“Ti idi pravim putem, kao što ti je naređeno, i nek tako postupe i vjernici koji su uz tebe,

i obijesni ne budite, jer On dobro vidi ono što radite”

Kur’an

• Podgorica • godina V • broj 14 • februar 2005. •viti V • numri 14 • shkurt 2005. 1

NNaakkoonn 1122 ggooddiinnaa oottmmiiccee ii lliikkvviiddaacciijjee mmuusslliimmaannaa iizz vvoozzaa uu ŠŠttrrppcciimmaa::

Ni istine, ni mezaraNi istine, ni mezara

Povodom obilježavanja Nove hidžretske godine

Zvuci ilahija i u Podgorici

Zločin se trebao riješiti "brisanjem" zločina. Devetnaest tijela žrtava sui danas u izbrisanim lokacijama. Sve je trebalo izbrisati. I žrtve i zlo-čin i kaznu

Intervju dr Mustafe Cerića, reisu-l-uleme BiH, za Londonski muslimanski centar

Muslimani u Evropi imaju budućnost

str. 5

str. 4

str. 2

•Islamsko računanje vremena

dr Mustafa Mahmud

•Volite sebe

str. 3

str. 7

Hixhreti ndërmjet dimensionithistorik dhe shpirtëror

Morali, dituria dhe feja

A mos jetojmë që vetëm të konsumojmë?!

faqe 11

dr Jusuf el - Karadavi

•Umjerenost u udjeljivanju

str. 18

RR..TT.. TTooddoorr

faqe 9,10

faqe 10

EELLIIFF februar 2005.islamske novinegazetë islame 2AKTIVNOSTI

Redakcijski kolegijum – urednici: Jusuf Đoković, Bajro Agović, Omer Kajošević, Džemo Redžematović Stručni konsultant: Idris Demirović Lektori: Zuvdija Hodžić, Brunilda Brasha "ELIF" izlazi na bosanskom i albanskom jezikuAdresa: "Elif", Gojka Radonjića 42, P.Fah 54, 81000 Podgorica · Tel/fax: 381 81 623 813, fax: 381 81 623 812 · E-mail: redakcijaelif@cg.yuUplata: Žiro račun za Crnu Goru 55100-672-8-383 Mešihat Islamske zajednice,za inostranstvo: Field 56A: COBADEFF Commerzbank AG Frankfurt, Field 57A: /400876894701 EUR PDBPYU2P Podgorička banka ad Podgorica, Field 59: /22498080-02039257 MESIHAT ISLAMSKE ZAJEDNICE CRNE GORE PODGORICA SERBIA AND MONTENEGRO; sa naznakom "Za Elif"Uvjerenjem Ministarstva Kulture br. 05-2079/2, «Elif» je oslobođen plaćanja poreza na dodatnu vrijednost Štampa: NJP "Pobjeda" · Rukopisi i fotografije se ne vraćaju (28224035)

Izdavač: Mešihat Islamske zajednice uRepublici Crnoj GoriGlavni i odgovorni urednik: Muharem Demirović

Povodom Nove hidžretske1426. godine, u KIC-u «BudoTomović» u Podgorici je 11.02. 2005. održano «Veče ilahi-ja i kasida». Hor «Đulistan» izNovog Pazara bio je izvođačprograma ove manifestacije,koju je organizovao Odbor IZ-ePodgorice.

Nakon izučenog ašeretakojeg je proučio rožajski im-am, Rahman ef. Kačar, prisut-nima se obratio reis IZ-e CrneGore, Rifat ef. Fejzić, koji jeporučio da «muslimani hoće ižele živjeti sa drugima». On jeosudio otmice u Štrpcima i za-tražio odgovornost za učinjenanedjela prema muslimanima,kao i garanciju nadležnih dase ubuduće tako nešto neponovi. Prisutnima se obratioi bivši reis IZ-e Crne Gore, mrIdriz ef. Demirović koji jerekao da je «od Ademovog,a.s., prvog koraka na Zemlji,pa do posljednjeg koraka kojegće učiniti njegov praunuk,Poslanikov, a.s., korak iz

Mekke u Medinu, zapravonajznačajniji korak u istorijičovječanstva, jer je to korak izprimitivizma u civilizaciju,ropstva u slobodu, iz neznanjau eru nauke…».

Nakon ovih besjeda i

čestitki, voditeljka MuberaKurpejović najavila je kul-turno-umjetnički program. Uprepunoj sali učesnici su,kroz divan repertoar ilahija ikasida, podgoričkoj publiciprikazali svoje umijeće u izv-

ođenju pobožnih i melodičnihpjesama iz islamske tradicijeovih prostora. Pored novop-azarskog hora, recitacijom sepredstavila i desetogodišnjapodgoričanka Amela Frljuč-kić. Iako je manifestacija ove

vrste prvi put održana u gla-vnom gradu Crne Gore, publi-ka je svojim ushićenjem i «uč-ešćem» pokazala da ilahije nesluša po prvi put.

U ime organizatora, Dže-mo ef. Redžematović, podgo-rički imam, zahvalio se izvo-đačima, gostima i prisutnima iizrazio želju i namjeru da slič-na okupljanja prerastu u tradi-ciju. On je za ELIF kazao daod 600 ulaznica za predstavu,još nedjelju dana ranije nijeostala nijedna, i zahvalio se čla-novima udruženja «Šeher» izTuzi, kao i mladom aktivistiAsmiru Pepiću na pomoći okoorganizacije priredbe.

Obilježavanju Nove hidžre-tske godine prisustvovao jeveliki broj gostiju iz vjerskog,naučnog, kulturnog i poli-tičkog života Crne Gore.

Program je pratila državnatelevizija (RTVCG 1) i lokalnaTV stanica «Teuta» iz Tuzi, a onjemu su izvijestili i brojnidrugi mediji. MM..DD..

Povodom obilježavanja Nove hidžretske godine

Zvuci ilahija i u Podgorici

HHoorr ««ĐĐuulliissttaann»» pprreedd ppooddggoorriiččkkoomm ppuubblliikkoomm

Drugog februara 2005. godine, reis Rifatef. Fejzić primio je na njihov zahtjev delegaci-ju posmatračke misije Evropske Unije, region-alne kancelarije u Podgorici.

Članove posmatračke misije je predvodioKonstandinos Arkoudis. U razgovoru sa Re-isom, gosti su se interesovali o nizu pitanja, po-čevši od formiranja ove Islamske zajednice,odnosno njenog nastanka, razvoja, organizaci-je, a dotaknuta su mnoga pitanja iz oblasti vje-rskog života muslimana, njihovog statusa ipoložaja u društvenoj zbilji sadašnjeg trenutka.Nijesu zaobiđena ni neka pitanja iz oblastipolitičkog viđenja Mešihata, odnosno reisa omogućoj budućoj zajednici SCG, ili samostalneCrne Gore.

Reis, Rifat Fejzić, zahvalio se gostima naposjeti, upoznavši ih sa organizacijom IZ-e,

njenim statusom i razvojem. Istakao je da se Is-lamska zajednica nikada nije miješala u politi-čka zbivanja i dešavanja pa to neće činiti ni sa-da. To ne znači da Islamsku zajednicu ne inte-resuje kako se odvija sveukupna politika društ-va kojem i mi pripadamo, u kojem živimo,radimo i ostvarujemo svoja prava. Od mnogihfaktora zavisi i naš status. Ova zajednica nemože uticati na populaciju kojoj pripada i nji-hovom opredeljenju jer je to miješanje vjere upolitiku. Islamska zajednica se isključivo bavivjerskim pitanjima i organizacijom. Ona težika evropskim integracijama zasnovanim napravu ostvarivanja svojih uzusa po evropskimstandardima, istakao je Reis, Rifat ef. Fejzić.Sastanku je prisustvovao i sekretar Mešihata,Bajro ef. Agović.

BB..AA..

Posmatračka misija EU kod reisa

Humanitarci u posjeti Odboru IZ-e Podgorice

Potreba zajedničkog djelovanja

Delegacija humanitaraca iz Podgorice sastala se sa pred-stavnicima Odbora islamske zajednice Podgorice, 4. februaraove godine, u prostorijama Odbora IZ-e u Podgorici. Tom pri-likom razgovarali su o mogućnostima za trajno rješenje prob-lema oko parcele za ukop raseljenih lica sa Kosova, romskenacionalnosti. Složili su se da pomenuti problem zahtijevazajedničko djelovanje pred nadležnim opštinskim i repub-ličkim organima. Delegaciju humanitaraca činili su: NedaSindik iz Komesarijata za raseljena lica, Mensud Krpuljević izCrvenog krsta i Jovica Žarić i Dejan Obradović iz UNHCR-a,dok su u ime Odbora IZ-e Podgorice sastanku prisustvovaliNedžad Drešević, predsjednik, Esad Merulić, sekretar i ZahidLičina, član Odbora. EE..MM..

EELLIIFFfebruar 2005.islamske novine

gazetë islame3 VREMEPLOV

Osnovni vremenski razm-ak kod svih naroda bioje dan (24 časa), ali nje-

gov početak nije bio svugdje je-dnak. Nedjelju, tj. razdoblje od7 dana, poznavali su još drevniVavilonci. Egipćani su nedjeljuračunali od 10 dana a Rimljaniod osam. Za duža razdoblja ra-čunanja vremena i u najstarijedoba služila je Mjesečeva mije-na. Tako je praćenjem Mjeseče-ve faze počelo lunarno računa-nje vremena. Za praktičnu vre-mensku orijentaciju od važnos-ti je bila i izmjena godišnjih do-ba, koja su u vezi s položajemSunca, pa je tako počelo i sola-rno računanje vremena. Među-tim, ni jedno ni drugo računan-je ne daje okrugli broj dana ugodini. To su još drevni narodiprimijetili i započeli poravnanjedana u godinama na različitenačine zbog što preciznijeg ra-čunanja vremena i njegovog po-klapanja sa prirodnim, stvarn-im vremenom. Tako su nastaliprvi kalendari, na čijim se osno-vama zasnivaju i današnji. Raz-voj kalendara se odvijao u dvapravca: razvoj Mjesečevog (luna-rnog) i razvoj Sunčevog (sola-rnog) kalendara. Tipični prim-jeri ova dva tipa kalendara su is-lamski (hidžretski) lunarni ka-lendar i hrišćanski (gregorijans-ki) solarni kalendar. Gregorij-anski kalendar uveo je 22 feb-ruara 1582. godine papa GrgurXIII, a izradio ga je astronom ifizičar iz Napulja Aloisius Lili-us. Prethodnica ovog kalendarabio je julijanski kalendar (46.god. p.n.e.) Julija Cezara sa ko-rekcijama cara Augustina. U od-nosu na julijanski kalendar, gre-gorijanski uvodi pravilo da u400 godina ima 97 prestupnih,a ne 100 kao julijanski, tj. svakačetvrta godina je prestupna (ju-lijanski), a svaka stoljetna nijeprestupna ako nije djeljiva sa400. Dakle, 1900-ta godina, naprimjer, po gregorijanskom kal-endaru nije prestupna, a po juli-janskom (istočno hrišanstvo)jeste. Tako je gregorijanski kale-ndar uspostavio nešto bolju pr-eciznost od julijanskog.

IISSLLAAMMSSKKII KKAALLEENNDDAARR ZZAA SSVVOOJJ

PPOOČČEETTAAKK UUZZIIMMAA HHIIDDžžRRUU

HHiiddžžrraa (arapska riječ; seo-ba), seoba Poslanika Muhame-da a.s. iz Meke u Jesrib (kasnijeMedinu) u 13. godini poslanst-

va i pozivanja u islam. Ta je se-oba u islamskom svijetu prihva-ćena kao početak nove, islam-ske ere. Muhamed a.s. je stigaou selo Kuba kod Jesriba 20. se-ptembra 622. godine, ali je započetak nove ere uzet prvi danmjeseca muharema, tadašnjearapske lunarne (mjesečeve) go-dine, tj. petak 16. jul 622. godi-ne. Računanje vremena po hi-džri uveo je halifa Omer r.a. 17.hidžretske godine.

U predislamsko doba, Arapisu se koristili kalendarom od12 lunarnih mjeseci, koji je kas-nije, umetanjem trinaestog mje-seca, pretvoren u lunisolarni(kombinacija mjesečevog i sun-

čevog računanja, odnosno usa-glašavanja). Nakon Muhamedaa.s., islamski kalendar se teme-lji na lunarnoj godini od 12 mj-eseci, sa izmjeničnim trajanjemmjeseci od 29 i 30 dana. Ova-kva godina (lunarna) ima 354dana, 8 sati i 48 minuta i kraćaje za svega 6 sekundi od astro-nomske lunarne godine od dva-naest mjeseci. Kako su se u pra-ktičnom kalendaru morali izos-taviti djelovi dana (8 sati i 48minuta), hidžretska godina jekalendarski trebala brojati 354dana. Ovakva lunarna godina jesvakih 30 godina zaostajala zalunarnom astronomskom godi-nom za 11 dana. Ovo kašnjenjeje riješeno dodavanjem jednogdana posljednjem mjesecu u go-dini (Dhu al-Hijjah), jedanaestputa u 30 godina. Zanimljivo je

da se pomenuti dan dodaje «pr-estupnim» godinama, odnosnosvakoj drugoj, petoj, sedmoj,10-oj, 13-oj, 16-oj, 18-oj, 21-oj,24-oj, 26-oj i 29-oj godini u cik-lusu od 30 godina. Tako se dol-azi do polazne preciznosti od 6sekundi zaostatka za astronom-skom godinom, u jednom du-žem ciklusu. Danas postoje ma-tematički algoritmi za preciznuprocjenu mladog Mjeseca i odr-eđivanje prestupnih godina, od-nosno izradu dugoročnih kale-ndara-takvima Po takvom kale-ndaru prosječna dužina mjese-ca je 29,53056 dana, što je veo-ma blizu trajanju sinodičkog(astronomskog posmatranja cik-

lusa mjesečevih faza sa zemlje)mjeseca od 29,53058 dana.Mjesečno prosječno kašnjenjeod 0,00002 dana, ne znači viso-ku preciznost u svakom mjese-cu i godini, ali u ciklusima od30 godina ta se preciznost obn-avlja. Primjera radi, aktuelni gr-egorijanski solarni kalendar go-dišnje «žuri» 0.00031 dan u od-nosu na stvarnu solarnu god-inu, a hidžretski «kasni»0.00002 dana mjesečno, tj.0.00024 dana godišnje (lunar-na godina). Računica pokazujeda je hidžretsko računanje vre-mena preciznije od gregorijan-skog u srednjem godišnjem pr-osjeku za oko 0.00007 dana, uzminimalna odstupanja zbog ra-zlika u broju dana u solarnoj ilunarnoj godini. Zvanično, pr-osječna gregorijanska godina je

duža od stvarne tropske godineza 26 sekundi. Međutim, i trop-ska godina se vremenom «pom-jera», zbog uticaja privlačne silevelikih planeta na okretanje Ze-mlje oko Sunca. Kopernik jedokazao da se ta dužina tropskegodine kreće od 365,2472 do365,2381 dana, pa će zbog sil-azne tendencije tropska godinabiti sve kraća. Tako će 5000-tegodine odstupanja gregorijan-ske od stvarne tropske godineiznositi 0,00059 dana, za raz-liku od današnjih 0.00031 danapo godini, dok je tendencija daće se lunarna odstupanja rela-tivno smanjivati (hidžretska go-dina). Naravno, u pitanju su as-

tronomska odstupanja, koja uprosječnom ljudskom životu ni-jesu uočljiva.

Upoređivanjem ova dva tipakalendara dolazi se i do zanimlj-ivih podataka.Kako je lunarnagodina za oko 11 dana kraća odsolarne, islamska godina se po-lako približava hrišćanskoj(1426ŕ2005). Trebaće da prođejako mnogo godina dok se nepoklope. Prvi dan maja (1.05)2200..887744.. ggooddiinnee po gregorijan-skom kalendaru podudariće se(približno) sa prvim danom ju-mada al-awwal (1.05) 2200..887744.. HH..ggooddiinnee po islamskom kalendaru.

U novije vrijeme, izmeđudva svjetska rata i nakon II svje-tskog rata, pokretane su inicija-tive u Ujedinjenim nacijama ouspostavljanju građanskog «vje-čnog» kalendara, koji bi imao

usaglašene i dane u sedmici samjesecima i godinama. Do tak-vog kalendara se još nije došlo,pa se kao «građanski», u stvari,smatra gregorijanski (hrišćans-ki) kalendar. Gotovo sve zemljesvijeta ga koriste kao zvaničnikalendar. Od islamskih društa-va, samo je u Saudijskoj Arabijihidžretski kalendar zvanični,ali ga svi muslimani svijeta ko-riste u praktikovanju vjere, pase u tu svrhu izrađuju preciznihidžretski takvimi.

Islamski kalendar je u pot-punosti lunarni kalendar. Sadrži12 mjeseci koji se baziraju nakretanju Mjeseca. Svaki mjesecpočinje prvom pojavom mjeseče-vog srpa poslije faze mladog Mj-eseca. Nedjelja ima sedam dana.Islamski kalendar se bazira naKur'anu Časnom, a pridržavanjeje dužnost za sve muslimane:

«Broj mjeseci u Allaha je dv-anaest, prema Allahovoj Knjizi,od dana kada je nebesa i Zem-lju stvorio, a četiri su sveta; to jeprava vjera. U njima ne gri-ješite! A borite se protiv svih mn-ogobožaca, kao što se oni svi bo-re protiv vas; i znajte da je Al-lah na strani onih koji se Alla-ha boje i grijeha klone. »(Ku-r'an; IX, 36).

I sljedeći ajet (Kur'an; IX,37), takođe, govori o pokušajupremještanja mjeseci od stranearapskih mnogobožaca u ciljumanipulacije svetim mjesecimakad je ratovanje bilo zabran-jeno. Tako se dolazilo u situaci-ju da se hadž obavlja izvan mje-seca zul-hidžeta, odnosno da se«zabranjeno» i «dozvoljeno» is-krivljuju premještanjem mjese-ci u godini. Već je bilo riječi olunisolarnom računanju vreme-na kod Arapa, što je i otvaralomogućnost za pomenute mani-pulacije. Poslanik Muhameda.s. je nedvosmisleno, kao štoto stoji i u Kur'anu, te nedoum-ice otklonio.

Značaj računanja vremenanije samo u praktičnom smislu.Štoviše, svi počeci računanja go-dina vezani su za epohalne do-gađaje naroda. Oni simbolizujupočetke novih era i civilizacija.

Hidžra je početak islamskeere računanja vremena. Njompočinje islamska civilizacija.Svako isključivanje njenog čas-ovnika iz života muslimana zn-ačilo bi odricanje od svog iden-titeta, od sebe i od svoje vjere!

MMuuhhaarreemm DDeemmiirroovviićć

Islamsko računanje vremena

EELLIIFF februar 2005.islamske novinegazetë islame 4INTERVJU

KKoojjee ssuu nnaaššee oobbaavveezzee pprree--mmaa AAllllaahhuu uu vvrreemmeennuu mmaatteerrii--jjaalliizzmmaa ii ppoottrrooššaaččkkee kkuullttuurree??

Ja bih radije te obaveze na-zvao «obavezama prema na-ma». Vi, svakako, imate pravošto ste zabrinuti za rastakajućiučinak materijalizma i konzu-merizma na našu duhovnost.Ono što trebamo uraditi je daosiguramo da mi posjedujemomaterijalni svijet a ne obrat-no. A svaka vrsta pretjerivanjaje pogrešna. Stoga ne trebamozapostaviti ni ovaj svijet. Tre-bamo nastojati osigurati srećuna onome svijetu «ne zaborav-ljajući svoj udio na dunjalu-ku», kao što Kur'an uči. Jedn-ostavno trebamo težiti onomešto je najbolje na oba svijeta.Vjerujem da to možemo po-stići. To je ono što našu civi-lizaciju odlikuje među drugimcivilizacijama.

AAkkoo TTuurrsskkaa bbuuddee pprriimmlljjee--nnaa uu EEvvrrooppsskkuu uunniijjuu,, ššttaa mmiiss--lliittee kkaakkoo ććee ssee oonnaa ssnnaaććii uuttoomm,, pprraakkttiiččkkii,, kkrrššććaannsskkoommkklluubbuu??

Prvo, ono što vidimo uEvropskoj uniji trenutno jestemnoštvo različitih snaga na dj-elu. Jedna od tih snaga jestehumanistički, pluralistički po-kret različitih pozadina, a kojije prirodni saveznik Turske isvih drugih ljudi dobre volje.Drugo, Turska je vrlo uspješ-no sarađivala sa gotovo istomgrupom država i naroda u jed-noj od najosjetljivijih oblastisavremenog života – sigurnos-ti, i ja ne vidim razloga zaštobi morao postojati neki prob-lem na putu harmoničnog pa-rtnerstva u budućnosti.

MMoožžeettee llii zzaammiisslliittii AAllbbaannii--jjuu,, AAllbbaanniijjuu ii KKoossoovvoo kkaaoo ččllaann--iiccee EEUU uu bbuudduuććnnoossttii??

Da. Zapravo, teško je za-misliti bilo kakvu drugu sud-binu za ove zemlje. Ali, imajtena umu i ovo. Ako mi prove-demo sve reforme koje se odnas traže, a koje između osta-log znače transparentnu, ne-korumpiranu, efikasnu i od-govornu vlast, mi ćemo bitipobjednici čak i ako nas ne pr-ime u EU.

ŠŠttaa jjee uu ffookkuussuu rraaddaa nnaa oožžii--

vvlljjaavvaannjjuu iissllaammaa mmeeđđuu bboossaann--sskkiimm mmuusslliimmaanniimmaa??

Istini ne treba naše guran-je ili podrška pod uvjetom dapostoje sloboda i uvjeti za fernatjecanje ideja na tržištu. I toje ono što mi pokušavamo osi-gurati: slobodu ljudima da iza-beru. Tada smo sigurni da ćevode istine naći svoj put dosrca i umova ljudi.

PPoossttoojjii llii pprroobblleemm eekkssttrree--mmiizzmmaa ii ffaannaattiizzmmaa mmeeđđuu bboo--ssaannsskkiimm mmuusslliimmaanniimmaa?? KKaakkoossee mmuusslliimmaannii ttrreebbaajjuu ooddnnoossiittiipprreemmaa eekkssttrreemmiizzmmuu??

Statistički govoreći ta jepojava u Bosni zanemariva,zapravo beznačajna. Pogleda-jte broj žrtava ekstremizma nakoji mislite i uporedite ga sabrojem žrtava srpskog, orto-doksnog šovinizma, ili sa bro-jem žrtava organiziranog kri-minala, i vrlo jasno ćete naćipotvrdu za ovo što tvrdim. Me-đutim, mediji preuveličavajutaj fenomen jer je to popu-larno ovih dana. To vam po-maže da dobijete stranu po-moć. Ipak, ekstremizam i fa-natizam bi mogli dobiti na sn-azi i popularnosti ako musli-mani budu ostavljeni bez na-de ili ako islamofobija ne bu-de suzbijana.

Što se tiče odnosa spramekstremizma, prije svega mo-ramo ga osuditi sasvim jasno ibez zadrške. Drugo, moramoeducirati svoje vjernike da jeekstremizam sa islamskogstanovišta pogrešan kurs i daon šteti interesima muslima-na. Budimo direktni: najvećigubitnici nakon 11. septem-bra 2001. g. su Palestinci, Če-čeni, Kašmirci i druge musli-manske manjine u čije ime sunavodno teroristički akti poči-njeni.

PPoossttoojjee ssuummnnjjee uu nneeoovviiss--nnoosstt ii ssttaavvoovvee uulleemmee ii mmuussllii--mmaannsskkiihh šškkoollaa uu BBoossnnii.. ŠŠttaa vviimmiisslliittee oo ttoommee??

Ljudi su «sinovi svoga vre-mena i životnih okoln-osti», rekao bi Ibnu'l-Kajjim. Mi ni-smo izuzet-ak. Među-tim, ja

vjerujem da ima malo mjestagdje muslimanski znanstvenikmože slobodnije izraziti svojemišljenje nego u Bosni iHercegovini.

JJee llii ttrraaddiicciioonnaallnnaa ppooddjjeellaannaa ««DDoomm iissllaammaa»» ii ««DDoomm rraattaa»»rreelleevvaannttnnaa ddaannaass??

Posigurno ne. Ili, jeste umjeri u kojoj su nemuslimaniu prošlosti uobičajavali inter-venirati radi zaštite muslima-na kao što je NATO učinio naKosovu. Uostalom, nismo lisvi mi, muslimani i kršćani,samo manjina u poređenju sasnagama materijalizma i po-trošačkog mentaliteta koje stespomenuli na početku? Te sn-age su sigurno pogubnije zanaše vjerovanje od bilo čegadrugog.

BBrriittaanniijjaa ssee ssllaavvii kkaaoo mmuull--ttiikkuullttuurrnnaa ii mmuullttiirreelliiggiijjsskkaa zzee--mmlljjaa.. KKaaoo dduuhhoovvnnii vvoođđaa zzeemmll--jjee kkoojjaa ssee jjoošš uuvviijjeekk ddeeffiinniirraakkaaoo mmuullttiirreelliiggiijjsskkaa ddrržžaavvaa,, ššttaammoožžeettee ppoossaavvjjeettoovvaattii ppoosseebbnnookkaaddaa jjee uu ppiittaannjjuu vvjjeerrsskkaa ttoolleerr--aanncciijjaa??

To je vještački problemjer, prvo, vjerska tolerancija ječvrsto utemeljena u našoj Sve-toj Knjizi: «Bog vam ne zabra-njuje da dobro činite i praved-ni budete prema onima kojine ratuju protiv vas zbog vjerei koji vas iz domova vaših neizgone!» To nije slučaj ni sajednom drugom velikom reli-gijom. Drugo, muslimani subili glavne žrtve vjerske netol-erancije posebno u Evropi.Ipak, nas se stalno izdvaja kaoproblematičnu zajednicu uovom smislu, kao neku vrstud e ž u r n i hk r i va c a .To je zai-sta našatragedija.Za to biho k r i v i odvije stv-ari. Prvo,to suneodg-ovornii krimi-

nalni postupci nekih frustri-ranih muslimana koji ili neznaju kako da izraze svoju le-gitimnu srdžbu ili nemaju do-voljno strpljenja da na pravinačin otklone izvor svoje frus-tracije. I drugo, anti-islamskapropaganda, o kojoj nemapotrebe da dalje elaboriram.

PPoossttoojjii llii nneeššttoo ttaakkvvoo kkaaooššttoo jjee „„eevvrrooppsskkii iissllaamm””??

Zavisno šta mislite podtim. Rekao bih da nam je Ta-rik Ramadan spasio taj term-in.

KKoojjii ssuu ppoo vvaammaa kklljjuuččnniieelleemmeennttii vvjjeerrooddoossttoojjnnoogg mmuuss--lliimmaannsskkoogg vvoođđssttvvaa kkoojjee jjee uussttaannjjuu vvooddiittii mmuusslliimmaannsskkee zzaa--jjeeddnniiccee nnaa ZZaappaadduu??

Rekao bih da su to: 1) Pre-danost univerzalnoj islamskojporuci kao milosti čovječan-stvu, 2) dobro poznavanje teporuke i 3) dovoljno pozna-vanje historije, kulture (uklju-čujući jezik), društveno-politi-čke institucije i procesa našihdruštava.

NNaa kkoojjii nnaaččiinn ppoottllaaččeenniimmuusslliimmaannii IIrraakkaa ii PPaalleessttiinneettrreebbaajjuu ooddggoovvoorriittii nnaa ssttrraannuuookkuuppaacciijjuu??

Svim legitimnim sredstvi-ma koja međunarodno pravodozvoljava narodima koji sebore za svoju slobodu. Sve pr-eko toga je i pogrešno i štetnoza njihovu borbu.

UU LLoonnddoonnsskkoomm mmuusslliimmaann--sskkoomm cceennttrruu mmii ppookkuuššaavvaammooppooddiiććii nnoovvuu ggeenneerraacciijjuu uulleemmeeooddšškkoolloovvaannuu nnaa ZZaappaadduu.. IImmaa--ttee llii nneekkii ssaavvjjeett zzaa nnaass kkaakkoo ddaappoossttiiggnneemmoo ssvvoojjee cciilljjeevvee??

Prije svega budite jedinst-veni. Pojedinačno

mi smo odvećmali da bi-smo uspjehmogli postićirazjedinjeni.Kvalitetno ob-

razovanje zah-tijeva određeni

obim. I kad većgovorimo o jedi-nstvu, želim ka-zati da mi od sv-

oje vjere pravimoigrariju kada nam

bajram počinjeu tri ra-

zliči-

ta dana. Ali budite opreznikod govora o jedinstvu. Je-dinstvo je nemoguće postićibez međumuslimanske toler-ancije. Oni među nama kojisu netolerantni oni su ujednoi protiv našeg jedinstva.Dakle, imajte mnogo milosti iljubavi jedni za druge. Biosam zaintrigiran podatkomda muslimani izražavajunajveći stepen solidarnosti naporodičnom i globalnom ni-vou a jako malo na srednjemnivou, tj. na nacionalnom iregionalnom nivou, a to jenivo na kome se uglavnomdešava većina stvari. Drugo,pokušajte napraviti razlikuizmeđu univerzalne islamskeporuke i kultura različitihmuslimanskih naroda. Treće,da biste letjeli trebaju vamdva krila. 1) poznavanjeklasičnih islamskih disciplinai 2) društvene i humanističkeznanosti.

MMoožžeettee llii zzaammiisslliittii eettnniiččkkooččiiššććeennjjee uu BBrriittaanniijjii??

Onoliko koliko ja poznaj-em britansko društvo, ne. Me-đutim, ta vrsta zločina je sva-kako nezamisliva.

ŠŠttaa mmuusslliimmaannii ttrreebbaajjuu uuččii--nniittii ddaa bbii oossiigguurraallii ookkoolliinnuu kkoo--jjaa ććee bbiittii oodd ppoommooććii nnaaššoojj ddjj--eeccii uu mmoorraallnnoo ddeessttrruukkttiivvnniimmddrruuššttvviimmaa??

Prvo, izgradite strukturuislamskih institucija koja ćepodržavati djecu da spontanoodrastaju kao muslimani, i si-multano, i naglašavam simul-tano, omogućite im da vide idruge stilove života. Potom,uvjerite ih i opremite ih argu-mentima zašto trebaju živjetiislamski. To nije lahko, ali ne-ma drugoga puta.

ŠŠttaa mmuusslliimmaannii ttrreebbaajjuuuuččiinniittii ddaa bbii pprrooiizzvveellii mmuussllii--mmaannsskkee ddrruuššttvveennoo--eekkoonnoomm--sskkee lliiddeerree zzaa EEvvrrooppuu ssuuttrraaššnn--jjiiccee??

Neka se oni i njihova djecakvalitetno obrazuju. Što višeto bolje. Zatim, neka zaboravesve navodne kratice do uspje-ha. I konačno, dajte sebi vre-mena. Ne možete ubirati plo-dove svoga truda prije negodođe vrijeme berbe.

MMoožžeettee llii ssuuggeerriirraattii ttrrii pprrii--oorriitteettaa zzaa mmuusslliimmaannsskkee zzaajjeedd--nniiccee uu EEvvrrooppii??

Prvi je obrazovanje. Vašdio svijeta je najbolji za stje-

Intervju dr Mustafe Cerića, reisu-l-uleme BiH, za Londonski muslimanski centar

Muslimani u Evropi imaju budućnostPovodom posjete muslimanima Londona (16.02.-19.02),reisu-l-ulema BiH, dr Mustafa Cerić dao je intervju zaLondonski muslimanski centar kojeg, posredstvom agenci-je MINA, prenosimo čitaocima ELIF-a u cjelosti:

EELLIIFFfebruar 2005.islamske novine

gazetë islame5 LJUDI I SUDBINE

Vinovnici etničkog čišćen-ja voza "671" i likvidacije put-nika na osnovi vjerske (ne)pr-ipadnosti ni nakon dvanaestgodina nijesu izvedeni predlice pravde. Samo je NebojšaRanisavljević, od dvadesetori-ce paravojnika, priveden i os-uđen pred bjelopoljskim su-dom na 15 godina zatvora. Ti-jela otetih i ubijenih 18 musli-mana i jednog Hrvata još nije-su nađena.

Podsjećamo, dana 27. feb-ruara 1993. godine, dvadese-tak naoružanih ljudi ušlo je upomenuti voz, koji je putovaoiz Beograda za Bar, zahtijeva-jući od putnika da im pokažulična dokumenta. Oni čija pr-ezimena nisu bila "nebeska" -18 Muslimana/Bošnjaka i je-dan Hrvat - izvedeni su iz vo-za na stanici Štrpci, da bi po-tom bili opljačkani, ubijeni ibačeni u Drinu. Prema pisan-ju IWPR-a, ondašnje vlasti sujasno pokazale da se protiveistrazi ovog zločina, što je sa-mo podstaklo sumnje da i

one same imaju šta da kriju.U Srbiji je 1994. godine uh-apšen osumnjičeni vođa ban-de Milan Lukić, koji je, na-kon što mu je saslušanje višeputa odgađano, deportovan uRepubliku Srpsku, gdje je do-čekan kao heroj. Ranisavlje-vić je uhapšen poslije tri go-dine, trebalo je da prođu joščetiri da bi došlo do suđenja -koje je i samo trajalo četirigodine.

Na suđenju Ranisavljeviću

u Bijelom Polju, sudu jerečeno da je bivšim beograd-skim liderima od strane želje-zničkog obezbjeđenja biloupućeno upozorenje da se pl-anira takav zločin, ali da suoni odlučili da to ignorišu. Iz-rečene su i tvrdnje po kojimaje službenicima željeznice čakbilo naređeno da izbrišu klj-učne podatke - na primjer, toda će voz biti zaustavljen uŠtrpcima, zatim ime stražarau vagonu iz koga su putnici

oteti, kao i ime vozača… Zločin se trebao riješiti

"brisanjem" zločina. Devetna-est tijela žrtava su i danas uizbrisanim lokacijama. Sve jetrebalo izbrisati. I žrtve i zlo-čin i kaznu. Ali gumica kojomse brisalo i briše biće svjedokprotiv onih koji su brisalinjome. Pravda će naći svojput. Pitanje je samo hoće li tobiti put kajanja, ili kažnjavan-ja!?

M. Demirović

Na suđenju četvorici optu-ženih za ubistvo 17 građanaBošnjaka-Muslimana iz Sjeveri-na kod Priboja u oktobru1992. godine, svjedok Rado-mir Raković potvrdio je da suoteti najprije legitimisani, apotom izvedeni iz autobusa.

Raković je rekao da jeujutru 22. oktobra krenuo naposao u Priboj autobusom kojisaobraća na liniji Rudo-Priboj.

Svjedok je izjavio da se us-

put, kod kafane „Amfora“ bli-zu mjesta Mioče, autobus zaus-tavio i jedan naoružani čovjeku maskirnoj uniformi, nama-zan crnom bojom po licu, ušaoje na zadnja vrata na kojima jei Raković stajao.

Raković je rekao da se ma-skirani čovjek putnicima obra-tio na bosanskom dijalektu,zatraživši lične karte na pre-gled.

Svjedok je vidio da izvede-

ne putnike dvojica maskiranihljudi sprovode prema kamionu„zastava“ koji je bio parkiraniza kafane, ali nije vidio da suu njega ušli, jer je autobus ub-rzo krenuo.

„Nakon što smo nastaviliput, u vozilu je nastao muk iniko nije ništa komentarisao,ali mi je bilo jasno da su izve-deni ljudi svi bili muslimani, sobzirom na to da sam većinulično poznavao, jer su mi bilikomšije i prijatelji“, rekao jeRadomir Raković.

Suđenje će biti nastavljenosvjedočenjem Milića Popovićakoji je u to vrijeme bio predsje-dnik opštine Priboj i Tomisla-va Ivanovića, vlasnika lokalneprodavnice, prenosi Tanjug.

Oko sedam sati ujutru, 22.oktobra 1992. godine, u seluMioča, u blizini Ruda, kod sp-aljene kafane "Amfora", devetpripadnika srpske paravojneformacije iz RS "Osvetnici"pod komandom Milana Lu-kića, zaustavlja autobus uzičke"Rakete" koji je prevozio put-

nike, uglavnom radnike iđake, u Priboj. Legitimišu put-nike, kidnapuju 17 Bošnjaka-Muslimana, mještana pribo-jskog sela Sjeverin, državljanaSRJ, odvoze ih u okolinu Vi-šegrada i nakon mučenja, ubi-jaju. Prethodno su prešli dvakontrolna punkta VJ i MUP-aSrbije.

Vjeruje se da je ovaj zločinizvršen kako bi muslimani bilinatjerani da napušte ovajpogranični kraj. Tako je i bilo.Nakon "slučaja Sjeverin", mus-limani su napuštili ne samoSjeverin već i okolna pribojskasela čime je taj dio postaoetnički čist. Većina je u Prib-oju, a neki su izbjegli u inostra-nstvo.

Na suđenju za “Sjeverin”niko od svjedoka nije govorio oidentitetu otmičara. OptuženiMilan Lukić je nekoliko putaprivođen i pušten zbog “nedo-statka dokaza”. On je optuženi za otmicu u Štrpcima, ali je idalje na slobodi.

M. Demirović

Suđenje za ubistvo 17 muslimana Sjeverina

Svjedok: Oteli su samo muslimane

Bili su sasvim obični ljudi, putnici voza671. Na zbornom mjestu zločina našli su seslučajno – svako je po jedna sudbina.

Najteža je bila tišina – kazivali su kasnijesvjedoci. Oni koji su došli s gotovom presu-dom, nijesu se ni mučili da izmišljaju izgovore.Njih 19 odlazili su nijemo bez otpora, bezobjašnjenja, bez molbi za milost. Kao na susretsa sudbinom. U kupeima je bilo puno svijeta –samo oni su, više i od straha, morali osjetitibeskrajnu samoću.

Niko nije pokušao da ih zaštiti. I kad je voz671 pristigao na podgorički kolodvor, njegoviputnici su se tiho razišli kućama. Niko nijevrisnuo – nebo da čuje.

U moralnoj pustinji jecala je tišina. Samo,njih 19 nijesu brojke.

Pamtite, oni imaju imena. Ako budu zab-oravljeni, ako se pomirimo s tišinom voza671, biće to znak da za nas nema nade.

EEssaadd KKooččaann((11999933..))

Nakon 12 godina otmice i likvidacije muslimana iz voza u Štrpcima:

Ni istine, ni mezaraOni nijesu brojevi

canje dobrog obrazovanja.Biti ovdje je blagoslov, nimet,i Bog će vas pitati kako ste jeiskoristili. Drugo, radite ma-rljivo. Ne vidim da muslimanirade dovoljno marljivo. Ra-dite marljivo na svim poljima.Radite marljivo na demonti-ranju lažu i mitova o islamu imuslimanima primjerom i ri-ječju. Treće, darivajte i dajitesvome društvu velikodušno, inemojte samo uzimati i pri-mati. Društvo će to u kon-ačnici primijetiti i zavoljetivas.

TTrreebbaa llii ZZaappaadd ssttrraahhoovvaattiioodd rraassttuuććee mmuusslliimmaannsskkeeppooppuullaacciijjee ii ppoovveeććaannee rreelliigg--iioozznnoossttii mmeeđđuu mmuusslliimmaanniimmaauu EEvvrrooppii?? JJee llii ttoo nnoovvaa ««EEuu--rraabbiijjaa»» uu nnaassttaajjaannjjuu kkoojjaa bbiissee mmooggllaa ssuukkoobbiittii ssaa ZZaappaa--ddoomm??

Zapad sigurno ne trebastrahovati ni od jednog pos-ebno iz razloga što je sve toprenaglašeno i što mnoge za-padne zemlje mijenjaju svojeimigrantske politike kako biosigurale da se broj muslima-na ne povećava u nedogled.Meni se, međutim, čini mno-go važnijim da naglasim damuslimani trebaju shvatiti dabi svijet bez Zapada bio mn-ogo gori, ne bolji, kao što ne-ki od nas misle. S druge str-ane, ljudi i političari u zapad-nim zemljama trebaju shvati-ti da je dobar musliman poprirodi dobar građanin kojipoštuje zakone. Kriminal, zl-oupotreba droga i drugi prob-lemi se šire uglavnom međumanje religioznim musliman-ima. Da, neko može ukazatina pitanje terorizma. Među-tim, nemojmo zaboraviti daje to izraz frustracija izazva-nih decenijama starim prob-lemima u muslimanskom i,uglavnom, arapskom svijetu.Neki od tih problema izaz-vale su ili ih održavaju van-jske politike nekadašnjih ilidanašnjih velikih sila. Dos-kora su takve frustracije na-lazile svoj nacionalistički irevolucionarni izraz. Prematome, dokle god su ti proble-mi tamo imat ćemo ovaj ilionaj terorizam, koji u suštininema veze sa islamom iliislamskom teologijom. Teror-izam je prije svega pitanjepolitike i politika a ne kul-ture i teologije.

DDaa llii ssttee ooppttiimmiissttaa ppoo ppiittaa--nnjjuu bbuudduuććnnoossttii mmuusslliimmaannaa uuEEvvrrooppii??

Da. To je jedno opreznoali sigurno DA.

EELLIIFF februar 2005.islamske novinegazetë islame 6AHLAK

-- TTRREEĆĆII DDIIOO --

Ihlas je čišćenje srca, djela imisli od svake pomućenos-ti, donošenjem čvrste od-

luke i iskrenog nijeta da svakainicijativa, ili sustezanje odzabranjenog bude sa ciljem ja-čanja pobožnosti, pokornosti ipribližavanja Sveopštem vla-daru i nadzorniku Allahudž.š. shodno Allahovom zako-nu da nema nagrade niti Dže-nneta bez iskrenog nijeta.Ihlas tj. iskren nijet predstavl-ja propisani ibadet i najute-meljeniju osnovu za nagrađi-vanje naših djela od Najprave-dnijeg sudije - Allaha dž.š, kojikaže:”AA nnaarreeđđeennoo iimm jjee ddaa ssaa--mmoo AAllllaahhaa iisskkrreennoo oobboožžaavvaajjuu iiNNjjeeggoovvuu vvjjeerruu nnaa pprraavvoovvjjeerrnniinnaaččiinn iissppoovviijjeeddaajjuu””.. ((EEll--bbeejjjjii--nnee--55))

Iskrenim vjernikom, od-nosno muhlisom će se sma-trati onaj koji svojim čistimnijetom bude pravio razlikuizmeđu ibadeta i adeta tj.običaja. Sjedenje u džamijimože biti zbog odmora iliobožavanja, kupanje ili umi-vanje može biti zbog otklan-janja nečistoće tj. osvježavan-ja, ili zbog ibadeta, dijeljenjeimetka može biti zbog dun-jalučkih interesa ili usledizvršavanja vjerskih obredapoput hadža ili sadekatulfitra, klanje neke životinjemože biti u cilje ishrane ili ucilju postizanja Allahovog za-dovoljstva i pokornosti. Svrhamotivacije za djelovanje sva-kog pojedinca, bila ona iska-zana riječima ili djelima, zav-isiće od ihlasa tj. namjere zanjeno obavljanje. Stoga, ukoli-ko čovjek izbjegava neki ha-ram, da bi se time pokorio šer-ijatu Uzvišenog Allaha, bićeitekako nagrađen, a ukolikoharam ne čini zbog prirode sv-og karaktera, nemajući za na-mjeru izvršavanje Allahovognaređenja, njegovo će se odri-canje smatrati običnim ade-tom za koji neće biti nagra-đen. Kao primjer iznosimoajet Svevišnjeg u kome kaže:

”OO vvjjeerrnniiccii,, vviinnoo,, kkoocckkaa,,kkuummiirrii,, ssttrreelliiccee zzaa ggaattaannjjee ssuuooddvvrraattnnee sspplleettkkee ssoottoonnee ttee iihhssee kklloonniittee nneebbii llii ssttee ssee ssppaa--ssiillii””.. (( EEll--MMaaiiddee--9900))

U citiranom ajetu nalazi-mo niz spomenutih radnji kojese zabranjuju vjernicima. Svikoji se budu klonili ovih poro-ka zbog Allahove zabrane bićezbog toga nagrađeni, za razli-ku od onih koji ove poroke nepraktikuju zbog svoje prirode ikoji od sustezanja neće imati

sevapa. Čovjek se nagrađujesamo za ona djela koja su mo-tivisana čistim nijetom, a neadetom, shodno riječima Res-ululaha s.a.w.s. koji u hadisu,kojeg prenosi Enes r.a., kaže:”NNeemmaa nnaaggrraaddee zzaa ddjjeellaa bbeezzpprreetthhooddnnoogg nniijjeettaa””..

Ihlas se zapravo grana načetiri vrste, i to: ”Ihlas u riječi-ma, djelima, ibadetima i tajn-im namjerama”. Sve ove pod-jele su proizvod vjere koja čov-jeka odgaja u prihvatanju ta-kvih osobina. A, da bi se ovekarakteristike urezale u dušusvakog pojedinca i postale stal-ni izvor njegovog ihlasa, ne-ophodno je postojanje slede-ćih uslova:

1. Kontinuirano djelovan-je iskrenim i čistim nijetom,onemogućavajući njihovo na-knadno iščezavanje. Ovo zbogtoga što se ihlas ne smije pre-puštiti uticajima spoljnih fak-tora djelovanja, niti se smijemijenjati promjenom i proto-kom vremena, prepuštajućiga samo prošlosti. On morabiti popraćen sadašnjošću ibudućnošću, budno, čedno,gordo i hrabro se suočavajaćisa svim nasrtajima kobnogzemana poteškoća, patnji iiskušenja, jer temeljno svojst-vo ihlasa je čvrst stav i trajna

odlučnost.

Kontinuitet predstavlja isvrsishodni nadzor i metod zaklasifikaciju, otkrivanje i uoča-vanje razlike između ustrajnihvjernika i onih koji se svojimpovremenim humanim potezi-ma i ibadetima žele predstavi-

ti iskrenim, pravednim i če-stitim mu’minima, pokušava-jaći na taj provizoran načinobmanuti Boga i javnost, našto nas podsjećaju i riječi Alla-hovog miljenika Muhammedaa.s. koji kaže: ”PPookkoorraavvaajj sseeAAllllaahhuu oonnddaa kkaaddaa ttii jjee tteešškkoo,,aallii ii oonnddaa kkaaddaa ttii jjee llaakkoo””..

Iz svakodnevnice znamoda se mnogi ljudi samo u teš-kim trenucima obraćaju Sve-mogućem, moleći ga za oprostgrijeha i izbavljenje od tegobei patnje koja ih je zadesila,obećavajući da će Mu se ciosvoj život zahvaljivati, ukolikood njih ukloni nesreću. Međ-utim, kada njihovoj molbi bivaudovoljeno, oni nemilosrdno izaboravno Gospodaru okrećuleđa. Svevišnji Allah dž.š up-ućuje ukor ovim varalicama::

””OOnn vvaamm oommoogguuććaavvaa ddaakkooppnnoomm ii mmoorreemm ppuuttuujjeettee.. PPaakkaadd ssttee uu llaađđaammaa ii kkaadd oonnee uuzzbbllaagg ppoovvjjeettaarraacc zzaapplloovvee ss ppuutt--nniicciimmaa,, ttee ssee oonnii oobbrraadduujjuu ttoo--mmee,, nnaaiiđđee ssiillaann vvjjeettaarr ii vvaalloovviinnaavvaallee nnaa nnjjiihh ssaa ssvviihh ssttrraannaa,,ii oonnii ssee uuvvjjeerree ddaa ććee nnaassttrraa--ddaattii,, iisskkrreennoo ssee mmoollee AAllllaahhuu::""AAkkoo nnaass iizz oovvooggaa iizzbbaavviišš,, ssiigg--uurrnnoo ććeemmoo bbiittii zzaahhvvaallnnii!!

AA kkaadd iihh OOnn iizzbbaavvii,, oonnii

ooddjjeeddnnoomm bbeezz iikkaakkvvaa oossnnoovvaaččiinnee nneerreedd nnaa ZZeemmlljjii!! OO jjuuddii,,nneepprraavvddaa kkoojjuu ččiinniittee ddaa bbiissttee uužžiivvoottuu nnaa oovvoomm ssvviijjeettuu uužžiivvaallii --ssaammoo vvaammaa šštteettii;; nnaammaa ććeettee sseeppoosslliijjee vvrraattiittii ii MMii ććeemmoo vvaass oooonnoomm ššttoo ssttee rraaddiillii oobbaavviijjeessttiittii!!

Žž iivvoott nnaa oovvoomm ssvviijjeettuu jjee ssllii--ččaann bbiilljjuu zzeemmaalljjsskkoomm nnaa kkoojjeeMMii ssppuussttiimmoo ss nneebbaa kkiiššuu ss kkoo--jjiimm ssee oonnaa iizzmmiijjeeššaa,, kkoojjiimm sseeoonnddaa hhrraannee lljjuuddii ii ssttookkaa.. PPaakkaadd ssee ZZeemmlljjaa uukkrraassii ssvvoojjiimmrruuhhoomm ii ookkiittii ii kkaadd ssttaannoovvnniicciinnjjeezziinnii ppoommiissllee ddaa ssuu oonnii ttooggaaggoossppooddaarrii,, ddoođđee zzaappoovviijjeedd NNaa--ššaa,, nnooććuu iillii ddaannjjuu,, ii MMii ttoo ppoo--kkoossiimmoo,, kkaaoo ddaa pprriijjee nniiččeegg nniijjeennii bbiilloo.. EEttoo,, ttaakkoo MMii ppoottaannkkooiizzllaažžeemmoo ddookkaazzee nnaarroodduu kkoojjiihhooććee ddaa rraazzmmiissllii””.. ((JJuunnuuss 2222--2244))..

Razumijemo da UzvišeniSvojom milošću usmjeravaljude raznovrsnim stazama ko-pna i zadivljujućim prostra-nstvima mora posredstvom na-jpodesnijih prevoznih sredsta-va svuda po svijetu kruže i obi-laze čudesa koja je On stvorio,da bi im poslužila kao dokazNjegove mudrosti i veličine,da bi se poklonjenim blagoda-tima okoristili i da bi im po-služile kao podsticaj za češćeprisjećanje i zahvalnost jedinoOnome Kojemu ta zasluga pri-pada.

Opijeni svojom gordošću inemarnošću ljudi zaboravljajuna ove ukazane pocasti i neza-hvalno koriste blagodati dun-jaluka. Dive se svom krstaren-ju po svijetu, ljepotama mora,blagom povjetarcu koji ih po-kreće, ali zaboravljaju da semože desiti da baš tada, dokuživaju u mirnoj i spokojnojplovidbi, Allah dž.š. svojomneopisivom moći zatrese Ze-mlju, more snažno zatalasa ina hiljade ljudi kao u područji-ma Tajlanda, Malezije i ŠriLanke čeličnim rukama zavratove uhvati i u crnim dubi-nama pomućenih voda potopi.Do tada kamena srca i zape-čaćene i nemarne duše onih,koji su preživjeli, počinju damekšaju i usled silnog osjećan-ja straha, vrata pokajanja i tev-be otvaraju, najskrušenijimmolbama se obraćajući svomeGospodaru da ih u životuostavi i da ih od tih poteškoća

izbavi. Najviše su za pomoć molili

oni iz vode da bi se kopna do-kopali, dižući ruke premanebu i Allahu obećavajući daće se nakon izbavljenja posve-titi pravom i skrušenom robo-vanju - da će vječno samo Nje-mu zahvaljivati i do Sudnjegdana jedino Njega veličati.

Slušajući zavapljujuću iskrušenu dovu nevoljnih, Mi-lostivi njihovoj molbi udovoljii propast im od pomućenih,uzburkanih mora odgodi, odproždrljivih ih talasa odvoji ido kopna spašene izbavi, a nji-hove duše učini spokojnim.

Nakon što se najveći brojovih uplašenih, ali u biti neza-hvalnih ljudi, rizika smrtispasiše, prkosni i zatrovaniidejama nereda i fesada, oni sepo zemlji ponovo oholiše, a naprethodne patnje i strahotekoje su doživjeli, ali i na obe-ćanja koja su dali Spasitelju iIzbavitelju, neodgovorno zabo-raviše. Oni i dalje postupajuonako kako se u Kur’anuopisuju.

Gdje odjednom nestadošete brojne, ponizne, skrušenemolbe i obećanja koja Sve-moćnom davahu? Zar sve štose desilo i zbilo pred njihovimočima tako lako zaboravljaju izar se takvi ponovnom uspje-hu u svom daljem životu nada-ju, a već su, po ko zna koji putihlas, obećanu riječ i Allahovšerijat pogazili?

Uzvišeni sve pomno prati idobro vidi. On će ih, bez sum-nje, jednog dana zaslužno inajstrožije kazniti, i u vječnojahiretskoj patnji ostaviti, izkoje ih nikad niko neće izbav-iti, zbog neodgovornog stavaprema Alahovom zakonu ko-jeg su svo vrijeme kršili. Allahtakve najstrožije osuđuje iobećava da će se Njemu, ipak,jednog dana vratiti i za sve štosu radili, račun polagati:

””AA kkaadd iihh OOnn iizzbbaavvii,, oonniiooddjjeeddnnoomm bbeezz iikkaakkvvaa oossnnoovvaaččiinnee nneerreedd nnaa ZZeemmlljjii!! OO lljjuuddii,,nneepprraavvddaa kkoojjuu ččiinniittee ddaa bbiissttee uužžiivvoottuu nnaa oovvoomm ssvviijjeettuu uužžiivvaallii --ssaammoo vvaammaa šštteettii;; nnaammaa ććeettee sseeppoosslliijjee vvrraattiittii ii MMii ććeemmoo vvaass oooonnoomm ššttoo ssttee rraaddiillii oobbaavvjjeessttii--ttii!!”” ((JJuunnuuss 2233))..

Ferid Orahovac

Izvor ihlasa je islam

EELLIIFFfebruar 2005.islamske novine

gazetë islame7 ISLAMSKE TEME

Oženi kao aktivnom čla-nu ljudske zajednicepotrebno je govoriti, ia-

ko je to česta tema, a iz razlogašto postoje pogrešna mišljenjao (ne) ravnopravnom položajužene u islamu. Pogotovo što ta-kva mišljenja nalaze potvrdu upraksi nekih zaostalih (neobra-zovanih) muslimanskih sredi-na.

Da bi nam bio jasniji po-ložaj i pravo žene u islamu os-vrnućemo se na položaj ženeprije dolaska islama, tj. prijedolaska Muhammeda, a.s., kaoposlanika.

U raznim stepenima razvo-ja ljudske civilizacije, položajžene je bio različit. Položaj že-ne kod starih Grka možemonajbolje sagledati kroz riječivelikog antičkog mislioca Aris-totela koji je rekao: ”Žena jemuškarcu ono što je rob gospo-daru, tjlesni radnik duhovnomvarvarinu Jelihu”.

Što se tiče Rimljana, oni susmatrali ženu svojinom i ženaje kod njih cijelog života bilapod tutorstvom, nikad nije mo-gla slobodno raspolagati svoj-om sudbinom. Prelazeći udaj-om iz očeve u kuću svoga mu-ža, ona je u stvari samo prelazi-la iz vlasti jednog pod vlast dr-ugog.

Pojavom kršćanstva položajžene se nije znatno poboljšao,iako je to bila nova religija ukoju su stanovnici Rima nagloulazili. Položaj žene se nije uz-digao iznad tačke obilježene ri-ječima Tome Akvinskog: ”Ženije suđeno da živi pod ključemsvoga muža i osim njega onanema drugog gospodara.”

Ni zakonodavstvo starog, ani srednjeg vijeka nije ni naj-manje imalo obzira prema že-ni, već su je tretirali nižom odmuškarca, najčešće je imalapoložaj roba ili obične stvari.

Što se tiče položaja žene

kod predislamskih Arapa, on jebio takođe veoma loš. Predisla-mski Arapi ženu nisu smatralini robom ni običnom stvari.Rođenje ženskog djeteta bilo jepredskazivanje zle sudbine, izbog toga su svoju žensku dje-cu zakopavali, kako to i Uzvi-šeni u Kur’anu opisuje riječi-ma. ”Kada se nekom od njih ja-vi da se rodila kći, lice mu po-tamni i postaje potišten. Krijese od ljudi zbog nesreće koja

mu je dojavljena, da li ovako pr-ezren da je zadrži ili da je u ze-mlju zarovi.” (An-Nahl: 58, 59)

Predislamski Arap je mo-gao imati neograničen broj že-na, a i žena je mogla imati višemuževa. Vladala, je dakle, ka-ko poligamija-višeženstvo, takoi poliandrija-višemužstvo, vla-dao je opšti nemoral.

Dolaskom Muhammedaa.s. kao poslanika i objavomKur’ana dotadašnja ideologijase dokida, a islam ženi dajepotpuno pravo i slobodu živl-jenja.

Na prvom mjestu se zabra-njuje zakopavanje žive ženskedjece, poliandrija se za sva vre-mena ukida, poligamija se og-raničava i strogo uslovljava.Prve riječi objave “Uči u imeGospodara tvoga koji stvara”.(Al-Aleq:1), obavezuju kakomuškarca tako i ženu na učen-je i bavljenje naukom.

Primjeri iz povijesti islama

jasno nam govore da je islamženi dao svu zaštitu, prava, po-tpunu ličnost i njene potenci-jale objelodanio što možemonajbolje sagledati kroz prim-jere takvih žena.

Sukejna, unuka Resulu-llaha, a.s., bila je poznata pjes-nikinja; Fatima, r.a., bila je po-znati muftija u Halepu; Aiša,r.a., bila je jedna od najučeni-jih žena svoga doba. Kako na-vode istoričari, dolazili bi dru-govi Resulullaha, a.s., poslijenjegove smrti kod nje zbog po-jedinih šerijatskih pitanja, a tosvjedoči i njen počasni nazivMuftin-nisa (muftija za žene) itakođe zauzima najzavidnijemjesto među šerijatskim prva-cima.

Islam je religija koja ženuštiti i daje joj potpunu zaštitu.Ona je punopravan član za-jednice i aktivan misionar ka-ko u porodici tako i u društvu.

AAmmeellaa BBeeććiirroovviićć

Onaj ko ubije svoga brataon ne mrzi brata, nego,u suštini, mrzi sebe...

Ne diže se ruka na brata, osimkada je duša iznutra presovananervnom napetošću.

Ubica ne objavljuje rat dru-gima osim kada je rat već obj-avljen unutar njega samog paga žestoko davi strah od toga,razbuktava u njega vulkan ratakoji mu oslepljuje oči i vid.

Zločinac je uvijek čovjekkoji je prazan iznutra.

A onaj ko živi u miru sa so-bom, živi u miru sa drugima.On, zaista, ne može da mrzi ine pomišlja da digne oružje pr-ema bilo kome. Vedra je lica,nasmijan i raspjevan, tako danikad ne pomišlja da opali me-tak.

Mržnja prema drugima na-staje kada se rađa mržnja pre-ma sebi. Svađa sa samim sob-om je bomba koja može ekspl-odirati oko nas na svakom mje-

stu. Od trenutka svađe sa sa-mim sobom naše okruženjevidimo samo ružno i odvratnoi nalazimo motiv dobročinstvaza ubijanje i osvetu. U suštinimi se svetimo sebi od sebe.

Istinsko primirje izmeđunas i života nastupa kada izadovoljstvo sa sobom i prih-vatanje sebe, i prihvata rangmogućnosti i sudbina, pa senjima gradi čvrst most prekokojeg će se prevesti u ljepotuživota oko sebe i opažati je. Idobrotu ljudi oko sebe iosjećati je.

On osjeća da mu se životnijek osmjehuje. Zato što vidi sv-oj unutrašnji osmjeh koji se nanjemu prelama. I govori: život,a ustvari njegova duša, je sla-dak, jer on ne vidi život, negovidi sliku svoje duše kako mumijenja život.

A što se pakosna čovjekatiče, to je čovjek koji je iznutrazarobljen, zatvorenik u kavezusvojih grudi, ne može da pružiruku pomoći bilo kome, jer sunjegove ruke stisnute, njegovearterije začepljene a njegovosrce zakovano okovima.

Kako će slobodno i istinskivoleti, a on je sam uhapšen!Kako će osjetiti ljepotu posto-janja i njenu harmoniju a on jesam rascjepkan, potreban jeunutrašnjeg jedinstva i sklada?

Zaista istinska ljubav poči-nje od stanja unutrašnjeg smi-raja u koji čovjek dospjeva kaoda je otvorio oči prema svombeskrajnom unutrašnjem boga-tstvu. To je stanje u kojem na-lazi takvu skrivenu sigurnost.To je polisa kojom se osiguravaod bolesti, i starosti, i nesposo-bnosti, i požara, i siromaštva, inesrećnih slučaja, to je stanje ukojem u potpunosti nestajestrah, kao da su sve munje sije-vale za trenutak a njihovim sja-jem je ugledao lađu koju udara-ju visoki morski valovi, čvrstovezanu za dno mora nevidljiv-im sidrom koji se ne može ki-dati, kao da se cijelo vrijemezatekla u svojoj luci u blagode-ti sigurnosti, a u stvari vanjskoznačenje toga kako je na puči-ni tresu morski valovi ukazujena nešto drugo.

To je duboko uvjerenje i si-gurnost koja dolazi iz unutra-

šnjosti duše da napoji čovjekovduh čvrstim vjerovanjem da jeon ovdje, i da je bio ovdje, i daće biti ovdje, cijelo vrijeme, ida nije rođen i neće umrijeti,da ga stalno motri i prati pogle-dom koji vječno traje.

Motrenje odstranjuje strahi briše tuđinstvo, zauvjek gavraća iz progonstva u svoju do-movinu i prebivalište.

I prepoznaje to iseljenje usamome sebi shvatajući jeudahnućem od Allahovog du-ha i radujući se tome, jer znada je to udahnuće istinski vje-čno, koje ne može dotaći nes-reća niti dosegnuti šteta, jer jevezano sa svojim Obožavaocemi egzistencijom Allahovog bića.

To motrenje razdvaja tjeles-nu prolaznu dimenziju od pos-tojane stabilnosti, sigurnosti ivječne spokojnosti koja dušuuzdiže, i koja u sebi krije vje-čno utočište spokojnim Boža-nskim dubinama koja se presi-javaju kroz ozarena i nasmija-na lica u mračnim periodima.

Taj spokoj koji povezuječovjeka sa svojom dušom i čov-jeka sa svojim Gospodarempredstavlja vrelo iz kojeg izvireljubav koja uzima u naručjeostale ljude i zagrli život.

U prošlosti su vam propov-jedali da volite druge, a vama –ja vama kažem volite sebe.

Volite sebe istinski. Jer bez oveljubavi nije moguća ljubavprema drugima.

Kako možeš biti iskreniprijatelj drugima kada si ti izju-rio od sebe prijateljstvo sa so-bom!

Mi mislimo da volimo sebe.Naš dokaz za to je konzumira-nje alkohola da bi u njemu uži-vali. A istina toga što radimodokazuje mržnju, a ne ljubav,jer mi alkoholom ubijamo se-be, a tako i pušenjem, i dro-gom i svemu prekomjernom,ne možemo podnijeti da se nanekoliko minuta osamimo patražimo pomoć od tog stanja udrugim kompenzacijama.

Kako je teško da budemoiskreni prijatelji nama samima.

Jedino su Allahovi poslani-ci mogli da budu u slozi iljubavi sa samim sobom, i mo-gli da budu u slozi i ljubavi sasvojim Stvoriteljem, pa sumnogo pružili nama i ovoze-maljskom životu.

Susret sa sobom, sa svojomdušom, je težak. Potpuno sla-ganje sa sobom je najteže i naj-mučnije.Taj unutrašnji sklad jevrhunac kojeg je malo ko posti-gao.

Ali, taj posao je vrijedantruda.

S arapskog preveo:II.. DDeemmiirrii

Islam ženi daje sva prava

dr Mustafa Mahmud

Volite sebe

EELLIIFF februar 2005.islamske novinegazetë islame 8LJUDI I SUDBINE

Kada je prije dvije godinestigao u podgoričku "Klinikuza onkologiju", većina ljekaramislila je da će dvadestrogo-dišnji Ardijan Ramaj u krugupodgoričke bolnice provestisvoje poslednje dane. Kako jekarcinom ušao u fazu metas-taze, doktori su mislili da ov-om momku iz Đakovice nemaspasa. Ipak, odlučili su da gaoperišu.

- Operisan sam nakon štosu članovi moje porodice pot-pisali da se slažu sa opasnomljekarskom intervencijom, jerpostojala je opasnost daumrem tokom operacije, kažeArdijan.

Opaka bolest ga je savla-dala u vrijeme dok je studiraona Filozofskom fakultetu uPrištini. Zbog poodmaklogstadijuma bolesti, umjesto uuniverzitetske amfiteatre, Ar-dijan je hitno prebačen u Po-dgoricu. Karcinom je zahva-tio cio stomak, bubreg, jetru ipluća, i operisan je tek nakonšto su prvom fazom hemoter-apije tumori lokalizovani.Iako je operisan sa zakašnjen-jem, komplikovana ljekarskaintervencija doktora BožineRadevića i Davora Misića usp-ješno je završena. Nakon ope-racije iz Ardijanovog tijelaizvađeni su tumori u ukupnojtežini od tri kilograma. Upostoperativnoj fazi vršena sujoš četiri ciklusa hemoterapi-je. Vremenom su tumori naplućima i jetri potpuno išče-zli. U dugim bolničkim dani-

ma, Ardijanova majka, koja jesve vrijeme bila uz njega,često je krila suze od svogasina gubeći nadu u njegovoporavak. Ipak, ovaj momakkoji napamet zna triKur'anska džuza, nije gubionadu.

- Znam da je svima okomene bilo teško, jer bolest odkoje sam bolovao najčešće jesmrtonosna. Bolovi su nepod-nošljivi i ponekad je teško iz-držati. Ipak, nikad nijesam ht-io da se žalim jer ni jednogtrenutka nijesam gubio naduu Allahovu pomoć. Znao samda mogu umrijeti, ali nijesam

se plašio. Znao sam šta nasnaša vjera uči o životu i ned-aćama koje on nosi, i zato samna smrt gledao drugačijim oči-ma, kaže Ardijan.

Zbog težine bolova, hodni-cima Klinike za onkologijučesto odjekuju krici bolesnikakoji ih teško podnose. Da nebi uznemiravao druge bolesn-ike, Ardijan je najčešće ćutketrpio nesnosne bolove.

- Nijesam želio da se žalim,jer bih na taj način uzmeni-ravao druge. Pravi vjerniktreba da bude uzdržan i kadase nađe u mukama. Zato nije-sam htio da kukam, nego sam

se trudio da pomognem dru-gim pacijentima, pa sam imčesto mijenjao flaše sa terapi-jom.

Kako kaže, najsrećniji jebio kada je, nakon dvije god-ine bolesti, ponovo ušao u svo-ju džamiju u Đakovici.

- Kada sam nakon bolestipo prvi put ušao u moj dže-mat, prisutne džematlije sume gledale u čudu. Odnosilisu se prema meni sa pažnjommisleći da je moje dobro ras-položenje samo prividno. Ip-ak, zahvaljujući pomoći uzvi-šenog Allaha ja sam ponovozdrav. Studiram, postim rama-

zan, kao nekada prije bolesti.Osjećam se kao da nikad nije-sam bio bolestan, kaže Ardi-jan.

Nakon što je prije bolestibio i na hadžu, po povratku izbolnice Ardijan je proteklogramazana bio i imam u jednojod đakovičkih džamija.

Njegovi majka i otac subez posla, i pored finasiranjadva studenta u porodici teškosu mogli da obezbjede sredst-va za skupe ljekove koji su bilipotrebni njihovom sinu.

Udruženje građana "Perpa-rimi" iz malesijskog sela Di-noša potrudilo se da, uz po-moć dobrotvora iz ovog kraja,obezbjedi sredstva za liječenjemladog Ardijana. Predsjednikovog udruženja, HajrudinBećaj, kaže da mladi studentnije jedini kome je "Perpa-rimi" pomogao.

-Trudimo se da pomogne-mo koliko nam mogućnostidozvoljavaju. Sredstva smoskupljali od džematlija iz ma-lesijskih džamija, kao i od do-brotvora iz ovog kraja koji suimali razumijevanja za tuđunesreću. Pored Ardijana, u po-moć smo pritekli i NedžaduKuču iz Bijelog Polja, koji jetakođe bolovao od karcinoma.Kako nije imao novca za ter-apiju, Nedžad je htio da sevrati kući gdje živi sa petorodjece. Pored njega pomagalismo i Ajiši Bljakaj, skupljajućipriloge od džematlija, kazao jeBećaj.

SSaammiirr KKaajjoosshhaajj

Iako su ljekari mislili da mu nema lijeka, Ardijan Ramaj iz Đakovice pobijedio je karcinom

Na smrt sam gledao drugačijim očima

Kada smo se sreli učio jeezan. Pođi samnom u džamiju,rekao sam. Kao što znaš, da-nas je petak trebaš klanjatidžumu namaz.

- Ti znaš da ja ne idem udžamiju, reče.

- Znam, ali baš me intere-

suje koji je razlog?- Šta ja znam, reče. Možda

malo utiče okolina, a i svakakoizbjegavam da mi se pegla napantalonama ne pokvari pri-likom saginjanja u namazu.

Počeh se smijati.- Vjerovatno se šališ, rekoh.

Zar se zbog toga odustaje ododlaska u džamiju?

- Potpuno sam ozbiljan.Znaš da mnogo vodim računao odjeći i da mnogo volim ze-lenu odjeću.

I zaista je tako. Čisto i li-jepo bi se nosio, na sebi biuvijek imao nešto od zeleneodjeće koja je bila ispegla-na.

- Dobro, rekoh. Da li si ik-ada bio u džamiju, upitah.

- Dok sam bio kao dijeteišao bih ponekad sa djedom,ali tada nijesam mislio na pan-talone i da će mi se proširiti udijelu potkoljenice, no sadačisto sumnjam da bih otišao,reče.

Pokajao sam se što samuopšte o ovoj temi razgovarao,jer su me njegove riječi baš iz-nenadile i tako se rastavismo.Dva mjeseca kasnije čujem daje došao u džamiju, te odmah

odoh tamo. Bio je ispred svihpoređanih safova i opet na se-bi imaše zeleno odijelo. Po-lako mu se približih i tihimglasom upitah:

- Rekao si da nećeš doći udžamiju?

Ništa mi nije odgovorio,jer je ležao na tabutu, prekriv-en zelenim prekrivačem, pri-premljen za dženaze-namaz.

S turskog prevela:IIzzeettaa FFeejjzziićć

iz knjige "Gerçege Dogru"

Zeleno odijelo

AArrddiijjaann RRaammaajj

Shenjat, ajetet e Zotit, qof-shin ato të shfaqura në fa-qet e Kur’anit, ose ato të

shfaqura në horizonte të gjithë-sisë, madje edhe në veten tonë,apo, më në fund, ato të cilat va-zhdimisht na janë paraqitur nëpllakën e Historisë Botërore, ja-në mënyra përmes së cilës Ai eshfaq Vullnetin e Vet (al-mashi-eh), pra mënyra e komunikimittë Tij me njeriun. Jorastësisht,leximi analitik i këtyre shenjaveështë urdhëri i parë me të cilinna obligon Allahu a.xh.. Këtuedhe qëndron arsyeja përse pasçdo varg ajetesh që Kur’ani irradhitë, epilogjet e tyre qartastheksojnë që ata të cilët intelektdhe zgjuarsi kanë, dijnë të kun-drojnë, sodisin dhe thellë men-dojnë.

Shenjat e Zotit të shfaquranë skenën e historisë së njerëz-imit, luajnë rolin vendimtar nëudhëzimin e njeriut, hidajetit.Prandaj, Kur’ani, fillimisht siFjalë e Zotit e pastaj si udhërrë-fim i njeriut deri në Ditën e Fu-ndit, është përplot rrëfime tëcilat jo vetëm që kanë për qël-lim ta regjenerojnë Imanin nëzemrat tona, por edhe të na njo-ftojnë me ligjshmërinë që mbr-etëron brenda fenomeneve his-toriko-shoqërore, e cila na shfa-qet përmes ligjit të kauzalitetit(shkak-pasojë). Me fjalë të tjera,Kur’ani shkoqit shkaqet e ngrit-jes, zhvillimit, përparimit, suk-sesit, pra, lumturisë së atyre tëcilët janë dashamirët e Zotit(evlija-Allah), gjersa në anën tje-tër, na njofton me shkaqet e rë-nies, dështimit, dëshpërimit,humbjes së atyre të cilët kundë-rshtuan, mohuan udhëzimin etij. E gjithë kjo zhvillohet në njëligjshmëri e cila nuk pëson ndr-yshime, të cilën gjeniu musli-man me vëmendje duhet ta ku-ndrojë, rezonojë e pastaj ta akt-ualizojë dhe jetësojë në të pë-rditshmen e tij.

Andaj, Kur’ani por edhe tra-dita e Muhammedit a.s. themel-on, ta quajmë, "Institucionin epërkujtimit" (Edh-Dhikra). Përçfarë është fjala?! Në surenEdh-Dharijat: 55 thuhet: Dhepërkujto ti! Vërtet që përkujtimidobi i sjell besimtarëve!!! Përku-jto Ti o Muhammed, nëse atamend kanë, se çfarë ishte përfu-ndimi i atyre që më heret loz-nin në dërrasat e skenës së his-torisë së njeriut, populli i Lutitdhe Musait, Adi dhe Themudi,

e të cilët me kokëfortësi përgën-jeshtruan udhëzimin tonë!!!Por përkujto edhe përfundimine atyre të cilët Zotin besuan dhendihmën e Tij shpresuan!!!Ndoshta ky përkujtim do i sjelldobi përgënjështruesve, porndoshta edhe jo, sepse ata sy ka-në por nuk shohin, mend kanëpor nuk dijnë të mendojnë. Porpa dyshim, se për ata të cilëtZotin e besuan, ndihmën dheintervenimin e Tij shpresuan, isjell dobi përkujtimi i yt, ngasetë tillët dijnë të nxjerrin mësimnga shenjat Tona.

Pikërisht këtu bëhet fjalëpër "Ditët e Zotit" të cilat ditëveçanërisht cilësohen si të Tijat,edhe pse të gjitha pa përjashtimjanë të Tijat, meqënese inter-venimi i Tij në këto ditë ishte idrejtpërsëdrejtë dhe më i duk-shëm.

"Dhe ne dërguam Musainme ajetet Tona:

"Nxirre popullin tënd ngaerrësirat në dritë

DDhhee ppëërrkkuujjttoojjaa ttii aattyyrree DDiittëëttee AAllllaahhuutt!"

Me të vërtet, në këtë ka she-nja për çdo durimtar dhe mirën-johës"

Dhe kur Musai i tha popullittë vet:

"Përkujtoni begatinë e Alla-hut të cilën ju dhuroi,

atëherë kur nga njerëzit e fa-raonit ju shpëtoi

të cilët me vuajtjet më tëmundimshme ju mundonin,

bijët tuaj i thernin gjersafemrat tuaja në jetë i lënin.

Ja pra, pikërisht kjo ishtesprova e madhe nga Zoti juaj."(Ibrahim:5-6)

Nisur nga ky fakt, Muha-mmedi a.s., me ardhjen e tij nëMedine, përkujtimeve i jep ka-rakter institucional.

"Kur arriti i Dërguari a.s. nëMedine, i gjeti çifutët duke agj-ëruar. I pyeti ata se për çfarë poagjërojnë. Ata i thanë: Kjo ështëdita në të cilën Allahu e shpëtoiMusaun dhe Bijtë e Israilit ngafaraoni dhe populli i tij. Kështuqë ne agjërojmë për ta madhëru-ar këtë Ditë (për ta madhëruarZotin i cili na shpëtoi në këtëDitë). Pastaj tha i Dërguari a.s.:Më afër jemi Ne Musaut sesa ju.Dhe urdhëroi që të agjërohet kjoDitë".(Buhari dhe Muslimi)

Pra, në shenjë përkujtimi tëanimit të Zotit dhe simpatisë sëpërhershme të Tij ndaj atyre tëcilët i janë nënshtruar dhe

përkushtuar Atij. Mu këtu qëndron edhe rë-

ndësia e tubimeve tona më ra-stin e Ditëve të Zotit, më rastine Meuludit kur përkujtojmë be-gatinë e Zotit, neve me dërgi-min e atij që është mëshirë e bo-tërave, Natës së Mi’raxhit si ngr-itje e njeriut sferave të qenësisëe cila, më në fund, kurorëzohetme takimin e pandërmjetësue-shëm të robit me Zotin, NataBedrit apo Nata e fitores dhengadhnjimit të Vërtetës mbi tëtë pavërtetën, dhe aktualisht,me rastin e Hixhres, Shpërngu-ljes se Muhammedit a.s. ngaMekka ne Medine, për çfarëedhe do të flasim.

Nocioni i Hixhres është no-cion tejet kompleks brenda tërë-sisë së gjithëmbarshme dhestrukturës koherente të Islamit.Meqënëse është pothuajse epamundur ta shtjellojmë plotë-sisht tërë përmbajtjen e tij, dotë përpiqem ta elaboroj nga dydimensionet të cilat përgjithë-sisht e përfshijnë thellësinë dhegjerësinë e këtij nocioni.

DDiimmeennssiioonnii ii ppaarrëë paraqetrealizimin e nocionit të Hixhrësnë rrafshin historik. Hixhra sishpërngulje nuk ka një rëndësivendimtare, meqenëse asaj veç ikanë parapri disa shpërngulje(kujtojmë dy në Abasini). Porajo çfarë, në të vërtetë, e shq-uan Hixhrën për në Medine –saqë meriton të jetë nismë kale-ndarike e muslimanëve – ështëse kjo shpërngulje zhvillohetpër një “për” më të madhe. Mefjalë të tjera, si Hixhra në Aba-sini poashtu edhe ajo në Med-ine janë shpërngulje nga tortu-rat, vuajtjet, mundimet, persek-utimet etj., por për dallim prejasaj në Abasini kjo në Medineishte për themelimin e njëShteti Islam i cili do të rrojë nënritmet e Fjalës së Zotit, damar-ëve të cilit shtet do të qarkullojëDrejtësia. Ose, siç ka qejf të shp-rehet një nga ideologët më tëfamshëm të shekullit të kaluarSSeejjjjiidd KKuuttbbii, për realizimin esistemit të Zotit në tokë. Pra, qëakideja e teuhidit (doktrina enjëshmërisë së Zotit dhe liriminga çdo formë dhe trajtë tjetër eadhurimit), pasi që është konsti-tuar dhe rrënjosur trembëd-hjetë vite në Mekke në zemrat ebesimtarëve, t’i lëhet hapsirë tëshpërthejë lirshëm në rrafshintoksorë, e kjo nuk vjen në shpr-ehje pa organizim serioz ekono-

mik, politik, shoqëror, ushtar-ak, kulturor etj. që nënkuptonnjë shtet. Prandaj, themelimi ishtetit nuk është detyrë e lehtë,sado që mund ta përfytyrojmëtejet të thjeshtë dhe primitiv nëkrahasim me standardet tonabashkëkohore.

Muhammedi a.s. ka një obj-ektiv por edhe taktikë dhe stra-tegji e cila çon drejt realizimit tëprojektit. Për ta themeluar sht-etin, që njëherazi nënkupton re-ndin, bashkësinë, shoqërinëdhe politikën, ai ndërmerr trepoteza vendimtar:

Sendërton vëllazërimin nëmes muslimanëve të Medinesdhe atyre të Mekkes në një rraf-sh më të lartë fetar dhe shpirt-ëror, duke mos këputur dhe asg-jësuar lidhjen e gjakut e fisit,gjë që është e pamundur. Kom-unizmi është munduar të prom-ovojë vëllezërimin për t’i asgjës-uar përkatësitë nacionale e fet-are, me ç’rast, siç thotë LLeesszzeekkKKoollaakkoovvsskkii, ideologjia mark-siste i ka ushqyer nacionalizmatsikur varrëtarët e vet për të mbi-jetuar në pushtet, rënia e tij sjellrënien e këtij vëllazërim absurdi cili, tashmë, shëndërrohet nëluftë të tmerrshme, pasojat e sëcilës u shijuan. Prandaj vëllazë-rimin (el-Mu’ahat) të cilin e real-izon Muhammedi a.s. nuk i asg-jëson përkatësitë fisnore dhenacionale-kombëtare, por i tran-scendon ato në një instancë mëtë lartë, siç është ajo shpirtëroree besimit.

Ndërton Xhaminë e cila par-aqet qendrën e jetës dhe aktivi-tetit fetar, shoqëror, politik,edukativo-arsimor, diplomatik,nga e cila qendër muslimanëthyjnë në hapsirë dhe kohë, ky-çen në rrjedhat botërore, ndër-tojnë jetën e tyre martesore, fa-milijare, ushtarake (mbrojtëse),diplomatiko-politike. Megjitha-të, muslimanët vazhdimisht ikthehen xhamisë, qendrës së ty-re, në të cilën sërisht tubohen,strehohen, po në të njëjtin mo-del, dhe parim të Ka’bes e cilaparaqet centralin (qendrën) uni-versal(e) të Ymmetit Islam, metë cilin ndërlidhen, përmes mi-hrabit, mbarë xhamiat e plan-etit tonë.

Sjell kushtetutën e ashtuqu-ajtur Kushtetuta e Medines qëparaqet aktin më të lartë juridi-ko-ligjor të një shteti. Kushtet-uta e Medinës ka patur t’i kryej

dy detyra: e para, që krahas vël-lazërimit në mes muslimanëveqë paraqet lidhjen e brendshmenë mes tyre, në mënyrë konk-rete dhe precize duhet t’i defi-nojë të drejtat, dhe obligimet tëcilat i kanë ndaj njëri tjetrit, gjëqë paraqet lidhjen e jashtme nëmes tyre. E dyta, meqënëse Me-dina ishte qytet multinacional(arab dhe hebre) dhe multikon-fesional (Musliman, Hebre, Kri-shterë dhe pagan), atëherë kyakt duhet të jetë i gatshëm tërregullojë këtë shoqëri heterog-jene. Kështu që prej 52 nenevetë cilat i ka kjo kushtetut, 27prej tyre kanë të bëjnë me tëdrejtat dhe obligimet e konfe-sioneve tjera.

Për këtë arsye Hixhra, si fil-lim i inkuadrimit të Ymmetit,tashmë të organizuar, në sken-ën e rrjedhave botërore, kon-siderohet me të drejtë epokë,erë e re kalendarike, pra koho-re, krahas asaj hapsinore, përYmmetin e Muhammedit a.s.

DDiimmeennssiioonnii ii ddyyttëë paraqetrealizimin e nocionit të Hixhrësnë rrafshin shpirtërorë. Çdomanifestimi të jashtëm doemosi korrespondon një entitet i br-endshëm i cili është jashtëko-horë dhe jashtëshpirtërorë. Kydualitet vërehet tek njeriu nëaspektin e tij truporë dhe shpi-rtërorë, në interpretim të Kur’a-nit, tefsir dhe te’vil, madje edhenë Emrat e Zotit, edh-Dhahiruel-Batin, i Dukshmi dhe i Pa-dukshmi. Nocionit të Hixhrës, icili nënkupton zhvendosjenprej një vendi në tjetrin, që nëliri të fillohet një jetë e re, i kor-respondon transformimi i bre-ndshëm i njeriut, nga një jetë eshfrenuar, dështuar, e pakup-timtë që vjen si rezultat i largi-mit nga Udha e Zotit, kah jeta eharmonizuar, e paqët, e kup-timtë, të cilën e ofron Udhëzimii Zotit. Pikërishtë këtu synonMuhammedi a.s. kur Muhaxhi-rin e definon, si dikush i cililargohet (shpërngulet) nga ajoqë Allahu e ka ndaluar. (Buh-ari) Ska dyshim se ata burra tëcilët e bënë Hixhrën në Medi-ne, para kësaj zhvilluan një hi-xhre/zhvendosje por në pllakëtë zemrës së tyre. Ata në zem-rën e tyre instaluan besimin nëtë vetmin Zot, tevhidi, duke lar-guar nga vetja çdo trajtë tjetër të

9 shkurt 2005.

Hixhreti ndërmjet dimensionithistorik dhe shpirtëror

Vazhdon në faqen vijuese

EELLIIFF islamske novinegazetë islame 10BASHKËKOHORE shkurt 2005.

adhurimit. Në të vërtet tevhidiështë lirim nga prangat e zotr-ave të rrejshëm, pasioneve, eg-os, kultit të njerëzve, gjë që ve-tem sjell egoizmin, servilizmindhe hipokrizinë, për të adhuru-ar të vetmin Zot i cili është iVërtet, i Përhershëm, Apsolut.Hixhra, nga ky këndvështrim,poashtu nënkupton lirimin ngaveset e liga (esfele safilini) të ci-lat fuqishëm na mbajnë për fun-drrinën e kësaj Bote më të Ulët(Dunja prej dunuu = i ulët), përt’i mveshur cilësitë fisnike tëcilat na kthejnë formën primor-diale (ahseni tekvimin) në tëcilën neve Zoti fillimisht na kri-joi.

Ndoshta rëndësia më e ma-dhe e këtij përkujtmi qëndronpikërisht në kundrimin e gjend-jes së shoqërisë muslimane pas1426 vitesh të historikut të tij.Në të vërtetë, për analizën egjendjes së muslimanëve as qëduhet një kundrim, ngase ajoështë tepër e qartë dhe e duk-shme. Por, sa është e qartë, poaq edhe është tragjike. Fati ishoqërisë muslimane nuk ështëmë i mirë se i minjve në labora-tor, që të dy janë viktimë eeksperimenteve. Shoqërisë mu-slimane i importohet sekulariz-mi, socializmi, modernizmi, gl-obalizacioni, liberalizmi, veha-bizmi, ndërsa ajo as që posedonstrategji dhe taktikë efikase kri-tikisht t’i përgjigjet këtyre sfi-dave. Aq më tepër, as që arrijnëmirëfilltë të kthjellohen ngahutia e izmit përkatës, kur sh-ih, shoqërisë muslimane u inje-ktohet një model i ri nga spek-tri i bollëkshëm i izmave meqëllim që të revitalizohet hutia,tashmë, kronike. "…ti njerëzit isheh të dehur po ata s’janë tëdehur, por dënimi i Allahut ës-htë ashpër."(Haxhxh:2) Ajoçfarë ia vlen të bëhet në këtëmoment është t’i kthehemi vet-vetes tonë, që përsëri shpirtër-isht të konstituohemi. Të shpër-ngulemi nga bredhjet e verbër-ta intelektuale për të zënë vendnë Truallin e Vërtetës së Zotit.Kur Zoti nuk zë vend në zemër,vetëdije dhe sjellje të njeriut,atëherë njeriut me të madhe iështë rrënuar dinjiteti.

Jemi të bindur se në këtoditë të bekuara Zoti është mëafër nesh. Kjo ndjenjë krijonklimën e haresë dhe gëzimit tëcilën në ne e sjell besimi. Në tëvërtetë, duhemi që me këtë be-sim të ngopemi, shpirtërisht tëforcohemi që të jemi në gjendjetë ndikojmë në realitetin tonëtë vrazhdë, t’i japim më tepërdritë dhe shpresë, të vërtetëdhe drejtësi.

Edin Gjoni

Në rrafshin më të thjeshtëtregtia dhe biznesi mer-ren me shkëmbimin e të

mirave dhe shërbimeve. Por, bi-znes është më shumë sesa ve-tëm qarkullim i të mirave dheshërbimeve në njërën anë dhe eparave në tjetrën. Prodhimi, pa-ketimi, shpërndarja dhe mesa-zhi reklamues që përcjell atë, tëgjitha këto mbajnë parullën rre-th asaj se çka është e mirë apo edëshiruar dhe çfarë jo. Përmeskëtij shkëmbimi të gjërë, si nënivelin emocional ashtu edheintelektual, biznesi mund të jetëagjent i fuqishëm i ndryshimevekulturore.

Kjo ka marrë shprehje tëgjerë tani në epokën e mediasdhe marketingut profesional.Dikur roli i shitësit ishte të plo-tësojë dëshirat e lindura nga ne-voja e thjeshtë. Sot, roli i tij ësh-të që së pari të krijoj nevojën qëmë pas të plotësohet ajo. Kjo bë-het në të vetmen mënyrë të mu-ndshme; duke zëvendësuar ne-vojat që janë të kufizuara medëshirat që janë të pakufizuara.Ata shesin fantazi dhe simboleduke iu drejtuar ndjenjave tonathelbësore.

Në ekonomitë më të zhvil-luara botërore mesazhi rekla-mues i vjen konsumatorit nga tëgjitha anët, në çdo kohë, ditëndhe natën. Mesazhi përsëritës;blej, blej, blej; konsumo, konsu-mo, konsumo, ngacmon dëshi-rat tona. Ky është konsumeriz-ëm – rezultat përfid i material-izmit nën kapitalizëm. Përhapjae saj në mbarë botën është ajoqë quhet globalizim.

Motoja e konsumerizmitështë “jetojmë që të konsumo-jmë”. Dhe, për çdo problem nëbotë ka një zgjidhje. Blej diçka!Viktimat e saj përpjeken të plo-tësojnë shpraztirat brenda tyreme lojrat më të reja dhe i urojnëvetvetes që jetojnë në një epokëtë tillë progresi. Por përderisaata grumbullojnë sa më shumëtë mira, pakuptueshmëria rritetgjithnjë e më shumë. Boshllëkuthellohet.

Për më shumë, prapa arrit-jes së shkathët të marketuesve,dikush mund të shoh fytyrënmashtruese, të shëmtuar tëshfrytëzimit. Konsideroni shfry-tëzimin e bukurisë së femrëspër shitjen e çdo gjëje, që nga

makinat, pastat e dhëmbëve ederi tek hyrjet në kopshtet zolo-gjike.

Femrat kurrë më parë në hi-stori nuk janë poshtëruar dhenënçmuar në shkallë kaq të ma-dhe. Ata të cilët mund të bëjnëpara - profit nga kjo, janë përp-jekur të mbushin çdo hapësirësado të vogël me foto të llojllo-jshme femrash të zhveshura nëshkallë të ndryshme. Ambientiështë bërë aq shumë i tejngopurme këso ndyrësirash kulturore,sikurse ai personi që jeton pra-në kanalit të ujërave të zeza dhenuk i lë përshtypje era e rëndë esaj.

Ajo që më së shumti mërzitështë dështimi i shoqërivemuslimane në

ballafaqimin me këtësulm të furishëm. Një përgjegj-ësi e madhe padyshim bie mbiudhëheqësit e biznesit në atobashkësi. Ata është dashur ri-menduar shkakun e reklamim-it, marketingut, ambalazhimit,dhe shitjes. Është dashur të për-dorin forcën e tyre dhe të bëjnënjë kundërfushatë për të sfiduarkulturën pop. Ata mund tëkishin demostruar etikën e lartëdhe mësimet morale të Islamit.

Por, në të kundërtën, ata ka-në ndjekur qorrazi mashtrimetdhe teknikën e ndërmarrjeve tëbiznesit të botës së “zhvilluar”.Shumica e tyre kanë mbaruarshkollat elite të biznesit dhe patjetër kanë konkluduar që mar-ketingu është vetëm manipul-im. Por, vizionet e tyre, qëllim-et, shikimi i gjërave dhe mjetetqë përdorin janë të njëjta me atotë mësuesve të tyre.

Dështimi këtu qëndron nëdy anë. E para, dështimi për takuptuar rolin e biznesit në sho-

qërinë e sotshme. Kjo është ars-yeja se pse ndërmarrjeve të më-dha muslimane iu mungon vizi-oni për të reklamuar gjuhët, ku-lturën dhe vlerat morale; ata gje-nden atje vetëm për të bërë pa-ra, vetëm për profit. Nëse pro-narët dhe liderët e tyre kanë nd-onjë tendencë fetare, ata do tëshpenzojnë disa nga ato parapër bamirësi, duke mos e kup-tuar që kanë nevojë të inkorpo-rojnë, konkretizojnë mësimetIslame dhe vlerat morale në çdogjë; duke filluar që nga koncep-ti i produktit dhe dizajnimit ederi tek marketingu, komuniki-met dhe biznesi.

Dështimi i dytë qëndron nëpërkujtimin e përgjegjësi-

ve të biznesit në

Islam. Ka shumë hadi-the që na tregojnë meritat e tre-gtarëve të drejtë. Sipas një hadi-thi Profeti a.s. thotë: “Tregtari isinqertë dhe i drejtë do të jetë(në botën tjetër) me profetët, sa-dikët (të sinqertët) dhe shehidët(dëshmorët).” (Tirmidhi). Sipasnjë hadithi tjetër, kur Pejgam-beri u pyet rreth mënyrës më tëmirë për fitim për jetesë, ai tha:“Tregtia e drejtë, dhe të punoshme duart tuaja.” (Musnedi i Ah-medit). Të punosh me duart tu-aja do të thotë të fitosh jetesën evetvetes dhe jo duke shfrytëzuarpunën e të tjerëve apo duke gra-bitur nga pasuria e të tjerëve.

Shoqëria me Profetët dhedëshmorët është shkalla më elartë që mund të imagjinohet. Simundet që një njeri shpenzonkohën e tij duke bërë para dhefiton këtë vend të nderuar nëjetën tjetër? Sepse, duke sjellë tëvërtetën, sinqeritetin dhe vetëd-ijën për Zotin në biznesin e vet,shton ndershmërinë në shoqëri.

Tregtia e drejtë është një shpre-hi kuptimplote që përfshindevotshmëri në të gjitha aspek-tet e rrjedhshmërisë së një biz-nesi.

Tregtarët muslimanë, të ci-lët kanë mishëruar këto idealekanë përhapur Islamin në botë.Ata nuk kanë shkuar në misi-one të veçanta për të konvertu-ar njerëzit në Islam, por venda-sit duke rënë në kontakt me tre-gtarët muslimanë; me respek-tin, sinqeritetin dhe marrëdhë-niet e ndershme tregtare që ataposedonin, përqafojnë Islamin.Kjo ka ndodhur në shumëvende të Azisë dhe të Afrikës.

Kur’ani iu drejtohet atyre qëposedojnë pasuri, me këtë mes-azh: “Dhe me atë që të ka dhënëAll-llahu, kërko (ta fitosh) botëntjetër, e mos le mangu atë që tëtakon nga kjo botë, dhe bën mi-rë ashtu siç të ka bërë All-llahuty, e mos bën të këqija në tokë,se All-llahu nuk i do çrregullue-sit. ” (Al-Kassas, 28:77)

Kështu, pasuria dhe përpje-kja për ta fituar atë duhet vënënë shërbim të fitimit të Venditnë Botën tjetër dhe jo të përdo-

ret për të përhapur çrregulli-me në tokë. Sot ne e kemi ha-rruar këtë urdhër. Çfarë është

më e keqja, duke ndjekur ver-bërisht atë çfarë ne gabimisht emendojmë se është e suksessh-me, ne angazhohemi në përhap-jen e ligësisë, madje pa qenë tëvetëdijshëm për këtë.

Është një përgjegjësi e ma-dhe dhe një mundësi e shkëlqy-er kjo. Duke zgjeruar vizionine tyre tregtarët muslimanë mu-nd të bëhen një forcë e madhepër të sfiduar konsumerizmin,materializmin dhe kulturënpop. Përmes një analize të ho-llësishme dhe të kujdesshëm tëpolitikës së biznesit, ata mundt’i japin fund abuzimit të fem-rave, të fëmijëve, të konsuma-torëve dhe të të varfëve. Kjoështë çfarë bota ka nevojë për.Kjo është çfarë tregatrët kanënevojë për vetveten. Sepse, tre-gtia e drejtë është e vetmja tre-gti në të cilën kurrë nuk mundtë humbësh.

Nga KKhhaalliidd BBaaiigg,, IImmppaacctt IInntteerrnnaattiioonnaall

((1100 && 1111)) 22000044Shqipëroi BBrruunniillddaa BBrraasshhaa

Tregtia Bashkëkohore

A mos jetojmë që vetëmtë konsumojmë?!

EELLIIFFislamske novinegazetë islame11 ISLAMI DHE SHKENCAshkurt 2005.

NEXHAT IBRAHIMI

MMOORRAALLII DDHHEE FFEEJJAA

Nuk ekziston asnjë trajtëreligjioni që do të privonte lid-hjet me pikëpamje të caktuaramorale. Në disa religjione kjolidhje morale është më in-tenzive, kurse në disa religji-one është më e zbehtë, pormegjithatë ekziston në të gji-tha trajtat religjioze. Lidhjet emoralit me religjionin janë tëdomosdoshme, ndonëse teori-kisht mund të ekzistojnë nda-razi.

Mësimi islam mëson se feja/ besimi (ed-dinu / el-imanu)dhe morali (el-ahlaku) janë dysegmente të një raporti unikaltë njeriut ndaj botës dhe jetës.Kjo lidhshmëri e fesë dhe mo-ralit në Islam manifestohet nëmaksimën aq karakteristikekur’anore që “të besohet dhe tëbëhen vepra të mira”. Moralinë të vërtetë është besimi izbërthyer në synim dhe rregul-la të mirësjelljes. Morali në is-lam përbëhet në sjelljen apomirësjelljen e vullnetshme tënjeriut ndaj njerëzve të tjerë,të harmonizuar me faktin e ek-zistimit të Zotit. Morali islampërbëhet nga ndjenja, bindjadhe besimi se duke u sjellurmirë ndaj vetes, ndaj të tjerë-ve, ndaj materies së gjallë dhejo të gjallë ne sillemi mirë ndajZotit. Kjo bëhet nga ndjenja,konceptimi dhe besimi në kup-timin më të lartë, të botës tje-tër, të transcendencës hyjnoretë jetës njerëzore.

Me fjalë tjera, morali ështëi mundur vetëm nëse ekzistondomethënia më e lartë, tjetër ejetës njerëzore nga ajo e mbyl-lur në kufij të materies, hapë-sirës dhe kohës, nga ajo qëmanifestohej në dimensioninnatyror, biologjik të jetës njerë-zore. Kjo do të thotë se moraliislam, si ide dhe sistem vler-ash, mund të zë fill vetëm nëbotëkuptimin fetar.

Duke u nisur nga fakti semorali ka burim hyjnor, kursee gjejmë edhe te ateistët dheindiferentët, mund të thuhetse tek ata moraliteti paraqitetose si shprehje e fesë dhe mo-ralit të trashëguar nëpërmjetedukimit, arsimimit dhe trash-ëgimisë tjetër kulturo-qytetëru-ese fetare, ose si refuzim dekl-arativ i fesë, ndërsa feja megji-

thatë ndiqet në jetë si iner-cion, ose si pasojë e qëndrimitlaramanist, që është manifes-tim i zbrazëtisë së tyre fetare.(Në tërë këtë duhet pasur pa-rasysh se “mendimi e mohonZotin, kurse njeriu dhe jeta epohojnë”) Këtë mund ta kup-tojmë edhe nga ajo se “moraliështë lindur nga ndalesa dheka mbetur ndalesë deri sot.Kurse ndalesa është religjioze,edhe nga natyra edhe nga pre-jardhja..”

MMOORRAALLII DDHHEE DDIITTUURRIIAA

Për dallim prej moralit dhefesë, të cilët kanë lidhje të pan-dashme, morali dhe diturianuk janë në raporte të ngush-ta, madje përjashtohen ndërm-jet veti. Këtë në njëfarë mëny-rë e pohon edhe A. Izetbego-viq, në punimin e tij maestralMorali dhe religjioni, se “mbishkencë nuk mund të bazohetkurrfarë etike”. Kjo për arsyese sferat e veprimit të moralitdhe fesë dhe moralit dhe ditur-isë dallojnë pothuaj diametral-isht. Pretendimi që këto dy fu-sha mund të interpretojnë një-ra tjetrën sjellë deri te dy llojsupersticionesh: E para: kurshkenca përpiqet ta shpjegojëbotën e brendshme të njeriut;E dyta: kur religjioni përpiqett’i shpjegojë dukuritë naty-rore. Sepse, duke e shpjeguarbotën shpirtërore, shkenca eka objektivizuar, ashtu që prejshpirtit ka krijuar psikën, ku-rse prej Zotit ka krijuar para-shkaktarin, kurse religjioni na-tyrën e ka personalizuar palo-dhshëm, pra, e ka shndërruarnë jo-natyrë. Deri sa morali ve-pron në sferën e lirisë njerëzo-re, në horizontet intime tëshpirtit, në shkaqet dhe mun-dësitë e pakapshme të vull-netit, në rrafshin e vetëdijes, tëpersonalitetit, në hapësirën eraporteve ndërmjet njerëzve,në botën e brendshme të qël-limeve, dëshirave dhe përpjek-jeve, shkenca respektivisht dit-uria vepron, preokupohet mehulumtimin teorik dhe empi-rik të fakteve në rrafsh të ma-terialitetit, kuantitetësisë, kau-salitetit dhe entropisë së botës.Kjo do të thotë se dituria, shk-enca nuk mund të argumento-jë shkencërisht se diçka ështëe mirë apo e keqe, se diçkabën të flitet e të veprohet e di-

çka jo, shkenca nuk mund t’ieliminojë dilemat morale, nukmund të hyjë në idealet mora-le, shkenca nuk i rregullon çë-shtjet sikur: si t’i ndihmohetplakës së moshuar që ta kapë-rcejë rrugën e rrezikshme përkalim, shkenca nuk ofron për-gjigje para dilemës: çka tëshpëtojë nëse zjarri ka kapluarnjë shtëpi ku gjenden një njerii moshuar dhe një figurë artis-tike me vlera botërore? Përgj-igja morale është se duhetshpëtuar njeriu i moshuar.

Për dallim prej diturisë nëfetë dhe sistemet tjera, diturianë islam duhet të zhvillohet nëpajtim me parimet morale. All-llahu i madhëruar me fjalët etij “Lexo në emër të Krijuesittënd. ...” (El-Alek,1-5) këtë ekonfirmon. Me këto pesë ajetetë sures El-Kalem është vendo-sur themeli i raporteve ndërm-jet njeriut, natyrës, diturisëdhe Krijuesit, duke ofruar zgji-dhjen në konceptin e rapor-teve të njeriut-shkencës me fut-jen e cakut dhe kuptimit, pikë-mbështetja e së cilës qëndronjashta njeriut dhe jashta shke-ncës. Shkenca nuk është cakvetvetiu, por është instrumenti tewhidit dhe njohjes.

Gjatë historisë së mendim-it njerëzor dy tema janë spika-tur veçanërisht: Zoti dhe nje-riu. Pretendimi që dituria tëflasë dhe të preokupohet metemën për Zotin dhe njeriundo të rezultojë negativisht, se-pse të vërtetat më të mëdhapër Zotin, por edhe për njeri-un nuk do t’i gjejmë në bio-logji, fizikë, astronomi, psiko-logji, e madje as në teologji.Këto të vërteta do t’i gjejmënë librat e shenjta të feve qiel-lore. Këto kufizime të shke-ncës kanë të bëjnë edhe melirinë e dinjitetit të njeriut, tëtë drejtave njerëzore, kuptimittë jetës, të keqes dhe të mirës,...miqësisë, sakrificës, përku-shtimit, martesës, dashurisëetj.

Prishja e raporteve ndërm-jet morales dhe shkencoresdhe etikes dhe estetikes rezul-ton me shtrembërimet kërcën-uese ndaj njerëzisë të manifes-tuar nëpërmjet sekularizmit,materializmit, globalizmit dhekrizës ekologjike. Dituria pareligjion dhe etikë është synimpër vetveten dhe sjellë në rre-zik jetën e njerëzve.

Qasjet ndërmjet moralit dhe fesë

Morali, dituria dhe feja

Në tekstet shkollore, nëshkrimet e gazetave dhenë media të ndryshme,

historianët tanë praninë e Islamitnë Ballkan dhe në trojet shqip-tare e shohin krahas pushtimeveOsmane.

Të dhënat dëshmojnë se gjur-mët e Islamit në Ballkan dhe nëtrojet shqiptare janë shumë më tëhershme para shekullit XIV. Tëshkruhet për praninë e Islamit nëBallkan dhe në trevat shqiptarekërkohet një studim dhe hulumt-im i madh. Të shumta janë faktetqë dëshmojnë për praninë e Isla-mit, kontaktet arabo-islame meBallkanin, dhe në vend që të zbu-lohen nga holumtuesit tanë, janëmeritë e të huajve, por ne në këtëpunim do të cekim vetëm disa prejargumenteve të historianëve.

Kështu, hulumtuesi perëndi-mor G.B. Pellegrini thotë se“shumë gjuhë në Mesdhe edhesot në glosarin e vet kanë shumëfjalë arabe, që gjithsesi nuk i ka-në përhapur e sjellur vetëm turqitnë Evropë, por ato janë rezultat ikontakteve më të hershme tëEvropës me arabët”.

Arabët, përkatësisht kulturënarabo-islame, i kemi të pranish-ëm në Adriatik dhe viset breg-detare qysh në shekullin VIII, eqë me ndërprerje të shkurtra doti hasim deri në fillim të shekullitXI, apo në vitin 1023, kur nga Si-cilia ndërmorën sulmin e funditnë bregun lindor të Adriatikut.Nga këto kontakte tregtare, ush-tarake, diplomatike, shkencore ereligjioze prej tre shekujsh, e int-ensive rreth një shekulli e gjy-sëm, kemi ndikime të mëdha rec-iproke, e sidomos të atyre arabo-islame mbi ato ballkanike, praedhe iliro-shqiptare, si kulturëmë e avancuar e cilësore.

Prandaj, duke u nisur edhenga hershmëria e tyre, këto lid-hje kanë lënë gjurmë të thella nëtrevat ballkanike e më gjërë. Kë-shtu mund të përmendim se nëdisa fshatra të Mostarit janë zbu-luar monedha argjendi të periud-hës së Mervanit II, El-Himarit(744-750), që dëshmojnë se mus-limanët e atëhershëm kanë zhvil-luar një jetë aktive me popujt endryshëm, në rastin tonë me ili-ro-shqiptare. Monedhat e gjeturanga njëra anë kanë të shkruar su-ren “El-Ihlas” të Kur’anit, në m-es maksimën e teuhidit, monotei-

zmin: La ilahe il-lall-llah, ndërsanga ana tjetër ajeti 33 të surësKur’anore “Et-Tevbe”. (Ali M.Basha, Islami në Shqipëri gjatëshekujve, fq. 35)

Orientalisti serb R.Bozhoviqkontaktet islamo-evropiane, e ve-çanërisht ato sllave-islame, poredhe ndikimet reciproke, i shehse janë zhvilluar në tre drejtime:1) nëpërmjet Bizantit, përkatësi-sht kufirit bizantino-arab dheluftërat ndërmjet dy perandorive,2) nëpërmjet Spanjës, Egjiptitdhe Siçilisë, në të cilat civilizimiarab ka arritur përmasa të mëd-ha, 3) nëpërmjet Hungarisë, pë-rkatësisht nëpërmjet Veriut dheluftërat nomadë, peçenegëve.

Poashtu, mësimet islame, ku-lturën islame në trojet tona i sol-lën edhe peçenegët, turqit vardar-ianë, poashtu edhe figura krye-sore e misionarëve, që përmen-det në historikun e islamizimit tëviseve tona, është figura e SariSalltëkut. Këto misionarë dhekëto grupe muslimanësh e sollënfenë Islame në trojet tona paraardhjes së Osmanlinjve.

Në librin “Historia e popullitshqiptarë I”, Grup Autorësh fq.148-149, tregon: “Kulturën ara-bo-islame e kemi të pranishëm nëtrojet iliro-shqiptare edhe me pe-çenegët qysh në shekullin VIII, tëcilët në këtë kohë i hasim të kuf-izuar në Jug me themën e Maqe-donisë, Strumës, në Veriperënd-im me sllavët, në Lindje me De-tin e Zi, në Veri me Hungarezët eBizantin”. Kurse, sipas R. Bozho-viq “Peçenegët muslimanë janëbartës të mundshëm të kulturësarabo-islame në Ballkan”. Ai tho-të: “Duke e marrë parasysh arsi-min e tyre të shkëlqyeshëm, qëshumë historianë e theksojnë, gji-thsesi se kanë qenë bartës adeku-at të kulturës dhe natyrës arabo-islame”. Edhe Viljem Tirski shpr-ehimisht pohon se “cubat e pop-ullit endacak që bëhen synet (ci-rkumizohen) janë Peçenegët”.

Poashtu për përhapjen e Isl-amit janë edhe Turqit Vardarianëtë cilët nga Anadolli i shpërngulicari Teofil (829-842) për arsye see pranuan Islamin dhe i vendosinë Maqedoni. Franjo Raçki men-don se turqit vardarianë zanafill-isht kanë qenë musliman.

Shkaku tjetër i përhapjes së

Feja Islame në trojet Shqiptarepara Osmanlinjve

Vazhdon në faqen vijuese

EELLIIFF islamske novinegazetë islame 12REPORTAZH shkurt 2005.

Islamit është edhe prania e mus-limanëve në mbretërinë Bullgaregjatë Mesjetës. Sipas historianitshqiptarë S. Rizaj, bullgarët dep-ërtuan përtej danubit nga fundi ishekullit VII. Kurse Shaban De-miri në “Gjuhësi Ballkanike”,1994 fq. 194, sundimin e bullgar-ëve në trojet iliro-shqiptare e vëgjatë viteve 815-1018. PoashtuStephan Hill pohon se Bullgarëtnë fund të shekullit IX depërtuangati deri në Durrës. Kurse V. Kla-iq thotë se “në Bullgari dhe nëvendet fqinje ka pasur musli-man”. (Për me tepër shih N.Ibr-ahimi, vepër e cituar fq. 210-211)

Ka tregues se tregtarët, udhë-përshkruesit, teologët mistik osejo, të cilët kanë luajtur rolin e mi-sionarit, predikuesit të besimit Is-lam, i kanë vizituar vendet tona br-egdetare, pastaj luginat e lumenjvedhe qendrat tregtare-qytetet shu-më herët. Mandej ka të dhëna sekjo ka ndodhur shumë më përpa-ra, do me thënë para ardhjes sëOsmanlinjëve në trojet tona dhenë Ballkan. Fr. Raçki pohon se nëfund të shekullit XI turqit qenë ve-ndosur rreth liqenit të Ohrit. (AliM. Basha, vepër e cituar fq. 39)

Kurse sipas gojëdhënave tëqytetarëve të vjetër, rreth xham-isë së Marinarëve në Ulqin, thu-het se ka qenë Xhamia më e vj-etër në këto troje, të cilët turqit ekanë gjetur të ndërtuar kur kanëardhur në Ulqin me 1571. (Gaze-ta Elif, nr.12, fq.9)

Këto ishin disa nga shumëfakte dhe argumente të cilat kon-firomojnë se Feja Islame ka egzis-tuar edhe para ardhjes së Osman-linjëve në Ballkan e veçanërishtnë trojet tona shqiptare, këtofakte hedhin poshtë akuzat që ibëhen Islamit, kinse feja islameështë përhapur me dhunë dheme ardhjen e osmanlinjve në tro-jet tona. Për ta përfunduar çësht-jen e ekzistencës së Islamit nëtrojet tona para ardhjes së osman-linjve, do të thosha se është det-yrë e historianëve, në përgjithësidhe atyre shqiptare në veçanti qëtë merren me këtë çështje. Kursenë këtë realitet, deri tash të hesh-tur, të parëve tanë musliman dot’u bëhet e padrejtë duke thënëse kanë qenë katolik, por turqia ibëri me dhunë muslimanë! Paru-llat e tilla, si duket, do t’i përdo-rin vetëm mediokrët dhe sharlat-anët shkencorë, por jo edhe shke-ncëtarët e mirëfilltë.

Këtë punim po e përfundojme fjalën e All-llahut xh.sh. kuthotë në Kur’anin Famëlartë nësuren Es-Saff ajeti 8:

““AAttaa dduuaann ttaa sshhuuaajjnnëë ddrriittëënn eeAAllllaahhuutt mmee ggoojjëëtt ee ttyyrree,, ppoorr AAllllaahhuuee pplloottëëssoonn (përhap) ddrriittëënn ee VVeett,,eeddhhee ppssee ee uurrrreejjnnëë jjoobbeessiimmttaarrëëtt””..

Përgatiti: Senad Makoviq

Në organizimin e Këshi-llit të teqes halvetianenga Struga, e nën pa-

tronazhin e reisu-l-ulemasë sëBashkësisë Islame në Republi-kën e Maqedonisë, të shtunën,më 12.02.2005., me rastin eVitit të Ri Hixhri 1426, umbajt Mbrëmje me ilahi, në tëcilën ishte i ftuar edhe Kori iBashkësisë Islame Ulqin.

Udhëtimi nisi ditën e pre-mte, nga Ulqini, nëpër Suko-binë, Muriqan, Shkodër, Le-zhë, Fushëkrujë, Durrës, Kav-ajë, Elbasan, Librazhd, Prre-njas, Qafë Thanë dhe në Str-ugë, e cila është rreth 15 kmlarg nga kufiri me Shqipërinë.Grupi i përbërë nga 11 antarëtë korit dhe udhëheqësit, ima-mit Suad ef. Ukoshatës, arritinë Strugë rreth orës 17:00,dhe u prit nga nikoqirët, kupasi u fal akshami, u shtruadarka e më pastaj musafirët uvendosën në hotel. Të nesër-men paradite Kori bëri një viz-itë të shkurtër deri në Ohër, icili gjendet 15 km larg Stru-gës. Me këtë rast u bë një lun-drim nëpër liqenin e Ohrit,prej nga shiheshin pamje imp-ozante, shtëpitë pothuajse tëgjitha janë dy katëshe, të ndër-tuara në stilin tipik oriental,në mesin e të cilave vërehesh-in edhe minaret e shumë xha-mive në Ohër, nga të cilat dë-gjoheshin zërat e bukur të mu-ezinëve që thërrisnin ezanin.

Struga si qytet ka dy xha-mi, njëra në të cilën rituali ifaljes përmbanë ritet e zakon-shme – të përgjithshme për të

gjitha xhamitë tona, dhe tjetranë të cilën ushtrohet tarikatihalvetian, që të dyja me nga 2imamë, të regjistruar në Myfti-ninë e Strugës. Teqja halvetia-ne e cila është 100m larg xha-misë (në kompleksin e xhami-së gjendet selia e Myftinisë sëStrugës), e ka të ndërtuar ed-he minaren, nga e cila 5 herënë ditë thirret ezani, e çdo na-të falet namazi i natës (tehexh-xhudi) një orë para imsakut.Pas namazeve ushtrohet dhi-kri, i cili është veçori e këtijtarikati.

Pas namazit të ikindisë,ditën e shtunë, udhëheqësi igrupit, bëri një bisedë me im-am Mustafën, njërin nga dy

imamët e xhamisë, i cili kishtekryer Fakultetin e shkencaveislame (FIN) në Sarajevë. Pra-në xhamisë gjendet një tyrbe,në të cilën janë të varrosur tëafërmit e disa shehlerëve (tëtanishëm dhe të kaluar) të te-qes së përmendur, në të cilënshpesh herë vijnë njerëz përt’u lutur dhe për të lënë diçkamateriale, kundër të cilës gjëishte Myftinia, por imamët eteqes këtë e tolerojnë!? Si re-zultat i kësaj, Myftinia këtë vitnuk ishte ftuar fare në progr-am, për dallim nga viti i kalu-ar, kur ishte prezent edhe Ko-ri nga Ulqini. Ndërsa, dy ditëmë heret Myftinia kishte orga-nizuar një program të ngjash-ëm, dhe i kishte ftuar dy ima-mët e teqes, e ata megjithatënuk i ishin përgjigjur ftesës?!Imam Mustafës i kërkuam qëKëshillit të Bashkësisë IslameUlqin t’i dërgojë një shkresë,me të cilën do ta njoftonte pakmë shumë mbi veprimtarinë ekësaj teqeje, dhe me të cilëndo t’i sugjeronte pjesmarrjenapo mospjesmarrjen e Korit tëUlqinit në mbrëmjet e ardh-shme të organizuara nga ta,për të evituar indinjata dhemosmarrëveshje. Kjo më sëpaku do ishte qëllimi ynë.

Programi filloi në orën19:30 me një ashere (pjesë nga

Kur’ani) të cilën e këndoi një-ri nga pjestarët e Korit të ilah-ive nga Tetova dhe më pastaj ulexuan disa pjesë nga hz. Mevl-ana në gjuhën turke, gjuhë ecila këtu përdorej me të ma-dhe, krahas shqipes dhe maqe-donishtes. Programin e udhë-hoqi njëri nga dy imamët e te-qes, i cili ftoi musafirin e parë- Korin nga Strumica, të cilëtkënduan 5-6 ilahi të gjitha nëgjuhën turke dhe të përcjellu-ra me tupan. Pas tyre rendiishte për Korin e Ulqinit, tëcilët me këtë rast kënduan 4ilahi në gjuhën shqipe dhe tëpërcjellura me def. I treti ishtenga Llabunishta, të cilët kënd-uan 6 ilahi në gjuhën boshnja-ke. Kori nga Tetova ishte i kat-ërti me rradhë, i cili egzekutoimë së shumti ilahi, disa prejtyre në shqip e disa në tur-qisht, dhe në fund këndoi Ko-ri i teqes nikoqire, me një ilahitë pandërprerë 15 minutash.

Në fund të programit she-hu i teqes i ndau pjesmarrësvenga një përkujtim dhe të gji-thë të pranishmit u servuanme çaj e ëmbëlsira. Programipërfundoi rreth orës 21:00.

Grupi nga Ulqini u nis përUlqin të nesërmen, të dielën,në orën 09:00 dhe arriti në or-ën 18:00.

Suad Ukoshata

Kori i Bashkësisë Islametë Ulqinit në Strugë

DDeettaajj nnggaa pprrooggrraammii

AAnnëëttaarrëëtt ee ggrruuppiitt

EELLIIFFislamske novinegazetë islame13 NGA JETA FETAREshkurt 2005.

Me rastin e ndërrimit të vi-teve hixhri, të enjten, më 10.02.2005., Bashkësia Islame eUlqinit organizoi mbrëmje fe-tare me temë MMeessaazzhhii ii hhiixxhhrree--ttiitt,, ku të ftuar për të ligjëruarishin teologët Muhamed Sytaringa Shkodra dhe Edin Gjoninga Ulqini.

Imami i xhamisë shtroi da-rkë për musafirët nga Podgo-rica, Ulqini dhe Shkodra. U falnamazi i jacisë dhe më pas fil-loi programi. Imami i xhamisë,h. Isa ef. Aloshi në fjalën hy-rëse, pasi falënderoi Allahunxh.sh., përshëndeti të pranish-mit e në veçanti reisin e Bashk-ësisë Islame Rifat ef. Fejziqin,myftiun Jusuf ef. Gjokën, hafi-zin nga Stambolli Fatih Kaplla-nin, kryeimamin h. Rexhep ef.Likën dhe kryetarin e KëshillitDr. Gani Karamanagën.

Përshëndetjet i vazhdoikryeimami i cili në mes tjerashpërshëndeti xhematin e Krava-rit për vullnetin e tyre për fal-jen e pesë kohëve të namazitme xhemat.

Në vazhdim fjalën e morireisi Rifat ef. Fejziqi, i cilipasiqë falënderoi Allahun dhepërshëndeti të pranishmit, ftoitë gjithë besimtarët që të bëjnë

hixhret në zemrat e tyre dukeu larguar nga veprat e kqia dheduke punuar nga ajo që ka lej-uar Allahu.

Pas këndimit të një ashere-je nga Fatih Kapllani i cili mezërin e tij të ëmbël kënaqi zem-rat e të pranishmëve, fjalën emori Muhamed Sytari, i cilishtjelloi pjesën e parë të temëssë hixhretit, për ta vazhduarpjesën tjetër Edin ef. Gjoni.

Ligjeruesit duke shtjelluartemën e hixhretit, shprehën pi-këllimin për faktin që musli-manët manipulohen nga ana eatzre që me çdo kusht duan tafikin dritën islame.

Në atë mbrëmje prezentuantë gjithë imamët e Ulqinit dheAnës së Malit, si edhe ArbenHalluni, nga Shkodra, i cili nëemër të Myftinisë së Shkodrëspërshëndeti të gjithë të pranish-mit. Përshëndetjeve iu ba-shkangjit edhe kryetari i Kë-shillit të Bashkësisë Islame Dr.Karamanaga i cili ndër tjera thase Bashkësia Islame është ivetmi organ legjitim për përha-pjen e fesë Islame në këto troje.

Programi mbaroi me një as-here të kënduar nga Rifat ef.Jusufi.

Isa Aloshi

Tiranë, 2 Shkurt (IOL) –Muslimanët shqiptar reaguanegërsisht kundër një ligji të mi-ratuar nga parlamenti që lejonndërrimin, shkëmbimin etokës apo kompensimin përBashkësinë Islame e cila tokatdhe pasuritë (vakufet) e saja ukonfiskuan nga pushteti gjatëkohës së komunizmit.

“Ligji, i cili u miratua në fu-nd të Janarit të vitit 2005,kundërshton marrëveshjen eHelsinkut mbi të drejtat e pro-nësisë, të miratuar nga Organi-zata për Sigurim dhe Kooperimnë Evropë”, tha të martën me 1shkurt Komuniteti Muslimannë Tiranë. Marrëveshja eHelsingut ndalon dhënien kom-pensim për konfiskimin etokës, duke e konsideruar atë

pronë publike.Korrespondenti i IslamOnl-

ine thotë se qeveritarët shqiptarnjëpasnjëshëm i cilësojnë vaku-fet si lokacione të saj të veçantëdhe unik për ndërtimin e gra-daçeleve dhe parqeve. Komitetii arkitekturës së shtetit për pla-nifikimin e qyteteve shqiptare,i mbikëqyrur nga KryeministriFatos Nano, ka vendosur tëmos lejoj rindërtimin e xhamisësë vjetër të Balliasit, e cila undërtua gjatë kohës Otomanepor u prish gjatë sundimitkomunist.

Qeveria shprehet se toka exhamisë do të përdoret përparkë ndërsa xhamia të rind-ërtohet në një vend tjetër, gjëqë u kundërshtua kategorik-isht nga Komuniteti Musli-

man. Në pjesën veriore të qytetit

të Shkodrës, këshilli i qytetitvendosi të ndërtoj një seri kom-plekse dyqanesh me pesë yje nëVakfet e konfistikuara, dukemos i kushtuar vëmendje ape-limeve të drejtuara nga myftiu iqytetit për rikthimin e pasurivetë Bashkësisë Islame.

Vakufet e konfiskuara ngashteti po shpërdorohen nëpërgjithë vendin në qytetet siç ësh-të Elbasani, vendi i shumë xha-miave dhe kështjellave his-torike Islame. Bashkësia Isla-me aktualisht po punon për kt-himin e këtyre tokave, Vaku-feve.

Bledar Myftari, myftiu iTiranës thotë se Bashkësia Isla-me është organ i pavarur fetarqë kryesisht financiarishtëmvaret nga ndihmat e jashtme,kryesisht nga vendet arabe dheIslame. Por, megjithatë aktuali-sht zotëron shumë tokë të ko-nfistikuar dhe vakfeve, të cilattë gjitha janë të papërdoruranga ai. Ai shton se kthimi iVakfeve të konfistikuara do tafurnizonin Bashkësinë Islameme të ardhura financiare per-manente dhe nuk do të rrintenë pritje me pa durim çdo muajndihmat nga jashtë.

Nata e Hixhretit në Tuz

Mbrëmje fetare nëXhaminë e Kravarit

Muslimanët denoncojnë marrjene tokës vakuf në Shqipëri

E Ejte 10 shkurt. Me rastine Hixhretit – vitit të ri musli-man këshilli i bashkësisë Isla-me në Tuz organizoi një tubimi cili u mbajt mbas namazit tëjacisë në xhaminë e Qazim Be-ut. Përveç përfaqsuesëve tëMashihatit dhe Imamëve ngaFshatrat përrreth në tubim pre-zentuan edhe musafirët ngaShkodra të cilët jo vetëm meprezencën e tyre por edhe meligjaratë e hijeshuan tubimin.

Fjalën hyrse dhe përshën-detjet i bëri kryeimami Islamef. Pepiqi të cilit në po këto fja-lë iu bashkangjitë edhe MyftiuJusuf Gjokaj. Musafiri ngaShkodra, teologu Agim Elezi,vazhdon programin duke folurfjalë të ëmbla përplotë dash-uri. Shpreh kënaqësinë që pr-apë i jepet rasti të takohet mexhematin e Malësisë. Bisedënia dedikon Miraxhit duke ezbukuruar edhe me shembuj

nga jeta e Pejgamberit dhe du-ke këshilluar besimtarët e sot-shëm që të jenë durimtarë,mos të jenë dembela dhe pasiv.Ai porosit: "Mos thoni s'mund-emi, sepse juve jeni muslima-në", dhe në fund rekomandonqë në maksimum të angazho-hemi në ndërtimin e Medrese-së sepse ajo është e ardhmja jo-në. Bisedën e vazhdon, Mehdief. Demiroviqi, imami i Dheuttë Zi, i cili fjalët e bukura i folinë gjuhën boshnjake. Ai tha qëhixhra e atëhershme ishteshpërngulje nga një vend nënjë tjetër kurse hixhra e sot-shme, hixhra jonë duhet të jetëshpërngulja nga harami në hal-lall, nga e keqja në të mirë.

Programin e mbyllën Beqirefendia, Imami i Dinoshës dheShyqyri Kapllani, musafiri i re-spektuar nga Shkodra, të cilëtkënduan asheren dhe duanë.

Omer Kajoshi

TTiirraannëë

EELLIIFF februar 2005.islamske novinegazetë islame 14IZ VJERSKOG žIVOTA

U prepunoj sali DomaKulture u Plavu, uz besprijeko-rnu organizaciju domaćina,10. februara, poslije klanjanjaakšam namaza, organizovanaje akademija povodom Novehidžretske 1426. godine. Uizvođenju programa učestvo-vali su članovi hora ilahija ikasida ''SELSEBIL'' iz Priboja.Svečanosti su prisustvovali reisIZ Crne Gore, Rifat ef. Fejzic,Bajro ef. Agović, sekretarMešitaha, kao i imami izPriboja, Rožaja, Petnjice,

Berana, Plava i Gusinja.Prisutne goste i učesnike

programa poselamio je glavniimam iz Plava, Sinan ef. Latić.

Reis Rifat ef. Fejzić je usvom kratkom obraćanjunaglasio važnost i cilj hidžre utom vremenu i šta ona znači zanas, za svakog pojedinca izajednicu. On je govorio ospremnosti muslimana naizgradnji dobrih međuljudskihodnosa sa svima, bez obzira navjeru i naciju, i naglasio daprošlost ovih prostora musli-

mani ne smiju zaboraviti.Prisutnima se obratio i

gost, Enes Svraka, glavniimam iz Priboja, koji je pozvaoprisutne na jedinstvo ummeta,međusobnog poštovanja iuvažavanja, na slogu i prak-tikovanje islama u životu i nadjelu.

Ovu manifestaciju organi-zovali su Odbori IZ–e Plava iGusinja, a hadži DžavitŠabović je priredio ručak zagoste i izvođače programa.

S.Latić

Plav

Svečanost povodom Nove hidžretske godine

Povodom Nove hidžretskegodine, za područje IZ-e Bara,u Podgradskoj džamiji u Star-om Baru, 10. februara 2005.g., nakon ikindije, održana jecentralna svečanost sa prigod-

nim programom. U prepunojdžamiji, o značaju hidžre uislamu govorio je imam hadžiRedžep ef. Vukić, nakon čegaje proučen tradicionalni me-vlud. Meho Martinović

Mevlud u Barupovodom hidžre

PPooddggrraaddsskkaa ddžžaammiijjaa uuSSttaarroomm BBaarruu

SSaa ssvveeččaannoossttii uu ppllaavvsskkoommDDoommuu KKuullttuurree

Šerijatsko vjenčanje u Plavu

Dana 24. zul-hidžeta1425. godine (03.02.2005.),u krugu uže rodbine mladihdžematlija i imama, u Plavuje sklopljen šerijatski brakizmeđu Salema E. Srdano-vića (1978.) i Alise I. Beško-vić (1986.).

Prilikom sklapanja bra-ka održano je predavanjena temu «Važnost šerijatsk-og braka».

Imami su poželjeli mla-dencima da žive u skladu saislamskim propisima i uka-zali na porast broja šerijats-kih vjenčanja na područjuodbora IZ-e Plav. S.Latić

Šerijatsko vjenčanjeu Gusinju

25.10.2004. godine, pred mnogobrojnom rodbinom i dvoji-com imama u novoj dzamiji u Gusinju, šerijatski su se vjenčaliAlem Ljačković i Sajma Bajramlić.

Šerijatsko vjenčanje u Rožajama

Alija Bralić iz Kolena (Roža-je) i Zilha Derdemez, iz Tutina,vjenčali su se u Rožajama 5.februara 2005. godine po šeri-jatskim propisima. Vjenčanje jeobavio imam Redžep ef. Muriću porodičnoj kući Bralića, gdje

je organizovana islamska sveča-nost. Redžep efendija je mla-dencima objasnio prava i du-žnosti bračnih drugova i uručioim vjenčani list-uvjerenje o šer-ijatskom vjenčanju.

R.M.

EELLIIFFfebruar 2005.islamske novine

gazetë islame15 IZ VJERSKOG žIVOTA

I ove godine hadžije iz Crne Gore su otputovalina hadž preko Rijaseeta IZ BiH, Mešihata IZ San-džaka, kao i turističke agencije “Mekka” iz Tirane.Hadžije koje su išle preko Rijaseeta IZ BiH bili supočašćeni njihovim saputnikom, reisu-l-ulemom IZBiH dr Mustafom ef. Cerićem, koji je na Arefatu,nadahnutim govorom, održanim u džamiji šejhaBin Baza poručio svim hadžijama da mole Allahadž.š. za oprost, onako kako ga je Muhammed a.s.molio, ističući da je Allahov poslanik s.a.v.s. 70 pu-ta na dan molio za oprost.

Polazak svih hadžija koji su putovali avionombio je organizovan ispred džamije Kralja Fahda uSarajevu, gdje je ašere proučio hfz. Mensur Malkić,

a vaz i nasihat održao naibu reis Ismet ef. Spahić.Muderis Nezim ef. Halilović je kazao da ove godinena hadž putuje avionom 580 hadžija od kojih su 80iz Sandžaka. Tom prilikom je poselamio i muftijuCrne Gore Jusufa ef. Đokovića, kao i sandžačkog,Muamera ef. Zukorlića, a takođe i sve hadžije sa do-vom da im Allah dž.š. primi hadž te da se zdravovrate kućama.

Hadžije iz Crne Gore uskoro će imati Ured zahadž pri Mešihatu IZ-e u RCG, kojeg je predložiloUdruženje Ilmije, kako bi vjernici koji žele obavitipeti islamski šart – hadž, mogli posredstvom ovogureda otputovati na krunu ibadeta.

Meho Martinović

Povratak hadžija

U prepunoj Kučanskoj dža-miji u Rožajama, 1. muharre-ma (10. 02), obilježena je Novahidžretska 1426. godina. Nak-on klanjanja podne namaza,imam Ramiz ef. Hot, najavio jemevludski program i hor «En-nur» iz Rožaja. Pored izvođen-ja mevluda i ilahija , džamijusu oplemenili tekbiri i salavati.Džematlije su bile u prilici daosvježe svoja muminska srca iduše .

I mališani iz dječjeg vrtića«Lana» obilježili su ovaj dan si-mpatičnim programom u re-storanu «Bosfor». Oni su posli-je programa, u prepoznatljivojtradicionalnoj nošnji, prošetali

gradskim trgom i izazvali ve-liku pažnju prisutnih građana.Posebno zadovoljstvo bilo jekod roditelja koji su išli u ko-loni sa djecom.

Muslimani ovog područjaislamski su se organizovali kr-oz protekle blagdane i na halalnačin proveli dane radosti.

Novogodišnje svečanostipropratila je lokalna televizijaAPR i emitovala ih više puta ucjelosti. Pomenuta TV stanicakontinuirano izvještava o vjer-skim događajima u Rožajama.Ona je, uz TV Crne Gore,prenosila i bajramske sveč-anosti.

Džemal Dacić

Rožajske svečanosti povodom Nove hidžretske godine

Dani radosti

Nastup hidžretske godinemuslimani u Pljevljima obilježa-vaju obično kupovinom neke ku-ćne potrepštine ili dijela garder-obe za sebe ili svoju djecu. Tihdana često i džematlije donesupriloge za svoje mahalske dža-mije kao: dio prostirke, tespihe,ručne radove, levhe, ukrasne ve-zove i sl.

Jedan od dobrotvora ove go-dine je i Mirsad Džemailov Ta-lović, koji je za svoju mahalsku»Hadži Zekerija« džamiju poklo-nio profesionalni razglasni sis-tem sa pojačalom.

Tim gestom Mirsad je nasta-vio plemenitu tradiciju svojih ro-ditelja koji su se naročito isticalihumanim aktivnostima u ovomkraju. Vrata njihove kuće su ši-

rom bila otvorena početkom de-vedesetih, kada su u Pljevlja pris-tizali prognanici iz BiH i pljeva-ljske Bukovice.

Mirsad je zaposlen u pljeva-ljskom Rudniku uglja, vrijedan jedžematlija i poznati harmonikaš.

Jakub Durgut

Primjer za ugled Pljevljaka Mirsada Talovića

Na poklon razglas za džamiju

Već sa prvim proljećnim da-nima biće nastavljena već započ-eta sanacija Islam-agine džamijeu Nišu koja je spaljena 17. martaprošle godine za vrijeme demon-stracija organizovanih zbog ta-dašnjeg nasilja na Kosovu, saop-šteno je u Skupštini grada, a pr-enosi dnevnik Danas.

Za obnovu tada zapaljenihdžamija u Nišu i BeograduVlada Srbije izdvojila je šest mil-iona dinara, a za završetak svihradova na "niškoj" džamiji pot-rebno je još oko tri miliona dina-ra. Beogradski muftija HamdijaJusufspahić posjetio je 3. febru-ara Niš, kada mu je gradonačel-

nik Smiljko Kostić uručio 300hiljada dinara na ime pomoćiIslamskoj zajednici. Gradonače-lnik Kostić je kazao da je "u pla-nu izgradnja još jedne džamije ugradu", kao i "orijentalnog re-storana", te da "ima ideja i da sePašin konak u Tvrđavi pretvoriu muzej".

U Nišu, prema posljednjempopisu 2002, živi 1217 građanakoji se izjašnjavaju da su islams-ke vjeroispovjesti. Predsjednikniške Islamske zajednice NijazSaiti, međutim, tvrdi da u Nišuživi oko 20 hiljada ljudi islamskevjere, ali da "izbjegavaju" da setako izjasne.

Odloženo suđenje vinovnicima paljenja Islam-agine džamije u Nišu

Nisu došli optuženi, advokati i svedociPredsednik veća Opštinskog suda u

Nišu Katarina Ranđelović odložila jeglavni pretres u postupku protiv jedanaestmladića koji su 17. marta prošle godinezapalili Islam-aginu džamiju u centrugrada.

Suđenje ovoj grupi za krivično delo uče-stvovanja u skupini koja vrši nasilje odlo-ženo je za 10. mart jer početku glavnog pre-tresa nisu prisustvovali petorica optuženih injihovi branioci, kao ni dva svedoka. Napočetak suđenja nisu došli ni predstavniciIslam-agine džamije Sead Hasanović i Zav-

oda za zaštitu spomenika Miodrag Medar.- Sledeći glavni pretres održaće se i ako

ne dođu branioci optuženih jer nije reč okrivičnom delu za koje je obavezna odbrana- najavila je sudija Ranđelović i naložilaprivođenje dvojice, kao i "pozivanje prekoSUP-a" trojice optuženih.

Ona je naložila i pozivanje preko SUP-adva odsutna svedoka. Na suđenju su se poja-vili optuženi Aleksandar Krstić (25), DavorMiljković (23), Dušan Mančić (21), DraganStefanović (23), Ivica Stefanović (29) i Mi-livoje Ničić (46), svi iz Niša. Oni nisu davali

izjave ni u sudnici ni medijima, a neki odnjih su nosili šalove sa četiri ocila, ili klup-skim bojama Partizana. Nisu došli optuženiFilip Jovanović, Milan Stanišić, Dragan Cve-tković, Petar Mišić i Mihajlo Džudović, tak-ođe iz Niša.

Niška policija je 19. marta prošle godineuhapsila ovu grupu mladića, koje je označi-la uglavnom kao "navijače Partizana". Zakrivično delo za koje su optuženi predviđe-na je zatvorska kazna u trajanju od šestmeseci do pet godina.

(Danas)

Muftija Hamdija Jusufspahić posjetio Niš

Sanacija Islam-agine džamije na proljeće

Reisu-l-ulemaBiH u Londonu

Sarajevo, 18. februar (MINA)- Reisu-l-ulema dr. Mustafa Cerićkoji na poziv Islamskog forumaEvrope, boravi u trodnevnoj pos-jeti muslimanima Londona, a od-ržao je hutbu i imamio džumu-namaz u Londonskom musli-manskom centru u istočnomLondonu, najvećem islamskomcentru u Zapadnoj Evropi.

Džuma namazu je prisustvo-valo oko osam hiljada vjernika.

Reisu-l-ulemu dr. MustafuCerića primio je Princ Čarls, pr-inc od Welsa, u svojoj rezidenci-ji Clarence House u Londonu.

Reisu-l-ulema je upoznaoPrinca od Welsa o projektu obn-ove Ferhadije džamije u BanjojLuci. Princ Čarls je pokazo zan-imanje za taj projekat, kao i zadruge projekte čija obnova po-maže pomirenju u Bosni i Herc-egovini. Takođe, Princ Čarls sezanimao za položaj muslimanau Evropi i mogućnosti međure-ligijskog dijaloga kao važnogfaktora za mir u svijetu.

EELLIIFF februar 2005.islamske novinegazetë islame 16OD MAŠRIKA DO MAGRIBA

Britanski premijer Toni Bl-er izjavio je da se slaže sa sta-vom SAD da je Iran pokroviteljterorizma.

Odgovarajući na pitanjaposlanika u britanskom parla-mentu, on je od Irana istovre-meno zatražio da ne ometabliskoistočne mirovne napore.

London je do sada vodioupadljivo oprezniju politiku pr-ema Iranu od Sjedinjenih Dr-žava. Zajedno sa Francuskom iNjemačkom, Velika Britanijazalagala se za diplomatski prist-up problemu iranskog progra-ma obogaćivanja uranijuma.

Iz Londona se tim pov-odom mogla čuti drugačija ret-orika od one koja stiže iz Vaši-ngtona.

Upitan, međutim, da li seslaže sa procjenom američkog

predsjednika Buša da je Iranglavni svjetski pokrovitelj teror-izma, Bler je odgovorio:

”Iran svakako sponzorišeterorizam, oko toga nema sum-nje. Nadam se da će u slučajunapretka na Bliskom istokuIran shvatiti da je obavezan dau tome pomogne, a ne da om-eta”.

Britanski premijer upozo-rio je Iran i Siriju da ne smijuda omogućavaju prelazak po-bunjenika preko svojih granicau Irak, gde oni pružaju pomoću borbi protiv koalicionih sn-aga u toj zemlji. (BBC)

Iran i Sirija novineprijatelji Buša

Obraćajući se naciji na zajedničkoj sjednici oba doma ame-ričkog Kongresa, predsjednik SAD Džordž Buš, izjavio je daje njegov primarni cilj u drugom mandatu da okonča “tirani-ju u svijetu”.

Buš je oštro kritikovao vlade Sirije i Irana, opominjući ihda okončaju, kako je rekao, podršku koju pružaju terorizmu.

„Naša posvećenost putu ka slobodi, naročito na Bliskomistoku, jeste testirana i nagrađena u Iraku. Iračani moraju dabudu sposobni da odbrane svoju zemlju i mi ćemo im pomoćina tom putu“, rekao je Buš koji, kao što se i očekivalo, nijedao rok za povlačenje američkih snaga iz ove zemlje.

Bler dijeli američkestavove oko Irana

Kairo, 17. februar - Isla-mski učenjaci u Egiptu, kojiimaju ingerencije za vjerskeodredbe, podržali su ideju dažena bude muftija. Dr AhmedTajib, rektor Univerziteta Al-Azhar, inače bivši muftija Egi-pta, izjavio je da ne postoji ni-šta što bi sprečavalo ženu dabude muftija, a naročito kad jeu pitanju ženski svijet. Podršk-

u ovoj ideji dao je i dr UsameAbdussamie, profesor na šerij-atskom fakultetu, kao i šejhJusuf Al-Banderi, član Vrhovn-og vijeća za islamska pitanja uEgiptu. Drugi afirmator oveideje je šejh Mahmud Ismail,profesor na Teološkom fakulte-tu, koji je takođe član akademi-je za islamska istraživanja uEgiptu.

Broj etničkih Latino-Amerikanaca u SAD koji suprihvatili islam naglo sepovećao, dostigavši brojku od40.000 prelaznika u islam.Oni se dosljedno pridržavajuislamskog učenja i mnogi odnjih su psihološki rasterećeniji

i zadovoljniji. To rasterećenje iraspoloženje je došlo putemprihvatanja islamskog učenjakoje ih je odbilo od loših psi-hičkih efekata droge, alkohola,kockanja, seksualnih devijacijai sl.

Mnogi od njih kažu da

razlog njihovog prihvatanjaislama leži u islamskom pošto-vanju žene. Američki kršćanitakođe poštuju način po kojemislam cijeni ženu. Oni kažu daje žena-muslimanka čestometa dobacivanja i provociran-ja na ulici.

Učenjaci nemajuprigovora da žena bude muftija

Sve više Latino-Amerikanaca prihvata islam

Samo što su u Šarm el Šeiku izraelski premi-jer Arijel Šaron i palestinski lider Mahmud Abaspotvrdili sporazum o prekidu vatre, lideri Ha-masa, Islamskog džihada, Narodnog fronta zaoslobođenje Palestine i Demokratskog fronta zaoslobođenje Palestine saopštili su da ih prekidvatre ne obavezuje. Hamas, ubjedljivi pobjednikposljednjih palestinskih izbora u pojasu Gaze,

uvrijeđen je što nije konsultovan prije saopšten-ja o obustavi napada. Portparol Islamskog dži-hada, Muhamed al Hindi, rekao je da samit nijedonio ništa novo. To je čista laž - samit je vratioIzrael i Palestince na poziciju od prije četiri i pogodine, a to nije mala stvar poslije iscrpljujućedugog nasilja tokom kojeg je izginulo preko4.000 ljudi, kazao je Hindi.

Palestinski militanti odbacili sporazum

Zamjenik izraelskog min-istra odbrane Zeev Boim iz-javio je 27. februara za izrael-ski radio da bi Izrael mogaonapasti ciljeve u Siriji pošto,kako je rekao, ta zemlja pru-ža utočište palestinskoj ekst-remističkoj organizaciji Isla-mski džihad, koja je preuzelaodgovornost za bombaškisamoubilački napad od 25.februara, u Tel Avivu.

„Izrael je i ranije napaociljeve u Siriji i može ponovoto da učini ako smatra da jepotrebno“, rekao je zamjenikministra Boim aludirajući nabombardovanje logora zaobuku ekstremista južno odDamaska u oktobru 2003,

posle napada bombaša samo-ubice u jednom restoranu uHaifi.

Izraelski ministar odbra-ne Šaul Mofaz je optužio Si-riju za eksploziju ispred no-ćnog kluba u Tel Avivu u ko-joj je poginulo četvoro Izra-elaca.

Taj napad je narušio trisedmice relativnog zatišja ko-je je preovladalo pošto su iz-raelski premijer Arijel Šaroni predsjednik Palestinske up-rave (PU) Mahmud Abas pro-glasili na regionalnom sami-tu u Egiptu okončanje četv-orogodišnjeg nasilja izmeđuIzraelaca i Palestinaca.

(BLIC)

Izrael prijeti Siriji napadom

KKaaiirroo

EELLIIFFfebruar 2005.islamske novine

gazetë islame17 OD MAŠRIKA DO MAGRIBA

Majami, Florida – Akadem-ija pravnika osnovala je Akad-emiju islamskog prava (šerijata)na Floridi. Po riječima general-nog sekretara Akademije pravn-ika, dr Swalaha Al-Sawija, oče-kuje se da će Akademija početisa radom u aprilu ove godine.

On je dodao da će se nad Aka-demijom vršiti nadzor od stra-ne tima muslimanskih pravni-ka iz raznih dijelova islamskogsvijeta, kao i da će postojećenaučne metode i tehnološkadostignuća biti uključena krozprojekat izučavanja šerijata.

U britanskoj štampi su sepojavili novi navodi o maltreti-ranju u zatvoru Gvantanamona Kubi u kojem Amerikancidrže lica osumnjičena za pripa-dništvo ekstremnim islamskimorganizacijama.

Nove optužbe izrekao jeMartin Mubanga, jedan od če-tvorice britanskih muslimanakoji su u januaru oslobođeni izGvantanama i vraćeni uBritaniju.

U razgovoru za nedeljnikObserver, Mubanga kaže da jeredovno bio maltretiran i da jenekoliko puta bio pretučen.

Takođe tvrdi da ga je jed-nom čovjek koji ga je ispitivao,mazao urinom.

Martin Mubanga koji imadvojno britansko-zambijsko dr-

žavljanstvo je krajem 2001.godine otišao u Avganistan dabi, kako kaže, izučavao islam.

Kada je počela američkavojna intervencija pobjegao jenajprije u Pakistan, pa onda uZambiju, gdje je i uhapšen, pr-ije nego što je predat Ameri-kancima i prebačen na Kubu.

Američke vlasti ostaju pritvrdnji da je povezan sa Al Kai-dom.

Britanska policija ga je popovratku sa Kube saslušala ioslobodila bez optužnice.

Povodom optužbi koje jeMubanga iznio u Observer-u,Američko ministarstvo odbranesaopštilo je da vjeruje da njego-vo hapšenje nije bilo nezakonitoi da pravila službe u američkojvojsci zabranjuju mučenje.

Izučavanješerijatskog prava u SAD

Nove optužbe o mučenju uGvantanamu

Mjesecima prije napada od 11. septembra,federalne američke vlasti su u više navrata upo-zoravane da Osama Bin Laden i Al Kaida plani-raju otmice aviona i samoubilačke napade, stojiu novom izvještaju, čije jeobjavljivanje tim američ-kog predsjednika nastoj-ao da osujeti, piše londo-nski Independent.

Kritičari tvrde da no-ve informacije dovode upitanje tvrdnje američkevlade da su obavještajnipodaci o namjerama AlKaide bili, u suštini, vre-menski prevaziđeni, pre-nosi BBC.

Independent navodida su najnovije tvrdnjeiznijete u prošlogodišn-jem izvještaju nezavisnekomisije koja je istraživ-ala okolnosti pod kojimaje došlo do napada u Nju-jorku i Vašingtonu. Dioizvještaja koji je, kako listnavodi, mjesecima držan

van očiju javnosti konstatuje da je američka Up-rava za civilno vazduhoplovstvo do 2001. god-ine bila usredsređena na mogućnost napada vanameričkih granica. Ali, aprila te godine, aero-

dromima je proslijeđenoupozorenje da bi američ-ka teritorija mogla dabude cilj ukoliko se otm-ičari odluče da ne otima-ju putnike za razmjenuveć za samoubistvo u sp-ektakularnoj eksploziji.Na zaprepaštenje članovakomisije, koji su orginal-ni izvještaj objavili prošlegodine, administracija jeblokirala objavljivanje na-jnovijih informacija.

Završne strane doku-menta navode da su odaprila do septembra 2001.godine u sto pet obavješ-tajnih analiza federalneUprave za civilno vaz-duhoplovstvo, u 52 doku-menta pomenuti Al Kaidai Osama Bin Laden.

Američki aerodromi bili upozoreni

Jedan američki sudija presu-dio je da su specijalni vojnisudovi pred kojima se sudi stoti-nama pritvorenika iz američkebaze Gvantanamo na Kubi pro-tivzakoniti.

Sudija okružnog suda DžojsHens Grin, nadležna za razma-tranje svih pritužbi zatočenikakoji osporavaju utamničenje,odbacila je prigovor američkihoružanih snaga koje su tražile da

sudija odbije žalbe zatvorenika. Sudija Hens Grin je zaključi-

la da vojni tribunali zatočenikelišavaju osnovnih ljudskih pravakoja im garantuje Ustav SAD naosnovu Petog amandmana,pored ostalog, prava na savjetadvokata i mogućnost da doveduu pitanje dokaze koji se iznoseprotiv njih.

Sudija Hens Grin je naglasilai da optužbe da su zatočenici bilizlostavljani tokom saslušanjadovode u sumnju njihova eventu-alna priznanja.

Američki Vrhovni sud je pro-šle godine presudio da zatvoreni-ci u bazi Gvantanamo imajupravo da se brane i da osporepravo vlasti da ih u pritvoru drženeograničeno vreme.

Više od 540 osoba, osumn-jičenih za terorizam, pritvorenoje u bazi Gvantanamo prilikominvazije na Avganistan 2001.godine, kao i u drugim operac-ijama u okviru američkog "rataprotiv terorizma".

Mišljenje Grinove nastalo jena osnovu analize 11 slučajevakoji se odnose na zatvorenike uGvantanamu. Njena odluka vjer-ovatno neće biti konačna u rješa-vanju tog pitanja. (BBC)

Vojni sudovi za Gvantanamo nezakoniti

EELLIIFF februar 2005.islamske novinegazetë islame 18SA MINBERE

Još uvijek smo u okrilju Kur'ana sarobovima Milostivog kojima je Allahzadovoljan i koji su Njime zadovoljni.

Allah ih je opisao u suri Al-Furkan. Opi-sao je njihovo osobno svojstvo, odnos pr-ema Allahu, dž.š., a potom njihov odnosprema imetku, rekavši:

«I oni koji, kad udjeljuju, ne rasipa-ju i ne škrtare, već se u tome drže sredi-ne».

Nije nužno da robovi Milostivogbudu bez imetka. Siromaštvo nije odlikaonih koji su pokorni Milostivom, jer i onibivaju bogati. Allah je opisao posjetiocemesdžida, posjetioce kuća u kojima je do-zvolio da se spominje i uzdiže Njegovoime, rekavši:

«Hvale Njega ujutro i navečer, ljudikoje kupovina i prodaja ne ometaju daAllaha spominju». (An-Nur: 36-37)

Oni su, rečeno modernim jezikom,biznismeni koji se bave trgovinom i prod-ajom, ali ih to ne sprečava od izvršavanjaobaveza prema Gospodaru. Allah se vjer-nicima obratio sljedećim riječima:

«O vjernici, neka vas imanja vaša idjeca vaša ne zabave od sjećanja na All-aha. A oni koji to učine biće izgubljeni».

To znači da imaju imetak i djecu, i danisu isposnici i derviši, ali im je naređe-no da ih to ne zabavi od spominjanja All-aha srcem i jezikom. Nije grijeh da rob-ovi Milostivog posjeduju imetak. Imetakje po islamu blagodat za kojeg se trebaAllahu biti zahvalan. To je emanet koji setreba paziti. Takođe, imetak je po islamujedan od pet neophodnih komponentikoje sačinjavaju život. Musliman je u sv-om imetku zastupnik. Imetak je u stvariAllahov dar koji se mora čuvati. Čovjek jenamjesnik i opunomoćenik od svog Gos-podara u pravilnom zarađivanju i potroš-nji imetka. Zato Allah, dž.š., kaže: «Udje-ljujte iz onoga što vam On stavlja na rasp-olaganju». (Al-Hadid:7) Kada je imetakAllahovo vlasništvo, a čovjek njegov opu-nomoćenik (blagajnik), onda on mora po-štovati pravila i uputstva Vlasnika imet-ka. On treba znati šta Gazda od njega že-li? Čime će biti zadovoljan, a čime neće?Šta mu naređuje, a šta brani? Nije dozv-oljeno službeniku u nekom preduzeću iliorganizaciji da se suprotstavlja naredbidirektora organizacije i da čini šta mu dr-ago. Musliman je službenik u Allahovomimetku. On je čuvar tog imetka. Allah,dž.š., nam daje uputstva za sticanje imet-ka. On se mora zaraditi na dozvoljen ipropisan način. Uputstva su vezana za in-vesticije i rast imetka, potrošnju, udjelji-vanje i distribuciju, a ajet kojeg smo spo-menuli je fokusiran na način njegove pot-rošnje. Imetak se zarađuje na dozvoljen ipropisan način, ali se dešava da se nakontoga puno štedi i škrtari prilikom ulagan-ja na Allahovom putu. Ili se dešava da senjime rasipa i razbacuje na sve strane.Ummet trpi posljedice zbog bogatstva izdva razloga: zbog bogataša škrtice koji nedaje pravo Allahu, niti ljudima, već je zasvakog škrt; i zbog bogataša rasipnika

koji ne zna gdje troši imetak. Imetak rasipa na sve strane. Njegovi

potrošači ne poznaju granicu niti zakon.Imetak se mora svjesno trošiti bez sustez-anja i rasipništva, jer etika islama nalažeumjerenost i ekonomičnost. U Kur'anuse zato nalaze savjeti Allaha za robove:

«Daj bližnjem svome pravo njegovo, isiromahu, i putniku, ali ne rasipaj mno-go, jer su rasipnici braća šejtanova, a šej-tan je Gospodaru svome nezahvalan. Aako moraš od njih glavu okrenuti, jer isam od Gospodara svoga milost tražiš injoj se nadaš, onda im barem koju lijepuriječ reci. Ne drži ruku svoju stisnutu, ani posve otvorenu - da ne bi prijekor zasl-užio i bez ičega ostao». (Al-Isra: 26-29).

Ako budeš rasipao, posustat ćeš, aako škrtariš bit ćeš ukoren. U svakom sl-učaju ćeš malaksati ili prekoren biti, akone budeš slijedio Allahove naredbe i zab-rane. To je umjerenost i ekonomičnost.To je Allahov ustav i pravilo. Vjerovjes-nik, a.s., bi molio Allaha, dž.š., ovim rij-ečima: «Moj Bože, molim Te da mi podar-iš strah od Tebe u tajnosti i javnosti, dami podariš iskrenu riječ u srdžbi i zadovo-ljstvu. Molim Te da mi podariš umjereno-st u siromaštvu i bogatstvu». Prenosi Im-am el-Bezzar od Huzejfe, da je Vjerovjes-nik, a.s., rekao: «Lijepa li je umjerenost ubogatstvu, lijepa li je u siromaštvu, a najl-jepša je u ibadetu». Čak je i u ibadetuumjerenost potrebna! Prenosi Imam Ah-med od Ebu Derda'a da je Vjerovjesnik,a.s., rekao: «U oštroumnost čovjeka spa-da i umjerenost u načinu života». To uk-azuje da čovjek treba biti umjeren, da nesmije rasipati i škrtariti, već se mora drž-ati zlatne sredine. Onaj ko je umjeren iekonomičan ostavlja dio mladosti za sta-rost, dio zdravlja za bolest, dio bogatstvaza siromaštvo, a onaj ko štedi za buduć-nost neće osiromašiti.

Islam zahtijeva udjeljivanje. Svojstvopobožnih ljudi jeste da udjeljuju. Kada jeAllah na početku sure El-Bekare opisaopobožne ljude, rekao je: «I dio onoga štoim dajemo udjeljuju». Dakle udjeljuje dionafake, a ne sve čime ih je Allah opskr-bio. Kada je Allah učinio davanje zekataobaveznim, to je učinio samo za određ-ene vrste imetka. Negdje je propisano2,5%, negdje 5%, negdje 10% a nije učin-io ljudima poteškoće u tome. To se nagla-šava u Kur'anu: «Ako bi ih od vas tražio iprema vama uporan bio, postali biste šk-rti i On bi učinio vidljivim vaše mržnje».(Muhammed: 37). Zato je od nas tražiovišak da udjeljujemo: «I pitaju te kolikoda udjeljuju. Reci: višak»! Dakle, ono štovam premašuje potrebe. Zato se u hadisuveli: «Nema sadake, osim od dijela bogat-stva». Ne traži se od tebe da udijeliš sada-ku od onoga što ti je potrebno. Ko ipaktako postupi, to je znak lijepe odlike, anije izvršavanje farza. Takav čovjek je sl-ičan onima koje je Allaha, dž.š., pohvaliou Svojoj Knjizi: «I hranu su davali - ma-da su je i sami željeli - siromahu i siroče-tu i sužnju». (Ad-Dehr: 8) Vole hranu i že-

le je, jer ime je potrebna, ali ipak je radiAllaha udjeljuju. «Mi vas samo za Allaho-vu ljubav hranimo, od vas ni priznanja nizahvalnosti ne tražimo! Mi se Gospodaranašeg bojimo, onog Dana kada će licasmrknuta i namrgođena biti."I njih ćeAllah strahote toga Dana sačuvati i bla-ženstvo i radost im darovati». (Ad-Dehr:9-10).

Musliman troši imetak bez rasipanjai škrtarenja. On ne uskraćuje sebi zado-voljstvo jer mu je to prioritet. Neki ljudižale da potroše imetak za sebe i svoju po-rodicu. Imetak je kod njih ali su lišeninjega. Za takve je rečeno: «Obraduj ime-tak škrtice nesrećom ili nasljednikom».Ili će se desiti nesreća koja će uništiti sva-ki dio, ili će naći nasljednik koji će u nje-mu uživati. On će biti kao lovački pas ko-ji drugom plijen grabi, a sam je gladan.Došao jedan čovjek kod Poslanika, a.s.,pa se svojom nošnjom ne dopade Posla-niku, a.s. On ga upita: «Imaš li imetka?Reče: Imam. Kakav imetak imaš, upitaga ponovo? Sve što mi je Allah podariood kamila, krava, brava, voća i povrća.Reče: «Allah doista voli da vidi tragoveSvoje blagodati na tebi». Uzvišeni kaže:«I o blagodati Gospodara svoga kazuj»!(Ad-Duha: 11). Ne misli se samo na govorjezikom već i djelima. Nema potrebe dauskraćuješ sebi i porodici, a imetak ti jeu rukama. Troši umjereno na sebe i svo-ju porodicu. U hadisu se veli: «Najboljidinar kojeg čovjek utroši je dinar koji sutroši na djecu, opremanje konja na Bož-jem putu i na druženju na Božjem putu».Poslanik, a.s., je Sa'du ibn Ebi Vekkasurekao: «Ti nećeš doista utrošiti nafaku že-leći time Allahovo zadovoljstvo, a da nebudeš nagrađen za to. Čak i za zalogajkojeg staviš u usta svoje žene».

Trošenje imetka na sebe i svoje uku-ćane je prvo što treba insan učiniti. Nak-on toga on ga treba trošiti na rođake ikomšije, jer i njima pripada pravo utome. Poslanik, a.s., je rekao: «Nije pov-jerovao u mene potpuno onaj koji zanoćisit znajući da mu je komšija gladan».Nije islam da jedeš punog stomaka i dase smiješ punih usta, a da tvoj komšijapati od gladi ne nalazeći nikoga ko ćemu prinijeti malo hrane i ugasiti žeđ. Tonije islamsko niti humano djelo i zbogtoga se Poslanik, a.s., od takvog čovjekaogradio. Ako imaš rođaka trebaš mu tvo-jim imetkom pomoći u teškoći i siro-maštvu.

«Daj bližnjem svome pravo njegovo, isiromahu, i putniku, ali ne rasipaj mno-go, jer su rasipnici braća šejtanova, a šej-tan je Gospodaru svome nezahvalan».(Al-Isra: 26) Rođacima prvo treba pomo-ći. Allah, dž.š., u Kur'anu veli: «Pitaju tekome će udjeljivati. Reci: "Imetak kojiudjeljujete neka pripadne roditeljima, irođacima, i siročadi, i siromasima, i put-nicima; a za dobro koje učinite Allah sig-urno zna». (Al-Bekara: 215)

Poslanik, a.s., u hadisu kaže: «Za sa-daku datu siromahu čovjek ima jednu

nagradu, dok za sadaku koju čovjek darodbini ima dvije nagrade; nagradu zasadaku i nagradu za održavanje rodbin-skih veza».

Najbolja sadaka je ona koja se udijelirođaku s kojim je čovjek u svađi i netrp-eljivosti. U hadisu se navodi: «Najboljasadaka je ona koju udijeliš rodbini, ili ro-đaku na kojeg si ljut». Dakle, čovjeku pr-ema kojem osjećaš neprijateljstvo i nelag-odnost, jer u tom stanju mu ne daješ sa-daku iz solidarnosti, niti mu vraćaš do-bro za dobro koje ti je učinio, već mu da-ješ to zbog Allaha, dž.š, i zbog rodbins-kog prava. U ovo postoji ustaljena dužn-ost davanja zekata. To je treći stub isla-ma, nakon šehadeta i namaza. U nekimhadisima se navodi: «Sačuvat će se škrto-sti onaj koji bude davao zekat, počastiogosta i drugom pomogao u nevolji». Da-kle, sačuvat će se škrtosti onaj koji budedavao zekat, počastio gosta kada mu do-đe i pomogne muslimanima u nevoljamakao što su zemljotresi, gladovanje, džih-ad… Ovim se čovjek štiti od škrtosti.

«I onima koji su Medinu za življenjeizabrali i domom prave vjere još prijenjih je učinili; oni vole one koji im sedoseljavaju i u grudima svojim nikakvutegobu, zato što im se daje, ne osjećaju,i više vole njima nego sebi, mada im je isamima potrebno. A oni koji se čuvajulakomosti, oni će, sigurno, uspjeti». (Al-Hašr: 9)

Pored ovih postoje ljudi koji daju iviše od toga. Bio je Lejs ibn Said jedanod muslimanskih bogataša. Družio se saEnesom ibn Malikom. Kažu da je njego-va ukupna zarada bila 80.000 dinara.Zekat nije tada bio obavezan za njega, jernije čekao da se novac nagomila tako štoga je dijelio. Znao je da je imetak od Alla-ha, za Njegove robove. Jedne prilike muje došla žena koja mu je tražila meda, teon naredi da joj se da mješina meda. Ne-ki su na to rekli: Ona mu traži malo me-da, a on joj dade punu mješinu! Na to imodgovori: «Ona je tražila koliko joj je tre-balo, a mi smo joj dali koliko nam je All-ah blagodati dao». Također je Abdullahibn Džafer ibn Ebi Talib bio jedan od ve-likih bogataša i kavaljera. Bio je poznat ipo svojstvu da nije nikad vratio onog komu je zatražio pomoć. Škrtice su ga zbogtoga korile, a on im je odgovarao: «Allahme je doista navikao na jedan običaj i jasam navikao Njegove robove na jedanobičaj: navikao me je da mi daje i ja samnavikao Njegove robove da im dajem. Bo-jim se, ako prekinem moj običaj da On neprekine Svoj običaj prema meni». Tako suljudi trošili imetak a nisu škrtarili. Potro-šnja u dobro nije rasipanje. Tako je jedančovjek došao sa svežnjem srebra kojeg jehtio udijeliti na Allahovom putu, pa mubi rečeno: «O ti, nema dobra u rasipanju!A on reče: «Nije rasipanje kada se u do-bro dijeli»

Ashabi, r.a., su se natjecali u zbrinja-vanju i opremanju muslimanske vojske ubitkama. Jedan bi donirao hiljadama,drugi desetinama hiljada, treći stotinamahiljada, a neko bi sam opremio vojsku isnosio za to sve troškove. U jednoj bicidošao je Omer, r.a., sa povećim dijelomimetka kod Poslanika, a.s., misleći da ni-ko nije prije njega udijelio toliko. Kad utome dođe Ebu Bekr, r.a., sa svim što je

dr Jusuf el-Karadavi SSVVOOJJSSTTVVAA RROOBBOOVVAA MMIILLOOSSTTIIVVOOGG

Umjerenost u udjeljivanju

EELLIIFFfebruar 2005.islamske novine

gazetë islame19 MOZAIK EELLIIFFimao, a Poslanik, a.s., ga upita: «O EbuBekre, šta si ostavio tvojoj porodici?Ostavio sam im Allaha i Njegova Posla-nika».

Od imetka im ništa nije ostavio!Ovo je dozvoljeno kada je čovjek

veoma pouzdan u Allaha i kada semnogo na Allaha oslanja, te zna kolikose njegova familija oslanja na Allaha ikoliko je strpljiva. U slučaju da mu jeporodica nestrpljiva i da nema tolikoimana i uvjerenja, onda čovjek ne trebaulagati cio svoj imetak, obzirom da muporodica nema strpljenja kao što ga onima. Dakle, Ebu Bekr je znao da je on injegova porodica spreman na strpljivostte je zbog toga dao cio svoj imetak zaAllaha. Oni su bili uvjerenja da im Allah,dž.š., neće ništa obezvrijediti. «Imetak seneće umanjiti zbog sadake». Tako se zak-leo Poslanik, a.s. Sadaka, dakle, nećereducirati imetak već će ga povećati.Allah, dž.š., veli:

«Reci: "Gospodar moj daje obilnu ops-krbu onome kome hoće od robova Svojih,a kome hoće uskraćuje; što god vi udi-jelite, On će to nadoknaditi, On najboljeopskrbljuje». (Sebe': 39) «Šejtan vas plašineimaštinom i navraća vas da budete šk-rti, a Allah vam obećava oprost i nagra-du Svoju; Allah je neizmjerno dobar i znasve». (Al-Bekara: 268)

Većina ljudi vjeruje u obećanje šej-tanovo a ne u Allahovo. Ili, oni koji vjeru-ju u to ne daju sadaku, već je zanemaru-ju.

Kada robovi Milostivog udjeljuju, nerasipaju i ne škrtare, već se u tome držesredine. Ne škrtare za sebe, svoju porod-icu, rodbinu, komšijama da pomognu unesreći i da priteknu u pomoć musliman-ima kada ih nevolje spopadnu. A prije sv-ega, ne škrtare po pitanju njihove prima-rne dužnosti i prioriteta prema Allahu -zekata. Oni, takođe, ne pretjeruju kadaudjeljuju. A pretjerivanje je potrošnja ugriješenju prema Allahu, dž.š., kako velevrli prethodnici. Kada čovjek utroši savsvoj imetak za istinu, dobrobit, to se nebi ubrajalo u rasipništvo. A kada i malidio imetka ode u zlo i neistinu, to se ra-čuna rasipništvom. Ko potroši imetak ualkohol, narkotike, ili u haram luksuz,kao što su zlatno i srebrno posuđe i tomeslično, ili u bilo koji haram, onda je tobez sumnje rasipanje i neracionalnapotrošnja.

A što se tiče potrošnje imetka u dozv-oljenim stvarima, musliman tada ne pre-lazi svoje mogućnosti, već pruža noge ko-liko mu je jorgan dug. On tada balansiraizmeđu zarade i potrošnje, a ne rasipa sepa da ga to odvede u dugove. A dug je br-iga noću, a poniženje danju. Možda će gasmrt stići prije nego stigne da vrati onošto je zadužio, pa zašto bi sebe dovodio utakvu situaciju?! Poslanik, a.s., se utjecaoAllahu, dž.š., od duga, govoreći: «Allahumoj, s Tobom se štitim od brige i tuge, To-bom se štitim od nemoći i lijelonsti, i utje-čem se Tobom od kukavičluka i škrtosti iTobom se štitim i utičem od obimnogduga i ljudskog ugnjetavanja».

Rekoh ovo i molim Allaha da meni ivama pomogne. Molite Ga, odazvaće vamse. On je blizu i čuje.

S arapskog preveo: Džemo Redžematović

LONDON, 16. februar 2005. (Hi-na/Reuters) - Britanski pop pjevač YusufIslam (57), koji je 70-tih godina prošlogvijeka prešao na islam i odustao od svjets-ki poznatog imena Cat Stevens, dobio jeodštetu od dva britanska lista koji su objav-ili da je povezan s terorističkim grupama.

Zbog toga se njegovo ime našlo na "cr-noj listi" američke Vlade, pa mu je u septem-bru prošle godine zabranjen ulazak u SAD.

The Sun i Sunday Times "su neobjek-tivnim i netačnim izvještavanjem prevarilijavnost i zbog toga su morali platiti odšte-tu," kazao je Islam, ne želeći otkriti okojem je iznosu riječ.

Međutim, kompletnu svotu pjevač će up-latiti za pomoć žrtvama cunamija koji je po-godio azijske zemlje. Prošlog mjeseca Islamje posjetio Indoneziju, te izdao singl "Indijskiokean", a sva zarada od njegove prodaje bićetakođe uplaćena za pomoć stradalima.

Jusuf Islam dobio odštetu

Da li jeRamzes IIprotjeraoJevreje

Egipatski arheolozi pregle-daće mumiju faraona Ramzesa IIkako bi dokazali da je upravo onbio faraon koji je egipatske Jevr-eje otjerao u egzodus, objavila jedržavna novinska agencija ME-NA. U toj vijesti se prenose riječiZahija Havasa, glavnog sekretaraVrhovnog vijeća za starine koji jerekao da će, nakon što je skeni-rana Tutankamonova mumija,pregledati i Ramzesove ostatke.

- Svrha proučavanja mumijeRamzesa II je traženje uzroka sm-rti i potvrde da je on bio faraonegzodusa, rekao je Havas. On tvr-di da opisi toga faraona u Kur'anuodgovaraju razdoblju Ramzesovevladavine u doba 18. dinastije.

- Kralj Ramzes vladao je 67godina, u razdoblju koje odgova-ra događajima iz priče o egzodu-su - objasnio je.

Havas priznaje da francuskinaučnici koji su, osamdesetihgodina pregledali mumiju Ram-zesa II, nijesu otkrili znakove ut-apanja.

Biblijska priča o egzodusukaže kako je Mojsije, nakon štoje Bog poslao deset pošasti naEgipat, prisilio faraona da oslob-odi Jevreje, a onda je Bog podij-elio Crveno more kako bi onipobjegli od egipatskih vojnikakoje je potopio. Na pitanje je liRamzes bio taj faraon, naučnicijoš nijesu sa sigurnošću odgovor-ili. Havas predvodi grupu istra-živača koji pregledaju faraonskemumije, a ovog mjeseca su po-čeli sa skeniranjem Tutankamo-novih ostataka.

Muški "ipsilon hromozom," do sada jebio malo poznat, pa čak smatran manje zna-čajnim od ostalih 45 hromozoma u ljudskomorganizmu. Hromozomi su dugi lancimolekula deoksiribonukleinske kiseline -skraćeno DNK - koji sadrže gene, a koji sečvrsto smotani nalaze u jedru svake ćelije.Neki naučnici su smatrali da su "ipsilon hro-mozomu" odbrojani dani, jer se za 300 mil-iona godina broj gena u njemu smanjio sa1500, na svega nekoliko. Osim toga, taj hr-omozom, za razliku od ostalih, nema svogpara od koga može da uzima izgubljenegene. Svi ostali hromozomi su upareni, jerse od svakog roditelja dobija po jedan. Čak iženski, takozvani "iks hromozomi", postojeu paru jer se nasljeđuju i po ženskoj i pomuškoj liniji. Ali Frensis Kolins, iz amer-ičkog Nacionalnog zdravstvenog instituta,

kaže da najnovija otkrića pokazuju da "ips-ilon hromozom" neće odumrijeti:

"Ova sekvenca otkriva neke zapanjujućei neočekivane tajne ljudske biologije igenetike i objašnjava kako ovaj usamljenihromozom uspjeva da se odupre evoluciji."

Kao prvo, "ipsilon hromozom" ima višegena nego što se mislilo - ukupno 78. Kakokaže doktor Dejvid Pejd , iz biomedicinskoginstituta Vajthed, u Masačusetsu, 60 gena utom hromozomu igra ulogu u proizvodnjisperme. Mnogi od njih postoje u parovima,što znači da mogu da međusobno ra-zmjenjuju materijal za popravku oštećenogmaterijala, slično kao upareni hromozomi:

"To u mnogim slučajevima koriguje mu-taciju i tako popravlja gen. U "ipsilon hromo-zomu" otkrili smo mnoge takve gene, štoznači da je on pun zdravih, netaknutih genavažnih za ljudsku reprodukciju."

Proučavanje "ipsilon hromozoma" važnoje za razumjevanje kako muške plodnosti,tako i neplodnosti. Osim toga, naučnici jošne znaju kakva je funkcija preostalih 18gena u muškom hromozomu. Najnovijaotkrića će bez sumnje pokrenuti traganja zaodgovorima na ta pitanja.

Kako piše "Internešenel herald trib-jun", radna grupa koja se bavi tom proble-matikom traži da sa strogo povjerljivihdokumenata CIA iz doba hladnog rata bu-de skinuta oznaka "strogo povjerljivo", a uskladu sa zakonom iz 1998. godine. CIAto odbija i navodi da je u skladu s timzakonom već objavila oko 1,2 milionastranica povjerljivih dokumenata, uk-ljučujući dokumenta iz dosijea 775 osum-njičenih osoba.

Istoričari koji su proučili do sada

objavljena dokumenta tvrde da je za CIAposlije rata radilo najmanje pet bliskihsaradnika Adolfa Ajhmana, koji se smatratvorcem holokausta. Funkcioneri SADranije su pravdali regrutovanje bivših na-cista potrebom korišćenja njihovog znanjao Sovjetskom savezu i drugim zemljamakomunističkog bloka.

Neki nacistički naučnici, poputVernera fon Brauna, imali su značajnuulogu u razvoju svemirskog programaSAD.

Saradnici tvorca holokausta radili za CIA

Hromozom koji se odupireevoluciji

EELLIIFF februar 2005.islamske novinegazetë islame 20ZADNJA STRANAEELLIIFF

KKaaiirroo,, 4. februar – Kairo će biti domaćin održavanja me-đunarodne islamske konferencije koja će se održati 17. aprila.Tema konferencije će biti «Humanizam islamske civilizacije»,a očekuje se da će oko 350 političkih, vjerskih i drugihintelektualaca, predstavnika iz 65 zemalja, uzeti učešće nanjoj. Prema riječima ministra vakufa u Egiptu, dr MahmudaZakzuka, intencija konferencije je da ljudi u svijetu shvateislam na pravi način i da se okane pogrešnih predrasuda onjemu.

TTaašškkeenntt,, 4. februar – U Uzbekistanu je započeta kampan-ja protiv droge, alkohola i pušenja u kojoj su uključeni svimediji u zemlji uključujući radio i televiziju.

TTiirraannaa,, 10. februar – Nekoliko političkih lidera i intelek-tualaca Balkana učestvovalo je na konferenciji održanoj uTirani, pod pokroviteljstvom UN-a, kako bi naglasili važnostreligijske tolerancije. Među ostalim prisutnima bili su vjerskiučenjaci, univerzitetski profesori i politički lideri iz raznihzemalja.

BBaakkuu,, 10. februar – Vlada Saudijske Arabije donijela jeodluku o davanju pozajmnice od 18 miliona dolara Azerbej-džanu za potrebe razvoja električne i vodovodne infrastruk-ture u glavnom gradu Bakuu i drugim manjim gradovima. Sa-udijska vlada je, takođe, obećala da će sagraditi pet škola uglavnom gradu Azerbejdžana.

BBrriisseell,, 17. februar – Belgijski kralj je podržao muslima-nske žene u njihovim zahtjevima za slobodnim nošenjem hid-žaba. On je kazao da će uskoro zaposliti u svoj kabinet nekuod tako odjevenih žena.

AGENCIJE

Kolašin je podignut sredinomXVII vijeka, prvo kao vojnoutvrđenje, strateški važno, u

kojem se nalazila posada da čuva ca-rski drum između Akova i Podgor-ice od ustanika brdskih plemena,Vasojevića, Moračana, Rovčana, Us-koka i Drobnjaka. Ovo utvrđenjeOsmanlije su počeli graditi 1647. azavršili 1651. godine. U ljetopisumanastira sv. Troica u Pljevljima na-lazi se zapis: ''Sazida Ali-paša gradna Kolašinoviće'' ( Ali – paša Čengić,pljevaljski Sandžak-beg ).

Krajem XVII vijeka osnovana jekolašinska kapetanija. Najvišivojni starješina bio je kapetan.Prvi kolašinski kapetan bio jeIbrahim-aga. U Kolašinu se na-seljava nekoliko trgovaca i za-natlija, pa se razvija kao varoši-ca, doseljavanjem muslimana izMeduna i sa prostora Kuča, (na-kon što su 1688. godine protjer-ani iz tih krajeva) i drugih mje-sta, ili prihvatanjem islama do-seljenih hrišćana. Age i kapeta-ni bavili su se trgovinom, a biloje razvijeno i stočarstvo i trgov-ina stočarskim proizvodima.Kolašinski trgovci su odlazili i uDubrovnik i tamo prodavalisvoju robu.

U osmanlijskom perioduovu je oblast činila jedna admin-istrativna cjelina, ali se kod nar-oda odomaćio naziv Gornji iDonji Kolašin.

Gornji Kolašin je obuhvatao va-roš i oko 16 sela, a to je teritorija ne-kadašnjih opština lipovske, rečin-sko-kolašinske.

Donji Kolašin obuhvatao je selapoljske opštine, zatim prostor okoMojkovca do nadomak Bijelog Poljai Brodareva, a prema Pljevljima doKrupca i Stožera. Ovaj kraj je pripa-dao Hercegovačkom Sandžakatu,od kada se ovaj formirao, pa do1878. godine, osim Gornje i DonjeMorače, koje su pripadale Skadars-kom Sandžakatu.

U varoši i njenoj okolini živjelasu mnoga poznata bratstva: Mušovićii Hasanovići, koji su se prvo formiralioko Vraneša, zatim Mekići, Micani,Kalići, Memići, Arapovići, Boškovići,Pijuci, Balijagići, Kriješterci, Ljuho-vići, Račići i dr. Brojni su toponimikoji podsjećaju na muslimane: Smai-lagića Polje, Mušovića Rijeka, Me-kića kula i dr. S obzirom na struktu-ru stanovništva , njegovu brojčanost,u centru stare varoši je sagrađena idžamija a pored nje i mekteb.

Ova varoš je imala tešku i bu-rnu prošlost, obilježenu čestim su-kobima, ratovima, bunama i upadi-ma, rušenjem i paljenjem. Ipak seodržala sve do Berlinskog kongresa1878. godine, kada je odlukama togKongresa dodijeljena Crnoj Gori.

U isto vrijeme sa podizanjemutvrđenja 1651. godine podignuta jei džamija kao vojna, Sultanska, ilikao Ali-pašina zadužbina – nije

rasvijetljeno. Godine 1736. uzdžamiju je podignut i manji mekteb,pa se često ova godina uzima za god-inu gradnje džamije. To je bila jedi-na džamija u Gornjem Kolašinu jer,kako je pisao N. Dučić, ''Kolašincimuhamedanskog zakona ne maremnogo za džamiju''. Za vrijemeramazana top je pucao sa Vinićabrda u Kolašinu.

Džamija se nalazila u centrustare varoši. Bila je zidana od kame-na a pokrivena daskom (šindrom).Imala je kratko munare koje je bilopodzidano uz desni zid, a šerefe je

bilo obrađeno od drveta. Krov mu-nare je takođe pokriven daskom.Kada je poslije ratova 1877. i 1878.godine, Kolašin pripao Crnoj Gori,muslimani su se iselili a varoš je na-seljena Bjelopavlovićima, Rovčani-ma, Moračanima i Vasojevićima. Ip-ak u njemu su ostale neke muslima-nske familije. Formirana je vlast ukoju su ušli i neki muslimani – zakapetana grada Iso Pepić, a u Po-ljima Zejnel-aga Zeko Ljaljević, a usud Adžibulić. Neki ugledni musli-mani su bili knjaževi perjanici. Utom periodu džamija je bila u fu-nkciji, što se da zaključiti iz jednogdokumenta Državnog arhiva CrneGore iz 1879.godine. Muslimanskiprvaci Kolašina obraćaju se brzo-javom Ministru Unutrašnjih djela uCetinju, g.v. Mašu Vrbici: ''Svu dosa-dašnju štetu i trpež od vojske v. La-zara do sad smo trpjeli. Jučer namnjegova vojska razvali mejtev i pon-ese prostirke iz džamije. Ovo višepodnositi nemožemo, ako nas neće-te braniti, nema nam savitka u Kol-ašinu''. U potpisu Šabo Smailagić,Mušo Martinović i Omer Adžibulić.U sljedećem dokumentu iz 1880.godine koji je proslijeđen iz Kolaš-ina ministru Unutrašnjih djela g.v.M. Vrbici na Cetinje se navodi: '' Lu-pež džamije iznašli smo, ovđen su utavnicu, odgovorite šta ćemo sa nji-ma raditi''. U potpisu Ilija Jokov iGavrilo Todorov. Ministar UD v .M.Vrbica traži da se isti privedu u zatv-

or na Cetinje, a sa njima da dođe ikapetan Zeko (Zejnela-aga) Ljalje-vić, da bi pokazao gospodaru svunjegovu srdžbu.

Džamija je postojala sve do1900. godine. O tome nam govori idokumenat koji se dostavlja iz Kola-šina predsjedniku Državnog Savje-ta, ministru Unutrašnjih djela go-spodinu Vojvodi Božu Petroviću naCetinje: '' Poznato je Vam g. Vojvodada se nalazi u istočnoj ulici ove var-oši ''džamija'' Turska oko koje su izg-rađene kuće od istočne i zapadnestrane i dotiču do iste ''džamije''. No

pošto se ''džamija'' obrušila takoda se je lice od južne stranesrušilo od krova do polumente,a munar se navio da pane i takocijelo lice od sjeverne straneprepuklo je sredinom uzduž iuz oba ćošnika i cijelo lice na-velo se otprilike do jednog me-tra izvan. Krov na istoj ugnuo seunutra i počeo padati tako da jei on pomogao njenoj ruševini,jednom riječi kazati očekuje sesvaki čas kad će se cijela srušiti,te tako od iste grozi velika opas-nost dotičnijem kućama, usledčega se dostavlja Vama do znan-ja i za isto očekujemo što prijeVaše rješenje, kako će se za na-vedeno postupiti počem su do-tične kuće, kao što je rečeno,izložene velikoj opasnosti''. Upotpisu dokumenta, Predsjedn-ik opštinske Uprave Filip (prez-

ime nečitko), pisar, Zarija Rak-očevič, Kolašin, 29. aprila 1900. go-dine. U odgovru Upravi opštine Ko-lašina se kaže: ''Ovijeh dana dolazitamo serdar Rade Plamenac koji ćevam kazati kako da postupite sa dža-mijom koja je sklona padu'' .

Na osnovu ovih dokumenatamože se zaključiti da je džamija uKolašinu postojala sve do 1900. go-dine.

Pred kraj osmanlijske uprave uovoj varoši bio je gradonačelnik (alaimekam) poznati alhamijadopjesnik, hafiz Salih Gašević, u vri-jeme kada je pisao svoje najpopu-larnije djelo Mevlud u čijem uvodukaže:

''Kad se nađoh u Kolašin kajmekamznadem da sam puno nakis i ćelam,moliše me kolašinski prviši:''Nama mevlud daj bosanski napiši !Što j'u Kur'anu, na sve imanimamo...''Muhadžir sam, vatan bio mojNikšić,Ime mi je hafiz Salih Gašević''.

Gaševićev Mevludi – šerifstekao je veliku popularnost međuširokim slojevima u Bosni iHercegovni i šire, doživjevši prekotrideset izdanja. Gašević je umro uBijelom Polju, pa je tu i sahranjen,1898-99, odnosno 1316. godine pohidžri.

BBaajjrroo AAggoovviićć

Kolašinska džamijaTRAGOM NEKADAŠNJIH DžAMIJA

Primjerak Časnog Kur’anakoji je rukom ispisan od stranečlanova Omanskog instituta zakaligrafiju, a koji je dobio do-zvolu od Akademije za islams-ka istraživanja pri Azharu,štampan je i objavljen. Genera-lni direktor Instituta, Salumbin Halfan bin Sulejman Al-Baluši, za agenciju OmaniyaPress, izjavio je da se ideja o

pisanju Kur'ana javila još u1992. godini, a s pisanjem sezapočelo naredne godine.

Tokom pisanja su se javiladva problema koja su se ticalarazlike u rukopisu i veličini ko-mpletne kopije. Štampanje ćeizvršiti nekoliko štamparskihkuća u Omanu. Oko 300 pen-kala je potrošeno tokom pisan-ja Kur'ana.

RukopisniKur’an