7/22/2019 KPC - wykad

1/247

Postpowanie cywilneProf. zw. dr hab. Andrzej Marciniak

7/22/2019 KPC - wykad

2/247

1

Wykad 1. (02.10.2012 r.)Wykad zaczyna si o godz. 10.15.

Egzaminy

Egzamin tylko ustny.

Terminy: 11, 18, 25, 28 czerwca oraz 3, 10, 17, 24 wrzenia godz. 10.00Istnieje moliwo zdawania zerwek w cigu caego roku akademickiego. Jeli obleje si zerwk to potemmona przyj tylko na I termin.

Literatura

Kodeks postpowaniacywilnegoPodrczniki:Postpowanie cywilne w zarysie Witold BroniewiczSdowe postpowanie egzekucyjne Marciniak

Postpowanie cywilne definicjaPostpowanie cywilne jest to prawnie zorganizowane dziaanie ludzkie suce zaatwianiu sprawcywilnych. Przez termin zaatwianie rozumiemy rozpoznawanie spraw cywilnych, przymusowewykonywanie orzecze, a take dokonywanie innych aktw oraz czynnoci w tych sprawach.

Postpowanie cywilne historia pojciaPrardem sowa postpowanie jest aciskie sowo processus, ktrego zaczto uywa w czasachrzymskich na oznaczenie postpowania sdowegododajc do tego sowa sowo iudiciaris. Uywano go w

redniowieczu we Woszech. Natomiast w Polsce przedrozbiorowej na okrelenie tego postpowaniauywano takich sw jak prza, proces, postpek sadowy. W XIX w. na terenie Krlestwa Polskieg oweszo w ycie okrelenie postpowanie cywilne. To byo tumaczenie z francuskiego kodeksu

postpowania cywilnego.Jednake nadal uywano w polskim sdownictwie takich terminw, jak procescywilny i procedura cywilna. Takistan rzeczy przetrwa a do poowy ubiegego stulecia. Ostatecznietermin postpowanie cywilne utrwalisi w latach szedziesitych.

Postpowanie cywilne w znaczeniu z kodeksuPostpowanie nie ma charakteru jednolitego. W jego ramach wystpuje wiele postepowa (kilka czykilkanacie) i do tych postepowa zaliczymy:

1) Proces2) Postpowanie nieprocesowe3) Postpowanie zabezpieczajce4) Postpowanie egzekucyjne5) Postpowanie o uznanie orzecze sdw zagranicznych6) Postpowanie upadociowe7) Postpowanie naprawcze8) Postpowanie przed sdempolubownym

7/22/2019 KPC - wykad

3/247

2

Kodeks postpowania cywilnego reguluje wszystkie z nich z wyjtkiem postepowa upadociowego inaprawczego. Te dwa postpowania s regulowane innym aktem Prawo upadociowe i naprawcze.

Proces

W ramach procesu wyrniamy:

1) PostpowaniezwykleSuy rozpoznawaniu wszystkich spraw cywilnych z wyjtkiem tych spraw, ktre przekazane zostaydo innych postpowamoc przepisw szczeglnych.

2) Postpowania odrbneJest ich siedemnacie np. w sprawach maeskich, ze stosunkw miedzy rodzicami a dziemi, wsprawach z zakresu prawa pracy, nakazowe, upominawcze itd.

3) Postpowanie pojednawczeJego celem jest zawarcie przed wszczciem postpowania procesowego ugody midzystronami. W

postpowaniu pojednawczym waciwym jest sd rejonowy.

4) Postpowanie mediacyjneSuy ugodowemu zaatwianiu spraw przed mediatorem w wyniku umowy stron lub skierowania

przez sd. Jest to bardzo modna instytucja, ale w praktyce ma rzadkie zastosowanie.

Postpowanie nieprocesoweTo drugi obok procesu zasadniczy tryb postpowania rozpoznawczego. Sprawy rozpoznaje si w procesiealbopostpowaniunieprocesowym.

Zasadniczo kodeks postpowania cywilnego przekazuje sprawy do rozwizania w postpowaniuprocesowym, ale moc szczeglnych przepisw przekazuje je do trybu nieprocesowego. S to rneprocedury. To zrnicowanie bierze si std, e pewne sprawy cywilne nie nadaj si do zaatwienia wtrybie procesu, gownie ze wzgldu na brak dwustronnoci.

Dawniej postpowanie nieprocesowe nazywano postpowaniembezspornym. W procesie dochodzio dosporu strony midzy sob o co walcz. Ale nie we wszystkich sprawach tak jest np. sprawa ostwierdzenie zgonu, albo uznanie za zmarego. Tutaj nie ma sporu.

Jeeli aden przepis nie przekazuje sprawy do postpowania nieprocesowego, to wwczas bdzie onarozpoznawana w trybie procesowym.

Dzielimy je na:

1) Postpowanie zwyke2) Postpowania odrbne

Postpowanie w trybie nieprocesowym jest tak rozbudowane, e nie mamy w nim jednego typupostpowania. Mamy jeden typ zwyky i kilkadziesit typw postepowa odrbnych. Ustawa ich nienazywa, ale wystpuj w obrocie (np. postpowanie wieczystoksigowe).

7/22/2019 KPC - wykad

4/247

3

Postpowanie zabezpieczajceMa w zasadzie na celu zabezpieczenie roszczenia powoda na przyszo (zabezpieczenie konserwacyjne)(np. zakaz sprzeday nieruchomoci, zajcie ruchomoci) albo tymczasowo na czas procesu regulujesytuacj stron (zabezpieczenie nowacyjne).

Postpowanie egzekucyjne

W jego ramach wyrniamy 4 rodzaje postpowa:1) Postpowanie o nadanie tytuowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalnoci (postpowanieklauzulowe)

Pojawio si w systemach prawnych w ktrych doszo do rozdzielenia wadzy sdowej odegzekucyjnej. Sd wydaje wyrok, ale wyrok wykonuj organy egzekucyjnekomornicy sdowi. Torozbicie spowodowao, e eby przystpi do egzekucji komornik musi wiedzie, e egzekucja moe

by przez niego podjta. Wierzyciel musi nada w sdzie wyrokowi klauzul wykonalnoci i dopieropotem uda si do komornika. To stadium porednie miedzy postpowaniem rozpoznawczym, aegzekucyjnym. Rozstrzyga si tutaj kwestia dopuszczalnoci egzekucji.Przepisy prawa przewiduj,e egzekucji podlegaj take pewne inne akty, ktre nie s orzeczeniami np. banki mog wystawia

tytuy egzekucyjne. Klauzul nadaje si w formie postanowienia, a sama klauzula ma ksztatpiecztki.

2) Postpowanieo nadanie zagranicznemu tytuowiegzekucyjnemu klauzuli wykonalnociTo postpowanie bardzo podobne do polskiego postpowania klauzulowego.

3) Waciwe postpowanie egzekucyjneMa na celu przeprowadzenie egzekucjiwaciwa egzekucja, ktrnajczciej prowadzi komorniksdowy. Komornik zajmuje skadniki majtku dunika, spienia i przekazuje wierzycielowi.

4) Postpowanie podziaoweMa na celu podzia sumy uzyskanej z egzekucji pomidzy kilku wierzycieli. To postpowanieokrela wg jakich zasad dzieli si pienidze uzyskane z egzekucji. Ma charakter fakultatywnynie zawsze ono wchodzi w rachub.

Szczeglne znaczenie procesu i egzekucjiSzczeglnie istotne znaczenie wrd wszystkich rodzajw postpowa ma proces i postpowanieegzekucyjne.

Procesma szczeglne istotne znaczenie, poniewa:1) Kodeks postpowania cywilnego przekazuje w zasadzie sprawy cywilne do rozpoznania w procesie

(art. 13 1k.p.c.)

Ar t. 13 [T ryb procesowy]

1. Sd rozpoznaje sprawy w procesie, chyba e ustawa stanowi inaczej.

2) Przepisy o procesie stosuje si odpowiednio do innych rodzajw postpowa unormowanych wkodeksie (art. 13 2 k.p.c.)

7/22/2019 KPC - wykad

5/247

4

Ar t. 13 [T ryb procesowy]

2. Przepisy o procesie stosuje siodpowiednio do innych rodzajw postpowa unormowanych w niniejszym kodeksie,chyba e przepisy szczeglne stanowi inaczej.

Jeeli w procesie mamy przepisy o wyczeniu sdziego to nie oznacza, e sdzia, ktry orzeka wpostpowaniu nieprocesowym nie podlega wyczeniu.

Ze struktury i ukadu normatywnego kodeksu wynika, e najwicej i najszerzej jest uregulowany proces.Wszystko pozostae dotyczy pewnych odrbnoci.

Postpowanie egzekucyjne suy przymusowemu wykonywaniu orzecze w postpowaniu cywilnymrozpoznawczym, jak i rwnie innych aktw, ktre powstay poza postpowaniemsdowym.

Podzia postpowania cywilnegoI. Z punktu widzenia celu postpowania cywilnego:

1) RozpoznawczeMa na celu rozpoznanie sprawy cywilnej. Trybami postpowania rozpoznawczego s proces ipostpowanie nieprocesowe. Rwnie postpowanie zabezpieczajce ma charakter rozpoznawczy.

2) WykonawczeTo bdzie gwniepostpowanie egzekucyjne.

Postpowanie upadociowe i naprawcze ma charakter mieszany: rozpoznawczowykonawczy.

II. Doktrynalny podzia postpowania cywilnegoNie wynika z systematyki kodeksu, lecz ma charakter doktrynalny:

1) Postpowanie gwneJego celem jest zaatwienie sprawy cywilnej, w ktrej zostao wszczte np. orzeczenie rozwodu,stwierdzenie nabycia spadku.

2) Postpowanie wpadkoweRozstrzygnicie pewnej kwestii proceduralnej, ktra warunkuje mono przeprowadzenia

postpowania gwnego. Toczy si postpowanie cywilne i apelacja zostaa wniesiona po upywie

terminu i zostaje jednoczenie zoony wniosek o przywrcenie terminu na jej wniesienie. Jeeli sdnie przywrci terminu to rozstrzygnicie tak tej kwestii decyduje, e postpowanie nie bdzie dalejsi toczy.

3) Postpowanie uboczneMa na celu rozstrzygniciepewnej kwestii proceduralnej, ktra nie warunkuje przeprowadzenia

postpowania gwnego.

7/22/2019 KPC - wykad

6/247

5

Prawo postpowania cywilnegoTo oddzielna ga prawa. Zasadniczym aktem prawnym, ktre reguluje to postpowanie jest kodeks

postpowania cywilnego ustawa z 1964 roku (wszed w ycie w 1965 r.). Na przestrzeni lat kodeks bynowelizowany ponad 100 razy (gownie w latach ostatnich).

Historia postpowania cywilnego

W okresie rozbiorowym na terenie Polski obowizyway 3 ustawodawstwa rozbiorowe:1) rosyjska ustawa postpowania cywilnego,2) niemiecki kodeks postpowania cywilnego,3) austriacki kodeks postpowania cywilnego wraz z ordynacj egzekucyjn.

Po 1918 r. powoano komisj kodyfikacyjn, ktra podja si dziea unifikacji. Na jej czele stan prof.Ksawery Fierik. Pocztkowo planowano unifikacj w dwch aktach postpowanie cywilne orazegzekucyjne. W latach 30. opracowano dwa akty, ale po mierci przewodniczcego komisji opracowano

jeden akt. Kodeks postpowania powojenny zastpi ustawodawstwa rozbiorowe, wszed w ycie w 1933 r. iobowizywa a do 1964 r. Po wojnie przeszed wielk nowelizacjzwizan z dostosowaniem kodeksu do

realiw socjalizmu, ale w zasadniczej czci pozostawiono go w niezmienionym stanie. Ten kodeks tonajdusza i najobszerniejsza pod wzgldem liczby artykuw ustawa w Polsce. Ma 1217 artykuw (ale jestich znacznie wicej w praktyce).

Kodeks postpowania cywilnegosystematykaTytu wstpnyod art. 1 do art. 13 k.p.c.5 czci:

1) Postpowanie rozpoznawczePodzielona na ksigi:

a) procesb) postpowanie nieprocesowec) postpowanie w razie zaginicia lub zniszczenia akt

2) Postpowanie zabezpieczajce3) Postpowanie egzekucyjne4) Przepisy z zakresu midzynarodowego prawa cywilnego

Podzielona na ksigi.

5) Sd polubowny (arbitraowy)Istnieje szereg innych aktw prawnych, ktre reguluj rne zagadnienia zwizane z postpowaniem cywilnym. S to np.: ustawa z 28 lipca 2005 roku o kosztach sdowych w sprawach cywilnych (stosujemy w kadym

postpowaniu) ustawa z 29 sierpnia 1997 roku o komornikach sdowych i egzekucji (reguluje pozycjkomornika oraz

koszty egzekucji)

ustawa z 17 grudnia 2009 roku o dochodzeniu roszcze w postpowaniugrupowym

7/22/2019 KPC - wykad

7/247

7/22/2019 KPC - wykad

8/247

7

Wykad 2. (9.10.2012 r.)

Funkcje postpowania cywilnegoUstalanie i urzeczywistnianie norm prawnych indywidualno konkretnych z zakresu prawa

cywilnego, rodzinnego, opiekuczego czy prawa pracy

Na og stosunki prawne w spoeczestwie ksztatuj si w ten sposb, e podmioty tych stosunkwzachowuj si wobec siebie zgodnie z ich treci. Tre tych stosunkw wyznaczaj przepisy prawamaterialnego. Tam wszdzie, gdzie s wtpliwoci co do treci stosunku prawnego czy jego istnienia,wysokoci nalenych stronom wiadcze czyrne interpretacje to zachodzi koniecznoautorytatywnegorozstrzygnicia treci tych stosunkw prawnych, usunicia tych niepewnoci. Usunicie tych niepewnocinastpuje w drodze postpowania cywilnego.

W jaki sposb to ustalanie i urzeczywistnianie norm prawnych nastpuje w postpowaniu cywilnym?

Kada norma ma okrelon stron przedmiotow na ktr skada si okrelony stan faktyczny izwizana z nim regua zachowania dyspozycja. Normy prawne z punktu widzenia przedmiotowegodzielimy na abstrakcyjnei konkretne.

Natomiast z punktu widzenia podmiotowego normy prawne maj charakter generalny alboindywidualny. Krzyowanie si tych podziaw daje4 rodzaje norm z ktrych najistotniejsze znaczeniez punktu widzenia postpowania maj:1) generalnoabstrakcyjnes sformuowane w ustawie np. sformuowanie z art. 415 k.c.2) indywidualnokonkretne. To norma, ktra obowizuje w danym konkretnym przypadku. Jeeli Jan

Kowalski ukrad Wojciechowi Kowalskiemu kwot 100 z to w ten sposb wyrzdzi mu szkod.

Szkoda ta wynosi 100z + ewentualnie lucrum cessans, ktre by uzyska dysponujc t kwot. Z tejnormy wynika obowizek sprawcy szkody do jej naprawienia poprzez zapat odszkodowania.

Jak nastpuje urzeczywistnianie norm indywidualno konkretnych?Naley spojrze nato z punktu widzenia dyspozycji, czyli obowizku powinnego zachowania si.

Normy dzielimy na dwie grupy:

1) Nakazujce norma sformuowana w art. 415 k.c. norma nakazujca obowizek naprawieniaszkody

2) Zakazujcenorma zakazujca korzystania z nieruchomoci ponad przecitn miarNormy nakazujce i zakazujce mog by realizowane w dwojaki sposb:

1. W zwykym obrocie prawnym2. Albo/oraz wpostpowaniu

Norma do naprawienia szkody moe zosta zrealizowana w zwykym obrocie poprzez zwyklenaprawienie szkody przez sprawc. Jeeli nie dojdzie do zwykego naprawienia szkody, wwczas wrachub wchodzi postpowanie bdzie proces, powdztwo, wyrok, a nastpniebdzie moliwa

egzekucja.

7/22/2019 KPC - wykad

9/247

7/22/2019 KPC - wykad

10/247

7/22/2019 KPC - wykad

11/247

10

2) Wyrokiem sd rejonowy zobowiza pozwanego Skarb PastwaKuratorium Owiaty do zmianyoceny ze sprawowania w wiadectwie szkolnym powoda. Sdustali, e powd uczszczado szkoy

podstawowej, a jego zachowanie byo bez zastrzee. Obnienie oceny z zachowania na koniecnastpiona podstawie nieuzasadnionegopodejrzenia o kradzie sodyczy.

Odpowied: Niedopuszczalne jest uzyskanie zmiany wiadectwa szkolnego drogsdow. Jeeli

jednak do tego doszoto wtedy przysuguje ochrona dobra osobistego.

3) Czy dopuszczalna jest droga sdowa do dochodzenia roszcze o zapat rwnowartocinieopaconejskadki czonkowskiej od radcy, ktry naley do samorzdu zawodowego i nie uiszcza skadkiczonkowskiej?

Odpowied: W tym przypadku jest dopuszczalna droga sdowa.

Pojcie sprawy cywilnej

Naley rozrnidwa rodzaje spraw cywilnych:1) Sprawa cywilna w znaczeniu materialnym

Z art. 1 k.p.c. wynika, e sprawami cywilnymis sprawy z zakresu prawa cywilnego, rodzinnego,opiekuczego oraz prawa pracy. Zaatwianie tych spraw przez sdy jest zasadne.

Ar t. 1 [Sprawy cywilne]

Kodeks postpowania cywilnego normuje postpowanie sdowe w sprawach ze stosunkw z zakresu prawa cywilnego,rodzinnego i opiekuczego oraz prawa pracy [](sprawy cywilne).

2) Sprawa cywilna w znaczeniu formalnymTo inne sprawy (spoza w/w zakresu) ktrych zaatwianie odbywa si w postpowaniucywilnym namocy przepisw zawartych w kodeksie albo na mocy przepisw pozakodeksowych. Mog to byrne sprawy, nawet karne czy administracyjne np. sprawy z zakresu ubezpiecze spoecznych (to ssprawy administracyjne). Sprawy ubezpieczeniowe s przekazywane na mocy art. 1 k.p.c. Zaliczamydo nich take sprawy dotyczce akt stanu cywilnego (pr. administracyjne).

Ar t. 1 [Sprawy cywilne]

[] jak rwnie w sprawach z zakresu ubezpiecze spoecznych oraz w innych sprawach, do ktrych przepisy tegoKodeksu stosuje si z mocy ustaw szczeglnych(sprawy cywilne).

Moc art. 2 k.p.c. do rozpoznawania spraw cywilnych powoywane s sdy powszechne. W art. 2 k.p.c.mowa jest o sdach szczeglnych, ale obecnie nie ma w Polsce sdw szczeglnych (dawniej byy to sdy

pracy i ubezpiecze spoecznych). Jeli chodzi o SN to nie jest on podmiotem rozstrzygajcym sprawycywilne w I instancji jego waciwo jest zawsze pochodna, rozpoznaje nadzwyczajne rodkiodwoawcze.

Jeli spojrzymy na k.p.c. to nie ma w nim okrelenia dopuszczalnoci drogi sdowej. K.p.c. mwi czasemo niedopuszczalnoci w sensie negatywnym np. art. 1991 pkt 1.

Ar t. 199 [Przyczyny odrzucenia pozwu]

1. Sd odrzuci pozew:1) jeeli droga sdowa jest niedopuszczalna;

7/22/2019 KPC - wykad

12/247

11

Jak sd stwierdzi, e droga sdowa jest w danej sprawie dopuszczalna to nie wydaje adnego postanowieniao dopuszczalnoci, lecz nadaje sprawie bieg i przystpuje do jej zaatwiania. Natomiast jeli stwierdzi, edroga sdowa jest niedopuszczalna to wydaje postanowienie i w uzasadnieniu napisze, e odrzucenie pozwunastpio ze wzgldu na niedopuszczalno drogi sdowej.

Niedopuszczalno drogi sdowejNiedopuszczalno drogi sdowejzachodzi w dwchwypadkach:

1) Jeeli sprawa nie jest spraw cywilnani w znaczeniu materialnym, ani formalnym2) Sprawa wniesiona do sdu jest spraw cywiln w znaczeniu materialnym, jednake moc

przepisu szczeglnego zostaa przekazana do zaatwienia innemu organowi ni sd powszechny

Niedopuszczalno drogi sdowej moe mie charakter:1) Bezwzgldny

Zachodzi, kiedy:

a) sprawa wniesiona do sdu nie jest spraw cywilnb) sprawa jest cywilna, ale jest przepis szczeglny, ktry przekazuje te spraw do zaatwienia

innemu organowi ni sd powszechny (ten przypadek ma charakter teoretyczny)

2) WzgldnyMoe to by:1) niedopuszczalno czasowaCzasowa niedopuszczalno drogi sdowej zachodzi wtedy, kiedy z przepisu ustawy wynika, esprawa cywilna moe by zaatwiona przez sd powszechny dopiero po wyczerpaniu innego

postpowania.

Prawo pocztoweart. 62ustawy Prawo pocztowePrawo dochodzenia w postpowaniu sdowym, w postpowaniu, o ktrym mowa w art. 62a, lub w postpowaniuprzed staym konsumenckim sdem polubownym roszcze okrelonych w ustawie, wynikajcych ze stosunkw zoperatorem wiadczcym powszechne usugi pocztowe w zakresie wiadczenia powszechnych usug pocztowych,

przysuguje nadawcy albo adresatowi po wyczerpaniu drogi postpowania reklamacyjnego.Drog postpowania reklamacyjnego uwaa si za wyczerpan w przypadku odmowy uznania reklamacji przezoperatora albo niezapacenia dochodzonej nalenoci w terminie 90 dni od dnia wniesienia reklamacji.

Jeeli przysuguje nam roszczenie do operatora pocztowego to wwczas musimy najpierw wyczerpa przewidzian

w ustawie drog postpowania reklamacyjnego. Jeeli na tej drodze nie uzyskamy satysfakcji to wwczas moemywystpi na drog sdow. Jeeli nie post. reklamacyjne nie byo wyczerpane do sd odrzuci pozew i nie przystpiw ogle do rozpoznania.

Prawo przewozowe - art. 75 Prawa przewozowegoDochodzenie roszcze w postpowaniu sdowym na podstawie ustawy lub przepisw wydanych w jej wykonaniuprzysuguje uprawnionemu po bezskutecznym wyczerpaniu drogi reklamacji, przewonikowi za - po bezskutecznymwezwaniu zobowizanego do zapaty.

Reklamacje lub wezwanie do zapaty uwaa si za bezskuteczne, jeeli dunik nie zapaci dochodzonych nalenociw terminie 3 miesicy od dnia dorczenia reklamacji lub wezwania do zapaty.

Prawo spdzielcze w sprawach o wykrelenie czonka z rejestru czonkw spdzielni

7/22/2019 KPC - wykad

13/247

12

2)albo wynika z przemiennoci drogi sdowej i drogi innego postpowaniaNiedopuszczalno drogi sdowej z przemiennoci zachodzi wwczas, gdy dana sprawa moe bywg zainteresowanego podmiotu zaatwionazarwno przez sd, jak i przez inny organ.

Sprawy pracownicze jeli pracownik ma jakie roszczenia ze stosunku pracy moe wystpi do sdu zpowdztwem, albo moe wystpi do komisji pojednawczej. Kodeks pracy daje pracownikowi 2 drogi. Jelipracownik dokona wyboru i skieruje spraw do komisji pojednawczej to wtedy to mu zamyka na razie drog

sdow. Pracownik moe oczywicie w kadej chwili zrezygnowa z postpowania przed komisj pojednawcz iwystpi na drog sdow.

Skutki niedopuszczalnociSkutki niedopuszczalnoci zaleod tego czy niedopuszczalno miaa charakter pierwotny tj. datujcy siod chwili wszczcia postpowania czy te ta niedopuszczalno miaa charakter nastpczyczyli taka ktra

powstaa w trakcie toczcego si postpowania.

1) Niedopuszczalno pierwotnaPierwotna niedopuszczalnopowoduje odrzucenie pozwu art. 199 1 pkt 1 k. p. c.Ona datuje si od

wytoczenia powdztwa niezalenie od tego, kiedy sd jstwierdzi.

Ar t. 199 [Przyczyny odrzucenia pozwu]

1. Sd odrzuci pozew:2) jeeli droga sdowa jest niedopuszczalna;

W przypadku odrzucenia pozwu sd wydaje postanowienie. Nie wypowiada si pod wzgldemmerytorycznym. Wyjtki:

art. 464 k.p.c. z dziau Postpowanie w sprawach z zakresu prawa pracy w przypadku odrzuceniapozwu w sprawach z zakresu prawa pracy sd przekazuje spraw waciwemu organowi, a nieodrzuca.

Ar t. 464 [Odrzucenie pozwu]

1. Odrzucenie pozwu nie moe nastpi z powodu niedopuszczalnoci drogi sdowej, gdy do rozpoznania sprawywaciwy jest inny organ. W tym wypadku sd przekae mu spraw.

Odrzucenie pozwu nie nastpuje rwnie w tych wypadkach, gdzie organ lub sd administracyjnyuzna si ju za niewaciwyart. 1991k.p.c.

Ar t. 1991[Zakaz odrzucenia pozwu]

Sd nie moe odrzuci pozwu z tego powodu, e do rozpoznania sprawy waciwy jest organ administracji publicznej lubsd administracyjny, jeeli organ administracji publicznej lub sd administracyjny uznay si w tej sprawie zaniewaciwe.

2) Niedopuszczalno nastpczaNiedopuszczalno o charakterze nastpczym zajdzie wtedy jeeli na pocztku postpowania w danejsprawie zachodzia dopuszczalno, a nastpnie pojawia si niedopuszczalno wynikajca ze zmianyustawodawstwa np. sejm zmieni ustaw i co nie jest zaatwiane w drodze postpowania cywilnego. To

jednak tylko teoretyczny przypadek. Przy tego rodzaju zmianach wprowadza si przepis przejciowy, ktrypozwala dokoczyotwarte sprawy. To powoduje umorzenie postpowaniaart. 355 1 k. p. c.

7/22/2019 KPC - wykad

14/247

13

Art. 355 [Umorzenie postpowania] 1. Sd wydaje postanowienie o umorzeniu postpowania, jeeli powd cofn ze skutkiem prawnym pozew lub jeeliwydanie wyroku stao si z innych przyczyn zbdne lub niedopuszczalne.

Niedopuszczalno w oglnociNiedopuszczalno drogi sdowej jest pewn przesank, ktra warunkuje przyjcie sprawy do rozpoznania.Niedopuszczalno drogi sdowej sd bierze pod uwag z urzdu w kadym stadium sprawy.

Postpowanie, ktre toczyo si w sprawie dotknitej niedopuszczalnoci drogi sdowej jest dotkniteniewanoci. Wynika to z art. 379 k. p. c. Ta niewanostanowi podstaw do zaskarenia wydanego wtakim postepowaniu orzeczeniawniesienia zaalenia, apelacji czy skargi kasacyjnej.

Art. 379 [Niewano postpowania]Niewano postpowania zachodzi:1) jeeli droga sdowa bya niedopuszczalna,

7/22/2019 KPC - wykad

15/247

14

Wykad 3. (16.10.2012 r.)

Tryb rozpoznawania sprawy

Po rozstrzygniciu kwestii dopuszczalnoci sd rozstrzyga tryb rozpoznania. Czy dana sprawa, ktrawpyna do sdu jest rozpoznawana w trybie procesowym czy te nieprocesowym? To s dwa zasadnicze

tryby. Sprawy s zasadniczo rozpoznawane w procesie art. 13 1 k.p.c.

Ar t. 13 [T ryb procesowy]

1.Sd rozpoznaje sprawy w procesie, chyba e ustawa stanowi inaczej.

Jeli nie ma adnych przepisw szczeglnych, wwczas sprawa jest rozpoznawana w procesie. Podzia tennie ma charakteru bezwzgldnego w wyjtkowych wypadkach wynikajcych z ustawy pewne sprawymog by rozpoznawane w postpowaniu nieprocesowym i w postpowaniu procesowym np.:

sprawa o zniesienie wspwasnociZ przepisu wynika, e to jest tryb nieprocesowy, natomiast sprawa o wasno to jest sprawa, ktra

jest zaatwiana w trybie procesowym, bo brak przepisu szczeglnego. Ale wg art. 618 1k.p.c. wwyjtkowych sytuacjach mona orzec o wasnoci w ramach postpowania nieprocesowego ozniesienie wspwasnoci.

Ar t. 618 [Zakres rozpoznania]

1. W postpowaniu o zniesienie wspwasnoci sd rozstrzyga take spory o prawo dania zniesienia wspwasnocii o prawo wasnoci, jak rwnie wzajemne roszczenia wspwacicieli z tytuu posiadania rzeczy. Rozstrzygajc spr o

prawo dania zniesienia wspwasnoci lub o prawo wasnoci, sd moe wyda w tym przedmiocie postanowieniewstpne.

podziamajtku wsplnego maonkwZprzepisw k.p.c. wynika, e te sprawy nale do trybu nieprocesowego (art. 567 1 k.p.c.). Ale wsprawach o rozwd (tryb procesowy) mona orzec o tej kwestii w procesie, jeeli to nie przeduy

postpowania. A wiec jeeli maonkowie si rozwodz i jest problem jak podzieli samochd,jedyny majtek nalecydo majtku wsplnego, to jest do atwo rozstrzygn to nie spowodujeprzewlekoci postpowania. W takich wypadkach dokonanie tego podziau z punktu widzeniakosztw spoecznych jest bardzo racjonalne, bo w jednym postpowaniu zaatwiamy dwie sprawy.

Natomiast jeeli w skad majtku wsplnego wchodzi nie tylko samochd, ale take inne rzeczy, np.

kc si o ciereczki kuchenne, to sd takiego wniosku przy rozwodzie nie uwzgldni, bospowoduje to przewleko postpowania.

Art. 567 [Rozwinicie] 1. W postpowaniu o podzia majtku wsplnego po ustaniu wsplnoci majtkowej midzy maonkami sd rozstrzygatake o daniu ustalenia nierwnych udziaw maonkw w majtku wsplnym oraz o tym, jakie wydatki, nakady i inne

wiadczenia z majtku wsplnego na rzecz majtku osobistego lub odwrotnie podlegaj zwrotowi.

Jeli ju zakwalifikujemy spraw do procesu lub postpowania nieprocesowego, to trzeba zdecydowa czyrozstrzygamy w oparciu o postpowanie zwykeczy te tryb odrbny. Np. sprawa o naruszenie posiadania

bdzie zaatwiana w trybie odrbnym, sprawa o rozwd i separacj bdzie zaatwiana w trybie odrbnym.Sd musi czuwa nad tym, by rozpoznanie sprawy nastpio w odpowiednim trybie.

7/22/2019 KPC - wykad

16/247

15

Rozpoznanie sprawy cywilnej w innym trybie anieli prawidowy prowadzi do naruszenia szereguprzepisw. Skutki naruszenia mog by rne, nawet prowadzce do niewanoci postpowania podstawa do wniesienia rodka zaskarenia od wyroku wydanego w postpowaniu w niewaciwym trybie.Bada to przewodniczcy i wydaje odpowiednie zarzdzenie.

Ar t. 201 [Badanie trybu]

1. Przewodniczcy bada, w jakim trybie sprawa powinna by rozpoznana oraz czy podlega rozpoznaniu wedug

przepisw o postpowaniu odrbnym, i wydaje odpowiednie zarzdzenia.

Stosunek postpowaniacywilnego do innych postpowaPostpowanie cywilne a postpowanie pojednawcze w sprawach z zakresu prawa pracySprawy z zakresu prawa pracy s rozpoznawane w postpowaniu cywilnym przed sdem powszechnym.Art. 242 kodeksu pracy stanowi, e pracownik moedochodzi swych roszcze ze stosunku pracy na drodzesdowej. Przed skierowaniem sprawy na drog sdow pracownik moe da wszczcia postpowania

pojednawczego przed komisj pojednawcz.

Relacje midzy postpowaniem sdowym cywilnym a postpowaniem przed komisj pojednawczTa szczeglna regulacja dotyczca postpowania przed komisj pojednawcz dotyczy tylko pracownika, anie pracodawcy. Pracodawca jak ma roszczenia w stosunku do pracownika to zawsze musi wstpowa nadrog sadow. Mamy zatem tutaj pewn przemienno albo sd, albo komisja pojednawcza.Pracownikowi przysuguje ta przemienno drg dochodzenia swoich roszcze, jeli w jego miejscuzatrudnienia taka komisja zostaa powoana. Jednake pracownik moe skierowa wniosek przed komisj

pojednawcz tylko przed postpowaniem sdowym. Zoenie przez pracownika takiego wniosku przedkomisj pojednawcz powoduje niedopuszczalno drogi sdowej.W razie odrzucenia pozwu w tego typu sprawie nie dochodzi do klasycznego odrzucenia pozwu, lecz sd

przekazuje spraw do waciwego organu.Postpowanie przed komisj pojednawcz nosi nazw postpowania pojednawczego.

Postpowanie pojednawczeZmierza do zawarcia ugody. Zadaniem komisji jest denie do zawarcia ugody. To zawarcie ugody zamyka

postpowanie pojednawcze. Zawarcie ugody jest obwarowane terminem 14 dni w pewnych sprawach zzakresu prawa pracy, natomiast w pozostaych sprawach 30 dni. Jeeli nie doszo do zawarcia ugody,wwczas komisja pojednawcza na wniosek pracownika przekazuje wniosek do sdu pracy. Takie

przekazanie sprawy zastpuje pozewwniesiony przez pracownika.

Jeli postpowanie przed komisj pojednawcz zakoczy si zawarciem ugody wwczas mamy koniecsprawy. Ale po jej zawarciu pracownik moe wystpi do sdu za uznanie jej za bezskuteczn, jeeli uwaa,e ugoda narusza jego suszny interes.

Ugoda zawarta przed komisj stanowi tytu egzekucyjny, ktry po zaopatrzeniu przez sd klauzulwykonalnoci moe by podstaw egzekucji sdowej. W trakcie postpowania klauzulowego sd bada tugod czy jest zgodna z prawem i zws.

Widzimy wi midzy postpowaniem cywilnym a postpowaniemprzed komisjami pojednawczymi. Caa

ta procedura jest aktualna tam, gdzie istniej komisje pojednawcze. Jeli ich nie ma, to pracownik od razumusi wystpi do sdu pracy.

7/22/2019 KPC - wykad

17/247

7/22/2019 KPC - wykad

18/247

17

1) Moc wic maj w postpowaniu cywilnym tylko wyroki w treci swej prawomocne iskazujce.. Nie maj tej mocy: postanowienia, wyroki uniewinniajce, umarzajcepostpowanie i skazujce, ale nieprawomocne. Za wyrok skazujcy uwaa si take wyrok sdukarnego, ktry odstpi od wymierzenia kary taki wyrok zawiera bowiem przypisanie czynu i

jego kwalifikacj prawn.

2) Prawomocny skazujcy wyrok karny ma w postpowaniucywilnym moc wic tylko w zakresieustale co do popenienia przestpstwa. One znajduj si w sentencji wyroku. To oznacza, e sdcywilny nie moe samodzielnie ustaliczego odmiennego. To wycza swobodn ocen dowodww postpowaniucywilnym w tym zakresiei sd cywilny musi przyj za prawdziwe ustalenia sdukarnego, chociaby z okolicznoci wynikao co innego.

W ten sposb zapewniamy jednolito orzecznictwa. Natomiast samo rozstrzygnicie w wyroku karnym codo kary nie ma w postpowaniu cywilnym adnego znaczenia, bo nie ma mocy wicej. Sd moe wzi to

jednak pod uwag w szczeglnoci to, czy skazany jest na 2 czy 3 lata pozbawienia wolnoci, gdy bdziezasdza odszkodowanie np. trzeba bdzie mu to rozoy na raty albo odroczy termin patnoci, bo jak

bdzie siedzia w zakadzie karnym, to nie bdzie mia zdolnoci do zapacenia.

Zd. 2 art. 11 k.p.c. dotyczy powoywania si w postpowaniu cywilnym na okolicznoci wyczajce lubograniczajce odpowiedzialno cywiln osoby, ktra nie bya oskarona. Jest to przepis dotyczcysytuacji, gdy sprawc szkody jest kto inny, a odpowiedzialno ponosi kto inny, np. gdy dziecko okradakiosk, a odpowiadaj rodzice. Ci rodzice mog si powoywa w postpowaniu cywilnym tylko na teokolicznoci, ktre ograniczaj lub wyczaj ich odpowiedzialno cywiln odszkodowawcz, np. eszkoda powstaa czciowo z winy poszkodowanego lub jest wynikiem dziaania siy wyszej itd. Aledotyczy to wycznie osb, ktre nie byy oskarone.

Art. 11 [Moc wyrokw karnych][] Jednake osoba, ktra nie bya oskarona, moe powoywa si w postpowaniu cywilnym na wszelkie okolicznociwyczajce lub ograniczajce jej odpowiedzialno cywiln.

Reguy kolizyjne dotyczce tych dwch postpowa najczciej dotycz sytuacji, gdy oba postpowaniatocz si rwnolegle. Najczciej w takim wypadku sdcywilny zawiesza postpowanie.

Art. 177 [Fakultatywne z urzdu] 1. Sd moe zawiesi postpowanie z urzdu:4) jeeli ujawni si czyn, ktrego ustalenie w drodze karnej lub dyscyplinarnej mogoby wywrze wpyw narozstrzygnicie sprawy cywilnej;

Zawieszenie postpowania cywilnego jest tutaj fakultatywne. Sd moe, ale nie musi zawiesi postpowaniecywilne do czasu zakoczenia postpowania karnego. Sdy cywilne bardzo chtnie korzystaj z tegouprawnienia. Jest to rozwizanie rozsdne, bo jeeli sd karny ustali sprawc czynu przestpnego, to sdcywilny ma ju sprawc szkody. Jeeli dojdzie tutaj do wyroku uniewinniajcego sdu karnego, to sdcywilny bdzie musia dokona ustalenia, kto jest sprawc szkody, mimo e szkoda powstaa wskutek

jakiego czynu, ktry nie jest przestpstwem. Sdy korzystaj z tego obligatoryjnie, cho przepis mwi sd moe. To moe zaley od uznania sdu cywilnego. Sd cywilny powinien rozway jaki to jest

czyn, jaka to jest szkoda. Wstpna ocena tego czynu jest istotna z punktu widzenia tego, czy zawiesipostpowanie cywilne czy te nie, ale sdy w takim wypadku zawsze zawieszaj postpowanie. Jeeli

7/22/2019 KPC - wykad

19/247

18

doszo do wydania wyroku karnego i na tej podstawie sd cywilny zasdzi odszkodowanie, a nastpniedoszo do uchylenia tego wyroku karnego, to wwczas w sprawie cywilnej moe doj do wznowienia

postpowania art. 403 1 pkt. 1 k.p.c.:

Ar t. 403 [Podstawy]

1. Mona da wznowienia na tej podstawie, e:1) wyrok zosta oparty na dokumencie podrobionym lub przerobionym albo na skazujcym wyroku karnym, nastpnie

uchylonym;

Wpyw postpowania i orzeczenia cywilnego na postpowanie i orzeczenie karnePrawomocne orzeczenie cywilne wie nie tylko strony i sd, ktry je wyda, lecz rwnie inne sdyorazinne organy, a w szczeglnych wypadkach take inne osoby.

Art. 365 [Zakres zwizania] 1. Orzeczenie prawomocne wie nie tylko strony i sd, ktry je wyda, lecz rwnie inne sdy oraz inne organypastwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych take inne osoby.

O tym w jakim zakresie sdy karne s zwizane wyrokami sdw cywilnych decyduje kodeks postpowaniakarnego wice s orzeczenia, ktre ksztatuj prawo lub stosunek prawny. Np. Pan X zostaoskarony o popenienie przestpstwa bigamii. Jest sprawa karna o przestpstwo bigamii. Pozwany broni siw ten sposb, e przedkada sdowi wyrok rozwizujcy pierwsze maestwo przez rozwd. Jest to wyrokksztatujcy, a wic sd karny nie bdzie mg go skaza za bigami, musi przyj, e maestwo zostaorozwizanei musi czowieka uniewinni. Jednak w innym postpowaniu o bigami, oskarony broni si wten sposb, e przedkada sdowi wyrok sdu cywilnego ustalajcy nieistnienie tego pierwszegomaestwa. To co, sd karny moe potwierdzi, e to nas nie obchodzi, bo art. 8? My uwaamy, emaestwo pierwsze istnieje i skazujemy pana za bigami? Takie postpowanie, jak da si wyczu byoby

niewaciwe, nasuwa szereg wtpliwoci.

W zwizku z tym musimy uzna, e rwnie pewne orzeczenia ustalajcestosunek prawny lub prawowi sd karny w postpowaniu karnym. Tak samo jest w przypadku orzeczenia o uznaniu za zmarego ma ono charakter ustalajcy, ale bdzie wiza sd karny.A wic wbrew literalnemu brzmieniu art. 8 2 k.p.k. przyjmowa musimy, e pewne orzeczenia sducywilnego ustalajce istnienie lub nieistnienie prawa lub stosunku prawnego wi sd karny w

postpowaniu karnym.

Postpowanie cywilne a postpowanie administracyjne i przed sdamiadministracyjnymiPostpowanie cywilne suy zaatwianiu spraw cywilnych, a postpowanie administracyjne suyzaatwianiu spraw administracyjnych. Przy czym to rozgraniczenie nie ma charakteru bezwzgldnego .

Niekiedy jednak postpowanie cywilne suy zaatwianiu spraw administracyjnych, a postpowanieadministracyjne zaatwianiu spraw cywilnych. Sprawy z zakresu prawa o aktach stanu cywilnego s tosprawy z zakresu prawa administracyjnego, ale sprawy o sprostowanie treci aktu stanu cywilnego, prawo oaktach stanu cywilnego przekazuje do zaatwienia postpowaniu cywilnemu. Istniej pewne zwizki od tegorozgraniczenia.

Na tle tych relacji powstaj spory kompetencyjne negatywne ktry organ jest waciwy do rozpoznaniasprawy. Kiedy spory te rozwizywano w ten sposb, e dziaao kolegium kompetencyjne przy SN i onorozstrzygao, czy dana sprawa ma i do trybu administracyjnego czy do trybu sdowego. Obecnie spory o

7/22/2019 KPC - wykad

20/247

7/22/2019 KPC - wykad

21/247

20

3) System czynnoci postpowaniaPostpowanie toczy si od dokonania ostatniej czynnoci na podstawie nowych przepisw. Jeliustawodawca nic nie mwi, wwczas uznaje si, e nastpna czynno musi by dokonana wg

przepisw nowych.

7/22/2019 KPC - wykad

22/247

7/22/2019 KPC - wykad

23/247

22

Jeeli do jurysdykcji krajowej nale sprawy z powdztwa gwnego, to jurysdykcja ta obejmujerwnie sprawy, ktre s objte powdztwem wzajemnym. Dodatkowe, szczeglne podstawy

jurysdykcji przewidziane zostay w dalszych przepisach tego kodeksu do dalszych kategorii spraw:

a) Sprawy maeskie oraz dotyczce maeskich stosunkw majtkowychb) Sprawy ze stosunkw miedzy rodzicami i dziemic) Sprawy o alimentyd) Sprawy w roszczeniach o ustalenie pochodzenia dzieckae) Sprawy z zakresu prawa pracyf) Sprawy ze stosunku ubezpieczeniag) Sprawy z umw, jeeli powodem jest konsument w innych przypadkach ni w/w

W tych kategoriach spraw s przepisy art. 11031do 11037k.p.c.dodatkowe elementy wskazujcena jurysdykcj krajow.

3) Tytu III (art. 1106 11102 k.p.c.) Przepisy o jurysdykcji krajowej w postpowaniunieprocesowym

Jurysdykcja krajowa w postpowaniu nieprocesowym okrelona jest w sposb szczeglny wniektrych sprawach np. w sprawach o ubezwasnowolnienia (art. 11061 k.p.c.). Jeeli nie maszczeglnego uregulowania, to stosujemy zasady oglne. W postpowaniu nieprocesowym trzebazawsze spojrze na rzeczywiste przepisy szczeglne czy w danej sprawie jest okrelona

jurysdykcja krajowa czy te nie. Jeeli nie ma jurysdykcji w przepisie szczeglnym okrelonej, tostosujemy zasad ogln, wedug ktrej jurysdykcja krajowa zachodzi, jeeli sprawa dotyczyosoby bdcej obywatelem polskim, cudzoziemca majcego miejsce zamieszkania czy miejsce

zwykego pobytu w Polsce albo osoby prawnej lub nie bdcej osob prawn jednostkiorganizacyjnej majcej siedzib w Rzeczypospolitej Polskiej.

4) Tytu IV (art. 11103 11104 k.p.c.) Przepisy o jurysdykcji krajowej w postpowaniuzabezpieczajcym i egzekucyjnym

Jurysdykcja w postpowaniu zabezpieczajcym:Mamy bardzo ogln regulacj do tego postpowania stosuje si odpowiednio przepisy o

podstawach jurysdykcji w procesie i postpowaniu nieprocesowym.

Jurysdykcja w postpowaniu egzekucyjnym:Do wycznej jurysdykcji krajowej nale sprawy egzekucyjne, jeeli egzekucja ma by wszczta i

prowadzona w Polsce. W wietle tej regulacji jurysdykcja krajowa w sprawach egzekucyjnychwynika z powizania sprawy egzekucyjnej z pastwem polskim. Element tworzcy to powizaniema charakter przedmiotowyjest nim miejsce prowadzenia egzekucji. Jeeli egzekucja ma by

prowadzona na terenie Polski, to organami wycznie uprawnionymi s organy polskie.Niedopuszczalne jest prowadzenie egzekucji przez polskie organy egzekucyjne poza granicami

kraju.

7/22/2019 KPC - wykad

24/247

23

Jurysdykcja a prawo midzynarodowe, europejskieJurysdykcja krajowa moe by, poza przepisami k.p.c., regulowana odmiennie w umowachmidzynarodowych, ktrych Polska jest stron, a take w rozporzdzeniach Rady UE. I tych rozporzdze

jest coraz wicej, wobec czego trzeba patrze, czy dana kwestia nie jest tam regulowana. Przepisy k.p.c.bd mie zastosowanie tylko wtedy, jeeli umowa midzynarodowa albo prawo unijne nie stanowiinaczej. Priorytet umw midzynarodowych i prawa europejskiego w tym zakresie wynika z postanowieart. 91 Konstytucji RP.

Jurysdykcja konieczna

2 przypadki, kiedy zachodzi jurysdykcja konieczna:

I.

Jeeli na podstawie przepisw nie znajdujemy podstaw do przyjcia, e w danej sprawie istniejejurysdykcja krajowa sdw polskich, a:

1) przeprowadzenie postpowania w tej sprawie przed sdem innego pastwa jestniemoliwe

2) albo nie mona wymaga jego przeprowadzenianaley przyj, e sprawa naley do jurysdykcji krajowej sdw polskich, jeeli wykazujedostateczny zwizek z polskim porzdkiem prawnym.

II.

Jeeli sd ustali, e orzeczenie sdu pastwa obcego nie podlega uznaniu w RP, to sprawa tabdzie podlega jurysdykcji sdw polskich.

W obu tych wypadkach mamy do czynienia z tzw. jurysdykcj konieczn.

Podzia jurysdykcjiZasadniczy podzia jurysdykcji:

1) jurysdykcja fakultatywnaPrzy jurysdykcji fakultatywnej orzeczenie sdu obcego w danej sprawie moe mie skuteczno naobszarze Polski albo na mocy samego prawa albo na podstawie orzeczenia o jego uznaniu w RP

2) jurysdykcja wycznaPrzy jurysdykcji wycznej orzeczenie sdu obcego w danej sprawie nie moe mie na obszarze

Polski tego rodzaju skutecznoci

Na og jurysdykcja krajowa ma charakter fakultatywny. Jurysdykcja wyczna zachodzi wwczas, gdyprzewiduje to wyrany przepis ustawyalbo postanowienia umowy midzynarodowej. Jeeli spojrzymyna przepis k.p.c., to znajdujemy kilkanacie spraw, ktre przepisy traktuj jako sprawy z zakresu jurysdykcjiwycznej.

Drugi podzia jurysdykcji ze wzgldu na rdo:1) jurysdykcja wynikajca z mocy prawa(albo z ustawy albo umowy midzynarodowej)2) jurysdykcja umowna(wynikajca z umowy stron).

7/22/2019 KPC - wykad

25/247

7/22/2019 KPC - wykad

26/247

25

Natomiast immunitet egzekucyjny oznacza, e przeciwko pewnym osobom nie moe by prowadzonaegzekucja przez polskie organy egzekucyjne. Immunitet ten przysuguje wszystkim podmiotom, ktrekorzystaj z immunitetu sdowego. Wynika to z art. 1115 k.p.c. Jeeli dojdzie do wydania wyroku

przeciwko takim osobom, to sd nie moe takiemu wyrokowi nada klauzuli wykonalnoci ze wzglduna brak jurysdykcji krajowej. Jeeli sd polski wyda przez pomyk klauzul wykonalnoci, to nieznaczy, e organ egzekucyjny bdzie mg prowadzi egzekucj. Komornik nie moe dokona zajciaadnego skadnika majtku takiej osoby. W takim wypadku komornik powinien umorzy postpowanieegzekucyjne z powodu braku jurysdykcji krajowej. Klauzula wykonalnoci powinna zosta uchylona.

2) z mocy umowyWyczenie jurysdykcji krajowej moe nastpi te na mocy umowy. Moliwa jest ona tylko w procesie.Jest to tzw. umowa derogacyjna.

To wyczenie jurysdykcji sdw polskich jest tutaj ograniczone. Umowy derogacyjne s najczciejzawierane w stosunkach handlowych transgranicznych, gdzie strony najpierw pisz o wzajemnym

prawach i obowizkach cywilnoprawnych, a na koniec zamieszczaj klauzule, e we wszystkich

sprawach wynikajcych z niniejszej umowy waciwy do rozpoznania jest sd np. RFN czy sd polski.Najczciej ma to posta klauzuli, ale oczywicie moliwe jest te zawarcie umowy samodzielnej ojurysdykcj.

Jeeli chodzi o jurysdykcj krajow, to trzeba powiedzie, e pastwo wysyajce lub odpowiedniaorganizacja midzynarodowamoe zrzec si immunitetu sdowego i immunitetu egzekucyjnego w stosunkudo osb korzystajcych z tych immunitetw. To zrzeczenie si musi by wyrane i zrzeczenie siimmunitetu sdowego nie jest rwnoznaczne ze zrzeczeniem si immunitetu egzekucyjnego. To jest tzw.podmiotowe wyczenie jurysdykcji krajowej.

Mamy te do czynienia z przedmiotowym wyczeniem jurysdykcji krajowej moliwe tylko wpostpowaniu egzekucyjnym. W stosunku do osoby, co do ktrej pastwo zrzeko si immunitetu, egzekucjamoe by prowadzona, ale s pewne ograniczenia.

Brak jurysdykcjiJurysdykcja krajowa naley do tzw. przesanek procesowych decydujcych o przyjciu sprawy dorozpoznania.

Brak jurysdykcji moe mie charakter pierwotny lub nastpczy. Przy pierwotnym nastpuje odrzucenie

pozwu lub wniosku wszczynajcego postpowanie. Jeeli ma charakter nastpczy w trakciepostpowania si okazao to nastpuje umorzenie postpowania.Najczciej z takim wypadkiem mamydo czynienia jeeli osoba, przeciwko ktrej wszczto spraw uzyska immunitet sdowy. W takim wypadkunaley umorzy postpowanie cywilne.

Art. 1099 [Brak ju rysdykcji krajowej]

1. Brak jurysdykcji krajowej sd bierze pod rozwag z urzdu w kadym stanie sprawy. W razie stwierdzenia brakujurysdykcji krajowej sd odrzuca pozew lub wniosek, z zastrzeeniem art. 1104 2 lub art. 1105 6.

Jeeli natomiast mamy do czynienia ze spraw o nadanie tytuowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalnoci, tow takim wypadku sd odmawia nadania wyrokowi klauzuli wykonalnociprzeciwko osobie, ktrakorzysta z immunitetu egzekucyjnego. A jeeli do komornika wpynie wniosek o wszczcie egzekucji

7/22/2019 KPC - wykad

27/247

26

przeciwko osobie, ktra nie podlega jurysdykcji krajowej, to wtedy komornik powinien umorzypostpowanie egzekucyjne.

Art. 824 [Umorzenie z urzdu] 1. Postpowanie umarza si w caoci lub czci z urzdu:1) jeeli okae si, e egzekucja nie naley do organw sdowych;2) jeeli wierzyciel lub dunik nie ma zdolnoci sdowej albo gdy egzekucja ze wzgldu na jej przedmiot lub na osobdunika jest niedopuszczalna;

Jeeli rozpoznano spraw przy braku jurysdykcji krajowej, to wwczas mamy do czynienia z niewanocipostpowania.

Art. 1099 [Brak ju rysdykcji krajowej]

2. Brak jurysdykcji krajowej stanowi przyczyn niewanoci postpowania.

Ta niewano postpowania stanowi podstaw do wniesienia rodka zaskarenianp. apelacja, zaalenie.Jest rwnie podstaw skargi kasacyjnej albo do uniewanienia takiego orzeczenia po jego

uprawomocnieniu si przez SN. Niewano postpowania jest podstaw do zaskarenia orzeczenia.To nie jest tak, jak w prawie cywilnym, e jak jest niewano czynnoci prawnej, to nie ma czynnoci

prawnej. Trzeba doprowadzi do uchylenia wyroku, aby wyrok by niewany w postpowaniu cywilnymjest inaczej. Przyczyny niewanoci s cile okrelone w k.p.c.

Jurysdykcja, a inne przesanki procesoweProblem jurysdykcji krajowej wystpuje najczciej w zderzeniu z problemem dopuszczalnoci drogisdowej i waciwoci sdu. Zawsze te trzy problemy mog si pojawi. Na tle tych trzech przesanekmona postawi sobie pytanie o relacj midzy jurysdykcj, waciwoci, a dopuszczalnoci drogi

sdowej.

Przykad: Sprawa wpyna do sdu w odzi, dot. stosunku prawnego osb zamieszkaych wWarszawie i pojawia si problem obywatelstwa. Wiadomo, e ta sprawa nie naley do sdw

polskich, bo mamy do czynienia z brakiem jurysdykcji krajowej. Ale ze wzgldu na miejscepowinien rozpozna to sd warszawski, bo tam jest miejsce zamieszkania obu stron. Najpierwdecydujce znaczenie ma waciwo sdu. Sd dzki powinien przekaza spraw sdowiwarszawskiemu i dopiero warszawski powinien bada, czy sprawa naley do waciwoci sdw

polskich.

O braku jurysdykcji moe wypowiedzie si tylko sd waciwy rzeczowo i miejscowo . W pierwszejkolejnoci naley t kwesti zbada. Jeeli sd uzna, e jest niewaciwy, to powinien przekaza sprawsdowi waciwemu.

Trzy orzeczenia SN dotyczce wykadu:

Dwch obywateli polskich toczy w Polsce spr o to, kto jest wacicielem nieruchomoci pooonej na dawnychziemiach polskich znajdujcych si teraz na terenie obecnej Ukrainy. Oni zostawili tam jak nieruchomo. W 1945 r.

przyjechali do Polski, tutaj yj i pracuj i nagle na tle praw spadkowych, na tle dochodzenia odszkodowa o tzw. mieniezabuaskie powsta spr o to, kto jest wacicielem nieruchomoci pooonej na terenie obecnej Ukrainy.

7/22/2019 KPC - wykad

28/247

27

W sprawach o ustalenie istniejcego w przeszoci prawa wasnoci nieruchomoci pozostawionej pozaobecnymi granicami RP w zwizku z wojn rozpoczt w 1939 r., pooonej obecnie na terenie Ukrainy nie

przysuguje jurysdykcja sdu polskiego. Tutaj nie ma adnego cznika. Sdem waciwym w tym zakresiejest sd Ukrainy.

Winicjusz M. w pozwie z dn. 29 padziernika 2007 r. skierowanej przeciwko RFN, Federalnemu UrzdowiKanclerskiemu wnis o zasdzenie od strony pozwanej kwoty 1 mln z tytuem zadouczynienia za krzywd doznan w

czasie pacyfikacji przez niemieckie siy zbrojne w czasie II wojny wiatowej w miejscowoci Szczecyn pooonej wwojewdztwie lubelskim. Pacyfikacja ta, podczas ktrej wysiedlano ludno, dokonywano egzekucji, palonozabudowania oraz rabowano mienie przeprowadzona zostaa w dniu 2 lutego 1944 r. W jej wyniku mier poniosokilkuset mieszkacw. Wg twierdze pozwu powd, wwczas 6 letnie dziecko, dozna w wyniku akcji niemieckich sizbrojnych rozlegych obrae gowy, klatki piersiowej i obu rk ze skutkami, ktrych negatywne konsekwencji objawiajsi do dzi dnia.

Na obecnym etapie rozwoju prawa midzynarodowego publicznego pastwu niemieckiemu przysugujeimmunitet jurysdykcyjny w sprawach o roszczenia z czynw niedozwolonych popenionych przezniemieckie siy zbrojne podczas II wojny wiatowej na terenie Polski. I co w zwizku z tym? Nie ma

jurysdykcji i takie powdztwo powinno zosta oddalone. Tutaj sd okrgowy odrzuci pozew najpierw,potem zostao wniesione na to postanowienie zaalenie do sdu apelacyjnego, sd apelacyjny oddali jepostanowieniem. I od tego postanowienia oddalajcego zaalenie zostaa wniesiona skarga do SN. Teza ta wliteraturze procesowej zyskaa aprobat na obecnym etapie rozwoju prawa midzynarodowego publicznego.By moe rozwj prawa midzynarodowego pjdzie w kierunku ograniczenia czciowego immunitetusdowego pastwa. Immunitet sdowy oznacza, e pewne podmioty nie mog by pozywane przez sdy

polskie.

Orzeczenie z 1978 r. - Eugenia U., crka uczestnika postpowania Stanisawa W. urodzonego w 1900 r., da jegoubezwasnowolnienia ze wzgldu na potrzeb zapewnienia egzystencji w przyszoci i uchronienia go przed

marnotrawstwem. Uczestnik postpowania po powrocie ze Stanw Zjednoczonych Ameryki Pnocnej ma wysok renti ma oszczdnoci i jest obywatelem Stanw Zjednoczonych, ale jest Polakiem.

W wietle wczesnej regulacji SN powiedzia, e: sprawy o ubezwasnowolnienie obywatela pastwaobcego take w wypadku, gdy ma on miejsce zamieszkania w Polsce nie podlegaj jurysdykcji krajowejsdw polskich. Wwczas pani Eugenia U. nie moga si domaga ubezwasnowolnienia ojca przed sdem

polskim, bo on by obywatelem amerykaskim zamieszkaym na terenie Polski a wwczas oubezwasnowolnieniu decydowao obywatelstwo. Ten przepis przesta ju obowizywa. W jego miejscewprowadzono nowy przepisart. 11061k.p.c. A wic w wietle aktualnej regulacji prawnej pani Eugenia

U. mogaby zoy taki wniosek i on nie mgby by odrzucony przez sd polski z powodu brakujurysdykcji krajowej sdw polskich. Sdy polskie s waciwedo ubezwasnowolnienia obywateli pastwobcych, ktrzy na terenie Polski maj miejsce zamieszkania lub miejsce zwykego pobytu. Nastpia zmianaustawodawstwa. To orzeczenie ma znaczenie historyczne, ale ono obrazuje problem, ktrzy trzeba byoomwi.

Orzeczenia te wpyny do sdw polskich. Sdy polskie musz rozstrzygn, czy s waciwe dorozpoznania tej sprawy czy te nie. Znaczenie tych przepisw o jurysdykcji krajowej nabrao istotnegoznaczenia w ostatnich latach ze wzgldu na integracj ludnocii integracj europejsk. Powoduje to, emamy do czynienia z napywem spraw zagranicznych, gdzie sdy zastanawiaj si nad jurysdykcj sdw

polskich.

7/22/2019 KPC - wykad

29/247

7/22/2019 KPC - wykad

30/247

7/22/2019 KPC - wykad

31/247

30

Mamy pewien obowizek mwienia prawdynaoony na strony. Jest to jednak raczej pewien ciarwyjanienia pewnych okolicznocibez zatajania czegokolwiek.

art. 212 1k.p.c.:Ar t. 212 [Ustalenie okolicznoci bezspornych]

1. Sd na rozprawie przez zadawanie pyta stronom dy do tego, aby strony przytoczyy lub uzupeniy twierdzenia lub

dowody na ich poparcie oraz udzieliy wyjanie koniecznych dla zgodnego z prawd ustalenia podstawy faktycznejdochodzonych przez nie praw lub roszcze. W ten sam sposb sd dy do wyjanienia istotnych okolicznoci sprawy,ktre s sporne.

Nakada na sd obowizek zadawania pyta i denia do tego, aby ustalenia sprawy byy zgodne zprawd.

art. 232 k.p.c.:Art. 232 [Ciar dowodu]

Strony s obowizane wskazywa dowody dla stwierdzeniafaktw, z ktrych wywodz skutki prawne. Sd moe dopucidowd nie wskazany przez stron.

Aktywna rola sdu, sd moe z urzdu powoa dowd niezbdny jego zdaniem do rozpoznania sprawy,ktrego strony nie zgosiy w trakcie postpowania.

Poza tym tej zasadzie su inne zasady: kontradyktoryjnoci, bezporednioci i jawnoci.

Mimo uchylenia art. 3 2 w postpowaniu cywilnym nadal obowizuje zasada prawdy materialnej.

Moemy mwi, e istnieje zasada prawdy. Deniem czowieka jest zawsze poszukiwanie prawdy,rwniew sdzie w postpowaniu cywilnym.

Zasada dyspozycyjnociTa zasada oraz przeciwstawna jej zasada oficjalnocirzdz kwesti komu suy monorozporzdzaniaprzedmiotem postpowania oraz rodkami procesowymi (zaczepnymi i obronnymi). Jeeli ta mono

przysuguje uczestnikom postpowania, zwaszcza stronom to mwimy, e postpowanie jest oparte nazasadzie dyspozycyjnoci. Natomiast jeli ta monocidysponuje sd, prokuratorwwczas mwimyozasadzie oficjalnoci.

Wyrniamydyspozycyjno:1) materialnodnosi si do przedmiotu postpowania2) formalnodnosi si do rodkw obronnych i zaczepnych (wszczcie postpowania i zakrelenie

granic poszukiwanej ochrony praw)

Zasada dyspozycyjnoci w procesieWszczcie procesu moe nastpi tylko przez wytoczenie powdztwa. Wyjtkowo moe nastpi przezzoenie do sdu jakiego wniosku, sprzeciwu zastpujcego pozew np. wniosek o pojednanie w

przypadku pracownika.

7/22/2019 KPC - wykad

32/247

31

Wytoczenia powdztwa moe dokona tylko tenpodmiot, ktrego sfery prawnej dotyczy sprawa. W tymzakresie s pewne ograniczenia na rzecz zasady oficjalnoci przepisy k.p.c. przewiduj moliwowytoczenia powdztwa przez prokuratora. Prokurator moe w przypadkach wskazanych w ustawiewytoczy powdztwo.

Stwierdzenie, e to powd zakrela granice poszukiwanej ochrony prawnej oznacza, e sd nie moeorzeka co do rzeczy, ktra nie bya przedmiotem dania, ani zasdza poza danie.

Ar t. 321 [Przedmiot orzekania]

1. Sd nie moe wyrokowa codo przedmiotu, ktry nie by objty daniem, ani zasdza ponad danie.

Jeli kto domaga si 16 tys., a mgby dosta wicej to i tak dostanie 16 tys.Jednake to zwizanie sdu doznaje pewnych wyjtkw:

Ar t. 4771[Roszczeni e alternatywne]

Jeelipracownik dokona wyboru jednego z przysugujcych mu alternatywnie roszcze, a zgoszone roszczenie okae sinieuzasadnione, sd moe z urzdu uwzgldni inne roszczenie alternatywne.

Tutaj z kolei zasada oficjalnoci.

Powd ma pen swobod w wytoczeniu powdztwa, ma pen dyspozycj. Dysponuje rwnie pendyspozycjco do rezygnacji z ochrony w postaci wycofania pozwu.

Art. 203 [Cofnicie pozwu] 1. Pozew moe by cofnity bez zezwolenia pozwanego a do rozpoczcia rozprawy, a jeeliz cofniciem poczone jestzrzeczenie si roszczenia - a do wydania wyroku.

Powd ma dyspozycyjno, natomiast zasada oficjalnoci dochodzi w tym wypadku, e cofnicie podlegakontroli sdu.

Art. 203 [Cofnicie pozwu] 4. Sd moe uzna za niedopuszczalne cofnicie pozwu, zrzeczenie si lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdyokolicznoci sprawy wskazuj, e wymienione czynnoci s sprzeczne z prawem lub zasadami wspycia spoecznegoalbo zmierzaj do obejcia prawa.

Zwizanie powdztwapo wytoczeniu powdztwa i dorczeniu pozwu pozwanemu pozwany moe

ustosunkowa si, a niekiedy ma obowizek zrobienia tego. Pozwany moe odrzuci, ale moe te uznapowdztwo. To jest jego prawo.

Ar t. 213 [Fakty znane]

2. Sd jest zwizany uznaniem powdztwa, chyba e uznanie jest sprzeczne z prawem lub zasadami wspyciaspoecznego albo zmierza do obejcia prawa.

Sd jest zwizany zasaddyspozycyjnoci, ale za to druga cz mwi o zasadzie oficjalnoci np.: matkawytacza powdztwo o alimenty na rzecz dzieci przeciwko mowi. Pozwany m na sali owiadcza, euznaje powdztwo.Takie zachowanie powinno podyktowa take pytanie sdu do ma czy nie ma dzieci

pozamaeskich i zwizanych z nimi wiadcze alimentacyjnych. Nastpi tutaj zderzenie tych wiadcze

7/22/2019 KPC - wykad

33/247

32

sd moe nie uzna powdztwa i poprowadzi postpowanie w sprawie wysokoci alimentw, ktra jestuwarunkowana moliwociami pozwanego.Zwizanie oznacza, e jeeli powd domaga si zasdzenia okrelonej kwoty, a pozwany j uznaje,wwczas sd musi tyle zasdzi. Jeeli sd nie jest zwizany to moe zasdzi tyle ile uwaa.

W zakresie dyspozycyjnoci formalnejproces hodujetej zasadzie, ale ta dyspozycyjno doznaje pewnychogranicze na rzecz zasady oficjalnoci. Dyspozycyjno stron w procesie jest kontrolowana przez sd.

Zasada dyspozycyjnoci w postpowaniu nieprocesowymPostpowanie nieprocesowe moe by wszczte tylko na wniosek zainteresowanego. W dalszej kolejnocimwi si o zasadzie oficjalnoci, bo sd moe wszcz postpowaniew okrelonych przypadkach.

Art. 506 [Wszczcie]Sd wszczyna postpowanie nieprocesowe na wniosek; w wypadkach wskazanych w ustawie sd moe wszcz

postpowanie take z urzdu.

Zasada dyspozycyjnoci w postpowaniu egzekucyjnymPostpowanie egzekucyjnejest najbardziej dyspozycyjne. Jest wszczynane na wniosek wierzyciela, jednakw nielicznych wypadkach moe by wszcztez urzdu na danie sdu I instancji, ktry spraw rozpoznajenp. w sprawach o alimenty. Wszczcie nastpuje na wniosek, co jest zasad.

Wierzyciel zawsze moe z tej egzekucji zrezygnowa. Rezygnacja nastpuje przez zoenie wniosku oumorzenie postpowania egzekucyjnego. Wniosek o umorzenie postpowania egzekucyjnego nie podlegaadnej kontroli przez organ egzekucyjny. W zwizku z tym komornik jest tym wnioskiem zwizany.W postpowaniu egzekucyjnym pena dyspozycyjno wynika z tego, e we wniosku egzekucyjnymwierzyciel musi wskaza wiadczenie, ktre komornik musi wyegzekwowa i musi wskaza sposb

egzekucji. Komornik jest tym zwizany nie moe egzekwowa innego ni wskazawierzyciel i nie moewyegzekwowa z innych rzeczy ni wskazawierzyciel. Jeeli wierzyciel dochodzi wyegzekwowania kwoty10 tys. z, a z wyroku wynika, e powinno to by 15tys. z to komornika to jednak nie interesuje. Komornikegzekwuje 10 tys. z. Jest zwizany w tym zakresie wnioskiem wierzyciela.

Zasada kontradyktoryjnoci (spornoci)Materia procesowy (faktyczny i dowodowy) niezbdny do rozstrzygnicia sprawy gromadzuczestnicy postpowania. Przeciwstawn jej zasad jest zasada ledcza (inkwizycyjna) materiagromadzi sd.

Polskie postpowanie cywilne jest oparte na zasadzie kontradyktoryjnoci. W mylprzepisw k.p.c.uczestnicy postpowania powinni dawa sdowi fakty, ktre mog by podstaw rozstrzygnicia. Nauczestnikach postpowania spoczywa ciar przytoczenia okolicznoci faktycznych (onus proferendi).Wida to od razu wytoczenie powdztwa.

Art. 187 [Tre] 1. Pozew powinien czyni zado warunkom pisma procesowego, a nadto zawiera:1) dokadnie okrelone danie, a w sprawach o prawa majtkowe take oznaczenie wartoci przedmiotu sporu, chyba

e przedmiotem sprawy jest oznaczona kwota pienina;

2) przytoczenie okolicznoci faktycznych uzasadniajcych danie, a w miar potrzeby uzasadniajcych rwniewaciwo sdu.

7/22/2019 KPC - wykad

34/247

33

Pozew musi speni szereg warunkw. Nie wystarczy napisa dlaczego si domagamy. Trzeba to uzasadniokolicznociamifaktycznymi.

Na rozprawie, ktra suy rozpoznaniu sprawy uczestnicy przytaczaj okolicznoci, wpywajce nakorzystne dla nich rozstrzygnicie. Przywoanietych okolicznoci faktycznych nastpuje w formie pewnychtwierdze. Te twierdzenia powinny by przez twierdzcego udowodnione. Na twierdzcym spoczywaciar udowodnienia onus probandi. Jest rnica pomidzy ciarem a obowizkiem. Tam gdzie mamy do

czynienia z pewnym obowizkiem to sd moe ten obowizek wymusi np. na wiadku. Jeli strona niepodporzdkujesiciarowito sd nie musi go egzekwowa strona po prostu przegrywa proces.

Ar t. 210 [Pr zebieg]

1. Rozprawa odbywa si w ten sposb, e po wywoaniu sprawy strony - najpierw powd, a potem pozwany -zgaszajustnie swe dania i wnioski oraz przedstawiaj twierdzenia i dowody na ich poparcie. Strony mog ponadto wskazywa

podstawy prawne swych da i wnioskw. Na danie prokuratora sd udziela mu gosu w kadym stanie rozprawy; art.62 nie stosuje si.

Ograniczenia zasady kontradyktoryjnoci na rzecz zasady ledczej1) Sd bierze pod uwag fakty notoryjne. Notoryjnopowszechna, sdowa lub urzdowa. Tutaj jest

dziaalnie z urzdu.

Ar t. 213 [Fakty znane]

1. Fakty powszechnie znane sd bierze pod uwag nawet bez powoania si na nie przez strony.

2) Zasada ledcza dochodzi do gosu w postpowaniu cywilnym w tych wszystkich wypadkach, gdysd wszczyna postpowanie w sprawie z urzdu i wwczas sd , ktry to wszcz gromadzimateria.

3) W tych wszystkich wypadkach kiedy sd podejmuje z urzdu dziaania majce na celuuzupenienie materiau faktycznego i dowodowego przedstawionego przez strony.Art. 232 [Ciar dowodu][] Sd moe dopuci dowd nie wskazany przez stron.

Zasada rwnoci stron (rwnouprawnienia)T zasad wywodzimy z przepisw Konstytucji RP, ktrastanowi, e wszyscy s wobec prawa rwni. Tazasada ma dwa aspekty:

1) Zasad rwnoci ustawa daje kadej ze stron takie same moliwoci dziaania przyuwzgldnieniu ich specyfiki. Kady moe wytoczy powdztwo, dla kadego s takie sameterminy. Wyrazem tej zasady jest take to, e rozstrzygnicie sprawy moe nastpi po wysuchaniuobu stron, cho oczywicie nie zawsze to bdzie moliwe wystarczy wezwanie strony.

2) Zasad wysuchania stron jej wyrazem jest to, e rozstrzygnicie sprawy moe nastpi powysuchaniu obu stron, jeeli jest to moliwe.

Ar t. 210 [Pr zebieg]

1. Rozprawa odbywa si w ten sposb, e po wywoaniu sprawy strony - najpierw powd, a potem pozwany -zgaszaj

ustnie swe dania i wnioski oraz przedstawiaj twierdzenia i dowody na ich poparcie. Strony mog ponadto wskazywapodstawy prawne swych da i wnioskw. Na danie prokuratora sd udziela mu gosu w kadym stanie rozprawy; art.62 nie stosuje si.

7/22/2019 KPC - wykad

35/247

34

Nigdy nie da si odzwierciedli faktycznej rwnoci stron w procesie. Musz by stworzone pewneinstytucje procesowe, ktre eliminuj faktycznnierwnostron wynikajca z wyksztacenia, intelektu czysytuacji ekonomicznej. Jest kilka takich rozwiza: art. 5 k.p.c.:

Ar t. 5 [Pouczanie stron]

W razie uzasadnionej potrzeby sd moe udzieli stronom i uczestnikom postpowania wystpujcym w sprawie bez

adwokata, radcy prawnego, rzecznika patentowego lub radcy Prokuratorii Generalnej Skarbu Pastwa niezbdnychpoucze co do czynnoci procesowych.

Niezbdne pouczenia dla strony bez profesjonalisty.

art. 212 2k.p.c.:Ar t. 212 [Ustalenie okoli cznoci bezspornych]

2. W razie uzasadnionej potrzeby przewodniczcy moe udzieli stronom niezbdnych poucze, a stosownie dookolicznoci zwraca uwag na celowo ustanowienia penomocnika procesowego.

Niezbdne pouczenia przez przewodniczcego.

instytucjapomocy prawnej z urzdu art. 117 do art. 124 k.p.c.:Naruszenie przepisw o zasadzie rwnoci moe naruszy przepisy o pozbawieniu strony dziaania wprocesie, a to z kolei moe prowadzi do niewanoci postpowania.

Zasada bezporednioci

Sd, ktry wydaje rozstrzygnicie powinien bezporednio zapozna si z daniami, twierdzeniamioraz dowodami wystpujcymi w sprawie.

S daleko idce wyjtki, poniewa w postpowaniu cywilnym nie jest znana konstrukcja cigocirozprawy.Wystpuje za to w postpowaniu karnym. W zwizku z tym w wypadku nastpienia pewnych okolicznoci,

jak mier sdziego, postpowanie w sprawie toczy si dalej bez potrzeby zaczynania od pocztku. Ustawawymaga jedynie, by wyrok by wydany przez sdziw przed ktrymi odbya si rozprawapoprzedzajcabezporednio wydanie wyroku.

Art. 323 [Zesp orzekajcy]Wyrok moe by wydany jedynie przez sdziw, przed ktrymi odbya si rozprawa poprzedzajca bezporednio wydaniewyroku.

A wic ten skad, ktry zamyka przewd i udaje si na narad wyrokuje. Jej przejawem jest to, epostpowanie dowodowe odbywa si przed sdem orzekajcym, jednak znana jest instytucja sdziegowyznaczonego i sdu wezwanego. Jeeli trzeba przejrze tylko dokumenty to jeden z sdziw moe

pojecha na miejsce i tego dokona.

7/22/2019 KPC - wykad

36/247

35

Wykad 6. (06.11.2012 r.)

Zasada koncentracji materiau procesowegoMankamentem postpowa cywilnych jest ich przewleko. Historia postpowania cywilnego to walka z

jego przewlekoci. Polska jest jednym ze staych klientw ETS i cigleprzegrywa. W zwizku z tym

podejmowane s rne czynnoci, ktre maj na celu skrcenie postepowania. Fryderyk Wielki mwi, epostpowanie cywilne we wszystkich instancjach ma nie przekroczyroku. Polski ustawodawca idzie tymkrokiem i nadaje krtkie terminy dla sdu. To jest przegosowywane w Sejmie, ale w praktyce sdzianie

jest w stanie tego wykona. Postulat rozwizania tych problemw jest ciglepodejmowany.

Do szybkoci postpowania cywilnego przywizuje si wielk wag i wiele aktw prawnych o tymwspomina:

art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Czowieka i Obywatela rozpatrzenie sprawy w rozsdnymterminie.

art. 45 Konstytucji RPwspomina o rozpatrzeniu sprawy przez sd bez nieuzasadnionej zwoki.

art. 6 k.p.c. jest postulatem dla wszystkich dla sdu i dla stron. Oni wsplnie maj dy dotego, aby to postpowanie byo przeprowadzone sprawnie i szybko.

Art. 6 [Postulat szybkoci postpowania] 1. Sd powinien przeciwdziaa przewlekaniu postpowania i dy do tego, aby rozstrzygnicie nastpio napierwszym posiedzeniu, jeeli jest to moliwe bez szkody dla wyjanienia sprawy. 2. Strony i uczestnicy postpowania obowizani s przytacza wszystkie okolicznoci faktyczne i dowody bez zwoki,aby postpowanie mogo by przeprowadzone sprawnie i szybko.

Istotnym instrumentem majcym na celu zapewnieniepostpowaniu cywilnemu szybkoci jest ustawa oskardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postpowaniu sdowym beznieuzasadnionej zwokiz 2004 r. Ta ustawa przewiduje skarg na przewlekopostpowania.

Szybko postpowania to pewna warto do ktrej ustawodawca dy. Ustawodawca wprowadza rneinstrumenty. Stosowane metody s rne, ale my koncentrujemy si na metodach prowadzcych dokoncentracji materiau procesowego w odpowiednim czasie. Przez ten materia rozumiemy wszelkieokolicznoci faktyczne i dowodowe. Powinnyby przedstawione w odpowiednim czasie.

Systemy koncentracji materiau dowodowego

Istniej 2 systemy koncentracji materiau dowodowego:1) System prekluzji (zasada ewentualnoci)

System prekluzji polega na tym, e ustawa w sposb wyrany okrela termin do ktrego monagromadzimateria procesowy.Po upywie tego terminu gromadzenie materiau jest niedopuszczalne, a wic wszelkie dowody,zarzuty s niedopuszczalne. Nastpuje prekluzja. Dlatego do tej chwili strony powinny przytoczywszystkie okolicznocisprawy, wszelkie dowody, zarzuty nawet na zasadzie ewentualnoci jeeli

pozwany zaprzecza twierdzeniom powoda o tym, e jest mu co winien, ale jednoczenie jeli mazarzut przedawnienia powinien podnie ten zarzut na ewentualno. Sd moe nie da wiary, e nie

ma poyczki, ale jeli podniesie zarzut przedawnienia to wtedy to zostanie uwzgldnione. Systemprekluzji jest obecny w k.p.c. w ksztacie obecnie obowizujcym:

7/22/2019 KPC - wykad

37/247

7/22/2019 KPC - wykad

38/247

37

Ten przepis jest czsto stosowany w wypadkach kiedy postpowaniedowodowe napotyka problemykiedy strony na pierwszym posiedzeniu nie przedstawiaj wszystkich dowodw. Czsto

przewodniczcy na rozprawie albo w pimie kierowanym do uczestnikw okrela, e ma si 2tygodnie na zoenie wszelkich rodkw dowodowych, zaprzecze. Sdzia wyznacza termin i po

jego upywie nie przyjmuje adnych wnioskw.

Przyspieszeniu postpowania cywilnego su te wszystkie przepisy k.p.c., ktre nakadaj na

przewodniczcego pewne uprawnienia i obowizki w wydawaniu zarzdze majcych na celu waciweprzygotowanie rozprawy: art. 206208 k.p.c.

Waciwe przygotowanie rozprawy przez przewodniczcego gwarantuje to co jest zapisane w art. 6, epostpowanie moe zakoczy si na pierwszym posiedzeniu. To wszystko zaley od aktywnociprzewodniczcego. Jeeli jego aktywno ogranicza si tylko do wyznaczenia terminu posiedzenia, to gdyprzychodzi on na rozpraw dopiero wtedy czyta o co w sprawie chodzi. Wtedy dopiero wydaje sizarzdzenie o wezwaniu danej osoby, powoaniu biegego to wszystko powinno by wykonane ju przed

pierwsz rozpraw.

Zasada ustnociZasada ustnoci oraz przeciwstawna jej zasada pisemnoci okrelaj w jakiej formie powinny bydokonywane czynnoci postpowania. Chodzi o czynnoci uczestnikw postpowania oraz organw,zwaszcza sdu.

Przyjmujemy, e polskie postpowanie cywilneopiera si na zasadzie ustnoci z pewnymi do dalekoidcymi ograniczeniami na rzecz zasady pisemnoci. Za zasadustnoci przemawiajprzepisy k.p.c.: art.148 k.p.c. oraz art. 210 1 k.p.c. Rozpoznanie sprawy ma miejsce na rozprawie, a rozprawa jest ustna, wic

mamy zasad ustnoci.

Ograniczenia na rzecz zasady pisemnociJestjednak duo ograniczena rzecz zasady pisemnoci:

1) Wikszo czynnoci podmiotw postpowania cywilnegomoe by dokonana w formie ustnej, jaki pisemnejnp. wydanie wyroku to spisanie sentencji wyroku, ale pniej jest ogoszenie wyrokuustnie. Nie ma ogoszenia to nie ma wyroku (wydanie wyroku to spisanie sentencji i jegoogoszenie). Mona skada pewne wnioski dowodowe na rozprawie, ale mona je skada pomidzy

posiedzeniami na pimie.

2) Niektre czynnoci uczestnikw postpowaniai organw procesowych wymagaj formy pisemnejdotyczy to wytoczenia powdztwa (w zasadzie zawsze w formie pozwu) oraz wszystkich rodkwzaskarenia. Forma ta moe by kwalifikowana w ten sposb, e niektre czynnoci np.: wytoczenie

powdztwa moe nastpi na urzdowym formularzu bd za pomoc systemu teleinformatycznego.

3) Z czynnoci dokonywanych w postpowaniu ustnym sporzdza si protok. Na rozprawie jestzawsze protokolant pomimo jej ustnego charakteru. Protok suy utrwaleniu dokonywanychczynnoci.

Elementy ustnoci i pisemnoci mog si wzajemnie uzupenia, bo powdztwo moe by wniesione wformie pisemnej (w formie pozwu), a na rozprawie powd moe wycofapowdztwo ustnie.

7/22/2019 KPC - wykad

39/247

7/22/2019 KPC - wykad

40/247

39

W postpowaniu nieprocesowym sprawy rwnie s jawne na posiedzeniach, a rozprawa jest tylkowyjtkowo przewidziana w ustawieart. 514 k.p.c.

Posiedzenie przy drzwiach zamknitychjest posiedzeniem jawnym, ale jawno tego posiedzenia jestograniczona, gdy wg art. 154 k.p.c. mog by obecni na sali strony, interwenienci , przedstawiciele i

penomocnicy, prokurator oraz po 2 osoby zaufania z kadej strony. Ogoszenia orzeczenia odbywa sipublicznie. Czyli na posiedzeniu jest jawnie o jawnoci ograniczonej. Chodzi gwnie o ograniczenie

dostpu publicznoci, osobom niezwizanym z postpowaniem.

Art. 154 [Rozwinicie] 1. Podczas posiedzenia odbywajcego si przy drzwiach zamknitych mog by obecni na sali: strony, interwenienciuboczni, ich przedstawiciele ustawowi i penomocnicy, prokurator oraz osoby zaufania po dwie z kadej strony.

Publiczne ogaszanie orzeczePublicznemu ogaszaniu podlegaj orzeczenia wydane na posiedzeniu jawnymart. 326 k.p.c.

Art. 326 [Ogoszenie] 2. Ogoszenie wyroku nastpuje na posiedzeniu jawnym.

Mono przegldania akt sprawyStrony i uczestnicy postpowania maj mono przegldania akt sprawy. Nieco szerszy krg jest w

postpowaniu nieprocesowym.

Art. 525 [Przegldanie akt]Akta sprawy dostpne s dla uczestnikw postpowania oraz za zezwoleniem przewodniczcego dla kadego, ktopotrzeb przejrzenia dostatecznie usprawiedliwi. Na tych samych zasadach dopuszczalne jest:

1) sporzdzanie i otrzymywanie odpisw i wycigw z akt sprawy;2) otrzymywanie zapisu dwiku z akt sprawy.

Mono uczestniczenia w czynnociach procesowych i egzekucyjnychDotyczy to gwnie postpowania dowodowego jeeli odbywa si ono poza budynkiem sdunp. art. 249k.p.c. w takim wypadku przy przegldaniu akt mog uczestniczy take uczestnicy postpowania.

Udzia w czynnociach poza posiedzeniem sdowym strony i uczestnicy bior zazwyczaj przy ogldzinach.

W przypadku naruszenia przez sd tych przepisw, ktre statuuj jawno w przepisach to moe

powodowa rne konsekwencje, ale w oglnoci to pozbawia stron mono dziaania, ktre wwietleart. 379 k.p.c.jest przyczynniewanoci postpowania.

Art. 379 [Niewano postpowania]Niewano postpowania zachodzi:5) jeeli strona zostaa pozbawiona monoci obrony swych praw,

Pewne uchybienia zwizane z t zasad mog powodowa daleko idce skutki np.: sd spisa sentencj alenie ogosi wyroku to wyrok nie zosta wydany.

7/22/2019 KPC - wykad

41/247

40

Zasada formalizmu postpowaniaFormalizm postpowania jest pewn istotn cechpostpowania cywilnego. Postpowanie cywilne jestsplotem rnego rodzaju dziaa stron, organw, uczestnikw. Te dziaania musz si dokona wokrelonej formie. Te wszystkieprzepisy, ktre okrelaj form czynnoci, miejsce i czas to skadaj si naformalizm.

Forma dokonania czynnociwiele przepisw: powdztwo, pozew, apelacja wszystko to ma wymogiformalne. Forma daje pewn gwarancj wyznacza pewne granice zachowa uczestnikw postpowania.

Miejsce dokonania czynnocilokal sdu, tam odbywaj si rozprawy, biuropodawcze.

Czas dokonania czynnociokrela go ustawa, bd sd.

Przesadny formalizm jest pewn wadpostpowania cywilnego. W wielu wypadkach blokuje stronomdostp do wymiaru sprawiedliwoci. Mona powiedzie, e szereg przepisw wprowadzonych w ostatnichlatach w k.p.c. oraz wykadnia SN spowodoway, e procedura cywilna staa si pewn przeszkod dodochodzenia roszcze.

Jednak formalizm jest niezbdny nie moe by dowolnoci. Formalizm musi by umiarkowany,ograniczony. Mwi o tym art. 130 k.p.c.

Art. 130 [Braki pism]

1. Jeeli pismo procesowe nie moe otrzyma prawidowego biegu wskutek niezachowania warunkw formalnych lubjeeli od pisma nie uiszczono nalenej opaty, przewodniczcy wzywa stron, pod rygorem zwrcenia pisma, dopoprawienia, uzupenienia lub opacenia go w terminie tygodniowym. Mylne oznaczenie pisma procesowego lub inneoczywiste niedokadnoci nie stanowi przeszkody do nadania pismu biegu i rozpoznania go w trybie waciwym.

Jeeli w art. 126 jest powiedziane, e w pimie procesowym naley wskaza imi i nazwisko oraz adrespozwanego to jest to brak istotny, gdy wg art. 130 1 k.p.c. to jest brak ktry stanowi przeszkod donadania pismu biegu odpis pozwu jak wpynie do sdu musi dostarczy sd do pozwanego.Naleywezwa powoda do wskazania adresu zamieszkania pozwanego.

Wezwanie do uzupenienia pod rygorem zwrotu, jeeli powd wytoczypowdztwo (apelacj) i nazwa topismo prob, skarg itd. To jest to tylko mylne oznaczenie pisma i nie mona z tego powodu odrzucipisma,bo byoby to ju za daleko idcy formalizm.

Zasada inicjatywy procesowej organw postpowania i egzekucyjnychO toku postpowaniacywilnego decyduj organy procesowe, a zwaszcza sd.Sd powinien dy do tego, aby rozstrzygnicie nastpio na pierwszym posiedzeniu, przewodniczcywyznacza termin posiedzenia. Przeprowadza postpowanie dowodowe. Do tego nie potrzeba szczeglnejinicjatywy. W gestii sdujest nadawanie biegu sprawie.

S niektre czynnoci postpowania, ktre wymagaj inicjatywy stron np. wyznaczenie terminu licytacjinieruchomoci wymaga odpowiedniego wniosku, podjcie zawieszonego postpowania, komornik dokonuje

opisu i oszacowania tylko na wniosek.

7/22/2019 KPC - wykad

42/247

41

Niektre dalsze czynnoci postpowania wymagaj inicjatywy uczestnikw, ale w zasadzie o tokupostpowania decyduj organy procesowe i egzekucyjne.

7/22/2019 KPC - wykad

43/247

42

Zakres materiau do samodzielnego opracowania

Udzia prokuratora i innych organw w postpowaniucywilnymUdzia prokuratora w postpowaniu cywilnym wyksztaci si w prawie francuskim. Zosta potem przyjty

przez procedury innych krajw. We Francji udzia prokuratora pomylany jest szeroko. W prawie

niemieckim udzia ten jest skromny. W polskim postpowaniu cywilnym udzia prokuratora wzorem prawafrancuskiego jest zakrelony szeroko.

Art. 7 [Udzia prokuratora]Prokurator moe da wszczcia postpowania w kadej sprawie, jak rwnie wzi udzia w kadym toczcym si jupostpowaniu, jeeli wedug jego oceny wymaga tego ochrona praworzdnoci, praw obywateli lub interesu spoecznego.W sprawach niemajtkowych z zakresu prawa rodzinnego prokurator moe wytacza powdztwa tylko w wypadkachwskazanych w ustawie.

Istniej dwie formy wzicia przez prokuratora udziau w postpowaniu cywilnym:

1) wszczcie postpowaniaProkurator moe wszcz postpowanie w kadej sprawie, jeeliwg jego oceny wymaga tego ochronapraworzdnoci, praw obywateli lub interesu spoecznego.Jednake w sprawach niemajtkowych z zakresu prawa rodzinnego, czyli tzw. sprawach o prawa stanu,

prokurator moe wytoczy powdztwo, tylko w wypadkach wskazanych w ustawie. Te wypadkiprzewidziane s w k.r.o. i dotycz spraw o:

uniewanienie oraz ustalenie istnienia lub nieistnienia maestwa ustalenie albo zaprzeczenie pochodzenia dziecka uniewanienie uznania dziecka rozwizanie przysposobienia

Uznanie, e zachodzi ktrakolwiek z przesanek wymienionych w art. 7, naley wycznie do prokuratora inie podlega niczyjej ocenie. Stanowi ono podstaw legitymacji procesowej czynnoci prokuratora.

Wytaczajc powdztwo, prokuratorstosownie do okolicznoci musi, moealbo nie moedziaa na rzeczoznaczonego podmiotu.

Prokurator wytaczajc powdztwo na rzecz oznaczonego podmiotu, powinien wskaza ten podmiot wpozwie. Sd zawiadamiawspomniany podmiot o wytoczeniu przez prokuratora powdztwa, a podmiot tenmoe wstpi do procesu w kadym jego stanie jako powd . W tym wypadku do stosunku midzy

prokuratorem a tym podmiotem stosuje si odpowiednio przepisy o wspuczestnictwie jednolitym.

Art. 55 [Powdztwo na rzecz oznaczonej osoby]Prokurator, wytaczajc powdztwo na rzecz oznaczonej osoby, powinien j wskaza w pozwie. Nie dotyczy to sprawniemajtkowych z zakresu prawa rodzinnego, chyba e przepis szczeglny stanowi inaczej.

Ar t. 56 [Pozycja prokuratora]

1. Osob, na rzecz ktrej prokurator wytoczy powdztwo, sd zawiadamia o tym, dorczajc jej odpis pozwu. Osoba tamoe wstpi do sprawy w kadym jej stanie w charakterze powoda; w tym wypadku do udziau prokuratora w sprawie

stosuje si odpowiednio przepisy o wspuczestnictwie jednolitym.

7/22/2019 KPC - wykad

44/247

43

Jeeli podmiot, na rzecz ktrego prokurator wytoczy powdztwo, nie wstpi do procesu jako powd,prokurator nie bdzie mg samodzielnie rozporzdza przedmiotem sporu, czyli nie bdzie mg zrzec siroszczenia.

Ar t. 56 [Pozycja prokur atora]

2. Prokurator nie moe samodzielnie rozporzdza przedmiotem sporu.

Prokurator, wytaczajc powdztwo, jest zawsze stron (powodem) w znaczeniu procesowym.

Wyrok zapadyw sprawie wytoczonej przez prokuratora ma powag rzeczy osdzonejpomidzy stron, naktrej rzecz prokurator wytoczy powdztwo, a stron przeciwn.Jednake w sprawach o roszczenia majtkowe prawomocne rozstrzygnicie sprawy nie pozbawia stronyzainteresowanej, ktra nie braa udziau w sporze, monoci dochodzenia swoich roszcze w caoci lub wtej czci, w ktrej nie zostay zasdzone.

Art. 58 [Powaga rzeczy osdzonej]

Wyrok prawomocny zapady w sprawie wytoczonej przez prokuratora ma powag rzeczy osdzonej pomidzy stron, narzecz ktrej prokurator wytoczy powdztwo, a stron przeciwn. Jednake w sprawach o roszczenia majtkoweprawomocne rozstrzygnicie sprawy nie pozbawia strony zainteresowanej, ktra nie braa udziau w sporze, monocidochodzenia swoich roszcze w caoci lub w tej czci, w ktrej nie zostay zasdzone.

W postpowaniu nieprocesowym prokurator, wszczynajc postpowanie, nie wskazuje nigdypodmiotu, na rzecz ktrego dziaa, skutkiem czego nie jest moliwe wstpienie do postpowania

jakiegokolwiek podmiotu obok prokuratora. Musi jedynie wskaza osoby zainteresowane w sprawie.

2) wstpienie do toczcego si postpowaniaUdzia prokuratora w toczcym si postpowaniu moe mie charakter:

a) fakultatywnyProkurator moe wzi udzia w kadym toczcym si postpowaniu z tych samych wzgldw, z

jakich moe wszcz postpowanie (art. 7 patrz wyej). Inicjatywa moe wyj od niego samego,moe jednak nalee rwnie do sdu. Sd zawiadamia bowiem prokuratora o kadej sprawie, wktrej udzia jego uwaa za potrzebny.

Ar t. 59 [Powiadomienie prokur atora]

Sd zawiadamia prokuratora o kadej sprawie, w ktrej udzia jego uwaa za potrzebny.

W pewnych sprawach k.p.c. przewiduje ponadto obowizek zawiadomienia prokuratora przezsd o toczcym si postpowaniu czy o pewnych czynnociach postpowania.

Prokurator moe wstpi do postpowania w kadym jego stadium. Prokurator nie jest zwizany zadn ze stron. Moe on skada owiadczenia i zgasza wnioski, jakie uzna za celowe, oraz

przytacza fakty i dowody na ich potwierdzenie. Od chwili, kiedy prokurator zgosi udzia wpostpowaniu, naley mu dorcza pisma procesowe, zawiadomienia o terminach iposiedzeniachoraz orzeczenia sdowe.

Art. 60 [Przystpienie do sprawy] 1. Prokurator moe wstpi do postpowania w kadym jego stadium. Prokurator nie jest zwizany z adn ze stron.Moe on skada owiadczenia i zgasza wnioski, jakie uzna za celowe, oraz przytacza fakty i dowody na ich

7/22/2019 KPC - wykad

45/247

44

potwierdzenie. Od chwili, kiedy prokurator zgosi udzia w postpowaniu, naley mu dorcza pisma procesowe,zawiadomienia o terminach i posiedzeniach oraz orzeczenia sdowe.

Prokurator moe wnie rodek zaskarenia, dopki termin do wniesienia takiego rodka jestotwarty dla ktregokolwiek z uczestnikw postpowania.

Art. 60 [Przystpienie do sprawy]

2. Prokurator moe zaskary kade orzeczenie sdowe, od ktrego suy rodek odwoawczy. Terminy do zaskareniaorzecze sdowych, ustanowione dla stron, wi rwnie prokuratora.

b) obligatoryjnyObligatoryjny udzia prokuratora przewidziany jest w postpowaniu nieprocesowym w sprawach oubezwasnowolnienie.

Art. 546 [Uczestnicy postpowania] 1. Uczestnikami postpowania o ubezwasnowolnienie s z mocy samego prawa prcz wnioskodawcy:1) osoba, ktrej dotyczy wniosek;

2) jej przedstawiciel ustawowy;3) maonek osoby, ktrej dotyczy wniosek o ubezwasnowolnienie.

2. Postpowanie toczy si z udziaem prokuratora.

Podobny aczkolwiek ograniczony, obligatoryjny udzia prokuratora przewidziany jest wpostpowaniu o uznanie orzecze sdw zagranicznych.

Udzia prokuratora w sprawie nie uzasadnia zasdzenia zwrotu kosztw na rzecz Skarbu Pastwa ani odSkarbu Pastwa.

Art. 106 [Udzia prokuratora]Udzia prokuratora w sprawie nie uzasadnia zasdzenia zwrotu kosztw na rzecz Skarbu Pastwa ani od Skarbu

Pastwa.

Prokurator moe by wyczony od udziau w postpowaniu z przyczyn uzasadniajcych wyczeniesdziego.

Art. 54 [Odesanie]Przepisy niniejszego dziau stosuje si odpowiednio do wyczenia referendarza sdowego, awnika, jak rwnie innychorganw sdowych oraz prokuratora.

Udzia w postpowaniu cywilnym innych organw dziaajcych na zasadach takich jak prokuratorW postpowaniu cywilnym mog bra udzia inne organy na zasadach takich jak prokurator. S to:

1) Rzecznik Praw Obywatelskich2) Przewodniczcy Komisji Nadzoru Finansowego3) Inspektorzy pracy4) Kierownicy orodka pomocy spoecznej oraz kierownik powiatowego centrum pomocy rodzinie5) Powiatowy (miejski) rzecznik konsumentw6) Rzecznik Ubezpieczonych7) Prezes UOKiK (w pewnym zakresie)8) Prezes Urzdu Zamwie Publicznych (w pewnym zakresie)

7/22/2019 KPC - wykad

46/247

7/22/2019 KPC - wykad

47/247

46

Czynnoci postpowaniaPodzia czynnoci postpowania

1) czynnoci procesowe czynnoci organw procesowych

o czynnoci sduo czynnoci przewodniczcego

czynnoci uczestnikw postpowania

o czynnoci strono czynnoci innych uczestnikw np. prokuratora, RPO, organizacji pozarzdowej

2) czynnoci egzekucyjne Czynnoci organw egzekucyjnych

o Czynnoci sdu rejonowegoo Czynnoci komornika

Czynnoci uczestnikw postpowaniaPisma procesowe

Pisma procesowes to pisma kierowane przez uczestnikw postpowania do organw procesowych iegzekucyjnych, a obejmujce swoj treci wnioski i owiadczenia tych uczestnikw skadane pozarozpraw. Mog by w formie pisemnej lub ustnej do protokou.

Art. 125 [Pojcie; forma] 1. Pisma procesowe obejmuj wnioski i owiadczenia stron skadane poza rozpraw.

Pisma procesowe dziel si na zwyke i kwalifikowane. Zwyke nosz po prostu oznaczenie pismoprocesowe. Pisma kwalifikowane maj szczeglne nazwy i skadniki np. pozew, sprzeciw od wyroku

zaocznego, apelacja, skarga kasacyjna.

Moemy wyrni owiadczenia woli (maj na celu wywoanie skutkw procesowych np. ugoda) orazowiadczenia wiedzy(ma na celu poinformowanie sdu o pewnych okolicznociach, stanach faktycznych).

Warunki skutecznego zoenia pisma procesowego1) Osoba, ktra skada to pismo musi mie zdolno procesow(zdolno do podejmowania czynnoci

procesowych)

2) Czynno musi by dokonana w odpowiednim czasie (widoczne zwaszcza przy rodkachzaskarenia) np. pozew wzajemny moe by wniesiony przed pierwsz rozpraw

3) Odpowiednia formapisma procesowegoKade pismo procesowe powinno odpowiada okrelonym warunkom formalnym, a w szczeglnoci

powinno zawiera:1) Oznaczenie sdu (organu), do ktrego jest kierowane, imi i nazwisko lub nazw uczestnikw,

ich przedstawicieli ustawowychi penomocnikw2) Oznaczenie rodzaju pisma3) Osnow (czyli tre) wniosku lub owiadczenia oraz dowody na poparcie przytoczonych

okolicznoci

4) Podpis stronyalbo jej przedstawiciela ustawowegolub penomocnika5) Wymienienie zacznikw

7/22/2019 KPC - wykad

48/247

47

6) Podanie wartoci przedmiotu sprawy lub przedmiotu zaskarenia, jeeli od wartoci tej zaleywaciwo sdu, wysoko opaty lub dopuszczalno rodka zaskarenia, a przedmiotem sprawynie jest oznaczona kwota pienina. Podaje si j w zotych, zaokrglajc w gr do penego zotego.

Art. 126 [Tre] 1. Kade pismo procesowe powinno zawiera:1) oznaczenie sdu, do ktrego jest skierowane, imi i nazwisko lub nazw stron, ich przedstawicieli ustawowych i

penomocnikw;2) oznaczenie rodzaju pisma;

3) osnow wniosku lub owiadczenia oraz dowody na poparcie przytoczonych okolicznoci;4) podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub penomocnika;5) wymienienie zacznikw.

Ar t. 1261[Wymg formalny]

1. W kadym pimie naley poda warto przedmiotu sporu lub warto przedmiotu zaskarenia, jeeli od tej wartocizaley waciwo rzeczowa sdu, wysoko opaty lub dopuszczalno rodka odwoawczego, a przedmiotem sprawy niejest oznaczona kwota pienina.

Ar t. 1261[Wymg formalny]

3. Wartoci przedmiotu sporu lub zaskarenia podaje si w zotych, zaokrglajc w gr do penego zotego.

Jeeli pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie (np. pozwem), powinno take zawiera:

oznaczenie miejsca zamieszkania lub siedziby uczestnikw, ich przedstawicieli ustawowych ipenomocnikw oraz przedmiotu sprawy.Pisma za dalszepowinny zawiera sygnatur akt sdowych.

Art. 126 [Tre]

2. Gdy pismo procesowe jest pierwszym pismem w sprawie, powinno ponadto zawiera oznaczenie miejscazamieszkania lub siedziby stron, ich przedstawicieli ustawowych i penomocnikw oraz przedmiotu sporu, pisma zadalsze -sygnatur akt.

Jeeli pismo wnosi penomocnik, ktry przedtem nie zoy penomocnictwa, do pisma powinno bydoczone penomocnictwo.

Art. 126 [Tre] 3. Do pisma naley doczy penomocnictwo, jeeli pismo wnosi penomocnik, ktry przedtem nie zoypenomocnictwa.

Do pisma procesowego naley doczy jego odpisy i odpisy zacznikw dla dorczenia ichuczestniczcym w sprawie osobom, a ponadto jeeli w sdzie nie zoono zacznikw w oryginalepo

jednym odpisie kadego zacznikado akt sdowych.

Art. 128 [Zaczniki] 1. Do pisma procesowego naley doczy jego odpisy i odpisy zacznikw dla dorczenia ich uczestniczcym wsprawie osobom, a ponadto, jeeli w sdzie nie zoono zacznikw w oryginale, po jednym odpisie kadego zacznikado akt sdowych.

7/22/2019 KPC - wykad

49/247

48

Jeeli przepis szczeglny tak stanowi, niektre pisma powinny by wniesione na urzdowychformularzach, ktrych wzory i sposb udostpniania stronom okrela rozporzdzenie MinistraSprawiedliwoci oraz na elektronicznych nonikach informatycznych.

Art. 125 [Pojcie; forma] 2. Jeeli przepis szczeglny tak stanowi, pisma procesowe wnosi si na urzdowych formularzach. 21. Jeeli przepis szczeglny tak stanowi, pisma procesowe wnosi si za pomoc systemu teleinformatycznego

obsugujcego postpowanie sdowe (drog elektroniczn). Jeeli przepis szczeglny przewiduje, e pisma wnosi siwycznie drog elektroniczn, pisma niewniesione t drog nie wywouj skutkw prawnych, jakie ustawa wie zwniesieniem pisma do sdu.

3. Minister Sprawiedliwoci okreli, w drodze rozporzdzenia, wzory i sposb udostpniania stronom urzdowychformularzy, o ktrych mowa w 2, odpowiadajcych wymaganiom przewidzianym dla pism procesowych, szczeglnymwymaganiom postpowania, w ktrym maj by stosowane, oraz zawierajcych niezbdne pouczenia dla stron, co do

sposobu ich wypeniania, wnoszenia i skutkw niedostosowania pisma do tych wymaga, uwzgldniajc, e urzdoweformularze powinny by udostpniane w siedzibach sdw oraz bezpatnie w sieci Internet w formie pozwalajcej nadogodn edycj treci formularza.

31. Minister Sprawiedliwoci, w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw informatyzacji, okreli, w drodzerozporzdzenia, sposb wnoszenia pism procesowych drog elektroniczn, majc na wzgldzie skuteczno wnoszenia

pism, szczeglne wymagania postpowa obsugiwanych przez system teleinformatyczny oraz ochron praw osbwnoszcych pisma.

A zatem na urzdowymformularzunaley wnie:1) Pozew w sprawach, w ktrych powd usugodawca lub sprzedawca dochodzi roszcze

wynikajcych z umw o wiadczenie usug pocztowych i telekomunikacyjnych, przewz osb ibagau w komunikacji masowej, dostarczanie energii elektrycznej, gazu i oleju opaowego,dostarczanie wody i odprowadzanie ciekw, wywz nieczystoci i dostarczanie energii cieplnej;

Ar t. 1871[Pozew na formularzu] Jeeli powd bdcy usugodawc lub sprzedawc dochodzi roszcze wynikajcych z

umw o:1) wiadczenie usug pocztowych i telekomunikacyjnych,2) przewz osb i bagau w komunikacji masowej,3) dostarczanie energii elektrycznej, gazu i oleju opaowego,4) dostarczanie wody i odprowadzanie ciekw,5) wywz nieczystoci,6) dostarczanie energii cieplnej

-jest obowizany wnie pozew na urzdowym formularzu.

2) W postpowaniu uproszczonym pozew (take wzajemny), odpowied na pozew, pismozawierajce wnioski dowodowe i sprzeciw od wyroku zaocznego;

Ar t. 5052[Urzdowe formularze]

Pozew, odpowied na pozew, sprzeciw od wyroku zaocznego i pismo zawierajce wnioski dowodowe wnoszone wpostpowaniu uproszczonym powinny by sporzdzone na urzdowych formularzach.

3) Zarzuty od nakazu zapaty w postpowaniu nakazowym i sprzeciw od nakazu zapa ty wpostpowaniu upominawczym, jeeli pozew by wniesiony na formularzu

Ar t. 493 [Zarzuty]

2. Jeeli pozew wniesiono na urzdowym formularzu, wniesienie zarzutw wymaga rwnie zachowania tej formy.

7/22/2019 KPC - wykad

50/247

49

Ar t. 503 [Sprzeciw]

2. Jeeli pozew wniesiono na urzdowym formularzu, wniesienie sprzeciwu wymaga rwnie zachowania te