidir. Ta ki, bu düşünce altın-da her hareketi vakar ve ağırbaşlı olsun,balıklara katlanarak her çir-kin harekete karşılık vermesin, kusurlarına karşmen istiğfar etsin, kendini ve amelini beğenip böbürlenmesin. Çünkü kendinğenmek, şeytanın sıfatlarındandır. Tersine kendini küçümsesin, buna karşılı-lihlere hürmet ve mühimseme nazarı ile baksın. Çünkü salihlere hürmetmeyi bilmeyenleri Allah (C.C.) onlarla birarada bulunma nimetinden mahrumer. İbadete hürmet etmeyi bilmeyenlerin de Allah, kalblerin-den ibadet lezz

karır.

latıldığına göre Ebu Ali, Fudayl İbni İyad'a (rahimehullahu) sor-dular ki, «eyyh! İnsan ne zaman salih sıfatını kazanır?» O şöyle ce-vap verdi: «Kulun nişkalarına nasihat etmek, kalbinde Allah kor-kusu, dilinde doğru sözlülüklunur ve bütün davranışları salih amel olduğu zaman o kimse salih sıfatınışımaya hak kazanır. Ulu Allah Mi'rac'da Peygamber'imize «ey Ahmed! Eğersanların günahlardan en kaçınanı ve dünyadan en el-etek çekmişi olmakiyorsan, Ahirete yö-nel>> diye buyurdu. Peygamber'imiz «dünyadan nasıl eek çekeyim» di-ye sordu. Ulu Allah «dünya varlığı olarak sadece yiyecek, içegi-yecek kadar yanında bulundur. Yarın için hiç bir şey biriktirme, hiç dur-

adan beni zikret» diye buyurdu.

nun üzerine Peygamber'imiz «Allah'ım! Seni nasıl devamlı zikre-deyim» diyrdu. Ulu Allah «insanlardan uzak durmakla; uykunu na-maz, yemeğini açlıkp» .diye buyurdu.

tekim Peygamber'imiz (S.A.S. buyuruyor ki:

Dünyadan uzak durmak hem bedeni ve hem de kalbi huzura ka-vuşturur. Brşılık dünya tutkunluğu keder ve üzüntüyü artırır. Dün-ya sevgisi, her günaşıdır, ondan uzak durmak da her iyilik ve iba-detin ilk adımıdır.»

latıldığına göre salihlerden biri bir cematin yanından geçiyordu. Baktı ki, birktor, hastalıkları sayıyor ve bahsettiği her hastalığın nasıl tedavi edileceğinirif ediyordu. Salih kişi doktora seslendi, «ey be-denlerin tedavi edicisi! Kalbltedavi edebilir misin?» Doktor «evet, hastalığını bana anlat» dedi. Salih kimahsettiğim kalbi atışında da büzülüşünde de günahlar karartmıştır. Onundavisi var mıdır?» dedi.

oktor şu cevabı verdi, «böyle bir kalbin ilâcı, gece-gündüz Allah'a yalvarmak



karmak, O'ndan af dilemek, O'na ibadet etmeye koyulmak. O'ndan özüremektir. Kalblerin tedavisi böyledir, şifa ise gayblerin bi-licisi olanah'dandır.»

oktordan bu cevabı alan salih kişi yüksek bir nara atarak ağlaya ağlaya yolunvam etti. Yürürken şöyle dedi, «Sen ne iyi doktorsun, kalbimin tedavisini dodin» Doktor sözlerini şöyle bitirdi, «bu tari-fim, tevbe ederek kalbiyle tevbebul edicisi olan Allah'a yönelen-lerin tedavisidir.»

latıldığına göre adamın biri bir köle satın alır. Köle efendisine der ki, «efendamızda şu üç şart bulunacak.

— Vakit geldiğinde farz namazları kılmama engel olmayacaksın

— Gündüz bana ne iş buyurursan buyur, geceleri bana iş ver-meyeceksin.

— Evinde bana, benden başka hiç kimsenin giremeyeceği bir oda ayıracaksın

am köleye «bu şartlarını kabul ediyorum, kalk evleri gez, kendine kendin bia seç» der.

leri dolaşan köle orada yıkık bir ev bulunca «burayı seçtim» der; Adam «oğlden yıkık bir ev seçtin» der. Köle «efendim. Allah ile birlikte olunca yıkıntılakımlı bahçe gibi olduğunu bilmiyor musu-nuz» der.

le gündüzleri efendisine hizmet eder, geceleri Allah'ına ibadete ayırırdı.

böyle devam edip giderken bir gece «efendi evi gezmeye çıkar, kölenin kapüne varınca odayı apaydınlık içinde ve köleyi de sec-deye kapanmış görür,şından aşağı yerle gök arasına asılmış bir kan-dil göz kamaştırıcı bir ışıkçmaktadır. Köle Allah'ına şu sözlerle yal-varıp seslenmektedir. «Allah'ım!

endimin hakkını omuzlarıma yükledin, ben de ona gündüzleri hizmet ediyoruer böyle olmasaydı, gece-gün-düzünü sırf sana ibadet ederek geçirirdim. Beazur gör, ya Rabb'i.»

le secdeye kapanmış böyle dua ederken efendisi ondan gözlerini ayırmıyor,hayet tanyeri ağarır, kandil geri alınır ve odanın tavanı geri-ye kapanır.

am geri döner, varıp olup bitenleri karısına anlatır. Ertesi gece olunca bu serısının elinden tutarak odanın kapısı önüne ikisi gelir-ler. Köle yine secdeyepanmıştır, kandil yine başından, aşağı sark-mıştır.

rı-koca kapının önünde dikilip gözyaşları içinde köleye bakarlar. Sonunda yn ağarır.

nun üzerine efendi köleyi çağırarak ona der ki, «sen Allah rizası için azadsıylelikle kendini artık tamamen kendisine mazeret beyan ettiğinin (Allah'ın)adetine verebilesin.» /

le ellerini havaya kaldırarak şu beyti söyler:

sır sahibi! Artık o sır açığa çıktı.

lim başkalarına malum olduktan sonra artık yaşamak istemiyo-rum.



nra Allah'a şöyle yalvarır, «Allah'ım! Senden ölüm istiyorum» Dua-sı bitertmez derhal yere düşer ve ölür.

te salihlerin, Allah aşıklarının ve O'nun rızası peşinde koşanların hali!

hri Riyaz'da rivayet edildiğine göre Hz. Musa (A.S.) nın samimi bir arkadaşırdır, birlikte hoş vakit geçirirlerdi. Bir gün dostu Hz. Musa'ya «Allah'a yalvarndini bana iyice tanıtsın» der. Dostunun ricasına uya-rak Allah'a dua eden Husa'nın duası kabul edilir.

r müddet sonra Hz. Musa'nın dostu dağlara düşer, vahşî hayvan-lara karışır,usa onu iyice kaybetmiştir. Allah'a şöyle yakarır, «Rabb'ım! O benim yakınstum, kardeşimdi. Şimdi onu kaybettim.»

zli bir ses ona der ki, «ey Musa! Beni iyice tanıyan kimse artık hiç bir insanodüşüp kalkmaz.»

vayete göre bir gün Hz. Yahya (A.S.) ile Hz. İsa (A.S.) çarşıda yü-rürkenrşıdan gelen bir kadın aralarından çarparak geçer. Hz. Yahya «vallahi ben by anlamadım» der. Hz. İsa, Yahya'ya «sübhanellah! Vü-cudun yanımda, ama

lbin nerede» der.. Yahya şöyle karşılık verir, «Ey Halamoğlu göz kapayıp açasıya kadar bilelbim Allah'ımdan başkası ile irtibat kursa Allah'ı tanıma-dığımı anlarım.»

dirildiğine göre Allah'ı gerçekten tanımak, dünya ve Ahiretin her ikisindenyrılarak sırf Allah'a yönelmek, muhabbet şarabı ile bir kere sarhoş olduktannra onun cemalini görünceye kadar ayılmamaktır. O kimse rabbinin nurundedir.

8) Kuran-ı Kerim/Al- imran Sûresi. 31

9) Kur'an-ı Kerim/Ahzab Suresi, 41



2. İBLİS VE AZABINI BEYANu Allah (C.C.) şöyle buyuruyor:

Eğer dönerlerse (Allah'ın emrine uymaktan ve Resul'ünün gös-terdiği yoldaz çevirirlerse) bilsinler ki, Allah kâfirleri sevmez (onların ne tevbelerini kaber ve ne de günahlarını bağışlar)» (40).

tekim ulu Allah kendini büyük görüp Allah'ın ululuğunu kabul et-mediği içinisin tevbesini kabul etmemiştir. Buna karşılık Hz. Adem'e tevbe etmeyi ilhammesi ve tevbesini kabul etmesi, kendi dili ile güna-hını itiraf etmesi, pişmanyması ve kendini suçlamasından dolayıdır.

telik Hz. Adem'in (A.S.) işlediği kusur, gerçek manada günah sa-yılmaz. Çüygamberler (Allah'ın selâmı üzerlerine olsun) masum-durlar alimler tarafınd

bul edilen sahih görüşe göre ne peygamber olmadan önce ve ne deygamberken günah işlemezler, günaha düş-mekten korunmuşturlar. Hz.em'in (A.S.) kusuru, sadece görünüşte gü-nahtır Buna rağmen o ve Havva,ah'a şöyle seslenmişlerdir: Kur'an-ı kerimde ulu Allah bize onların yakarışınyle bildirmektedir:

Ey Rabb'imiz! Biz kendi kendimize zulmettik. Eğer sen bizi ba-ğışlamaz, bizerhamet etmezsen, hiç şüphesiz hüsrana uğrayanlar-dan olacağız» (41).

örülüyor ki, Hz, Adem (A.S.) ve Havva yaptıklarına pişman olarak hemenvbeye yönelmişler ve Allah'ın rahmetinden ümit kesmemişlerdir.

tekim ulu Allah şöyle buyuruyor:

Allah'ın rahmetinden sakın ümit kesmeyiniz» (42).

ise gelince, o ne günahını itiraf etmiş, ne yaptığına pişman ol-muş, ne kendçlamış ve ne de tevbe etmeye yönelmiş, üstelik de Allah'ın rahmetinden ümsmiş, kendini beğenmiştir.

er kim ki, tutumu şeytan gibi olursa tevbesi kabul edilmez. Buna karşılık günedikten sonraki tavrı Hz. Adem (A.S) gibi olanların tevbelerini Allah kabul e

nkü kaynağı nefsî arzuların azgınlığı olan her günahın affedil-mesi umulur,



ma kendini beğenmişliğe dayanan hiç bir günahın affedil-mesi beklenemez. Hem'in (A.S.) kusuru nefsî arzuların azgınlığına dayanıyorken şeytanın güna

e kendini, beğenmişlikten ileri geliyordu.

latıldığına göre İblis bir gün Hz. Musa'ya (A.S.) gelir ve ona so-rar ki, «Allahndisine elci olarak seçtiği ve zaman zaman konuştuğu kimse sen misin?» Hzusa «evet, fakat sen kimsin ve ne istiyorsun» diye karşılık verir.

ytan kendini tanıtmadan Hz. Musa'ya (A.S.) şu teklifte bulunur, «Allah'ına byarattıklarından biri senden tevbesinin kabul edilmesi-ni diliyor.»

nun üzerine Allah'dan Hz. Musa'ya (A.S.) şu vahiy gelir, «ey Mu-sa, ona de nin hatırın için dileğini kabul ediyorum. Yalnız ona Hz. Adem'in kabrine secdmesini söyle. Eğer secde ederse tevbesini ka-bul ederek günahlarınığışlayacağım.»

. Musa (A.S.) durumu şeytana bildirince o küplere biner, eski bü-yüklenmeasını yine takınarak şöyle der, «ey Musa! Ben ona cen-nette iken secdememiştim de şimdi ölüsüne mi secde edeceğim.»

vayete göre cehennemde İblis'in azabı ağırlaştırır ve ona «Allah'-ın azabını nluyorsun» diye sorulur, «olabileceğinden daha ağır» di-ye cevap verir. Bunuerine ona denir ki, «Adem, cennet bahçelerin-dedir. Ona secde et, özür dileğışlanasın.» Fakat o bu teklifi kabul etmeye yanaşmaz, bunun üzerine çektiab, bütün cehennemliklerin azabının yetmiş bin katı kadar ağırlaştırılır.

berde bildirildiğine göre ulu Allah, her yüz bin senelik azab dev-resinden soytanı cehennemden çıkarır ve Hz. Adem'i (A.S.) cen-netten çıkararak şeytana secde etmesini emreder, fakat şeytan bu emre uymaya yanaşmayıncaniden ateşe atılır.

rdeşlerim! Şeytan'dan kurtulmak istiyorsanız, Allah'a sarılınız, O'na sığınını

yamet günü gelince meydana ateşten bir kürsi kurulur, üzerinde İblis çıkar;tün şeytanlar ve kâfirler çevresinde toplanır, sesi anıran bir eşek sesi gibidiyle konuşur, «ey cehennemlikler! Allah'ın daha ev-vel va'dettikieri bugün naldunuz?» Etrafındakiler hep bir ağızdan <<="" p="">

ytan da onlara der ki, «bu gün merhametten umut kestiğim bir gündür.»nun üzerine Allah meleklere onu ve yardakçılarını ateşten topuzlarlavmelerini emreder. Ebediyen çıkarma emri duymaksızın kırk sene burada

kence çekerler. Cehennem azabından Allah'a sığınırız.latıldığına göre Kıyamet günü İblis mahşere getirilir, daha önce kurulan ate

r koltuğa oturması emredilir. Boynunda lânet hal-kası vardır. Allah azabeleklerine onu oturduğu koltuktan sürükleyerek cehenneme atmalarını

mreder. Fakat boynundaki halkaya asılan melek-ler, onu sürüklemeyişaramazlar.

nun üzerine Allah Cebrail'e yanına seksen bin melek alarak onu cehennemekmelerini emreder, fakat o da başaramaz. Arkasından Allah İsrafil ve Azrail'

nlarına atacakları seksen biner kişi ile birlik-te ayni emri verir, fakat bunlaru yerinden kıpırdatamaz. Bunun üzerine Allah buyurur ki, «boynunda o lân



lkası varken yaratmış ol-duğum bütün meleklerin bin kaç katı bile birarayalseler, onu cehen-neme taşıyamazlar.»

latıldığına göre, İblisin birinci kat gökte iken ismi «Abid», ikinci kat gökte ikmi «Zahid», üçüncü, kat gökte iken ismi «Arif», dördün-cü kat gökte iken ismVeli», beşinci kat gökte iken adı «Takı», altıncı kat gökte iken adı «Hazin»,dinci kat gökte iken adı «Azazil» idi.

kat Levh-i Mahfuz'daki adı, «İblis» idi, o sonunda başına gelecek olanlarımiyordu.

u Allah kendisine Hz. Adem'e (A.S.) secde etmesini emredince Allah'a dedi knu benden üstün mü tutuyorsun? Ben ondan daha ha-yırlıyım. Beni ateştenu ise çamurdan yarattın» Allah şeytana «ben di-lediğimi yaparım» diye cevardi.

ndini daha şerefli gördüğü için burun kıvırarak ve tepeden baka-rak Hz. Ade.S.) secde edeceği yerde arkasını çevirdi, diğer bütün melekler bu emre Uyapandıkları secdede uzun bir müddet bekler-ken o sipsivri olarak ayakta kald

elekler başlarını kaldırıp da onun kendileri ile birlikte secde et-memiş olduğurünce şükür maksadı ile ikinci sefer secdeye kapan-dılar. O ise arkadaşlarınn yan bakarak, onlara katılmayı asla düşün-meyerek ve Allah'ın emrini kırdye hiç bir pişmanlık duymayarak yine tek başına ayakta kaldı.

nun üzerine Allah yakışıklı vücudunu bozdu, onu domuz sureti-ne çevirdi,şını deve başı ve göğsünü büyük deve hörgüçü biçimine koydu, yüzü maymzüne döndü, gözleri yüzü boyunca uzanan iki ya-rık halini aldı, burun deliklkamet çanağı gibi açıldı, dudakları ökü-zünkilere döndü, azı dişlerimuzunkiler gibi ağzından dışarıya fırladı, sakalı yolundu, çenesinde sadece y

yrek tüy kaldı.ah onu önce cennetten, sonra gökten ve daha sonra yeryüzün-den kovarakalara sürdü. Şimdi yeryüzüne ancak gizli gizli ayak ba-sabiliyor. Kâfirlerdenduğu için Allah'ın lâneti Kıyamet gününe ka-dar onunla birliktedir.

ysa ki, daha önce yakışıklı, dört kanadlı, bilgili, çok ibadet işleyen, meleklerivusu ve en büyüğü olan, daha bir çok imrenilir, sıfatlar ta-şıyan bir kimse idnların hiç birisinin ona faydası olmadı. Bundan herkesin ibret alması gerekir

ylendiğine göre İblis tuzağa düşürülünce Cebrail ve Mikâil ağla-maya başlar

ah, onlara «niye ağlıyorsunuz» diye sorar. Onlar da «sana varan yolda tuzaşmeyeceğimizden emin değiliz» derler, Ulu Allah da onlara «işte öyle olununim yolumda tuzağa düşmeyeceği-nize hiç bir zaman güvenmeyiniz» buyur

latıldığına göre İblis Allah'ın katından kovulunca O'na der ki, «ey Rabb'ım!em yüzünden beni cennetten kovdun. Ben ondan kendi başı-ma öç alamamcak sen beni üzerine salarsan öcümü alabilirim» Allah ona «seni onun oğullerine salıyorum,çünkü peygamberler senin tu-zağından korunmuşlardır» diyrşılık verir.

«daha başka imkânlar istiyorum» der. Allah ona «O'nun soyundan gelen hecuğa karşılık senin soyun iki kat hızla üreyecek» diye cevap verir.



ytan yine «daha da isterim» der. Allah ona «onun soyundan ge-lenlerin kalnin yatağındır, onların damarlarında dolaşabilirsin» di-ye karşılık verir. Şeytaha da isterim» der. Allah ona «atlı yaya bütün yardakçılarını onun soyundalenlerin üzerine sal, mallarına ortak ol, yani haram yollardan kazanarak me

mayan yerlere sarfetmelerini sağ-lamaya çalış. Çocuklarına ortak ol, yaniların haram yollardan veya gü-nah olan çiftleşme şekilleri ile çocukydahlamalarına çalış, çocuklarına putperestlik inancını hortlatan isimlerktırmaya çalış, batıl dinlere ve gayrı meşru mesleklere yönlendirilmelerinebep ol. Onları kandırabil-mek için bol bol asılsız vaadlerde bulun.

eselâ putların koruyuculuğuna güvenmelerini sağlamaya çalış. Babalarınınyluluğundan medet ummayı tavsiye et, tevbeyi sonraya bı-rakabileceklerisusunda onları, kandırmaya çalış» diye cevap verdi. Ama, Allahın tavsiyesihdit yolu ile olmuştur. Nitekim, «dilediğinizi ya-pın» âyetinde de böyledir.

ytanın bu tuzağına karşı Hz. Adem (A.S.) de Allah'a der ki, «ya Rabb'i! Onunim üzerime saldın, eğer senin yardımın olmazsa ona karşı kendimivunamam» Allah Hz. Adem'e «senin soyundan her yeni doğan çocuğun başıeleklerden bir koruyucu veriyorum» diye cevap verir.

. Adem «daha çok isterim» der. Allah ona «iyiliklerin mükâfatı on kattır» diyrşılık verir. Hz. Adem «daha da isterim» der. Allah ona «zürriyetinin canları

kmadıkça tevbe etme imkânını ellerinden almam» diye cevap verir. Hz. Ademaha da isterim» der. Nihayet Allah «ince eleyip sık dokumadan onlarıfederim» diye cevap verince Hz. Adem «Bununla yetiniyorum» der.

nun üzerine İblis tekrar ortaya çıkarak der ki, «ya Rabb'i! Adem'-in soyundaygamberler yarattın, onlara kitaplar indirdin, hani benim elçilerim» Allahâhinler» diye cevap verir. Şeytan «kitaplarım ne ola-cak» diye sorar. Allahücudlara döğmeler yolu ile işlenen yazı ve re-simler» cevabını verir. Şeytanözüm ne olacak» der. Allah «yalan» diye karşılık verir. Şeytan «Kur'ânım neacak» der. Allah «şiir» diye ce-vap verir. Şeytan «müezzinim kim olacak» deah «çalgı âletleri» diye cevap verir.

ytan «mescidim neresi» der. AlIah «çarşı ve pazar» diye karşılık verîr. Şeytvim neresi» diye sorar. Allah «hamam» diye cevap verir..

ytan «yiyeceğim ne olacak» der. Allah «üzerinde adım anılmayan her türlü addesi» diye karşılık verir.

ytan «ne içeceğim» Her. Allah «sarhoşluk veren bütün içecekler senin»rşılığını verir Seytan « tuzağım neler olacak» der. Allah «kadınlar» cevabınırir.

0) Kur'an-ı Kerim/Al- İmran, 321) Kur'an-ı Kerim/A'raf Sûresi, 232) Kur'an-ı Kerim/Zumer Sûresi, 53



3. EMANETu Allah (C.C.) buyuruyor ki:

Biz emaneti göklere, yeryüzüne ve dağlara crzettik. Onlar onu yüklenmeyenaşmadılar, ondan ürktüler« (43)

et-i kerimedeki «emanet» in mânası, karşılığında sevap yahut ceza tahakkuen ibadet ve farzlardır.

rtubî'ye göre «emanet» bütün din görevlerini içine alır,âlimlerin çoğunluğunrüşü ve sahih fetva bu şekildedir. Fakat ayrıntılarda çe-şitli görüşler vardır.

es'ud'a göre âyet-i,kerime, mal güvenliği ile ilgilidir, emanetler ve benzeri gine ona isnad edilen başka bir gö-rüşe göre âyette bütün farzlar kasdedilmekrlikte özellikle mal gü-venliği sözkonusudur.

u Derda «cünübluktan arınmak emanettir» der. İbni Ömer «insan vücudundah'ın ilk yarattığı organ cinsiyet uzvudur. Sanki Allah ku-tuna «bu uzuv,sendene tevdi edilmiş bir emanettir, onu mutlaka yerinde kullan,onu koruduğuüddetçe ben de seni korurum» demlştir. Buna göre cinsiyet uzvu bir emanetz gibi emanettir, kulaklar birer emanettir,dil bir emanetir,karın,eller ve ayarer emanettir.Emaneti korumayanın imanı yoktur.

san der ki, «emanet göklere, yere ve dağlara arzedildi, bunların hepsindekilerle beraber titrediler. Çünkü Allah onlara teker teker «eğer emaneti llanırsan seni mükâfatlandırırım, eğer kötüye kullanırsan cezalandırırım» diyurdu.

nun için her biri «hayır» cevabını verdi.

ucahid (rehimehullahu) der ki, «Allah Hz. Adem'i yarattığı za-man emaneti oayni şartlarla teklif etti. Adem «onu yükleniyorum» dedi.

ç şüphesiz Allah emaneti göklere, yere ve dağlara mecbur tuta-rak değil, onnüllü bırakarak arzetmiştlr. Yoksa eğer onu onlara, mecbur tutarak teklif et

saydı, onlar da onu üzerlerine almaktan ka-çınmazlardı.

ffal ve onun görüşünde olanlara göre âyetteki «arzetme, teklif etme» ifadesmbolik (temsilî) dir. Yani gökyüzü, yer ve dağlar, bütün iriliklerine rağmen,er emaneti yüklenmeye elverişli olsalardı, karşı-lığı olan mükâfat ve azabınemi yüzünden, şeriatı omuzlamak bunlara ağır gelirdi Demektir ki, şeriatıklenmek, göklerin, yeryüzünün ve dağ-ların kaçınmasını haklı çıkaracak kadv bir iştir.

nunla birlikte ulu Allah'ın «insan onu yüklendi» diye belirttiği üze-re, insan



yükün altına girmiştir. Yani Hz. Adem tohum âleminde zürriyeti belindenkarken ve onlardan Allah'ı tanıyacaklarına dair söz alınırken kendisine arzedmanetin sorumluluğunu benimsemiştir.

u Allah âyet-i kerimenin devamında «hiç şüphesiz o, (yani insan) çok zalim k cahildir» buyuruyor. Demektir ki, o, bu yükü yüklenir-ken nefsine ağır şelmetmiştir, ayrıca yüklendiği sorumluluğun ağırlığı hususunda pek cahildir vah'ın emirlerinin ne olduğunu bil-memektedir.

ni Abbas'dan (R.A.) rivayet edildiğine göre şöyle buyuruyor: Ema-net, Hz.em'e arzedildi, «bunu içindekilerle birlikte al, eğer itaat eder-sen seni

federim. Eğer emrimi kırarsan seni azaba çarptırırım» denildi. Hz. Adem «peu içindekilerle birlikte kabul ediyorum» diye cevap verdi. Fakat o günün ikinakşamı arasındaki kadar bir zaman he-nüz geçmişti ki, Hz. Adem yasak ağa

eyvasını yedi. Ne var ki, Allah hemen rahmetini arkasından yetiştirdi desuruna karşılık tevbe «ede-rek yine doğru yola döndü.

manet» kelime olarak «iman» kelimesi ile ayni köktendir. Buna göre Allah'ımanetini koruyan kimsenin Allah da imanını korur. Pey-gamber'imiz (S.A.S.)yle buyurur:

— Emanete karşı titizlik göstermeyenlerin imanı yoktur.Sözünde durmayanıni de yoktur.»

konuda bir şair şöyle der:

rkarak hiyanete razı olanın boynu devrilsin!

yüzden emaneti korumaya yan çizenin

ni ve insanlığı bir yana bırakarak başını alıp gitmiştir.

şadıkça başına gelecek belâlar birbirini takip edecektir.

ğer bir şair de şöyle der:

yanete boyun eğmeği huy edinen kimse

k kısa zamanda sıranın kendisine gelmesine lâyıktır.

letler durmadan elemlerini yağdırırlar

mmetine hıyanet edenler ile sözünü tutmayanlara.


Mü'min hıyanet ve yalan ile ilgisi olmayan her huyu edinebilir.»


Ümmetim, emaneti ganimet ve sadakayı angarya saymadıkça iyi yoldadır»


Emaneti güvendiğin kimseye teslim et, sana hainlik edene sen de karşılıkrme.»



harî ile Müslim'de Ebu Hureyre'den (R.A.) rivayet edilerek nakle-dildiğine gygamber'imiz (S.A.S.) şöyle buyuruyor:

Münafığın alâmeti üçtür: Konuştuğu zaman yalan söyler, verdiği sözü tutmadesine verilen emanete hiyanet eder.»

emektir ki, münafık bir kimseye birisi güvenip bir sır verse hemen hıyaneterek onu başkalarına açar, uhdesine maddî bir emanet tevdi edilse onu inkâerek veya korumayarak veyahut izinsiz kullanarak ona karşı hıyanet eder.

maneti korumak, mukarreb meleklerin, peygamberler'in sıfatı ve Allah korkuşıyan iyilerin huyudur. Ulu Allah (C.C.) şöyle buyurur:

Hiç şüphesiz Allah size emanetleri lâyık olanlara vermenizi em-reder.» (44)

tün tefsir âlimleri, bu âyet-i kerimenin şeriatın bir çok temel pren-sibinipsadığı görüşündedirler. Âyet-i kerimenin muhatabı idare eden olsun, idareilen olsun, bütün mükelleflerdir.

na göre idarecilerin mazlumu destekleyip hakkını ortaya çıkar-maları gerekbir emanettir. Başta yetimler olmak üzere müslüman-İarın mallarını

rumaları gerekir, çünkü o bir emanettir. Âlimlerin halka dinin hükümleriniretmeleri gerekir, bu âlimlerin koruyuculuğuna tes-lim edilmiş bir emanetti

a-babanın çocuğuna iyi terbiye vererek göz - kulak olması gere-kir, çünkücuk ana - babaya teslim edilmiş bir emanettir.

tekim Peygamber'imiz (S.A.S.) şöyle buyuruyor:

Hepiniz ayrı ayrı birer çobansınız, herkes sürüsünden sorumludur.»

hr-ur Rİyaz adlı kitapta anlatıldığına göre bir kul Kıyamet günü getiririlerekah'ın huzuruna dikilir. Ulu Allah ona «falanın emanetini geri verdin mi» diyrar. Kul «hayır, ya Rabbl!» diye cevap verir.

nun üzerine Allah bir meleğe emir verir, elinden tutar, onu ce-hennemetürür ve cehennemin dibine düşmüş olan o emaneti adama gösterir ve onueşe atar. Adam, cehennemin dibine ininceye kadar yetmiş yıl ateşte batmayvam eder. Dibe inince orada duran ema-neti alıp yükselmeye başlar.hennemin ağzına çıkınca ayağı kayar, yine batmaya başlar. Sonra yinekselir, yine batar. Peygamber'imi-zin (S.A.S.) şefaati sayesinde Allah'ın lütfdadına yetişerek emanet sahibi ona hakkını helâl edinceye kadar bu iniş -

kışlar ayni şekilde devam eder.u Seleme (R.A.) şöyle rivayet ediyor, «bir gün Peygamber'imizle (S.A.S.)

rlikte oturuyorken bir cenaze getirildi, namazı kılınacaktı. Pey-gamber'imizzerinde borç var mı» diye sordu, «hayır» diye cevap ver-diler. Bunun üzerinnaze namazını kıldırdı.

kasından bir başka cenaze getirdiler. Peygamber'imiz yine «borcu var mı» drdu, «evet, var» diye cevap verdiler. Peygamber «arkada bir şey bıraktı mı»ye sordu, «evet, üç dinar» dediler. Bunun üzerine Peygamber'imiz bu cenaze

. namazını kıldırdı.



erken üçüncü bir cenaze getirdiler, Peygamber'imiz (S.A.S.) «bor-cu var mı»ye sordu, «evet,» diye cevap verdiler. Peygamber'imiz «ar-kada bir şey bıra» diye sordu, «hayır» dediler. Bunun üzerine «ar-kadaşınızın cenaze namaz

z kılınız» dedi.

3) Kur'an-ı Kerim/Ahzab Sûresi,724) Kur'an-ı Kerim/Nisa Sûresi, 58

4. NAMAZI HUZUR VE HUŞU İLEAMAMLAMAKu Allah (CC.) buyuruyor ki:

Namazlarında huşu içinde olan mü'minler kurtuluşa ermişler-dir» (45).

esin ki, dil âlimleri «huşu» kelimesini «korkmak» ve «çekinmek» gi-bi kalblemlerinden» sayar, bazıları da «sükûnet», «öteye - beriye bak-mamak» veynamamak» gibi davranış eylemlerinden kabul eder.

kıh âlimleri «huşu»un namazın farzlarından mı olduğu, yoksa fa-ziletlerindeyılması gerektiği hususunda anlaşmazlık halindedirler, her iki görüşü de ilerrenler vardır. Birinci görüşü savunanlar şu ha-dis ve âyete dayanıyorlar.ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

Kulun ancak aklı tam yerinde iken kıldığı namaz, namaz yerine geçer.»

u Allah (C.C.) buyuruyor ki: «— Namazı beni hatırlamak için kil!» (Tahâ: 14k görüşü savunanlara göre gaflet hali «zikir» le, yani Allah'ı hatır-da tutmalemi ile bağdaşmaz, bu yüzden ulu Allah:

Sakın gafillerden olma» diye buyurur (46).



yhakî'nin Muhammed İbni Sirin (R.A.) dan rivayetine göre Mu-hammed İbnrin şöyle demiştir «Haber aldım ki Peygamber'imiz (S.A.S.) namaz kılarkenzlerini havaya kaldırdığı için bu âyet inmiştir.» Abdur-rezzak'ın (R.A.) ayninudaki rivayetinde bu âyet inince Peygamber'i-mizin kendisine namazda hunde olmasını ve gözlerini secde yerin-den ayırmamasını emrettiği ilâveilmektedir.

kim ve Beyhakî'nin birlikte Ebu Hureyre (R.A.) dan naklettiklerine göreygamber'imiz (S.A.S.) namaz kıldığı vakit gözlerini semaya diker-di. Bununerine kendisine yukardaki âyet inmiş, oda hemen başını eğ-mişti.»

san'dan (R.A.) rivayet edildiğine göre Peygamber'imiz (S.A.S.) şöyleyuruyor:

Beş vakit namaz, birinizin evin önünden akan suyu çok bir nehir gibidir, hen beş kere bu nehre girip yıkanırsa üzerinde kir namına bir şey kalabilir mi?

ygamber'imiz (S.A.S.) demek istiyor ki, büyükleri dışında bütün günahları,ride hiç bir şey bırakmamak üzere, beş vakit namaz gide-rir. Elbette ki burum, huşu içinde ve kalb huzuru ile kılınan namaz için söz konusudur, böyle

mayan namaz da zaten sahibine reddedilir.


Dünyanın her şeyi ile ilgisini keserek iki rek'at namaz kılan kim-senin geçm

ütün günahları affedilir»ne Peygamber'imiz (S.A.S.) şöyle buyuruyor:

Namaz kılmak, hacca gitmek, Beytüllah'ı tavaf etmek ve diğer usulü belirlenadetler,Allah'ı hatırda tutmayı sağlamak için emredil-miştir. Hatırlanan hakkki asıl amaç ve hedef o'dur— kalbinde say-gı ve ürperme bulunmayınca böylr hatırlamanın (zikrin) ne kıymeti vardır?»

ne Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

Kötü ve çirkin davranışlardan sahibine alıkoyamayan namaz ku-lun Allah'daha çok uzaklaşmasına sebep olur,»

kir İbni Abdullah der ki, «ey insanoğlu! Allah'ın huzuruna izin-siz girip kendtercümansız konuşmak istersen bunu yapabilirsin.» Kendisine «bu nasıl

abilir» diye sorarlar. Bekr İbni Abdullah şöyle ce-vap verir, «iyicene bir abdersın, ve namaz yerine gidersin. İşte o an-da Allah'ın huzuruna izinsiz girmişrcümansız O'nunla konuşmuş olur-sun.»

. Ayşe (R. Anha) diyor ki, «Rasulüllah ile karşılıklı konuşurduk O bize bir şer, biz de O'na karşılığında bir şey söylerdik. Fakat namaz vakti girince Allahameti ile öylesine meşgul olurdu ki, sanki ne O bizi tanır ve ne de biz O'nu t



urduk.»


Allah, kulun kalbi ile bedenini birlikte hazırlayarak kılmadığı na-mazin tarafkmaz.»

ah'ın dostu Hz. İbrahim (A.S.) namaza durduğu zaman iki mil uzaktan kalbşı duyulurdu.

id ül-Tenuhî (rehimehullahu) namaz kılarken yanağından sakalına süzülen gşlan dinmezdi.

ygamber'imiz (S.A.S.) adamın birini namazda sakalı ile oynarken gördü veğer bu adamın kalbi Allah korkusu taşısa azaları da taşırdı» diye buyurdu.

latıldığına göre Hz. Ali (kerremellahu vechehu) namaz vakti gi-rince titremeşlar, rengi atardı. »Ne oluyor sana, ya emirülmüminin» dediklerinde «göklere ve dağlara arzedilince ürkerek yüklenmekten çekindikleri halde benimerime aldığım emânetin vakti geldi» diye cevap verirdi.

vayete göre Ali İbni Hüseyin (rehimehullahu) abdest alırken rengi sararırdı,kınları ona «abdest alırken sana niye böyle oluyor» sorarlar, O da şu cevabırirdi, «kimin karşısına dikilmek istediğimi biliyor mu-sunuz?»

vayete göre Hatem ül.Asam'a (R.A.) namazı nasıl kıldığı hakkında soru sorulda Şöyle cevap verdi: «Namaz vakti girince güzelcene abdest alır, namazacağım yere varırım. azalarım verine otursun diye önce bir müddet otururunra kalkar. kaşlarımın arasında Kabe. ayaklarımın altında Sırat köpsüsü,ğımda cennet, solumda cehennem, arkamda_ölüm meleği olan Azrail varmışbi farzederek ve kılacağım son namazmış gibi kabul ederek korku ve ümid a

r ruh hali içindeulüne uygun bir tekbir alarak namaza dururum.

üzenli bir şekilde «Fatiha» ve «zammı sure » okurum, tevazu içinde ruküararak huşu icinde secdeye kapanırım. Sonra sol ayağımın dışını yere, sağağımı baş parmak üzere dikerek bağdaş kurar, otururum,

yaptıklarıma ihlas halini katarım. Sonunda «kıldığım namaz acaba ka-bul ou, yoksa olmadı mı» bilemem.

ni Abbas (R. Anhuma) der ki, «tefekkür hali içinde kılınan ne uzun ne kısarta) iki rek'atlık namaz, başıboş bir kalb ile kılınan bir gecelik namazdan dahyırlıdır.»


Ahir zamanda ümmetimden öyleleri gelecek ki, camilere varacak, halka kururacaklar. Dillerinden dünya ve dünya sevgisi düşmeyecektir. Öyleleri ile otlkmayın, Allahın onlara hiç bir haceti yoktur.»

san El Basri'den (R.A.) rivayet edildiğine göre: «Peygamberimiz

.A.S.) bir gün «size insanlar arasında en çirkin hırsız kimdir, haber ve-reyim



» diye buyurdu. Orada bulunanlar «kimdir ya Resulullah» diye sordular.ygamber'imiz «Namazından çalandır» diye cevap verdi. Ora-dakileramazından çalması nasıl olur» diye sordular. Peygamber'imiz «namazınküunu ve secdesini eksik - eksik yaparak» cevabını verdi.


Kıyamet günü kul, ilk önce namazdan hesaba çekilecektir. Namaz-dan yanasiği çıkmadığı takdirde hesaplaşması kolay geçer.Fakat eğer namazdan yanasiği çıkarsa ulu Allah meleklerine «bu kulumun nafile ibadetleri varsa ondanrca kalmış farzları yerine koyun» diye buyurur.»


Bir kula verilebilecek en hayırlı hediye iki rek'at namaz kılsın di-ye kendisinn vermektir.»

maza duracağı zaman Hz. Ömer'in (R.A.) böğürleri titrer ve dişleri takırdard halin sebebi kendisine sorulunca «emaneti yerine getirme-nin ve farz borcemenin vakti geldi, bilmem ki, onu nasıl yerine ge-tireceğim?»

latıldığına göre Half İbni Eyyüb (R.A.) bir gün namazda iken bir yerinden arkar. Sokulan yer kanar, fakat Half hiç bir şey duymaz.

sırada İbni Said çıkagelir, Half'e üzerinden kan geldiğini bildirir de o dabisesini yıkar. Ona sorarlar, «nasıl oluyor, arı seni sokuyor, vücudunu kanatsen hiç bir şey duymuyorsun?»

da şu cevabı verir, «Melik ül-Cebbar olan Allah'ın huzurunda du-ran, başındrail dikilen, solunda cehennem ve ayaklarının altında Sırat köprüsü bulunan

mse böyle bir şeyi nasıl duyabilir?»

mr İbni Zerrin (rehimehullahu) eli kanser olmuş, kendisi ibadet ve takvada hksek dereceye varmış bir zat idi, doktorlar «elini mut-laka kesmemizrekiyor» dediler. O da «öyle ise kesin» dedi. Doktor-lar «seni ipler ileğlamadan kesemeyiz» dediler.

nun üzerine «beni bağlamanızı istemiyorum, namaza durduğum zamansiniz» dedi. Nitekim namaza durunca elini kestiler, o ise hiç bir şey duymade.

80 —

NDÖRDÜNCÜ BÖLÜM BITTI

5) Kur'an-ı Kerim/Mu'm'nun Sûresi, 16) Kur'an-ı Kerim/Araf Sûresi, 205.





Insanlarin en hayirlilari, insanlara yararli olanlar, buna karsiliksanlarin en kötuleri onlara zarari dokunanlardir.\"

et-i kerimedeki «Allah (C.C)\'a inanmiz» ifadesi. Allah (C.C)\'in birliginisdik edersiniz, bu inançta sebat edersiniz ve Hz. Muhammed (S.A.V)\'in Alla.C)\'in elçisi oldugunu kabul edersiniz demektir.

nkü Hz. Muhammed (S.A.V)\'in elçiligini inkâr edenler. Allah (C.C)\'a imanmis sayilmaz. Zira böyleleri Peygamberimizin (S.A.S.) Allah (C.C) katindantirdigi mucize âyetleri kendi uydurmasi zannederler.

ygamberimizin (S.A.S.) buyuruyor ki:

"içimizden biri bir egrilik gördügü zaman onu eli ile degistirsin, egerücü yetmiyorsa dili ile degistirsin, buna da gücü yetmiyorsa kalbi îleegistirsin ki, bu imanin en zayif sekilde tezahürüdür.\"

zi âlimler bu hadis ile ilgili olarak derler ki: elle degistirmek idarecilerin, sözgistirmek âlimlerin ve kalble degistirmek de bütün müslümanlarin görevidir

kat bir kisim âlimler de egriligi degistirebilmek herkesin egriligi degistirmekkümlü oldugunu ileri sürerek ilk görüsteki vazife bölümüne karsi çikarlar.

tekim ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki:"Iyilik ve takvada biribîrinizi destekleyiniz, kötülük ve azginlikta

egil» (Maide - 2).

Iyilikte yardimlasmak» iyilik islemeyi tesvik etmek, ona verdiren yaralillari açmak. kötülük ve azginlik yollarini mümkün oldugu kedar kapatmaklaur.

ygamberimiz (S.A.S.) diger bir hadisde buyuruyor ki:

"Kim bir bid\'at sahibini önterse Allah (C.C) onun kalbini güven ve ime doldurur. Kim bir bid\'at sahibine karsi çikarsa Allah (C.C) onu enorkulu günde (Kiyamet gününde) emniyete çikarir. Iyiligi emrederekötülükten alakoyanlar. Allah (C.C)\'in yeryüzündeki halifeleri, O\'nuntabinin sözcüleri ve Resul\'ünün temsilcileridir.\"

üzeyfe (RA) dan rivayet edildigine göre söyle demistir: \"Insanlara öyîe biün gelecektir ki onlarin nazarinda bir ates lesi iyiligi emrederekötülükten alakoyan bir müminden daha mekbul olacaktir.\"

. Musa (A.S.) ulu Allah (C.C)\'a «mümin kardesi için dua eden, ona iyili



mrederek kötülükten uzak durmasini söyleyen kimsenin mükâfati ned Rabb\'i!» diye sordu.

u Allah (C.C) Hz. Musa (A.S)\'ya söy\'e cevap verdi. «her kelimesine karsna bir yillik ibadet yazarim ve onu cehennem azabina çarptirmaktan hderim.»

tsi bîr hadisde ulu Allah (C.C.) söyle buyuruyor:

\"Ey ademoglu! Tevbe etmeyi erteleyen, bos kuruntular pesindeosarek Âhirete amelsiz gelen kimselerden olma. Böyleleri ibadet edenbi konustugu halde münafiklarin yaptigi hareketleri yaparlar.endilerine verilen ile gözleri doymaz, yokluga karsi sabirsizdirlar.alihleri severler, fakat onlarden degildirler, münafiklardan sözce nefreerler, fakat onlardandirlar.iligi emrederler, faket kendileri yapmazlar, kötülükten baskalarinikoymaya çalisirlar, fakat kendileri kötülük islemekten geri

urmazlar.\"

. Ali (keremellahu vechehu) diyor ki: Peygamberimizin (S.A.S.) söyle dedigydum:"Âhir zamanda öyle düsük çeneli kisa akilli kimseler türeyecektir ki,yleyecekleri yararli iyi sözler girtlaklarini asmayacak (kalblerineemeyecektir) Okun av hayvanini delik-desîk etmesi gibi bu kimseler ni delik-desik edeceklerdir.\"

ygamber\'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

Gök yüzüne çikarildigim gece dudaklari atesten makaslar ile kesilen bir takimkekler gördüm. «Ya Cebrail, bunlar kimdir?» diye sordum.

brail bana dedi ki. «bunlar ümmetinin baskalarina iyiligi emreden ve fakatndilerini unutan hatipleridir.»

tekim ulu Allah (C.C) böyleleri hakkinda söyle buyurur:

Insanlara iyiligi emredip kendinizi unutuyor musunuz? Oysa ki, kitabkuyan da sizsiniz. Aklinizi basiniza toplamayacak misiniz?\"akara Süresi, 44).

ni Allah (C.C)\'in kitabini okudugunuz halde onun prensiplerine göre uygunreket etmiyorsunuz. Bu adamlar baskalarina sadaka vermeyi emrettikleri ha

ndileri vermezlerdi. Demek ki, müminlerin müminlere iyiligi emredip kötülüakoymaya çalisirken kendilerini unutmamalari gerekir.



tekim ulu Allah (C.C) söyle buyuruyor:

Mümin erkekler ile mümin kadinlar, birbirlerinin velileridir. Iyiligimredip kötülükten alikorlar, namazi dosdogru kilarlar, zekâti verirler,lah\'a ve O\'nun Resul\'üne itaat ederler. Iste bunlar yok mu? Allah

nlari esirgeyecektir. Hiç süphesiz, Allah Aziz ve Hâkimdir.\"evbe - 7)

et-i kerimede görüldügü gibi ulu Allah (C.C) müminleri iyiligi emrettikleri içmektedir. Açiktir ki, iyiligi emretme ve kötülükten alakoyma görevindençinanlar, âyet-i kerimede övülen müminlerin disinda kalirlar.

e yandan ulu Allah (C.C), bir takim kavimleri iyiligi emredip kötülüktenakoymaktan kaçindiklari için kinamaktadir.

u Allah (C.C.) söyle buyuruyor:Onlar, yaptiklari kötülükden alakoymazlardi. Ne kadar fena bir ispiyorlardi!\" (Maide - 79)

û derdadan rivayet edildigine göre Peygamberimiz (S.A.S.) söyle buyurmus

"Ya îyiligi emreder ve kötülükten alakorsunuz veya ulu Allah (C.C)

asiniza öyle zalim bir idareci musallat eder ki, ne büyügünüze hürmeter ve ne de küçügünüze acir,nizdeki iyilerin edecegi dualar kabul olunmaz. Allah (C.C)\'dan yardierler, fakat yardim gelmez, günahtan affedilsin diye yalvarirlar, fakafolunmaz. \"

. Ayse\'den (R. Anha) Rivayet edildigine göre Peygamber\'imiz (S.A.S.) söyyuruyor:

"Ulu Allah (C.C), halkinin onsekiz bin kisisi, peygamberler gibi ameleyen bîr kasabayi toplu cezaya carptirmistir»

ahabîler «Nasil olur, ya Resulallah» diye sordular.

eygamber\'imiz buyurdu ki:

bu iyi amel isleyen kimseler Allah (C.C) için öfkelenmezler, iyiligimredip kötülükten alakoymaya çalismazlardi.\"



u Zerr\'ül- Gifarî\'den (R.A.) rivayet edildigine göre Hz. Ebu Bekr es-Siddik.A.) Peygamber (S.A.V)\'imize: «müsrikler ile savasmanin disinda bir cikli var midir, ya Resulallah?» diye sordu.

eygamber (S.A.S.)\'imiz ona söyle cevap verdi: «evet, var ya Ebu Beku Allah (C.C)\'in sehidlerden üstün dereceli öyle mücahidleri var ki,

unlar sagdirlar, herkes gîbi yerter. içerler ve halkin arasinda gezinirleu Allah (C.C) onlarla gökteki meleklere karsi övünür. Ümmü Seleme

lah (C.C)\'in resul\'ü için nasil süslenirse cennet de onlar için öyleslenip hazirlanir.»

z. Ebu Bekr «ya Resulallah, kimdir bunlar?» diye sordu.

eygamber\'imiz (S.A.S.) söyle buyurdu:

bunlar iyiligi emredip kötülügü menedenler, Allah (C.C) için sevip Alla.C) adina öfkelenenlerdir.»

eygamber (S.A.V)\'imiz sözlerine söyle devam etti:

nefsimi kudret eli altinda tutan Allah (C.C)\'a yemin ederim ki, bumselerin cennetteki köskleri, sehidlerinkilerden daha yüksekte olacau kösklerin her birinde kimi yakut ve kimi yesil zümrütten olmak üzeryüz kapi bulunacaktir. Her kapinin önünde nur parlayacaktir.

u kimseler her biri, sirf esinin gözleri içine bakan iri gözlü üçyüz bin he evlenecektir. Adam bunlardan birine baksa «iyiligi emredip kötülük

akoymaya çalistigin falan günü hatirltyor musun» diyecek, öbürüneönse «iyiligi emrederek kötülükten alakoydugun falanri hatirladin mi» diye ona iltifat edecektir.»

aberde bildirildigine göre ulu Allah (C.C.) Hz. Musa\'ya (A.S.) «ey Murf benim için isledigin hic bir amel var mi?» diye sorar.

z. Musa da cevap olarak «Allah\'im! Senin için namaz kildim, oruçttum, sadaka verdim, secde ettim. Sana hamd ettim, kitabîni okudumnin adini andim» der.

u Allah (C.C) buyurur ki: «ya Musa! Namaz senin kilavuzundur, oruçna kalkandir, verdigin sadaka üzerine gölge olacaktir, secdedeki tesbnin için cennette agaç olacaktir. Kitabimi okuman sana kösk ve huriglayacaktir, benim adimi anman da senin isigin olacaktir. Sirf benim

angi ameli isledin?»



unun üzerine Hz. Musa (A.S) «ya Rabb\'i! Sirf senin için olacak bir amana bildir ki, onu isleyeyim» der. Ulu Allah (C.C), Hz. Musa\'ya: «eyusa!, Benim için hiç bir dost edindin mi?, yine benim adima hiç kimseüsman bildin mi?» diye buyurur.

unun üzerine Hz. Musa (A.S) anlar ki, Allah (C.C) katinda en sevimlimel, O\'nun için sevmek ve O\'nun namina düsmanlarindan nefretmektir.

beyde Ibni Cerrah (R.A.) der ki. «Peygamber\'imize (S.A.S.) bir gün «Allah (tinda en degerli sehid kimdir?» diye sordum.

na söyle cevap verdi:

Allah (C.C) katinda sehidterin en yüksek derecelisi, zalim bir valinin

rsisina dikilerek iyiligi emredip kötülükten alakoymaya çalisirkendürülen kimsedir.alim vali onu öldürtmedigi takdirde ne kadar yasarsa yasasin artik onefterine günah yazilmaz.»

san El-Basrî\'den (rehimehullahu) rivayet edildigine göre Peygamber\'imiz.A.S.) söyle buyuruyor:

"Ümmetimin en yüksek dereceli sehidi, zalim bir devlet baskanininrsisina dikilerek iyiligi emredip kötülükten sakinmasini ona hatirlata bu yüzden öldürülen kimsedir. Böyle bir sehidin cennetteki yeri. Ham

e Cafer\'in arasidir.\"

u Allah (C.C) Hz. Yusa Ibni Nun\'a (A.S.) vahyetti ki: \"Senin kavmindentmis bin kötü ile birlikte kirk bin iyi kimseyi helak edecegim.\"

. Yusa (A.S) «ya Rabb\'i! Kötüler için bir diyecegim yok, fakat iyilerinelake ugrama sebebi, acaba nedir ki?» diye sordu.

u Allah (C.C) buyurdu ki: «çünkü onlar kötülere karsi benim adima öfkuymadilar, aralarinda hiç bir sey yokmus gibi onlar ile birlikte yiyiptiler.»

. Enes (R.A.) der ki. «Peygamber (S.A.V)ímize «tümünü islemedikçe iyiligimretmiyelim mi ve yine her turlusünden nefsimizi uzak tutmayi basaramadik

skalarini kötülükten men etmiyelim mi» diye sorduk.





Hiç şüphesiz, bu benim dosdoğru yolumdur, hep birlikte bunu takip ediniz. Yallara sapmayınız ki, O'nun dosdoğru yolundan sizi ayır-masınlar. Allah bunla

ze, kötülükten sakınasınız diye emretmekte-dir (53).

eti okuduktan sonra, Peygamber'imiz (S.A.S.) bize şeytanın yolla-rının çoklkkında açıklama yaptı.

ygamber'imizden naklen bildirildiğine göre şöyle buyurmuştur. Beni İsrailmanında bir rahip vardı şeytan bir genç kıza kasdederek onu bogor sonra daesine kızlarını rahibin tedavi edebileceğine inan-dırır, ailesi de kızı rahibetürür.

hip önce kızı tedavi etmeye yanaşmaz, fakat ailesinin ısrarlarınayanamayarak kabul eder. Tedavi için kız rahibin yanında bulunduğu sıradaytan hemen rahibe koşar, onu kızın ırzına geçmeye teşvik eder» rahip birüddet direnirse de sonunda şeytana yenilir ve hastasının ır-zına geçer, gençbe kalır.

nun üzerine şeytan rahibe yeniden sokularak der ki, «kızın ailesi yakında grumu öğrenirler ise rezil olursun. En iyisi onu öldür, aile-si sorarlarsa «kızın

dü» dersin. Rahip şeytanın teklifini kabul eder, genç kızı öldürerek gizlicemer.

sırada şeytan yine boş durmaz. Hemen genç kızın ailesine koşar, «rahipzınızı önce gebe bıraktı, sonra da öldürüp gizlice gömdü» diye olup biteni anlplerine vesvese eder.

nun üzerine kızın yakınları rahibe koşarlar, «kız nerede» diye so-rarlar, rahytanın öğrettiği cevabı verir, «öldü» der. (Durumu gelme-den önce şeytandarenen kız yakınları) rahibi yakalayıp götürürler, kızlarına karşılık onu

dürmeye karar verirler. sırada şeytan hemen rahibe koşar, «kızı boğulmasına ben sebep oldum, onna getirmelerini tavsiye eden de benim. Şimdi de benim de-diklerimi yaparsni onların ellerinden kurtarırım» der.

Can korkusuna düşen rahip», «ne yapmamı istiyorsun» diye sorar. Şeytan,ana iki kere secde edeceksin» der Çaresiz rahip şeytanın teklifini kabul edea üstüste iki secde yapar, her şeyi istediği gibi sonuçlandıran şeytan ikincicdeden başını kaldıran rahibe son sözlerini söyler, «seninle artık hiç bir ilgimk» der ve kaybolur.

u Allah (C.C.) bu hıssa hakkında şöyle buyuruyor:

Yahudileri savaşa kışkırtan münafıkların sözleri, tıpkı şeytanın tu-tumu gibini şeytan insana önce «küfret» dermiş de insan küfre-dince ben sendenağım. Çünkü ben âlemlerin Rabb'inden korkarım» demişti.» (54).

vayete göre İblis bir gün İmam-ı Şâfi''ye (rehimehullahu) sorar, «ey İmam! ediği gibi yaratan ve dilediği yolda kullanan sonra da diler-se cennete koyacdilerse cehenneme gönderecek olan Allah hak-kında ne düşünüyorsun,

tumunda adil midir, yoksa zalim mi?»



fiî onun bu sözüne düşünür sonra şöyle cevap verir «behey herif! Eğer seninin arzuna uyarak yarattı ise sana zulmetmiştir, yok eğer kendi muradınanaen seni varetti ise O, yaptığından mes'ul değildir.»

ytan aldığı cevabın karşısında öyle perişan oldu ki, nerede ise ye-rin dibineçeyazdı. Fakat çok geçmeden kendisini toparlayarak Şafiiye dedi ki, «ey İman bu soru ile yetmiş bin abidin zihnini bulandırarak onları kulluk divanından

kardım.»

esin ki, kalb bir kale gibidir, şeytan da oraya girip onu ele geçir-mek, onuthetmek isteyen bir düşman. Kaleyi düşmana karşı savunmak için onunpılarından giriş yerlerinde ve gediklerinde nöbetçi bulundur-mak gerekir. Bubetçilik ve muhafızlık görevini kaleyi iyice tanımayan-lar başaramaz.

lbi şeytanın vesveselerine karşı korumak, gereklidir, bu görev, her mükellemuzlarına yüklenmiş bir «farz-ı ayn»dir. Gerekli olan bir neticeye kendisimaksızın ulaşılmayan vasıta da gereklidir.

ytanın sızma yollarını bilmeksizin kalbi ona karşı savunmakta ba-şarıyaaşılamaz. Demek ki, onun sızma yollarını bilmek farz oluyor Şey-tanın kaley

nzettiğimiz kalbe girmek için kullanacağı yollar ve sızma yerleri kulun bir taatlarıdır. Bunlar çoktur. Bazıları şunlardır:

— Öfke ve azgın istek.

ke, aklı ürkütüp kaçıran bir canavardır, akıl zayıflayınca şeytanın ordusucuma geçer. insan öfkelendikçe, çocuğun topla oynadığı gi-bi şeytan onunlanar.

latıldığına göre Allah'ın velilerinden biri İblise «ademoğlunun na-sıl yendiğina söyle» der. Şeytan da «öfke ve azgın arzuları kabar-dığı zaman onu elerım» diye cevab verir.

— Kıskançlık ve ihtiras.

san bir şeye karşı ihtiras bağlayınca ihtirası, gözünü kör ve ku-lağını sağır eyle olunca da şeytana aradığı fırsat verilmiş olur. Aslında kötü ve çirkin de ozusuna vardıran her vasıta,muhterisin gözüne güzel gelir.

vayete göre Hz. Nuh (A.S.) Allah'ın emrine uyarak her canlı türün-den birerarak gemiye bindiği zaman tanımadığı bir ihtiyarın ge-minin bir köşesinendiğini görür, ona «gemiye niye girdin» diye so-rar. İhtiyar «adamlarınınlblerine sızmak için girdim, öylece kalbleri benim elimde kalırken senin yanıdece vücudları kalacak» diye ce-vap verir.

cevap üzerine ihtiyarın kimliğini teşhiste gecikmeyen Hz. Nuh, «defol



radan,, ey Allah'ın düşmanı, sen mel'un şeytandan başkası de-ğilsin» diye ovmak ister.

sırada İblis, Hz. Nuh'a «ben insanları beş şey vasıtası ile helâke sürüklerimmdi üçünü sana anlatacağım. Fakat geri kalan ikisini söy-lemem» der.

anda ulu Allah Hz. Nuh'a «sana ikisini söylesin, geriye kalan üç tanesi mühiğil» diye vahiy gönderir. Bunun üzerine Hz. Nuh şeyta-na «ikisini söyle yeter. Şeytan Hz. Nuh'a şu karşılığı verir, «o ikisi öyle vasıtalardır ki, beni hiçlancı çıkarmamışlardır, hiç bir zaman beni hedefimden geri bırakmamışlardısanları bunlar sayesinde mahvede-rim. Bunlar ihtiras ve kıskançlıktır. Kıskazünden ben kendim lâ-netlenerek kovuldum. İhtirasa gelince, bir ağacıneyvası dışında cen-netteki her şey Adem'e mubah kılınmıştı, ihtirasınıevlendirerek onu yasak ağacın meyvasından yemeye iknâ ettim.»

— Oburluktur.

terse yenen yemek sırf helâl olsun. Çünkü oburluk nefsin aşı-rı istekleriniçlendirir, aşırı arzular da şeytanın silahlarıdır.

vayete göre bir gün İblis Hz. Yahya'ya (A.S.) görünür, elinde çe-şitliaddelerden yapılmış bir yular tomarı vardır. Hz. Yahya «bu yular-lar nedir» drar. Şeytan «bunlar insanları yakalamaya yarayan çeşit çeşit arzulardır» diyvap verir.

. Yahya şeytana «içlerinde bana ait olanı var mı» diye sorar Şey-tan der ki,aliba bir keresinde karnını tıka-basa doyurmuştun da seni böylelikle namazdzikirden alakoymuştuk» Hz. Yahya «başka bir şey var mı» diye sorar. Şeytaayır» der.

nun üzerine Hz. Yahya «bir daha karnımı tıka-basa» doldurma-mak, bundanra boynumun borcu olsun» der.

ytan da Hz. Yahya'ya «andolsun ki, bundan sonra bende hiç bir müslümanasihat etmeyeceğim» diye k arşılık verir.

— Bu huylardan biri de elbise, ev mobilyada süs düşkünlüğüdür.

ytan insanın kalbinde süse düşkünlük olduğunu görünce, bu yol-dan tohumar ve tohumların yumurtlamasını sağlar. Şeytan böyle şey-lere karşı zaafı omseyi durmadan yeni evler yapmaya, yapıların duvar ve tavanlarını türlü tü

leneklere göre süslemeye ve odaların genişletmeye çağırır, çeşit çeşit kıyafebinek hayvanları ile bezen-meye davet eder ve insanı ömrü boyunca bu çeşzuların esiri halinde tutar.

ten bu yolda şeytan insanı bir kere kandırdıktan sonra ikinci bir sefer onu eması gerekmez, çünkü bu zaafların biri diğerini çeker, ku-lun ömrü doluncaydar bu yolda yürür, nihayet günün birinde şeyta-nın yolunda ve doyumsuzzuların emrinde iken ölüverir.

yle kimselerin akibetinin kötü olmasından korkulur. Allah hepimi-zi korusun

— Bu huylardan biri insanlara umut bağlamaktır.



fvan îbni Selim (R.A.) der ki, «bir gün Abdullah İbni Hanzele'ye İblis görünür ki, «ya İbni Hanzele! Sana bir şey öğretmek istiyo-rum» İbni Hanzelehtiyacım yok» diye karşılık verir.

ytan ona «bir dinle de bak, eğer yararlı ise kabul eder, değilse reddedersin»ni Hanzele, Allah'dan başka hiç kimseden kesin ürnid bağlayarak bir şey istezınca ne hale düştüğünü gör, çünkü öfke-lendiğin zaman seni kolayca eleçiririm.»

— Bu huylardan biri acelecilik ve sebatsızlıktır.

ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: — Acelecilik şeytandan ağır davranmakah'dandır.» Çünkü insan aceleye kapılınca, şeytan ona, hiç ummadığı tarafttülüğünü benimsetir.

vayete göre Hz. İsa (A.S.) doğduğu zaman, yandaşları derhal ibli-se koşuprler ki, «yeryüzünde bütün putların başı eğildi» Şeytan onla-ra «olan oldu, rinizde kalın» diyerek hemen uçuşa geçer. Yeryüzünün altını üstüne getirir,tların boyun eğmesine sebep olan olayı öğ-renemez.

nunda Hz. İsa'nın (A.S.) doğduğunu tesbit eder, çevresini bütün meleklerinşattığını görür. Bunun üzerine hemen yandaşlarının yanına döner ve onlarayle der, «dün gece dünyaya bir peygamber geldi, bu çocuk hariç, hiç bir gebdoğum hadisesi olmamıştır ki, ben yanında bulunmayayım. Bu geceden son

tık putlara tapılmaz, bundan ümidi-nizi kesin. Bundan sonra ademoğullarınaelecilik ve densizlik yolu ile sokulmaya bakın.»

— Bu huylardan biri para ve mal düşkünlüğüdür.

yecek - içecek ile diğer zarurî ihtiyaçların ötesinde kalan bütün varlık, hayvaakabat şeytanın konağıdır.

bit ül-Bünananî (R.A.) der ki, «Peygamber'imize (S.A.S.) peygam-berlik görrildiği zaman İblis şeytanlarına şunu söyledi, «bir şey ol-du, ama nedirmiyorum, gidin iyice öğrenin.»

is'in adamları her tarafı araştırdılar, fakat ne olduğunu öğrene-meyerek gerndüler, «bir şey öğrenemedik» dediler. Bunun üzerine İblis «ben size şimdiber getiririm» diyerek kayboldu.

r müddet sonra çıkageldi ve adamlarına «Allah, Hz, Muhammed'i peygamber

arak görevlendirmiştir» dedi.ndan sonra İblis adamlarını Peygamber'imizin sahabilerine (Allah onlardan

sun) göndermeye başladı, fakat hepsi her seferinde eli boş ve hayal kırıklığınde dönüyorlardı, dönüşte sözleri şunlar oluyor-du, «hayatımızda bir gün böamlarla karşılaşmadık, tam yanlarına sokuluyoruz, namaza kalkıyorlar, böytün gayretlerimiz boşa çı-kıyor.»

sözleri dinleyen İblis adamlarına şöyle dedi. «onları bir müddet kendi hallerakın, Allah'ın izni ile yakında bütün dünyayı fethede-ceklerdir, o zaman biz lardan istediklerimizi sızdırırız.»

vayete göre Hz. İsa (A.S.) bir gün bir taş parçasını yastık edine-rek yere



slanıp bu sırada yanına gelen şeytan,ona «ya İsa! Galiba dünyadanşlanıyorsun» der.

nun üzerine Hz. İsa (A.S.) taşı başının altından kaldırıp atar ve şeytana «dübirlikte bu da senin olsun» der.

— Bu huylardan biri de cimrilik ve yoksul düşme korkusudur.

sanı fakirlere yardım etmekten, sadaka vermekten alakoyan, bi-riktirme verlık yığma hırsını kışkırtarak neticede acı azaba sürükle-yen bu huydur.

ntiliğin afetlerinden biri mal biriktirmek için çarşı -pazar dolaşmaktır. Zatenyle yerler şeytanların cirit attıkları yerler-dir.

— Bu huylardan biri taassub.

ndi görüşlerine körü - körüne bağlanmak, karşı taraftakilere kin beslemeklara küçümseyen bakışlarla bakmaktır»

tutum, cemiyetin hem iyilerini ve hem de kötülerini birlikte helâ-ke sürükl

san ül-Basrî der ki, duyduğumuza göre İblis şöyle demiş «Mu-hammed'in

mmetini ayartarak bazı günahlara soktum, fakat Allah'dan af dileyip kusurlarğışlatarak belimi kırdılar. Fakat ben onlara öyle günahlar işletiyorum ki, onln Allah'dan af dilemezler. Bunlar boş arzu ve heveslere kapılarak burunlarınğrusuna gitmeye dayanır.»

ytan doğru söylüyor. Böyleleri, saplantıları yüzünden günahlararüklendiklerini bilmezler ki tevbe etsinler.

0— Bunlardan biri Müslümanlara su-i zânda bulunmaktır.

ndan hatta kötüleri itham etmekten bile kaçınmak gerekir. Her-kesin kusuruyarak, onun-bunun hakkında kötü düşünceleri ileri sü-ren kimse gördün mesin ki, onun, içi pistir ve kendi iç pisliği, dışına sızmaktadır.

halde insan şeytanın içeri girmesini önlemek için kalbinin bu ka-pılarınıpatmalı. Bunlara karşılık Allah'ı zikretmesine yardımcı olma-lıdır.

ni İshak (rehimehullahu) şöyle der: Kureyş kâfirleri sahabîlerin Mekke'denedine'ye hicret ettiğini görünce ve Peygamber'imizin (S.A.S.) yeni taraftarlazandığını duyunca O'nun gücünden korkmaya başladı-lar, çünkü O'nun kendsavaşmak üzere ordu topladığını anlamış-lardı.

nun üzerine her zamanki toplantı yerleri olan Kuzey İbni Kılâb'ın evi olanar'ül Nedve'de), durumu görüşmek için biraraya geldiler. Kabile-nin bütünrarlan bu evde yapılan toplantılarda alındığı için ona bu isim verilmiştir. Kurrşeye mutlaka burada karar verirdi. Bu toplantılara kırk yaşını doldurmamışreyş'li olmayanlar alınmazdı.Kureyşliler de bu şart aranmazdı.ebü Cehil'inşkanlığında bir cumartesi günü toplanmışlardı. Bundan dolayıdır ki; cumartenü Mekir ve Hiyie günüdür» buyurulmuştur Necd'li bir ihtiyar kılığına girmiş

an İblis aralarında bu-lunuyordu İblis'in aralarına girmesi şöyle oldu. İpek bibbe veya tay-lasan giyerek alımlı bir ihtiyar kılığında kapıda belirmişti.

ünafıklar bu «ihtiyar kimdir» diye sordular. İblis cevap verdi, «Necd li bir ada



için toplandığınızı duydum da söyleyeceklerinizi dinleme-ye geldi, bazıktalarda size fikir verme ve nasihatlerde bulunma ihti-mali de vardır.» Bunuerine ona «içeri gir» dediler, o da girdi ve ko-nuşmalara katıldı.

ygamber'imize (S.A.S.) ne yapılması gerektiği konusunda tartışıyorlardı, yüşi idiler, bir rivayete göre ise onbeş kişi idiler. İleri gelen-lerinden biri olan Ehteri —ki kâfir olarak Bedr savaşında öldü-şu görüşü ileri sürdü, «O'nu zincrup hapsedin, kapıyı üzerine kit-leyin ve bundan sonra O'ndan evvel gelipçmiş şair ve büyücülerin başına gelen akıbetin O'nun da başına gelmesini

kleyin (yani zin-danda ölmesini bekleyin).»ecd'li ihtiyar (yani aslında şeytan) bu fikre karşı çıkarak der ki, «bu fikir isabğildir, Allah'a yemin ederim ki, eğer siz O'nu zin-cire vurup hapsedecek olsaha üzerine kapıyı kapatır-kapatmaz başına gelenleri adamları duyacak, hemskın düzenleyip O'nu eli-nizden alacaklar, sonra da karşınızda hindi gibibararak mukaveme-tinizi kıracaklardır, o yüzden bu fikir isabetli değildir, bar çare dü-şünün.

ri gelenlerden bir diğeri olan Ebul Esved Rabia Bin Amrül Amiri şu görüşü ilrer, «O'nu aramızdan çıkarır, beldemizden sürelim ne-reye isterse gitsin, hiilenmeyelim.»

ecd'li (Allah'ın lâneti üzerine olsun) bu görüşe de derhal karşı çıkar ve der kiVallahi bu da çıkar yol değildir. Ne güzel konuştuğunu, ne kadar çekici birantığa sahip olduğunu ve ileri sürdüğü yeni gö-rüşler ile herkesin kalbini neçim büyülediğini görmüyor musunuz?

er O'nu buradan kovacak olursanız, bir arap kabilesine varıp araya yerleşebları tatlı dili ile kandırarak size karşı kışkırtabilin Sonra da toplayacağı bir oüzerinize yürüyerek elinizden iktidarı alabilir ve size istediğini yapabilir

nun hakkında başka bir çare düşünmelisiniz.»

nun üzerine meşhur Ebul Cehl söz alarak der ki, «vallahi, O'nun hakkındanim bir fikrim var, ama sizin sözleriniz buna uzak kalıyor. Ba-na kalırsa herbileden gözü pek, atılgan, becerikli birer delikanlı seçe-ceksiniz, ellerine bireskin kılıç vereceksiniz, üzerine çullanacaklar, hepsi bir adam vuruyormuş gini anda kılıçlarını çekip üzerine in-direcekler ve nefes almaya fırsat vermedenını alacaklar, böylece O'ndan kurtulmuş oluruz.

tün kabileler suç ortağı olacağı için O'nun kabilesi olan Abdül Menaf kabilesğerlerinin tümüne karşı O'nun kan davasını gütmeye cesaret edemezler, heprlikte diyetini veririz, olur-biter.»

ecd'li ihtiyar. (Allah'ın lâneti üzerine olsun) Ebul Cehl'in sözü bi-tince der ki,örüş budur, başka çare göremiyorum

ylece o toplantıda Peygamber'imizi (S.A.S.) öldürmeye karar ve-rerekğıldılar.Fakat bu sırada Cebrail (A.S.) Peygamber'imize (S.A.S.) gelerek «buce her zamanki yatağında yatman diye talimat verir.

ece olunca Kureyş kâfirlerinin seçkin silâhşörleri Peygamber'imi-zin evi önünsu kurdular, uyumasını gözetliyorlardı, uyuyunca üze-rine çullanacaklardı.



e yandan Peygamber'imiz (S.A.S.) Hz. Ali'yi (keremellahu vec-hehu) o gecetağında yatmakla görevlendirdi, Hz. Ali bu hadiseden sonra Peygamber'imizma ve bayramlarda giyindiği yeşil bir paltoyu üstüne çekerek yatağa uzandıylelikle Hz. Ali (kerremellahu vechehu» kendini Allah'a adayarakygamber'imizin hayatını kurtaran ilk müslü-man oldu. Bu konuda bizzat Hz.'nin söylediği bir şiir şöyledir:

ndini ileri sürerek toprağa ayak basanların en hayırlısını korudum

ytül Atık'a ve Hacerul Esved'i tavaf edeni.

Allah'ın Resul'üdür, O'na tuzak kurmalarından çekinmişti.

dret eli her yere uzanan ulu Allah O'nu tuzaktan korudu.

ah'ın Resul'ü, mağarada güven içinde geceyi geçirdi.

ah'ın örtü ve himayesi altında saklanarak

n ise onları ve bana yapabileceklerini bekleyerek geceyi geçirdim. Kendimiüme ve esarete adamıştım.

gece Peygamber'imiz (S.A.S.) silâhşörlerin önünde evden çıktı, Allah onlarınzünü kararttığı için hiç biri O'nu göremedi, Peygambe-r'imiz «Yasin» suresinkısmını okuyarak onların her birinin başına daha önce avucuna almış olduğ

prağı saçmıştı. Peygamber'imizin okuduğu âyetler şunlardır. Ulu Allahyuruyor ki:

YASİN, Hikmet dolu Kur'an hakkı için, hiç şüphesiz, san pay* gamberferdenrisin, dosdoğru yol uyarınca. O kitab (Kur'an), gücü her şeye yeten, bağışlay







un gözlerinden Allah sakladı ve o farketmeden geçip gittiler.

. Esma (R. Anha) der ki, «Hz. Bekr, beş bin dirhem olan bütün parasını yanarak bu yolculuğa çıkmıştır.»

reyş'liler Peygamber'imizi (S.A.S.) ellerinden kaçırınca, Mekke'-nin her taraadılar, altını üstüne getirdiler. Her tarafa iz sürücüler çıkardılar. Mağaranınlunu tutan iz'ciler, onların izlerini tesbit ettiler ve mağaranın ağzına kadarerini sürdüler.

ygamber'imizi ellerinden kaçırmak, Kureyş'lilere ağır geldi, bu işe canları çokıldı, bu yüzden O'nu yakalayana yüz deve adadılar.

dı İyad'dan (R.A.) rivâyet edildiğine göre Sebir Dağı Peygamberi-mize «Yâsûlüllah! Benden kaç, çünki üzerimde iken öldürülmenden ve o yüzden Alla

netine uğramaktan korkuyorum» diye seslendi. Buna karşılık Hıra Dağı daBana gel, yâ Rasûlellah!» diye O'na seslendi.

vâyete göre Peygamber'imiz ile Ebû Bekr (R.A.) mağaraya girince Allah'ın emmağaranın ağzında hemencecik bir «ummu gayicn» ağacı bitiverdi ve bu

acın varlığı mağaranın yolunu kâfirlerin gözlerinden sakladı. Öte yandan uluah, örümceğe mağaranın ağzını ağla örmesini emretti, bir çift yabanî güveryine kapıda yuva kurdular.

nların hepsi müşrikleri mağaraya girmekten alakoydu. Yine rivâ-yete göre,gün Harem-i Şerif'de görülen güvercinler o çiftin soyundan gelir.ygamber'imize sağlamış oldukları himayenin karşılığında, nesil-lerinin artmaHarem'de avlanma tehlikesinden uzak olarak güven içinde yaşamakla

ükâfatlandırıldılar.

reyş kabilesinin her öbeğinden seçilen delikanlılar, elleri sopalı, baltalı ve karak mağaranın kapısına dayandılar. Aralarından biri

rılarak mağaranın ağzına sokuldu, orda yuva yapmış bir çift güvercini görünkadaşlarının yanına döndü, Ona «Ne var, ne yok» dediler, o da «Kapıda ikibanî güvercin görünce içerde hiç kimsenin bulun-madığını anladım» diyerşılık verdi. Peygamber'imiz (S.A.S.) bu ko-nuşmayı içerden duydu ve Allahşmanlarını savdığını anladı.

na rağmen delikanlılardan biri «içeri girin» dedi. Fakat onlardan biri olanmeyye İbni Half ona şu cevabı verdi, «içeri girip ne yapacak-sınız. Kapı

uhammed'in doğumundan bile daha eski bir örümcek ağı ile örülmüş, eğer Oeri girmiş olsaydı yumurtaların kırılmış ve ağın parçalanmış olması gerekirdi.

durum Kureyşlileri askeri harekâta girişmekten kesinlikle ala-koydu. Görüyusun, ağaç, arananı nasıl saklayarak kovalayanı şa-şırttı, öte yandan örümceldi, mağara kapısını perdeledi,boşluğun yüzünü ağı ile örerek iz'cilerin gözüğladı da aramaktan caydılar. Böylelikle örümcek Peygamber'imizi (S.A.S.)ruma şerefi kazandı. İbni Nakîb'in bu husustaki şiiri ne kadar güzeldir:

pek böceği koza örer, her çeşit elbiseye yakışır. Fakat örümcek ondan daha

tündür, Peygamber'in başına ördüğü ağ sayesinde..,»



harî ile Müslim'in Hz. Enes'den rivâyet ettiğine göre şöyle demiştir: Ebû Bek.A.) bana şöyle dedi, «Mağarada iken Peygamber'imize «eğer iz'cilerden biriaklarının ucuna baksaydı bizi görecekti» dedim, O bana «Sen bu iki kişiyi nenıyorsun» bunların üçüncüsü Allah'dır», diye ce-vap verdi.»

yer yazarlarından birine göre Hz. Ebû Bekr, Peygamber'imize «Bun-lardan bak parmaklarının ucuna baksa bizi görecekti» dediği zaman Peygamber'imizyle cevap verdi: «Onlar o taraftan bize doğru gel-selerdi,, biz de bu taraftanderdik.»

. Ebû Bekr, Peygamber'imizin gösterdiği tarafa bakınca mağara-nın açıldığınr denizin belirdiğini ve bir geminin karaya yanaşmış dur-duğunu gördü.

san'ül - Basrî'den rivâyet edildiğine göre Peygamber'imiz ile Hz. Ebû Bekr, gağaraya doğru yol alırlarken Hz. Ebû Bekr, Peygam-ber'imizin bazan önündezan da arkasından yürüyordu. Peygamber'i-miz O'na bu davranışının sebebirunca Ebû Bekr (R.A.) şu cevabı ver-di, «Kılavuzluk aklıma gelince önün sırarüyorum, sonra gözetleme gö-revimi hatırlayınca geride kalıp arkan sırarüyorum.» Peygamber'imiz O'na «Başımıza bir hal gelse benim uğruma seveve ölür müsün?» diye sordu. Ebû Bekr, «Seni, Hakkı tebliğ etmek üzerenderene (Al-lah'a) yemin ederim ki, evet» diye cevap verdi.

ağaraya vardıklarında Ebû Bekr, Peygamber'imize «Olduğun yer-de dur, yâsûlellah, ben mağarayı senin için temizleyeyim» dedi ve öteyi-beriyimizlemeye koyuldu. Mağaranın zeminini el yordamı ile yoklarken rastladığı liği paltosundan bir parça keserek tıkıyordu, böyle böyle paltosunu bitirdi, fan bir delik açık kaldı, onu da her hangi bir canlı çıkıp Peygamber'imizi ısırmaye topuğu ile tıkadı.

ndan sonra Peygamber'imiz içeri girdi, başını Ebû Bekr'in dizine dayayarak

kuya daldı, o sırada bir canlı Ebû Bekr'in topuğunu ısırdı, fakat Peygamber'iandırmamak için kımıldamadı, acıdan gözleri yaşarınca damlalardan biriygamber'imizin yüzüne aktı ve O'nu uyan-dırdı. Peygamber'imiz Ebû Bekr'e uyor sana» diye sordu, «Anam -babam yoluna feda olsun, ısırıldım» diye cevrdi. Peygamber'imiz so-kulan yere tükürük bastı ve acısı dindi. Meşhur İslâmiri Hassan İbni Sâbit (R.A.) bu mevzûda ne güzel söyler:

O şerefli, mağaradaki iki kişinin ikincisi idi,

ikisi dağa çıkınca, düşman oranın her tarafını aradı.

üşmanlar bütün canlılardan öğrendiler ki;

ygamber'imize karşı duyulan sevginin dengi yoktur.»

ygamber'imiz Mekke'den perşembe günü yola çıkmıştı, mağaradan da Pazarcesi ayrılmış olmalıydı, çünki orada üç gece kaldı. Bu olay Rebiülevvel ayınınşlarında meydana geldi, Rebiülevvel ayının onikinci Cum'a günü ise Medine'rdı.

latıldığına göre adı Zekeriyya olan bir Zâhid şiddetli bir hasta-lığa yakalanır

mek üzeredir, son demlerinde bir arkadaşı başına gelir ve ona «Lâilâhe illellauhammed'ür - Rasûlüllah» demeyi telkîn eder, fakat zâhid bu telkînı yüzünü



şiterek reddeder.

kadaşı ikinci sefer telkîn eder, zâhid yine yüzünü çevirir, arkada-şının üçünckînini ise «hayır, söylemiyorum» diye sözlü olarak red-deder. Arkasındanyılır, başı arkadaşının dizleri üzerine düşer, bir müd-det böyle kalır, arkasınraz açılır ve gözlerini açınca «bana bir şey dediniz mi?» diye sorar, ona «evena üç kere Kelime-i Şehâdet ge-tirmeni telkîn ettik. İki keresinde yüzünündün, üçüncüsünde de, «söy-lemiyorum» diye cevap verdin» derler

hid onlara durumu şöyle açıklar, «Bana İblis geldi, elinde bir bar-dak su varğımda durdu, bardağı sallayarak «su ister misin?» dedi, «tabiî» dedim. Bunuerine «İsa Allah'ın oğludur» dedi, o yüzden yü-zümü öbür tarafa çevirdim.

nra ayak uçlarımdan yana bana sokuldu, ayni sözü söyledi, ona yine yüzümndüm. Üçüncü defa bana ayni cümleyi tekrar ettirmek is-teyince «hayır,ylemiyorum» diye cevap verdim. İşte o zaman su dolu bardağı hırsından yerldı ve ortalıktan kayboldu.

te ben şeytanı reddettim, yoksa sizin telkîninizi değil, şimdi söy-lüyorum:şhedü ellâilâhe illellâh ve eşhedü enne Muhammeden abdühu ve rasûlühü.»

Rivâyete göre Ömer - Bin Abdülâziz (R.A.) der ki, «Sâlihlerden biri. şeytanınsanoğlunun kalbinin neresinde olduğunu kendisine göster-mesini Allâh'daner.Bunun üzerine rüyada içi dışından görünen yarı şeffaf bir insan vücudurür, adamın başı omuz ile kulağı arasındaki boşlukta ve sol omuzu üzerinderbağa şekline girmiş olarak şeytanı görür, uzun ince bir hortumu vardır, onuamın omuzundan kalbine uzat-mıştır, bu yoldan oraya vesvese akıtmaktadıkat, adam Allah'ın adını andığı zaman kurbağa kılığına girmiş olan şeytanrünmez oluyor.» . Allah'ım! Lânetlik şeytanı ve kıskançların dilini üzerimizeusallat eyleme, Peygamberlerinin sonuncusu olan Hz. Muhammed (SAV.) hü

etine sana zikir ve şükürde bulunmamıza yardım buyur.102 —

NALTINCI BÖLÜM BITTI

2) Kur-an-ı Kerim/ En'am Sûre-i Celilesi. 153.

3) Kur'an-ı Kerim/En'am Sûresi, 534) Kur'an-ı Kerim/Haşr Sûresî. 165) Kur'an-ı Kerim/Yasin Sûresi, 1-9

6) Kur'an-ı Kerim/Enfal Sûresi. 30

7.Emânet ve Tevbevayete göre Muhammed Ibni Münhedir, söyle der:Babamin bana söyle anlattigini hatirliyorum:

r defa Süfyan'üs - Sevrî, Harem-i Serifi tavaf ederken her adim basinda





r gün bir cöl bedevisi, bir kavmi su sözler ile medhetmisti; «Emânete saygikkinda son derece titizdirler, kendilerine teslim edilmis olan hic bir vazifedektan ayrilmazlar. Hiç bir müslümanin temel haklarindan birini çignemezler.

nlarin omuzlarinda hiç kimsenin mes'ûliyyeti kalmaz. Onlar, ümmetlerin enyirlisidir.»

n de diyorum ki: çöl bedevisinin övdügü bu çesit kimselerin artik soyurumustur, biz simdi bu zamanda "sadece insan kiliginda kurtlar görüyoruz."

tekim sairin biri söyle der:

nsan bir sey yapmak isterken kime güvensin

ert ve soylulari nerede dost bulabilsin?!

k azi hariç bu insanlar olmustur.

cudlari elbiseli - birer kurt»

ger bir sâir de ayni konuda söyle der:

ok artik kaybedildikleri zaman haklarinda denenler.Keski beldeler ve üzerindekiler yerin dibinde geçseydi de, o ölmeseydi.»

uzeyfe'nin (R.A.) rivayet ettigine göre Peygamber'imiz (S.A.S.) söyle buyuru

Gün gelecek, güven öylesine ortadan kalkacaktir ki, insanlarrbirleri ile alis - veris yapacaklar, fakat hiç biri emâneti korumayanasmayacak ve «filân ogullan arasinda güvenilir biri var» diye konusulacakt

esin ki, günâhlardan tevbe etmek hem âyet ve hem de hadisler ile farz

inmistir.tekim ulu Allah (C.C.) söyle buyurur:

y iman edenler! Hepiniz Allah'a tevbe ediniz, ola ki, felaha eresiniz"

ur Sûre-i celilesi - 31))

Âyet-i Kerime kayitsiz sartsiz bütün mü'minlere umûmî bir emirdir.

ne ulu Allah (C.C) söyle buyurur:

y imân edenler! Günahlarindan Tevbe-i Nasûh ile tevbe ediniz. Hiç süphesizbb'iniz kusurlarinizi örter ve sizi altindan irmaklar akan cennetlere koyar. On Allah, Peygamberi île iman edip O'nunla beraber olanlari rezil etmeyecek,

mselerin nurlari saglarinda ve önlerinde kosacak, onlar «ey Rabb'imiz,rumuzu tamamla, günahlarimizi bagisla, hiç süphesiz, sen her seye kadirsinyecekler. (Tahrim Sûrei celilesi - 8)

et-i Kerimede gecen "Nasuh" sifati, "sirf Allah (C.C) Rizasi icin olan her türlkeden beri olan" demektir ve «nasuh» mastarindan türemistir; tevbeninziletlisini ifade eder. Yine ulu Allah (C.C) söyle buyuruyor:

iç süphesiz, Allah sik sik tevbe edenleri ve tertemiz olanlari sever."



akara Suresi - 222)

ygamber'imiz (S.A.V.) buyuruyor ki:

ünâhlarindan tevbe eden, Allah'in sevgilisidir. Günahlarindan tevbe eden, hnahi olmayan kimse gibidir."


lu Allah (C.C), mü'min kulun, günahlarindan tevbe etmesine su adamdan da

k sevinir:am tehlikeli bir çölde konaklamistir, yaninda yiyecek ev suyunu tasiyan bir

nek hayvani vardir, basini yere dayar ve bir müddet uyur, uyaninca görür kinek hayvani ortalikta yoktur.nu aramaya koyulur, fakat uzun dolasmalari esnasinda açliktan, susuzluktannlara eklenen daha nice sikintidan imani gevremistir. «Konak yerine döneyitip uyuyayim da öyle öleyim» der.

nak yerine varip yere çöker, basini dizlerine dayar ve «öleyim» diye uyur.kat uyaninca binek hayvanini yanibasinda görür, yiyecek ve suyu da hayvantindadir. Iste. ulu Allah (C.C) tevbe eden kulu için karsisinda binek hayvaniç ummadigi bir anda buluveren bu çöl yolcusunun duydugu sevinçten dahaddetli bir sevinç île çok sevinir."

san'dan (R.A.) naklen bildirildigine göre Hz. Âdem (A.S.) kusurundan tevbeip de tevbesi Allah (C.C) tarafindan kabul edilince, melekler kendisini tebriktiler. Cebrail ile Mikâil (selâm üzerlerine olsun) yanina inerek O"na «Ey Âdeözün aydin, Allah (C.C) tevbeni kabul etti» dediler.

. Âdem (A.S.) Cebrail'e (A.S.) «Ey Cebrail, tevbem kabul buyurulduguna gö

ndan sonraki durumumu ögrenmek istiyorum» dedi. Bunun üzerine ulu Alla.C) vahiy yolu ile Hz. Âdem (A.S)'e sunlari bildirdi; «Yâ Âdem! soyundanlenlere. Sen sikinti ve kederi miras birakiyorsun. Ben de onlara tevbeyi miryiyorum. Onlar içinden hangisi bana dua ederse. Senin dilegini nasil yerinetirdimse onun da duasini öylece kobul ederim. Kim Benden günahlariningislanmasini isterse, bagisimi ondan esirgemem. Cünki Ben; Bana el açanlayakini ve dileklerinin kar-silayicisiyim. Günahlarindan tevbe edenleri, duala

bul edilmis, sevinçli ve güleryüzlü olarak kabirlerinden çikarip Mahser'e yolcerim.»

ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:ünes battigi yerden doguncaya (Kiyamete) kadar ulu Allah (C.C) gece günaeyenlere gündüz, gündüz günah isleyenlere de geceleyin elini uzatir."

radaki «el uzatmak» ifâdesi, tevbe etmeyi istemekten kinayedir. «Isteyen,bul edenden» daha geri bir mânâ tasir. Cünki nice «kebûl eden» var ki istem

ysa ki, «isteyen» mutlaka kabul eder.

ne Peygamber'imiz (S.A.S.) söyle buyuruyor:

stüste yigilsa da, göge yükselecek kadar çok günah isteseniz bile, arkasindaptiklariniza karsi pismanlik duysaniz, kuvvetle ümid edilir ki, Allah (C.C)



vbenizi kabul eder."

ne Peygamber'imiz (S.A.S.) buyurur ki:

ul günah isler de o günahla Cennete girer."

adakiler: «Bu nasil olur ya Rasûlallah» diye sorarlar.

ygamberimiz onlara söyle cevap verir. «Göz açip kapayasiya günahindanaklasarak hemen tevbe eder, böyle Cennete girer.»


ünahin kefareti, pismanlik duygusudur."

ne Peygamber'imiz (S.A.S.) söyle buyurur:

ünahlarindan tevbe edenler, hiç günahi olmayan kimseler gibi olurlar."

vayete göre bir Habes'li Peygamber'imize (S.A.V.) gelerek sorar". «Yâsulallah! Eger ben çirkin davranislarda bulunsam tevbem kabul olunur mu?ygamber (S.A.V.)'imiz ona «tabii» diye cevap verdi. Bunun üzerine kalkip gnra geri dönerek. Peygamber (S.A.V.)'imize yine sordu: «Ben o çirkinvranislari islerken Allah (C.C)beni görüyor mu?» Peygamberimiz «tabii» diyvap verince Habes'li öyle bir nâra basti ki; erkasindan hemen yere düserek rdi.

vayet edildigine göre, Ulu Allah (C.C) Iblisi dergâhindan kovunca. O. Allah.C)'dan uzun ömür istedi. Allah (C.C) da dilegini kabul ederek ona Kiyametnüne kader ömür tanidi.nun üzerine Iblis Allah (C.C)'a «izzetin ve celâlin hakki için canli kaldikçaemogulunun kalbinden çikmam» dedi. Buna karsilik ulu Allah (C.C) da Seytzzet ve celâlim hakki için, can teninde durdukça ben de onun tevbesiniddetmem» diye cevap verdi.

ygamber'imiz (S.A.V.) buyurur ki:

uyun kiri yikayip gidermesi gibi, iyilikler kötülükleri giderir.»

id Ibni Museyib'in (rahimehullahu) bildirdigine göre, ulu Allah (C.C) «SüpheO, günahlarindan dönenleri bagislayicidir» Âyet-i Kerime-

ni, günah isleyip tevbe ettikten sonra tevbesini bozarak yine günah isledikte

nra tevbe eden bir adam hakkinda indirmistir.dayl (R.A.) der ki: «Ulu Allah (C.C) söyle buyurur; «Günah isleyenleri müjdeger tevbe ederler ise tevbelerini kabul ederim. Dosdogru yoldan yürüyere

adet isleyenler. Siddiklara da bildir ki, eger onlara sirf adaletime göreuamelede bulunursam, onlari azaba çarptiririm.»

dullah Ibni Ömer {R.A.) der ki: «Isledigi günah aklina geldigi zaman onunerinde duran ve bu yüzden kalbi ürperen kimsenin günahi, ana defterdenmmül Kitab'dan) silinir.»

ylendigine göre, peygamberlerden biri günün birnde bir kusur isler, ulu Alla.C) ona bildirir ki: «Izzetim hakki için eger bir daha yaparsan seni azaba



rptiririm.»

ygamber de, Allah (C.C)'a söyle cevap verir: «Yâ Rabb'i Sen sensin, bense bzetin hakki için eger beni korumazsan, yine o kusuru isleyebilirim.»

cevab üzerine ulu Allah (C.C), onu bir daha o kusuru islemekten korudu.

dirildigine göre. adamin biri bir gün Ibni Mes'ûd'a (R.A.) içini kemiren birnahini söyleyerek tevbesinin kabul edilip edilmeyecegini sorar.

ni Mes'ûd (R.A)söylediklerini duyunca yüzünü ondan çevirir, sonra adamakarak göz pinarlarinin yasardigini görür, o zaman ona der ki: «Cennetin sekpisi vardir, hepsi açilir ve kapanir, yalniz tevbe kapisi müstesna, onun basinr zaman nöbet tutan bir melek bulunur ve hiç bir zaman kapanmaz. Bunuerek iyi amel isle ve sakin umudunu kesme.»

latildigina göre, Israilogullarindan bir delikanli, yirmi sene Allah (C.C)'a ibadtikten sonra sapitarak yirmi sene de günah ve kötülük islemis, bir gün aynaykarken sakalina ak düstügünü görür, bu duruma cani sikilir ve Allah (C.C)'ayle seslenir, «Allah (C.C)'im! Sana yirmi sene ibadet ettikten sonra sapitara

rmi yil boyunca günah isledim. Simdi yine sana dönersem beni kabul edersin?»lagina söyle bir gizli ses gelir. «Bizi sevdin, biz de seni sevdik. Bizi biraktin.seni biraktik. Bize karsi geldin, seni kendi haline biraktik. Eger bize döners

ni yine kabul ederiz.»

ni Abbas'dan (R.A.) rivayet edildigine göre. Peygamber (S.A.S.)'imiz söyleyuruyor:

ul günahindan tevbe ettigi zaman, Allah (C.C) tevbesini kabul ettigi gibilundaki meleklere, onun aleyhinde yazmis olduktan kötü amellerini unutturcudunun azalarina, yeryüzündeki ikametgâhina ve gökteki makamina danahlarini unutturur. Böylece Kiyamet günü Allah (C.C)'in huzuruna gelince

eyhinde sahitlik yapacak hiç bir varlik bulunmaz.»

. Ali'den (kerrermallahu vechehu) rivayet edildigine göre Peygamber'imiz.A.S.) söyle buyurur:

arliklarin yaratilisindan dört bin yil önce Ars'in eteklerinde su yazi vardi: Bevbe eden, iman edip iyi amel isleyen ve sonra da dogru yolda ilerleyenlerinnahlarini mutlaka bagislayacagim."

esin ki, gerek büyük ve gerek ise küçük, bütün günahlardan hemen tevbemek «farz-i ayn»´ dir. Cünki küçük günahlari islemeye devam etmek onlari,yük günahlara dâhil eder.

tekim, ulu Allah (C.C) söyle buyuruyor:

— Allah'dan korkan kullar çirkin bir is yaptiklari zaman, yahud nefislerinelmettikleri vakit, Allah'i hatirlayarak günahlarinin affedilmesini dilerler, zâteah'dan baska günahlari kim afvedebiiir? Ayrica bu kimseler bile bile yapmisduklari kötülüklerde israr etmezler»

l-i Imran suresi - 135)





eri girdi. Peygamber (S.A.V.)ímiz ona «Ey delikanli, niçin agliyorsun?» diyerdu. Delikanli «Ey Allah (C.C)'in Rasûi'u! Birçok günahima agliyorum, banazgin olan Allah (C.C)'dan korkuyorum» diye cevap verdi.

ygamber (S.A.V.)ímiz ona «Allah (C.C)'a ortak kostun mu?» diye sordu.elikanli. «Hayir» dedi. Peygamber (S.A.V.)ímiz: «Haksiz yere adam öldürdüü?» diye sordu, delikanli «Hayir» dedi.nun üzerine Peygamber (S.A.V.)ímiz, delikanliya «O halde yedi kat gök, yt yer ve daglar kadar bile olsa. Allah (C.C) günahlarini afveder» dedi.

elikanli «Yâ Rasûlallah (S.A.V.)! Benim günahlarim bunlardan daha büyüktürdi. Peygamber (S.A.V.)ímiz, delikanliya: «Senin günahlarin Kürsî'den dahayük?» diye sordu, delikanli: «Evet, daha büyük» diye cevap verdi. Peygamb.A.V.)ímiz delikanliya: «Senin günahlarin mi, yoksa Ars mi daha büyüktür»ye sordu. Delikanli: «Günahlarim daha büyük» diye cevap verdi.ygamber (S.A.V.)ímiz delikanliya: «Senin günahlarin mi büyük, yoksa Alla.C)'in afvi mi?» diye sordu, delikanli: «Hiç süphesiz Allah (C.C) daha büyük udur» diye cevap verdi. Bunun üzerine Peygamber Allah (C.C)ímiz delikanlHiç süphesiz, kocaman bir günah yiginni ancak ulu olan Allah (C.C) afveder,

nun ulu bagislayiciligi bu yigini silebilir.» dedi.aha sonra Peygamber (S.A.V.)'imiz delikanliyi «Isledigin günahi bana söyle»di. delikanli: «Senden utanirim, yâ Rasûlallah» diye cevap verdi. Peygambe.A.V.)'imiz de gencin söylemesi için israr edince, genc sunlari anlatti; «Ben dan beri kefen soyardim. geçenlerde Ensar'dan bir cariye ölmüstü, vardimbrini açtim, kefenini soydum.lktim, henüz bir kac adim uzaklasmistim ki. seytan beni dürttü, geri döndüm

ü cariyenin irzina geçtim. Yine kalkmis gidiyordum, henüz bir kac adimaklasmistim ki, cariyenin ayaklari üzerine dikildigini gördüm, bana söyle

sleniyordu: «Ey delikanli, yazik sana! Mazlumun hakkini zâlimden alan Allah.C)'dan utanmiyor musun? Beni ölüler arasinda Çiplak ve Allah (C.C) katindnûb biraktin.»

itirafi duyan Peygamber (S.A.V.)'imiz son derece teessür ve hiddete düserenci huzurundan disari çikarirlar.ygamberimizin huzurundan kovulan genc, kirk gece Allah (C.C)'a devamli teti. Kirkinci gece dolunca basini göge kaldirarak söyle seslendi.

y Muhammed'in, (S.A.V.) Âdem'in (A.S.) ve Ibrahim'in (A.S) Rabb'i. Eger bevettiysen, bunu Hz. Muhammed'e (S.A.V.) ve O'nun sahabilerine bildir, degikten ates indir ve beni içinde yok, böylece beni Âhiret azabindan kurtar.»

sirada Cebrail (A.S.) Peygamber (S.A.V.)'imize inerek O'na söyle dedi; «Yâuhammedi (S.A.V.) Rabb'in Sena selâm ediyor ve «varliklari sen mi yarattin?ye soruyor»

ygamber (S.A.V.)'imiz Cebrail'e «Hâsâ, hem beni ve hem de onlari yaratan,nim ve onlarin rizkini veren O'dur» diye cevcp verdi. Bunun üzerine Cebrailygamberimize «Allah (C.C) sana bildiriyor ki, Ben o delikanlinin tevbesini katim.»

nun üzerine Peygamber (S.A.V.)'imiz hemen delikanliyi yanina cagirir ve Al



.C)'in, tevbesini kabul ettigini kendisine müjdeler.

latildigina göre Hz. Mûsâ (A.S.) zamaninda, tevbesinde durmayan, yaptigi hvbeyi cok geçmeden bozan bir adam vardi. Böylece yirmi yil geçti. Bir gün uah (C.C), bu adam hakkinda Hz. Musa (A.S)'ya «falan kuluma söyle ki, onazap ettim» diye vehyetti.

. Müsâ (A.S.)´da, kendisine bildirileni adama ulastirdi. Adam üzüldü, çöle çsöyle seslendi.

Allah (C.C)'im! Senin rahmetin mi tükendi, yoksa benim günahim, sana bir zdokundurdu? Yoksa, afv hazinelerin mi bitti, yoksa kullarina karsi cimri midun? Hangi günah senin afvindan daha büyük olabilir ki! Kerem senin makbûeski sifatlarindan biri, düsüklük ise benim fani sifatlarimdan biridir.

nim sifatim Senin sifatindan daha mi baskin çikiyor yoksa! Kullarini Senhmetinden uzak tutarsan, onlar kime yalvarsinlar! Sen onlari kovarsan kimes vursunlar!

ah (C.C)'im! Eger üzerimdeki rahmetin sona ermis ve beni mutlaka azaba

rptiracaksan, o zaman bütün kullarinin azabini bana yükle, ben nefsimi onlada ettim.»

amin bu yakarisi üzerine ulu Allah (C.C). Hz. Musa'ya (A.S.) söyle vahyetti.ûsâ! O kuluma var, de ki: Kudretimin, bagislayaciligimin ve merhametiminmâli ile beni tanidigina göre, günahlari bütün yeryüzünü doldursa bile senigisliyorum.»

tekim Peygamber'imiz (S.A.S.) söyle buyurur:

Allah (C.C) katinda en sevimli ses; tevbekâr bir günahkârin; «Yâ Rabb'i» diye

sidir. Ulu Allah (C.C), bu sese söyle cevap verir: «Buyur yâ kulum! Neiyorsan söyle, sen benim katimda meleklerimden biri gibisin.

n senin hem saginda, hem solunda ve hem de üstündeyim, içinden gecenygularindan sana daha yakinim!

meleklerim, sâhid olun, bu kulumu afvettim!»

nnun'ül-Misrî (rahimehullahu) buyurur:

Allah (C.C)'in öyle kullari vardir ki, kalb cicegi diker gibi, günah agaçlari dikt

lari tevbe ile suladilar, meyveleri pismanlik ve hüzün oldu. Deli olmadiklarilde delirmis gibi görünürler, bilinenin disinda söyleserek mest olurlar, bunlaah (C.C)'i ve O'nun Rasûl'ünü taniyan tatli ve düzgün sözlü kimselerdir.

fa bardagindan su içmislerdir, uzun süreli belâlara katlanmak onlara miraslmistir. Kalbleri «Meleküt» âleminde hayrete dalmis, düsünceleri «Ceberut»vrimlari arasinda dolasmis, pismanlik revaki altinda gölgelenerek günahfterlerini okumuslardir, nefislerini eleme varis saymislar, böylece «vera»erdiveninden tirmanarak «zühd» doruguna ulasmislardir.

ünyanin ayrilik acisini tatli görmüsler, mezarin sertligini yumusak bulmuslarylece kurtulus ipine ve selâmet kulpuna tutunmaya muvaffak olmuslardir.



kseklerde uçusan ruhlari «naim» bahçelerine konmus ve hayat denizinelmislardir. Elem hendeklerini doldurmuslar, azgin nefsî arzularin köprülerinmislar, böylece ilim vahasina inerek hikmet pinarindan kana kana içmislerd

kâ gemisine binmisler, selâmet denizinde kurtulus rüzgâri ile yelken sisirerahat» bahçelerine, yücelik ve soyluluk kaynağına ulasmışlardır»

8.Merhametli Olmanin Faziletiygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

ennet'e sadece merhametliler girecektir."

ada bulunan sahabiler: «yâ Rasûlallah! Biz hepimiz merhametliyiz» derler.ygamber'imiz. (S.A.S.) onlara söyle cevap verir;

irf nefsini esirgeyen kimse merhametli degildir; merhametli kimse hem kendhem de baskalarini esirgeyendir."

sanin kendine karsi merhametli olmasi; kendini Allah (C.C)'in azabindanirgemesi, yasaklarin: islemekden, emirlerini yapmaktan sakinmasidir. Bu danah islemekten vazgeçerek, islenmis günahlardan tevbe ederek, ibadet edeibadet ederken sirf Allah (C.C) rizasini gözeterek olur.

skasina karsi merhametli olmak da . Islâm'in tesbit ettigi kul haklarina venlilara hürmet — riâyet, baskalarina zarar vermemektir.

tekim Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

üslüman eli ile ve dili ile baskalarina zarar vermeyen, hayvanlara merhameerek onlari güçleri disinda kalan is ve yüklere kosmayandir."

ygamber'imiz, (S.A.S.) söyle buyuruyor:

damin biri, bir gün yolda giderken susuzluktan yanacak gibi olur, bir kuyulur, basamaklarindan inerek suyun yanina ulasir, kana kana içerek yukarikar. Bu orada gözüne susuzluktan dili sarkmis bir köpek ilisir, içinden (bu zapek, az önce benim oldugum gibi siddetli bir susuzluk çekiyor) der. Yenidenyuya iner, ayakkabisina su doldurur ve köpege bu suyu verir, hayvaninsuzlugunu giderir. Adamin hareketi Allah (C.C)'in hosuna gider, karsilik olarun günahlarini afveder."

nleyen sahabiler, Peygamber (S.A.S.)'imize «Hayvanlardan dolayi da ecirzanabilir miyiz?» diye sordular. Peygamber (S.A.S.)'imiz «Her cigeri kuruma

anli) varlik sayesinde ecir kazanilir.»



es bin Mâlik (R.A.) buyurur; «Bir gece Hz. Ömer (R.A.) dolasirken bir kösednaklamis yolcu kafilesine rastlar, onlara hirsizlik yapilmasindcn korkar.

emen Abdullah Ibni Avf'a (R.A.) varir. Abdullah. Hz. Ömer'e: «Yâ Emirel -ü'minîn! Gecenin bu saatindeki ziyaretinin sebebi nedir?» diye sorar.

. Ömer «Yolda gezinirken bir yolcu kaafilesine rastladim, bir kösedenaklamislar. Içimden «Bunlar simdi uykuya dalinca, hirsiz baskininarayabilirler» dedim. Gel, ikimiz onlara bekçilik edelim» diye cvap verir.

ylece ikisi birlikte yola çikarlar, kafileye yakin bir yerde yere cömelerek sabdar yolculara bekçi olurlar. Tan yeri agarmca Hz. Ömer (R.A)«Ey yolcular,ydin namaza» diye seslenir. Bunun üzerine yolcularda kipirdamalar baslayin. Ömer (R.A)´de oradan ayrilir.»

ze düsen, sahabîlerin (Allah (C.C)onlardan razi olsun) yolundan ayrilmamakah (C.C) onlari «birbirlerine karsi merhametli» diye övmüstür. Onlar hemüslümanlara, hem de bütün canlilara karsi, hattâ müslüman olmayan azinlikrsi merhametli idiler.

dirildigine göre, bir gün Hz. Ömer (R.A) kapi kapi dolanarak dilenen yasli bi

yri müsiim ile karsilasinca der ki. «Sana karsi haksizlik ettik, gençligindenden «cizye» aldik, simdi ise seni perisan birakdik.»kasindan da, adamin ölünceye kadarki geçiminin «beytülmabden karsilanma

mreder.

. Ali. (kerramellahu vechehu) buyurur ki: «Bir sabah erken saatlerde Hz. Ö.A)'i deve üzerinde bir vadide yol alirken gördüm. O'na «Ey mü'minlerin emreye gidiyorsun?» diye sordum. «Zekât gelirlerinden bir deve kaybolmus dau ariyorum» diye cevap verdi. Kendisine «Senden sonra gelecek olanlifelerin canina okudun» diye takildim.

na söyle cevap verdi. «Ey Hasan'in babasi, beni kinama. Hz. Muhammed'i.A.S.) peygamber olarak gönderene (Allah (C.C)'a) yemin ederim ki. Firat nnarinda bir kuzu kaybolsa. Kiyamet günü hesabi Ömer'den sorulur. Çünki neüslümanlari perisan eden devlet baskanma ve ne de mü'minierin yüreklerinerku salan fasik idareciye itaat yoktur.»

.Hasan'in (R.A.) bildirdigine göre. Peygamber'imiz (S.A.S.) söyle buyuruyor

mmetimin seçkinleri, çok oruç tuttuktan icin ve cok namaz kildiktan için degrkese karsi temiz kalbli, cömert ve merhametü davranmatan sayesindennet'e girerler."


erhametlileri, Rahman olan Allah (C.C) esirger. Yeryüzündekilere karsierhametli davraniniz ki, gökte olan da sizi esirgesin."


askalarina karsi merhametli davranmayanlar, esirgenmez. Baskalarininsurlarini bagislamayanlarin günahlari afvedilmez."

âlik lbni Enes'den (R.A.) rivayet edildigine göre, Peygamrber'imiz (S.A.S.) sö





ardi.

r gün Hz. Ali (kerramelîahu vechehu) aglamis. «Niye agliyorsun?» diye sorasöyle cevap verir; «Yedi gündür evime misafir gelmiyor, ulu Allah (C.C) benzden düsürdü diye korkuyorum.»


alnizca Allah (C.C) Rizasini dileyerek, kim bir acin karnini doyurursa Cennetrmesi kuvvetle umulur. Buna karsilik, kim bir aca yemek vermekten kaçinirs

u Allah (C.C) da Kiyamet günü, onu faziletlerinden mahrum tutar ve cehennabina çarptirir.»


ömert, Allah (C.C)'a, Cennete ve insanlara yakin. Cehenneme uzaktir. Bunarsilik cimri ise Allah (C.C)'a, Cennete ve insanlara uzak, Cehenneme yakind


âhil, fakat cömert bir mümin: Allah (C.C) katinda ibadete devamli fakat cim

r mü'minden daha sevimlidir."ne Peygamber'imiz (S.A.S.) söyle buyurur:

iyamet Günü su dört kimse hesaplasmasiz olarak Cennet'e girer:

— ilmi ile amel eden âlim.

— Hacca varip döndükten sonra ölünceye kadar onun bununla didismeyen vnah islemekten titizlikle kaçinan kimse.

— Isiâmiyetin nüfuzunu artirmak için savas alaninda can veren sehid.— Helâl yollardan kazandigi maldan, gösterise kapilmaksizin Allah (C.C)lunda bagista bulunan cömert kimse.

dört kimse Kiyamet günü «Sen mi daha önce gireceksin, yoksa ben mi? diynnet kapisinda tartisacaklardir."

ni Abbas'dan (R.A.) rivayet edildigine göre, Peygamber (S.A.V)'imiz söyleyuruyor:

lu Allah (C.C)'in öyle kullari vardir ki, halka fayda versinler diye, Allah (C.Clarin eline varlik verir. Bu kimseler halki ni'metlendirmekten kaçindiklarikdirde, Allah (C.C) ellerindeki varligi alarak, baskalarina verir."


ömertlik, dallaRI yeryüzüne sarkmIs bir Cennet agacidir, bu dallardan birinetunan kimse, onun rehberliginde Cennet'e varir."

hâbîlerden Câbir (R.A.) den rivayet edildigine göre, Peygamber'imize (S.A.Sn faziletli amel hangisidir?» diye sorarlar. Peygamber (S.A.V)'imiz: «Sabir v

mertlik» diye cevap verir.





9.Namazda Huşunun Beyânıberde bildirildigine göre. Cebrail (A.S.) bir gün Peygamber (S.A.S.)ímizelerek der ki:

â Rasülallah! Gökte taht üzerinde bir melek görmüstüm, çevresinde yetmis elek saf düzeninde durmus ona hizmet ederlerdi. Onun her nefesinden, uluah (C.C )bir melek yaratirdi.kat ayni melegi simdi kanadi kirik ve aglarken Kaf daginda gördüm. Beni

rünce «Bana sefaat eder misin?» diye yalvardi. «Sucun nedir?» diye sordumna söyle cevap verdi. «Mi'râc gecesi tahtima kurulmus oturuyorken. Muham.A.S.) yanimdan geçiyordu. O'nun için ayaga kalkmadim diye ulu Allah (C.Cni bu cezaya çarptirdi, gördügün gibi beni buraya sürdü.»n Allah (C.C )'a yalvarip, yakardim, kirik kanadli melegin sucunu bagislamaedim, ulu Allah (C.C ) bana; «Yâ Cebrail, ona söyîe de Muhammed (S.A-V)'ierine seiât-ü selâm getirsin» diye buyurdu.

rip ona bildirdim, sana selât-ü selâm getirdi de, Allah (C.C ) onu afvederek nadi yerine yenisini bitirdi.»

esin ki, Kiyamet Günü, kulun ilk gözden geçirilecek ameli namaz olacaktir.mazi eksiksiz bulunursa, diger amelleri de birlikte kabul edilir. Eger namazdsiklik görülürse diger ameller de birlikte reddediiir.

tekim Peygamber'imiz (S.A.S.) söyle buyuruyor:

arz namazlar teraziye benzer, dogru tartan karsiligini görür.."

zid-ür Rekkasî (rahimehullah) der ki, «Rasûlüllah'in (S.A.S.) namazi öylesinngeli ve biteviye olurdu ki, sanki ölçülü oldugu sanilirdi.»

ygamberimiz (S.A.S.) buyurur ki:

mmetimden iki kisi düsünün, her ikisi de namaza dururlar, rukü ve secdelernidir, fakat ikisinin namazi arasinda yer ile gök arasi kader derece farki vard

ygambe (S.A.S.)´rimiz bu hadisi ile husu içinde kilinan namaz ile restgeleinan namaz arasindaki farki belirtmek istemis olmalidir.


ukü ile secde arasinda belini dimdik dogrultmayan kula Allah (C.C), Kiyametünü bakmaz."

ne Peygamber'imiz (S.A.S.) söyle buyurur:

im vaktinde namaz kilarsa, abdestini tam alirsa, rukü ve secdelerini âdabinaarak yerine getirirse ve namazda husu içinde bulunursa, o kulun namazimbeyaz ve parlak bir kiliga bürünerek göge yükselir ve yücelirken der ki; Brsi nasil titiz davrandinsa Allah (C.C) da seni öyle korusun.»

na karsilik kim namazi vaktini geçirerek kilar, abdestini bastan savma alir,

kü ve secdelerini âdaba aykin sekilde yapar ve namaz esnasinda husu veygidan mahrum bir vurdumduymazlik tavri takinirsa, o kimsenin namazi da






ennet'te «Efyah» adli bir nehir vardir. Içinde inci ve yakutlar ile oynayanah'in zaferandan yarattigi huriler vardir. Ulu Allah (C.C)'i yetmis bin dildesbih ederler, sesleri Hz. Davud'un (A.S.) sesinden daha tatlidir. «Biz namazisu ve titizlik içinde kilanlara -âitiz» derler. Ulu Allah (C.C) da «Öylelerini keime yerlestirir ve seni ziyaret edebilenlerden kilarim» diye buyurur."

latildigina göre ulu Allah (C.C) Hz. Musa'ya (A.S.) söyle vahyetti;

â Mûsâ, beni zikrettigin zaman vücûdun ürpermesin, beni zikrederken husunde ve derli - toplu ol. Beni zikrederken dilinden çikan söz kalbinden süzülülsin, huzurumda durdugun zaman boynu bükük bir kölenin edâsini takin,nden bir sey dilerken kalbin ürkek ve dilin dogru sözlü olsun.»

vayete göre, Allah (C.C.) ona söyle vahiy buyurdu:

mmetinin âsilerine söyle de:

nim adimi agizlarina almasinlar, çünkü adimi ananlari anmak benimkmümdür, buna göre onlar adimi aninca ben de onlari lanetle anarim. "

hüküm zikir sirasinda gaflette olmayan âsiler için söz konusudur. Gaflet ileiligi bir araya getirerek Allah (C.C)'i zikredenlerin halini varin siz düsünün!

habinin birisi söyle demistir: «Insanlar mahsere namazdaki durumlan gibivkedilirler. Namazda derli - toplu, suurlu olan ve kildigi namazdan haz veadet duyanlar, mahserde de öyle olurlar. Namaz esnasinda tarif ettigimiz edbulunanlar mahserde de öyle olurlar.

ygamber'imiz (S.A.S.) bir gün namazda sakali ile oynayan birini gördü ve sö

yurdu:Bu odamin eger kalbinde korku olsa, azalarina aksederdi, kalbinde korkumayanin namazi kabul olmaz.»

esin ki ulu Allah (C.C) namazini husu ve alçak gönüllülük içinde kilanlari, çeetlerde övmüstür. Bu husûsdaki âyetlerde geçen bazi ifadeler söyledir:

Onlar ki namazlarinda husu içindedirler», «Onlar ki namazlarindavamlidirlar.»

dirildigine göre namaz kilanlar çoktur, fakat namazini husu içinde kilanlardir. Hacca gidenler çoktur, fakat yaptigi haccin icaplarina uyanlar azdir. Kusktur, fakat bülbül azdir. Âlim çoktur, fakat bildigine göre amel eden âlim azd

maz, Allah (C.C)'in emirlerine boyun egme yeri, husu ve alçak gönüllülükynagidir. Namazin kobul edilip edilmedigi, bunlar ile anlasilir. Namazin caizma sartlari ile kabul edilme sartlari ayri ayridir. Namazin caiz olma sarti,rzlarinin yerine getirilmesidir. Kabul edilmesinin sarti da husu ve takva içindinmasidir.

tekim ulu Allah söyle buyurur:

amazlarini husu içinde kilan mü'minler kurtulusa ermislerdir."



ü'minun: 1-2)

kva sarti ile ilgili olarak da ulu Allah (C.C) söyle buyurur:

lu Allah, sadece takva sahiplerinin ibadetini kabul eder." (Mâide Sûresi - 27

ygamber'imiz (S.A.S.) söyle buyurur:

albi ile Allah (C.C)'a yönelmis olarak iki rek'at namaz kilan kimse anasindanni dogmus gibi bütün günahlarindan arinir."

esin ki, namazda iken insani husu ve suur halinde bulunmaktan içe doganygu ve düsünceler alakoyar. Bunlari kesinlikle kovmak gerekir. Bunlarivmada basarili olabilmek için ya los yerde veya oyalayicilardan arinmis saderde namaz kilmak gerekir. Gürültü, islemeli yer dösemeleri ve süslü elbiselesani ve suur halinden alakoyan baslica oyalayicilardir..

tekim rivayete göre Ebü Cehm, Peygamber (S.A.S.)'imize amblemli bir kemegi hediye etmisti. Fakat Peygamber (S.A.S.)'imiz ilk namazdan sonra onulinden çözdü ve dedi ki; «Onu Ebû Cehm'e geri götürün, çünki o. beni namaaladi.»

ne Peygamber'imiz (S.A.S.) bir gün takunyesinin çemberinin yenilenmesinimretmisti. Namaza durunca yeni oldugu için gözü ona takildi, bunun üzerineni çemberi sokup eskisini takmalarini emretti.

ygamberim (S.A.S.)ízin parmaginda altin yüzük vardi, altin yüzük henüzram kilinmamisti, bir mimberde hutbe okurken bu yüzügü parmagindan çikati. Sebebini de söyle açikladi: «Size bakarken zaman zaman gözüm onakiliyor, beni oyaliyor.»

ne rivayete göre Ebu Talha (R.A.) bir gün evinin bchçesinde namaz kiliyorduada bir kus bahçedeki agaçlardan birinin yapraklan orasinda uçup kaçmayalisiyordu. Manzara Ebû Talha'nin hosuna gitmisti, bir müddet gözünü oradaniramadi. Bu arada kaç rek'at kildigini sasiriverdi.mazdan sonra karsilastigi fitneyi Peygamber (S.A.S.)'imize anlatti, ve «Ohçeyi sadaka olarak veriyorum, onu dilediginiz sekilde degerlendiriniz» dedi

ne bir sahabî hakkinda rivayet edildigine göre, bu zat da bahçede namazarmustu. Hurma agaçlarinin meyva ile yüklü oldugu bir mevsimdi. Gözünerma agaci ilisti ve hosuna gitti. Bu orada kildigi rek'atlarin sayisini sasirdi.

mazdan sonra hemen Hz. Osman'a (R.A.) kosarak durumu anlatti ve «Ohçeyi hazîneye bagisliyorum, onu Allah (C.C) Yolu'nda degerlendir» dedi. Hzman (R.A.) bahçeyi elli bin dirheme satti.

lefden biri der ki: «Su dört sey namazi zedeler:

— Secde yerinden baska tarafa bakmak.

— Yüzü sivazlamak,

— Secde yerinin kum ve çakillarini atmak,

— Önünden gelip geçme ihtimalinin bulundugu yerde namaza



rmak.»


amaz kilan kimse bakislarim secde yerinden baska tarafa kaydirtmadikça Al.C), ona dogru dönüktür."

. Ebû Bekr-es Siddîk (R.A.) namazda direk gibi dimdik dururdu. Bir kisimhâbiîer rükû'da öylesine düzgün ve uzunca kalirlardi ki. kuslar onlari cansizrkuluklar sanarak sirtlarina konarlardi.

iyoruz ki, saygi duyulan yüksek mevkideki kullar önünde bile merasime bagzi saygi gösterileri uygulanmasi gerekir. Buna göre padisahlarin padisahizurunda dururken belirli bir takim edeb ve hürmet esaslarindan sarf-i nazarmek nasil düsünülebilir?

vrat'ta söyle yazili oldugu bildirilir;

y Âdemoglu! Huzurumda durmus namaz kilarken aglamaktan çekinme, cunn sana kalbinden daha yakinim ve nurum gaybi da görür.»

vayete göre Hz. Ömer. (R.A.) bir gün mimberde iken söyîe dedi:nsan müslüman olarak sakalini agarttigi halde Allah (C.C)'in rizasini kazanar tek namaz bile kilmamis olabilir.» Dinleyiciler; «Bu nasil olur?» diye soruncevabi verdi; «Adem yeterince husu ve alcak gönüllülük içinde ve Allah (C.nelerek namaz kilmaz.»

û Aliye'ye (R.A.):

nlar ki namazda gaflet içindedirler." (Maun Sûresi - 5)

et-i Kerimesinin mânâsini sordular, o da söyle cevap verdi. «Âyettesdedilenler. öyle kimselerdir ki, namaz kilarken sasirirlar, daha bir rek'at mksa iki rek'at mi kilarak selâm vereceklerini kestiremezler.»

san (R.A.) ayni konuda «Oyalanarak namaz vaktini kaçiranlar kasdediliyor»mistir.

ygamber'imiz (S.A.S.) buyurur ki:

lu Allah (C.C)söyle buyurur:

ulum benim azabimdan ancak üzerine farz kildigim ibadetleri edâ etmeklertulabilir."

0.Dedikodu, Koguculukesin ki, ulu Allah (C.C) Kur'ân-i Kerimde giybeti kinamis ve gsybetciyi ölü e



yene benzetmistir. Ulu Allah (C.C) söyie buyuruyor:

irbiriniz hakkinda giybette bulunmayin. Içinizden her hangi biri, ölü bir dinrdesinizin etini yemeyi sever mi? Hic süphesiz bu igrenç bulacaginiz bir seyd

ucûrât Sûresi - 12)


er müslümanin diger müslümanlara kani, mali ve irzi haramdir."


edi - kodudan sakininiz, cünki dedi - kodu zinadan daha agir bir günahtir. Zna eden bir kimse tevbe edince tevbesi Allah (C.C)tarafindan kabul edilebilirkat dedi - kodusu yapilan kimse afvetmedikce dedi - koducunun afvedilmesîümkün degildir."

mler, Laskasini giybet eden kimsenin sapan kuran bir çocuga benzediginiylerler. Bu çocugun saga sola tas atmasi gibi giybetci de iyi amelini öteye bevurur.


ü'min kardesini lekelemek gayesi ile arkadan çekistiren kimseyi ulu Allah.C)Kiyamet Günü Cehennem köprüsü üzerinde durdurur, sözünü geri almadluna devam etmesine müsâade etmez."

ne Peygamber'imîz (S.A.S.) buyuruyor ki:

iybet, müslüman kardesini arkasindan hosuna gitmayecek sözler ile anmadi

emek ki, odamin arkasinda isterse vücûd eksikliginden, ister soyâletsizliginden, ister sözünde ve davranisinda var oldugu ileri sürülen birsurdan, isterse gerek din ve gerekse dünyasi üe ilgili eksikliklerindenhsedilsin, bunlarin hepsi dedi - kodudur. Hattâ, birinin elbisesinden,ltosundan veya atindan küçümseyen bir edâ ile arkasindan konusmak, giybe

yle ki, selef-i sâlihinden bazi üeri gelenlerin misal vererek belirttiklerine görrinin arkasindan «Elbisesi uzun veya kisa» diye konusmak bile dedi - koduduerede kaldi ki, onun sahsiyyeti hakkinda rencide edici ifadeler kullanman!

dirildigine göre bir gün bazi konularda bilgi edinmek üzere Peygamber

.A.S.)'imize kisa boylu bir kadin gelir. Kadin çikinca Hz. Ayse (R. Anha) «All

.C) kadina ne kadar kisa boy vermis» deyince. Peygamber (S.A.S.)'imiz onaGiybet ettin Yâ Ayse!» diye ihtar buyururlar.


man dedi-kodudan kaçininiz, çünki o, üç âfet getirir.

— Dedi-koducunun duâsi kabul edilmez.

— Iyi ameli kabul edilmez.

— Kötülükleri birikir.»



ygamber'imiz (S.A.S.) koguculugu kinarken söyle buyurur:

iyamet Günü insanlarin en kötüsü, birine bir yüzü île, öbürüne baska bir yügörünen iki yüzlü kimselerdir, dünyada iki yüzlü olanlarin Kiyamet Gün;

esten iki dili olacaktir."


ogucular (ondan ona söz tasiyanlar) Cennete giremezler."

nusan konusamayan bütün canlilarin dili oldugu halde baligin neden dili yokylendigine göre meselenin hikmeti sudur: Ulu Allah (C.C) Hz. Âdem'i (A.S.)ratip meleklere. O'na secde etsinler diye emredince Iblis hariç, bütün melekna secde etmislerdi. Bunun üzrine ulu Allah (C.C) onu melek kiligindan cikannetten kovmustur.

nnetten kovulunca yeryüzüne inen Iblis denize gider ve ilk karsilastigi canlilik olur. iblis ona Âdem (A.S)'in yaratildigini haber verir, arkasindan Hz. Âde.S.)'in kara ve denizde yasayan her türlü canliyi avliyabilecegini bildirir, balbu haberi diger canlilarina ulastirir; bunun üzerine ulu Allah (C.C) baligin d

künden yok eder.mr Ibni Dinar'in (rahimehullah) anlattigina göre Medine'li bir adamin, yineedine'nin bir kenar mahallesinde oturan bir kiz kardesi vardi. Kadin hasta idam zaman zaman ziyaretine giderdi, günün birinde öldü. Kardesi ölüsünüfenleyerek götürüp topraga verdi, arkasindan da evine döndü.

sirada para cüzdaninin yerinde olmadigini gördü, onu kabre düsürdügünütirladi, yakin bir arkadasini yanina alarak birlikte kabrin yanina gittiler, topldirdilar ve para cüzdanini buldular.ünün erkek kardesi arkadasina: «Sen azicik öteye git. ben kiz kardesimin nerumda olduguna bakayim» dedi. Üzerindeki topragi kaldirarak lâhdi açti. Birgörsün! Lâhid tutusmus yaniyor!

am hemen annesine vardi. «Bana kiz kcrdesimin önemli huylarini anlat» denesi «Senin kiz kardesin komsularin kapi arkalarinda saklanir, kulaginipilarina dayar, içerdeki konusmalari dinler ve sonra duyduklarini baskalarinsirdi» dedi.

am o zaman koguculugun kabir azabina neden oldugunu anladi. Buna görebir azabindan kurtulmak isteyenler, dedi-kodudan ve ona buna söz tasimak

cinmalidirlar.kâye ederler ki: Ebü'l Leys'ül - Buhâri (rahimehullah) hacca giderken cebinerhem koymus ve «Mekke yolunda gerek giderken gerek dönerken biri hakkindi-kodu edersem su iki dirhemi fakirlere dagitacagim» diye kendi kendinemin etmisti.

û'l - Leys, Mekke'ye vardi, hacc görevini yerine getirip evine döndü, fakat ikrhem hâlâ oldugu yerde duruyordu. Verdigi sözü bilen dostlari ona durumurdular, cevabi söyle oldu: «Bir kisi hakkinda dedikodu edecegime yüz kere z

megi tercih ederim.» (Mâzaallah!)



u Hafs'ül Kebir (rahimehullah) buyurur; «Bir yilin Ramazan Orucunutmamayi, bir kisi hakkimda dedi-kodu etmeye tercih ederim.»

r fikih âlimi hakkinda giybet eden kimse. Kiyamet Günü alninda «Bu adam A.C)'in rahmetinden mahrum edilmistir» yazisini tasiyarak gelir.»

es Ibni Mâlik'in (R.A.) rivayet ettigine göre Peygamber (S.A.V)'imiz söyleyuruyor:

i'raca çikarildigim gece tirnaklari ile yüzlerini tirmalayan ve les yiyen bir

ruba rastladim. Cebrail'e «Sunlar kim?» diye sordum, bana, bunlar dünyadaen baskalarinin ölü etini yiyenler (onun bunun hakkinda dedi-kodu edenlerdye cevap verdi.»

san (R.A.) buyurur: «Yemin ederim ki, giybet Dîne. koparilan bir et parçasincûda verdigi zarardan daha egir bir zarar getirir.»

u Hureyre (R.A.) buyurur. "Mü'min kardesinizin gözündeki çöpü görürsünüzndi gozunüzdeki mertegi görmezsiniz."

dirildigine göre, bir gün Selman-i Ferisi (R.A.) Ebu Bekr (R.A.) ve Ömer (R.A(Allah (C.C) onlardan râzi olsun) birlikte sefere çikmisti. Selman (R.A.) yol

kadaslarina yemek pisiriyordu. Bir yerde mola verdiler, fakat Selman (R.A.)yecek bir sey hazirlamamisti.nun üzerine. O'nu yaninda yiyecek bir sey var mi, yok mu baksin ve varsa lsin diye Peygamber (S.A.V)'imize gönderdiler. Selman (R.A.) yiyecek bir selamayarak arkadaslarinin yanina eli bos dönünce Ebû Bekr (R.A.) ile Ömer.A.) kendi aralarinda onun için «Selman (R.A.) su almak üzere falan kuyuyarsa kuyu kurur» dediler.

nun üzerine su âyet indi:

iribirin izin arkasindan dedikodu yapmayin, sizden birisi ölü bir din kardesinni yemek ister mi? Hic süphesiz bundan tiksinirsiniz."ucûrat Sûresi - 12)

u Hureyre'den (R.A.) rivayet edildigine göre. Peygamber (S.A.V)'imiz söyleyuruyor:

ünyada mü'min kardesinin etini yiyen (onun hakkinda dedikodu yapan)msenin önüne Kiyamet Günü dedikodusunu yaptigi kardesinin lesi getirilir ve

a: ye simdi bu lesi dünyada iken dirisini yemistin» denir. Arkasindanygamber (S.A.V)'imiz su âyeti okudu:

izden birisi, ölü kardesinin etini yemek ister mi?"

bir Ibni Abdullah el-Ensarî (rahimehullah) der ki, «Peygamber (S.A.V)ímizmaninda dedikodu olunca derhal kokusu duyulurdu, cünki gayet seyrekti. Famdi dedikodu öyle cogaldi ki. bütün burunlar koku ile doldu, o yüzden artikkusu farkedilmez oldu. Tipki sunun gibi: Derici atölyesine giren birini düsünam kokunun agirligi yüzünden orada fazla kalamaz.

ysa atölyede çalisanlar hic bir rahatsizlik duymadan orada yerler, içerler,runlari alistigi için kokusmus deri kokusunu duymazlar. Iste dedi-kodunun



nümüzdeki durumu da böyledir.»

'b (R.A.) der ki: «Bir kitabda okuduguma göre dedi-kodudan tevbe edenlernnet'e en arkadan girerler. Öte yandan dedi koduculukta israr ederek ölenleherkesten önce Cehennem'e girerler.»


erek birinin arkasindan atip tutanlarin (hümeze) ve gerekse baskalarina,zlerine karsi hakaret edenlerin (lümeze) her ikisinin de vay haline!"

ümeze Süresi - 1)

Ayet-i Kerime, Velid Ibni Mugîre hakkinda nâzil oldu. Cünki Peygamber'imi.A.S.) ve bütün müslümanlara yüzlerine karsi alay ve hakaret ediyordu.

indigi gibi husûsî bir nüzul sebebine dayanan Âyet-i Kerimenin hükmü umûabilir.

ygamberímiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

man dedikodudan kaçininiz, cünki o zinadan daha agir bir günahtir" Sahabeygamber (S.A.S.)'imize «Dedi-kodu nasil olur da zinadan daha agir olabilir»ye sordular.

ygamberimiz (S.A.S.) bu soruya: «Çün-kl insan zina edip tevbe edince Allah.C)tevbesini kabul eder. fakat hakkinda dedikodu yapilan kimse bagislamaddikoducunun afvedilmesi mümkün degildir.»

edikodu yapan kimse önce pismanlik duyup tevbe etmelidir, böylece Allah (Ckkindan kurtulmus olur. Arkasindan da hakkinda dedikodu yaptigi kimsedenlâllik almasi gerekir, eger adam hakkini helâl ederse ancak o zaman kulkkindan kurtulmus olabilir.ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

üslüman kardesi hakkinda dedikodu yapan kimsenin Kiyamet günü, ulu Alla.C) yüzünü kiçina çevirir."

na göre dedikodu yapan kimsenin yerinden kalkmadan ve dedikodusu karsirafin kulagina varmadan önce Allah (C.C)'dan onun için afvedilemelidir. Cündikoducu, haber karsi tarafin kulagina varmadan tevbe ettigi takdirde, ortad

dece Allah (C.C) hakki söz konusu oldugu için tevbesi kabul edilir. Fakatdikodu haberi karsi tarafin kulagina varinca" tevbe sayesinde dedikodubalinin ortadan kalkabilmesî için, dedikoduya ugrayanin hakkini helâl etmesrekir.

na konusunda da hüküm böyledir. Yani evli bir kadinla zina eden kimse, kadcasi olupteni duymadan tevbe ettigi takdirde tevbesi kabul edilebilir, fakat kadinin korumu ögrendikten sonra tevbenin kabul edilebilmesi için, aldatilan kocaninkkini helâl etmesi gerekir. Yerine getirilmeyen namaz, oruç, zekât ve hacc

rçlcri, bu borçlar kaza edilmedikçe tevbe ile ortadan kalkmaz. Dogrusunu Alir.





.C) kullarina asla zulmetmez.»

KAYE

r gün «tabiin»´den bir gurup Ebû Sinan'i ziyaret etmege giderler. Içeri giripnina oturunca Ebû Sinan misafirlerine «Hep birlikte kalkalim da, kardesi öler komsumuz var, onu taziye edelim» der.

ndan sonrasini, gurupta bulunan Muhammed Ibni Yusuf el-Feryabî söylelatiyor;

Birlikte kalktik, o adamin evine vardik, onu hüngür hüngür aglarken ve bitkiziyette bulduk, acisini hafifletecek ve kendisini teselli edecek sözler söylemesladik, fakat o hic teselli ve taziye sözlerine kulak asmiyordu.

na «ölümün kaçinilmaz bir yolculuk oldugunu bilmiyor musun?» dedik, bizeabii biliyorum, ama ben kardesimin gece gündüz çektigi azaba agliyorum» dvap verdi, ona «Allah (C.C) sana gaybi mi bildirdi ki, böyle söylüyorsun?» deze su cevabi verdi:

Hayir, fakat kardesimi gömüp kabrini toprakla doldurunca, herkes mezarliktarildiktan sonra ben kabrin basina oturdum, o sirada içerden bir ses geldi, söyordu; «Eyvah, beni tek basima azab ile basbasa koyup gittiler, oysa ki benmazimi kilar ve orucumu tutardim.» Kardesimin bu feryadi beni aglatti ve

Durumu nasildir?» diye görmek için kabrini kazmaya basladim, bir de nereyim, içerde ates yaniyor ve kardesimin boynuna da atesten bir halkaçirilmis!

rdeslik sefkatime yenilerek boynundan halkayi çikarayim diye elimi uzattimrmaklarim ve avucum yandi.» Muhammed Ibni Yûsuf el-Feryabi anlatmayavam ediyor.

Adam yorganin altinda sakladigi elini cikardi, yanik karasi oldugunu gördük.»kasindan sözlerine devam etti:

Durumu böyle gördükten sonra üzerini yeniden toprak ile örterek mezarliktarildim. Kardesimin haline nasil aglamayayim, onun acisini nasil unutayim?»

ama «Kardesin dünyada iken ne kötülük ederdi?» diye sorduk, bize «Malinikâtini vermezdi» diye cevap verdi, o zaman hepimiz: «Bu durum ulu Ailah.C)'in su Âyet-i Kerimesinin dogrulugunu ortaya koyuyor» dedik.

u Allah (C.C.) söyle buyuruyor:llah'in kendi faziletinden onlara bagislamis oldugu malda cimrice davrananlandi hesaplarina iyi davrandiklarini sanmasinlar, tersine bu tutum kendileri itüdür. Cimrilik ile yanlarinda alakoyduklari mal (zekât) Kiyamet Günü halkaup boyunlarina geçirilecektir."

l-i Imrân Süresi. 180)

emek ki, kardesinin azabi Kiyamet Gününe birakilmayarak öne alinmis ve

birde uygulamaya konmustur.



uhammed Ibni Yûsuf sözlerine söyle devam ediyor, «Bir müddet sonra heprlikte adamin yanindan ayrilarak Peygamberimizin (S.A.S.) arkadaslarindan an Ebû Zerr'in (R.A.) yanina vardik, adamin basindan geçenleri ona anlattik a «Yahudiler ve Hiristiyanlar ölünce onlarin

birlerinde neden böyle bir durum görülmüyor?» diye sorduk, bize «Onlarinhennemlik oldugu kesindir, fakat ulu Allah (C.C) size mü'minlerin böylesinerumlarini, ibret alasiniz, diye gösteriyor» diye cevap verdi.

tekim ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki:

iç süphesiz, Allah'dan size çesitli ibret manzaralan gelmistir. Görüp ibret alandine iyilik eder, ibret manzaralarina karsi göz yumanlar da kendilerine zarerler. Ben sizin basinizda koruyucu degilim." (En'am Sûresi. 104.)

ygamber'imiz (S.A.S.) söyle buyuruyor:

allarinin zekâtini vermeyenler, Allah (C.C) katinda yahudiler ve hiristiyanlabidirler. Ösür vergisini vermeyenler, Allah (C.C) katinda, atesperestlerdenrksizdirlar."

kât ve ösür vermeyenler hem meleklerin, hem Peygamber (S.A.S.)'imizin dlanete ugramislardir, onlarin sahidlikleri geçersizdir.

û Hureyre (R.A.) sözlerine söyle devam ediyor; «Zekât ve ösür vergisinieyenlere ne mutlu! Üzerinde zekâttan dolayi, kabir azabi ve Kiyamet Günüabi bulunmayanlara ne mutlu! Cünki malinin zekâtini verenlere ulu (S.A.S.)bir azabi çektirmez. Kiyamet Günü de vücûdlarini cehennem atesine haramar; hesaplasmaksizin onlari Cennete koyacagi kesindir, öyle kimseler,daklarin yanacagi o demlerde, susuzluk da çekmezler.»

2.ZİNAce Allah (C.C.) söyle buyurur:

urtulusa eren müminler, edep yerlerini (fuhustan ve diger haramlardan)rurlar."

ü'minûn Sûresi. 5)ne ulu Allah (C.C.) buyuruyor:

uhsun açigina da, gizlisine de yanasmayiniz." (En'âm Süresi. 151)

rada «açik fuhus» zina, «gizli - sakli; fuhus» deyimi ile de öpüsme, elleme vkisma kasdediliyor olmalidir.

tekim Peygamber'imiz (S.A.S.)

— Eller de, ayaklar da, gözler de zina islerler.»

tekim ulu Allah (C.C), söyle buyuruyor:



ü'min erkeklere de ki; gözlerini (haramdan) saklasinlar ve irzrini korusunlakendileri hesabina en temiz yoldur. Hiç süphesiz, Allah yaptiklarini iç yüzü

endir.

ü'min kadinlara da de ki, (onlar da) gözlerini (haramdan) sakinsinlar irzlarinrusunlar. Kendiliginden belirenin disinda ziynetlerini açiga vurmasinlar.slarini gögüslerini kapayacak sekilde örtsünler. Güzelliklerini kocalarindan,balarindan, kayin babalarindan, ogullarindan veya kocalarinin ogullarindan,kek kardeslerinden, kardeslerinin ogullarindan, kiz kardeslerinin ogullarinda

ngelerinin ogullarindan, cariyelerinden, erkeklikten kesilmis hizmetçilerdendinlarin edeb yerlerinin herüz farkinda olmayan küçük çocuklardan baskasinstermesinler. Sakli güzelliklerini ortaya çikaracak sekilde sesli adimlar atararümesinler.

mü'minter hepiniz Allah'a tevbe ediniz ki, kurtulusa eresiniz." (Nûr Sûresi. )

örülüyor ki ulu Allah (C.C.) gerek erkeklere ve gerekse kadinlara haramakmakdan sakinmayi ve irzi, haramdan korumayi emretmistir. Ulu Allah (C.Csitli âyetler ile zinayi haram kilmistir.

ce Allah (C.C.) söyle buyuruyor:

nu (zinayi) isleyen agir azaba çarpilir." (Furkan Sûresi. 68)

ygamberímiz (S.A.S.) söyle buyuruyor:

man zinadan sakininiz, çünki onun, üçü dünyâda ve üçü Âhirette olmak üzei âfeti vardir. Dünyadakiler sunlardir:

— Geçim darligina yol açar,

— Ömrü kisaltir,

— Sahibini kara yüzlü eder,

îrettekiler de sunlardir:

— Allâh-i Teâlâ'nin gazabina sebep olur,

— Agir hesaplasmaya gerekçe olur,

— Cehenneme girmeye yol açar."

vayete göre Hz. Mûsâ (A.S.) Allah (C.C)'a:

â Rabbi! Zina edene ne ceza verirsin?" diye sorar.

ah Teâlâ: «Yâ Mûsâ, ona yüce bir dagin üzerine atilsa dagi küle çevirebilecean atesten bir zirh giydiririm» diye buyurur.

ne bildirildigine göre, kötü yola düsmüs olan bir kadin seytan katinda bin tannahkâr erkekten deha sevimlidir.

Mesabih» adli esere göre Peygamberímiz (S.A.S.) söyle buyuruyor:



ul zina islerken imâni kalbinden çikarak gölge gibi basinin üzerinde asili kalcak zina isi bitince kulun imâni yine geri dörer."

tabil iknâda rivayet olunduguna göre Peygamberímiz (S.A.S.) söyle buyuru

llah (C.C) katinda bir erkemin nikâhlisi olmayan bir kadinin rahmine akittigimla meniden daha büyük günah yoktur."

kek erkege yapilan cinsî münâsebet ise, zinadan da daha egir bir günahtir.tekim Enes Bin Mâlik'den rivayet olunan bir hadisde Peygamber'imiz (S.A.S.

yuruyor ki:rkek - erkege cinsî münâsebette bulunan kimse Cennetin kokusunu bileyamaz, oysa ki, Cennetin kokusu bes yüz senelik uzakliktan duyulabilir."

kâye ederler ki Abdullah Ibni Ömer (R.A.) bir gün evinin kapisi önündeuruyorken parlak yüzlü ve yckisikii bir delikanli görür, hemen içeri kaçip kaperine kitler, bir müddet sonra disardakilere «O fitne geçip gitti mi?» diye soa «gitti» diye cevap verirler, bunun üzerine disari cikar.

ada bulunanlar ona «Sana ne oldu, yoksa bu husûsda Peygamber'.A.V)imizden bir sey mi duydun?» diye sorarlar. O da «Evet, duydum.ylelerine bakmak, onlar ile konusmak ve yine onlar ile birarada oturmakramdir» diye cevap verir.

di imam {ranimehuilah} buyurur ki, «Bir seyhin söyle dedigini duymustumHor kadinin yaninda bir, her parlak oglanin yaninda ise on sekiz tane seytanrdir.»

ne söylendigine göre, bir parlak oglani sehvetle öpen kimseyi, Allah Teâlâ, bz senelik cehennem azabina çarptirir.

li bir kadini sehvet ile öpen kimse, yetmis bakire ile zina etmis gibidir.

r bakire ile zina eden kimse de yetmis bin dul ile zina etmis gibidir.

lbî, «Revnak-üt Tefsir» adli eserde der ki: «ilk erkek erkege cinsî münâsebet kavmine ögreten Iblis idi, on'ara parlak yüzlü bir oglan kiliginda görünerekkekleri kendisi ile cinsî münâsebette bulunmaya çagirdi. Bu kiskirtma üzerinzi erkekler onun üzerinden geçti. Böylece erkek erkege cinsî münâsebet,alannda pis bir aliskanlik haline geldi, her yabanci erkek ile ayni isi yapmayayuldular.

nun üzerine ulu Allah (C.C.) onlari bu çirkin aliskanliktan vazgeçmeye vetlara tapmaktan cayarak Allah (C.C.)'a ibadet etmeye davet etmek üzere on. Lût'u (A.S.) peygamber olarak gönderdi.

. Lût onlari, bu isten menetti. Kendilerini Allah (C.C.)'a ibadete çagirdi.ptiklari kötü ise israrla devam ettikleri takdirde baslarina Allah (C.C.)'dan aecegini bildirdi ise de bunlar duyduklari sözleri hafife alarak ona: «Eger dogrylüyorsan, bize Allah (C.C.)'in azabini getir» dediler.

ska bir care kalmadigini gören Hz. Lût Allah (C.C.)'a dua ederek kendisini bpiklara karsi mahcup etmemesini diledi ve Allah (C.C.)'a «Ey Rabbim, bu



zguncular karsisinda beni muzaffer kil» diye yalvardi.nun üzerine ulu Allah (C.C.) göge, o sopiklarin üzerine tas yagdirmasini

mretti, her tasin üzerinde kimin üzerine düsecegi yâzîli idi, iste Âyet-i Kerimegan taslardan bahsedilirken «Rabb'inin katinda nisanli» deyiminin kullanilmgerçegin delilidir. Yani taslarin her biri üzerinde Allah (C.C.)'in ezel hükmü

rer damga, birer nisan vardi.

ylendigine göre Hz. Lût'ün (A.S.) kavminden olan bir tüccar, o sirada Mekkerem-i Serif'de alim - satim ile ugrasiyordu. Bu sirada gökten inen bir tas tam

a Harem-i Serifte çarpmak üzere iken araya giren melekler tasa «Geldigin yn. adam su anda Allah (C.C.)'in himayesinde bulunuyor» dediler. Bununerine geri cikan tas, Harem-i Serifin disinda kirk gün yerle gök arasindakislukta asili kaldi ve edam alis - verisini bitirip Harem'den çikar cikmaz üzerisüp onu yok etti.

.Lût (A.S) kavminin âfete ugramak üzere oldugunu ögrenince karisi ilendisine inanan kimseleri toplayarak sehirden cikmaya koyuldu, ardindanlenlere arkaya dönüp bakmamalarini tenbih etti. Bundan yalniz kansi müste. Bu kadin sehrin âfete ugrayacagini duyunca «vah kavmim» diye dönüp ge

kti, bu sirada basina inen bir tas onu cansiz yere serdi.ücâhid (rahimehullah) der ki; «O gün sebahleyin Cebrail (A.S.) bu sapiklarinldesine indi, beldenin yerle irtibatini keserek araya kanadini soktu, kanadierinde beldeyi ve üzerinde yasayanlari havalandirdi, gök yüzüne kaldirarakne ki gök halki beldedeki horozlarin ötüsünü ve köpek havlamalariniyabildiler. Sonra da bu beldeyi alt üst ederek yere birakti, ilk düsen evlerinmlari oldu, arkasindan her sey yerle bir oldu.

nlarin basina gelen hic bir kavmin basina gelmemistir. Allah (C.C.) önce onlazlerini kör etti, sonra da yurtlarini alt üst etti. Burada en büyügü Sodom olmere bes sehir vardi. Kur'an-i Kerim'in «Berae» sûresinde bahis mevzuu edileütefikât âfete ugramis yerler bunlardir. Buralarda o zaman dört milyon insansadigi söylenir.

3.Silâ-i Rahim ve Ana Baba Hakkiah Teâla (C.C.) söyle buyuruyor:

y insanlar! Sizleri bir tek insandan yaratan, o tek insandan erkegi ve disiyiratarak bu çiftten bir çok erkek ve kadinlar üretip yeryüzüne yayan Allah'arsi gelmekten sakininiz. O'nun adini ileri sürerek birbirlerinizden çesitlieklerde bulundugunuz Allah'dan ve akrabalik baglarini zedelemekten çekininki, Allah sizin üzerinizde devamli bir denetleyicidir."

îsâ Sûresi - 1)



ne ulu Allah (C.C.) söyle buyuruyor:

oksa idare yetkisi elinize geçse, yeryüzünde kargasalik çikararak ve akrabalglarini zedeleyerek bas mi kaldiracaksiniz?! Bu kimseler yok mu? Allah onlahmetinden kovarak kulaklarini sagir ve gözlerini kör etmistir."

uhammed Süresi. 22-23)

azreti Allah (C.C.) buyuruyor ki:

kimseler ki, Allah île vardiklari kesin sözlesmeyi bozarak Allah'in isler haldtulmasini emrettigi münâsebet ve baglari keserler ve yeryüzünde kargasalikkarirlar. Bu kimseler yok mu? Onlar büyük zarara ugrayanlarin tandileridirler."

akara Süresi. 27)

ce Allah (C.C.) buyuruyor ki:

kimseler ki, Allah ile vardiklari kesin sözlesmeyi bozarlar ve Allah'in isler htulmasini emrettigi münâsebet ve baglari keserler. Bunlar yok mu? Iste Alla

neti bunlarin üzerindedir, kötü barinak (Cehennem) da onlarin olacaktir."a'd Süresi. 25)

hari ve Müslim'in Ebû Hureyre'den (R.A.) rivayet ettigine göre, Peygamber'.A.S.) söyle buyuruyor:

— Ulu Allah (C.C) bütün varliklari yaratti. Bitirdigi zaman, «Silâ-i Rahim» aylkarak; «Ey Allah (C.C)'im! Burasi akrabalik ve dostluk baglarini kesmektenygi duyanlarin makarredir» dedi. Ulu Allah (C.C) «Evet, sana riayet edenekin olmama ve seni savsaklayanlari rahmetimden uzak tutmama razi olmazsin?» buyurdu. Rahm: «Evet» dedi, ulu Allah (C.C) da «Öyleyseasi senin olsun» buyurdu, sonra dilerseniz Allah (C.C)'in su âyetini okuyunudi:

oksa idare yetkisi elinize geçse, yeryüzünde kargasalik çikararak akrabalikglarini zedeleyecek bas mi kaldiracaksiniz? Bu kimseler yok mu? Allah onlarhmetinden kovarak. kulaklanni segir ve gözlerini kör etmistir." hadis-i Tirmizi'de rivayet etmis hasen sahih bir hadisdir demistir. Ibni Mâcekim dahi rivayet etmisler. Hâkim isnadi sahihdir demistir.»

. Ebû Bekr (R.A)'den rivayet edildigine göre. Peygamberimiz (S.A.S.) buyur

hîrette çekilecek azabin yaninda cezalar öne alinarak dünyada çektirilmeyi hen baslica günahlar gaddarlik ile akrabalik hakkini çignemektir."

harî ile Müslim'in birlikte naklettiklerine göre Peygamberimiz {S. A.S.) söylyuruyor:

— Akrabalik hakkini çigneyenler Cennete giremezler.»

fyân: «Bundan murat, silayi rahim yapmayanlardir» demistir. Güvenilir



vilerin senedi ile imami Ahmed dahi rivayet etmistir.

— insanogullarinin amelleri her persembe günü ve Cuma geceleri Allah (C.C)zedilir, fakat akrabalik hakkini çigneyenlerin amelleri geri çevrilir.

yhakinin rivayetine göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Cebrail (A.S.) bana gelerek söyle dedi:

gece saban ayinin onbesinci gecesi (Berat gecesi)dir, Allah (C.C) bu gece K

bilesinin sürüsündeki koyanlarin killari sayisinca kimseyi cehennemden azader, fakat su kimselerin yüzüne bile bakmaz:

— Allah (C.C)'a ortak kosanlar,

— Kin tutanlar,

— Akrabahk baglarini savsaklayanlar,

— Kendini begenmislik ve büyüklük duygusunun alâmeti olarak elbisesinipuklarina kadar uzatanlar,

— Ana-babaya karsi gelenler.— Devamli içki içenler.»

ni Hibban ile baskalarinin rivayetinde; Peygamber'imiz (S A.S) buyuruyor ki

— Su üc kimse cennete giremez:

— Devamli içki içenler

— Akrabalik baglarini savsaklayanlar

— Büyüye inananlar.»

ni Ebü Dünya ile Beyhaki'nin ve kisaltilmis olarak Imami Ahmed'in rivayetinygamber'imiz (S.A.S.) söyle buyurduler:

u ümmetin içinden öyleteri gelecektir ki, bunlar bir gece her insan gibi yiyipnayacaklar, fakat maymun ve domuz kiligina girerek sabahlayacaklar,rsintiya ugrayiprin altina geçecekler veya üzerlerine tas yagacaktir."

lk «Dün gece filân ogullari yerin dibine batti, falan dünyâperestin evi alt üstdu» diyecektir. Lût kavminin bazi kabileleri üzerine yagdigi gibi onlarin velerinin üzerine de tas yagacaktir. Hz. Âd'in bir kisim kavmini kavuran kasirgbi bir kasirgaya tutulacaklardir. Bu âfetlerin sebebi su günahlari islemeleridi

— Devamli içki içmeleri,

— Erkeklerin ipekü elbise giymesi,

— Oyuncu ve sarkici ve kadinlar edinmeleri.

— Faiz alip vermeleri,



— Akrabalik haklarini savsaklamalari."

. Cabir (R.A.) buyurur. «Bir haslet daha var ki, Cafer onu unutmustur.aberaninin El-Evsat'ta rivayetine göre) Bir gün biz toplanmis oturuyorkenrsimiza Peygamberimiz (S.A.S.)

kageldi ve bize söyle buyurdu:

y müslümantar cemaati Allah (C.C)'dan korkunuz ve akrabalik haklarinizetiniz, çünki mükâfati en çabuk veriien iyi amel, akrabalik hakkinizetmektir.

addarliktan sakinintz, çünki cezasi en çabuk verilen günah gaddarliktir,lümdür. Ana - babaya karsi gelmekten, onlari yüzüsütü brrakmaktan sakininki kokusu bin senelik mesafeden duyuldugu halde su kimseler. Cennetinkusunu bile duyamazlar:

— Ana-babaya karsi gelenler, onlari yüzüstü birakanlar,

— Akrabalik haklarini savsaklayanlar,

— Yasli iken zina isleyenler,

— Büyüklük taslamak gayesi ile elbisesini yerlerde sürünecek sekilde uzatannki büyüklük Allah (C.C)'a mahsustur.»

fehanî'nin rivayetine göre Cabir söyle demistir: Peygamber (S.A.S.)ímizinzurunda oturuyorduk. O: «Akrabalik haklarini gözetmeyenler aramizdauramazlar» dedi. Bunun üzerine bir delikanli ayaga kalkarak halkamizdan çbir teyzesine gitti, aralarinda bir kirginlik varmis, hemen orada delikanli

yzesinden afv diledi, teyzesi de onu afvettigini bildirdi, arkasindan delikanli amiza katildi.nun üzerine Peygamber'imiz (S.A.S.) «Aralarinda akrabalik hakkini çigneye

risinin bulundugu topluluga Allah (C.C)ìn rahmeti inmez» buyurdu.

kardaki hadîs, su rivayeti dogruluyor, buna göre bir gün ebu Hureyre (R.A.)ygamber (S.A.S.)ímizden bahsederken «O, akrabalik baglarini çigneyenleramizdan çikarirdi» deyince orada bulunan bîr delikanli ayaga kalkti, hemenlardan beri dargin yasadigi bir halasina gitti, onunla baristi.

din yegenine davranisinin sebebini sorunca oglan da Ebû Hureyre (R.A.)'ninzlerini anlatti, Kadin «Git, bu konuda ondan daha genis bilgi al» dedi, ogianlip Ebû Hureyre (R.A.)'den daha genis bilgi isteyince o söyle dedi. «Çünki be

ygamberìmizin (S.A.S.) söyle dedigini duydum: "Aralarinda akrabalik baglagneyenlerin bulundugu kavimlere Allah (C.C)hmet göndermez."

beranî'nin (rahimehullah) naklettigine göre (Hadiste: "Süphesiz Meleklererinde akrabalik hakkina riâyet etmiyenler) bulunan bir kavmin üzerinemezler." demistir.

aberanî'nin sahih senediyle) Âdem'den rivayetine göre söyle demistir: «Bir gbah namazindan sonra Ibni Mes'ud (R.A.) bir gurup arasinda oturuyordu, bir

yle dedigini duydum,



Allah (C.C) askina, aramizda akrabalik baglarini koparanlar varsa kalkip çiksnki biz Rabb'imize dua etmek istiyoruz. Oysa ki, gökyüzü kapilan akrabalikglarini çigneyenlerin yüzüne kapalidir.»

hârî ile Müslim'in bildirdigine göre Peygamberimiz (S.A.S.) söyle buyuruyor

ahim, Ars'a asilidir ve kim beni gözetirse Allah (C.C) da onu gözetir, kim bevsaklarsa Allah (C.C) da onu rahmetinden mahrum eder» der."

disi Ebû Dâvûd'la Tirmizî de rivayet etmis, Tirmizî onun hakkinda: Hasen Sa

r hadistir demistir. Fakat, sahihtir demesine itiraz edilerek Munkati olduguylenmistir. Mevsul rivayeti hakkinda Buhari hatadir demistir.

durrahman Ibni Avf'in (R.A.) rivayetine göre Peygamber (S.A.S.)ìmiz söyleyuruyorken isittim demistir.

— Ulu Allah (C.C) der ki, «Ben Allah'im, ben Rahman'im. Rahmí yarattim vea kendi adimla ayni kökten türeyen bir isim verdim, onu gözeteni ben dezetirim, onu çigneyeni ben de rahmetimden mahrum ederim.»

mam-i Ahmed'in sahih senetle rivayetine göre: Peygamber'imiz (S. A.S.)yuruyor ki:

aizin en katmerlisi, müslümanin irzina haksiz yere dil uzatmaktir. Rahm Alla.C)'in «Rahman» isminden türemis karsilikli bir kan yakinligidir. Bu yakinlikgini çigneyenlere Allah (C.C) Cenneti haram eder."

mam-i Ahmed'in kuvvetli iyi bir isnatla ve Ibni Ribba'nm Sahihinde rivayetinere Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Rahim, Allah (C.C)'in «Rahman» isminden türemis, karsilikli bir kan

kinligidir, O der ki, «Yâ Rabb'i! Beni çignediler, ya Rabb'i beni savsakladilar.bb'i, bana haksizlik ettiler. Yâ Rabb'i. Yâ Rabb'i...»

böyle sikâyet edince Allah (C.C) ona söyle cevap verir: «seni gözetenizetmeme ve seni çigneyeni rahmetimden mahrum etmeme razi degil misin?r.


— Rahim, Arsa asili bir halkadir, keskin bir dil ile konusarak söyle der: Allah.C)'im! Beni gözeteni sen de gözet, beni çigneyeni de rahmetinden uzak tut

u Allah (C.C da ona söyle buyurur: Ben «Rahmans ve «Rahim»ìm. Rahm'endi adimla ayni mastardan titreyen bir isim takdim, onu gözeteni gözetirim,u çigneyeni ben de rahmetimden uzak tutarim.»


— Su üç sey Ars'a baglidir:

— Rahim, o der ki. «Allah (C.C)'im! Ben senin yanindayim, hiç bir zamanünasebeti kesmem.»

— Emanet, o da der ki, Allah (C.C)'im! Ben senin yanindayim, hiç bir zamanyanet etmem.»





«Evet, benim» cevabini verdi. Bu cevabi üzerine O'na «Ya Rasûlallah, Allah.C) katinda en degerli amel nedir?» diye sordum. «Allah (C.C)a iman etmekdi. «Ya Rasûlallah sonra arkasindan ne gelir» diye sordum. «Akraba baglarizetmek» diye cevap verdi.

kasindan «Ya Rasûlallah, Allah (C.C)'in en sevmedigi ameller hangileridir?» rdum. «Allah (C.C)'a ortak kosmaktir» dedi. «Ya Rasûlallah sonra?» dedim.

Akrabalik baglarini çignemektir» diye cevap verdi. «Yâ Rasûlallah, doha sonrye sordum. «Iyiligi emrederek kötülükten ala-koymaktir» diye cevap

yurdular.hâri ile Müslim'in birlikte naklettiklerine göre, seyahatlerinin bîrindeygamber'imizin (S.A.S.) önüne bir çöl bedevisi çikti, devesinin dizginini yahdegini tutarak «Yâ Rasûlallah. beni Cennete yaklastiran ve Cehennemdenaklastiran amel nedir, söyie» dedi. Peygamber (S.A.V)'imiz bu soruya öncevap vermeyerek arkadaslarinin yüzüne bakti ve «bu adam, gerçekten muvadu, yahut gerçekten dogru yola geldi» dedi. Cöl bedevisine Peygamber.A.V)'imiz «ne demistin» diye sordu. O da tekrarladi bunun üzerine Peygam.A.V)'imiz çöl bedevisine su cevabi verdi. «Cehennemden uzaklasp Cennet'e

klasmak istiyorsan varligina ortak kosmaksizin Allah (C.C)'a kulluk edeceksmazi dosdogru kilacaksin, malinin zekâtini vereceksin ve akrabalik baglarinzeteceksin. Simdi devemin dizginini birak de yoluma devam edeyim» buyurl bedevisi arkasisi dönerek yoluna koyulunca Peygamber (S.A.V)'imizkadaslarina «bu adam eger kendisine verdigim emirlere uyarsa Cennet'e girdi.

beranî'nin güzel bir isnatla bildirdigine göre. Peygamber'imlz (S.A.S) söyieyuruyor:

lu Allah (C.C) dünyaya geldiklerinden beri kendilerine buguz ederek yüzlerikmadigi bir kavimle bir ülkeyi onarir ve geçim imkânlarini gelistirir."hâbîler «Bu nesIL olur, yâ Rasûlallah» diye sorarlar. Peygamber'imiz (S.A.Ssoruya «Bu kavmin akrabalik baglarini gözetmeye yönelmesi sayesinde» d

vap buyururlar.

med Ibni Hanbel'in (rahimehullah) güvenilir Raviler senediyle rivayet ettigire Peygamberimiz (S.A.S.) söyie buyuruyor:

— Tatli huya ve müsamahaya sâhib olan kimse, dünya ve âhiretten en yararyini, akrabalik baglarini gözetmeyi, iyi komsuluk ve huy güzelligi almis

mektir. Bunlar ülkeleri kalkindirir ve ömürleri uzatir.»lniz bu hadiste inkita vardir.u Seyh, Ibni Hibban ve Beyhâkî'nin {Allah (C.C) onlardan razi oisun)dirdigine göre, Peygamber'imize (S.A.S.) «insanlarin en hayirlisi kimdir» diyrdular, Peygamber (S.A.S.)'imiz bu soruya «Allah (C.C)'dan en cok çekinenlrabalik baglarini en titiz sekilde gözetenler, dogruyu emredip egriliktenakoyma görevine en fazla önem verenler» diye cevap buyurdular.

beranî ve Ibni Hibban'a göre, sahabîlerden Ebû Zerr (R.A) söyle der. «Dostu

sûlallah, bana su iyi huylari edinmemi tavsiye etti:



— Bana, kendimden daha zenginlere degil, daha fakirlere bakmami tavsiye e

— Yoksullari sevmemi ve onlara yakinlik göstermemi tavsiye etti,

— Küsmüs olsan bile akrabalar arasinda akrabalik baglarini gözetmemi tavsiti»

— Allah (C.C) yolunda hiç bir kimsenin beni kinamasindan çekinmememi tavti,

— Aci da olsa gerçegi söylemekten geri durmamami tavsiye etti.— Sik sik «la havle ve lâ kuvvete illâ billah» dememi tavsiye etti; çürki bumle, Cennet hazinelerinden biridir.»

hârî ile Müslim'in ve baskalarinin bildirdigine göre Peygamber (S.A.S.)'imizilerinden biri olan Hz. Meymune (R.A), Rasûlullah (S.A.S.)'a danismadanndisine ait oian bir cariyeyi azad eder. Meymune (R.A)'nin nöbet günü gelinâ Rasûlallah (S.A.S.), ben cariyemi azad ettim» diye bildirir.ygamber'imiz (S.A.S.) «Sen bunu yaptin mi?» diye sorar. Hz. Meymune (R.Avet» diye cevap verir. Bunun üzerine Peygamber (S.A.S.)'imiz ona «Onu azecegine dayilarindan birine bcgislasaydin daha cok sevap kazanirdir.» diyeyurur.

ni Hibban ve Hakimin rivayet ettigine göre adamin biri bir gün Peygambermize (S.A.S.) gelerek «Büyük bir günah isledim, benim tevbem kabul edilir mye sorar. Peygamber (S.A.S.)ímiz adama «Annen sag mi?» diye sorar, adamHayir» diye cevap verir. O zaman Peygamber (S.A.S.)ímiz «Peki, teyzen va?» diye sorar, adam «Evet, var» deyince. «O halde git ona iyilik et» buyuru

hari ve baskalarinin bildirdigine göre Peygamber'imiz (S.A.S.) söyle buyuru

krabalarindan gördügü yakinliga ayni yakinligi göstererek karsilik veren kimrabalik baglarini gözetmis sayilmaz. Akrabalik baglarini gözeten kisi, arayi arabalar ile münâsebetleri tazeleyen kimsedir."


— Sakin, eger baskalarindân iyilik görürsek biz de onlara karsi iyi davranirizze haksizlik eden otursa, biz de mukabil bir hâksizlik ile onlardan öcümüzüriz, diyen beyinsizler güruhundan olmayiniz. Kendinizi baskalarindanrdügünüz iyilige iyilik ile cevap vermeye ve size yapilan haksizliklara baska ksizlikla cevap vermemeye alistiriniz.»

üslim'in bildirdigine göre sahabelerden biri bir gün Peygamberimize (S.A.S.)lerek der ki, «Yâ Rasülallah, benim bir kaç akrabam var. Ben bunlar ile olanglarimi gözetiyorum, onlar ise aramizdaki akrabalik hakkini çigniyorlar. Benlara karsi iyi davraniyorum, onler bana karsi kötü hareket ediyorlar. Ben onrsi nezâket gösteriyorum, onlar bana kabalik gösteriyorlar- ne yapmami taversiniz?»

ygamber (S.A.S.)'imiz adama söyle cevap verdi: «Eger durum dedigin gibi is

n onlarin yüzüne kizgin kül serpiyorsun demektir, böyle davranmaya devamtikçe onlara karsi Allah (C.C)'in destegini yaninda bulursun.»




— Sadakanin en faziletlisi, içinden düsmanlik besleyen bir akrabaya verilenid

hadis, yukarida gecen «akrabalik baglarini savsaklayanlara karsi yakinligizeleyenlerden bahseden hadisi teyid etmektedir.

beranî ve Hakim'in naklettiklerine göre Peygamber'imiz (S.A.S.) söyleyuruyor:

— Su üç huy kimde bulunursa Allah (C.C) onu kolay bir hesaplasmadan sonrnnete gönderir.»

hâbilerin «Bu huylar nelerdir?» diye sormalari üzerine Peygamber'imiz (S.Acevabi buyurdular:

— Eger sana vermeyene sen verirsen,

— Akrabalik baglarini çigneyenlere yakinlik göstermeye devam edersen.

— Sana karsi haksiz davrananlarin kusurlarini bagislarsan, bu üç huyun sah

en, Allah (C.C) seni Cennete koyar.»med Ibni Hanbel'in (rahimehullah) naklettigine göre Ukbe Bin Âmir (R.A.) d«Bir gün Peygamber (S.A.V)imiz ile karsilastim, elini tutarak «Yâ Rasûlalla

.A.V), bana en faziletli amellerin hangileri oldugunu söyle» dedim. O bana svap verdi. «Ya Ukbe, aranizdaki akrabalik baglarini çigneyenlere yakinlikstermeye devam et, sana vermeyene sen ver, ve sana haksizlik edeninsurunu bagisla.»

kim'in rivayetine göre. Peygamber (S.A.V)'imiz sözünü söyle bitirir; «Dinle,mrünün uzun olmasini ve geçim imkânlarinin genislemesini isteyenler, akrabklarini gözetsinler.»beraninin rivayet ettigine göre, Peygamber'imiz (S.A.S.) bir sahâbiye söyleyurdu:

Dinle, dünya ve Âhiretin en soylu huylarini sana söyleyeyim mi: Aranizdakirabalik baglarini çigneyenlere yakinlik göstermen, elini bos çevirenlere senirmen, sana karsi haksizlik edeni bagislamanda.»

ne Taberâni'nin baska bir rivayetine göre Peygamber'imiz (S.A.S.) söyle

yurmustur:— Faziletlerin en üstünü aranizdaki akrabalik baglarini çigneyenlere yakinlikstermeye devam etmen, seni bos çevirene vermen, sana karsi çirkin ve inciz kullananlarin kabaligini bagislamandir.»

yzaz'in rivayetine göre: "Size, Allah (C.C)'in dereceleri ne ile yükselttiginistereyim mi?" demis.

ne Taberâni'nin rivayetine göre ise söyle buyurmustur:

— Dinleyin, Allah (C.C)'in ülkelere seref bagislamasina ve kullarin derecelerikseltmesine vesile olan huylari size bildireyim mi:



hâb. «Bildir Yâ Rasûlallah. (S.A.S.)» dediler.

— Sana kaba davranani hos görmen,

— Sana Haksizlik edenlerin kusurlarini bagislaman.

— Sana vermeyene vermen.

— Akrabalik baglarini çigneyenlere yakinlik göstermendir.» buyurdular.

ni Mâce'nin rivayet ettigine göre, Peygamber'imiz (S.A.S.) söyle buyuruyor:

— Sevabi en erken verilecek olan iyilikler, ana - babaya iyilik ve akrabalikglarini gözetmektir. Buna karsilik ilk cezasi verilecek olan kötülükler de basa - baba olmak üzere baskalarina karsi haksiz davranmak ve akrabalik bagl

gnemektir.»

147 —

beranî'nin rivayet ettigine göre Peygamberímiz (S.A.S.) söyle buyuruyor:

hirete ait olani sakli tutmak üzere cezasi öne alinarak dünyada iken verilmelâyik kötülükler, akrabalik baglarini çignemek, emanete karsi hainlik etmek

lan söylemektir.

na karsilik sevabi en erken verilecek iyilik de akrabalik baglarini gözetmektyle ki, bir âilenin mensuplari hep fasik olurlar da akrabalik baglarim gözetmertiyle mallarinin çogaimasmi isterler ve sayıları çoğalır."

4.Ana Babaya Iyilik Etmekhari ile Müsüm'in birlikte rivayet ettigine göre, sahabelerden Ibni Mes'ûd (Ryle diyor;

Bir gün Peygamber (S.A.S.)ímize Allah (C.C.) katinda en sevimli emelngisidir?» diye sordum; «Vaktinde kilinan namaz» diye cevap buyurdular.

Ondan sonra hangisi gelir?» diye sordum: «Ana - babaya iyilik etmek» diyeyurdular. «Ondan sonra hangisi gelir?» diye sordum; «Allah (C.C.) yolunda

hâd etmektir» diye cevap buyurdular.üslim'in ve baskalarinin rivayet ettigine göre Peygamber'imiz (S.A.S.) söyleyuruyor:

— Evlât, ana - babanin hakkini ancak söyle ödeyebilîr: Anasini veya babasinale olarak bulacak, sonra da para ile satin alarak kölelikten kurtaracak.»

üslim'in rivayet ettigine göre, adamin biri bir gün Peygamber (s.a.v)ímize g«Beldem'den göç edip cihâd ederek Allah (C.C) katînda sevâb kazanmak üz

na bey'at ediyorum» dedi.

ygamber (s.a.v)'imiz «Anan veya baban sag mi?» diye sordu, adam «Evet, isagdir» diye cevap verir. Bunun üzerine Peygamber (s.a.v)'imiz adama: Se



rçekten Allah (C.C) katinda sevâb kazanmak istiyor musun?» diye sordu. Adabii» diye cevap verince. Peygamber (s.a.v)'imiz adama: «O halde ana -banin yanina dön, onlara iyi bak» diye cevap buyurdular.

û - Yâ'la ile Taberâni'nin rivayet ettigine göre, adamin biri bir günygamber'imize (S.A.S.) gelerek: «Ben cihâd etmek istiyorum, ama buna güctmiyor. Ne yapayim?» der.

ygamber (s.a.v)'imiz adama: »Anan veya baban sag mi?» diye sorar. AdamAnam sag» diye cevap verir. Bunun üzerine Peygamber (s.a.v)ímiz adama: lde ona iyi bakarak Allah (C.C)´dan, rizasini kazanabilmeyi dile. Bunusardigin takdirde sen hacc, ömre ve cihâd sevabi kazanmis olursun» diye ceyurdular.

ne Taberâni'nin rivayet ettigine göre, adamin biri bir gün Peygamber'imîze.A.V), gelerek «Yâ Rasûlallah, ben Allah (C.C) yoiunda cihâd etmek istiyoruna ne tavsiye edersiniz» der.

ygamber (s.a.v)'imiz adama «Anan sag mi?» diye sorar. Adam: «Evet» der,nun üzerine Peygamber (s.a.v)'imiz adama; «O halde onun dizi dibinden

rilma. Cennet onun ayaklarinin altindadir» diye cevap buyururlar.ni Mace'nin rivayet ettigine göre, Peygamber'imize (S.A.S.) «Ana-babanin everinde ne hakki vardir?» diye sorarlar. Peygamber (s.a.v)'imiz «Onlar seninm Cennetin, hem de Cehennemindir» diye cevap buyururlar.

n-i Mâce ile Nesaî'nin birlikte rivayet ettigine göre adamin biri bir günygamberímize (S.A.S.) gelerek:

â Rasûlallah! Savasa katilmak istiyorum, sana danismaya geldim» der.ygamber (s.a.v)'imiz adama «Anan var mi?» diye sorar, adam «evet» der.nun üzerine Peygamber (s.a.v)ímiz adama «O halde onun yanindan ayrilmnki Cennet onun ayaklari altindadir» diye cevap buyurur.

ni hadisin diger sahih bir rivayetine göre Peygamber'imiz (S.A.S.) adama:Anan - baban var mi?» diye sorar, adam «evet» deyince «O halde oniarinnindan ayrilma, cunki Cennet onlarin ayaklarinin altindadir» diye cevap ver

rmizi'nin bildirdigine göre, odamin biri bir gün sahâbîlerden Ebû Derdâ'ya.A.) gelerek, «evliyim, fakat anam karimi bosamami istiyor, bana ne tavsiyeersiniz?» der. Ebû Derdâ (R.A.) adama su cevâbi verir;

en Peygamber (S.A.S.)ímizin «Ana Cennetin orta kapisidir» dedigini duydumdi sen dilersen bu orta kapiyi elden kaçir, istersen muhafaza et."

m hadisin diger bir rivayet sekline göre, adamin biri bir gün sahâbilerden Eberdâ'ya (R.A.) gelerek «Babam benim yanimdadir. Hattâ beni evlendirdi,mdi de karimi bosamami istiyor, ne yapayim?» diye sorar.

û Derdâ (R.A.) adama söyle cevap verir; «Ben sana ne babanin kalbini kir,yebilirim ve ne de karini bosamani tavsiye edebilirim. Yalniz eger istersen,na Peygamberízden (S.A.S.) duydugum bir sözü nakledeyim,

söyle buyurmuslardi: «Baba Cennetin orta kapisidir!» Simdi sen de



ersen bu kapiyi koru» dilersen "elden kacir"

ni Habban ve Tirmizi'nin rivayet ettiklerine göre, Hz. Ömer'in (R.A.) oglu deBirvcem vardi, onu seviyordum. Fakat babam Ömer (R.A.) ondan hoslanmiyordna, onu bosa dedi.n reddettim. Bunun üzenine babam Peygamber (S.A.S.)ímize vararak duruna anlatti.ygamber (S.A.S.)'imiz

beni huzuruna cagirarak; «Karini bosa» buyurdular.»med Ibni Hanbel'in (rahimehullah) rivayet ettigine göre, Peygamber'imiz.A.S.) söyleyuruyor:

— Kim ömrünün uzun olmasini ve geçim kaynaklarinin genislemesini isterse babas'na

baksin ve akrabalik baglarini gözetsin!»

û Ya'lâ ile Hakim'in rivayet ettiklerine göre Peygamber (S.A.S.)'imiz söyle

yuruyor:— Ana - babasina iyi bakanlara müjdeler olsun, Allah (C.C) onlarin ömrünüatir.»

ni Mâce ve Ibni Hibban'in rivayet ettigine göre, Peygamberimiz (S.A.S.) söylyuruyor:

— Kisi isledigi günah yüzünden rizkinin kisilmasina yol açar. Kaderi yalniz durivirebilir. Ömrü de ancak iyilik uzatir.»

kim'in rivayet ettigine göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Baskalarinin kadinlarini bastan çikarmayiniz ki, kendi kadilariniz îffetii olsa - babaniza bakiniz ki, evlâtlariniz da size baksin. Kime, müsiüman kardesüremeye gelirse; hakli olsun, haksiz olsun, özrünü kabul ederek onunla barisssi halde Cennet'teki havuzumdan su içmeye gelemez.»

berâni'nin rivayet ettigine göre. Peygamber'imiz (S.A.S.) söyle bururuyor:

— Ana - babaniza iyi bakiniz ki, evlâtlariniz da size baksin. Baskalarinindinlarinistan çikarmaymz ki, esleriniz iffetli olsun.»

üslim'in rivayet ettigine göre. Peygamber'imiz (S.A.S.) söyle buyuruyor:

— Burnu yerde sürünsün, burnu yerde sürünsün, yine burnu yerde sürünsün

hâbîler «Kimin burnu yerde sürünsün, yâ Rasûlallah? (S.A.V)» diye sordula

ygamber (S.A.V)'imiz «Ana veya babasi veya her ikisi yasliliklarinda yanind

ldiklari halde,



lara iyi bakmayarak Cennet'e girmeyi hakkedemeyenlerin» diye cevapyurdular.

berânî'nin rivayet ettigine göre:

ygamber (S.A.V)'imiz bir gün minberde iken arka arkayakere «Âmin!» «Âmin!» «Âmin!» buyurdular. Sonra da bu davranisinin sebe

yîeikladilar: «Cebrail bana gelerek: «Yâ Muhammed (S.A.S.). Ana - babasindanrininsliliklarina yetistigi halde, onlara iyi bakmayarak ölen kimse Cehennem'e giah (C.C) onu rahmetinden kovar, buna «Âmin» de, dedi, ben de «âmin» denra yine» «Yâ Muhammed (S.A.S.) Ramazan ayina kavustugu haldenahlarinin afviniglayamadan ölen kimse Cehennem'e girer, Allâh (C.C) onu rahmetinden kovna «Âmin!»dedi, ben de «âmin!» dedim.

kasindan yine, «Yâ Muhammed (S.A.S.) adin yaninda anildigi halde sana salâm

tirmeyerek ölen kimse Cehennem'e girer. Allah (C.C) onu rahmetinden uzatar, buna damin» de dedi, ben de üçüncü sefer «âmin!» dedim.»

adisin muhtelif rivayetleri vardir.

med Ibni Hanbel'in rivayet ettigine göre, Peygamber'imiz (S.A.S.) söyleyuruyor:

— Kim müslüman bir köleyi âzâd ederse, o köle kendisini Cehennem'denrtaracak bir

ye olur. Kim ana - babasindan birinin yasliligina yetisir de ona iyi bakaraknahlarininvedilmesini saglayamazsa, Allah (C.C) onu rahmetinden kovar.»

hârî ile Müslim'in birlikte rivayet ettiklerine göre: Sahabîlerden biri

r gün Peygamber'imize (S.A.S.) «Yâ Rasûlallah! (S.A.S.) En cok kimle iyicinmeliyim?»ye sorar. Peygamber (S.A.S.)'imiz «Annenle» buyururlar. Adam «Sonra siracm gelir?»

ye sorar.ygamber (S.A.S.)'imiz yine «Annen» diye cevap buyurur. Adam yineDaha sonra sirada kim gelir?»ye sorar. Peygamber (S.A.S.)'imiz yine «Anan» diye cevap buyururlar. Adamha «Sonraada kim gelir?» diye sorunca, Peygamber (S.A.S.)'imiz bu defa «Baban» diyvap buyurdular.

hari ile Müslim'in birlikte rivayet ettiklerine göre. Ebû Bekr (R.A.) in kiz;. Esma (R. Anha) der ki: «Peygamber (S.A.S.)'imiz zamaninda, annem

tperest iken bana geldi.n de Peygamber'imize (S.A.S.) «Annem bana geldi, kendisi Islâm'dan yüz



viriyor,unla münâsebetlerimi devam ettireyim mi?» diye O'na danistim, bana «Tabnen ile münâsebetlerini devam ettir» diye cevap buyurdular.

ni Hibban ve Hakim'in rivâyet ettigine göre Peygamber (S.A.S.)'imiz söyleyuruyor:

— Allah (C.C)'in rizâsi ana - babanin rizâsina baglidir. Allah (C.C)'in gazabi da - babaninzâbindcdir.»

berânî'nin rivayet ettigine göre. Peygomber'imiz (S.AS.) söyle buyuruyor:

Allah (C.C)'a itaat, araya,hud anne ve babaya itâata baglidir.»

er ikisi de, birbiriyîe alâkalidir.)

zzâr'in rivayet ettigine göre, Peygamber'imiz (S.A.S.) söyle buyuruyor :

— Allah (C.C)'i:n hosnutta?u ara - babanin hosnutluguna baglidir. Ana-babay

cendirmek. AAllah (C.C)'in öfkesine sebeb olur.»rmizî ile Hakim'in rivayet ettiklerine göre.

amin biri bir gün günygamberìmizeA S.) gelerek: «Ben büyük bir günâh isledim, benim tevbem kabul edilir mi

ye sorar.ygamber (S A S.)'imiz adama: «Anan sag mi?» diye sorar, adam «Hayir» diyvap verir.

nun üzerine Peygamber (S A S.)ìmiz «Peki teyzen var mi?» diye sorar. Advet, var.» deyince. Peygamber'imiz: O halde ona iyilik et» buyurur.

û Davud ve Ibni Mâce'nin rivayet ettigine göre.

hâbîlerden biriygamber (S A S.)'imize gelerek «Yâ Rasûlaüah (S A S.), Ana - babam öldü,ndan sonra onlarapabilecegim bir iyilik var mi?» diye sorar.

ygamber (S A S.)'imiz adama: «Tabii var. Onlar için dua etmek, günahlarin

gislanmasiemek,yatta iken verdikleri sözleri onlar adina yerine getirmek, onlardan yana olarabalikglarini gözetmeye devam etmek ve dostlarina iyilik etmek» diye cevapyurdular.

üslim'in rivayet ettigine göre:

r gün Hz. Ömer (R.A)'in oglu

dullah (R.A.) Mekke yolunda bir cöl bedevisi ile karsilasir, ona selâm verir,ndisi yere inerek binek hayvanina onu çikarir, basindaki sarigi ona hediye e





ri derecede yasa bir anam ve babam vardi. Ben onlarin aksam sütünürmedence de ev halkina bakardim ve ne de hayvanlarima bakardim.r gün oduna gitmistim, eve geç döndüm, gelince ana-babami uykuda buldumtlerigip isittim, fakat hâlâ uyuyorlardi. Onlara süt vermeden önce cocuklanmamek ve hayvanlara yem vermek istemedim.t bardaklarini elime aldim ve yanibaslarina oturarak uyanmalarini beklemeyyuldum.bah tanyeri agarana kadar bu durumda kaldim. Ancak o zaman uyandilar, bsütlerini

rdim.ah (C.C)'im! Eger bu davranisi senin rizani kazanmak için yaptim ise bu kayzünden içine,stügümüz çikmazdan bizi sen kurtar.»

amin bu duasi üzerine kaya biraz yerinden kimildadi,kis yolu biraz açildi, fakat aralik disari çikacaklari kadar genis degildi.

ger bir rivayete göre, duasinin son kismi söyle idi:. Bakmak zorunda oldugum küçükcuklarim vardi. Eve gidip aksam sütünü saginca önce yasli ana-babama sonrcuklarimat verirdim. Odama gittigim bir gün evvel geç dönmüstüm, hava kararmisti, yam-babamuyumuslardi. Yine de her zamanki gibi sütü sogarak onlara vermek üzerezirladim, yanlarina

ttigimde uyumaya devam ediyorlardi, ne uykularini bozmak istiyordum ve ne

lardance çocuklarin sütlerini vermeye gönlüm razi oluyordu.

arada sabirsizlanan çocuklar ayaklarimin dibinde kivraniyorlardi, onlar uyknbekleme halinde böylece sabahi bulduk.ah'im! Sende malûmdur ki, ben bu hareketi senin rizani kazanmak içinpmistim.hareketim sayesinde bizi simdi içinde bulundugumuz çikmazdan kurtarmaniranlik

rden kurtularak gün yüzüne çikmamizi nasip etmeni diliyorum.»amin bu duasi üzerine kaya kimildadi ve gün yüzünü görmelerini saglayacaalik belirdi.

nci adam. amcasinin kizi ile zinadan Allah (C.C) korkusu ile kaçindigini önererek dua etti.

üncüsü bir süre sahibi ile yaptigi sözlesmeye bagli kolarak kendi emegi ileeyen koyunlarinsabini mal sahibine dogru olarak vermesini öne sürerek dua etti.

dualar üzerine kaya magaranin agzindan ayrildi, adamlar da disariya çikara



llarinavam ettiler.

5.Aşırı ihtirasygamber'imiz (S.A.S.) söyle buyuruyor:

izin hesabiniza en çok su iki seyden korkuyorum: Asiri emeller beslemek vefsinizin ezgin ihtiraslarina kapilmak. Çünkü asin emeller beslemek. Ahiretiutturur, nefsin doyumsuz ihtiraslarina kapilmak ise insanlari haktan saptirir


— Su üç seyin üç seye yol açacagina kefilim:

— Bütün benligi ile dünyaya sarilan

— Dünya'ya hirslanan.— Dünya için cimrilik eden kimse;

— Ötesinde zenginlik olmayan bir fakirlikle,

— Bitip tükenmez mesguliyetle

— Beraberinde hiç zenginlik olmayan hüzünle, karsilasirlar.»

vayet edildigine göre, sahâbilerden biri olan Ebû Derda (R.A.) Humus halkin

yle seslendi:— Ey Humus halki! Oturamayacaginiz kadar çok binalar kurmaktan, ulasilmaümkün oimayan emeller beslemekten, yiyeceginizden çok varlik ve servetriktirmekten utanmiyor musunuz?zden önce gelip göçenler de büyük binalar yükseltmisler, çok servetler yigmuzak vadeli emeller pesinde kosmuslardir. Fakat kurduklari binalar mezarla

du. Uzak vadeli emellerinde hayal kirikligina ugradilar ve yigdiklari servetlerç bir islerine yaramadi.»

. Ali. Hz. Ömer'e (R. Anhuma) bir gün söyle nasihat etti:

ki dostuna (Peygamber (S.A.S.)'imiz ile Hz. Ebü Bekr (R.A)'e) ulasmakiyorsan giydigin gömlek yamali, ve ayakkabin parçali olmalidir.un vadeli emeller pesinden kosmamali ve hiç bir zaman doyasiyamemelisin.»

. Adem (A.S.) oglu Sit (A.S.)á su bes nasihatte bulundu ve bu nasihatlerirde kendi ogullarina, vasiyet etmesini istedi. Nasihatler sunlardir:

— Ogullarina, dünyaya güvenmemelerini söyle, çünki, ben bakî oldugunuzönüne alarak Cennet'e güvendim, fakat Allah (C.C) beni oradan çikardi.



— Ogullarina, kadinlarin arzusuna uyarak bir ise girismemelerini söyle. Çünn esimin arzusuna uyarak yasaklanmis agacin meyvasindan yedigim için sosman oldum.

— Okullarina, girisecekleri her isin sonunu bastan düsünmelerini söyle, egern giristigim davranisin sonunu düsünseydim, basima bildiginiz haller gelmez

— Herhangi bir ise girisirken içinize süphe düserse, ondan uzak durun, çünkn yasak agacin meyvasini yerken içime süphe düstü, buna ragmenzgeçmedigim için sonra pismanliga düstüm.

— Giriseceginiz islerde bilenlere danisin, eger ben yasak agaca yanasmadance meleklere danissaydim, basima bu haller gelmezdi.»

ücahid (Rahimehullah) buyurur: «Abdullah Ibni Ömer {Hz. Ömer'in oglu) birn bana söyle nasihat etti:

— Sabahladigin zaman içinden "Aksam ne yapacagim" diye düsünme. Aksamlunca da «Yarin ne olacak» diye süphelenme: Yasarken ölümün içün. Sihha

en hasta olacagin günlerin icin tedbirini al; çünki yarin adinin ne olacagini

emezsin.»vayet edildigine göre, Peygamberimiz (S.A.S.) bir gün sahabilere:

Hepiniz Cennet'e girnek istiyor musunuz?» diye sorar.

habiier: «Tabi yâ Rasulallah.» diye cevap verirler.

nun üzerine Peygamber (S.A S.)'imiz onlara: «O halde, kendinizi uzun vademellere kaptirmayin ve Allâh (C.C)'dan gerçek mânâda haya edin» diye buyu

habiler «Biz, hepimiz zatenAllâh (C.C)'dan haya ediyoruz» dediler.

ygamber (S.A S.)'imiz onlara su cevabi verdi:

Bu sizinki gerçek mânâda haya sayilmaz. Allâh (C.C)'dan gerçek mânâda haymek söyle olur;

ezarligi ve vücudlarn çürümesini her zaman hatirinizda tutmalisiniz.

rin boslugumuz ile bu boslukta bulunan organlarinizi, basiniz ile üzerineyilan organlarinizi haramdan korumalisiniz.

iretin itibarini arzu eden kimse dünyanin süsünü terketmeîidir. Iste, Allâh.C)'dan gerçek mânâda haya etmek böyle olur ve böylelikle kul, Allâh (C.C)stu olma mertebesine ulasir.»

ygamber'imiz (S.A S.) buyuruyor ki:

— Bu ümmetin ilk huzur ve selâmeti zühd ve yakin sayesinde olacagi gibi, enn çöküntüsü de cimrilik ve uzak vadeli emellere sarilmaktan ileri gelecektir.

mmul - Münzir'den rivayet edildigine göre, söyle demistir:

Bir aksam Peygamber (S.A.V)'imiz sahabilere: «Ey insanlar, sizler Allâh.C)'dan utanmiyor musunuz?» diye sordu.



habiler «Neden, yâ Rasulallah?» dediler.

ygamber (S.A.V)'imiz onlara söyle karsilik verdi:

— Yeyemeyeceginiz kadar çok servet yigiyorsunuz, ulasilmasi mümkün olmaak vadeli emeller pesine kosuyorsunuz, oturamayacoginiz evlerkseltiyorsunuz.»

habilerden Ebû Sait el-Hudrî (R.A.) buyurur ki; «Bir gün, Usame Ibni Zeyd;yd. Ibni Sabit'ten bedelini bir ay sonra ödemek üzere yüz altina câriye satin

misti. Bunun üzerineygamber'imiz (S.A.S.) söyle derken isittim.

— Üsame'nin bir ay vadeli alis-verise girismesi size acayip gelmiyor mu? Hiçphesiz, Üsame kendini uzak vadeli emellere kaptirmistir.rligimi kudret elinde tutan Allah (C.C)'a yemin ederim kî, ben her gözlerimiildiginda göz kapaklarim bir daha kapanmadan Allah (C.C)'in canimi alacaginsünürüm. Gözlerimi bir yere her çeviriste bakislarimi indirmeye firsatlamadan ölecegim sanirim. Agzima her lokma alista onu yutamayacagimi ve

dükten sonra girtlagimda kalacagini aklima getiririm.»

nra söyle buyurdu;

y insanlar! Eger akliniz basinizda ise kendinizi ölüler arasinda sayiniz. Çünkfsimi kudret elinde tutan Allah (C.C)'a yemin ederim ki, size bildirilen akibez açip kapayasiya kadar basiniza gelecek ve bunun önlemeye gücünüztmeyecektir.»

ni Abbas (R.A.) buyurur ki: «Peygamber (S.A.S.)'imiz su kaynagina yakin yeyük abdest bozdugu halde yine tasla silinir, sonra su ile yikanmaya giderdi.

n O'na «Yâ Rasulallah, su size yakin. Önce tasla silinmenize ne lüzum var?»rdim.

bana su cevabi verirdi: «Elimde senet mi var? Belki suyun yanina varamadaürüm!»

vayet edildigim göre, Peygamber (S.A.S.)'imiz bir sohbet esnasinda eline üç r. Çöpün birini önüne diker, ikincisini yanina topraga saplar ve üçüncüsünü aga atar.

kasindan sahabilere «Bunlar neyi temsil eder, biliyor musunuz?» diye sorarhabiler O'na «Allah (C.C) ve O'nun Rasûlü bilir» diye cevap verince O suiklamayi yapar:

— Önüme diktigim çöp insandir, su yandaki ecel, öteye firlattigim da uzak vameldir. Insanoglu (onun) pesinden kosup dururken ona yetisemeden daha önel onu yakalar.»

ylendigine göre, bir gün Hz.Isâ (A.S.) bir yerde oturuyordu. Bir ihtiyar elindzma ile yeri kaziyordu. Hz. Isâ «Allah (C.C)'im! Bu ihtiyarinnden uzak vadeli emeleri çikar» diye dua etti, tam o sirada kazmayi birakar

re uzandi ve bir müddet durdu. sefer Hz. Isa «Allah (C.C)'im, bu ihtiyara uzak vadeli emellerini geri ver» d



a etti. tam o sirada adamin uzandigi yerden dogrularak yine tarla capalamayuldugunu gördü.nun üzerine Hz. Isâ (A.S) odamin yanina giderek, ise ara vermesinin veniden ise koyulmasinin sebebini sordu, adam su cevabi verdi:

oladan evvel kazma sallarken birara «Artik iyice yasin ilerledi, deha ne zamdar çalisacaksin» diye düsünerek kazmayi yere biraktim, yere uzandim. Fakraz dinlenince «kalan günlerimde geçimimi saglamam gerekir» diye düsünerniden kazmayi ele aldim."

6.Zekât ve Cimrilikce Allâh (C.C.) buyuruyor ki:

— Allah'in kendi fazileti ile bagislamis oldugu malda cimriîik ederek zekâtinirmeyenlerin, kendileri hesabina faydali bir davranista bulunduklarini

nmasinlar. Bu yaptiktan kendilerine kötülüktür. Cimrilik ederek yanlarindattuktan zekât, kiyamet gününde, atesten bir halka olup boyun karmaçirtecektir.»

l-i Imran Sûre-i celilesi - 180)

ah Teâlâ (C.C.) buyuruyor ki:

— O Allah'a ortak kosanlarin (müsriklerin) vay haline ki, onlar mallarininkâtini vermezler ve Âhiret Günü'ne de inanmayanlar da onlardir.»ussilet - 6-7)


— Mal sahiplerinin vermekten kaçindiktan zekât payi, Kiyamet Günü azgin ban sekline sokularak boyunlarina dolanacaktir.»


— Ey Muhacirler toplulugu! Bes sey var ki bunlar basiniza gelir ve bunlarlatihan edilirseniz bunlara yetizmenizden Allah (C.C)'a siginirim:

— Bir Cemiyette fuhus yaygin ve aleni hale gelince o cemiyette o zamana karülmemis olan bozukluk ve hastaliklar salgin hale gelir.

— Eksik ölçüp tartanlarin belirdigi bir cemiyette kitlik yillari, gecim sikintisi lim yönetim basgösterir.

— Mallarinin zekâtini vermeyenlerin çogaldigi bir cemiyette kurakliktazalandirilir, öyle ki, hayvanlar olmazsa hiç yagmur yüzü göremezler.

— Allah (C.C)'a ve O'nun Rasûlüne verdigi sözden cayan bir cemiyetin basins

sman musallat edilerek sahip olduklari bazi imtiyazlar ellerinden alinir.



— Devlet adamlari Allah (C.C)'in Kitabi'na göre hükmetmeyen cemiyetlerde rgasaliklar bas gösterir.»


ütün hayatini cimrilik icinde geçirdikten sonra ölmeye yakin cömert kesilenlah (C.C) bugzz eder.."


— Su iki sIfet mü'minde birlesmez: Cimrilik ve huysuzluk.»ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Allah (C.C)'a yemin ederim, hiç bir cimri Cennet'e giremez.»


man, cimrilikten sakininiz. Çünkü cimrilik bir cemiyeti hem zekât vermektençinmaya, hem akrabalik baglarini çignemeye ve hem de birbirlerinin kananikmeye sürükler."

ne Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:llah (C.C), alçakligi yaratirken hamurunu cimrilik ve mal ile yogurdu."

san Ül-Basrî'ye (R.A.) «Cimrilik nedir?» diye sorarlar, o da «Insanlarin malikât olarak verdigi kismini kayip, elinde kalan kismini sefer saymasidir.»

c süphesiz cimriligin kaynagi mal sevgisi, asiri ihtiras, fakir düsme korkusu vlat sevgisidir.

tekim, Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

—- Çocuk, insani korkak ve cimri yapar.»

e yandan öyleleri var ki, ne malinin zekâtini verir ve ne de kendi ve âlesinerlikli bir hayat yasatmaya elivarir. Bunlarin biricik hazzi ve arzusu paralarinzleri önünde görmek, hatta avuçlarinda tutmaktir, oysa ki, bu kimseler günrinde ölüp gideceklerini bilirler.

tekim bir sâir böyleleri için söyle diyor:

Kardesim, insanlarin hayvan olanlan vardir.

ki ve görgülü bir adam kilgindadirlar.

alina dokunan musibeti hemen sezer.

kat dinine zarar veren musibetin farkina varmaz.»

ger bir sâir de bu konuda söyîe der:

Cimrilik salgin bir hastaliktir: yakismaz Mertlere,

li basinda olanlara ve dindarlara.

mriligi, elaçikligina ve itibara tercih edenler.



min ederim ki, aldanmislardiar.

zik o kimseye ki. hem dünyanin hem de Âhiretin hakkni engeller.

ninden sonra, bir hic ugruna dünyasini da satar.»

ger bir sâir de söyle diyor:

Bir mal ki dosta faydasi dokunmaz.

kinlara yaramaz ve yoksulun durumunu düzeltmez.

nun âkibeti bir vârisin eline geçmektir.

ali miras birakan cimriye de Âhirette pismanlik düser.»

sr (rahimehullah) der ki: «Cimri ile karsilasmak acidir, ona bakmsk ise kalbekinti verir»

aplar eskiden beri cimrilik ve korkakligi utanilacak huylar sayarlardi.

tekim bir sâir bu hususda söyle der:

er, azalir diye korkma.

nkü Allah (C.C), rizk'ari kullar arasinda bölüstürmüstür.

er bozuk giderken cimriligin faydasi yok.

na karsilik isler yolunda giderken vermenin zarari yok."

ger bir sâir de söyîe diyor:

nsanlari cömerte dost görüyorum.

mma, halkin içinde cimrinin dostu olan hic kimseyi görmüyorum.

mrinin ailesi içinde bile kinandigini gördüm.

sebebie cimri olarak anilmayayim diye kendi kendime ikramdalundum.»

mri bir kimseye, baskasi için mal toplamakta zararin acisina katlanmak, ve ban malinin tadini ve hayrini görmemek cimriligi kâfidir.

ir Veki, Böylesi hakkinda söyle der:Cimri, varis için kendini mal biriktirmeye adamis bir alçaktir.

risleri hesabina, o sadece bir koru bekçisidir.

pki kendisi aç oldugu halde,

ini, baskalari yesin diye yakalayan av köpegi gîbi...«

Cimrinin malini ya âfete, veya vârise müjdele» sözü. Hikmetli ata sözlerinderidir.

mam-i Azam (Allah (C.C) O'na rahmet etsin) buyurur:



en cimrinin âdil olabilecegine ihtimal veremem. Cünki cimrilik, sahibinidanmayayim diye, mizmizlanarak saymaya ve sonunda hakkindan fazlasinimaya sürükler. Böyle bir insan güvenilmeye de lâyik degildir.»

r gün Yahya (A.S.) Iblis ile karsilasir ona: «Yâ iblis! Söyle bana, dünyada envdigin ve en kizdigin insan hangisidir?» diye sorar.is ona «En sevdigim insan, mü`minin cimrisi ve en nefret ettigim insan da,

sik cömerttir.» diye cevap verir. Hz. Yahya (A.S.) ona «Neden» diye sorar.ytan su cevabi verir: «Çünki cimrinin cimriligi bana yeter, fakat fâsik cömer

lince. Allah (C.C)'in, cömertligini gözönünde bulundurarak onu afedeceginderkarim."aha sonra seytan «Eger sen Yahya (A.S) olmasan sana bu sirri açmazdim»yerek yürüdü, gitti.

7.İbâdete Devam ve Harami terk etmekâdetsin kelime mânâsi. Allah (C.C)'in farzlarini yerine getirerek haramlarindçinmak ve O'nun koydugu sinirlari asmamaktir. Mücâhid.

Allah (C.C)'in sana verdigi imkânlar ile Âhiret Yurdu'nu ara, dünyadaki payinutma» (Kasas Sûre-i Celilesi: 77) mealindeki âyeti ile ilgili olarak, bu âyetinkin ettigi düstûr; «Allah (C.C)'a ibâdet etmek» olarak özetlenebilir» demist

esin ki ibadetin temeli, Allah (C.C)'i tanimak. O'ndan çekinmek, umudu O'naglamak ve kendini her an O'nun denetimi altinda hissetmektir. Insan buatlardan uzaklasinca imanin özünü kavrayamaz. Çünki Allah (C.C)'i

nimaksizin. O'nun beseri bilgi ve hayal sinirlarini askin, benzersiz bir isitici,rücü, yaratici, bilgili ve muktedir bir ilâh olduguna inanmadikça yapilacakadet geçerli degildir.

tekim, tasrali bir Arab, Muhammed Ibni Ali Ibni Hüseyin'e (Rahimehullah) «ah (C.C)'a ibadet ederken O'nu görüyor musun?» diye sorar. Muhammed Ib«Tabii! Öyle olmasa görmedigim kimseye niye ibadet edeyim» diye cevap

rir.srali Arab: «O'nu nasil olabiliyor da görüyorsun» diye sorar. Muhammed Ibna der ki: «Göz bebeklerinin karsilasmasi mânâsinda O'nu gözler göremez, fa

rçek iman sayesinde kalbler görür.uyu organlari vasitasi ile idrak edilemez, çünki insanlarin bir benzeri degildiretleri ile taninir, alâmetleri araciligi ile sifatlan tezahür eder, beserî hükümemlelerinin ötesindedir. Iste O, yerin ve gögün ortaksiz tek ilâhidir.»

uhammed Ibni Ali'nin cevabini dinleyen tasrali Arab, bu sözlere «Allah (C.C)ygamberligi nereye havale edecegini cok iyi bilir» diye karsilik verir.

iflerden birine «ilm-i batin» nedir?» diye sormuslar. O da söyle cevap vermim-i batin. Allah (C.C)'in ne bir melege, ne de bir insana açmadigi ve yalniz

vdigi kullarin kalblerine düsürdügü bir sirridir."



dirildigine göre; Kâ'bul-Ahbar (RahimeHullah) der ki: «Eger insanlar Allah.C)'in azameti hakkinda bir tek, tane iriliginde kesin bilgiye (ilm-i yakin'e) ssalar, sular ve rüzgar üzerinde yürüyebilirlerdi.»

endisini, tanimaktan âciz kalmayi itiraf etmeyi iman kabul eden ve nimetlervusanin sükürde yetersiz kaldigini kabul etmesini sükür kabul eden Allah (Cksan sifatlardan tenzih ederim."

ahmud-ül Verrak bir siirinde söyle der:

Allah (C.C)'in nimetlerine sükredebilmem; bana bagislanmisri bir nimet olduguna göre, ona karsilik olarak sükretmem gerekir.

halde sükrün hedefine varmak, onun fazileti olmaksizin nasilümkün olabilir?

ünler ne kadar biribirine eklense ve ömür ne kadar uzasa bile

sana saadet gelince sevinci çevreyi etkiler.

kinti ne karsilasinca ardindan esir gelir.adette de sikintida da ayri ayri öyle nimetler vardir ki.

nlari idrak etmeye degil hayaller, karalar ve denizler bile dar getir.»

na göre insan. Allah (C.C)'in ululugu hakkinda kesin bir bilgiye varinca, kulzifesini kesinlikle benimser, iman kalbde köklesince Allah (C.C)'a ibadet etmrekliligi kendiliginden ortaya çikar.

man «zahir» ve «batin» olmak üzere iki kisimdir.

hiri iman: imana dil ile ifade etmektir, Batinî iman ise kalb ile baglanmaktirüminlerin Allah (C.C)'a yakinlik dereceleri bir birinden farklidir, ibadet derec

degisiktir. Iman, kadere riza. ihlâs ve tevekkülde gösterebildikleri yükselisere ve ilâhî mevhibeden alabildikleri pay oranina göre onlari birlestirir, ihlâs,lun isledigi amele karsilik Allah (C.C)'dan mükâfat dilemesidir. Çünki âyetteyuruldugu üzere «Sizi de, islediginiz amelleri de aslinda Allah yaratmistir.»

na göre yapilan ibâdet sevap umuduna ve ceza korkusuna dayaniyorsa böysünen kul gerçek mânâda ihlâs sahibi olamaz, o kendi nefsi için çalismis olu


iç biriniz, yalniz sahibinin korkusu île görev yapan, yaramaz bir köpek gibi vreti verilmeyince çalismayan kötü bir çirak gibi olmamalidir."

tekim ulu Allah (C.C.) söyle buyuruyor:

azi kimseler Allah'a tek tarafli bir düsünce ile ibadet ederler, eger kendilerinyir gelirse tatmin olurlar, ama eger bir fitne ile karsilasirlarsa yüz çevirirlernlar hem dünyada ve hem de Ahrette zarardadirlar. Bu, apaçik bir ziyandir.

acc Sûre-i Celîlesi: 11)



ah (C.C)'a ibâdet etmemiz ve bu ibadetin farz olusu üzerimize geçmis farzreminden dolayidir. Kaldi ki O'nun bize bu yolda emir vermis olmasi,adetimize karsilik mükâfat vermesi, fazilet ve emrini kirdigimiz takdirde cezarmesi bir adalettir.

evekkülce" gelince, sikinti ve darlik aninda ve basimiza bir belâ gelince gönühatligi ve sogukkanlilik içinde Allah (C.C)'a güvenmektir. Allah (C.C)'a tevekenler, her seye yalniz O'nun gücü yettigini, ferahliga çikaracak araçlarin O'nr seyi planlayip zamani gelince yaratan otoritesine bagli oldugunu bilirler.

yleleri ne atalarindan, ne çocuklarindan, ne servetlerinden ve ne de teknoloünlerden medet ummazlar. Tersine O'nun gösterdigi istikâmetten yürüyerekyi O'na havale ederler, Durum ve sartlar ne olursa olsun. O'nun baskasiniyanak ve umut kaynagi olarak tanimazlar.ten kendisine tevekkül edenlere O. kâfidir.

Riza" ýa gelince o öa ilâhî takdirin her türlü gelismelerini gönül hosnutlugursilamaktir.

mlerimizden biri der ki: «Allah (C.C)'a en yakin kimseler. O'nun kendilerineirdigi payi en ziyade gönül huzuru ile benimseyenlerdir» Su vecizeyi düsüneuyalim. "Nice sevinçler aslinda hastaliktir, nice hasta-likfar da aslinda sifâdi

tekim bir sâir söyle der:

er nimet, azi disleri arasinda senin için türlü belâlar saklar.

na karsilik belâlar bekledigin yerden sevindirici sonuçlarla karsilasirsin.

sadikça basina gelenlere karsi sabirli ol; cünki her seyin sonu vardir.

er sikintinin bir ferahtigi; her harisin bazi kusurlari vardir.

c süphesiz, bize en yeterli söz Allah (C.C)'in kelâmidir."

u Allah (C.C.) bu konuda söyle buyuruyor:

— Aslinda hakkinizda hayirli olan bir sey sizin hosunuza gitmeyebilir. Bunarsilik hakkinizda ser olan bir sey sizin hosunuza gidebilir. Hiç süphesiz siz dah bilir.»

akara Sûre-i Celilesi: 216)

esin ki, kul dünya sevgisini terketmedikce. Allah (C.C)'a karsi ibadetini kemdiremez. Bir vecize söyledir. «En tesirli nasihat arada perde kalmaksizin kalasan nasihattir» «Aradaki perdeler» de hic Süphesiz, dünyanin koydugugellerdir.

kmet ehlinir sözlerindendir: «Dünya bir anlik bir zamandir, sen onu ibadetleçir.»

ir Ebû Velid-ül Baci bu konuda söyle der:

Ben kesinlikle bildikten sonra.

tün ömrümün aslinda bir an oldugunu.



eden onun kiymetini bilerek, onu.

lik ve ibadet yolunda kullanmayayim?»

hâbilerden biri, bir gün Peygamber (S.A.V)ìmize «ölmek istemiyorum» dedygamber (S.A.V)'imiz ona «Malin mülkün var mi?» diye sordu, adam «var»yince Peygamber (S.A.V)'imiz de ona «ölümden kurtulus olmadigina göre mndinden önce gönder (hayirli yolda sarfet) çünki insan malinin yanindadir.»yurdu.

vayet edildigine göre, Hz. Isâ (A.S.) der ki:yilik su üç seyde belirir: Dilde, bakista ve sususta. Allah (C.C)'i zikretmeninsinda kalan konusma, bos sözdür. Ibret almaktan baska amaç tasiyan her batadir.

üsünce içinde geçmeyen her sükût de oyalanmaktan baska bir sey degildir.ünyayi birakmak, onun gelismeleri hakkinda fikir yürütmekten ve hazlartsinde kosmaktan vazgeçmek ile olur. Çünki düsünce, nefse (benlige, sahsiyegli oldugu için. dilegi dogurur. Helâl olmayan seylere bakislarini salmaktan

kin, çünki bakis hedefine varan bir ok ve buyrugunu dinletebilen bir pâdisâhtekim Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Bakis seytanin bir okudur. Bakisini haram hedeflerden, Allah (C.C) korkusakoyanlara, Allah (C.C) bu davranislarina karsilik hazzi kalbde duyulan bir imgislar.»

vecizeleri dikkat ile okuyalim:

— Bakislarini basibos birakanlar, sik sik hayal kirikligina ugrar.»

— Hep öteye beriye bakmak, olaylarin perdesini kaldirir, insani rezil eder,hennemdeki ikamet müddetini uzatir.»

— Gözlerine sahip ol. Çünki eger onlari basibos salacak olursan seni günahasürürler, fakat onlara hakim oldugun takdirde diger organlarina da hakim

mus olursun.»

atun'a sormuslar, «Isitmek mi, yoksa görmek mi kalbe daha zararlidir.»

ylesofun cevabi su olmus: «Bakis ile isitmek kalb için kusun iki kanadi gibid

s, her iki kanadi olmadan ne havalanabilir ve ne de yere konabilir. Bir kanarik kus, sirf digerinin yardimi ile havalanirken sikinti çeker, daha çok yorulu

uhammed Ibni Zey (rahimullah) der ki, «Insanin her önüne bakmasi, hem A.C) katinda ve hemde akli basinda kimselerin gözünde yeterli bir kusurdur.»

amin biri önü sira giden bir köleye bakip gülüyormus, zâhidlerden biri ona smis:

Behey akli bozuk! Kalbi bozuk ve bakisi zehirli adam! Sen amellerini yozan vvranislarini tesbit edici ve koruyucu kâtip meleklerden utanmiyor musun? O

na belâya ugramis ve derin bir batakliga gömülmüs bir zavalli olarak bakiyon ise bu durumda iken kendisini seyredenleri, gözlerini üzerine dikenleri



mursamazlarin tutumunu benimsemissin.»

di Ercanî bir siirinde söyle der:

y gözlerim, bir bakista amaciniza vardiniz.

lbimi en zararli yere sürüklediniz.

gözlerim, çekin elinizi kalbimden, cünki

kisinin bir kisiyi öldürmeye yürümesi namertliktir!»

. Ali (kerramellahu veçhe) buyurur: «Gözler seytanin tuzaklaridir, vücudtakganlarin en çabuk etkilisi ve en agir darbelisidir. Allah (C.C)'a ibadet etmeklunda vücudunun organlarinin nefsinin kontrolü altina veren kimse amacinaasir. Buna karsilik organlarini nefsinin hazlarinin emrinde kullandiran kimsetün amellerini sülüp süpürmüs olur.»

r sâir söyle der:

Müridin nefsi Allah (C.C)'a ibadete yönelince.

tülüge sürükleyen sebebler, üzerindeki te'sirini yitirince.cudun bütün organlari bu yolda ona uyunca.

durum onun hesabina çesitli nimet bagislar getirir.

edilik yurdunda cömert insanlar onu bekler.

ünahkâr küçük - büyük her türlü günahin kökünü kaziyinca.»

dullah Ibni Mübarek (rahimehullah) buyurur:

manin özü, Peygamber'imizin (S.A.S.) getirip ögrettiklerinin dogrulugunu kamektir. Çünki Kur'anín dogruluguna inanan kimse, onu tatbik etmeyeyularak ebediyen cehennemlik olmaktan kurtulur. Haramlardan sakinan kimvbe etmeye yönelir. Helâl ile beslenen takvâya yönelir. Farz ibadetlerinirçeklestiren kimsenin müslümanligi saglamlasir. Dogru konusan sikintilardartulur. Haksizliklardan uzaklasan «kisas»´dan kurtulur. Peygamber (S.A.S.)

mizin sünnetlerini uygulayan kimsenin ameli özlesir. Sirf Allah (C.C) rizasinanelen kimsenin ameli kabul edilir.»

vayet edildigine göre, sahabelerden Ebû Derda (R.A.) bir gün Peygamber.A.V)'imize «Yâ Rasûlallah! (S.A.V) Bana bir seyler tavsiye et» diye basvuruygamber (S.A.V)'imiz onun bu arzusunu söyte cevaplandirir:

— Ey Ebû Derda! Kazancin helâl, amelin salih olsun. Allah (C.C)'dan gündelikik dile ve kendini ölülerden say.

edigin amelleri begenmekten sakin, bu durum amelleri ortadan silen, korkur tehlikedir. Çünkü amellerini begenen kimse, yaptiklari kabul edilmis mi, yori mi çevrilmistir diye düsünmeden Allah (C.C)'i minnet borcu altina koydugnaatine varir.

ysa ki hayalkirikligi ve zillet getiren nice günah vardir ki büyüklük ve kendin





Basina bir belâ gelince sabretmelisin.

yal kirikligina ve aciya düsmemelisin.

er dünya, zineti ile üzerine gelecek olursa

na karsi direnmek, iyilik ve takva delilidir.

er iki durumda da zor kutlanarak nefsin ite devamli cihadki.

ç bir engel Ile karsilasmadan umduguna ulasasin.»

ger bir sâir de söyle der:

Sabir, dilegin anahtaridir.

her zaman, hedefe varmanin yardimcisidir.

bret, ne kadar uzasa bile geceler.

k defa mahzuna yardim etmistir.

bir sayesinde nice «heyhat, olmasi imkânsiz» denen hedeferilmistir.»

ska bir sâir de söyle der:

Sabir imanin en saglam kulpudur.

ytanin kiskirtmalarina karsi kalkandir o.

birda faydali sonuçlar vardir.

z canliligin ise sonu hüsrandir.man sana keder ulastirdi ise.

ze karsi zaten devirlerin tutumudur bu.

üzelim sabir zirhina bürün.

sinlik ile bil ki, sabir cennetin kilavuzudur.»

bir çesit çesittir. Birisi, en uygun vakitlerde ve eksiksiz olarak farz ibadetler

emeye devam etmektir. Bir baskasi, nafile ibadet islemeye devam etmektir.ger arkadas ve komsularin aci veren davranislarina katlanmaktir.

r baska çesit sabir, fakirlige ve hastaliklara dayanmaktir. Bir diger sabir çesigünahlara, nefsin azgin arzularina, günah olmasi muhtemel seylere, bütün

ganlarin islerine ve diger faydasiz davranislara karsi durabilmektir.



8.Ölümü Hatırlamakygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

ünyevî hazlari gözden düsüren ölümü sik sik hatirlayiniz."

adisi söyle Açiklayabiliriz: ölümü sik sik hatirlayarak dünya hazlarina karsi ovesinizi kiriniz ki, Allah (C.C)'a yöndesiniz. Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuru

ger hayvanlar ölüm hakkinda insanlonn büdigini bilselerdi, hep zayif hayvanmek zorunda kalirdiniz."

. Ayse (R. Anha) Peygamber (S.A.S.)'imize bir gün «Kiyamet Günü, sehidlerlikte Mahsere gelen olacak mi?» diye sorar.

ygamber (S.A.S.)'imiz bu soruya «Evet, ölümü günle gecede yirmi keretirtayanlar.» diye cevap buyurdu.

üstün faziletin sebebi, ölümü akla getirmenin oyalama yurdu olan dünyadagumayi gerektirmesi ve Âhiret için hazirlik yapmaya yol açmasidir, ölümütirdan çikarmak ise dünya hazlarina dalmaya sürükler.

ygamber'imiz (S.A.S.) buyurur ki:

— Ölüm, mü'mine hediyedir.»

ygamber (S.A.S.)ímizin ölümü, mümin hesabina hediye saymasi sundan ileliyor; Çünki nefsinin çesitli isteklerini karsilamanin sikintilarina katlanmak,gin arzularini sinirlamak ve seytana karsi devamli olarak kendini savunmakzifeleri omuzunda tasidigindan dolayi, dünya mü'min için bir çesit zindandir

üm onu bu azabdan kurtarmaktir. Bu kurtulus onun hakkinda bir hediyedir.ne Peygamber'imiz {S.A.S.) buyuruyor ki:

— Ölüm, her müsîüman için bir kefarettir.»

ygamber'imiz {S.A.S.) bu hadisi ile, halka ne eli ile ne de dili ile zararrmeyen, kendini mü'min ahlâkinin canli numunesi haline getiren, ufak tefeksurlar disinda büyük günahlarin kirine bulasmamis gerçek mü'minierisdetmektedir. Iste Ölüm böylesine büyük günahlardan kalabilmis ve farzadetieri yerine getirmis kimselerin ufak tefek günahlarina kefaret ve temizle

ur.a-ul Horasani der ki: Peygamber'imiz {S.A.S.) bir gün yüksek sesli kahkahasardan duyulan bir meclise ugradi ve onlara:

ünya hazlarinin bulandiricisini anarak meclisinizi karistirir." diye buyurur,adakiler «Dünya hazlarinin bulandiricisi nedir?» diye sorarlar. Peygamber.A.S.)'imiz «ölüm» diye cevap verir.

es (R.A) der ki Peygamber'imiz (S.A.S.) söyle buyurdu:

lümü sik sik hatirlayiniz, çünki günahtan giderir ve sizi dünyadan sogutur."



ger bir Hadiste:

— Ölüm uyarici olmaya kâfidir.»

ska bir Hadiste:

— Olüm vaiz olmaya kâfidir.» Buyurmustur.

ygamber'imiz (S.A.S.) bir gün mescide girince içerdekilerin yüksek seslelerek konustuklarini görür, onlara:

Ölümü hatiriniza getiriniz. Nefsimi kudret elinde tutan Allah (C.C)'a yeminerim ki, benim bildiklerimi bilseydiniz az güler, çok aglardiniz» buyurdu.

ygamber'imizin de bulundugu bir mecliste sahâbiler birini söz konusu edereyli överler. Bunun üzerine Peygamber (S.A.V)'imiz sahabilere:

Sözünü ettiginiz arkadasiniz ölümü anar miydi?» diye sordu. Sahabeler: «Bizun ölümden bahsettigini hic duymus degiliz» diye cevap verdiler. O zamanygamber (S.A.V)'imiz «O halde arkadasiniz sizin övdügünüz gibi degildir.»yurdu.

ni Ömer (R.A.) der ki: «On kisilik bir gurubun onuncusu olarak Peygamber.A.V)ìmizin ziyaretine vardim. Ensar'dan biri Peygamber (S.A.V)'imizensanlarin en zekisi ve degerlisi kimdir, Yâ Rasûlellah?» diye sordu. Peygamb.A.V)'imiz bu soruya söyle cevap verdi:

n zeki ve en degerli kimseler ölümü en sik anan ve onun için en çok hazirlipan kimselerdir. Bu kimseler dünya serefi ve Ahiret üstünlügünü birliktenlarinda götüren zekilerdir.»

asan-ül Basrî (rahimehullah) buyurur:Ölüm dünyanin degerini düsürdü ve akli basinda kimselerin huzurunu yok etbi' Ibni Haysem buyurdu: «Mü'minin, ölümden daha degerli bir bekledigiktur. Benîm ölümümü kimseye duyurmayin, hemencecik beni Rabb'ime teslin.»

li hikmetten bir zat, bir arkadasina gönderdigi mektupta sunlari yazdi:

y kardesim, ölümü özleyip de bulamayacagin âleme (Ahirete)çmeden önce bu alemde iken ölümden kork.»

ni Sirin'in (rahimehullah) yaninda ölümden söz edildigi zaman vücudunun bganlari donakalirdi.

mer Ibni Abdülâziz (R.A.) her gece fikih âlimlerini sarayinda sohbete çaginr, rlikte ölümden, Kiyamet Günü,den ve Âhiretten bahsederek, sanki önlerindenaze varmis gibi göryasi dökerlerdi.

rahim-i Toymî (rahimehullah) buyurur: «îki sey beni dünyadan haz duymazle getirdi. Ölümü ve Allah'in huzuruna dikilecegimi düsünmek.»

'b Ibni Ahbar (rhimehullah) buyurur: «Ölecegini bilen kimse dünyanin sikines'elelerine önem vermez.»



utarrif (rahimehullah) buyurur: «Rüyamda, Basra Camii'nin ortasindakirsüden seslenen birinin söyle dedigini duydum: «Ölümü hatirlamak. Allah.C)'dan korkanlarin kalbini parça parça etmistir. Yemin ederim ki, ben onlarpacaklarini sasirmis görüyorum.»

'as (rahimehullah) der ki, «Hasan-ül Basrî'nin yanina girerdik kendisi sankies, sanki bir âhiret isi ve ölüm hatirasi idi.»

fiye (R. Anha) buyurur ki: «Kadinin biri bir gün Hz. Ayse'ye (R.A.) gelereklbinin katiligindan dert yandi, Hz. Ayse (R.A.) ona: «Sik sik ölümü hatirla, oman kalbin yumusar» dedi. Kadin, Hz. Ayse (R.A.)'nin tavsiyesini tatbik edinrçekten kalbi yumusadi. Bundan dolayi bir müddet sonra yine Hz. Ayse.A.)'nin ziyaretine gelerek ona tesekkür etti.»

. Isa'nin (A.S.) yaninda ölümden bahsedilirken derisi kanardi.

. Dâvud (A.S.) un yaninda ölümden Kiyâmet Gününden söz edildigi zaman,cûdunun organlari birbirinden ayrilacak derecede aglar ve ancak Allah (C.C)hmetinden bahsedilince kendine gelirdi.

san-ül Basrî (rahimehullah) buyurur: «Gördügüm bütün akli basinda kimseümden korkuyor ve ölünün arkasindan hüzün duyuyor.»

mevî halifelerinden Ömer Ibni Abdülâziz (R.A.) çevresindeki âlimlerden birinBana va'zet» der. Âlim: «Ölümü tadacak ilk halife sensin» der. Halife «Devam» der. Âlim: «Hz. Âdem'e (A.S.) varincaya kadar bütün atalarin ölümütmaktan kurtulamamislardir. Simdi ise sira sana geldî» der. Bunun üzerinemer Ibni Abdülâziz aglamaya baslar.

bi' Ibni Hasem (rahimehullah) evinde bir kuyu kazmis, her gün birkaç kerene girer yatarmis, böylelikle ölüm düsüncesini hafizasinda canli tutarmis veranlara dermis ki: «Ölüm duygusu bir an bile kabimden çiksa hemen kalbimzulur.»

utarrif Ibni Abdülâziz (rahimehulîah) buyurur; «su ölüm, varlik sahiplerinirliklarina kanmaktan alakoydu, o halde ölümsüz bir varlik ve saadet arayini

life Ömer Ibni Abdülâziz (R.A.) Anbese'ye dedi ki, «Ölümü sik sik. Eger genis imkânlar içinde yasiyorsan, bu hatirlama, seni mütevazi imkânneltir. Eger kit imkâniar içinde yasiyorsan bu hatirlama, yasama imkânlarinnis saymana yolacar.»

û Süleyman-üd Darani (rahimehullah) der ki: «Ümmü Harun'a «ölmek istersin?» diye sordum, «hayir» dedi. "Nicin?" diye sordum, bana su cevabi verd

Bir insanin emrini kirmis olsam. onunla karsilasmak istemezdim. (Allah (C.C)sil karsilasmayi isteyebilirim ki. O'nun emrini kirdim.»

u Musa el-Temimî (rahimehullah) buyurur: «Meshur sâir Farezdek'in esi vefmisti, Basra sehrinin bütün ileri gelenleri cenazeye gelmisti, aralarinda HasaBasrî (rahimehullah) da vardi. Farezdek'e dedi ki:

â Ebû Firas (Farazdek'in lâkabi) bu gün için ne hazirladin?»

rezdek: «Atmis yildan beri tekrarladigim (Lâ ilâhe illallah...) sehadet cümles



ye cevap verdi.

rezdek esi topraga verildikten sonra kabrin basina dikilerek bir mersiye söylbeyitler o mersiyeden alinmistir:

Korkarim ki, beni affetmezsen kabrin ötesinde ondan.

aha dar ve daha yakici bir yerden yakami kurtaramam.

yâmet Günü bana sert bir güdücü ve Farezdek'i süren bir sürücü geldigi vak

ç süphesiz boynu bukali cehenneme yürüyen kimseler Adem ogullarindanyrete ugrarlar.

Kabirde yatanlar hakkinda Arap sâirleri söyle demislerdir:

Mezarligin basinda dur ve söyle seslen.

Hanginiz karanliga gömülmüstür.»

anginize kabri içinde iyi davranilmistir, da muhafizlari onu emin bir uykuyalmasina müsaade etmislerdir.»

sardan bakan gözlere göre mezarlikta tek bir sükûnet vardir.lli degil ölüler arasindaki derece farklari

er sana cevap verselerdi, içinde bulunduklari durumun içyüzünü

iklayan bir dil ile sana her seyi anlatirlardi

aat içinde olanlari. Cennet bahçesine inmistir.

olasir dilegince agaçlari arasinda.

gin günahkârlara gelince onlar çukurda kivraniyorlar, yilanlarinava olarak

krebler de yürür ürerine dogru, ruhu onlarin isirmalari yüzündenir bir iskence altindadir.

âlik ibni Dinar buyurur ki; «Bir gün bir mezarligin yanindan geçerken su siiryledim:

Mezarliga vardim, onlara seslendim:

ni nerde ululer ve küçümseyenler?

erede, büyüklüsüne delil getirenler?

vündügü zaman sözleri dogru bulunanlar nerede?»

sirada mezarliktan bir ses geldi. Sesi duyuyor, fakat sesleneni göremiyordumyle diyordu:

ok oldu hepsi, yok haber verecek kimse,

düler hepsi, haber de öldü.





Kabirleri rehin atlari gibi dizidigi vakit dostlarin basinda durdum. Eger aglasagöz yaslarim bosansa gözlerim aralarindaki yerimi görürdü.»

ir doktorun mezar tasinda su manzum kitabe bulunmustur.)

Bana biri Lokman toprak oldu dedigi vakit,

bbindan ve kâmilliginden bahsedilen nerede.

tisas ve tedavileri suya düstü.

eyhat, kendisini savunamayan baskasini savunamaz dedim.»

ger bir mezar tasinda üo su manzum kitabe bulundu:

y insanlar! Benim de bir emelim vardi.

üm ona ulasmaktan alakoydu beni.

ah (C.C)'indan korksun o kimse ki.

sarken amel etme firsati bulmustur.

ördügün yere tasinan yalniz ben degilim.

erkes böyle bir yere tasinacaktir.

9.Gökler ve Çeşitli Cinsler

vayete göre; Allah'in (C.C.) ilk yarattigi varlik «cevher» dir. Allah (C.C.)vhere heybet nazari ile bakinca Allah (C.C.) Korkusu ile eridi ve titredi,kasindan su oldu. Sonra Allah (C.C.) suya rahmet nazari ile bakinca yarisindu. Allah (C.C.) bu donmus sudan «Ars»i yaratti.

s da sarsilmaya baslayinca Allah (C.C.) üzerine «Lâ ilâhe îllallah,uhammedürrasûllah» (Allah (C.C.)'dan baska ilâh yoktur. Muhammed Allah'isul'udür)» cümlesini yazdi, O zaman sükûnet buldu.

eriye kalan suyu, Allah (C.C.) Kiyamet Günü'ne kadar kendi hâline sarsilmaykaynasmaya birakti. Nitekim ulu Allah (C.C.) «O'nun Ars'i su üzerinde idî»yuruyor.

kasindan su calkanmaya ve köpürmeye basladi, ondan dumanlar çikti ve birerine yigilarak yükseldi. Dumanin köpügü vardi, Allah (C.C.) bu köpükten "klinde yer gökleri yaratti.

sathada yer ve gök tabakalari yapisikti. Ulu Allah (C.C.) aralarinda rüzgârratti ve böylece yer katlari ile gök katlari birbirinden ayrildi.

tekim ulu Allah (C.C.) bu durumu bildirerek: «Sonra semaya dogruldu ki; o

man halinde idi.» buyurur.



kmet ehli söyle der: "Allah (C.C.) gögü neden dumandan yaratti da Buhardaratmadi? Cünki duman düzleri birbirleriyle baglantili halde yaratilmistir.nuncusu yerinde sabittir. Oysa ki, buhar dengesiz bir yapiya sahiptir,nücüdür. da ulu Allah (C.C.)'in ilminin kemâlini ve hikmetini gösterir."

aha sonra Allah (C.C.) suya rahmet nazari ile bakti, su dondu. Nitekim bu;sus Peygamberìmizin (S.A.S.) hedisi ile sabittir.

ide, gerek gök ile yeryüzü arasinda ve gerekse bütün gök katlari erasindasyüz yillik mesefe vardir. Her gök katinin yüksekligi de yine bes yuz yilikkaklik tutar.

ylendigine göre gögün birinci kati sütten beyazdir. Onu yesil gösteren «Kaf»gininsilliginin yansimasidir. Birinci kat gögün adi «Rakia» ´dir.

nci kat gökyüzü nûr gibi parildayan demirdendir, adi «Reydum» veya «Mauur.

üncü kat gök bakirdandir, adi. «Meleküt» veya «Hayruyun» ´dur.ördüncü kat gök beyaz gümüstendir, parlakligi gözleri kamastiracak güçtedirahire» ´dir.

sinci kat gök kirmizi altindandir, adi «Muzeyne» veya «Muzhire» ´dir.

tinci kat gök nûr pariltili bir cevherdendir, adi «Halise» ´dir.

dinci kat gök kirmizi yakuttandir, adi «Labiye» veya «Damia» ´dir.

Beyt-ül Mâmur» gögün bu yedinci katindadir. Beyt-ül Mâmur'un biri kirmizikuttan, öbürü yesil zeberced'den, biri beyaz gümüsten ve öteki kirmizi altinmak üzere dört diregi vardir.

ne söylendigine göre akikten oian Beyt-ül Mâmur'a her gün yetmis bin melerer ve Kiyamet Gününe kadar bu meleklerden hiçbiri geri dönmez.

üvenilir görüse göre, yeryüzü gökten daha üstündür. Çünki peygamberlerrada yaratilmis ve burada gömülmüstür. Yerin en makbul kati da en üst katnki varliklar bu kattan yararlanmaktadirlar.

ni Abbâs'dcn (R.A.) rivayet edildigine göre göklerin en üstün kati çatisi üzerArs-ür Rahman» ín bulundugu gök katidir. Bu katin ismi Ars'a yakinlIgindcnlayi «Kürsî» dir. Bir de bütün faydalanilan yildizlar, yedi gezegen hariç, buttadirlar. Yedi gezegen yildiz ise gögün yedi katina dagilmis veziyettedir.

nlardan «Zuhal» yedinci kat göktedir ve persembe gününe tekabül eder.

Merih» besinci kat göktedir ve sali gününe tekabül eder.

Günes» dördüncü kat göktedir ve pazar gününe tekebül eder.

Zühre» üçüncü kat göktedir ve Cum'a gününe tekabül eder.



Utarit» ikinci kat göktedir ve çarsamba gününe tekabül eder.

Ay» , birinci kat göktedir ve Pazartesi gününe tekabül eder.

tif bir nükte:

u Allah (C.C.)'in sasirtici bir hilkat cilvesi olarak hiç birininin digerinenzememesine ragmen yedi kat gögün hepsi de dumandan yaratilmistir.eyandan Allah (C.C.) gökten indirdigi su sayesinde çesitli rengi ve degisik taan türlü türlü bitki ve meyveler ortaya çikarmistir.

tekim Ulu Allah (C.C.) «Meyva ve bitkileri yiyecek olarak birbirinden farklitünlükte yarattik» diye buyuruyor.

ne ulu Allah (C.C.), ademogullarini da çesit çesit tabakalarda yaratmistir.minin rengi beyaz, kimininki ise siyahtir. Kimi bilgili, kimi câhildir. Oysa ki,psinin kökü ayni yâni Âdemdir. Her yarattigi seyde «Kemâl» ín isbat edenah (C.C.)'i noksan sifatlardan tenzih ederim!

0.Kursı - Arş - Mukarreb Melekler - Rızıklae Tevekkülu Allah (C.C.) buyuruyor ki:

— Allah'in Kürsi'si gökleri ve yeri kaplar.»

akara Sûre-i Celilesi: 255)

zi tefsir âlimlerine göre «Kürsî» Allah (C.C.)ín ilminden mecazdir. Bazilarinre O'nun mülkü kasdedilmektedir. Bir kisim âlimlerin yorumuna göre ise budigimiz gök cisimleri kasdedilmektedir.

. Ali'den (K.V.) rivayet edildigine göre:

ursi» parlak incidendir ve uzunlugunu Allah (C.C.)'dan baska hic kimse bilm

r hadiste: «Göklerle yedi kat yer Kürsi ile birlikte sahrada hir halka gibidir»yurulmustur.

ni Mâce'nin naklettigine göre. Peygamber'imiz (S.A.S.) söyle buyuruyor:

— Gökler, Kürsî boslugundadir, Kürsi de Ars'in önündedir.»

rime (R.A.) nin rivayet ettigine göre söyle demistir:

ünes Kürsî nurunun yetmisde biri kadardir. Ars da. Perdelerin, yani hicaplartmisde biri kadardir."

ne Peygamber (S.A.S.)'imizden nakledildigine göre:

rsî'yi tasiyan meleklerle Ars'i tasiyan melekler arasinda yetmis tane karanii



cap ve yetmis tane aydinhk hicap vardir. Her hicap arasinda besyüz yillikesafe vardir.

er böyle olmasaydi. Kürsî'yi tasiyan melekler, onlarin nurundan yanarlardi.s, Kürsî'den daha yüksekte tamamen isiktan ibaret bir cisimdir ve Kürsi´denri bir yapidadir.

san-ül Basrî bu görüse katilmaz. Ars'in kirmizi yakuttan, yesil bir cevherdenciden ve safi isiktan oldugunu ileri süren çesitli görüsler verdir.

dogrusu bu konuda kesin konusmaktan kacinarak ve susmeyi tercih etmeklek (astronom.) âlimleri (Ars'a «Dokuzuncu Felek» «En üst Felek» ve «Feleklegi» , «Atlas Felek» yâni «Yildizsiz Felek» gibi çesitli isimler verirler.nki klâsik hey'et âlimlerine göre bütün Felekler «Burçlar Felegi» adini alankizinci Felekte sabittirler.

riat âlimlerine göre «Ars» ve «Kursi» mahlükatin üst siniridir. Tavanidir, onsinda hiçbir sey yoktur. Bu sinir, ayni zamanda kullarin bilgi hududunuzmektedir. Bu sinirin ötesini ne idrak etmeye imkân vardir ve ne de bununesine tasan bir arastirmaya girismek yerindedir.

u Allah (C.C.) söyle buyuruyor:

ger onlar sara yüz çevirirler ise de ki, «Bana kendinden baska ilâh bulunmaah yeter. Ben sirf O'na dayaniyorum. O, ulu Ars'in sahibidir."

evbe Sûre-i Celilesî - 129)

örüldügü gibi Allah (C.C.), Ars'i «ulu» ´luk ile sifatllandirmistir. Cünki varlikl

büyügüdür.e yandan yukardaki âyette emredilen "tevekkültü" (sirf Allah (C.C.)'a dayanvenmeyi) Peygamber'imiz (S.A.S.) hayatinda gerçeklestirmistir. Bu yüzdenrek Tevrat'ta ve gerekse diger ilâhî kaynakli kitaplarda Peygamber (S.A.S.)'ütevekkil" (tevekkül eden. sirf Allah (C.C.)'a dayanip güvenen) diyeilmaktadir. Neden? Çünki tevekkül; Allah (C.C.)'i tek bilip O'nu tanimanin tar neticesidir. Peygamber'imiz (S.A.S.) de Allah (C.C.)'i tek bilenlerin efendisinu taniyanlarin {ariflerin) basidir.

man zaman sanildigi gibi, tevekkül tedbirlere ve neticeye götüren sebeplere

rilmaya engel degildir. Tersine böyle olmak emredilmistir.tekim bir tasrali arap Peygamberímize (S.A.S.) «Devemi baglayayim mi, you Allah (C.C.)'a tevekkül ederek salivereyim mi» diye sorar. Peygamber.A.S.)'imiz tasrali arab'a «Deveni bagla, sonra tevekkül et» diye buyurur.

ygamberimiz (S.A.S.) söyle buyuruyor:

— Eger Allah (C.C)'a tam mânâsi ile tevekkül etseydîniz, O. sabahleyinla ac çikarak yuvaya tok dönen kuslarin rizkini nasil veriyorsa sizinkini de örirdi.»

ygamber (S.A.S.)ímiz burada «Kuslarin sabahleyin yola çiktiklarini» belirte





Ben hamdeden'im, ben sükreden'im, ben zikreden'im

n açi'm, ben kayibim ve ben çiplak'im!

ti durum saydim, ben bunlarin ilk yarisini üzerime almistim

Rabb'i, diger yarisindan da sen kefil ol.

nden baskasini övmek, benim için cehennem alevlerine dalmaktir.

halde zavaili kullarini cehenneme düsmekten koru!»

anzumeyi bitirince yazili kâgit parçasini elime uzatti ve bana: «Disari çik vekin Allah (C.C.)'dan baskasina gönül baglama, bu kâgit parçasini da ilkrsilastigin kimseye ver» dedi.

sari çiktim, ilk karsilastigim insan katirina binmis biri idi, kâgit parçasmi adaattim. Adam onu elimden aldi, yaziyi okuyunca aglamaya basladi, «Bu yazinhibi ne yapti» diye sordu. «Falan camidedir» diye cevap verdim. Bunun üzeam bana içinde alti yüz dinar bulunan bir kese altin verdi ve geçip gitti.kasindan birine daha rastlayinca ona «Su katirin sirtinda giden adam kim?»

ye sordum, karsimdaki bana «O bir hiristiyandir» diye cevap verdi.önüp Ibrahim'in yanina vardim, olup bitenleri anlattim, bana «O keseye sakikunma, çünkü o adam simdi gelir» dedi. Biraz sonra keseyi bana verenristiyan. Ibrahim'in dedigi gibi, içeri girdi. Ibrahim'in basucunda diz çöktü, onmeye basladi ve arkasindan Islâmi kabul etti.»

ide, Ibni Abbas (R.A.) söyle demistir:

Cenabi Allah (C.C), Ars'i tasiycn meiekleri yaratinca onlara «Ars'imi tasiyin» yurdu, tasiyamadilar. Bunun üzerine ulu Allah (C.C.) her birinin yanina bütklerdeki kadar melek verdi ve hepsine «Ars'imi tasiyin» diye buyurdu, yinesiyamadilar.

sefer her bir melegin yanina göklerdeki bütün melekler ile yerdeki bütünnlilarin sayisi kadar melek kattiktan sonra «Ars'imi tasiyin» diye buyurdu, ytasiyamadilar.nun üzerine ulu Allah (C.C.) onlara «Lâ havle vela kuvvete illâ billahi (bütü

mildama ve kuvvet tezahürleri ancak Allah (C.C.)'in yardimi iledir) deyin." dyurdu, melekler bunu söyleyince Ars'i tasiyabildiler.

kat rüzgârin sirtinda meleklerin ayaklari, yedinci kat yere kadar batti. Tabaç bir yere dayanamadigi için Ars'a tutunmak zorunda kaldilar.

arada içlerinden biri düserde yuvarlanir ve nereye düstügünü bilmez korkudurmadan ayni cümleleri tekrar ediyorlardi.

nlar Ars'i tasiyor Ars da on'ari tasiyordu amma hepsini Allah (C.C.)ín gücüsiyordu.

vayete göre:

— Her sabah ve her aksam yediser (kere "hasbi yellahu lailahe illâ huve, aleyvekkeltü ve huve Rabbül Arsil aziz" (kendisinden baska ilâh bulunmayan All



.C.) bana yeter, ben yalniz O'nun destegine güveniyorum, O ulu Ars'tnhibidir) diyen kimsenin Alla (C.C), egri dogru ne dilegi varsa yerine getirmeserine almistir.»

ska bir rivayete göre, hadisin son kismi söyledir:

Allah (C.C.), gerek dünya ile ilgili gerek Âhiret ile ilgili ne dilegi varsa yerinetirmeyi üzerine alir.»

1.Dünyâyı Terk etmek, Onu Kötülemekünyayi zem hokkinda inen ayetler ve emsaii pek çoktur.enebilir ki. Kur'an-i Kerim'in ekserisi dünyayi asagilamak, onu insanlarinzünden düsürmek ve ahirete yönelmelerini saglamayi telkin eder. Hattaygamberlerin amaci da budur, onlar insanliga ancak bunun içinnderilmislerdir.

cihet acik oldugu için bu konuda ayet nakletmeyi yersiz gördük, yalniz buesele ile ilgili olan hadislerin bir kismini nakledecegiz.

vayete göre, Peygamber'imiz (S.A.S.) bir gün yolda yürürken bir koyun lesinstlar, yanindakilere: "Bu koyun lesine, sahibinin önem vermedigini kabul edsiniz?" diye sordu.

habiler O'no «Tabii kabul ederiz, önem vermedigi için onu çöpe attilar» diyevap verdiler. Bunun üzerine Peygamber (S.A.S.)'imiz sahabelere buyurdu k

Nefsimi kudreti elinde tutan Allah (C.C)'a yemin ederim ki. Allah (C.C) katindnya, su koyun lesinin sahibinin gözünde oldugundan daha degersizdir. Egerah (C.C) katinda dünya bir sivri sinek kanadi kadar deger tasisaydi, ondanfirlere bir içim su bile vermezdi.»


— Dünya mü'minin zindan ve kafirin cennetidir.»

ygamber'imiz {S.A.S.) buyuruyor ki:

— Dünya lanete ugramistir. Allah (C.C) rizasi için olunanlar disinda dünyadar sey de lanete ugrmistir.»u Musa et-Es'ari'nin bildirdigine göre Peygamber'imiz (S.A.S.) söyle buyuruy

— Dünyayi seven. ahiretine zarar verir, ahireti seven dünyasina zarar verir.na göre kalici (baki) olan» geçici (fani) olana tercih ediniz.»


ünyaya, gönül vermek, bütün günahlarin basidir."

habelerden Zeyd Ibni Erkam (R A.) buyurur; «Bir gün, Hz. Ebu Bekr'in (R.Aninda oturuyordum. Bir ara su isteyince ona bal ile tatlandirilmis su getirdile



rbeti agzina götürürken bir anda vazgeçerek aglamaya basladi, onun gözyanindakileri de aglatti. Yanindakiler sustu, fakat onun gözyaslari bir, türlünmedi. Bir ara aglamasinin siddeti daha da artti. Devamli hüngür hungurladigi için yanindakiler, neden gözyasi döktügünü ona sormaya firsatlamayacaklarini sandilar.kat bir müddet sonra aglamayi kesti ve gözlerini silince yanindakiler ona: «Y

Asulallah (S.A.V)'in halifesi! Seni aglatan nedir?» diye sordular. O da söylevap buyurdu:

— Bir gün Peygamber (S.A.V)'imiz ile birlikte idim, O'nu kendinden bir seyivarken gördüm, yaninda baska kimse yoktu. «Ey Allah (C.C)'in Rasulu!ndinden uzaklastirmak istedigin nedir?» diye sordum, bana su cevabi verdi:

Su dünya gözümün önüne dikildi, ona! «Defol! uzaklas benden!» dedim, sonna dönerek: sen beni basindan savdin, ama senden sonra gelenler elimdenkalarini kurtaramayacaklardir, dedi.»


— Ebedilik yurdunun varligina inandiktan sonra aldatma yurdunun pesinden

san kimse, ne kadar saskindir!»vayet edildigine göre, bir gün Peygamber'imiz (S.A.S.):

r çöplügün basinda durarak sahabelere: «Gelin dünyayi görün» diye, seslendnra çöplükten çürük bir bez parçasi ile kararmis bir kemik parçasi aldi vehabilere söyie dedi:

— Çöplük dünyayi temsil eder, su paçevra dünya güzelliklerinin bir gün çürüyun gibi olacagini gösterir, dünyada gördügüm canli vücudlar bir gün çürükmige dönüsecektir.»


— Dünya tatli bir yesilliktir, Allah (C.C) yeryüzünü simdi size devretti, nepacaginizi gözlüyor. Dünya israilogullarinin önüne yayilinca ve üzerindekikimiyetleri pekisince sasirarak süslere, elbiselere, tatli kokulara ve kadinlarldilar.

. Isa, onlara «Dünyayi ilah tutmayiniz ki, o da sizi kölelestirmesin.azinelerinizi, onlari kaybetmeyecek olan Allah (C.C)'in katinda biriktiriniz. Çü

nyada biriktirilen hazinelerin basina bir kaza geleceginden her zaman endisilir.ysa ki, Allah (C.C)'in katinda hazine sahibi olanin kazadan korkusu yoktur.

ne Hz. Isa (AS.):

Havarilerim! Dünyayi sizin için yüzüstü yere yatirdim, benden sonra bir dalini dogrultmasina imkan vermeyiniz. Zira dünyanin çirkin taraflarindan biriada Allah (C.C)'a karsi gelinmesidir. Yine onun diger bir çirkin yönü, ona yüvirmeden Ahiretin ele geçirilmesidir.

havarilerim! Dünyayi üzerinde geçilip gidilecek bir köprü kabul ediniz, onulici bir yurt sayip imar etmeye kalkismayiniz. Biliniz ki, her günahin kaynag



nya sevgisidir. Nice bir anlik azgin arzular sahiplerine uzun acilara malmustur.

ünyayi önünüzde çökerttim ve siz de sirtina bindiniz. Sakin orada krallar ile dinlar ile çatismaya girismeyiniz. Krallar ile dünya üzerinde çekismeyelkismayiniz, çünki onlari dünyalari ile basbasa biraktikça size dokunmazlar.dinlara gelince onlara tutulmaktan namaz ve oruç sayesinde kaçininiz.

ünya hem isteyen, hem de istenen bir seydir. Dünyadaki riziklarinimamlasinlar diye, ahireti gaye edinenlerin dünya, peslerinden kosar. Bunarsilik dünya düskünlerini de ahiret arar, ölüm gelip de yakalayincaya kadar

usa Bin Yesar'in rivayetine göre: Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Ulu Allah (C.C)'in, yarattiklari içinde en nefret ettigi varlik, dünyadir,rattigindan beri onu hiç tarafina bakmamistir.»

vayet edildigine göre, bir gün Hz.Süleyman Bin Davud (A.S.) üzerini gölgeleslar saginda ve solunda insanlar ve cinlerden meydana gelmis maiyyet kitasasinda yürürken Israilogullarindan bir abid ile karsilasir.

ailoglu abid ona der ki: «Ya Süleyman Ibni Davud; yemin ederim ki Allah (Cna gerçekten muhtesem bir saltanat bagisladi.»

. Süleyman bunu isitti ve Israiloglu abide su cevabi verdi: «Mü'minin amelfterine yazilan bir tesbih Suleyman Ibni Davud'a verilen parlak saltanattanha hayirlidir. Cunki Süleyman'a verilen saltanat geçicidir, ama mü'minin tesvabi kalicidir.»


— Servet biriktirme hirsi sizi bastan çikardi. Ademoglu, «malim, malim» derrur. Oysa ki, yiyip tükettiginden, giyip eskittiginden ve sadaka olarak verip lanin: biraktigindan baska ne malin var ki?!»

ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyr ki:

— Dünya yurtsuzlarin yurdudur ve zügürtlerin servetidir. Dünya için aklimayanlar, varlik biriktirir, onun ugruna, cahiller çatismaya girisir, ondan dollayissizlar kiskançliga kapilir, onun pesinden ancak kesin imana sahip

mayanlar kosar.»

ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:— Birinci derecede dünyaya önem veren kimsenin, Allah (C.C)'dan hiç bir seyklemeye yüzü olamaz. Ulu Allah (C.C) dört hasleti onun kalbinden hiç

karmaz:

— Kurtulusu olmayan bir endise,

— Hiç bos vakit birakmayan kesintisiz bir mesguliyet,

— Hiç bir zenginlice varamayan fakirlik,

— Hedefine varmasi imkansiz bir ihtiras»



habilerden Ebu Hureyre (R.A.) buyurur: «Bir gün Peygamber (S.A.S.)'imizna: «Ya Ebu Hureyre! Sana bütün içyüzü ile dünyayi göstereyim ister misindi. Ben de «tabii isterim, ya Rasuleliah» diye cevap verdim.nun üzerine elimden tutarak beni Medine'nin kuru derelerinden birine götürsimizda insan baslari, insan tersi, paçavralar ve kemik parçalarindan ibaretp yigini duruyordu. manzara karsisinda Peygamber (S.A.S.)ímiz soyle buyurdu:

a Ebü Hureyre! Su baslar da sizin gibi muhteris ve sizin gibi uzak vadeii

meller pesinden kosan insanlarin baslari idi, simdi çiplak kemik haline geldileha sonra da rüzgarda uçusan toza dönüseceklerdir.

tersler de onlarin çesit çesit yiyecekleri idi, nereden kazanmislar isezanmislar ve midelerine indirmislerdi, simdi insanlarin, yanlarindan tiksinti çistigi pislikler haline girdiler.

paçavralar onlarin nisan takintilari ve elbiseleri idi, simdi rüzgardausuyorlar. Su kemik parçalan da onlarin binek hayvanlarda ait idi, onlarintinda belde belde dolasirlardi. Binaenaleyh dünya üzerine aglamak isteyenlayabilir.»

ce sessizce dökülmeye baslayan gözyaslanmiz, gitgide yerini hüngür hüngülamaya birakti.vayet olunur ki Allah (C.C) Hz. Adem (A.S.) mi yeryüzüne indirdigi zaman okilmak üzere bina yükselt ve ölmek için dogur» buyurmustur."

avud Ibni Hilal (R.A.) der ki: «Hz. Ibrahim (A.S)'e indirilen sayfalarda söylezar:

y dünya! Sen gözlerine girmek için süslenip püslendigin iyi kullarimin gözün

kadar önemsizsin! Çünki ben onlarin kalbine sana karsi nefret ve senden yvirme duygusu koydum.

rattigim varliklar içinde nazarimda en önemsizi sensin, gelismelerin cücedirkluga varir. Cünki seni yarattigim gün devamli kalmamana ve yok oluncayadar bir elde devamlilunmamanaküm verdim. Sana sahip olanlarin bütün cimrilik ve pintiligine ragmen böyle! Yüreklerinden hosnutluk doyarak kalblelini baglilik istikameti üzerinde tutna ibadet edenlere ne mutlu! Onlara müjdeler olsun ki, yaptiklarina vereceg

rsilik, kabirlerini üzerine dikilip huzuruma gelirlerken önlerinde yayilan gözmastirici bir nur, çevrelerini kusatmis melekler kafilesi olacaktir, ta ki dileklan rahmetime ulasmalarini saglayincaya kadar.»


— Allah (C.C) dünyayi yarattigindan beri O, yer ile gök arasinda kendi halindrakilmistir. Allah (C.C) onun tarafina hiç bakmaz. Kiyamet Günü, dünya «Yabb'i! Bu gün beni dostlarinin en küçük rütbelisine ver» der. Ulu Allah (C.C)

çlik» Sus! Sen seni onlara, dünyada layik görmemistim, simdi hiç layik görürüyüm?»

vayete göre. Hz. Adem (A.S.) yasaklanmis agacin meyvesini yedigi zaman,







vayet edildigine göre:

ygamber (S.A.S.)'imiz Ebu Ubeyde'yi (R.A.) Bahreyn'e gönderir, o da seferdal getirir. En az Ebu Ubeyde'nin döndügünü duyunca sabah namaziniygamberimiz ile birlikte kilmaya kosarlar. Peygamber'imiz (S.A.S.) namazdanra Mescid'den çikarken sahabeler önüne dikilirler. Onlari böyle görenygamber (S.A.S.)'imiz gülümseyerek «Saniyorum ki, Ebu Ubeyde'nin bir seytirdigini duydunuz» der.

sar «Evet, ya Rasulallah (S.A.S.)» diye cevap verirler. Bunun üzerineygamber (S.A.S.)'imiz onlara söyle buyurur:

— Sevinin ve mutluluk emellerine kaptirin kendinizi bakalim! Allah (C.C)'amin ederim ki, sizden yana korkum, fakirlikten degildir. Tersine dünyanin

zden öncekilere oldugu gibi sizin de önünüze bolluk yaymasindan korkarim,çmis milletler gibi ondan daha yüksek pay almak yarismasina girisirsinizdelari helak ettigi gibi sizi de helak eder.»

u Said-ül Hudri (R.A.) der ki: «Peygamberimiz (S.A.S.) söyle buyurdu,

«Sizden yana en büyük korkum, Allah (C.C)'in sizin için yerden çikardigireketler ile ilgilidir.» Sahabelier O'na sordu: «Ya Rasulellah (S.A.S.), yerreketleri nedir?.»ygamber (S.A.S.)'imiz «her türlü dünya varligi» diye cevap verdi.

ygamber'imiz (S.A.S.) bir hadiste.

Dünya düsüncesi ve sözü ile kalbinizi oyalamaymiz.» buyuruyor.

örülüyor ki. Peygamber (S.A.S.)'imiz dünyaya, degil göz koymayi onu anmaye yasaklamistir.

mmar Ibni Said der ki: Hz. Isa (A.S), havarileri ile birlikte gezide iken bir köyrar, köyün halkini yollara, öteye beriye serilmis, ölüler olarak bulur.kadaslarina: «Ey havariler cemaati bu köyün halki Allah (C.C)ín gazabinarayarak öimüs olmalidir, böyle olmasaydi biribirierini gömerlerdi» der.

avariler ona: «ey Ruhullah biz bunlarin baslarina gelenleri bilmek isterdik»rler. Bunun üzerine Hz. Isa (A.S), Allah (C.C)'a yalvarir Allah (C.C) da ona:aranlik basinca onlara seslen, sana cevap verirler» diye vahyeder.

sam olunca Hz.Isa (A.S), bir tümsegin üzerine çikarak "ey köy halki" diyeslenir, bir ses ona «buyur ya Ruhullah» diye cevap verir. Hz. Isa (A.S): «nerumdasiniz, basinizdan neier geçti» diye sorar, «aksam tasasiz ve endisesizkuya yattik, sabah olunca cehenneme yuvarlandik» diye cevap verir.

.Isa (A.S): «Basiniza bu hal neden geldi» diye sorar. «Dünya'ya tapmamizdAllah (C.C)'in emrine karsi gelenlere boyun egmemizden dolayi» diye cevaprir.

.Isa (A.S) «Dünya sevginiz nasildi?» diye sorar. «Bebegin annesini sevdigi gzünü bize dogru döndügü zaman sevinir, arkasini döndügü zaman (islerimiz

rs gidince) üzülür. aglardik» diye cevap verir.







n de din ugrun kirallarin dünyasindan bigane kal.»

. Isa (A.S) söyle der; «Ey kendi iyiligini görerek dünya pesinde kosan kimseesin ki, senin hesabina en hayirli olan dünyayi terketmektir.»


enden sonra öyle bir dünya ile yüzyüze geleceksiniz ki, ates odunu nasilkarsa o da sizin imaninizi öyle yiyecektir."

ah (C.C) Hz. Musa (A.S)'ya söyle vahyetti:Sakin dünya sevgisine meyletme, çünki huzuruma getirebilecegin en agir güur.»

r gün Hz. Musa (A.S) yolda yürürken aglayan bir adama rastlar, biraz sonrani yoldan dönerken adam yine aglar vaziyette bulur, gördügü manzararsisinda duygulanan Hz. Musa (A.S) Allah (C.C)'a «ya Rabb'i, kulun seninrkudan agliyor» diye yakarir. Allah (C.C) Musa'ya söyle bildirir:

a Imranoglu Musa, o gördügün adamin aglamaktan beyni göz yaslan ile birl

sa ellerini kaldirsa da yere düsünceye kadar dua etse yine onu affettmem,nki o dünyayi seviyor.»

. Ali (K.V.) buyurur ki: «Su alti meziyeti nefsinde biraraya getiren kimsennet için isteyecek birsey cehennemden de kaçacak bir yer birakmamis olur

— Allah (C.C)'i taniyip O'nun emirlerine uymak ve yasaklarindan kaçinmak,

— Seytani tcniyip onun arzularina karsi çikmak,

— Hakki taniyip ona baglanmak,

— Batili taniyip ondan sakinmak.

— Dünyay'i taniyip ondan yüz çevirmek

— ahireti taniyip ona talib olmak

asan-ül Basri (rahimehullah) buyurur ki:

Allah (C.C) o kullarina rahmet etsin ki, dünyayi bir emanet bilmisler onuvendikleri kimselere teslim ederek mesuliyet yükü tasimaksizin göçüp gittilenin hakkinda seninle yarismaya girisen ile sen de yaris. Dünya konusunda syarisa girenin dünyayi yüzüne firlat.»

. Lokman ogluna verdigi nasihatlerde söyle der.

avrum, dünya derin bir denizdir, içinde çoklari bogulmustur. Buna göre onailirken binecegin gemi, Allah (C.C) Korkusu, geminin yükü, Allah (C.C)'a imayelkeni, Allah (C.C)'a Tevekkül etmek olsun.ylelik ile belki, bogulmaktan kurtulursun, baska türlü kurtulacagininmiyorum.»

dayl (R.A.) buyurur ki: «Su ayet beni cok düsündürdü:



iz kullardan hangisinin daha iyi amel isleyecegini denemek için yeryüzüerindeki her seyi zinet halinde yarattik. Hic süphesiz, biz onun üzerindeki hyi kupkuru bir toprak parçasina da çevirebiliriz."

ehf Sure-i Celilesi; 7—8)

l-i hikmetten biri söyle der: «dünyada karsilastigin her sey ile senden önce rsilasmis ve senden sonra da baskasi karsilasacaktir. Senin dünyadan nasibdece bir aksam yemegi ile bir günlük gidadir. O halde bir kac ögün yemekruna kendini mahvetme. Dünyaya karsi oruçlu ve ahiret ile ilgili olarak iftarmis davran. Cünki dünyanin sermayesi hiçlik, kazanci cehennemdir.»

r kesise «zamani nasil görüyorsun» diye sorarlar, kesis söyle cevap verir:ücudlari eskitirken, emelleri yeniler. ölümü yaklastirirken arzulanan hedefleaga kaçirir"

ne ona, peki dünya halki hakkinda görüsün nedir?» diye sorarlar, cevabi söyur:

ünya kimin eline geçiyorsa yorgun düser, kim ona ulasamazsa var gücü ile

sinden kosar.»tekim ayni düsünceyi bir sair söyle ifade ediyor:

üzünü güldüren bir yasayis için dünyayi öven kimse.

mrün hakki için çok geçmeden onu kinayacaktir.

ünya arkasini dönük tutunca insan özlem içindedir.

z verdigi zaman da sikintilari artar.»

li hikmetten biri der ki: «üzerinde ben yokken bu dünya vardi O yok olurken üzerinde bulunmayacagim. Burada kalmaktan da hosnut degilim. Çünkiyati pintilik, durusu bulaniktir. Dünyalilar nimetinin elden kaçacagindan, yasa gelecek beklenmedik bir belasindan veya günü dolacak ömürden devamlidise içindedirler.»

ska bir ehli hikmet de söyie der: «Dünyanin en büyük kusuru, herkesekkettigini degil, ya fazlasini, ya eksigini vermesidir.»

fyan-üs Sevri (R.A.) buyurur ki: "Dünya nimetlerini görmüyormusun, sanki

ah (C.C)'in gazabina ugramislar gibi hep ehil olmayan ellere düsmüslerdir."u Sü!eyman-üd Darani (R.A.) buyurur: «Dünyaya tutkunluk ile talip olan bi

mseye ondan birsey verilirse daha çogunu ister. ahirete de ask ile talip olandan bir sey verilse daha çogunu ister. Ne bunun ve ne de öbürünün sonuktur.»

amin biri Ebu Hazim'a (R.A.) dedi ki, «Benim yurdum olmadigi halde dünyavdigim için halimi begenmiyorum, sana kendimi sikayet ediyorum» der. Ebüzim adama söyle cevap verir. «Allah (C.C)'in sana dünyadan ayirmis olduguy hakkinda dikkatli ol. onu ona helal yollardan kazanarak yerinde harca, o

man dünya sevgisinin sana hiç bir zarari olmaz.»



u Hazim'in adama böyle cevap vermesinin sebebi sudur. Çünki eger dünyavgisinden dolayi onu kinayacak olsaydi, adami o derece üzebilirdi ki. adamnyadan iyice soguyarak ölmeyi isteyebilirdi.

hya Ibni Muaz (R.A.}- buyurur: «Dünya seytanin ticarethanesidir. Seytaninarethanesinden hiç bir sey çaimayasin. sonra onu aramaya çikarak senikalar.»

dayl (R.A.) buyurur ki: «Dünya geçici bir altindan ve ahiret de kalici boncuksa bize kalici boncugu geçici altina tercih etmek gerekirdi.Biz geçici boncugu kalici altina tercih ediyoruz» halimiz ne olacak!

u Hazim (R.A.) der ki: «Aman dünyaya tutulmayiniz. Çunki bilenlerden,rendigime göre dünyayi gözünde ululastiran kimse, Kiyamet

ünü Allah (C.C)'in huzuruna getirilince ona «iste bu adam, Allah (C.C)'inemsiz ilan ettigini yüce kabul etti» denecektir.

ni Mes'ud {R.A.} der ki, «Dünyada bulunan herkes bir misafir ve mali damanettir. Misafir göcücüdür ve emanet de geri verilecektir.»

beyit bu gerçegi dile getinyor:Mal ve çoluk-çocuk birer emanetten beska bir sey degildir.

ysa ki, emanetleri bir gün mutlaka geri vermek gerekir.»

. Rabia (R.A.) bir gün dostlarini ziyaret etmege varir, dostlari sözü dünyayatirerek onun kötülüklerini dile getirirler. Hz.Rabia buyurur ki:

Dünyadan bahsettiginiz yeter, susun. Eger o kalbinizde yer etmis olmasaydi,dan bu kadar çok bahsetmezdiniz.

yleyecegim söze kulak verin. Bir seyi çok seven, onu sik sik anar.»rahim Ibni Edhem'e (R.A.) «Nasilsin» diye sordular, asagidaki siirle cevap ve

amadik dünyamizi, yirtarak Dinimizden.

nunda Din de gitti, dünya da gitti elimizden...»

ska bir beyit de söyledir:

Dünya pesinde kosani söyle görüyorum: ömrü ne kadar uzun olursa olsun

ünyanin nimet ve sefasina nerede ulasirsa ulassin.r dülger gibidir ki, binasini yapar yapisini yükseltir

kat çatisini çatinca kurdugu bina yikiliverir.»

ger bir beyitde de söyle anlatilir:

arzet ki, dünya sana bagis olarak sunuldu

nun akibeti yokolmak degil midir?

nin dünyan ancak bir gölge gibidir.



ni gölgelendirir bir müddet, sonra kayip geçer.»

kman-i Hekim, ogluna der ki:

avrum! ahiretin ugruna dünyani feda et, her ikisini de kazanirsin. Ama dünyruna Ahiretini feda etme her ikisini de kaybedersin.»

utarrif Ibni Sittiy (R.A.) der ki: «Krallarin bolluk içinde geçen hayatlarina verlak kiyafetlerine bakma, lakin onlarin çabuk göçüsüne ve kötü akibetine ba

ni Abbas (R.A.) buyurur: «Allah (C.C) dünyayi üçe ayirdi: "Bir parçasi müminin, bir parçasi münafigin ve diger parçasi da kafirindir. Mümin kendi payinseni azik yapar, münafik hissesi ile süslenir, gösteris yapar. Kafir de kendinsenden habire yararlanir."

li hikmetten biri der ki, «Dünya bir lestir, buna göre ondan pay almakeyenler, köpekler ile geçinmeye katlanmalidirlar.»

hususta su, beyit söylenmistir:

y dünyayi kendisine es olarak isteyen kisi.

nu, kendine istemekten çay ki, selamete eresin.

nki kendine es olarak talip oldugun gaddar bir disidir!

nunla yapacagin evlilik töreni yas törenine pek yakindir.»

u Derda (Rahimehullah) der ki: «Allah (C.C) Katin'da dünyanin hor görülmebeblerinden biri Allah (C.C)'a ancak orada isyan ediimesidir.ger bir sebepde Allah (C.C) katinda derecelere ancak dünyadan yüz çevrilerasilabilmesidir.»

r sairin bir beyti söyledir:

Dünya, basiretli bir kimse inceledigi zaman karsisina dost elbiseyi giymis birsman çikar.»

ger bir sair de söyle der:

y gecenin ilk saatlerinde memnun bir sekilde uykuya dalan kisi.

elismeler çogunlukla tanyeri agarirken kapiyi çalar.

ce bolluk ve saadet devirlerini sona erdirmistir.lih yildizlarinin bazan yararli ve bazan ters dönmesi.

ünya olaylarinin akisi nice mülkü yok etmistir.

o mülk uzun bir dönem fayda ve zarar saglamistir.

dünyaya yanak yanaga sokulan kisi, o baki degildir.

samdan sabaha onun hayatindan bir çok misaririer gelip geçer.

ünyaya yanak yanaga sokulmaktan vazgeçer misin?



ki, cennette bakireler ile yanak yanaga gelebilesin.

er ebedi cennet bahçelerine konmak istiyorsan.

na gereken cehennemden emin olmamaktir.»

u ümamet-ül Bahili (R.A.) der ki: «Hz. Muhammed'e (S.A.V.) Peygamberlikrildigi zaman, seytanin yardakçilari iblise gelerek «Yeni bir peygambernderildi, yeni bir ümmet ortaya çikiyor» diye haber verdiler.

is yardakçilarina «Bu ümmet dünyayi seviyor mu» diye sorar. Yardakçilari ovet» diye cevap verirler. Bunun üzerine seytan yardakçilarina sunlari söyleger dünyayi seviyorlarsa putlara tapmamalari benim için önemü degil. Ben ndüz onlara sokulur ve ayartma gayretlerimi su üç nokta üzerindeguntastinrim:

— Mali haksiz yollardan kazanmak,

— Haksiz ve günah yerlerde harcamak,

— Hakli yerlere yapilmasi gereken harcamanin önüne geçmek.

ten bütün kötütüklerin kaynagi da bu üç davranistir.»

amin biri Hz. Ali'ye (R.A) «Ya emirel mü´minin, bize dünyayi anlat» der. Hz(R.A) adama su cevabi verir, «Sana dünya hakkinda ne söyleyeyim? Burada

hhatli olan hastalanir, güvene kavusan pismanligc düser, yoksul düsen aciyaahkum olur, zenginlesen türlü sikintilarla yüzyuze gelir. Helal kazancin dasaplasma, haram kazancin da azabi ve süpheli kazancinin da azar vardir.»

ni soru baska bir sefer Hz. Ali'ye (R.A.) yine sorulur. Hz. Ali «cevabim kisa mun mu olmasini istersin?» diye sorar, «kisa olsun» deince Hz. Ali söyle der:ünyanin helali hesap harami azabdir.»

alik Ibni Dinar (R.A.) buyurur ki: «Dünyadan korkunuz, yaman bir disiyücüdür o. aiimlerin kalblerini bile büyüler.»

u Süleyman-üd Darani (R.A.) buyurur ki: «ahiretin yerlestigi bir kalbe dünyldigi zaman ahireti sikistirip çikarir. Fakat dünyanin yerlestigi bir kalbe ahirrdigi zaman onu sikistirmaz. Cünki ahiret seref ve nezaket sahibidir, ama düçaktir.»

benzetme dünya ve ahiret zidligi hakkinda agir bir hükme varmaktadir. Seni Hakem'in (R.A.) bu mevzudaki hükmünün daha dogru olacagini umarim. Or ki. «Dünya ile ahiret bir kalbde biraraya geldigi zaman hangisi baskin çikaürü ona bagli olur.»

alik Ibni Dinar (R.A.) buyurur ki: «Dünya için ne kadar üzülürsen. ahiretsüncesi kalbinden o kadar uzaklasir. Buna karsilik ahiret hesabina üzüntüydugun ölçüde dünya derdinden uzak kalirsin.»

alik Ibni Dinar'in yukardaki sözleri Hz. Ali (R.A)'nin su sözünden iktisapilmistir. O söyle der;

Dünya ve ahiret iki kuma gibidirler. Birini hosnut ettigin kadar digerini



zdirirsin.»

san-ül Basri (rahimehullahu) buyurur: «Allah (C.C)'a yemin ederim, eskilarim öyle insaniar arasinda geçti ki, onlarin gözünde dünya, üzerinderüdükleri topraktan daha az önemli idi. Dünya batmis mi, dogmus mu, o taryönelmis, yoksa su tarafa mi, hic umurlarinda degildi.»

amin biri Hasan-ül Basri (rahimehullahu)'ye «söyle bir adam hakkinda nersin: Allah (C.C) adama varlik vermis, o da hem sadaka veriyor ve hem dekinlarini kolluyor. Bu servetini bol harcayarak yasamasi dogru olur mu» diyrar.

san-ül Basri (rahimehullahu) «Hayir, dogru olmaz. Bütün dünya onun olsa zaruri ihtiyaçlarini karsilayacak sekilde hesapli harcayarak biriken servetin

kirlik günlerine saklamasi gerekir.» dedi.

dayl (R.A.) buyurur ki: «Eger bütün dünya helal olarak bana bagislansa veirette ondan dolayi hesaba çekilmeyecegim bana bildirilse yine de sizden birüne çikan lesin elbisesine bulasmasindan nasil tiksinip kaçinirsa ben denyadan öyle tiksinerek kacinirdim.»

dirildigine göre Hz. ömer (R.A.) Sam'a gelince Ebu Ubeyde (R.A.) kendisini r iple yularlanan bir devenin sirtinda karsiladi.. ömer Ubeyde'ye selam verdikten sonra hatirini sordu. Sonra kaldigi eve vatalikta kilicindan, kalkanindan ve binek takimindan baska bir sey göremedi.nun üzerine Hz. ömer (R.A.), Ebu Ubeyde (R.A.)'ye «Biraz mal edinseydin»

u Ubeyde (R.A.)'nin cevabi su olur; "Ey emiril mü´minin bunlar bizi mezaraastirir."

fyan-üs Sevri (rahimehullahu) der ki. «Dünyadan bedenin için. Ahiretten delbin için al..»

san-ül Basri (rahimehullahu) buyurdu ki; «Allah (C.C)'a yemin ederim,railogullari önce Allah (C.C)'a kulluk ettikleri halde dünyaya tutulduklari içinnradan puta tapmaya yöneldiler.»

hb (R.A.) der ki; «Bir kitabda okuduguma göre dünya akli basinda kimseler nimet, cahiller için gaflet yeridir, oradan ayrilincaya kadar onu taniyamazlarildiktan sonra yeniden oraya dönmek isterler, fakat dönemezler.

kman-i Hekim ogluna söyle nasihat eder:avrum, dünyaya geldigin ilk günden itibaren her geçirdigin gün ile dünyayikada birakiyor ve ahireti karsiliyorsun. Her gün adim adim yaklastigin bir evim adim uzaklastigin evden sana daha yakindir.»

ayd Ibni Mas'ud (R.A.) der ki: «Dünyadan yana isleri gelisirken ahiretnusundaki amelleri günden güne eksildigi halde bu durumdan hosnut olan brürsen, bil ki, bu adam yüzüstü süründügü halde farkinda olmayan bir

danmistir.»

mr Ibni As (R.A.) bir gün hutbede cemaate söyle seslendi:





teledin, sanki o baskasinin yararina imis.»

sr (R.A.) buyurdu ki: «Allah (C.C)'dan dünyayi isteyen kimse Kiyamet Gününun huzurunda uzun zaman dikili kalmayi istemis demektir.»

u Hazim (R.A.) buyurdu ki: «Dünyada seni sevindiren her seye Allah (C.C) secek bir sey bitistirmistir.»

san-ül Basri buyurur: «Insanin ruhu dünyadan üç hasretle ayrilir:

— Biriktirdiklerine doymaz.— Arzu ettiklerine kavusamaz,

— Varmakta oldugu yere yeterince azik hazirlayamaz.»

li Ma'rifetten birine «zenginlige kavustun» derler, o da «zenginlge kavusancak dünya köleliginden azad olunabilenlerdir» diye cevap verir.

u Süleyman (R.A.) buyurur ki: «Kalbini ahiret düsüncesi ile mesgul etmeyenyaya yönelen azgin arzulara karsi direnemezler.»

atik Ibni Dinar (R.A.) bir gün söyle dedi: «Dünya sevgisi üzerine hepimizustuk. Ne biribirimize iyiligi emrediyor ve ne de biribirimizi kötülükten

akoyuyoruz. Allah (C.C) bizi bu durumda oldugumuz gibi birakmaz. Allah.C)'in bize ne azab indirecegini keske bilseydim!»

u Hazim der ki. «Azicik dünyalik insani bir cok ahiret emelinden alakor.»

san-ül Basri der ki, «Dünyaya önem vermeyiniz. Allah'a yemin ederim ki,nya yalniz ona önem vermeyenlere yaramistir. Allah (C.C) bir kulun iyilginierse ona önce bir miktar dünyalik verir, sonra bir müddet arkasini keser.

rilen bitince yine verir. Kul dünyaliga önem vermez olunca o zaman ona borir.»

iflerden biri Allah (C.C)'a söyle dua ederdi. «Ey senin iznin olmadan yeresmesin diye gögü tutan Allah! Dünyayi tut ki, üzerime gelmesin.»

uhammed Ibni Münkedir (R.A.) buyurdu ki, «Insan hiç bozmadan bütün günuç tutsa, hiç uyumadan geceleri ibadet ile geçirse, bütün malini sadaka olaragitsa. Allah (C.C) yolunda cihad etse ve Allah (C.C)'in haramlarindan kaçinskat Kiyamet Günü Allah (C.C)'in huzuruna getirilince onun için «Bu adam Al

.C)'in hor gördügünü gözünde yüceltti ve Allah (C.C)'in önem verdigini gözüçümsedi» denirse durumu ne olur, biliyor musun? Hangimiz öyle degiliz ki!epimiz isledigi kusur ve günahlar ile birlikte dünyayi yüce görüyoruz.»

u Hazim (R.A.) buyurdu ki: «Hem dünya ve hem de ahiret kazanci çetinlestiret kazancinin zorlugu sundandir. O konuda yardim edecek kimselamiyorsun. Dünya kazancinin çetinlesmesine gelince bu konuda nereye elarsan senden daha önce konmus bir egri adam görürsün.»

u Hüreyre (R.A.) buyuruyor ki: «Dünya, gök ile yer arasinda eski bir torba gilidir. Allah (C.C) onu yarattigi günden onu yok edecegi güne kadar «Ya Rab

Rabbi niye beni hor görüyor, tarafima bakmiyorsun» diye devamli olarak A



.C)'a seslenir. Allah (C.C)da ona «sus, ey hiçlik» diye cevap verir.»

dullah Ibni Mübarek (R.A.) buyurdu ki; «Bir taraftan dünya sevgisi, öbürndan islenen günahlar kalbi kusatmislardir, iyilik ona nereden sizabilsin ki!»

hb Ibni Münebbih (R.A.) der ki, «Dünyanin herhangi bir seyine kalbi sevinenmse hikmetten sapmistir. Azgin arzularini ayak altina alabilen kimse seytanilgesinden ayirmis oiur. Ameli, havai arzularina baskin çikan kimse galiptir.

sr'e «Falan adam öldü» derler. O da: «dünyada biriktirdi, ahirete göçtü, ken

zik etti» diye cevap verir. «O sunu sunu yapardi» deyip adam hesabina bir klem iyilik sayarlar. Bisr der ki: «dünyalik biriktirme pesinde kostuguna görelarin hiç bir faydasi yok.»

iflerden biri der ki: «Dünya bizden nefret ettigi halde biz onu seviyoruz. Bir zi sevseydi o zaman ne yapardik acaba?»

li hikmetten bir zata, «dünya kimindir» diye sorarlar. O da: «onun pesindensmayanlarindir» der. «Peki Ahiret kimindir?» diye sorarlar, o da «ona talipanlarindir» diye cevap verir.

ne ehli hikmetten bir zat der ki: «Dünya bir yikinti yeridir. Onu onaranin kaha köhne bir harabedir. Cennet bakimli bir evdir. Onu arayan kalb ise dahamli bir ma'muredir.»

neyd-ül Bagdadi (R.A.) buyurdu ki: «Imam-i Safii (R.A.) dünyada hak dili ilnusan müritlerden idi. Bir mü´min kardesine Allah (C.C) hakkinda vaaz ettiu Allah (C.C)´la korkutarak sunlari söyledi, «Ey kardesim! Dünya kaygan btaklik ve bir zillet yurdudur. Gösterisli yapilari yikilisa dogru gider. Onunkinleri mezarlik yolcularidir. Düzeni daginikliga varir. Zenginligi fakirlige cikadaki bolluk kitliktir, kitliginda ise bolluk vardir. Allah (C.C)'dan kork. O'nunna ayirdigi rizka razi ol. Geçici yurdundan devamli yurduna hazirliksiz göçmnki senin hayatin geçici bir gölge, yikilmaya yüz tutmus bir duvardir. Amelik ve emelini az eyie.»

rahim Ibni Edhem (R.A.) adamin birine: «Rüyada bir dirhem parayi mi, yoksanik iken eline geçen bir dinar parayi mi tercih edersin» diye sorar.

am «Tabii, uyanik iken elime geçen dinari tercih ederim» diye cevap verir. Ihem adama der ki: «Dogru söylemedin. Çünki dünyada elde etmek istediginy, rüyada elde etmek istedigin sey gibidir. Buna karsilik tercihini kazanmam

an ahiret ameli, uyanikken ele geçecek seyi istememen gibidir.»mail Ibni Ayyas (R.A.) buyurdu ki; «Dostlarimiz dünyaya disi domuz adinirirler de «bizden irak ol ey disi domuz» derlerdi. Bundan daha çirkin bir isimlsalardi, dünyaya onu takarlardi.»

'b Ibni Ahbar (R.A.) der ki; «Dünyaya öyle tutulacaksiniz ki, ona ve halkinale olacaksiniz.»

hya Ibni Muaz-ür Razi (R.A.) der ki: «Su üç kimse akillidir:

— Dünya ona yüz çevirmeden önce kendisi ona yüz çeviren,



— Içine girmeden önce mezarini» hazirlayan,

— Huzuruna varmadan önce yaradanim hosnutlugunu kazanan kimse.

ünya öyle ugrusuzdur ki, içine dalman surda dursun, onun özlemi bile seniah (C.C)'a ibadet etmekten alakoyar."

kir Ibni Abdulah (R.A.) der ki; «Dünyaya yine dünya ile karsi koymakeyenler, saman ile atesi söndürmeye kalkisanlar gibidirler.»

ndar (R.A.) der ki; «Dünya düskünlerini dünya pesine düsmemektenhsederken gördügüm zaman bilesin ki; onlar seytanin maskaralari arasindaünyaya yönelenleri ihtiras atesi yakar, kule çevirir.

irete yönelenleri Ahiret aski aritip yararlanilabilir sikke haline getirir. Allah.C)'a yönelenleri Tevhit atesi yakar, paha biçilmez bir cevher haline getirir.»

. Ali (K.V.) buyurur ki: «Dünya su alti seyden ibarettir:

— Yiyecekler, 2 — Içecekler. 3 — Giyecekler, 4 — Binekler, 5 — Nikahliklar.Güzel kokular.

yeceklerin en degerlisi baldir. Halbuki o bir sinegin yiyecegidir. Içeceklerin egerlisi sudur, ama onda iyi kötü herkes müsavidir. Giyeceklerin en degerlisiekdir oda bir böcek dokumasidir. Bineklerin en degerlisi attir, onunda sirtindam öldürülür. Nikahliliklarin en degerlisi kadindir. Oda cis yeri içinde cisyerdin en güzel yerini ziynetler halbuki onun en çirkin yeri arzu edilir. Güzelkularin en degerlisi Misk'dir. O ise kandir.»



2.Yine Dünyayı Zem Hakkındaiflerden biri der ki: «Ey insanlar! Amellerinizi düsünerek tasinarak isleyin. Hr zaman Allah korkusunu kalbinizden çikarmayin.

ak vadeli emeller ile oyalanarak ölümü unutmayin. Dünyaya sakin belglamayin, çünki o gayet aldatici ve gaddardir, üstten bakarak gözünüzü boys vaadler ile aklinizi basinizdan alir, süslenip puslenerek kendisine talib çek

ylece alimli bir gelin gibi ortaya çikar. Böylece bakislar ona dikilmis,lbler ona tutuimus, nefisler ona âsik oiur.

ysa nice âsikinin kanina girmis, nice ona gönül baglayani yüzüstü brrakmistina gerçegin gözü ile bakin. O sayisiz belâlarin yurdudur ve onu bizzat yaratirlamistir.

nun yenisi yipranir, mülkü elden gider, ileri geleni itibardan düser, çogu azavgisi ölür, iyiligi kaybolur.

aflet dalginligindan gözlerinizi açiniz Allah (C.C) hayrinizi versin gün gelir siz

n «Falanca rahatsizdir» yahut «agir hastadir. Acaba iyilesmesinin çaresi varhut onu doktora mi gösterelim» denilmeden uykunuzdan uyanin. Sonra senn doktor çagrilir, fakat iyilesmene umut kalmadigi görülür. O zaman «falancsi yerini yapti mali «saydi derler. Sonra dili agirlasti dostlari ile konusamiyomsularini tanimiyor» denir.

arada alnindan terler bosalir, arka arkaya iniltileri duyulur, yaklasan akibestirmeye baslarsin, gözlerin fal tasi gibi açilip sabit bir noktaya dikilir,hminlerinin gerçeklesmek üzere oldugunu sezersin, dilin pelteklesir, kardesyakinlarin aglamaya baslar. «Bu oglun falancadir, su da kardeslerin filancad

yerek sana yanibasindakiler takdim edilir, ama artik konusmaktanakonmussundur, konusamaz bir dilin mühürlenmistir.

kasindan ilâhî hüküm üzerine iner, canin bedeninden sonra göklere çikarilirzaman yakinlarin basinda toplanir, kefenini hazirlarlar, ölünü yikayip kefenerarlar. Artik gidenin gelenin olmaz, seni kiskananlar rahatlar yakinlarin miraylasmaya koyulur, sen ise amellerin ile basbasa kalirsin

iflerden biri bir sultana söyle der:

ünya en cok hor görmesi gerekenler, bolluk icinde yüzenler ve orada her

edigini elde edenlerdir.nki her an malin varligini altüst edebilecek teskilat ve düzenin bozacak,ltanatini temellerinden yikacak bir felaketin bas göstermesini yahut vücudunr hastalik mikrobu sizarak yataga düsmeyi, yakinlarindan kiskancliga esirgedr varligindan ansizin ayri düsmeyi bekleyebilir.

halde horlanmya en layik olan neslelerin basinda dünya gelir. Cünki o verdine alir, bagisladigini geri ister. Birinin yüzüne gülerken ayni anda baskasina rpar, biri icin icin aglarken az sonra ona karsi gülenlere katilir, daha simdi

rmek icin uzattigi eli göz yumup acasiya kadar geri almak üzere uzatir, bugsima tac kondurdugu kimsenin yarin mezarini kazar.



min gittigi, kimin kaldigi onun icin önemli degildir. Kalani gidenin halefi olarnimser, herkesi herkesin yerine kabul eder."

san ül-Basri, halife Ömer ibni Abdulaziz,e (r.A) yazdigi bir mektupta der ki:

ünya gecici bir konak yeridir, devamli bir ikamet yeri degildir. Allah (C.C).Adem (A.S)í cennetten buraya ceza cekmek üzere indirmistir. Buna göre,

mirel-mü´minin, ondan sakin.

er an yeni birinin kanina girer, onun gözünde yücelten perisan olur, onda ma

riktiren fakirlesir. O öldürücü oldugunu bilmeyenler tarafindan yutulan bir zebidir. Bu zehir öldürür.

ada yarasini tedavi eden gibi ol, yarali uzun süreli izdiraptan cekinerek kisareli nöbetleri göze alir, uzun zaman hasta kalmamak icin kisa bir müddet icidavinin acisina katlanir.

insafsiz aldatici ve bastan cikarici gaddardan sakin. O hile ile süslenir, kof blimla karsisindakini bastan cikarir. Emeller ile insanin ruhuna sizar, taliplerialar.

ylece alimli bir gelin kiligina girer. Bütün gözler ondadir, kalbler ona hayranfisler ona tutkundur. Oysa hic bir esini sevmez. Ne kalan, gidenin halindenret alir ne bir önceki simdikini yolundan alakoyar ve nede Allah (C.C)í taniyun hakkinda bildirilen nasihatlere uyar.

na tutulanlar, onunla ilgili bir dilegini ele gecirmis ise calimindan gecilmez,ce bastan çikarak Âhireti hatirindan siler, düsüncesini ona acar. Fakat günürinde ayagi kayinca neaameti büyük, hayiflanmasi agir oiur. Ölüm krizleri veilari, basina üsüsür.

nun tutkunlari hic bir zaman onunla ilgili amaçlarina ulasamazlar, yorgunlukc kurtulamazlar, oradan sonunda aziksiz cikarak ve kendilerine yuvazirlaamadiklari bir âieme ayak basarlar.

man kendini sakin ondan, yâ emirel mü´minin. Ona elinden geldigi kadaresefeli davran, ondan mümkün oldugu kadar uzak dur. Çunki dünya tutkunlzaman bir sevince guvenseler o onlari bir kötülüge sürukier. Orada halka

rarli olanlar ne yaptiklarinin farkinda olmadan calim satarlar. Ondan yararglayanlar insansiz ve zararlidirlar.

nun bollugunun arkasi beladir, orada kalmak yok olusa dogru adim atmaktirnun sevinci hüzün ile karisiktir. Orada sirtini donup giden bir daha geri gelmelecegin ne oldugu bilinmedigi için hep yalanci ümitlerini ve batil emellerinikler.

zulari yalanci, emelleri bos, katiksizi bulanik, coskunlugunun sonu hayalrikligidir. Akli basinda ve önünü gören herkes orada her zaman endise içindendeki varligin kaçacagindan endiseiidir. Gelebilecek belânin her an korkusuindadir.

er yaraticisi onun hakkinda hic bir bilgi vermemis, hic bir örnek gösteripllarini uyarmamis bile olsaydi, dünyanin kendisi uyuklayani kendine getirme



uyanani uyandirmaya yeterdi.ysa Allah (C.C), ondan sakinmayi bildiren bir cok âyet indirmis ve onunahiyetini açiklayan çesitli nasihatler vermistir.

ah (C.C)'in nazarinda onun hic bir kiymeti yok. YarAtilaberi onun tarafina bkmIs degil. Allah (C.C) onun bütün anahtar ve hazinelerini mülkünde bir

vrisinek kanadi bile eksiLtmeksizin Peygamberimize (S.A.S.) takdim etti de Obul etmedi.

nlari sana hatirlatiyorum ki, Allah (C.C)'in emirlerine karsi gelmeyesin,raticisini hoslanmadigina (dünyaya) muhabbet bagiamayasin, veya sahibininçak saydigini degerli görmeyesin.

eneyden geçip derece kazansinlar diye Allah (C.C) dünyayi saliherden kisti,danip kof calimlar satabilsin diye de onu düsmanlarinin önüne serdi. Dünyaydananlar, orada kendilerini güçlü görenler, onun kendilerine bagislanmis serzandirici bir armagan sanirlar ve Allah (C.C)'in karnina açliktan tas baglayaygmber (S.A.V)'imizin bu hareketine ne mukabelede bulundugunu unuturla

vayete göre Allah (C.C) Hz. Musa'ya buyurmustur ki:

Sana dünya varligini yönelmis görürsen, "bu isledigim bir kusurun pesin verizasidir", de. Fakirligin sana dogru geldigini görürsen, sâlihler gibi hos sefaldin!» de.

er dilersen sözün ve ruhun sahibi o'an Hz.Isa (A.S)'ya uyarsin, o söyle derd

Katigim açlik düstûrum Allah (C.C) Korkusu, elbisem kaba isleme, kisin isiynagim günesin dogusu, kandilim ay, binegim ayaklarim, yiyecegim ve meyprakta yetisenler, aksam olur bir seyim yok. Sabah olur yine bir seyim yoktukat yeryüzünde benden zengin bir kisi de yok.»

hb Ibni Münebbih (R.A.) der ki; «Allah (C.C) Hz. Musa ile Harun'ueyhimüsselâm) Firavun'a gönderdigi zaman onlara söyle buyurdu:

nun dünya kiliginin göz kamastirIcIligi sizi ürkütmesin. Alni elimdedir, benimnim olmadan ne konusabilir, ne gözünü kirpabilir ve ne de nefes alip verebil

nde yüzdügü bol dünya nimetleri de gözlerini kamastirmasin. Cünki onlarnya hayatinin mevsimlik yesilligi, yolunu sapitanlarin nimetidir. Eger Firavu

zi görünce sizdekinin benzerine kavusmaya gücünün yetmeyecegini anlayaca

recede size dünya zineti vermek istemem verirdim.kat böyle olmanizi istemedim ve sizi, böyle bir yola koyulmaktan alakoydumn dostlarima hep böyle yaparim. Müsfik bir çoban sürüsünü tehilkeli yerde namaya koymazsa ben de onlari dünya zevklerine kapilmaktan öyle korurumfkatli bir çobanin devesine yesilliksiz bir konakta konak vermekten esirgedig

bi ben de onlari dünya nazlarindan uzak tutarim.

bette bu tutumum, dostlarima önem vermedigimden degildir, tersine benimmertligimden paylarini tam olarak ve selâmet içinde doyasiya alabilsinler diylara karsi böyîe davraniyorum.

ostlarimin bana karsi zinetleri kalblerinde kökleserek vücûdlarinin her azasin



iga vuran alçak gönüllülük, Allah (C.C) Korkusu, kaib durulugu ve takvadir. larin giydikleri elbise, takindiklari nisan, etkilendikleri duygu, kazandiklarirtulus, özledikleri iyi dilek, övündükleri san ve hemen taninmalarini saglaya

madir.

nlar ile karsilastiginda kendine çekidüzen ver, dilini ve kalbini onlar karsisindütevazilestir. Bilesin ki, benim dostlarimdan birini korkutan kimse, bana savmis demektir. Sonra Kiyamet Günü Ben, ondan intikamimi mutlaka alirim.

r gün Hz. Ali (K.V.) su hutbeyi okudu:

— Bilesiniz ki, siz bir gün öleceksiniz, öldükten sonra dirileceksiniz, dünyadaediginiz ameller didik didik incelenecek ve onlarin karsiligini göreceksiniz.

ünya hayati sizi aldatmasin. Cünki o belâya bürünmüstür, geçiciligi ile taniniddarlik en bilinen özelligidir. Oradaki her sey batmaya dogru yol alir. Onyalilar arasinda ondan ona geçer, biri tarafindan digerine atilir.

ç bir hak istikrarli degildir, ansizin çöken belalardan korunmak elde degildir.ada nefsî arzularina kapilarak basibos yasamak Allah (C.C) tarafindan

nanmistir, bollugu devamsizdir. Insanlar, dünyanin ok atacagi birer hedeftir,lari teker teker ölüm tuzagina düsürür. Herkesin oradaki süresi bellidir, payçülüdür.

Allah'in kullari! Biliniz ki, bu dünyada sizin durumunuz sizden önce gelipçenlerden farkli degildir. Onlar sizden daha uzun yasamislar, sizden güclükimiyetler kurmuslar, sizinkilerden daha evler yapmislar ve daha dayaniklierler dikmislerdir.

kat günün birinde uzun yillar yankilanan eserleri kesildi, duyulmaz oldu,mikleri çürüdü. Muhtesem kaideli köskleri harabeye dönüstü. Izleri silindi.rafi surlar ile çevrili kösklerden, ipekli yataklardan, koltuk yastiklari arasindrilarak lâhid ile örtülü, üzeri taslar ile kapatilmis zemini çakilli mezarlarasindilar.

ezarliklari eski konaklarina yakindir, fakat içindekiler yapayalnizdir,âmurlelerde oturanlara, onlar yabancidir, eski yerlerinde yeni sakinleri onlasünmez bile. Onlarin senlikle bir ünsiyetleri kalmamistir artik.

kin yerlerde oturmalarina ragmen, aralarinda dost ya da komsular gibi karsrip çikma yoktur. Aralarinda nasil komsuluk münasebetleri olabilsin ki, eskile

cen günlerin degirmen tasi un gibi ögütmüs, böcekler ve toprak vücûdlarinimistir.

r zamanlar yasiyorken artik sadece ölüdürler, canliligin parlakligindan sonramdi kupkuru kalintilardan ibaret kaldilar, yakinlarini ansizin kayip vermeisinda bogarak toprak altina göçtüler, heyhat yine heyhat ki, artik geri dönegildirler!

r'an-i Kerim'in ifadesi ile onlar hesabina geriye dönüs «asla mümkün olmayünün agzindan çikmis gerçeklesmeyecek bir sözdür. Tekrar dirilecekleri güne

dar geçit vermez bir engelin ardindadirlar.»





life Ömer Ibni Abdülaziz (R.A.) hutbelerinden birinde cemaate söyle sesleni

y insanlar! Sizlerin yaradilisi öyle bir sebebe deyanir ki, ona inanirsanizmaksiniz, onu yalanlarsaniz helake gidersiniz.

zler burada ebediyyen kalmak için yaratilmis degilsiniz, bir yurttan diger yursinmak üzere yaratildiniz.

Allah {C.C.)'in kullari! Simdi öyle bir yurtta yasiyorsunuz ki, yemeniz vemeniz sikintilara katlanmaniza baglidir, elde ettiginiz her sevindirici nimet,

ske bir nimetin hosunuza gitmeyen ayriligina karsiliktir. Nereye dogru yoldiginizi ve ebedî yurdunuzu iyi ögrenin.»

n cümleler üzerine aglamasi siddetlenen Ömer Ibni Abdülaziz sözlerine devemeyerek kürsüden indi.

. Ali (K.V.) bir hutbede cemete söyle seslenir. «Ey mü`minler, size Allah {Crkusu ile sizi terk eden dünya pesinden kosmamayi tavsiye ederim. Siz onusinden kosmak isteseniz de o sizi yüzüstü birakiyor.

vücûdunuzu günden güne yipratirken siz kendinizi tazelemek sevdasindasinünya ile sizin misaliniz belirli uzakliktaki bir yere varmak üzere yola koyulanfilenin yolculugun basinda iken kendisini hedefe varmis ve bir sey ögrenmeyyulan talebenin daha ilk adimda kendisini gereken bilgiyi elde etmis saymasnzer.

ysc ki, hedefe varmak için kim bilir ne kadar zaman geçmesi gerekir, bunun m bilir kimin yasayacak günü vardir de o dünyada kalacak.ünyanin tez canli isteklileri, oradan ayrilacaklari güne kadar pesinden kosarlünyaninkinti ve acilarina üzülmeyin, çünki bir gün son bulurlar. Onun nimet vevinçlerine de sevinmeyin, cünki günün birinde elden giderler.

üm kendilerini kovalarken dünya pesinden kosanlarla ve her hareketi sikicazetildigi halde davranislarinin akibetini umursamayan kimselere sasiyorum.

uhammed Ibni Hüseyin (R.A.) der ki; «Fazilet, ilim, irfan ve edep sahipleri AC.C.)'in dünyayi önemsiz tuttugunu, onu dostlarina lâyik görmedigini, nezdinun önem ve degersimadigini Peygamber'imizin (S.A.S.) de ondan uzak durdugunu, sahâbilerina tutusmaktan sakinmayi tavsiye ettigini ögrenince dünyada az yediler, Âhi

n cok harcadilar. Orada kendilerine gereken kadarini alarak, oyalayacakraflarina yanasmadilar.

ep yerlerini örtecek kadar giyindiler, açliklarini giderecek kadar yediler.ünyaya geçici gözü ile Ahirete ise kalici gözü ile baktilar. Yolcular gibindilerine azik hazirladilar. Dünyalarinin yikimi pahasina Âhireti imar ettilern gözleri önüne dikileceginin suuru içinde kalbleri ile Âhirete baktilar. Bir gaya vücûdlari ile göçeceklerinin kesin bilgisi altinda daha yasarken kalbleri iirete göçtüler. Az didindiler, uzun zaman geçindiler.tün bunlari Allah {C.C.)'in tevfiki sayesinde yaptilar. Allah {C.C.)ín onlar i

vdiklerini sevdiler hoslanmadiklarindan hoslanmadilar.



3.Kanaatin Faziletiesin ki, fakirin kanaatkar baskalarinin elindekinde gözü olmayan, kimseyi

skanmayan ve zengin olmayi ihtiras haline getirmemis, olmasi lâzimdir bucak zaruret miktari yiyecek, giyecek ve barinak sartlari ile yetinmesi, bunla

az ve en ucuzuna razi olmasi, özlemini gündelik veya aylik geçim ihtiyaçlarglamakla sinirlayarak gönlünü birsonrasi ile oyaîam sayesinde mümkündür.

nkü eger fakir, cok seye sahip olma arzusuna kapilirsa, veya uzak vadelimellere tutulursa, kanaatinin serefini yitirir, kaçinilmaz olarak tamah ve ihtirrine, bulasir, ihtiras ve tamahkârlik ise onu insanliga yakismaz, kötü huylarinmeye ve egri davranislarda bulunmaya sürükler.

ten insanoglu ihtirasa, tamahkârliga ve kanaatsizlige yaradirilistan yatkinditekim Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Ademoglunun iki nehir yatagi dolusu altini olsa üçüncüsü ister, onun karncak toprak doldurur. Allah (C.C), tevbe edenlerin tevbesini kabul eder.»

û Vakid Ül Beysî (R.A.) der ki; «Peygamber (S.A.S.)ímize yeni vahiy geldigman zaman yanina giderdigi inen vahyi bize ögretirdi. Bir gün yanima vardiman bana söyle buyurdu:

— Allah (C.C) buyuruyor ki:

Biz kullara mali Namaz kilsinlar ve zekâti versinler diye verdik. Insanoglununhir yatagi dolusu altini olsa, ikincisini, iki nehir yatagi dolusu altini olsaüncüsünü ister. Topraktan baska hic bîr sey onun karnini dolduramaz... Alla.C) tevbe edenlerin tevbesini kabul eder.»

û Mûsâ el-Es'arî (R.A) buyurdu ki; «Barae» süresi kadar bir süresi kadar birre indi, sonra yine Allah Allah (C.C) tarafindan geriye alindi, o sürenin su kiillarda kaldi:

— Allah bu dini ile güçlendirecektir, insanoglunun iki nehir yatagi dolusu servsa üçüncüsünü ister. Onun karnini topraktan baska hic bir sey dolduramaz.

ah tevbe edenlerin tevbesini kabul eder.»ygamber 'imiz (S.A.S) buyuruyor ki:

— Iki ac gözlü vardir ki doymazlar birisi ilim doyumsuzlugu digeri malyumsuzlugudur.»


— Ademoglu yaslandikça iki sey onda gençlesir. Uzak vadeli ihtiraslar ile mavgisi.»

rada gördügümüz ve nakletmedigimiz muhtelif hadislerden de anlasilacagi



ere ihtiras ve tamahkârlik insanin yaratilisinin sapik bir yönü ve helâke götr ic güdüsü oldugu için, Allah (C.C) ve O'nun Rasû'lü (S.A.S.) sik siknaatkârligi övmüslerdir.


— Islâm dinini kabul eden ve asgari geçim sartlari içinde yasadigi halde buruma kanaat eden kimselere müjdeler olsun!»


engin - fakir herkes Kiyamet Günü «keske dünyada bana sadece zarurîçimimi saglayacak kadar mal verilseydi» diye temenni edecektir."

ne


enginlik mal çoklugu ile olmaz. Gerçek zenginlik, gönül zenginligidir."

eyandan Peygamber'imiz (S.A.S.) siddetli ihtirasa kapilmayi ve doyumsuz b

ekle varlik pesinde kosmayi yasaklayarak söyle buyurmustur:— Ey insanlar! sözüme kulak verin! Varlik ihtirasina kapilmadan mal kazanmrisiniz. Çünki hiç bir kul kendisine ayrilan paydan daha fazlasini elde edemezne hiç bîr kul istese de istemese de dünyadaki nasibini tamamen ele geçirmeadan göçmez.»

dirildigine göre Hz. Müsâ (A.S.), Allah (C.C)'a «hangi kul zengindir?» diyerar.

ah (C.C) «benim kendisine verdigime en çok kanaat eden» diye buyurur.

ne Hz. Müsâ (A.S.), Allah (C.C)'a «peki, en adil kul kimdir?» diye sorar Allah.C)`da «kendine karsi hakka uygun davranandir» «diye buyurur.

ygamberimiz (S.A.S.) söyle buyurdu:

— Rûh-ul Kudus (Cebrail A.S) bana rizkini tüketmeden hiç kimseninmeyecegini bildirdi. O halde Allah (C.C)'dan korkun ve mesru sekilde kazançsinde kosun.»

hâbelerden Ebû Hureyre (R.A.) buyuruyor: «Peygamber'imiz (S.A.S.) bana

yle buyurdu:a Ebû Hureyre, karnin çok acikinca sana gereken bir çörek ile bir bardak sudünyanin cani cehenneme!»

ne Ebû Hureyre der ki: «Peygamber'imiz (S.A.S.) bana söyîe buyurdu:

Allah (C.C)'dan kork ki, insanlarin en ibadet edeni olasin. Kanaatkar ol kirkesin en sevdigi ve ençok sükreden insan olasin. Kendi hesabina istediginiskalari için de dile ki, gerçek mümin olasin.»

û Eyyüb-ül Ensarî (R.A.}'nin rivayet ettigi su hadiste de, Peygamber'imiz.A.S.) tamahkârligi yasaklamistir. Bir gün tasrali bir arap Peygamber



.A.S.)'imize gelerek: «Yâ Rasülallah, bana kisa ve öz bir nasihat ver» dedi.nun uzerine Peygamber'imiz (S.A.S.) adama sunlari söyledi:

er namazini sonuncu namazinmis gibi kil. Ertesi gün özür dileyecegin hiç birzindan çikarma. Baskalarinin elindeki mala aç gözle bakma.»

f Ibni Malik-ül Escaî (r.a.) der ki: Bir gün Peygamber'imizin (S.A.S.) huzurudokuz ya sekiz veya yedi kisi idik. Peygamber'imiz (S.A.S.) bize «Allah (C.C

n Resûl'üne biat edemezmisiniz?» dedi. «Biz daha önce sena biat etmedik mResulallah diye cevap verdik. Ö yine «Allah (C.C)'in Resul'üne biat etmezsiniz» diye israr edince hepimiz sira ile O'na ellerimizi uzatarak biat etmeyesladik.

mizden birinin sirasi gelince, Peygamber (S.A.S.)ímize «sana daha önce bimistik. Simdi niçin sana yeniden biat ediyoruz?» diye sordu. Bunun üzerineygamber (S.A.S.)ìmiz söyle buyurdu:

llah'a hic bir seyi ortak kosmadan kulluk edeceginize, bes vakit namaziacaginiza, aldiginiz emirleri dinleyip onlara uyacaginiza (sesini fisildar gibiçaltarak) ve kimseden bir sey istemeyeceginize (dilenmeyeceginize) dair ban

at etmenizi istiyorum.» hadiseden sonra orada bulunanlardan biri, atinin üzerinde iken elinden düsmçisini bile kendisine uzatilmasini kimseden istemezdi.

. Ömer (r.a.) der ki; "tamahkârlik fakirlik, tok gözlülülk ise zenginliktir.skasinin elindekine göz dikmeyen kimse, hic kimseye muhtaç olmaz."

li hikmetten bir zata «zenginlik» nedir, diye sorarlar, o da «az sey istemek çimini saglayacak kadar dünyaliga razi olmakdir.» diye cevap verir.

hususta bir sâir söyle der :Hayat, biribirini kovalayan anlardan ve günlerin tekerrür eden olaylardanarettir.

yat standartlarina kanaat et, ona razi ol

s arzulardan siyril ki, hür yasayasin

ce ölüm var ki, ona sürüklemistir.

tin, yakut ve inci.»uhammed Ibni Vâsi [r.a.) kuru ekmegi suda islatarak yerdi ve «buna kanaaten hic kimseye muhtaç olmaz» derdi.

fyan-üs Sevrî (r.a.) der ki: «dünyanizin en hayirli varligi hiç imtihanilmediginiz seydir kendisiyle imtihan edildiklerinizin en hayirlisi elinizden

kandir.»

ni Mes'ûd (r.a.) der ki; «her gün bir melek söyle seslenir: Ey ademogiu. santebilen az varlik, seni azdiran cok varliktan daha iyidir.»

meyf Ibni Adan (r.a.) der ki: «ey ademoglu, senin karninin eni ve boyu bire



ris kadardir. içine niye ates giriyor?»

li hikmetten bir zata «malin, mülkün nedir?» diye sorarlar. Adam da: «disarsi tok gözlülük, hususi hayatimda iktsat ve baskalarinin elindekine gözkmemektir» der.

dirildigine göre, ulu Allah (C.C) buyurur ki:

y ademoglu, dünyanin tümü senin olsa sana ancak geçimini saglayacak kadserdi. Eger ben geçinecegin kadarini sana verdikten sonra geriye kalan dün

rliginin hesaplasma mes'uliyetini baskasinin omuzlarina yüklemem, sana iymis olurum.»

ni Mes'ûd (r.a.) der ki: «Biriniz bir sey isterken nezaket ile istesin. Adama valâ vereceksin, mutlaka vermelisin» diye girtlagina basmasin. Ona ancak ayrik verilir.»

mevî halifelerinden biri Ebû Hazim'a (r.a.) bir mektub göndererek istediklerinndisine bildirmesini söyler. Ebu Hazim söyle yazar:

steklerimi efendime bildirdim. Bunlarin hangisini verirse kabul ediyorum vengisini vermezse kanaat ediyorum.»

li hikmetten bir zâta «akilli biri için en sevinilecek sey ve üzüntüyü gidermeyarayisli sey nedir?» diye sorarlar, o da «akli basinda biri için en sevinilece

y ilerisi için gönderdigi salih emel ve üzüntüyü gidermeye en yarayacak sey ah (C.C)'in takdirini hosnutluk ile karsilamaktir» dedi.

li hikmetten bir zat der ki, «en bitmez dertli insanlarin kiskançlar, en mesutsayanlarin kanaatkarlar, en çok sikintiya katlananlarin muhteris vemahkârlar, en sarsintisiz yasayanlarin dünyayi en az umursayanlâr ve en ço

smanlik duyanlarin bildigi ile amel etmegi ihmal eden alimler oldugunurdüm.»

konuda bir sâir söyle der:

Ne mutlu o kimseye ki, kesinlikle güveniyor.

ziklari bölüsütürenin kendi rizkini verecegine.

nunun namusu dokunulmazdir, kirletmez onu

nun yüzü aktir, yipratmaz onunaat alanina giren kimse

mrü boyunca uykusunu kaçiracak tatsiz bir olay ile karsilasmaz.»

ska bir sâir de ihtirastan söyle yakiniyor:

Ne zamana kadar hayatim kona-göçe geçecek.

e zamana kadar hayat durmadan didinecek, gâh düsüp gâh kalkacagim.

e zamana kador evimden uzak, devamli gurbete katlanacagim.



ost ve yakinlarimdan ayri, ne durumda oldugum onlarca bilinmeden.

âh yeryüzünün dogu ucunda, gâh bati ucunda.

tirasim yüzünden ölüm hatirima gelmiyor.

ysa eger kanaatkar olsam, rizkim gelirdi yanima bagis olarak.

nginlik mal bollugu degil, kanaattir.»

. Ömer (R.A.) der ki: «sözüme kulak verin, size Allah (C.C)'in malindan nedarini kendime helâl saydigimi aciklayayim mi; Biri kislik, biri yazlik olmakere iki entari, hac ve ömre için bir ihram, bunlarin disinda herhangi birreys'linin ki kadar zaruri geçim kaynagi bunlardan ne daha fazla ya ne dahaa malik degilim, Allah (C.C)'a yemin ederim ki, bu kadarinin bile helâl olupmadigini bilemiyorum.»

örüldügü gibi Hz. Ömer (R.A.) bu kadarlik dileklerinin, kanaat edilmesi gerekgarî standarttan daha fazla olmadigindan emin degildir!

srali bir arap kardesine hirsindan dolayi sitem ederek söyle der: "ey kardesi

n bir yandan arayis içinde iken öte yandan kovalaniyorsun. Henüzllanmadigin rizkin seni kovaliyor, sen ise elde ettigini korumak pesindesin slinda olmayan rizik kaynagi önüne açilmis ve elindeki avucundan koyip gitmbi ey kardesim sanki sen hic muhteris hiç mahrum ve hiç riziklanmis zahitrmemis gibisin."

hususda bir sâir söyle demistir:

Görüyorum ki, servetin arttikça artiyor hirsin

ünyaya karsi, hiç ölmeyecekmissin gibi

nin bir amacin var mi ki, bir gün ulassan ona.

Artik yeter, daha fazlasini istemem» diye bilesin.»

bi {r.a.) söyle bir hikâye anlatir:

vcinin biri bir gün bir serçe avlar, serçe dile gelerek avciya «bana ne« yapmsünüyorsun» diye sorar, avci serçeye «seni kesip yiyecegim» cevabini verir

nun üzerine serçe avciya «vallahi, benim etim ne kahvaltilik olur, ne de ka

yurur. Fakat eger beni saliverecek olursan sana üç sey ögretirim, onlar etimmekten daha çok isine yarar. Kabul edersen bu üc seyin itkini simdi elinde incisini elinden uçup karsidaki agaca konunca, üçüncüsünü de agaçtan uçupümüzdek tepeye varinca söyleyecegim» der.

sun teklifine avcinin akli yatar, onu salivermeye karar verir, «ögretecegin iyi söyle bakalim» der. Bunun üzerine kus avciya «elinden kacan firsatlar içiyiflanma» der.

ci kusu saliverir. Uçup karsi agacin dalina konunca da ikinci seyi ögretmekere «olmayacak seye inanma» der. Bu sözlerden sonra kanadlanan kus avcündeki bir tepeye varir konar, oradan avciya söyle der:



Bedbah adam: "Eger beni kesmis olsaydin kursagindan her biri yirmi miskairliginda iki inci cikaracaktin."

sözleri duyan avci kaçirdigi firsat karsisinda hayiflanarak dudaklarini isirir.tik elinden bir sey gelmeyecegi için kusa «üçüncüyü söyle der.

s avciya «sen ilk iki nasihatimi unuttun üçüncüsünü sana nasil söyleyeyim bna «kaçirdigin firsatlar için hoyiflanma» demedim mi? Oysa sen daha az öncni elinden kaçirdin diye hayiflaniverdin. Yine ben sana «olmayacak seyeanma» demedim mi? Benim etim, kanim ve tüylerimin hepsi tartilsa yirmiskal çekmez, kursagimda her biri yirmi miskal agirliginda olan iki tane inci n

abilir?» der ve uçup gözden kaybolur.

hikâyenin özü sudur: Insanoglu, kendisini asin tamahkârliga kaptirinca baspanarak gerçegi idrak edemez oluyor ve olmayecak seyi olabilir gibi görüyo

ni Semmak (r.a.) der ki: «Baskasina bagisladigin umut, kalbine cendere veagina bagdir. Insanlara bagladigim umudu kalbinden çikar ki, ayaginistekleyen bag çözülsün.»

u Muhammed-ül Yezidî (r.a.) der ki: «Bir gün Harun-ür Resid'in (r.a.) huzurince önündeki altin yazili kâgit parçasina baktigini gördüm. Beni görüncelümsedi, ben de ona «Allah emirül mü´minine uzun ömür versin, elindekiydali bir sey mi» diye sordum.

run-ür Resid bana «evet, faydali bir sey. Su iki beyti emevilerden kalan birzinede buldum, cok begendim, simdi ben onlara üçüncü bir beyit ekledim» dvap verdi.

kasindan bana su üc beyti okudu:

Dilegini karsilamak için basvurdugun bir kapi yüzüne kapaninca.nu birak yüzüne acilacak baska bir kapiya bas vur.

nki sana mide torbasinin dolmasi yeter.

rkin islerden kaçinmanda yeter.

kin namusunu harcama ve kacin.

ünaha girmekten ki, azabindan uzak kalasin.»

dullah Ibni Selâm, Kâ'b Ibni Ahbar'a (r.a.) «âlimlerin kazanip hafizalarinarlestirdikleri ilimleri neler giderebilir» diye sorar, Kâ'b da ona «tamahkârlik,fsin azgin arzularina teslim olmak ve kazanç pesinden kosmak» diye cevaprir.

amin biri Fudayl'den Kâ'b'in yukardaki sözlerini açiklamasini ister. Fudayl'dea der ki;

nsan bir seyi hirsla isterken onun ugruna dini elden gidebilir. Nefsin azginzularina boyun egmeye gelince nefis öteye beriye tutununca, hiç birini

çirmaya razi olmaz. O zaman nefsinin tutuldugu her sey senin için ihtiyaçline gelir. Nefsin ihtiyaç haline gelen arzularini karsiladin mi, o zaman burn



lkayi takarak seni istedigi yere sürükler.

tik seni buyrugu altina almis ve sen de ona boyun egmissindir. Böyle oluncam seni dünya için severse ona selâm verirsin, hastalaninca ziyaretine varirsbiiki ne ona verdigin selâm ve ne de hastaliginda yaptigin ziyaret Allah.C)için degildir. Buna göre o adamdan dünyaca bir bekledigin olmamis olsaynin için ne kadar hayirli olurdu.»

4.Fakirlerin Faziletiygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

u ümmetin en hayirlisi fakirler ve cennete en önden girecek olanlariskülerdir.»


— Benim iki meslegim vardir, kim onlari severse beni sevmis otur, onlari horren benden nefret etmis demektir: Fakirlik ve cihad.»

vayete göre Cebrail (A.S.) Peygamber (S.A.S.)ímize gelerek: «Ya Rasûlallaah (C.C) sana selâm söylüyor ve istermisin su gördügün tepeleri altinavireyim de nereye gitsen seninle birlikte olsunlar» buyuruyor, der.

teklif karsisinda Peygamber (S.A.S.)ímiz bir müddet basini öne egereksündükten sonra Cebrail (A.S.)'e söyle cevap verir: «Yâ Cebrail (A.S.)! Dünrtsuzlarin yurdu ve baska hic bir seyi olmayanlarin malidir. Dünyada birakm

ere servet yiganlar, akli olmayanlardir.»ygamber (S.A.S.)ímizin cevabina Cebrail (A.S.): «Yâ Muhammed! (S.A.S)ah (C.C) seni sabit kaville sebatkâr kilmistir» diye karsilik verir."

vayet edildigine göre, Hz. Isâ (A.S.) yolculuklarinin birinde paltosuna bürünrde uyuyan biri ile karsilasir, «Ey uykuya dalmis kisi kalk da Allah (C.C)'i

kret» diyerek adami uyandirir. Adam gözlerini açarak «benden ne istiyorsunn dünyayi sevenlere biraktim» der.

amin bu cevabi üzerine Hz. Isâ (A.S.) ona «o halde uyu, ey dostum» der.

ne söylendigine göre Hz. Musa (A.S.) yerde uyuyan birine rastlar, adamin yükali topraga bulasmis, basinin altida yastik yerine bir kerpiç ve paltosunuerine örtmüs. Gördügü manzara karsisinda Hz. Mûsa (A.S.), Allah (C.C)'aslenerek: «ya Rabb'i su kulun dünyada mahvolmus» der.

nun üzerine Allah (C.C), Hz. Musa'ya söyle vahyeder: «Ya Müsâ! Benim birzümü tam çevirerek baktigim zaman, onu dünyadan tamamen alakoydogummiyor musun?!»

hâbilerden Ebü Rafi (R.A.) der ki: «Bir gün Peygamber (S.A.V)'imize misafirlmisti, o anda evde onu agirlayacak hic bir sey bulamadi beni bir Hayber



hudisine gönderdi, «ona git, de ki Muhammed senden önümüzdeki Recep aydar ya ödünc olarak veya para karsiliginda un istiyor diye bana talimat verd

hudiye verdim, ne istedigimi bildirince, «vallahi bir rehin olmalan vermem»di. Dönüp durumu Peygamber (S.A.V)'imize bildirdim. O bana söyle dedi:

llah (C.C)'a yemin ederim ki, ben gök ehli katinda nasil emin isem dünya hazarinda da öyle eminim. Eger yahudi bana unu para korsiliginda veya ödüne

arok verseydi, söz verdigim gün gelince pazarliga uygun olarak borcumurecektim. Madem ki, bana güveni yok! Su zirhimi götür, yaninda rehin birakrecegi unu al gel)"

ünya hayatinin mevsimlik yesilligi kabilinden ve imtihan maksadi ile onlardar kaç aileye vermis oldugumuz nimetlere göz dikme, çünki Rabb'inin nezdindik daha hayirli ve daha kalicidir."

aha - 131)

ygamberìmiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Mümine fakirlik, acem kizinin yanagindaki benden daha güzel yakisir.»

ygamberìmiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

çinizden hanginiz sabahleyin uyandiginda sagligini yerinde, binegini aksamraktigi gibi görür ve o günlük geçimini de yaninda bulursa bütün dünya onunmus gibidir."

'b-ül Ahbar (r.a.) der ki: «Allah (C.C) Hz. Musa'ya: «Yâ Müsâ, fakirligin sangru gelmekte oldugunu görünce salihlerin gelenegine uyarak ona «hos geld. diye buyurmustur.

a-ul Horasani (r.a.) der ki: «Peygamberlerden biri bir sahilde yürürken bir bcisina rastlar. Peygamber avciyi seyretmeye koyulur.am nehrin bir yerine «bismillâhi (Allah (C.C)'in ismi ile)» diyerek agini atar

r sey çikmaz. Yoluna devam eden peygamber nehrin baska bir yerinde ikincilikçiya rastlar, yeni gördügü balikçi «bismi seytan (seytanin adi ile)» diyereini nehre atar.ina o kadar çok balik düser ki, onu anmak sendeleye sendeleye sudan

karabilir..

nu gören peygamber. Allah'a (C.C.) seslenerek «Yarabbi bu hadisenin hikmdir? Biliyorum ki, her ikisi de senin kudretine bagli olarak meydana geliyor»r.

nun üzerine Allah (C.C) meleklere: «Perdeyi kaldirarak bu kuluma her ikilikçinin katimdaki derecelerini gösterin» diye emir buyurur.

ygamber berikinin yüksek derecesi karsisinda ötekine hazirianan zilletakamini görünce «Ya Rabb'i, simdi tatmin oldum» diye cevap verir.


— Cennete girdim, çogu cennetliklerin fakirler oldugunu gördüm. Arkasindan



henneme vardim, içindekilerin büyük çogunlugunu zenginler ile kadinlarineydana getirdigini gördüm.»

disin baska bir rivayeti söyledir.

Çogu cennetliklerin fakirler oldugunu gördüm. «Zenginler nerede» diye sorduna «Dünya didinmeleri onlari buraya girmekten alakoydu» dîye cevap verild

ger bir rivayete göre de hadis söyle sona eriyor:

Cehennemliklerin çogunu kadinlarin teskil ettigini gördüm, bunlara ne oldu? rdum. Bana «Onlari iki kirmizi yani altinda safran mesgul etti dediler.»


berde söy'e varid olmustur:

akirlik dünyada mü´minin hediyesidir, en son cennete girecek Peygamberuhtesem mülkünden dolayi Hz.Süleyman (A.S) ve en son cennete girecekhabi zenginliginden ötürü Abdur-rahman ibni Avf'dir.»

ska bir hadiste: {Onu cennete emekliyerek girerken gördüm) denilmistir.. Isa (A.S) der ki: «Zengin cennete güçlükle girebilir.»

li Beyt hakkinda baska bir hadiste,ygamber'imiz {S.A.S.) buyuruyor ki:

— Allah (C.C) bir ku!u severse basina bir belâ verir. Onu daha çok sevdigikdirde kendisini çoluksuz çocuksuz ve malsiz birakir.»


— Fakirligin sana dogru geldiginizi görünce salihler gelenegine uyarak ona, «ldin» de. Buna karsilik zenginligin sana yöneldigini görünce «Bu günahlarimrinin dünyada verilmis cezasidir.»

. Müsâ (A.S.), Allah (C.C)'a «Ya Rabb'i, kullarin içinde senin dostlarin kimleben de onlari senin için seveyim» diye sorar.

ah (C.C): «bütün fakirler, fakirler» diye buyurur.

rada «fakirler» sözünün tekrar edilmesi pekistirmek için olabilecegi gibi «Garda olan fakirler» mânâsina gelmek için de olabilir.

. Isâ der ki: «Ben yoksullugu seviyorum ve bolluktan nefret ediyorum». Zaten cok «Ya miskin» diye cagiriimaktan hoslanirdi.

ablarin ileri gelenleri ile zenginleri (müslüman olduktan sonra) bir günygamber (S.A.)ímize «Fakirlere ayri bir gün ve bize de baska bir gün tayin

nlar kendi günlerinde sana gelsinler, o gün biz gelmeyelim. Bize ayirdigin güna sirf biz gelelim. oniar aramizda bulunmasinlar» diye teklif ettiler.

teklifleri ile Hz. Bilâl, Selman, Suheyb, Ebu Zerr, Hobbab Ibni Erat, Ammar

ni Yasir, Ebu Hureyre ve «Eshab-i Suffe» (Allah (C.C) hepsinden rczi olsun) kir sahabileri kastediyorlardi.





hâbiler «onlarin imtiyazi nedir?» diye sorarlar. Peygamber (S.A.S.)'imiz onlyle cevap verir:

iyamet Günü onlara bakin bakalim, kim size bir ögün yemek yedirdi, kim sizr bardak su verdi, kim size bir elbise giydirdi. Bunlari bularak ellerinden tutudogrudan dogruya cennete götürün buyurdular."


Cennete girdim, önümde bir ayak sesi duydum, baktim ki, Bilâl'di. Cennetin ü

tlarina göz gezdirdim, ümmetimin fakirleri ile onlarin çoluk - çocuklarinirdüm. «Ya Rabb'i, bunlar niye bu durumdalar» diye sordum.

ah (C.C) bana: «kadinlarin derecesini kirmizi altin ve kirmizi ipek düsürdü.nginler ise uzun süren bir hesapla mesgul oldular» diye cevap buyurdu.

nra sözüne devamla buyurdu ki: «Bu arada sahâbîlerimi aradim. Abdurrahmni Avf'i göremedim. Bir müddet sonra kendisi aglayarak yanima geldi, onaeden bu kadar arkada kaldin?» diye sordum. Bana: «Yâ Resûlalllah. Allah.C)'a yemin ederim, senin yanina gelinceye kadar öyle engellerle karsilastim

ni bir daha göremeyecegim sandim» diye cevap verdi. «Neden?» dedim.Malimin hesabini veriyordum» cevabini verdi.

adamlar Abdurrahman'in haline bak. Abdurrahman Ibni Avf Peygamber.A.S.)'imiz ile birlikte uzun ve serefli bir ortak geçmise sahib. Ayrica O dünyen kendilerine cennete girecekleri müjdelenen on kisiden biri idi. Buna ragmrligi yüzünden bu derece sikintiya düstü.

ygamber'imiz (S.A.S.) bir gün bir fakirin ziyaretine gider, evinde hiç bir seymadigini görür. Bunun üzerine «eger bu fakirin nuru bütün yeryüzü halkinagitilsa hepsini kaplardi» buyurur.

ygamber'imiz (S.A.S.) bir gün sahabilere:

Beni dinleyin, size cennetin sultanlari kimlerdir, söyleyeyim mi?» buyurur,hâbiler: «Tabii, buyur ya Rasûlallah» derler. Bunun üzerine Peygamber'imizzlerine söyle devam eder:

Bütün düskün, itibarsiz, yüzü kirli, saçi basi karisik, yazlik ve kislik ki sogukbiseden baska giyecegi olmayan ve hiç kimsenin tarafina bakmadigi ve fakatah (C.C) adina bir konuda yemin etse. O'nun tarafindan mahcub edilmeyere

kli çikarilan kimseler» dir.hâbilerden Imran Ibni Hüseyin (R.A.) der ki: Peygamber'imiz (S.A.S.) bana

ger sahabelerden daha çok önem verir, bana farkli bir ilgi gösterirdi. Bir günna:

â Imran, bizim nazarimizda senin farkli bir önem ve mevkiin var, benimlerlikte kizim Fatma'nin ziyaretine gelir misin?» diye buyurdu.

n de O'na «hay hay, anam - babam sana feda olsun. Yâ Rasûlallah (S.A.S.)ye cevap verdim. Bunun üzerine birlikte kalktik, yola koyulduk. Fatma'nin e

rinca durdu ve kapiya vurdukten sonra içeriye «selâmün aleyküm, girebiliryim?» diye seslendi. Hz.Fatma (R.A): «buyur. Yâ Resûlallah» dedi. Bunun



erine «yanimdaki arkadasimla birlikte mi?» diye sordu Hz. Fatma: «yanindam? yâ Rasûlallah» dedi.

ygamber (S.A.S.)'imiz «Imran» dedi. Hz. Fatma: «seni peygamber gönderenah (C.C) hakki için üzerimde sedece bir aba var» dedi. Peygamber (S.A.S.)'pidan eli ile tarif ederek onu söyle söyle yap dedi. Hz. Fatma: «haydi vücudlece örteyim. basimi ne ile kapatacagim?» diye sordu.

nun üzerine Peygamber (S.A.S.)'imiz belinden kusagini çözerek ona atti ve l bununla basini bagla» dedi. Bundan sonra O'na izin verildi de içeri girdik.ygamber (S.A.S.)'imiz «selâmün aleyküm, kizcagizim, geceyi nasil geçirdin?ye hatirini sordu.

. Fatma: «Allah (C.C)'a yemin ederim ki, sanci ile sabahladim. Yiyecek bir smamasi zaten agir olan sancimi daha da siddetlendirdi. Açlik bana çok dokundi.

nun üzerine, Peygamber (S.A.S.)'imizin gözleri yasardi, «yavrum, canini sikah (C.C)'a yemin ederim ki, üç gündür agzima bir lokma koymadim. Ben Al.C) katinda senden daha yüksek rütbeliyim. Eger dileseydim, Allah (C.C) ba

mek gönderirdi. Fakat ben Ahireti, dünyaya tercih ettim.»nra eli ile Hz. Fatma'nin omuzuna vurarak «müjdeler olsun! Allah (C.C)'amin ederim ki, sen cennetlik kadinlarin önderisin» buyurdu.

. Fatma O'na: «Firavun'un karisi Asiye ile Meryem'in dereceleri nedir?» diyerdu.

ygamber (S.A.S.)'imiz ona: «Asiye kendi devrindeki kadinlarin, Meryem de vrin kadinlarinin, sen de kendi devrindeki cennetlik kadinlarin önderisiniz. Hünüzün de kamistan birer köskü olacaktir, orada ne sikinti, ne gözyasi ve neüntü var. Amcanin oglunun (Hz. Ali'nin, yoksulluguna kanaat et. Vallahi senm dünyada ve hem de âhirette efendi olan bir kocaya verdim.»

. Ali'nin (K.V.) rivayet edildigine göre Peygamber (S.A.S.)'imiz söyleyuruyor:

— Insanlar fakirlerini horladiktan, dünyayi imar etmeye karsi düskünlüksterdikleri ve altin para biriktirmek üzere paralarina da kiyasiya yaristiktanman Allah (C.C) onlara dört belâ indirir:

Kitlik. 2) Devlet baskaninin zulmü. 3) Devlet memurlarinin hiyaneti, 4}üsmanlarin heybeti.»

hâbilerden Ebû Derda (R.A.) der ki, «iki dirhem parasi olanin hesaplasmasihut hapsedilemesi, bir dirhemi olandan daha çetindir.»

r gün halife Hz. Ömer Sait Ibni Amir'e (R. Anhuma) bin dinar gönderir. Âmirgün ve bitkin olorak döner. Karisi «fena bir sey mi oldu» diye sorar. Âmir «enasi oldu» diye cevap verir. Bir müddet sonra karisina «bana eski hirkani ger. Kadinin getirdigi hirkayi sökerek bir kaç tane kese haline getirir, arkasindrayi fakirlere dagitmak üzere bu keselere bölüstürür.

aha sonra namaza kalkar, sabaha kadar hem kilar, hem gözyasi döker, bu ar



risina söyle der.

Ben Peygamber (S.A.S.)'imizin söyle dedigini duydum:

Ümmetimin fakirleri zenginlerden besyüz yil önce cennete girerler, öyle ki, oat zenginlerden biri fakirlerin kalabaligina karisarak onlarla birlikte cennetetmek ister, fakat yakalanarak aralarindan çikarilir.»

ü Hüreyre (R.A.) der ki: «Su üç kimse hesaba çekilmeden dogrudan dogruynnete girecektir:

— Giydigi elbiseyi yikamak isteyip de üstünü degisecek eski bir elbisesimayan kimse,

— Ocagi üzerinde iki tencereye kaynamayan kimse.

— «Içecegimi verin» dedigi zaman kendisine: «hangisini istiyorsun» diyerulmayan kimse.»

erler ki fakirin biri bir gün Süfyan-üs Sevrî'nin (rahimehullah) yanina girdi vhbetine katilmak istedi. Süfyan adama «buyur, eger zengin olsaydin, seni

kinima almazdim» dedi.kirlere daha fazla sokuldugu için ve zenginlere yanasmaktan hoslanmadiginiayi zengin dostlari «keske fakir olsaydik» diye hayiflanirlardi.

uemmü (R.A.) der ki. «Sevrî'nin meclisinde en az önem verilenlerin zenginlecok itibar edilenlerin fakirler oldugunu gördüm.»

li hikmetten bir zât der ki: «zavalli insanoglu! Eger fakirlikten korktugu kadhennemden de korksa ikisinden de kurtulurdu. Eger zenginlik pesinden kostdar cennetin de pesinden kossa idi ikisini de kazanirdi. Davranislari ilesanlardan çekindigi kadar kalbi ile Allah (C.C)'dan da korksa hem dünyada hAhirette mes'ud olurdu.»

ni Abbas (R.A.) der ki, "zenginlikten dolayi hürmet edip fakirlikten dolayi horen lânetlidir."

kman-i Hekim ogluna nasihat ederken der ki: «Hic kimseyi, elbisesi eskidir r görme. Cünki senin ve onun Rabb'iniz aynidir.»

hya Ibni Muaz (r. a.) der ki, «fakirleri sevmen, Peygamberlerin ahlâkmdand

nlar ile bulusup sohbette bulunmayi tercih etmen salihler alâmetlerindendir.nlar ile sohbetten kaçinman ise münafiklarin alâ metlerindendir.»

ki din kitaplarina dayanarak söylendigine göre. Ulu Allah (C.C)ygamberlerinden birine söyle buyurdu:

ana kizarak gözümden düsmenden sakin, cünki o zaman dünyayi basina belerim."

.Ayse kendisine Hz. Muaviye, Ibni Âmir ve baskalarinin zaman zaman yaptigislardan biriktirdigi yüz bin dirhemi bir gün içinde fakirlere dagitirdi." Oysa

sirada giydigi hirka yamali idi ve oruçlu oruçlu oldugu için cariyesi ona «banrhem versen de sana aksam iftar etmen üzere biraz et alsam.» diyordu. Hz.



se (R. Anha) cariyesine «hatirima geririsen veririm» diye basindan savmisti

nki kanaatkar hayat tarzi ona Peygamber (S.A.V)'imizin tavsiyesi idi.gliginda ona söyle buyurmustu: «Eger bana kavusmak istersen fakirler gibisayacaksin ve zenginler ile düsüp kalkmaktan mümkün oldugu kadar uzakracaksin.rtindaki hic bir hirkayi yamalamadan eskidi diye atma.»

amin biri Ibrahim Ibni Edhem'e (R.A.) on bin dirhem getirir. Ibrahim budiyeyi almak istemez. Adam israr edince ona «on bin dirhem karsiliginda adkirler kütügünden sildirmemi mi istiyorsun? Bunu hic bir zaman yapamam»


— Islâm Dinine girene ve ancak gerekli ihtiyaçlarini karsilayan bir hayatsamasina ragmen halinden memnun olana müjdeler olsun!»


— Ey fakirler! Allah (C.C)'a karsi kalbden hosnutluk besleyiniz ki, fakirliginizvabina kavusasiniz. Aksi halde sevaba eremezsiniz.»

r önceki hadisle «kanaatkar» sifati takiliyor, yukardaki hadiste ise o «Allah.C)'a karsi razi» diye tanitiliyor. Her iki hadisin ana fikri, hasis fakirin sevapzanamayacagini acikliyor. Fakat fakirligin fazileti hakkinda ileride incelemenusu yapacagimiz ana prensipler, her fakirin derecesine göre yoksullugunarsilik sevap kazanaccgini gösterir.

timâl burada söz konusu edilen «hosnutsuzluk» dan murat Allah (C.C)'in kunya servetinden uzak tutmasi hususundaki fiiline riza göstermemektir. Oysa

ce mal sevdalisi vardir ki, mali olsun diye dilemesine ragmen, niçin kendisin

ksulluk takdir etti diye Allah (C.C)'a isyan etmeyi aklindan bile geçirmez. Onfiilinde hiç bir kerahat yoktur. Demek ki. fakirligi sevapsiz birakan Allah (Cn iradesine karsi çikmaktir.

. Ömer'in (R.A.) rivayet ettigine göre Peygamber'imiz (S.A.S.) söyleyurmustur.

— Her seyin bir anahtari vardtr, cennetin anahtari da hallerine hosnutluk iletlandiklarindan dolayi fakirleri ve fakirleri sevmektir. Onlar Kiyamet Günündah (C.C)'in yakinlaridir.»

. Ali'nin (K.V.) rivayet ettigine göre, Peygamber'imiz (S.A.V) buyuruyor ki:— Allah (C.C)'in en sevdigi kul, eline geçen rizka kanaat ederek Allah (C.C)'dzi olandir.»


— Allah (C.C)'im! Muhammed soyun dünyada yetecek kadarcik rizik ver.»


— Zengin - fakir herkes Kiyamet Günü, keske dünyalik payi zarurî geçimimetecek kadar verilseydi, diye temenni edecektir.»



ah (C.C) Hz. Ismail'e (A.S.): «Beni kalbi kirik kullarimin yaninda ara» diyehyetti. Hz. ismâl «Allah (C.C)'im! Kimdir bunlar» diye sordu. Allah (C.C) ona

Dogruluktan sapmayan fakirler» diye cevap buyurdu.


ah (C.C), Kiyamet Günü söyle buyurur: "Nerede benim seçmin kullarim.elekler, «ey Rabb'im.z, kimlerdir onlar?» diye sorarlar. Allah (C.C) söyle cevyurur: Benim verdigime kanaat eden ve takdirime razi olan müslümankirleridir. Simdi derhal onlari cennete alin.» Bunun üzerine hemen cennetererler. Herkes hesap vermek üzere öteye - beriye kosusurken onlar oradamek ve içmekle mesgul olurlar."

mmm

müjdeler, «verilene kanaat eden» ve «haline razi» fakirler hakkindadir.nlarin ötesinde. bir de «dünyadan el - etek çekmis» fakirler var dir, onlarin

ziletini de. Allah (C.C) için verirse, ilerde inceleyecegiz.

Riza» ve «kanaat» hakkinda da bir çok menkibeler ye büyük sözleri vordir. H

phesiz «kanaatin» ziddi. «tamahkarlik»´tir.. Ömer (R.A.) der ki; «tamahkârlik fakirlik, tokgözlülük zenginliktir. Çünki h

m elinde bulunana kanaat ederek baskalarinin elindekine goz dikmezse hiçmseye muhtaç olmaz.»

ni Mes'ud (R.A.) der ki: Her gün bir melek Ars'm altindan insanlara söyleslenir, «ey ademoglu! Ihtiyaçlcrini karsilamaya yeterli olan az mal, senidirmaga sebep olan çok maldan daha hayirlidir.»

û Derdâ (R.A.) der ki, «herkes derece derece akildan noksandir. Cünki herk

nyaca bir kazanç ziyadesine kavustugu zaman sevinç ve kivanç duyuyor. Oyce ve gündüz, durmadan insan ömrünü kemirmek ile mesgul iken bununüntüsünü kimse duymaz. Yazik insanogluna, kisalan ömre karsilik artan mafaydasi olur ki!»

li Hikmetten bir zata, «sence zenginlik nedir?» diye sorarlar, adam da «azyler dilemen ile zaruri ihtiyaçlarini karsilayacak kadar mala razi olmandir» dvap verir.

latildigina göre. Ibrahim Ibni Edhem (r. a.} önceleri, Horasan'in ileri gelen

nginlerinden biri idi. Bir gün köskünün balkonundan etrafi seyrederken gözüskün avlusunda bir adam ilisir. Adam elindeki kuru yufkayi yer ve uykuyatar.

rahim hizmetçilerinden birine adami göstererek uyaninca onu yaninagirmasini söyler. Hizmetçi efendisinin dedigini yaparak az sonra adamizuruna getirir. Ibrahim adama «yahu ekmegi yerken aç miydin» diye sorar,am «evet» diye cevap verir. Ibrahim «peki. o yufka ile doydun mu?» diye soam «evet» der.

rahim «Sonra rahat uyudun mu» diye sorar, adam «tabii» diye cevap verir.nun üzerine Ibrahim «çinden nefis bu kadarla yetindigine göre ben dünyayi



payim» der.

mir Ibni Abdülkays (R.A.) tuza batirilmis bakla yerken üzerine biri gelir ve ony Allah (C.C)'in kulu, dünyadan bu kadarlik paya razi misin» diye sorar. Am

Sana bundan çok daha kötüsüne razi olanlari açiklayayim mi» der. Adam «kilar»'diye sorar, o da «Ahirete karsilik dünyaya razi olanlar» diye cevap veri

uhammed Ibni Vasi (R.A.) karni acikinca çantasindan kuru ekmek çikararakda islatir ve tuza batirarak yer ve derdi ki, «Dünyanin bu kadarina razi olanmseye muhtaç olmazlar.»

san-ül Basrî (R.A.) söyle der ki: «Allah (C.C)'in laneti öyle kimseler üzerînesun ki, Allah (C.C) onlara yemin ederek söz verdigi halde O'naanmamislardir.» Arkasindan su âyeti okumustur:

— Sizin rizkiniz ve size vaadolunan seyler göktedir. Gök ve yerin Rabb'ine yeerim ki bu Haktir.»

âriyat Sûrec-i Celilesi. 22—23)

hâbilerden Ebû Zerr (R.A.) bir gün halk arasinda otururken karisi çikagelir va «Evde ne yiyecek var ne de içecek, sen bunlarin arasinda oturuyor musunye çikisir. Ebu Zerr esine der ki, «Behey kadin, önümüzde öyle bir sarp geçitondan ancak halini saklayanlar kurtulabilir. Bu cevap üzerine kadin haline

arak evine döner.

nnûn-i Misr: (R.A.) der ki, «Küfre en yakin kimse sabirsiz fakirdir.»

li hikmetten birine «malin-mülkün nedir» diye sorarlar, o da söyle cevap veDisa karsi tok gözlülük, içimden iktisat ve baskalarinin malina gözkmemek»dir.

vayet olunur ki eski semavi kitaplardan birinde Allah (C.C) söyle buyurur:

y ademoglu, dünyanin tümü senin olsa sana düsecek olan geçinecegin kadana göre eger ben sana geçimini saglayacak kadar verir, geriye kalan dünyarliginin hesabini baskalarinin omuzlarina yükLersem, sana iyilik etmis oluru

naat hakkinda bir sâir söyle der:

nsanlara el açma, Allah (C.C)'a yalvar.

naatkar ve tok göziü ol, cünki seref tok gözlülüktedir.raba ve yakinlarina bel baglama.

nki zengin, baskalarina ihtiyaç duymayandir.»

mânâda baska bir sâir de söyle der:

Zaman hangi kapisini kapayayim diye tahminde bulunarak gözetirken.

mal biriktiren ve harcamadan kaçinan? Ölümün nasil gelecek?

aba bir sabahleyin ansizin baskin mi yapacak,



ksa onunfa birlikte yola çiktiktan bir müddet sonra yoiunu keserek mi? diyesünen!

rçok servet biriktirmissin, söyle bana bu serveti.

r gün gelip de dagitasin diye mi biriktirdin?

nin yanindaki mal, varisleri için yigilmistir.

alin, ancak onu yolunda harcarsan senindir.

üven içinde sabahlayan, gene ne kadar huzur içindedir!

ziklari bölüstüren onun da rizkini ayirir» diyerek.

nun yüzü taptazedir, eski degildir.

naatin alanina siginan kimse.

nun himayesi altinda karsilasmaz uykusunu kaçiracak bir kederle.»

5.Allah'dan Başkasını Dost Edinmeku Allah (C.C.) buyuruyor ki:

âlimlere meyletmeyiniz ki, cehennemi boyLamayasiniz. Zaten Allah'dan basrdimcilariniz yoktur. Sonra O'ndan yardim göremezsiniz."

ûd Sûre-i Celilesi. 113)

r tefsir âlimi yukardaki âyet hakkinda sunlari yaziyor, «Bütün dil âlimleri ây

cen «rükün» kelimesinin azlikcokluk farki söz konusu olmaksizin kayitsizrtsiz olarak «meyil ve siginma» mânâsina geldiginde görüsbirligi içindedirler

durrahman Zeyd. «Buradaki Ruk'un» yardakçilik etmektir. Bu da zâlimlerinfrüne karsi ses çikarmamaktir» der.

rime {R.A.) ise onlara meyil göstermeyin yasaginin «Onlar ile hiç bir sekildebirligi yapmayiniz» demek oldugunu belirtir.

lasiliyor ki âyetle umumî olarak müsriklerle fasik müslümanlara meyil etmesaklanmistir.

sabûrî tefsirinde der ki, «muhakkikler bu âyette yasaklanan "meyil göstermen «zalimlerin tutumundan memnun olma, onlarin yolunu baskalarina karsimek ve güzel göstermek ve onlarin her hangi bir haksiz davranisina ortakmak» demek oldugunu belirtiyorlar. Bu görüsü ileri sürenlere göre, her hangr zarari önlemek üzere veya geçici de olsa belirli bir yarar saglamak amaci illim yetkililere basvurmak âyette yasak onan «meyil göstermek» mefhûmunrmez.

sabûrî diyor ki «Bence bu görüs, yasama ve ruhsat yoludur, zâlimlerin heps

ak kalmak iktiza eder, Allah (C.C) kuluna kâfi degilmidir?



n de derim ki Nisaburi [r.a.) dogru söylemistir, zâlimlere meyletme maddeskünden kesmek evlâdir. Bu husus bu zamanlardaki kötülükten nehiy, iyilige

mir mümkün olamiyor. Halbuki zâlimlere meyletmede nice aldanma vedatmalar vardir. Bazi bakimlardan davranislari zulüm sifatini kazananlara belirsiz meyil göstermek, insani bu sekilde cehennemin atesine yakalanmayarüklüyorsa zulüm ve haksizligin içine batmis, kimseler son derece meyletmelarin çevresine katilmaya, yardakçilari olmaya can atmak, onlarla semimibapliklar kurup kötülüklerinde davranis ortakligina girismek, verdikleri nisatbeleri takinmaktan iftihar duymak, onlarin geçici saltanatinin parlakliginamasan gözlerle bakmak, aslinda basak tanesinden daha dayaniksiz ve sivrisnadindan daha güçsüz olduklari halde geçici olarak ellerinde bulunan ihtisamrenmek, eger bütün bunlar, böylesine yürekten taraftar olmaktan ilerilmiyorsa, bunlar hakkinda ne demeli, istenen de...


— insan dostunun dinindendir. Buna göre herkes kimleri dost edindigine iyiksin.»

vayet olunur ki Peygamber'imiz (S.A.S.) söyle buyurmustur:

— Iyi bir sohbet arkadasi misk saticisi gibidir, sana misk vermese bile üzerinekusu bulasir. Kötü bir sohbet arkadasi körük çekene benzer, tutusturdugu ani yakmasa bile üzerine dumani bulasir.»


— Allah'dan baskalarini dost edinenler, agdan yuva yapan örümcek gibidirlerysa ki, eger bilseler, hiç süphesiz örümcek yuvasi yuvalarin en çürügüdür»

nkebût Sûre-i Celilesl - 41)


— Bir zengine zenginliginden- dolayi saygi gösteren kimse dininin üçte biriniybetmistir.»


— Fâsik övüldügü zaman Allah (C.C) gadaba gelir ve bu yüzden Ars titrer.»

u Allah (C.C) buyuruyor ki:

gün biz herkesi teker teker imami ile çagirinz. Kitabi sagdan verilenler yoku? Onlar kitablarini okurlar ve en ufak bir haksizliga ugratilmadiklarinirürler»

sra Sûre-i Celilesi - 71)

erkesin imâmi çagrildigi bildirilen yer. «Arasat» meydanidir. Tefsir âlimleriette «herkesin teker teker birlikte çagirilacagini» belirttigi "imam"ìn neânaya geldigi hakkinda farkli görüsler ileri sürüyorlar.

ni Abbas (R.A.) ile ona katilanlarin görüsüne göre âyetteki "imâm", içinderkesin amelleri yazili bulunan defterdir. Buna göre âyetten maksadin herke



fteri ile birlikte hesaplasmaya çagrilacagini belirtmektir. Kur'an'in su âyeti dgörüsü desteklemektedir.

u Allah (C.C) söyle buyuruyor:

— Amel defterî sagindan verilenlere getince onlar, «îste defterim, alin okuyuu» derler. Buna karsilik defteri soldan verilenlere gelince onlar da «keskefterim bana verilmeseydi!» derler.»

akka Sûre-i Celilesi. 19—25)

ni Zeyd (r.a.) der ki imâm gökten indirilen kitaptir. Buna göre insanlar. «Eycil Ümmeti». «Ey Tevrat Ümmeti» ve «Ey Kur'an Ümmeti» diye huzuragirilacaklardir.

ücahid ve Katade'ye (r.a.) göre "imâm" ümmetlerin peygamberleri demektir.na göre «Ibrahim (A.S)'e bagli olanlari getirin.» «Musa (A.S)'ya uyanlaritirin», «Isa (A.S)'ya uyanlari getirin» ve «Muhammed (S.A.S)'e uyanlaritirin» denilecektir.

. Ali (r.a) buyurur ki; «Bu âyetteki "imâm", insan topluluklarinin her devirdâmi demektir. Buna göre her asrin halki, emirlerini uygulayip yasaklarindançindiklari önderle huzura, cagrilacakiardir.

ni Ömer'in. rivayet ettigi sahih bir hadise göre Peygamberimiz (S.A.S.) söyleyurmustur.

llah (C.C) Kiyamet günü bizden önce ve sonraki bütün insanlari bir arayapladigi zaman her gaddar namina bir sancak dikilerek» «bu adam falan falanmselere haksizlik eden kisidir» diye ilân edilir.»

û Hureyre (R.A.) tarafindan rivayet edildigine göre. Peygamber'imiz (S.A.S.kardaki âyetin açiklamasi hakkinda söyle buyuruyor:

— Onlardan biri çagirilarak defteri sagdan verilir, boyu atmis arsim olacakkilde uzatilir, yüzü bembeyazdir. Basina parlak inciden bir tac konur. Adammen arkadaslarinin yanina kosar, uzaktan onu görünce hep birlikte «Allah'i adami bizim yanimiza getir, onu hakkimizda ugurlu eyle, diye dua ederler.am yanlarina varinca onlara «müjdeler olsun, hepiniz ayri ayri benim gibi

acaksiniz» der.»

fire sira gelince yüzü kararir, boyu Hz. Adem (A.S) suretine göre altmis arsacak sekilde uzatilir. Onun basina da kâfirliginin alâmeti olacak bir tac giydirkadaslari onu görünce hep birlikte «Allah'im! bunun serrinden sana siginirizu bizden irak eyle, onu yerin dibine batir» derler. Fakat adam onlara gelere

Kahrolasicalar, hepiniz bu kiliga gireceksiniz» der.


— Yeryüzü siddetli sarsinti ile sarsildigi zaman. Yeryüzü bütün agirliklarinisariya çikardigi ve insan «buna ne oluyor» dedigi zaman. O gün yeryüzü bütberini söyler. Çünki Rabb'i ona öyle vahyetmlstir. O gün insanlar, kendilerin

malleri gösterilmek üzere bölük bölük çikarlar. Kim zerre agirliginca iyilikparsa onu görür, kim zerre kadar kötülük islerse onu görür . ( Zilzâl Sûre-i



lilesi, 1—8)

ni Abbas (R.A.) yukardaki sûrenin «yeryüzü bütün agirliklarini çikardigi zamealindeki âyeti açiklarken «yâni yeryüzü en derin tabakasindan sarsilcrakndeki bütün ölüleri ve gömülü hazineleri disariya bikarir» demektedir.

û Hureyre'nin (R.A.) rivayet olunduguna göre Peygamberimiz (S.A.S.) söylemistir:

gün yer haberlerini söyler» âyetini okuduk da onun söyleyecegi haberler

lerdir, biliyor musunuz? dedi. Sahâbiler «Allah (C.C)ve Rasûl'ü bilir» dedilernun üzerine Peygamber (S.A.S.)ímiz buyurdu ki: «yeryüzünün haberlerinylemesi her köle ve cariyenin üzerinde isledigi her amel hakkinda sahitlikmesidir.»

beranî'ye göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Yerden korunun. Çünki o sizin ananizdir, ayrica onun üzerinde, iyilik olsuntülük olsun her kim ne islerse onu haber verecektir.»

6.Sûr'a Üfürmek, Ürkmek, Mezarlardanalkmakygamber'imiz (S.A.S.) söyle buyuruyor:

asil rahat olayim ki. Sûr sahibi (Hz. Israfil (A.S)) boruyu agzina almis, cephnmüs ve kulagini dikmis, ne zaman üfleme emri gelecegini beklemektedir.»

ukatil'e {r.a) göre «Sûr» bir boynuzdur. Hz. Israfil (A.S) agzini boru seklindeboynuzun üzerine koymustur. Boynuzun basinin çevresi yerle gök arasi

nisligindedir. Israfil (A.S), gözünü Ars'a dikmis ne zaman ona ilk üfleme emlecegini beklemektedir.

rafil (A.S) ilk defa Sûr'a üfleyince yerde ve göklerde bulunan her canli yereygin düser. Yani Allah (CC)'in canli kalmalarini diledikleri disinda bütün can

ddetli korku yüzünden oluverirler. Canli kalacak olanlar Cebrail (A.S), Azrail

.S), Mikâil (A.S) ve Israfil (A.S)'dir. (Allah'in selâmi üzerlerine olsun.)ndan sonra Azrail (A.S), alacagi emir uyarinca sirasiyle Cebrail (A.S), Mikâi.S)ve Israfil (A.S)'in canini alir, en sonunda yine emir uyarinca kendisi ölür.r üflemesinin arkasindan ölen bütün canlilar, kirk yil öylece berzahta kalirlark yil sonra Allah (C.C) Israfil (A.S)'i dirilterek ona Sûr'a ikinci sefer üflemes

mreder.

durumu Kur'ânÌ Kerim söyle bildirir:

nra ona (Sûrá) bîr defa daha üflenir, o zaman onlarin (canlilarin) hepsiaküstü dikilmis bekler durumdadir.»



ümer Sûre-i Celilesi. 68)

ygamber'imiz (S A S.) ayni bahisde söyle buyuruyor:

— Bana peygamberlik verildigi zaman Sûr'un sahibi geldi, Sür'u agzina aldi bimini öne, öbürimini geriye dogru açti, her an ne zaman üfleme emri alacagini bekliyor, amr'u üflemeden çekininiz.»

mdi kabirlerden dogrulurken ilk bayginligin korkusunu hâlâ üzerlerinden

amamis olan ve haklarinda verilecek olan hükmün iyimi kötü mü oldugunundisesine kapilan canlilarin zavalliligini, hayal kirikligini ve çaresizligini düsü

n de aralarinda olsan onlar gibi gönül kirikligma ugrar, onlar gibi hayrettelirsin. Hattâ yeryüzünün varliklarindan ve ileri gelenlerinden biri de olsan, askalari gibi saskinlik ve hayal kirikligi içinde olacaksin, yeryüzünün kirallarin herkesten daha zavalli, daha cüce ve daha önemsiz olacak, tohum tanesi labaligin ayaklari altinda ezileceklerdir.

sirada bütün vahsî hayvanlar, baslari öne egik olarak, daha önce mahlûkatta

çtiklari halde bu defa onlarin arasina karisarak ve hic bir günaha bulasikmadiklari halde yeniden dirilis emrine boyun egerek daglardan ve çöllerdenahser'e dogru yönelirler.

r üfürügünün ürküntüsünün dogurdugu bayginligin siddeti onlari da Mahserrükleyerek daha önce insanlardan kaçtiklarini ve canlilardan ürktüklerini onutturur.

tekim ulu Allah (C.C.) bu hususta söyle buyuruyor:

— Vahsî hayvanlar diriltilip biraraya toplandigi zaman»

ekvir Süre-i Celilesi. 5)

nra manzaranin dehseti karsisinda ürpererek durumun farkina varacak olanatçi kâfir ile seytanlar. Allah (CC)'in su âyetini dogru Cikarmak üzere, belirir

abb'în hakki için biz onlari seytanlar ite birlikte toplayacak ve cehenneminvresinde dizüstü çökmüs halde bekletecegiz."

eryem Sûre-i Celilesl, 68}

zaman gerek kendi halini ve gerekse kalbinin oradaki halini düsün. Daha sotün diriltilen canlilar cirilciplak, yalin ayak ve basi kabak olarak Mahser yerisil sevkedilirler. Bir bak da Mahser yeri dümdüz, bembeyaz, engebesiz.veaçik bir yerdir. Üzerinde ne arkasina saklanacak bir tümsek ve ne de içine gklanacak bir çukur var.

rinci sefer Sûr'a üflendikten sonraki ikinci Sûr üflemesi ile bütün canli türleralarindaki bütün farkliliklara ragmen biraraya getirip Mahser yerine sevkedeah (CC), noksan sifatlardan ne kadar uzaktir! Bu manzara karsisinda bütünlblerin ürkerek çarpmasi ve bütün gözlerin korkudan faltasi gibi açilmasi gA

biidir.



tekim Peygamber'i-miz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Kiyamet Günü bütün insanlar, bitki, örtüsüz, siginak ve isaretsiz, dümdüz mbeyaz bir alanda toplanirlar.»

ten bu alani yeryüzü alanlari gibi sanma, aralarinda sadece isim ortakligi va

tekim ulu Allah (CC.) söyle buyuruyor:

— Yerin ve göklerin olduklarindan baska bîr duruma çevrildikleri o gün onlar

nsanlar) tek ve hükmünde ortaksiz olan Allah'in huzuruna dikilirler.»brahim Sûre-i Celilesî. 48)

ni Abbas (R.A.) der ki: «Bu degisiktik söyle gerçeklesir:

ryüzünün bazi yerleri kirpilir, bazi yerlerine eklemeler yapilir. Agaçlari, dalldileri ve bunlara benzer engebeleri ortadan kalkarak tabaklanmis deri yüzen damlamamis bembeyaz bir yumurta kabugu ve üzerinde hiç bir günahenmemis bir alan olarak yayilir.

öklerin de günesi, ayi ve yildizlari ortadan kalkar.»zavalli insan, bu günün dehset ve fevkalâdeligine dikkat et. Bütün canlilar

anda toplandigi zaman gökteki yildizlar kayip, baslarina düser, günes ve ayrarir, bu arada bütün isik kaynaklari sönecegi için yeryüzü koyu bir karanligmülür.

sanlar bu durumda iken diger taraftan gökyüzü meleklerin kimi eteklerinde mi de dorugunda dururken bes yüz yil boyunca tepelerinde dönerek bütüntilik ve kalinligina ragmen paramparça olur.

mbilir, gök yüzü parçalanirken kulaklarina ne korkunç bir ses gelir. Gök o kave sert gök cisimlerinin paramparça olarak bosluga düsmeleri ve yer yerrarmis sivi gümüs halinde akip inmesi, göklerin sivi bir maden haritasina,glarin hallaç pamuguna dönüsmesi, insanlarin pervaneler gibi öteye beriyerpilmesi ve hepsinin yalin ayak çiripciplak yürümesi kimbilir, ne korkunçtur!

ygamber'imiz (S.A.S) buyuruyor ki:

nsanlar yalinayak, çirilçiplak, sünnetsiz olarak ve kulak memelerine kadar tetmis olarak yeniden dîrilip biraraya getirilir.»

hadisi rivayet eden Peygamber (S.A.S.)ímizin esi Hz. Sevda (RA) söyle diyu sözleri isitince Peygamber (S.A.S.)ímize: "ne çirkin sey!» Birbirimizin herafini görecegiz" dedim. Bana su cevabi verdi, "O gün herkesin kendi derdi,lari birbirine bakmaktan alakoyar. Herkes baska sey ile ilgilene meyecekrecede kendi basinin derdine düser."

e dehsetli bir gün ki, herkesin edep yeri açikta oldugu halde kimse kimseyesini çevirip bakmaz. Nasil baksin ki, insanlarin bir kismi karin üstü ve yüz ürünmekten takat bulup baskasina dönüp bakamaz bile!

hâbilerden Ebû Hureyre (R.A.) der ki: Bir gün Peygamber'imiz (S.A.S.)



yurdu:

«Kiyamet Günü insanlar üç gurup halinde Mahser yerine toplantiya gider.nekliler, yayalar ve yüzüstü sürünenler.»

amizdan biri «Yâ Rasülallah: üçüncü gurup yüzüstü sürüne sürüne nasil yolabilecek?» diye sordu, Peygamber'imiz ona: «O kimseleri ayaklari ile yürüteah (CC) yüzüstü süründürerek yol almalarini saglamaya da muktedirdir.»

özleri te görmedigi, aliskanlik haline getirmedigi seyi inkâr etmek insanin

gismez huyudur. Eger insanoglu, yilanin karin üstü sürünerek simsek hizi ill aldigini gözleri ile görmese, ayaksiz yol almayi tasavvur etmeye bilenasmazdi.

linda ayak üstü yürümeyi görmeyen bir kimse için o da olacak bir sey degildna göre dünya ölçülerine uymuyor diye Kiyamet Günü hakkinda bildirilensirtici gelismelerden her hangi birini inkâr etmekten sakinmalisin. Çünki egen daha önce gözlerin ile görmemis olsaydin, sana sunulacak olan bir takimsirtici dünya gelismelerini de siddet ile inkâr ederdin.

halde kendini çirilçiplak, perisan, zavalli, saskin, apisip kalmis bir durumdakkinda verilecek hükmün iyi mi, fena mi oldugunu beklerken ayak üstü dikiarak gözlerinin önüne getir, kafanda kendini böyle canlandir ve bu manzarayc bir zaman hafizandan silme, cünki durum, her türlü tarifin üstünde kalan bem tasimaktadir.

nra tasavvur etmeye devam ederek su gerçekleri de gözlerinin önüne getir

san, melek, cin, seytan, vahsi ve yirtici hayvan, kus olsun, yerlerin ve gökletün canlilari toplanip biraraya yigiliyor. Biline gelen hafifligi giderilmis ve ist kat yükseltilmis olan günes, canli yiginin neredeyse tepesine degecek sekikinina indiriliyor. Ars'in gölgesinden baska hiç bir gölge kalmiyor ve bu gölgina beiirli ibadetleri isleyerek Allah (CC)'a yakin olma serefini kazananlardaskasi alinmiyor.

s'in gölgesi altina alinanlar ile disarida kalanlar arasindaki fark, korkunç günsi altinda hoslananlarin baygin hali ve yüzlerinden okunacak olan izdiraplanddeti ile derhal farkediliyor.

nlar yaninda o günkü canlilar kalabaligini tasavvur et. Bir yandan tarife sigmlabalik yüzünden, öteyandan kimi yürürken kimi süründügünden ötürü her

nli birbirini itip kakiyor. Bütün bu sikintilara bir de Allah (CC)'in huzurunakilince içine düsülecek perisanlik ve rezilligin doguracagi korku ve utanç veahcubiyet ekleniyor.

ünes alevi, nefeslerin yalazi, utanç ve endisenin harareti ile yükselen kalb atr oraya geliyor. Teker teker her kil dibinden bosanip yere akarak denizlesen ryasi canli vücüdlar boyunca yükseliyor. Her canli Allah (CC) katindakirecesine göre kimi diz kapaklarina kimi bellerine, kimi kulak memelerine ve

mi de nerdeyse içinde kaybolacak derecede bu ter deryasina batiyor.

ni Ömer'den (R.A.) rivayet edildigine göre Peygamber (S.A.V)'imiz buyuruyo



— Kiyamet Günü insanlar Allah (CC)'in huzuruna dikilince yan kulak hizasinadar tere batar.»

û Hüreyre'nin rivayetine göre Peygamber'imiz (S.A.S) söyle buyuruyor:

— Kiyamet Günü insanlar, öylesine terler ki, terleri bir yandan yetmis kulaçrin dibine sizarken bir yandan da kulak hizalarina yükselecek kadar herkesine alir.»

ska bir hadiste Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

nsanlar. Kiyamet Günü kirk yil gözlerini semaya dikmis olarak ayakta dururlçektikleri sikintidan dolayi içinde gömilesîye ter akitirlar."

kbe-Bin Amir'in rivayetine göre Peygamber'imiz (S.A.S.) söyle buyurmustur:

iyamet Günü günes yere öyle yaklasir ve insanlar öyle terler ki, kiminin terpuguna, kimininki ayak bilegine, kimininki dizlerine, kimininki kalçasina,mininki bögrüne, kimininki agzina varacaktir."ygamber'imiz böyle derken eti ile agzina gem vurdu, kimisi de terine tamammülür (bu sirada da eli ile söyle basina vurdu.)»

zavalli insan. Mahser yerinde toplanacak olanlarin karsilasacaklari sikintilakecekleri terleri düsün. Bu agir sikintilara dayanamayanlarin bir kismi AllahC)'a seslenerek «yâ Rabb'i, cehenneme göndecek bile olsa beni bu sikinti vekleme azabindan kurtar.» diye yalvarirlar.

tün bunlar, henüz hesapaasmaya çekilmeden ve azaba çarpilmadan çekilecan sikintilardir. Sen de bu sikintilar ile yüzyüze geleceklerden birisin. Terininrene kadar çikacagini simdiden bilmiyorsun.

mezsin malûmun olsun ki. Hacc, cihad, oruç, namaz, müslümanlarin sikintisdermeye kosmak, iyiligi emrederek kötülükten alakoymak ugruna yorulmak âh (CC) yolunda gayretler vererek dökülmeyen terler. Kiyamet alaninda koutançtan dökülecek ve orada daha uzun müDdet sikintiya katlanmaya yol

acaktir.

sanoglu cehalet ile aldanmadan kurtulsa, ibadet ugruna sikinti çekerekrlemenin doguracagi yorgunlugun, Kiyamet Günü çekilecek sikintilarla bekleabinin yol açacagi terlemenin yorgunlugundan hem daha kisa ve hem de dalay oldugunu anlamakta güçlük çekmez.

nki o gün hem pek çetin ve hem de çok uzundur!

7.Mahlûkat Arasında Verilecek Hükümhabilerden Ebû Hureyre'den (R.A.) rivayet edildigine göre, Peygamber'imiz.A.S.) söyle buyuruyor:

Müflis, kimdir, bilir misiniz?» Biz «Aramizda müflis, parasi, pulu ve mali



lmamis kimsedir yâ Rasûlallah diye cevap verdik. Bunun üzerine Peygambe.A.V)ímiz söyle buyurdu.

mmetimin asil müflisi. Kiyamet Günü Allah (CC)'in huzuruna namaz, oruç vkât ile geldigi halde falana küfrettigi, filâna iftira ettigi, berikinin malini yedekinin kanini döktügü, bir baskasini dövdügü ortaya çiktigi için yaptigi iyiliklr kismi falan, öbür kismi filâna verilen ve borçlari karsilanmadan iyiligi bittigkdirde hak sahiplerinin günahlari kendisine devredilerek böylelikle cehennemlan kimsedir."

yle bir hesaplasma gününde basina gelecekleri söyle bir düsün. Çünki riyadseytanin öbür tuzaklarindan kurtulmus bir iyiligin pek yok. Buna ragmen u

r süre içinde seytan tuzaklarindan ve riyadan kurtanlabilmis bir iyiligin sahibursan onun basina da haksizlik ettigin kimseler üsüsür ve onu hemenceciknden alirlar.

ndini dogru yoldan ayirmayarak devamli olarak gündüz oruç tutsan ve gecenamaz kilsan bile hemen hemen her gün bütün iyi amellerini silip götürece

dar dedikodu yaptigini görürsün. Yedigin haramin, harami helâl mi oldugusinlesmemis davranislarin ve ibadetlerdeki kusurlarin ne olacak? Boynuzsuzyvandan hak alinarak boynuzluya verilecek olan ince hesap günü haksizliktrtulmayi nasil umabilirsin?

habilerden Ebû Zerr (R.A.) der ki; «Bir gün Peygamber (S.A.V)'imiz boynuzynuza dögüsen iki koç gözüne ilisti. Bana dönerek:

â Ebû Zerr, su koçlarin ne üzerine boynuzlastiklarini biliyor musun?» diyerdu. Ben O'na «hayir, bilmiyorum» diye cevap verdim. O bana dedi ki. «Fakah (CC) bu kavganin sebebini biliyor ve Kiyamet Günü aralarinda hükümrecektir.»

û Hureyre (R.A.):

eryüzünde kimildayan bütün canlilar ve ucan bütün kuslar sizin gibi birermmettirler.» (En'am Sûre-i Celilesi. 38) mealindeki âyet hakkinda söyle der:

ayvanlar ve kuslar da dahil olmak üzere bütün canlilar Kiyamet Günü yenidriltilerek biraraya toplanir ve boynuzsuz koyunun hakkini boynuzlu koyundaacak derecedeki hassas ilâhî adalet bütün canlilara uygulanir. Bundan sonraah (CC) hayvanlara ve kuslara "simdi toprak olun" diye emir buyurur.

te o sirada önlerindeki azabi apacik gören kâfirler: «keske ben de toprakaydim.» diyeceklerdir.

hey zavalli, o gün al eline defterinin uzun yorgunluklar pahasina islemisdugun iyilikler sayfasini bos görüp «nerede benin yapmis oldugum iyilikler» runca «onlar haksizlik ettiklerin kimselerin defterlerine nakledildi» , cevabinnca ve bir ömür boyu nefsinin arzularina karsi direnerek kaçindigin günahla

mel defterinin kötülük sayfalarini dopdolu görüp:

â Rabb'i, bunlar benim hiç islemedigim kötülüklerdir» deyince.

Bunlar dedi -(kodusunu yaptigin, küfrettigin, haklarinda kötülük kurdugun al



riste, komsulukta, karsilikli konusurken, tartisirken, ders çalisirken, ilmîastirma yaparken veya baska her hangi bir ortak münasebet esnasindadattigin, hakkini yedigin kimselerin günahlaridir» diye cevap alinca halin neacak!

ni Mes'ûd'un (R.A.) rivayet ettigine göre PeyGamber'imiz (S.A.S.) buyuruyo

eytan, Islâm âleminde puta taptirmaktan ümidini kesmistir. Fakat daha hafisüklüklere düsmenizi yeterli görecektir ki, onlar da zulümlerdir. Buna görenizden geldigi kadar zulümden sakininiz."

nki kul. Kiyamet Günü dag kadar ibadet ile Allah (CC)'in huzuruna varir ve âdetlerin kendisini cehennemlik olmaktan kurtarmaya yeterli oldugunu, fakaada biri cikagelerek «yâ Rabb'i, bu adam bana karsi faian haksizligi isledi»yince Ailâh (CC) da : «O halde ondan su iyiligi sil» diye buyurur. Böyle böylfteri silinerek sonunda hiç bir iyiligi kalmaz.

durum suna benzer. Bir yolcu kafilesi düsünün, kiraç bir yerde konaklamisnlarin da yakacek bir seyleri yok. Fakat yolcular dört bir yana dagilarak oduplamislar ve çok geçmeden biraraya gelince ortaya bir yigin odun çikarak at

kmislar. Iste günahlarin birikmesi de böyle olur.»Sen de onlar da öleceksiniz. Sonra hepiniz Kiyamet Günü aranizdaki davalarili olarak durusmaya çikacaksiniz» (Zümer Sûre-i Celilesi. 30—31) , mealindetin indigi zaman sahâbilerden Zübeyr (R.A.):

â Rasûlellah, biribirimizi ilgilendiren günahlar yeniden dâva konusu muilecek?» diye sordu Peygamberimiz (S.A.S.) ona:

abii, her hakliya hakki geri verilmek üzere aranizdaki meseleler yeniden dâvnusu edilecek» diye cevap verdi. Bunun üzerine Zübeyr «vallahi, çok çetin idi .

n de yanlis atilan bir tek adima bile göz yumulmayan, haksiz yere atilan birkata veya söylenen bir kelimelik söze bile müsamaha gösterilmeyerekazlumun hakki zalimden alinan günün önemini iyi kavra.

hâbilerden Hz. Enes (R.A.) der ki, bir gün Peygamber (S.A.V)ímizin söyledigini duydum.

Allah (CC) bütün insanlari çirilçiplak ve topraga bulasmis halde yeniden

rilterek Mahser'de toplar. Sonra hem yakindan va hem de uzaktan duyulan s ile söyle seslenir:

— Ben hem sultan hem de hâkimim! Cennetlik bir kimse, üzerinde cehennemrinin hakki varsa, bu hak cehennemlige verilmeden kendisi cennete giremezna karsilik cehennemlik birinde cennetlik birinin hakki varsa, ben de bu hakhennemlikten alip cennetlige vermedikçe o cehenneme girmez. Bu haksizlikerse bir tokat olsun.»

z Peygamberimize «nasil olur? Hani bizler çirilçiplak ve toztop-rak içinde, yaska hiç bir seyimiz olmaksizin Mahser'e gidecegiz» diye sorduk.

ygamber (S.A.V)ímiz bize «hak alis - verisi iyilikler ve kötüfükler ile olacak



ye cevap verdi.

Allah (CC)'in kullari, baskalarinin mallarina el koyarak, irzlanna saldirarak,lblerini kirarak ve onlarla kurdugunuz münasebetler sirasinda kötü huylulukstererek kullara haksizlik etmekten sakininiz. Çünkü sirf Allah (CC) ile kulasinda kalan günahlarin afvedilmesi çabuk olur.

erinde kul hakki bulunup yaptiklarina tevbe etmesine ragmen hakhiplerinden helâllik almak imkâni bulamayanlar, haklarin sahiplerine verilecne hazirlik olmak üzere iyi amel islemeyi artirmali, sirf Allah (CC)'in bilecegah (CC) ile kul arasinda kalan iyilikler islemeye eksiksiz bir ihlâs ile devammelidir. Böylelikle o kimsenin Allah (CC) 'in yakinligini kazanarak O'nunksizliga ugrayanlarin isteklerini karsilamak üzere sevdigi kullar hesabinairdigi bagislardan pay almaya nail olmasi umulabilir.

tekim sahâbilerden Hz. Enes (R.A.) der ki: «Bir gün Peygdmber (S.A.V)´

iz ile birlikte otururken bir ara azi disleri görünecek sekilde O'nun güldügünrdük. Hz. Ömer (R A): «Ya Rasülallah, anam - babam sana feda olsun, neyeldün?» diye sordu. Peygamberimiz su cevabi verdi:

— Ümmetimden iki kisi Allah (CC)'in huzurunda diz çöktü, biri «Yâ Rabb'i, burdesimden hakkimi al» dedi. Allah (CC)`da ötekine: «kardesinin hakkinindisine ver» diye buyurdu. Verecekli adam «hiç bir iyi amelim kalmadi» ded

nun üzerine Allah (CC) alacakliya: «ne yapacaksin, arkadasinin sana vereceç bir iyi ameli kalmadi» diye buyurdu. Alacakli «o halde hakkim kadar günaherine alsin» dedi.

yîe derken Peygamber (S.A.V)'imiz yasli gözlerle «o gün öyle yaman bir günher günahini sirtina yükleyecegi birini arar» diye buyurdu ve sözlerine söyvam etti:

u arada Allah (CC) alacakli tarafa: «kaldir basini da cennet bahçelerine bak»ye buyurdu. Adam basini kaldirarak «Yâ Rabb'i, altindan bir takim yüksek evincilerle bezenmis sehirler görüyorum. Bunlar acaba hangi peygambere, vengi siddika yahut hangi sehide ayrildi» dedi.

u Allah (CC): «Bu gördügün ev ve köskler bana bedelini ödeyenlere verileceye buyurdu. Alacakli adam «Yâ Rabb'i, onlarin bedelini sana kim ödeyebilir»di. Allah (CC): «sen verebilirsin» diye buyurdu. Adam: «nedir o bedel» diye

rdu.ah (CC): «Arkadasina hakkina bagislaman» diye buyurdu. Bunun üzerine

acakli adam: «yâ Rabb'i ona hakkimi bagisladim» dedi. Allah (CC)´da alacakhalde onun elinden tut ve onu cennete götür» diye buyurdu.

nra Peygamber'imiz (S.A.S.) bize dönerek «Allah (CC)'dan korkun ve aranizgan anlasmazliklari barisçi yollardan halledin. Görüyorsunuz ki, Allah (CC)ü'minlerin arasini bulmaktadir» diye buyurdu.

kardaki hadis, helâlligi alinmamis hak sahipleri ile Allah'in arabuluculuguyesinde hesaplasmanin ancak insanlar arasinda uzlastirici olmak ve benzeri



bi" ilâhî huylari benimsemek ile mümkün olabilecegine dair bir uyariahiyetindedir.

mdi kendi kendine düsün. Eger Kiyamet Günü, amel defterin haksizliklardanna bos çikarsa veya Allah (CC)'in lütfuna mazhar olup afva ugrar da ebediadete erisin kesinlesirse muhakeme yerinde ne benzersiz bir sevinç ilerilirsin. Artik «Riza» elbisesini giymis, sonrasi bedbahttik olmayan bir saadeher en sona erme tehlikesi ile karsi karsiya olmayan bir rahata ulasmis

acaksin!

te o zaman sevincinden kalbin yuvasindan uçacak gibi atar. yüzün ayin onrdü gibi ak ve parlak bir görünüme bürünüverir.

sirada her türlü yükü sirtindan indirmis olmanin rahatligi içinde diger canlilaasinda basi dik olarak yürüyerek calim satmana, alninda parildayacak olanutiuluk rüzgâri ile «hosnutluk» serinliginin tazeligini tasavvur et. Dünyaninsindan sonuna kadar gelmss ve gelecek olan butun canlilar sana ve halinekar, güzellik ve saadetine imrenirler.

elekler etrafinda dolasarak sehidler huzurunda «bu falan oglu filândir. Allah

C) ondan razi oldu ve onu hosnut etti. O artik sonrasi bedbahtlik olmayan badete kavustu» derler.

mertebeyi dünyada iki yüzlülük, yaltakçilik, yapmaciklik ve süslenipslenerek insanlarin kalbinde kazandigin itibardan daha üstün görmüyor mus

er bu mertebenin daha yararli oldugunun farkinda isen, daha dogrusu ikisinrbiri ile mukayese etmenin bile yersiz oldugunu kabul ediyorsan Allah (CC) ianda olan münâsebetlerini katiksiz samimiyet ve iyi niyete dayandirarak oertebeye ulasmaya çalis. Iyi bilesin ki, bu mertebeye ulasmanin baska çares

la yoktur.âzâ Allah bir de öbür türlü olur da, amel defterinde sana önemsiz gelen, fakaah (CC) katinda agir kabul edilen bir günahinin varligi ortaya çikarsa ve bunah yüzünden Allah (CC)'in gazabina ugrar da O sana' «ey kötü kul,

net sana, senin ibadetini kebut etmiyorum» derse bu azari duyar duymazmen yüzün kararir, Allah (CC)'in gazabina ugradigin için melekler de sanazab ederek «bizim ve bütün canlilarin laneti üzerine olsun» derler.

zaman zebaniler (azab melekleri) Allah (CC)'in gazabina ugradigindan dolayna karsi duyacaklari öfke ile üzerine yürürler, bütün kabalik, korkunçluk vekütücü görüntüleri ile üstüne çullanirlar, alnindan yakalayarak herkesin gözünde seni yüzüstü sürüklemeye baslarlar, bütün kalabalik yüzününrarmasina ve perisanligina seyirci olur.

arada sen feryad: basarak: «Ah, ölsem, yok olsam da kurtulsam» dersin.baniler senin bu feryadina «bugün bir defa ölüp yokolmayi degil, bir çok ölüdada cagir» diye cevap verirler.

arada melekler senin için «bu odam falan oglu filândir. Allah (CC) bununzilliklerini ve çirkin islerini ortaya dökerek kirli isleri yüzünden ona lanet ett

tik o sonrasi saadet olmayan bir bedbahtliga ebediyyen mahkûm olmustunyip herkesin duyacagi bir sekilde seslenirler.



aci âkibet, dünyada insanlardan gizli olarak yahut baskalarinin gözüne girmn veya onlar, kullar nazarinda itibarini yitirmekten çekindiginden dolayiedigin bir günah yüzünden basina gelmis olabilir. Dünyanin geçici veirettekine çok daha az olan kalabaligi karsisinda utanç verici bir durumasmekten çekinip Âhiretin korkunç kalabaligi huzurunda rezil olmaktanrkmaman ne büyük cehalet! Üstelik isin sonunda Allah (CC)'in gazabina malmak, aci bir azaba çarpilarak zebanilerin elinde cehennemi boylamak da vate Ahirette karsilasacagin durumlar bunlar, fakat sen tehlikenin farkinda bilegilsin!

8.Dünyâ Malinin Kötülüğünü Beyânu Allah (C.C.) buyuruyor ki:

— Ey müminler! Sizi mallariniz ve çoluk - çocugunuz Allah'i zikretmektenakoymasin. Bunu yapanlar yok mu? Iste asil hüsrana ugrayanlar onlardir.»

ünafikun Sûre-i Celilesi. 9)


— Mallariniz ve çoluk - çocugunuz sadece birer fitnedir (imtihan vesilesidir)yük mükâfat ise Allah'in katindadir.»

egabun Sûre-i Celilesi. 15)

emek ki, malini ve çoluk - çocugunu Allah (CC) katinda kazanilacak olan "bü

ükâfatla tercih edenler, aldanarak agir bir zarara ugrayacaklardir."ne ulu Allah (C.C.) söyle buyurur.

— Dünya hayatini ve onun zinetîni isteyenlere islediklerinin karsiligisilmeksizin onlara dünyada verilir. Bu kimselere Âhirette yalniz cehennemrdir, dünyadaki basarilari geçersizdir ve islemis olduklari ameller de bosa

kmistir.»

ûs Sûresi Celilesi. 15—16)

u Allah (C.C.) buyuruyor ki:— Gerçekten insanoglu, kendisini varlikli görünce azar. Oysa ki, dönüs, kesin

Rabb'inedir.»

lâk Sûre-i Celilesi. 6—7)


— Çoklukla böbürlenmek sizi o derece saskinliga sürükledi ki isi mezarliktanyaret etmeye kadar vardirdiniz.»

ekasür Sure-i Celilesi. 1—2)





— Ademogulunun üç dostu vardir. Biri cani çikincaya kadar onun ardindan gencisi mezara girinceye kadar takip eder, üçüncüsü ise yeniden diriltilerek AC)'in huzuruna varincaya kadar yaninda olur.

ünceye kadar yaninda kalan dostu malidir. Mezara girinceye kadar yanindalan dostu esidir. Yeniden diriltilerek Allah (CC)'in huzuruna çikincaya kadarnindan ayrilmayan dostu da amelidir.»

variler Hz. Isa (A.S)'ya: «neden sen su üzerinde yürüyebiliyorsun da bizrüyemiyoruz» diye sorarlar. Hz. Isâ (A.S)´da onlara: «dünyanin ve paranin

zin nazarinizda yeri nedir» diye sorar. Havariler: «bunlar bize göre güzelylerdir» diye cevap verirler. Hz. Isâ (A.S) onlara: «oysa onlarin her ikisi denim için çamurdan farksizdir» der.

lman-i Farisî Ebû Derdâ'ya (R. Anhuma) yazdigi bir mektupda der ki, «Eyrdesim aman; dünyada sükrünü ödemeyecek kadar mal biriktirmekten sakinnki ben Peygamber (S.A.S.)'imizin söyle dedigini duymustum:

— Dünyada Allah (CC)'in emirlerine uyan bir kimse sirat köprüsünün basinatirilir, mali önündedir. Mali önünde iken sirat köprüsüne binmek isteyince m

a «geç, çünki Allah (CC)'in senin üzerindeki hakkini ödedin (sükrünü yerinetirdin)» der.

kasindan dünyada Allah (CC)'in emirlerini yerine getirmeyen biri siratprüsünün basina getirilir, mali sirtindadir. Bu yükle sirat köprüsüne binmeylkisinca sirtindaki mal adama: «vay basina gelene? Allah (CC)'in bendekikkini ödeseydin ya (sükür borcunu yerine getirseydin ya)» der. Mal adama zleri durmadan o kadar çok tekrarlar ki, adam sonunda «vay basima gelenleske yok olsam da kurtulsam» diye feryad eder.»

ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:— Biri ölünce melekler «acaba Âhireti için önceden ne gönderdi?» diye, insan: «acaba geriye ne birakti» diye sorarlar.»


— Çift çubuk edinmeyin sonra dünyayi seversiniz.»

vayet edildigine göre Hz. Ebû Derda (R.A.) ya bir adam sövmüs ve kötülükmis o da söyle beddua edermis:

Allah'im! Bana kötülük edene saglik, uzun ömür ve çok mal ver.»örüyorsun ki. Ebü Derda (R.A.) saglik ve uzun ömre eslik eden mal çoklugunlâlarin en büyügü saymistir. Cünki böyle birini, malinin azginliga sürüklemeçinilmazdir.

. Ali (K.V.) bir gün avucuna bir dirhem para alarak ona söyle seslendi:

Hiç süphesiz sen elimden çikmadan bana yaramazsin.»

vayet edildigine göre halife Hz. Ömer (R.A.) Peygamber (S.A.V)'imizin esi Hz

yneb Binti Câhs'a (R. Anha) bir gün hazine bagisi olarak bir miktar dünyalik



nderir, Zeyneb «bu nedir» diye sorar. Getirenler «Bunu sana Hz. Ömernderdi» diye cevap verirler. Hz. Zeyneb «Allah (CC) onun günahlarini afvetsye Hz. Ömer'e dua eder.

kasindan eski bir bas örtüsünü keserek bir kese yapar, gelen dünyaligirabalarina, yakinlarina ve onlarin yetimlerine bölüstürerek keselere koyar vnra da ellerini kaldirarak «Allah (CC)'im, bu seneden baska bir daha Ömer'ingisi bana ulasmasin» diye dua eder.

tekim Hz. Zeyneb Peygamber (S.A.V)'imizin arkasindan ilk vefat eden esi ol

san-ül Basrî (r.a.): «Allah (CC)'a yemin ederim ki, para sahibi olan Allah (Czarinda mutlaka itibarini kaybederler.»

ylendigine göre seytan ilk basilan altin ve gümüsü parayi görünce yerdenldirarak önüne koyar ve öper. Arkasindan da derki, «sana düskün olan benirçek kölemdir.»

met Ibni Aclan (r.a.) der ki: «Para münahiklarin yulandir, cehenneme onunkilip götürülürler.»

hya Ibni Muaz (R.A.) der ki; «para akrep gibidir. Eger ona muska yapmayiare etmeyi) beceremiyeceksen ona hiç eli sürme. Cünki eger seni isiracak

ursa zehri seni öldürür.»

hya Ibni Muaz'a «Onun muskasi nedir?» diye sorarlar. O da «onu helâlllardan kazanarak yerinde kullanmaktir» diye cevap verir.

a Ibni Ziyad (r.a.) der ki: «Dünya bütün ihtisam ve alimi ile gözümün önünekildi, onu görünce «Senin serrinden Allah (CC)'a siginirim» dedim. Dile gelerna dedi ki:

ger Allah (CC) seni benden korusun istiyorsan parayi sevme.»

ünyanin bu cevabi cok dogrudur. Cünki para dünyanin özü demektir. Nedenrsen, para ile dünyanin her seyi elde edilebilir. Buna göre paradan uzakranlar, dünyadan uzak durmus olurlar.

tekim bir sâir, söyle der:

Ben, dünyadan sakinmayi (vera'i) su paradan buldum. Baskasinda buldumnmayin.

er onu ele geçirmeyi becerdikten sonra birakabilirsen.

ki, senin tekvan, müslümana yarasan takvadir.

ska bir sâir de ayni konuda söyle der:

eni adamin sirtinda gördügün yamali gömlek yahut.

ek kemiginin üstünde kalmis (israf olmasin diye kisa tutulmus) elbise veya

nda daha önce silinmis olan ibadet izi aldatmasin

na parayi göster, Allah (CC) sevgisini ve tekvasini anlarsin."



vayet edildigine göre. Emevî hanedanindan Müselleme Ibni Abdül-melik ölmere bulunan halife Ömer Ibni Abdülâzizin yanina girerek ona: Ey Emirel mü

minin «senden önceki emevî halifelerinden hic birinin yapmadigini yaptin, çocugunun parasiz, pulsuz biraktin» dedi. Halife'nin on üç tane çocugu vardi.

mer Ibni Abdülaziz, bu sitemi isitince beni oturtun» dedi. Kendisini oturttuklaman sözü Müsellem'in sitemine getirerek söyle dedi:

— Çoluk - çocuguma para - pul birakmadigim seklindeki sözleri» gelince ben larin herhangi bir hakkina engel oldum ve ne de kendilerine baskalarininkkini verdim. Benim çocuklarim iki kisiden biridir. Ya Allah (CC)'in emrinegun yasarlar, o zaman Allah (CC) onlara yeter. Çünki O, Iyilerinruyucusudur.

hut Allah (CC)'in emirlerine karsi çikarlar. O zaman da olup bitecek olanlar ilendirmez.»

vayet edildigine göre. Muhammed Ibni Kâb-ül Karazî'nin (r.a.) eline yüklü brvet geçer, ona: «eline geçen bu varligi çocuklarina miras birakmak üzereklasana!» derler. O da böyle söyleyenlere su cevabi verir: «öyle yapacagima

rligi Allah (CC) katinda kendim için biriktiririm, çocuklarimin rizkim ise AllahC) ayirir.»

ylendigine göre adamm biri bir gün Ebu Abdurrabb'e {r.a.) gelerek: «Kardetülügü yaninda götürüp çoluk - çocuguna saadet birakma» der. Bunun üzeridürrabib servetinin yüz bin dirhemlik kismini sadaka olarak dagitir.

hya ibni Muaz (R.A.) der ki: «Ölüm sirasinda insanin basina gelen mana ilgimusibetin esi ne duyulmus ve ne de duyulacaktir» Dinleyenler ona «bu

usibetler nelerdir» diye sorarlar. O da: «malinin tamami elinden alinir, buna

gmen hepsinden sorumlu tutulur» der.

9.Ameller - Mizan ve Cehennem Azabimrdesim, amellerin tartilmasi ve amelleri kaydeden defter sayfalarinin saga-susmasi bahislerini hiç bir an hatirindan çikarma. Cünki insaniar sorguyakildikten sonra üç kisma ayrilirlar:.

— Hic bir ameli olmayanlar.

hennemden simsiyah bir boyun çikarak böylelerini kusun taneleri devsirdigipar, boyunlarina dolanarak onlari atesin içine atar, ates de onlari hemencectuverir. Kendilerine sonu saadet olmayan bir bedbahtliga ugradiklari yüksekduyurur.

— Hiç bir kötülügü olmayanlar.

eleklerden biri yüksek ses ile: «her durumda Allah (C.C)'a hamdedenler ayaglksin» diye ilân verir. Bu zümre böylece cennete yolcu edilir.



nra ayni islem gecelerini ibadet ile geçirenler için. arkasindan alis-veris vearetin Allah (C.C)'i zikretmekten (namazdan), alakoymadigi kimseler içinkrarlanir ve zümrelerin hepsine sonunda bedbahtlik olmayan bir saadetevustuklari yüksek ses ile duyurulur.

— Hem iyiligi ve hem de kötülügü olanlar.

gunluk bu kisma girer. Onlar bilmeseler bile iyiliklerinin mi, yoksatülüklerinin mi baskin oldugunu, hiç süphesiz, ulu Allah (C.C) iyi bilir. Fakatvettigi takdirde fazileti ve cezalandirdigi takdirde adaletinin titizligi açikçataya çiksin diye ulu Allah (C.C), amelleri hakkindaki kesin bilgisini mutlakalara da göstermek ister.

te bunun için iyilik ve kötülüklerin kayitli oldugu emel defterlerinin durulmupraklari rüzgârda uçusur gibi hizla uçurur ve terazi kurulur. «Sag yüzünde ksa sol yüzünde mi kayit var» diye gözler amel defterine dikilir ayni andacaba sag kefesi mi yoksa sol kefesi mi baskin çikiyor» diye bakislar terazininine dikilir.

sahne, insanlarin beynini kaynatacak derecede korkunçtur!

san-ül Basrî'nin [r.a.) bildirdigine göre:

r gün Peygamber'imiz (S.A.S.) basini Hz. Ayse (R.A)'nin dizine koyarak uyuk arada Ahireti hatirlayan Hz. Ayse (R.A)'nin gözleri yasarir, yanagindan süzmlatardan biri Peygamber (S.A.S.)ímizin yanagina düsünce uyanir ve «neyliyorsun yâ Ayse» diye sorar.

. Ayse (R.A)´de «Âhiret aklima geldi de ondan agladim. Acaba siz erkekleryamet gününde eslerinizi hatiriniza getirir misiniz» diye sorar. Peygamber'im.A.S.) ona söyle cevap verir:

efsimi kudret elinde tutan Allah (C.C)'a yemin ederim ki. Ahiretin su üçfhasinda herkes sirf kendini düsünür:

— Teraziler kurulup ameller tartilirken, herkes amelinin agirmi yoksa hafif mldigini görünceye kadar sirf kendini düsünür.

— Amel defterleri dagitilirken. Herkes defterinin sagdan mi yoksa soldan mirildigini görmeden baskasini düsünmez.

— Sirattan geçilecegi zaman da herkes yalniz kendini düsünür."

es Ibni Mâlik (R.A.) der ki:

Kiyamet Günü, ademoglu Allah (C.C)'in huzuruna getirilerek terazinin iki kefasinda ayak üstü durdurulur, basina da bir melek dikilir. Tartida sevaplari agstigi takdirde basindaki melek herkesin duyabilecegi yüksek bir sesle «falan

mse sonunda bedbahtlik olmayan ebedi bir saadete kavustu» diye sesîenir.

na karsilik tartida sevaplari hafif geldigi takdirde ayni melek bu defa «falanmse, sonu saadet olmayan ebedi bir bedbahtliga ugramistir» diye seslenir.

vap kefesi hafif kalinca elleri demir topuzlu ve atesten elbiseli zebaniler ilerkarak cehennem yolcusunu cehenneme götürmek üzere teslim alirlar.



ygamberimiz (S.A.S.) bir gün Kiyamet Günü hakkinda konusurken buyurdu

Kiyamet Günü gelince ulu Allah (C.C) Hz. Adem (A.S)'e «Yâ Adem, yerindengrul da cehennem kafilesini cehenneme gönder buyurur.

. Adem «cehennem kafilesi ne kadardir» diye sorar. Ulu Allah (C.C)a: «Her bin kiside dokuz yüz doksan dokuz kisi» diye cevap verir.

ygamber (S.A.S.)ìmizin son cümlesi sahâbeleri öyle derin bir üzüntüyerükledi ki, agizlarini biçak açmaz oldu. Peygamber (S.A.S.)ímiz onlarin üze

ken bu agir kederi farkedince buyurdu ki: «siz iyi amel islemeye devam edinsevininiz Muhammed'in (S.A.V.) nefsini kudret elinde tutan Allah (C.C)'a yeerim ki, sizin ile birlikte iki halk kesimi var ki, bunlar hangi ümmetin devrinsasalar o ümmetin sayisini bütün insan ve seytan ölüleri kadar yükseltirler.

hâbiler «bu iki halk kesimi kimlerdir?» diye sorunca Peygamber (S.A.V)'imize'cüc ve Me'cüc'dür, dedi. Bunun üzerine ashap biraz ferahlamislar. Peygam.A.S.) sözlerine söyle devam eder: «Iyi amel islemeye devam ediniz, vevininiz, Muhammed'in nefsini kudret elinde tutan Allah (C.C)'a yemin ederimyamet Günü siz; insanlar içinde devenin karnindaki benek yahut atin

cagindaki yara izi kadar kalacaksiniz.»nefsi farkinda olmayarak zevale ve son bulmaya mahkûm olan su dünyanin

alayici yanlarina aldanan kisi! Göçüp gidecegin yer hakkinda kafa yormaktazgeçerek aklini varacagin yere yönelt.

nki cehennemin herkesin varacagi bir yer oldugu sana bildirilmistir.

tekim ulu Allah (C.C.) söyle buyuruyor:

— Her biriniz oraya (cehenneme) mutlaka varirsiniz. Bu Rabb'inin kesin kara

glanmis bir hükmüdür. Sonra takva sahiplerini kurtaririz da zâlimleri oradazüstü bekletiriz»

eryem Sûre-i Celilesi. 71—72)

na göre senin cehenneme varacagin kesin olmasina ragmen geri çikacaginphelidir. O halde oraya girmenin korkunçlugunu kalbinde duy ki, belki oradartulup çikmak için simdiden tedbir alirsin.

ahlukatin halini düsün, insanlar Âhiret sikintilari altînde inlerken o günü korendiseler içinde ayak üstü dikilmis baslarina neler gelecegini ögrenmeyi vertaricilarin sefaat etmesini bekler, bu orada günahkârlari kavurucu bulutlarplar, yalazli ates onlari gölgesi altina alir, bu atesin harlamalari herkesrafindan duyulur, öfke ve kin saçan çitirtilari apaçik belirirken o andanahkârlar baslarina çeken felâketi kesinlik ile anlar bütün ümmetler dizüstüre çökktürülür. Öyle ki, iyiler bile durumlarinin bir anda kötüye dönüsmesinrkuya düser, bu arada zebanilerden biri:

Dünyada iken uzak vadeli emeller pesinden kosarak ömrünü kötü isler ugrunrcayan falan oglu filân nerede» diye seslenir azab melekleri (zebaniler) dempuzlar ile adamin üzerine yürürler, agir tehditler ile karsisina dikilerek onutin ezeba sürüklerler, basini cehennemin derinliklerine dogru çevirirler ona








iyamet Günü cehennemlikler içinde en hafif azap çekecek olanlar, atesten iklinla gezinecek olanlardir ki, tabanlarindan giren atesin harareti beyinleriniynatacaktir."

mdi sen hafif azaba çarpilanin çekecegine bak da agir azaba çarpilacaklarinsina neler gelecegini hesap et. Cehennem azabinin agirligi konusunda neman süpheye düsersen parmagini atese yaklastir ve çegin aciyi cehennem ilyaset.

em unutma ki sen, bu kiyaslamada yaniliyorsun. Cünki dünya atesi ilehennem atesi birbirinden cok ayridir. Fakat dünyanin en agir açisi bu atestenma acisi oldugu için cehennem azabi onunle tarif edilir.

ksa cehennemin en üst tabakasinda azap çekenler bile dünyadaki âtes gibi alsalar, çektikleri agir acidan kurtulmak için bu atese gönüllü olaraktlanirlardi.

ndan dolayidir ki bazi haberle de dünya atesi canlilarin katlanabilecegi bir

receye düsürülünceya kadar, yetmis kere rahmet suyundan geçirildi»nilmistir.

ygamber'imiz (S.A.S.) cehennemi tanitirken

Allâh (C.C)cehennem atesinin bin sene boyunca devamli yakilmasini emretti,nunda kipkirmizi kesildi. Arkasindan bin yil daha yakilmasini emretti, sonunmbeyaz kesildi, arkasindan bin yil daha yakilmasini emretti sonunda simsiyadu. Su anda cehennem atesi gayet koyu kara renklidir.»


ehennem atesi rabbine sikayet etti ya Rabbi içimdeki soguk ve sicak bölümlribirini yiyor» Bunun üzerine ulu Allah (C.C.) cehenneme biri yazin, öbürü kmak üzere senede iki defa nefes almaya izinrdi. Yazin duydugunuz en siddetli sicaklik cehennemin hararetinden ileri gelbi kisin geçirdiginiz en siddetli soguk da cehennemin zemherindendir.

es Ibni Mâlik (R.A.) der ki: "Dünyanin en yüksek refahi içinde yasayan kafirah (C.C)'in huzuruna getirilince «onu bir kere cehennem atesine daldirin» dyurulur. Çikarilnca ona «hic refah gördün mü» diye sorulur, kâfir «hayir» d

vap verir."na karsilik dünyada en cok maddî sikinti çeken mümin Allah (C.C.)'in huruna getirilince onun hakkinda «kendisini bir sefer cennete koyup geri getirye Duyurulur. Çikarilinca mümin de «dünyada hic geçim darligi çektin mi»rusuna «hayir» diye cevâb verir.

û Hureyre (R.A) der ki: «Su bizim mescitte yüz bin veya daha fazla kisiplansa da bunlarin üzerine bir cehennemin nefesi salinsa hepsi yanarakürdü.»

mlerden biri Kur'an'in:



üzlerini cehennem yalazi yalar, onlar orada kavrulur.» (Mü'minun Süre-ililesi. 104) mealindeki âyeti hakkinda der ki; «Cehennem yalazihennemlikleri bir kere yalayinca kemiklerini çirilçiplak birakarak bütün etlertip ayak topuklarinin yanina akitiverir».

mdi de cehennemliklerin vücûdlarindan akacak olan ve içinde bogulacaklariGassak» admi tasiyan irinin kokusuna dikkat et. Nitekim Ebu Said-ül Hudrî.A.) nin rivayet ettigine göre. Peygamber (S.A.V)'imiz buyuruyor kî:

— «Gassas adli cehennem irininden bir kova dünyaya dökülse yeryüzünün bnlilarini kokustururdu.»

te cehennemliklerin içecegi budur. Onlar susuzluktan yanarak «su, su» diyelvarinca içlerinden birine bu kanli irin sunulur. Adam irini agzina alir fakat brlü yutamaz. Her yönden üzerine ölüm acilari üsüsür, ama ölmesi asla mümgildir!

tekim Allah (C.C.) buyurur ki:

ehennemlikler «su, su» diye yalvardiklari zaman kendilerine kizgin katran g

r sivi sunulur. O ne kötü bir içecek ve arasi ne fena bir barinaktir."r de cehennemliklerin yiyecegine bak, onun adi «zekkum» dur.


— Sonra ey hakki inkâr eden sapiklar, hic süphesiz, siz «zakkum» agacindanyeceksiniz. Midelerinizi onunla dolduracaksiniz. Onun üzerine de susamisvelerin içisi gibi, kaynar katran içeceksiniz.» (Vâkiâ Sûre-i Celilesi. 51—55)


— Zakkum» kökü «cehimisîn dibinde olan ve tomurcuklari seytan baslarinanzeyen bir agaçtir. Hic süphesiz onlar (cehennemlikler) bundan yiyecekler vunla midelerini dolduracaklardir.»

nra onlara, bunun üzerine kaynar bir icki vardir, süphesiz varacaktan yeranim» olacaktir»

ur'an-i Kerim / Saffat Süresi. 64—65).


— O gün onlar kizgin atesin alevlerine girerler. Kendilerine kaynar bir pinardverilir»

ur'an-i Kerim / Gasiye Sûresi. 4—5).

ne Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki

— Hiç süphesiz, bizim katimizda bukagilar, kizgin ates, bogazdan bir türlüçmeyen yiyecek ve aci azab vardir» (Müzemmil Suresi 12-13).

ni Abbasin (K.A.) rivayet ettigine göre. Peygamber (S.A.V)'imiz buyuruyor k

— «Zakkumsun bir damlasi dünya denizlerine dökülse, bütün canlilarin saglig





û Ümame'nin rivayet ettigine göre;

Onun için ölümün sonrasi cehennemdir. Orada kendisine içecek olarak irinli srilir, onu agzina alir, fakat bir türlü bogazindan geçmez. Her yönden üzerineüm üsüsür, ama artik ölecek degildir. Önünde çetin bir azab vardir» (Ibrahimre-i Celilesi. 16—17) Mealindeki âyet hakkinda,ygamber (S.A.V)'imiz buyuruyor:

— Cehennemlige irinli kaynar su yaklastirilinca ondan tiksinir. Iyice önünetirildigi zaman yüzü kavrulur ve basinin derisi eriyip düser, ondan içince dersaklari parçalanip akar döbüründen akar.»

u Allâh (C.C.) buyuruyor ki.:

— Takva sahiplerine vadedilen (cennetin hâli (su): Orada tabii özelliklerizulmamis su irmaklari, tadi bozulmamis süt irmaklari, lezzeti içenlerinmaginda kalan içki irmaklan süzülmüs bal irmaktari vardir. Onlara orada hesit yemis ve Allahín bagislayiciligi vardir. Bunlarin durumu ile ebedî cehennabina mahkûm edilen ve yerine kendilerine verilen irinli sivi ile parçalananlrumu bir olur mu?»

uhammed Sûre-i Celilesi, 15)u Allah (C.C.) buyuruyor ki:

— Deki, hak Rabb'imizden gelendir, dileyen inanir, isteyen inkâr eder. Bizlimlere, duvarlari arasinda sikisip kalacaklari bir cehennem hazirladik. «Su»ye yolvardiklari zaman onlara kaynar katrani andiran, cehreleri kavurucu bivi verilir. O ne kötü bir içecektir ve orasi ne fena bir barinaktir!»

hf Sûre-i Celilesi, 29).

te aciktiktan ve susadiklari zaman cehennemliklerin yiyecekleri ve içeceklernlardir. Simdi de cehennemdeki yilanlara ve akreplere, akittiklari zehirinddetine, iriliklerine, görünüslerinin korkunçluguna gelelim. Bunlarhennemliklerin üzerine kiskirtilarak salinir, biran bile aman vermeden,rmadan cehennemlikleri isirir ve sokarlar.

û Hureyre'nin rivayet ettigine göre.

ygamber (S.A.V)'imiz buyuruyor ki:

llah (C.C)'in kendilerine bagisladigi malin zekâtini vermeyenlerin servetiyamet Günü, kudurgan bir yilan kiligina girerek boynuna sarilir veurtlarindan tutarak ona «ben senin malinin, ben senin biriktirdigin servetimr."

sözlerden sonra Peygamber (S.A.V)'imiz su âyeti okur:

llah'in kendilerine bagisladigi varligi cimrilikle ellerinde tutanlar, buntiliklerinin kendilerine fayda saglayacagini sakin sanmasinlar, bu tutum kensaplarina kötüdür. Kiyamet Günü, o cimrilikte ellerinde tuttuklari mal (yilan

up} boyunlarina dolanir. Hiç süphesiz, yer yüzünün mirasi, yalniz Allah'indir

âh islediklerinizden (inceden inceye) haberdardir.» (Ali Imran Sûre-i Celiles0)




ehennemde deve boynu kalinliginda öyle yilanlar vardir ki bir isiriklarinin acrk yil sürer. Yine cehennemde semerli katiriginde öyle akrepler vardir ki, bir kere soktular mi, acisi kirk yil sürer."

yilanlar ve akrepler, dünyadaki pintilerin, ahlâksizlarin ve baskalarina zararenlerin üzerine salinir. Saydigimiz kötülüklerden uzak duranlcr, oranin yilaakreplerinden de kendilerini korumus olur, onlar ile karsilasmaz bile.

tün bunlar yaninda bir de cehennemliklerin vücûdlarinin irilestîrilip boylarinatilacagini hesaba kat. Allah (C.C), cehennemlikleri, bu yoldan azabin acisintirmak için, vücûdlanni irilestirip boylarini uzatir. Böylece ates yalazininglayisini, yilan ve akreplerin sokusunu irilesecek olan vücûdlarinin herrafindan ayni anda ve devamli olarak duymalari mümkün olur.

û Hureyre'nin (R.A.) rivayet ettigine göre.


— Cehennemde kâfirin azi disi Uhud dagi kadar, derisinin kalinligi ise ûc günl kadardir.»


— Cehennemde kâfirin alt dudagi, gögsünü örtecek sekilde sarkik ve üst dudyüzünü kaplayacak sekilde kalkik olur.»

ne Peygamber (S.A.V)'imiz buyuruyor ki:

— Kiyamet günü kâfirin dili o kadar uzar ki, yerlerde sürüklenerek halkinaklan altinda kalir.»hennemlik vücüdlar, bütün iriliklerine ragmen durmadan ateste yanip erirlekat her eriyisten sonra derileri ve etleri yenilenir.

u Allah'ın:

yetlerimizi inkâr edenleri öyle bir atese atacagiz ki, daha çok aci çeksinler drilerini her eriyip döküldüklerinde yenisi ile degistirecegiz. Süphesiz ki, Allar seye kadir ve bütün yaptiklari yerli yerindedir» (Nisâ Sûre-i Celilesi. 56)eti hakkinda Hasan-ül Basri (R.A.), der ki: "Cehennemlikleri ates, günde yetn kerre yiyip eritir, fakat her seferinde onlara «eski durumlariniza dönün» d

mir verilince hemen daha önceki gibi olurlar."mdi de cehennemliklerin aglamalarini, feryad etmelerini, «ah, vah, keski ölükolsak da kurtulsak» diye sizlanmalarini düsün. Bu durum onlarda cehennerer girmez baslar.

tekim Peygamber (S.A.V)'imiz buyuruyor ki:

— Kiyamet Günü cehennem, her birini yetmis bin melegin çektigi yetmis urgçekilerek yerine kurulur.

es ibni Mâlik'in (R.A.) rivayet ettigine göre.





ah (C.C.) onlara söyie cevap verir:

— Kalin oldugunuz yerde ve ses çikarmayiniz.» (Mü´minun - 108)

te o zaman çektiklerr azabin siddeti, doruguna varir. Artik ebediyennusamazlar.

âlik Ibni Enes'in söyledigine göre Zeyd Ibni Eslem, ulu Allah (C.C)'in «simdi zlansak da, katlansak da, bizim için farketmez, bizim için kurtulus yoktur»ealindeki âyeti hakkinda der ki; «cehennemlikler, önce yüz sene azaba ses

karmadan katlanirlar, arkasindan yüz sene kadar sizlanip feryad ederler, dahnra da yine bir yüz sene daha ses çikarmadan azab çekerler ve bunun üzeri

Sizlansakta da sabretsek de bizim için farketmez, kurtulusumuz yok» derler.brahim - 21)


iyamet Günü ölüm semiz bir koç seklinde huzura getirilerek cennet vehennem arasinda bogazlanir ve gerek cennetliklere ve gerekse cehennemlikbedî barinaginiz burasidir, artik size ölüm yok!» diye seslenilir.»

san-ül Basrî (r. a.) der ki; «ilk saliverilen cehennemlik, bin yillik azabdan sokar. O adam keski ben olsam.»

ne Hasan-ül Basrî'yi bir kösede aglarken gördüler. Ona: «neye agliyorsun» drdular. O da: «O'nun (Allah (CC)'in) beni cehenneme atip da artik benim ileilenmemesinden korkuyorum» dedi.

eminden beri belirttiklerimiz genel olarak cehennemde çekilecek azablarinsitleridir. Oradaki acilari, kedereleri, sikintilari ve pismanliklari inceden ince

yip bitirmek mümkün degildir.rsilastiklari azabin çetinligi ile birlikte cehennemlikler hesabina en aci gerçennet saadetini, Allah (CC)'a kavusma imkânini ve O`nun hosnutlugunuzanma mazhariyetini kaçirmaktir, üstelik bütün bu kayiplarin sayiya vurulauz karsiliklar pahasina oldugunu bile bile. Çunki bu degerli nimetleri, kisareli, aritilmamis, aci ile karisik, "yarim yamalak ve basit dünya arzulari ugruybetmislerdir.

yüzden o gün içlerinden "Eyvah, Allah (CC)'in emirlerine karsi gelerek niyendi kendimizi mahvettik. Niye nefsimizi bir kac günlügüne sabretmeyerlayamadik? Eger sabretseydik, o günler simdi arkada kalacak ve bu gün AllC)'in hosnutluk ve bagisina kavusmanin saadeti içinde O'nun yakinliginizanmis olacaktik."

ysa ki, o anda artik her firsati kaçirmislar, baslarina türlü belâlarin çökmesinl açmislardir ve dünya saadetinin hic bir nimeti de yanlarinda kalmamistir. Ennet saadetini görmeseler, hayiflanmalari o kadar aci olmayabilirdi. Oysa kinnet onlara sunulur.


— Kiyamet günü cehennemlik bir grup, cenneti görmeye getirilir. Bunlar cen



klasip bayiltici kokusunu burunlarina çeker çekmez kösklerine bakip AllahC)'in cennetliklere sundugu nimetleri görür görmez onlara «gidin oradan, siada hic bir payiniz yok» diye ses gelir. Bu ses üzerine esi ne daha önceyulmus ve ne de daha Sonra duyulabilecek bir hayiflanma duygusu içinde gnerler.

sirada: «ey Rabb'imiz! Eger cennetini ve dostlarina orada sundugun nimetlstermeden bizi cehenneme koysaydin. daha kolay gelirdi» derler. Ulu Allah.C.) da onlara: «bunun böyle olmasini ben istedim. Çünki dünyada yalniz

siniza katinca bana ululuk taslayarak kafa tuttunuz.ysa insanlar karsisinda duygularinizin tersine bir görünüse bürünerek gerçekmliginizi sakliyordunuz. Benden degil, insanlardan çekindiniz, beni degil,sanlari saydiniz. Insanlari düsünerek bazi davranislardan kaçindiginiz haldenim yasaklanma uymadiniz.mdi ben sizi bitmez mükâfattan mahrum tuttugum gibi aci bir azaba darptiriyorum» diye buyurur.»

med Ibni Harb (r.a.) der ki: «Gölgeyi günese tercih ederiz de cennetihenneme tercih etmeyiz.»

. Isâ (A.S.) der ki: «Nice saglam vücûd, saglikli çehre ve tatli sözlü dil, yarinhennem katlari arasinda feryad edecektir.»

âvud Tâi (r.a.) der ki: «Allah (CC)'im! Ben senin günesinin sicakliginayanamiyorum da cehennemin isisina nasil katlanabileyim? Ben seninhmetinin sesine dayanmazken azabinin gürleyisine nasil takat getireyim?»

zavalli! Kiyametin belirttigimiz korkunç gerçeklerini iyi düsün. Bilesin ki. uah (CC) bütün korkunç gerçekleri ile cehennemi yarattigi gibi kesin sayisi ilahlukati da yaratmistir. Eu gerçek hükme baglanarak kesinlestirilmistir.


— Sen onlara hesap görüldügü zamanin dehseti ile, pismanlik günü ile korkunlar hâlâ gaflet içindedirler ve hâlâ inanmiyorlar.»

eryem Sûre-i Celilesi - 39)

min ederim ki, âyet-i kerime Kiyamet Gününe, daha dogrusu ezelin ezelinderilerek Kiyamet Günü açiklanan hükme isaret etmektedir.

elde seninle ilgili olarak ne hüküm verildigini bilmedigin halde nasil böylelebiliyor, eglenebiliyor ve basit dünya nimetleri ile oyalanabiliyorsun, sasilirna dogrusu?!

Keski gidecegim yeri, duragimi, siginagimi ve ezelde hakkimda verilen hükmseydim» diyorsan, elinin altinda bulunan ve istegini cevaplandirmana yardimabilecek önemli alâmet vardir.

alâmet is ve davranislarini gözetlemektir. Herkese, ugrunda yasatildigivranis ve is çesidi nasip olur. Eger iyilik yolu, önüne açiliyor, iyilikleri islerkna nasip oluyorsa sana müjdeler olsun. Sen cehennemden uzaksin demektir

kat giristigin her iyiligin önüne bir engel dikiliveriyor ve seni o iyiligi isleme



akoyuyorsa, buna karsilik yapmayi tasarladigin her kötülügü, hiç bir tersliküne çikmadan rahat rahat gercektestirebiliyorsan bil ki, aleyhinde kesin hükrilmistir. Verdigim bu ip ucunun akibetini belirtmesi, yagmurun yesillige vemanin atese delil olmasi gibi kesindir.

u Allah (C.C) buyuruyor:

Hiç süphesiz, iyiler cennette ve kötüler de cehennemdedir»

nfitar Süresi Celîlesi; 13—14)

ndini bu iki âyete arzet her iki dünyada yerini tespit etmis olursun.

oğrusunu Allah bilir.

0.İtaatin Faziletiesin ki. Allah (C.C)'a ibadet etmek bütün iyiliklerin toplamidir. Ulu Allah (C.r'an-i Kerim'in bir çok âyetinde kullari buna tesvik etmis, insanlari nefislerinranliklarindan çikarip Allah (C.C)'i tanimanin aydinligina kavussunlar ve Alla.C)'dan korkanlar için, içinde hiç bir gözün görmedigi, hiç bir kulagin isitmedhiç kimsenin hayalinden geçmemis olan nimetlerin hazirlanmis oldugu cenn

rebilsinler diye Ulu Allah (C.C), peygamberleri göndererek insanlari ibadetmeye çagirmistir.

nki insanlar bosu bosuna yaratilmamislardir. Tersine kötülük isleyenleredikleri kötülügün karsiligini görsün ve iyilik yapanlar iyilikle mükâfatlansinye yaratilmislardir. Allah (C.C)'in kullarin ibadetine ihtiyaci yoktur, insanlarina karsi gelmesi O'na ne bir zarar verebilr ve ne de uluguna bir eksikliktirebilir.

— Eger bütün insanlar kendilerini büyük görüp Allah (C.C)'a kulluk etmektenzgeçerlerse bilmis olsunlar ki Rabb'inm katinda bulunanlar (melekler)cegündüz. hiç bikmadan O'nu tesbih ederler», «Iyilik isleyen kendine isler,tülük yapan da kendi zararina yapmis olur. Allah (C.C)'in hiç bir seye ihtiyac

ktur, fakir olan sizlersiniz. »silir ki. içimizden biri bir köle satin alinca, onun gereken hizmeti seve sevepmasini, belirli ve degeri önemsiz bir maden karsiliginda ona sahip olanendisinin her emrine boyun egmesini ister. Bir hata yüzünden köleyi gözündsürür, ona öfkelenir, belki de ya ücretini keser, ya da onu kovar, veya satisa

karir.

halde bize ne oluyor da bizi yoktan var ederek en mükemmel kivama getiregmur tanesi sayisinca kusur isledigimiz halde, yokluklari helakimiz demek oce nimet ve destegini bizden alikoymayan gerçek efendimize ibadet etmiyorzleri bir kusurumuz üzerine yakalayip hesaplasmaya çekebilecegi halde müh



rirsek bizde tevbe edelim de kusurumuzu bagislasin, kabahatimizi örtsün.

lin basinda olan kimse ibadete lâyik olan Rabb'ini tanimakta ve bütün varligna yönelerek rizasini dilemekte gecikmez. Her isledigi günahtan tevbe edereraticisina siginir, O'nun rahmetinden hiç bir zaman umut kesmez, nimetlerinkrederek sevgisini arar ve buna devam ederek ola ki. O'nun sevgisinizananlarin defterini yazilir da, kendisi efendisine kavusmaya arzulu efendisu yanina almaktan daha arzulu iken ölür.

u Derdâ, Kâ'b Ibni Ahbar'a (R. Anhuma): «Bana Tevrat'taki âyetlerin enlüsünü bildir» dedi. Kâ'b da ona söyle cevap verdi:

ah (C.C) buyurur ki: "iyi kullar bana kavusmayi uzun müddet özler, ben delara kavusmayi daha siddet ite özlerim." Bu âyetin yanibasinda da sunlarzilidir:eni arayan bulur, benden baskasini arayan beni bulamaz."

u Derdâ (R.A.) der ki «Peygamber'imizin (S.A.S.) böyle buyururken isittigimndim sahidim:

. Davud (A.S) hakkinda varit olan haberlere göre ulu Allah (C.C.) ona buyu

— Ey Davud! Yer yüzü halkina bildir ki, beni seveni ben de severim. Benim iluranin ben de yoldasiyim. Benim zikrimi aliskanlik haline getirenin yakiniyimni arkadas edinenin arkadasiyim. Beni seçeni ben de tercih ederim. Bana itaenin ben de dilegini yerine getiririm. Beni sevdigini kalbinden kesinliklerendigim kulu mutlaka kendime kabul eder, onu hic bir canli yarattigiminsteremedigi derecede ileri bir sevgi ile severim. Beni gerçekten arayan bulunden baskasinin pesinde olan beni bulamaz.

yer halki, etkisi altinda bulundugunuz aldanistan siyrilarak benim yolumdamayi araysniz ki, ben de size yakin olayim ve bir en önce size sevgimi nasibeyim.

nki ben sevdiklerimi Halilim ibrehim, Neciyyîm Musa ve Safiyyim Muhammeayalari ile bir yarattim. Beni özleyenlerin kalbini nurumdan yaratarak celâlimsledim.»

leften bir zattan rivayet olunduguna göre ulu Allah (C.C.) siddiklardan birinyle vahyetti:

enim öyle kullarim vardir ki, beni severler, ben de onlari severim. Onlar benler, ben de onlari özlerim. Onlar beni zikr eder, ben de onlarin zikrineukabele ederim. Onlar bana bakar, ben de onlara bakarim. Eger sende onlarlunu tutarsan seni de severim, onlardan ayri düsersen, gözümden düsersin.

ddik kul Allah (C.C)'a: «Yâ Rabb'i, onlarin alâmetleri nelerdin» diye sordu.

u Allah (C.C) siddik kuluna söyle buyurdu:

üsfik bir çoban, sürüsünü nasil günesten esirgerse onun gibi gündüzleri

lgelere siginirlar. Günesin batmasini dört gözle bekleyip gün batar - batmazmen yuvasina ucan kusun sabirsizligi ile günün batmasini beklerler. Gece ba





Benden istediginiz bir sey var mi? Siz benim arinmis dostlarimsiniz vevdiklerimsiniz. Sizin sevinmenize bende sevinirim muhabbetinize kosarim.»

. Davud (A.S), bu grubun yanina varinca onlari bir pinarin basinda Allah.C)'in ululugu hakkinda düsünceye dalmis olarak bulur. Hz. Davud (A.)'urünce ondan uzak kalmak için yerlerinden siçrayip kalkarlar. Bu sirada Hz.

avud (A.S) onlara der ki: «Ben Allah (C.C)'in size gönderdigi bir elciyim.bb'inizin buyrugunu size bildirmeye geldim.»

sözleri duyunca yönlerini Hz. Davud (A.S)'a çevirirler. Kulaklarini ona dogrrerek bakislarini yere çevirirler. Hz. Davud (A.S) onlara «ben size Allah (C.Crafindan elçi olarak geldim. O - size selam söylüyor ve söyie buyuruyor:

— Bir arzunuz yok mu? Bana seslenir misiniz ki, sesinizi ve sözünüzü duyayz benim seçkin dostlarim ve yakinlarimsiniz. Sizin sevinciniz beni de sevindin sizi hosnut etmeye derhal yönelirim. Müsfik, yumusak kalbli bir anne çocuerine nasil titrerse size her an öyle bakarim.»

sözleri duyunca hepsinin gözleri yasardi ve yaslari süzülerek yanaklarina i

yaslîlari konusarak "Sübhaneke, sübhaneke (seni noksan sifatlardan tenziherim, seni noksan sifatlardan tenzih ederim). Biz senin zavalli kullariniz.alarimiz da senin zavalli kullarin idi. Bizi afveyle, ömrümüzün su anina kadalblerimiz sana zikretmekten bir an bile geri kalmadi." der.

kasindan bir digeri de söz alarak «sübhaneke, sübhaneke. Biz senin zavallillariniz ve senin zavalli kullarinin çocuklariyiz. Binaneleyh aramizdakiuhabbete hüsnü nazar ederek bize minnet buyur der.

r baskasi, süphaneke, süphaneke biz senin kullarin ve kullarinin çocuklariyizn bizim kendi umurumuza dair bir hacetimiz olmadigini bilirken. Duaya cüreebilir miyiz, sen bize yolunda devami nasip et. Bununla bize olan bagisinimamla der.

kadasin bir baskasi söze girerek «biz senin rizanin pesinde gerektigi sekildesamiyoruz. Cömertligin sayesinde bu konuda bize yardim eyle» der.

kasindan bir digeri söz alarak: «Bizi bir damla bel suyundan (meniden)rattin, bize buna ragmen ululugunu düsünebilme yetenegini bagisladin. Senuluguna dalanlar, celâlini düsünenler konusmaya cür'et edebilirler mi? Nuruklasmamizi istedikten sonra senden ne istemeye dilimiz varabilir ki?» der.

kasindan söze giren bir digeri «sevdiklerine olan bagislarinin bollugu. dostlakinligin ve saninin ululugu celâliyle sana dua etmekten dillerimiz acizdir.» d

kasindan bir baskasi söz alarak «Kalblerimizi seni zikretmeye yönelten, sirf sünebilmeye yatkin bir gönül anligi kazanmamizi saglayan sensin. Sana süksusundaki yetersizliklerimizi afveyle» der.

kasindan söze giren bir baskasi «dilegimizi sen bilip duruyorsun, bu dilekdece senin vechine bakabilmektir.» der.

kasindan bir baskasi söz alarak: «Köle efendisine karsi nasil cür'et edebilir?adem ki, öz cömertliginin eseri olarak bize dua etmeyi emrettin. Gökyüzünü



ranlik katlan arasinda sana ulasabilmek için bize yolumuzu aydinlatacak isikgisla» der.

kasindan bir digeri söze girerek: «ibadetlerimizi kabul buyurmani ve her zamna ibadet etmeyi bize nasip eylemeni dileriz»

kasindan söz alan bir baskasi «baskalarindan farkli olmamizi saglayanerimizdeki nimetlerini tamama erdirmeni dileriz» der.

ksindan bir digeri söz alarak «yarattiklarin arasinda hiç bir seye ihtiyacimiz

lniz bize cemalinin vechini görebilmeyi bagisla» der.kasindan dile gelen bir digeri: «arkadaslarimdan ayri olarak senden gözümünyaya ve dünyalilara karsi kör eylemeni ve kalbimi Âhiretten baska hiç bir silgilenmez kilmani dilerim» der.

kasindan bir baskasi söz alarak «ey sani yüce ve ulu Allah (C.C)'im! Dostlarvdigini artik kesinlikle ögrendim. Bize kalbimizin senden baska her sey ileisini keserek sirf senin ile ilgilenmesini bagisla» der.

bnan dagindaki on bes Allah (C.C) sevgilisinin bu cevaplan üzerine ulu Allah.C.) Hz. Davud (A.S) vasitasiyle onlara söyle vahyetti:

öylediklerinizi duydum, isteklerinizi kabul ettim. Simdi biribirinizden ayrilin,mdi herkes kendine bir sigmak bulsun. Ben sizin iie aramdaki perdelerildiracagim, böylelikle celâlime ve nuruma bakacaksiniz.»

. Davud (A.S): «yâ Rabb'i, bunlar ne sayesinde senin katinda bu yüksekreceyi kazandilar» diye sorar.

u Allah (C.C.) ona su cevabi verir:

— Bu dostlarim, nail olduklari bu mertebeye benim hakkimda iyi düsündüklen, dünyadan ve dünyalilardan uzak durduklari için. benim ile basbasa kalipna yalvardiklarindan dolayi ulasmislardir.

mertebeye ancak dünya ile dünyalilardan terkederek, onun ile ilgili hiç bir ine almayanlar, beni bütün yarattiklarina tercih ederek kalbini sirf banairanlar varabilir.

yle kullanma ben de bagisimla yönelerek nefsini diger her türlü ilgidenkorum, nihayet onun ile aramizdaki perdeyi kaldirarak herhangi bir seye ba

bi beni görmesini saglarim. Her an ona kerametimi göstererek onu vechiminruna yaklastirirm. Eger hasta olacak olsa müsfik bir anne çocuguna nasilkarsa ben de ona öyle bakarim. Eger susayacak olsa beni zikretmenin tadinddirarak onu suya kandiririm.

y Davud! Bütün bunlari ona yapinca nefsini dünyaya ve dünyalilara karsirelterek, hiç birini sevmemesini saglarim. Bütün ilgisi her an sirf bana yönena bir an önce kevusmayi diler. Oysa ki, ben onun canini almayi istemem.nki o varliklarim arasinda bakislarimin yeridir. Ne o benden baskasini görürben ondan baskasina bakarim.

y Davud, benim böyle bir kulumu görsen, nefsi erimis, vücûdu süzülmüstür







— Hiç kimse, Allah'in izni olmaksizin ölmez, ölümün kesin zamani bellidir. Düzancini isteyene oradan bir pay veririz. Âhiret sevabini dileyene de oradan by veririz. Sükredenleri mutlaka mükâfatlandiracagiz.»

l-i Imrûn Sûre Celilesi - 145)

u Allâh (C.C.) lânelük seytanin amacina tercüman olarak söyle buyuruyor:

eni onun (âdemin) yüzünden azginliga mahkûm ettigine göre (onlari saptirmn dosdogru yolun üzerinde pusu kuracagim.

nra ben onlara önlerinden, arkalarindan, saglarindan ve sonarindan (hernlarindan) sokulacagim da sen onlarin çogunu sükreder bulmayacaksin"

'raf Süre Celilesl: 16—17).

örüldügü gibi lânetli seytan insanlari pesinen lekeleyerek onlari sükürdenaklastirip Hz. Ademe secde etmedigi için Allâh (C.C.)'in rahmetindenaklastirilisinin öcünü alacagini soklamomaktadir.

tekim ulu Allâh (C.C.) söyle buyurur:

"Kullarimin içinde sükredenler azdir."

ebe' Sûre Celilesi: 13)

u Allâh (C.C.) su âyette hiç bir seyi müstesna tutmayarak sükür karsiligindameti artiracagini kesinlikle belirtmektedir:

hatirlayin kî, Rabb'iniz size sunu bildirmisi.

ger sükrederseniz, kesinlikle size daha fazlasini veririm. Eger nankörlük

erseniz, hiç süphesiz, azabim pek çetindir."brahim Sûre Celilesi; 7)

ysa ki, asagidaki bes seyin bagisini kayda baglamis, kesinlikle vereceginilirtmemistir.

— Zenginlik" Ulu Allâh (C.C.) bu konuda:

ger geçim darligindan korkuyorsaniz, Allâh eger dilerse size zenginlikgislayacak. O her sey] bilen ve her yaptigi yerinde olandir."

evbe Sûre Celîlesi: 28) buyuruyor.— Dualari kabul etmek" Ulu Allah (C.C.) bu konuda:

utlariniza degil ancak Allah'a dua edersiniz. O da dilerse hakkinda onunrdimini dilediginiz sikintiyi çözer de ona ortak kostuklarinizi unutuverirsinizyuruyor."

n'am Sûre Celilesi; 41).

— Rizik" Ulu Allah (C.C.) bu konuda:

llah diledigine, hesapsiz rizik verir." buyuruyor. (Nur Sûre Celilesi: 38)







Onlarin yurdu »Dârusselâm»´dir. Oraya girdiklerinde onlara sükretmeyi ilhaerim, o sözlerin en hayirlisidir. Sükrettikleri zaman onlara verdiklerimitiririm, beni görmelerini nasip ederek onlara verdigim nimetleri artirmisurum.» diye vahyetti.

al yigma hakkindaki âyetlerden biri. inince Hz. Ömer (R.A.) Peygamberímiz.A.S.) hangi mali biriktirelim? diye sorar.

ygamber (S.A.S.)ímiz: "Biriniz zikreden dil ve sükreden kalb edininiz» diyeyurur.

örülüyor ki, Peygamber (S.A.S.)'imiz servet yerine sükreden kalb sahibi olmamrediyor.

ni Mes'ûd (R.A.) «sükür, imanin yansidir» der.

esin ki, sükür hem kalbi, hem dili ve hem de vücûdun belli basli organlariniilendirir.

— Kalbi ilgilendiren sükür, iyilige yönelmek ve bütün canlilar için iyilik duygslemektir.

— Dili ilgilendiren sükür, hamd mânâsi ifâde eden sözleri Allah (C.C)'i süküre getirmektir.

— Baslica vücüd organlarini ilgilendiren sükür. Allah (C.C)'in verdigi nimetlena kulluk maksadi ile kullanmak, O'nun emrine aykiri sekilde kullanmaktankinmaktir.

na göre gözler vasitasi ile yapilacak sükürden biri, müslümanin görülensurlarina göz yummak, kulak ile yapilacak bir sükür çesidi de müslüman

kkinda isitilen bir kusuru saklamaktir. Her kim davranis da göz ve kulagagislanan nimetlere karsilik olarak yapilacak olan sükür görevleri arasindadirâh (C.C.)'in tekdirine karsi hosnutluk belirtmek, dilin görevi olan bir sükürsididir.

tekim Peygamber'imiz (S.A.S.) bir sabah sahabilerden birine:

Gecen nasil geçti» diye sorar. Sahabi de: «iyi geçti» diye cevap verir. Pey-mber (S.A.S.)'imiz üçüncü seferinde, "Allâh (C.C.)'a hamd ve sükürler olsuncti" cevabini alincaya kadar ayni soruyu arka arkaya tekrarlar. Nihayet sonvabi alinca «senden aradigim buydu» diye buyurur.

ki örnek müslümnlar biribirlerinin halini sormayi geleneklestirmislerdi.aksatlari Allâh (C.C.)'a sükretmeye firsat hazirlamakti. Böylece hem sükredehem de ona bu imkâni verdigi için halhatir soran birlikte ibadet etmis oluyoksa amaçlari, karsi tarafa ilgi ve iltifat gösterip riyakârlik etmek degildi.

li sorulan herkes ya sükreder, ya durumundan sikâyet edebilir veya hiç birvap vermez. Sükür ile cevap vermek ibadettir. Halden sikâyet ederek cevaprmek, müslümana yakismayan, çirkin bir davranistir. Her seye kadir olan ulâh (C.C.)'i elinden hiç bir sey gelmeyen bir kula sikâyet etmek nasil çirkin

maz!



sina gelen belâya katlanmayi beceremedigi ve iradesinin zayifligi kendisinikâyet etmeye sürükledigi takdirde insanin bu sikâyeti, hiç olmazca. Allâh.C.)'a yapmasi daha yerindedir. Çünki belâyi veren de o, giderebilecek olan dur.

lun Allâh (C.C.) karsisinda düskünlügünü arzetmesi sereftir, fakat Allâh.C.)'dan baskasi önünde sikâyet etmek alçakliktir. Karsindakinin de kendisi iz bir kul oldugunu gözden kaçirarak bir insanin baskasi önünde zavallilasmalinden yakinmasi çirkin bir alçakliktir.

tekim Ulu Allah (C.C.) söyle buyuruyor:

— Hiç süphesiz, siz Allah'i birakip putlara tapiyor ve asesiz güç kaynaklariduruyorsunuz.

Allah'i birakip taptiginiz putlar, size hiç bir sey veremezler. Rizki Allah katindayiniz, sirf O'na kulluk ediniz, yalniz O'na sükrediniz, O'nun katinandürüleceksiniz.»

nkebût Sûre-i Celilesi: 17)


— Allah'i birakip yardima çagirdiklariniz da sizin gibi kullardir. Eger butumunuzda yanilmiyorsaniz, haydi onlari yardima çagirin da cevap versinler

´raf Sûre-i Celilesi: 194)

na göre dil ile sükretmek, sükür görevinin bir çesididir.

vayet edildigine göre bir gün bir heyet emevî halifelerinden Ömer Ibnidülâziz'i (R.A.) ziyarete gider. Aralarindan bir delikanli ayaga kalkip konusmer. Halife, «en yasliniz konussun, en yasliniz» der.nun üzerine ayaga kalkan delikanli «Ey Emirel mü´minin is yasa kalsaydi,

üsiümanlar arasinda senden daha yaslisi vardi (onun halife olmasi gerekirdi)r.

vabdan hoslanan halife, delikanliya «Haydi, o halde sen konus» deyince.elikanli sunlari söyler: «Bizler ne bir sey istemek için ve ne de himaye edilmn gelen bir heyetiz. Cünki faziletli idaren bize istediklerimizi ulastirdi. Adalebizden korkuyu giderek güvenligimizi sagladi.

zler sadece bir sükran heyetiyiz, sana sözlü olarak sükranlanmizi arzedipnmeye geldik.»

2.Kibrin Kötülüğüu Allah (C.C) Kur'an-i Kerim'in çesitli yerlerinde kibri ve kendini begenmis



rbalari kötulemis, kinamistir.

tekim ulu Allah söyle buyuruyor:

er yüzünde, hiç bir hakli gerekçeye dayanmaksizin, kendini büyük görenlerikislarini, âyetlerimi idrak edip ibret almaktan alakoyacagim. Onlar bütünetleri görseler bile inanmazlar, eger dogru yolu görseler bile onu kendilerinl edinmezler. Fakat egrilik ve kargasalik yolunu görünce o yolu tutarlar. Butum, ayetlerimizi yalan sayarak onlarin iç yüzünün farkindamamalarindandir."

´raf Sûre-i Celilesi; 146)


— O saskinlar, kendilerine hiç bir dayanak vermedigimiz halde Allah'in âyetlekkinda tartismaya girisirler. Bu tutum, Allâh katinda ve iman edenlerinzünde büyük bir nefrete yol açar. Iste Allah, her kendini begenmis zorbaninlbini böyle mühürler.»

ü'min Sûre-i Celilesi; 35)


eygamberler Allâh'dan fetih istediler de bütün inatçi zorbalaryal kirikligina ugradilar."

brahim Sûre-i Celilesi: 15)


iç süphesiz, Allah sakladiklarinizi da açiga vurduklarinizi da bilir. O, kendini

yük görenleri sevmez."ahl Sûre-i Celilesi; 23)


izim ile karsilasmayi ümid etmeyenler «bize melekler indîrilse veya Rabb'imrsek daha iyi olmaz miydi» dediler. Hiç süphesiz, onlar içlerinden kendilerinyük görerek büyük bir küstahliga giristiler."

urkan Sûre-i Celilesi: 21)


endini büyük görerek bana kulluk etmeyenler, boynu bükük, zavalli birrumda cehenneme gireceklerdir.»

ü'min Sûre-i Celilesi: 60)

r-aní Kerim'de kibirliligi kinayan daha bir cok âyeti kerime vardir.ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

albinde bir hardal tanesi agirliginda kibir bulunan kimse çennete giremez. Brsilik kalbinde hardal tanesi agirliginda iman bulunan kimse de cehenneme



rmez."

û Hureyre'nin rivayetine göre Peygamber'imib (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Ulu Allah (C.C) «büyüklük abam ve ululuk da gömlegimdir. Bu iki seyde batak çikmak isteyenleri, hiç aldiris etmeden, cehenneme atarim» buyurur.

û Seleme ibni Abdurrahmcn (R.A.) der ki: «Bir gün Abdullah Ibni Amr ile,dullah Ibni Ömer Sefa'da karsilasarak bir müddet duraklarlar. Arkasindadullah Ibni Amr hic konusmadan geçip gider, bunun üzerine Abdullah Ibni Ö

rinde dikilerek aglamaya koyulur, ona "Ey Abdurrahman'in babasi, neyeliyorsun?" diye sorarlar. O da söyle cevap verir: «Bu adamin (Abdurrahmanni Amr'i kasdediyor) Peygamber (S.A.V)'imizin «Kalbinde hardal tanesiirliginda kibir bulunan kimseyi ulu Allah (C.C) yüzüstü cehenneme atar.»yurdugundan acaba süphesi mi var?»

ygamber'im iz (S.A.S.) buyuruyor ki:

nsan, nefsinin pesinden gide gide günün birinde zorbalardan biri olarak yazionlarin çarptirildigi azaba çarptirilir."

. Süleyman (A.S.) bir gün insan, kus, hayvan, cin ve bütün canlilaraBulundugunuz yerlerden çikin ve karsimda toplanin.» diye emir verir. Emrierine ikiyüz bini ve iki yüz bini cin olmak üzere canlilar toplaniverirler. sirada meleklerin tesbih sesini duyacak derecede göklere yükseltildikten soaklari deniz suyuna degecek sekilde yere indirildi, bu esnada kulagina «Egestumuzun kalbinde zerre kadar kibir olsaydi onu göklere çikarirken kendisint'ettirdigim mesafenin daha alçagina indirirdim.» diyen bir ses gelir.


Kiyamet Günü iki isitir kulagi, iki görür gözü ve konusur dili olan bir boyunhennemden disariya uzanir ve «su üç kimseyi yakalamakla görevliyim:

— Inatçi zorbalar,

— Allah (C.C)'a ortak kosanlar (müsrikler)

— Resim ve put yapanlar.»

ygamber'imîz (S.A.S.) buyuruyor ki:

intiler, zorbalar ve kötü huylular cennete giremezler. »ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Cennet ile cehennem birbirleri ile üstünlük iddiasina giristiler. Cehennemendini begenmisler ve zorbalar beni tercih etti» dedi. Cennet de «bana sadeyiflar, düskünler ve zavallilar girer» dedi.

nun üzerine Allah (C.C) cennete dedi ki, «sen benim rahmetimsin, diledigimllarima senin vasitan ile merhamet ederim.» Cehenneme de dedi ki, «sen dnim azabinsin, diledigime senin araciligin ile azap çektiririm. Her ikiniz de

larsiniz.»




— Ulu Cebbâr'i (Allah (C.C)'i) unutarak zorbaliga girisen ve saldirganligi huyinen kul, ne fena bir kuldur!

u Büyügü (Allah (C.C)'i) unutarak zorbaliga girisen ve büyüklük taslayan kufena bir kuldur!

bîrleri ve bedenlerin çürüyecegini unutan, bilmezlikten gelen ve hesabatmayan kul, ne fena bir kuldur!

yatinin baslangicini ve akibetini düsünmeyerek küstahlasan, azginlasan kulna bir kuldur!»

bit'ten rivayet edildigine göre söyle demistir: «Duyduk ki Peygamber.A.V)'imize biri hakkinda «ya Rasûlallah, falan adam amma da kibirli!» dedi

ygamber (S.A.V)ímiz de: «bu kibrin sonu ölüm olmayacak mi?, diyeyurmustur.

dullah ibni Amr (R.A.) der ki. «Peygamber (S.A.V)'imiz söyle buyuruyor:

z. Nûh (A.S.) ölmek üzere iken iki ogulunu yanina cegirarak onlara dedi ki:

ize iki seyi emrediyor ve iki seyi yasakliyorum. Size Allah (C.C)'a ortak kosmkendinizi büyük görmeyi yasakliyorum.

ze emrettigim iki seye gelince önce "lâ ilâhe illellah" (Allah (C.C)'dan baska ktur) demeyi emrediyorum. Çünki yerler, gökler ve yerler ile göklerdeki herrazinin bir kefesine, "lâ ilâhe illallah" cümlesi de öbür kefesine konsa "lâ ilâhallah" cümlesinin bulundugu kefe agir basar.

ne gökler, yerler ve gökler ile yerlerde bulunan her sey bir çember olsa ve bmbere "lâ ilâhe illallah" cümlesi yüklense çember parçalanir.

ze emrettigim ikinci sey: "Sübhanellahi velhamdü lillâhi" (Allah (C.C)'i noksatlardan tenzih eder ve O'na hamdederim) demenizdir:

nki bu iki cümle canli - cansiz bütün varliklann duasidir. Bu iki cümle sayestun canlilar riziklanmaktadir."

. Isâ (A.S.) der ki:

Allah (C.C)'in kendisine kitabini ögrettigi ve zorba olarak ölmeyen kimseyeüjdeler olsun!»


— Cehennemlikler, bütün kötü huylular, caka satanlar, kendini büyük görenp mal biriktirme pesinde kosanlar ve pintilerdir. Buna karsilik cennetlikler dcak gönüllüler ve az mali olanlardir.»


arafimizdan en cok sevilenleriniz ve ahîrette bize en yakin olacak olanlariniziyi huylularinizdir. Buna karsilik nefretimize en layik olanlariniz ve âhirette





uhammed Ibni Hüseyin Ibni Ali (R.A.) der ki: "insanin kalbine kibirden bir seçse az olsun veya çok olsun! o sey miktari akli eksilir."

uman Ibni 8esir (R.A.) bir gün minberden cemaate seslenirken der ki, «hicphesiz, seytanin bir takim tuzaklari ve aglari vardir. Allah (C.C)'in nimetleriginliga âlet etmek. Allah (C.C)'in bagisladiklarini böbürlenme gerekçesi olarallanmak, Allah (C.C)ín kullarina karsi büyüklük taslamak ve Allah (C.C)'in

mrine aykiri yollarda nefsin arzularina uymak, seytanin baslica tuzak velarindandir. Allah (C.C)'in bagis ve keremi sayesinde O'ndan afv ve selâmet

eriz.»ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Büyüklük taslayarak elbisesini sürükteyen kulun, Allah (C.C) yüzünekmaz.»


damin biri abasinin içinde caka satiyordu, kendini begenmisti. Bu yüzden Al.C) onu yerin altina geçirdi, simdi Kiyamet Gününe kadar orada debelenip

ruyor."yd Ibni Eslem (R.A.) der ki, «Bir gün Ibni Ömer'in yanimda iken içeriyedullah Ibni Vakid girdi, üzerinde yeni bir elbise vardi. Ibni Ömer'in ona söyldigini duydum: «Yavrum! Elbiseni yerde sürükleme. Çünki ben Peygamber.A.V)ímizin


Büyüktük duygusu ile elbisesini yerlerde sürükleyenin, Allah (C.C) yüzünekmaz» buyurdugunu duymustum.

vayet edildigine göre bir gün Peygamber'imiz (S.A.S.) avucuna tükürerek öbnin parmagini tükürügü üzerine koyar ve söyle buyurur:

llah (C.C) buyuruyor ki. «ey Ademoglu, sen mi benim ile boy ölçüseceksin? ni böyle bir seyden (meniden) yaratarak seni gelistirdim, dolgunlastirdim daku hali (yokluk ve ölüm) arasinda yürüyebildin. Simdi adimlarinin sesi yerdliyor. Mal biriktirdin, kimseye bir sey vermedin. Fakat mühletin dolunca sadreyim.» dedin, sadaka verecek zamanlarda neredeydin?»


— Ümmetim caka satarak salina salina yürüdügü ve Bizanslilari, iranlilarindilerine hizmetçi tuttugu zaman Allah (C.C) onlari birbirine düsürür.»


— Kendini büyük gören ve yürürken calim satanlar Allah (C.C) ile karsi karsildiklerinde O'nu kendilerine karsi gazabli bulurlar.»

u Bekr-ül Huzelî (R.A.) der ki. «bir gün biz Hasan-ül Basrî iîe birlikte iken Ibhem caminin sultan mahfiline gitmek üzere yanimizdan geçiyordu. Üstüste

nmis bol kivrimlari topuklarina kadar sarkmis ve paltosunu kisa birakan ipek



bbe giyiyor, çalimli çalimli yürüyordu. Hasan-ül Basrî ona bir bakarak dedi k

man, aman! Ne burnu havade, kurumlu, sureti asik ve kendini begenmis edhey zavalli ahmak! Sen sükrü edâ edilmemis, hesaba gelmez, Allah (C.C)'in

mri uyarinca kullanilmayan ve içindeki Allah (C.C) hakki ödenmemis elbiselende calim satiyorsun. Onun her uzvunda Allah (C.C)'in ayri bir nimeti varkealarinin her birini seytana iltifat ugruna kullaniyor. Allah (C.C)'a yemin edesade ve gösterissiz adimlar ile yürümek, hattâ deli gibi sendeleyerek yürümadam hesabina daha hayirlidir."

ni Edhem, kendisi için söylenen bu sözleri duydu, geri gelerek Hasan-ül Basen davranisindan dolayi özür diiedi. Hasan-ül Basrî ona dedi ki: «Benden özeyecegine Allah (C.C)'a tevbe et. Sen Allah (C.C)'in su buyrugunu hic duym?

eryüzünde calim satarak yürüme. Çünki (adimlarini ne kadar sert bassan) nri delebilir ve ne de daglarin tepesine erebilirsin."

sra Süre-i Celilesi; 37)

ne bir gün delikanlinin biri Hasan-ül Basrińin yanindan geçiyordu, üzerindermizi renkli, alimli bir elbise vardi. Hasan onu cagirarak dedi ki:

y gençligi ile böbürlenen ve görünüsünün alimliligina tutkun âdemoglu! Oysneredeyse kibir bedenini örtmek üzeredir ve amelin ile basbasa kalmis gibi

zik sana! Kalbini tedavi et, çünki Allah (C.C) kullarda sadece kalb sagligi ara

vayete göre Ömer Ibni Abdülâziz (R.A.) halife olmadan önce hacca gider, caimlarla yürürken onu Tavus (R.A.) görür, parmagi ile yandan dürterek ona

Bu yürüyüs karninda pislik tasiyan kimsenin yürüyüsü degildir» der. «Ömer d

a özür dilercesîne «Amca her azam bu yürüyüse göre egitildim, bu yüzden östim» diye cevap verir.

uhammed Ibni Vasî (R.A.) oglunun calim sattigini görünce onu yanina çagirandisine der ki,

avrum, sen kim oldugunu biliyor musun? Anneni köle iken yüz dirheme satidim, babana gelince Allah (C.C) onun gibilerin müslümanlar arasinda sayisingaltmasin!»

dullah Ibni Ömer (R.A.) bir gün elbisesi yerlerde sürünen birini görünce ikiya üc defa arka arkaya «hic süphesiz, seytanin bir çok kardesleri vardir» deutarrif Ibni Abdullah Ibni Suhiyr, bir gün Mühelleb'i görür, ipek bir cübbesinde çalim satmaktadir. Mutarrif ona der ki. «Ey Allah (C.C) kulu! Bu yürüyüah (C.C)'in ve O'nun Rasül'ünün gazabina vesile olan bir yürüyüstür.»

ühelleb ona «Beni tanimiyor musun» diye sorar. Mutarrif de ona

abii taniyorum. Baslangicin bir meni damlasi, akibetin kokusmus bir les parçn de bu iki uc arasinda pislik yükü tasiycn birisin.»

agir cevap altinda ezilen Mühelleb, agzini açmadan oradan uzaklasir ve bir



ha çalim satarak yürümez.

konuda bir sâir söyle der:

sarim, görünüsü ile böbürlenene

ysa ki, dün bir damla meni idi

rin da güzel görünüsünün ardindan.

birde kokusmus bir les olacak.»

ir Hale-ul Ahmer de söyle der.

Bir dostumuz var, çatismaya düskündür.

tasi çok. sevabi azdir

rtisirken mayis böceginden daha inatçidir

rürken de kargadan daha çalimlidir.»

ger bir sâir de söyle der:Dedim kendini begenmise,

deyince «benim gibi bir daha gelmez»

çikis günü pek yakin kimse.

çin alçak gönüllü davranmiyorsun?»

nnûn-ul Misrî (R.A.) da söyle der:

y burnu Kaf daginda, boyun egmez kisi.z balçiktaniz, selâm üzerine olsun.

ünya hayati bir metagdir

üm ile bütün ayaklar dümdüz olur»

yük tefsir âlimi Mücâhid:

Sonra salina salina yürüyerek evine gitti» mealindeki âyet hakkinda «Yâni.birlendi ve çalim satti» der. Hiç süphesiz, en dogrusunu Allah (C.C.) bilir.

3.Gündüzleri ve Başka ZamanlarıDüşünmek

u Allah (C.C.) bir çok kereler Kur'ân-i Kerihin bir çok yerlerinde düsünmeyi



mretmis:

— Hiç süphesiz, göklerin ve yerin yaratilisinda, günün ve gecenîn (uzayipsalarak) birbirini kovalayisinda derin düsünebilenler hesabina bîr çok ibretlililler vardir.» (Âl-i Imran Sûre-i Celilesi - 90) buyurmustur.

ne Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki:

erin düsünmek isteyenler, yahud sükretmek niyetinde olanaar için gece ilendüzü (uzatip kisaltarak) birbirine kovalatan O'dur."

urkan Sûre-i Celilesi - 62)

a der ki: "Ayetteki ihtilâftan gece ile gündüzün, aydinlik ve karanliksusundaki degisikligini, ziyade ve noksani kasdetmistir."

tekim sâirin biri bunu ne güzel ifade etmistir:

y gecenin baslangicinda sevine içinde uykuya dalan kimse.

klenmedik belâlari seher vakti kapiyi çalabilir.

slangici mes'ud geceye sevinme, nice gecenin bitiminde ates tutusur.»ger bir sâir de söyle der:

Geceler canlilar için birer duraktir.

onlarin sonunda ömürler ya dügümlenir ya da açilir

nlarin kisasi kederler ile uzundur.

unlari da sevinç ile kisadir.»

u Allah (C'.C.) düsünenleri överek söyle buyuruyor:

u derin düsünceliler ayakta, oturarak ve yanüstü uzanirlarken Allah'i anarlay Rabb'imiz, sen bütün bu varligi bosuna yaratmadin, seni böyle bir isnaddanzih ederiz, o halde bizi cehennem azabindan koru.» diyerek göklerin ve yeratilisi hakkinda enine - boyuna düsünceye dalarlar."

-i imrân Sûre-i Celilesi; 191)

ni Abbas (R.Anhuma) der ki. «Peygamber (S.A.V)ímiz, Allah (C.C.) hakkind

il yürüten bir gurup ile karsilasti, onlara buyurdu ki:Allah (C.C.)'in kendisi hakkinda degil, O'nun yarattigi varliklar üzerinde akilrütün. Çünki siz O'nun ululugunu degerlendiremezsiniz.»

vayet edildigine göre Peygamberimiz (S.A.S.) bir gün düsünceye dalmis birrup ile karsilasir. Onlara:

icin konusmuyorsunuz?" diye sorar. Onlar da: «Allah (C.C.)'in yarattigi varlkkinda düsünüyoruz» diye cevap verirler. Bu cevaplani üzerine Peygamber.A.S.)'imiz buyurur ki:

te böyle yapin. Allah (C.C.)'in kendisi hakkinda degil, yarattigi varliklar



erinde akil yürütün."

Bati tarafinda bembeyaz bir ülke vardir. Oranin akligi aydinligi gibi ve aydiakligi gibidir. Günese uzakligi kirk gündür. Allah (C.C.) orada öy

erini yaratti ki, onlar göz yumup açasiya kadar bile Allah (C.C.)'in emrinirmazlar.»

nleyenler «Yâ Rasûlallah (S.A.S), seytan onlari ayartmaya kalkismaz mi?» drarlar. Peygamber (S.A.S.)'imiz «Onlarin, seytanin var olup olmadigindan bberleri yoktur.» diye cevap verir. Bu sefer dinleyenler O'na: «peki,sanogullari ile münasebetleri yok mudur?» diye sorarlar.

ygamber (S.A.S.)'imiz: «Onlar insanoglunun da varolup olmadigindan habegillerdir.» diye karsilik verir.

habilerden Ata (R.A.) öer ki: «Bir gün Ubeyd Ibni Ümer (R.A.) ile birlikte Hzse'ye (R. Anha) gittik. Bizim iie perde arkasindan konustu. «Yâ Ubeyd,

yaretimize gelmeni engelleyen sebep nedir?» diye sordu. Ubeyd de ona:eygamber (S.A.S.)'imizin arasira ziyaret et ki, sevgin artsin» seklindekidisidir.» diye cevap verdi.

sefer Ibni Umeyr ona «Bize Rasûlallah (S.A.S) ile ilgili olarak gördügün ensirtici olayi anlat.» dedi. Bunun üzerine Hz. Ayse aglayarak dedi ki, «O'nun yi sasirtici idi. Nöbet gecelerinin birinde bana geldi, yatagima girdi, tenim tegmisti ki, «Beni birak da Rabb'ime ibadet edeyim.» diyerek yataktan kalkti,

rbasinin yanina vararak abdest aldi ve namaza durdu.

maza dururken bir yandan da yaslari sakalini islatacak sekilde agliyordu,cdeye varinca da yeri islatacak kadar gözlerinden yas akiyordu. Arkasindannüstü yere uzandi, sabaha kadar böyle kaldi, sabah olunca ezen vermeye ge

âl ona dedi ki, «Yâ Rasûlallah (S.A.S), Allah (C.C.) senin geçmis gelecek» bnahlarini bagisladigina göre niye agliyorsun?»

da Bilâl'e dedi ki. «Yazik sana, yâ Bilâl! Allah (C.C.) bana bu gece su âyetidirdigine göre beni aglamaktan alakoymak mümkün mü?» Sonra da su âyetudu:

iç süphesiz, göklerin ve yerin yaratilisinda, günün ve gecenin (uzayip ktsalarbirini kovalayisinda derin düsünebilenler hesabina bir cok ibretli deliller,rdir."

l-i Imrân Sûre-i Celilesi: 190)nra da «Yazik olsun, bu âyeti okuyup da üzerinde akil yürütmeyentere.» diyyurdu.

zaî'ye (R.A.) «Bu âyetler hakkinda düsünmekten gaye nedir?» diye sorarlar«Onlari okuyup iyice anlamaktir.» diye cevap verir.

uhammed Ibni Vasi (R.A.) der ki; «Basrali bir kisi Ebû Zerr'in (R.A.) ölümündnra onun dul esi olan Ümmü Zerr'e (R. Anha) vararak kocasniin nasil ibadettigini sordu. Ümmü Zerr de ona «Bütün gününü evin bir kösesinde düsünceylmis olarak geçirirdi» dedi.





süp kalksan senin için daha eglendirici olurdu» dedi.

kman (A.S) da kölesinin bu sözlerine «uzun yalnizlik devamli düsünmeyi saun süreli düsünce de cennet yolunun kilavuzudur.» diye karsilik verdi.

heb Ibni Münebbih (R.A.) der ki; "Uzun düsünce mutlaka bilgiyi gelistirir, biinsani mutlaka amel islemeye götürür."

mer ibni Abdüiâziz (R.A.) der ki; «Allah (C.C.)'in nimetler: hakkinda düsünmüstün ibadetlerdendir.»

dullah Ibni Mübarek bir gün suskun ve düsünceye dalmis gördügü Seni Ibni'ye (R.A.) «Nereye ulastin» diye sorar. O da «sirata» diye karsilik verir.

sr (R.A.) der ki: «insanlar Allah (C.C.)'in ululugu hakkinda akil yürütseler, Ola karsi gelmezlerdi.»

ni Abbas (R. Anhuma) der ki. «Düsüne tasina kilinan iki rek'atlik namaz, havr kalb ile yapilan bir gecelik namazdan üstündür.»

u Süreye (R.A.) bir gün yolda yürürken ansizin yere çöker, obasina bürünür

lameya baslar. Görenler ona «Niye agliyorsun?» diye sorarlar. O da söyle cerir, «ömrümün gitmesi, amelimin azligi ve ölümümün yaklasmasi üzerinesünceye daldim da ondan agliyorum.»

u Süleyman (R.A.) der ki. «Gözlerinizi aglamaya ve kalblerinizi düsünmeyestiriniz.»

ünya hakkinda düsünmek. Âhiret ile araya giren bir perde ve Allâh (C.C)stlarina verilmis agir bir cezadir. Âhiret hakkinda düsünmek ise hikmetzandirir ve kalbi diri tutar.»

tem-ül Esâm (R.A.) der ki. «ibret bilgiyi, zikir muhabbeti ve düsünce de Alla.C.) korkusunu çogaltir.»

ni Abbas (R.A.) der ki; «Iyilik hakkinda düsünmek, onu islemeye yol açar,tülükten pisman olmak, ondan vazgeçmeye sevkeder.»

ylendigine göre ulu Allah (C.C.) kitablanndan birinde buyurur:

— Ben her hikmet sahibinin sözünü kabul etmem. Onun hedefine ve arzusunkarim. Hedefi ve arzusu ben olunca sususunu düsünce ve hiç konusmasa bil

zünü hamd yaparim.»san-ül Basrî (R.A.) der ki; «Akli basinda kimseler zikirden düsünceye vesünceden zikre geçerek kalblerini dile gelmeye sevkederler. O da sonunda

kmet konusur.»

ak Ibni Halef (R.A.) der ki. «Dâvûd-üd Taî bir gece ay isigi altinda evinin damkar ve bakislarini semaya dikerek göklerin ve yerin azameti hakkinda düsünlar. Bir yandan da göz yasi döker. Bu halde iken kendisini kaybederek damdvarlanir ve komsunun evinin içine düser. Komsusu da eve hirsiz girdigininarak yatagindan çirilçiplak siçrar ve kilicina sarilir. Fakat Davud ile karsilas

ndini geri çekerek kilicini indirir ve komsusuna «seni damdan kim düsürdü»



ye sorar.âvûd da ona «farkinda degilim» diye cevap verir.

neyd-ül Bagdadî (R.A.) der ki. «Meclislerin en sereflisi, en üstünü Tevhideydaninda düsünceye dalarak oturmak, ma'rifet yeli ile serinlenmek, muhabsesi ile dostluk deryasindan içmek ve hüsn-ü zan ile Allah (C.C.)'a bakmaktyle bir oturum, ne muhtesem ve böyle bir sarap ne tatlidir, nasip olanlaraüjdeler olsun!»

mam-i Safii (R.A.) der ki; "Konusmayi susmak devresi iie ve ilmî arastirmayisünce ile destekleyiniz."

eselelere saglikli acidan bakmak, aldanmaktan kurtarir. Kanaat edinmede titstermek, asiriliktan ve pismanliga düsmekten kurtarir, görüs keskinligi vesünce anlayisi ve zekâyi meydana ckarir. Bilginlere danismak, vicdana istikrbasirete güc kazandirir. Buna göre ise girismeden düsün, tesebbüs etmedece tedbirini al, adim atmadan önce danis.

ziletler dörttür:

rincisi hikmettir ki, dayanagi düsüncedir.ncisi iffettir ki, dayanagi sehvete hâkim olmaktir.

üncüsü kuvvettir ki, dayanagi öfkeyi yenmektir.

ördüncüsü adalettir ki, dayanagi psikolojik güçler orasinda denge saglamakti

5.Ölümün Şiddetinin Beyânısan-ül Basrî'nin (R.A.) bildirdigine göre Peygamber'imiz (S.A.S.) ölümü,

nun sikinti ve acisini anlatirken «onun yol açtigi aci üçyüz kiliç darbesininkideldir". buyurdu.

ygamber'imize (S.A.S.) bir gün ölüm acisi hakkinda sormuslar, O da buyurm

n kolay ölüm; yünlü kumasa batmis dikene benzer. Yünlü kumasa batmis dininda yün lifleri söküp almadan çikar mi?"

ne Peygamber'imiz (S.A.S.) bir gün agir bir hastayi ziyaret ederken buyurur

— Ben bunun ne çektigini biliyorum. Tek tek bütün damarlari ayni anda ölümncisi içindedir.»

. Ali (K.V.) mücâhidleri savasa tesvik ederken öer ki; «Eger öldürmezseniz,

ürsünüz. Nefsimi kudret elinde tutan Allah (C.C)'a yemin ederek söylüyorumin kiliç darbesi indirmek, bana göre yatakta ölmekten daha kolaydir."







banci da ona «ben kirallardan korkmayan ve onlarin koydugu perdelerle yogellenmeyen bir kimseyim» diye cevap verir. Bu cevabi alan Hz. Dâvud (A.S

Vallahi, o halde sen ölüm melegisin» diyerek oldugu yere yigilip kalir.»

vayet edildigine göre Hz. Isâ (A.S.) bir gün yolda yürürken bir kafatasinastlar, oyagi ile ona vurarak «Allah (C.C)'in izni ile konus» der. Bunun üzerine gelen kafatasi söyle konusur. «Yâ Rûhullah! Ben falan zamanda kraldim. Bn basimda tacim, çevremde muhafizlarim ve devlet adamlarim bulundugu hhtimda oturuyorken ansizin karsima ölüm melegi çikti.

ylece bütün canli uzuvlarim üzerimden ayrilarak canimla birlikte ona gitti.ski bütün o kalabalik çevrem olmasaydi, keski o kadar hareketli münasebetnde degil de yalniz basima yasasaydim.»

— iste âsilerin basina gelen musibet budur. Bu musibet itaatkârlarin basinalmeyecektir.»

ygamberler ölüm melegini görenin içine düstügü dehseti degil, sadece ölümzini anlatmislardir. Oysa ki, insan ölüm melegini rüyasinda görse ölünceyedar yemeden içmeden kesilir, ölüm aninde ve o korkunçlukta görmenin

hsetini var hesap et.ah (C.C)'a kulluk görevine bagli kalanlar ise ölüm melegini en güzel ve alimrüntüsü ile görürler.

rime'nin Ibni Abbas'dan (R. Anhuma) rivayet ettigine göre Hz. Ibrahim (A.S)skanç bir zat idi. Evinde müstakil bir ibadet odasi vardi. Çikarken bu odaninpisini kilitlerdi. Bir gün içeri girince odanin ortasinda bir yabanci ile karsilasbanciya «seni evine kim aldi?» diye sorar.

banci «Sahibi içeri aldi» diye cevap verir. Hz. Ibrahim (A.S), «sahibi benim»r.

banci «Senden de benden de daha önce evin mülkiyetini elinde tutan beni idi» diye karsilik verir. Bunun üzerine Hz Ibrahim (A.S) ona, «Bana mü'minlehlarini alirken büründügün kiligin ile görünür müsün» diye rica eder. Ölümelegi «Peki. o zaman arkani dön» der.

. Ibrahim (A.S) de arkasini döner. Bir müddet sonra yüzünü dönünce bir gekarsilasir. Hz. Ibrahim (A.S) hadiseyi naklederken yüzyüze geldigi delikanlz güzelligini, elbisesinin alimliligini ve güzel kokusunu zikretmisti. Gördükle

rsisinda ölüm melegine «mü'min ölüm aninda sadece senin yüzünle karsilasmükâfat ona yeterdi.» der.

üm sirasinda karsi karsiya gelinecek bir diger gelisme de iki muhafiz meleginrmektir. Bu konuda Süeyb (R.A.) der ki:

Duydugumuza göre hic bir kimse emellerini yazan iki muhafiz meleginirmeden can vermez. Eger adam kulluk görevine bagli kalmss biri ise melekla «Allah (C.C) bizden yana sana hayir versin. Sizi nice iyi mecliste otururtuce iyi amelin islenisine sahit eyledin» derler.

er adam günahkâr biri ise ona «Allah (C.C) bizden yana sana kötülük versin



zi nice kötü yerlerde oturmek zorunda biraktin, nice kötü isleri ister istemezrmemize sebep oldun ve nice kötü sözü duymamiza yol açtin. Bu yüzden Al.C) hayrini vermesin» derler.

te bu anda ölmek üzere olan kimsenin gözieri sirf o meleklere dikilir ve artikha dünyayi göremez.

üm aninda karsilasilan felâketlerin üçüncüsü ise yunahkârlarin cehennemaerierini görmeleri ve bu görmeden önce korkmalarudur. Çünkü onlarin ölüm nasinda butun enerjileri bosalmis ve kendileri canlarinin çikisina boyunmislerdir.

kat insanlar ölüm meleginin yüksek sesli bildirisini duymadikça ölmezler. Oleleginin bu bildirisi «Ya, ey Allah (C.C)'in düsmani, cehennem sana müjdelersun» ve «Ey Allah (C.C)'in dostu, cennet sana müjdeler olsun» seklindedir.

te derin akil sahiplerinin ölüm korkusu bu sebeplere dayanir.


— Hiç biriniz akibetini ögrenmedikçe. Cennet veya cehennemdeki yerinirmedikçe dünyadan ayrilmaz.»

6.Kabrin ve Kabir Korkusunun Açıklanmasygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki:

— Içine ölü gömüldügü zaman kabir ona der ki, ey Ademoglu! Yazik sona, bekadar hesaptan çikardin. Benim sikinti, karanlik, yalnizIik ve böcek yurdu

dugumu bilmiyor muydun? Yolun bana düstügünde ayaklarin geri geri giderkni na kadar hesap disi biraktin.»

er ölü iyi emel islemis biri ise onun adina kabre denir ki, «peki, ya bu adamligi emreden ve kötülükten aaakoyan biri ise o a zaman ona karsi tutumun ur?» Kabir der ki, «o zaman ben onun için yesil bir bahçe olurum, onun vücurlanir ve ruhu Allah (C.C)'a yûcelir.»

beyd Ibni Umeyr-ül Leysî (R.A.) der ki, «kabir, içine giren herkese seslenerer ki, «ben karanlik ve yapayalnizlik yurduyum. Eger hayatta iken Allah (C.Cat halinde iciysen simdi ben sana rahmet olurum. Eger hayatta iken Allah.C)'a karsi bas kaldirdi isen bu gün ben senin için felâketim. Allah (C.C)'a

atkâr ölerek bana gelen bir gün buraden memnun ayrilir. Allah (C.C)'c karslmis biri olarak bana gelen biri ise bir gün buradan feryad-u figan kopararakkar.»

uhammed Ibni Sibih (R.A.) der ki, ögrendigimize göre kisi mezara gömülerekab çekmeye baslayinca veya bir tekim ecilar ile yüzyüze gelince digerbirlerde yatan ölü komsulari ona söyle seslenir. «Ey dost ve komsularininümünden sonra dünyada kalan kimse, bizden niye ibret almadin? Henüz firsndeyken bizim amel defterimizin ölümle kapandigini görmedin mi? Dostlarinçirdigi firsatlari sen degerlendiremez miydin?»

ger yandan yer tabakalar de ona söyle seslenir, «Ey dünyanin görünüslerine



danan kisi: Ailenden dünyaya aldanip senden önce topragin karnina gömülmanlardan ibret alsaydin ya! Oysa ki senden öncekilerin cenazelerinin . sevdikrafindan bu: kaçinîlmaz duraga tasindigini görüyordun.»

zici-Er Rekkasi (R.A.) üer ki, »ögrendigime göre ölü mezera girince amellererine üsüsür ve Allah (C.C)'in izni ile dile gelerek sahiplerinerler ki, «Ey çukurunda tek basina kalan kimse! Dostlarin ve ailen sendenrildi, bu gün bizden baska hiç bir yoldasin yok senin.»

'b-ül Ahbar (R.A.) der ki, «iyi kul mezara gömülünce namaz, oruç, hacc. cihsadoka gibi iyi emelleri çevresine üsüsür. Bu arada azab melekler: onaaklari tarafindan sokulmak isteyince namaz der ki, «Uzak durun ondan, onakulmaniza yol yok. Bu ayaklari üzerinde uzun müddet dikilerek Allah (C.C)zasi için beni kildiydi.»

nun ürerine azab melekleri ona basi tarafindan sokulmak isteyince oruç «Onina girmenize yol yok. Dünyada Allah (C.C) rizasi icin uzun müddet susuzldiydi, bu yüzden yol yok size onun yanina sokulmaya» der.

ab melekleri bunun üzerine yan taraftan ona sokulmaya girisince hacc ve ci

rlikte derler ki, «Uzak durun ondan. Nefsini feda ederek ve bedenininrgunluguna katlanerak hacca gitti, cihad etti. Bu yüzden yanina girmeye yok size.»

sefer azab melekleri ona elleri tarafindan sokulmaya kalkisinca sadaka derUzak durun efendimden. Nice sadaka su iki elden çikaran Allah (C.C) rizasiruna yoksulun eline girdi. Bu yüzden size Orta varmaya yo! yok.»

nun üzerine o ölüye «müjdeler olsun? Diriyken saadet içinde yasadigin gibiüyken de saadete kavusur.» diye seslenilir. Arkasindan rahmet melekleri

lerek ona cennet yatagi sererler, cennet yaygilari yayarlar. Kabri, gözününablicegi kadar genisletilir, kendisine bir cennet kandili sunularak bir daharilecegi güne kadar kabrinde aydinlik içinde zaman geçirir.»

beydullah Ibni Ubeyd Ibni Ömer {r.a.) bir cenaze namazinda der ki.Duyduguma göre Peygamber'imiz (S.A.S) söyle buyurmus:

— Ölü mezara koyunca, kendisini topraga verenlerin ayak seslerini duyardikurur, kendisi ile konusacak hic kime yoktur. Yalniz kabir ona seslenir ve dery ademoglu, yaziklar olsun sana! Dünyada benim hakkimda, darligim hakkis kokum hakkinda, dehsetim ve kurtlarim hakkinda korkunç seyler duymadi? Benim için ne hazirlik yaptin?»

ra Ibni Azib (r.a.) der ki: «Bir gün Peygamber (S.A.S)'imiz ile birlikte en-sarinin cenazesini topraga vermistik.

ygamber (S.A.S)ímiz basini öne egerek mezarin basina oturdu ve üc kereah'im. kabir azabindan sana siginirim» dedi ve sonra sözlerine söyle devemti. «Mü`min Âhirete göçerken Allah ona yüzleri günes gibi parlak bir grup mnderir. Ellerinde onun kefeni ve kokusu vardir.

özünün görebilecegi yere kadar siro halinde otururlar, mü´minin ruhu cikincrek yer ile gök arasinda bulunan ve gerekse gökteki bütün melekler ona dua



erler, göklerin bütün kapilari onun ruhuna açilir, her gök koptsi ruhuna geçrmeye can atar.

hu göge yüceltilince "Yâ Rabb'i, filân kulunu getirdik" diye seslenilir. Allah "türün, ona hazirladigîm yüksek dereceleri gösterin. Çünki ben dünyada ona

Biz sizi topraktan yarattik, oraya döndürürüz ve yine sizi yeni bastan oradankaririz» diye, vaad etmistim.» diye buyurur. (Tâhâ Sûre-i Celilesi. 55).

ndisini mezara belirenlerin dönüp giderken ayak seslerini isidir bir halde ike

rgu melekleri yanina girerek onu, «hey adam, Rabb'in kim?, dinin nedir?,ygamber'in kim?» diye sorarlar.

da «Rabb'im Allah, dinim Islam ve Peygamberim Hz. Muhammed (S.A.S)'dirye cevap verir. Sual sirasina ona oldukça sert davranirlar, ama bu onunrsilasacagi son imtihan olur. Sorularin cevabini verince, "Dogru söylüyorsunye bir ses isitilir. Iste Ulu Allah (C.C):

Allâh dünyada âhiretde de iman edenleri, sabit sözde (Kelime-i Sehadette) setirir, zalimleri de sasirtir. Allâh diledigini yapar.» âyeti ile bu hadiseye isaret

mektedir (ibrahim Sûre-i Celilesi; 27).kasindan yanina güzel yüzlü has kokulu, alimli elbiseli biri girerek ona «Allâhmeti ve ebedî nimetlerinin bulundugu cenneti sana müjdeler olsun!» der. Oan «Allâh seni de hayirla müjdelesin, kimsin sen» diye sorar. Yeni gelen derenin iyi amelin. Allah'a yemin ederek söylüyorum ki, seni ibadet islemeye nn attigini, buna karsilik günah islemeye karsi nasil gönülsüz davrandigini iyiiyorum. O yüzden Allâh da sana iyilik verdi.»

kasindan «onun altina bir cennet yetagi serin ve mezarindan cennete bir kain.» diye bir ses gelir. Gelen emir uyarinca altina bir cennet yatagi serilerekttigi yerden cennete bir kapi açilir. Bunun üzerine o der ki: «Allah'im! Kiyam

ününü cabuklastir da bir an önce coluk-çocuguma kavusayim.»

fir ise dünyadan ayrilip Âhirete göc etmeye yönelince yanina kaba ve sertrünüslü bir grup melek girer. Ellerinde atesten elbiseler ile katrandan icmasirlari vardir, hemen çevresini sararlar.

n nefesini verince gerek gökle yer arasinda ve gerekse gökteki bütün meleka lanet okurlar. Ruhuna karsi bütün gök kapilari kilitlenir.

c bir gök kapisi ruhuna yol vermek istemez, bu yüzden yukariya etken ruhuri yoldan geri çevrilir. Ve «Ya Rabb'i, falan kulunu ne gök ve ne de yer kebumiyor» diye duyurulur.

nun üzerine ulu Allâh: «Geri götürerek ona hazirladigim azablari gösterin.nki ben ona «sizi topraktan yarattik, oraya döndürürüz ve yine yeni bastanadan çikaririz.» diye vaad etmistim buyurur.

ndisini geri getirip mezarina birakanlarin ayak sesleri henüz kaybolmadan seleklerinin «hey adam, Rabb'in kim?, dinin nedir?, peygamber'in kimdir?»rulari ile karsilasir. Sorulara «bilmiyorum» diye karsilik verince sorgueleklerinden «bilmen gerekirdi» dîye karsilik alir.



kasindan yanina çirkin yüzlü, pis kokulu ve çirkin elbiseli biri girer, onaAllah'in gazabi ve daimi aci azabi sana müjdeler olsun!» der.

nun üzerine o yeni gelene «Allah belâni versin kimsin sen.» diye sorar. Yenlen der ki: «senin kötü amelin. Allah'a yemin ederek söylüyorum ki, sen günemeye can atar, buna karsilik ibadet islemeye karsi gönülsüz davranirdin. Sah cezani verdi.»

da «Allah senin de belâni versin» diye cevap verir. Daha sonra karsisina sagr ve düsiz bir azab melegi dikilir. Elinde insanlar ile cinler bir araya gelselerldiramayacaklari kadar agir ve üzerine indirile bilecegi bir dagi bile altinda epraga çevirebilecek olan demir bir topuz vardir. Topuzla ona bir darbe indirininda ufalanarak toz olur. Sonra yeniden can gelir alnina bir topuz darbesi ddirilir. Darbeler arasinda kopardigi feryadi insanlarin ve cinlerin disinda kalatün yeryüzü canlilari duyar.kasindan «onun altina iki ates tabakasi serin ve yattigi yerden cehenneme bpi acin.» diye bir ses duyulur. Bunun üzerine altina iki ates tabakasi serilerebrinden cehenneme bir kapi açilir.»

uhammed Ibni Ali (r.a) der ki: «Her ölüye, gerek iyi amelleri ve gerekse kötümelieri mutlaka gösterilir, iyilikleri karsisinda gözleri dikilir, kötülükleri karsi

basini öne eger.»

û Hureyre'nin (R.A.) rivayet ettigine göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruy

— Mü´min ölmek üzere iken bir grup melek, yanlarina misk ve reyhanli bir irçasi ile ona gelirler, ruhu hamurdan kil çeker gibi çikarilir. Ona: «ey huzurmis, tatmin olmus ruh! Sen Rabb'inden ve Rabb'in de senden hosnut olarakâh'in ululuk ve kerametine çik.» denir.

hu çikarilinca meleklerin yanindaki misk ve reyhana konarak ipek parçasinarilir ve «illiyûn»á gönderilir.

fir ölmek üzere iken bir grup me'ek, yanlarina içinde yanar ates parçasilunan bir bez parçasi ile ona gelir, ruhu hayratça çikarilirken ona: «ey pis rn Rabb'inden uzak ve Rabb'înin gazabí üzerinde olarak Ońun azab ve ezas

k denir. Çikanlarin ruhu, meleklerin getirdigi ve haril harilnan bu ates parçasi, üzerine konarak bez parçcsina sarilir ve «siccin»énderilir.»

uhammed îbni Kâ'b-ül Kurâzî (r.a.) don rivayed edildigine görehayet onlarden birine ölüm gelince:

ihayet onlardan birine ölüm gelince:y Rabb'îm, beni geri gönder de terkettigim konularda iyi amel isteyeyim." deealindeki âyeti yorumlarken der ki. «Allâh böyle deyen kula «ne istiyorsun,zun neyedir? Mal biriktirmek, agac dikmek, bina yapmak ve nehir yataklarimak için mi yeniden dünyaya dönmek istiyorsun» diye sorar (Mü'minûn Sürlilesi; 99).

l hayir, ihmal ettigim hususta da iyi emel islemek için geri dönmek istiyorumye cevap verir.



kat ulu Allah (C.C) bu dilege karsilik.

Hayir, hayir. O sadece kendinin söyledigi bos bîr sözdür.» diye cevap verir.û'minûn Sûre-i Celilesi; 100).

ni bu kimseler, bu sözü ölmek üzere iken mutlaka söylerler, fakat reddedilir

û Hureyre'nin (R.A.) rivayet ettigine göre Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyo

— Mü´minin mezari yesil bir bahçedir ve yetmis arsin boyu genisligindedir. Adördüncü gecesi gibi aydinlatttir.

Onun için sikintili bir hayat vardir.» âyeti kim hakkinda indirildi, biliyorusunuz? Oradakiler: «Allah ile O'nun Resul'ü bilir» deyince Peygamber.A.S.)'imiz söyle buyurdu.

u âyet kabirdeki kâfirin çekecegi azabi anlatmaktadir. Üzerine doksan dokuznninín musallat edilir.

nnin ne demektir bilir misiniz? Doksan dokuz yilan demektir. Her yilanin yed

si vardir hepsi onu isirir, yalar ve vücûduna nefes üfler. Su hal kabirdenlkincaya kadar devam eder."

yinin doksan dokuz olarak belirtilmesine sasmamali. Çünki bu yilan vereplerin sayisi kibir, riya, kiskançlik, darginlik, kin ve benzeri kötü huylarinyisincadir. Cunki bunlarin sayili aslari vardir. Sonra kötü huylar bu asillardayili dallara ve her daldan çesitli budaklara ayrilirlar iste bu sifatlar asilahvolma sebebidir ki, (bunlara muhlikât denilir.) bunlor aynen akrep veanlara dönüsürler.

vvetlileri yedi basli doksan dokuz yilan kadar isirir, zayifi da akrep gibi sokasi arasinda kalanlar da bildigimiz yilan gibi isirir.

lb gözü acik, basiret sahipleri gerek bu mahvedici ana gövdeleri ve gerekse vdelerden cikan dallari görürler. Fakat bunlarin sayisini ancak Nübüvvet NuBilinir. Bu cesit haberlerin gerçek bir dis yüzü ve gizli bir ic yüzü basiret

hiplerine bunlar aciktir. Bu çesit haberlerin mahiyetini kavramakta güclukkenler, bunlarin dis yüzünü inkâr etmemelidirler. Tersine imanin en altsamagi, dogrulayip teslim olmaktir.



7.Ilm'ül - Yakin, Aynel - Yakin ve Arz Günuâlu Allah (C.C.) buyuruyor ki:

ayir, hayir. Kesinliklee bir bilmis olsaniz."

ekasür Sure-i Celilesi: 5)

ni Kiyametin içyüzünü kesinlikle bilseniz, sayi çoklugu ile böbürlenmedenzgeçer, size yarayacak davranislar islerdiniz. Zararli davranislardankinirdiniz. Ve Kiyamet Günü varlikla sayi çoklugu üe övünmenin hic bir faydmadigini Peygamberler gibi kesinlikle bilseniz varlikla ve sayi çoklugu ilebürlenmezdiniz. Diyenler olmustur.

Mutlaka cehennemi göreceksiniz»

ekasür Sure-i Celilesi: 6).

u Allah (C.C.) yemin ediyor ki.

yamet Günü atesi ve onun siddetini kendi gözününzle göreceksiniz ve

Sonra da onu (cehennemi) mutlaka kesin müsahede ile göreceksiniz»


ni cehennemi, hic bir süpheye yer birakmayacak sekilde gözleriniz ile görecüsahede edeceksiniz.

aba «ilm-ül Yakin {kesin bilgi» ile «ayn-el Yakin (kesin müsahede)» arasind

fark vardir? denilirse söyle cevap verilmistir.m-ül Yakin» da meleklerin bilgisidir. Cünki onlar cenneti, cehennemi. Levhilemi, Ars'i, Kürsi'yi acikca müsahede ediyorlar, o yüzden bu sayilan konularkkinda onlarin bilgisi «ayn-el yakin» oluyor.

konuda söyle de diyebilirsin «Ilm-ül Yakin» yasayanlarin ölüm ve mezarlarkkindaki bilgisidir. Cünki onlar ölülerin kabirlerde olduklani bilirler, amarumlarinin nice oldugunu bilmezler. Ayn-el Yakin» da ölüm ve kabirlerkkinda bizzat öiülerin bilgisidir.

nki gerek bir cennet bahçesi olarak ve gerekse bir cehennem çukuru olarakbirleri yakindan müsahede etmislerdir.yle de düsünülebilir. «ilm-ül Yakin» Kiyamet hakkinda dünyada iken edinilegidir. Ayn-el Yakin» da bütün korkunçluklari ile Kiyameti müsahede etmekt

hud da söyle denebilir. «ilm-ül Yakin» cennet ve cehennem hakkinda edinilebilgidir. Ayn-el Yakin» da cennet ve cehennemi dogrudan dogruya görmekt

Sonra o gün mutlaka nimetlerden sorguya çekileceksiniz»


etinden murat: Kiyamet gününde dünya nimetlerinden mutlaka sorulacaksi



nlar beden, kulak, göz ile kazançlar, yiyecekler, içecekler ve saire olup bunkrünü yaradanlarina eda ettiniz mi ona sükrenda mi bulundunuz, küfranimette mi diye sorulacaklardir demektir.

ni Ebû Hatim ve Ibni Merduye, Zeyd Ibni Eslem'den o da babasindan (Allahpsinden razi olsun) rivayet ettigine göre Peygamber (S.A.V)'imiz «Elhakümekasür Suresi) sûresini okuyarak su sekilde yorumlamistir.

Sizi sayi çoklugu ile böbürlenmek sasirtti, (ibadetten alakoydu).» HattaMezarlari bile ziyaret ettiniz bundan murat size ölüm gelinciye kadar» demek

Hayir, hayir ögreneceksiniz.» (Yani kabirlerimize girerseniz), ögrenebilirsiniz

Sonra yine hayir hayir ögreneceksiniz» Bu âyette buyuruyor ki (kabirlerinizdkip Mahsere varirsaniz)» anlayacaksin.

Hayir hayir ilmi yakinde bir bilseniz» buyuruyor ki (Rabb'imizin huzurundamellerinize vakif olsaniz).

Mutlaka Cahim'i göreceksiniz» Bunun sebebi: (Cünki sirat cehennemintasindan geçecekdir. Kimi geçip kurtularak kimi böbürlenerek kurtulacak kimcehennem atesine düsecektir.»

Sonra o gün mutlaka nimetlerden sorguya çekileceksiniz» (yani karninizinymasindan, soguk sulardan evlerin sagladigi gölgelerden yaratilistaki dengeuykunun verdigi lezzetten sorguya cekileceksiniz)»

. Ali (K.V.) der ki; «Dünya nimetinden maksat, vucud sagligidir. Bugday ekmyen, soguk Firat suyundan içen ve oturulabilir bir evi olan kimsenin burliklari, sorusturma konusu olacak olan nimetlerdir.»

û Kilâbe'nin (R.A.) rivayet ettigine göre «sonra o gün mutlaka nimetlerikkinda hesaba çekileceksiniz.» Mealindeki âyet inince Peygamber (S.A.V)í

yetin kasdettigi kimseler ümmetinin içinden yag ile bali karistirip yiyenlerdiye buyurmustur.

rime'nin (R.A.) rivayet ettigine göre «Yukardaki âyet inince sahabiler «Yâsûlallah (S.A.V), bizi hangi nimetin içindeyiz biz ancak arpa ekmegi ilernimizi ancak yarim yamalak doyurabiliyoruz» dediler.

nun üzerine ulu Allâh, Peygamber'ine bilirdi ki: «Onlara söyle: Ayaginda na

ymiyor musunuz, soguk sular içmiyor musunuz? Iste bunlar birer nimettir.rmizi ve diger ana hadis kaynaklarina göre «et-tekâsür» süresi inip Peygamb.A.V)'imiz de onu: «O gün mutlaka nimetlerden sorguya çekileceksiniz»ealindeki sonuncu âyetine kadar okuyunca, sahabiler: «Rasûlallah (S.A.V)! Bngi nimetten sorguya çekilecegiz ki? Elimizde ki ancak kara renkli yani su vrma var. Kiliçlarimiz boyunlarimizda ve düsman yanibasimizda. Buna görengi nimetten sorguya çekilecegiz ki?» derler.

ygamber (S.A.V)ímiz de onlara: "Bu ilçede olacaktir" diye cevap verir.

û Hûreyre'nin (R.A.) rivayet ettigine göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruy





nleyenler bu söz karsisinda irkilerek «bunu nasil biliyorsun» diye sorarlar.bit-ül Bünnanî: «Ben O'nu ne zaman anarsam o da beni o zaman anar» diyersilik verir.

ne ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki:

y îmân edenler Allah'i sık sık anin."

hzab Süre-i Celilesi; 41)

ne ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki:— Arafattan indigimiz zaman Allah'i "Mes'arulharam" da anin. O size nasildayet verdiyse siz de O'nu zikredin»

akara Süre-i Celilesi; 198).


— Hacc görevlerinizi bitirince atalarinizi andiginiz kadar, hatta daha hararetlile Allah'i aniniz» (Bakara Süre-i Celilesi; 200).

ne ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki:u derin düsünceliler ayakta, oturarak ve yanlari üstü uzanmislarken Allâh'iarlar ve ey Rabb'imiz, sen bütün bu varliklari bosuna yaratmaadin, seni böyr isnadden tenzih ederiz, o halde bizi cehennem azabindan koru.» diyerekklerin ve yerin yaratilisi hakkinda enine boyuna düsünceye dalarlar."

l-i Imran Süre-i Celilesi; 191).


— Namazi kilinca ayakta, oturuyorken ve yanüstü uzanmisken Allâh'i aniniz.isa Süre-i Celilesi; 103)

ni Abbas (R.A.) yukardaki âyeti tefsir ederken: «Yani gece gündüz, denizderada, evde, yolda, varlikta, darlikta, saglikta hastalikta, gizli açik her zamanr yerde Allah (C.C)'i aniniz.»

u Allah (C.C) münafiklari:

Allah'i çok az anarlar» diye kinamaktadir.

isa Süre-i Celilesi; 142)


— Rabb'ini, içinden yalvararak ve çekinerek, yüksek sesle konusmayarak sabsam an da gafillerden olma.»

´raf Süre-i Celilesi; 205)


— Allah'i zikretmek, hiç süphesiz, en büyük ibadettir»



nkebut Süre-i Celilesi; 45)

ni Abbss (R.A.) yukardaki âyeti hakkinda der ki. «Bu âyeti iki türlü anlamakümkündür;

Allah (C.C)'in sizi anmasi, sizin O'nun anmanizdan daha önemlidir.

Allah (C.C)í anmak, geride kalan her türlü ibadetten üstündür.»na dâir deha bir' çok âyetler vardir.

ygamber'imiz (S.A.S) buyuruyor ki:— Gafiller arasinda Allah (C.C)'i anan kimse, kuru otlar arasindaki yesil otlarbidir.»


— Gafiller arasinda Allah (C.C)'i anan kimse, cephe kaçaklari arasindaki savabidir.»


— Ulu Allah (C.C) söyle buyurur: "Beni andigi sürece, dudaklari benim adimapirdadikça ben kulum ile birlikteyim.»


— Kulun isledigi ameller içinde, ona Allah (C.C)'in azabindan en kurtariciani, Allah (C.C)'i anmaktir»

habiler «Cihâd da mi bunun ayarinda degil» diye sorarlar.

ygamber'imiz (S.A.S) onlara: «Düsmana vura vura kilicin kirildiktan sonra y

r kilici vura vura kirmak ve bir üçüncü kilici, yine düsmanla vurusa vurusarmak durumu disinda cihad bile onun oyarinda degildir.»


ennet bahçelerinde gezinmek isteyen kimse ulu Allah'i sik sik ansin.»

ygamber (S.A.S)ímize «en faziletli amel nedir?» diye sorarlar. Peygamber.A.S)ìmiz «Allah (C.C)'i anan dilin kurumadan can vermendir."


abah-aksam Allah (C.C)'in adini an ki, sabah ve aksama günahsiz giresln."


abah aksam Allah (C.C)'in adini dilden düsürmemek. Allah (C.C) yolundasman iie vurusurken kiliç kirmak ve mali cömertçe dagitmaktan dahaziletlidir."


— Ulu Allah (C.C) buyuruyor: "Kulum beni içinden aninca ben onu içimdenarim. Beni kalabalik arasinda anarsa ben de onu daha hayirli bir kalabalik



nde anarim. Bana bir karis yaklasirsa ben de ona bir dirsek boyu yaklasirim.na bir dirsek boyu yaklasirsa ben de ona bir kulaç yaklasirim. Bana dogrurüyünce ben ona dogru kosa kosa giderim.»


— Yedi kimse var ki, Allah (C.C), baska hiç bîr gölgenin bulunmadigi günde os'inin gölgesi altina alir.»

yedi kimseden biri. Yalniz basina iken Allah (C.C)'i anarak O'nun korkusu î

zleri yasarandir.ygamber'imiz (S.A.S) buyuruyor ki:

eni Iyi dinleyin. Size amellerinizin en hayirlisini, Rabb'inizin katinda en temani, size en yüksek, derece kazandirani, kâgit ve altin para dagitmaktan sizin daha hayirli olani, düsman ile karsilasip onun boynunu vurmaktan veyaynunuzu ona vurdurup sehid olmaktan sizin hesabiniza daha faydali olani siyleyeyim mi?»

habiler: "Bu amel nedir, ya Rasülallah (S.A.V)" diye sorarlar.

ygamber (S.A.V)ímiz «Allah (C.C)'i dilden düsürmemektir» diye cevap veri


lu Allah (C.C.) söyle buyuruyor: "Beni anmaktan benden bir sey istemeye filamayanlara, isteyenlere en degerli bagisi sunarim."

dayl (r.a.) der ki: «Ögrendigime göre ulu Allah (C.C.) söyle buyurur:

y

lum, beni sabahtan sonra bir saat ve aksamdan sonra bir saat anarsan, ikisiasinda gecen zaman parçalarinda sana kâfiyim."

mlerden biri der ki: «Ulu Allah (C.C.) söyle buyurur:

albine nazar atfettigim zaman benim zikrimin orada baskin oldugunu gördüglun bütün karar ve davranislarina yön vermeyi üzerime alir. onun sözdasi vkini olurum."

san-ül Basrî (r.a.) der ki: «Allah (C.C.)'i anmak iki türlüdür:

rincisi: Allah (C.C.) ile aranda kalacak sekilde gizli olarak O'nu anmandir. Ziçesidi, ne kadar güzel ve üstün derecelidir.

ndan daha degerlisi de Allah (C.C.)'i, O'nun haram kaldiklari ile karsilasincamaktir.»

vayete göre Allah (C.C.)'in adini ananlardan baska herkes susuzluk içindenyadan ayrilir.

uaz Ibni Cebel (R.A.) der ki. «Cennetlikler sadece Allah (C.C.)'i anmadançirdikleri bir saate hayiflanirlar.»




îr oraya gelerek Allah (C.C.)'in adini anan kimselerin melekler çevresini kuslari rahmet bürür ve Allah (C.C.) da onlari yanindakiler arasinda anar."


ir araya gelerek Allah (C.C.)'in rizasindan baska hiç bir sey beklemeden O'nini ananlara gökten «Günahlariniz bagislanmis olarak kalkiniz, kötülüklerinliklere dönüstürülmüstür." dîye seslenilir.


ir yerde oturup da Allah (C.C.)'in adini anmayan ve Peygamber'ine sa-lat-ülâm getirmeyen bir grup. Kiyamet Günü bu davranisi karsisinda hayiflanmakrunda kalir."

. Davud (A.S.) ulu Allah (C.C.)'a söyle dua eder. "Allah'im! Beninin adini ananlarin meclisinden geçip gafillerin arasina katilmaya giderkenrünce ayagimi kir, bu bana tarafindan bagislanmis bir nimet olur."


yi bir toplantiya katilmak, mü´minin iki milyon kötü toplantida kazandigi güderir."

û Hureyre (R.A.) der ki. «Gök halki içinde Allah (C.C.)'in adi anilan kimselelerini yildizlari biribirlerine gösterir gibi gösterirler.»

fyan Ibni Üyeyne (R.A.) der ki; "Mü`minler bir araya gelip Allah (C.C.)'in addiklari zaman gerek seytan ve gerekse dünya onlarin yaninden kaçar. Seytanyayi «görüyor musun, ne yapiyorlar» diye hayiflanir. Fakat dünya seytana

Birak yapsirslar, yorulduklari zaman. teker teker hepsini enselerinden tutup

na getiririm.» diye karsilik verir.û Hureyre {R.A.) bir gün carsiya girer ve: «Peygamber (S.A.V)'imizin mirasmide bölüsülürken sizi burada görüyorum» der. Bu sözleri duyan esnaf ve hrsiyi pazari birakip camiye kosusurlar, fakat bölüsülen bir miras göremezler

nun üzerine Ebû Hureyre'ye: «Biz camide bölüsülen bir miras göremedik»rler. Ebû Hureyre onlara: «Peki, ne gördünüz» diye sorar. Onlar da «Allah.C.)'in adini anan ve Kur'ân okuyan kimseler gördük» derler. Ebû Hureyrelara: «iste Peygamber'imizin mirasi budun» diye karsilik verir.

mesin Ebû salihden onun da Ebû Hureyre ve Ebû Hudri'den (R. Anhuma) rivatiklerine göre


— Allah (C.C.)'in kullarin amellerini yazanlar disinda yer yüzünde devamlilasan bir grup melegi vardir. Bunlar bir araya gelerek Allah (C.C.)'in adini ar mü´min grup görünce biribirlerine «Aradiginiz burada, gelin» diye seslener araya toplanirlar ve gök yüzüne yüceleinceye kadar bu grubun etrafini saraklerler.

öge çikinca ,Allah (C.C.) onlara: «Kullarimi ne ile mesgul iken biraktiniz» diy



rar, onlar da «Sana hamd ederken, seni noksan sifatlardan tenzih ederken vni yüceltirken yanlarindan ayrildik» diye cevap verirler.

u Allah (C.C.): «Peki, onlar beni gördüler mi» diye sorar, melekler: «hayir» vap verirler. Allah (C.C.) onlara: «peki beni görseler ne yaparlar» diye soraelekler de: «seni görselerdi, hamdleri, tesbihleri ve seni yüceltmeleri, dahavvetli olurdu.» diye cevap verirler.

ah (C.C.) onlara sorar. «Peki hangi seyden çekinerek bana siginiyorlar»

elekler «cehennemden» diye cevap verirler.ah (C.C.) onlara: «Cehennemi gördüler mi» diye sorar. Melekler «Hayir» divap verirler.

ah (C.C.) onlara: «Peki cehennemi görseler ne yaparlardi» diye sorar. Mele«Cehennemi görseler ondan daha cok kaçinirlar, daha cok nefret ederdi» d

vap verirler.

ah (C.C.) onlara: «istedikleri nedir» diye sorar: Melekler «Cennet» derler.

ah (C.C.) onlara: «Peki, hic gördüler mi» diye sorar. Melekler: «Hayir» diyevap verirler.

ah (C.C.) onlara: «Peki, cenneti görmüs olsalardi, davranislari ne olurdu» drar. Onlarda: «Eger cenneti görselerdi, ona kersi daha güclü bir arzuyarlardi» derler.

nun üzerine Ulu Allah (C.C.) meleklere: «Sizi sahid tutuyorum ki, onlarinpsinin günahlarini bagisladim» der.

elekler «aralarinda falan kimse de vardi, o zikretmek için degil, baska bir amalarina katilmisti» derler.u Allah (C.C.): «Onlar öyle bir topluluktur ki, onlar ile birlikte oturan bedbamaz.»


— Gerek benim ve gerekse benden önceki peygamberlerin söyledigi en fazilez «lâ ilâhe illallahu vehdehu lâ serike lehu (Allâh'dan baska ilâh yoktur, tektagi yoktur)» sözüdür.

r kimse günde yüz kere "la ilahe illallahu vahdehu lâ serike lehül mülkü vehul hamdü ve huve alâ külli sey'in kadir"

llah'dan baska ilâh yoktur, tektir, ortagi yoktur. Varligin mülkü O'nundur. Hna mahsusdur, o her seye kadirdir)»

rse on köle azad etmis gibi olur, amel defterine yüz iyilik yazilir vetülüklerinin yüz tanesi de silinir, o gün aksama kadar bu sözler onun seytanruyucusu olur. Ondan daha fazla bu sözleri söyleyenlerden baska hiç kimseun yaptigindan dana üstün bir ibadet ile Allah (C.C)'in huzuruna gelmez.»




— Düzgün bir sekilde abdest alip arkasindan basini göge dikerek "Eshedü en he illallahu vahdehu lâ serike lehu ve eshedü enne Muhammeden abdühü vsulühu" (Allâh'dan baska ilâh olmadigina. O'nun tek ve ortaksiz olduguna.uhammed'in O'nun kulu ve rasul'ü olduguna sahadet ederim)» diyen bir kuluünde cennetin bütün kapilari açilir ve dileginden içeri girer.»

9.Namazların Faziletiu Allah (C.C.) buyuruyor ki:

— Hîç süphesiz, namaz müminler üzerine vakitleri belirli bir farzdir»

isa Sûre-i Celilesi: 103).


es vakit namaz, kullara farz kilinmistir, önem ve usûlünü hafife almadan, hir yönünü ihmal etmeksizin bu bes vakit namaz farzini yerine getireni cennetymak, Allah'in taahhüdüdür. Bes vakit namaz farzini yerine getirmeyenlerersi Ise Allah (C.C)'in hiç bir taahhüdü yoktur, dilerse o kimseyi azaba çarptierse cennete koyar.»


— Bes vakit namaz birinizin kapisi önünde akan bol ve tatli sulu bir nehir gibünde bes sefer böyle bir nehirde yikanan kimsenin vücûdunda kir kalir mi, nrsiniz?»

habiler: «öyle kimsenin vücûdunda hiç bir sey kalmaz.» diye cevap verirlerygamber (S.A.S.)ímiz sözlerine söyle devam eder: «iste o nehrin suyu vücrini nasil giderirse bes vakit namaz da günahlari öyle giderir.»


— Namaz, büyük günâhlardan sakinmak sarti ile, vakit aralarindaki günahlarer.»


— îyi âmeller kötülükleri giderir»

ûd Sûre-i Celîlesi; 114).

Günahlari giderir» demek, «sanki hiç olmamislar gibi onlari ortadan kaldirir»mektir.

sta Buhârî ile Müslim olmak üzere baslica hadis kaynaklarinin Ib-ni Mesûd'd.A.) rivayet ettiklerine göre bir gün Peygamber (S.A.V)'imize yabanci bir kaden biri geldi.

ünahini nasil sildirecegini sorar gibi bir eda içinde durumu Peygamber



.A.V)'imize anlatti. Bu sirada

Gündüzün besi ve sonu ile gecenin ilk saatlerinde namaz kil. Hiç süphesiz iyimeller kötülükleri giderir. Bu. faydalanmasini bilenlere ögüttür.» âyeti indi (H

re-i Celilesi: 115).

am «Yâ Rasülallah (S.A.V) , bu âyet beni mi kasdediyor?» diye sordu.ygamber (S.A.V)ímiz:

ümmetimden kendisi ile amel eden herkes içindir.»

sta Müslim ve Ahmed olmak üzere çesitli hadis kaynaklarinin Ebû Ümame'd.A.) rivayet ettiklerine göre adamin biri Peygamber (S.A.V)'imize gelerek:

â Yâ Rasülallah (S.A.V), bana Allah (C.C)'in' emrettigi haddi uygula.» dedi.nu bir iki defa tekrarladi. Peygamber (S.A.V)'imiz söylediklerine kulak asma

sonra namaz kilindi, namazdan sonra Peygamber (S.A.V)'imiz «hani o adamrede» diye sordu. Adam: «iste, benim» diye cevap verdi. Peygamber (S.A.Vmiz ona «Düzgün abdest alip az önce bizim ile birlikte namaz kildin mi» diyerdu. Adam: «evet» dedi. Peygamber (S.A.V)'imiz ona «o halde sen su andaandan dogdugun gün gibi günahsizsin, bir daha yapma» dedi.

nun üzerine Allah (C.C.) Resulüne: «Gündüzün basi ve sonu ile gecenin ilkatlerinde namaz kil. Hiç süphesiz iyi ameller kötülükleri giderir.» mealindeketi indirdi.


— Münafiklar île aramizda iki açik fark, vardir, sabah ve yatsi namazlarindalmek, onlar bunlari yerine getiremezler.»

ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:— Namazi ihmal etmis olarak Allah (C.C)'in huzuruna varanlarin, Allah (C.C)ger iyilikleri ile ilgilenmez.»


amaz, dinin diregidir. Namaz kilmayan dinini yikmistir.» Peygamber.A.S.)'imize «en faziletli ibadet nedir» diye sorarlar. Peygamber (S.A.S.)ìmakitlerinde kilinan namazlar» diye cevap verir. PeygAmber'imiz (S.A.S.)

yuruyor ki: "Eksiksizce temizlenerek bes vakitte namaz kilmaya devam edemseye NAMAZ Kiyamet Günü bir nur ve kilavuz olur. Bes vakit namazi ihmaen kimse, mahserde Firavun ve Haman üe birlikte olur.»


— Namaz cennetin anahtaridir.»


lu Allah (C.C) Kelime-i Tevhid disinda, kullarina namaz kadar sevdigi bir ibarz kilmis degildir. Eger bundan daha çok sevdigi bir ibadet olsaydi, melekleriparlardi. Oysa ki, onlarin kimi ruküda, kimi secdede, kimi kiyamda ve kimi d



ud halindedirler."

ygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki:

— Bir namazi kasden terkeden kâfir olur.»

ani namazi kasden terkeden kimse, îman kulpundan eli ayrildigi ve îman dirvirdigi için îmandan çikmaya yaklasir. Nitekim herhangi bir sehrin yakinmaran kimse için «sehre ulasti», hattâ «sehre vardi» denir.

ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:ir namazi kasden terkeden kimse Muhammed'în zimmetinden siyrilmistir."

u Hureyre (R.A.) der ki: Kim düzgün abdes alir ve namaz kilmak niyeti ileinden çikarsa, amaci namaz oldugu müddetçe o namazdadir. Attigi her ikiimin birine karsilik amel defterine bir sevap yazilir, öbürüne karsilik da birnahi silinir. Buna göre biriniz ezani duyunca artik vakit geçirmemesi gerekii camiye en uzak olaniniz, en cok sevap kazananizdir.»

hap: «Nicin yâ Hureyre?» diye sorarlar.

u Hureyre de: "Adim sayisinin çoklugundan dolayi" diye cevap verir.


— Gizli secde kadar kulu Allah (C.C)'a yakin kilan hic bir ibadet yoktur.»


— Allah (C.C) icin secdeye varan her mü´mini Allah (C.C) onurla, bir derecekseltir ve bir günahini da afveder.»

hâbilerden biri Peygamber (S.A.S.)ímize «Allah (C.C)'a yalvar da beni senfaatine nail olanlardan ve cennette seninle birlikte olanlardan biri eylesin» d

ygamber'imiz (S.A.S.) de ona «Cok secde ederek bana yardimci ol» diyeyurur.

lirtildigine göre kulun Allah (C.C)'a en yakin bulundugu hal, secde halidir.ten

Secde et ki, yaklasasin.» (Alâk Sûre-i Celilesi: 19) (((DIKKAT BU BIR SECDEYETIDIR LÜTFEN HEMEN SECDE EDINIZ!! Secde Ayetleri hakkinda BILGI )))

ealindeki âyetin de mânâst budur.

------------------------------------------------------------------------------cde Ayetleri hakkinda!!

r'an-i Kerîm'de 14 yerde secde âyeti bulunmaktadir. Bu sure ve âyet nolariagida verilmistir:

el-A'raf 206,

. er-Ra'd 15,









ygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki:

mânete hiyanet edenin imani yoktur. Temiz olmayanin namazi kabul edilmemâz kilmayanin dini yoktur. Basin vücûd da yeri ne ise namazin dindeki yerur."

zzar'a ve diger bir koç hadis kaynagina göre Ibni Abbas der ki: "göz bebegimglam olarak yerinde durdugu halde gözüm görmez olunca. Bana «bir kacnlügüne namaz kilmamak kaydiyle seni tedavi ederiz» dediler.

n de dedim ki: "Hayir, olmaz. Çünki Peygamber (S.A.V)ímiz bana:Namaz kilmayan kendisine karsi gazapli olarak Allah (C.C)'in karsisina çikar"yurdu,

berani'nin zararsiz bir senetle Mütebekatda rivayet ettigine göre. Rasûlallah.A.S.) bir adam gelerek:

Rasûlellah bana bir amel ögret ki onu isledigim zaman cennete gireyim ded

— Eziyette görsen, yakinsan da hiç bir seyi Allah (C.C)'a serik kosma, anana

bana itaat et. Velev ki seni malindan ve her seyinden etsinler. Namazi kasdrk etme. Cünki kasden namazi terk eden kimseden Allah (C.C)'in zimmeti beur.» buyurdular.

ger senedi sahih, fakat minkatt bir rivayette söyle denilmistir.

dürülsen de, yakilsan da Allah (C.C)'a hiç bir seyi serik kosma sakin, annenebana âsi olma. Velev ki sona ailenden ve malindan olmayi emretsinler, sakisden farz namazi birakma, zira kasden farz bir namazi terk eden kimsedenah (C.C)'in zimmeti beri olur. Sakin sarabi içme, cünki onu içmek her

tülügün basidir. Günah istemekten sakin, zira günah sayesinde Allah (C.C)'izabi hak edilir. Harp safindan kaçma velev ki insanlar helak olsun, onlar helsa da sen yerinde dur. Varligindan âilece harca teed-düben sopani ontardansik etme. Allah (C.C) hususunda onlari korkut.»

ni Hibban'tn (R.A.) rivayet ettigine göre,ygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki:

apali havalarda sabah namazini erken kiliniz. Çünki namaz kimayanlar kafirur.»

berani'nin Peygamber (S.A.V)ímizin azatlisi Ümeyme'den rivayet ettigine gmeyme söyle demistir: «Rasûlellah (S.A.S.) in bosma su döküyordum. Bu arar adam gelerek. «Bana vasiyette butun» dedi.

da: «Parcalansan da, ateste yakilsan da Allah (C.C)'a hiç bir seyi serik kosmnene, babana âsi olma, velev ki sana aileden ve dünyadan olmani emretsinkin sarabi içme, cünki o her kötülügün anahtaridir. Sakin kasden namazi

rakma, bu yapmandan Allah (C.C)'in ve Rasulü'nün zimmeti beri olur...»yurdu.

û Naim'e göreygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki:



azeretsiz olarak ve kasden namaz kilmayanin adini Allah (C.C) cehennemereceklerden biri olarak cehennemin kapisina yazar."

beranî ve Beyhakî'ye göreygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki:

— Namaz kilmayan kimse, ailesinin ve malinin dagilmasina yol açar»

kimin Hz. Ali (r.a)'den rivayetine göreygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki:

allahi ey Kureysliler! Ya namazinizi kilar, zekâtinizi verirsiniz. Yahut dininmirleri geregince boynunuzu vurmak üzere üzerinize birini gönderirim.»

med Ibni Hambel'e göreygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki:

llah (C.C)Islâm'da dört seyi farz kilmistir: Hepsini birarada yerine getirmeyeünü islemis olmasi kendisine hic bir fayda saglamaz: 1) Namaz, 2) Zekât, 3mazan orucu, 4) Beytullâh'i ziyaret etmek.»

fahani'ye göreygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki:

— Hic bir mazereti olmaksizin ve kasden namaz kilmayanin Allah (C.C)tün iyi amellerini siler, tevbe edip yeniden Allah (C.C)'a dönünceye kadar ohic bir ilgisi kalmaz.»

urada ayni mealde bir kaç hadis atlanmistir.)

ygamber (S.A.S)ímizin zamanindan beri gelen bütün ilim adamlarinin ortarüsüne göre mazeretsiz olarak vakti cikincaya kadar bir namazi kilmayan

mse, kafir olur.üp der ki: Namazi terketmek küfürdür. Bunda ihtilâf yoktur

u Allah (CC.) buyuruyor ki:

— Sonra onlarin arkalarindan namazi savsaklayan ve nefislerinin azginzularina uyan bir nesil geldi. Onlan ileride cehennemin en derin yeriniylayacaklardir.

kat tevbe edip iyi amel isleyenler müstesna, onlar en ufak bir haksizliga

ramaksizin cennete girerler.»eryem Sure-i Celilesi: 59-60)

ni Mes'ud (R.A) der ki: «Âyette gecen «savsakladilar» ifâdesi, «namazi bütütüne terkettiler» demek degil. «Onu vaktinde kilmadilar» demektir.

abiin» tabakasinin imami olan Said Ibni Museyyeb (R.A.) ayni konuda der kyetteki «savsakladilar» deyimi, ikindi olmadan ögle namazini, aksam olmadndi namazini, yatsi olmadan aksam namazini, sabah olmadan yatsi namazinnes dogmadan da sabah namazini kilmamayi huy haline getirenler hakkindate bu huyunda israr ederek tevbe etmeden ölenleri. Allah (C.C)'in cehennem



rin ve azabi siddetli kuyusuna atacagini simdiden bildirmektedir.»

ah (C.C.) buyuruyor ki:

y mü'minler, mallariniz ve çoluk - çocugunuz sizî Allah'i anmaktan alakoymanu yapanlar, zararlilarin ta kendileridir.»

ünafikun Sûre-i Celilesi: 9)

r gurup tefsir âlimine göre âyetteki «Allah'i anmak» deyiminden maksat bes

kit namazdir .»na göre ticaretle, sanatla veya çoluk - çocukla oyalanarak namazinimayanlar zararli çikarlar.

nun icinygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki:

iyamet Günü amelleri arasindan kul, ilk önce namazindan hesaba çekilir. Eghesabi düzgün geçerse kurtulmus ve basariya ulasmis olur. Eger bu husûsd

âlde eksikleri çikarsa aldanmis ve zararli çikmis olur.»


ildiklari namazin önemini kavramadan namaz kilanlarin vay haline."

aun Sûre-i Celilesi: 4—5)

ygamber (S.A.V)'imiz âyette gecen «Kildiktan namazin öneminivramayanlar» ifâdesi ile, namazi vaktinde kilmayanlarin kasdedildiginidirmektedir.

med ibni Hambel, Taberanî ve Ibni Hibban'a göre Peygamber'imiz (S.A.S.) bn namazdan bahsederken söyle buyuruyor:

im namaza devam ederse o kendisine Kiyamet gününde Nur kilavuz ve kurtur. Buna karsilik namazina önem vermeyenlere ne Nur, ne kilavuz ve ne dertarici olur. Böyfe bir kimsenin. Kiyamet Günü, arkadaslari Karun, Firavun,man ve Übeyy Ibni Half olur."

mlerden biri der ki; "Namaza önem vermeyenlerin Kiyamet Günü bu kimsekadas olmalarinin hikmeti sudur: Eger adam, varligi yüzünden namazivsaklarsa Karun'a benzemis olur, o yüzden Mahser'de ona yoldas olur.

er saltanati yüzünden namazi savsaklarsa Firavun'a benzemis olur, o yüzdeahser'de ona yoldas olur. Eger vezirligi yüzünden namazi savsaklarsa Hamambi olmus olur, o yüzden Mahser'de ona yoldas olur. Eger ticarete düskünlügüzünden namazi savsaklarsa Mekke kâfirlerinin tüccari Ubeyy Ibni Half gibimus olur. bu yüzden Mahser'de onun yoldasi olur."

û Ya'lanin güzel bir senetle rivayetine göre Musab ibni Sa'd (R.A.) der ki, «Bn babama: «Babacigim! Ulu Allah (C.C)'in: «Namazlarinda hatâya düsen,diklari namaza önem vermeyen namaz kilicilarin vay haline!» mealindeki âykkinda görüsün nedir? Hangimiz kilarken yanlislik yapmaz, hangimiz namaz

en içinden baska seyler geçirmez» dedim.



na dedi ki: «âyetin maksadi senin sandigin gibi degil, namazi vaktindemamaktir.»

ette geçen «Veyl»ìn kelime mânâsi, agir azâbdir. Fakat bir görüse görehennemdeki bir vadinin adidir ki; oradan dünya daglari geçirilse erir, o kadarecesi yüksektir, burasi namazi savsaklayanlarin, onu vaktinde kilmayanlarridir, yalniz yaptiklarina pisman olup tevbe edenler hariç.

kim'e göreygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki:

Özürsüz olarak iki namazi bir vakitte birlestiren kimse, büyük bir günaha girur.»

sta Buhari ile Müslim olmak üzere diger dört hadis kaynagina göre Peygambmiz (S.A.S)

kindi namazini kaçiran kimse yuvasini dagitmis ve malini mülkünü yitirmis gur.» buyuruyor.

eseîýe göre Peygamberímiz (S.A.S) ikindi namazini kasdederek:

Namazlar için de öyle biri var ki, onu kaçiran yuvasini dagitmis ve malini -ülkünü yitirmis gibi olur.» buyuruyor.

üslim ve Nesâî'ye göre Peygamberímiz (S.A.S) ikindi namazini kasdederek:

Bu namaz sizden öncekilere sunuldu, onu savsakladilar. Simdi ona önem vervam edenlerinizin mükâfati iki kattir. Yildiz doguncaya hava kararincaya kad

ndan sonra namaz kilinmaz» buyurmustur.

med Ibni Hambel. Buhari ve Neseî'ye göre Peygamber'imiz (S.A.S):

kindi namazini kilmayanin iyi ameli silinir.» buyuruyor.

med Ibni Hambel ile Ibni Ebû Seybe'ye göre Peggamber'imiz (S.A.S) «Hiç bazereti olmaksizin ikindi namazini kilmayip kaçiranlarin bütün iyi amelleriinir.» buyuruyor.

dürrezzak'a göre Peygamber (S.A.S)'imiz

çinizden birinin yuvasinin dagilmasi, malinin mülkünün elden çikmasi, onunsabina ikindi namazinin vaktini kaçirmaktan daha hafif bir zarardir» buyuru

beranî ile Ahmet Ibni Hambel'e göre Peygamber (S.A.S)'imiz

Mazeretsiz olarak ikindi namazini kilmayip günesin batisina kavusanlar, yuvagitmis, malini mülkünü elden kaçirmis gibidirler» buyuruyor.

mam-i Sâfi ile Beyhakî'ye göre Peygamber (S.A.S)'imiz

Her hangi bir vakit namazi kilmaksizin vaktini geçirenler yuvasi dagilmis, maülkünü elden kaçirmis gibidirler.» buyuruyor

hâri'ye göre Semûre ibni Cündep (R.A.) der ki, Peygamber'imiz (S.A.S.)hâbilere sik sik: «rüya göreniniz var mi?» diye sorar ve anlatilan rüyalari A



.C)'in diledigince yorumlardi.

r sabah bize söyle dedi:

— Bu gece bana iki kisi gelerek beni yataktan kaldirdilar ve «yürü gidelimdiler. On'ar ile birlikte yürüdüm. Yolda iki kisiye rastladik. Biri sirtüstü yerdtiyordu, digeri basina tasla dikilmis elindeki kayayi arkadasrnin basina vurusini yariyordu.

varlanan kayayi alip geri gelinceye kadar arkadasinin basindaki tas yarasi

paniyordu. O da ayni isi yeni bastan tekrar yapiyordu.nlara «Subhanallah, bu ne istir» dedim, Yürü gidelim» dediler.

ilerde yine iki kisiye rastladik. Biri basinin üstüne dikilmis, yerde yatiyordubürü basinca dikilmis, elinde demirden bir cengel var, demir çengeli arkadasnaklarinin birine batiriyor, yari cenesini, burnunun bir deligini ve kaslaritasindan alnini yariyordu. Derken öbür yanagina dönerek ayni sekilde basinger yansini darmadagan ediyor, bu araca dagitilmis olan ilk yanagin yaralaripanip eski heline dönüyor ve bu is durmadan tekrar ediliyor.

mmdakilere «Subhanallah, bu ne istir» dedim, bana «yürü, gidelim» dedilerrümeye devam ettik, az ilerde karsimiza tandira benzer bir ates kuyusu çiktnde — Zannederim gürultü patirdi vardi buyurdu. — Içine bakinca çirilciplakkek ve kadinlar gördük, dalga dalga dipten yükselen alevler vücudlariniriyordu.

evler dalgalaninca onlarin aci feryedlari da yükseliyordu. Yanimdakilere «budir» diye sordum, «yürü, gidelim» dediler.

rümeye devam ederek bir nehrin yanina vardik. (Peygamber (S.A.V)'imizinhri; «Kan gibi kirmizi» diye tarif ettigini saniyorum) Orada iki kisi ilersilastik. Biri nehirde yüzüyordu, öbürü, iri bir tas yigini yaninda ve kenardaruyordu.zen adam, kenara yaklasir yaklasmaz kenardaki adam yanindaki taslarden

rini üzerine firlatarak onu geri döndürüyordu ve her dönüp geldikçe agzina tsiyordu.

nimdakilere «bu nedir» dedim. «Yürü, gidelim» dediler.

rümeye devem ederek görünüsü tiksinti uyandiran bir adam ile karsilastik.un kadar çirkin ve tiksindirici görünüslü birini görmüs olamazsin. Adamin

ünde bir atas yaniyordu, ates zayifladikça adam onu güclendiriyor ve durmarafinda dolaniyordu.mmdakilere «bu nedir» dedim. «Yürü, gideiim» dediler.

rümeye devam ederek yüksek otlar ile kapli bir bahçe ile karsilastik. Bahçenhar çiçekleri vardi, ortasinda bazi göge degecek gibi uzun boylu bir adam vaamin etrafini o ana kadar görmedigim kadar kalabalik sayida çocuklarvrelemisti.nimdokilere "bunlar nedir" dedim. "Yürü, gidetim" dediler.

rümeye devam ederek ulu bir agacin yanina vardik. O kadar ve muhtesem aç ki, o ana kadar hic görmemistim. Yanimdakiler «bu agaca tirman» dedile



ep birlikte agaca tirmana tirmana bir sehre ulastik, binalarinin tuglalari altinmüsten idi. Sehrin kapisma dayanip açilmasini istedik, kapi açildi ve içeri gi

zi vücudlarinin yarisi gördügün en güzel, diger yarisi gördügün en çirkin birkim kimseler karsiladi. Yanimdakiler onlara: «haydi kosun, su nehre dalin»diler. Bir de baktim ki, nehir ters dönmüs suyu halis bembeyaz olmus akiyozi karsilayanlar nehre dalip çikarak yanimiza döndüler, vücudlarindaki çirkinybolmus, tepeden tirnaga en güzel bir görüntü kazanmislardi».

nimdakiler: «Burasi Adn Cennetidir, surasi da senin konagin» dediler. Bu arzlerimi yukari kaldirinca bakislarim beyaz bulut gibi bir kösk ile karsi karsiyldi. Yammdakiler «iste konagin orasi» dediler. «Allah (C.C)'in bereketi üzerisun, birakin beni de içine gireyim» dedim, «simdi olmaz, nasil olsa orayareceksin» dediler. Onlara «Bu geceden beri sasirtici seyler görüyorum, burdüklerim nedir» diye sordum, «sana anlatacagiz» deyip söyle söze girdiler.

k karsilastigin, basina tas ile vurulan adam Kur'an'i Kerimí bildigi haldegulamayan ve farz namazi kilmaksizin uyuyan kimse idi.

nesi, burnu ve gözü demir cengele takilarak yirtilan adam, sabah evinden

sariya adim attigi andan itibaren durmadan yalan konusup saga sola yayanmse idi.

ndir gibi bir kuyuya kapatilmis çiplak vücudlu kadin ve erkekler de zina edipkek ve kadinlardi.

nara yaklasir yaklasmez üzerine tas atilan ve durmadan nehirde yüzer haldrsilastigin adam faiz yiyen kimse idi. Atesin yaninda gördügün o durmadan tusturup çevresinde dolasan, çirkin görüntülü adam da cehennemin bekciba.

hçedeki uzun boylu adam Hz. Ibrahim (A.S.) çevresindeki cocuklar da Islâmrati üzere ölen insan yavrulari idi.u sirada schabelerden biri: «Yâ Rasûlallah (S.A.V), müsriklerin çocuklari dahil mi diye sorar. Peygcmber'imiz (S.A.S.) de ona: «Müsriklerin çocuklari dahil» diye cevap verir.)

cudlannin yansi güzel ve diger yansi çirkin olarak gördügün kimseler ise he, hem kötü amelleri olan kimselerdi ki. Allah (C.C) onlarin kötü amellerinigislayivermisti.

ezzar'in rivayetine göre hadis söyle sona ermektedir):kasindan Peygamber (S.A.V)ímiz baslarina tas ile vurulup yarilan ve yarilirrilmaz yaralari iyileserek ayni tas darbelerine yeni bastan hedef olan bir gukarsilasti. «Ya Cebrail, bunlar kimdir» diye sordu. Cebrail de ona: «Bunlarslari namaz ile hos olmayan kimselerdir» diye cevab verdi.

tib Ve Ibni Neccar'a (rahimehullah) göre Peygamber'imiz (S.A.S.)

slâminâmeti farikasi namazdir. Bütün varliklarini vererek namaz kilanlar, vakitlerinnnetlerine ve ölçülerine titizlikle önem verenler, gerçekten mü'mindirler»



yuruyor.

ni Mâce'ye göreygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki:

— Ulu Allah (C.C.) söyle buyurdu: «Ümmetine bes vakit namaz farz kildim vemazlari her zaman vaktinde kilanlari cennete koyacagima dair söz verdim.kat bes vakit namazi savsaklayanlara verilmis hiç bir sözüm yoktur.»

med Ibni Hambel ile Hakim'e göre

ygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki:— Namazi üzerine gerekli bir borç bilip yerine getirenler, cennete girerler.»

rmizî. Neseî ve Ibni Mâce'ye göreygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki:

iyamet Günü kul, ilk önce namazdan hesaba çekilir. Eger bu hesabi iyi geçertulmus ve basariya ulasmis olur. konuda iyi hesap vermeyenler aldanmis ve zararlidir. Eger kulun farzmazlarindan eksik çikarsa ulu Allah (C.C); «Bakin bakalim, kulumun eksikrzlarim tamamlayacak nafile ibadeti var mi» diye buyurur. Arkasindan aynikilde, kulun diger amellerle ilgili hesabi yapilir."

eseiýe göreygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki:

— Kiyamet Günü kul ilk önce namazdan hesaba çekilir. Ilk görüleceksanlararasi dava: kan davasidir.»

med Ibni Hambel. Ebû Dâvud. Neseî. Ibni Mâce ve Hakim'e göre

ygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki:iyamet Günü kul, ilk önce namazdan hesaba çekilir. Eger kul namaz borcunm olarak yerine getirmis ise hesaplasmasinin sonucu tam olarak kaydedilir.er namaz borcunu eksiksiz olarak yerine getirmis degilse. Ulu Allah (C.C)eleklere «bakin bakalim, kulumun nafile ibadeti varsa farz borcunu karsilayaye buyurur. Arkasindan ayni sekilde zekâtin hesabina geçilir, sonra da ayni udiger amellerin hesabi yapilir."

berânî'ye göre Peygamberìmiz (S.A.S):

iyamet Günü kulun ilk hesâb konusu ve ilk gözden geçirilecek amel hanesimazdir. Bu konudaki hesablasma iyi geçerse kul kurtulur, bozuk geçtigikdirde ise aldanmis ve hüsrana ugramis olur." buyuruyor.

ni Asâkir'e göreygamberimiz (S.A.S):

Kul ilk önce namazindan hesaba çekilir. Bu hesab iyi geçerse, diger amelleri ili olan hesablasma da kolay geçer. Bu hesabda aksaklik çikarsa diger amellilgili hesablasma da ogirlastirilir. Sonra Ulu Allah (C.C) meleklerine: «Bakin

kalim, kulumun defterinde nafile ibâdet var mi?» diye emreder. Varsa onunrz borcu karsilanir. Arkasindan diger farzlar da ayni sekilde hesablasma kon



pilir» buyuruyor.

med Ibni Hambel, Ebû Dâvud. Neseî ve Hakîm'e göreygamberimiz (S.A.S):

Kiyamet Günü insanlar, amelleri arasindan ilk önce namazdan hesaba çekiliru Allah (C.C) meleklerine: — Zaten her seyi bilir ya — «Kulumun namazinakin bakalim, tamam mi, yoksa eksigi var mi» diye buyurur.er tamam ise, tamam oldugu kayda geçer. Eger kulun namaz konusunda ekrsa Ulu Allah (C.C) meleklerine «bakin bakalim, kulumun nafile ibâdeti var er varsa nafilesinden alarak farz borcunu karsilayin» diye buyurur. Arkasindni biçimde diger ameller ele alinir» buyurur.

yalisî, Taberanî ve Ziya'ya göreygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki:

— Allah katindan Cebrail bana geldi ve söyle dedi: Yâ Muhammed. Ulu Allahyuruyor ki:

—Ben senin ümmetine bes vakit namaz farz kildim. Bu bes vakitlik namazi

desti ile, vakit titizligi ile, rükû'u ile ve secdesi ile eksiksiz olarak yerinetirenleri cennete koymayi taahhüt ediyorum. Fakat namazda eksigi olaraktima gelenlere karsi hiç bir taahhüdüm yoktur, onlari dilersem azaba çarptirersem kendilerine merhamet ile muamele ederim.»

yhakî'ye göreygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki:

— Namaz ile ilgili olarak terazi vardir, denk tartan mükâfatini tastamam alir.

eylemî (rahimehullâh) der ki, «Namaz, seytanin yüzünü karartir. Sadaka, be

ker. Allah (C.C) ugruna sevismek ve ilim yolunda kaynasmak, onun kökünüzir. Bunlari yaparsaniz, dogunun batiya uzakligi gibi seytan sizden uzaklasir

rmizî. Ibni Hibban ve Hâkim'e göreygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki:

— Allah (C.C)'dan korkunuz, bes vakit namazinizi kiliniz. Ramazan ayindaucunuzu tutunuz, malinizin zekâtini veriniz, âmirlerinize itaat ediniz ki,bb'inizin cennetine giresiniz.»

harî. Müslim. Ebû Dâvud. Neseî ve Ahmed Ibni Hambel'e göreygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki:

— Allah (C.C) katinda en sevimli amel, vaktinde kilinan namazdir. Ondan sonasiyle ana - babaya iyilik etmek ve Allah (C.C) yolunda cihad gelir.»

yhakî'ye göre Hz. Ömer (R.A.) der ki; «Bir gün adamin biri Peygamber.A.S)'imize gelerek: «Ya Rasûlallah, Islâmda Allah (C.C) katinda en sevimli

mel nedir» diye sordu. Peygamber (S.A.S)'imiz adama su cevabi verdi:

— Vaktinde kilinan namazdir. Namaz kilmayanin dini yoktur, namaz dinîn

regidir,»



yüzdendir ki. Hz. ömer (r.a)'in sirtina hançer saplandigi zaman ezan okunua «namaza» diye haber verirler. O da «Namaz ne güzel seydir. Namazirkedenin islâm ile hiç bir ilgisi yoktur» diye cevap verir ve yarasindan kan aa namazi kilar.

hebî'nin rivayetine göreygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki:

Kul namazini vakti girer girmez kilinca, bu namaz, nur saçar halde göge dogcelerek Ars'a varir ve orada Kiyamet Gününe kadar sahibi için istigfar edere

Beni nasil titizlikle gözetiinse Allah (C.C) da seni gözetsin» der.na karsilik kut namazinin vaktini kaçirarak kilarsa bu namaz karanligarünerek göge dogru yükselir, varacagi yere» ulasinca eski bir paçavra gibirülerek sahibinin yüzüne firlatilir.»

û Davud'a göreygamberimiz (S.A.S):

Allah (C.C), üc kimsenin namazini kabul etmez.» diye buyurduktan sonra

lardan biri olarak vakti geçtikten sonra namaz kilanlari saymistir.ygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki:

— Namaza karsi titiz davrananlara Allah (C.C) su bes ikramda bulunur:

— Geçim darligini üzerinden kaldirir.

— Kabir azabindan kurtulur.

— Amel defteri sag taraftan verilir.

— Sirat'i simsek gibi geçer.— Hesaba çekilmeden cennete girer.»

mazi savsaklayanlara da Allah (C.C) besi dünyada, üçü ölürken, üçü kabirdeü kabirden yeniden çikarken olmak üzere onbes çesit ceza verir.

ünyadakiler sunlardir:

— Ömrünün bereketi kaldirilir.

— Yüzünden «iyiler» simasi silinir,

— Allah (C.C) hiç bir amelinin mükâfatini vermez,

— Duasi göge yücelmez,

— Iyilerin dualarinda payi bulunmaz.

ürken çekilen cezalar sunlardir:

— Boynu bükük ölür.

— Aç olarak can verir.



— Bütün dünya denizleri girtlagina akitilsa kanmayacak sekilde susuzluk çekke ölür.

birde basina gelenler sunlardir:

— Kaburgalari birbirine geçecek sekilde sikisir.

— Kabrinde üzerine ates yakilir ve sabah - aksam bu atesin karalar üzerindeglanir.

— Kabirde üzerine «Sucâul Akra» adinda gözleri ates ve tirnaklan demirdenan salinir, her tirnaginin uzunlugu bir günlük yol kadar olur. Kulak zarinireten gök gürültüsü gibi bir ses ile dile gelerek ölüye der kî:

— Ben Sucâul Akra'im. Rabb'im bana sabah namazini günesin dogusuna kadale namazini ikindiye kadar, ikindi namazini aksama kadar, aksam namazinitsiya kadar, yatsi namazini tan yeri agarana kadar geciktirerek savsaklamanrsilik seni her biri için ayri ayri dögmemi emretti.»

anin her darbesi ile adam yetmis arsin boyu daha yere gömülür. Kiyametününe kadar kabir azabi çekmeye devam eder.

niden dirilip mezardan çiktiginda Kiyamet duraginda basina gelenler sunlard

— Agir hesablasma, 2 — Rabb'in gazabi. 3 — Cehenneme girmek.»

iger bir rivayete göre hadisin son kismi söyledir:}

— O Kiyamet Günü, alninda üç satir yazi ile Mahser'e gelir: Birinci satirda:

y Allah hakkini zayi eden», ikinci satirda: «Ey hassatan Allah (C.C)'in gazabkkeden kimse», üçüncü satirda: «Dünyada Allah (C.C)'in hakkini nasil zayi

tinse bu gün sen de O'nun rahmetinden umud kes» diye yazilidir.»amazi savsaklayanlara verilecek cezalarin toplami bu hadiste belirtildigi gibse ulasmiyor, on dört oluyor. Anlasilan hadisi rivayet eden. on besinciyiutmustur.)

ni Abbas'in (R. Anhuma) rivayet ettigine göreygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki:

— Kiyamet Günü, adamin bîri getirilerek Allah (C.C)'in huzuruna dikilir ve Al.C) onun cehenneme götürülmesini emreder. Adam: «Ya Rabb'i, beni ne yüz

henneme yolluyorsun» deyince Ulu Allah (C.C) ona: «Namazi vaktindemadigin ve adima yalan yere yemin ettigin için» diye buyurur.»

zilari der ki Peygamber'imiz (S.A.S.) bir gün sahebîlerine:

Allah'im, aramizdan hic kimseyi —mahrum kötü— eyleme. diye dua ediniz»

yurduktan sonra onlara «mahrum kötü» kimdir, bilir misiniz?» diye sorar.habiler »kimdir, ya Rasûlallah?» derler. Peygamber (S.A.S.)ímiz. «Namazmayan» diye cevap verir.

ylendigine göre Kiyamet Günü ilk önce namaz kilmayanlarin yüzleri kararir



hennemde yilanlar ile dolu «Lemlem» adinda bir vadi vardir. Her bir yilan dynu kalinliginda ve bir aylik yol uzunlugundadir. Bu yilanlar namaz kilmayarinca zehirleri vücudunda yetmis yil boyunca kaynar, sonunda etleri çürüyekülür.

vayet edildigine göre Israilogullarindan bir kadin bir gün Hz.Musa (A.S)'yalerek: «Ey Allah'in Rasûl'ü, büyük bir günah isledim, fakat tevbe ettim. Benn Allah'a yalvar da tevbemi kabul ederek günahimi bagislasin» der. Hz. Mus.S) kadina «isledigin günah nedir» der.

din Hz. Musa (A.S)'ya «Yâ Nebi Allâh, zina ettim, gayri mesru bir çocugumdu, sonra da onu öldürdüm» diye cevap verir. Bunun üzerine hiddetlenen Hzusa (A.S) kadina: «Defol, ey fahise! Yoksa senin ugursuzlugun yüzünden göes yagip bizi yakacak» der. Ve kadin, kalbi kirilarak yanindan çikar.

emen o sirada Cebrail (A.S.) inerek Hz. Musa (A.S)'ya der ki. «Allah sana: «Yusa, günahina tevbe eden kadini niye kovdun, ondan daha fenasini bulamad» diyor. Hz. Musa (A.S), Cebrail (A.S)'e «Ondan daha fenasi kimdir» diye sobrail (A.S),de «Hiç bir mazereti olmadigi halde bile bile namaz kilmayan

mse.» diye cevap verir.

ne söylendigine göre eskilerden biri ölen bir kiz kardesini topraga verirken psesini mezara düsürür. Mezarliktan ayrilincaya kadar farkina varmaz.rkina varinca mezarliga döner, el-ayak çekilince kardesinin mezarini açar.kat içerde ates tutustugunu görür.

krar kabri örterek aglaya oglaya annesine kosar. «Anacigim, bana kiz kardeonun davranislari hakkinda bilgi ver» der. Kadin «Niye soruyorsun, oglum»r. Adam: «Anacigim, mezarinda ates yandigini gördüm de ondan soruyorumr.

defa annesi de aglamaya baslayarak «Oglum, kiz kardesin namazi savsaklaktinde kilmazdi» diye cevap verdi.

mazi vaktinde kilmayanin hali bu olunca hiç namaz kilmayanin akibetini vandin düsün.

ah (C.C)'dan dileriz ki, bize namaza karsi titiz davranmak, onu vaktinde vesiksiz kilmak üzere yardimci olsun. O cömert, kerim, esirgeyici ve merhameicidir.

1.Cehennem Meydâni ve Cehennem Azabıu Allah (C.C.) buyuruyor kî:

nun (cehennemin) yedi kapisi vardir. Her kapiya sana (yani seytana uyanlar cüz ayrilmistir»



icr Sûre-i Celilesi; 44)

etteki cüz, «zümre, firka» demektir. "Kapi" lardan maksat, üstüste yükselentlardir.

ni Cüreyc (rahimehullâh) der ki: «Cehennem yedi kattir. Isimleri üstten asagru söyledir: 1) Cehennem. 2) Lezza. 3) Hutame. 4) Sair. 5) Sakar. 6) CahiHaviye.»

k kat iman eden günahkârlar için, ikinci kat: yahudiler için, üçüncü kat:

ristiyanlar için, dördüncü kat: yildizlara tapanlar için, besinci kat: atesperestn, altinci kat: putperestler için, yedinci kat da: münafiklar içindir. Görülüyorhennem bu tabakalarin en üst katidir. Sonra sira ile, digerleri gelmektedir.

na göre âyette Ulu Allah (C.C)'in seytana uyanlari yedi kisma ayirip her kishennemin bir katina yerlestirecegi belirtilmek istenmektedir. Sebep de sudufür ve günahlarin derecesi degisik oldugu için onlari isleyenlerin cehennemdrumlari da degisik olmustur.

r görüse göre: «Göz, kulak, dil, karin, edep yeri, el ve ayaktan ibaret yedi

cud azasina karsilik cehennem de yedi kat olarak yaratilmistir. Çünkü günaorganlardan çikmaktadir, o yüzden onlarin varacagi yer de yedi katli olarakratilmistir.»

konuda Hz. Ali (keremellahu vechehu) der ki: «Cehennem, üstüste yedi kaeydana gelmistir. Ilk önce birincisi, sonra ikincisi, sonra üçüncüsü sira ile bütlar dolar.»

hari ve Tirmizî'nin Ibni Ömer'den rivayetine göreygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki:

— Cehennemin yedi kapisi verdir, bunlardan birisi ümmetime karsi kiliçkenlere mahsustur.»

beranî'nin rivayetine göre bir gün Cebrail (A.S.) her zamankinden baska biratte Peygamber (S.A.V)'imize gelir. Peygamber (S.A.V)'imiz onu karsilayara

a Cebrail, niye senin cehreni solgun görüyorum» drye sorar. Cebrail (A.S):ger Allah (C.C) cehennemin körükleri hakkinda sana bilgi vermemi

mretmeseydi, gelecek degildim» der.

ygamber (SAV)'imiz ona: «Yâ Cebrail, bana cehennemi anlat» der. Cebrail (yle cevap verir: «Allah (C.C), cehennemin bin yil boyunca yakilmasini emren yil yakildi, sonunda agardi. Arkasindan bin yil daha yanmasini emretti,nunda kapkara kesildi.

mdi o kapkaradir, ne kivilcimi isik saçar ve ne de yalazi söner.ni hak üzere elci olarak gönderen Allah (C.C)'a yemin ederim ki, cehennem

ne deligi kadar bir delik açilsa dagilacak olan yüksek hararetten dolayiryüzünün bütün canlilar kavrularak ölürdü.

ni hak üzere elçi gönderen Allah (C.C)'a yemin ederim ki, cehennem

kçilerinden biri dünya halkina görünse yüzünün çirkinligi ve kokusunun agirzünden bütün yer yüzü halki ölürdü. Seni hak üzere elci gönderen Allah (C.



min ederim ki. Allah (C.C)'in Kur'an'in tanittigi cehennem zincirinin bir halkryüzü daglarina konsa dag yarilir ve yerin merkezine ininceye kadar durma

nun üzerine Peygamber (SAV)'imiz «Yeter, ya Cebrail! Yoksa kalbim duracaecegim» der.

sirada Peygamber (S.A.V)'imiz. Cebrail'in agladigini görür. Ona: «Ya Cebraah (C.C) katinda sahip oldugun mertebeye ragmen sen de agliyorsun» der.brail (A.S) O'na söyle cevap verir: «Niye aglamayayim? Asil benim aglamam

zim. Cünki belki Allah (C.C)'in bilgisine göre bu günkü mevkiimden baska birertebedeyim. Belki meleklerden biri iken Iblisin tâbi tutuldugu imtihanin birnzerine ben de tâbi tutulurum. Bilmiyorum, belki de Harut ile Marufunslarina gelenler benim de basima gelir.»

nun üzerine ikisi de aglamaya baslarlar, göz yaslari akarken «Ya Cebrail veuhammed! Ulu Allah her ikinizi âsi olmak tehlikesinden emin kilmistir» diyenzli bir ses duyarlar.

si duyunca Cebrail (AS) göge yücelir. Peygamber (SAV)'imiz de disarya çikalda Ensardan gülen, oynayan bir gurup ile karsilasir. Onlara der kî: «cehenn

dinizda iken gülüyor musunuz?! Benim bildiklerimi bilseniz, az güler, cok agrtlaginizdan ne yemek ve ne de su geçmez, yüksek tepelere çikarak yükseksle Allah (C.C)'a yakarirdiniz.»

sirada; «Ya Muhammed, kullarimi umutsuzluga düsürme. Ben seni zorluksterici olarak degil, müjdeleyici olarak gönderdim» diye bir nida gelir.

nidayi duyunca Peygamber (SAV)'imiz «Dogru olun ve Allah (C.C)'a yaklasye buyurur.

mami Ahmedín rivayetine göre Peygamber (SAV)'imiz Cebrail (AS)'e:

Niye hiç bir zaman Mikâil (AS)'i gülerken görmüyorum?» diye sorar. CebrailS)de O'na: «Mikâil, cehennem yaratilaliberi hiç gülmüs degil» diye cevap ve

üslim'in rivayetine göreygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki:

— Kiyamet günü cehennem, her biri yetmis bin melek tarafindan çekilen yetmn yedekle getirilir.»

2.Cehennem Azabıu Davud, Neseî ve Tirmizî'nin rivayetine göre Peygamberimiz (S. A.S.)yuruyor:

— Ulu Allah (C.C) cennet ve cehennemi yaratinca Cebrail (A.S)'i cennetenderdi ve git orayi ve oraya girecek olanlara neler hazirladigimi gör» dedi.

brail (A.S) de cennete vararak onu ve Allah (C.C)'in cennetliklere nelerzirladigini görüp dönünce Allah (C.C)'a: «Ululugun hAkki için oranin adini





ni Ebû Dünya der ki: «Cehennemin yetmis bin vadisi, her vadinin yetmis binlu, ve her vadi kolunun yetmis bin tasi vardir, her tasta, cehennemlliklerizlerinden sokan birer yilan barinir.»

hari Tarihinde senedi zayif söyle bir hadis vardir;

Cehennemin yetmis bin vadisi, her vadinin yetmis bin kolu, her vadi kolununtmis bin hanesi ve her hanenin yetmis bin evi, her evde yetmis bin kuyu, heyuda yetmis bin yilan bulunur ve her yilan da agzinda yetmis bin akrep tasi

erek kâfir ve gerekse münafik, vadinin dibini boylayincaya kadar bunlarin heri ile ayri ayri karsilasir.»

rmizi'nin rivayet ettigi münkati bir hadise göre Peygamber'imiz (S.A.S.)yuruyor ki:

— Cehenneme atilan büyük bir kaya yetmis yil düsmesine ragmen dibineramaz.»

. Ömer (R.A.) der ki. «Cehennemi sik sik hatirla. Cünki harareti yüksek, dibrin ve topuzlari demirdendir.»

zzar, Ebû Ya'Ia, Ibni Hibban ve Beyhakî'nin rivayetine göre Peygamber'imiz.A.S.)

Cehenneme bir kaya salinsa yetmis yil düserek ancak dibine ulasabilir» diyeyuruyor.

üslim'in rivayetine göre Ebû Hureyre (R.A.) der ki: «Bir gün Peygamber'imiz.A.S.)

Bu duydugunuz nedir, biliyor musunuz» diye sordu. «Allah (C.C) ve O'nun

sul'ü bilir» diye cevap verdik. Bunun üzerine Peygamber'imiz (S.A.S.) söyleyurdu:

Allah (C.C) yetmis yil önce cehenneme bir kaya salmisti, iste simdi onunhennemin dibine varisini yankisini duydunuz.»

berani'nin rivayetine göre Said-ül Hudrî (R.A.) der ki, «Peygamber'imiz (S.A

r gün siddetli bir yanki sesi duyarak irkildi. Bu sirada yanina Cebrail (A.S) gygamber (S.A.S.)'imiz O'na: "Ya Cebrail, bu duydugum ses nedir?" diye sordbrail (A.S) de ona su cevabi verdi: «Yetmis sene önce cehenneme bir kaya

linmisti, fakat ancak simdi dibine ulasti, Iste onun sesini Allah (C.C) sanayurmak istedi.»

ygamber (S.A.V)'imizin bu olaydan sonra, ruhunu Allah (C.C)'a teslim edincdar agzini acarak güldügü görülmemistir.»

med Ibni Hambel ve Tirmizî'nin rivayetine göre Peygamber (S.A.S.)'imizyuruyor ki:

— Eger sunun gibi (kafa tasini isaret ederek) yuvarlak bir kaya parçasi göktelinsa aradaki mesafe bes yüz senelik yol kadar oldugu halde aksam olmadan

re iner. Fakat ayni kaya cehennemin agzina salinsa dibine varabilmesi icin,



geceli-gündüzlü düsmeye devam etmesi lâzimdir.»

med Ibni Hambel, Ebu Ya'la ve Hakim'in rivayetlerine göre Peygamber.A.S.)'imiz buyuruyor ki:

— Cehennemin demir topuzlarindan biri yere indirilse. insanlar ile cinler biraya gelerek onu yerden kaldiramazlardi.»

kim'in rivayetine göre Peygamber (S.A.S.)'imiz

ehennemin demir topuzlarindan biri daga indiriîse, ufalanarak kül olurdu»yuruyor.

ni Ebu Dünya'nin rivayetine göre Peygamber (S.A.S.)'imiz

Cehennem kayalarindan biri dünya daglarindan birinin tepesine düsse, dagyerek kül olur. Her cehennemligin yaninda böyle bir cehennem tasi ile birytan bulunur» buyurmustur.

kim'in rivayetine göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Yer yedi kattir. Her iki kat arasi bes yüz yillik mesafedir. En üst kat, basi vyrugu havaya kalkmis bir baligin sirti üzerindedir, baiik kaya üzerinde ve kabir melegin elindedir.

nci kat rüzgârin mohfesidir. Ulu Allah (C.C) «ad» kavmini yoketmek istedigman rüzgâr korucusuna, üzerlerine mahvedici bir rüzgâr estirmesini emrettzgâr koruyucusu olan melek: "ya Rabbi, onlarin üzerine öküzün burunliklerinden cikan yel kadar rüzgâr salayim mi?" diye sorar.

u Allah (C.C): «O kadar ile bütün yer yüzünün ve bütün canlilarin hakkindalirsin. Sen onlarin üzerine yüzük tasi kadar rüzgâr sal» buyurdu. Iste

Üzerinden geçtigi hiç bîr seyi çürümüs kemik döküntüsü gibi yapmadanrakmaz» mealindeki âyet bu rüzgârc isaret eder.

üncü kat yerde cehennem taslari, dördüncü kat yerde cehennem kibriti vard

habîler: «Yâ Rasûlallah (S.A.V), cehennemin kibriti mi var? diye sordular.ygamber (S.A.V)'imiz onlara:

abii var, nefsimi kudret elinde tutan Allah (C.C)'a yemin ederim ki, o katta öbrit vadileri vardir ki, içlerine yüce daglar salinsa, eriyerek su gibi akarlardi»

ye cevap verdi.sinci kat yerde cehennem yilanlari bulunur, agizlari vadi gibi genistir.

tinci kat yerde cehennemin akrepleri bulunur, en küçügü semerli katirigindedir, bir darbe indirince kâfire cehennem atesinin hararetini unutturur

dinci kat yerde bir eli önde, bir eli arkada olmak üzere demir kelepçeyerulmus olarak Iblis vardir. Ulu Allah (C.C) onu bir kulun üzerine salmakeyince cözer.»

med ibni Hambel. Taberanî ve Ibni Hibban ve Hâkim'in rivayetine göreygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:



— Cehennemde deve boynu kalinliginda yilanlar vardir. Her biri bir kere sokukici acisi yetmis yil devam eder. Yine cehennemde semerli katir iriliginderepler vardir, her biri insani bir kere isirmca atesi kirk yil boyunca duyulur.»

rmizî. Ibni Hibban ve Hâkim'in rivayetlerine göre Peygamber'imiz:

Cehennemlikler «su» diye yalvarinca kendilerine yüzleri kavuran katran gibivi verilir. O ne fena bir içecek ve orasi ne kötü bir yerdir» (Kehf Sûre-i celile)

ealindeki âyet hakkinda «bu sivi zeytinyagi tortusu gibidir, cehennemlik kima yaklasinca yüzünün derisi eriyerek içine dökülür» buyuruyor.

rmizî'nin rivayetine göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Cehennemliklerin baslarina dökülen kaynar su içlerine sizarak karinsluklarini eritir ve içlerinde ne varsa eriyerek tabanlarmdan disariya akar.nra yeniden eski hallerine döndürülürler.»

ahhak (rahimehullah) der ki: «Hanin, Allah (C.C)'in yeri gögü yarattigindan hennemliklere icirilecegi ve baslarindan asagi dökülecegi ana kadar durmadynamaktadir.»

r görüse göre cehennemliklere sunulacak olan kaynar su, onlarin akan gözslarini cehennem havuzlarinda biriktirerek elde edilir ve kendilerine sunulu

te "Onlara (cehennemliklere) bagirsaklarini parçalayan kaynar bir sivi verilir

uhammed Sûre-i Celilesi: 15) mealindeki âyet. bu siviya isaret etmektedir. hususta daha baska sözler de söylenmistir.

med Ibni Hambel. Tirmizî ve Hakim'in rivayetine göre Peygamber'imiz (S.A.

Ötesinde cehennem vardir ve kendisine irinlesmis su verilir. Onu agzina alir,kat yutamaz, her bir azab vardir»

brahim Sûre-i Celilesi. 15—16) mealindeki âyet hakkinda söyle buyurmustur

rinli su agzina yaklastirilinca tiksinir, daha yakina getirilince yüzünü kavurusinin derisi eriyip akar, içince de bagirsaklarini parçalar. Nihayet dübüründe

kar.


— Onlara (cehennemliklere) bagirsaklarini parçalayan kaynar bir sivi icirilir.»

uhammed Süre-i Celîlesi; 15).


ehennemlikler «su» diye yalvarinca kendilerine yüzleri kavuran, kaynar katbi bir sivi verilir. O ne fena bir içecek ve orasi ne kötü bir yerdir."

ehf Sûre-i Celilesi: 29)

med Ibni Hambel ve Hakim'in rivayetine göre Peygamber (S.A.V)'imiz



yuruyor ki:

— Gassakdan yeryüzüne bir hava dökülse, bütün dünya halkini kokustururdu

radaki «gassak»

O azabi tatsinlar ki, o kaynar su ve gassaktir» (Sad Sûre-i Celilesi; 57) âyeti

adece kaynar su ve irin içerler» (Nebe Sûre-i Celilesi; 25) mealindeki âyetteçen irindir.

irin hakkinda çesitli görüsler vardir. Ibni Abbas'a (R.A.) göre o: "kâfirindinden süzülen sari su", baskalarina göre de yine: "kâfirlerin o kokmusnleridir."

'b-ül Ahbar'a göre: o bir cehennem pinaridir ki; oraya yilan, akrep ve benzebi zehirli hayvanlarin zehirleri sizarak birikir. Sonra da âdemoglu getirilip buviya batirilir. Çikarken dirisi eriyerek akar, etleri de kemiklerinden ayrilarakluklarindan ve diz kapaklarindan yerlere sarkar, o da insan elbisesini sürükbi etlerini sürükler.

rmizî'nin rivayetine göre bir gün Peygamber'imiz:y Mü'minter, Allah'dan gerektigi gibi korkun ve mutlaka müslüman olarak

ün» mealindeki âyeti okuduktan sonra söyle buyurdu: (Al-i Imran Sûre-iliiesi; 102).

— Eger Zakkum'un bir parçasi dünyaya damJasaydt. dünya halkinin bütünyecek ve içeceklerini bozardi, yiyecegi yalniz bu olanin hali nice olur, varin ssünün.»

ska bir rivayete göre hadisin son kismi;

Bundan baska yiyecegi olmayanin hali nice olur, varin siz düsünün.» seklinde

akintili bir yiyecek» mealindeki âyet ifadesini Ibni Abbas (R. An-huma) Yanirtlaga takilip ne içeri giren ve ne de geri çikan bir yiyecek» seklindeiklamistir.

hari ve Müslim'e göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Kâfirin iki omuz basinin arasi hizli giden bir atli hesabi ile üç günlük yolnisligindedir.»

med Ibni Hambel'in rivayetine göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Kâfirin azi disi Uhud dagi; uylugu Beyza tepesi, cehennemde kapladigi yerdid ile Mekke arasi (yani takriben üç günlük yolculuk mesafesi) kadar derisimen kirali Cebbar'in arsini ile kirk arsin boyu kalinligindadir.»

urada ayni mânada birkaç hadis çikarilmistir.)

dayii Bin Yezit'ten Tirmizi'nin rivayetine göre Peygamber'imiz (S. A.S.)yuruyor ki:

— Kiyamet günü kâfirin dili bir veya iki fersah kadar yere sarkar ve insanlari



aklan altinda çignenir.»

dayl bin Yezid'in Ebû Aclan'dan rivayetine göre kiyamet gününde

fir, dilini iki fersah sürükleyecek inscnlar onu çigniyecekîir. Bu hadisi Beyhabaskalari rivayet etmistir. Dogru olani bu rivayettir.


— Cehennemliklerin gövdesi, cehennemde o kadar irilestiriiir ki, kulak meme

omuz baslari arasi yedi yüz yillik bir yolculuk mesafesinde derilenin kalinligtmis arsin boyu kadar ve azi disleri Uhud dagi boyunda olur»

med Ibni Hambel ile Hâkim'in rivayetlerine göre Mücahid (R.A.) der ki. «Birni Abbas bana: «Cehennem ne kadar genistir, biliyor musun» diye sordu.Hayir, bilmiyorum» diye cevap verdim. Bunun üzerine o söyle dedi. «evet,llahi bilmiyorsun! Cehennemlik bir adamin kulak memesi ile omuz basi arastmis yillik yol kadardir. Orada kan ve irin nehirleri akar.»

n: «Kan ve irin nehirleri mi dedin» diye sordum, Ibni Abbas: «Hayir hayir, kirin vadileri» diye cevap verdi.

3.Günâhtan Sakınmanın Faziletiesin ki, günah islemekten insani meneden en büyük engel Allah (C.C) korkunun adalet ve intikamindan çekinmek. O'nun cezasindan gazab ve azabindakinmaktir.

tekim Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki:

llah'in emrine aykiri davrananlar bir fitneye yakalanmaktan veya aci bir azarpilmaktan korunuversinler."

latildigina göre Peygamber (S.A.V)'imiz bir gün ölüm döseginde yatan birlikanliyi ziyaret ederek ona:

Kendini nasil hissediyorsun» diye sorar. Delikanli Peygamber'imize: «Yâsûlallah (S.A.V), hem Allah (C.C)'a umut bagliyorum, hem de günahlarimda

ürü korkuyorum» diye cevap verir. Bunun üzerine Peygamber'imiz (S.A.S.)yuruyor ki:

— Böyle bir anda bu iki duygu kulun kalbinde biraraya gelince Ulu Allah (C.Cutlaka onu umduguna kavusturur ve korktugundan korur.»

heb Ibni Verde (rahimehullah) der ki, «Hz.Isa (A.S) söyle diyordu:

ennet sevgisi ile cehennem korkusu belâlara katlanmayi saglar, kulu dünyazlarindan, azgin isteklerinden ve kötülüklerinden uzak tutar."

san-ül Basrî (rahimehullah) dan rivayet olunduguna göre, «Vallahi, sizden öleleri gelip geçti ki, onlar günahi gözlerinde büyük gördükleri için cakiltaslar



yisinca fakirlere altin dagitsalar yine de kurtulamayacaklarindan korkarlardimistir.

ygamber'imiz (S.A.S) bir gün sahâbilere:

enim isittigimi siz de isitiyor musunuz? «Gökyüzü hakli olarak üzerindeki yüinda sikintidan büzülüp zangirdiyor Nefsimi kudret elinde tutan Allah (C.C)'min ederek söytüyorum ki, gökyüzünün her dört parmaklik yerinde Allah.C)'a ya secde eden, ya O'nun için ayakta dikilen veya rükua varan bir melerdir."

enim bildiklerimi bilseniz, az güler, cok aglar ve Allah (C.C)'in yakayapismasinin çetinliginden, intikaminin aciligindan dolayi yüksek daglara çikarna yakarirdiniz. Üstelik hic biriniz kurtulacak misiniz, yoksa kurtulamayacaksiniz, bilmezsiniz."

kr Ibni Abdullah El'Muzinî (rahimehullah) der ki:

Gülerek günah isleyen kimse, aglayarak cehenneme girer.»


— Kul, Allah (C.C)'in katindaki azabin tamamini bilse, cehennem korkusu hiçkalbinden çikmaz.»

hari ve Müslim'in rivayetine göre:

Sen (önce) en yakin hisimlarini ikaz et.»

uara Sûre-i Celilesi: 214) meâlindaki âyet inince Peygamber (S.A.S.)'imizaga kalkarak Kureys kabilesi mensuplarina söyle seslendi:

y Kureys'liler! Kendinizi Allah (C.C)'dan satin alin. ben sizi Allah (C.C)'in hiçkmünden kurtaramam."

Abdülmenaf ogullari, sizi Allah (C.C)'in hiç bir hükmünden kurtaramam. Eyah (C.C) Resül'ünün amcasi Ibni Abbas, seni Allah (C.C)'in hiç bir hükmündrtaramam. Ey Allah Resül'ünün halasi Safiye, seni Allah (C.C)'in hiç birkmünden kurtaramam. Ey Muhammed'in kizi Fatimâ, benden diledigin malie, fakat seni Allah (C.C)'in hiç bir hükmünden kurtaramam.»

r gün Hz. Ayse (R. Anha):

O kimseler ki, Allah'a dönecekler diyelbleri ürpererek kendilerine verilenden verirler. Iste onlar iyiliklere kosanla alanda birbirleri ile yarisanlardir.» (Mû'minun Sûre-i Celilesi; 60-61)

ealindeki âyet hakkinda Peygamber'imize {S.A.S.):

Âyetin kasdettigi kimseler zina eden, çalan, sarap içen ve bunlar ile birlikte A.C)'dan korkan kimseler midir» diye sorar. Peygamber {S.A.S.ímiz ona suvabi verir:

— Hayir Ebû Sekr'in kizi, hayir Siddik'in kizi! Âyet namaz kilan, oruç tutan,

daka veren ve bunlara ragmen, «isledigi iyilikler, kabul edildi mi, yoksailmedi mi» diye Allah (C.C)'dan korkan kimseleri kasdetmektedir.»



amin biri Hasan-ül Basrî'ye (rahimehullah): «Yâ Said, kalbimi nerede isevincinden uçuracak sekilde bana ümid telkin edenlere karsi nasil davranmamvsiye edersin?» diye sorar. Hasan-ül Basrî adama söyle cevap verir:

Vallahi, sonradan güvene kavusmana ragmen, seni korkutanlar ile düsüplkacagina, bastan sana güven telkin ederek korkunç durumlar ile karsilasmal açanlar ile düsüp kalkman senin için daha hayirlidir.

. Ömer (R.A.) sûikaste ugrayip sirtindan hançerlendigi zaman ölmek üzere luna der ki:

Vay basima gelenlere! Çabuk yanagimi yere degdir. Anasi olmiyan! Eger O (A.C)) bana rahmet etmezse yazik bana. vay halime!»

ni Abbas (R. Anhuma) ona der ki: «Yâ Emirülmü'minin, bu ne korku! Oysa kah (C.C) sana nice fetihler nasip etmis, nice sehirler ele geçirmeye seni vasmis, sana nice nice basarilar göstermistir.»

Ömer ona: «Kimseye zulmetmeden ve kimsenin zulmüne ugramadanrtulmak isterdim» der.

. Ali'nin (KerremeUahu vechehü) torunu Zeynelabidin'i (rahimehul-lah) herdestten sonra titreme nöbeti tutardi, kendisine sebebini soranlara derdi ki:

azik size, kimin huzuruna dikilip yakarmak üzere oldugunu biliyor musunuz

med Ibni Hambel (rahimehuüah) der ki: «Allah (C.C) korkusu beni yemektemekten alikoyuyor. Bunlari istahim cekmiyor.»

hari ile Müslim'in rivayetlerine göre Peygamber'imiz (S.A.S.):

aska hiç bir gölgenin kalmayacagi Kiyamet Günü Allah (C.C)'in Ars'inin gölgina alacagi yedi kimseden biri olarak «Tenhada Allah (C.C)'i hatirlayip (yaninun azabini anip isledigi emre aykiri günahlarin korkusu ile) göz pinarlarisaran kimseyi zikretmistir."

ni Abbas'in (R. Anhuma) rivayet ettigine göre Peygamber'imiz (S.A.S.)yuruyor ki:

— Su iki göz cehennem yüzü görmez:

Gece yarisi Allah (C.C) korkusu He aglayan göz.

Allah (C.C) yolunda geceyi nöbet tutarak geçiren göz.»û Hüreyre (RA)'nin bir hadisinde, Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

iyamet Günü su üçü hariç, bütün gözler aglayacaktir:

Allah (C.C)'in haramlarina bakmaktan sakinan göz.

Allah (C.C) yolunda nöbet tutarak uykusuz sabahlayan göz.

Allah (C.C) korkusu ile sinek basi iriliginde yaslar akstan göz."




— Sagilan süt nasil memeye geri dönmezse Allah (C.C) korkusu ile aglayan gcehenneme düsmez. Allah (C.C) yolunda savasanin vücuduna konan toz ile

hennem atesinin dumani da biraraya gelmez.»

mr Ibn-ül As (R.A.) der ki:

Allah (C.C) korkusu ile bir damla yas akitmak, benim için bir dinar sadakarmekten daha sevimlidir.»

n ibni Abdullah (rahimehullah) der ki:

Ögrendigime göre Allah (C.C) için aglayan kimsenin göz yasi vücudununresine degse, ulu Allah (C.C) orayi cehennem atesine haram kilar.»

ygamber (S.A.V)'imiz Allah (C.C) korkusu ile aglarken gögsünden kaynayanzan gibi bir ses duyulurdu.

ndi (rahimehullah) der ki:

Allah (C.C) korkusu ile aglarken dökülen göz yaslarinin bir damlasi, denizleryüklügündeki cehennem atesini söndürür.»

ni Simak (rahimehullah) nefsini azarlayarak der ki:

âhidler gibi konusuyor, fakat münafiklar gibi davraniyorsun. Sonra da cennermek istiyorsun. Heyhat, heyhat. Cennet baskalari içindir. Onlarin Amellerizim islediklerimiz gibi degildir."

fyan-üs Sevrî (rahimehullah) der ki: «Cafer-us Sadik'in yanina vardim ve odim ki; «Ey Allah (C.C)'in Resül (S.A.V)'ünün torunu, bana bir tavsiyedelun.» Bunun üzerine o bana dedi ki;

a Sufyan! Yalancida mertlik, kiskançta huzur, tembelde dostluk ve kötüyluda efendilik olmaz.»

na: «Ey Rasûlallah (S.A.V)'in torunu, devam et» dedim. Söyle dedi.

â Sufyan! Allah (C.C)'in haram kildiklarindan kaçinirsan ibadet etmis olursuah (C.C)'in sana ayirdigi paya azi olursan müslüman olursun. Insanlardanninle neler konusmalarini isliyorsan, sen de insanlara onlari söylersen, mümursun. Günahkâr ile dostluk kurma ki, sana kötülüklerini ögretmesin.

ni: «Kisi arkadasinin dinindendir, o yüzden herkes kimi arkadas edinecegine

kkat etsin» seklindeki hadise uymalisin. Bir is yapmak isteyince Allah (C.C)'drkanlara danis.»

n ona yine «Devam et, ey Allah (C.C) Resül (s.A.V)'ünün torunu» dedim. O zlerine söyle devam etti:

a Sufyan kim soya dayanmayan asalet ve mevkie dayanmayan nüfuz istiyoah (C.C)'in emrini kilmasin, günaha girmeksizin Allah (C.C)'a ibadet etmeyecelsin.»

na yine: «Devam et» deyince sunlari söyledi:





zetim hakki icin kulumda iki güveni, iki korku ile yanyana getirmem; bunare, dünyada benden yana emin olanlari Ahirette korku ile karsilastiririm.

ünyada benden korkan kimseleri ahirette güvene kavustururum."

u Süleyman-ud Darani (Rahimehullahi) der ki:

ah (C.C) korkusu tasimayan kalb, harabedir.

nkü Ulu Allah (C.C):

ercekten Allahín imtihanindan ancak agir zarara ugrayanlar endiseyesmezler." buyurmustur.

4.Tövbenin Faziletivbenin fazileti hakkinda birçok ayet inmistir. Nitekim ulu Allah (C.C) buyuru

y müminler, hepiniz günahlarinizdan tevbe ediniz ki, kurtulusa eresiniz."

ur Sûre-i Celilesi; 31)

llah'in iyi kullari, Allah ile birlikte baska bir ilâha tapmazlar, hakkayanmaksizin Allah'in haram kildigi canliyi öldürmezler, zina islemezler. Bunpan, agir günah islemis olur. Kiyamet günü azabi kat kat olur ve çaresiz olahennemde ebedî kalir.

lniz tevbe edip îman ederek iyi ameller isleyenler müstesna, onlarintülüklerini Allah iyilige çevirir. Allah bagislayici ve merhamet edicidir.vbe edip iyi amel isleyen kimse, tevbesi kabul edilmis olarak Allah'in huzururir."

urkan Sure-i Celilesi: 68—71)

konudaki hadisler de hayli çoktur. Nitekim müslümün rivayetine göreygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

ündüz günah isleyenler tevbe etsin diye Allah (C.C) geceleyin rahmat etini

atir. Gece günah isleyenler tevbe etsin diye de gündüz rahmet elini uzatir. nes battigi yerden doguncaya kadar böyle devam eder."

rmizinin rivayetine göre, Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Bati tarafinda kirk veya yetmis yillik yol genisliginde bir kapi vardir. Allah.C), gökleri ve yeri yarattigi gün onu tevbe için açmrstir, günes oradanatidan) doguncaya kadar o kapiyi kapamaz.»


abb'inin bazi alâmetleri belirdigi gün insana daha önce getirilmemis olan ve





re-i Celilesi; 14) mealindeki âyette belirtilen «pas» bu noktaya isaretmektedir»

rmizi'ye göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Can bogaza dayanmadikça Allah (C.C) kulun tevbesini kabul eder.»

beranî'ye göre sahabelerden Hz. Muaz Ibni Cebel (R.A.) der ki.Bir gün Peygamber'imiz elimden tuttu, birlikte bir mil kadar yürüdüktennra bana dedi ki:

— Ya Muaz! Allâh (C.C)'dan korkmayi, dogru konusmayi, sözünde durmayi,maneti yerine getirmeyi, hiyanetten uzak durmayi, yetimi esirgemeyi,msularina iyi davranmayi, öfkeyi bastirmayi, yumusak sözlü olmayi,lamlasmayi, imama bagli kalmayi, Kur'an-i Kerim hakkinda derin derinsünmeyi. Ahireti sevmeyi, hesaba çekilmekten çekinmeyi, uzak vâdeli emelslememeyi ve iyi amel islemeyi sana tavsiye ederim.

na karsilik müslümana sövmekten, yalanciya inanmaktan, yahut dogru sözllanci çikarmaktan, adil imama bas kaldirmaktan, yeryüzünde kargasalik

karmaktan, seni menederim.Muaz! Her agacin, her tasin yaninda Allâh (C.C)'i an, açiga açik ve gizliye g

mak üzere her günaha karsilik ayri bir tevbe yap.«

fahanî'ye göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

ul günahlarindan tevbe edince Allâh (C.C) onun günahlarini koruyucueleklere, vücudunun azalarina ve yer yüzündeki iz ve belirtilerine unuttururyamet Günü, günahinin hiç sahidi olmaksizin Allâh (C.C)'in katina çikar."

ne Isfahanî'ye göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:— Günahina pisman olan Allâh (C.C)'in rahmetini, kendini begenen ise O'nunzabini bekler.

Allâh (C.C)'in kullari! Bilmis olun ki herkes isledigi amele göre hesaba çekiç kimse iyi ve kötü amelinin karsiligini görmeden dünyadan çikmaz. Amelleryyetterine göre degerlendirilir.

ece ile gündüz birer binek hayvanidirlar, onlarin sirtinda âhirete dogru, iyi yn. Tevbede ve iyi amel islemeyi ertelemekten sakinin, çünki ölüm ansizin ge

âh (C.C)'in merhametine güvenip kendinizi aldatmayin, biliniz ki, cehennemze pabucunuzun bagindan daha yakindir.»

kasindan Peygamber'imiz:

Zerre kadar iyilik isleyen onun karsiligini görür, zerre kadar kötülük isleyen rsiligini görür.» (Zilzal Sûre-i Celilesi; 7-8) mealindeki âyeti okudu.


— Günahlarindan tevbe eden kimse, günâhi olmayan kimse gibidir.»

yhakî'ye göre Peygamber'imiz (S.A.S) buyuruyor ki:



— Günahlarindan bagislanmasini diledigi halde onu islemeye devam eden kimbb'i ile alay etmis gibidir»

ni Hibban ve Hâkim'e göre Peygamber'imiz (S.A.S.)

slenen günaha karsi pismanlik duymak tevbedir» buyuruyor. Yani pismanlikvbenin ana temelidir. Arafat'a çikmak haccin temel esaslarindan biri oldugu kat duyulan pismanligin Allâh (C.C)'in emrini kirmaktan, yapilan hareketinkinliginden ve karsiliginda ugranilacak azabdan dolayi olmasi gerekir. Yoksanah islendigi için malca zarara ugramaktan korkarak pisman olmak tevberine geçmez.

kim'e göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

llah (C.C) bir kulun isledigi günahdan dolayi pismanlik duydugunu bilir bilmeha kul afv dilemeden onu afveder."

üslim'e göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

arligimi kudret eiinde tutan Allâh (C.C'a yemin ederek söylüyorum ki; eger nah isleyip arkasindan günahlarinizin afvini dilemeseydiniz, Allâh (C.C sizitadan kaldirarak yerinize günah isleyip afv dileyen bir kavim getirir venahlarini bagislardi."


— Allâh (C.C övülmeyi herkesten çok sever, bu yüzden kendini övmüstür. Al.C'dan daha gayretli kimse yoktur. Bu yüzden çirkin davranislari harammistir. Allâh (C.C) kendisinden özür dilenmesini herkesten çok sever, buzden kitap indirmis, peygamberler göndermistir.»

üslim'in rivayetine göre Cuheyne kabilesinden bir kadin bir gün Peygambera.v)'imize gelir, kadin zinadan hamiledir. Peygamber (s.a.v)ímize: «Yâsûlallah (s.a.v), haddi gerektiren bir günah isledim, cezami tatbik et» der.

ygamber'imiz kadinin velisini çagirarak ona

Bu kadina iyi bak, dogum yapinca onu bana getir» der. Adam da Peygambera.v)'imizin dedigi gibi yapar.

din getirilince Peygamber (s.a.v)'imiz elbisesinin sikica üzerine baglanmasinmreder ve O'nun emri üzerine kadin recm edilir. Sonra da Peygamber

a.v)'imiz onun cenaze namazini kilar.. Ömer (R.A.) «Zina ettigi halde onun cenaze namazini mi kiliyorsun, yâasûlellah (s.a.v)» der. Peygamber (s.a.v)'imiz ona söyle cevap verir:

Bu kadin öylesine bir tevbe yapti ki, yetmis Medineliye bölüstürülse, onlara bfi gelirdi. Sen kendiliginden Allâh (C.C için canina kiyandan daha makbul hicmseye rastladin mi?>

rmizî, Ibni Hibban ve Hâkim'e göre Ibni Ömer (R.A.) der ki: «Peygambera.v)'imizden bir çok kerreler duydugum bir hadisi nakledeyim, O söyle

yurdu:



— Israilogullarindan Kifl adinda günah islemekten çekinmeyen biri vardi. Bir nina bir kadin geldi. Kifl ona irzina geçmek karsiliginda altmis dinar verdi.

am kocanin karisina yanastigi gibi kadina sokulunca kadin titreyip aglamayasladi, adam «Niye agliyorsun, yoksa benden hoslanmadin mi» diye sordu. K

Hayir, mesele hoslanmamak degil, fakat bu isi simdiye kadar hic yapmis degimdi de maddî sikinti yüzünden yapmaya mecbur kaldim» diye cevap verdi.am kadina «Madem ki, simdiye kadar yapmadigin bir is, kalk git, para da se

sun. Allâh (C.C')a yemin ederim ki, ben de bundan böyle artik günah

emeyecegim» dedi ve o gece öldü. Sabahleyin kapisinda «Allah Kifl'i afvetti»ye yazili oldugu görüldü.»

ni Mes'ûd (R.A.) der ki:

ki komsu köy vardi, birinin halki iyi, öbürünün kötü idi. Halki kötü dan köydri halki iyi köye dogru yola çikti, fakat iki köy arasinda öldü.

adam hakkinda seytan ve melek anlasmazliga düstüler. Seytan «Vallahi, o bç karsi gelmis degildi» dedi. Melek de, «Fakat köyden tevbe etmek üzererilmisti» dedi.

u Allâh (C.C) aralarina girerek, ölünün hangi köye daha yakin oldugunun teilmesine hükmetti. Neticede iyilerin köyüne bir karis daha yakin oldugunurdüler. Bunun üzerine afvedildi.

a'mer (R.A.): «Ben de bu hususda adami «iyilerin köyüne Allâh (C.C)klastirdi» diyenleri isittim demistir.

harî ve Müslim'e göre Peygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki:

— Sizden çok önceleri yasayanlardan bir adam doksandokuz kisi öldürmüstü

nun üzerine o günün en mühim âlimini arastirdi, ona bir rahibi tavsiye ettilhibin yanina varinca ona doksan dokuz kisi öldürdügünü söyleyerek tevbesibul edilip edilmeyecegini sordu. Rahip ona «hayir» deyince onu da öldürdü,ylece öldürdüklerinin sayisi yüze ulasti.

kasindan yine o günün en büyük âlimini sordu, ona yüksek bir âlimi tavsiyetiler. Adam âlime yüz kisi öldürdügünü söyleyerek tevbesinin kabul edilipilmeyecegini sordu. Âlim ona elbette tevbe edebilecegini, tevbe ile kendisiasina hiç kimsenin girmeye hakki olmadigini bildirerek ona «Yürü, filân yerer, orada Allâh (C.C')à ibadet eden insanlar yasiyor, onlar ile birlikte sen de

âh (C.C)'a ibadet et, köyüne dönme, çünki orasi kötü bir yerdir» dedi.am da yola koyuldu, fakat yari yolda öldü.

nun üzerine Azab melekleri ile rahmet melekleri adam hakkinda anlasmazlistüler. Rahmet melekleri bu adam tevbekâr olarak ve kalbi ile Allâh (C.C)'anelerek buraya geldi» dediler. Azab melekleri de «O hiç bir iyilik islemedi»diler.

sirada insan kiligina girmis bir melek çikageldi, rahmet ve azab melekleri olasmazliklarini çözmek üzere hakem kabul ettiler.

san kiligindaki melek «Her iki mesafeyi de ölçüp karsilastirin. Hangi tarafa dkinsa o tarafa ait olsun» dedi. Mesafeleri ölçüp karsilastirinca varmak istedig



re daha yakin oldugu görülerek onu rahmet melekleri götürdü.»

ger bir rivayete göre hadisin son kismi söyledir. «...Adamin ölüsü Iyiîer köyür karis daha yakin oldugu için iyilerden sayildi.»

aska bir rivayete göre de hadisin bu kismi söyledir.

. Allâh (C.C beriki, köye «uzaklas» ve öteki köye «yakina gel» diye emrettinra insan kiligindaki melek «Her iki tarafa olan mesafeyi ölçüp karsilastirin»di. Ölçüp karsilastirinca iyiler köyüne bir karis daha yakin oldugunu gördüle

ylece afvedilmis oldu.»ska bir rivayete göre hadis söyle sona ermektedir, «... Ö!üm melegi gelinceem son bir gayret ile gögsünü iyiler köyüne dogru sürükledi.»


damin biri pek azgin idi, yolda biri ile karsilasti, ona «Hepsi de haksiz yeremak üzere doksan dokuz kisi öldürdüm, acaba tevbem kebul olunur mu» diyrdu. «Hayir» deyince onu da öldürerek yine yola koyuldu.

r müddet sonra baska biri ile karsilasti, ona da «hepsi de haksiz yere olmakere yüz kisi öldürdüm, tevbemin kabul edilmesi için bir çare var mi?» diyerdu.

am kaatile «Eger sana «Allâh (C.C tevbe edeni reddeder» dersem, yalanylemis olurum. Surada vakitlerini ibadet ile geçiren bir kisim insan var, onlar, birlikte Allâh (C.C)á ibadet edersiniz» diye cevap verdi.atii o yöne dogru yola koyuldu, fakat yolda öldü.

hmet ve azab melekleri adamin ölüsünü hangi tarafin kaldiracagi konusund

lasmazliga düstüler. Bunun üzerine Allâh (C.C) aralarini bulsun diye onlara elek gönderdi. Gelen melek «iki yere dogru olan mesafeyi ölçüp karsilastirinngi tarafa daha yakinsa oranin halkindandir» dedi.

esafeleri ölçüp karsilastirinca ölünün tevbekârlar yurduna bir parmak kadarha yakin oldugunu gördüler, böylece afvedimis oldu.»

ska bir rivayete göre hadisin son" kismi söyledir, «... Sonra katil baska birhibe vardi ve «Ben yüz kisi öldürdüm, tevbemin kabul edilme çaresi var mi»di. Rahip adama dedi ki. «Çok ileri gitmissin. Bilmiyorum. Fakat yakinlarda y var, birinin adi «Nasere» digerininki ise «Kefere. Nasere halki cennetlikler

mellerini isler, köyde kendilerinden baska kimse oturmaz. Kefere halki isehennemliklerin amellerini islerler, köyde yalniz kendileri oturur.

mdi sen var, Nasere'ye git, eger orada kalir, onlarin amelleri gibi amel islersvbenin kabul edilecegi süphesizdir.»

am Nasere'ye varmak amaci ile yola çikti, faket iki köy arasinda öldü. Melekatilin ölüsünü ne yapacaklarini Allâh (C.C)'dan sordular. Ulu Allâh (C.C) onl

Bakin bakalim, adamin ölüsü hangi köye daha yakinsa kendisini o köy halkinzin» buyurdu.

esafeleri ölçüp karsilastirinca adami bir parmak kadar Nasere'ye daha yakinlarak kendisini bu köy halkindan saydilar.»



5.Zûlmü Nehyetmeku Allah (C.C.) buyuruyor ki;

—Zulmedenler yakinda hangi tarafa varacaklarini anlayacaklardir

uara Süres-i Celilesi; 227).ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

ulüm, Kiyamet Günü karanliklaridir.»


— Haksizlik ile bir karis topragi ele geçirenin, Allah (C.C) Kiyamet Günüynuna yedi kat yeri geçirir.»

r kitapta yazdigina göre ulu Allah (C.C):Benden baska yardimcisi olmayan kimseye zulmedene gazabim pek çetindir»yuruyor.

ir ne güzel söylemistir:

Güçlü iken zulmetme.

nkü zûlmun sonu pismanliga döner.

özlerin uyur, fakat mazlum uyaniktir.

ep beddua eder sana, Allâh (C.C)'in gözleri de uyaniktir.»

ger bir sâir de ayni konuda söyle der:

Zâlim yeryüzünü binek hayvanina çignetip.

tülük kazanmada gemiyi iyice aziya takinca.

nu zamanin gelismelerine birak.

nki bu gelismeler onun karsisina hesabinda olmayan seylerkarir.»tefden bir zat, «Düskünlere zulmedip de güçlülerin kötülerinden olma»mistir.

û Hureyre (R.A.) der ki; «Toy kusu. her hangi bir zâlimin zulmünden duydurkudan yuvasinda ölür.»

ylendigine göre Tevrat'da söyle yazilidir.

Kiyamet Günü, Sirat köprüsünün arkasindan söyle bir ses gelir:

y azgin zorbalar, ey gemi aziya takmis eskiyalar! Allah izzeti hakki için yem



er ki, bu gün su köprüyü hiç bir zâlimin zulmü asmayacaktir.»

hâbelerden Câbir (R.A.) der ki.

Habesistan'dan dönünce Peygaber (s.a.v)ímiz bize Habesistanda gördügünüsirtici olayi bana anlatir misiniz» dedi.

teybe'nin beyanina göre bu göçmenlerden biri olan Hz. Ali (K.V.) söylenustu:

— Ya Rasûlallah (s.a.v), bir gün hep birlikte birarada oturuyorken önümüzdeanin yerlisi olan yasli bir kadin geçti. Basinda bir su testisi vardi ve yerli birlikanli ile karsilasdi.

elikanli bir eli ile kadini ensesinden tutarak itti, kadin dizüstü yere kapaklandstisi kirildi.

lkinca delikanliya dönerek «Ey zâlim Allah (C.C) Kürsî'yi kurup gelmis geçmrkesi toplayinca, eller ve ayaklar dile gelerek islediklerini bir bir anlatacaklarin O'nun huzurunda aramizdaki dava ne olacak, göreceksin» dedi.

nun üzerine Peygamber'imiz (S.A.S.) buyurdu ki:— Allah zayifin hakkini güçlüden almayan bir toplulugu temize çikarir mi hiç


— Ulu Allah (C.C) su bes kisiye gazab eder, dilerse gazabini dünyada yürürlüyar, dilerse âhirette onlari cehenneme atar. Bu bes kisi sunlardir:

— idare ettiklerinden hakkim aldigi halde ontara karsi insafli davranmayan vradiklari haksizliga engel otmayan devlet Baskani.

— Idare ettikleri kendisine bagli kaldigi halde, güçlüler ile zayiflarin arasinilmayan ve arzusu uyarinca konusan yetkili.

— Ailesine, çoluk - çocuguna Allah (C.C)'a ibâdet etmeyi telkin etmeyen velara dinleri hakkinda gereken bilgileri ögretmeyen kimse,

— Çalistirdigi isçiye hakettigi ücreti vermeyen kimse.

— Mehri konusunda karisina haksizlik eden erkek.»

dullah Ibni Selâm (R.A.) der ki; «Ulu Allah (C.C) insanlari yaratip ayaklarierine dogrulduklari zaman baslarini Allah (C.C)'a kaldirarak «Yâ Rabb'i, sen sin» diye sordular. Ulu Allah (C.C) da: «Hakki verilinceye kadar mazlumunnindayim» buyurdu.

heb Ibni Munebbih (R.A.) der kî: «Zorbanin biri bir kösk yapar, etrafina sûrker. Bu arada yasli bir kadin gelerek köskün yakininda barinabilecegi bir küçlübe kurar.

r gün zorba atina binerek gelir, köskün çevresini gezer. Bu arada yasli kadinlübesi gözüne ilisir. «Bu kimindir» diye sorar, kendisine kulübenin yasli ve

ksul bir kadinin barinagi oldugu söylenir.



rbanin emri ile kulübe derhal yikilir, kadin gelince kulübesinin yikildigini göKulübemi kim yikti» diye sorar, kendisine «Kral onu görünce yiktirdi» diye cerilir.

nun üzerine kadin basini göge kaldirarak der ki, «Yâ Rabb'i, ben buradaktum, peki sen neredeydin?!»

nun üzerine Ulu Allah (C.C) Cebrail (A.S)'e: "içindekiler ile birlikte köskünini üste getirmesini emreder". Cebrail (A.S) de aldigi emri derhal yerinetirir.»

ylendigine göre Bermekilerin ileri gelenlerinden biri oglu ile birlikte zindanalinca ogul babaya, «Babacigim, onca saltanattan sonra zincire vurulduk,

ndana düstük» der. Babasi ogluna, «Yavrum, mazlumun bedduasi gecelerirüdü, biz farkinda olmadik ama Allah (C.C)'in gözünden kaçmadi» der.

zid Ibni Hakim (R.A.) der ki:

ulmettigim kimse kadar hiç kimseden korkmus degilim. Cünki o bana Allâh.C) yeter. Allâh (C.C) seninle benim aramizdadir der. Halbuki ben onun

stekçisi yalniz Ulu Allâh (C.C) oldugunu bilirim."û UmAme (R.A) der ki;

Zâlim Kiyamet Günü Sirat köprüsüne varinca mazlum önüne çikarak yaptigiksizligi kendisine hatirlatir. Böylece zâlimler ellerindeki iyi amelleri vermedazlumlarin ellerinden yakalarini kurtaramazlar. Eger iyi amelleri yoksalümleri kadar günah mazlumlardan alinarak yüklenir, böylece cehennemin e katina gönderilirler.»

dullah Ibni Ünes (R.A.) der ki; «Ben Peygamber (s.a.v)'imizi söyle buyururk

ttim:nsanlar Kiyamet Günü çirilçiplak, yalin ayak ve sünnetsiz olarak meydanaplanirlar. Uzaktan ve yakindan ayni ayarda duyulan bir ses tonu ile onlara sslenilir:

esaplasmanin mutlak hâkimi benim. Cennetliklerden hiç birinin kendisindenke veya daha büyük bir zülüm görmüs bir cehennemlik hak isterken cennetrmemesi gerekir. Üzerinde bir fiske kadar veya daha büyük bir haksizliklunan hiç bir cehennemligin de zulmünün hesabini vermeden cehenneme

rmemesi gerekir." Rabb'in hiç kimseye zulmetmez."z «Yâ Rasûlallah (s.a.v), bizler çirilçiplak, yalin ayak ve sünnetsiz olarakraraya getirilecegimize göre bu hak alis - verisi nasil olacak» diye sorduk.

ygamber (s.a.v)'imiz: «Tam ceza olarak iyilikler ve kötülüklerlesaplasacaksiniz. Rabb'in hiç kimseye zulmetmez» diye cevap verdi.


— Kim haksiz yere baskasina bir kamçi vurursa, Kiyamet Günü karsiligi olan

zaya çarpilir»



ylendigine göre Pers hükümdarlarindan biri oglunu okutup yetistirmek üzerr muallim tutar. Sahzade terbiye ve fazilet yönünden beklenen amaca ulasinuallim bir gün onu karsisina alir. Kabahatsiz, sebepsiz yere aci bir sekilde döhzade muallime karsi kin baglar.

basi ötüp tahta kendisi geçince muallimi huzuruna çagirarak ona; «Falan güni kabahatsiz ve sebepsiz yere agir bir sekilde dövmenin sebebi ne idi?» diyrcr.

uallim ona su cevabi verir, «Ey Pâdisâh, bilmis ol ki fazilet ve terbiye yönündzulanan seviyeye ulasinca babandan sonra tahta çikacagini anlamistim. Buzden hic kimseye zülmetmeyesin diye sana dayagin ve zulmün acisini tattirmedim.»

nun üzerine Padisah ona: Allah (C.C) hayrini versin demis, sonra kendisinehsis verilmesini emrederek birakmistir.

6.Yetime Zulüm Etmeyi Yasaklamaku Allah (C.C.) buyuruyor ki:

etimlerin mallarini zalimce (haksiz yere) yiyenler, ancak ve ancak karinlarines dolduruyorlar. Onlar cehenneme atilacaklardir."

isa Sure-i Celilesi; 10)

tade (R.A.) der ki. «Bu âyet Gadafan kabilesinden bir adam hakkinda inmis

adam Vâli olmus onun küçük yastaki yetim yegenin malini yemistir.»etteki «zâlimce» deyimi «zorla» veya «haksiz yere» demektir, buna göre fiaplarinda belirtilen sartlar uyarinca, haksizlik maksadi tasimaksizin yetiminalini kullanmak bu hükmün disindadir.


etimin velisi zengin ise, yetim malindan yemekten uzak dursun, fakir ise ölçarak ondan yesin."

isa Sure-i Celilesi; 6)etteki «ölçü olarak» ifadesi, «ihtiyaca yetecek kadar» veya «borç olarak»nud «emeginin karsiligi olarak» demektir. Veli yetim malinden aldigi borcu, nisleyince geri verir, eli hiç bir zaman genislemezse, aldigi kendisine helâld

u Allah (C.C.) su âyette yetimlerin hakkinin önemi ve bu hususta gayet titizvranilmasi konusunda velileri uyarmaktadir.

u Allah (C.C.) söyle buyuruyor:

rkalarinda zavalli yavrular birakirlarsa zulüm göreceklerinden korkanlar ayndiseyi yetimlere karsi da duysunlar, Allâh'dan korkarak dogru konussunlar."



isa Sure-i Celilesi; 9)

etin, malin üçte birinden fazlasi için yapilacak olan vasiyetler ile ilgili oldugri süren görüs bir yana birakilacak olursa yukardaki Allah (C.C) Kelâminin öes'ûliyyeti altinda yetim barindiran kimse hakkindadir. Âyet yetime hitap tarrincaya kadar her hususta iyi davranmaya tesvik etmektedir. Yetimin velisi ndi çocugu imis gibi «yavrum» diye hitap etmeli, öldükten sonra malinincuguna ve zürriyetine nasil iyilik ve ikramla taksim edilmesini ve onun malikilmasini isterse yetime de öyle muamele etmelidir.

nki ceza gününün hâkimi, herkese amelinin karsiligini verir. Sen ne yaparsun aynisini görürsün.

sanoglu baskasinin mal ve evlâdi üzerinde güven içinde tasarruf ederkensizin ölümün pençesine düser, o zaman, Allah (C.C) ona, mali, çoluk - çocugrisi ve diger yakinlari hakkinda baskalarina yaptiginin tipkisi olan bir muammukabele eder. Eger iyi davrandi ise karsilasacagi mukabele de iyi. Kötüvranmissa görecegi mukabele de kötü olur.

na göre akli basinda olan bir kimse, dininin zedelenmesinden endise etmiyo

ndi malina ve çoluk - çocuguna karsi endise duymali; velinin — yetim olsalacuklarina karsi nasil davranilmasini istiyorsa, mes'ûliyyeti altinda yasayantimlere karsi da ayni tavri takinmdlidir.

dirildigine göre Ulu Allah (C.C), Hz. Davud'a (A.S.) buyurdu ki:

â Dâvud! Yetime karsi cana yakin bir baba gibi ve dula karsi da müsfik bir kbi davran. Bilesin ki, ne ekersen onu biçersin. Çünki günün birinde mutlakaeceksin, senin de geriye yetim çocugun ve dul esin kalacak.»

tim malina karsi titizlik göstermek, bu hususta zulümden kaçinmak hakkindetlerdeki ikazi destekleyen, bu vahim ve yikici kötülüge kapilmaktan insanlaak durmaya çagiran bir çok hadisler vardir.

üslim'e göre Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Ya Ebû Zerr! Seni zavalli görüyorum, ben kendim için ne istiyorsam, seninn de onu diliyorum. Sakin iyi kisiye bile âmir olma. Sakin yetim malina velima.»

hari ve Müslim'in rivayetine göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Su yedi mahvedici seyden kaçinin.»habiler «Yâ Rasûlallah (s.a.v) nedir onlar?» diye sorarlar. Peygambera.v)'imiz onlara su cevabi verir:

) Allah'a ortak. 2) Büyücülük, 3) Haksiz yere Allâh'in haram kildigi bir canlidürmek, 4) Faiz yemek, 5) Yetim mali yemek.


— Su dört kimseyi cennete koymamak» oranin nimetlerinden kendilerine

ddirmamak Allah (C.C)'in kesin kararidir.



Devamli içki içen.

Faiz yiyen.

Haksizlikla yetimin malini yiyen.

Ana - bayaya âsi olan.»

ni Hibban'a göre Peygamber (s.a.v)ímizin Amir Ibni Hazm vasitasiyle Yemelkina gönderdigi mektubun bir yerinde sunlar yazili idi:

— Kiyamet Günü Allah (C.C) katinda en büyük günahlar sunlardir.

Allah (C.C)'a ortak kosmak.

Haksiz yere mü'min bir cana kiymak.

Savas günü Allah (C.C) yolundan kaçmak.

Ana - babaya âsi olmak.

Namusiu bir kadina zina iftirasi atmak.

Büyücülük ögrenmek.

Faiz yemek, yetim mali yemek.»


— Kiyamet Gününde, bir kavim ates fiskirarak kabirlerinden dogrulacaklardirygamber (S.A.S.)'imize «Bunlar kimlerdir. Yâ Rasûlallah (S.A.S.)» diye sorusu cevabi verdi.

u Allah (C.C)'in: «Yetimlerin mallarini haksizlikla yiyenler, karinlarinda atesska bir sey yemezler» mealindeki âyetini görmüyor musun?»

üslim'e göre Miraç hadisinin bir yeri söyledir:

— Bir de baktim bir takim adamlarin yanindayim. Onlara kimler tevkil edilminelerini parçalayan baska bir gurup da atesten getirerek agizlarin ve yuttukslar arkalarindan çikiyor. Cebrail (A.S)'e «Bunlar kimdir?» dîye sordum, banBunlar yetimlerin mallarini haksizlikla yiyenlerdir, onlarin yedigi karinlarindatusan atesten baska bir sey degildir» diye cevap verdi.»

rtûbî tefsirinde Ebû Said-ül Hudrî (R.A.) nin rivayetine dayanarak Peygamba.v)ímizin söyle buyurdugu bildiriliyor.

Mirâc gecesi dudaklari deve dudagina benzeyen bir takim kimseler gördüm,slarinda dudaklarindan tutan kimseler vardi. Bunlar kendilerine biraz sonrakalarindan düsürdükleri atesten kayalar yutturuyorlardi. Cebrail (A.S)'e «Bum?» diye sordum. Bana «bunlar yetimlerin mallarini haksizlikla yiyenlerdir»ye cevap verdi.»



7.Kibrin Kötülüğünü Belirtmekbirliligin fenaligi ve kötü akibeti hakkinda daha önce söylediklerimize ilâvetenlari söylemek istiyoruz. Bu huy Iblisin isledigi ilk günahtir. Allah (C.C) dandisini lanetleyerek gökler ve yerler kadar genis olan cennetten cehennemabina kovmustur.

r Hadis-i Kudsî'de: Ulu Allah (C.C) «Ululuk, ridam, azamet de gömlegimdir.nlarin birinde bana ortak çikani hic aldirmadan belini kirarim.» buyuruyor.


ibirliler erkek kiliginda, karincalar gibi Mahsere getirilirler. Her taraflarinisluk kaplar. Cehennemliklerin terleri kendilerine içirilir."


— Üc kimse vardir. Kiyamet Günü Allah (C.C) onlar ile ne konusur, neraftarina bakar, onlara aci bir azab vardir:

Zina eden yasli.

Zâlim devlet baskani.

Büyüklük taslayan fakir.»

vayete göre Hz. Ömer (R.A.) «Ona Allâh (C.C)'dan kork» denince, "Günah ilbürlenme duygusuna kapilir." mealindeki âyeti okuyunca (saskinligini ifademek üzere)

Hic süphesiz, biz Allah'iniz ve O'na dönecegiz» mealindeki âyeti tekrarladi. Bada iyiligi emreden biri atildi. Onu öldürdü. Bunun üzerine baska birisi önelarak «iyilik emredenleri mi öldürürsün?» dedi. Onu da öldürdü. Böylelikle hndisine, kendini begenerek emir vereni ve hemde de kendini begendigi içinptigina karsi cikani öldürdü.»

ni Mes'ûd (RA) der ki. «Biri adama «Allâh (C.C)'dan kork» denince, «Senndine bak» demesi, günâh olarak yeter.»

ygamber (s.a.v)'imiz adamin birine:

ag elînle ye» dedi. Adam «Yapamiyorum» diye cevap verdi. Peygamber

a.v)'imiz ona «Yapamayasin!" dedi. Çünki adami sag eliyle yemekten kibirgellemisti. Bir müddet sonra koluna felç indi de onu artik kaldiramadi.

bit Ibni Kays (R.A.) bir gün Peygamber (s.a.v)ímize «Ben gördügün gibizelligi seven biriyim, bu kibirlilik midir, ya Rasûlallah (s.a.v)» diye sorar.ygamber (s.a.v)'imiz ona:

Hayir. Kibir hakki kabul etmemekten ve baskalarini hor görmekten ileri gelirysa ki, baskalari da kibirli gibi veya daha faydali birer insandir.»

hb ibni Munebbih (R.A.) der ki; »Hz. Musa (a.s) Firavun'a iman et de kirallik

ne senin olsun» diye teklif edince Firavun «Hamana danisayim» diye cevaprir. Haman'a danisinca ona der ki. «Simdi sen tapilan bir Rabb iken tapan b





rseri onun yanina varinca içinden «Ben Israilogullarinin Serserisi, bu adam railogullarinin âbididir. Eger onun yaninda oturursam. belki Allah (C.C) banaerhamet eder» diye düsünerek âbidin yanina oturur.

id de içinden «Ben Israüogullarinin âbidi, bu ise Israilogullarinin serserisidirsil olur da yenimde oturur» diye düsünerek onu hor görür ve ona «Kalk gitnimdan» der.

nun üzerine Allah (C.C) o günün Peygamber'ine «Onlara yeni amel islemeyslamalarini söyle. Çünki ben serseriyi afvettim ve âbidin de isledigi amelleridim.» diye bildirir.

ska bir rivayete göre de: "âbidin basi üzerinde gezen bulut, serserinin basierine geçer."

hikâye sana Allah (C.C)'in kullarinin kalblerine baktigini açikça ögretir.

latildigina göre Peygamber (s.a.v)ímize adamin birinin iyiliginden bahsedilünün birinde odamin kendisi cikagelince sahabiler: «Yâ Rasûlallah (s.a.v), istna bahsettigimiz adam bu» dediler. Peygamber (s.a.v)'imiz

Ben onun yüzünde seytanî bir karanlik görüyorum» dedi.

am selâm verip Peygamber (s.a.v)ímizin huzuruna çikinca Peygamber (s.az ona: «Sana Allah (C.C) için soruyorum. Nefsin sana çevrenin en faziletliami oldugunu söylüyor.» diye sordu. Adam «evet» diye cevap verdi.

emek ki, Peygamber (s.a.v)'imiz adamin kalbinde sakli duran kötülügü nübüvru sayesinde yüz karaligi olarak görmüstü.

habilerden Haris Ibni Cüzuf Zubeydi (R.A.) der ki;

Kur'ân okuyucularinin gülüne hali beni sasirtir. Içlerinde öyleleri var ki, sen oleryüzle karsiladigin halde o sana ilmi ile minnet ederek asik çehre ileukabele eder. Allâh (C.C) bu gibilerin müslümanlar arasindaki seyisingaltmasin.»

vayete göre Ebû Zerr (R.A)der ki: «Bir gün Peygamber (s.a.v)ímizinzurunda biri ile tartisirken ona «Ey kadinin siyah oglu» dedim Bunun üzerinygamber (s.a.v)'imiz bana dönerek:

â Ebû Zerr! Bardagi tasirdin, bardagi tasirdin! Beyazin oglu ile karanin oglu

asinda üstunlük farki yoktur.»nun üzerine yere yattim ve adama: «Gel, yüzüme bas» dedim.

. Ali (K.V.) buyurur ki: "Cehennemlik bir adam görmek isteyen kimse,rsisinda ayakta duranlar varken oturan bir adama baksin."

es Ibni Malik (R.A.) der ki; «Sahabilerin nazarinda Peygamber (s.a.v)'imizdha sevgili bir insan yoktu, böyie iken O'nu görünce ayaga kalkmazlardi, cündavranistan hoslanmadigini bilirlerdi.»

ygamberimiz bazi vakitlerde sahabiler ile gurub halinde yürürken onlari öneçirerek aralarinda yürürdü. Bu hareketinin hikmeti, ya onlara alçak



nüllülügün güzel bir numunesini vermek veya seytanin nefsine üfleyebilecebir ve kendini begenmislik duygusunu silmek idi.

tekim bu iki ihtimalden biri yüzünden olsa gerek, bir seferinde namazarurken yeni elbisesini çikarip yerine eski elbisesini giymisti.

8.Tevâyun ve Kanaatin Faziletiygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Ulu Allâh (C.C), karsisindakinin kusurunu hos görenin itibrinit yüceltir. Alln alcak gönüllü davrananin. Allâh (C.C) derecesini yükseltir.»


erkesin yanibasinda iki melek bulunur, bunlar kendisini kontrol eden bir gemuçlarinda tutarlar. Eger adam büyüklük taslarsa melekler gemi çekerek «All.C)'im, onu asagi indir» diye dua eder'er. Adem nefsini alçaltnca melekler de

Allâh (C.C)'im, onu yükselt» diye dua ederler.»


— Miskinlige düsmeksizin alçak gönüllü olabilen, biriktirdigi mali Allâh (C.C)'mri uyarinca kullanan, zavallilara ve düskünlere aciyan, ilim ve idrak sahiple

düsüp kalkanlara müjdedeler olsun!»

yayete göre Peygamberimiz {S.A.S.) ashabindan bir ac kisi ile birlikte evind

mek yiyordu. Kaptya bir dilenci geldi, dilencinin vücudunda tiksindirici bir ferdi, adama içeri girmesi için izin verdi. Içeri girince Peygamber (SAV)'imizami dizi üzerine oturttu. Sonra ona:

e» dedi. Galiba Kureysti biri adamdan igrenir gibi oldu, ondan tiksindiginilirtti. Fakat o Kureysli ölmeden önce ayni felce yakalandi.


— Rabbím bana iki sey arasinda Rasül bir kul olmakla Nebi bir Melek olmakasinda muhayyerlik verdi Ama, hangisini tercih edecegimi bilemedim. Melek

asinda samimî dostum Cebrail idi, basimi kaldirip ona baktm. bana «Rabbi'nrsisinda alçak gönüll ü ol» dedi. Bunun üzerine ben de «Kul-peygamber olmerim» dedim.»

u Allâh (C.C) Hz. Musa'ya (A.S.) bildirdi ki: «Ben sadece ululugum önündevazu göstererek canlilarima karsi büyüklük taslamayan ve korkumu kalbinderakmayanlarin namazini kabul ederim.»

ygamber'imiz (S.A.S.) seyle buyurdular:

— Ululuk takvadir, seref alçak gönüllülüktür ve kesin inanç da servettir.»

. isâ (A.S.) der ki; "Dünyada alçak gönüllü olanlara müjdeler olsun. Âhirette



rsî sahibi onlardir. Dünyada insanlar arasinda arabuluculuk yapanlara ne myamet Günü «Firdevs»in vârisi onlar olacaklardir. Dünyâda kalbleri temizanlara ne mutlu! Kiyamet Günü Allah (CC)'i onlar göreceklerdir."

emadan biri dedi ki duyduguma göre, Peygamberimiz (S.A.S.) söyleyurmustur.

lu Allâh (C.C) bir kulu Islama hidâyet eder, ona yüz güzelligi verir ve onandisini beklemeyen bir mevki verir ve bunlarla birlikte ona alçak gönüllülüksip ederse o kul Allâh (C.C)'in, en seçkin kullarindan olur."


lu Allâh (C.C) su dört seyi sadece sevdiklerine nasib eder:

— Az konusmak. O ibadetlerin basidir, 2 — Allâh (C.C)'a güvenmek, 3 — Alçnüllülük, 4 — Dünyaya gönül baglamamak."

dirildigine göre, bir gün Peygamber (SAV)'imiz yemekte iken basinda kabukglamis kellik bulunan siyahi bir edam çikageldi. Kimin yanina oturduysanindaki yerinden kalkip uzaklasti. Bunun üzerine adami Peygamber (SAV)`nina aldi, yine peygamber (S.A.S.) buyuruyor ki:

nsanin, çevresince hor görülmesine yol açan bir kusur tasiyarak onun ilendisinden elinde kibirlilik duygusunu gidermesi hosuma gider.»

ygamber'imiz (S.A.S.) bir gün sahabelere

Ne için sizde ibadet tadi göremiyorum» der. Sahâbiler. «Yâ Rcsûlallah (SAV),adetin tadi nedir» diye sorarlar. Peygamber (SAV)'imiz: «alçak gönüllülüktüye cevap verir.

ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:— Ümmetimin alçak gönüllülerini görünce onlara karsi siz de alçak gönüllüunuz. Fakat ümmetimin kibirlilerini görünce siz de onlara tepeden bakin. Butum onlari horlar ve küçültür.»

irin biri ne güzel söyler:

lçak gönüllü ol ki, kendisi yükseklerde oldugu halde

yüzünde göze görünen yildiz gibi olasin!

uman gibi olma ki, yükseltil kendini

va tabakalarina dogru, oysa ki alçaktadir."

naatin fazileti hakkinda yukarda geçenlere ilâveten su bilgi verilmistir.


— Müminin yüceligi, baskalarina muhtaç olmamakladir.» Kanaatte hürriyet vcelik vardir. Bu yüzden «Herhangi bir kimseye karsi kendini ihtiyaçsiz

yarsan, onun gibi olursun. Kime el açarsan aç, esiri olursun. Kime iyilik ederendisi olursun. Ihtiyacini karsilayan az miktar seni azdiran çoktan daha



yirlidir» demisler.

li hikmetten biri der ki. «Kanaatten daha üstün bir zenginlik ve maymunahliliktan daha agir bir fakirlik görmedim.»

ir buna dâir söyle der:

Kanaat bana ululuk elbisesi saglamistir.

angi zenginlik kanaatten daha ulu olabilir!

nu kendine sermaye edin.

nra da takvayi meta haline getir.

ylece çifte kazanç bularak dosta muhtaç olmazsin.

r müddet sabrin karsiligi olarak da cennet nimetlerinevusursun.»


Nefsinin yetecek kadar ile yetinmesini sagla, yoksanden yeterli olandan daha çogunu ister.

nin uzun ömrün ancak içinde yasadigin saattir.»

ger bîr sâir de söyle söylüyor:

Rizik senden uzaklasinca sabirli ol.

r olanla yetinerek o husûsda kanâat et.

nu kazanmak için kendini yorma.er onda nasibin varsa sana ulasir.»

ger biri de der ki:

Alçaklarin avuçlari seni susuz birakirsa.

naat doyurma ve kandirmada sana yeterlidir

yle bir erkek ol ki, ayagi toprakta.

mmet ve arzusu Süreyya'da olsun.»ska bir sâir de der ki:

y kuvvete dayanarak rizik arayan kimse.

eyhat ki, sen asilsiz kanaatlere saplanmissin.

rayilan bütün gücüne ragmen çöl lesi yer.

ysa zayifligina ragmen, sinek bal toplar.»

ygamber'imiz (S.A.S.) maddî darliga düsünce ev halkina



maza kalkin buyurur. «Bana böyle emir verildi» diyerek su âyeti okurdu: «halkina namazi emreyie ve bunda sebat et.»

irin biri der ki:

Dünya ile onun süsleri üzerinde dolasmayi birak.

ga kosmak ve tamahkârlik aklini basindan almasin.

naat bitmeyen bir servettir.

ey. geçimin fazlasini hepsi ile birak.

ah'in sana ayirdigi pay ile yetinerek razi ol!

düsününce öyle olmanin sana hiç bir faydasi yoktur.»

ger bir sâir de der ki:

Üzerine düsmeden sana gelen ile yetin

bb'imiz karincayi bile unutmaz.

man sana yüzünü dönerek gelirse ayaga kalk.

k eger arkasini çevirirse sen de yat uyu.»

kmet ehli «Ululuk, güzel kiyafetle degildir» derler. Cünki elbise giyinmeninvkine dalmak ve süsler takistirmak insani öyle oyalar ki, dünyaya duydugueyil yüzünden dinî görevlerine aldiris etmez olur, böyle birinin kibirlilikten ulmasi da çok zayif bir ihtimaldir.

r sâir söyle der:

Dünyanin kuru bir lokmasina raziyim.

r de kaba islemeden bir abasina, bu ikisinden baskasini istemem.

nki ben devrin kalici olmadigini gördüm.

evir ve ömrümün her ikisi de yok olucudurlar.

9.Dünyâya Aldanmakünyanin bütün gelismeleri hosa giden ve arzulanmayan durumlar olmak üzeye ayrilir. Bu gelis, bütün yeryüzü halki hesabina elverisli olmaz, hâkim olaah (C.C)'in hükmü uyarinca çesitli mahiyetler kazanirlar.

u Allâh (C.C.) buyuruyor ki:

— Rabb'în dileseydi, bütün insanlari tek bir ümmet yapardi. Rabbińin rahme

tikleri hariç, onlar farkli olmakta devam ederler. Rabb'inin «cehenneminlerden ve insanlardan doldururum» hükmü kesinlesti.



ûd - 118—119.)

r tefsir âlimine göre âyetteki «farklilik» varlik açisindandir ve insanlarin fakingin olmak üzere birbirinden farkli durumda olmalari belirtilmektedir.

na göre dünyanin elverisli gelismelerine muhatap olanlar ve Allah (C.C)'inkân tanidigi kimseler bu durumu sükür ile karsilayarak Allah (C.C)'a çesitli

meller ile karsilik vermeleri ve dünyaya oldanmamalari gerekir. Böyle bir tutklenmedik felâketlere karsi koruyucudur.

husûsda Allah (C.C)'in âyeti yeterli bir uyaricidir:— Ey insanlar, hiç süphesiz, Allah'in vâ'di kesindir. Buna göre sakin dünyayati sizi aldatmasin.»

atir - 5}


Münafiklar mü'minlere «sizin ile birlikte degilmiydik» diye seslenirler. Mü'min«evet, fakat siz kendinizi fitneye düsürerek hep mü'minferin kötülügünü

klediniz. Islam hakkinda süpheye düstünüz. Sizi nefsinizin arzulari aldatti.ylece Allah'in hükmü geldi, ayartici seytan sizi Allah'in firsat vermesineyanarak aldatti.»

adid - 14)


— Akli basinda kimselerinn uykusu ve orucsuz hali ne güzeldir. Ahmaklarinanik katil ibadet etmelerine ve çalismalarinda niçin gözleri kalsin? Allahrkusu ve kesin iman tasiyanin bir zerre kadarlik iyiligi, aldanmislarin yeryüzlusu iyiliginden daha üstündür.»ygamber'imiz (S.A.S) buyuruyor ki:

— Akilli kimse nefsini hor görüp ölümden sonrasi için amel isleyen kimsedir.tal da nefsinin azgin arzularina kapilan ve Allâh (C.C)'dan uzun vadenyallerinin gerçeklesmesini dileyendir.»

r sâir söyle der:

Hosuma giden bir gelismeye karsi dünyayi övenler

mrüm hakki için, çok geçmeden onu kinayacaklardir.

arka Gönöügü zaman insan için hasret konusudur.

önüp geldiginde ise sikintilar artar.»

ska bir sâir de söyle der:

Allah'a yemin ederim ki, dünya bastanbasa

ze kalsa ve rizki da bol bol gelse,

refli bû insânin ona boyun egmesi yerinde degildir.



sil yerindide olsun ki, o yarin bozulub gidecek bir meta'dir.»

ni Besam der ki:

Adi bâtsin, dünyanin ve onun günlerinin!

nki o üzüntü için yaratilmistir.

kintilar bir ân bile bitmez.

e kirallar ve ne de idare edilenler hesabina.

sarim ona ve onun gerçekçiligine!

o insanlara düsman oldugu halde herkes ona âsik!»

ger bir sâir de der ki:

Dünya der ki: Zamani söyle görüyorum

çaklara öncelikle rizik veriyor

ref ve fazileti olanlara karsi elini sikiyor.na dedim ki: Sözün özünü benden al.

kazanci haramda gördü.

yüzden pisi pisine bol bol verdi.»

ger bir sâir de öer ki:

Sor günleri Kisra'ya

yzer'e saraylara ve saraylilara ne yapmislarnlarin hepsini ayriliga sürüklemedi mi?

e akilliyi ve ne de akilsizi birakmaksizin!»

latildigina göre bîr Bedevi bir kabileye misafir olur. Ona yemek verirler,mekten sonra kabilenin çadirinin gölgesinde uykuya yatar, uyurken çadirikerler, günes basina vurunca uyanarak yola koyulur, yürürken der ki:

— Hey, gidi hey! basina çektigin bir gölgeye benzer

ünün birinde bu gölgenin kaybolmasi kaçinilmazdir.»ger bir sâir de söyle der:

ey gidi hey! Dünya atlinin ögle sonu uykusu için indigi birnaktir.

ada dinlenme ihtiyacini giderir ve sonra göçer.»

li hikmetten biri arkadasina der ki. «Dua eden sana isittirdi isteyen de sendür diledi. Fakat yardima en muhtaç olanlar kesin imanini kaybedenler ve

melden uzak kalanlardir.»



ni Mes'ûd (R.A.) der ki, «Ilim nâmina Allah (C.C) korkusu kâfidir. Câhil nâm, «Allâh (C.C)'in affina aldanmak kâfidir.»

ygcmber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Dünyayi seven ve ondan hosnut olanin kalbinden Âhiret Korkusu çikar.»

li hikmetten biri der ki. «Kul, elde edemedigi dünyaliklara karsi duyduguüntüden dolayi hesaba çekilir. Ele geçirdigi dünyaliklara karsi duyduguvinçten dolayi da hesaba çekilir.»

muslumanlar sizin haramlardan kaçindiginizdan daha siddetle helâllerden ururlardi. Sizin gözünüzle önemi olmayan bir çok seyler onlarca mahvedicihlikeler olarak kabul edilirdi. Halife Ömer Ibni Ab-dülaziz {R.A.)sik sik suyitleri misâl olarak getirirdi.

beyitler Sâir Misar - Ibni Keddam.a aittir:

y aldanmis! Gündüzün vurdumduymazlik ve uykudur.

ecen de uykudur, mahvolman kaçinilmazdir.

n ki gelip geçici olanlar oyalaniyorsun, hayallerle seviniyorsun.

ya gören kimsenin, uykuda asilsiz tatlarla oyalandigi gibi.»

ünyadaki bu oyalanisin yüzünden hoslanmadigin bir âkibet ilersilasacaksin.

yvanlarin dünyadaki hayati böyledir.»



0.Dünyanın Kötülüğü ve Ondanakındırmaku Ummet-ül Bahilî'nin (R.A.) rivayet ettigine göre Salebe Ibni Hâtib Peygam.A.V)'imize «Yâ Rasülallah (S.A.V). Allah (C.C)'a duâ et de bana mal versin»di.

ygamber (S.A.V)'imiz onun bu arzusunu «Yâ Salebe, sükrünü eda ettigin az

al, sükrünü yerine getiremeyecegin çok maldan daha iyidir» diye karsilik velebe yine de «Yâ Rasülellah (S.A.V), Allah (C.C)'a duâ et de bana mal versin

ye israr etti. Peygamber (S.A.V)'imiz ona «Yâ Salebe, beni misâl almak istemsin? Allah (C.C)'in Rasûl'ü gibi olmak istemez misin? Nefsimi kudret elindetan Allah (C.C)'a yemin ederek söylüyorum ki, daglarin benim için altin vemüs olmasini dilesem, olurlardi.» diye cevap buyurdu.

labe bu sefer dedi ki. «Seni Hak dinle peygamber gönderen Allah (C.C)'a yeerim ki, bana mal versin diye Allah (C.C)'a duâ edersen, her hak sahibinekkini verecegim, söyle söyle yapacagim.»

nun üzerine Peygamber (S.A.V)'imiz: «Allah (C.C)'im, Salebe'ye mal nasibeye duâ etti. Salebe de koyun edindi.

lebe'nin edindigi koyunlar böcek gibi üredi. Öyle ki, sürüsüne Medine darldigi için bir vadiye tasindi. Bu yüzden sadece ögle ve ikindiyi cemaatle kilipger vakitler cemaatten geri kalmaya basladi. Bu arada sürü üremesine devatigi için Salebe baska bir yere tasinmak ihtiyacini duydu ve Cuma'dan baskar namazi cemaatle kilmamaya basladi.

erken sürü böcek gibi üremeye devam etti. Salebe de Cuma günleri kervanlaluna çikarak Medine'de olup bitenleri ögrenir oldu.

r gün Peygamber (S.A.V)'imiz «Salebe ne yapiyor?» diye sordu. O'na «Yâsûlallah (S.A.V), sürü edinince Medine'ye sigmaz oldu» diye baslayarak olup

tenleri bir bir anlattilar. Peygamber (S.A.V)'imiz «Yazik Salebe'ye, yaziklebe'ye, yazik Salebe'ye» diye buyurdu.

sirada:

Onlarin mallarindan belirli bir sadaka al, böylece onlari temizlemis ve nefisle

ndirmis olursun. Onlar için duâ et, senin duan onlari huzura kavusturur.»evbe - 103) mealindeki âyet inerek zekât vermek farz kilindi.

ygamber (S.A.V)'imiz Cuheyne kabilesi ile Beni Suleym kabilesinden iki kisizili bir emirname verip zekât toplamakla görevlendirdi, onlara «Salebe Bintib ile Beni Süleym'den falan adama verip zekâtlarini alin» diye emir verdi.amlar yola çikip Salebe'ye vardilar. Peygamber(S.A.V)ímizin emirnamesinuyarak kendisinden zekâtini vermesini istediler.

lebe tahsildarlara: «Bu cizyeden baska bir sey degil, bu cizyeden baska bir

gil, bu cizyenin kardesidir, gidin isiniz bitince bana yine ugrayin» dedi.nun üzerine tahsildarlar Suleymiye yöneldiler. Suleymî onlarin geldigini



yunca develerin en semizini seçerek onu zekâtlik olarak ayirdi ve tahsildarlunla karsiladi. Tahsildarlar bunu görünce «En semiz deveyi vermen gerekligil, o yüzden bunu senden almak istemiyoruz» dediler. Suleymî «Ne münasn onu, ben gönül hosnutlugu ile veriyorum. Onu siz alasiniz diye ayirdim» d

hsildar görevlendirdikleri diger zekârtlan toplamayi bitirince geri dönerkenlebe'ye bir daha ugradilar, zekâtini vermesini istediler. Salebe bu sefer onlaaninizdaki yaziyi gösterin» dedi. Yaziya göz atarken yine «Bu cizyeninrdesidir, siz gidin, ben ne yapacagimi düsüneyim» dedi.

hsildarlar Peygamber (SAV)'imize döndüler. O onlari görür görmez dahandileri ile konusmadan «Yaziklar olsun Salebe'ye» dedi ve Suleymi'ye duâ ehsildarlar da Peygamber (SAV)'imize gerek Salebe'nin ve gerekse Suleymî´sil davrandigini anlattilar. Bunun üzerine Allah (C.C) Salebe hakkinda:

Onlardan bir kismi «Eger Allah bize mal bagislarsa mutlaka zekât verir veutlaka salihlerden oluruz» diye söz verdiler. Fakat Allah onlara mal bagislayu cimrilik ettiler, arka dönüp sözlerinden caydilar.

ah da kendisine verdikleri sözden cayarak yalan söyledikleri için O'nun

rsisina çikacaklari güne kadar kalblerine nifak ekmek suretiyle onlarizalandirdi» mealindeki âyet indi.» (Tevbe - 75 - 77)

sirada Peygamber (SAV)ìmizin yaninda bulunan Salebenin bir akrabasi, ineti duyunca Salebe'ye vararak ona «Yâ Salebe, anan ölesi, ulu Allah (C.C) skkinda öyle söyle bir âyet indirdi» dedi.

nun üzerine yol çikan Salebe. Peygamber (S.A.V)ìmize vararak zekâtinimasini istedi. Peygamber (S.A.V)ímiz kendisine «Allah (C.C), bana sendenkât almayi yasakladi» diye cevap verdi.

ygamberimizin bu cevabi üzerine Salebe basina toprak serperek dögünmeyeyuldu.

ygamber (S.A.V)'imiz ona «Iste senin amelin, verdigim emri yerine getirmedi. Peygamber (S.A.V)'imiz verecegi zekâti almak istemeyince Salebe evinendü.

ygamber (S.A.V)'imiz Âhirete göçünce Salebe, zekât borcunu Hz. Ebû BekrA)'e getirdi, fakat Ebû Bekr (RA)`de onu geri çevirdi. Arkasindan Hz. ÖmerA)'e getirince o da kabul etmedi. Hz. Osman (RA)'in halifelige geçisinden so

Salebe öldü.rir'in rivayet ettigine göre Leys der ki: «Adamin biri Hz.Isa (a.s)'ya arkadas

ur, ona «Senin yaninda sana yoldas olabilir miyim» diye teklif eder. Teklifinibul edilmesi üzerine yola koyulurlar, bir nehrin kenarina varinca yemek mon otururlar, yanlarinda üç çörek vardir. Ikisini yerler, birisi kalir, bu arada.Isa (a.s) nehre varip su içmek üzere kalkar, su içip dönünce üçüncü çöregilamaz. Adamaa «çöregi kim aldi» diye sorar, adam «bilmiyorum» diye cevarir.

mekten sonra arkadasi ile birlikte yola koyulur. Yolda iki yavrulu bir geyikrürler. Hz.Isa (a.s) yavrulardan birini çagirir, yavru Hz.Isa (a.s)'nin daveti



erine yanina gelince onu keser, etinin bir kismini kizartarak yerler.

mekten sonra Hz.Isa (a.s) geyik yavrusunun kalintilarina «Allah (C.C)'in iznnlanip kalk» der, yavru da derhal canlanip kalkarak oradan uzaklasiverir.

olay üzerine Hz.Isa (a.s) yoldasina, «Sana az önceki mucizeyi gösteren Alla.C) için soruyorum, çöregi kim aldi?» der. Adam yine «bilmiyorum» diye cevrir.

r müddet sonra bir nehrin yanina varirlar. Hz.Isa (a.s) adamin elinden tutar

üstünde yürürler, karsiya geçerler. Nehri asinca Hz.Isa (a.s) «Az öncekiucizeyi sana gösteren Allah (C.C) hakki için sana soruyorum, üçüncü çöregi di» diye sorar, adam yine «bilmiyorum» diye cevap verir.

r müddet sonra bir çöle varirlar ve otururlar. Hz.Isa (a.s) bir yere kum veprak yigar, meydana gelen yigma Allah (C.C)'in izni ile «altin ol» der, yigin din olur Hz.Isa (a.s) altin yiginini üçe bölerek adama «üçte biri benim, üçte bnin, öbür üçte biri de çöregi alanin» deyince adam «çöregi alan bendim» diyrçegi itiraf eder.

nun üzerine Hz.Isa (a.s) «Altinin hepsi senin olsun» diyerek ondan ayrilir.am altinin basinda dururken çölde yanina iki yolcu gelir. Gelenler kendisinidürüp altini olmak ister, adam «Onu aramizda üçe bölüsürüz, simdi önce birhre varip yiyecek bir sey alsin» diye teklif eder. Adamin teklifi kabul edilerelenlerden biri sehre gönderilir.

hre giden adam yolda giderken «Niye altini onlar ile bölüseyim, alacagimyecege zehir katar, onlari öldürürüm, böylece altinin hepsi bena kalir» diyesünür ve dedigi gibi yapmak üzere sehirden aldigi yiyecege zehir katarakner.

tinin yaninda kalanlar da «Niye ona altinin üçte birini verelim, dönünce onudürür ve altini ikimiz paylasiriz» diye Konusurlar. Adam dönünce onu öldürükat yiyecegi yeyince de kendileri ölür, böylece altin çöl ortasinda ve her üçüüsünün yambasinda sahipsiz kalir.

sirada Hz.Isa (a.s)'nin yolu olay yerine yeniden ugrar, durumu görüncenindakilere «Iste dünyâ budur, ondan sakinin» der.

kâyeye göre Zûlkarneyn, yolculuklarindan birinde hiç biri dünya nimetlerindrarlanmayan bir kavim ile karsilasir. Adamlar kendilerine birer mezar

zmislar, sabah olunca herkes mezara girer, orayi süpürür ve orada ibadeteyulur, acikinca da hayvanlar gibi baklagil otu otlarlar, ayrica bir çok bitkilerindilerine yasaklamislardir.

lkarneyn, kavmin pâdisâhina haber göndererek kendisi ile görümek istedigidirir, pâdisâh elçiye «Ona cevap olarak bildir ki, benim kendisinden bir istegk, eger kendisinin bir arzusu varsa gelsin» der.lkarneyn «Dogru söylüyor» diyerek pâdisâhin karsisina çikar ve

Bana gelesin diye sana elci gönderdim, gelmeyince iste ben geldim» der. Pâd

ger senden bir istedigim ölseydi, gelirdim» der.



lkarneyn der ki. «Niye hic bir kavimde benzerini görmedigim bir takim seylezde görüyorum?» Pâdisâh «Gördügün acayiplik nedir?» diye sorar. ZûlkarneyDünyaliginiz ve hic bir seyiniz yok, niye altin gümüs edinip istifademiyorsunuz?» der. Pâdisâh «Biz altin ve gümüsten nefret ederiz. Cünki insaraz altin veya gümüsü olunca nefsi kabarir ve daha fazlasini elde etmeyekar.»

lkarneyn «Peki, niye kendinize mezar kazmissiniz, sabah olunca her birinizezarina kosuyor, temizliyor ve orada, namaz kiliyor der.» Padisah «Orasini

zönünde tutup dünya bize amel asilamak isteyince böylelikle nefsimizienlemek istedik» der.

lkarneyn «Baklagil otlarindan baska bir yiyeceginiz olmadigini görüyorum. yvan edinip sütünü sagmiyor, onlari binek olarak kullanmiyorsunuz» diyerar. Padisah «Midelerimizi canlilara mezar yapmak istemiyoruz, bitkilerindimize yeterli gördük, insana az miktarda bir yiyecek kâfidir. Hangi yiyeceursa olsun, girtlaktan geçtikten sonra bize göre hic bir tadi yoktur» der.

sirada padisah elini Zûlkarneyn'in arkasina dogru uzatarak bir kafa tasi alirimdir bu, biliyor musun?» diye sorar. Zülkameyn «Hayir, kimdir» der. Pâdiseryüzünün hükümdarlarindan biri, Allah (C.C) ona halk üzerine saltanatrmis, o da zülüm, haksizlik ve azginliga girmis. Allah (C.C) onu bu yoldarünce canini alip basini gövdesinden ayirmis da yere atilmis bir tas gibi olmurica âhirette cezasini vermek üzere Allah (C.C) onun islediklerini de bir biryda geçirmis» der.

disâh sonra eline bir baska çürük kafa tasi alarak «Yâ Zûlkarneyn, kimdir buiyor musun» diye sorar. Zûlkarneyn «Hayir, bilmiyorum, kimdir» der.

disâh «Bu da deminkinin arkasindan tahta gecen hükümdarin kafa tasidir.

padisâh kendisinden öncekinin halka yaptigi zulmü, zorbaligi ve haksizligrmüs. O yüzden Allah (C.C)'dan korkup tevazu yolunu seçerek halkina karsaleti emretmis, sonunda akibeti gördügün gibi olmus. Allah (C.C) âhiretindersiligini vermek üzere onun da amelini kayda geçirmis» diye cevap verir.

Arkasindan padisah Zûlkarneyn'in basini isaret ederek «Bu kafa tasi daminkiler gibi olacak, ya Zûlkarneyn, davranislarina dikkat et» der.nun üzerine pâdisâha; «Bana arkadas olur musun? Seni Allah (C.C)'in banagisladigi servette kardes, vezir ve ortak edinirim» diye teklif eder. Padisah

Ben ve sen birerada barinamayiz» der. Zûlkarneyn «Niye» diye sorar. Pâdisâ

Çünki herkes sona düsman, bana dosttur» der. Zûlkarneyn «niye» diye sorardisâh «cünki elindeki mevkii, mal ve dünyalik ugruna sana herkes dis biler.na bu hususta da düsman olan birinin oldugunu sanmiyorum, cünki ben bunrketmisim, hic bir seyin ne yoksullugunu ve ne de azligini duyuyorum» diyevap verdi.

irin su sözleri ne kadar güzeldir!

y dünya ve onun zineti ile oyalanan.

gözlerini kirpmadan dünya nazlarina dalan kimse.

uzuruna vannca Allah (C.C)'a ne diyeceksin?»




Câhillerin yükselisi ve faziletlilerin arkada kalisi yüzünden dünyaya sitem ett

na «mazeretimi dinle» dedi.

Câhiller öz çocuklarim olduklari için onlari yükselttim»

akva ehli ise diger kumamin çocuklaridir.»

ir Mahmud-ül Bahilî der ki:

ey gidi hey, dünya insan içinde herhalde bir imtihan vesilesidir.

ter gelsin, ister gitsin.

er gelirse sen de devamli sükürü karsila

derse sabret ve tahammüllü ol.

1.Sadakanın Faziletiygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Kim helâl kazancindan bir hurma tanesine denk gelecek kadar sadaka verZaten Allâh (C.C) helâl kazançtan verilmeyen sadakayi kabul etmez.)) Allâh.C) onu bereket ve hosnutlukla kabul eder ve sizden biriniz tayini nasil büyügaltirsa o sadakayi öyle artirir da dag gibi olur.»

r'ân'i Kerimín su âyetleri, bu hadîsinde delilidir:

u Allâh (C.C.) buyurur:ullarinin tevbesini ancak Allah'in kabul ettigini ve sadakalari aldigini onlarmiyorlar mi? Hiç süphesiz O, tevbeleri kabul eden ve rahim olandir."

evbe - 104)


— Allah faizi eritir ve sadakayi artirir.»

akara - 276)ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Sadaka mali eksiltmez. Allâh (C.C) baskalannm kusurlarini bagislayanlarinbarini arttirir. Allâh (C.C)'a karsi mütevâzi olan kulu. O, mutlaka yüceltir.»


— Sadaka malda eksilme meydana getirmez. Kulun sadaka vermek üzereanan elindeki matâi Allâh (C.C)'in kudret eline düser, (isteyenin eline

çmeden önce Allâh (C.C) tarafindan kabul ve hosnutlukla karsilanir.)



san muhtaç olmadigi halde dilenmek üzere bir kapi açarsa, Allâh (C.C) da onksulluk kapisi açar.

l «malim, malim» diye konusur. Oysa ki, onun mali üçtür: 1) Yiyip bitirdigi, yip yiprattigi, 3) Verip alakoydugu. Gerisi ya elinden gider veya baskalarinalir.»


— Allâh (C.C) her birinizle arada tercüman bulunmaksizin konusacaktir. O

man kul sagina bakar, sadece yapmis olduklarini görür, soluna bakar, yineemis olduklarini görür, önüne bakar, cehennemden baskasini görmez. Birrma kirintisi vasrtasiyle bile olsa, cehennemden korununuz.»


— Bir hurma kirintisi vasitasiyle de olsa herkes kendini cehennemden korusu


— Su atesi nasil söndürürse sadaka da günahlari öyle söndürür.»


— Ya Kâ'b Ibni Ucar'a Allâh (C.C), haram ile beslenen et ve kani cenneteymaz. Onlar cehenneme yarasir. Ya Kâ'b, insanlar sabahleyin kendilerinirtarmak hususunda iki türlü yola koyulurlar. Kimi nefsini âzad eder, kimindini mahva sürükler. Ya Kâ'b, namaz Allâh (C.C)'a yaklasma anlaridir, oruçlkandir, su nasil atesi söndürürse sadaka günahlari öyle eritir.»


— Sadaka Rabb'in gazabini söndürür, imansiz ölmeyi önler.»ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Allâh (C.C), sadaka sayesinde yetmis türlü fena ölümü kuldan uzaklastirir.


— Allâh (C.C), insanlar hakkinda hüküm verinceye kadar herkes sadakasininlgesi altinda kalir.»


— Kulun verdigi her sadaka, üzerinden yetmis seytanin ugursuzlugunu gider

ygamberimize «en faziletli sadaka hangisidir» diye sorarlar.

ygamber'imiz (S.A.S):

Mali az olanin vermeye çalistigidir der. Ilk önce bakmak zorunda olduklarindasla» der.

ygamber'imiz, «Bir dirhem, yüz dirhemi geçti» buyurur. Dinleyenlerden biri

Bu nassl'olur, ya Rasûlallah (S.A.S)» der. Peygamber (S.A.S)'imiz sözlerineyle devam eder; «Adamin biri varliklidir, malinin bir yerinden alip yüz dirhe



daka verir. Adamin birinin de yalniz iki dirhemi varken birini ayirip sadakaarak verir.»


— Bir tirnak kadar bir sey bile verebiliyorsan, sakin senden bir sey isteyeni bvirme.»

ygamber (S.A.S)'imiz «Baska hiç bir gölgenin kalmadigi Kiyamet Günü Allâh.C) yedi kimseyi Ars'in gölgesi altina alir» diye buyurduktan sonra bu yedi

mseden biri olarak «Sag elinin verdigini sol eli bilmeyecek kadar gizli sadakaren kimse» yi sayar.


— Iyilikler, kötü akibetlerden korur. Gizil sadaka Rabb'în gazabini dindirir,kinlara iyilik etmek ömrü uzatir.»

beranîńin rivayet ettigine göre yukardaki hadis söyle biter:

— ... Her iyilik sadakadir, dünyada iyilik yapanlar Âhirette iyilik görürler.

ünyada kötülük isleyenler Âhirette kötülük görürler. Cennete ilk önce gireceanlar iyilik yapantardir.»

beranî ve Ahmed ibni Hambel'e göre Peygamber (S.A.S)'imize:

Sadaka nedir» diye sorarlar.

ygamber'imiz (S.A.S):

Kat kat olan mükâfatlardir. Allâh (C.C) Katinda daha fazlasi da vardir»yurduktan sonra su âyeti okudu:

imdir o ki, Allah'a menfâat beklemeksizin borç verir de Allah da onun verdigr çok kat büyüterek mükâfatlandirir."

akara - 245).

ygamberímize (S.A.S) «Yâ Rasûlallah (S.A.S), en faziletli sadaka hangisidiye sorarlar.

ygamber'imiz (S.A.S.):

akire gizli verilen, yahud az maldan verilmeye çalisilandir» buyurduktan soâyeti okur:

— Eger sadakalari (zekâtlari) asikâre verirseniz, ne güzel. Fakat onlari gizlerkirlere öyle verirseniz, sizin için daha hayirlidir. Bu sebeble, bir kisimnâhlarinizi bagislar, O (Allâh) yaptiklarinizin iç yüzünü (hakkiyla) bilir» (Ba

231).


üslümana bir elbise giydiren kimse, onun üzerinde bir iplik veya yamasi

ldikça Allâh (C.C)'in himayesi altindadir."




ir müslüman çiplak bir müslümana elbise giydirirse, Allâh (C.C) ona Cenneteklilerinden giydirir. Kim aç bir müslümani doyurursa Allâh (C.C) onu mühünnet sarabindan sular."


— Fakire verilen sadaka bir sadakadir. Fakat yakina verilen sadaka, hem sadhem de sila-i rahim olarak iki sadakadir.»

ygamber'imize: «En faziletli sadaka hangisidir» diye sorarlar. Peygamber'im.A.S.)

çinden sana kin besleyen akrabaya verilen sadakadir." diye cevap buyurur.


im süt veren bir deveyi sütü sagildigi müddetçe ihtiyaci olan birisine verirseya baskasina borç para verirse ve yahut da baskasina bir yular hediye edersr köle azad etmis gibi sevap kazanir."


— Her verilen borç bir sadakadir.»


— Mirac gecesi. Cennetin kapisinda «her sadakanin mükâfati on kat, verilenrcun mükâfati ise onsekiz kattir» diye yazili oldugunu gördüm.»


— Sikintida olana kolaylik gösteren kimseye Allâh (C.C), dünya ve âhirettelaylik gösterir.»

ygamberimize: «Islâm acisindan en hayirli davranislar nelerdir?» diye sorar


emek yedirmen ve tanidigin tanimadigin herkese slâm vermendir» buyurur.

hâbilerden biri Peygamber (S.A.V)ímize: «Her seyin asli, kaynag: nedir, badir» der.


Her sey sudan yaratilmistir» diye cevap buyurur. Soruyu soran sahâbi der kiygamber (S.A.V)ímize: «Bana isledigim zaman Cennete girebilecegim bir syle» dedim. Bana su cevabi verdi:

Düskünlere yemek yedir, selâm ver. yakinlarina iyilik et, geceleri insanlarkuda iken namaz kil, selâmetle cennete girersin.»


ahmeti gerektiren seylerden biri, müslüman fakirin karnini» doyurmaktir."






— Kim müslüman kardesinin bir hacetine kosarsa isî görsün, görmesin. Allah.C) onun geçmis, gelecek bütün günâhlarini afveder ve kendisine iki beratzar. Biri cehennemden, öbürü de münafikliktan kurtulmak içindir.»


— Müslüman kardesinin bir isini gören kimsenin. Kiyamet Günü ben terazisinnibasinda dururum. Eger sevabi agir basarsa mesele yok. Degilse ona sefaa

erim.»es Ibni Mâlik\'in (R.A.) rivayet ettigine göre. Peygamber (S.A.V)\'imizyuruyor:

— Müslüman kardesinin hacetini görmeye kosan kimseye, Allah (C.C)im basina yetmis sevap yazar ve yetmis günâhini siler. Eger kardesinin isi ositasi ile görülürse anasindan dogdugu gün gibi bütün gûnchlardan siyrilir. Earada ölürse hesabsiz Cennete girer.»

ni Abbas\'in (R.A.) rivayet ettigine göre. Peygamber (S.A.V)\'imiz buyuruyor

Kim müslüman kardesinin bir isini görmek için onun ile birlikte yürür ve isinmasi icin ona yol gösterirse Allah (C.C) onunla cehennem arasina yedi hendr mesafe kor, her iki hendegin arasi yeryüzü ile gök arasi kadar olur.\"

ni Ömer\'in (R.A.) rivayet ettigine göre. Peygamber (S.A.V)\'imiz buyuruyor

Allah (C.C)\'in bazi kavimlere öyle nimetleri vardir ki, baskalarinin ihtiyaçlarstuklari müddetçe ve bu isten bikmadiklari sürece Allah (C.C) o nimetlerivam ettirir, fakat onlar yardimlasma görevini savsaklayinca o nimetlerini

erinden alsp baska kavimlere verir.\"ygamber (S.A.V)\'imiz sahâbelere:

Arslan kükrerken ne demek ister, biliyor musunuz?» diye sorar. Sahâbeler:Allah (C.C) ve O\'nun Rasûl (S.A.V)\'ü bilir» derler. Peygamber (S.A.V)\'imizyurur ki: «Arslan kükrerken «Allah (C.C)\'im, beni îyîlik edenlerden birininerine salma» der.

. Ali\'nin (K.V.) rivayet ettigine göre. Peygamber (S.A.V)r\'imiz (S.A.S.)yuruyor ki:

— Biriniz bir isi görmek isteyince, persembe günü sabahleyin erken yola ciksden çikarken «Âmenerrasûlü» âyetlerini, «âyetülkürsi» yi, «innâenzelnâhuresi ile «fatiha» sûresini okusun. Çünki bu âyetlerde hem dünya hem de Âhcetleri vardir.»

dullah Ibni Hasan Ibni Hüseyn CR.A.) der ki: «Bir isim için bir gün, halife Ömni Abdülâziz\'in makamina varmistim. Bana dedi ki. «Bana bir isin düserse bhaber gönder, veya mektûb yaz. Çünki Allah (C.C)\'in seni kapimdarmesinden utaniyorum.»

. Ali (K.V.) buyurur ki: «Her sesi duyacak kadar isitmesi genis olan Allah



.C)\'a yemin ederek söylüyorum ki, baskasinin kalbine sevinc salan kimsesabina

Allah (C.C) o sevinçten bir lütuf yaratir. Adamin kalbine sikinti girince bu lütgibi sizarak onun kalbine girer ve yabanci deve kovar gibi adamin kalbindek

kintiyi kovar.

r isin görülmemesi, onu lâyik olmayandan istemekten daha ehvendir.»rdesinden sik sik hacet isteme. Çünki buzagi anasini sik sik emmeye kalkisiasi onu sürer.»

irin bu konudaki sözü ne güzeldir:

Sakin iyilik âdetini hic kimseye karsi kesme

nden geldikçe ve günler birbirini kovaladikça.

ah (C.C)\'in sana yaptigi ihsani hatirfa.

nki O baskalarini sana muhtaç kildi, seni baskalarina degit.»


linden geldigi kadar hacet bitir

rdesinin sikintisini giderici ol.

nki kisinin en hayirli günü.

skalarinin isini gördügü gündür.»


— Elinden hayir çikanlara ne mutlu. Elinden kötülük çikanlara da yaziklar

sun!»

3.Abdestin Faziletiygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Kim güzelce abdesî alip iki rek'at namaz kilarsa ve her ikisinde de içindenya ile ilgili bir endise tasimazsa, anasindan dogdugu gun gibi günâhlarinda

yrilir.»

ger bir rivayete göre hadisin son kismi söyledir:

— ...Ve her ikisinde de bir hata islemedigi takdirde geçmis günahlari afvedilir


— Allah (C.C)'in günahlari bagislamasina ve dereceleri yükseltmesine yol açaâdetlerini sîze bildireyim mi? «Kötü islerin ardindan hemen abdest almak,milere dogru yürümek ve bir namazi kilinca diger vakti beklemek»´dir. Bun



n kurtaran halatidir.»

eygamberimiz son cümleyi üc kere tekrarladi.)

ygamber (S.A.V)'imiz bir gün abdest azalarini birer kere yikayarak abdest a: «Su sekilde alinacak abdest, Allah (C.C)'in namazi kabul etmesinin asgarirtidir» buyurdu. Sonra azalarini ikiser kere yikayarak abdest aldi ve: «Azalaser sefer yikayarak abdest alana Allah (C.C) iki kat ecir verir» diye buyuurd

aha sonra azalarini üçer kere yikayarak abdest aldi ve «Abdestin bu sekli, bebenden önceki peygamberlerin ve dostum Halil Ibrahim'in (A.S) abdest

klidir» buyurdu.


— Abdest alirken Allah (C.C)'in adini anan kimsenin Allah (C.C) bütün vücûdmizler. Fakat Allah (C.C)'in adini zikretmeden abdest alan kimsenin sadece skunan âzalari temizlenir.»


— Abdestli iken abdest alanin amel defterine on iyilik yazilir.»


— Abdest üzerine abdest almak, nûr üzerine nurdur.»

tün bu hadisler, mü'minleri abdest tazelemeye tesvik eder.


— Müslüman kul, abdest alirken agzina su verince agzindaki günâhlar cikipybolur, burnuna su verince burnunun gânahlari çikip kaybolur, yüzünü

kayinca göz kapaklarinin kenarlarina kadar yüzünün bütün günahlari süzülüder.

erini yikayinca tirnak altlarina kadar bütün ellerinin günâhlari süülüp gider,sina su verince de kulak altlarina kadar basinin bütün günâhlari süzülüp çikaklarini yikayinca da tirnak aralarina kadar ayaklarinin bütün günâhlari süz

kar. Bundan sonra camiye kadar yürüyüp namaz kilmasi kendi için fazladan vap olur.»

ygamber (S.A.S.)'imizin:

Abdestli oruçlu gibidir» buyurdugu rivayet edilir.ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Kim güzelce abdest aldiktan sonra gözünü göge kaldirarak «eshedü ellâilâallahu vahdehû lâserike lehû ve eshedü enne Muhammeden abdühû ve rasûehadet ederim ki, bir olan Allah (C.C)'dan baska ilâh yoktur. O'nun ortagiktur. Muhammed (S.A.S.) de O'nun kulu ve rasûlüdür» derse istediginden içrebilecegi sekiz Cennet kapisi açilir.»

. Ömer (R.A.) buyuruyor ki; «Düzgün bir abdest seytani senden kovar.»



ücâhid (R.A.j buyurur ki; «Abdestsiz ve tevbesiz, zikirsiz uyumamayisarabilenler bu aliskanligi devam ettirmelidirler, çünki ruhlari hangi durumdnirsa ayni vaziyette yeniden dirilirler.»

vayet edildigine göre Hz Ömer (R.A) Peygamber (S.A.V)'imizin sahâbilerinderini Kâ'be örtüsü için Misir'a gönderir, adam Sam dolaylarinda bir kesisanastiri yakininda konaklar. Kesis ondan daha âlim degildir.

. Ömer'in (R.A.) elçisi, kesis ile karsilasip onun bilgisinden faydalanmak istesise gelir, manastirin kapisini çalar, fakat uzun müddet kapi açilmaz.nra kapi açilip kesisin yanma girince ona bazi sualler sorarak ilminin derece

çmek ister, aldigi cevaplar hosuna gider, bu arada kapida uzun müddetkletilmesinden dolayi kesise sikâyette bulunur.

sis onun sikâyetine söyle cevap verir: Kapimiza yöneldiginde seni hükümdaasinda gördügümüz için senden korktuk, seni kapida bekletmemizin sebebi:

ah (C.C) Hz. Musa (A.S)'ya: «Ya Mûsâ, bir hükümdar tarafindan korkutulduman sen ve ev halkin hemen abdest alin. çünki abdestliler benim himayemina girerek korktuklarindan emin olurlar» diye buyurdu. Biz de, kendim ve

lki abdest alip namaz kilarak senin korkundan emin oluncaya kadar kapiyizüne kapattik, sonra açtik.

amazın Fazileti

maz, ibâdetlerin en faziletlisi oldugu için, Allah (C.C)'in Kitabi'na uyarak bususu yeniden tesvik ediyoruz. Bu husûsda daha önceki bahiste belirttiklerimve yapacagiz.


iç bir kula kildigi iki rek'at namaz için verilen izinden daha degerli bir bagisrilmis degildir."

uhammed Ibni Sirin (R.A) buyurur ki; «Iki rek'at namazla cennet arasinda tellanmak durumunda kalsam, iki rek'at namazi Cennete tercih ederim. Cünkk'at namazda Allah (C.C)'in rizasi. Cennette ise benim hosnutlugum bahisevzuudur.»

dirildigine göre Ulu Allâh (C.C.) yedi kat gökleri yaratinca melekler ile dolduhiç bir an ara vermeksizin onlari namaz kilarak ibadet etmeye memur kildi

er gök halkina bir türlü ibâdet emretti: Birinci semâdakilere Sûr'a üfleninceydar ayakta dikilmeyi, bazi semâ ehline rüku'u, bazilarina secdeyi, digerzilarina da O'nun heybeti karsisinda kanadlarini yere sererek ibadet etmeyi

mir buyurdu.

yyûn Melekleri ile Ars Melekleri Ars'in etrafinda dolanarak Allah (C.C)' hamdsbih ederler, yeryüzündekiler hesabina O'ndan afv dilerler.

u Allah (C.C) bütün bunlari mü'minlere ikram olmak üzere bir namazdaplamrstir. Tâ ki gök halkinin ibadetlerinin hepsinden, içinde birer nümüne

lunsun.





yle birinin durumuna düser; Bir adam düsünün ki, kusurunu bagislamak içinkümdarin kapisina varmis, içeri alinarak huzuruna dikilmistir.

ükümdar yanina gelince saga sola bakmaya baslamis ve hükümdar da onunegini yerine getirmemistir. Cünki hükümdar, kendisine verilen öneminrecesine göre. dilekleri karsilar.

te namaz da buna benzer, insan namaza durunca onun suurundan uzak kaldkdirde, kildigi namaz kabul olunmaz.

esin ki, namaz bir padisah tarafindan verilen dügün ziyafetine benzer, oradrkese açik, çesitli tat ve faydasi olan her türlü yiyecek ve içecek bulunur.maz da böyledir. Allah (C.C), insanlari çesitli davranis ve zikirleri birarayatirerek ona davet etmis, ibadetin çesitli tatlarina birarada kavussunlar diyelara bu ibadeti sunmustur. Onun içindeki hareketler ziyafetteki yemeklere,

kirler ise içeceklere benzer.

erler ki namazda onikibin haslet vardir. Sonra bu onikibin haslet oniki hasletraraya getirilmistir. Simdi namaz kilmak isteyen kimse eksiksiz bir namazmak için bu oniki hasleti birarada bulundurmak mecburiyetindedir.

oniki hasletin altisi namazdan önce, altisi da namazin içindedir:

— Ilim: Cünki Peygamber'imiz (S.A.S) «Bilerek islenen az amel, cahilce islenk amelden daha hayirlidir.» buyurur.

— Abdest: Peygamber (S.A.S)'imiz «temizlenmeksizin namaz olmaz»yurmustur.

— Elbise: Ulu Allah (C.C): «Ey odemogullari, her mescidde zinetinizi takininyurur (A´raf - 31) Buradaki «ziynetinizi takinin» : «her namaz vakti elbise

yinin.» demektir.— Vakti gözetmek: Ulu Allah (C.C): «Hiç süphesiz, namaz mü'minler üzerindkitleri belirli bir farzdir.» buyuruyor (Nisa - 103).

— Kibleye yönelmek. Ulu Allah (C.C): «Namazda yüzünü Mescid-i Haramnüne döndür. Nerede olursaniz olun, yüzlerinizi çevirin.» buyuruyor. (Baka4)

— Niyyet: Cünki Peygamber (S.A.V)'imiz: «Ameller niyetlere baglidir. Herkeyyet ederse onu elde eder» buyuruyor.

— Tekbir almak: Çünki Peygamber (S.A.V)'imiz: «Tekbir alinca namaz disi hy haram olur, selâm verince bu yasak sona erer.» buyuruyor.

— Ayakta dikilmek. Nitekim Ulu Allah (C.C): «Allâh için ayakta dikilerek duain.» buyuruyor. Bu «Ayakta namaz kilin» demektir. (Bakara - 288)

— Fatiha sûresini okumak: Nitekim Ulu Allah (C.C): «Sonra Kur'ân'danlayiniza geleni okuyun» buyuruyor. (Müzemmil - 20)

— Rukûa varmak: Nitekim Ulu Allah (C.C): «Namazi dosdogru kilin, zekât

rin ve rukûa varanlar ile birlikte rukûa varin.» buyuruyor (Bakara - 43).



— Secdeye varmak: Nitekim Ulu Allah (C.C): «Ey mü'minler, rukûa varin,cde edin, Rabb'inize ibadet edin, hayirli isler isleyin» buyuruyor. (Hacc - 77)

— Tahiyyâtta oturmak: Peygamber'imiz {S.A.S.) «Kisi son secdeden basimldirip ettihiyyâtü okuyacak kadar bir zaman oturunca namazi sona erer.»yuruyor.

te bu oniki sart biraraya gelince bunlarin kemâl derecesi kazanabilmesi içinühür mesabesinde ihlâs gerekir.

tekim Ulu Allah (C.C) buyuruyor ki:— Kâfirlerin cani sikilsa da dinde yalniz Allah'a yöneterek ihlâsla O'na dua ed

ü´minun - 14)

amazin birinci hasleti ve sarti olan ilim üce ayrilir:

— Namazin farz ve sünnetlerini birbirinden ayirdedebilmek.

— Abdestin farz ve sünnetlerini bitmek. Cünki bu namazin tamamindandir.

— Seytanin tuzaklarini bilip önemle onlara karsi koymak.dest üç sey sayesinde tamam olur.

— Kalbi kin, kiskançlik ve bozukluktan arindirmak.

— Bedeni günahlardan temizlemek.

— Abdest âzâla»ini, suyu israf etmeksizin iyice yikamak.

bise de üç sey ile tamam olur:

— Kazancin helâl olmasi.

— Pislikten arindirilmis olmasi.

— Sünnete uygun olmasi, büyüklük taslamak ve çalim satmak edasisimamasi.

kti gözetmek dahi su üç sey sayesinde yerine getirilir:

— Vaktin girisini gözetlemek üzere gözün güneste, ayda ve yildizda olmasi,

— Kulagin ezanda olmasi.3 —- Kalbin daima vaktin girmesini düsünür halde bulunmasi.

bleye durmak da üç sey sayesinde eksiksiz olur:

— Yüzünü kibleye çevirmek.

— Kalbini Allah (C.C)'a yöneltmek.

— Allah (C.C)'dan korku duyarak nefsi küçük görmek.

yet de üç sey sayesinde kemâl vasfi kazanir:



— Hangi namazi kildigini bilmek.

— Allah (C.C)'in huzurunda durdugunu, O'nun seni gördügünü bilerekkingenlik duygusu içinde dikilmek.

— Allah (C.C)'in senin kalbinde sakli tuttugun her duyguyu bildigini bilereknya ile ilgili düsüncelerden uzak durmak.

kbir'in eksiksiz olmasi da üç seye baglidir:

— Kararli ve dogru bir tekbir getirmek,— Ellerini kulak hizasina kadar kaldirmak.

— Uyanik bir kalble ve hürmet edasi tasiyarak tekbir almak.

akta dikilmenin (Kiyamin) kâmil olabilmesi de üç seye dayanir:

— Gözlerini secde yerine dikmek.

— Kalbini Allah (C.C)'a vermek.

— Saga - sola bakinmamak.r-aní Kerim okumanin kusursuzlugu da üç sarta baglidir:

— Kelimeleri gevelemeden, âyet sirasina uyarak Fatiha suresini dogru okum

— Düsünerek ve âyetlerin mânâsinin suurunda olarak okumak.

— Okuduguna göre amel etmek.

kûun kusursuzlugu da üç seye baglidir:

— Sirtini düz tutmak, fazla egip veya fazla dogru durmamak,— Parmaklarini açarak ellerini diz kapaklarina dayamak.

— Rükû hâlinde vücûdun durulmasini saglayarak, vakar ve hürmet içinde temlelerini okumak.

cdenin kusursuzlugu da üç sarta baglidir:

— Elleri kulaklarin hizasinda yere koymak.

— Dirsekleri yere yaymak.— Secde halinde vücûdun durulmasini saglayarak hürmetle tesbih cümleleriumak.

tehiyât'a oturmanin kusursuzlugu da üc seye baglidir:

— Sag ayaginin bilekten asagisini bükerek sol ayak üzerine oturmak,

— Hürmet Içinde Ettehiyyatü'yü okumak, kendin ve bütün müminler icin dumek.

— Âdabina uyarak selâm vermektir. Âdaba uygun selâm da saga verdigin



lâmin o tarafta bulunan koruyucu melekler ile, erkek ve kadin müminleredugunu, sola verdigin selâmin da yine soldaki koruyucu meleklere, erkek vedin mü'minlere yöneldigini suurlu bir niyetle yapmana baglidir.

sursuz ihlâs da üç seye baglidir:

— Kildigin namazla insanlarin teveccühünü degil, Allah (C.C)'in rizasini aram

— Basariyi Allah (C.C)'dan bilmek.

— Kiyamet Günü'ne götüresiye kadar namazi korumak. Çünki Ulu Allah (C.Cyilik isleyen» dememis, «iyilik getiren» buyurmustur.

4.Namazın Faziletimaz, ibâdetlerin en faziletlisi oldugu için, Allah (C.C)'in Kitabi'na uyarak bususu yeniden tesvik ediyoruz. Bu husûsda daha önceki bahiste belirttiklerimve yapacagiz.


iç bir kula kildigi iki rek'at namaz için verilen izinden daha degerli bir bagisrilmis degildir."

uhammed Ibni Sirin (R.A) buyurur ki; «Iki rek'at namazla cennet arasinda tellanmak durumunda kalsam, iki rek'at namazi Cennete tercih ederim. Cünkk'at namazda Allah (C.C)'in rizasi. Cennette ise benim hosnutlugum bahisevzuudur.»

dirildigine göre Ulu Allâh (C.C.) yedi kat gökleri yaratinca melekler ile dolduhiç bir an ara vermeksizin onlari namaz kilarak ibadet etmeye memur kildi

er gök halkina bir türlü ibâdet emretti: Birinci semâdakilere Sûr'a üfleninceydar ayakta dikilmeyi, bazi semâ ehline rüku'u, bazilarina secdeyi, digerzilarina da O'nun heybeti karsisinda kanadlarini yere sererek ibadet etmeyi

mir buyurdu.

yyûn Melekleri ile Ars Melekleri Ars'in etrafinda dolanarak Allah (C.C)' hamdsbih ederler, yeryüzündekiler hesabina O'ndan afv dilerler.

u Allah (C.C) bütün bunlari mü'minlere ikram olmak üzere bir namazdaplamrstir. Tâ ki gök halkinin ibadetlerinin hepsinden, içinde birer nümünelunsun.

rica namazda Kur-âní Kerim okumayi ilâve etti ve kullardan da bu ibâdetekretmeyi istedi, bu sükür, namazi, sartlari ve ölçüleri nisbetince kilmakla yetirilebilir.




— Onlar ki, gaybe inanirlar, namazi dosdogru kilarlar ve kendilerine verdigimkin bir kismini fakirlere verirler.»

akara - 3)

amazi dosdogru kilin, zekât verin ve rukûa varanlar ile birlikte rükûa varin.

akara - 43)

amazi dosdogru kil."

sra - 78)

— Fakat onlardan ilimde yüksek dereceye erenler ile mü'minler, sana indiriler'ân ile senden evvelgelen kitaplara inanirlar. Onlar namazi dosdogru kilanlkât verenler, Allah'a ve Âhiret Günü'ne inananlardir, iste onlara biz büyük erecegiz.»

isa - 162)

r'ân-i Kerim´de nerede namazdan bahsedilmisse «dosdogru kilmak» kaydin

glandigini görürsün. Buna karsilik münafiklardan bahsederken Ulu Allah C.Cyle buyuruyor:

— Namazlarinin suurunda olmayan namaz kilicilarin vay haline!» (Maun - 4-

örülüyor ki, Ulu Allah (C.C), mü'minlerden; «Namazi dosdogru kilanlar» diyehsederken münafiklardan sadece «namaz kilanlar» diye bahsetmektedir.nun sebebi, namazi kilanlar çok olmakla birlikte «namazi dosdogru» kilanlaoldugunu belirtmektir.

radan gaafiller isledikleri amelleri, gelenege uymak için isler ve ibadetleri Al

.C)'a takdim edilecegi gün «Kabûl edilir mi, edilmez mi?» diye düsünmezlervayete göre, nirekim Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

nizden öyleleri vardir ki, kildiklari namazlarin sadece üçte biri, veya dörtte yahut beste biri yahud da altida biri... (Peygamber (S.A.S.)'imiz onda bire k

kmistir) yazilir.»

ygamber (S.A.S.)'imiz bu hadisi ile namazlarin ancak suurlu olarakinanlarinin yazilacagini açiklamak istemistir.

vayete göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:llah (C.C)'a kalbi ile yönelerek iki rek'at namaz kilan kimse anasindan dogdun gibi günâhlarindan siyrilir."

lun namaz kilmasi ancak kalbiyle Allah (C.C)'a yöneldigi zaman büyük önemsir. Içi vesveseler ile oyalanarak namaza bütün varligi ile kendini vermezseyle birinin durumuna düser; Bir adam düsünün ki, kusurunu bagislamak içinkümdarin kapisina varmis, içeri alinarak huzuruna dikilmistir.

ükümdar yanina gelince saga sola bakmaya baslamis ve hükümdar da onun

egini yerine getirmemistir. Cünki hükümdar, kendisine verilen önemin



recesine göre. dilekleri karsilar.

te namaz da buna benzer, insan namaza durunca onun suurundan uzak kaldkdirde, kildigi namaz kabul olunmaz.

esin ki, namaz bir padisah tarafindan verilen dügün ziyafetine benzer, oradrkese açik, çesitli tat ve faydasi olan her türlü yiyecek ve içecek bulunur.maz da böyledir. Allah (C.C), insanlari çesitli davranis ve zikirleri birarayatirerek ona davet etmis, ibadetin çesitli tatlarina birarada kavussunlar diyelara bu ibadeti sunmustur. Onun içindeki hareketler ziyafetteki yemeklere,

kirler ise içeceklere benzer.

erler ki namazda onikibin haslet vardir. Sonra bu onikibin haslet oniki hasletraraya getirilmistir. Simdi namaz kilmak isteyen kimse eksiksiz bir namazmak için bu oniki hasleti birarada bulundurmak mecburiyetindedir.

oniki hasletin altisi namazdan önce, altisi da namazin içindedir:

— Ilim: Cünki Peygamber'imiz (S.A.S) «Bilerek islenen az amel, cahilce islenk amelden daha hayirlidir.» buyurur.

— Abdest: Peygamber (S.A.S)'imiz «temizlenmeksizin namaz olmaz»yurmustur.

— Elbise: Ulu Allah (C.C): «Ey odemogullari, her mescidde zinetinizi takininyurur (A´raf - 31) Buradaki «ziynetinizi takinin» : «her namaz vakti elbise

yinin.» demektir.

— Vakti gözetmek: Ulu Allah (C.C): «Hiç süphesiz, namaz mü'minler üzerindkitleri belirli bir farzdir.» buyuruyor (Nisa - 103).

— Kibleye yönelmek. Ulu Allah (C.C): «Namazda yüzünü Mescid-i Haramnüne döndür. Nerede olursaniz olun, yüzlerinizi çevirin.» buyuruyor. (Baka4)

— Niyyet: Cünki Peygamber (S.A.V)'imiz: «Ameller niyetlere baglidir. Herkeyyet ederse onu elde eder» buyuruyor.

— Tekbir almak: Çünki Peygamber (S.A.V)'imiz: «Tekbir alinca namaz disi hy haram olur, selâm verince bu yasak sona erer.» buyuruyor.

— Ayakta dikilmek. Nitekim Ulu Allah (C.C): «Allâh için ayakta dikilerek dua

in.» buyuruyor. Bu «Ayakta namaz kilin» demektir. (Bakara - 288)— Fatiha sûresini okumak: Nitekim Ulu Allah (C.C): «Sonra Kur'ân'danlayiniza geleni okuyun» buyuruyor. (Müzemmil - 20)

— Rukûa varmak: Nitekim Ulu Allah (C.C): «Namazi dosdogru kilin, zekâtrin ve rukûa varanlar ile birlikte rukûa varin.» buyuruyor (Bakara - 43).

— Secdeye varmak: Nitekim Ulu Allah (C.C): «Ey mü'minler, rukûa varin,cde edin, Rabb'inize ibadet edin, hayirli isler isleyin» buyuruyor. (Hacc - 77)

— Tahiyyâtta oturmak: Peygamber'imiz {S.A.S.) «Kisi son secdeden basimldirip ettihiyyâtü okuyacak kadar bir zaman oturunca namazi sona erer.»



yuruyor.

te bu oniki sart biraraya gelince bunlarin kemâl derecesi kazanabilmesi içinühür mesabesinde ihlâs gerekir.

tekim Ulu Allah (C.C) buyuruyor ki:

— Kâfirlerin cani sikilsa da dinde yalniz Allah'a yöneterek ihlâsla O'na dua ed

ü´minun - 14)

amazin birinci hasleti ve sarti olan ilim üce ayrilir:

— Namazin farz ve sünnetlerini birbirinden ayirdedebilmek.

— Abdestin farz ve sünnetlerini bitmek. Cünki bu namazin tamamindandir.

— Seytanin tuzaklarini bilip önemle onlara karsi koymak.

dest üç sey sayesinde tamam olur.

— Kalbi kin, kiskançlik ve bozukluktan arindirmak.

— Bedeni günahlardan temizlemek.

— Abdest âzâla»ini, suyu israf etmeksizin iyice yikamak.

bise de üç sey ile tamam olur:

— Kazancin helâl olmasi.

— Pislikten arindirilmis olmasi.

— Sünnete uygun olmasi, büyüklük taslamak ve çalim satmak edasi

simamasi.kti gözetmek dahi su üç sey sayesinde yerine getirilir:

— Vaktin girisini gözetlemek üzere gözün güneste, ayda ve yildizda olmasi,

— Kulagin ezanda olmasi.

3 —- Kalbin daima vaktin girmesini düsünür halde bulunmasi.

bleye durmak da üç sey sayesinde eksiksiz olur:

— Yüzünü kibleye çevirmek.— Kalbini Allah (C.C)'a yöneltmek.

— Allah (C.C)'dan korku duyarak nefsi küçük görmek.

yet de üç sey sayesinde kemâl vasfi kazanir:

— Hangi namazi kildigini bilmek.

— Allah (C.C)'in huzurunda durdugunu, O'nun seni gördügünü bilerek

kingenlik duygusu içinde dikilmek.



— Allah (C.C)'in senin kalbinde sakli tuttugun her duyguyu bildigini bilereknya ile ilgili düsüncelerden uzak durmak.

kbir'in eksiksiz olmasi da üç seye baglidir:

— Kararli ve dogru bir tekbir getirmek,

— Ellerini kulak hizasina kadar kaldirmak.

— Uyanik bir kalble ve hürmet edasi tasiyarak tekbir almak.

akta dikilmenin (Kiyamin) kâmil olabilmesi de üç seye dayanir:

— Gözlerini secde yerine dikmek.

— Kalbini Allah (C.C)'a vermek.

— Saga - sola bakinmamak.

r-aní Kerim okumanin kusursuzlugu da üç sarta baglidir:

— Kelimeleri gevelemeden, âyet sirasina uyarak Fatiha suresini dogru okum

— Düsünerek ve âyetlerin mânâsinin suurunda olarak okumak.

— Okuduguna göre amel etmek.

kûun kusursuzlugu da üç seye baglidir:

— Sirtini düz tutmak, fazla egip veya fazla dogru durmamak,

— Parmaklarini açarak ellerini diz kapaklarina dayamak.

— Rükû hâlinde vücûdun durulmasini saglayarak, vakar ve hürmet içinde te

mlelerini okumak.cdenin kusursuzlugu da üç sarta baglidir:

— Elleri kulaklarin hizasinda yere koymak.

— Dirsekleri yere yaymak.

— Secde halinde vücûdun durulmasini saglayarak hürmetle tesbih cümleleriumak.

tehiyât'a oturmanin kusursuzlugu da üc seye baglidir:— Sag ayaginin bilekten asagisini bükerek sol ayak üzerine oturmak,

— Hürmet Içinde Ettehiyyatü'yü okumak, kendin ve bütün müminler icin dumek.

— Âdabina uyarak selâm vermektir. Âdaba uygun selâm da saga verdiginlâmin o tarafta bulunan koruyucu melekler ile, erkek ve kadin müminleredugunu, sola verdigin selâmin da yine soldaki koruyucu meleklere, erkek vedin mü'minlere yöneldigini suurlu bir niyetle yapmana baglidir.

sursuz ihlâs da üç seye baglidir:





u Allah (C.C). Cebrail (A.S). Mikâil (A.S) ve Israfil (A.S)'i yeniden diriltincenlar hemen yanlarina Burak'i ve bir kat cennet elbisesi alarak Peygamber.A.V)'imizin kabri basina inerler. O sirada kabrin topragi yarilarak derhal acygamber (S.A.V)'imiz Cebrail (A.S)'e bakar ve «Bu hangi gündür?> diye sorbrail (A.S)de O'na: "Bu gün Kiyamet Günü'dür, bugün hasir günüdür; bugürar günüdür" diye cevap verir. Peygamber'imiz «ya Cebrail, Allah (C.C)

mmetime ne yapti» diye sorar. Cebrail (A.S) de «Müjdeler olsun, sanaerindeki toprak ilk açilan sensin.» diye cevap verir.

û Hüreyre'nin rivayet ettigine göre, Peygamber (S.A.V)'imiz buyurmustur k— Ulu Allah (C.C) buyurur ki; «Ey insanlar ve cinler! Ben size gereken nasihrmistim. Iste simdi amelleriniz defterlerinizde yazili. Iyilik bulan Allâh'a hamsin. Baska türlüsünü bulan da kendinden baskasini kinamasin.»

latildigina göre bir gün Yahya Ibni Muaz-el Razrnin (R.A.) bulundugu meclis

O gün takva sahiplerini Allah huzuruna binekli olarak toplar ve günahkârlarihenneme yaya ve susuz olarak sevkederiz.» (Meryem 85-86)

ealindeki âyetler okununca o söyle der:— Ey insanlar!. Bir dakika, bir dakika! Yarin mahserin durak yerinde hepraraya geleceksiniz. Her yönden gurup gurup gelerek Allah'in huzuruna tek kileceksiniz. Kelime kelime yaptiklarinizdan hesaba çekileceksiniz. Ermislerah (C.C)'a binekli olarak, günahkârlar da Allah (C.C)'in azabina yaya ve susarak götürülecek. Ve bölük bölük cehenneme gireceklerdir!

rdeslerim! önünüzde sizin hesabiniza göre elli bin sene uzunlugunda bîr günr, o gün «sarsinti günü», «yaklasan gün» dur. «bütün insanlar o gün Allah.C)'in huzurunda dikileceklerdir», «o gün. hayiflanma ve pismanlik günü»,artisma ve hesaplasma günü», «hesaplasma günü», «feryad günü», «gelecesin bir gün», «kalb çarpintisi günü,» «yeniden dirilme günü», «herkesin keneri ile islediklerine bakacagi bir gün», «aldanma günü», «kimi yüzlerin agarkimisinin de karardigi gün». «Allah (C.C)'in Huzûru'na temiz kalblelenlerden baska malin, çoluk-çocugun fayda saglamadigi bir gün», «zâlimlerezaretlerinin fayda vermedigi, kendileri için fena yerlesme yeri hazirlanan bn» dür.

ukatil Ibni Süleyman (R.A.) der ki: «Insanlar Kiyamet Günü, hiç konusmadaz yil beklerler, yüz yil da karanlikta saskinlik içinde geçer, yüz yil da dalgalga birbirine sürtünerek Allah (C.C)'in Huzurunda çekisirler. Kiyamet Günü,

zin hesabiniza göre elli bin yil uzunluguna olmasina ragmen ihlâsli bir mü'mkisa bir namaz süresi gibi gelir.»


— Su dört seyden hesaba çekilmeden kulun ayaklari kaymaz:

— Ömrünü nerede harcadigindan,

— Vücûdunu nerede yiprattigindan,

— ilmi ile nasil amel ettiginden.



— Malini nereden kazanip, nerede harcadigindan»


— Her peygamber'in mutlaka kabul olan bir duasi vardir, hepsi bu haklarininyada kullandi. Ben duâ hakkimi Kiyamet Günü ümmetime sefaat etmek içikladim.»

ah (C.C)'imiz! Rasûlellah (S.A.S.)'in. Kati'ndaki itibâr hakki için O'nun sefaazi eristir!.

6.Cehennem ve Mizân'ın Sıfatları mevzuda bazi noktalarina daha önce temas etmis olmamiza ragmen, faydamamlamak için yeniden ele almakta mahzur görmedik. Ola ki; bozulmus veafil gönüllere tekrarlanan nasihatler kâr eder.

husus Ulu Allah (C.C.) Kur'ânì Kerimín bir çok yerinde cehenneminrkunçlugu ile Kiyamet siddetlerine büyük önem vermistir, öyle ki Allahâla'nin bu beyanati akli basinda insanlarin kalplerine en büyük tesiri yapmisiretin faydali ve kaliciligini; onun disindaki her seyin hiçligine tercih etmisti

hennemin nasil bir yer oldugu konusuna gelince Allah C.C) cümlemizi bagisremi ile oradan korusun. Hadiste bildirildigine göre orasi simsiyah veranliktir. isigi ve alevi yoktur. Cehennemin yedi kapisi vardir. Her kapininerinde yetmis bin dag vardir, her dagin üzerinde yetmis bir atesten tepe varr atesli tepe üzerinde yetmis bin ates çukuru vardir. Her ates çukurunda yen ates vadisi bulunur.er vadide yetmis bin atesten kösk. her köskte yetmis bin ates evi, her evdetmis bin yilan ile yetmis bin akrep, her akrebin yetmis bin kuyrugu vardir. Hyrukta yetmis bin bogumu, her bogumda da yetmis bin testi dolusu zehirlunur.

yamet Günü olunca cehennemin örtüsü açilir ve ondan insanlarla cinleringindan solundan, önünden, arkasindan ve tepeleri üzerinden uçusan birtakidirlar çikar. Insanlar ile cinler bu manzarayi görünce dizüstü çökerek hep

rlikte «Allah C.C)'im, bizi kurtar» diye çiglik atarlar.üslim'in rivayet ettigine göre. Peygamber'imiz (SA.S.) buyurur:

— Kiyamet Günü cehennem her birinden yetmis bin melegin tuttugu yetmis dek ile çekilerek getirilir.»

r hadiste Peygamber'imiz (S.A.S.):

Cehennemde iri, sert, Allah C.C)'in kendilerine verdigi emrine isyan etmeyenrilen emri oldugu gibi uygulayan melekler görevlendirilmistir» (Tahrim - 6)

ealindeki âyette iri kiyimltliklari belirtilen cehennem zebanileri hakkindayurur ki:



— Bu meleklerden her birinin iki omuz basi bir yillik yol mesafesi kadardir. Hrinin öyle bir kuvveti var ki, elindeki demir topuz ile bir daga vursa onuramparça eder. Her darbesi ile yetmis bin kisiyi cehennemin derinliklerinear.»

— Cehennemde ondokuz melek görevlidir.» (Müdessir - 30) Mealindeki âyet,banilerin ileri gelenlerinin sayisini belirtir, yoksa cehennemdeki bütün göreveleklerin sayisini Allâh'dan baska kimse bilmez.

tekim Ulu Allah:

Rabb'inin askerlerinin sayisini yalniz O bilir.» buyurur. (Müdessir - 31)

ni Abbas'a (R.A.) cehennemin genisligi sorulunca:

Vallahi, genisliginin ne kadar oldugunu bilmiyorum. Fakat ögrendigimize görr cehennem zebanisinin kulak memesi ile ensesinin arasi yetmis yillik yolesafesindedir, cehennemde kan ve irin irmaklari akar» diye cevap vermistir:

rmizî'nin rivayet ettigi bir hadise göre:

ehennem çadirlarinin duvar kalinligi kirk yillik yol mesafesindedir."üslim'in rivayet ettigine göre Peygamber'imiz {S.A.S.) buyuruyor ki:

— Sizin su atesiniz, cehennem atesinin yetmiste biri siddetindedir. Sahâbilerm olsaydi nasil olacakti?» diye sordular. Peygamber {S.A.S.)ímiz «Bu atessi altmis dokuz kat arttirilmistir.» Her katin sicakligi dünya atesi kadardir.» vap verdi.


ehennemliklerden biri avucunu dünyalilara uzatsa hararetinden bütün dünynardi. Cehennem zebanilerinden biri disari çiksa da insanlar onu görse. Alla.C)'in onun üzerinde beliren gazabi yüzünden bütün insanlar derhalüvereceklerdi."

ygamber {S.A.S.)'imiz bir gün schâbeleri ile birlikte otururken derin bir güryuldu. Peygamber {S.A.S.)'imiz:

Bu gürültünün ne oldugunu biliyor musunuz?» diye sordu. Sahabeler «Allah.C)ve Rasûl'ü (S.A.V) bilir» diye cevab verince Peygamber {S.A.S.)'imiz

etmis sene önce cehenneme bir tas atilmisti, su ana kadar yol aliyordu,ydugunuz bu gürültü o tasin dibe vurma sesidir» diye buyurdu.

. Ömer (R.A.) buyurur ki: «Cehennemi sik sik hatirlayin. Çünki harareti çokksek, dibi çok derin ve topuzlari demirdendir.»

ni Abbas'a göre:

Cehennem kendilerini uzaktan görünce (cehennemlikler) onun ugultu vemurtusunu duyarlar.» (Furkan - 12) mealindeki âyet hatirlatilarak kendisinehennemin gözleri mi var?" diye soruldu O da dedi ki: «Tabii var, Peygambe

.A.S.)ímizin «Bile bile bana yalan söz isnad eden kimse, cehennemin iki göasinda kendisine yer ayirsin.» seklindeki hadisini duymadiniz mi? O zaman



ygamber{S.A.S.)'imize «Yâ Rasûlallah {S.A.S.), çehennemin gözleri mi var?ye sorulmustu. Peygamber {S.A.S.)ímiz «Yoksa kendilerini uzaktan gördügman (cehennemlikler) onun ugultu ve homurtusunu duyarlar» meâiindeki âymadiniz mi?» diye cevap verilmisti.

agidaki hadis bu gerçegi teyid eder:

— Cehennemden bir boyun çikar, onun gören iki gözü ve konusan dili vardirgün ben Allâh (C.C)'a baska bir ilâhi ortak kosanlar üzerine musallat edildi

r, o cehennemlikleri susam tanelerini görüp kapan kustan daha iyi görür.»

zân'in nasil olduguna gelince; Hadîs-i serifde bildirildigine göre "onun iyiliklefesi nurdan ve günahlar kefesi karanliktandir."

rmizî'nin rivayet ettigine göre. Peygamber'imiz buyuruyor ki.

— Cennet Ars'm saginda, cehennem de solünde kurulur. Mizân'in iyilikler kefs'in saginda, günahlar kefesiyse solunda bulunur. Böylece cennet iyilikler kersisina, cehennem de kötülükler kefesi karsisina düser.»

ni Abbas (R.A.) derdi ki; «Iyilikler ile günahlar iki kefesi ve bir dili olan birzân'da tartilir. Kiyamet Günü. Allah (C.C) kullarin amellerini tartmak isteyinlari maddelestirir.»

7.Kibir ve Kendini Beğenmişliğin Kötülüğüah (C.C) beni ve seni dünya ve âhiretin iyiligine kavustursun. Bilesin ki.

yüklük taslamak ve kendini begenmislik faziletleri siler ve alçaklik kazandirsihat dinlemeyi ve terbiye edilmeyi engelleyen bir rezalet olmak için sanafidir.

yüzdendir ki, mütefekkirler «Ilim haya ile büyüktük taslama arasindarinamaz. Sel yüksek binalara nasil düsmansa ilim de böbürlenenlere öylesmandir» derler.


— Kalbinde zerre kadar büyüklük duygusu bulunan kimse, cennete giremez.»


— Büyüktük taslama niyeti ile elbisesini yerde sürükleyenin yüzüne Allah (Ckmaz.»

li hikmet derler ki. «Büyüklük duygusu ile saltanat bir arada devam etmez.»

u Allah (C.C.) kibirle kargasalik çikarmayi yanyana zikrederek söyleyurmustur:

— Bu âhiret yurdudur. Biz onu yeryüzünde büyüklük taslamak ve kargasalikkarmak pesinde kosmayanlara nasib ederiz.»



asas Sûresi - 83)


— Yeryüzünde bosu bosuna büyüklük taslayanlarin dikkatlerini âyetlerimdenokoyacagim da onlar bütün âyetlerimi görseler bile inanmayacaklar.»

raf Sûresi - 146)

li hikmetten biri der ki. «Bana karsi büyüklük taslayan herkesin durumunun

rsine döndügü ve ondakinin bana geçtigini yani benim ona karsi büyüklenmesladigimi gördüm.»

ni Avane en çok büyüklük taslayan kimselerdendi. Rivayete göre bir günzmetçisinden su ister, hizmetçi «peki» der; bunun üzerine Ibni Avane ancakayir» diyebilecek durumda olanlar «peki» diyebilir, hizmetçiye çikisir vekatlamalarini emrederek dövdürür; Ibni Avane bir çiftçi çagirarak onunlanusmus, sözü bitince su istemis, ve onunla konustugu için igrenerek agzinilkalamis.

husûsda «falan kimse, kendini öyle yücelere çikardi ki, düsse paramparçaur» derler.

eshur dil âlimi Câhiz der ki; «Kureys kabilesinden büyüklük taslamada meshanlar Beni Mahzum ve Beni Umeyye oymaklari, Araplar arasinda ise Beni Can Küâb. Beni Zeraret Ibni Adiy oymaklaridir. Pers hükümdarlari (Kisralar) isndilerini ilâh, halki da köle olarak görürlerdi.»

birliligi ile meshur Beni Abduddar oymagindan birine. «Halifeyi görmeye niçlmiyorsun» diye sorarlar. «Köprünün, serefimi çekemeyeceginden korkuyorye böbürlenir.

ccac Ibni Artat'a «Niçin cemaatle namaz kilmaya geimiyorsun?» diye sorarlaBakkal takiminin beni sikistiracagindan çekiniyorum» diye cevap verir.

latildigina göre. Yemen ileri gelenlerinden Vali Ibni Hicr Peygamber.A.V)'imize gelir, Peygamber (S.A.V)'imiz de ona bir miktar mirî arazisi tahser. Muaviye'yi de «ayirdigim araziyi kendisine göster ve üzerine yaz» diyerenina katar.

cak bir günde yola çikarlar. Muaviye Valinin devesini arkasindan yürüdügü inesten bunalir. «Beni devenin arkasina al» diye teklif eder. Vali «Senkümdarin yanina bineceklerden degilsin» diyerek onu reddeder. Bunun üze

uaviye «Bari ayakkabilarini bana ver» der. Vâil bu istege de, «Ey Ebûfyanoglu, senden ayakkabilarimi esirgeyecek kadar cimri degilim, fakatakkabilarimi giydiginin. Yemen kabileleri arasinda yayilmasindan hoslanmamn devemin gölgesinden yürü, bu seref sana yeter» diye cevap verir.

ylendigine göre sözü edilen Vâil, Hz. Muaviye'nin halifelik devrine yetisir, bn halifeyi ziyaret etmeye varinca Hz. Muaviye onu koltuk üzerine oturtarakndisiyle konusur.

esrur Ibni Hind, adamin birine «Beni taniyor musun?» diye sorar, adam «Haye cevap verir. Adamin cevabi üzerine «Ben Mesrur Ibni Hind'im» diye kend



nitir, adam yine «Seni tanimiyorum» deyince ona «Ay'i tanimayanlari Allah.C) kahretsin» diye çikisir.

ir söyle der:

Kendini begenmislik kuruntusuna tutulan aptala deyiniz ki;

ndini begenmisligin zararini bilsen ona kalkismazdin.

ndini begenmislik dini zedeler, akli zayiflatir.

refi düsürür, hey kendine gel!»

erler ki: «Ancak düskün ruhlular büyüklük taslar ve alçak gönüllüler mutlakace ruhlu, kimselerdir.»


ç sey mahvedicidir: Boyun egilen pintilik, isteklerine uyulan nefis ve insaninndini begenmesi."

dullah Ibni Amr'in rivayet ettigine göre. Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor

z. Nuh (A.S) ölmek üzere iken iki oglunu yanina çagirarak onlara su nasihalunur, «size iki seyi emreder ve iki seyden sakinmanizi isterim. Allah (C.C)'atak kosmaktan ve büyüklük taslamaktan uzak durunuz. Emrettigim sey'erelince birincisi "Lâ ilâhe illallah'"i dilinizden düsürmeyin. Cünki göklerde ve yen her sey terazinin bir kefesine; "Lâ ilâhe illallah'" cümlesi de öbür kefesinensa ikincisi agir basar.

ökler ile yeryüzü bir araya gelerek bir çember teskil etse de bu çemberinerine "Lâ ilâhe illallah'" cümleleri konsa, çember üzerine binen agirligin altin

rilir. Ikinci olarak da sik sik «sübhanellâhi velhamdülillâhi» deyiniz. Çünki bmle canli - cansiz her varligin duasidir ve canlilarin rizki bu duâ sayesindedi

. Isâ (A.S.) der ki. «Allah (C.C)'in Kitabi'ni ögrenen ve zorba olarak ölmeyenmseye ne mutlu!»

latildigina göre Abdullah Ibni Selâm (R.A.) bir gün odun yüklü alarak çarsidçiyordu. «Niye böyle yapiyorsun, senin buna ihtiyacin yok.» diyenlereefsimden kibiri kovmak istedim» diye cevap verir.

rtubî tefsirinde:

Gizlenmesi gereken zinetleri bilinsin dîye ayaklarini yere sert basmasinlar» (resi - 31) mealindeki âyet hakkinda denir ki; «kadinlar bu hareketibürlenmek erkeklere gösteris olsun diye yaparlarsa davranislari haramdir.»

ni sekilde erkeklerin de calim satmak gayesi ile yere sert basmalari daramdir, cünki büyüklük taslamak büyük günahlardandir.»



8.Yetimlere İyilik Etmek ve Zulümdenaçınmakhari'nin rivayetine göre: Peygamber'imiz (S.A.S.) sahadet parmagi ile ortarmagini ayirip göstererek:

Ben ve yetimin bakimini üzerine alan kimse, bu sekilde cennette birlikteyiz»ye buyurmustur.

üslim'in ayni konudaki rivayetine göre. Peygamber (S.A.S.)'imiz sehâdetrmagi ile orta parmagini birarada göstererek:

Gerek kendisinin gerek baskasinin olsun bir yetimin gözetimini üzerine alanmse, benimle birlikte su sekilde cennettedir» diye buyurmustur.

zzar'in ayni konudaki rivayetine göre de Peygamber (S.A.V)'imiz:

ki parmagini birlestirerek yakini olsun - olmasin, bir yetimin bakimini üstünean kimseyle ben, su iki parmagim gibi cennetteyiz.» diye buyurmustur. "Üc

cugunun bakimina kosan kimse de cennettedir, ona oruclu - namazli birücâhidin mükâfati verilir." buyurmustur.

ni Mâce'ye göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

ç yetime et uzatan kimse gecesini namaz kilarak, gündüzünü oruç tutarakçiren ve gece - gündüz kiliçla Allâh (C.C) yolunda cihâd eden kimse gibidir, parmagim nasil birbirine esse, ben ile o kimse de o sekilde cennette kardes

urada sahadet parmagi ile orta parmagini birbirine yapistirmistir.)

rmizî'ye göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:— Kim yetim bir müslüman çocugunu elinden tutarak bakimini üzerine alirsavedilmesi mümkün olmayan bir günah islemedikçe cennete girmesi kesindir.

ni Mâce'ye göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— En hayirli müslüman evi, içinde bulunan yetime iyi davranilandir. En fena müslüman evi de içinde bulunan yetime hor davranilandir.»

u Ya'lâ'ya göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Cennetin kapisini ilk açacak olan benim. Fakat o sirada önümden geçmekere olan bir kadina rastlarim, ona «Sana ne oluyor, kimsin sen» diye sorarimna «Ben, mes'ûliyyeti altinda bulunan yetime iyi bakan bir kadinim» diye cerir.

berani'ye göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Beni hak üzere peygamber gönderen Allâh (C.C)'a yemin ederek söylüyoryetime aciyip ona karsi tatli dil kullanana, düsküne merhamet edene ve All

.C)'in kendisine verdigi ile komsusuna karsi çalim satmayana, Allâh (C.C)yamet Günü azab çektirmez.»



med Ibni Hambel'e göre Peygamber'imiz {S.A.S} buyuruyor ki:

— Kim, sirf Allâh (C.C) Rizasi için bir yetimin basini oksarsa Allâh (C.C) ona eerinde gezdirdigi, saçlarin sayisi kadar sevap yazar. Yaninda barinan yetim kek veya kiz çocuguna iyilik eden ile ben, su iki parmagim gibi cennette birluruz.»

kim'in dogruladigina göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Kim, sirf Allâh (C.C) Rizasi için bir yetimin basini oksarda Allâh (C.C) ona e

erinde gezdirdigi, saçlarin sayisi kadar sevap yazar. Yaninda barinan yetim kek veya kiz çocuguna iyilik eden ile ben, su iki parmagim gibi cennette birluruz.»

kim'in dogruladigina göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Ulu Allâh (C.C) Hz. Yakub (A.S)'a kör olusunun, kambur olusunun ve Hz.suf (A.S)'a kardeslerinin çektirdikleri acilarin sebebi sudur. Hz. Yakup (A.S) esi koyun kesip yedikleri bir gün kapisina gelen fakir oruçlu ve karni aç birtime yiyecek vermemislerdi, sonra Allâh (C.C) ona bildirdi ki kendisi insanla

asinda en çok yetime yemek yapip yoksullari evine çagirmasini emretti, o daâh (C.C)'in emrini yerine getirdi.»

u Hureyre 'nin rivayet ettigine göre. Peygamber'imiz buyuruyor ki:

ul ve yetîmlerin yardimina kosan kimse Allah (C.C) yolunda mücâhidbidir."

bu Hureyre der ki, «Peygamber'imizin: "... Hiç ara vermedencelerini namaz kilarak geçiren ve hiç bozmadan her gün oruç tutan gibi»yurdugunu saniyorum."

ni Mâce'ye göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor kî:

— Dul ve yetimlere elini uzatan kimse, Allah (C.C) Yolunda cihâd eden vecelerini namaz kilarak ve gündüzlerini oruç tutArak geçiren kimse gibidir.»

ki büyüklerden biri der ki. «Ben önceleri içkici, günaha düskün biri îdim. Bir r yetim ile karsilastim, ona evlâda davranilir gibi, hattâ daha yakin davranarlik ettim. O gece uykuya yatinca rüyamda zebanilerin beni sert biçimdekalayip cehenneme dogru götürdüklerini gördüm, bir de baktim ki iyilik ettigtim yolumuzu keserek beni götürmekte olan zebanilere O'nu birakin, onunkkinda Rabb'ime müracaat edecegim» dedibaniler çocugun dediklerine aldiris etmek istemediler. Fakat o sirada «Onuliverin. Biz onu kendisine yapilan iyilige karsilik olarak yetime bagisladik» dr ses geldi. Böylece uyandim ve o günden sonra yetimlere iyilik etmeye dehazîa önem verdim.

latildigina göre zengin Alevilerden biri ölür ve geride Alevî bir kadindan dogrkaç kiz çocugu kalir. Bir müddet sonra iyice fakir düserler, bu yüzden çevrekaretlerine maruz kalmamak için yurtlarindan göçerler. Yolda bakimsiz bir

escide siginirlar.



ul kadin, çocuklarini burada birakip yiyecek bir sey bulmaya cikar. Sehrinüslümen ileri gelenine basvurur. Durumunu anlatir, fakat adam «Durumunuutlaka delillendirmem gerekir» diyerek kadini eli bos çevirir.din arkasindan bir mecûsîye vararak durumunu anlatir, adam kadina inanir

r kadin göndererek yetim yavrulari ile o kadinin evine getirtir, onlara gayet kar.

ece yarisi olunca sehrin müslüman ileri geleni rüyasinda Kiyamet koptugunurür. Peygamber'imiz basi üzerinde «hamd sancagi» tasiyan ulu bir kösktür,

rsisinda duruyor.am Peygamberimize «Su kösk kimin içindir, yâ Rasûlellah » diye sorar.ygamber'imiz : «Bir müslümanindir» diye cevap verir. Adam «ya Rasûlellahn tevhid akidesinden hic ayrilmamis bir müslümanim» der. Peygamber'imiz

Buna dâir bana delil getir» der. adam sasakalir. Peygamber'imiz ona yetim aevi kadinin durumunu hatirlatir, adam bu sirada üzüntü ve pismanlik içindeanir.

erhal kadinin pesine düser, siki bir arastirmadan sonra bilen birinin kilavuzlukadini mecüsinin evinde bulur, onu alip evine götürmek ister, fakat «Onlar

yesinde evime bereket geldi» diyerek mecûsî reddeder. Adam mecûsiye «Yünar vereyim de onlari bana teslim et» der, mecûsî yine reddeder. Bu sefersafirleri mecûsiden zorla almaya kalkisinca mecûsî ona der ki. «Senin pesinstugun seye ben senden daha lâyikim, rüyanda gördügün kösk benim içinratilmistir. Sen bana karsi «müslümanim» diye mi üstünlük tasliyorsun? All.C) adina yemin ederim ki, ben ve ev halkim, bir dul kadin vasitasi iieüslüman oiduk da ondan sonra yattik. Senin gördügün rüyanin aynisini ben rdüm. Peygamberiniz bana «Dul kadin ile yetim kizlar yaninda mi?» diye sovet» dedim. Bunun üzerine Peygaamber'imiz «O halde bu kösk senin ve ev

lkinindir» dedi.digi bu son cevab üzerine, sehrin ileri gelen mûslümani, ancak Allâh (C.C)'indigi büyük bir üzüntü ve pismanlik içinde eski mecüsinin yanindan ayrildi.

9.Haram Yemeku Allâh (C.C.) buyuruyor ki:

— Ey imân edenler, karsilikli riza ile yapilcn bir ticarete dayanmaksizinrbirinizin malini mesrü olmayan yollarda aranizda yemeyin»

isa Sûresi - 29)

ette gecen «gayri mesru yollardan» ifâdesinden ne kasdedildigi hakkinda çerüsler vardir. Kimi bu ifadeden maksat «faizdir», kimi «kumardir,» kimi «zosoymadir», kimi «hirsizliktir», kimi «emanete hiyanettir,» kimi «yalanci

hitliktir» ve kimi de «yalan yere yemin ederek baskasinin malini almaktir» d

ni Abbas «Suradaki maksad, karsiliksiz olarak ele geçirilen her çesit maldir»



r.

ri sürüldügüne göre yakardaki âyet indikten sonra sahâbiler baskasinin evinr sey yemekten kaçinmaya basladilar da üzerine:

Amanin, topalin, hastanin ve kendinizin evinizden, babanizin, arsanizin,rdesinizin, kiz kardesinizin, amcalarinizin, dayilarinizin, anahtari eli nizerilmis, yakin dostlarinizin evlerinden yemek yemenizin hiç bir mahsuruktur.» mealindeki âyet inmistir (Nur - 61).

zilarina göre de maksat, «hileli sözlesmeler»dir. Bu husûsdaki en yerinde Sni Mes'ûd' un «Bu yasak, ne yürürlükten kalkmis ve ne de Kiyamete kadarrürlükten kalkacak olan muhkem bir hükümdür.» seklindeki ifadesidir.nki «gayri mesru yollardan mal yemek, haksiz yere ele geçirilen her seyi içr, isterse zorla el konma, hiyanet, hirsizlik, kumar ve kandirma gibi zulüm yolsun, isterse hileli sözlesme gibi aldatma ve dolandirma yolu ile olsun. Baz

mlerin «Bir insanin kendi malini haram yerlerde harcamasi da bu âyetinuhtevasi içine girer» seklindeki sözleri de bu görüsü destekler.

etin «ticaret yolu ile olmaksizin» ifâdesi, dil bilgisi yönünden «istisna-i mun

bagimsiz istisna) dir. Cünki ticâretin hiç bir mânâda «gayri mesru yollar» ileisi yoktur. »Ticaret» her ne kadar karsilikli tavizlere dayali sözlesmelereahsus ise de borç ve hibe gibi münasebetler de baska deliller ile ona eklenmetteki «karsilikli riza» ifadesi «hosnutlukta, gönüllü olarak» demektir.

ette malin sirf «yenmesinden» söz edilmesi, siniflayici bir kayit degil, en çokinen faydalanma sekli öldügünden dolayidir, «yetimlerin mallarim gayri meskilde yiyenler, karinlarinda yanan atesten baska bir sey yemezler» mealindeetin üslûbu da bu incelige dayanir.

bahisdeki hadisler çoktur, biz bir kismini hatîrlatalim. Ebû Hureyre'nin rivatigine göre Peygamber'imiz {S.A.S.) buyuruyor ki:

— Allah (C.C) paktir ve sirf pâk olani kabul eder. Allah (C.C): «Ey Peygambemiz seylerden yiyin ve iyi ameller isleyin» buyurmus. Allah (C.C)ygamberlere ne emretti ise mü'minlere de onu emreder. Keza «Ey mü'mînle

ze verdigimiz riziklarin pâk olanlarindan yiyin» buyurmustur. (Muminun 51 kara 172).

r adam düsünün ki, uzun müddet yoldadir, üstü basi toz toprak, kir içindedirrumda iken ellerini göge kaldirarak «Yâ Rabbi, ya Rabbi» diye duâ eder, oysyedigi, içtigi, giydigi haramdir. Hep haram ile beslenmistir, böylesinin duas

bul olunur mu?»

ne Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki: . .

Helâli aramak, her müslümanin üzerine farzdir.»


— Helâli aramak, farz ibadetlerin hemen ardindan gelen bir farzdir.»

ygamber'imiz bir gün «Helâl yiyen, sünnete uygun amel isleyen vemseye kötülügü dokunmayan kimse cennete girer» buyurdu. Bunun üzerine



hâbiler «Yâ Rasûlellah , böyleleri bugün ümmetin içinde çoktur» dediler,ygamber'imiz «Benden sonraki devirlerde de olacaktir» buyurdu.


— Dört sey sende varsa dünyada elde edemedigin hic bir sey sana zarar vermnlar; emâneti korumak, dogru konusmak, iyi huy ve helâl lokmadir.»


azanci temiz, kalbi dagru dis görünüsü serefli, insanlara kötülügü dokunmazan kimseye ne mutlu, ilmî ile amel eden. malinin ihtiyaçtan fazlasini dagitanzumsuz yere konusmaz olanlara ne mutlu!"


a Sa'd' Yiyecegini pâk eyle ki, duasi kabul edilenlerden olasin. Muhammed'in.A.S.) varligini kudret elinde tutan Allâh (C.C)'in adina yemin ederekylüyorum ki, midesine haram lokma indiren kulun ibadeti kirk gün kabul olm haram ile beslenen kula cehennem atesi daha lâyiktir."

ygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki:mânete riâyet etmeyenin dîni yoktur, onun ne namazi ve ne de zekâti kabuunur. Kim haram bir mal elde eder de bu yoldan (meselâ) bir gömlek giyersemlegi sirtindan atmadikça namazi kabul edümez. Hiç süphesiz, Allâh (C.C)´tinda haram gömlek bulunan "kimsenin namazini veya baska bir amelini kamekten yüce ve uludur."

ni Ömer (R.A.) der ki; «Peygamber'imîz : «kim on dirheme bir elbise satin abu on dirhemin bir dirhemi haram olsa elbise üzerinde oldukça, Allâh (C.C)

un namazini kabul etmez» buyurmustur. Sonra iki parmagini kulaklarinaayarak bu sözleri Peygamber'imizden duymadiysam, her iki kulagim sagirsun» dedi.


— Bir kimse çalinmis bir mali bile bile satin alsa, onun günah ve ayibina ortaur.»


— Nefsimi kudret elinde tutan Allâh (C.C)'in adina yemin ederek söylüyorumrhangi biriniz agzina haram lokma koyacagina, eline ip alip daga çikmasi veun kesip sirtinda tasiyarak ekmegini kazanmasi daha hayirlidir.»


im haram mal biriktirip sonra da sadaka olarak dagitsa, hiç bir sevapzanamaz ve vebali de boynunda olur."


— Kim haramdan mal kazanir da onunla köle âzâd eder veya yakinlarina iyilerse vebâti üzerinde olur.»




— Allâh (C.C), aranizda rizkinizi bölüstürdügü gibi huylarini da bölüstürmüstâh (C.C), dünyayi sevdigine de sevmedigine de verir, fakat dini yalniz sevdirir. Buna göre Allâh (C.C), dini kime verirse onu seviyor demektir.»

efsimi kudret elinde tutan Allâh (C.C)'a yemin ederek söylüyorum ki, kulun kmiz ve dili dogru olmadikça müslüman olamaz, komsusu zararindan eminmadikca da mü'min olamaz.»

hâbiler «Zarardan kasdin nedir, yâ Rasûlallah » diye sorarlar. Peygamber'imzlerine söyle devem eder:

— Zararindan kasdim, onun hiyanet ve zâlimliligidir. Haram yollardan kazanadaka verenin sadakasi kabul olunmaz. Böyle bir maldan yapilan hayir da kabunmaz.

san böyle bir mali arkada birakarak ölürse ona cehennem azigi olur. Allâh.C), kötüyü kötü ile degil, kötüyü iyi ile giderir, pislik pisligi gideremez.»

ygamberimize insanlarin cehenneme girmesine en cok sebeb olan seylerin ndugu soruldu. Peygamberimiz : «dil ve edep yeri» diye cevap verdi. Insanlarnnete girmesine en cok vesile olen seylerin ne oldugu soruldu. Peygamber'i

Allâh (C.C) korkusu ile huy güzelligi» diye cevap yerdi.


— Kiyamet Günü su dört seyden hesaba çekilmedikçe kulun ayaklari kaymaz

— Ömrünü nerede harcadigindan,

— Gençligini nerede yiprattigindan,

— Malini nasil kazanip, nerelerde harcadigindan,

— Ilmi ile ne yolda amel islediginden.»


ünya yesil ve tatlidir. Kim orada helâlden mal kazanip yerinde harcarsa Alla.C) ona sevap verir ve cennetine koyar. Kim orada helâl olmayan yollardan zanip yanlis yerlerde harcarsa. Allah (C.C) onu azab yurduna atar. Allah (C.Rasûl'ünün malina göz diken nicelerine Kiyamet Günü cehennem atesi vard

yleleri için Ulu Allah (C.C) buyurur ki:

Allah kime hidâyet vermisse, o dogru yoldadir, kimi saptirmissa O'ndan baskruyucu bulamaziar. Onlari biz, Kiyamet Günü, kör, dilsiz ve sagir olarakahser'e getiririz. Onlarin yeri cehennemdir, oranin atesi hafifledikçe alevlerinttiririz.»

srâ Sûre-i Celilesi; 97)




— Haram ile beslenen kan ve et. Cennete giremez, anlar cehenneme yakisirl


— Haramdan meydana gelerek gelisen her et parcasi cehenneme daha lâyikur. Haram ile beslenen vücûd cennete girermez.»

0.Faizin Yasak Olusuizi yasaklayan âyetler çoktur. Bu konudaki hadislerden bazilarinin Buhari veû Dâvud söyle rivayet etmislerdir. Peygamber'imiz (S.A.S.) vucûda dögmeeyenler ile isletenleri, faiz yiyenler ile yedirenleri lânetlemis, köpek alip satzina yolu iie kazanç saglamayi yasaklamis ve resim yapanlari lânetlemistir.

med lbni Hambel. Ebû Ya'lâ. Ibni Huzeyme ve Hibban'in Ibni Mes'-ûd 'danvayetine göre fâiz alan ve müvekkiler, bile bile faize sahitlik ve kâtiblik eden

s olsun diye vücûdlarina dögme isleyenler ve isletenler, zekât yemektençinanlar, hicretten sonra Islâm'dan dönen bedeviler. Peygamberimizin dili ilnetlenmislerdir.


— Su "dört kimseyi cennete koymamak, onlara oranin nimetlerindenttirmamak Allah (C.C)'in kesin sözüdür: 1) Devamli içki içenler. 2) Faizciler.ayri mesru sekilde yetim mali yiyenler. 4) Ana - babaya âsi olanlar.»


— Faiz yetmis üç cesittir, en hafifi insânin anasi ile zina etmesi gibidir.»


— Faiz, yetmis küsur çesittir. Sirk de onun gibidir.»


— Faiz yetmis çesittir. En asagi derecelisi, anasi ile zina edenin yaptigi gibidi


— Fâiz yolu île kazanilan bir dirhem, insanin Islâm'i kabul ettikten sonra otuzre zina etmesinden daha agir bir günahtir.»

dullah Ibni Ömer der ki; «Faiz yetmis iki dereceli bir günahtir, en hafifiuslüman olduktan sonra insanin anasi ile zina etmesi gibi bir günahtir. Faiz kazanilan bir dirhem, otuz küsur zinadan daha agir bir günahtir. Ulu Allah.C) Kiyamet Günü. iyi kötü herkesin mezardan dogrulmasina izin veriyor, fazciye vermiyor. Cünki o ancak seytan tarafindan çarpilmis biri gibi mezardagrulacaktir.

'b Ibni Ahbar der ki; «Bile bile bir dirhem faiz yiyecegime otuz üç kere zina



meyi tercih ederim.»

— Bile bile yenen bir dirhem faiz. otuz alti kere zinadan daha agirdir.»

yhakî'nin rivayet ettigi bir hadisde söyle denilmisitir: «Peygomber'imiz (S.Aze hutbe okudu, faiz meselesini ele aldi, onun büyük önemini belirterek buy

nsanin faizden ele geçirdigi bir dirhem, Allah (C.C) Kati'nda otuz alti kere zinemekten daha agir bir günahtir. Bu katmerli faiz müslümanin nâmusudur."


— Kim bir hakki örtmek için batil bir yolla bir zâlimi desteklerse Allah (C.C)'isûlü'nün himmetinden uzak kalir. Kim faiz yolu ile elde edilmis bir dirhemrse o, otuz üç kere zina etmis gibidir. Kimin eti haram ile beslenirse onahennem daha yarasir.»

yhakî'ye göre Peygamber'imiz buyuruyor ki:

aiz yetmis küsur çesittir, en hafifi anasi ile zina eden gibidir. Faizden elde ed

r dirhem otuz bes zinadan daha agirdir."berânî'ye göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Faiz yetmis iki türlüdür. En hafifi insanin anasi ile zina etmesibidir. Faizden de kötüsü; insAnIn müslüman kardesinin namusuna dilatmasidir.»

û Hureyre 'nin rivayet ettigine göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyurur:

— Faiz yetmis dereceli bir günahtir. En hafifi insanin anasi ile zina etmesi

bidir.»ni Abbas buyurur ki; «Peygamber'imiz : olgunlasmamis meyveyi satin almaysaklayarak buyurdu ki:

— Bîr yerde zina ve faizcilik yaygin hale gelirse oranin halki Allah (C.C)'inabini hakketmis olur.»


— Bir kavim arasinda zinâ ve faiz salgin hale gelince Allah (C.C)'in azabini

kketmis olurlar.»ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Aralarinda faiz yaygin hale gelen kavim, mutlaka kitlikla cezalandirilir.alarinda rüsveti yayginlastiran kavim de korku ile cezalandirdir.»


i'râc'a çikarildigim geçe yedinci kat göge varinca yukariya baktigim zamandirimlar, simsekler ve firtinalar gördüm, o orada karinlara bir ev kadar ve

erinde disardan seçilebilen yilanlar bulunan bir gurupla karsilastim. Cebrail.S)'e «Bunlar kimdir?» diye sordum, bana: «Bunlar faiz yiyicilerdir» diye çe



rdi."

fehanî'ye göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyurur ki:

— Göge yükseltildigim zaman, birinci kat gökte bir guruba rastladim, karinlacaman odalar gibi sismisti. Firavun hanedaninin geçis yolu üzerindegilmislardi, her gün sabah aksam atesin basina dikilerek «Rabbimiz, Kiyameünü hiç bir zaman olmasin» diye duâ ediyorlardi. «Yâ Cebrail (A.S), bunlarmdir?» diye sordum. Cebrail (A.S) bana «Bunlar, ümmetin arasinda faizyenlerdir. Bunlar mezarlarindan, ancak seytan çarpmis gibi dogrulurlar» diyevap verdi.

berani'ye göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Kiyamete yakin zina, faiz ve içki salgin hale gelir.»

dullah Ibni Verrak der ki; «Bir gün Abdullah Ibni Ubey Ev-fa'yi sarraflarrsisinda gördüm. «Ey sarraflar, size müjdeler olsun» diye bagiriyordu. Sarraa «Yâ Ebû Muhammed, Allâh (C.C) seni cennetle müjdelesin, bize neyiüjdeliyorsun?» diye sordular. Abdullah Ibni Ubey onlara «Peygamber'imiz

rraflari cehennemle müjdeleyin, buyurdu» diye cevap verdi.ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Afvedilmeyen günahlardan sakininiz. Bunlardan biri hile ve hiyanettir. Hileyanet yolu ile mal kazanan kimse Kiyamet Günü onu sirtinda tasir. Digeri dezdir, sonra faiz yiyen kimse. Kiyamet Günü çarpilmis bir deli olarak mahserelir.» (Peygamber'imiz sözlerine devam ederek) «Faiz yiyenler mutlaka seytarptigi kimseler gibi mezarlarindan dogrulurlar» mealindeki âyeti okudu.»akara 275)

fehanî'ye göre Peygamber'imizaiz yiyenler. Kiyamet Günü Mahsere ayaklarini sürüye sürüye birer çarpik

arak gelirler» diye buyurduktan sonra «Onlar mutlaka seytanin çarptigi kimsbi mezarlarindan dogrulurlar» mealindeki âyeti okudu.


— Faizciligi meslek haline getirenler, sonunda mutlaka kitlikla karsilasirlar.»

ygamber'imiz buyuruyor ki:

— Faiz, ne kadar cogalsa da, sonunda azalmaya mahkûmdur.»


— Öyle bir gün gelecek ki, hic kimse müstesna olmamak üzere herkes faizyecektir, hic faiz yemeyene bile tozu bulasacaktir.»

ygamber'imiz buyuruyor ki;

— Faiz, ne kadar çogalsa da, sonunda azalmaya mahkûmdur.»




— Nefsimi kudret elinde tutan Allah (C.C) adina yemin ederek söyîüyorum kimmetimden bazi kimseler aksam sen - sakrak ve eglenceden sonra yatacak,kat sabaha maymun ve domuz kiligina girmis olarok çikacaklardir. Sebebi,ramlari helâl saymalari, çalgici kadin edinmeleri, içki içmeleri, faiz yemeleriekli giymeleridir.»

ni konuda Ahmed îbni Hambel ile Beyhakî'nin rivayeti söyledir:

— Bu ümmetin bir kismi yiyip içip gülerek eglenerek yatar. Fakat sabahaaymun veya domuz sekline girmis olarak çikar. Yine onlardan bir kismininsina yerin dibine batma ve tas yagmuru gibi âfetler gelir. Sabahleyin halk,alangiller yerin dibine batti, geceleyin falan gillerin evleri yikildi» diyenusuriar. Yahud da Lût kavminin bir kisim kebileleri iie onlarin evlerine oldubi üzerlerine gökten tas yagar. Sebebi, içki içmeleri, çalgici kadin edinmeleriz yemeleri, akrabalara yakinlik göstermemeleridir.»

r haslet daha var ya. onu Ravi unutmustur.

1.Kul HaklarıUL HAKLARI BABINDA

slica kul haklari sunlardir:

— Müslüman kardesinle karsilasinca ona selâm vermen.

— Seni davet edince davetine icabet etmen.

— Aksirip «eihamdüüllâh» denince onu «yerhamukellâh» diye cevaplandirm

— Hastalaninca ziyaretine varman.

— Ölünce, cenazesinde bulunman.

— Senin üzerine yemin ettigi zaman onu hakli çikarman.

— Senden nasihat isteyince ona nasihat vermen.

— Yoklugunda ona arka çikman.

— Kendin için ne ditersen onun için de ayni seyi istemen.

— Kendi hesabina neden hoslanmiyorsan onun için de hoslanmaman."

nlarin hepsi hadisler ile bildirilmistir.


u dört sey müslümanlarin senin üzerindeki haklarindandir:

— Iyi yolda olanlarini desteklemen.

— Günahkârlari için afv dilemen.



— Dogru yola sirt çevirenleri Hakka çagirman.

— Tevbe edenleri sevmen."

ni Abbas «Mü'minler birbirlerine karsi merhametlidirler» (Fetih - 29) Mealinet hakkinda der ki: «Mü'minlerin iyi yolda olani kötü yolda olani için kötüsüsi için duâ eder. Muhammed ümmeti içinde kötü olan, iyi yolda olanlara bak

Allah (C.C)'im, suna nasip ettigin iyiligi daha da artir, o yoldan ayrilmamasinmin eyle ve bize de fayda saglamasini nasib eyle» der. Iyi yolda olan kötü yani görünce «Allah (C.C)'im, buna hidâyet ver, kendisine tevbe nasip eyle veriligini kendisine bagisla» der.

üslümanlarin karsîlikli haklarindan biri de her müslümanm kendi hesabina niyorsa bütün mü'minler için de ayni seyi istemesi, kendi hesabina hoslanmayi mü'minler için de istememesi oldugunu belirtmistik.

Nitekim Numen Ibni Besir der ki, «Ben Rasûlallah'i (S.A.S.) söyle buyururkenttim:

ü'minler karsilikli sevgi ve birbirlerini kayirma bakimindan bir ceset gibidirle

alarindan biri rahatsiz olunca bütün azalârin atesi yükselerek ve uykusuzlarak rahatsiz azanin acisini paylasirlar."

ygamber'imiz 'S.A.S.) buyuruyor ki:

ü'min, mü'mine karsi her parçasiyta birbirini ayakta tutan bir bina gibidir.»üslümanin müslümana karsi hakiarindan biri de, hiç bir müslümani söz vevranisla üzmemektir."

tekim Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

üslüman eli ve dili ile müslümanlara zarar vermeyendir."ygamber'imiz örnek davranis ve huylari tanitan uzun bir hadisinin bir yerindyle buyurur:

— ...Eger elinden geüyorsa» insanlari kötülükten vazgeçirmeye çalis, bu harenin nefsin hesabina verdigin bir sadakadir...»

ne Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Müslümanlarin en faziletlisi, eli ve dili ile müslümanlari incitmeyendir.»

ygamber'imiz bir gün sahabilere:Müslüman kimdir, bilir misiniz» diye sorar. Sahâbiler «Allâh (C.C) ve Resulüir» diye cevap verirler. Peygamber'imiz «Müslüman, eli ve dili île müslümancitmeyendir» buyurur. Sahâbiler «Peki, mü'min kimdir?» diye sorarlar.

ygamber'imiz «Mü'minlerin kendisine mallari ve canlari konusunda güvendimsedir» diye buyurur. Sahâbiler «Peki, Muhacir kimdir?» diye sorarlar.ygamber'imiz «Kötülükten kaçman ve sakinandir» diye buyurur.

hâbilerden biri «Yâ Rasûtallah , peki Islâm nedir?» diye sorar. Peygamber'ima «Kalbini Allâh (C.C)'a teslim etmen, gerek elinle ve gerek dilinle



üslümanlari incitmemendir» diye cevap buyurur.

ücâhid der ki: «Cehennemliklere öyle bir uyuz musallat edilir ki, her birinincûdunu kasimaktan derisi soyulup kemikleri meydana çikar. Bu arada «Ey flu filân, bu kasinti canini acitiyor mu» diye bir ses duyulur. Adam «Evet» diyvap verir. Gizli ses de ona «Bu eziyet, müslümanlara çektirmis oldugun acinrsiligidir» diye cevap verir.


— Adamin birini cennette gezinir gördüm, buna sebep yol üzerinde gelipçenlere zahmet verdigi icin kestigi bir agaçti.»

habilerden Ebû Hureyre bir gün Peygamberimize «Yâ Rasûlallah bana faydar sey ögret» der. Peygamberimiz de ona:

üslümanlarin gelip geçtigi yoldan engel ve takintilari kaldir» diye cevap ver


— Müslümanlarin yolundan engel ve eziyet teskil eden seyleri atan kimseye

âh (C.C) bir iyilik yazar. Allâh (C.C)'in hesabina iyilik yazdigi kimsenin isennete girmesi kesinlik kazanandir.»

ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor kt:

— Din kardesine rahatsiz edici nazarla bakmak, müslümana helâl degildir.»


— Müslümanin müslümani yildirmasi, korkutmasi helâl degildir.»

ygamber'imiz (S.A.S) buyuruyor ki:— Allah (C.C) mü'minleri üzmekten hoslanmaz»

bi ibni Heysem der ki: «insanlar iki türlüdür: Mü'min ve sapik. Mü'min ise ome. Sapiksa ona uyma.»

üslümanin müslüman üzerindeki haklarindan biri de, müslümana karsi alcaknüllü davranmak, ona karsi büyüklük taslamamaktir. Cunki «Allah (C.C)bürlenenleri ve kendini begenmisleri sevmez.»


— Ulu Allah (C.C) bana bildirdi ki. «Birbirinize karsi alçak gönüllü olun ki, kimze karsi üstünlük taslamasin. Buna ragmen biri üstünlük taslamaya kalkisirsrsisindaki bunu hos görsün.»

tekim Ulu Allah (C.C) Peygamber 'ine buyuruyor ki:

— Bagislayici ol, iyiyi emret ve câhillerden yüz çevir.» (A´raf 199)

ni Ebi Evha der ki: «Peygamberimiz her müslümana karsi alçak gönüllüvranir, kimseyi kücümsemezdi. Dullarla yoksullarla yanyana yürüyüp onlarieklerini karsiiamayi küçüklük görmezdi.»



üslumanin musluman üzerindeki haklarindan biri de. birbirlerinin sözlerinearla kulak dikmemek ve birinden duydugunu öbürüne yetistirmemektir.

ygamber'imiz {S.A.S) buyuruyor ki:

— Kogucu cennete giremez.»

ül Ibni Ahmed der ki: «Sana baskasinin koguculugunu yapan, baskasina danin koguculugunu yapar. Baskasinin haberini sana tasiyan kimse senin sirrinbaskasina götürür.»

üslümanm müslüman üzerindeki haklarindan biri de, ne kader kizarsa kizsinnidiklari ile üc günden çok küs kalmamasidir.

u Eyyüb-ül Ensâri'ye göre. Peygamber'imiz buyuruyor ki:

— Bir müslümanin diger bir müslüman kerdesi ile üç günden fazla küs kalmakarsilasinca berikinin bu tarafa, ötekinin öbür tarafa dönmesi caiz degildir. kisinin daha hayirlisi, iik önce selâm verenidir.»


— Ayagi kayan bir müslüman tutup kaldirani Allah (C.C) da Kiyamet günüldirir.»

rime der ki, «Ulu Allâh (C.C) Hz. Yûsuf (A.S)'a «Kardeslerini bagisladigin içinnya ve âhirette sanini yüce kildim» buyurdu.

. Ayse (R. Anha) buyurdu ki: "Allâh (C.C)'in Rasulü kendi için hiç bir zamantikam almamistir. Meger ki Allâh (C.C)'in hürmeti çignenmis ola, o zaman Al.C) için intikam aldi."

ni Abbas buyurur ki; «Insan ugradigi bir haksizligi bagislarsa. Allâh (C.C)utlak onun sanini yüceltir.»

ygcmber'imiz {S.A.S.) buyuruyor ki:

— Hiç bir sadaka mali eksiltmez. Bagislamak, ancak sahibinin sanini yüceltir.âh (C.C) Için alçak gönüllü davranan kimseyi Allâh (C.C) yükseltir.»

2.Havaya Uymanın Kötülüğü ve Zühdu Allah (C.C.) buyuruyor ki:

efsinin arzularini ilân edinen kimseyi görmüyor musun? Allah onu bile bileptirdi, kulagini ve kalbini mühürledi ve gözlerine perde indirdi. Allâh'dan bastik kim hidâyet verebilir? Hâlâ düsünmeyecek misiniz?"

Casiye Sûre-i Celilesi; 23.)

ni Abbas buyurdu ki. «Burada Allah (C.C)'in hidâyetine ve gercek delile



yanmaksizin din edinen kâfir kasdedilmektedir. O nefsine uyar, Allah (C.C)'tabi'na aldiris etmeksizin nefsinin çagrilarina boyun eger, iste bu yüzdenfsinin nevasina tapmis olur.»


— Onlarin hevalarina uyma.»


a Dâvud! Seni yeryüzünde halife kildik, buna göre adalete uygun hükmet vefsin nevasina uyma ki, seni dogru yoldan sapittirir. Allâh yolundan ayrilanlasaplasma gününü unuttuklarindan dolayi, agir azab vardir."

Sad - 26)

yüzdendir ki. Peygamber'imiz nefse uymaktan Allah (C.C)'a siginarak söyleyuruyor:

— Allah (C.C)'im! Ben boyun egilen hevadan ve arzularina uyulan pintiliktenna siginirim.»


— Su üç sey mahvedicidir: Boyun egilen heva, arzularina uyulan pintilik vesanin kendini begenmesi»

nki nefsî arzularin sebeb oldugu her günah insani cehenneme sürükler. Alla.C) cümlemizi oradan korusun! «Âmin yâ Muîn!»

iflerden biri buyurdu ki; «Karsina çikan her hangi bir mevzuda dogrunun harafta oldugunu kestiremezsen, hangi tarafin nefsinin arzusuna daha yakin

ldigine bak ve ziddini yap.» mânâda Imam-i Safiî su siiri söylemistir.

sin iki tercih arasinda dönüp durur.

egri ile dogrunun neresi oldugunu kestiremezsen;

efsinin arzusuna karsi çik, çünki nefsin arzusu

sanlari kötü olana dogru sürükler.»

ni Abbas buyurur ki; «Iki görüsten hangisinin dogru oldugu hakkinda tereddsersen, sana sevimli geleni birak ve nefsine agir geleni tercih et.»

hükmün sebebi sudur: Basit olanin ulasilmasi kolay, yeri yakin zahmeti azrimi kisa vadeli oldugu için, insan ona meyleder ve nefis onu siddetle arzulana karsilik zor isin gerçeklesmesi çetin, ulasilmasi uzak ve verimi zaman al

dugu için nefis ona karsi isteksiz davranir ve yorgunluguna katlanmaktanslanmaz.

. Ömer buyurur ki; «Su nefisleri gemleyiniz, çünki o sizi kötü amaçlara götü

r kilavuzdur. Süphesiz ki, bu hak agir ve aci, bâtil ise hafif ve hostur. Kötülünasmamak, onu isleyip tevbe ile gidermekten daha kolaydir. Nice bakis sehv



humu eker ve nice ani lezzet uzun süreli kedere yol açar.»

kman-i Hekim der ki, «Yavrum, en basta sana nefsinden sakinmayi ögütlerimnki her nefsin arzusu ve havasi vardir. Bunlarin dediklerine uyacak olursanmaya devam ederek daha da çogunu isterler. Çakmak tasinda ates nasil sakrursa arzular da nefiste öylece saklidir, eger onu çakarsan ates parlar, kendline birakirsan gizli kalir.»

irin biri der ki:

Nefsin her çagrisina uyacak olursan.seni çirkin ve haram olan islere çagirir.»

ger biri de söyle der:

ger sen nefsinin arzularina hiç karci çikmazsan, bu arzular

ni her zaman mes'ûlliyyet yükleyen davranislara sürükler.»


Bilesin ki, sen hiç yükselemezsin ve göremezsin.ogruya giden yolu; nefsinin arzularina uydukça.»

ger bir sâir de ayni husûsda söyle der:

aptigin her davranisin övgü ile karsilanmasini istiyorsan.

zu ettigin Hâni rahmete ulasmak diliyorsan,

ünahsever nefsinin arzularina karsi çik,

nki o Sevme arzusundan daha büyük bir düsman ve alçak birygudur.

nlarin her ikisi de gerçi tuzagina düsürücüdür,

katvgi arzusu iffete saygili kaldigin müddetçe günahtan uzak kalir.

efsin arzulari karsisinda kör olmamaya dikkat et,

er aklin varsa onun körükledigi isteklere karsi çik.»


Aklin aydinlatmasi nefsin hevasma uymakla kararir.

efsin arzularina karsi çikanin akli ise daha parlaktir»

zl Ibni Abbas der ki: «Bazan zaman câhili yükseltir.

zen da nefsin arzulari keskin görüslü kimseyi zekâsina ragmençaltir.

zan halk, hata ettigi halde, kisiyi över.



zan da iyilik ugruna kinanir, oysa ki. yolu dogrudur.»


— Ulu Allah (C.C) akli yaratinca ona beri gel» dedi, o da geldi. Sonra «geri gdi, o da gitti. Arkasindan «izzet ve celâlim hakki için seni en sevdiklerimerecegim» dedi.

na karsilik aptalligi yaratinca ona «Beri gel» dedi, o da geldi, «geri git» dedriye gitti. Arkasindan «izzet ve celâlim hakki için seni en sevmediklerime

recegim» diye buyurdu.ah (C.C) su iki beyti söyleyenin hayrini versin:

Her husûsda ne yapacagini aklina danisan kimsenin.

örüsü dogrunun tam merkezine isabet eder

anlamistir ki, nefsin arzularina uyunca,

sani istenmez akibetlere ve cezaya sürükler.»

ger bir sâir de söyle der:Basarili olmak ve ülküne ulasmak istiyorsan;

zularin kölesi olan nefsine yüz verme.

na arzulari acisindan karsi dur.

pik ve azginlarla birlik olmaktan sakin.

efsinden ve onun çagirdigi davranislardan uzak dur.

nki O, durmadan kötü istek ve amaçlari emreder.

a ki, cehennemden kurtulursun, hic süphesiz orasi.

rsaklari dograyici ve derileri kavurucudur.»

kmet ehlinin deyimi ile «Nefsi arzular seni kargasalik karanligina sürükleyenramaz bir binek hayvani, seni sikinti mintikalarina çeken zehirli bir otlaktir.lde nefsin azgin arzulari sakin seni kötülük canavarlarinin sirtina bindirmesegrilik mintakalarina sürüklemesin.»

rine «evlensen iyi olur» derler, adam «nefsimi bosamak elimden gelse hemesardim» diye cevap verir. Arkasindan su beyti okur:

Dünyadan ilisigini kes, cünki sen.

ünyaya çirilçiplak olarak düstün.»

ünya uyku. Âhîret uyaniklik, bunlarin arasi ise ölümdür. Biz de ham hayallertkunuyuz. Heva gözü ile bakan saskin, hevaya uyarak hüküm veren zâlimdikisi uzatan hedefe varamaz, cünki bakan doymaz.

li hikmetten biri, adamin birine su nasihatte bulunur, «Sana nefsi arzularin



rsi koymayi emrederim. Cünki nefsin arzulari kötülüklerin anahtari, iyiliklersmanidir. Nefsinin her arzusu sana düsmandir, en tehlikelisi ise sana günahkva gîbi gösteren nefis arzusudur. Içinde bu konuda dogabilecek olan çatismcak gevseklige yer vermeyen bir azim, yalana acik kapi birakmayan birrüstlük, gecikmesiz bir devamlilik, ümitsizlige kapilmayan bir sabir, ibâdetsilmayan bir niyet hâlledebilir.

ah (C.C)'im! Aklimizi hevamiza galib kilarak bize zarar ve hüsran tattirma.ünya ile oyalanip Âhireti unutmamiza firsat verme. Efendimiz ve önderimiz H

uhammed'in (S.A.S.) hatiri için bizi seni zikredenlerden ve nimetlerinekredenlerden eyle. Hamd, bize türlü nimetler veren Allah (C.C)á olsun!

ygamber'imiz (S.A.S.) çesitli hadislerde buyuruyor ki:

— Dindeki en hayirli ameliniz takvadir»

mellerin en üstün derecelisi takvadir."

— Takva sahibi ol ki, insanlarin en ibadetlisi olasin. Kanaatkar ol kî, insanlarsükredeni olasin.»


— Önüne çikan günahtan kendisini alakoyacak takvaya sahip olmayaninmeline, ulu Allah (C.C) hic önem vermez.»

rahim Ibni Edhem (R.A.) buyurur ki; «Zühd üç basamaklidir: Onun bir basamrzdir, o da haramlardan kaçinmaktir. Ikinci basamagi selâmet vesilesidir, o dpheli davranislardan uzak durmaktir. Üçüncü: basamagi fazilet vesilesidir, ozi helâlleri gönüllü olarak feda etmektir.» Bu açiklama faydalidir.

dullah Ibni Mübarek buyurdu ki; «Zühdün asli, zühdü sakli tutmaktir. Zahidsanlardan kaçinca onun pesinden kos, insanlarin pesinden kosunca ondan uzr.»

beyitlerin sâiri ne güzel söyler:

Ben gerçegi buldum, sakin asilsiz baska görüslere saplanma.

kva su paranin yanindadir.

er onu elde ettikten sonra birakirsan.

esin ki, senîn takvan müslümana yakisir bir takvadir.»hid, dünyadan yüz görmeyince ondan el-etek çeken kimse degildir,

il zâhid, her sey yolunda giderken yüzünü dünyadan çevirerek ondan uzakrmayi tercih ederdir.

tekim büyük sâir Ebu Temmam der ki:

Dünya kendisiler sariya boyanarak yönelmisken zühd yoluna girmeyen kimserçek zâhid degildir.»

li hikmetten biri der ki; «Niye dünyadan uzak durmuyoruz ki, onun ömrü sa



ydasi kit, arisi bulanik, güveni aldaticidir, getirse üzer, giderse süründürür.»

irin biri der ki:

ünya pesinde kosana yaziklar olsun, kalici degildir o!

urmadan degismesi ile rüyayi andirir.

nun ansi bulanik, sevinci karar.

üveni aldatici, aydinligi karanliktir.

nçligi yaslilik, sagligi hastalik.

zzeti pismanlik, bulusu yokluktur.

hibi sikintidan basini alamaz,

em'de bulunanlara mâlik olsa bile

na bos ver, sakin parlakligina meyletme.

nki o kivriminda belâ saklayan nimettir.n, tükenisi olmayan nimet yurdu ugruna amel isle,

orasi için ne ölüm korkusu ve ne de yaslanmak vardir.»

hya Ibni Muaz (Rahimehuliahu) der ki:

Dünyaya bakisin ibret maksadi ile olsun onu terkedisin gönüllü orada verdigimek mecburiyetten dolayi Âhiret pesinde kosman da sevkle olsun.»

3.Cennetin Vasıfları ve Cennetliklerinereceleriesin ki, keder ve sikintilarini daha önceki bölümlerde ögrendiginyurdun -ki bu yurd cehennemdir— karsiligi olarak baska bir yurd vardir. Simo yurdun nimet ve hazlari üzerine düsün. Cünki bu yurdlarin birinden uzak

lan, hiç süphesiz, öbürüne yerlesir.hennemin korkunç yönleri üzerinde uzun uzun düsünerek kalbinde korkuyurcih et, cennetliklere adanan kalici nimetler hakkinda uzun uzun düsünerek lbinde umudu tercih et Nefsini korku kirbaci ile kamçilayip umut dizgini ilerat-i Müstakim'e sür. Böylelikle aci azabdan kurtularak ulu mülke nail olursu

mdi cennetlikleri düsün. Yüzlerinde mutluluk parildar, tipasi mühürlü bir kabnnet sulari içerler. Tasi ak inciden yapilmis çadirlarda kirmizi yakut sedirlerdururlar, yer yaygilari yesil ipeklidendir, bal ve sarap akan irmaklarinnarlarina dizilmis koltuklara kurulurlar, bu irmak kenarlari huriler vezmetçilerle dolup tasmis.





— Cennette söyle bir ses gelir: Ey cennetlikler! Sizlere öyle bir sihhat veriyoondan sonra ebediyen hasta olmayacaksiniz. Ölümsüz bir hayat bulacaksin

dinda yaslilik olmayan bir gençlige ereceksiniz. Arkasindan yeis gelmeyecekutluluga ulasacaksiniz.»

u Allah (C.C)'in su âyeti, bu gerçegi ifâde eden

— Cennetliklere «islediginiz iyi ameller sayesinde nail oldugunuz cennet istedur» diye seslenilir»

´raf - 43)nnetin nasil oldugunu ögrenmek istiyorsan, Kur'ân'i Kerimí oku, cünki Alla.C)'in açiklamasinin ötesinde açiklama yoktur. Meselâ «Rabb'imin huzurunakilmekten korkan için iki cennet vardir» âyetinden itibaren «Rahman» sûresVakia» sûresi ile diger ilgili sûreleri oku. Eger cennetin nasil oldugu hakkindaygamber'imizin verdigi tafsilâtli bilgileri ögrenmek istiyorsan, ona hatlaringisini edindikten sonra simdi de iç yönünü tanimaya yöneterek, öncennetlerin sayisindan basla.

ygamber'imiz «Rabb'inin huzuruna dikilmekten korkana iki cennet vardir.»ealindeki âyet hakkinda buyuruyor ki:

ki cennetin bütün kab ve esyasi gümüsten, diger bir iki cennetin butun esyaindandir. "Adn" cennetinde cennetlikler Rabb'lerini görürken onlar ile ALlâh.C) arasinda sadece «Kibriya Perdesi» bulunur."

onra cennetin kapilarina bak, bunlar ibadetlerin asillarina göredir. Nitekimhennemin kapilari da günahlarin asillarina göredir."

û Hureyre'nin rivayet ettigine göre. Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor:

— Kim malindan iki birimlik bir sadaka verirse, cennetin bütün kapilarindan irmeye çagrilir.

nnetin sekiz kapisi vardir. Namaz ehli olanlar namaz kipisindan içeri girmeygrilir. Oruç ehli olanlar oruç kapisindan içeri girmeye çagrilir. Sadaka ehlianlar sadaka kapisindan içeri girmeye çagrilirlar. Cihâd ehli olanlar cihadpisindan içeri girmeye çagrilir.»

arada Ebû Bekir :

— Vallahi bir kimsenin bu kapilardan birinden çagrilma zarureti yoktur. Acabr kimse hepsinden ayni anda içeri girmeye çaginlirsa olur mu?» diye sorar.

ygamber'imiz ona «Evet, böyleleri de vardir. Senin de onlardan olmani dilerye cevap verir.

im Ibni Zamüre der ki; «Hz. Ali bir gün cehennemden bahsetti, bu konuda spsi hatirimda kalmayan çok önemli açiklamalarda bulundu, arkasindan sözünnete getirerek dedi ki:

— Rabb'lerinden korkanlar bölük bölük Cennete sevkedilirler. Onun kapilarin

rine varinca, kapinin yanibasinda köklerinin arasindan iki ayri pinar kaynaya



r agaç görürler. Aldiklari emir uyarinca pinarlardan birine sokulurlar, suyundnce karinlanndaki pislikler kaybolur. Arkasindan öbür pinara sokularak içindkaninca yüzlerine Cennet tazeligi gelir, artik sac renkleri ebediyen degismezslari yagla yikanmis gibi hep parlak kalir. Sonra Cennete girerler, içeri girernnet koruculari onlara «Selâm size. ne mutlu size. oraya ebedî kalmak üze

riniz derler.

kasindan Cennet çocuklari etraflarini sarar, dünyada sevilen birinin ansizin lisi karsisinda çocuklar onun etrafini nasil çevirirse öyle çevirirler, ona

Müjdeler olsun! Allah (C.C) sana su su nimet ve dereceleri bagisladi» derler,erinden biri o kimsenin Cennet hurilerinden olan eslerinden birine kosaraknyadaki adi ile «Falan kisi geldi» diye haber verir. Huri «Sen kendin onurdün mü» diye sorar. Çocuk «tabiî gözümle gördüm, pesimden geliyor» der.

haber üzerine Huri sevincinden âdeta kus gibi uçarak kapinin esigine variram makamina varinca yapisina göz atar, yuvarlak inci pareleri üzerinde bire

rmizi, yesil ve sari köskün yükseldigini görür. Sonra basini kaldirarak çatisinkar, simsek gibi göz kamastirici oldugunu görür, öyle ki. Ulu Allah (C.C) onac vermese gözleri karsisindaki manzaraya bakarken kör olurdu. Basini indir

rür ki esleri, kullanmaya hazir kablar, sira sira dizilmis yastiklar, yere yayilmçakli halilar, yüksek sedirler hazir duruyor. Sonra sirtini bir yere dayayip «bnimetlere yönelten Allah (C.C)'a hamd olsun, eger kilavuzumuz o olmasayd

z bu duruma kendiligimizden ulasamazdik» diye hamdeder.

arada kulagina gizli bir ses söyle seslenir: «— Yasayin, size ebediyyen ölümktur. Orada yerlesin, hic göçmeyeceksiniz. Sihhate kavusunuz, artik sizestalik gelmeyecektir.»


— Kiyamet Günü Cennet kapisina varir, kapinin açilmasini isterim. Hazin (cepicisi} «kim o» der. «Muhammed» diye cevap veririm. Bunun üzerine banaSenden önce hiç kimseyi içeri almamam emredildi» der.

mdi de Cennetin odalari ile bu odalar orasindaki yükseklik farklarini düsün.nkî en büyük dereceler ile en yüce faziletler âhirettedir. Insanlar arasinda b

adet farkliliklari ve iyi huy dereceleri kesin bir sekilde var oldugu gibivusacaklari mükâfatlar arasinda da açik farkliliklar olacaktir.

er en yüksesk derecelere ulasmak istiyorsan, Allah (C.C)'a ibadet hususund

ni hiç kimsenin geçmemesine çalis, zaten Ulu Allâh (C.C) bu konuda yarismamretmistir. Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki:

abb'inizden bir magfirete ve genisligi yer ile gök arasi kadar olan Cennetevusmak için yarisin."

adid - 21).


O'nun mührü misktir. Yariscilar bunun için yarissin.»

utaffifin - 26)



sirticidir ki, yakinlarindan veya komsularindan biri senden daha çok para sasa veyahut evi seninkinden daha yüksek olsa, sana agir gelir, canin sikilir,ydugun hased yüzünden keyfin bozulur.

ysa ki, senin hesabina en güzel sey, dünyadaki bütün alimli seylerin denkmayacagi bagislar acisindan senden ilerde olanlann bulunmasina ragmennnete yerlesmektir.

u Said-ül Hudrî'nin rivayet ettigine göre. Peygamberimiz buyuruyor:

— Cennetlikler, üst katlarindakileri, aralarindaki derece farkliligi yüzünden, sgudan batiya kadar ufukta degilmis gördügünüz yildizlar gibi görürler.»

habiler: «Yâ Rasûlellah! Bunlar baska hiç kimsenin ulasmayacagiygamberlerin dereceleri midir?» diye sordular.

ygamber'imiz «Hayir, nefsimi kudret elinde tutan Allah (C.C)'a yemin edereylüyorum ki, Allah (C.C)'a inanan ve Peygamberlerine uyan kimseler de bunil olacaklardir.»

ksek derece sahiplerini asagidan bakanlar, sizin gök ufuklarindan birinde

gmus gördügünüz bir yildiza baktiginiz gibi görürler. Hiç süphesiz, Ebû Bekrmer o zümredendir ve o yüce nimete kavusacaklardir» buyurdu.»

hâbilerden Câbir der ki: «Peygamber'imiz bize buyurdu ki:

Size Cennet kösklerini anlatayim mi?» Ben de O'na «Tabii, ya Rasûlallah anabamiz sana feda olsun» diye cevap verdim. Bunun üzerine söyle buyurdu:

Cennette som cevherden köskler vardir, dislari iclerinden ve içleri disardanrülebilir. Orada hiç bir gözün görmedigi, hiç bir kulagin isitmedigi ve hiç

msenin hayatinden geçmemis nimetler, tadlar ve sevinçler vardir.»

nun üzerine ben «Bu köskler kimler içindir?» diye sordum. Bana söyle cevardi. «Bu köskler selâmi yayan, yemek yediren, devamli oruç tutan ve herkeurken namaz kilanlar içindir» dedi.

ep birlikte O'na «Bunlari kim yapabilir?» dedik. Peygamber'imiz «Ümmetimnlari basarabilir. Simdi size anlatacagim. Kim müslüman kardesi ile karsilasa selâm verirse selâmi yayginlastirmis olur. Çoluk - çocugunu doyurasiyadiren «Yemek yedirmisler» zümresine girer. Ramazan ile birlikte her aydan n oruç tutan devamli oruç tutmus gibi olur. Yatsi ve sabah namazlarinimaatle kilanlar, herkes (yani yahudiler, hiristiyanlar ve atesperestler) uykud

en namaz kilmis olurlar.» buyurdu.ygamber'imiz:

O, sizin günahlarinizi bagislayarak artlarindan irmaklar akan cennetlere veAdn» cennetindekî güzel kösklere yerlestirir» (Saff - 12) mealindeki âyetkkinda sorulan bir soruyu söyle cevaplandirdi:

— Inciden kösklerdir, her köskte kirmizi yakuttan yetmis daire vardir. Herirenin yesil zümrütten yetmis odasi vardir. Her odada yetmis sedir, her sedir renkten yetmis dösek, her dösekte iri gözlü hurilerden bir es bulunur. Herada yetmis sofra, her sofrada yetmis türlü yemek vardir ve her odada yetm



zmetçi bulunur. Her sabah mü'mine bunlar yeniden tazeleyerek verilir.»

4.Sabır - Rızâ ve Kanâatzânin fazileti hakkindaki Kur'ân-i Kerim âyetleri sunlardir:

u Allâh buyuruyor ki:— Allah onlardan. Onlar da Allâh'dan razi olmustur»

eyyine - 8)

— Iyiligin karsiligi »iyilikten baska bir sey olabilir mi?»

ahman - 60)

ligin sonu Allâh'in kulundan razi olmasidir, bu da kulun Allah (C.C)'dan razi

masinin mükâfatidir.u Allah (C.C.) buyuruyor ki:

llah, erkek kadin, mü'minlere; içinde ebedî kalmak özere, altindan irmaklaran cennetler ve Adn cennetinde güzel meskenler vadetti. Allah'in Rizâsi isepsinden büyüktür."

evbe - 72)

örülüyor ki, Ulu Allâh (C.C), rizasini Adn cennetlerinden üstün tutmustur.

tekim kendi zikrini namazdan üstün tutmus.— Hiç süphesiz, namaz çirkinlikten egriliklerden alaikor, Allah'i zikretmek iseyüktür. Allah bütün islediklerinizi bilir» (Ankebut - 45) buyurmustur.

— Namazda adi anilan (Ulu Allah (c.C)'i) müsahede etmek namazdan daha üdugu gibi cennetlerin Rabb'inin rizâsi, cennetten üstündür, daha dogrusu O,nnetliklerin son arzusudur.


lu Allah mü'minlere tecelli ederek «Benden ne isterseniz dileyin» diyecek,ü'minler de «Senin rizâni» diyecekler."

ü'minlerin Ulu Allah (C.C)'i müsahede ettikten sonra, O'nun Rizâsini dilemelah'in rizasi en üstün gaye oldugu içindir.

lun Allâh (C.C)'dan hosnutlugu konusunu daha sonra ele alacagiz. Allâh.C)'in kuldan razi olmasi ise, diger bir mânâdadir ki. Allâh (C.C)'in kulu sevmnusunda söylediklerimize yakindir. Bunun iç yüzünü açiklamak caiz degildirnki kullarin idrâki O'nu kavrayamaz. Bunun hakkindan gelebilenler kendi

rakleri ile yetinsinler.

zün kisasi, Allâh (C.C)'i müsahede etmekten üstün bir derece yoktur.



ü'minlerin Allâh (C.C)'in rizâsini dilemeleri, O'nun cemâlini devam üzereüsahedeye sebep oldugu içindir. Onlar Allâh (C.C)'i müsahede etme nimetinence O'nu ana ülkü ve en uzak arzu olarak degerlendirmisler ve ne dilediklerulunca sadece bu durumunun devamini dilemislerdir. Allâh (C.C)'in rizâsinirdelerin kalkisina sebep teskil edecegini bilmislerdir.


rada onlar (cennetlikler) ne dilerse vardir. Bizim katimizda daha fazlasi dardir."

af - 35)

r tefsir âlimine göre «daha fazla» faslindan, cennetliklere Allah (C.C.)rafindan üc bagis gelir. Birincisi, cennetlerde benzeri bulunmayan bir ilâhimagandir. Nitekim Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki:

— Onlar icin isledikleri iyiliklerin mükâfati olarak ne göz kamastirici bagislarklandigini kimse bilemez.»

7).

ncisi, onlara Allah (C.C.) katindan verilen selâmdir. Bu, hediyeden daha üstr mükâfatdir. Nitekim Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki:

— O esirgeyici Allâh'dan sözlü bir selâmdir.»

asin - 58}

üncüsü de. Ulu Allah (C.C): «Ben sizden hosnutum» diye buyurur. Budiyeden ve selâmdan daha üstün bir bagistir. Nitekim Ulu Allah (C.C.) buyu

llah'in Rizâsi ise en büyüktür. "9)

ni, Allah (C.C)'in hosnutlugu içinde yüzdükleri nimetlerden daha üstün birgistir. Bu Allah (C.C)'in Rizâsinin fazileti ve kulun rizâsinin da mahsûlüdür.

zânin faziletine delil teskil eden hadislere gelince. Peygamber'imiz (S.A.V) bn sahâbilerden bir cemâate;

Siz kimsiniz?» diye sorar, onlar da «Mü'minleriz» diye cevap verir.

ygamber'imiz onlara «Imâninizin alâmeti nedir?» diye sorar. Onlar da «Belarsi sabreder, bolluga sükreder ve kazanin tecellisine razi oluruz.» diye cevarirler. Bunun üzerine Peygomber'imiz onlara «Kabe'nin Rabb'i adina yeminerek söylüyorum ki, sizler mü'minsiniz» diye karsilik verir.

ska bir haberde Peygamberimiz (S.A.S.) söyle buyurmustur:

— Hikmet ehli âlimler, derin görüsleri sayesinde peygamberlige yakindirlar.»


— Islâm hidâyetine eren ve rizki geçimine yetecek kadar olup da durumusnutlukla karsilayanlara ne mutlu!»





rsilastiginiz sikintilara sabirla katlanmaniz benim nezdimde içinizden birinizpiniz kadar amel islemesinden daha sevimlidir. Fakat benden sonra dünyanünden bahtinizin açilmasindan ve biribirinize düsmenizden ve netice olaraktekilerin (meleklerin) size yüz çevirmesinden korkuyorum.

m sabreder ve her yerde Allah'i görüyormus gibi davranirsa eksiksiz mükâfail olur» (sözünün burasinda su âyeti okudu:)

— Sizin yaninizdaki tükenir, oysa Allah katindaki kalicidir. Hiç süphesiz biz,bredenlerin mükafatini, yaptiklarinin daha iyisi ile verecegiz»

ahl Sûre-i Celilesi; 96).

hibilerden Cabir'in bildirdigine göre. Peygamberimize (îmânin ne oldugu)rulunca Peygamber'imiz «îmân sabir ve cömertliktir» diye cevap buyurdu.


— Sabir cennet hazinelerinden biridir.»

r keresinde O'na «imân nedir» diye sorulunca» «sabirdir» diye cevap

yurmustur. cevap, Peygamber'imizin «Hacc, Arafat'a çikmaktir» buyurmasina benzer.

ânâsi. «Haccin belli-basli rüknü Arafat'a çikmaktir.»


n faziletli amel, nefse zor gelen ameldir"


— Sabir cennet hazinelerinden biridir.»ylendiginegöre, Ulu Allâh (C.C) Hz. Davud'a (A.S) söyle vahyetti;

Benim ahlakimi benimse. Benim huylarimdan biri de sabirli olmaktir.»

ni Abbas'in rivayet ettigine göre. bir gün Peygamber'imiz ensann yanina gire

Siz, mü'min misiniz?» diye sorar. Ensar susar. Hz. Ömer :«Evet, yâ Rasûlallaye cevap verir. Peygamber'imiz : «Imâninizin alâmeti nedir?» diye sorar. EnBolluga karsi Allah'a sükrederiz, belâya katlanir ve ilâhî hükme rizâ gösteririye cevap verirler. Bunun üzerine Peygamber'imiz : «Kabe'nin Rabb'i adinamin ederek söylüyorum ki, sizler mü'minlersiniz» buyurur.

ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor kî:

— Hosa gitmeyen seye katlanmakta bir çok fayda vardir.»

. Isa (A.S.) der ki;

Siz hosunuza gitmeyen seylere katlanmadskça sevdiginiz seylereasamazsiniz.»




— Sabir bir insan sekline girse, mutlaka kerem sahibi bîri olurdu, Allah sabirver.»

mevzuda sayisiz hadis-i serif vardir. Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor:

— Kanaatkar aziz olur, muhtaris ise düskün olur.»

ne Peygamber'imiz (S.A.S.):

— Kanâat tükenmez bir hazinedir» buyurmustur.

nâat bahsine, daha önce bir kaç kere de temas etmistik.

5.Tevekkülün Fazileti bahisdeki âyetlerden biri söyledir:

— Hic süphesiz, Allâh Tevekkül edenleri sever»l-i imrân Süre-i Celilesi; 159).

hibi Allah (C.C), sevgisi ile sereflenmis, mensubu Allah (C.C)'in destegi ileüjdelenmis olon rütbe ne yüce bir rütbedir. Yetkili koruyucusu, destekleyicisveni ve gözeticisi Allâh (C.C) olan kimse, hic süphesiz, büyük bir kurtulusamistir. Cünki sevilen azaba çarptirilmaz, sürülmez, kovulmaz.

mevzûdaki hadislere gelince, Ibni Mes'ûd'un rivayet ettigine göre.ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Bütün ümmetleri Hac mevsiminde bir arada gördüm. Bu arada kendimmetimin daglari-ovalari doldurdugunu gördüm, çok olmalari ve görünüslerisuma gitti, bana «Hosnûd oldun mu?» diye soruldu, «Evet» dedim. Bunlar irlikte yetmis bin kisi daha hesaplasmaksizin cennete girecek denildi.»

habiler, «Onlar kimdir, yâ Rasûallah» diye sordular. Peygamber'imizBosubosuna böbürlenmeyenler, falitliktan uzak duranlar, hirsizlik etmeyenlebb'lerine güvenenlerdir» diye cevap buyurdu.

sirada Sahâbilerden ükkâse ayaga kalkarak: «Ya Rasûlallâh! Allah'a duâ et

ni onlardan etsin!» dedi. Peygamber'imiz : «Allâh'im, o'nu onlardan eyle!» dâ buyurdu. Arkasindan bir baska sahâbi, kalkarak: «Ya Rasûlallâh! Allahá dde beni de onlardan etsin» dedi. Peygamber'imiz de Allah'im onu da onlardale diye duâ etti. Arkasindan bir baska Sahâbi kalkarak Ya Rasûlallâh!, Allah'lvar da beni de onlardan eylesin» dedi. Peygamber'imiz bu husûsda «Ükkaseni geçti» dedi.

asûlallah (S.A.S.) söyle buyurdu:

ger siz Allah'a gercek manada tevekkül edebilsenîz, sabahleyin yuvasindan

ktigi halde aksam karni tok dönen kusa rizik verdigi gibi sizin de rizkinizirirdi.»





erem Ibni Hayyan. Üveys-ül Karanî'ye «Nerede oturmami» istersin» diye sorda Sam'i tavsiye eder. Herem. «Oranin geçinme sartlari nasil» diye sorar. Hzveys: «Yaziklar olsun su süpheci kalblere! Onlara nasihat fayda vermiyor» de

iflerden biri der ki; «Vekil olarak sirf Allah'a dayandigim zaman her iyilige ylurum.»

âh (C.C)'dan dileriz ki, bize güzel edeb nasib eylesin. «Âmin, yâ Muin.»

6.Mescidin Faziletiu Allah (C.C) buyuruyor ki:

— Allah'in mescidlerini ancak Allah'a ve Âhiret Gününe inanan, namazi dosdoan, zekâti veren ve Allâh'dan baska hiç kimseden korkmayanlar imâr eder. gru olmalari umulanlar, bunlardir.»

evbe Sûre-i Celilesi; 18.).ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

Kim isterse bir bagirtlak kusu yuvasi kadar olsun. bir mescid yaparsa, Allah onnette bir kösk kurar."

— Câmiden hoslananlardan Allâh da hoslanir.»

amiye ganiniz oturmadan önce iki rek'at namaz kilsin."

— Mescide komsu olan, namazini mutlaka mescidde kilmalidir.»

— Içinizden biriniz namaz kildigi yerde kaldigi müddetçe konusmadikça veyamiden çikmadikça, melekler (Allah'im, ona rahmet et, Allah'im onun günahlgisla) diyerek onun için dua ederler.»

— Âhir zamanda ümmetimden öyle kimseler gelecektir ki, camilere gelip halklka oturacaklar. Konusma konulari dünya ve dünya sevgisidir. Sakin onlarlarlikte oturmayiniz. Allah onlarin hic bir dilegini kabul etmez.»

— Ulu Allâh (C.C) kitablarindan birinde söyle buyuruyor:

Benim yeryüzündeki evlerim camilerdir. O evlerdeki ziyaretçilerim onlari tâmib senledirenlerdir. Evinde temizlenip beni evimde ziyaret edenlere ne mutlyaret edilenin ziyaretçisine ikramda bulunmak görevidir."

— Birinin camilere devam ettigini gördügünüz zaman onun mü'min oldugunahitlik ediniz.»

id Ibni Müseyyeb buyurur ki: «Camide oturan kimse Rabbi ile basbasa oturumektir. Onun hayadan baska bir söz söylememesi gerekir.»




amide konusmak, hayvanlarin otu yedigi gibi sevabi mahveder."

ohaî (R.A.) der ki: «Ilk müslümcnlar. karanlik gecelerde camiye yürüyerektmenin cenneti gerekli kildigini belirtirlerdi.»

es Ibni Mâlik der ki; «Kim camiye bir kandil yakarsa Ars'i tasiyanlar ile birlitün melekler kandilin isigi yanar kaldikça onun günahlarinin afvedilmesi içinâ ederler.»

. Ali buyurur ki; «Insan öldügü zaman yeryüzündeki namaz yeri ile gökte

mellerinin yükseldigi yer onun için aglar.» Arkasindan:e gök ve ne de yer onlara {Firavun ile yardakçilarina) aglamadi. Ve Onlaraühlet de verilmedi" mealindeki âyeti okudu (Duhan - 29).

ni Abbas buyurur ki; «Mü'minin ölümüne, yer yüzü kirk sabah aglar.»

a-ul Horasani buyurdu ki;

eryüzünün her yüzü kirk sabah aglar.»

a-ul Horasani buyurdu ki;eryüzünün her hangi bîr mevkiinde bir kere secdeye varan bir kul için, secdri Kiyamet Günü sahidlik eder ve öldügü gün arkasindan aglar.»

es Ibni Mâlik buyurur ki;

Üzerinde namez kilarak veya zikredilerek Allah'in adi anilan yeryüzü mevkii,vresindeki kesîmlere karsi övünür, Allâh zikriyle yedi kat derinligindeki yeredar sevircini duyurur. Namaza duran kul için üzerinde durdugu zemin bütünsünü takinir.»

ylendigine göre, insanlarin konakladiklari her zemin gelip geçenlere ya duâya lanet eder.

7.Riyazet ve Keramet Ehlinin Faziletiesin ki, ulu Allah (C.C) bir kulun iyiligini isterse ona kendi günahlarini göste

örüsü derin olanlara kusurlari gizli kalmaz. Insan, kusurlarini bilincederilmeleri mümkün olur.

kat insanlarin çoklari kusurlarini görmezler. Insan baskasinin gözündeki cöprür de kendi gözündeki mertegi görmez. Kusurlarini görmek isteyen için dörl vardir:

rinci yol: Nefsin kusurlarini gören ve gizli âfetlerin farkinda olan bir seyh ileurup kalkmak, onu kendisi hakkinda hakem tutmasi ve nefisle cihâd hususuun buyruklarina uymasidir.

yol, müridin seyhi ve talebenin hocasi ile olan münasebetlerini belirtir. Bu



lda hoca ve seyh insana kusurlarini tanitir ve giderilmelerinin çârelerinisterir. Zamanimizda böylesi pek az kalmistir.

nci yol: Insanin sadik, derin görüslü ve dindar bir dost edinerek, onu davranhâllerinizi incelemek üzere kendine murakebeci olarak kabul etmesidir. Bu

st onun gizli acik bütün kusur ve huylarina karsi onu ikaz eder. Dinimizin ilelen büyük ve akilli sahsiyetleri böyle yaparlardi.

. Ömer «Bana kusurumu gösteren kimseye Allah rahmet eylesin» derdi velman-i Fârisî\'den kusurlarini sorardi.

r gün Selman onun yanina girince, «Benim hakkimda hos görmedigin bir seyydun mu?» diye sorar. Selman afv dileyerek bir sey söylemek istemez. Faka. Ömer israr edince «Duyduguma göre sofranda iki çesit yemeklunduruyorsun. Ayrica biri gece, öbürü gündüz giyilmek üzere iki kat elbisenrmis» der. Hz. Ömer Salman\'a «Baska bir sey duydun mu» diye sorar. Salm

Hayir» deyince, ben bu ikisinin çaresine bakarim der.

. Ömer\'in kusurlari hakkinda soru sordugu kimselerden biri de. Huzeyfe idina «Sen Peygamber\'imizin münâfiklar hakkindaki sirdasi idin, bende münaf

lirtisi görüyor musun?» diye sorardi. Ahlâkinin üstünlügü ve siyasî mevkiiniksekligine ragmen Hz. Ömer nefsini bu derece kinardi. Zâten akli cok verecesi yüksek olanlar kendilerini daha az begenir ve nefislerini daha siddetlnarlar.

cak simdi böylelerine çok az rastlanir oldu Dalkavukluga sapmadan insanasurunu bildiren veya kiskançliga kapilarak tenkitte ölçüyü kaçirmayan dostlaldi.

yüzden arkadaslarin ya kiskançlik ve kin duygusu ile iyiliklerini kusur olara

rüyor veya dalkavukluk ederek kusurlarini dikkatlerinden kaçirmak istiyorla yüzden Dâvüd-üd Taî (R.A.) insanlardan uzak yasardi, ona «insanlar ile niysüp kalkmiyorsun» diye sorarlar. O da su cevabi verir, «Benden kusurlarimiklayanlari ne yapayim? Oysa ki, dindarlarin arzusu baskalarinin ikazi sayesisurlarinin farkina varmaktir.»

urum bu iken bizim gibiler arasinda yayilan anlayisa göre, bize en sevimsizrünen insanlar, bize nasihat ederek kusurlarimizi tanitmaya çalisanlardir. Bl, iman zayifliginin delili olabilir.

tü huylar sokucu yilan ve akreplerdir. Eger birisi bize elbisemiz arasinda akzindigini duyarsa ona karsi minnet duyar, onun davranisindan hosnutluk duderhal akrebi üzerimizden uzaklastirip öldürmeye koyuluruz.

ysa ki, akrebin verecegi aci bedenedir ve bir gün ya da daha az bir müddetrer. Ama kötü huyun acisi kalbin derinliklerine nüfuz eder ve ölümden sonranlerce yil boyunca veya ebedî olarak sürme tehlikesi vardir.

na ragmen kötü huyumuz hakkinda bizi uyaran kimsenin davranisinisnutlukla karsilayarak bu huyu gidermeye koyulmuyoruz da bize nasihat ed

zlerini geri çevirerek ona «Sen de su hareketi isliyorsun» diyoruz. Böylece orsi duydugumuz düsmanlik, nasihatinden faydalanmaktan bizi alakoyuyor.



davranis, günâh çoklugunun yol açtigi kalb katiligindan ileri gelmise benziynlarin hepsinin kaynagi îman zayifligidir.

u Allâh (C.C)\'dan bize dogruluga irsad ederek kusurlarimizi görmemiziglamasini ve giderilmeleri için çare aramamizi nasib etmesini, fazilet ve kereyesinde kötülüklerimizi bize duyuranlara tesekkür etmemizi müyesser kilmaeriz. «Âmin. yâ Muin!»

üncü yol: Kusurlari düsmanlarin agzindan ögrenmektir. Cünki hasim göz,surlari meydana çikarir. Insani yalandan öven, pohpohlayan karsisindakininsurunu saklayan dalkavuk bir dosta nazaran karsisindakinin kusurlariniiklayan kindar bir düsmandan daha iyi faydalanilir. Fakat, insan düsmaninylediklerini inkâr etmeye ve sözlerini kine baglamaya yaratilistan yatkindir.

mma, derin görüslü kimseler düsmanlarinin sözlerinden faydalanmaktan gerlmazlar, çünki onun kusurlari nasil olsa onlarin dillerine düser.

ördüncü yol: Insanlar ile düsüp kalkmaktir. Baskalari arasinda kinanan hervranisi kendinde arastirmali ve nefsini bu konuda tartmalidir. Çünki mü\'miü´minin aynasidir. Herkes karsisindakinin kusurundan kendi kusurunu goruir ki, nefse uyma konusunda insanlar biribirine yakin karakterdedir. Içlerindrinin huy edindigi seyden digeri butun bütüne kurtulamaz, ondan daha büyükilde veya hiç degilse bir nebze pay almis olur. Bu yüzden herkes kendi kenceleyip baskasinca kinadigi kusurdan kendini arindirmalidir. Bu senin için yer edeb egitimidir. Herkes baskasinda ayipladigi davranisi islemekten kendiniakoyabilse edeb ögretmenine ihtiyaç duyulmazdi.

. Isâ {A.S.)\'a: «Seni kim terbiye etti» diye sorarlar, o da «Bana kimse terbretmedi, kendim câhilin cahilligini çirkin görerek, ondan kacindim» diye cevrir.

tun bunlar irfan sahibi, dürüst, kendi kusurlarini görebilen, müsfik dinnusunda nasihatten geri durmayan, kendini egitmeyi basarmis ve baskalariitimine yönelmis, nasihat vermekten geri durmayan bir seyhden mahrumanlarin çareleridir. Böylesini bulan kimse, hekimini bulmustur, hemen onunegine yapissin. Çünki onu hastaliktan kurtaracak, karsi karsiya bulunduguhlikeden alakoyacak olan odur.

esin ki, anlattiklarimiz: eger ibret gözü ile incelersen basiretin acilir, kalbzukluklari, hastaliklari ve bunlarin tedavi yollari ilim ve îman nuru ile önündaçik hâle gelir. Eger bunu basaramazsan taklid ve kapma yolu ile tasdik ve

an etmekten geri kalmamalisin. Cünki ilim oldugu gibi imân da derecerecedir, ilim, îmândan sonra elde edilir. îmân, ilmin ötesindedir.


— Allâh içinizden îmân edenler ile kendilerine ilim veritmis olanlari derecelerre yüceltir.»

ücâdele Sûre-i Celilesi; 11.)

efsin azgin arzularina karsi durmanin Allah (C.C)\'a ulastiran yol oldugunu k

ip, bunun sebeb ve sirrini bilmeyen kimse «îman edenler» dendir. Nefsin azzularini kiskirtanlar konusunda anlattiklarimizi ögrenenler de «Kendilerine i



rilenlerdendirler. Her ikisine de Allah (C.C) en guzel mükafati vaadetmistir.r-aní Kerim´de, hadiste ve ileri gelen âlimlerin sözlerince bu gerçegistekliyen deliller sayisizdir.

tekim ulu Allâh (C.C.) buyuruyor ki:

Rabb\'inin katinda dikileceginden korkarak nefsi hevadan alakoyana gelince,un varacagi yer cennettir.\"

aziat - 40 - 41).

— Rasûlullah\'in yaninda alçak sesle konusanlarin kaiblerini Allâh takvanünden imtihan etmistir. Onlar için büyük bir magfiret ve mükâfat vardir»

ucurat - 3).

ri sürüldügüne göre «Kalblerini takva yönünden imtihan etmistir» demek,Kalblerini nefsinin arzularinin sevgisinden armdirmistir» demektir.


— Mü\'min bes yönden baski altindadir:Mü\'min onu kiskanir.

Münâfik ondan nefret eder.

Kâfir ona savas açar.

Seytan onu yoldan çikarir.

Nefis kendisi ile çekisir.»

iktir ki, nefis didisen bir düsmandir, ona karsi cihâd etmek herkes içinreklidir.

ylendigine göre. Ulu Allâh (C.C). Hz. Davud\'a (A.S.) söyle vahyetti.

â Dâvûd (A.S.) Dostlarini nefsin asiri arzularini doyurmaktan sakindir. Cünknya arzularina bagli olan kaiblerin akillari ile benim aramda perde gerilmist

. Isâ (A.S.) buyurur ki;

Vaadedilen görmedigi kayip bir sey ugruna gözünün önündeki arzusunu

rkedene ne mutlu!»ygamber\'imiz cihaddan henüz dönen bir cemâate:

Hos geldiniz. Küçük cihâddan büyük cihâda döndünüz» demis. O\'na «Yâsûlallah, büyük cihâd nedir» diye sormuslar. Peygamber\'imiz «Nefisle cihadmektir» buyurmustur .


Mücâhîd. Allah\'a Tâat hususunda nefsi ile cihad edendir.\"




— Nefsine eziyyet etmekten kacin. Allah\'in emrine karsi olan arzularina dama. Kiyamet Günü nefis senden davaci olunca senin bir uzvun digerine lâneer. Ancak, Allahín bagislamasi ve gözyummasi hâli müstesna.»

fyan-üs Sevrî buyurur ki;

Nefsimden daha çetin bir seyle karsilasmis degilim, bazen lehimde bazeneyhimde olur.»

u Abbas-ül Mevsilî nefsine söyle seslenir.

y nefis, ne dünyada hükümdar çocuklari gibi yiyip içip yasadin ve ne de Âhizanmak için Allâh\'in kullari ile birlikte gayret sarfettin. Galiba senin yüzünn cennet ile cehennem arasinda mahpus kalacagim. Ey nefs, utanmaz misin

san-ül Basrî buyurdu ki;

Nefsin azgin bir binek atindan daha cok siddetle gemlenmeye muhtaçtir.»

hya Ibni Muaz\'ur Râzî (S.A.) derki; «Nefsine karsi riyazet kilici ile savas.»

yazet dört çesittir: 1)yemek, 2) Az uyumak, 3) Lüzumsuz konusmamak, 4) Herkesein derdinesmak (kimseyi üzmemek)

yemek asiri arzulari söndürür, az uyku iradeyi arilastirir, az konusmaklâlardan korur, sikintilara katlanmak ülkülere ulasdirir.

sana en zor gelen sey, haksizliga karsi anlayisli davranmak ve sikintilara kabretmektir.

gin arzular ve günah istekleri nefisten harekete geçip bos yere konusmakvesi kabarinca teheccüd ve az uyku, kinindan az yemek kilicini siyirir.musaklik ve az konusma elleri ile üzerine darbe indirir, böylece zulüm vetikamdan kendini uzak tutarsin.

ger insanlar karsisinda onun yol açacagi âfetlerden kurtulursun. onu asirizularin karanligindan arindirir, korkunç âfetlerinden necat bulursun. O zamak, nurlu, hafif, rûhânî bir varlik olur, bahçede gezinen hükümdar gibi iyilikleaninda dolasir, yaris ati gibi itaat yollarindan yarisirsin.

hya Ibni Muâz sözlerine söyle devam eder, «Insanin üç düsmani vardir:

Dünyâsi, seytani ve nefsi. Zühd ile dünyadan, emirlerine karsi koyarakytandan ve arzularina karsi soyarak nefisten sakin.\"

li hikmetten biri der ki. «Nefsinin kontrolü altina giren kimse, ezginzularindan hoslanmada ona esir olur. Onun nevasinin zindaninda mahpus olzginleri onun elinde olan gemlenmis ve eli kolu bagli biri olur. Onu istedigirafa sürükleyerek kalbini faydalardan mahrum eder.»

fer Ibni Humeyd buyurur ki; «Hiç bir nimete, baska bir nimeti terketmeksizasilamayacagi hususunda âlimler ve hikmet sahipleri görüs birligi içindedirle



u Yahya el-varrak buyurdu ki; «Azalarinin azgin arzularim doyuran kimselbine pismanlik agaci diker.»

heyb Ibni Verd buyurur ki; «Ekmekten daha fazlasi sehvettir. Dünyanin azdzularindan hoslanan kimse alçalmaya hazir olsun.»

ylendigine göre Hz. Yûsuf (A.S.). Misir hazinelerine sahip olunca, hükümdarrisi «Ona günah sebebiyle krallari köle, taatleri sebebiyle köleleri kral yapan

ah\'i tenzih ederim. Ihtiras ve azgin arzular hükümdarlari köle yapmistir. Bzguncularin cezasidir. Sabir ve takva da köleleri hükümdar yapmistir» dedi.din Hz. Yûsuf (A.S)\'un kafilesi ile geçecegi bir günde yolunun üzerineurmustu. Hz. Yûsuf (A.S.) memleketinin büyüklerinden on iki bin kisi arasrnnek gidiyordu.

. Yûsuf (A.S) Allah (C.C)\'in âyette haber verdigi üzere. O\'na su cevabirmistir, «Kim günâhdan sakinir ve sabrederse, ulu Allah iyilik isleyenlerinükâfatlarini zâ\'yetmez.» (Yusuf - 90)

neyd-ül Bagdadî (R.A.) buyurur ki; «Bir gece uykum kaçti, kalktim zikresladim, fakat her zamanki tadi bulamadim. Uyumaya çalistim, uyuyamadimurdum, fakat oturmaya da dayanamdim. Bunun üzerine disari çiktim, karsimre serilmis bir abaya bürünmüs bir adam çikti.

nim yaklastigimi duyunca «Ya Ebel Kasim, hemen bana gel» dedi. Benfendim, böyle bulusmayi kararlastirmadan mi» dedim. «Evet, Allâh (C.C)\'dlbini bana dogru gelmek üzere harekete geçirmesini dilemistim» dedi. Ben d

Arzunu yerine getirdi, ne istiyorsun» dedim. «Nefsin hastaligi ne zamanndisine ilâci olur» diye sordu. «Ben nefis arzularina karsi koyunca» diye ka

rdim. Bunun üzerine nefsine dönerek, «Bak dinle, ayni cevabi sana yedi kerrdim, fakat illâ «Cüneydin ne diyecegini duymak istiyorum» diyerek benimzüme kanmadin, iste simdi ayni cevabi Cüneyd\'den duydun» dedi ve ortadayboldu, onu taniyamadim.»

zid-ür Rekkosî buyurur ki; «Dünyada soguk suyu benden uzak tutun, olakiirette ondan mahrum kalmam.»

amin biri Ömer Ibni Abdülâziz\'e \"Ne zaman konusayim\" diye sorar, o daCanin susmak isteyince» der. Adam «Peki, ne zaman susayim» diye sorar, o Canin konusmak isteyince» der.

. Ali (K.V.) buyurdu ki; «Cennete hasret duyan kimse, dünyada nefsininzularindan uzaklasir.»

8.İman ve Nifak



esin ki, ulu Allah (C.C)'in tek ve ortaksizligma ve peygamberlerin getirdigirçeklere inanmak demek olan îmanin kemâli, fazla amel islemekle olur. Niteu Allah (C.C.) buyuruyor ki:

ü'minler ancak o kimselerdir ki, Allâh'a ve O'nun Rasûl'üne Imân edenler, shiç süpheye düsmeksizin Allâh yolunda mallari ve canlari ile cihâd ederler Iânlarinda sâdik olanlar bunlardir."

ucurat - 15).

kin iyi kimseler, yüzlerini doguya ve batiya çevirenler degildir. Asil iyi kimseah'a, Âhiret Gününe, meleklere, kitaba, peygambere Inananlar, mallarini Avgisi ile yakinlarina, yetimlere, yoksullara, yari yolda kalmislara, dilencilereirlere verenler, namazi dosdogru kilanlar, zekât verenler, sözlestikleri zamardikleri sözleri yerine getirenler, sikintida, hastalikta ve savasin hararetlifhalarinda mukavemet gösterenlerdir.» (Bakara - 177)

u Allah C.C) burada «Iyi insan olmak için ahde vefa, sikintilara katlanma... grmi vasif sart kildiktan sonra, iste imânlarinda sadik olanlar bunlardir»yurmustur.

— Ulu Allah içinizden Imân edenler ile, kendilerine ilim verilenleri derece deceltir.» (Mücadele Suresi - 11)

— Size ne oluyor ki, îmân ettikten sonra gene Allâh Yolu'nda harcamiyorsunysa ki, göklerin ve yerin mirasi Allah'indir. Içinizde Fetih'den önce Allah Yolurcayan ve savasanlar, digerleri ile bir degildir. Onlar derece itibari ile Fetih'dnra harcayan ve savasanlardan çok büyüktür. Bununla birlikte, Allâh bu ikimrenin her birine en güzel olani vaadetti. Allah yaptiklarinizdan inceden incberdardir»

adid - 10).


— Allah'in Rizâsi pesinden kosanlar, O'nun katinda derece derecedirler. Allâhtün islediklerinizi görür.»

-i-imran - 163).


— îmân çiplaktir, onun elbisesi takvadir.»ne Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— îmân yetmis küsur derecedir, en asagi derecelisi, yolu engel ve takintilardmizlemektir.»

ygamberimizin bu hadisi, îmân olgunlugunun amellere bagli oldugunu gösteeyandan îmân olgunlugunun münafiklik ve gizli sirkten uzak olmaya baglidugunu belirtmek üzere Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor:

— Su dört sifat kimde varsa, o kimse her ne kadar namaz kiîip oruç tutarakndini mü'min sansa da katiksiz münâftktir:



Yalan konusuyorsa.

Verdigi sözü tutmuyorsa.

Emânete hiyanet ediyorsa.

Anlasamadigi kimselere karsi hileyle davranirsa»

aska bir rivayete göre dördüncü madde Antlasmalari bozarsa) diye geçmekt


albler dört çesittir:Pürüzsüz ve içinde parlak kandil yanan kalb, bu mü'minin kalbidir.

Içinde hem imâni ve hem de nifaki bir arada barindiran, karmakarisik kalb.

adaki îmân tatli su ile beslenen yesil bakla gibi, nifak ise kan ve irinle besler çiban gibidir. Bu iki maddeden (su ile kan-irin) hangisi baskin çikarsa, kalbun hükmünü giyer. (Baska bir rivayete göre bu iki maddenin hangisi baskin

karsa kalbi denetimi altina alir."

adisin basinda kalblerin dört çesit oldugu belirtildigi halde sadece iki çesidiiklanmistir. Diger iki çesit hakkindaki açiklamayi ya Ravî tarafindan unutuldn veya elimizdeki kitaba eksik nakledildigi için ögrenenuyoruz.)


— Bu ümmetin münafiklarinin çogunlugu, Kur'ân okuyucularidir.»


— Ümmetimde sirk, beyaz kaya üzerinde yürüyen karincanin ayak sesinden

ha gizlidir.»habilerden Huzeyfe buyurur ki; «Peygamber zamaninda insan söyledigi tek zünden ölünceye kadar münafik sayilirdi. Oysa ki, ben ayni sözü sizden günsefer duyuyorum.»

mlerden biri der ki; «Insanlarin münafikliga en yakini olani kendisiniünafikliktan uzak kabul edendir.»,

hâbilerdenn Huzeyfe buyurur ki: «Bu günün münafiklari Peygamber'inmanmdakilerden çoktur. O zaman onlar münafikliklarini saklarlardi, bugün ik açik münafiklik yapiyorlar.»

nifak îmân dürüstlügü ve olgunlugu ile bagdasmaz. Münafikliktan en uzakanlar, ondan çekinenler, en yakin olanlar da onunla hiç bir ilgisi olmadigininanlardir

san-ül Basri'ye demisler ki; «Simdilerde münafiklik kalmadigi söyleniyor»san Basrî böyle diyene «Kardesim, münafiklar ortadan kalksa yolda yalnizliküntü duyardiniz» diye cevap verdi.

ne Hasan-ül Basrî veya baska birisi der ki. «Münafiklarin kuyrugurde adim atamazdik.»



dullah Ibni Ömer bir gün Haccâc'in aleyhinde konusan birini duydu ve adamAcaba Haccâc burada olup sözünü duyabilse onun hakkinda böyle konusuruydun?» diye sordu, adam «Hayir» diye cevap verdi. Bunun üzerine Abdulladi ki, «Biz bu hareketi Peygamber'imizin sagliginda münafiklik sayardik.ygamberimiz Dünyada iki çesit dil kullanan Allah Kiyamet Günü de iki dillipar» buyuruyor. Yine Peygamberimiz «Insanlarin en kötüleri, berikine bu yüve ötekine öbür yüzü ile giden iki yüzlülerdir» buyuruyor

san-ül Basri'ye «Bazilari bizim münafikliktan endisemiz yok diyorlar, ne

rsin» diye sorarlar. Hasan onlara su cevabi verir. «Vallahi münafiklikla hiç bin olmadigini bilmen, benim için yeryüzünün altin ile dolup tasmasindan dahvimlidir» der.

ne Hasan-ül Bas-rî : «Dilin kalple, için disla ve girisin çikisla uyusmamasiünafiklik alâmetlerindendir.» demistir.

amin biri Huzeyfe'ye «Ben münafik olmaktan korkuyorum» der. Huzeyfe dea su karsiligi verir; «Sen münafik olsan, münafikliktan korkmazdin. Çünküünâfik, nifaktan emin olur.»

ni Ebu Müleyke der ki; «Peygamber'imizin yüz otuz (bir rivayete göre yüz ehebi ile karsilastim, hepsi de münafikliktan korkuyorlardi.»

vayete göre bir gün Peygamber'imiz bir gurup sahâbi ile birlikte oturuyordu.rinin sözü geçti ve onu cok övdüler. Bu arada sözü edilen edam çikageldi. Yedest almisti, abdest suyunun damlalari yüzünden akiyordu, nalinlari dandeydi, alninda secde izi vardi.

habiler «Sana sözünü ettigimiz adam iste, ya Rasûlallah» dediler.ygamber'imiz «Ben onun yüzünde seytan lekesi görüyorum.» buyurdu.

am geldi, selâm vererek sahâbilerin yanina oturdu. Peygamber'imiz ona dedAllah için senden istiyorum, dogru söyle. Buraya gelirken içinden (Bunlarinasinda benden iyisi yok) diye geçirdin mi?» Adam «evet» diye cevap verdi.nun üzerine Peygamber'imiz (S.A.S.) duâ ederken söyle buyurdu:

—Allâh'tm, bildigim ve bilmediklerim için senin afvini dilerim.»

habiler O'na «Korkuyor musun, yâ Rasûlallah» diye sordular. Peygamber'imlara su cevabi verdi. «Emin olmam için ne sebep var ki. kalbler Allah'in ikirmagi arasidadir, onlari diledigi tarafa çevirir.»

tekim ulu Allah:

Daha önce hesaba katmadiklari bir durum, Allah tarafindan önlerine çikarilir.yurmaktadir (Zümer - 47).

âyeti açiklarken, belirtildigine göre, onlar iyilik sanarak bir tekim amellererler, fakat Mizan'in kefesine sira gelince isledikleri kötülük sayilir.

riyüs-Sakatî der ki: «Insan bilinen bütün kus çesitlerini dallarinda barindirar çesitten birer agacin bulundugu bir bahçeye girse ve her kus ayri dil

llanarak ona (Selâmünaleyküm, ya Allah'in dostu) diye ona seslense de onubuna gönlü yatsa kuslarin ellerine düsmüs bir esir olur.»



kardaki hadis ve büyük sözleri nifakin ve gizli sirkin incelikleri yüzündensidigi önemi ve bundan emin olunamayacagini sana ögretmis olmalidir. O kaHz. Ömer Huzeyfe'ye kendisinin münâfik olup olmadigini sorabiliyor.

u Süleyman-üd Darani buyurur ki; «Hükümdarlarin birinden bir söz duyduma itiraz etmek istedim, fakat öldürülmem için emir vermesinden korktum.rktugum ölüm degildi, fakat ruhum çikarken, baskalarina karsi içimdentünlük duymaktan çekinerek itiraz etmekten vazgeçtim.»

çesit nifaklar îmânin hakikati ile gerçekligi, sadakati, olgunlugu ve safligi illisir, asli ile çelismez.

fak iki çesittir. Birincisi sahibini dinden çikarak kâfirler arasma katar ve ebedhennemliklere ekler, ikincisi sahibinin bir süre cehenneme düsmesine veyaularin derecesinden eksiklige ugramasina ve siddik'arin mertebesinden asaglmasina yalaçar.

9.Gıybet ve Koğuculuğun Kötülüğüu Allah (C.C.) Giybeti Kur\'ân\'da kinayarak, sahibini ölü eti yiyenenzetmistir. Ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki:

— Biribirirniz giybet etmeyin. Her hangi biriniz kardesinin ölü etini seve seve? Bundan eibette tiksinirsiniz»

ucurat 12).

ygamber\'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:— Müslümanin her seyi, kani, mali ve serefi müslümana haramdir.»

ybet irza sâmildir, Peygamberimiz irzin dokunulmazligini, mal ve kankunulmazligi ile bir arada zikretmistir.


— Biribirinizi kiskanmayiniz, birbirinize kin beslemeyiniz, yalandan müsteri çribirinizin alacagi malin fiyatini yükseltmeyiniz, biribiriniz aleyhine dedikodu

pmayiniz, Allâh\'in birbirine kardes olan kullari olunuz.»ygamber\'miz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Giybetten sakininiz, cünki o zinadan daha agir bir günahtir. Insan zinaebilir ve tevbe edince Allâh da tevbesini kabul eder. Fakat giybet edilen kimkkini bagislamadikça, giybetçi afvedilmez.»


— Mi\'râc Gecesi tirnaklari ile çehrelerini tirmalayan bir guruba rastladim.

brail\'e (A.S.) (Bunlar kimdir) diye sordum. Cebrail\'de (A S.) bana (Bunlarybet yaparak baskalarinin serefini lekeleyenlerdir) dedi.»



leyman Ibni Câbir der ki; «Peygamber\'imize gelerek (bana

bir sey ögret de faydalanayim) dedim, bana söyle buyurdu:

Kendi kovandan su isteyen birinin kovasina su bosaltmak veya müslümanrdesini güleryüzle karsilamak ve arkasindan dedikodu yapmamak (gibi sanasit görünen hareketler) bile olsa hiç bir iyiligi küçümseme.»

rae der ki; «Bir gün Peygamberimiz evdeki kadinlarin da duyabildigi yükseksle bize hitap ederek buyurdu ki.

y dili ile imân ettigi halde kalbi ile imân etmeyenler! Müslümanlari giybetmeyin, onlarin ayiplarini arastirmayin. Çünki kim kardesinin ayibini arastirirâh da onun ayibini arastirir. Allah kimin ayibini arastirirsa onu evi içinde reer.»

ylendigine göre, ulu Allah (C.C.) Hz Musa\'ya (A.S.) söyle vahyetti:

Dedikodudan tevbe ederek ölen kimse, en arkadan cennete girer. Dedikoducarak ölen kimse ise ilk önce cehenneme girer.»

habilerden Enes buyurdu ki; «Rasûlallah herkese bir gün oruç tutmalarini vndisi izin vermedikçe oruçlarini bozmamalarini emretti, herkes bunun üzeriuca niyetlendi. Aksam olunca herkes bir bir Peygamber\'imize gelerek «Yâsûlallah, günü oruçlu geçirdim, izin verirsen iftar edeyim» diyerek izinemeye basladi, Peygamber\'imiz de gelene oruç açma izni veriyordu.

r kisi, bir kisi daha derken adamin biri gelerek «Yâ Rasûlallah! Ailemden iki nü oruçlu geçirdiler, karsina çikmaya utaniyorlar, izin verirsen iftar etsinlerdi.

ygamber\'imiz adamin tarafina bile bakmadi, adam ayni sözleri yeniden söyygamber\'imiz onunla yine ilgilenmedi. Adam bir daha ayni sözleri söyleyincygamber\'imiz adama

Onlar oruç tutmadilar. Bütün gün baskalarinin etini yiyen bir kimse nasil orutmus olabilir, git onlara eger oruç tutmuslarsa kusmalarini söyle» dedi.

am kizlarin yanina döndü, durumu onlara anlatti, kustular, her ikisinden derer parça kan pihtisi geldi.

am tekrar Peygamber\'imize vararak durumu bildirdi. Peygamber\'imiz de

Nefsimi kudret elinde tutan Allah\'in adina yemin ederek söylüyorum ki, egehtilar karinlarinda kalsaydi, onlari ates yakacakti» diye buyurdu.

ger bir rivayete göre de. Peygamber\'imiz adamin tarafina bakmayinca adamüddet sonra yine Peygamberimizin huzuruna gelerek. «Yâ Rasûlellah, kizlarliktan öldüler (veya öleyazdilar)» dedi. Peygamber\'imiz «Onlari buraya getyurdu.

zîar Peygamber\'imize gelince Peygamber\'imiz ir bardak getirtti ve birine «di. kusunca, agizlarindan bardak dolusu kan ve irin geidi. Sonra öbürünü

sturdu, onun agzindan da ayni seyler geldi.



nun üzerine Peygaber\'imiz ikisi Allah\'in helal ildigi seylee karsi oruç tuttukat Allah\'in haram kildiklari ile oruçlarini bozdular karsilikli oturup baskalarni yemeye koyuldular» buyurdu.

ne Enes buyurur ki; «Peygamber\'imiz bir gün bize hitâb ederek falz bahsinidi, önemini belirterek söyle buyurdu:

Faizden elde edilen bir dirhem insanin otuz alti kere zina yapmasindan Allahtinda daha agir bir günâhtir. Faizlerin en koyusu ise müslümamn irzidir.\"

guculuk de adî bir huydur. Nitekim ulu Allah (C.C.) buyuruyor ki:— Gammazlik yapip isi-gücü öteye beriye söz tasimak olan, iyilige siddet ilegel olan, azgin, günâha dalmis, kötülüge düskün, kaba ve bunlardan baskaysuz olan yardakciya iltifat etme»

alem - 11 - 14).


— Bütün gammazlarin ve baskalarina hakaret edenlerin vay haline!»

umeze - 1).


karisi de Odun hammali olarak.\"

ebbet - 4).

ylendigine göre. Ebû Leheb\'in (A. Lâ\'ne) karisi söz tasiyan bir kogucu oldun ulu Allâh onu «odun hamali» olarak zikrediyor.

u Allâh (C.C.) buyuruyor ki:— Allâh, küfredenlere Nuh\'un (A.S.) karisi ile Lût\'un (A.S.) karisini örnekarak gösterdi. Onlar iki iyi kulumuzun nikâhi altinda idiler. Fakat onlara hiyatiler de kocalari onlari Allah\'in gazabindan en ufak bir sekilde kurtaramadilaikisine «Cehenneme girenler ile birlikte siz de girin» denilecek. »

ylendigine göre Lût\'un (A.S.) karisi Lût\'un (A.S.) misafirlerinin geldiginizlice kâfirlere bildirir. Nühún (A.S) karisi da kocasinin deli oldugunu ilerirerdi.


gucu Cennete giremez.»


— Allah Kati\'nda en sevimlileriniz, huyu en güzel olanlariniz, âilesine karsirevlerinizi yapanlariniz, uzlastiranlar ve uzlasmaya yanasanlarinizdir.

âh Kati\'nda en sevimsizleriniz de, ondan ona söz tasiyanlarîniz, bozgunculukaranlariniz ve temiz insanlara leke sürmeye ugraasanlarinizdir.»




Kim küçük düsürmek kasdi ile bir müslüman hakkinda asli olmayan bir ayipyarsa, Allah onu o yüzden cehenneme atarak mahveder.\"


— Herhangi bir kimse dünyada küçük düsürmek kasi île birisi hakkinda asilsiz yayarsa, Allah\'in o söz yüzünden o kimseyi Kiyamet Günü atese atarakrisan etmesi kesinlik kazanir.»


Kim bir mümin aleyhinde asilsiz yere sahidlik ederse kendine cehennemden gensin.\"

dirildigine göre kabir azabinin üçte biri koguculuk yüzündendir.


Ulu Allah cenneti yaratinca ona «konus» diye buyurdu. Cennet de \"Bana gies\'uddur\" dedi. Bunun üzerine ulu Allah söyle buyurdu. «Izzet ve celâlimkki için su sekiz çesit kimse, sende barinamayacaktir.\"

— Devamli içki içenler.

— Zina etmekte israr edenler.

— Kogucular.

— Karisini baskasina peskes çekenier.

— Zorba zaptiyeler.

— Kadinsi erkekler.

— Sila-i rahmi terkedenler.

— Allah adina söz verip yerine getirmeyenler.

\'b-ul Ahbarin anlattigina göre, bir ara Israilogullari büyük bir kurakliga malirlar. Hz. Mûsâ (A.S.) bir kac defa yagmur için dua eder, fakat bir türlü yaggmaz. Nihayet ulu Allâh Musa\'ya söyle vahyeder:

Aranizda hâlâ huyunda israr eden bir kogucu varken ne senin ve ne denindakilerin duasini kabûl etmem.»

nun üzerine Hz. Mûsâ (A.S): «Kimdir o, tarif et onu bana da aramizdankarayim» diye yalvarir. Ulu Allah ona söyle cevap verir, «Ya Musa sizeguculugu yasaklarken benmi kogucu olayim?» Bunun üzerine hep birlikte tetiler de yagmura kavustular.

ylendigine göre adamin biri yedi mes\'eleyi ög enmek için yediyüz fersahakta bulunan bir hekimi görmeye gider, hekimin yanina varinca ona der ki,

Allah\'in sana bagislamis oldugu ilimden faydalanmak üzere sana geldim, banyle:

— Gök ve gökten daha egir olan nedir?



— Yer ve yerden daha genis olan nedir?

— Tas ve tastan daha kati olan nedir?

— Ates ve atesten daha hararetli olan nedir?

— Zemherir ve zemherirden daha soguk olan nedir?

— Denizden daha zengin olan nedir?

— Yetim ve yetimden daha zavalli olan kimdir?»

ekim onun sorularini söyle cevaplandirdi: «

— Suçsuz insana yapilan iftira gökten daha agirdir.

— Hak yerden daha genistir.

— Kanaatkar kalb, denizden daha zengindir.

— Ihtiras ve kiskançlik atesten daha hararetlidir.

— Akraba tarafinda? -karsilanmayan ihtiyaç zemherirden daha soguktur.— Kâfirin kalbi tastan daha katidir.

— Durumu meydana çikinca kogucu yetimden daha zavallidir.

irin su sözü ne güzeldir:

nsanlar arasinda koguculuk edenin dostlarina karsi akreplerindenyilanlarindan emin olunamaz.

ece seli gibi, kimse bilmez onu.

ereden geldi, nereye gidiyor?

y onun verdigi söze, nasil bozar onu.

y onun dostluguna, nasil yok sayar onu.»

ger biri de der ki:

ehinde çalistigi gibi aleyhinde de calisir

ç bir zaman iki yüzlü düzenbazin tuzaklarindan emin olma.»

0.Şeytânın Düşmanlığıygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor' ki:

— Kalbin iki türlü meyli vardir Biri melektendir, hayra yönelme ve hakki tasd

meyi telkin eder. Icinde bu temayülü bulunan kimse, bunu Allâh'dan bilerekkretsin. Digeri de düsmandandir, kötülüge yönelme, hakki yalanlama ve



likten alakoymayi tekin eder. Içinde bu temayülü bulan kimse de lanetlikytandan Aliâh'a siginsin.»

kasindan Peygamber'imiz su âyeti okudu.

Seytan sizi fakirlikle korkutup çirkin çirkin seylere tesvik eder. Allah datfundan ve bagislamasindan birtakim vaatlerde bulunuyor. Allah'in lütfunistir. O herseyi bilendir.»

akara - 268)

san-ül Basrî buyurur ki; «Bunlar kalbde dolasan iki endisedir, endiselerin bah'dan, öbürü de düsmandandir. Allah endiselerini incelemeye tâbi tutularau Allâh'dan geleni yürütüp düsmandan (seytandan) gelene karsi koyana rahsin.»

bir Ibni Ubeyde der ki. «Alâ Ibni Ziyad'a, kalbimi rahatsiz eden kiskirtmalarkâyet ettim. Bana dedi ki, bu mesele hirsizlarin bir eve girmesine benzer, egde bir sey varsa orayla ilgilenirler, yoksa birakip giderler» buna göre demekgin nefsi arzulardan kurtulan kalbe seytan girmez.


— Ey seytan) Benim kullarimin üzerinde senin hiç bir nüfuzun olamaz»

icr - 42).

halde nefsinin azgin arzularina uyan herkes. Allâh'in kulu degil, arzularininlesidir. Bu yüzden Allâh onu seytanin boyunduruguna mahkûm eder.

u Allâh (C.C.) buyuruyor ki

efsinin azgin arzusunu ilâh edinen. Allâh'in bile bile yoldan çikararak kulagilbini mühürledigi ve gözüne perde çektigi kimseyi görmüyor musun? Onuâh'dan baska kim hidâyete erdirebilir, hiç düsürmüyor musunuz?"

asiye - 23).

âyetten de anlasiliyor ki, nefsin asiri arzularini ilâh ve mebud edinmis o!anmse Allah'in kulu degil, arzularinin kölesidir.

yüzden Amr Ibnül As (R.A.) Peygamber'imize «Yâ Rasûlellah , seytan namaKur´ân okuyusumla benim arama giriyor» diye sikâyet edince Peygamber'i

onaBu seytandir, adina (Hitrib) denir, onu duyunca serrinden Allah sigin ve solnina üç defo tükür.»

mr Ibnül Âs der ki; Ben de Öyle yaptim da Allah onu benden uzaklastirdi.»

r hadise göre «abdeste mahsus, bir seytan vardir, adi «velhan» dir, ondanah'a sigininiz.»

lbe giren seytân kiskirtmasini; kiskirtma konusu olandan baska bir seyikretmek uzaklastirabilir. Cünki kalbe yeni bir sey dogdugu zaman, daha öncibde bulunan endise yok olur.



kin Allâh ve O'nunla ilgili seylerin disinda her sey seytana, yataklik edebilir.ndan insani kurtaracak olan sey sirf Allah'i zikretmek ve seytan için buradaeydan bulunmadigini bilmektir. Her sey ancak ziddi ile tedavi edilebilir. Seytskirtmalarinin ziddi da Allâh'a siginarak O'nun adini anmak, güç ve kuvvetteri oldugunu itiraf etmektir. Iste «eûzu billahi minesseytanirracim ve lâ havlekuvvete illâ billahi alîyil azim» cümlelerinin mânâsi budur. Bunu yalniz Alla

kri etkis'i altina giren takva sahibleri basarabilir. Seytan ancak sikinti veskinlik anlarinda, bu kimselerin cevresinde hirsizlik yolu ile dolasir.

tekim Ulu Allâh (C.C.) buyuruyor ki:— Takva sahibleri seytan tarafindan bir kiskirtmaya ugradiklari zaman Allah'tirlarlar, bir de bakarsin ki, her seyi görüvermislerdir»

´raf - 201)


— De ki, insanlarin Rabb'ine, insanlarin hükümdarina, insanlarin Ilâhinaskirtici ve çekingen seytanin serrinden siginirim» (Nas - 1 - 4)

ealindeki âyetleri açiklarken Mücahid der ki, «Seytan kalb üzerine uzanmistah'in adi zikredilince büzülür, toparlanir, Allâh'dan gaafil olundgu zaman dayilir. Isigin karanligi, gecenin gündüzü kovmasi gibi Allah'i zikretmek seytanskirtmasini kovar Bu ikisinin zid olusu yüzünden Ulu Allah (C.C.) buyuruyor

— Seytan onlari nüfuzu altina alarak Allah'i hatirlamayi onlara unutturmustuücadele - 19)

es Ibni Mâlik'in rivayet ettigine göre, Peygamber'imiz (S. A.S.) buyuruyor k

— Seytan hortumunu insanoglunun kalbi üzerine koymustur. Eger insanogluah'in adini zikrederse büzülüp geri çekilir. Eger Allâh'i zikretmeyi aklindankarirsa kalbini kavrar.»

ni Vezzah söyledigi bir hadisde der ki: «insan kirk yasina geldigi halde tevbememisse seytan eli ile onun yüzünü oksar» ve «Babam hakki için, kurtulusaemeyenin yüzü» der.

zular insanin et ve kanina karismis oldugu gibi seytanin nüfuzu da onun kanne sizar ve kalbini çepeçevre kusatir.

tekim Peygamber'imiz buyuruyor ki:— Seytan insanoglunun kan yollarinda dolasir. O halde açlikla onun yollarinirlastiriniz.»nki açlik asiri arzulari kirar, seytanin sizma yollari ise asiri arzulardir. Nefsiiri arzulari ise, kalbi her taraftan kusatmislardir. Ulu Allah seytandan haberrerek söyle buyuruyor:onra (onlarin) önlerinden arkalarindan, saglarindan sollarindan onlarakulacagim ve sen, çoklarini sükredenlerden, bulmayacaksin."

llah) buyurdu: "Haydi, sen, yerilmis ve kovulmus olarak oradan çik. And olsonlardan sana kim uyarsa, (bilin ki) sizin hepinizden (derleyip) cehennemi



lduracagim."

´raf - 16 - 17)


eytana ademoglunun yolu üzerine birkaç defa dikildi. Bir defasinda ona karsâm yolu üzerine dikildi ve «Kendi dinini, atalarinin dinini birakip müslümanacaksin» dedi. Ademoglu onun sözüne bakmadi, müslüman oldu.

r keresinde de hicret yolu üzerine dikilerek ona «Kendi yerinden ve gögünderilarak göc mü edeceksin» dedi. Âdemoglu onun sözüne bakmayarak göc ettkasindan cihâd yolu üzerine dikilerek «nasil cihada çikarsin? O canini ve mak etmek demektir, çarpilirsin, öldürülürsün ve kadinlarin baska kocaya variralin bölüsülür» dedi. Âdemoglu yine onun dediklerine uymayarak cihad etti.

ygamber (S.A.S.) buyurdu ki:

im bu amelleri islerse Allah'in onu Cennete koymasi kesindir.»

1.Muhabbet ve Nefs Muhasebesifyan-üs Sevri (R.A.) dedi ki, muhabbet. Allâh'in Resulüne uymaktir, baska brüse göre devamli zikirdir, bir baskasina göre, sevgiliyi, diger her seye tercimektir. Baska bir tarife göre dünyada kalmaktan hoslanmamaktir.

tariflerin hepsi muhabbetin ürünlerine isarettir. Hic biri onun özünü ele

mamistir. Ariflerden birine göre muhabbet, sevilenden bir mânâdir. Kalplerivgili idrakten alakor düler de onu ifade edemez.

neyd-ul Bagdadî buyurur: «Baska seylerle alâkasi olana Allâh muhabbetiram kilar, karsiliga dayanan her sevgi de karsiligi ortadan kalkinca son bulu

nnûn-i Misrî buyuruyor ki; «Allah'i sever görünenlere de ki, Allâh'danskasina alcalmaktan sakinin.»

blî'ye «Bize arifi ve muhabbet sahibini tanit» dediler, o da dedi ki; «Arif nusursa helak olan, muhabbet sahibi de susarsa helak olan kimsedir.»

mam-i Siblî söyle buyurur:

y Kerim ve ulu.

uhabbetin kalbde yer tutmus.

göz kapaklarindan uykuyu kaldiran

n benim basina gelenleri en iyi bilensin.»

sko bir sâir der ki:

Sevgilimi andim» diyene sasarim.



nu unuttugum varmi ki, unuttugumu hatirlayayim.

ni anarken ölür, sonra yine dirilirim.

er hüsnü zannim olmasaydi, dirilmezdim.

mitle dirilir, hasretle ölürum.

nin için kaç defa Ölür ve kaç defa dirilirim.

deh kadeh muhabbeti içtim.

e sarab bitti ve nede ben içmeye kandim.

ski onun hayâli gözümün önüne dikilseydi,

nki gözümün önünden kaybolsa kör olurum.»

biat-ül Adeviye bir gün »Bizi kim sevgilimize götürecek dedi. Bir kadinzmetçisi «sevdigimiz bizimle birliktedir ama onunla aramizi açan dünyadir»di.

ni Celâ (R.A.) der ki; «Allah Hz. Isa'ya (A.S.) söyle vahyetti:— Bir kalbi gözden geçirip içinde dünya ve âhiret sevgisi bulmadigim zaman ndi sevgimle doldururum ve onu himayem altina alirim.»

ylendigine göre bir gün Zunnûn, muhabbet hakkinda konusurken önüne birnar ve devamli bir sekilde yeri gagasi ile gagalar. Nihayet kan kaybederek ö

rahim Ibni Edhem buyurdu ki; «Allah'im! Bilirsin ki bana bagisladigin muhabkrine karsi bende uyandirdigin ünsiyet ve ululugun hakkinda düsünmek üze

na tanidigin firsata karsilik, yanimda Cennet'in sivrisinek kanadi kadar agirlktur.»

rrî buyuruyor ki; «Allah'i seven yasar, dünyaya yönelen sasar, aptal bosusuna aksamlar ve sabahlar, akli basinda olan kimse de kusurlarini arastirir.»

efs muhasebesine gelince. Ulu Allah (C.C) onu su âyetiyle emretmektedir:

— Ey mü'minler! Allâh'dan korkun. Herkes yarin için de ayirdigina baksin.âh'dan korkun, cünki O, yaptiklarinizdan haberdardir.»

asr - 18) âyet geride birakilan amelleri göz geçirmenin gerekliligini gösterir. Bu yüzd. Ömer der ki. «Hesaba çekilmeden önce kendi kendinizi hesaba çekiniz.

melleriniz tartilmadan siz onlari tartiniz.»

r gün adamin biri Peygamberimize gelerek «Yâ Rasûlallah, bana bir nasihat r. Peygamber'imiz de ona

Sen gerçekten nasihat istiyormusun» diye sorar, adam «tabii» der. Bununerine Peygamber'imiz buyurur ki, «Bir is murâd ettigin zaman akibetini iyisün, dogru ise ona giris, eger egri ise ondan vazgeç.»



disde bildirildigine göre, akli basinda bir kimsenin dört saati olmasi icap edenlarin birinde kendini hesaba çekmelidir.


— Hepiniz Allah'a tevbe ediniz, ey mü'minler. Tâ ki kurturusa eresiniz.»urtulusa erme ümidi oluncaya kadar, Allah'a tevbe ediniz.)

ur - 31).

vbe» bir isi bitirdikten sonra ona pismanlik duygusu içinde bakmaktir.ygamber'imiz (S.A.S.) «Ben günde Allah'a yüz defa tevbe ediyorum» demist


akva sâhiblerine seytandan bir kiskirtma geldigi zaman üzerinde düsünürler de bakarsin ki, her seyi görüvermîslerdir.»

´raf - 201)

latildigina göre. Hz. Ömer her aksam ayaklarina kamçi ile vurarak kendindine «Bu gün ne yaptin» derdi.eymun Ibni Mahran der ki; «Hiç kimse is ortagi ile hesaplasirken gösterdigizligten daha büyügü iîe kendi kendini hesaba çekmedikçe takva sâhiblerind

amaz. Ortaklar dâima her isten sonra hesaplasirlar.»

. Ayse'nin »rivayet ettigine göre. Hz. Ebû Bekir ölmek üzere iken ona «Ömeen daha cok sevdigim bir insan yok» dedi. arkasindan Hz. Ayse'ye «Nasil dedye sordu. Hz. Ayse duyduklarini kendisine tekrar edince Hz. Ebû BekirNazarimda Ömer'den daha degerli biri yoktur» dedi.

k ki; sözünü bitirir bitirmez nasil söyleyeceklerini arastirip sözünü düzeltmi

û Talha'yi namaz kilarken oyalayan bir kus olayi üzerinde sonradan düsüneinin bahçesini pismanlik alâmeti olarak hazineye bagislamasi bu konuda hatlen büyük bir titizlik numûnesidir.

latildigina göre Ibni Selâm bir gün odun yüklü olarak görenler. «Yâ Ebû Yusen içinde ve kölelerinden bu isi yapabilecek olanlar var» deyince Ibni Selâmlara «Acaba bunu yapmama engel olacak mi diye nefsimi denemek istedim»ye cevap verdi.

san-ül Basrî buyurdu. «Mü'min nefsine hâkim olub onu Allâh adina hesabaken kimsedir. Dünyada nefsini hesaba çekenlerin hesablasmasi kolay geçer.

efs muhâsebesi yapmadan hayat geçirenlerin. Kiyamet Günü hesaplasmasi çur»

kasindcn sözlerine devam eden Hasan-ül Basrî nefsi muhasebesini söyleikliyor.

Mü'min ansizin, nefsinin hosuna giden bir davranisla karsi karsiya gelincenden «Vallahi sen benim hosuma gidiyorsun, sana ihtiyacim da var, fakatninle aramda engel var» iste bu emelden önce hesâb germektir.



nra sözüne söyle devam etmistir: Bazen bir seyde ifrata varir da içinden «Bvranisi niye isledim? Yemin ederim ki, buna karsi geçerli bir mazeretim yokah'in izni ile bu davranisi bir daha yapmamaya yemin ediyorum» diyerek yareketi karsisinda pismanlik belirtir.

es Ibni Mâlik buyurur ki: «B ir gün Hz. Ömer evden cikti, ben de pesindenktim, bir bahceye girdi, aramizda bir duvar vardi, duvarin arkasindan söyledigini duydum. «Hattab oglu Ömer, mü'minlerin emiri, oh oh, Allah'a yeminerim ki, ya Allâh'dan korkarsin, yahud da azaba çarpilirsin.»

Kendini kinayan nefse yemin ederim» mealindeki âyet hakkinda (Kiyâme - 2

san-ül Basrî buyurur ki; «Mü'min, su sözü neye söyledim, su yiyecegi niyedim, su içecegi niye içeyim diye kendini devamli olarak kinamaktan gerirmaz. Günahkâr ise kendini kinamadan ömrünü geçirir.»

âlik Ibni Dinar buyurur ki: «Sen su kusurun sahibi degilmisin». «Bu kusurunhibi degil misin» diye nefsini kötüleyen ve arkasindan boynuna yular takpâh'in Kitabi'na baglayan ve böylece Allah'in Kitabi'ni nefsine güdücu yapan

mseye Allâh rahmet etsin! Iste nefsi denetim altinda tutmak böyle olur.

eymun Ibni Mehran buyurdu ki; «Takva sahibi, kendini zâlim bir hükümdardpinti bir ortaktan daha titiz bir sekilde hesaba çeker.»

rahim Et-teymi der ki: «Nefsim bir kere cennette imis gibi gösterildieyvelerinden yiyor. Nehirlerinden içiyor ve genc kizlari ile kucaklasiyordum.ger bir keresinde de «cehennemde imisim gibi gösterildi. Zakkumdan yiyor,ninden içiyor, zincir ve bukagilarini tasiyordum.

na dedim ki, «Ey nefsim, ne istersin.» «Tekrar dünyaya dönüp iyi emel islemiyorum» dedi. Ona dedim ki. «O halde simdi emniyettesin. Firsat elindeyken

mel isle.»

âlik Ibni Dinar buyurdu ki; «Haccâc'in bir hutbede söyle dedigini duydum;

Hesabi baskasinin eline düsmeden kendisini hesaba çekene Allah rahmet etsmellerinin dizginini eline alarak ne için isledigine dikkat edene Allah rahmetsin, ölçüsüne ve tartisina dikkat eden kula Allah rahmet etsin.» Bunlan öylevamli söyledi ki sonunda beni aglatti.»

nef Ibni Kays'in arkadaslarindan biri anlatir. «Onunla birlikte oldugum

üddetçe gece namazlarinizin büyük çogunlugunu duâ teskil ederdi. Bu aradandilin yanina gelir, parmagini yanasiya atese tutar, sonra nefsine söyleslenirdi.

Hey Huneyf, falan gün, falan günâhi, filân gün filân kusuru niye isledin?»



2.Hakkı Bâtılla Karıştırmaygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

mmetim öyle bir zaman görecek ki, vücûdlarda elbiseler yiprandigi gibilblerde Kur'ân yipranacaktir. Davranislari korkusuz bir tamahkârlik olacaktilik isleyen «Bu benden kabul olunur», kötülük isleyince de «afvedilir

yecektir."

ygamberimizin bildirdigine göre, o günün insanlari Kur'ân'i Kerimín azâbiber veren âyetleri hakkinda bilgileri olmadigi için tamahkârligi. Allâhrkusu'nun yerine koyacaklardir.

nen böylesine bir hâl, Allâh tarafindan Hiristiyanlar hakkinda bildirilmekted

u Allah (C.C.) buyurur ki:

— Onlardan sonra gelip Kitâb'a vâris olanlar, bu alçak dünyanin geçici seylerrcih ederek «Biz afvediliriz» dediler. Eger önlerine benzer bir geçici dünyameti çikarsa onu da alirlar. Allah'a karsi haktan baskasini söyleyeceklerine d

ndilerinden Kitâb'in hükmü uyarinca, söz alinmadi mi ve kitaptan olanlaricelemediler mi? Oysa ki, Allâh'dan çekinenler için âhiret yurdu daha hayirlidç anlamiyorlar mi?»

'raf - 169)

et demek istiyor ki, onlar yani âlimler kitaba vâris oldular, yani içinde ne vaiyorlar. Buna ragmen bu alçak dünyanin geçici ni'metlerini tercih ediyorlar,lâl olsun, haram oisun dünyada asiri arzularina uyuyorlar.

ne Ulu Allâh (C.C.) buyuruyor ki:

llah'in huzuruna dikileceginden çekinenler için iki cennet vardir."

ahman - 46)

u Allah (C.C.) buyuruyor kî:

u, benim huzuruma dikileceginden ve benim haber verdigim korkunçibetlerden çekinenler içindir."

5).

r'âní Kerim bastan sona kadar ikaz ve korkutucu haberler ile doludur.erinde düsünen kimse eger içindekilere inaniyorsa uzun süreli kedere düseryük bir korkuya kapilir.

ysa ki, insanlar Kur'âní Kerim'i parça parça ederler. Onun harfleriniahreçlerinden çikarirlar, okunus kurallarina dikkatle refi, nasib ve fer ederlekat sanki arap siirlerinden birini okur gibi onun mânâsini anlamaya verektirdigi gibi okumaya önem vermezler.

ünyada bundan daha büyük bir aldanis var midir? Buna yakin bir aldanis da nah ve hem de sevap isleyip de günahlari daha cok olan bir takim kimselerinâhlarinin afvedilecegini beklemeleri ve günâh kefelerinin baskinligina ragm



lik kefelerinin agir basacagini sanma icindir. Bu davranis, cahilligin enyusudur.

kiyorsun ki, adam helâl - haram bir kaç kurusluk sadaka veriyor, öte yandardigi sadakanin bir kac kati kadar müslüman malini veya süpheli geliri

mmetine geçiriyor. Belki de verdigi sadaka müslümanlarin el konmus mali ika güvenerek bir dirhemlik haram bir kazanci on dirhem kadar helâl - haramdakanin karsilayacagini sanir.

ylesi terazinin bir kefesine on dirhem, diger kefesine bir dirhem koyarak birrhemlik kefenin agirligîni on dirhemlik kefe ile dengeye getirmek isteyeninvranisindan baska bir sey degildir Bu da hic süphesiz, adamin koyuhilliginden ileri gelir.ylelerinin bazilari, iyiliginin günahindan daha cok oldugunu sanir. Çünki nefsaba çekmez, günahlarini incelemez de bir iyilik isledigi zaman onu aklindatar, onu hesaba katar.

kimse gibi ki; dili ile Allâh (C.C)'dan afv diler veya günde yüz kere tesbihker, arkasindan müslümanlâr hakkinda dedi - kodu yaparak onlarin serefinideler ve gün boyunca Allâh (C.C)'in razi olmiyacagi sayisiz ve hesapsiz sözleyler. Buna ragmen çektigi tesbihlerde gözü kalir. Allâh (C.C)´dan yüz kere aemis oldugunu unutmaz da bütün yaptigi hezeyanlardan gaafil olur. Halbukzeyanlari yazmis olsa tesbihlerinin yüz. belki de bin katina ulasir.

tib melekler onun çirkin sözlerini yazmislardir. Allâh (C.C) da, agzindan bir kar çikmaz ona azap tehdidinde bulunmus:

ir söz söyler söylemez, onun için, hazir bir gözcü vardir buyurmustur." (76)

kat o yine de mütemadiyen yaptigi tehlil ve tesbihlerin sevabini düsünür. D

du yapanlara, yalancilara, koguculara. özü-sözüne uymayan münafiklara veger günahkârlara verilecek cezalari gözönünde bulundârmaz. Iste bu hâl, kor aldanistir.

yatima yemin ederim ki, eger kâtib melekler bu adamdan kaydettikleri vesbihlerinin sayisini asan çirkin sözleri için yazma ücreti isteseler dilini bir cüylemekten bile sakinir, yazi ücreti fazla olmasin diye kontrolsuz zamanlarindzindan kaçirdigi o sözleri sayar, hesap eder ve tesbihleri ile denklestirirdi.

efsini hesaba çekip de yazi ücreti olarak bir kurus kaybetmekten korkanmsenin yüce cenneti ve oranin nimetlerini kaybetmekten cekinmemesine sa durum, düsünce sahipleri için agir bir musibetten baska bir sey degildir. bizi iki ihtimal karsisinda birakir. Eger kitâb hakkinda süpheli isek inkarcifilerdeniz, yok eger ona inaniyorsak saskin ahmaklardaniz. Bu hâl, Kur'ân'irimín bildiklerine inanlarin hâli olmadigina göre kâfirlerden olmaktan Allah.C)'a siginiriz

acik beyâna (Kur'an'i Kerim) ragmen bizi uyanmaktan ve gerçegi apaçikrmekten uzak tutan Allah (C.C)'i tesbih ederim! Böyle bir gaflet ve aldanisilblere musallat etmeye kadir olan Allah (C.C) kendisinden korkulmaya ve neilsiz kiskirtmalari ile seytanin ve arzunun bahanelerine dayanmayarakzurunda aldanmaya ne kadar lâyiktir. En dogrusunu Allah bilir.



3.Cemâat Namaz Kılmanın Faziletiygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Cemâatle kilinan namaz, tek basina kilinan namazdan yirmi yedi derece dziletlidir.»

û Hureyre rivayet ediyor. «Bir keresinde bazilari cemâatle namaz kilmayalmemislerdi, bunun üzerine Peygamber'imiz buyurdu ki

Bir ara, namazi kildirsin dîye birini yerime birakayim gidip cemâatten gerilanlarin evlerini yakayim, diye düsündüm.»

ger bir rivayete göre, hadisin sonu söyledir. "... Sonra cemâatten geri kalanrip mes'âle ile evlerinin yakilmasini emredeyim, diye düsündüm."nlardan biri eger yagli bir kemik veya iki hayvan tirnagi bulacagini bilse ona

atsi namazina) gelirdi.». Osman (R.A.) der ki: «Yatsi namazini cemaatla kilan kimse, gecenin yarisibah namazini cemâatle kilan kimse tamâmini ibadetle geçirmis gibidir.»


— Vakit namazlarindan birini cemâatle kilan kimse, girtlagina kadar Ibadetlelu hale gelir.»

Aid Ibni Müseyyeb (R.A.) buyurdu kî; «Yirmi seneden beri müezzin her ezan

urken ben camide olurum.»uhammed Ibni Vasi buyurur ki: «Dünyada yalniz üc sey istiyorum:

Egrilige sapinca beni dogrultacak bir din kardesi.

Kimseye muhtaç olmaksizin ve helâl yollardan elde edilen zarurî geçimynagi.

Yanlisligi benden afvedilen ve sevabi üzerime yazilan cemâat namazi.

dirildigine göre. Ubeyde Ibni Cerrah bir keresinde bir guruba imam olmus,

lara namaz kildirmisti. Namazdan sonra söyle dedi; «Az öncesine kadar seyni etki altinda tutarak kendimi baskalarindan üstün görmeme yol açti. Bundnra hic imamlik yapmayacagim.»

san-ül Basrî buyurdu ki; «Âlimler ile düsüp kalkmayanin pesinde namazmayin.»

ehaî buyurur ki; "Bilmeden imam olan kimse, azini çogundan ayirdetmeksizinizde su ölçen gibidir."

tem-ul Esam buyurur ki; «Bir vakit namazinda cemâatten geri kaldim, sâdeû Ishak'ul Buhari teziyetime geldi. Oysa ki, eger bir çocugum ölseydi, on bin



zla kisi beni taziye etmeye gelirdi. Cünki din konusunda karsilasilan musibetsanlarin gözünde dünya ile ilgili olan musibetten daha az önemlidir.»

ni Abbas buyurur ki; "Ezan sesini isittigi halde ona icabet etmeyen kimseninm kendisi hayri dilememistir ve hem de hayir kendisini istememistir."

û Hureyre buyurur ki; «Insanlarin ezani isitip bu cagriya uymamasindan,lagina eritilmis kursun dökülmesi daha iyidir.»

latildigina göre. Meymun Ibni Mihran bir gün camiye gelince kendisine

mâatin dagildigi bildirilir, o zaman o söyle der; «Hiç süphesiz, biz Allah içinina dönecegiz. Bu namazin fazileti benim için Irak valiliginden daha sevimlid


— Kim hiç bir iftitâh tekbirini kaçirmamak üzere kirk gün boyunca namazinimâatle kilarsa, Allah ona biri münafiklikdan ve digeri de cehennemden olmaere, iki kurtulus berati yazar.»

latildigina göre. Kiyamet Günü olunca bazi kimseler, parlak yildiz gibi bir yüahser toplantisina gelirler, melekler onlara «Dünyada ne amel islerdiniz» diyrarlar, onlar da «Ezani duyunca baska bir seyle oyalanmaksizin hemen abdemaya kalkardik» diye cevap verirler. Arkasindan bir takim baska kimseler aybi yüzler ile Mahser toplantisina gelirler, onlar da meleklerin ayni sorusunaamaz vakti girmeden önce abdest alirdik» diye cevap verirler.

aha sonra yüzleri günes gibi parlayan bir gurup toplanti yerine gelir, bunlar deleklerin ayni sorusuna «Her zaman ezani camide dinlerdik» diye cevap ver

latildigina göre, ilk müslümanlar giris (iftitah) tekbirini kaçirinca üç gün vemâati kaçirinca yedi gün yas tutarlardi.

4.Gece Namaz Kılmanın Faziletiu Allah (C.C.) buyuruyor ki:

— Hiç süphesiz, Rabb'in senin ve yanindakilerden bazilarinin gecenin üçtesinden biraz eksik veya yarisi, yahud üçte biri kadar ayakta kaldigini bilir. Ggündüzü Allah düzenler, sizin onu saymayacaginizi bilir ve bunu size bagisr'ân'dan kolay geleni okuyun. Allâh içinizden hastalarin, O'nun fazlindan paamak üzere yer yüzünde yol tepecek olan digerinin ve O'nun yolundarpisacak olan baskalarinin oldugunu bilir.

na göre onan (Kur'ân'i Kerimín) kolay gelenini okuyun. Namazi dosdogruin, zekâti verin, Allah'a karsiliksiz borç verin. Kendiniz için ne ayirirsaniz onah Kati'nda daha hayirli, daha yüksek bir mükâfat olarak bulursunuz.

hâlde Allâh'dan afv dileyin, cünki O, bagislayici ve esirgeyendir.»



üzemmil - 20)

uhakkak ki gece (ibadete) kalkan kisi nese bakimindan daha kuvvetli (Kur'ârim) okuyus bakimindan daha saglamdir."

üzemmil - 6)

— Vücûdlari yataklardan uzaklasarak Rabb'lerine korku ve ümidle yalvarir vendilerine ayirdigimiz riziktan verirler.»

ecde - 16)Bunlar mi) yoksa Allah'a itaatkâr, geceleri secde ederek ve ayakta durarakiretten çekinen ve Rabb'inin rahmetini dileyen kimseler mi daha hayirlidir? «Bilenler ile bilmeyenler hiç bir olur mu? Ancak derin görüs sahipleri bunusünür"

ûmer - 9)

— Ve o kimseler ki, gecelerini secde ederek ve ayakta durarak geçilirler»

urkan - 64)y mü'minler, sabirla ve namazla Allâh'dan yardim dileyin, hiç süphesiz Allahbredenler ile beraberdir."

akara - 153)

r ifâdeye göre, son âyetteki «namaz» ´dan maksat, gece kilinan namazdir, bmaza katlanarak nefse karsi verilen cihâdda destek saglanmis olur.


— Seytan uykuda yatinca her birinizin ensesine «haydi uyu, sana uzun geceyerek üç dügüm atar, insan uyanir ve Allah'in adini aninca dügümlerden birizülür. Eger kalkar, abdest alirsa bir dügüm daha çözülür. Namaz kilarsa birgüm daha çözülerek insan sevkli ve huzur içinde sabaha erer. Aksi halde bo

r hâlet-i ruhiye içinde ve miskin olarak sabahi bulur.»

ygamberimizin huzurunda birinden bahsederek sabaha kadar uyuduguylenince. Peygamber'imiz «O adam, seytanin kulagina isedigi biridir» diyeyurdu.

ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:eytanin burun damlasi, afyonu ve göz damlasi vardir. O birisine burun damlittigi zaman kötü huylu olur. Ona afyon yutturdugu zaman dili kötü konusu

özüne damla akittigi zaman da sabaha kadar uyur."


— Geceleyin kilinan iki rekâttik namaz. insanoglu için dünyadan ve dünyadalunan her seyden daha yararlidir. Ümmetime zor gelmese iki rek'at gecemazini üzerlerine farz kilardim.»

ecenin öyle bir âni vardir ki, onu yakalayip da Allâh'dan hayirli bir sey diley



üslüman'a, Allâh ne dilerse verir."

ugire Ibni Sube buyurur ki; «Peygamber'imiz bir gece ayaklari sisinceye kadmaz kildi. Kendisine «Allâh senin geçmis - gelecek bütün «zelle» lerinivetmedi mi» diye sorulunca «Ben sükreden bir kul olmayayim mi» diye cevayurdu.

lasiliyor ki, Peygamberimizin bu hareketi, daha yüksek bir mertebeye ulasmdefini güdüyordu. Cünki sükretmek, artis ve gelisme sebebidir. Nitekim Uluah

ger sükrederseniz, size daha fazla veririm» diye buyuruyor (Ibrahim - 7).


â Ebû Hureyre! Eger hayatta iken, ölünce, mezarda ve yeniden dirilince Allahmetinin seninle birlikte olmasini istiyorsan, geceleyin Allâh Rizasi için kalkmaz kil. Ya Ebû Hureyre! Evinin köselerinde namaz kilarsan evinin aydinligkte takim yildizlari gibi ve dünya halki için de yildiz gibi olur."


eceleyin namaz kilmayi sakin ihmal etmeyin Cünki o sizden evvelki Iyilerinetidir. Geceleyin ibâdet etmek. Allah'a yaklastirici, günahlara kefaret sebebcudu hastaliklardan koruyucu ve günahlardan alakoyucudur."


— Gece namaz kilmak isterken uykusu bastiran kimseye namazin sevabi yazuykusu da sadaka yerine geçer.»

ygamber'imiz Ebû Zerr'e

Bir yolculuga çikmak istersen onun için hazirlik yapar misin» diye sorar. Ebûrr «Tabii. Yâ Rasûlallah » diye cevap verir. Peygamber'imiz «Peki Kiyamet

ünü yolculugu nasil olacak? Beni dinle, o gün sana yarayacak olani sanayleyeyim mi» diye buyurur.

u Zerr «Tabii, yâ Rasûlallah Anam ve babam yoluna feda olsun» der. Bununerine Peygamber'imiz söyle buyurur. «Yeniden dirilme günü için çok sicak bn oruç tut. Kabir yalnizligi için gece karanliginda iki rek'at namaz kil. Kiyamyük olaylari için bir kere Hacc et ve muhtaca bir sadaka ver, ya hakli yere b

z söyle, yâhud kötü bir söz söylemekten dilini alakoy.»latildigma göre, Peygamber'imiz zamaninda, bir adam vardi, herkes yataga

rinceye uykuya dalinca kalkar, namaz kilip Kur'âní Kerim okur ve «Eyhennemin Rabb'i, beni cehennemden koru» diye duâ ederdi.

amin bahsi geçince Peygamber'imiz «O duâ ederken bana haber verin» dedamin yanina varinca sözlerini duydu. Sabah olunca ona «Yâ filân kisi, Allâh'nneti dileseydin ya!» diye buyurdu. Adam Peygamber'imize «Yâ Rasûlallah!

aha o kadar degilim. Amelim oraya kadar ulasmaz» diye cevap verdi.

arada Cebrail (A.S.) gelerek buyurdu ki; «Filân kisiye bildir. Allah (C.C) on



hennem'den âzâd ettigi gibi Cennet'e koydu.»

latildigina göre, Cebrail (A.S.) Peygamber'imize «Ibni Ömer Iyi adam! Bir dce namaz kilsa» dedi. Peygamberimiz de bu durumu ibni Ömer'e bildirdi. Ibn

mer de O günden sonra devamii olarak geceleyin namaz kilmaya basladi.

fi der ki; «Ibni Ömer geceleyin namaz kilar ve «Yâ Nâfi , sabaha vardik mi»ye sorardi, kendisine «hayir» demem üzerine yine namaza durur ve yine Nâbaha vardik mi» diye sorardi. Kendisine «Evet» diye cevap verince tanyeriarincaya kadar oturur, Allah'a istigfar ederdi.»

. Ali (K.V.) buyurur ki «Bir gece Hz. Yahya (A.S) arpa ekmegi yiyerek karniyurur ve uykuya dalarak zikrini ihmal eder, böylece sabah olur.

nun üzerine Ulu Allah (C.C) ona söyle vahyeder. «Yâ Yahya! (A.S.) Benimrdumdan daha hayîrli bir yurd mu ve bana yakin olmaktan sana daha faydavre mi buldun? Ya Yahya! (A.S.) Izzet ve celâlim hakki için eger bir kereliginnnet ile yüzyüze gelsen, kapilacagin istiyak yüzünden yüreginin yagi erir vefsin mahvolurdu. Eger cehennemle bir defaligina karsilassan, yüreginin yagr, gözyasin yerine irin akar ve aba yerine deri giyerdin.»

ygamber'imize «Falan adam geceleyin namaz kiliyor, gündüz olunca da hirspiyor» dediler. Peygamber'imiz de

sledigi amel onu yaptigi kötülükten yakinda alakoyacaktir» diye cevap verdi

ygamber'imiz (S.A.S) buyuruyor:

— Allah'in rahmeti o erkegin üzerine olsun ki, geceleyin namaz kilmaya kalksonra karisini kaldirir, o da namaz kilar, kadin kalkmak istemezse yüzüne s

rper.»

ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor:

— Allah'in rahmeti o kadinin üzerine olsun ki. geceleyin namaz kimaya kalkanra kocasini uyandirir da o da namaz kilar, kocasi kalkmak istemezse yüzünrper.»

ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor:

— Eger kisi geceleyin uyanip karisini da uyandirarak birlikte iki rek'at namazarlarsa, Allah her ikisini de Allah'i çok çok zikredenlerden yazar.»


arzlardan sonra en faziletli namaz gece kalkarak kilman namazdir."

. Ömer'den rivayet edildigine göre, Peygamber'imiz buyuruyor ki:491 —

im zikrini yapmadan uykuya yatar da onu sabah namazi ile ögle namaziasinda yaparsa gece zikretmis gibi yazilir."

mâm-i Buharî'nin (Allah (C.C) O'ndan razi olsun) sik sik asagidaki iki beytiudugu söylenir:



irsat eldeyken rüküun faziletini degerlendir.

ümün ansizin olabilir.

ce hastaliksiz, sapasaglam kimseyi gördüm ki.

glam ruhu kus gibi uçuverdi.»

5.Dünyâ Alimlerinin Cezasıünya âlimleri» ile bilgiden amaçlari dünya menfâati olan ve ilim yolu ile sâdenyalilar katinda rütbe ve söhret kazanmak pesinde olan kötü âlimleri belirtmiyoruz.


iyamet Günü en agir azaba çarptirilacak olan kimse, Allah'in ilminden kendi

yda bagislamadigi âlimdir."ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

nsan, ilmî iie amel etmedikçe âlim olamaz."


— Ilim ikidir: Biri sözde dile gelen ilimdir, bu Allah'in insanlara bagisladaçik delildir. Öbürü kalb ilmidir ki, fayda veren ilim budur.»

ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:hir zamanda câhil ibadetliler iie fasik âlimler çogalir."


limlere üstünlük taslamak, aptallar ile çatismak ve halkin dikkatlerini üzerinkmek maksadi ile ilim ögrenmeyiniz. Böyle yapanlarin yeri cehennemdir."


im bildigini kendisine saklarsa Allah onun agzina atesten gem vurur."


en sizin hesabiniza deccaldan baska, fakat ondan daha korkunç bir seydenrkuyorum.» Sahâbeleri (Nedir o) diye sorarlar. Peygamber'imiz onlara yolda

karan imamlardan korkuyorum." cevabini verir.


— Kim bilgice gelisir, fakat hidâyet yönünden gelismezse, günden güne Allâhha da uzaklasir.»

. Isâ (A.S.) buyurur ki; «Ne zamana kadar saskinlar ile düsüp kalktiginiz ha



ikametini kaybetmislere yol göstereceksiniz!»

raya kadar naklettiklerimiz ile diger deliller, ilmin öneminin çok büyükdugunu ve âlimin ya ebedi bir helak ile veya ebedî saadet ile karsi karsiyadugunu, ilme dalan elimin sâadete eremedigi takdirde kendine kurtulusu hadigini gösterir.

. Ömer buyurur ki; «Bu ümmet hesabina en korktugum sey, münafik âlimdnleyenler «münafik âlim nasil olur» diye sorarlar. Hz. Ömer onlara. «Lâflagili, fakat kalbi ve ameli câhil kimsedir» diye cevap verir.

asan-ül Basrî buyurdu ki: «Âlimlerin bilgisini ve hikmet sahihlerinin incilerinriktirdigi halde tatbikatta aptallarin çigirindan gidenlerden olma.»

amin biri Hz. Ebû Hureyre'ye «ilim ögrenmek istiyorum, fakat bir yandan daa ihanet etmekten korkuyorum» der. Ebu Hureyre da ona «ilimden uzaklmak, ona ihanet etmeye kâfidir» buyurur.

rahim Ibni Uyeyne'ye «En uzun pismanlik çekenler kimlerdir» diye sorarlar. «Dünyada nankörlere iyilik edenler, ölürken de sapik âlimler» diye cevap v

lil Ibni Ahmed buyurur ki; «Insanlar dört çesittir:

— Anlar ve anladiginin farkindadir. Iste bu âlimdir, ona uyunuz.

— Anlar, fakat anladiginin farkinda degildir. Bu da uykudadir, onu uyandirin

— Anlamaz, fakat anlamadiginin farkindadir. Bunun yol göstermeye ihtiyacirdir, ona yol gösteriniz.

— Anlamaz, fakat anlamadiginin da farkinda degildir. Iste bu câhildir, ondanak durun.»

fyan-üs Sevrî buyurmus ki; «Ilim ameli cagirir, eger çagriya uyarsa (ilim kamazsa göçer.»

dayl Ibni Iyaz buyurdu ki; «Ben üç kimseye acirim:

— Bir kavmin, sonradan düsmüs ulusuna.

— Bir kavmin sonradan fakir düsmüs zenginine,

— Dünyanin oyuncagi olmus âlime»

san-ül Basri der ki, «Âlemlerin en büyük cezasi, kalblerinin ölmesidir. Kalblmesi de âhiret ameli ile dünyayt istemekdir.»

irin biri bu konuda der ki:

Sasarim hidâyeti delâlet ile degistirene.

ünyasini dini karsiliginda satin alan kimseye daha da sasarim.

nlarin her ikisinden de daha sasirticisi.

nini baskasinin dünyasi ugruna satandir.



her ikisinden de acayiptir.»


lim öyle agir bir azaba çarptirilir ki, çektigi azabin siddetinden dolayi ilgilerianan cehennemlikler onu görmeye gelirler."

nunla sapik âlimi kasdetmistir.

ame Ibni Zeyd buyurur ki; «Peygamber'imizin söyle buyurdugunu duydum:

— Kiyamet Günü bir âlim getirilerek cehenneme atilir. Kalin bagirsaklari disarkar ve esegin dolap çevresinde dönmesi gibi onlarin etrafinda döner. Bu hârmeye gelen diger cehennemlikler «Ne oldu sana» diye sorarlar. Âlim de on

Dünyada iken iyiligi emreder, fakat kendim yapmazdim. Buna karsilik kötülüsaklar, fakat kendim islerdim» diye cevap verir.»

min isledigi günaha karsilik, katmerli bir azaba çarptirilmasi, bilerek günahediginden dolayidir. Bu yüzden Ulu Allah;

Hiç süphesiz, münafiklar cehennemin en alt katindadirlar» buyuruyor.

isa - 145)

nkü onlarin hakki inkâr etmesi bilerektir. Yine Ulu Allah yahudileriristiyanlardan daha kötü ilân etmistir. Oysa ki, onlar Ulu Allah'a ogulkistirmamislar ve «o üçün üçüncüsüdür» dememislerdir. Fakat onlar, Ailâh'ie inkâr etmislerdir. Nitekim Ulu Allâh (C.C.) buyuruyor ki:

— Kendilerine kitap verdiklerimiz O'nu (Muhammed'i) çocuklarini bilir gibi bikat onlarin bir gurubu bile bile gerçegi saklarlar»

akara - 146)u Allah (C.C.) buyuruyor ki:

nlara kendi ellerindeki kitabin tasdik edeni olarak Allah tarafindan bir kitapldiginde — ki daha önce kâfirlere karsi feth dilerlerdi— (bu defa) kendilerinedikleri gelince inkâr ettiler. Hic süphesiz Allâh'in laneti kâfirlerin üzerinedir.akara - 89)

u Allah (C.C.) Bel'am Ibni Baura kissasi hakkinda buyuruyor ki:

nlara, kedisine âyetlerimizi bildirdigimiz halde onlardan siyrilarak seytana uazginlardan olanin haberini anlat."

´raf - 175)

ilerde Ulu Allah Bel'am için söyle buyuruyor:

— O üzerine varsan da kendi haline biraksan da dilini çikarip soluyan bir köpbidir.»

´raf - 175)

te günâha dalmis âlim de böyledir. Cünki Bel'am Allah'in kitabini biliyordu. B



gmen azgin arzulara dolarak köpege benzetildi. Âyet demek istiyor ki. «Okmeti bilsin bilmesin, ferketmez. Her iki durumda da azgin arzulara bulasir.»

. Isâ (A.S.) buyurur ki; «Kötü âlim, nehrin agzinda düsüp onu kapatan kayabidir, ne kendisi suyu içer ve ne de bitkilere ulasmasina meydan verir.»

6.İyi Huyun Faziletiu Allah (C.C) Peygamber'ine ve Habib'ine O'nu överek ve kendisine bagislamdugu nimeti belirterek buyuruyor ki:

— Hiç süphesiz, sen yüce bir ahlâk üzeresin.»

alem - 4)

. Ayse «Peygamber'imiz Kur'ân ahlâki üzere idi» buyurdu.

emin biri Peygamber'imize iyi ahlâkin ne oldugunu sorar. Peygamber'imiz da su âyeti okur:

— Afv ve müsamahadan ayrilma, iyiligi emret ve anlayissizlardan yüz çevir.»

´raf - 199)

aha sonra da adama verdigi cevabin devami olarak söyle buyurur:

yi ahlâk seninle münasebeti kesen ile senin ilgiyi devam ettirmen, sanarmeyene vermen ve sana haksizlik edeni hos görmendlr.»


— Ben sâdece en güzel ahlâki tamamlamak icin gönderildim.»


iyamet Günü teraziye konacak en egir amel, Allâh Korkusu ile güzel ahlâkti

amin biri Peygamberimize geldi, önce önünde durarak "Yâ Rasûlallah , dindir?" diye sorar. Peygamber'imiz «Güzel ahtâktir diye cevap buyurur. Adamygamber'imizin sag tarafina geçerek yine"Yâ Rasûlallah , din nedir?" diye soygamber'imiz «Güzel ahlâktir» diye cevap verir. Bu defa adamygamber'imizin sol tarafina geçerek "Yâ Rasûlallah , din nedir?" diye sorar.

ygamber'imiz bir daha «Güzel ahlâktir» diye cevap verir.

sefer adam Peygamber'imize arka taraftan yaklasarak "Yâ Rasûlallah , dindir?" diye sorar.

ygamber'imiz ona bakarak «Anlamiyor musun? Din öfkelenmemendir." diyevap buyurdu.

ygamber'imize «Ugursuzluk nedir» diye sorarlar. Peygamber'imiz de



Kötü ahlâktir» diye cevap verir.

amin biri Peygamber'imize «Bana bir tavsiyede bulun» der. Peygamber'imiz

Nerede olursan ol Allâh'dan kork.» diye cevap verir. Adem «Baska» diye soraygamber'imiz de ona «Kötülügün arkasindan bir iyilik isle ki, kötülügü silsinye cevap verir. Adam «Daha baska» diye sorar. Peygamber'imiz «Insanlara kzel huylu ol» diye cevâp verir.

ygamber'imize «En faziletli amel nedir» diye sorarlar. Peygamber'imiz

Güzel huydur» diye cevap verir.


llah, ahlâkini güzel yarattigi hiç bir kulu cehenneme yedirmez."

dayl buyurdu ki: «Peygamber'imize falan kadin gündüzleri oruç tutar veceleri namaz kilar, fakat kötü huyludur, komsularini dili ile üzer» derler. Buerine «O halde onda hayir yoktur, o cehennemliktir." buyurur.

u Derdâ söyle buyurur: «Ben Peygamber'imizi Teraziye ilk konacak amellerlâk ve cömertliktir. Allah imâni yaratinca o «Yâ Rabb'i, beni besle» diye duâti, Allah da onu iyi huy ve cömertlikle besledi. Allah küfrü yaratinca «Benisle» diye duâ etti. Allah da onu cimrilik ve kötü huy ile besledi» derken isitt


— Ulu Allah bu dini kendisi için seçmistir. Bu yüzden dininize cömertlik ve iyyluluktan baskasi yakismaz. Sözüme dikkat edin ve dininizi bu iki meziyet inatin.»

ne Peygamber'imiz (S.A.S.) söyle buyuruyor:— "Güzel huylu insan, Allah'in yarattigi en degerli insandir."

ygamber'imize «imânca en üstün mü'minler kimlerdir» diye sorarlar.ygamber'imiz «En iyi huylulardir» diye buyurur.


— Siz insanlara verecek mal yetistiremezsiniz. Onlara güler yüzlülük ve îyiyluluk göstererek hosnutluklarini elde edebilirsiniz.»


— Sirkenin bali bozdugu gibi kötü huy da ameli bozar.»

rir Ibni Abdullah'in rivayet ettigine göre. Peygamber'imiz söyle buyurmustu

— Sen öyle bir adamsin ki, Allah seni güzel yaratti, sen de huyunu güzellesti

r'a Ibni Azib buyurur ki; «Peygamber'imiz "insanlarin en güzel yüzlüsü ve ehuylusu idi."

ü Said Hudrî'ye göre. Peygamber'imiz «Allâh'im, vücûdumu güzel yarattiginyumu da güzel eyle.» diye dua ederdi.



dullah Ibni Ömer der ki. Peygamber'imiz sik sik: "Yâ Rabb'i. Senden saglikkrlik ve güzel huyluluk dilerim." diye dua ederdi.»

û Hureyre'ye göre. Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Mü'minin dini, onun serefîdir, soyu sopu, Iyi huyu, müriveti de aklidir.»

ame ibni Serik Bedevilerin Peygamber'imize «Insanaara verilmis seylerin enyirlisi nedir?» diye sorduklarinda. Peygamberimizin onlarayi huydur» diye cevap verdigine sahit oldum, demistir.


— Kiyamet Günü bana en yakin olaniniz ve benim sevgimi en çok kazananiniyi huylu olanlarinizdir.»

dullah Ibni Abbas'a (R.A.) göre. Peygamber'imiz (S.A.S.] söyle buyurmustur

—Su üç "meziyetin üçü veya biri, bir kimsede yoksa onun hiçbir amelini hesatmayiniz:

— Allah'in emrini kirmaktan alakoyacak Takva.— Basitlik ve düskünlükten alakoyacak bir vakar.

— Insanlar orasinda iyi geçinmesini saglayacak bir huy güzelligi.»

ygamber'imiz namaza dururken söyle dua ederdi:

— Allâh'im, bana en güzel huyu bagisia, senden beska kimse benia ulastiramaz. Allah'im, beni kötü huydan alakoy, senden baska hiç

mse beni bundan alakoyamaz.»

ygamber'imize «Tatlilik neler ile olur» diye sorarlar. Peygamber bu soruya svap verir:

— Tatlilik tatli dille, güleryüzlülükle ve gülümsemeekle olur. Kim insanlari iykarsilayip onlara iyi huyla davranirsa o kimsenin tutumu insanlara hafif geun kardesligini ögerler.»

etekim bu bahisde bir sâir söyie der.

yi huylarin hepsine sahib oldugun ve

erkese iyi davrandigin zaman.s'in sahibi tarafindan her türlü mükâfata kavusursun.

ik ve gizli oiarak insanlarin tesekkürüne de nail olursun!»



7.Gülme - Ağlama, Elbiseüfessirlerden biri:

— Simdi siz bu söze (Kur'an'i, Ońu yalan sayarak) sasiyor ve Allâh'danlmesine ragmen alaya alarak) O'na gülüyor musunuz? (Içindekl ikazlara kulrip çekinerek) aglamiyor musunuz? (Onun size ne gibî görevler yüklediginediris etmeksizin, vurdumduymazlik icinde) türkü mü söylüyorsunuz?!»

ecm Süre-i Celilsi; 59—60)etleri hakkinda sunu söylemistir:

eygamber'imiz bu âyet indikten sonra gülümseme hududunu asacak sekilder zaman gülmemistir. Hattâ baska bir rivayete göre, bu âyet indikten sonraygamber'imizin dünyadan göçene kadar ne güldügü ve ne de gülümsedigirülmemistir.»

ni Ömer buyurur ki; «Peygamberimiz bir gün mesçidden çikinça gülüsüpnusan bir toplulukla karsrlasdi, durarak, selâm verdikten sonra onlara

Dünya zevklerini kirip ölümü sik sik hatirlayiniz» buyurdu.ska bir gün de yine mesçidden çiktiktan sonra gülüsen bir topluluklarsilasinca söyle buyurdu;

Nefsimi kudret elinde tutan Allâh'a yemin ederim ki, benim bildigimi bilseniz,ler çok aglardiniz.»

zir (A.S), Hz. Musa'dan (A.S.) ayrilmak isteyince Musa (A.S) «Bana birvsiyede bulun» dedi. Bunun üzerine Hizir (A.S.) dedi ki;

Sebebsiz yere hiç bir harekette bulunma, sebebi yokken bir odim bile atma.sirtici bir durum olmadan gülme, baskakalarini hatalari yüzünden ayiplama,ndi hatalarina agla.»


— Çok gülmek, kalbi öldürür.»


— Gençliginde gülen, yasliliginda aglar. Zenginken gülen, fakirlige düsünce

lar. Yasarken gülen, ölünce aglar.»ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Kur'ân'i okuyun ve aglayin. Eger aglayamiyorsaniz, aglamakti olun.»

san-ül Basrî «islediklerinin karsiligi olarak simdi onlar az gülüp cok aglasinlealindeki âyet hakkinda «dünyada kaldiklari müddetçe az gülsünler, coklasinlar» diye tefsir yapmaktadir.

ne Hasan-ül Basrî buyuruyor ki; «Önünde cehennem varken gülen ve önünd

üm varken sevinçli olan kimselere sasarim.»



ne Hasan-ül Basrî bir gün gülen bir delikanliya rastlar, ona «Yavrum, Sirat'itin mi» diye sorar. Delikanli «Hayir» der. Hasan-ül Basrî : «Cennete girecegbelli oldu» diye sorar. Delikanli «Hayir» diye cevap verir. Bunun üzerinesan-ül Bcsri : «O halde gülmen neye» der. Bundan sonra o delikanlinin birha güldügü görülmemistir.

dullâh Ibni Abbas buyurur ki; «Gülerek günâh isleyen, aglayarak cehennemrer.»

u Allah (C.C) bir âyette aglayanlari överek:

Aglayarak çeneleri üstüne (yüzü koyun) kapanirlar ve bu (Kur'ân'i dinlemelelarin hürmetini artirir.» buyurmustur. (isra - 109)

Bu Kitaba (amel defterine) ne oluyor ki, kücük - büyük hic günâhi ihmalmeden saymistir.»

zaî (Kehf - 49):mealindeki âyet hakkinda «Küçük günahtan maksat,lümseme, büyük günahtan maksat da kahkahadir» der.


— Kiyamet Günü su ücü hariç, bütün gözler aglayacaktir.

Allâh Korkusu ile yas döken göz.

Allah'in haram kildigi seylere bakmaktan kaçman göz.

Allah yolunda uykusuz kalarak nöbet tutan göz.»

ylendigine göre üc sey insani kati kalbli yapar:

— Kendini begenmislikten ileri gelmeyen gülmek.— Acikmadan yemek.

— Bos yere konusmak.»

ygamber'imiz ic çamasir, gömlek, kaftan, cübbe ve diger elbiselerden nelursa onu giyerdi. Yesil renkli elbiseler hosuna giderdi. Çogu elbiseleri beyaz

Beyazi dirilerinize elbise oiarak giydiriniz, ölülerinize de kaftan olarak sarinizyururdu.

ygamber'imizin atlastan bir kaftani vardî. Beyaz renkli cildine yesil rengi pekisirdi. Bütün elbiseleri topuguna kadar inerdi. Ic gömlegi ise daha yukarda,ri diz hizasinda kalirdi.

yah bir elbisesi vardi, onu birine vermisti. Esi Ümmü Seleme «Anam - babamluna feda olsun. O siyah elbisen ne oldu» diye sordu. Peygamber'imiz

Onu giysin diye birine verdim» diye cevap verdi. Bunun üzerine Ümmü SelemBeyaz tenin üzerinde o elbisenin siyahindan daha güzel yakisan bir sey görm

gilim» dedi.





—- Peygamberlik derecesine en yakin kimseler, âlimler ile mücâhidlerdir.» Çmler peygamberlerin getirdigi tebligi halka sunarlar. Mücâhidler deygamberlerin getirdigi teblig ugruna kiliçlari ile savas verirler.


— Hiç süphesiz, bir kabilenin ölmesi, bir âlimin ölümünden daha az önemlidir

iyamet Günü âlimlerin mürekkebi sehidlerin kani ile tartilir.»

on duragi Cennet oluncaya kadar, âlim ilme doymaz."mmetimin helak olmasi, iki sey yüzünden olur. Ilmi terketmek ve malplamak."

— Ya âlim ol, ya talebe ol, ya dinleyici ol, ya da ilmi sevenlerden ol. Besincima; yâni ilimden hoslanmayanlardan olma ki, helak olmayasin.»

— Ilmîn mâruz kalabilecegi âfet, kendini begenmisliktir.»

li Hikmetin misâllerindendir: «Kim bas olmak amaci ile ilim ögrenirse basar

nsini ve siyasi te'sirini kaybeder.»u Allah (C.C.) buyuruyor ki:

— Yer yüzünde bosubosuna büyüklük taslayanlarin idrâklerini âyetlerimdenptiracagim.»

´raf - 146)

mâm-: Sâfii buyurur ki;

Kim Kur'âní Kerim ögrenirse degeri yükselir. Kim fikih ögrenirse önemi arta

m hadis ögrenirse inandirma gücü artar. Kim matematik ögrenirse görüsügalir. Kim az bilinen gerçekleri ögrenirse huyu yumusar. Kim izzeti nefis sahmazsa ilmi ona fayda vermez.»

san Ibni Ali der ki:

Kim âlimler ile cok düsüp kalkarsa, dilinin bagi çözülür. Zihnindeki bulaniklikderme imkânina kavusur. Nefsinde beliren gelisme hosuna gider. Bildiklerinersi güveni artar ve ögrendiklerini dile getirmede cesaret kazanir.»


ehaletten daha agir fakirlik olamaz."

9.Namaz ve Zekatın Faziletiesin ki. Ulu Allah zekâti Is!âmin temellerinden biri olarak üân etmis, onu en

ce Islâm alâmeti olan namaz ile yanyana getirerek söyle buyurmustur:



— Namazi dosdogru kiliniz ve zekâti veriniz.»

akara - 43)

ygamber'imiz (S.A.S.) de söyle buyurmustur:

slâm, bes sey üzerine kurulmustur:

— Allâh'dan (C.C.) baska ilâh olmadigina ve Muhammed'in (S.A.S.) O'nunsûlü olduguna sahadet etmek.

— Namaz kilmak.

— Zekât vermek.

— Ramazanda oruç tutmak.

— Hacca gitmek.»

u Allah (C.C.) namaz ve zekâta önem vermeyenleri siddet ile yererekyuruyor ki:

— Namazlarinin öneminin suurunda olmadan namaz kilanlarin vay haline!»aun - 4-5)

maz hakkinda daha önce gerekenleri söylemistik.

kâti vermeyenler hckkinda Ulu Allâh (C.C.) buyuruyor ki:

— Altin ve gümüs biriktirerek onlari Allâh yolunda harcamayanlari aci bir azâmüjdele.»

evbe - 34)

radaki «Allâh Yolu'nda harcamak» tan maksat, bu mallarin zekâtini ayirmak

kât verenin dünyadan el - etek çekerek kendilerini âhiret ticaretine adamisan takvâ sahibi düskünleri aramasi müstahaptir; cünki bu malin gelismesinesile olur.

ygamber'imiz (A.S.A.) buyuruyor ki:

— Sen mutlaka takva sahibinin yemegini ye ve senin yemegini de takva sahianlardan baskasi yemesin.»

nki takva sahibi, verecegin zekâti yolunda kullanir ve ona bu yolda yardimcdugun için sen de onun ibâdetine ortak olursun.

mlerden biri sadakalarini sâdece tarikat ehli olan fakirlere verirdi. Onayiliklerini bütün fakirlere dagitirsan daha iyi olmaz mi» diye sordular. O da svabi verdi; «Hayir, sizin dediginizi yapmam daha iyi olmaz. Çünki bunlar olayretlerini Allah için harcayan kimselerdir. Her hangi biri bir sikinti ilersilasinca gayreti gevseyebilir.

r kisinin gayretini Allâh ugruna yöneltmek, bana amaci dünya olan bin kisiyerdim etmekten daha iyidir.» Bu cevab Cüneyd-ül Bagdadî'ye nakledilince sö



generek sahibi hakkinda «O, mutlaka Allah'in velilerinden biridir. Çoktandir dar güzel bir söz duymamistim» dedi.

r süre sonra bu adamin maddi durumunun sarsildigi, bu yüzden ticaretirakmaya niyetlendigi haberi geldi. Bunun üzerine cüneyd-ül Bagdadi ona birktar para gönderdi ve «Bunu sermaye yaparak ticarethaneni kapatma. Çünnin gibilere ticâretin zarari yoktur» diye haber gönderdi.

zât bakkaldi ve fakirlerden, satin aldiklarinin bedelini almazdi.

dullâh Ibni Mübarek de (Allah O'ndan razi olsun) yardimlarini sadece ilim ilerasanlara verirdi. Kendisine «Yardimlarini genisletsen daha iyi olmaz mi»diler. O da su cevabi buyurdu: «Ben peygamberlik makamindan sonra ilimdha yüksek bir mertebe tanimiyorum. Bunlardan birinin kalbi ihtiyaci ile mesunca kendini ilme verip bütün gücü ile ögrenmeye yönelemez. Bunlari bütünçleri ile ilme yöneltmek, en faziletti davranistir.»

daka verirken sakat ve mâlüllerin öne alinmasi, husûsiyyetle akraba vekinlarin en basta düsünülmesi hem sadaka vermek ve hem de yakinlarirumak (sila-i rahim) olur.

aha önceki bir bölümde belirtildigi gibi akraba ve yakinlari korumanin mükâfk çoktur.

yanin serrinden korunmak ve vereni kalabalik içinde küçük düsürmemek içindakayi gizli vermelidir.

ygamberimiz (S.A.S.) buyurur ki:

— Gizli verilen sadaka. Allah'in gazabini söndürür.»

skaca bir gölgenin kalmayacagi Kiyamet Günü. Allah'in Ars'in gölgesi altinaacagi yedi kimseyi sayan hadise göre bu yedi kimseden biri de «Sag elininrdigini sol eli bilmeyecek sekilde gizli sadaka veren kimse» dir.

kat riyaya düsme ve karsi tarafi minnet yükü altinda birakma ihtimali söznusu olmadigi takdirde ve baskalarini özendirmek gibi bir fayda getirecegi

muldugu zaman açiktan sadaka verilebilir.

tekim Ulu Allâh (C.C.) söyle buyuruyor:

— Ey mü'minler! Sadakalarinizi, malini gösteris îcin harcayan, Allâh'a ve Âhi

ünü'ne inanmamis kimseler gibi basa kakarak ve inciterek heder etmeyin»akara - 264)

na göre basa kakmak, iyiligi mahveder. En iyisi sadakayi gizli vermek ve onutmayi huy haline getirmektir. Buna karsilik iyilik görenin, yapilan iyiligi ditirmesi ve iyilik yepana tesekkür etmesi gerekir.

tekim Peygamberimiz (S.A.S) buyuruyor ki:

— Insanlara tesekkür etmeyen, Allah'a da sükretmez.»

ir ne güzel söyler:



yiligin eli nerede olursa olsun, servettir.

nu ister nankör, ister tessekkür eden biri tasisin.

sekkür edenin tesekkürüne mükâfat vardir.

ankörün bilmezlikten geldigi iyilik de Allah katindadir.

0.Ana - Babaya iyilik ve Evlat Hukukukrabalik ve yakinlik hakki kuvvetli olduguna göre, en yakin ve siki akrabaliga - baba ile evlâd arasinda oldugu artik herkesin kabul edecegi bir gerçekline gelir ve ikisi arasindaki hakkin iki kat oldugu daha iyi anlasilir.


— Ana - babisini köle olarak bulup satin almadikça ve arkasindan azadmedikçe evlad ana - babanin hakkini ödemis olmaz.»


— Ana - babaya iyi bakmak, namazdan, sadakadan, oruçtan, hacc´tan, ömreAllâh Yolunda cihad etmekten daha faziletlidir.»


— Kim anasi - babasi kendinden razi olarak sabahlarsa onu cennete götüren pi açilir. Kim ayni sebebden aksamlarsa yine önüne cennet'e ulastiran iki kailir. Eger ana - babasindan biri mevcutsa bir cennet kapisi açilir. Ana - babalim de olsa durum böyledir. Ana - baba zâlim de olsa durum aynidir.»

a - babasinin kalbini kirarak sabahleyin kimsenin önüne cehenneme ulastira

kapi açilir. Ana - babasinin kolbini kirarak aksama varan kimsenin önüne dhennem kapisi açilir.

a - babasindan birinin kalbini kiran kimsenin önüne bir cehennem kapisi aça - baba zâlim de olsa durum aynidir.


— Cennetin kokusu besyüz yillik mesafeden duyulur. Fakat onun kokusunu abaya âsi olan ile akrabalik baglarini kesenler duyamaz.»

ne Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:— Ana - babana, kiz kardesine, erkek kardesine, sonra da sirasi ile digerkinlarina karsi iyi davran.»

ylendigne göre, Ulu Allah Hz. Musa'ya (A.S.) buyurdu ki.

â Musa! (A.S.) Sona âsi olup ana - babasinin arzusunu yerine getireni itaatarak yazarim. Fakat ana - babasina âsi olup da benim emrimi tutanlari âsiarak yazarim.»

ylendigine göre Hz. Yâkub (A.S.) Hz. Yûsuf (A.S)'un yanina girip de Hz. Yûs.S.) ayaga kalkmayinca Ulu Allâh ona söyle vahyetti, «Babani ayakta



rsilamak kibrine mi dokunuyor? Izzet ve celâlim hakki için yemin ederekylüyorum ki, soyundan peygamber getirmeyecegim.»


— Birinin, sadaka verirken ana - babasinin adina vermeye niyyetlenmesirekmez Çünki ana - baba eger müslümansa verilen sadakanin ecri onlara gidaka veren de ana - babasinin ecrinde hiç bir eksiklik görülmeksizin onlarin dar ecir kazanir.»

âlik Ibni'Rabia buyurur ki;Bir gun Peygamber'imiz ile birlikte oturuyorken Seleme ogullarindan biri huzlerek «Yâ Rasûlallah , ana - babamin ölümünden sonra onlara yapabilecegimlik keldimi» diye sorar.ygamber'imiz

vet, kaldi. Onlara duâ etmek, onlarin günahlarinin afvedilmesini dilemek.rmis olduklari sözleri yerine getirmek. Dostlarina yakinlik göstermek. Ana -ba tarafindan olan yakinlar ile münâsebetleri devam ettirmek» diye cevap

rdi.ygomberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— En önemii evlâtlik görevlerinden biri, babanin ölümünden sonra babaninstluklarina iyilik yapmaya devam ettirmektir.»


— Evlâd üzerinde, anaya bakma hakki, babaya göre iki kattir.»

ygamber'imiz «Ananin duasi, en çabuk kabul olan duadir» buyurur. SahâbiieNiçin, yâ Rasûlellah » diye sordular. Peygamber'imiz «Cünki o evlâda rahimbariyle babadan daha yakindir. Rahimin duasi ise bosa çikmaz» buyurdu.

amin biri «Kime iyilik edeyim, yâ Rasûlallah » diye sorar.

ygamber'imiz «Ana - babana» diye buyurur.

am «Ana - babam yok» der.

ygamber'imiz de «O zaman çocuguna karsi iyi davran. Çunki ana - babanindugu gibi çocugunun da senin üzerinde hakki vardir.»


llah'in rahmeti, kendisine iyi bakmasi hususunda çocuguna kolaylik gösteripu yanlis davranislar ile âsi olmaya sürüklemeyen baba üzerine olsun"

ygAmber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Bir sey verirken çocuklariniz arasinda esitlik gözetiriz.»

r darbimeselde denir ki. «Çocugun bir çiçektir, yedinci gününde açar, yedinc

sinda sana yardimci olur. Bundan sonra ya düsmanin olur veya ortagin.



. Enes'in rivayet erigine göre. Peygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Oglan çocugu yedi günlük olunca kurbani kesilir, adi konur ve yikanir. Altisina girince egitilmesine girisilir. Dokuz yasinda yatagi ayrilir. Onüç yasinarinca namaz kilmazsa tokatlanir. Onalti yasina gelince babasi onu evlendirirnra elinden tutarak ona «Seni egittim, tahsilini yaptirdim, evlendirdim,nyada senin fitnenden ve asirette de senin azabindan Allah'a siginirim» der


— iyi egitim ve güzel isim. çocugun ana - babasi üzerindeki haklarindandir.»ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Her oglan veya kiz çocugun «akika kurbani» karsiliginda rehindir. Yedincinü kurbani kesilir ve saçi kesilir.»

tade buyurur ki;

kika" Kurbani kesilince yüzünden bir tutam alinarak can damarlarinin karsistulur, sonra çocugun tepesine konur. Yünden iplik gibi kan akincaya kadar

rulur. Sonra çocugun basi yikanarak saçi kesilir.amin biri Ibni Mübârek'e gelerek çocuklarindan biri sikâyet etti. Ibni Mübareama «Ona hiç beddua ettigin oldu mu?» diye sordu. Adam «Evet, oldu» diyevap verdi. Bunun üzerine Ibni Mübarek adama «O halde onu bozan sensin» vap verdi.

cuga karsi yumusak davranmak müstehaptir.

ra Ibni Habis bir gün Peygamberimizi , torunu Hasan'i öperken görür ve «Betane çocugum var, hiç birini bir gün öpmüs degilim» der. Bunun üzerine

ygamber'imizMerhamet etmeyen, merhametle muamele görmez» buyurdu.

. Ayse buyurdu ki; «Peygamber'imiz bir gün bana,

ame'nin yüzünü yika, dedi. Ben de tiksine tiksine yikamaya basladim. Bunuerine Peygamber'imiz elime vurdu ve çocugu eline alip kendi yikadi. Sonra otü ve «Zeyit bize iyilik etti. Cünki Zeyid'in kizi yoktu» buyurdu.

r gün Peygamber'imiz (S.A.S.) minberde iken torunu Hz. Hasan yere düser.

ygamber'imiz hemen asagi inerek onu kaldirir ve «Mallariniz ve çocuklarinizzin hesabiniza birer imtihan vesilesidir» mealindeki âyeti okur.

dullah Ibni Seddad buyurdu ki;

Bir gün Peygamber'imiz cemâate namaz kildiriyordu. Secdeye varinca Hz.üseyin boynuna bindi Peygamber'imiz secdeyi uzatti. Pesinde namaz kilanlary oldu sandilar.

maz sona erince «Yâ Rasûlallah , secdeyi uzattin, biz de bir sey oldu sandik

diler. Peygamber'imiz sahâbelere su cevabi verdi.



orunum beni binek yapti. O hevesini alsin diye, hemen secdeden dogrulmakemedim."

ygamberimizin bu davranisinda su faydalar vardir:

— Allah'a yakinlik. Kulun Allah'a en yakin durumu secde halidir.

— Çocuga iyi davranmak ve yakinlik göstermek.

— Ümmetine öyle bir durumda nasil davranilacagini ögretmek.»


ocuk kokusu, cennet kokularindandir."

zid Ibni Muaviye der ki;

Babam birini göndererek Ahnef Ibni Kays'i huzuruna çagirdi ve «Ya Ahnef, çokkindaki görüsün nedir» diye sordu. Ahnef de babama su cevabi verdi.

â emirelmü'minin; Onlar kalblerimizin meyvesi ve sirtimizin diregidir. Biz on yumusak toprak ve gölgeleyici bir gök gibiyiz. Her yücelige onlarin araciligkselebiliriz.r sey isterlerse ver. Öfkelenirlerse hosnutluklarini kazan ki, sevgilerinizanasin ve sana olan bagliliklarini arttirasin. Üzerlerine çöken bir yük olma rligindan bikip ölümünü özlemesinler ve sana yaklasmakta isteksizvranmasinlar.»

nun üzerine Muâviye «Yâ Ahnef, sen içeri girdiginde Yezid'e karsi kin ve öfkdolu idim» dedi. Ahnef yanindan ayrilinca Yezid'e karsi olan öfkesi dindi, on

yüz bin dirhem para ve ikiyüz takim elbise gönderdi.

zid de Ahnef'e yüz bin dirhem para ile yüz takim elbise gönderdi. Bu suretlebesinden gelen hediyelerin yarisini vermis oldu.

1.Komşuluk Hukuku ve Fakirlere iyilikesin ki, komsuluk, islâm kardesliginin ötesinde haklar gerektirir. Buna göre

üslüman komsu, her müslümanin haklari yaninda daha baska haklar tasir.ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

ç türlü komsu vardir: Birinin bir, öbürünün iki, digerinin üç hakki vardir.msusu üzerinde üç hakki olan komsu, akrabadan olan komsudur. Onun biriüslüman olmaktan, digeri komsuluktan ve öbürü de akrabaliktan ileri gelen kki vardir.

msu üzerinde iki hakki olan komsu müslüman olan komsudur. Onun komsuerinde biri müslüman olmaktan, digeri de komsu olmaktan ileri gelen iki hardir. Komsusu üzerinde tek hakki olan komsu da müslüman olmayan



msudur."

ygcamber'imizin müsiüman olmayan komsuya da sirf komsudur diye haknidigini görüyorsun.

omsuna karsi iyi davran ki, müslüman olasin."

— Cebrail (A.S), komsu hakkinda bana o kadar israrli tavsiyelerde bulundu ku vâris ilân edecegini sandim.»

— Allâh'a ve âhiret gününe inanan kimse, komsusuna karsi iyi davransin.»— Komsusu zararindan emin olmadikça kisi mü'min olmaz.»

— Kiyamet Günü ilk defa komsular hesaplasacaktir. Komsunun köpegine tasmakla onu rahatsiz etmis olursun.»

ylendigine göre, adami biri ibni Mes'ûd'a gelerek «Benim bir komsum var, bhatsiz ediyor. Bana sövüyor ve sikinti çektiriyor.» diye sikâyet eder.

ni Mes'ûd da O'na; «Madem ki, o senin hakkinda Allah'a karsi geliyor, sen va

un hakkinda Allah'a itaat et» diye cevap verir.ygamber'imize bir kadin hakkinda «Falan kadin gündüzleri oruç tutup gecelfile namaz kiliyor, fakat komsularini rahatsiz ediyor» dediler. Peygamber'im

O cehennemliktir» buyurdu.

amin biri Peygamber'imize gelerek komsusundan sikâyet etti.

ygamber'imiz ona:

Sabret» buyurdu. Fakat adam sikâyet etmeye devem edince üçüncü ve dördü

resinde ona «Esyani sokaga at» diye buyurdu.am da öyle yapti. Gelip geçenler adama «Neyin var diye sorunca «Onumsusu rahatsiz etti» diye cevap aliyorlardi. Bunun üzerine «Allâhín lanetimsusu üzerine olsun» diyorlardi. Cok geçmeden komsusu adama geldi vesyani evine al, Allah'in adina yemin ederim ki, bir gün seni rahatsiz etmem.di.

hri'nin bildirdigine göre, adamin biri Peygamber'imize gelerek komsusundankâyetçi oldugunu söyledi. Peygamber'imiz mescid kapisindan

Komsuluk kirkinci eve kadar uzar» diya ilân edilmesini emretti. Zühri bu koniklama yaparak «Kirk ev bu tarafa dogru, kirk ev su tarafa dogru, kirk ev berafa dogru ve kirk ev de öteki tarafa dogru» diyerek dört yönü isaret etti.

ygamber'imiz buyuruyor ki:

adin, ev ve at bahsinde ugur ve ugursuzluk sözkonusudur. Kadinin ugurlusuehri ucuz, nikâhlanmasi kolay ve huyu iyi olanidir.

gursuzu mehri pahali, nikâhlanmasi zor ve huyu kötü olanidir.

in ugurlusu genis ve komsulari iyi olani, ugursuzu dar ve komsulari kötü



anidir. Atin ugurlusu yumusak basli ve iyi huylu olani, ugursuzu serkes ve feylusudur."

esin ki, komsuluk hakki sadece komsuyu rahatsiz etmemekle bitmez, onuniyetine katlanmak da gerekir. Suna göre komsusunu rahatsiz etmemek, komkkini ödemeye yeterli degildir. Hatta komsunun eziyetine katlanmak datmez. Onun ile mutlaka iyi geçinmek, iyilik ve yardimda bulunmak gerekir.

dirildigine göre Kiyamet Günü fakir komsu, zengin komsunun yakasinapisarak «Yâ Rabb'î, bana neden yardim etmedigini ve neden kapisini yüzümpattigini bu adama sor» der.

dullah Ibni Mukaffa Komsularindan birinin binek hayvani borcu karsiligindaini satiliga çikarmak zorunda kaldigini duydu. Adam saçak komsusu idi. Habnca «Eger evini yok yere satarsa saçak komsulugu hakkini ödememis olurumyerek evinin parasi kadar adama para hibe etti ve «Evini satma» dedi.

arifet ehlinden biri evinde fare oldugundan sikâyet eder, ona «Kedi edinsenirler. Adam su cevabi verir. «Korkarim ki, kedi sesini duyan fareler ürküp kolere kaçarlar da o zaman kendi hesabima istemedigim bir duruma onlar

sabina istemis olurum.»slica komsuluk haklari sunlardir:

— Karsilasinca selâm vermek.

— Onu lâfa tutmamak.

— Cok soru sormamak.

— Hastaliginda ziyaretine gitmek.

— Basina bir musibet gelince onu teselli etmek ve derdine ortak olmak.— Sevindirici bir olay karsisinda onu tebrik ederek mutluluguna katilmak.

— Kusurlarina göz yummak.

— Ayiplarini üstünkörü bir sekilde gözlemek.

— Duvarinin üzerine mertek koymak suretiyle onu dara düsürmemek.

— Yalagina su dökmemek.

— Bahçesine cöp veya toprak dökmemek.

— Evine varan yollarini daraltmamak.

— Evine ne götürdügünü tâkib etmemek.

— Açiga çikan ayiplarini örtmek.

— Basina bir hal geldiginde öfkesini dindirmek.

— Yoklugunda evine göz kulak olmak.

— Aleyhindeki sözlere kulak asmamak.



— Mahrem taraflarindan gözlerini sakindirmak.

— Hizmetçisine israrli gözler ile bakmamak.

— Çocugu ile tatli konusmak.

— Dînî ve dünyevî konularda bilmedigi noktalarda kendisini aydinlatmak.

nlara müslümanlar arasi diger haklari da eklemek gerekir.


— Komsu haklari nelerdir, biliyor musunuz? Yardim isteyince ona yardimersin. Desteklemene muhtaç oîursa onu destektersin. Borç isterse verirsin.kir düserse borcunu bagislarsin. Hastalaninca ziyaretine gidersin. Ölüncenazesine katilirsin. Iyilikle karsilasirsa onu tebrik edersin. Basina bir belâlirse kendisini teselli edersin. Iznini almaksizin onunkinden daha yüksek birpip havasini kesmezsin. Meyva satin alinca içinden Ona hediye edersin, degtin aldiklarini evine gizlice götürsün, onun çocugu da görüp kiskanmasin diycugunun eline meyva verip disariya satmazsin. Eger pisen yemekten onarmeyeceksen tencerenin kokusu ile onu rahatsiz etmezsin.

msu hakki ne demektir, biliyor musunuz? Nefsimi kudret elinde tutan Allâhina yemin ederek söylüyorum ki, ancak Allah'in rahmetine mazhar olanlarmsu haklarinin üstesinden gelebilir.»

ücahid buyurur ki; «Sir gün Abdullah ibni Ömer'in yaninda idim. Bir kölesiyun yüzüyordu. Abdullah, kölesine «Koyunun yüzmesi bitince etinden öncehudi komsumuza ver» dedi ve bu sözünü bir kaç kere tekrarladi.

nun üzerine kölesi ona kac keredir ayni seyi söylüyorsun» dedi. Abdullah da

lesine «Peygamber'imiz bize komsu hakkinda o kadar israrla tavsiyede buluonu bize vâris ilân edeceginden korktuk» diye cevap verdi.

sam der ki: «Hasan-ül Basrî kurban etinden Yahudi ve hiristiyanlara vermeyahzurlu görmezdi.»

u Zerr buyurur ki;

Dostum Allah Rasûlü (S.A.S.) bana tavsiyede bulunarak

encere kaynatirken suyunu çok koy da komuslarin arasindan bir âileye onu

smini ver» diye buyurdu.

2.İçki İçenin Cezasıu Allah içki hususunda üc âyet indirdi. Birincisinde Ulu Allah (C. C.) buyuruy

na sarabi ve Meysir adli oyunu sorarlar. De ki, onlarda büyük bir günah, aymanda insanlara fayda vardir. Fakat, günahlari faydalarindan dana büyüktü



akara - 219)

âyet üzerine, kimi müstümanlar içki içmeyi birakirken kimileri de içmeyevam ettiler. Nihayet içlerinden biri ickili iken namaza durdu.

y mü'minler! Sarhosken, ne söylediginizi bilinceye kadar ve cünüb iken delculuk haricinde gusûl edinceye kadar namaza yanasmayin!"isa - 43)

âyet üzerine de yine bazi müstümonlar, daha içkiyi birakirken diger bazilar

meye devam etti. arada bir gün Hz. Ömer içki içince deve çenesini kaldirip Hz. Abdullah Ibnif'in kafasina vurdu ve basini yardi. Sonra da Bedir sehidleri için aglamayasladi. Durum Peygamber'imize bildirilince cok gazablandi. Hemen yola çikti.asinin etekleri yerde sürünerek Ömer'in yanina geldi ve eline bir sey alarak

mer'e vurdu. Cani yanan Hz. Ömer «Allâh'm ve O'nun Rasûlü'nün gazabindaah'a siginirim» diye duâ etti.

nun üzerine su âyet geldi:

y mü'minier! içki, kumar, tapinmaya mahsûs dikili taslar ve fal oklari sadeceytan isi olan birer pisliktir. Onun için bunlardan uzak durunuz ki, kurtulusaesiniz.

ytanin içki ve kumar ile üzerinizdeki maksadi araniza düsmanlik ve kinkmak, sizi Allah'i anip namaz kilmaktan alakoymaktir. Artik bunlara sonreceksiniz degil mi?"aide - 90 - 91)

eti duyan Hz. Ömer «Son verdik, son verdik» diye haykirdi.

kinin haram oldugunu belirten hadislere gelince Peygamber'imiz {S.A.S.)yuruyor ki:

— Devamli içki içenler cennete giremezler.»


— Putlara tapmaktan sonra Allâh'in bana ilk yasakladigi davranislar, teki içminsanlar ile alay etmektir.»

ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:— Dünyada biraraya gelerek içki içenleri Allah cehennemde de bir araya getihennemde biraraya gelen içki arkadaslari karsilikli biribirlerini suçlayarak

rbirlerine «Allâh cezani versin, bu yola beni sürükleyen sensin» derler.çlanan kimse de ayni ithami karsindakine yöneltir.»


— Kim dünyeda içki içerse Allâh ona Kiyamet Günü koyu zehirden bir içecekrir. Öyle ki, daha içmeden yüzün derisi ve eti kavrulup su kabina akar. Içinc

risinin ve adelelerinin tümü dökülür. O kadar ki, diger cehennemlikler ondasinirler.



ni dinleyin. Içkiyi içen, içki elde etmek üzere üzüm siktiran, sikan, tasiyan,sitan ve parasini kullanan kimse günaha ortaktir. Eger tevbesiz ölürier isenyada içtikleri her yuduma karsilik cehennemin kanli - irinli suyundan onlarmek Ailâh'in kesin kararidir.

ni dinleyin. Her sarhosluk veren madde haramdir. Her alkollü içki haramdir

ni Ebû Dünya bir sarhos ile karsilasir. Adam avucuna isemis, sidigi ile abdesbi yüzünü yikamaktadir. Bu arada su sözleri mirildanir. «Islâmi nûr ve suyumizleyici olarak yaratan Allâh'a hamdolsun!»

ylendigine göre. Abbas Ibni Mirdas'a câhiliye devresinde «Niçin içki içmiyorscûdunu isitir» derler. O da su cevabi verir. «Cehaleti elime alip karnima

dirmek istemem. Gündüz kavmimin reisi iken gece onlarin sefili olmaya razigilim.»

yhakî'nin, Ibni Ömer'den rivayet ettigine göre. Peygamber'imiz (S.A.S.)yuruyor ki:

— Kötülüklerin anasi olan içkiden uzak durunuz. Cünki sizden önceki devirle

samis biri vardi. Insanlardan uzak, kendi kösesinde Allâh'a ibâdet ederdi. Bidin ona tutuldu. Hizmetçisini göndererek «Seni sâhid olmak için istiyoruz» du evine çagirdi.

e girince geçtigi kapilarin ardindan bir bir kapatarak oturmakta olan alimli bdinin yanma götürüldü. Yaninda oglan bir köle ile bir fiçi içki vardi.ami görünce ona «Seni sahidlik için çagirmadik. Ya su oglani öldürmek, yanim ile yatmak veya su içkiden bir kadeh içmek için çagirdik. Eger hic birinibul etmezsen, sana iftira atar, seni rezil ederim» dedi.

am önüne çikan üc kötülükten birini islemeden kurtulamayacagini anlayincadina «Bana bir kadeh içki ver» dedi. Kadin kendisine dolu bir kadeh verdi.dehi içince kadina «Bir daha doldur» dedi. Onu da içince yenisini, yine yenii. Sonunda hem kadinin irzina gecti ve hem de oglani öldürdü.

kiden uzak durunuz. Cünki, Allah'a yemin ederim ki, insanin kalbinde içkiskünlügü île îmân birarada barinamaz. Biri digerini mutlaka kovar.»

med Ibni Hambel ve Ibni Hibban'in. Ibni Ömer'den rivayet ettigine göre,ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Adem (A.S.) yeryüzüne indirilince melekler, «Yâ Rabb'i! Bizler sanamdederek seni noksanliklardan tenzih eder ve seni takdir ederken senryüzüne kargasalik çikarip kan döken birini mi halife yapiyorsun?» derler.u Allah (C.C)

Ben, sizin bilmediginizi bilirim» diye buyurunca melekler yine «Ey Rabb'imiz,na ademoglundan daha çok bagliyiz.» derler.

akara - 30).

nun üzerine Ulu Allâh «iki melek getirin, bakalim nasil davranacaklar» diye

yurur. Melekler «Ey Rabb'imiz, Harut ile Marutu seçiyoruz» derler.



u Allah, ikisine «Yeryüzüne ininiz» diye buyurur. Onlar da inerler. Çiçeklerdri güzel kadin kiligina sokularak karsilarina çikarilir, hemen yanina sokularaunla yatmayi teklif ederler. Kadin onlara «Sirk ifade eden su cümleyi dilinizymadikça hayir» diye cevap verir.

nlar da «Hayir, bizler hiç bir zaman Allah'a sirk kosmayiz» diye karsilik verir

cevaplari üzerine kadin yanlarindan ayrilir. Sonra onunla yeniden karsilasininda bir bebek tasimaktadir. Hârut ile Mârut yine kadindan kendilerine tesmasini isterler. Kadin «Bu bebegi öldürmedikçe olmaz» diye cevap verir. On

«Hayir, Allah adina yemin ederek söylüyoruz ki, biz hiç bir zaman onudüremeyiz» diye cevap verirler.

nun üzerine kadin yine gözlerden kaybolur. Az sonra elinde bir kadeh içki iri döner. Yine ondan kendilerine teslim olmasini isterler. Kadin «Su kadehte

kiyi içmedikçe olmaz» der. Içkiyi içerler. Sarhos olunca hem kadinin irzinaçerler, hem de çocugu öldürürler.

ilinca, kadin onlara «Allah'a yemin ederim ki, sarhos olunca daha önceddettiginiz günahlarin her ikisini de islediniz» der. Bunun üzerine

ah tarafindan ya dünyada veya âhirette yaptiklarinin cezasini çekmeyi tercimeye çagirilirlar ve dünya cezasini tercih ederler.»

mmü Seleme buyurur ki:

Bir gün kizim rahatsizlandi. Ona ilâç hazirlamak üzere bir tavaya hurma suyktim. Hurma suyu kaynarken Peygamber'imiz içeri girdi.

a Ummü Seleme, bu nedir» diye sordu. O'no kizima ilâç hazirladigimi söylednun üzerine bana «Ulu Allah ümmetimin sifasina, haram kildigi seyi vesilemez» buyurdu.

latildigina göre Ulu Allah, içkiyi haram kilinca ondaki faydalari da gidermist

3.Peygamberimizin (S.A.S.) Mi'râc'ıhâri'nin, Katede'den, O'nun da Enes Ibni Mâlik'den (R. Anhum) O'nun da Mâ

n Sasa'dan rivayet ettigine göre. Peygamber'imiz (S.A.S.) Mescid-i Haram'daescid-i Aksa'ya götürüldügü geceyi söyle anlatti:

— Bir ara ben Hatim'da (Ibni Mâlik «belki de Hicir'da yaninda» diyor)anmisken yanima biri (Cebrail (A.S)) geldi. (Ibni Mâlik «aynen böyle dedi ven de söyledigini kulagimla duydum» der) suradan suraya gögsümü yardi (Ib

âlik «yanimda oturan Carud'a, ne demek istiyor, diye sordum. Girtlagindangsünün altina kadar, diye cevap verdi» der) kalbimi çikardi.

nra bana îmân dolu altin bir tas getirilerek onunla kalbimi yikadi. Arkasindalbimi yerine koyarak gögsümü eski haline getirdi.

kasindan önüme beyaz renkli, katirdan küçük ve esekten iri bir binek hayva



tirildi. (Carut, Enes Ibni Mâlik'e «O Burak'tir» dedi. Enes de «evet» dedi.) Himini, görüs mesafesinin ilerisine atiyordu.

hayvana bindirildim. Cebrail (A.S) beni yanina alarak yola çikti. Birinci katge varinca kapinin açilmasini istedi. «Kim o» dediler. «Cebrail (A.S)» diyevap verdi. «Yaninda kim var» dediler. «Muhammed (S.A.S.) dedi. «Kendisi Asûlü müdür» diye sordular. Cebrail (A.S) «evet» dedi. Bunun üzerine «o has geldi, geldigine ne iyi etti» dediler ve kapi acildi.

eri girince Hz. Adem (A.S.) ile karsilastim. Cebrail (A.S) «Bu, atan Adem (A.r» dedi ve ona selâm verdi. Ben de selâm verdim. O da selâmimi aldi ve bany sâlih ogul ve salih peygamber, hos geldin» dedi.

kasindan Cebrail (A.S) beni yukariya çikarmaya devam ederek ikinci kat gögrdi. Kapinin acimasini istedi. «Kim o» dediler. «Cebrail (A.S)» dedi. «Yanindm var dediler. «Muhammed» (S.A.S.) dedi. «Kendisi peygamber midir» diyerdular. Cebrail (A.S) «evet» dedi. Bunun üzerine «ne iyi etti de geldi, hosldi» diyerek bize kapiyi açtilar. Içeri girince teyze çocuklari olan Yahya (A.Sâ (A.S.) ile karsilastim. Cebrail (A.S) «Bunlar Yahya (A.S) ve îsâ» (A.S.) dir,lara selâm verdi. Arkasindan ben de kendilerine selâm verdim. Selâmimi alana «Ey sâlih kardes ve sâlih peygamber, hos geldin» dediler.

nra Cebrail (A.S) beni yukari çikarmaya devam ederek üçüncü kat göge varpinin açilmasini istedi. «Kim o» dediler. «Cebrail (A.S)» dedi. Yaninda' kim diler. Cebrail (A.S) «Muhammed» (S.A.S.) dedi. «Kendisi peygamber olaraknderildi mi» diye sordular. Cebrail (A.S) «evet» diye cevap verdi. Bununerine «ne iyi etti de geldi, hos geldi» diyerek bize kapiyi açtilar. Içeri girinceûsuf (A.S) ile karsilastim. Cebrail (A.S) «Bu Yûsuf (A.S.) dir dedi ve ona selrdi. Arkasindan ben de selâm verdim. Selâmimi alarak «Ey sâlih kardes ve sygamber, hos geldin» dedi.

nra Cebrail (A.S) beni yukariya çikarmaya devam ederek dördüncü kat gögerdi. Kapinin açilmasini istedi. «Kim o» dediler. «Cebrail (A.S) dedi. «Yanindam var» dediler. Cebrail «Muhammed» (S.A.S.) dedi. «Kendisi peygamber oldu» diye sordular. «Evet» dedi. Bunun üzerine «ne iyi etti de geldi, hos geldi»yerek bize kapiyi açtilar. Içeri girince Idris (AS.) ile karsilastim. Cebrail (A.SBu Idris» (A.S.) diyerek ona selâm verdi Ben de kendisine selâm verdim.lâmimi alarak «Ey sâlih kardes ve sâlih peygamber, hos geldin» dedi.

nra Cebrail (A.S) beni yukari çikarmaya devam ettf. Nihayet besinci kat gög

rdi. Kapiyi açmalarini istedi. «Kim o» dediler. «Cebrail (A.S) dedi. «Yaninda n dediler. Cebrail (A.S)«Muhammed» (S.A.S.) dedi. «Kendisi peygamber oldu» diye sordular. Cebrail (A.S) «evet» diye cevap verdi. Bunun üzerine «ne ti de geldi, hos geldi» diyerek bize kapiyi açtilar. Içeri girince Harun (A.S.) irsilastim. Cebrail (A.S) «Bu Harun» (A.S.) diyerek ona selâm verdi Ben dendisine selâm verdim. Selâmimi alarak «Ey sâlih kardes ve sâlih peygambers geldin» dedi.

nra Cebrail (A.S) beni yukari çikarmaya devam ederek altinci kat göge vardpiyi açmalarini istedi. «Kim o» dediler. «Cebrail (A.S)» dedi. «Yaninda kim v

diler. Cebrail (A.S) «Muhammed» (S.A.S.) dedi. «Kendisi peygamber midir»



ye sordular. Cebrail (A.S) «evet» diye cevap verdi. Bunun üzerine «ne Iyi etgeldi, hos geldi» diyerek bize kapiyi açtilar, içeri girince Musa (A.S.) ile

rsilastim. Cebrail (A.S) «Bu Musa» (A.S.) diyerek ona selâm verdi. Ben dendisine selâm verdim. Selâmimi alarak «Ey sâlih kardes ve sâlih peygambers geldin» dedi. Yanindan ayrilinca aglamaya basladi. «Niye agliyorsun» diyerdular. Onlara «Agliyorum. Çünkü benden sonra peygamber olarak gönderilr genç'in ümmetinden benim ümmetime göre daha çok sayida insan Cenneterecek» diye cevap verdi.

nra Cebrail (A.S) beni yukari çikarmaya devam ederek yedinci kat göge varpiyi açmalarini istedi. «Kim o» dediler. «Cebrail (A.S)» dedî. «Yaninda kim vdiler. Cebrail (A.S) «Muhammed» (S.A.S.} dedi. «Kendisi peygamber midir»diler. Cebrail (A.S) «evet» dedi. Bunun üzerine «ne iyi etti de geldi, hos gelyerek bize kapiyi açtilar. Içeri girince Ibrahim (A. S.) üe karsilastim. Cebrail.S) «Bu atan Ibrahim» (A.S) dir diyerek ona selâm verdi. Ben de kendisinelam verdim. Selâmimi alarak «Ey sâlih ogul ve sâlih peygamber, hos geldin»di.

nra «Sidret-ül Münteha» ya çikarildim. Oranin Sidir agacinin meyvalari, He

lgesinin testileri iriliginde ve yapraklari do fil kucaklari büyüklügünde idi.Ce.S) «Bu Sidret-ül Münteha» dir dedi.

ada ikisi gizli ve ikisi görünürde akan dört irmak île karsilastim. Cebrail (A.SBunlar nedir» diye sordum. «Gizli akanlari, iki cennet nehri, açikta akanlari d ve Firat nehirleridir» dedi.

nra bana «Beyt-ül Mamur» gösterildi. Her gün oraya yetmis bin melekriyordu. Arkasindan önüme biri sarap, biri süt ve öbürü de bal dolu üc kâsetirildi. Ben süt dolu kaseyi tercih ettim. Cebrail (A.S) «Süt senin ve ümmetiratini temsil eder» dedi.

nra ümmetime günde elli vakit namaz farz kilindi. Dönerken Musa'ya (A.S.)radim. «Sana ne emir verildi» dedi. «Günde elli vakit namaz» dedim.

Ümmetin günde elli vakit namaz kilamaz. Allâh'a yemin ederim ki, senden önsanlari denedim. Israilogullari ile cok ugrastim. Rabb'ine dön ve ümmetinerdigi bu görevi hafifletmesini iste» dedi. Geri gittim, Allâh benden on vakitsürdü. Musa'ya (A.S) vardim, ayni sözleri söyledi. Geri gittim, Allâh on vakiha düsürdü.

usa'ya (A.S.) vardim, ayni sözleri söyledi. Geri gittim. Allah benden on vakit

ha düsürdü. Musa'ya (A S.) yine vardim, ayni sözleri söyledi. Geri döndüm,ah benden on vakit daha düsürdü. Yine Musa'ya (A.S) vardim, ayni sözleriyledi.

eri gittim, günde bes vakit namaz emrinî aldim. Musa'ya (A.S) gelince «Sanamredildi» diye sordu. «Günde bes vakit namaz emri aldim» dedim. «Ümmetinnde bes vakit namaz kilamaz. Ben senden önce insanlari denedim, Israilogucok ugrastim. Geri dön ve Allâh'dan ümmetinin görevini hafifletmesini iste»di. Ben «Rabb'imden üstüste hafifletmesi icin dilekte bulundum, artik utanirdum. Ben bu kadarina raziyim, bunu kabut ettim» diyerek Musa'nin (A S.)

nindan ayrilinca bana «Kullarima gereken hafifletmeyi yaparak farzimi



sinlikle yürürlüge koydum» diye bir ses geldi.

4.Cum'anin Faziletleriesin ki, Cum'a Günü, Allâh'in kendisi ile Islâm'i yücelttigi ve müslümanlaraahsus büyük bir gündür.

u Allah (C.C.) buyuruyor:

— Ey mü'minler! Cum'â Günü namaza çagrilinca alis - verisî birakarak hemeah'i zikretmeye kosun. Böyle davranabilirseniz, sizin için daha hayirlidir.»uma - 9)

örülüyor ki, Ulu Allah Cum'â Namazi sirasinda dünya isleri ile, daha dogrusum'â Namazina kosmaktan olakoyacak her seyle ilgilenmeyi yasaklamaktadi

ygamber'imiz (S.A.S.; buyuruyor ki:

— Hiç süphesiz. ulu Allah size bu gün ve buraya Cum'âyi farz kilmistir.»


— Özürsüz olarak üc Cum'â terkedenin kalbini Allâh mühürler.»

ska bir rivayete göre. hadîsin son kismi

. O kimse Islâm'i arkasina atmis olur» seklindedir.

amin biri Ibni Abbas'a ömründe hic Cum'aya gitmeksizin ve hiç bir namazimâatle kalmaksizin ölen kimsenin durumunu sordu, ibni Abbâs "O

hennemliktir" cevap verdi. Fakat adam aldigi cevaptan tatmin olmayarak biryunca çesitli kereler ibni Abbâs'a bas vurarak ayni meseleyi sordu ve herfasinda «O cehennemliktir» cevabini aldi.

dirildigine göre, kitab ehli müsriklere (hiristiyan ve yahudilere Cum'a Günürildi. Fakat hakkinda anlasmazliga düsünce onlardan alindi. Sonra Allâh, o gze hidâyet etti, o günü bu ümmete birakarak bizlerin bayrami yapti. Bu ümma ilk ve asil sahip olanlardir. Bu konuda kitab ehli sonra gelir.


— Cebrail (A.S.) bana geldi. Elinde bembeyaz bir ayna vardi. «Bu Cum'adir.bb'in onu Sana ve Senden sonra ümmetine bayram olsun diye farz kildi» den «Bizim için onda ne var» diye sordum. Cebrail (A.S.) dedi ki. «Sizin için oyirli bir ân vardir ki; kim o anda hayirli bir sey dilerse Allâh (CC.) dilediginiutlaka verir. Yahud bir seyden korunmasini isterse Allâh onu o korktugu seyrur. Bizce O, günlerin en kiymetlisidir. Biz, âhirette ona «Yevm'ül - Mezid»riz.

n: Rabbin neden kendisine Cennette miskten daha hos kokulu olan bir ovaçmistir.» dedim. Cum'â Günü olunca yüceliklerden inerek Kürsi'sini sereflen

oradakilere cemâlini gösterir de onlar da Onu görürler» dedi.




— Günes altindaki günlerin en hayirlisi Cum'a Günü'dür. Adem, (A.S.) o günratilmis, o gün Cennet'e girmis, o gün yeryüzüne indirilmis, o gün tevbesi kilmis, o gün ölmüstür. Kiyamet de o gün koopacaktir. Meleklerin gökte takti

me göre Allâh'in katinda Yevm'ül - Mezid» dir. Cennet'te Allah'in (CC.) cemân görülecektir.»

diste bildirildigine göre

u Allah her Cum'a günü, altiyüz bin kisi cehennemden âzâd eder.es Ibni Mâlik'in riveyet ettigine göre. Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor:

um'â Günü iyi geçince diger günler de iyi geçer."


— Cehennem her gün zevalden önce ögle vakti girmek üzere iken yenidentusturulur Cum'â hariç, o sirada namaz kilmayiniz. Cünki Cum'â Günününmami namaz oldugu için cehennem o gün hiç tutusturulmaz.»

'b-ul Ahbâr buyurur ki;

Ulu Allah beldeler içinde Mekke'yi, aylar içinde Ramazan'i, günler içinde Cumgeceler içinde Kadir gecesi'ni üstün kilmistir.»

ylendigine göre. Cum'â günü, kuslar ve böcekler oralarinda karsilasincaSelâm, selâm, ne iyi gün» derler.

yganber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Cum'â Günü veya gecesi ölene Allâh sehid mükâfati yazar ve onu kabirnesinden korur.»

5.Kadının, Kocası Üzerindeki Haklarıdinlarin kocalari üzerinde bir cok haklari vardir. Baslicalari, erkeklerindinlara karsi iyi huylu olmaiari ve akilca noksan olmalarini hesaba katarak

lara merhamet olsun diye eziyetleri katlanmaktir.ah Teâlâ (C.C.) buyuruyor ki:

y müminler! Kadinlara zorla mirasçi olmaniz ve kendilerine vermis oldugunuehrîn bir kismini elde etmek için onlara baski yapmaniz helâl degildir. Megerayi açacak bir fuhus irtikâp etmis olsunlar. Onlar ile iyi geçininiz. Egersunuza gitmemislerse, olabiiir ki, hosunuza gitmeyen bir seyde Allâh bir cokyir takdir etmis olur."

isa Sûre-i Celilesi: 19)

u Allah (C.C.) buyuruyor ki: *.



Bir kadindan bosanip baska bir kadin ile evlenirken) ilk esinize verdiginizi narsiniz ki, birbirinize kaynastiniz. Üstelik kadinlar sizden agir söz aldilar."

isa Sûre-i Celilesi: 21)


— Allah'a hiç bir seyi ortak kosmaksizin O'na kulluk ediniz. Ana-babaya,kinlara, yetimlere, yoksullara, yakin komsuya, uzak komsuya, esinize, yoldaimslara ve eliniz altindakilere karsi iyi davranin. Hiç süphesiz Allah Teâlâ,

ndini begenmis ve böbürlenen kimseleri sevmez»isa - 36)

ygamber'imiz ölürken son olarak üc seyi vasiyyet etti. Konusurken peltelesei sonunda sustu, söyle buyuruyordu:

— Namaza, namaza. Elinizin altindakilere.. Onlara güçlerinin üzerinde yükklemeyin. Kadinlar hakkinda Allâh'dan korkun, Allâh'dan korkun.. Onlar siznize düsen birer esirdir.. Onlari Allah'in emâneti olarak aldiniz.. Avret yerleah'in buyrugu uyarinca size helâl oldu...»


adinin huysuzluklarina sabirla katlanan erkeklere Ulu Allah, karsilastigi belâtlanan Eyyûb (A.S)'e verdigi mükâfati verir. Kocasinin huysuzluklarina katladinlara da Firavun'un karisi Âsiye'ye (A.S.) verdigi sevabi verir.»

esin ki, kadina iyi huylu olmak sadece ona karsi fena davranmamak degil,dan karsilastigi sikintilara katlanmak hattâ Peygamber'imizi nümûne alarakskin ve sinirli anlarinda yaptigi gibi; onlara karsi

musak davranmaktir. Peygamberimizin esleri, bozan O'nun sözlerine karsilirirlerdi. Hattâ zaman zaman içlerinden bazilari. O'nunla aksama kadar bir gs kalirlardi.

r gün Hz. Ömer'in esi kendisine sözle karsilik verince Hz. Ömer esine «Banarsi mi koyuyorsun» dedi. Esi de «Peygamberimiz senden daha üstün oldugulde ona bile esleri karsilik veriyor» dedi. Hz. Ömer «Eger Hafsaygamber'imize karsi koyuyorsa aldandi ve yandi» dedi. Arkasindan kizi Hafsygamber'imize sözle karsilik vermemeyi telkin ederek «Sen Ebû Bekir' in kikip, Peygamber'e sözle karsilik verme. O, peygamber'imizin sevgilisidir» ded

latildigina göre, baska bir sefer de Peygamber'imizin eslerinden birisi O'nungsüne vurdu, bunun üzerine kadinin annesi onu davranisindan vazgeçirmeylismis, fakat Peygamber'imiz «Birak onu, onlar daha ilerisine gidiyorlar»yurmus.

ger bir seferinde Peygamber'imiz Hz. Ayse ile tartismisti, oraya Hz. Ebû Bekkem koymuslar. Hz. Ebû Bekr Peygamber'imiz Hz. Ayse'ye «Sen minusacaksin, yoksa ben mi konusayim» diye sorunca Hz. Ayse O'na «Sen konkat sadece dogruyu söyle» diye cevap verdi. Bu söze sinirlenen Hz. Ebû Bekzina sert bir tokat atarak agzini kanatti ve ona «Ey nefsinin dostu! O dogrudska bir söz söyler mi ki» dedi. Hz. Ayse de Peygamber'imize siginarak. O'nu



kasina geçti Peygamber'imiz de Ebû Bekr'e «Seni bunun için çagirmamistik vyle yapmani istememistik» dedi.

r defasinda da Hz.Ayse öfke içinde Peygamber'imize «Sen kendinin peygambdugunu da söylüyorsun daha! dedi. Peygamber'imiz bu söze gülümsedi vemusak huyluluk ile gönül genisligi ile katlandi.

ygamber'imiz Hz. Ayse'ye

Ben senin öfkeli ve hosnut anlarini ayird edebiliyorum» dedi. Hz. Ayse «Nasi

liyorsun» diye sordu.ygamber'imiz «Hosnutken «Muhammedin (S.A.S.) Rabb'i hakki için hayir»rsin. Buna karsilik öfkeli iken «Ibrahimin (A.S.) Rabb'i hakki için hayir» deryurdu. Hz. Ayse de Peygamber'imize «iyi bildin, kizinca adini anmiyorum.»di.

ylendigine göre. Islâm'da ilk sevgi Peygamber'imiz ile Hz. Ayse arasindakivgidir. Peygamber'imiz O'na

bû Zer (R.A.) Ümmü Zerr'e karsi ne ise. Ben senin için oyum. Su farkla ki, bni bosamam» buyurdu.

ygamber'imiz diger eslerine de söyle buyururdu.

Beni Hz. Ayse (R. Anha) konusunda üzmeyin, çünki Allah'in adina yemin edeylüyorum ki, onunkinin disinda, hiç bir esimin yataginda iken bana vahiy inmgildir.»

es Ibni Mâlik buyurur ki;

eygamber'imiz kadinlara ve çocuklara karsi insanlarin en sefkatlisi idi.

kegin karisina karsi görevlerinden biri de nese, saka ve oynasma ile kadininrsilastigi sikintilari gidermektir. Çünki böyle davranmak onlarin gönlünü hosecek en geçerli yoldur.

ygamber'imiz esleri ile sakalasir, davranis ve tutumlarinda onlarin anlayisviyesine inerdi. Hatta bildirildigine göre Hz. Ayse (R. Anha) ile arasinda kosuzenler, bazan biri, bozan da öbürü kazanirdi. Peygamber'imiz kazaninca «Bnin kazandigin filân kosunun karsiligidir» diye buyururdu.

dirildigine göre. Peygamber'imiz insanlar arasinda kadinlara karsi en müsfikani idi.

. Ayse der ki!

Bir Asure Günü gülen, oynasan, zenci ve zenci olmayanlardan biraraya gelmr oyuncu gurubun gürültülerini duydum. Peygamber'imiz bana

Onlarin oyunlarini görmek ister misin» dedi. «Evet» dedim. Bunun üzerineygamberimizin çagrisiyla evin önüne geldiler. Peygcmber'imiz kapiya geldi,ucunu kapiya dayadi, elini uzatti, ben de çenemi O'nun koluna daayadim ve

sardan oynayanlari seyretmeye koyuldum. Peygamber'imizin bir kaç defa «Ater mi?» demesine ragmen ben de iki üç kere O'na «Sus, konusma dedim.



hayet yine «Artik yeter mi demesi üzerine «Evet» dedim de oyuncularatmelerini söyledi, onlar da çekip gitti.»


— Imani en olgun mü'minler, huyu en güzel olan ile esine karsi en tatlivrananlardir.»


— En iyiniz eslerine karsi en iyi davrananinizdir. Ben, içinizde eslerine karsi davrananinizim»

. Ömer bütün sertligine ragmen buyurur ki; «Erkegin ailesi içinde çocuk gibmasi ve gerektigi zaman erkekligini ortaya koymasi gerekir.»

Ulu Allah (C.C) burnu havada ve huysuz kimselerden nefret eder» mânâsinalen hadisi izah ederken, burada esine karsi sert devranan kendinigenmislerin ikaz edildigi ileri sürülmüstür.

rica «Kaba, hirçin ve sonra da alçak (kimselere uyma)» mealindeki âyette

cen «kaba» deyiminden «Esine karsi kati kalbi olanin kaba sözlerininsdedildigi ileri sürülmüstür. (Kalem - 13).

ygamber'imiz dul bir kadin ile evlenen Cabir'e

Bir kiz ile evlenseydin der, onunla o da seninle oynasirdi» buyurdu.

devi bir kadin, kocasinin ölümü dolayisiyle söyle der; «Allah adina yeminerim ki, o evde güleryüzlü, disarda az konusan, buldugunu yiyen ve kaybolasabini sormayan bir adamdi.»

dinin kocasi üzerindeki diger bir hakki da sakalasmada, iyi huyluluk vearililikla kadinin huyunu bozacak, onun gözündeki itibârini büsbütünybedecek bir asiriliga düsmeden ölçüyü muhafaza etmeyi bilmesi, kötü birvranis karsisinda itidal ve vakarini elden birakmamasi, kesinlikle kötülüge kilmasini kolaylastirmamasi, Islâm ile ve insanlikla uyusmayan hareketlerrsisinda kükremeyi ve onlara karsi koymayi bilmesidir.

asan-ül Basrî buyurur ki;

Allâh adina yemin ederek söylüyorum, karisinin her arzusuna uyan erkegi Al

hennem'e atar». Ömer buyurur ki; "Kadinlarin arzularina karsi durunuz, çünki onlarinzularina karsi durmada bereket vardir."

r halk sözü «Kadinlara danisin, fakat dediklerini yapmayin» der.

ygamber'imiz

Karisina köle olan mahvolur» buyuruyor.

ygamber'imizin böyle buyurmasinin hikmeti sudur:

kek karisinin arzularina uyunca, onun kölesi olur ve mahvolur. Cunki, Ulu A



kegi kadina hâkim kilmisken, böyle bir koca kendini karisinin boyundurugunslim etmis oluyor, böylece de isi tersine çevirmis. ilâhi hükmü ters yüz etmisytena itâat etmis olur.

tekim Ulu Allah, seytanin yoldan çikarici azmini naklederek buyuruyor ki:

— Allah (CC.) onu (seytani) rahmetinden kovunca (Seytân) dedi ki, «Mutlakallarin üzerinde belirli bir pay edinecegim.

nlari saptiracak, bos kuruntularin tutkusuna yakalatacak, üzerlerinde nüfuzracagim da davarlarin kulaklarini yaracaklardir. Yine onlar üzerinde nüfuzracagim da Allah'in yaratilis hikmetini degistireceklerdir» Kim Allah'i birakaytani efendi edinirse, hiç süphesiz, apacik sekilde hüsrana ugramistir»

isa - 118-119)

kegin, sözüne uyulan taraf olmasi gerekir. Karsi tarafa uyan kimse olmak, oratilis hikmetine ters düser. Çünki Ulu Allâh;

rkekler, kadinlar üzerine hâkimdirler.»

isa - 34) buyurarak erkegin hâkimiyetini belirtirken; "Kapinin yaninda kadinendisi iîe karsilastilar." tecündeki âyette erkegin kadirim efendisi oldugunudiriyor (Yusuf - 25) Buna göre efendi, köle haline gelince Allah'in nimetine knkörlük edilmis demektir.

dinin nefsi de, senin nefsin gibidir. Onun dizginini biraz gevsetirsen. Seniaklara surükleyip götürür. Eger yularini bir parça gevsetirsen, seni bir arsineye çeker. Buna karsilik eger onun dizginine hakim olur, sikilacak yerdeucunda simsiki tutarsan ona hakim olursun.

mam-i Safiî buyurur ki;

ç kimseye sen iyi davrandikça sana ihanet ederler. Sen onlara ihanet ederslar sana karsi iyi davranir: Kadin, hizmetçi ve sefil insân»

mâm-i Safii , bu sözü ile sertligi yumusaklikla ve aciligi tatlilikla atbasirütmeyen katiksiz bir iyiligi kasdetmektedir.

6.Erkeğin Karısı Üzerindeki Hakları mevzuda söylenebilecek olan sözün özü sudur:

kâh bir çesit bagliliktir; Kad:n erkegin canyesidir. Buna göre kadin, kocasiniâhiyeti günâh olmayan her emrine kayitsiz - sartsiz olarak uymak zorundadkegin haklarina saygi gösterilmesi konusunda bir çok hadisler vardir.


— Kocasi kendisinden hosnut bir halde ölen kadin. Cennet'e girer.»

ygamber'imiz zamaninda adamin biri bir yolculuga çikarken karisina evin üs



tindan alt katina inmemesini tembih eder. Kadinin babasi alt kattaurmaktadir. Adam hastalanir. Kadin birini Peygamber'imize göndererek evintina inip babasini görmeye izin ister. Peygamber'imiz «Kocanin emrine uy» ber gönderir. Bu orada kadinin babasi ölür. Kadin yine alt kata inmek içinygamberimizden izin ister. Peygamber'imiz tekrar «Kocanin emrine uy» diyeber gönderir. Kadinin babasi topraga verildikten sonra Peygamber'imiz ona,casinin emrine uydugu için Allah'in, babasini afvettiginî bildirir.

RKEGIN KARISI ÜZERINDEKI KAKLARI:


adin, farz namazlarini kilinca. Ramazan Orucunu tutunca, irzini koruyunca vcasinin emrine uyunca, Rabb'in Cennetine girer."

örülüyor ki. Peygamber'imiz kocanin emrine uymayi. Islâm'in temel sartlan irlikte zikretmistir.


— Hâmile olan, çocuk doguran, çocuk emziren ve çocuklarina sefkatle bakandinlar, eger kocalarina itaatsizlik etmezlerse, namaz kilanlari Cennete girer

ygamber'imiz

Bana Cehennem gösterildi. Cehennemliklerin çogunu kadmlarin meydanatirdigini gördüm.» buyurdu. Kadinlar «Ne yüzden ya Rasûlallah diye sordulaygamber'imiz «Cok lanet okuduklari ve iyi geçimli kocalarina karsi nankörlütikleri için» diye cevap verdi.

ger bir hadiste Peygamberimiz

Cennet bana gösterilince oradakilerin arasinda kadinlarin azinlikta oldugunurdüm. «Kadinlar nerede?» diye sorunca Cebrail (A.S.) Bana: «Altin ve parlayalar onlari alakoydu» diye cevap verdi.»

. Ayse buyurur ki:

Bir gün evlilik çagma Varmis gene bir kiz Peygamberimize gelerek «Yâsülallah

lenmekten korkuyorum, kocanin kadin üzerindeki haklari nelerdir?» diye so

ygamber'imiz de onager onun vücudu tepeden tirnaga irin olsa da onu dilin ile yalayip temizlese

ne hakkini ödeyemezsin» diye cevap verdi.

enç kiz bunun üzerine «O halde evlenmeyeyim mi» diye sordu. PeygamberimHayir, ne münâsebet, evlen, çünki o daha hayirlidir» diye cevap verdi.

ni Abbâs buyurur ki;

Hasam kabilesinden bir kadin Peygamber'imize gelerek

â Rasülallah ben dul bir kadinim, evlenmek istiyorum, koca haklari nelerdir



ye sordu. Peygamber'imiz ona su cevabi verdi:

— Kocanin karisi üzerindeki baslica haklan sunlardir:

— Kocasi kadin ile yatmak isteyince kadin deve sirtinda bile olsa onuddetmemelidir.

— Kocasinin evinden, onun iznini almadan hiç bir sey vermemesidir, egerrirse sevabi kocasinin, günâhi onun olur.

— Kocasinin iznini almadan nafile oruç tutmamasidir. Eger tutarsa sâdece açsusuzluk çekmis olur, hiç bir sevabi olmaz.

— Eger kocasindan izinsiz, evden çikarsa eve dönünceye veya yaptigina tevinceye kadar melekler ona lanet eder.»


— Bir insanin diger insana secde etmesini emretseydim, karisi üzerindekikkinin öneminden dolayi, kadinin kocasina secde etmesini emrederdim.»

ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:— Kadinin Rabb'inin Rizâsi'na en yakin durumu evinin dört duvari arasindalundugu zamandir. Evinin dört duvari arasinda kildigi namaz, camide kilacagmazdan, odasinda kildigi namaz, evinin diger her hangi bir yerinde kilacagimazdan ve iç odasinda kilacagi namaz, odasinda kilacagi namazdan dahaziletlidir.»


— Kadin avrettir. Disariya çikinca onu seytan gözetler.»


— Kadinin on tane avret yeri vardir. Evlenince kocasi bir avret yerini, ölünceprak bütün avret yerlerini örter.»

na göre erkegin esi üzerinde bir çok haklari verdir. Baslicalars ikidir.

ri namusunu korumak ve örtmek» öbürü de ihtiyaci disinda kocasindan birebde bulunmamasi ve onu haram yollar ile kazanç saglamaktan alakoymasi

k müslüman kadinlarin hâlleri böyle idi. Kadinlar kocalarini ve kizlar babalar

sariya ugurlarlarken onlara «Sakin haram kazançlara sapma. Biz açlik vekintiya dayaniriz, ama cehenneme kazanamayiz» derlerdi.

k müslümanlardan bir erkek, bir yolculuga niyetlenir. Komsulari yola çikmasgru bulmazlar. Karisina «Kocanin yolculuga çikmasina niye razi oluyorsun?lbuki sana nafaka birakmadi» derler. Kadin komsularina su cevabi verir.

Kocami bildim bileli rizik verici olarak degil, yiyici olarak tanidim. Benim rizkren Rabbim var. Simdi yiyici gidiyor, fakat riziklandirici bakîdir.»

mail'in kizi Râbia Hatun Ahmed ibni Ebül Havariye evlilik teklif eder. Fakatmed ibadet ile mesgul oldugu için: «Ben, kendi halim ile mesgul oldugumdadinlara karsi arzu duymuyorum.» diyerek bu teklife yanasmaz.



bia' da ona «Ben de kendi hâlimle senden daha mesgulüm. Cinsî arzum yokkat kocamdan bana yüklü bir miras kaldi. Bu mali din kardeslerine dagitaraknin vasitan ile sâlihleri tanimak ve kendime Allah'a giden bir yol hazirlamakedim» diye cevap verdi.

bia'nin bu cevabi üzerine Ahmed «Hocama danisayim» dedi ve Ebû SüleymaDaranî'ye gitti: (Hadisenin devamini Ahmed'den dinleyelim):

ocam; «Dostlarimizdan kim evlendi ise bozuldu» diyerek daha önce evlenmersi çikardi. Fakat, Râbia'nin söyledigi sözleri duyuna« bana «Onun ile evlen,nkü o bir Allah Dostudur. Bu söz siddiklarin söyleyebilecegi bir sözdür.» ded

bia ile evlendim. Evimizde kerpiçten bir bölme vardi. Yemekten sonra hemekmak isteyenlerin el yikamasi yüzünden yikildi. Yemekten sonra ellerini sabukayanlar buna dahil degildir, üzerine üç sefer evlendim. O bana helâlindendirir, güzel kokular sürer ve «Simdi haydi öbür eslerinin yanina kuvvetli olat» derdi.

m'li olan bu Râbia. Basrali Râbia-ül Adeviye'ye benzerdi.

dinin kocasina karsi olan vazifelerinden birisi de, malini israf etmemesi, dahgrusu onu korumasidir.


— Kadinin, kocasinin iznini almaksizin onun evinden yiyecek bir sey vermesilâl degildir. Sadece bozulmasindan endise edilebilecek sulu yemek müstesnaer kocasinin izni ile yemek yedirirse kocasinin mükâfati kadar mükâfat kazaer onun iznini almaksizin yemek verirse, mükâfati Kocasinin, günâhi isendisinin üzerine olur.»

dinin ana - babasina düsen vazifeler de vardir. Bunlarin en önemlisi kizlarincasi ile iyi geçinmeyi ögretmeleridir. Nitekim, bildirildigine göre. Haricet-ülrazî'nn kizi Esma, kizini evlendirirken ona söyle der:

Sen içinde yetistigin yuvadan çikip tanimadigin bir yataga giriyor ve bilmedigr arkadasa variyorsun.

n ona yer ol ki, o da sana gök olsun. Sen ona dösek ol ki, o da sana direksun. Sen ona köle ol ki, o da sana kul olsun. Onu hic bir zaman gücendirme eni üzmesin. Ondan uzak kalma ki, seni unutmasin. Sana sokulursa sen de

klas. Senden kaçarsa, sen de ondan uzak dur. Burnunu, kulagini ve gözünüuhafaza et, senden yalniz güzel koku alsin, sadece güzel söz duysun ve sirf zel sey görsün.»

irin biri karisina söyle seslenir:

Kusurlarimi görmezlikten gel kî. Sevgimin devamliliginiglayasin.

zdigim zaman beni daha da öfkelendirecek söz söyleme.

f çalar gibi isin aslini ögrenmeden beni tefe koyma.



nki isin iç yüzünün ne oldugunu bilemezsin.

zuna kapilip asiri sekilde yakinma ki.

lbim senden uzaklasir, cünki kalbler degisir.

nim görüsüme göre sevgi ve sikinti bir kalbde biraraya gelirse.

vgi durmaz, gider.»

7.Cihâdın Faziletiu Allah (C.C.) buyuruyor ki:

sil mü'minler, sonradan süpheye kapilmaksizin Allâh'a (C.C.) ve O'nun Rasûananlar, mal ve canlari ile Allâh Yolu'nda cihâd edenlerdir. Iste sözlerindeadik mü'minler, bunlardir."

Hucurat- 15)

ûman Ibni Besir buyurur ki;

eygamber'imizin minberi yaninda bulunuyordum. Birisi «Ben, müslümanduktan sonra hacca gelenlere su dagitmaktan baska bir sey yapmasamdirmamm» dedi. Bir baskasi «Ben mûslüman olduktan sonra Mescid-i Harâmarmadan baska bir sey yapmazsam aldirmam» dedi. Bir digeri de «Cihâd sizhsettiginiz amellerden daha faziletlidir» dedi.

sirada Hz. Ömer «Peygamber'imizin minberi dibinde yüksek sesle konusma gün Cum'â'dir. Namaz bitince Peygamber'imizin yanina varir, tartistigmiznuda O'nun ne dedigini sorarsiniz» diyerek onlari tartismaktan alakoydu. Buada su âyet geldi: ^^

— Siz hacilara su tasimayi ve Mescid-î Haram'i onarip bakimini yapmayi, Allaahiret günü'ne inanarak O'nun Yolunda cihâd edenlerin amerleri ile bir mi

tuyorsunuz? Bunlar Allah Kati'nda esit olamazlar. Allah zalimlere hidâyetrmez»evbe - 19)

dullah Ibni Selâm buyurur ki:

Bizler, Peygamber'imizin sahâbilerinden bir kac kisi birarada oturuyorduk. Ke

amizda «Keski Allah Katinda en faziletli ve sevimli amelin hangisi oldugunuip, isieseydik» diye konusuyorduk. O sirada Ulu Allah su âyeti indirdi:

öklerde ne var, yerde ne varsa hepsi Allah'i tesbih ve tenzih eder. O. mutlakimdir. Yegâne hüküm ve hikmet sahibidir."

y mü'minler! Yapmayacaginiz seyi niye söylersiniz!"

apmayacaginiz seyi söylemeniz, Allah'i gazâblandiracak agir bir harekettir."

iç süphesiz Allâh, kendi yolunda, parçalari birbirine kenetlenmis bir yapi im

bi tek bir saf halinde Allâh yolu'nda çarpisanlari sever."



ani Musa (A.S.) «Ey kavmim, benim size gönderilmis bir Allâh Rasûlü oldugdiginiz halde, niye bana güçlük çikariyorsunuz» demisti. Iste onlar haktanparak egri yola koyulunca, Allâh da onlarin kalblerini hidâyetten döndürdü. phesiz, Allâh fâsiklar güruhunu hidâyete erdirmez."

ani Meryem oglu Isa «Ey Israilogullari! Ben size Allâh tarafindan gönderilmiümdeki Tevrat'i tasdik eden ve benden sonra gelecek olan Muhammed (S.Aindaki Rasûlü müjdeleyen bir elçiyim» demisti.

kat O, kendilerine açik deliller getirince «Bu apaçik bir büyüdü» dediler."

endisi Islâm'a çagirildigi hâlde Allah'a yalan iftira edenden daha zâlim kimabilir?! Allâh, zâlimler güruhuna hidâyet vermez."

nlar, agizlari ile Allah'in Nuru'nu söndürmek isterler. Oysa, kâfirler hoslanm, O, nurunun tamamlayicisidir."

llah'a ortak kosanlarin hosuna gitmese de, bütün dinlere karsi onu üstün kiln, Peygamber'ini hidâyet ve hak din üzere gönderen O'dur."

y mü'minler! Sizleri aci bir azcbdan kurtaracak olan bir ticareti size gösterey?"

llah'a ve O'nun Rasûlü'ne inanir, mallariniz ve canlariniz ile Allâh Yolu'ndahâd edersiniz. Eger bilirseniz, bu sizin için en hayirli olanidir."

zaman Allâh, günâhlarinizi bagislayarak sizi altindan irmaklar akan cennetAdn cennetindeki güzel konaklara yerlestirir. Iste en büyük basari budur."

izi sevindirecek diger bir nimet de, Allah'in destegi ve yakin fetîhdir. Mü'minnlar ile müjdele!"

y mü'minler! Meryem oglu Isâ (A.S.) havarilere «Allah Yolu'nda beni kimstekleyecek» dedigi zaman havarilerin «Allah'i destekleyenler bizleriz»dikleri gibi siz de Allah'in tarafini tutunuz. O sirada Israilogullarindan bir guân etti, diger bir gurup da kâfir oldu. Biz îmân edenleri düsmanlarina karsistekledik de böylece baskin çiktilar»"

âf Sûre-i Celilesi; 1—14)

ygamber'imiz (S.A.S.) bu âyetleri bize okudu.

dirildigine göre, adamin biri Peygamberimize «Yâ Rasulallah bana cihâda delecek bir amel göster» der.

ygamberimizÖyie bir amel bulamiyorum» diye cevap verir. Sonra «mücâhid, cihâddaykenescidine girip devamli olarak namaz kilabilir ve araliksiz oruç tutabilir misin»ye sorar. «Bunu kim yapabilir» diye cevap verir.

û Hureyre buyurur ki;

eygamber'imizin sahabilerinden biri, suyu tatli bir pinarin bulundugu bir geç

rir. Içimden «Keski insanlardan ayrilarak bu geçitte otursam. Fakat bunuygamberimize danimadan yapmam.» diye geçirdi.



rip durumu Peygamber'imize anlatti.

ygamberímiz ona su cevabi verdi:

— Böyle yapma. Çünki sizden birinizin Allâh Yolu'nda cihâda katilmasi, evindtmis yil namaz kilmasindan daha faziletlidir. Beni dinleyin. Allah'in sizi afvennete koymasini istiyor musunuz? Allâh Yolunda savasiniz. Bir ân bile Allahlu'nda savasa katilanlar. Cenneti kesinlikle hakkeder.»

adette gayretli ve iyilige kosmasina ragmen. Peygamberimiz sahâbiye köses

kilmeye izin vermeyip onu cihâda tesvik ettigine göre bizim gibi ibâdeti az,nâhik, helâl oldugu süpheli riziklara kosusan, karar ve niyetleri bozuk kimselereseye çekilip cihaddan geri kalmak nasil lâyik olabilir?


— Allâh Yolu'nda cihad edenlerin misâli —ki Allah, kendi yo'unda cîhâd edenliyi bilir— oruç tutan, teravih kilan, husu gösteren rükû' ve secde edip nama

an gibidir.»

ygamber'imiz bir gün

Kim Allah'i ilâh, Islâm'i Din. Muhammedi (S.A.V.) Peygamber olarak hosnutlubullenirse Cennet'e girmesi kesinlesir.» buyurdu.

ygamberímizin bu sözlerinden cok hoslanan Ebû Said-ül Hucrî

â Rasûlallah , söylediklerinizi bir daha tekrar ediniz» dedi.

ygamberímiz de söylediklerini bastan alarak tekrarladi, sonra söyle dedi;

Bir sey daha var ki, Allah, onun sayesinde kulun derecesini her biri yerle gökasi kadar olan yüz derece yükeltir.»

û Said-ül Hudrî.

Nedir o» diye sordu.

ygamber'imiz «Allah yolunda cihâd etmektir.» buyurdu.

8.Şeytânin Hilesiamin biri Hasan-ül Basrî'ye «Seytan uyur mu» diye sorar. Hasan dalümseyerek; «O uyusaydi, biz rahat ederdik» diye cevap verir.

emek ki, mü'min için seytandan kurtulus yoktur. Fakat ona karsi koymak,cünü azaltmak mümkündür.


— Içinizden biri yolculukta devesini nasil halsiz düsürürse, mü'min de seytan



le biktirip halsiz düsürür.»

ni Mes'ûd buyurur ki;

Mü'minin seytani halsiz ve perisandir.»

ys Ibni Haccâc buyurur ki;

Seytanim bana dedi ki; «Sana geldigim zaman kurbanlik hayvan gibi idim, sirçe gibiyim.»

Neden?» diye sordum; bana; «Her ân Allah'in (C.C.) adini anarak benitiyorsun!» diye cevap verdi.»

emek ki, takva ehline göre, seytanin girecegi kapilari kapamak veya onunlunu gözetleyip zararindan korunmak zor degildir. Burada görünen kapilari nâha sürükleyen açik yollari kasdediyorum. Onlar yalniz onun dolambaçlillarinda tuzaga düsebilirler Çünki bu yollari görüp gözetip koruyamayabilirie

ra kalbe varan yollar içinde seytana ait olanlar bir çok oldugu halde, melekleolan, yalniz bir tanedir. O tek kapiyi diger kapilardan ayirdetmek zordur. In

durumda, karanlik gecede yönü belirsiz bir çok yolun basinda kalan bir çöllcusu gibidir. Yolunu seçebilmek için basiret gözüne ve aydinlatici günesingusuna muhtaçtir.

rada basiret gözü, takva ile erinmis kalb, aydinlatici günes de yolun dogrusçmede kendisine rehber olacak olan Allah'in Kitabi ile Rasülallah 'in Sünnetiyanan bilgidir. Yoksa önündeki yollar çok ve belirsizdir.

dullah Ibni Mes'ûd buyurur ki.

eygamber'imiz bir gün yere bir çizgi çizdi ve bu Allah'a varan yoldur» dedi.kasindan o ana cizginin sagindan ve solundan gecen bir kac çizgi daha çizdi

Bunlar da cesitli yollardir, her birinin basinda birer seytan vardir ve kendi yogigir.» diyerek su âyeti okudu:

u benim dosdogru yolumdur. Bu ana yolu tutun. Cesitli yan yolltara girmeyibu tutum, sizi O'nun ana yolundan ayri düsürmesin. Allâh, kötülüklerden

kinasiniz diye bunlari size emretti."

nám - 153)

z seytanin belirsiz yollarina örnek olarak iste acik bir misâl verdik, günahemekten kaçman, nefsî arzularina hâkim olan âlim ve âbidleri aldatmak içinllandigi yol budur. Simdi de herkesçe malûm olan acik yollarindan bir örnekrelim. Bu yola insan mecbur kalmadikça sülük etmez,nek sudur; Peygamberimizden rivayet edildigine göre buyurmustur ki:

srailogullarinda bir kesis vardi. Seytan bir kiza kasdederek onun girtlagini siesine de kizlarini ancak söz konusu kesisin tedavi edebilecegini telkin etti.

nun üzerine kizlarmi kesise getirdiler. Adam önce kizi tedavi etmek istemede de asiri israrlar karsisinda razi oldu. Kiz, tedavi için yaninda kalirken seyta

sise sokularak irzina geçmesi için adami kiskirtti. Kiskirtmalar sonunda kesi



zin irzina geçti ve kizi gebe birakti.

nun üzerine seytan «Simdi ailesi gelecek, rezil olacaksin. Onu öldür.rarlarsa, (öldü) dersin» diye içine vesvese saldi. Kesis de seytana uyarak ki

dürüp gömdü.

kasindan seytan kizin ailesine kostu, kesisin onu gebe biraktiktan sonra öldmdügünü gammazladi. Ailesi kesise kizlarini sorunca «öldü» dedi.nun üzerine kizin ailesi, kizlarina karsilik kesisi öldürmeye karar verdiler. Bada yine seytan ona sokuldu. «Kizin girtlagini sikan da, ailesini senin üzerinskirtan da benim. Benim sözüme uy ki, kurtulasin. Seni onlarin elinden yalnn kurtarabilirim* dedi.

sis. «Ne yapmami istiyorsun» dedi. Seytan "bana iki kere secde edeceksin"di. KesiS de seytana iki kere secde etti. Bunun üzerine seytan, ona «Seninltik hiç bir isim kalmadi» diyerek ortadan kayboldu.

te Ulu Allah bu babda söyle buyuruyor:

ahudileri müslümanlar ile savasmaya kiskirtan münafiklarin durumu, seytan

tumu gibidir. Hani insana «Kâfir ol» demis. Insan da kâfir olunca «Ben, sendriyim. (Uzagim) Ben Alemlerin Rabb'i olan Allâh'dan korkarim» demistir."

asr - 16)

ylendigine göre, seytan. Imâm-i Safii'ye «Beni diledigi gibi yaratip diledigi yllanan ve sonra da dilerse cennete, dilerse cehenneme koyacak olan Allahkkinda ne dersin, bu davranisinda âdil midir, yoksa zâlim midir?» diye sorar

mâm-i Safii onun bu sözü hakkinda düsünür, sonra su cevabi verir.

Hey mel'ün! Senin arzuna göre seni yaratti ise sana muhakkak zulmetmistir.er seni kendi irâdesi geregince yarati ise O. davranislarinda sana karsi mes'gildir. Davranislarindan mes'ül olanlar, insanlardir.»

cevap karsisinda seytan perisan olup neredeyse yerin dibine geçer. Arkasinfii' ye vallahi «Ben bu soru ile, yetmis bin âbidi, kulluk mertebesinden çikar

ndiklar hanesine döndürdüm» diye cevap verir.

ne söylendigine göre, seytan bir gün Hz. Isa'ya (A.S) görünerek O'na «Lâ ilâallâh de» diye teklif eder.

. Isâ (A.S.) ona «Dogru sözdür, fakat onu senin demenle söylemem» diyersilik verir.

nki onun Kötülük yolundaki hesapsiz tuzaklari gibi iyilik yolunda görünenzaklari da vardir. Allâh'in koruduklari müstesna, bir çok âbidi zahidi, zenginisitli zümreye mensub kimseyi bu yoldan helake sürükler.

ah'im! Bizi onun tuzaklarindan koru da hidâyet üzere iken sana kavusabilel

Amin. yâ Mümin!»



9.Çalgı Dinlemekdı Ebû Tayyib Taberi, Safii'den, Mâliki´den, Ebû Hanife'den ve bunlardan baha bir gurup âlimden çalgı dinlemenin haram olduğunu bildiren sözler rivaymektedir.

mâm-i Safii «Adâb-Ül Kaza» adli eserinde

Şarki söylemek bâtıla yakin, makruh bir eğlencedir. Onun ile çok meşgulan, şahitliği kabul edilmez bir sefihdir» buyurur.

û Tayyib buyurdu ki:

mâm-i Sâfii ve arkadaşlarına göre, insanin yakini olmayan bir kadının sesindrkı dinlemesi kadın ister meydanda, Ister perde arkasından söylesin, ister hüer köle olsun kesinlikle caiz değildir»

fii'nin kendisi

Halkı toplayıp cariyesinden şarkı dinleten kimse, şahitliği kabul edilmez birfihdir» der.

ne bildirildiğine göre Imâm-i Safii , kamışla trampet çalmayı kerih görür. Bur'an-i Kerim'i dinlemekten alıkoymak için, zındıkların icâd ettiği bir hareket miştir.

bahisde Imâm-i Safii buyurdu:

ygamberímizin Sünneti'nin ışığı altında diğer oyunlara nazaran tavla oynamha mekrûhdur. Satranç oynamayı da hoş karşılamam. Bütün oyun çeşitlerinekruh görürüm. Çünkü oyun, dindarlara ve mürüvvet sahiplerine yakışan biğildir.»

mâm-i Mâlik şarkı söylemeyi yasaklayarak «İnsan bir câriye satın alsa da sarkduğunu görse, yaptığı alış-verisi tek taraflı olarak bozup cariyeyi geri verebi

mâm-i Mâlik'ih bu kanâatini. İbrahim Ibni Sâid hariç, diger Medine âlimleriylaşmaktadır.

âm-i Azâm'a (Allah Ondan razi olsun) gelince. O da şarkı dinlemeyi günâh

rüp, mekruh saymıştır. Süfyan-Üs Sevrî, Hammad, Ibrahim. Sabi ve benzerfe'li âlimler de (Allah cümlesinden razi olsun!} bu görüştedirler.

amlarin yukardan beri siralanan görüsleri. Kadi Ebû Tayyib-ut Taberi'denkledilmiştir.

û Tâlib-i Mekkî ise, bazi âlimlerin şarkı dinlemeyi mubah saydıklarınıklederek «Sahabelerden Abdullah Ibni Cafer. Abdullah Ibni Zübeyr. Mugire be. Muâviye ve başkaları şarkı dinlemişlerdir.

k Müslümanlar arasında sahâbi ve tabiinden bir çokları bunda bir mahzur

rmemişlerdir. İleri gelen Hicâzlılar simdi de Mekke'de Teşrik günleri gibi Allaâdet ile geçirilmesini emretmiş olduğu belirli günlerde bile şarkı dinlerler.



edine'liler de bu konuda Mekkeliler gibi davranmaktadırlar. Bu is zamanımızadar böyle gelmiştir. Görev zamanına kavuştuğum Kadi Ebû Kervan'ın halkafiler için hazırlanmış besteler çalan cariyeleri vardı.

a'nm sarki söyleyen iki cariyesi vardı. Dostları bunları dinlerdi. Ebû Kasan Ibiim'e «Sen şarkı dinlemeyi nasıl yasaklarsın ki, Cüneyd-ül Bagdadî, Sirri SaZunnûn-u Misrî şarkı dinlerlerdi» denilmiş, o da: «Ben onu nasıl haramrebilirim ki, benden daha hayırlı olanlar bile bunu caiz görerek dinlediler,miştir.

dullah Ibni Cafer şarkı dinler, sadece şarkı dinlerken oynamayı caiz görmezd

vayete göre Yahya Ibni Muâz buyurdu ki: «Biz üç seyi kaybettik, onlariremiyoruz, ben bunlari tek - tük görüyorum:

— Iffet ile birlikte yüz güzelliği,

— Dine bağlılıkla birlikte güzel söz,

— Vefa ile birlikte dostluk»

n bu naklettiklerimi aynen Haris El - Muhâsibî'ye dayanarak belirten birabdan okudum. Bu sözlerinden, onun takva sahibi, dini bahislerde titiz ve emasina ragmen, sarki dinlemeyi caiz gördügü anlasilir.

rkı dinlemeyi izin veren Ibni Mucahid haksiz davetlere icabet etmezdi. Burar takim ulemanin lehde, aleyhde sözleri çıkarılmıştır.

ni Cûreye şarkı dinlemeye ruhsat vermiş. «Kıyamet günü şarkı dinlemekvaplardan mi, yoksa günahlardan mi sayılır» diye bir soruya su cevabi verir,vap amellerden sayilacak ve ne de günâh olan amellerden. Çünkü bu bos sö

ylemeye benzer. Ulu Allah (C.C) «Allah, maksatsız yere yaptığınız yeminlerdlayı sizi mesûl tutmaz» buyurmuştur.

husûs da çeşitli görüşleri naklettik. Uygulayacağı gerçeği arayanlar sözadıkça görüşlerin çatıştığını görerek ya hayrette kalırlar yahut da kendi arzuikametinde olan bir görüse meylederler. Bu davranışların her ikisi desurludur. İşin doğrusu, hakki, hakikat usulü ile aramaktir. Bu da mahzurlukubâhlık bakış açısı altında yürütülecek araştırmalarla olur. (Bu hususda, kesküm bildiren Hadis'i Şerifler mevcuddur, lâkin buraya alınmamış. Bununla

rlikte, eserin tamâmi, hattâ bir sonraki bölümü okunduğunda, bu husûsda ke

kmün mevcûd olduğu görülecektir: Münekkid)

00.Bid'at ve Nefsi Arzûlara Uymanın Haraluşuygamber'imiz (S.A.S) buyuruyor ki:

ayanaksiz olarak ortaya çikarilan yeni seylerden kaçininiz. Cünki dayanaksi



arak ortaya atilan her yenilik bid'attir. Her bid'ât da sapikliktir, herpikliik ise cehenneme sürükler."


— Su dinimizde kim ondan olmayan bir yenilik ortaya atarsa, ileri sürdügübanci yenilik, reddedilmistir.»


— Benim ve benden sonra gelen Râsid halifelerimin sünnetinden (yolundan)rilmayiniz.»

hadisler, Kur'ân'i Kerimé. Sünnete ve ileri gelen âlimlerin görüs birliginekiri düsen her yeniligin kabul edilmez bir bid'ât oldugunu belirtir.


im iyi bir çigir açarsa hem kendi sevabi ve hem de Kiyamete kadar o çigirdadenlerin sevabi üzerine olur. Buna karsilik kim kötü bîr çigir açarsa hem kennâhi ve hem de Kiyamet Günü'ne kadar o çigirdan gidip kötülük isteyenlerin

nâhi üzerine olur."tade

Hic süphesiz, bu benim dosdogru anayolumdur. Ona girin. Yan yollara sapipdan ayrilmayin. Iste Allah (C.C) size bunlari emrediyor ki, kötülüklerdenkinasiniz» (Enám - 153) mealindeki âyet hakkinda söyle der; «Bilesiniz ki.k Yol tektir. Özü hidâyettir. Cennete ulasir. Seytan bir cok yan yollar ortaya

mistir. Hepsi de sapiktir. Varis yerleri de cehennem'dir.»

dullah Ibni Mes'ûd buyurur ki; «Peygamber'imiz bir gün bize eliyle bir çizgizdi ve «Bu Allah'in dogru yoludur» buyurdu. Arkasindan o ana çizginin sagin

solundan geçen bir kac çizgi daha çizdi ve «Bunlar da çesitli yollardir, herrinin basinda birer seytan durur ve kendi yoluna çagirir» duyurdu ve su âyetudu:

Hiç süphesiz, bu benim dosdogru anayolumdur. Ona girin. Çesitli yanyollarapip Allah'in Yolu'ndan ayrilmayin. Allâh. kötülüklerden sakinasiniz diye sizenlari emreder»akara - 188).

ni Abbâs. âyette geçen «Çesitli yanyollar, türlü türlü sapikliklardir» der.ni Atiyye de «çesitli yollar» ifadesinin izahinda buyurur ki:

Bu çesitli yanyolar, Yahudilik. Hiristiyanlik, atesperesttik ve diger sapik dinlerintilarla ilgili meselelerde sahsî arzu ye inâdlara kapilarak çesitli sapiklik ved'âtlar ortaya koyanlara sâmildir. Bundan maada tartisma ve didismelere dandilerini kaybedenlerin yollari inada sümulü vardir. Bunlarin tamami sapikliâruz ve yanlis inançlara sapma ihtimali ile karsi karsiya olan yönelmelerdir.»


— Sünnetimden yüz çevirenler, benden degildir.»




— Gök yüzünün altinda tapilan putlardan Allah'in en çok gücüne gideni, nefszulara tapilmasidir.»


— Hiç süphesiz, en hayirli söz. Allah'in Kitabi, en hayirli yol Muhammed'in.A.V) gittigi, yoldur. En fena seyler, dayanaksiz olarak sonradan ortayananlardir. Her bid'ât bir sapikliktir. Sizin hakkinizda en çok korktugum sey,

delerinizin ve cinsî organlarinizin arzulan ve nefsi isteklerin sapikliklaridir.ayanaksiz olarak sonradan ortaya atilan seylerden sakininiz. Cünki dayanaksarak ortaya atilan her degisiklik bir sapikliktir.»


— Ulu Allah, kabullendigi bid'âttan vazgeçmedikçe, her bid'âd; ile tevbe orasrde germistir.»


lu Allâh, bid'atcinin ne orucunu, ne hacceni, ne ömresini, ne cihâdini ve ne drhangi bir tasarruf ve adaletli uygulamasini kabul etmez. Hamurdan kilinyrilmasi gibi bid'âtçi da Islâm'dan çikar.

zi gecesi gündüz gibi olan aydinlik bir anayol üzerinde birakiyorum. Helakmaya yönelenlerden baska hic kimse ondan sapmaz. Her hayatin bir amaci, macin da bir zaafi vardir. Amaci benim sünnetim olanlar hidâyete ermislerdirmaci baska olanlar de helak olmuslardir.

mmetim hakkinda su üç seyden korkarim:

Âlîmin sapikligi.Nefsin arzularina uymak.

Zâlim idare."

YUN VE EGLENCE ARAÇLARININ YASAKLIGI


im arkadasina, (Gel seninle kumar oynayalim) derse, sadaka versin."

— Kim tavla veya dama oynarsa, elini domuz etine ve kanina bulastirmis gibur.»

— Tavla oynayip arkasindan namaza duran kimse domuz kani ve irin le abdep namaza duran kimse gibidir.»

ni, namazi kabul olunmaz. Nitekim ayni hadisin baska bir rivayetinde, buküm kesinlikle ifâde edilmistir.

yhakî'nin. Yahya Ibni Kesir'e (R. Anhum) dayandirarak bildirdigine' göre.

ygamberimiz bir gün tavla oynayan bir gurup ile karsilasinca



albter eglencede, eller isliyor. Ve diller bos sözler söyler söylüyor." buyurur

— Kumar, satranç, tavla ve benzeri haram oyunlar oynayan su adamlarastladiginiz zaman onlara selâm vermeyin, onlar size selâm verirlerse selâmlmayin.»

— Su üc sey Meysirdendir. Kumar, zar atmak ve hamamda islik öttürmek.»

. Ali (K.V.) bir gün satranç oynayan bir guruba rastlayinca buyurdu ki:

Nedir bu basinda oturdugunuz putlar? Allâh adina yemin ederek söylüyorum rinizin yanar bir kor avuclayarak sönünceye kader avucun da tutmasi bunlargmekten onun için daha hayirlidir. Allah adina yemin ederek söylüyorum ki

zler bundan baska seyler için yaratildiniz.»

tranç oynayanlar, en yalanci kimselerdir. Öldürülmedigi halde «öldürüldümrler. Ölmedigi halde «öldüm» derler.

û Musa el-Es'âri buyurur ki.

atranci ancak günahkârlar oynar."

esin ki, çalgi âletleri üçe ayrilir:

Haram olanlar. Bunlar ud, tanbur, düdük ve davul - zurna gibi sarkiuyucularina eslik eden âletlerdir.

Mekruh olanlar. Bunlar tek basina calinmadigi halde sarkiciyi costuran kavamence gibi âletlerdir.

Mübâh olanlar. Bunlar da eglence âleti degil de boru ve harb davulu gibiberlesme âletleri ile nikâh için çalman tef gibi toplantiya çagirma ve herhan

r hususu ilân etmek için kullanilan âletlerdir.

01.Receb Ayının FaziletleriReceb» kelime olarak «tercib» mastarindan türemistir ki tazim ve hürmetânâsina gelir. Bu ayda tevbe edenlere rahmet yagdigi ve ibadet isleyenlere ndigi için bu aya «Asap» adi da verilir. Bu ayda savasma egilimi duyulmadiginlayi onun bir diger adi da «Esam» dir.ri sürüldügüne göre, Receb, suyu sütten ak, baldan tatli ve buzdan soguk bnnet nehrinin adidir. Bu sudan sâdece Receb Ayi'nda oruç tutanlar içebilir.


— Receb, Allah'in, Saban benim ve Ramazan da Ümmetimin ayidir.»

kmet ehli der ki: «Receb kelimesi üç harften ibarettir. «Ra» «cim» «Bâ», «Rah'in rahmetini. «Cim» kulun suç ve cürmünü. «Ba» da Allâh'in iyiligininreketini temsil eder. Kelimenin bu harfleri vasitasi ile sanki ulu Allah «Kulu



ç ve günahini rahmet ve iyiligim arasina alirim» diye buyurur gibidir.»


— Kim Receb ayinin yirmi yedinci gecesi oruç tutarsa, amel defterine altmis aucun sevabi yazilir.»

ceb ayinin yirmi yedinci günü. Cebrail (A.S)'in Peygamberimize ilk defa vahtirdigi ve Peygamberimizin Mirâç'a çiktigi gündür.

ygamberimiz (S.A.S.) buyuruyor ki:eni dinleyin. Receb, insanlarin kavga düsüncesine kapilmadiktan bir Allahi'dir. Inanarak ve önem vererek Receb Ayi'ndan bir gün oruç tutanlar uluah'in Rtzasi'ni hak ederler."

ri sürüldügüne göre, ulu Allah Zilka'de, "Zilhicce, Muharrem ve Receb Aylarnenin diger aylarinin süsü olarak yaratmistir.

tekim ulu Allah: «Aylarin sayisi Allah katinda, Allah'in Kitabinda on ikidir.nlarin dördü dokunulmazlik aylaridir» buyuruyor. Dokunulmaz dört ayin ücü

ka arkayadir. Yalniz bir tanesi -ki o da Receb'dir- tek basinadir.ylendigine göre Beyt-ül Makdis'de bir kadin Receb Ayi'in her günü on iki binre ihlâs Sûresi'ni okur ve bu ay boyunca kaba islemeli bir elbise giyerdi.r gün hastalandi, ogluna ölünce kendisini kaba elbisesi ile topraga vermesinisiyyet etti.

ünce oglu kadini pahali bir kefene sardi. Gece onu rüyasinda gördü. Kadinyada ogluna «Ben senden razi degilim. Çünki sen, vasiyyettmi uygulamadindi.

glan korkarak uyandi Yeniden anasini icine sarmak üzere kaba islemeli elbisenina alarak mezarliga vardi. Kabri acinca anasinin cesedini bulamadi, sasird

sirada kulagina «Bize Receb Ayi'nda ibâdet edeni bizim yapayalnizrakmayacagimizi bilmiyor musun» diye bir ses geldi.

ri sürüldügüne göre, Receb Ayi'nm ilk Cuma Gecesi'nin üçte ikisinden sonrabaha kadar bütün melekler tek tek Receb Ayi içinde oruç tutanlar için duâerler.

ygamber'imîz (S-A.S.) buyuruyor ki:im dokunulmaz oylardan (Zilka'da, Zilhicce, Muharrem ve Receb Aylari) üçen oruç tutarsa amel defterine dokuzyüz senelik ibadet sevabi yazilir."

disi rivayet eden Enes Ibni Mâlik : «Bu hadisi, Peygamberímizin kendisindetmedimse kulaklarim sagir olsun!» demistir.

tif bir degerlendirme: Haram aylari dörttür. En büyük melekler dörttür.âh'dan gelen baslica Kitablar dörttür. Abdest âzâlari dörttür. Tesbihmlelerinin en faziletlileri dörttür.

nlar da "Sübhanallah, elhamdülillah, Lâ ilâhe illallâh. Allâhu Ekber" ,dir.



yilarin temeli dörttür. Birler, onlar, yüzler, binler. Zaman birimleri saat, güve yil olmak üzere dörttür.

evsimler ilkbahar, yaz, sonbahar ve kis olmak üzere dörttür. Maddelerin halicaklik, sogukluk, kuruluk ve yaslik olmak üzere dörttür, insan vücudununslica unsurlan safra, koyu sivi, kan ve balgam olmak üzere dörttür. Rasidlifler Ebû Bekr, Ömer, Osman ve Ali (R. Anhum) olmak üzere dörttür.)

eyleminin rivayetine göre: Hz. Ayse söyle buyurmustur:

ygamber'imiziAllah su dört gecede rahmet yagdirir. Kurban Bayrami Gecesi, Ramazan Bayrecesi, Saban Ayi'nin onbesinci Gecesi ve Receb Ayi'nin ilk gecesi» buyururkettim.»


— Bes gece vardir ki, Allah o geceler içinde kendisine yapilan dualari mutlakabul eder: Recebin ilk gecesi. Sabanín onbesinci gecesi. Cuma Gecesi. RamaKurban Bayramlarinin Gece'leri.»

02.Şaban Ayı'nın Faziletleri aya «Saban» adinin verilmesi, kendisinden bir çok iyiliklerin dogmasizündendir. «Saban» kelime olarak «patika» mânâsina gelen ve «faydali bir mek olan «sî´b» mastarindan türemistir.


aban Ayi girince, nefsinizi temizleyin ve bu ay boyunca niyetlerinizi iyi edin

. Ayse buyurur ki;

eygamber'imiz bize

iç bozmayacak» dedirtecek kadar oruç tutar ve «Artik oruç tutmaz» detirtecdar yerdi. En çok Saban Ayi içinde oruç tutardi.»

ame Ibni Zeyd buyurur ki:eygamber 'imize «Yâ Rasülellah , seni Saban Ayi kadar hiç bir ayda oruçlurmüyorum» dedim. Bana söyle cevap buyurdu;

Saban, Receb Ayi ile Ramazan Ayi arasinda ihmal edilen bir aydir. Bu ay içindmellerin Allah katina çikarildigi bir aydir. Bende amelim Allah Katina çikarkeuçlu olmak istiyorum.»

hâri ile Müslim'e göre. Hz. Ayse buyurur ki;

eygamber 'imizin Ramazandan baska hiç bir ayi sonuna kadar oruçlu geçirdrmüs degilim. Saban ayindan fazla içinde oruç tuttugu bir ay da görmedim.»



ska bir rivayete göre. Hz. Ayse «Saban Ayi'nin hepsini oruçlu olarak geçirirdklinde iken Müslim'in bir rivayetine göre de «Cok azi müstesna Saban Ayi'niuçlu geçirdigi» bildirilmektedir. Ikinci rivayet, ilkini açiklamaktadir. Buna göamâmin tutardi» demek. «Büyük bir çogunlugunu oruçlu olarak geçirirdi»mektir.

ylendigine göre, yer yüzünde Müslümanlarin nasil iki bayrami varsa gökteeleklerin de iki bayram gecesi vardir. Meleklerin bayram geceleri. Saban Ayibesinci gecesine rastlayan «Berat» gecssi ile «Kadir» gecesidir.

ü'minlerin bayramlari ise Ramazan Bayrami ile Kurban Bayramidir. Bu yüzdeban Ayi'nin onbesinci gecesi «Melekler Bayrami» adi verilmistir.

bkî Tefsir Kitabinda buyurdu ki; «Saban Ayi'nin onbesind Gecesi (Berat Gecr yilin günahlarini. Cuma Gecesi bir haftanin günahlarini. Kadir Gecesi de bümrün günâhlarini giderir» Yani bu geceleri ibadet üe geçirmek, günâhlarinderilmesine sebeb olur.

yüzden Berat Gecesi'nin bir adi da «Keffaret Gecesi»´dir. Peygamber 'imizki bayram gecesi ile Saban Ayi'nin onbesinci gecesini ibâdetle geçirenlerin

lbieri, diger kalblerin öldügü gün ölmez» seklindeki hadisine dayanarak bucenin bir baska adi da «Hayat Gecesidir.

rica Peygamber 'imizin Saban'in onüçüncü gecesi yaptigi duâ üzerine uluâh'in kendisine Ümmetinin üçte biri üzerinde sefaat yetkisi verdigini,dordüncü gecesi yaptigi dua üzerine kendisine ümmetinin üçte ikisi üzerindfaat yetkisi verdigini ve onbesinci gecesi duâ etmesi üzerine israrla Allah'in

mrinden kaçanlar disinda kalan bütün ümmeti üzerine sefaat yetkisi verildigidiren bir rivayete dayanarak. Sabanin onbesinci gecesine «Sefaat Gecesi» arilmistir.

ne Peygamber 'imizin

Ulu Allah Saban ayinin onbesinci gecesi kullara nazar eder ve Allah'a ortaksanlar ile bozguncular disinda kalan bütün herkesi afveder» seklindeki birdisine göre de bu gece «Magfiret Gecesi» adini almistir.

agida nakledecegimiz hâdiseye dayanarak, bu geceye «Azâd Gecesi» adi darilir. Sahâbilerden Hz. Enes Ibni Mâlik buyurur ki; «Peygamber 'imiz bir günni bir is için Hz. Ayse 'nin evine gönderdi. Eve varinca Ayse'ye

Çabuk ol, cünki ben Peygamber 'imizin yanindan, etrafindakilere Saban Ayi'nbesinci gecesini anlatirken ayrildim» dedim.

nun üzerine Hz. Ayse bana buyurdu ki: «Yâ Enes otur da sana Saban Ayi'nibesinci gecesi hakkinda bîr hâdise anlatayim. O gece sira bende idi. Peygame geldi, yanimda yataga girdi. Fakat geceleyin uyaninca onu yanimdalamadim. Içimden «Her halde Kibdi Cariyesinin evine gitti» dedim. Evden

escid'e vardim, karanlikta ayagim O'na takildi. O söyle diyordu:

— Sana cismim ve duygularimin kemâli secde etti. Kalbim sena inandi. Iste e

ulu Allah, onunla isledigim bütün kusurlara gelince, her uludan istenir, senyük günâhlarimi bagisla. Yüzüm yaraticisina, biçimlendirenine ve üzerine gö



kulak acana secde etti.»

kasindan basini kaldirip söyle dedi:

— Allah'im! Bana içimde senin korkunu tasiyan, sirkten ari ve uzak, kâfir venahkâr olmayan bir kalb nasib eyle.»

kasindan yine secdeye kapanarak söyle dedi:

— Öfkesinden kaçinip rizana, cezandan çekinip afvina, senden uzak kalmakta

kinip Sana siginirim. Ben seni övecek sifatlari sayamam. Sen kendini övdügbisin. Ben kardesim Davud gibi (A.S.) «Efendim için yüzümü topraga sürdümendimin sanina yarasan, afvetmektir» diyorum.»

kasindan basini kaldirinca O'na «Ana-babam yoluna feda olsun. Sen bîrdidesin, ben baska bir vadide (Sen de yapiyorsun, benim oklima geten ne idânâsina gelen bir sey» dedim. Bunun üzerine bana söyle buyurdu.

— Ey Hümeyra! Bu gecenin Saban Ayi'nin onbesinci gecesi oldugunu bilmiyousun? Ulu Allah, bu gece kalb kabilesinin sürüsünün koyunlarinin killari saydar kisiyi cehennemden âzâd eder. Yalniz su alti kisi müstesna:

evamli icki içenler, ana-babanin kalbini kiranlar, zinaya düskün olanlar,mayacagi bir malin fiyatini yükseltmek için alis - verise karisanlar, suret (respanlar ve kogucular.»

ygamber 'imizin:Saban Ayi'nin onbesinci gecesi Azrail (A.S)'e bir sonraki Saban Ayina kadarecek olanlarin isimleri bildirilir. Insan, bir yardan agac diker, evlenir ve evleparken öbür yandan adi ölecekler arasina geçmistir. Azrail (A.S) kendisine s

mir verilerek onun canini almayi beklemektedir» seklindeki bir hadisine

yanarak, bu geceye verilen bir isim de «Kismet ve Takdir Gecesi» dir.

03.Ramazân Ayı'nın Faziletleriu Allah (C.C.) buyuruyor ki:

— Ey Mü'minler; Sizden öncekilere oldugu gibi, size de günahlardan korunas

ye, oruç tutmak farz kilinmistir.»akara - 183)

id Ibni Cübeyr buyurdu: «Bizden önceki ümmetlerin orucu, yatsidan bir sonnün aksamina kadar sürerdi. Islâm'in iik günlerinde oldugu gibi.»

r gurup âlim bu bahisde der ki: «Oruç, hiristiyanlar üzerine de farz kilinmistmazanin bazen cok sicak günlere, bazen de cok soguk günlere rastlamasilculuklar sirasinda ve hayatlarinin diger bir kisim safhalarinda onlara zorliyordu.

nun için ileri gelenleri, orucu yaz ile kis arasi bir dönemde tutmak üzere gö



rligine vardilar ve ilkbaharda oruç tutmayi kararlastirdilar. Getirdikleri bulayliga karsilik oruca ongun daha ilâve ettiler.

r süre sonra kirallari hastalandi ve eger iyilesirse oruçlarina bir hafta dahaleyecegini Allah'a adadi. Iyilesmesi üzerine oruca bir hafta daha ekledi. kiral ölüp yerine baskasi geçince yeni Kiral «Orucu elli güne çikarin» diye erdi. Daha sonra hayvanlarini toplu halde Öldüren bulasici bir hastalik afati irsilasmalari üzerine kiralari «Oruç süresini attirin» diye emir çikardi. Bununerine on besten ve on gün sondan olmak üzere oruç müddetine yirmi gün d

lediler.»ri sürüldügüne göre, her ümmete Ramazan Orucu tutmak farz kilindi. Fakatmanla kendileri bu farzi yerine getirmekten kaçindilar.

gavi'nin ileri sürdügüne göre. «Ramazan» kelime olarak «Remza» kökünderemis bir isimdir ve kizgin tas mânâsina gelir. Cünki araplar siddetli sicaknlerde orüc tutarlardi. Aylara isim verdikleri zaman, oruç ayi siddetli sicaklastladigi için, adi «Ramazan» kondu.

ska bir görüse göre de, yakici mânasina gelen Ramazan bu ayin günâhlari

tmeye vesile olmasi yüzünden oruç ayina isim olarak takildi.mazan Orucu, Hicret'in ikinci yilinda farz kilindi. Kesin bir Isîâmî vecibe olduaçik bulundugu için farz oldugunu inkâr eden kâfir olur. Ramazanin faziletinlirten hadisler çoktur.


— Ramazanin iik gecesi girince, bir ay boyunca bir tanesi bile kapanmamakere, bütün cennet kapilari açilir ve Allah'in emri uyarinca söyle seslenilir,

y hayir arayicisi, gel! Ey kötülükte ileri giden, kendine gel! Günahlarininvedilmesini dileyen yok mu ki, günâhlari afvedile! Bir istegi olan yok mu ki,egi yerine getirile! Tevbe eden yok mu ki, tevbesi kabûl oluna! davet, tanyeri agarana kadar devam eder. Allah her bayram gecesi bir mily

siyi cehennemden âzâd eder.»

lman-i Fârisî buyurur ki; «Saban Ay/nin son günü Peygamber imiz bize hitaerek söyle buyurdu :

— Ey insanlar! Sizi büyük bir ay gölgesi altina almak üzeredir. Içinde bin ayd

yirli olan Kadir Gecesi vardir. Allah, o ay içinde oruç tutmayi farz ve geceleradetle geçirmeyi nafile kilmistir.

m bu ayda bir hayir islerse baska zamanda bir farzi yerine getiren gibidir. Bda bir farzi yerine getirirse baska zamanlarda yetmis farz yerine getiren gib

ay sabir ayidir. Sabrin mükafati ise cennettir. Bu ay yardim ayidir, içindeü'minin rizkinin arttigi bir aydir. Kim bu ayda bir oruçluya iftar ettirirse, bîr ad etmis gibi sevab kazanir ve günahlari bagislanir.»

îmân-i Farisî buyurur ki: «Bu sirada. «Yâ Rasûlallah, hepimizin oruçluyu ifta

tirmeye varligi yetmez.» dedik. Peygamber 'imiz sözlerine söyle devam buyu



— Allah, o sevabi, oruçluyu bir yudum süt, bir içim su ve bir hurma ile iftartirene de verir. Kim oruçlunun karnini doyurursa bu onun günahlariningislanmasini saglar, Allâh ona benim Havz'imdan bir kere içirir de artik hiçsamaz olur. Ayrica oruçlunun mükâfatindan hiç bir sey eksilmeksizin onunkdar sevab kazanir.

ayin basi rahmet, ortasi bagis ve sonu cehennemden kurtulustur.

m bu ayda kölesinin isini hafifletirse Allah onu cehennemden azad eder. ay içinde dört seyi çokça yapin. Ikisi ile Rabb'imizin rizasini kazanirsiniz. Dsi de sizin için kaçinilmaz ve ihmat edilmez ihtiyaçlardir.

bb'inizin hosnutlugunu kazandiran iki sey, Allâh'dan baska ilâh olmadiginahadet etmek ve O'na istigfar etmektir. Sizin için kaçinilmaz ve ihmal edilmean diger iki sey de, Rabb'inizden cennet istemeniz ve sizi cehennemdenrumasini diiemenizdir.»


im inanarak ve önemini anlayarak Ramazan Orucunu tutarsa, geçmis ve

lecek bütün günâhlari afvedilir."— Ulu Allah «insanoglunun oruç haric, her ameli kendisi içindir. O sirf benimndir ve mükâfatini da yalniz ben veririm» diye buyuruyor. Ulu Allah'inndisine izafe ettigi bir ibadet için baska bir sey söylemeye lüzum yoktur.»

— Ümmetime, Ramazan Ayi'nda, daha önceki ümmetlere verilmeyen bes özerilmistir:

— Allâh Kati'nda oruçlunun agiz kokusu, miskten daha hostur.

— Iftar anina kadar melekler onlar için istigfar eder.— O ayda seytanlarin elebaslari tutuklanir.

— Ulu Allah her gün «Salih kullarimin kötülük ve sikintidan kurtulmalarikindir» buyurarak her gün cenneti süsler,

— O ayin son gecesinde günâhlari afvedilir.»

hâbiler «Yâ Rasülallah o gece Kadir Gecesi midir» diye sordular. Peygambermiz onlara su cevabi verdi, «Hayir. Fakat her iyi amel isleyenin ameli bitince

ükâfati verilir.»

04.Kadir Gecesi'nin Faziletlerini Abbas buyurur ki: «Peygamber 'imize Israilogullanndan bir adamin bin yilyunca Allâh Yolu'nda omuzunda silâh ile savastigi anlatildi. Bu hal Peygambizin hosuna giderek ayni mazhariyyeti kendi ümmeti için de diledi ve

â Rabb'i, ümmetimi, ömrü en kisa ve ameli en az ümmet olarak yarattin» d



ah'a yakarinca Allâh O'na ve Kiyamete kadar gelecek olan bütün Ümmetinerailogulunun Allâh Yolunda silâh tasidigi bin aydan daha hayirli olan Kadirecesini bagisladi. Bu gece, bu ümmetin imtiyazlarindan birisidir.»

latildigina göre Israiloglu. Sem'un adinda biridir. Bin yil boyunca atinin palarumadan düsmanla savasir, üstün kuvvet ve cesareti ile karsisina dikilen kaze getirir.

ndisi ile basa çikamayacaklarini gören düsmanlari, birini karisina gönderereer kocasini baglar da onu bir eve hapsedip derdinden kurtulacak olurlarsandisine bir tas altin adarlar.

am gece uyuyunca karisi onu bir urganla baglar. Fakat uyaninca eli ayaginireket ettirerek urgani kolayca kesiverir. Karisina «Niçin böyle yaptin» diyerunca kadin «Gücünü denedim» diye cevap verir.

din durumu adamin düsmanlarina bildirince kendisine zincir gönderirler. Faam yine uyaninca onu da koparmakta güçlük çekmez.

arada seytan düsmanlarina gelerek karisina adamdan hangi seyi kesip

paramayacagini sormasini tavsiye eder. Birini gönderip kadina seytaninimatini ulastirirlar. Kadin adama neyi koparamayacagini sorunca adam «Sagülerini» diye cevap verir. Adamin yere kadar uzanan sekiz saç örgüsü vardam uyuyunca kadin örgülerin dördü ile ellerini, diger dördü ile de ayaklaringlar. Kâfirler gelir, adami alir ve bogazlayacaklari eve götürürler. Ev dört yürek boyu yükseklikte olmasina ragmen tek direklidir. Bütün düsmanlari basinüsür, önce dudaklarini, burnunu ve kulaklarini keserler. sirada adam Allah'a yalvararak kendisine verecegi asilmadik bir gün sayesiglarini koparmasini, evin diregini yerinden oynatarak binayi düsmanlarininsina yikip kendisinden kurtulmasini diler.

âh, duâsini kabul ederek kendisine sasirtici bir güç verir, baglarini koparir,regi yerinden oynatarak evi düsmanlarinin basina yikip hepsini öldürür vendisi böylece düsmanlarinin elinden kurtulur.

hâbiler bu hikâyeyi duyunca «Yâ Rasûlallah biz de o adamin sevabi kadar sezanabilir miyiz» diye sorarlar. Peygamber imiz «Bilmiyorum» diye cevap vekat Ibni Abbâs'in bahsettigi gibi. Peygamber imiz Allah'a yalvarir ve Allâh'daa Kadir Gecesini verir.


— Kadir Gecesi olunca Cebrail, bir gurup melek arasinda yere iner. Yere inenelekler gerek ayakta ve gerekse oturarak Allah'i zikreden her kulu selâmlarlun için istigfar ederler.»

û Hureyre buyurur ki; «Kadir Gecesi, yeryüzüne çakil sayisindan çok meleker. Onlarin inmeleri için gök kapilarinin hepsi açilir. Her yana nûr saçilir. Bür tecelli meydana gelir ve bu gece Meleküt âlemi açilir. Fakat bu husûsdasanlar birbirinden farklidir.

mine hem gök yüzünün ve yeryüzünün Melekütu birarada açilir. Gök yüzünrdeleri aradan kalkinca bu kimseler ayakta dikilen, oturan, secdeye kapanm







y Muhammed ümmeti! Büyük günahlari afveden ve bol bagislar sunan kerehibi. Rabb'inize çikin.»

ü'minler namaza katilinca ulu Allah, meleklere «Vazifesini yapan isçinin karsdir» diye sorar. Melekler «Yaptigi isin mükâfatini almaktir.» diye cevap verinun üzerine ulu Allah «Sizi sâhid tutarim ki, onlara mükâfat olarak rizami v

agfiretimi verdim.» buyurur.

06.Zilhicce'nin İlk On Gününün Faziletini Abbâs'in rivayet ettigine göre, Peygamber 'imiz bir gün

Zilhiccenin ilk on günü kadar içinde yapilan amellerin Allah Katinda degerlidugu baska bir gün yoktur» buyurdu. Sahâbiler «Alah Yolu'nda cihad etmek » diye sorarlar. Peygamber 'imiz «Evet. bu günlerde islenen amel, mali ve cAllah ugruna evinden çikip geri dönmeyenler hâriç cihâddan da daha

gerlidir» buyurdu.bir Ibni Abdullah'in rivayetin ettigine göre de Peygamber 'imiz

çinde amel islenen günler arasinda Allah Katinda Zühicce'nin ilk on günü kagerlisi yoktur» buyurdu. Sahâbiler «Allah Yolu'nda cihâd edilerek geçirilennler de mi onlar gibi olamaz?» diye sordular, pegamber 'imiz onlara «Evet,ah Yolu'nda ati ile birlikte can veren hariç, cihad edilerek geçirilen günlerdedaha degerlidir» buyurdu.

. Ayse buyurur ki; «Bir delikanli vardi ki. Zilhicce ayi girince oruç tutardi.

ygamber 'imiz bu hâlini ögrenince onu çagirarak ona

Bu günlerde niçin oruç tutuyorsun» diye sordu.

elikanli Peygamber 'imize «Yâ Rasûlallah anam - babam yoluna feda olsun! Bnler hacc ve ibadet aylaridir. Ola ki, Allah beni bu günlerde yapilan dualaratak eder» diye cevap verdi.nun üzerine

ygamber 'imiz delikanliya söyle buyurdu:

— Senin oruç tuttugun her gün için Allah Yolunda yüz köle âzâd etmis, üzeriza ettigin yüz deve ve yüz at vermis kadar sevab vardir. Terviye günü (Kurbyrami arefesinden bir gün önceki gün) gelince senin için Allah Yolundo bin kâd etmis, üzerinde kaza ettigin bin deve ve bin at vermis kadar sevab vordiife Günü de Allah Yolunda iki bin köle âzâd etmis, üzerinde gaza ettigin iki bve ve iki bin at vermis kadar sevab kazanirsin.»

rban Bayraminin arife günü oruç tutmak île sene oruç tutmaya. Asure Günüuç tütmek da bir senelik oruca bedeldir.»

fsir âlimleri «Musa ile otuz gece için sözlestik, sonra da buna on gece daha



ledik» mealindeki âyette geçen «sonra da buna on gece daha ekledik» ifadeZilhicce'nin ilk on gününün kasdedildigini ileri sürerler.

ni Mes'ûd buyurur ki;

Allah, günlerden dördünü, aylardan dördünü, kadinlarin dördünü seçkin kildiört kimse Cennete ilk önce girer ve dört kimseyi de cennet hasreti ile bekler

ümtaz dört günün ilki Cum'â Günü'dür. Onun öyle bir âni vardir ki, ona rastldünya ve âhiret ile ilgili bir sey isteyen müslümanin dilegi kesinlikle kabûl

ilir.ncisi arife günüdür. Arife günü gelince, ulu Allâh meleklerine karsi övünerey meleklerim, kullarimi görün, mallarini harcayarak ve bedenlerini yorarak oprak içinde huzuruma geldiler. Sâhid olun ki, onlarin günahlarini afvettim.

üncüsü Kurban Bayrami Günü'dür. Kurban bayraminda kul, Kurbanini kesinre akan ilk damla kan islemis oldugu bütün günahlara kefaret olur.

ördüncüsü Ramazan Bayrami'dir. Mü'minler Ramazanda oruçlarini tutup baynü'ne ulasinca, ulu Allah meleklerine «Her çalisan, ücretini ister. Kullarim dmazanda oruçlarini tutmuslar ve bayrama çikmislar, simdi mükâfatlariniiyorlar. Sâhid olunuz ki, onlarin günahlarini afvettim.» Bu ara söyle sesleniy Muhammed (S.A.S.) ümmeti Simdi evlerinize dönünüz, kötülüklerinizliklere döndürülmüstür.»

çkin aylar Receb, Zilkade, Zilhicce ve Muharrem Aylaridir.

çkin kadinlara gelince bunlar da Imran kizi Meryem, kadinlardan Allah'a venun Rasûlüne ilk önce inanan Huveylid kizi Hatice, Firavun'un esi Müzahim iye ve cennetlik kadinlarin bas hanimefendisi Muhammed (S.A.V.) kizi

tma'dirnnete ilk önce girecek dört kimseye gelince bunlar her kavmin ilküslümanlaridir.

ygamber 'imiz araplarin ilk müslümani, Selman acemlerin ilk müslümani,heyb, rumlann ilk müslümani ve Bilâl de Habesilerin ilk müslümanidir.

nnetin hasretle bekledigi dört kimse de Ali Ibni Ebû Talib, Selmân-i Farisî,mmar Ibni Yasir ve Miktad Ibni Esved'dir.»

ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:— Kim Kurban Bayrami arifesinden bir gün Önce oruç tutarsa. Allâh ona Hz.yûb (A.S)'un karsilastigi belâlara karsi sabrederek kazandigi sevab kadar serir. Arife Günü oruç tutana da Allah, Hz. Isâ (A.S)'ninki kadar sevab verir.»

ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor" ki:

— Arife günü gelince, ulu Allah rahmetini saçar. Hic bir gün o günde oldugudar insan cehennemden âzâd olunmaz. Kim Arife günü gerek dünya ve gereiret ile ilgili olarak Allâh'dan bir sey isterse, Allâh onun dilegini karsilar. Ari

ünü tutulan oruç hem geçmis ve hem de gelecek senenin günâhlarina kefare



ur.»

ah bilir, ama bunun hikmeti su olabilir. Terviye ve arife günleri iki bayramasinda mü'minler için sevinc günleridir. Mü'minler hesabina günahlarininvedilmesinden daha büyük bir sevinc kaynagi olamaz.

bayramdan sonra gelen Asure Günü bir senelik günâhlarin kefareti olur. Cügün Hz. Musa'nin (A.S.) ve Arife Günü Peygamber imizindir.

ygamber imiz digerlerine karsi üstünlügü elbette ki, kat kat fazladir.

07.Aşurenin Faziletini Abbâs buyurur ki;eygamber 'imiz Medine'ye gelince Yahudilerin Asure Günü oruç tuttugunurdü. Sebebini sorunca O'na "Bu gün ulu Allah Hz. Musa (A.S.) ile Israilogulla

ravn'in kavmi karsisinda üstün çikardi. Biz de Hz. Musa'ya (A.S.) duydugumrmete dayanarak bu gün oruç tutuyoruz." diye cevap verdiler.

nun üzerine Peygamber 'imiz onlara «Biz Hz. Musa'ya (A.S.) sizden dahaygiliyiz» diye buyurarak ümmetine asure günü oruç tutmalarini emretti.

ure Günü'nün üstünlük sebebi hakkinda bize genis bilgiler gelmistir. Bunlarre bu gün Hz. Âdem'in {A.S.) tevbesi kabul edildi, yine Hz. Âdem (A.S.) bu ratildi ve Cennete girisi de bu güne rastlar.

s, Kürsî, Gökler, yeryüzü, günes, ay, yildizlar ve Cennet bu gün yaratildi. Hrahim (A.S) bu gün yaratildi ve yine bu gün atesten yanmaksizin kurtuldu. Ygün Hz. Musa (A.S.) ile yanindaki mü'minler, suda bogulmaktan kurtuldula

r'avn ve adamlari bugün boguldu.. Isâ (A.S.) bu gün dogdu ve yine bu gün göge Çikarildi. Yine bu gün Hz. Idr.S.) göge çikarildi. Nuh (A.S)'un Gemisi bu gün Cûdî tepesinde karayaurtuldu. Hz. Süleyman (A.S)'a muhtesem saltanat bu gün verildi.

. Yûnus (A.S) baligin karnindan bu gün çikarildi. Hz. Yâkûb'un (A.S.) bu günzleri yeniden açildi. Hz. Yûsuf (A.S)'un kuyudan çikarilmasi bu güne rastlar.yüb (A.S) tutuldugu hastaliktan bu gün kurtuldu. Yeryüzüne ilk yagmurunsmesi de bu güne rastlar.

aha önceki ümmetler zamaninda bu gün oruç tutmak yaygindi. Hattamazandan önce bu günde oruç tutmanin önce farz kilinip sonra bu emrintadan kalktigi ileri sürülür.

cretten sonra bu günü oruçla geçiren Peygamber 'imiz Medine'ye gelince, emniledi.

ttâ. Peygamberimizin (S.A.S.) fâni ömrünün son yilinda «Eger gelecek senedar yasarsam. Asure Günlerin dokuzuncu ve onuncusunda oruç tutacagim» yurdugu ve fakat o ysl içinde Allah'a kavustugu, buna göre onuncu günden

ska bir gün oruç tutmadi ise de bu arzuyu gösterdigi ileri sürülür.



hicce'nin dokuzuncu ve onbirinci günü tutulmasi «Siz Asure Günü'nden bir ce ve bîr gün daha oruç tutarak Yahudilerin geleneginden ayrilin.» seklindedisine dayanir. Cünki, yahudiler sirf Asure Günü oruç tutuyorlardi.

yhâkî'ye göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Asure Günü kim aile halkina ve yakinlarina karsi cömert davranirsa. Allahu bütün sene boyunca genislige kavusturur.»

berânî'nin kaydettigi ve rivayet zincirinde belirsizlik bulunan bir hadise göre

ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:sure Günü verilen bir dîrhemlik sadakaya yediyüz bin dirhem gibi sevâb ver

e yandan. Asure Günü gözüne sürme çekenin o yil göz agrisinakalanmiyacagini ve o gün yikananin hasta olmiyacagini ileri süren hadisdurmadir.

kim'in belirttigine göre, o gün gözlere sürme çekmek, bidáttir, Ibni Kayyum.A.) «Asure Günü sürme çekmeyi, tanegillerden yemek pisirmeyi, yag sürüneyi ve kokulanmayi tesvik ettigi Heri sürülen hadis, yakmalarin uydurmasidir.

esin ki, Asure Günü Hz. Hüseyin (R.A)'in ugradigi ihanet, onun derececeliginin artisina ve Allâh Katindaki yüksek mertebesini ve temiz ehli beytinfina katilisini gösteren bir delildir.

günde Hz. Hüseyin'in (R.A.) ugradigi ihaneti anmak isteyen kimse, Allah'inmrine uyarak ve Ulu Allah'in «Onlara Allâh'dan magfiret ve rahmet vardir. Islar hidayete erenlerdir» mealindeki âyetle Hz. Hüseyin'e (R.A.) ayirdigiertebeye saygi duyarak sadece sik sik «Innâ lillâhi ve in-na ileyhl râciûn»

mesi gerekir.nun disinda hic kimsenin, sakin ve sakin râfizilerin ve benzerlerinin yas tutlasma ve dögünme gibi geleneklerine uymamalidir. Çünki böyle davranmakü'min ahlâkina uymaz. Eger böyle davranmak mesru olsaydi, Hz. Hüseyin'in.A.) dedesi olan Peygamber imizin ölüm gününde yas tutmak daha yerindeurdu.

ce Allâh, bize kafidir, O ne güzel vekildir.

08.Fakirleri Ağırlamanın Faziletiygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Misafir için tekerrüh gösterip onu gücendirmeyiniz. Çünkî misafiri gücendiah'i gücendirmis olur. Allâh ise kendisini gücendireni gücendirir.»

— Misafir agirlamayan kimsede hayir yoktur.»

ygamber 'imiz, bir gün deve ve sigir sürüsü olan birine ugrar. Fakat adam



ygamber imizi agirlamaz. Sonra sadece bir kaç kuzusu olan bir kadina ugrardin Peygamber 'imizi agirlayarak ona kuzu keser. Bunun üzerineygamber'imiz (S.A.S.) buyurur ki:

— Her ikisine bir bakiniz. Bu huy Allah'in kudreti dahilindedir. Allâh kime iyilâk bahsetmek isterse ona verir.»

ygamber imizin hizmetçisi Ebû Râfi der ki: «Bir gün Peygamber 'imize birsafir gelir. Beni çagirarak

alan Yahûdiye var ve bana Recep ayina kadar biraz un ödünç vermesini söyr. Yahûdî «Vallahi, encak bir rehin verirse ona ödünç veririm» dedi. Durumuygamber 'imize bildirince bana «Vallahi ben gökte de yerde de güvenilir birsiyim. Eger bana ödünç verseydi verdiginin bedelini ona geri verirdim. Suhimi götür ve kendisine rehin olarak birak» buyurdu.

. Ibrahim (A.S.), yemek yiyecegi zaman disari çikar ve bir ya da iki mil kedaaklara giderek birlikte yemek yiyecegi birini arardi. «Misafir Babasi» diye ünlmisti. Bu konudaki samimî tutkunlugundan dolayi günümüze kadar vefat etrde misafir agirlama gelenegi devam ettirilmistir. Üç kisiden on kisiye, hatta

z kisiye kadar evinde misafir agirlanmayan bir gece gecirmemistir. «Her ev,r gece misâfirsiz kalmama sayesinde ayakta durur» derdi.

ygamber imize «imân nedir» diye sordular. O da

emek yedirmek ve herkese selâm vermektir» diye cevap buyurdu.

ygamber 'imiz. (günâhlara kefaret olan ve derece yükselten amellerin nedugu) hakkindaki bir soruya da:

emek yedirmek ve halk uykuda iken namaz kilmaktir.» diye cevap buyurdu

acc'in kabul edilmesine sebeb olan ibâdetlerin ne oldugu) hakkindaki bir sorygamber 'imiz «Yemek yedirmek ve tatli dil» diye cevap buyurdu.

. Enes Ibni Mâlik buyurur ki.

Misafirin girmedigi eve melek de girmez.»

safir ogirlamanin ve yemek yedirmenin fazileti hakkindaki hadisler sayisizdi

beyitlerin sâiri, ne güzel demistir:

Misafiri niye sevmeyeyim?ya ona güteryüz göstermekten niye hoslanmayayim?

safir benim yanimda, aslinda.

ndi rizkini yiyor ve karsiliginda bana tesekkür ediyor.»

r ata sözü söyledir.yilik, ancak güleryüz, tatli söz ve geleni iyi karsilamak ile tamamlanir.»

ska bir sâir de söyle der.



Misâfirim daha yükünü çözmeden onu güler yüzle karsilarim.

r kurak olsa bile, benim yanimda bolluk belirir.

safir hesabina bolluk, köylerin coklugu ile degildir.

kat onun için cömertin yüzü, bolluktur.»

safir çagiranin, fasiklari degil, takva sâhiblerini tercih etmesi gerekir.ygamber ' imiz. kendisini agirlayan bir evde dua ederken «Yemegini iyiler

sin» diye buyurmustur.ygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Yalniz takva sahibinin yemegini ye. Yemegini de sadece takva sâhiblerisin.»

ne yedirenin, genellikle zenginleri degil, fakirleri gözetmesi gerekir.


— Yedirilen yemeklerin en fenasi, sâdece zenginlerin çagrilip fakirlerin ihmalildigi dügün ziyafetidir.»e yandan yemek verenin yakinlarini ihmâl etmemesi gerekir. Çünki onlari ihmek sogukluk dogurucudur ve akrabalik baglarini kesmektir. Yine yemekrenin dost ve tanidiklari arasinda gönül kirici bir ayirima girmemesi gerekir.nki bazi dost ve tanidiklari baskalarina tercih etmek, digerlerinin kalbindeskünlüge yol acar.

nlar yaninda yemek verenin verdigi yemegi ögünme ve böbürlenme araciarak kullanmamasi, onu dostlarinin kalbini hosnut "etme vesilesi, yemek

dirme ve mü'minlerin kalblerini sevindirme bahsinde Peygamber imizinnnetine uyma vesilesi bilmesi gerekir.

ne yemek verenin her hangi bir sebeb ile davetlileri sikacagi bastan belli olaya davete gelmekte güçlüge katlanacak kimseleri çagirmamasi gerekir. Yalnvete katilmayi isteyenleri çagirmasi gerekir.

tekim Süfyan-üs Sevrî buyurur ki;

avete katilmaktan hoslanmayan birini yemege çagiran bir günah, bile bile br davete katilan kimse de iki günâh kazanmis olur. Çünki davet eden

rsisindakini istemeyerek yemeye zorlamis olur. Eger durumu bilse, ona yemrmezdi. Takva sahibine yemek vermek, ibâdete destek olmak, fâsikin karninyurmak da günâh islemeye yardima olmaktir."

rzinin biri lbni Muûârek'e

Ben devlet büyüklerinin elbiselerini dikerim. Benim zâlimlerin yardimcisimamdan korkulur mu» diye sorar.

ni Mübarek de terziye «Hayir, Zâlimlerin destekçileri sana igne-iplik satanlan ise zâlimlerden bîrisin» diye cevap verir.



avete icabet etmek, sünnet-i müekkede'dir. Bazilari bazi yerlerde vâcibdugunu ileri sürerler. Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Eger bir paçaya çagrilsam kabul ederdim. Eger bana bir dirsek hediye edilsbul ederdim.»

avete katilmanin bes edebi vardir. Bunlar gerek «îhyâ ûl - Ulûm-ud Din, dee rekse baska kitablarda açiklanmistir.

09.Cenaze ve Kabiresin ki, cenazeler basiret sahibleri için ibrettir. Cenaze uyarici ve hatirlaticikat bu uyaricilik ve hatirlaticilik gafiller için degildir. Çünki cenazeleri görmefillerin sadece gönül katiligini artirir. Cünki onlar her zaman baskalarininnazelerine bakacaklarini sanirlar ve kaçinilmaz olarak bir gün kendinazelerinin de eller üstünce tasinacagini hesab etmezler. Yahud danazelerinin tasinmasini yakin görmezler ve o anda cenazeleri tasinanlarin dle düsündüklerini, fakat hesaplarinin yanlis çiktigini ve sürelerinin cok erkenldugunu gözönünde tutmazlar.ndini bilen kimse, cenazeye, tabuta kendisi konmus gibi bakmalidir. Cünki ççmeden, belki ertesi ve belki iki gün sonra tabuta girebilir.

vayet edildigine göre. Ebû Hureyre bir cenaze görünce:

Ugurlar olsun. Biz de pesinizdeyiz» derdi.

ekhul-ud Dimiskî bir cenaze gördügü zaman:

nce siz geçiniz, biz arkanizdayiz. Bir yanda manâli bir nasihat, öbür yanda kmürlü bir gaflet. Biri gidiyor, ötekinin ise akli basinda degil. derdi.

eyd Ibni-Hudeyr buyurur ki;

Her cenaze gördügümde Içimden sâdece gerçeklesen hâdise mâhiyetinin nedugu ile nereye varilacak oldugunu düsünürüm.»

rdesi ölen Mâlik Ibni Dinar

naze töreninde göz yasi dökerken «Nereye varacagimi bilmeden yüzüm

lemez. Yasadikça da bunu ögrenemem» diyordu.mes buyurur ki:

Cenaze törenlerine katildigimizda hepimiz yasli oldugumuz için hangimizinngimizi teselli edecegini bilemezdik.»

bit-ül Bünânî buyuruyor ki:

enaze törenlerine katildigimizda basi önde olarak aglamayan kimseremezdik."

k müslümanlar ölümden böyle korkaraarda. Simdi ise cenazelerde çogunlugu



len, eglenen ve sedece ölünün geriye ne miras biraktigi ve mirasinin nasillüsülecegi konusunda konusan kalabaliklar görüyoruz. Günümüzün törenler

ünün yakinlari ve akrabalari sirf hangi yoldan giderek kalan mirastan payacaklarini düsünmekte, hiç biri kendi cenaze töreni ile tabuta konunca Basinler gelecegi konusunda kafa yormammaktadir.

gaafil hâlin, günah ve isyanlarla katilasan kalblerden baska bir sebebi yokt yüzden ulu Allah (C.C)í, ahiret gününü ve önümüzdeki korkunç merhaleleutarak bize faydasi oimayan seyier ile eglenir, oyalanir olduk.

âh (C.C)'dan bizi bu gafletten uyandirmasini dileriz. Cenaze töreninetilaniardan beklenen en yerinde davranis, ölü için gözyasi dökmektir. Aslindn içyüzünü idrâk etseler ölüye degil, kendilerine aglarlar.

rahim-üz Zeyyad ölüye aciyanlari görünce onlara:

Kendinize acisaniz size daha yararli olur. Çünki üç korkunç safhadan geçmislunuyor. Birincisi ölüm meleginin yüzünü gördü. Ikincisi ölüm acisi tatti.üncüsü son nefesdeki endiseden kurtuldu.»

û Amr Ibni Alâ der ki; «Bir gün ünlü sâir Cerir ile birlikte oturuyorduk. Kâtir yazdiriyordu. Bu sirada bir cenaze göründü. Cerir sustu. Sonra da «vallahinazeler beni kocaltti.» dedi ve o anca su beyitleri insad etti;

Cenazeler bize dogru gelirken ürküyoruz.

nlar geçtikten sonra da eglenceye daliyoruz.

erine kurt düsen bir koyun sürüsü gibiyiz.»

rt sürüden uzaklasir uzaklasmaz koyunlar yine otlamaya

larlar.»üsünceli olmak, ibret almak ve fikih kitablarindaki cenazenin sünnet veeblerine uyarak alcak gönüllü bir edâ ile cenazenin arkasindan gitmeyezirlanmak, cenaze törenine katilmanin edeblerindendir. Yine kisinin ölükkinda fâsik da olsa iyi düsünmesi ve görünüsü iyi olsa bile kendisi hakkindtümser olmasi cenaze edeblerindendir. Cünki son nefesi verme âni tehlikedsil geçecegi bilinmez.

tekim Ömer Ibni Zerr'in günahkâr taninan bir komsusu ölür. Herkes cenazestilmaktan kaçinir. Buna karsilik Ömer komsusunun cenazesine katilir vemazini kildirir. Ölü topraga verilince Ömer mezarin basina dikilir ve söyle dy Ebû Filân. Allâh sana rahmet etsin. Ömrün boyunca Kelime-i Tevhid'denrilmadin ve yüzünü secde ile toprakladin. Senin için «Günahkâr ve kusurlu»yorlar. Hangimiz günahsiz ve kusrsusuz ki.»

ylendigine göre Basra kasabalarindan birinde günâha düskün biri bir gün ölrisi cenazesini tasimakta kendisine yardim edecek hiç kimse bulamaz. Cünknahkârligi ile tanindigindan hiç kimse cenazesine katilmaz. Kadin ölüyü ikiretli hamal ile musalla tasma tasir. Fakat hiç kimse namazini kilmak istemez

nun üzerine kadin, topraga vermek üzere ölüyü sahraya tasitir. Yakinlardak



gda büyük bir zâhid barinirmis. Kadin onu karsisinda görür. Sanki cenazeyikliyormus gibidir. Sonra da cenazenin namazini kilmaya hazirlanir.

sabanin her yanina «Zâhid falan kisinin cenaze namazini kilmak üzere dagddi» diye haber yayilir. Bunun üzerine bütün kasaba halki da oraya toplanir vhidin imamligi altinda cenaze namazini kilarlar. Halki, zahidin bu cenazeninmazini kilmasina sasarlar. Bir soru üzerine davranisin sebebini söyleiklar:

yamda bana «Falan yere in. Orada yaninda bir kadindan baska hiç kimseninlunmadigi bir cenaze göreceksin. Onun namazini kil. Onun günahlarivedilmistir» diye bildirildi.

sözleri duyan halkin saskinligi daha da artar. Bunun üzerin zâhid, ölünün enina çagirir. Ona kocasinin nasil bir hayat yasadigini ve ne gibi özellikleridugunu sorar. Kadin «Herkesin bildigi gibi gününün çogu kismini meyhanedeki içerek geçirirdi» diye cevap verir.

hid kadina «Düsün bakalim, hiç bir iyi amelini biliyor musun» diye israr ededin bu sefer su cevabi verir. «Evet, onun üç iyi huyunu hatirliyorum:

rincisi sabahleyin ayilinca üstünü degistirir, abdest alir ve sabah namazinimâatle kilar. Sonra yine meyhaneye döner, içki içmeye baslardi.

ncisi evinde her zaman bir veya iki yetim barindirirdi. Onlara çocuklarindanha iyi davranirdi. Onlarin üzerine çok titrerdi. Üçüncüsü gece ortasinda ayilzyaslari arasinda «Yâ Rabb'i, bu murdar bedenimle hangi Cehennem kösesinldurmak istiyorsun» derdi.

nun üzerine zâhid ortadan kayboldu ve halkin adam hakkindaki saskinligi vrarsizligi da dagilmis oldu.

ahhak söyle der; «Adamin biri Peygamber 'imize «Insanlarin en zahidi kimdisûlellah » diye sorar. Peygamber imiz adama söyle cevap verir.

Kabri ve çürümeyi hatirindan çikarmayan, dünya ziynetinin fazlasindan uzakrup baki olani fâni olana tercih eden, yarini ömründen saymayan ve kendin

ülerden biri sayan kimsedir.»

ini mezarliga yakin seçen Hz. Ali'ye (K.V) «Niye mezarliga yakin oturuyorsuye sorulunca söyle cevap verir; «Ben onlari en iyi ve en dogru komsu olarak

bul ediyorum. Çünki konusmaktan kaçmiyor ve ahireti düsünüyorlar.». Osman bir kabrin basina varinca sakali islanacak derecede aglardi. Kendis

Sen cenneti ve cehennemi aninca aglamiyorsun da kabrin basinda durunca nliyorsun» diye sorarlar. Hz. Osman su cevâbi verir: Ben Peygamber imizin sdigini duydum:

Kabir, ahiretin ilk konagidir, ölü bu safhadan kolay geçerse sonrasi daha kolaur. Fakat bu safha çetin geçtigi takdirde arkasi daha zor gelir.»

ylendigine göre Amir Ibni As bir gün bir mezarligin yaninda atindan inerek

k'at namaz kilar. Kendisine «Daha önce böyle yapmazdin, simdiki davranisinbebi nedir» diye sorarlar. Bunun üzerine su cevabi verir. «Kabir halkini ve o





ni, hakki bildirmek üzere peygamber olarak gönderen Allah'a yemin ederimu Allah'in kitabinda bahsettigi cehennem zincirlerinin bir halkasi yeryüzü daerine indiriise, daglar çöker ve bu halka yerin en alt tabakasina inmedikçeramazdi.»

ygamber ìmiz duyduklarinin bu noktasinda "Yâ Cebrail (A.S), yeter. Yoksalbim yuvasindan firlayacak ve ölecegim" dedi.

sirada Peygamber ìmiz Cebrail (A.S)'in aglamakta oldugunu gördü. Bununerine Peygamber ìmiz ona «Yâ Cebrail (A.S), Allah Kati'nda bu kadar yüce ertebenin sahibi oldugun halde sen de mi agliyorsun» dedi. Cebrail (A.S)ygamber ìmize su cevabi verdi. «Niye aglamayayim? Asil benim aglamamrekir. Belki de Allah'in bilgisine göre durumum bu günkünden degisiktir.miyorum, belki de önceleri meleklerden biri olan seytanin basina gelen felânim de basima gelir. Bilmiyorum, belki de Hârut ile Mârut'un baslarina gelennim basima gelir.»

nun üzerine Cebrail (A.S) ile Peygamber ìmiz birlikte aglamaya basladilar.hayet söyle bir ses geldi.

y Cebrail ve Muhammed Allah sizleri kendisine âsi olmaktan korumustur.» sin arkasindan Cebrail (A.S) tekrar göge yücelir. Peygamber ímiz de biraznra disari çikinca gülen ve eglenen bir Ensâr gurubuna rastladi. Onlara söyleyurdu:

— Önünüzde cehennem varken nasil gülebiliyorsunuz? Benim bildiklerimiseniz, az güler çok aglardiniz. Girtlaginizdan ne bir lokma yemek ve ne de bdum su geçmezdi. Yüksek daglara çikarak Allâh'a yalvarirdiniz.» Bu sirada sr ses geldi:

— Yâ Muhammed! Kullarimi umutsuzluga düsürme. Ben seni, çetin göstericiarak degil, ancak müjdeleyici olarak gönderdim.»

nun özerine Peygamber ímiz «Dogruluktan ayrilmayiniz. Allah'a yakinunuz» buyurdu.

ri sürüldügüne göre bir gün Peygamber ímiz Cebrail (A.S)'e «Niye Mikâil.S)'i hiç gülerken germedin mi?» diye sorunca Cebrâil (A.S) de O'na «Mikail.S)' cehennem yaratila beri hiç gülmedi» diye cevap verdi.

ni Mâce ve Hakim'e göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Sizin kullandiginiz bu ates, cehennem atesinin yetmiste biri derecesinde bkiciliga sahibtir. Eger iki sefer suda söndürülmeseydi, ondanrarlanamayacaktiniz. Bu ates, tekrar cehenneme döndürülmesin diye Allah'a etmektedir.»

yhâkî'ye göre Hz. Ömer bir gün;

Derileri her eridiginde azabi duysunlar diye onlara baska bir deri veririz.» (N)

ealindeki ayeti okuyarak Ka'b Ibni Ahbâr'a «Bu âyeti tefsir et. Eger dogruylersen, sözlerini tasdik ederim. Yanlis söylersen sana karsi çikarim, dedi.





ksa sol tarafindan nu veya arka tarafindan mi verildigini ögreninceye kadar

üncüsü cehennemin ta ortasi üzerine Sirat kurulunca. Herkes üzerinden asiamayacagini ögreninceye kadar.»

rmizî'ye göre Enes Ibni Mâlik buyurur ki;

Bir gün Peygamber ímize Kiyamet Günü bana sefaat edip etmeyeceginirdum» «Bana;

Allâh izin verirse edecegim» diye cevap verdi.nun üzerine O'na «Seni nerede bulurum» diye sordum.

na «Beni ilk önce Sirat üzerinde ararsin» dedi.

Seni Sirat üzerinde bulamazsam» dedim.

O zaman Mizan önünde ararsim dedi.

ger Mizan önünde de bulamazsam» diye sordum. Bana su cevabi verdi.

O zaman beni havuz basinda ara. Çünkü ben mutlaka bu üç yerin birindeurum.»

kim'e göre Peygamber'imiz (S.A.S.) buyuruyor ki:

— Kiyamet Günü Mizan kurulur. Üzerine gökler ile yer konsa onlari bilekebilir.

elekler «Yâ Rabbi, bu Mizan kimin amellerini tartacak» diye sorarlar.

u Allah «kullarimdan hangisinin amelini istersem» diye cevab verir. Bunun

erine melekler «Ey noksanliklarin her türlüsünden beri olan Allah, sanarektigi gibi ibâdet etmis degiliz» derler.

ni Mes'ûd buyurur ki:

Cehennem üzerine bilenmis kiliç gibi keskin ve kaygan olan Sirat kurulur.erinde geçenlere takilan atesten çengeller vardir. Bunlara takilan yüzüstühenneme kapaklanir.

erinden bazilari simsek gibi geçer, çengeller üzerine takilamaz ki, kurtulmaz konusu olsun. Bazilari rüzgâr gibi seçer. Bunlar da cengellere takilmadikla

n kurtulmalari söz konusu degildir. Bazi at kosar gibi geçer. Bazilari ayaklasar gibi bir hizla, bazilari da tiris yürüme hiz ile geçerler, bazilari da normalrüyusle geçerler.

sondan giden kimseyi ates yalar ve canini yakar. Fakat Aaaâh'in fazileti,hmeti ve keremi sayesinde yine de cennete girer. Ona «Ne dilersen dile, neersen söyle» diye buyurulur.

am «Yâ Rabb'i, benimle alay mi ediyorsun» der. Bunun üzerine ona tekrar "iyor, ne istiyorsan söyle" denir. Nihayet dilekleri bitince Ulu Allah ona «Ne

iyorsan, yaninda bir kat fazlasi ile sana veriyorum» der.



üslim'e göre Ensar'dan Ummu Mubessir der ki. Peygamber ímizin bir gün esfsa'nin yaninda iken «Allah'in izni ile, agacin altinda bana bey'at edenlerin h

risi cehenneme girmeyecek» buyuyurken isittim.

tsa «Hayir, yâ Rasûlallah » deyince Peygamber ímiz onu susturdu. Bunagmen Hafsa «Oraya, cehenneme hiç girmeyeniniz olmayacak» mealindeki âuyunca Peygamber 'imiz ona, Ulu Allah

onra takva sâhiblerini kurtaracagiz ve zâlimleri orada dîzüstü çökmüs durumrakacagiz» (Meryem - 72) buyuruyor diyerek cevab verdi.

med Ibni Hambel'e göre, Cehneneme ugrayip ugramayacagi konusunda birmaat fikir ayriligina düstüler. Kimi «Mü'minler oraya hiç girmeyecek» derkemisi de «herkes oraya girecek. Sonra takva sâhibleri kurtulacak» diye fikirlevundular.

nun üzerine içlerinden biri sahâbilerden Câbir Ibni Abdullah'a bu konudakirini sordu.

bir ona su cevabi verdi. «Herkes oraya girecek. Peygamber 'imizin böyle

yurdugunu duymadiysâm, su kulaklarim sagir olsun.»Cehenneme ugramak» içine girmek anlamina gelir. Fakat cehennem mü'minn, Hz. Ibrahim (A.S)'e oldugu gibi serin ve elverisli bir yer olur. O kadar ki,lar cehennem melteminin sesini duyarlar. Arkasindan «Sonra takva sahiplertaracagiz ve zalimleri de dizüstü çökmüs durumda orada birakacagiz»ealindeki âyetin hükmü gerçeklesir.»

kim'e göre herkes cehenneme varir, arkasindan amellerinin derecesi uyarinri çikarlar. Ilk çikan göz açip kapayasiya, sonrasi rüzgâr gibi, sonrasi at kosabi, sonrasi normal süvarisi gibi, sonrasi hizli yürüyen bir yaya gibi ve en orkalan normal yaya yürüyüsü ile oraya girip çikar.»

12.Peygamber Efendimizin (S.A.V.) VefatıYGAMBER'İMİZİN (S.A.V) VEFATI

ni Mes'ûd der ki;

Aramizdan ayrilacagi sirada Ayse'nin (validemiz için) evinde yatan Peygambemizin yanina girdik. Bizi görünce gözleri yasardi ve söyle buyurdu:

—Hos geldiniz. Allâh size ömürler versin, sizi korusun ve desteklesin. Size AlO'ndan korkmayi tavsiye ederim. Ben size O'nun gönderdigi açiklayici bir ikiciyim. Onun mülkü üzerinde ve O'nun kullari hakkinda sakin Allah'in

mirlerine karsi gelmeyin. Ölüm ani, Allah'a dönüs ve Sidret-ül Münteha'ya,nnet barinagina ve dolu kadehe kavusma ani yaklasti.

nden yana birbirinize ve benden sonra dininize girecek olanlara selâmimi veah'in rahmeti dileklerimi ulastirin.»



dirildigine göre, Peygamber'imiz (S.A.S.) dünyadan ayrilacagi sirada Cebrai.S)'e:

Benden sonra ümmetim kimin elinde kalacak» diye sorar. Ulu Allah (C.C) Ce.S) 'e bildirir ki. «Sevgili Rasülümü müjdele ki. O'nun ümmetini yüzüstürakmam. O'na müjdele ki, insanlar yeniden dirilirken ilk defa mezarinin basiçikacak ve Mahser toplantisinda ümmetinin basinda bulunacaktir. O'nun ümeri girmedikçe cennete girmek, diger ümmetlere yasaktir.» Bunun üzerineygamber 'imiz «Simdi gözüm arkada degil» diye buyurdu.

. Ayse buyurdu ki: «Peygamber 'imiz aramizdan ayrilacagi sirada yedi kuyukarilmis yedi tulum su ile kendisini yikamamizi emretti. Biz emrettigi gibi yarahladi. Sonra evden çikti, Cemâatle nemaz kildi, arkasindan Uhud sehidlern istigfar ve dua etti.

nra da ensar hakkinda vasiyette bulunmak üzere sunlari söyledi:

— Imdi, ey muhacirler! Siz artiyorsunuz. Fakat ensar, bu gün oldugundan dazlu artmaz oldu.sar benim sigindigim barinagimdir. Onlarin iyilerine karsi iyi davraniniz.

atalilarinin hatalarini da hos görünüz.»nra sözlerine söyle devam etti, «Bir kul, dünyada kalmak ile Allâh'a yönelerasinda tercih yapmaya çagrildi ve Allah'in yanini tercih etti.»

söz üzerine Ebû Bekir Peygamber ímizin son sözü ile kendisini kasdettiginecegini sanarak aglamaya basladi.

ygamber 'imiz durumu görünce söyle buyurdu. «Sakin ol, ya Ebû Bekir! (R.Alniz Ebû Bekir'in yoluna açilanin disinda Mescid'in sokaga açilan diger bütünpilarini kapatiniz. Cünki ben Ebû Bekir ile sohbet etmekten daha degerli bir miyorum.»

. Ayse diyor ki:

eygamber 'imiz benim evimde, benim günümde ve kucagimda ruhunu teslimti. Ulu Allah O'nun agiz suyu ile benimkini ölümü sirasinda biraraya getirdi. söyle oldu)

rdesim Abdurrahman içeri girdi, elinde bir Misvak vardi. Peygamber 'imiz inzü misvaka takildi. Hosuna gittigini anladigim için «Onu sana alayim mi» diy

rdum. Basi ile «evet» diye isaret etti.svaki eline verdim. Onu agzina götürdü, fakat sert geldi. «Onu senin içinmusatayim mi?» diye sordum. Basi ile evet diye isaret etti. Bunun üzerinesvaki agzimda yumusatip yine O'na uzattim.

nünde bir su çanagi vardi. Elini suya daldirip «lâ ilâhe illallah. Gerçekten ölüsitü krizleri vardir» demeye basladi. Sonra da «Yüce dost, yüce dost» diyereni kaldirdi. O zaman «Demek ki, bizi tercih etmiyor» dedim.

basindan duyduguna dayanarak Said Ibni Abdullah der ki.

nsâr, Peygamber 'imizin hastaliginin agirlastigini görünce Mescid'in çevresin



plandilar, önce Abbâs Peygamber ímizin yanina girerek ensârin disarda vedise içinde oldugunu bildirdi.

nra Fadl yanina girerek ayni seyleri söyledi. Arkasindan Hz. Ali (K.V.) içerirerek ayni seyleri söyledi.

nun üzerine Peygamber 'imiz elini uzatarak «tutun» dedi. Hemen tuttular.nra «Ne diyorsunuz» diye sordu, yanindakiler «Öleceksin diye korkuyoruz»diler.

kekler Peygamber 'imizin basucunda toplandiklari için kadinlari da bagrismasladilar. Bunun üzerine Peygamber 'imiz yataginda dogruldu ve Ali ile Fadl'ayanarak kapiya çikti. Abbâs önünden yürüyordu. Basi sarili idi.

ndi kendine yürüyerek minberin ilk basamagina oturdu. Herkes etrafindaplandi.ah'a hamd ve sena ettikten sonra söyle buyurdu:

— Ey insanlar!' Duyduguma göre ölecegim diye korkuyorsunuz. Sanki ölümürip görür gibisiniz. Peygamber 'inizin ölmesinde ne gariplik görüyorsunuz? B

ze daha önce ölecegimi söylemedim mi? Kendiniz de zaten benim ölecegimimiyor muydunuz? Benden önceki hiç bir Peygamber ümmeti arasinda baki kki, ben sizin aranizda bakî kalayim? Beni dinleyin, ben de siz de Rabb'imize

vusacagiz.

n size ilk muhacirlere karsi iyi davranmanizi ve muhacirlere de kendialarinda ayni seyi tavsiye ederim. Çünki Ulu Allah söyle buyuruyor:

emin olsun asra ki, imân edip güzel amel isleyenler ile birbirirlerîne hakki vebri tavsiye edenlerden baska bütün insanlar hüsrandadirlar." (Asr Suresi).

er sey Allah'in iznine göre yürür. Bir isin geç kalmasi sizi o konuda sakin acemeye sürüklemesin. Çünki Ulu Allah birinin acele etmesi ile acele etmez.

ah'a karsi çikana O. baskin çikar. Allah'i aldatani O. gereken cezayi verir.

ger idareyi ele alirsaniz, yeryüzünde bozgunculuk çikaracak, akrabalik baglakeseceksiniz?"

sâra karsi iyi davranmanizi tavsiye ederim. Onlar sizden önce Medine'yi yuran yuvasi edinmislerdi. Onlara karsi iyi olmanizi tavsiye ederim. Sizeiklarindan pay ayiranlar onlar degil mi? Size yurtlarinda kolaylik gösterenlelar degil mi? Mallarina ihtiyaçlari olmalarina ragmen sizi kendilerine tercihmediler mi?

ni dinleyiniz. Iki kisi arasinda hüküm vermek üzere selâhiyete sâhib kilinanmse onlarin iyisinin sözünü kabul etsin ve kusurlusunu hos görsün.

ey, ben sizden ayriliyorum. Siz de pesimden gelip bana kavusacaksiniz. Hey,lusma yerimiz, Havuzdur. Havzim, Sam'in Basra sehri ile Yemen'in Sena seasi kadar genistir. Kevser olugundan oraya sütten beyaz, ak köpükten dahamusak ve baldan tatli bir su akar.

adan içenler artik hiç susamaz. Taslari inci ve yatagi misktir. Yarin hesaplas



nü ondan kim mahrum kalirsa, her türlü hayirdan mahrum olur. Hey, kim yaya, benim yanima gelmek isterse, elini ye dilini gereksiz, seylerden alakoys

arada Abbâs «yâ Nebi Allah Kureyslilere nasihat et» dedi. Peygamber 'imizyle buyurdu:

— Bu nasihatlerim ancak Kureyslileredir. Insanlar Kureys'lilere tâbidir. Iyilerlerine, kötüler kötülerine baglidir.

Kureys'liler, herkese karsi iyi davraniniz. Ey insanlar! Günahlar nimetleri

gistirir ve daha önce ayrilan paylari baskalastirir. Halk iyi olunca bastakiler lara karsi iyi davranir. Halk kötü olunca basta bulunanlar, onlara karsi sertvranirlar. Ulu Allah;

Böylece bir kisim zalimleri, istediklerine karsilik, digerlerinin basina musallateriz» buyuruyor. (Enám - 129))

ni Mes'ûd'un bildirdigine göre. Peygamber 'imiz Ebû Bekr'e

Bir sey sormak istiyorsan sor» dedi. Ebû Bekr de (R.A.) «Ölüm ani yaklasti mRasûlellâh» diye sordu. Peygamber (S.A.V) 'imiz «Ölüm ani iyice yaklasti,ttâ üzerime sarkti» diye cevab verdi.

û Bekr de (R.A.) «Allâhín katinda olan her sey sana kutlu olsun, ey Allah'insûlü! Keski basimiza neler gelecegini bilseydim!» dedi. Peygamber (S.A.V)'ia:

Allah'a ismarladik. Sidrat-ûl Münteha'ya, cennet barinagina, yüksek Firdevs'elu kadehe. Yüce Dosta, güzel nasib ve hayata!» dedi.

ü Bekr (R.A.) «Seni yikamayi kim üzerine alsin» diye sordu. Peygamber

.A.V)'imiz «Yakinlik derecesine göre akrabamin erkekleri» diye cevap verdi. kr (R.A.) «Seni nasil bir kefene saralim» diye sordu. Peygamber (S.A.V)'imiBu elbiselerime. Yemen kumasindan bir elbiseye ve beyaz misir bezinerarsiniz» diye cevap verdi.

û Bekr (R.A.) «Namazini nasil kilalim» diye sordu. Bu sirada biz de Ebû Bek.A.) de agliyorduk. Peygamber (S.A.V)'imiz söyle buyurdu. «Hele durun, Alla

zi afvetsin ve Peygamberimizden yana size iyilik versin. Beni yikayip kefenerinca bu evdeki "sedirinin üzerine, kabrimin yanibasima koyun ve bir müddenimdan ayrilip disari cikin.

nki üzerime ilk defa Ulu Allah rahmet edecek. «O ve melekleri size rahmet igfar ederler» Sonra benim için magfiret dilemek üzere meleklere izinrilecektir. Allah'in yarattiklari içinde yonima ilk girip benim için magfireteyecek olan Cebrail (A.S)'dir. Arkasindan. Mikâil (A.S), arkasindan Israfil (Akasindan kalabalik ordusu ile Azrail (A.S) gelir. Sonra da meleklerin hepsinima girerler.

nra sira size gelir. Yanima gurup gurup, girip önce birer birer selâm verin.skiye, feryad ve iniltiler ile beni rahatsiz etmeyin. Önce imam baslasin,kasindan yakinlik derecesine göre akrabalarim, arkasindan kadinlar, en arkaçocuklar girsin.»



û Bekr (R.A.) "Seni kim kabre koysun" diye sordu. Peygamber 'imiz «Yakinlrecesine göre akrabalarimdan bir gurup, sizin görmediginiz, fakAt sizi görenk melekler ile birlikte. Simdi kalkiniz ve benden sonrakilere sözlerimi iletini

. Ayse (R. Anha) der ki. «Peygamber 'imizin aramizdan ayrildigi günnibasindakiler sabah saatlerinde hastaligini hafiflemis gördükleri için sevinçnde evlerine ve islerine dagildilar. Onu esleri ile basbasa biraktilar. Bizler, bruma göre, daha öncesine göre ümid ve farahlik içindeyken Peygamber 'imisizin kadinlara «Yanimdan çikin. Melek geldi, yanima girmek istiyor» dedi.

nden baska bütün kadinlar disari çikti. Basi kucagimda idi. Bu siradacagimdan dogruldu. Ben evin bir kösesine çekildim. Melek ile uzun zamanylesti. Sonra beni yanina çagirip basim yine kucagima dayadi. Kadinlara daçeri girin» dedi.

n, «Bu Cebrail'in gölgesi degildi» dedim. Peygamber 'imiz bana «Evet ya Ayölüm melegi (Azrail (A.S)) idi. Bana gelerek söyle dedi:

— Ulu Allah beni sana gönderdi. Fakat izinsiz yanina girmememi emretti. Egen vermiyorsan geri giderim, izin verdigin takdirde girerim. Yine Allah, sen e

rmedikçe canini almamami söyledi. Simdi ne emrediyorsun?» dedi.n de ona «Cebrail (A.S) bana gelinceye kader yanimdan uzaklas» dedim. Sirede ise Cebrail (A.S) gelir.»

. Ayse (R. Anha) söyle der: «Öyle» bir durumla karsi karsiya kaldik ki, ne bvap verebiliyor ve ne de görüs belirtebiliyorduk. Dilimiz tutulmustu. Herkimdan bizi saskinliga gömen bir darbe altinda kalmis gibi idik.

urumun ciddiyeti ve içimizi dolduran korku yüiünden. ev halkindan hiç birimnusmuyorduk.

brail (A.S) tam zamaninda gelip selâm verdi. Gölgesini farkettim. Evdekilersari çikinca içeri girdi ve söyle dedi:

— Ulu Allah sana selâm söylüyor ve kendini nasil hissettigini soruyor. Gerçiseni senden iyi bilir. Fakat senin seref ve itibarini arttirarak varligin hepsierinde üstünlük ve degerini eksiksiz hale getirmeyi ve böylece ümmetine örmani diledi.»

ygamber 'imiz «Kendimi sancili hissediyorum» diye cevap verdi. Bunun üze

brail (A.S) «müjdeler olsun! Ulu Allah seni, senin için hazirladiklarinavusturmayi diliyor» dedi.

ygamber 'imiz «Yâ Cebrail (A.S), ölüm melegi benden izin istiyor, ona haber» dedi.

brail (A.S) «Yâ Muhammed. (S.A.V.) Rabb'in seni özlemle bekliyor. Sana niçldigini söylemedi mi? Allâh'a yemin ederim ki, ölüm melegi simdiye kadar h

mseden izin istemis degildir. Bundan sonra hiç kimseden de izin isteyecekgildir. Fakat Rabb'in senin serefini eksiksiz hale getirmek istiyor. Bunun ilerlikte O seni özlemle beklemektedir.»

ygamber 'imiz «O halde ölüm melegi gelinceye kadar yanimdan ayrilma» de



kadinlara içeri girmelerine izin verdi.

arada «Yâ Fatma, bana yaklas» dedi. Fatma O'na dogru egildi. Peygambermiz kulagina bir sey söyledi. Gözyaslari içinde basini kaldirdi. Konusamiyordukasindan ona yine «Basini bana yaklastir» dedi. O'na dogru egildi. Kulagina yler söyledi. Bu defa Fatma basini gülerek kaldirdi. Fakat yine konusamiyord

ördügümüz durum sasirtici idi. Fatma'ya, daha sonra bu konuyu sorduk. BizeÖnce bana «ölecegim» dedi. O yüzden agladim. Sonra da «Rabbime seni banvustursun ve ev halkim arasinda ilk önce seni benim yanima versin diye duâtim» dedi. Bu yüzden gülümsedim» diye cevap verdi. Bu sirada Fatma iki ogna yaklastirdi. O da onlari kokladi.

nra ölüm melegi (Azrail (A.s)) gelerek selâm verdi, içeri girmek için izin isteygamber 'imiz de ona izin verdi. Ölüm melegi «Bize ne emir veriyorsun, ya

uhammed» (S.A.S.) diye sordu. Peygamber 'imiz ona «Beni derhal Rabbimevustur» dedi. Bunun üzerine ölüm melegi söyle dedi:

— Peki, hemen bu gün. Zaten Rabbin seni özlemle bekliyor. Sende oldugu giç kimse hakkinda tereddüt etmedi. Senden baska hiç kimsenin yanina izinsiz

rmemi yasaklamadi. Fakat bekledigin an yakindir.»yle dedikten sonra çikti. Cebrail (A.S) içeri girdi ve sunlari söyledi:

— Ey Allah'in Rasûlü! Selâm üzerine olsun. Bu benim artik yeryüzüne sonsimdir. Vahiy ve dünya defteri artik dürüldü. Benim yeryüzünde senden basç kimse ile isim yok. Seninle bulusmaktan gayri yeryüzü ile bir münasebetimk. Seni hak üzere gönderen Ailâh'a yemin ederim ki, artik burada durmaminr gerekçesi kalmadi.»

de bulunanlardan hiç birimiz bu sirada O'na bir kelime ile bile saskinligimizide edemedik. Duydugumuz sözlerin öneminden dolayi erkek yakinlarina birber göndermek bile aklimiza gelmedi. Sasirdik, donakaldik! sirada basini gögsüme dayasin diye yer degistirip O'nun yanina vardim.

ögsünü tuttum. Bu arada bir bayginlik geçirerek halsizlesti. Alni hiç kimsedermemis oldugum sekilde terlemisti. Terini silmeye koyuldum. O'nun bu sonrinin kokusundan daha tatli bir koku hiç hissetmemistim. Kendine gelince O'Anam-babam, canim ve âilem sana feda olsun, alnin ne kadar terledi» diyordna «Ya Ayse! Müminin ruhu terleyerek, kefirin ruhu da esek ruhu gibi çeneasindan çikar» dedi.

te o zaman kendimizi toparlayip âilelerimize haber gönderdik. Eve ilk giren vnun görmedigi iik erkek babamin bana gönderdigi kardesim oldu. Böylece himse gelemeden Peygamber'imiz (S.A.S.) aramizdan ayrildi!

kekleri O'nun yaninda bulunmaktan alakoyan Ulu Allâh'di. Çünki O'nun üzebrâil (A.S)'i ve Mikâil (A.S)'i görevlendirmisti. Bayginken «Yüce dosta» diyonki tercihini yeniliyor gibiydi! Konusabildigi anlarda da «Namaza. Namaza» siyyette bulundu.

. Aise (R.A.) Der ki: «Peygamber ímiz pazartesi günü kusluk ile ögle arasi

da aramizdan ayrildi.»



tma (R. Anha) da buyurur ki, "Allah'a yemin ederim ki, bu ümmet, pazartesnü tesiri hâlâ devam eden büyük bir hâdise ile karsilamistir."

mmü Gülsüm {R. Anha) Hz. Ali (R.A)'nin Küfe'de sehid edildigi gün bu sözünslini söylemis «Pazartesi gününden beni neler çektim. Rasûlüllâh (S.A.S.) o

dü. Ali (R.A) o gün öldürüldü. Babam da o gün öldürüldü. Ben pazartesinünden neler cektim, demistir

. Ayse (R. Anha) sözlerine söyle devam eder. «Peygamber 'imiz aramizdanrilinca herkes Mescid'in etrafinda toplandi ve feryadlar yükselmeye basladi.elekler Peygamber ímizin üzerini benim elbisemle örtmüstü. Ve kalabaligarismislardi.

lkin bu hâdise karsisinda tepkisi degisik oldu. Kimi O'nun öldügüneanmiyordu. Kiminin dili tutulmustu, ancak çok sonra konusabildiler. Bir kismânâsiz, tutarsiz sözler söyleniyordu. Bazilarinin akli baslarinda idi. Diger birsmi da oldugu yere çökerek kalmisti.

. Ömer (R.A.) O'nun öldügüne inanamayanlardan idi, Hz. Ali (K.V.) yerineküp öyle kalmisti. Hz. Osman'in (R.A.) dili tutulmustu sanki.

üslümanlarin hiç biri o anda Hz Ebû Bekir {R.A.) ve Abbâs (R.A.) gibindilerine hâkim olamamislardi. Ulu Allah bu ikisine güç vererek onlara en dokilde davranma imkânini bagisladi. Herkes her ne kadar Ebû Bekir'in (R.A.)digine uyuyordu ise de Abbâs (R.A) gelince söyle konustu:

endisinden beska iiâh olmayan Allah adina yemin ederim "ki, Allah'in Rasûlüümü tatmistir. Zaten henüz oramizda iken Ulu Allah Ona;

Sen de ümmetin de öleceksiniz. Sonra da Kiyamet Günü Rabbinizin katindasaplasacaksiniz» diye buyurmustu (Zümer - 30 - 31)

Documents

Imam-i Gazali - Kalplerin Keşfi.pdf