บทท 1 บทน ำ

ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ

ในชวง 2-3 ทศวรรษทผานมา โครงสรางของตลาดการศกษาของโลก มการเปลยนแปลงมากขน สถาบนการศกษาทเอกชนเปนผใหบรการ มจ านวนเพมมากขน ทงในระดบประถม มธยม โดยเฉพาะอยางยงในระดบอดมศกษา ธรกจการศกษาเปนการจดการศกษาซงเอกชนเปนหนวยรบภาระ การจดการการศกษา ท งระดบการศกษาขนพนฐาน และระดบอดมศกษา การจดการดงกลาวจ าเปนตองใหผเรยนเปนผรบภาระคาใชจายในการเรยนทงหมด ซงรปแบบของธรกจการศกษาอาจจะจดในรปของหลกสตรระยะสน ระยะยาว เปนทางการ กงทางการ โดยมเปาหมายคอผลตบณฑต ทมคณภาพ สามารถปฏบตงานไดเมอส าเรจการศกษา เปนมนษยทด ในยคสารสนเทศเปนโลกทไรพรมแดนหรอโลกแหงขอมลขาวสาร องคการทงภาครฐ รฐวสาหกจและภาคธรกจเอกชน ตางตองเผชญกบการเปลยนแปลงน อยางหลกเลยงไมได องคการและคนในองคการจงตองปรบตวเองเพอการอยรอด และเพอเอาชนะการเปลยนแปลงตาง ๆ

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ระบวา “การศกษาเปนกระบวนการเรยนรเพอความเจรญงอกงามของบคคลและสงคมโดยการถายทอดความร การฝก การอบรม การสบสานทางวฒนธรรม การสรางสรรคจรรโลงความกาวหนาทางวชาการ การสรางองคความรอนเกดจากการจดสภาพแวดลอมสงคม การเรยนร และปจจยเกอหนนใหบคคลเรยนรอยางตอเนองตลอดชวต” การศกษาจงไดกลายมาเปนสงส าคญ ทเขามามบทบาทในการทจะท าใหชวตมนษยมมลคาเพมและกลายเปนคนทมคณภาพของสงคม น าความเจรญมาสประเทศชาตได จรรยาบรรณทส าคญของผประกอบการธรกจการศกษาคอความเปนธรรม และความมอดมการณในการจดความร ความสามารถใหผเรยนเตมตามศกยภาพของผเรยน โดยไมเนนผลก าไรเหมอนการด าเนนธรกจทวไป ผประกอบการจะตองมเมตตาธรรม มจตกศลทมงท าประโยชนในการสรางคนใหแกสงคม อกประการทส าคญคอผประกอบการตองค านงวา ผลผลตขององคการคอคน ทมชวตจตใจ และมผลส าคญในอนาคตวาผลผลตทมขอบกพรองดานความรหรอคณธรรมกคงจะเปนปญหาตอสงคมในอนาคตอยางมาก

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 พ.ศ. 2560-2564 กลาวถงยทธศาสตรท 7 พฒนาคณภาพบคลากรและวางแผนจดการก าลงคนดานโลจสตกสใหสอดคลองกบความตองการของภาคธรกจ โดยเนนการเพมผลตภาพแรงงานโดยหนวยงานภาครฐรวมด าเนนการกบภาคเอกชนในการปรบปรงหลกสตรการศกษาสาขาโลจสตกสระดบอาชวะศกษาและระดบปรญญา ฝกอบรมวชาชพเฉพาะหรอเทคนคเฉพาะดาน และสงเสรมความรวมมอกบภาคเอกชนในการฝกอบรม

2

ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา เปนหนวยงานทเหนความส าคญของการพฒนา องคการแหงการเรยนรแตใชชอวา สถาบนแหงการเรยนร โดยได ก าหนดใหสถาบนมการสราง และพฒนาสงคมฐานความรและสงคมแหงการเรยนร ซงตองมการจดการความรเพอมงสสถาบนแหงการเรยนร โดยมการรวบรวมองคความรทมอยในสถาบนซงกระจดกระจายอยในตวบคคล หรอเอกสารมาพฒนาใหเปนระบบ เพอใหทกคนในสถาบนสามารถเขาถงความร และพฒนาตนเอง ใหเปนผร รวมทงปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ อนสงผลใหสถาบนอดมศกษามความสามรถในเชงแขงขนสงสด

มหาวทยาลยศรปทม จดต งขนดวยความส านกของ ดร.สข พคยาภรณ ทตองการท าคณประโยชนใหแกประเทศชาต ดวยการสรางสถาบนการศกษาขนเพอพฒนาคนใหมความรความสามารถ อนจะเปนก าลงส าคญในการพฒนาความเจรญใหแกประเทศชาตตอไป โดยมหาวทยาลยศรปทมไดรบการสถาปนาเปนมหาวทยาลยเมอวนท 28 พฤษภาคม พ.ศ. 2513 ซงถอเปนหนงในหาแหงแรกของสถาบนอดมศกษาเอกชนในประเทศไทย โดยมปรชญาวา “การศกษาสรางคน คนสรางชาต” ปณธานทจะสรางบณฑตศรปทมใหเปนผ ประกอบดวย "ปญญา ความเชยวชาญ ความเบกบาน และคณธรรม" และวสยทศนทวา “เปนมหาวทยาลยเอกชนชนน า แหลงสรางมออาชพ มความโดดเดนดานวชาการ เทคโนโลย และความรบผดชอบตอสงคม” เพอสนบสนนใหมหาวทยาลยศรปทมเปนมหาวทยาลยเอกชนชนน า บณฑตของมหาวทยาลย ศรปทมไดส าเรจการศกษาออกสสงคม และท าหนาทรบใชประเทศชาตน ามาซงความภาคภมใจ เปนก าลงใจใหผทเกยวของไดพฒนามหาวทยาลยใหกาวไปขางหนาเปน "มหาวทยาลยชนน าส าหรบคนรนใหม" อยางแทจรงตอไป การพฒนามหาวทยาลยเพอมงสความเปนมหาวทยาลยชนน าในภมภาค มหาวทยาลยศรปทมตระหนกถงความส าคญของการพฒนา ทงดานคณภาพและกายภาพเพอสรางทรพยากรบคคลใหมความพรอมตอการพฒนาดานสงคม เศรษฐกจ และเทคโนโลย

วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชนไดเรมท าการสอนเมอป 2559 จากเดมเปนเพยงสาขา การจดการโลจสตกสและโซอปทาน อยในคณะบรหารธรกจ เนองจากมจ านวนนกศกษาเพมขนทกป จงท าใหตองยกฐานะสาขาการจดการโลจสตกสและโซอปทาน เปนวทยาลยโลจสตกสและ ซพพลายเชน เพอพฒนาผ เรยนใหมความร ความสามารถและความเชยวชาญในงานดาน การจดการโลจสตกสและโซอปทาน ทงภาคทฤษฎและภาคปฏบต

กระบวนการจดการความร (Knowledge Management) เปนกระบวนการทจะชวยใหเกดพฒนาการของความร หรอการจดการความรทจะเกดขนภายในองคการ โดยมองคประกอบอย 7 ประการ คอ การคนหา/บงชความร (Knowledge Identification) การสรางและการแสวงหาความร (Knowledge Creation and Acquisition) การจดการความรใหเปนระบบ (Knowledge Organization) การประมวลและกลนกรองความร (Knowledge Codification and Refinement) การเขาถงความร

3

(Knowledge Access) การแบ งปนแลก เป ลยนความ ร (Knowledge Sharing) และการเรยน ร (Learning) กระบวนการทกลาวถงน สามารถปรบเปลยนความรใหอยในรปแบบของทนทางปญญา (Intellectual Capital) โดยมการแลกเปลยนความรระหวางบคคลและการเผยแพรกระจายความรอยางกวางขวาง จนกอใหเกดฐานความรขนาดใหญ เปนแหลงความรของคนทงประเทศได

จากขอมลดงกลาวขางตน ท าใหผ วจ ยมความตองการทจะศกษาการเพมประสทธภาพ โซอปทานของสถานการศกษาดวยการจดการความร กรณศกษา วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม เพอน าขอมลทไดเปนแนวทางในการพฒนาคณภาพบคลากรดานโลจสตกสและซพพลายเชนหรอบรณาการองคความรใหสอดคลองกบความตองการของภาคเอกชน และพฒนาวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทมใหสามารถแขงขนกบสถาบนอดมศกษาเอกชนอนได

วตถประสงคของกำรวจย 1. เพอศกษาโซอปทานของสถานการศกษา กรณศกษา วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน

มหาวทยาลยศรปทม 2. เพอศกษารปแบบการจดการความรในการเพมประสทธภาพโซอปทานของสถานการศกษา

เอกชนดวยการจดการความร กรณศกษา วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม

ประโยชนทไดรบ 1. สามารถน าขอมลมาใชเปนแนวทางในการพฒนาวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน

มหาวทยาลยศรปทม 2. น าผลการศกษาทไดไปใชเพอประกอบการตดสนใจในการก าหนดแผนยทธศาสตร

วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชนมหาวทยาลยศรปทม ใหตอบสนองความตองการความของบคลากรดานโลจสตกสและซบพลายเชนภาคเอกชน

ขอบเขตกำรวจย การศกษาครงนผวจยไดศกษาโซอปทานของสถานการศกษาเอกชนดวยการจดการความร

กรณศกษา วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม โดยศกษาโซอปทานของสถานการศกษาเอกชน หลกสตรบรหารธรกจบณฑต สาขาวชาการจดการโลจสตกสและโซอปทานของวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม และศกษากระบวนการจดการความร (Knowledge Management) ในการศกษาครงนผวจยไดศกษาโซอปทานของสถานการศกษาเอกชน และการรใชกระบวนการจดการความร (Knowledge Management Process) จากแนวคดทฤษฎ การจดการความร กรณศกษารปแบบการจดการความรจากองคการทประสบผลส าเรจ ท งในประเทศและตางประเทศ และงานวจยทเกยวของ

4

นยำมศพท

กำรเรยนร หมายถง การท าใหบคคลไดเรยนรจากการปฏบตงานและเปนสวนหนงของงาน โดยเกดการเรยนรจาก สรางองคความร น าความรไปใช เกดการเรยนรจากประสบการณใหม และหมนเวยนตอไปอยางตอเนอง

กำรเพมประสทธภำพ หมายถง กระบวนการวางแผนทมงจะพฒนาความสามารถขององคกร เพอใหสามารถทจะบรรลและธ ารงไวซงระดบการปฏบตงานทพอใจทสด ซงสามารถวดไดในแงของประสทธภาพ ประสทธผล และความเจรญเตบโตขององค

โซอปทำน หมายถง การใชระบบของหนวยงาน คน เทคโนโลย กจกรรม ขอมลขาวสาร และทรพยากร มาประยกตเขาดวยกน เพอการเคลอนยายสนคาหรอบรการ จากผจดหาไปยงลกคา

ควำมรดำนโลจสตกสและซพพลำยเชน หมายถง สงทสงสมมาจากการศกษาเลาเรยน การคนควา หรอประสบการณ รวมท งความสามารถเชงปฏบตและทกษะ ในการจดการ การสงสนคา ขอมล การบรหารวสดคงคลง การจดการวตถดบ การบรรจหบหอ และทรพยากรตาง ๆ ทเพมมลคาของการใชประโยชนของเวลาและสถานท เพอใหลดคาใชจาย ลดระยะเวลา ในการขนสง ลดปญหาตาง ๆ โดยใชตนทนนอยทสด

ผบรหำรวทยำลยโลจสตกสและซพพลำยเชน มหำวทยำลยศรปทม หมายถง คณบด วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม

มหำวทยำลยศรปทม หมายถง มหาวทยาลยศรปทม ทตงอย เลขท 2410/2 ถนนพหลโยธน เขตจตจกร กรงเทพ จดตงขนดวยความส านกของ ดร.สข พคยาภรณ ทตองการท าคณประโยชนใหแกประเทศชาต ดวยการสรางสถาบนการศกษาขนเพอพฒนาคนใหมความรความสามารถ อนจะเปนก าลงส าคญในการพฒนาความเจรญใหแกประเทศชาต

วทยำลยโลจสตกสและซพพลำยเชน หมายถง สถานศกษาในระดบสง สอนวชาชพ ดานการจดการโลจสตกสและซพพลายเชน ทงภาคทฤษฎและภาคปฏบต ทตงอย มหาวทยาลยศรปทมเลขท 2410/2 ถนนพหลโยธน เขตจตจกร กรงเทพ

สถำนศกษำเอกชน หมายถง ธรกจทใหบรการความรทางดานวชาการ ประสบการณและทกษะ ในสาขาวชาตาง ๆ ในทกระดบชน โดยมวตถประสงคในบรการทางดานการศกษาและแสวงหาก าไร

บทท 2 แนวคดทฤษฎและผลงำนวจยทเกยวของ

ในการศกษาครงน ผวจยไดศกษาแนวคด ทฤษฎทเกยวของ และผลงานวจยทเกยวของกบการเพมประสทธภาพโซอปทานของสถานการศกษาเอกชนดวยการจดการความร กรณศกษา วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม ดงน

แนวคดทฤษฎ

1. แนวคดการจดการโซอปทาน (Supply Chain) 1.1 นยามการจดการโซอปทาน 1.2 องคประกอบของการจดการโซอปทาน

2. แนวคดของกระบวนการจดการความร (Knowledge Management : KM) 2.1 กรอบแนวความคดแบบ Prescriptive 2.2 กรอบความคดแบบ Descriptive 2.3 โมเดลปลาท (Tuna Model) 2.4 กรณศกษารปแบบการจดการความร 3. ขอมลเกยวกบวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม 4. งานวจยทเกยวของ

1. แนวคดกำรจดกำรโซอปทำน 1. นยามการจดการโซอปทาน Mentzer, et al. (2001) ให ค าน ยามของโซ อปทานโดยแบ งออกเปน 3 ระดบไดแก Basic/Direct Supply Chain, Extended Supply Chain และ Ultimate Supply Chain ตามรายละเอยด ดงน

ระดบท 1 : Basic/Direct Supply Chain ซงประกอบดวยกลมของบรษท 3 บรษท หรอมากกวาทมความเกยวของกนตงแตตนทาง (ผผลต) ไปจนถงปลายทาง (ลกคา) ทงในสวนของการสงผานของสนคา บรการ การเงน และขอมลทางการคา

ภำพประกอบท 1 แสดง Basic/Direct Supply Chain

6

ระดบ ท 2 : Extended Supply Chain จะเปนการขยาย Basic Supply Chainใหกวางออกไปอกหนงระดบ โดยจะมการเพมคนกลางทงในสวนของผผลตและสวนของลกคาขนมา ซงเมอระบบโซอปทานมสมาชกเพมมากขนดงเชนในระดบทสองน การบรหารจดการโซอปทานกจะมความยงยากและซบซอนมากขน เนองจากการไหลของขอมลทางการคา (Information flow) จะตองใชเวลานานขนในการสงผานจากลกคา (Tier 2) ไปยงผผลต (Tier 2) และขอมลบางสวนกอาจเกดการสญหายหรอมการบดเบอนไปจากขอมลทไดรบมาจากลกคาโดยตรง

ภำพประกอบท 2 แสดง Extended Supply Chain

ระดบท 3 : Ultimate Supply Chain จะเปน Supply Chain ระดบสงสดท Mentzer ได

ใหค าจ ากดความไว คอเปนกลมของบรษททเกยวของกนทงทอยตนทางและปลายทาง โดยการสงผานสนคา/บรการ จะเรมตนจากผผลตรายแรกสด (Initial Supplier) ไปจนถงผบรโภคคนสดทาย (Ultimate Customer)

ภำพประกอบท 3 แสดง Ultimate Supply Chain

Supplier

Tier 2

Supplier

Tier 1

Focal

Firm

Customer

Tier 1

Customer

Tier 2

INITIAL

SUPPLIER FINANCIAL

PROVIDER

SUPPLIER

FOCAL MARKET

FIRM RESEARCH FIRM

1/3 PARTY LOGISTICS CUSTOMER

SUPPLIER

ULTIMATE

CUSTOMER

7

จากค านยามของ Mentzer พบวาในทกๆ Supply Chain ทง 3 ระดบนน จะม Focal Firm เปนตวกลางใน Chain นนๆ เสมอ ความหมายของ Focal Firm กคอ บรษททอยใน Supply Chain ทม อ าน าจ ต อ รอ งส ง ท ส ด ใน Chain น น ๆ แล ะจะ เห น ได ว า ย ง ระดบ ของก ารบ รห าร โซอปทานสงขนเทาใด จ านวนของบรษททมความเกยวของจะมมากขนเทานน ซงสงผลใหการบรหารโซอปทานมความยงยากมากขน ส าหรบในประเทศไทยสวนใหญแลวการจดการโซอปทานจะอยในระดบ “Basic” และ “Extended” Supply Chain เทานน สวนการจดการโซอปทานในระดบ “Ultimate” Supply Chain นน มเพยงผประกอบธรกจทเปนบรษทขามชาตซงรบเอาการบรหารจดการของบรษทแมจากตางประเทศเขามาใช ค านยามของ Stock และ Lambert ทกลาวไวในป 2544 วา โซอปทานคอ การบรณาการดชนการด าเนนธรกจจากลกคาคนสดทายไปถงผผลตรายแรกทเกยวกบเรองของจดหาวตถดบ สนคา บรการ และขอมลทางการคาทชวยสรางประโยชนสวนเพมใหแกลกคา และผมสวนไดสวนเสยในระบบการคานน โดย Stock และ Lambert ไดก าหนดดชนชวดการด าเนนธรกจ ซงประกอบไปดวยกจกรรมทางการคา 8 กจกรรม ไดแก Customer Relationship Management, Customer Service Management, Demand Management, Order Fulfillment, Manufacturing Flow Management, Supplier Relationship Management, Product Development and Commercialization และ Return จากค านยามของ Stock และ Lambert แลว จะเหนไดวา ความตองการสนคา บรการ และขอมลทางการคานน เรมมาจากลกคาเปนผดงใหระบบโซอปทานเกดการผลตสนคาขนมา (Pull Strategy) ดวยเห ต น จงมค าถามเกด ขนวา ในความเปนจรงแลวควรทจะเรยกชอวา “โซอปทาน” (Supply Chain) หรอควรทจะเรยกวา “โซอปสงค” (Demand Chain) เนองจากความตองการสนคานนเกดขนมาจากฝงของลกคา ไมใชเกดจากความตองการทจะขายสนคาของฝายผผลต ค านยามของ Council of Logistics Management (CLM) ทวา โซอปทานเปนความสมพนธระหวางการวางแผนและการบรหารกจกรรมตาง ๆ ทเกยวของกบการจดหา การแปรรป และกจกรรมโลจสตกสทก ๆ กจกรรม ซงจะรวมถงการประสานงานกน (Coordination) และการปฏบต/รวมมอกน (Collaboration) ระหวางผจ าหนายวตถดบ ตวกลาง ผใหบรการขนสง และลกคา

สรปค านยาม จากท งสามค านยามขางตน พอทจะสรปความหมายโดยรวมของ Supply Chain ไดวา หมายถง การบรหารการสงผานของขอมล (Information) และสนคาหรอบรการ (Product or Service) จากแหลงก าเนดว ตถ ดบ (Initial Supplier) ไปจนถงผ บ รโภคคนสดทาย (Ultimate Customer) โดยจะตองมการรวมมอกนระหวางบรษท/ผมสวนรวม ทเปนสมาชกภายในโซอปทาน เพอทจะสามารถตอบสนองความตองการของผบรโภคดวยตนทนทต าทสด ซงการทโซอปทานจะส าเรจไดจะตองประกอบไปดวยปจจยตางๆ ทส าคญ ดงน มความไวเนอเชอใจซงกนและกน,มการ

8

แลกเปลยนขอมลซงกนและกน, มการรวมมอกนในการปฏบตงาน, มการใชระบบบรณาการ และมการพฒนาบคลากร ซงหากทกๆ บรษทในโซอปทาน เหนความส าคญของการท างานอยางเปนระบบ และมการท างานรวมกนแลว จะท าใหโซอปทานประสบความส าเรจในการด าเนนการ สามารถทจะเพมความพงพอใจของลกคา ลดตนทนของโซอปทานจากการท างาน และใชทรพยากรรวมกน มการควบคมสนคาคงคลงอยางมประสทธภาพประสทธผล สงผลตอตนทนรวมทลดลง และทายสดจะสามารถตอบสนองความตองการของลกคาไดอยางรวดเรว

2. องคประกอบของการจดการโซอปทาน โครงสรางโซอปทาน (Supply Chain Model) ลกษณะโครงสรางของโซอปทานมอยหลายรปแบบสวนมากมลกษณะทคลาย ๆ กนไมแตกตางกนมากนก ซงรปแบบแรกจะมการไหลในลกษณะของอปสตรม จากภาพท 1 คอ ผ จ ดจายว ตถดบ (Supplier) ถงผ กระจายสนคา(Distributor) และ ดาวนสตรม ผกระจายสนคา (Distributor) ถง ผบรโภค(Customer) การระบวาจดไหนคออปสตรมนน ใหใชต าแหนงของบรษททพจารณาเปนหลก ผกระจายสนคา (Distributor) บรษททอยทางดานซาย ทศทางยอนไปหาแหลงวตถดบ จะเรยกวา อปสตรม (Upstream) และเรยกแตละจดบนอปสตรมวา ผ จ ดจายวตถดบ (Supplier) ในทางกลบกน บรษททอยทางดานขวา (ทศทางมงไปหาผบรโภค) จะเรยกวา ดาวนสตรม (Downstream) และเรยกแตละจดบนดาวนสตรมวา ผบรโภค (Customer) การเรยงล าดบสวนประกอบของโซอปทานจากอปสตรมไปยงดาวนสตรมอาจจะเรยงได ดงน

ผจดจายวตถดบ/สวนประกอบ (Raw Material/ component suppliers) ผผลต (Manufacturers) ผคาสง/ผกระจายสนคา (Wholesalers/distributors) ผคาปลก (Retailers) ผบรโภค (Customer)

ภำพประกอบท 4 แสดงแผนภาพโซอปทาน ท 1

9

ภำพประกอบท 5 แสดงแผนภาพโซอปทาน ท 2

ภำพประกอบท 6 แสดงโครงสราง Supply Chain Management ท 1 (SCM)

10

ภำพประกอบท 7 แสดงโครงสราง Supply Chain Management ท 2 (SCM)

ภำพประกอบท 8 แสดง Components of Supply Chains

11

Michael E. Porter ไดใหทฤษฎเกยวกบการสรางโซคณคา (Value Chain) ของบรษทเพอทจะเพมขดความสามารถทางการแขงขนวาสามารถแบงกจกรรมทกอใหเกดการเพมมลคาไดเปนสองสวนดวยกนคอกจกรรมหลก (Primary Activities) และกจกรรมสนบสนน (Support Activities) ดงทจะเหนไดในภาพ

ภำพประกอบท 9 แสดง โซคณคา (Value Chain)

องคประกอบของ Value Chain ประกอบไปดวย 2 สวนใหญ คอ กจกรรมหลก (Primary Activity) ประกอบดวยกจกรรมตาง ๆ ทเกยวของกบ Inbound Logistics คอ กระบวนการขนสงและเกบรกษาวตถดบทจะใชในการผลต Operation คอ กระบวนการผลตสนคา Outbound Logistics คอ การเกบรกษาสนคาทผลตแลวและจดสงสนคา Marketing and Sales คอ กระบวนการทางการตลาด เชน การโฆษณา การสงเสรมขาย เปนตน Service คอ บรการหลงการขาย กจกรรมสนบสนน (Support Activity) เปนการปฏบตหนาทตาง ๆ ภายในองคกรเพอสนบสนน กจกรรมหลก ประกอบดวย Procurement คอกระบวนการการจดซอ Technology Development คอ การวจยเทคโนโลยเพอปรบปรงกระบวนการ Human Resource Management คอ การบรหารทรพยากรมนษยเพอตอบสนองตอการพฒนาประสทธภาพ Firm Infrastructure คอระบบโครงสรางองคกรและหนวยงานอนๆ ทมสวนในกระบวนการ

12

สรปองคประกอบของการจดการโซอปทาน วตถประสงคส าคญของ Supply Chain Management (SCM) จะมงเสรมสรางผลผลต (Productivity) และศกยภาพทเหนอกวา (Core Competency)โดยสามารถน าไปใชในระดบกลยทธ ทเปน Action Plan ขององคกร โดยมเปาประสงค ดงตอไปน 1. มเปาหมายเพอความพอใจของลกคา 2. ใชเปนกลยทธในการลดตนทนและสรางก าไร 3. เปนกลยทธเพอมงเพมศกยภาพการผลตและบรการ 4. ใชเปนกลยทธในการเตบโตทมเสถยรภาพขององคกร

2. แนวคดของกระบวนกำรจดกำรควำมร (Knowledge Management) 1. กรอบแนวความคดแบบ Prescriptive เปนกรอบแนวความคดทพบมากทสดซงอธบายถงพฒนาการของความรในองคการหรอทเรยกวากระบวนการความร (Knowledge Process) ซงประกอบดวยองคประกอบหลก ๆ ดงน 1.1 การคนหาความ ร (Knowledge Identification) การคนหาวาองคการมความ รอะไรบาง ในรปแบบใด อยทใคร และความรอะไรทองคการจ าเปนตองม หรออกนยหนงกคอ “ร” นน เอง โดยทวไปองคการสามารถใชเค รองมอท เรยกวา “Knowledge Mapping” หรอ การท าแผนทความร เพอหาวาความรใดมความส าคญส าหรบองคการแลวน ามาจดล าดบความส าคญของความรเหลานน เพอใหองคการสามารถก าหนดขอบเขตของการจดการความร และสามารถจดสรรทรพยากรไดอยางมประสทธภาพและประสทธผล ประโยชนของการจดท าแผนทความรคอชวยท าใหเหนภาพรวมของคลงความรขององคการ ท าใหองคการทราบวามความรททบซอนกนระหวางหนวยงานตาง ๆ หรอไม ซงกอใหเกดความสนเปลองในการจดเกบและรวบรวมและท าใหบคลากรทกคนทราบวาองคการมความรอะไรและจะหาความรทตนเองตองการไดทไหน นอกจากนยงใชเปนโครงสรางพนฐานทางความรทองคการสามารถใชเปนฐานในการตอยอดขยายความรในเรองตาง ๆ อยางเปนระบบ รวมทงการใชเพอศกษาผลกระทบของการเปลยนแปลงกระบวนการท างานและการเคลอนยายแหลงความรตอระบบตาง ๆ ในองคการ 1.2 การสรางและแสวงหาความร (Knowledge Creation and Acquisition) จากแผนทความร องคการจะทราบดวา มความรทจ าเปนตองมอยหรอไม ถามแลวองคการกจะตองหาวธการ ในการดงความรจากแหลงตาง ๆ ทอาจอยกระจดกระจายไมเปนทมารวมไวเพอจดท าเนอหาใหเหมาะสมและตรงกบความตองการของผใช ส าหรบความรทจ าเปนตองมแตยงไมมนน องคการอาจสรางความรดงกลาวจากความรเดมทมอยกได หรอน าความรจากภายนอกองคการมาใช นอกจากนองคการอาจจะตองพจารณาก าจดความรทไมจ าเปนหรอลาสมยทงไปเพอประหยดทรพยากร ในการจดเกบความรเหลานน หวใจส าคญของขนตอนนประสบความส าเรจคอ บรรยากาศและ

13

วฒนธรรมขององคการทเออใหบคลากรกระตอรอรนในการแลกเปลยนเรยนรซงกนและกน เพอใชในการสรางความรใหม ๆ อยตลอดเวลา นอกจากนระบบสารสนเทศกมสวนชวยใหบคลากรสามารถแลกเปลยนเรยนรจากกนไดรวดเรวขน และท าใหการแสวงหาความรใหม ๆ จากภายนอกท าใหรวดเรวยงขน 1.3 การจดการความรใหเปนระบบ (Knowledge Organization) เมอมเนอหาความร ทตองการแลว องคการจะตองจดการความรใหเปนระบบเพอใหผใชสามารถคนหาและน าความรดงกลาวไปใชประโยชนได การจดการความรใหเปนระบบนนหมายถงการจดท าสารบญ และจดเกบความรประเภทตาง ๆ เพอใหเปนการรวบรวม การคนหา การน าไปใช ท าไดงาย และรวดเรว การแบงชนดหรอประเภทความรนนขนอยกบวาผใชจะน าไปใชอยางไร และลกษณะการท างานของบคลากรในองคการเปนแบบใด โดยทวไปการแบงประเภทความรจะแบงตามสงตอไปน 1.3.1 ความช านาญหรอความเชยวชาญของบคลากร (เชน การจดท า ท าเนยบผเชยวชาญ) 1.3.2 หวขอ/หวเรอง 1.3.3 หนาท/กระบวนการ 1.3.4 ประเภทของผลตภณฑ บรการ กลมตลาด หรอกลมลกคา 1.4 การใหรหสและการกลนกรองความร (Knowledge Codification and Refinement) นอกจากการจดท าสารบญความรอยางเปนระบบแลว องคการตองประมวลความรใหอยในรปแบบภาษาทเขาใจงายและใชงานงายดวยซงอาจท าไดหลายลกษณะคอ 1.4.1 การจดท าปรบปรงรปแบบของเอกสารใหเปนมาตรฐานเดยวกนทวท งองคการจะชวยท าใหการปอนขอมลจากหนวยงานตาง ๆ การจดเกบ การคนหา และการใชขอมล ท าไดสะดวกและรวดเรว 1.4.2 การใช “ภาษา” เดยวกนทวทงองคการ นนคอ องคการควรจดท าค านยามศพทหรอค าจ ากดความ ความหมายของค าตาง ๆ ทแตละหนวยงานใชในการปฏบตงาน เพอใหมความเขาใจตรงกนซงจะชวยใหการปอนขอมล/ความร การแบงประเภทและการจดเกบไดมาตรฐานเดยวกน ส าคญตองมการ Update นยามศพทตาง ๆ ใหทนสมยตลอดเวลา รวมท งตองใหผใชสามารถคนหาและเปดใชไดอยางรวดเรว 1.4.3 การเรยบเรยง ตดตอ และปรบปรงเนอหาใหมคณภาพดในแงตาง ๆ เชนความครบถวน เทยงตรง ทนสมย สอดคลอง และตรงตามความตองการของผใช 1.5 การเขาถงความร (Knowledge Access) ความรทไดมานนจะไรคา หากไมถกน าไปเผยแพรใหกบผอนใชประโยชนได ดงนนองคการตองมวธการในการจดเกบและกระจายความร ทงความรประเภท Tacit และ Explicit โดยทวไปการสงและกระจายความรผใชมสองลกษณะคอ

14

1.5.1 การปอนความร (Push) คอการสงขอมล/ความรใหผ รบโดยผรบไมได รองขอหรอตองการ หรอเรยกงาย ๆ วาเปนแบบ Supply-Based เชน การสงหนงสอเวยนแจงใหทราบเกยวกบกจกรรมตาง ๆ ขาวสารตาง ๆ หรอขอมลเกยวกบผลตภณฑหรอบรการขององคการซงโดยทวไปมกจะท าใหผรบรสกวาไดรบขอมล/ความรมากเกนไป หรอไมตรงตามความตองการ 1.5.2 การใหโอกาสเลอกใชความร (Pull) คอการทผรบสามารถเลอกรบหรอใชเฉพาะขอมล/ความรทตองการเทาน น ซงท าใหลดปญหาการไดรบขอมล/ความรทไมตองการ มากเกนไป การกระจายความรแบบนเรยกวา Demand Based ดงน นองคการควรท าให เกด ความสมดลระหวางการกระจายความรแบบ Push และ Pull เพอประโยชนสงสดแกผใชขอมล/ความร ซงอาจจะใชเครองมอหลากหลายประเภททจะน ามาใชในการถายทอดและแลกเปลยนความร รวมถงชวยใหผทตองใชขอมลสามารถเขาถงขอมลไดสะดวกอนจะท าใหการจดการความรในองคการมประสทธภาพและบรรลวตถประสงคทตงไว 1.6 การแบงปนแลกเปลยนความร (Knowledge Sharing) การจดท าเอกสารฐานความรรวมทงท าสมดหนาเหลอง โดยน าเทคโนโลยสารสนเทศมาใชจะชวยใหเขาถงความรไดงายและรวดเรวขน อยางไรกตาม วธการดงกลาวใชไดดส าหรบความรประเภท Explicit เทานน ส าหรบ การแบงปนความรประเภท Tacit น นจะตองท าดวยการพบปะกนตวตอตว หรอกลมตามท Mr.lkujiro Nanaka เรยกวา Socialization จากการศกษา (Gilbert, Michael and Harmut Krause, 2002, pp89-105) พบวาองคการสวนใหญไมคอยประสบความส าเรจในการท าใหเกดการแลกเปลยนความรอยางทวถงเทาไรนก สาเหตเนองมาจากอปสรรคหลก ๆ ซงเปนอปสรรคทส าคญส าหรบองคการทเรมจะมการบรหารจดการความรหรอองคการทจดตงขนใหม โดยเฉพาะอยางยงองคการทเกดจากการควบรวมหนวยงานจากหลายหนวยงานมาอยในทเดยวกน

15

ตำรำงท 1 แสดงอปสรรคของการแลกเปลยนแบงปนความร

ชนดของอปสรรค อปสรรค

1. ตวบคคล

2. สวนรวม/โครงสราง

3. คานยม/วฒนธรรม

- มทศนคตทวา ความรคออ านาจ - ไมทราบวาสงทตนเองรมประโยชนตอคนอนหรอไม - ไมทราบวาคนอนไมรสงทตนเองร - ไมเหนประโยชน ไมมแรงจงใจ ของการแลกเปลยนความร - ไมมเวลาและความมงมนเพยงพอในการเรยนรจากผอน - ไมมความสมพนธหรอความคนเคยเพยงพอกบบคคลท

ตองการแลกเปลยนความรดวย (ยงไมไวเนอเชอใจกน) - ยงไมมกระบวนการในการแลกเปลยนเรยนรอยางเปนระบบ - ผบรหารไมใหการสนบสนน - ระบบสารสนเทศไมเออ - ยงไมมระบบยกยองชมเชยใหรางวลแกผทแลกเปลยนหรอ

ถายทอดความรใหกบผอน - ไมมภาษากลาง (Common Language) ทเขาใจและใชรวมกนได - มการแขงขนระหวางหนวยงานสง - บคคลไมใหความรวมมอ ไมเปดเผย - ผบรหารไมยอมรบความลมเหลวทเกดขนจากการลองสง

แปลก ๆ ใหม ๆ จะเหนไดวาอปสรรคสวนใหญเปนเรองของทศนคตและวฒนธรรมองคการ สงททาทาย กคอ องคการจะท าอยางไรเพอทจะปรบเปลยนทศนคตของคนสวนใหญ ใหเหนประโยชนของ การแบงปนความรเปดกวางและยอมรบกนมากขน จงจะท าใหทกฝายไดรบผลประโยชน การแบงปนความรประเภท Tacit นน ท าไดหลายรปแบบขนอยกบความตองการและวฒนธรรมองคการ สวนใหญมกใชวธผสมผสาน เพอใหบคลากรไดเลอกใชตามความถนดและสะดวกโดยวธการตาง ๆ ซงตองอาศยการถายทอดโดยการปฏสมพนธระหวางบคคลเปนหลก เครองมอในการจดการความรทจะชวยใหเกดการถายทอดขอมลความรประเภท Tacit ไดแก 1.6.1 การจดตงทมขามสายงาน (Cross-Functional Team) เปนการจดต งทมเพอ มาท างานรวมกนในเรองใดเรองหนงทก าหนดขนภายใตความเชอทวา การท างานแตละเรองตองอาศยความผเชยวชาญจากหลาย ๆ ดานมาแลกเปลยนประสบการณและท างานรวมกน จงจะ

16

ประสบความส าเรจ การแลกเปลยนหรอถายทอดความรระหวางทม จะท าใหเกดการเรยนรระหวางกนมากขน ทงนในการแลกเปลยนหรอถายทอดความรระหวางกน เพอใหเกดประสทธภาพสงสด หวหนาทมควรสรางบรรยากาศทดเพอชวยใหเกดความคนเคยระหวางกน ท าใหทกคนเขาใจ และมงไปทวตถประสงคเดยวกน สรางความเชอมนและไววางใจตอกน และสงทส าคญอกประการหนงคอ ระหวางมการพบปะแลกเปลยนความรระหวางกนนน ควรมการจดบนทก หรอรวบรวมความรทเกดขนไวดวย 1.6.2 ชมชนแหงการเรยนร (Commuities of Practice : CoP) เปนอกเทคนคหนงทมการใชอยางแพ รหลาย โดย CoP เปนก ลมคน ท มการรวมตวกนอยางไม เปนทางการ มวตถประสงคเพอแลกเปลยนเรยนร และสรางองคความรใหม ๆ เพอชวยใหการท างาน มประสทธภาพ และประสทธผลทดขน สวนใหญการรวมตวกนในลกษณะน มกจะมาจากคนทมอยในกลมงานเดยวกน หรอมความสนใจในเรองใดเรองหนงรวมกน ซงความไววางใจและความเชอมนในการแลกเปลยนขอมลความรระหวางกนจะเปนสงทส าคญโดย CoP จะมความแตกตางจากการจดต งทมงาน เนองจากเปนการรวมกนอยางสมครใจ เปนการเชอมโยงสมาชกเขาดวยกน โดยกจกรรมทางสงคม ทมการมอบหมายงานเฉพาะหรอเปนโครงการ แตจะเลอกท าในหวขอเรองทสนใจรวมกนเทานน การท า CoP จะมระยะเวลาในการเรมตนและสนสด โดยหากสมาชกภายในกลมหมดความสนใจ หรอบรรลวตถประสงครวมกนแลว กลม CoP กอาจจะมการเปลยนแปลงเกดขน เชน เปลยนหวขอของกลมหรอมการจดตงกลมใหม ๆ ขนมา ทงนระหวางอยรวมกนควรมการบนทกสงทเรยนรระหวางกน เพอน าไปใชใหเกดประโยชนดวย อยางไรกตามแมจะเกดขนโดยการรวมตวของสมาชกทสนใจรวมกนและจดการกนเอง แตกตองมการก าหนดบทบาททชดเจนเพอใหการแลกเปลยนเรยนรเปนไปอยางย งยนในระดบหนง เชน - ควรมการยกยองและใหการยอมรบกลม CoP จากผบรหารขององคการ - ชวยสนบสนนใหการสอสารระหวางสมาชก CoP เปนไปอยางสะดวก รวดเรว เชนการลงทนในเรองสอสารสนเทศ สถานททใชประชม เปนตน - พยายามชกจง หรอท าใหสมาชกเหนประโยชนในการพบปะแลกเปลยนความรระหวางกน - ใหแรงจงใจ หรอรางวลส าหรบสมาชกทใหความรวมมอและแลกเปลยนเรยนรเพอเปนตวอยางแกคนอน ๆ ตอไป - สงเสรมให CoP มการเตบโตและขยายตว 1.6.3 ระบบพเลยง (Mentoring System) ระบบพเลยง เปนวธการในการถายทอด Tacit Knowledge แบบตวตอตว จากผ มความรและประสบการณมากกวาไปยงกลมบคลากร รนใหม หรอผ ท มความรและประสบการณนอยกวา เปนวธการหนงในการสอนงานและ ใหค าแนะน าอยางใกลชด ผทเปนพเลยงมกจะมต าแหนง และอาวโสกวา ซงอาจจะอยในหนวยงาน

17

เดยวกน หรอตางหนวยงานกได หากอยในหนวยงานเดยวกน กไมควรเปนผบงคบบญชา และลกนองกน โดยทวไประบบพ เลยงนจะใชเวลาคอนขางนาน เพราะท ง 2 ฝายจะตองสรางความคนเคย ความสมพนธ และความเขาใจกน ผทเปนพเลยงนนนอกจากจะใหค าปรกษาในดานการงานแลว ยงเปนทปรกษาในเวลามปญหาหรอสบสน ทส าคญพเลยงจะตองเปนตวอยางทดในเรองพฤตกรรม จรยธรรม และการท างานใหสอดคลองกบความตองการขององคการ 1.6.4 การสบเปลยนงาน (Job Rotation) และการยมตวบคลากรมาชวยงาน (Secondment) การสบเปลยนงานเปนการยายบคลากรไปท างานในหนวยงานตาง ๆ ซงอาจอยภายในสายงานเดยวกน หรอขามสายงานเปนระยะ ๆ เปนวธการทมประสทธผลในการกระตนใหเกดการแลกเปลยนความร และประสบการณของทงสองฝาย (ผทถกยายและผทอยในหนวยงานตาง ๆ) ท าใหผถกยายเกดการพฒนาทกษะทหลากหลายมากขน ส าหรบการยมตวบคลากรมาท างานชวคราวน น เปนการยายบคลากรระดบบรหาร หรอบคลากรทมความสามารถสง ไปชวยในหนวยงานขามสายงาน หรอหนวยงาน เพอใหผถกยมตวถายทอดความร ประสบการณของตนเองใหหนวยงาน เปนการกระจายความรทไดผลระยะส น ในขณะเดยวกน ผถกยมตวกไดเรยนร จากบคลากรในหนวยงานอน ซงสามารถน ามาพฒนางานตนเอง หรอสรางความรใหม ๆ และสามารถน าความรทไดจากหนวยงานเดมมาแลกเปลยนในทใหมดวยเชนกน 1.6.5 เวทส าหรบการแลกเปลยนรความ (Knowledge Forum) การจดการประชม หรอกจกรรมอยางเปนกจจะลกษณะอยางสม าเสมอ เพอเปนเวทใหบคลากรมโอกาสพบปะพดคยกน กเปนอกวธหนงซงสามารถกระตนใหเกดการแลกเปลยนเรยนรระหวางกนได ซงอาจท าไดในหลายลกษณะ เชน การสมมนา และการประชมทางวชาการทจดอยางสม าเสมอ การใชเวลากอนและ หลงการประชมตาง ๆ เพอพดคยในเรองตาง ๆ เปนตน นอกจากวธทไดกลาวมาแลว การจดสถานทท างานและสรางบรรยากาศในการท างาน กมสวนชวยเสรมปฏสมพนธระหวางบคลากรในองคการ 1.7 การเรยนร (Learning) วตถประสงคทส าคญทสดในการจดการความรคอการเรยนรของบคลากร และน าความรนนไปใชประโยชนในการตดสนใจแกไขปญหาและปรบปรงองคการ ดงนน ขนตอนนจงมความส าคญอยางยงเพราะถงแมวาองคการจะมวธการในการก าหนด รวบรวม คดเลอก ถายทอด และแบงปนความรทดเพยงใดกตาม หากบคลากรไมไดเรยนร และน าไปใชประโยช นก เป นการสญ เป ล าของเวลาและท รพยากรท ใชดงค าก ล าวของ Peter Senge ทวา “ความรคอความสามารถในการท าอะไรกตามอยางมประสทธผล (Knowledge is the capacity for effective action) องคการจะตองกระตนและสรางบรรยากาศทท าให บคลากรทกคนกลาคด กลาท า กลาลองผดลองถก โดยผบรหารจะตองยอมรบผลลพธทจะออกมาวาจะเปนความส าเรจหรอความลมเหลว เพราะกระบวนการเรยนรมไดขนอยกบผลลพธ แตมาจากประสบการณทไดรบ ในการลองน าความรทไดรบมาฝกปฏบต หากลมเลวกจะไมท าใหผดซ าสองอก อยางไรกตาม การเรยนรทกลาวมาขางตนนนจะตองสอดคลองกบทศทางและคานยมขององคการดวย การเรยนร

18

ของบคลากรจะท าใหเกดความรใหม ๆ ขนมากมาย ซงจะไปเพมพนองคความรขององคการทมอยแลวใหมากขนเรอย ๆ ความรเหลานจะถกน าไปใชเพอสรางความรใหม ๆ อกท งเปนวงจรทไมม ทสนสดทเรยกกวา “วงจรการเรยนร”

องคควำมร

กำรเรยนร

ภำพประกอบท 10 แสดงองคประกอบของวงจรการเรยนร

2. กรอบความคดแบบ Descriptive เปนกรอบความคดทอธบายถงขนตอนการจดการความร และปจจยทมผลตอความส าเรจและความลมเหลวของการจดการความร เชน วฒนธรรมองคการ การเชอมโยงการจดการความร กบทศทางองคการ ซงประกอบดวยองคประกอบหลก ๆ 6 อยาง ดงน 2.1 การจดการเปลยนแปลงและพฤตกรรม (Transition and Behavior Management)วฒนธรรมเปนสงทส าคญมากส าหรบองคการ เพราะวฒนธรรมมอทธพลตอพฤตกรรมของคนในองคการ และเปนสงทเปลยนแปลงไดยากยง การจดการความรทมประสทธภาพเรมตนจากการท คนในองคการมการแลกเปลยนและแบงปนความรซงกนและกน การทบรษทมชอเสยงและ ประสบความส าเรจอยางสงในเรองการจดการความรเปนเพราะ พนฐานทดของวฒนธรรม การแลกเปลยนความรในองคการ ผลจากการวจยชนหนงแสดงใหเหนวา ความเตมใจทจะแลกเปลยนแบงปนความร มความเกยวโยงกบความสามารถในการท าก าไรทสงขน และการเพมผลผลตขององคการในขณะทชวยใหตนทนทางดานแรงงานลดต าลง ถงแมวาองคการโดยทว ๆ ไปจะตระหนกถงขอดและผลประโยชนทองคการจะไดรบจากการจดการความรและการแลกเปลยนความรในองคการกตาม วฒนธรรมในองคการสวนใหญกลบไมเออหรอสนบสนนใหเกด

กำรน ำควำมรไปใช เกดกำรเรยนร และประสบกำรณใหม ๆ

19

การแลกเปลยนความร ดงนน การสรางหรอปรบเปลยนวฒนธรรมองคการจงเปนเรองทตองใชความพยายามเปนอยางสงและกนเวลานานกวาทองคการจะเหนการเปลยนแปลงอยางชดเจน และทส าคญกวานนกคอ การปรบเปลยนวฒนธรรมองคการเปนสงทตองท าอยางตอเนองเพอทจะท าใหความเชอและพฤตกรรมทองคการตองการใหเกดขน สามารถซมลกเขาไปในบรรทดฐานและค าน ยมของคนในองคการจนกอให เกด เปนวฒนธรรม ขนมาได องคการควรท จะท า การเปลยนแปลงแบบคอยเปนคอยไปโดยทเนนในเรองของการปรบเปลยนพฤตกรรมของ คนในองคการให มการแลกเป ลยนความรโดยการสงเส รมและสนบสนนอยางตอเนอง การปรบเปลยนพฤตกรรมของคนในองคการใหเกดการแลกเปลยนความร ควรทจะเรมตนจากผบรหาร กอนทจะขยายผลออกไปสบคลากรในทกระดบ ประเดนทองคการควรจะพจารณาถง ในองคประกอบ ดงน 2.1.1 ผบรหารระดบสง จะตองใหการสนบสนนอยางเตมทรวมถงมสวนรวมกบกจกรรมตาง ๆ อยางสม าเสมอและตอเนอง 2.1.2 จดตงทมงานเพอท าหนาทด าเนนการวางแผนและจดกจกรรมตาง ๆ 2.1.3 ก าหนดวาอะไรคอปจจยแหงความส าเรจ (Critical Success Factors) ของ การจดการความร และตองมนใจไดวา ปจจยเหลานมอยหรอสามารถสรางใหเกดขนไดภายในองคการ 2.1.4 ผบรหารระดบสงตองเปนแบบยางทด (Role Model) ในการแลกเปลยนและจดการความร 2.1.5 สรางสภาพแวดลอมภายในองคการทเปดโอกาสใหพนกงานสามารถ ลองผดลองถกไดและเปดกวางใหมการทดลองน าเอาความคดรเรมสรางสรรคมาปฏบตจรง 2.2 การสอสาร (Communication) การสอสารเปนหวใจหลกทท าใหทกคนในองคการเขาใจถงสงทก าลงจะเกดขน สงทองคการจะตองสอสารใหทกคนภายในองคการเขาใจกคอ องคการก าลงจะท าอะไร จะท าเมอไร และจะท าอยางไร ถาองคการสามารถสอสารสงเหลานใหพนกงานทกคนรบทราบ ไดอยางชดเจน กจะเปนกาวแรกทท าใหพนกงานสนใจทจะเขารวมกจกรรมตาง ๆ รวมถงเรมปรบเปลยนพฤตกรรมของพนกงานเอง องคการตองมการวางแผน การสอสารทเปนระบบ และท าการสอสารอยางสม าเสมอและตอเนอง ตราบเทาทองคการตองการใหการจดการความรและการแลกเปลยนความรเกดขนจนกลายเปนวฒนธรรม การสอสารเกยวกบ การจดการความรจะตองค านงถงปจจยหลก ๆ 3 อยาง คอ 2.2.1 เนอหาของเรองทตองการจะสอสาร 2.2.2 กลมเปาหมายทตองการสอสาร 2.2.3 ชองทางในการสอสาร

20

2.3 กระบวนการและเครองมอ (Process and Tools) กระบวนการและเครองมอ เปรยบเหมอนแกนหลกของการจดการความรทจะชวยใหเกดพฤตกรรมของการแลกเปลยนความรภายในองคการ และชวยใหกระบวนการความรเกดขนไดรวดเรวและสะดวกยงขน การเลอกใชเครองมอและกระบวนการนนจะตองใหความส าคญกบความร 2 ประเภทคอ tacit และ explicit กระบวนการและเครองมอสามารถแบงออกไดเปน 2 สวนหลก ๆ คอสวนทเกยวของและ ไมเกยวของกบเทคโนโลยสารสนเทศ 2.3.1 กระบวนการและเครองมอ สวนทไมเกยวของกบเทคโนโลยสารสนเทศ จะมความส าคญเปนอยางมาก ส าหรบความรประเภท tacit เนองจากความรทอยในตวคนจะสามารถสอสาร และเปลยนไดดทสด โดยผานการมปฏสมพนธระหวางผใหความร และผรบความรตวอยาง ของเครองมอทองคการสามารถน ามาใช เพอชวยใหเกดการแลกเปลยนความรประเภท tacit คอ 2.3.1.1 ชมชนแหงการเรยนร (Community of Practice : CoP) 2.3.1.2 การสบเปลยนงาน (Job Rotation) 2.3.1.3 การจดตงทมขามสายงาน (Cross-Functional team) 2.3.1.4 ระบบพเลยง (Mentoring Systems) 2.3.1.5 เวทส าหรบการแลกเปลยนความร (Knowledge Forum) 2.3.2 การบวนการและเครองมอทเกยวของกบเทคโนโลยสารสนเทศนน ถงแมจะทราบอยแลววา ก ารจดการความ ร เปน เรอง ท เก ยวของ กบ ว ฒนธรรม เปน ส วนให ญ แตเนองจากเทคโนโลย สารสนเทศไดเขามามบทบาททส าคญในชวตการท างานประจ าวนและ เปนเครองมอทจะสอสารเชอมโยงบคลากร เพราะฉะนนคงจะไมสามารถปฏเสธไดวา เทคโนโลยสารสนเทศจะชวยท าใหการจดการความรประสบผลส าเรจอยางสงสด เทคโนโลยสารสนเทศจะเขามามสวนส าคญในขนตอนการคนหารวบรวมจดเกบและเขาถงความรโดยเปนชองทเพมเตมขนมานอกเหนอจากการพบปฏสมพนธระหวางบคคล ซงจะเปนประโยชนอยางมากส าหรบองคการขนาดใหญทมสาขา กระจดกระจายอยตางสถานทกนหรอองคการทมสภาพการท างานทไมเออใหบคลากรไดมาพบกน เทคโนโลยสารสนเทศจะชวยใหองคการสามารถแลกเปลยนความรประเภท Explicit ไดอยางมประสทธภาพมากขน 2.4 การ ฝกอบ รมและการ เร ยน ร (Training and Learning) ว ต ถป ระส งคขอ งองคประกอบนเพอเตรยมความพรอมของบคลากรทกระดบ ส าหรบการจดการความร โดยทองคการจะตองจดใหมการฝกอบรมเกยวกบแนวทางและหลกการจดการความรแกบคลากร เพอทจะสรางความเขาใจและความตระหนกถงความส าคญของการจดการและแลกเปลยนความรภายในองคการ นอกจากทฤษฏเกยวกบการจดการความรแลว องคการควรทจะใหความรเกยวกบประโยชนของการจดการความร โดยทอาจจะยกตวอยางหรอกรณศกษาในหนวยงานทประสบความส าเรจในเรองการจดการความรและประโยชนทไดรบจากการจดการความร ขอมลเหลานจะ

21

ชวยใหบคลากรภายในองคการมองเหนสงทพวกเขาจะไดรบจากการจดการและแลกเปลยนความรชดเจนยงขน นอกจากนองคการควรจะพจารณาใหมการจดฝกอบรมในหลายรปแบบ เพอเปดโอกาสใหบคลากรในองคการสามารถเขารบการฝกอบรมไดอยางสะดวก เชน นอกจากจะจดใหมการฝกอบรมตามหองเรยนแลวกอาจจะจดฝกอบรมผานระบบ Web-Based Training หรอจดใหมเอกสารและเครองมอเพอชวยใหคนสามารถเรยนรดวยตนเอง ท งนพจารณาเพอให เขากบสภาพแวดลอมของการท างานของบคลากร นอกจากเรองรปแบบและการฝกอบรมแลงองคการอาจจะพจารณาวา หวขอเกยวกบการจดการความร จะถกน าไปผนวกหรอบรณาการเขากบการฝกอบรมทมอยปจจบนในองคการไดอยางไร องคการจะตองตระหนกวาการใหการฝกอบรมเปนเพยงปจจยหนงเทานนทจะชวยใหการจดการความรประสบความส าเรจ บคลากรจะไมสามารถเขาใจแนวคดและวธปฏบตของการจดการความรไดอยางชดเจน ถาไดรบเพยงแตการฝกอบรมโดยปราศจากการศกษาคนควาและการเรยนรดวยตนเอง 2.5 การวดผล (Measurements) การวดผลถอเปนสงทส าคญทจะชวยบอกถงสถานภาพของกระบวนการหรอกจกรรมตาง ๆ ภายในองคการ ผลจากการจดจะสะทอนถงประสทธภาพและประสทธผล ซงจะชวยใหองคการสามารถทบทวนแกไขขอบกพรองตาง ๆ รวมถงปรบปรงใหกระบวนการตาง ๆ ประสบผลส าเรจมากยงขน วตถประสงคของการวดผลจรง ๆ จงไมใชเปนการควบคม แตเปนการบรหารจดการและการเรยนรพฒนาการวดและผลจากการวดจะเปนปจจยส าคญทชวยใหการรเรมการจดการความรภายในองคการประสบผลส าเรจแบบยงยน ผบรหารองคการยอมตองการทจะเหนผลลพธทสะทอนถงผลประโยชนจากการแลกเปลยนและการจดการความร ถาตองมการลงทนเพมเตมในเรองของระบบตาง ๆ หรอการตดสนใจทจะใหความส าคญกบ การจดการความรนอกจากนน การวดผลยงจะเปนสงทชวยใหองคการทราบถงสถานะในขณะนนวาไดบรรลเปาหมายทต งไวแลวหรอยง อยางไรกตามการวดผลลพธของการจดการความรหรอแมแตการวดมลคาของความรนน เปนเรองใหมทยงไมชดเจนนก การวดผลตอบแทนจากการลงทนดานการจดการความร หรอการวดผลตอบแทนของความรเปนเรองทละเอยดและซบซอนเปนอยางมาก เนองจากผลลพธตาง ๆ ทองคการไดจากความรหรอการจดการความรสามารถแทรกอยได ทกสวนของภารกจขององคการ การแยกผลลพธทเกดจากความรยงตองใชเวลานานกวาทจะสามารถวดผลจากการจดการความรไดอยางเปนรปธรรม 2.6 การยกยองชมเชย และการใหรางวล (Recognition and Rewards) มแนวทาง ดงน 2.6.1 องคการอาจจะตองใชการยกยองชมเชยและใหรางวลเปนแรงจงใจใน ชวงเรมตน เพอโนมนาวใหบคลากรปรบเปลยนพฤตกรรมในการแลกเปลยนความรและเขารวมกจกรรมการจดการความร 2.6.2 องคการการทจะยกยองคนทมพฤตกรรมพพงประสงคในการสรางถายทอดและแลกเปลยนความรเพอเปนแบบอยางแกเพอนรวมงาน โดยทอาจจะมการท าเปนรายการของ

22

พฤตกรรมทควรสนบสนนใหเกดขนในองคการ แลวเปดโอกาสใหพนกงานรวมกนลงคะแนนวาใครทมคณสมบตตรงกบพฤตกรรมเหลานนมากทสด 2.6.3 องคการควรมการปรบแผนการยกยองชมเชยและใหรางวลใหเหมาะสมกบกจกรรมทท าอยอยางสม าเสมอ เพอทจะจงใจใหคนเขามารวมกจกรรมการจดการความร โดยมแผนเหลานจะตองไดรบความเหนชอบจากผบรหาร 2.6.4 องคการควรมการบรณาการแผนการยกยองชมเชยและใหรางวลเขากบระบบการประเมนผลงานและการใหคาตอบแทนแกพนกงานทมอยในปจจบน 2.6.5 องคการจ าเปนตองคนหาวา อะไรเปนแรงจงใจส าคญส าหรบคนในองคการใหเขามามสวนรวมในการจดการความร

3. โมเดลปลาท (Tuna Model) ประพนธ ผาสขยด (2547) ไดเสนอกรอบความคดการจดการความร แบบปลาท (Tuna Model) เปนกรอบความคดอยางงายในการจดการความรของสถาบนสงเสรมการจดการความร เพอสงคม (สคส.) โดยเปรยบการจดการความรเสมอนปลาหนงตว ซงมสวนประกอบ 3 สวน คอ สวนหว ล าตว และหางปลา ตวแบบปลาท (Tuna Model) ทเปรยบการจดการความรเหมอนปลาหนงตว โดยแบงออกเปน 3 สวน ซงมรายละเอยดดงนคอ 3.1 สวนหวปลา (Knowledge Vision : KV) สวนทเปนเปาหมาย คอเปาหมาย วสยทศนหรอทศทางของการจดการความร มองหาเสนทางทเดนทางไป แลวคดวเคราะหวา จดหมายอยทไหนตองวางแบบใด ไปในเสนทางไหน และไปอยางไร ในทนจะเปรยบเปน การบงชความร (Knowledge Identification) กอนทจะท างานอะไรซกอยางตองรกอนวาตองการอะไร จดหมายคออะไร และตองท าอยางไรบาง ตองสอดคลองกบวสยทศนขององคการ ความเปนจรงของการจดการความรไมใชเปาหมาย แตเปนกระบวนการหรอกลยทธทท าใหงานบรรลผลตามทตองการโดยใชความรเปนฐานหรอเปนปจจยใหงานส าเรจ อาทเชน การจดการความรเพอพฒนาสมรรถนะสความเปนเลศ การจดการความร เพอพฒนาคณภาพใหไดรบการรองรบมาตรฐาน การจดการความร เพอพฒนาขดความสามารถในการบรหารงาน โดยทสวนหวปลาจะตองเปนของผด าเนนกจกรรมการจดการความรทงหมด หรอ “คณกจ” โดยม “คณเออ” และ “คณอ านวย” คอยชวยเหลอ 3.2 สวนกลางล าตว (Knowledge Sharing : KS) เปนสวนกจกรรม คอ สวนล าตวทมหวใจของปลาอยท าหน าท ส บ ฉ ดเล อดไปเล ยงส วน ต าง ๆ ของรางกาย ใน ท น จะเป รยบ เป น การแบงปนแลกเปลยนความร (Knowledge Sharing) คอจ าเปนตองสรางบรรยากาศทเกดการเรยนรเพอใหคนเขามาแลกเปลยนความรซงกนและกน จดเปนสวนส าคญทสด และยากทสดในกระบวนการจดการความร ท งนเพราะจะตองสรางวฒนธรรมองคการใหคนยนยอมพรอมใจทจะแบงปนความร ซงกนและกนโดยไมหวงวชา โดยเฉพาะความรทซอนเรนหรอความรฝงลกทมอยในตวผปฏบตงาน

23

หรอคณกจ พรอมอ านวยใหเกดบรรยากาศในการเรยนรแบบเปนทม ใหเกดการหมนเวยนความร ยกระดบความรและเกดนวตกรรม สวนตวปลา บคคลทเปนผแลกเปลยนเรยนร คอ “คณกจ” โดยม “คณอ านวย” เปนผคอยจดประกายและอ านวยความสะดวก 3.3 สวนทเปนหางปลา (Knowledge Assets : KA) เปนสวนการจดบนทก คอ องคความรทองคการไดเกบสะสมไวเปนคลงความรหรอขมความร ซงมาจาก 2 สวนคอ 3.3.1 ความรทชดแจงหรอความรเปดเผย (Eplicit Knowledge) คอ ความรเชงทฤษฎทปรากฏใหเหนชดเจนอยางเปนรปธรรม เชน เอกสาร ต ารา และคมอปฏบตงาน เปนตน 3.3.2 ความรซอนเรนหรอความรฝงลก (Tacit Knowledge) คอ ความรท มอยใน ตวคน ไมปรากฏชดเจนเปนรปธรรม แตเปนสงทมคณคามาก เมอบคคลออกจากองคการไปแลว และความรนนยงคงอยกบองคการ ไมสญหายไปพรอมกบตวบคคล 3.3.3 การจดการความรในสวนนเปนสวนทตองพงพาเทคโนโลยสารสนเทศชวยในการจดเกบ จดหมวดหม เพอสะดวกในการเขาถง และปรบปรงความรใหทนสมยอยเสมอ (Update) ชวยท าหนาทเปนพนทเสมอน (Virtual Space) ใหคนทอยไกลกนสามารถแลกเปลยนเรยนร (Share and Learn) ไดอยางกวางขวางยงขน บคคลทเปนผสกดแกนความร คอ “คณกจ” โดยม “คณลขต” เปนผชวยจดบนทก โดยทในบางกรณ “คณลขต” กชวยตความดวย

ภำพประกอบท 11 แสดง Model ปลาท

24

4. กรณศกษารปแบบการจดการความร 1. บรษทผลตภณฑและวตถกอสราง จ ากด (ซแพค) 1.1 วตถประสงคการจดการความร บรษทผลตภณฑและวตถกอสราง จ ากด (ซแพค) เปนบรษทในเครอซเมนตไทยเปนบรษทผผลตคอนกรตผสมรายแรกของประเทศไทย และไดรบการรบรองระบบคณภาพทกคณภาพทเกยวของ ไดแก ISO 9001, ISO 18001, ISO 14001 และ ISo/IEC GUIDE 25 ปจจบนซแพคมเครอขายการใหบรการครอบคลมทวทงประเทศ โดยมโรงงานกระจายอยท วประเทศกวา 200 แหง โดยมการบรหารธรกจในลกษณะเปนหนวยธรกจ (Business Unit) และใหความส าคญตอการจดการความรใหพนกงานแกพนกงานอยางทวถง ดวยการท าใหพนกงานมลกษณะรกวางและรไว ใหพนกงานไดถายทอดสงทแตละคนท าไดดใหคนไดลองปฏบตตาม นอกจากนเครอซเมนตไทยไดก าหนดแนวทางการบรหารใหองคการเปนองคการแหงการเรยนร (Learning Organization) เพอน าไปสองคการนวตกรรม (Innovation Organization) 1.2 การด าเนนการจดการความร 1.2.1 สาระความร ดวยจดมงเนนทตองการใหพนกงานมความรกวาง บรษทด าเนนการจดการความรทครอบคลมใน 6 ประเภท (CPAC KM) ซงเปนความรทสอดคลองกบองคการและทศทางธรกจ ไดแก 1.2.1.1 ความรพนฐานของ CPAC (Competency Base) เพอใหพนกงานไดเรยนรเพ อตอบสนองตอสมรรถนะหลกของบรษท มคณะกรรมการ competency 7 คณะวชาชพรบผดชอบ 1.2.1.2 Best Practice จากการท างานแนวทางปฏบตทดจากการท างานไปขยายผลในบรษท โดยคดเลอกจากการไปเยยมเยยน 1.2.1.3 โครงการของพนกงาน (Project Assignment) เพอใหพนกงานศกษาทฤษฎและจดท าโครงการจรงม C-Concrete & C-Marketing รบผดชอบ 1.2.14 ความ รเสนอโดยพนกงาน (One Point Lesson) เพ อถายทอดสงทท าไดดใหผ อนลองปฏบต มคณะกรรมการ CPAC Benchmarking & Knowledge management รบผดชอบ 1.2.1.5 ความรจากกจกรรม Bottom Up เพอรวบรวมเรองทดใหพนกงานศกษา เพอก าหนดเปนมาตรฐานการท างานของบรษท มคณะกรรมการกจกรรม QCC, Suggestion, Safety รบผดชอบ 1.2.1.6 Best Practice ภายในเครอซเมนตไทย 1.2.2 คณะท างานการจดการความร บรษทด าเนนการจดการความรแกพนกงานทงหมด เมอประมาณป พ.ศ.2540 ใชชอวา “Knowledge Management & Benchmarking”

25

และพฒนามาจนถงปจจบน มคณะกรรมการจดการความรในองคการ โดยฝายทรพยากรมนษยเปนฝายเลขานการของคณะกรรมการ การท างานเปนแบบขามสายงาน (Cross functional) 1.2.3 การสรางความรและการเรยนร การสรางความรตามกรอบ CPAC KM ไดมการจดล าดบความส าคญของประเดนความรทง 6 โดยก าหนดใหสอดคลองกบทศทางของธรกจ โดยมขนตอนดงน 1.2.3.1 ก าหนดเปนวสยทศน (Vision) 1.2.3.2 พนธกจ (Mission) 1.2.3.3 จดท าแผนกลยทธ (Strategy plan) 1.2.4 ก าหนดสมรรถนะหลก (Core competency) ขององคการคอ “ซแพค” มสนคาคณภาพ บรการประทบใจ” 1.2.5 ก าหนดสมรรถนะหลกของพนกงาน หรอการออกแบบสรางคนใหมลกษณะทสอดคลองกบสมรรถนะหลกขององคการโดยจ าแนกเปนสมรรถนะทวไปทพนกงานของบรษททกคนตองมเหมอนกน (CPAC common competency) และสมรรถนะเฉพาะเปนความรเฉพาะในสายงานทเกดขนในตวพนกงานทอยในต าแหนงนน ซงจะเปนแผนทวดวาพนกงานคนนควรจะเรยนอะไร การบรหารสมรรถนะอยในความรบผดชอบของฝายทรพยากรมนษย การเรยนรแบงเปน 5 ระดบ ซงพนกงานทกคนตองมใบประเมนผลของตนเองและท าการสอบวดผลดวยตนเอง เพอใหทราบวาคนเองอยในระดบใดของการเรยนร การก าหนดหลกสตรเปนระดบตาง ๆ น มเปาหมายเพอใหเรยนแบบขนเรยน (Class room) การเรยนดวยตนเอง (Self competency learning) และการเรยนจากหนาเวป (Web based) 1.3 การเขาถงความร พนกงานเขาถงความรในแตละระดบไมเทากน โดยจะเขาถงความรระดบใด ขนอยกบระดบต าแหนงของแตละคน เนองจากบรษทมความรทเปนความลบหลายชน โดยความรระดบลกหรอระดบความลบขององคการ ผบรหารระดบสงเทานนทจะเขาถง แตส าหรบความรทวไป เปดโอกาสใหพนกงานเปดดไดทงองคการ 1.4 การแบงปนความร ความรเปนสงทมอยแลวในองคการเพยงแตขาดการจดการน าความรนนมาใชประโยชน เพราะฉะนนบรษทจงพยายามดงความรทมอยในองคการ ในตวบคคลทงจากผบรหาร กรรมการ และพนกงาน ความรทเกดจากโครงการของพนกงาน จากการท างานประจ าวน หรอความรจากภายนอกมาใชใหเกดประโยชนแกพนกงานองคการใหมากทสด โดยวธการแบงปนความรของบรษท คอ 1.4.1 การท า Best Practice โดยเสนอและรวมความรด ๆ โครงการด ๆ ทเกดขนน าไปใชขยายผลภายในบรษท 1.4.2 การน าเสนอโครงการของพนกงาน (Project Assignment) โดยพนกงานศกษาความรและจดท าโครงการจรง

26

1.4.3 การเสนอความรโดยพนกงานเพอถายทอดสงทพนกงานแตละคนท าไดดใหคนอนไดลองปฏบตตรงหรอน าไปปรบใช 1.4.4 การแบงปนความรจากกจกรรม เพอใหพนกงานอน ๆ ไดศกษาและน าเรองทดมาก าหนดเปนมาตรฐานในการท างานทงบรษท นอกจากนแลวการแบงปนความรยงไดจดใหมเวท Show & Share เพอเปดโอกาสใหพนกงานเสนอเรองทเปน best Practice ทเปนความรใหมหรอโครงงานใหม ๆ โดยก าหนดใหผจ ดการภาคเสนอ Best Practice คนละ 1 เรอง/ป สวนระดบแผนกใหเสนอคนละ 1 เรอง/2ป Best Practice ทถกเลอกใหเปนเรองดเดนจะไดรบรางวลและประกาศบนเวบไซต 1.5 กลยทธการจดการความร บรษทไดใชกลยทธการจดการความรทมงเนนการพฒนาคนขององคการใหมสมรรถนะ มความรความสามารถในการท างานไดอยางด ท งความสามารถเฉพาะและความสามารถทวไป ซงผลของการมงเนนคนท าใหองคการไดผลการปฏบตงานทดของพนกงานสะทอนกลบมาตลอดจนการเกดโครงงานใหม ๆ และความรใหม ทสามารถเปนนวตกรรมขององคการได 1.6 เทคโนโลยสารสนเทศในการจดการความร 1.6.1 มฝายเทคนคสารสนเทศทดแลงานดานไอทสวนกลาง มโครงสรางพนฐานเทคโนโลยสารสนเทศ และมระบบอนทราเนตเปนเครอขายรบสงขอมลภายในองคการ 1.6.2 ม KM web based พนกงานทกคนมรหสในเขาถงความร 1.6.3 มฐานขอมลกลางทเกบขอมลของพนกงานทงหมดตงแตประวตการเขาเรยน หรอเขาใชความร และกจกรรมตาง ๆ ทเกดขน 1.6.4 มการใชอนทราเนตส าหรบการเรยนรดวยตนเอง (Intranet Based Self Learning) และมการสบคนขอมลดวย Search engine 1.7 ผลการด าเนนการจดการความร การประเมนผลการด าเนนการจดการความร ในองคการ ยงไมสามารถท าการประเมนในภาพรวมได เนองจากบรษทมงเปาหมายไปส Innovation Organization ถายงไมถงเปาหมายนน กยงประเมนผลไมได แตสามารถประเมนผลไดในระดบรายบคคล หรอรายกจกรรม ดงน 1.7.1 การประเมนรายบคคล พนกงานมการเรยนรและพฒนาตนเอง เพมขนเนองจากมวธการเรยนรทสะดวกขน เรยนรไดไวขน และสามารถเรยนรไดตลอด 24 ชวโมง เชน จาก Web Based มการแบงปนความรกบพนกงานคนอน ๆ ในเวท Show & Share 1.7.2 มโครงสรางพนฐานและเครองมอดานเทคโนโลยสารสนเทศครบ 100 % 1.7.3 ม Competency และหลกสตรครบ 100 % องคการสามารถเปน Self-learning เพอน าไปสองคการแหงการเรยนรได

27

1.7.4 องคการไดนวตกรรมใหม ๆ เกดแนวทางท าธรกจใหม ๆ เชน การท าแฟรนไซส มเคานเตอรเซอรวส มการสรางลกคาในสายงานใหม (เชนองคการบรหารสวนต าบล) มรถผสมคอนกรตขนาดเลก เปนตน 2. บรษทเยอกระดาษสยาม จ ากด (มหาชน) 2.1 วตถประสงคการน าการจดการความรมาใช บรษทเยอกระดาษสยาม จ ากด (มหาชน) เปนบรษทในเครอซเมนตไทย ซงอยในธรกจกลมกระดาษและบรรจภณฑ ไดแก กจการเยอกระดาษและกระดาษพมพเขยน กจการบรรจภณฑ และกจการกระดาษอตสาหกรรม ทงนบรษทเยอกระดาษสยาม ฯ ด าเนนธรกจในกลมเยอกระดาษและกระดาษพมพเขยน ซงประกอบดวยธรกจการปลกปา การท าเยอกระดาษ กระดาษ และบรรจภณฑกลองกระดาษ ซงเหนกลมธรกจทมความสมพนธอยางเปนกระบวนการและสมรรถนะหลก (Core Competency) ของกลมคอแตละองคการตองสงคณภาพของสนคาทดใหกน โดยมวตถประสงคการจดการความร 2 ประการ ไดแก 2.1.1 ตองการใหพนกงานของบรษทมความเปนมออาชพ (Professionalism) ทมความเกงในวชาชพของตนเอง มความสามารถดานการบรหารจดการ และการคดคนนวตกรรมใหม ๆ ใหกบบรษทได 2.1.2 เนองจากองคความรดานธรกจกระดาษ ตงแตกระบวนการท าธรกจ การปลกปาจนถงบรรจภณฑยงไมเคยมในประเทศไทยมากอน มผานมาบรษทไดใชวธการพฒนาคนดวยการสงไปศกษาตางประเทศ เพอทใหคน ๆ นนเกบความรนนใหอยในองคการใหได แตไมมระบบการจดเกบความรอยางจรงจง และเปนเรองเปนราว จงท าใหความรเหลานนสญหายไป จากเหตผล 2 ประการ ดงกลาวบรษทจงไดจดใหมการจดการความรขน โดยการดงความร การเกบความร การสรางความร มการใชความรน นใหเปนประโยชน และก าหนดใหมคณะท างานดานการจดการความรทมาจากผบรหารระดบสง และด าเนนการตาม “PPB_KS Model” (Paper and Packaging Business Knowledge System Model) ของบรษท 2.2 การด าเนนการจดการความร บรษทไดแตงตงคณะกรรมการบรหารจดการความรสวนกลางท าหนาทดแลการจดการความรในภาพรวมองคการขน มการตงงบประมาณส าหรบการจดการความรจากนนไดส ารวจวฒนธรรมองคการซงเปนปจจยตอความส าเรจในการด าเนนการจดการความร แลวจงก าหนดแนวทางการจดการความร โดยมเปาหมายเพอสรางนวตกรรมใหม เนองจากบรษทมเปาหมายระยะยาวทตองการเปนองคการแหงนวตกรรม (Innovation Organization) 2.2.1 คณะกรรมการบรหารจดการความร คณะท างานการจดการความร ท าหนาทจดการความรใหเกดขนในองคการ แตงตงคณะกรรมการจดการความร ซงประกอบดวยผบรหารระดบสงของแตละโมดล (11 Module หรอ 11 ถงความร) เปนหวหนาทมหรอเรยกวา แชมเปยนส ตามหลกของ PPB_KS Model และ Knowledge Road Map ของบรษท

28

2.2.2 การสรางความรและการเรยนร มการก าหนดวาพนกงานตองเรยนรอะไรบาง โดยแชมเปยนสท าหนาทดงความร (Capture) เขามาทงความรภายใน ซงเปนความรทมาจากทปรกษาทไดรบเชญเขามา ซงจะเปนผซงมความรความเขาใจ ประสบการณทจะชวยสนบสนนงานของบรษท และความรภายนอก ซงผบรหารระดบสงทไปสมมนาภายนอก ไปศกษาดงานหรอฝกอบรมตาง ๆ มาหรอการซอความรจาก Web base จากภายนอก โดยจะท าหนาทปรบปรง (Modify) วาความรใดบางทเหมาะสมกบธรกจของบรษท ในการกรองความรทตองการใหพนกงานเปนมออาชพ โดยก าหนดเปนหลกสตรและใหมวธการเรยนรตาง ๆ ไดแก การฝกอบรม เปนลกษณะการเรยนแบบหองเรยนปรกต (class room) และการเรยนรแบบออนไลนผานระบบเครอขายอนทราเนตของบรษท การเรยนรทง 2 ลกษณะมวตถประสงคเพอใหพนกงานไดเกดการเรยนร และน าความรไปใช การยอนกลบของขอมลกลบไปกลบมาจนเกดการตอยอดของความรเกดขน และไดนวตกรรมใหมจากการเรยนรเปนกระบวนการทพนกงานตองผานต งแตการหาความร การสรางความร แบงปนความร และการประยกตใชความร หลกสตรการเรยนร ก าหนดใหมความรพนฐานและหลกสตรช นสงในหลกสตรความร บรษทไดสรางเปน Knowledge Road Map และมความรเปน 11 โมดล (Module) โดยแตละโมดลมความรแตกออกเปนโพลเดอรตาง ๆ อก เพอใหทราบวาความรทตองรมอะไรบาง ใครคอผครอบครอง (มสทธเขาถงความร) ใครทสามารถเขาถงความรไดในระดบลกเพยงได และระบบรกษาความปลอดภย ในระยะเรมตนไดจดหลกสตรการเรยนรใหกบพนกงานระดบผจดการซปเปอรไวเซอร ปจจบนไดมการขยายการเรยนรไปสพนกงานในบรษทมากขน แตยงไมครอบคลมทวทงบรษท 2.2.3 การเขาถงความร เปนการเขาสระบบการเรยนร ซงบรษทไดให Usemane และ Password แกพนกงานในการเขาถงความรแตละระดบ โดยบรษทไดออกแบบความรเปนระดบตาง ๆ ซงขอมลในระดบ Type G เปนความรส าหรบพนกงานทวไป ททกคนสามารถเขาถงไดอยางทวถง ส าหรบความรในระดบสงขนมาเชน Type 1, Type 2 บรษทไดใหรหสทก าหนดตามระดบต าแหนงแกพนกงานในต าแหนงทสามารถเขาถงความรไดในระดบลกตามล าดบทงน Type 1 เปนขอมลทบรษทจดท าขนเอง เปนขอมลภายในบรษท ซงผบรหารระดบสงเทานนทสามารถเขาไปดได 2.2.4 การแบงปนความร บรษทไดใชเวทชมชนแนวปฏบต (CoP) เพอใหเกดการแบงปนความรระหวางสมาชกทเขารวม ซงบรษทมระบบวดการมสวนรวมของสมาชก โดยใหแชมเปยนท าหนาทควบคมและตดตามการเขารวมของพนกงานทเปนลกนองของตนวาไดเขามามสวนรวมแบงปนความรหรอไม ซงเปนการสรางวฒนธรรมการมสวนรวมการจดการความรของบรษท โดยใชชมชนแนวปฏบตเปนเวทสรางความรและแบงปนความรนน ซงนอกจากการแบงปนความรบนเครอขายแลว สมาชกของแตละ CoP ยงมกจกรรมอน ๆ เชน กจกรรมการทางสงคม เพอใหสมาชกท าความรจกหนาตากน การประชม การพบปะสงสรรค เปนตน

29

2.3 กลยทธการจดการความร บรษทไดใชกลยทธการจดการความรทมงเนนคน โดยเฉพาะการดงความรในตวคนมาแลกเปลยนเรยนรและแบงปน เพอใหเกดนวตกรรมแกบรษท โดยการพยายามเปลยนพฤตกรรมการเรยนรและมงเนนสรางวฒนธรรมการแบงปนความร ใหเกดขนในองคการ 2.4 เทคโนโลยสารสนเทศในการจดการความร ดานเทคโนโลยสารสนเทศเปนกลยทธทบรษทด าเนนการมานานแลว บรษทจงมความพรอมดานเทคโนโลยสารสนเทศคอนขางมาก ทงโครงสรางพนฐานเทคโนโลยสารสนเทศ ปรมาณของเครองคอมพวเตอรและความรดานการใชประโยชนจากเทคโนโลยสารสนเทศของพนกงาน บรษทใชเทคโนโลยสารสนเทศเปนเครองมอสนบสนนการจดการความร ดงน 2.4.1 มระบบการจดเกบและกระจายขอมลเพอใหเปนไปอยางสะดวกรวดเรว และทกคนเขาถงไดอยางทวถง 2.4.2 มการจดท าเวบบอรด สรางโครงการหรอโปรแกรมเพอใหคนสามารถใชเครอขายเพอใหเกดการแบงปนความร 2.4.3 มเวบบอรด อนทราเนต เวบบอรดส าหรบสงคมอเลกทรอนกส (e-Society) การสบคนขอมลโดยใช Search engine 2.4.4 มระบบรกษาความปลอดภยของขอมล โดยใช Password 2.4.5 มระบบรกษาความถกตองของขอมล โดยก าหนดใหผมต าแหนงในระดบผจดการและซปเปอรไวเซอรเปนผตอบค าถามทเวบบอรดเทานน 2.5 ผลการด าเนนการจดการความร บรษทไดด าเนนการจดการความรทเปนไป อยางรวดเรว เนองจากมความพรอมดานบคลากรทมความรดานเทคโนโลยสารสนเทศ โดยก าหนดใหมการประเมนผลการจดการความรในทก 6 เดอน ซงสามารถวดผลไดทงเชงประมาณและเชงคณภาพ ดงน 2.5.1 ผลเชงปรมาณ มจ านวนฐานขอมล โฟลเดอร จ านวนของเรองความรทสงเขามา และมเพมมากขน 2.5.2 ผลเชงคณภาพ ไดแก การทพนกงานสามารถเรยนรไดเรวขน โดยไมตองรอเรยนแบบหองเรยน (Classroom) อยางเดยว แตสามารถเรยนหลกสตรออนไลน (e-Learning) ไดเองตลอด 24 ชวโมง ท าใหเกดการเรยนรทดขนกวาในอดตและน าความรไปใชประโยชนในโครงการงานตาง ๆ เพมมากขน แตยงไมมการวดผลทเปนรปธรรมในดานการสรางนวตกรรมใหแกบรษททง 3 ดาน คอผลตภณฑใหม กระบวนการใหมและวธการท างานใหม 3. องคการบรหารการบนและอวกาศแหงชาตสหรฐอเมรกา (National Aeronautics and Space Administration : NASA) 3.1 สภาพทวไปขององคการ องคการบรหารการบนและอวกาศแหงชาตสหรฐอเมรกา (NASA) เปนองคการส ารวจอวกาศ มส านกงานอยกรงวอชงตน ด.ซ. สหรฐอเมรกา

30

ปจจบนมพนธกจทหลากหลายมากขน ท งการพฒนาดานวทยาศาสตร นวตกรรม เทคโนโลย การศกษา และธรกจ โดยมการจดต ง Small business Innovative Research Office และ NASA Innovative Partnerships Program แตอยางไรกดพนธกจหลกของนาซากยงเปนการศกษาและพฒนาเกยวกบโครงการทางดานอวกาศและการเปนสถานอวกาศนานาชาตของโลก 3.2 การด าเนนการจดการความร การจดการความรของนาซา ไดก าหนดเปาหมายหลกไว 3 ประการ ไดแก 3.2.1 เพอสนบสนนการจดการความรของนาซาใหเปนพนธกจทวท งองคการ 3.2.2 เพอสงเสรมใหพนกงานไดคนหาความร จดระบบความรและการแบงปนความรทมอย 3.2.3 เพอสงเสรมใหเกดการรวมมอกนในดานการแลกเปลยนและแบงปนความร 3.3 กจกรรมเพอสนบสนนการจดการความรในองคการมดงน 3.3.1 จ ด ต ง PAPAC (The Provide Aerospace Products and Capabilities) เพอสรางเครองมอหรอวธการสงเสรมความรวมมอส าหรบทมงานเสมอนจรง ชมชนของนาซา และหนสวนภายนอกองคการ 3.3.2 การสรางความร กระบวนการนสนบสนนและเอออ านวยความสะดวกตอการสราง การคนหา การท าความเขาใจ และการตพมพเผยแพร ความรดานวทยาศาสตรและวศวกรรม 3.3.3 การสอสารความร เนนการเผยแพรความรภายในและภายนอกองคการ 3.4 กลยทธทางการจดการเนนกจกรรมเกยวกบความสามารถทส าคญใหกบพนกงานนาซา และการประสบงานภายนอก รวมทงการดแลตรวจสอบการท างานของรฐสภา ส าหรบภารกจกรมการจดการความรทจะสามารถท าใหนาซามสภาพแวดลอมในการแบงปนความรรวมกนเพอน าไปสการบรรลเปาหมายของการจดการความรม ดงน

31

ตำรำงท 2 แสดงการแบงปนและการใหความร

กลยทธทใชในการจดการความร นาซาไดมการจดต งทมงานการจดการความร (NASA Knowledge Management Team) และไดมจดท าแผนกลยทธการจดการความรขน ซงแผนดงกลาวประกอบดวย การก าหนดวสยทศน พนธกจ เปาหมาย และการจดระบบการจดการความร แผนกลยทธการจดการความรของนาซา คอ การท าใหองคการสามารถดงความร การจดระบบความร การวเคราะหความร และการน าความรไปใชประโยชนไดทงความรแบบชดแจงและไมชดแจง เพอท าใหการตดในใจขององคการมประสทธภาพ โดยนาซามแนวคดงาย ๆ ดงน คน คอ พนกงานของนาซา หนสวน (Partners) สาธารณชน รฐบาล และชมชน ดานเทคนค (the technical community) สารสนเทศ คอ การเรยนรเฉพาะทางทสามารถเสมอนสารระหวางคนได ไมวาจะเปนการพด การเขยน ตลอดจนวธการหรอกระบวนการตาง ๆ การปฏบต คอ การตดสนใจเรองงานทชวยปรบปรงการด าเนนงานขององคการ หนสวน องคการอน ๆ และปจเจกบคคลตาง ๆ

คน เทคโนโลย กระบวนการ

- สงเสรมการสรางความรวมมอทางไกล (remote colla-boration)

- สนบสนนชมชนแนวปฏบต (CoP)

- ใหรางวลและใหตระหนกถงการแบงปนความร

- สงเสรมการดงความร

- การจดการสารสนเทศ

- สงเสรมการบรณาการระบบและการจดท าเหมอนขอมล (data mining)

- ใชประโยชนจาก intelligent agents

- ใชประโยชนจากระบบผเชยวชาญ (expert systems)

การแบงปนและการใหความร

32

3.5 การใชเทคโนโลยสารสนเทศในการจดการความร เทคโนโลยเปนองคประกอบหนงในการคนหา สอสาร ถายโอน และรกษาความร อาท เวบท า (Web portals) ระบบผเชยวชาญ (expert system) เหมอนขอมล (data mining) ซงเปนเครองมอในการสรางระบบการจดการความรใหมประสทธภาพ การวดผลลพธใชการส ารวจประสทธภาพ ของการน านโยบายไปปฏบตหรอเครองมอการวดผลสารสนเทศ 3.6 ผลของการด าเนนการ 3.6.1 พนกงานของนาซาจะไดรบประโยชนจากการจดการความร และสามารถท างานไดอยางมประสทธภาพมากขน 3.6.2 สาธารณชนจะไดรบประโยชนจากการจดการความร การปรบปรงความร การเขาถงความร และผลตภณฑดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทเกดจากความรจากการศกษาของนาซา 3.6.3 ผรบบรการของทมงานจดการความรไมวาจะเปนนกวทยาศาสตร วศวกร พนกงานของคสญญา สาธารณชน นกศกษา และผก าหนดนโยบาย ไดรบการเรยนรและแบงปนความรตามแผนงานและโครงการจดการชมชนของนาซา 3.7 ปจจยแหงความส าเรจของการจดการความร กลยทธการจดการความรของนาซา ไดก าหนดปจจยแหงความส าเรจไว 4 ประการ คอ ว ฒนธรรมความรในองคการ สถาปตยกรรมแหงความร โครงสรางพนฐานดานเทคโนโลยสารสนเทศ และการสนบสนนและการบรการ

3. ขอมลเกยวกบวทยำลยโลจสตกสและซพพลำยเชน มหำวทยำลยศรปทม ขอมลของวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน การจดการโลจสตกสและโซอปทาน เปนสาขาทขาดแคลนของชาตในปจจบน และกองทนเงนใหกทผกกบรายไดในอนาคต (กรอ.) พรอมใหกในปการศกษา 2551 เพราะรฐไดเลงเหนวาการจดการโลจสตกสและโซอปทาน เปนสายงานทจะมความส าคญตอการแขงขนในอนาคต ชวยใหประเทศชาตเพมขดความสามารถในการแขงขนกบตลาดโลกไดอยางมประสทธภาพของศาสตรเชงวชาการตาง ๆ เขาดวยกน ท าใหเกดการเชอมโยงของธรกจ และสรางใหบคลากรเกดแนวคดเชงระบบ กลาวคอ ไมไดพจารณาเพยงแคแผนก หรอหนวยงาน หรอองคการหนงเทานน แตตองพจารณาทวทงองคการ ไปตลอดจนพนธมตรทางธรกจในทก ๆ สวน และตองค านงถงวงจรชวตของผลตภณฑดวย (ตงแตเรมผลตสนคา จนถงสนคาหมดอาย และการท าลายสนคา) สงผลใหเกดผลลพทธทางดาน ตนทน เวลาทเหมาะสมและคณภาพของสนคาทลกคาตองการ จดเดน "สรางความเชยวชาญในงานดานการจดการโลจสตกสและโซอปทาน"นกศกษาจะไดเรยนรการวางแผนการขนสง การจดเกบและควบคมสนคา การจดซอจดหา การจดการศนย

33

กระจายสนคา การบรรจภณฑ การสงมอบสนคา การตดตอท าธรกจระหวางประเทศ โดยเรยนกบมออาชพในวงการ มทศนศกษาดงานและปฏบตงานกบสถานประกอบการชนน ากอนส าเรจการศกษา วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชนพฒนาผเรยนใหมความรความสามารถ และความเชยวชาญในงานดานการจดการโลจสตกสและโซอปทาน ทงภาคทฤษฎและภาคปฏบต ระหวางศกษามการเตรยมความพรอมใหผเรยนผานกจกรรมเสรมหลกสตร อาท การเสรมสรางความเขาใจแบบบรณาการดวยเกมสดานโลจสตกส การอบรมเสรมความรใหม ๆ โดยวทยากรทมความเชยวชาญชนน า สาขาวชาไดท าการแบงกลมวชาเพอสรางความเชยวชาญใหเกดขนกบนกศกษามากยงขน ไดแก กลมวชาการขนสง กลมวชาคลงสนคา กลมวชาการผลต นอกจากนทางสาขาไดมความรวมมอกบสหพนธการขนสงทางบกแหงประเทศไทยในดานการพฒนาหลกสตรใหทนสมยอยางตอเนองและการเนนสรางความเชยวชาญใหกบผเรยน 4. งำนวจยทเกยวของ สรชาต การสะอาด (2551) ไดศกษางานวจยเรอง "การจดการความรในสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาอบลราชธาน เขต 5" การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาสภาพการจดการความรในสถานศกษาขนพนฐานสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาอบลราชธานเขต 5 และเพอเปรยบเทยบความคดเหนของขาราชการครทมตอการจดการความรในสถานศกษา จ าแนกตาม ต าแหนง วฒการศกษา และขนาดของสถานศกษา กลมตวอยางทใชในการวจยครงน เปนผบรหารสถานศกษาและครผสอน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาอบลราชธาน เขต 5 จ านวน 351 คน ซงไดมาโดยการสมแบบแบงชนเครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเปนแบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ ซงมคาความเชอมนทงฉบบเทากบ .86 สถตทใชในวเคราะหขอมลกคอ คารอยละ คาเฉ ลย สวนเบยงแบนมาตรฐาน และการทดสอบคา t ผลการวจยพบวา 1. ขาราชการครมความคดเหนตอสภาพการจดการความรในสถานศกษาขนพนฐานสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาอบลราชธาน เขต 5 โดยรวมมการปฏบตอยในระดบมาก 2. ขาราชการคร ทมต าแหนง วฒการศกษา และปฏบตหนาทในสถานศกษาทมขนาดตางกน มความคดเหนตอสภาพการจดการความรในสถานศกษาขนพนฐานสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาอบลราชธาน เขต 5 ไมแตกตางกน กรชเพชร โสภาพ (2552) ไดศกษางานวจยเรอง "การน าเสนอรปแบบการจดการความรในสถานศกษา : กรณศกษา โรงเรยนบานหนองยางหวยสะแบก อ าเภอเลงนกทา จงหวดยโสธร" ผลการวจยพบวา 1.สภาพและความตองการในการจดการความรในสถานศกษาโรงเรยนขยายโอกาสทางการศกษา อ าเภอเลงนกทา จงหวดยโสธร มการจดการความรตามขนตอน 7 ขนตอน คอ (1) การบงชความร (2) การสรางและแสวงหาความร (3) การจดการความรใหเปนระบบ (4) การประมวลและกลนกรองความร (5) การเขาถงความร (6) การแลกเปลยน (7) การเรยนร 2.รปแบบ

34

การจดการความรโรงเรยนบานหนองยางหวยสะแบก ไดก าหนดเปนแผนภม เพองายตอการปฏบตตามขนตอนของรปแบบการจดการความร และสามารถน าเสนอไดงายและสามารถน าไปประยกตใชได ดงน (1) การบงชความรซงจะบงชความรจากการก าหนดวสยทศน ภารกจ และเปาหมายใหชดเจน และตองส ารวจความรทจ าเปน ส ารวจความรทมอยในสถานศกษาวามอะไรบาง และอยในรปแบบใด (2) การสรางและการแสวงหาความร มความสมพนธกบขนบงชความรเพราะจะตองสรางและแสวงหาความรตามทไดบงชไว (3) การน าความรมาประมวลผลและกลนกรองใหไดความรทมประโยชนทจะน ามาใชในการจดการความร (4) การน าความรเหลานนมาจดการและเกบไวใหเปนระบบ (5) เมอความรถกจดใหเปนระบบกจะเขาถงความรไดงาย (6) การแบงปนแลกเปลยนเรยนรกจะงายมากขน (7) การความรคอการเรยนรเพอใหเกดองคความร ความรทไดกใหยอนกลบไปเรมปฏบตตามขนตอนแรกและปฏบตตามขนตอนตอไปเพอใหเกดการจดการความรอยางตอเนองและใหเปนวงจรการจดการความรอยางตอเนองตอไป 3. ผบรหารสถานศกษา ไดใหขอเสนอแนะไวดงน (1) ตองจดท าแผนการจดการความรทกป เพอใหไดขอมลสภาพและความตองการทเปนปจจบน ตองมการบนทกรายละเอยดในความรนนไวใหชดเจน เพอใหสะดวกตอการคนหาและใหแยกเปนสดสวน (2) การปรบปรงเอกสารทกอยางจะตองมการระดมความคดเหน และจดใหมการสมมนาเพอใหไดรปแบบเอกสารทเปนมาตรฐานเดยวกน เพองายตอการบนทกและเรยนร การจดการความรใหเปนระบบและใหเปนแนวทางการปฏบตอยางเดยวกน (3) การเขาถงความร ตองจดใหมระบบทจะเขาถงความรไดงาย การแบงปนแลกเปลยนเรยนร ตองจดท าเวบบลอกในการแลกเปลยนเรยนรและการจดการความรเพอเชอมโยงเครอขายความร (4) จดใหมเครองคอมพวเตอรในการใชงานอยางเพยงพอ และสงเสรมการแลกเปลยนเรยนรอยางสม าเสมอ (5) ก าหนดปฏทนในการปฏบตงานใหชดเจน และสามารถปฏบตตามได การปฏบตตามขนตอนแตละขนตอน ใหสรางความเขาใจในรปแบบการจดการความร เพอใหครและบคลากรตระหนกและสามารถปฏบตงานไดตามแผนการจดการความร วสทธศกด ชยเกด (2553) ไดศกษางานวจยเรอง “รปแบบการจดการความรดานวชาการโรงเรยนบานพระบาทนางหงส จงหวดหนองคาย” ผลการวจยพบวา 1. รปแบบการจดการความรดานวชาการของโรงเรยนบานพระบาทนาหงส ทผานการทดสอบใชเปนเวลา 6 เดอนแลว ทมผวจยไดด าเนนการตามรปแบบการจดการความรดานวชาการ คอการวจยปฏบตการแบบมสวนรวม 6 ขนตอน และสามารถใชไดจรงกบแผนการจดการกจกรรมการเรยนร แตในสวนของแผนด าเนนการ จดกจกรรมการเรยนรมการปรบลดกจกรรมลงเหลอ 17 กจกรรม พบวามความเหมาะสมกบบรบทและสภาพแวดลอมของการวจย 2.การด าเนนการจดการความรดานวชาการใหมความรคอนกจดการความรและกลมสาระการเรยนรภาษาไทยและคณตศาสตรในลกษณะของการเรยนรจากการปฏบตน าไปปรบปรง จนไดผลงานทดและมประสทธภาพ มขนตอนของกระบวนการจดการความร 7 ขนตอน คอ การบงช ความรการสรางความร การจ าแนกความรการจดเกบความร การน าความรไปใช

35

การแบงปนแลกเปลยนความร และการประเมนผลความร 3. ทมผวจยไดปฏบตงานตามบทบาทหนาทอยางเหมาะสมคอ (1) ผ รวมวจยเปนผ ป ฏบตงานจรงถอเปนนกจดการความร คอ ครกลมสาระการเรยนรภาษาไทยและคณตศาสตรมชนงานกลม คอ ชดความรตามกลมสาระ การเรยนรเปนบทความวชาการ (2) ผ รวมวจยทท าหนาทผ ประสานงานก ากบเชงนโยบาย การบรหารคอ รองผอ านวยการโรงเรยนท าใหโครงการเปนไปอยางตอเนอง (3) ผวจยหลกคอผท าวทยานพนธ ท าหนาทสงเสรมใหเกดการเรยนรและพฒนากจกรรมใหเกดการจดการความรในทมถอเปนอ านวยความสะดวกไดจรง รปแบบการจดการความรดานวชาการของโรงเรยนบานพระบาทนาหงสทผานการใชและการปรบปรงจนมคณภาพเปนรปแบบทมความเหมาะสมมความเปนไปไดและมความสอดคลองระหวางรปแบบการจดการดานวชาการกบแผนด าเนนการจดการความรทบรณาการการจดการความรไดจรงสามารถทจะน าไปประยกตกบโรงเรยนอน ๆ ทมบรบทใกลเคยงกน ปยะนาถ บญมพพธ (2553) ไดศกษางานวจยเรอง "การพฒนารปแบบการจดการความรของสถานศกษา" ผลการวจยพบวา 1.องคประกอบของการจดการความรของสถานศกษาประกอบดวย 9 องคประกอบคอ (1) การเตรยมการตามกระบวนการจดการความร (2) การนเทศตดตามผล (3) การแบงปนและแลกเปลยนเรยนร (4) การจดเกบความร (5) การเปลยนแปลงคานยมและพฤตกรรมในการท างานของบคลากร (6) การวางแผน (7) การตดตอสอสาร (8) การสรางความร (9) การยกยองชมเชยและการใหรางวล รปแบบการจดการความรของสถานศกษามความถกตองเหมาะสมและเปนไปไดทจะน ามาใชประโยชนซงสอดคลองกบแนวคดและทฤษฎการวจย กลยารตน ธระธนชยกล (2555)ไดศกษางานวจยเรอง “การพฒนาแบบจ าลอง การจดการความร มหาวทยาลยเอกชน” ผลการวจยพบวา ตวแปรทเปนองคประกอบหลกการจดการความรของมหาวทยาลยเอกชนในประเทศไทย ประกอบดวย 5 องคประกอบหลก ดงน องคประกอบดานเทคโนโลยสารสนเทศ องคประกอบดานวฒนธรรมองคการ องคประกอบดานบคลากร ในองคการ องคประกอบดานกระบวนการจดการความร และองคประกอบดานผน าในองคการ ซ งท ง 5 องคประกอบหลกจะตองปฏบตผานตวแปรท เปนองคประกอบยอยท งหมด 14 องคประกอบและตวแปรการจดการความรของมหาวทยาลยเอกชนทงหมด 42 ตวแปร ตวแปรรวมการจดการความรของมหาวทยาลยเอกชนในประเทศไทยประกอบดวยตวแปรทเปนองคประกอบหลกรวม 5 องคประกอบ เรยงล าดบตามนาหนกองคประกอบจากมากไปนอยไดดงน ดานเทคโนโลยสารสนเทศ มคาองคประกอบเทากบ 0.96 ดานวฒนธรรมองคการ มคาองคประกอบเทากบ 0.95 ดานบคคลากรในองคการ มค าองคปรกอบเท ากบ 0.82 ดานกระบวนการจดการความ ร มคาองคประกอบเทากบ 0.75 และดานผน าในองคการ มคาองคประกอบเทากบ 0.72 ผลการทดสอบความสอดคลองของโมเดลโครงสรางการจดการความรของมหาวทยาลยเอกชนในประเทศไทย โดยใชคา ได-สแควร คาดชนวดระดบความกลมกลน และคาดชนวดระดบความกลมกลนทปรบแกแลว พบวา โมเดลมความสอดคลองกบขอมลเชงประจกษอยางมนยส าคญทางสถต (Chi-Square

36

= 40.67, df = 44, p = 0.61531, GFI = .98, AGFI = .95, RMSEA = .000) ผลการวเคราะหอทธพลของการพฒนาแบบจ าลองการจดการความรของมหาวทยาลยเอกชนในประเทศไทยมผลตอการประกนคณภาพการศกษาในมหาวทยาลยเอกชนในประเทศไทย พบวา การจดการความรของมหาวทยาลยเอกชนในประเทศไทยมคาสมประสทธอทธพลทางตรงตอความมาตรฐานดานการพฒนาสถาบนและบคลากรเทากบ 0.53 มคาความเทยงรอยละ 45 มคาสมประสทธอทธพลทางตรงตอมาตรฐานดานหลกสตรและการเรยนการสอนเทากบ 0.54 มคาความเทยงรอยละ 43 และมคาสมประสทธอทธพล ทางตรงตอมาตรฐานดานระบบการประกนคณภาพเทากบ 0.58 มคาความเทยงรอยละ 52 กสมาร บญไชยแสน (2557) ไดศกษางานวจยเรอง “การพฒนารปแบบการจดการความร ในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษากาฬสนธ เขต 1” ผลการวจยพบวา 1.สภาพปจจบนและปญหาการจดการความรในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษากาฬสนธ เขต 1 โดยรวมมสภาพปจจบนมการปฏบตอยในระดบปานกลาง เมอเรยงล าดบคาเฉลยจากการปฏบตมากไปหานอย 3 ล าดบ คอ การจดเกบความรการน าความรไปใชและการถายโอนความรและการเผยแพร และมสภาพปญหาอยในระดบปานกลาง เมอเรยงล าดบคาเฉลยจากมากไปหานอย 3 ล าดบแรก คอ การสรางความร การก าหนดความร และการแสวงหาความร 2.รปแบบการจดการความรในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษากาฬสนธ เขต 1 ผลการวเคราะหขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ เพมตวบงชดานการน าความรไปใช และมการตดออกในขอความทซ ากน รปแบบการจดการความร ในสถานศกษาขนพนฐาน ประกอบดวย 7 ขนตอนการจดการความร ดงน ดานการก าหนดความร ดานการแสวงหาความร ดานการสรางความร ดานการน าความรไปใช ดานการจดเกบความร ดานการแบงปนความรและดานการถายโอนความรและเผยแพร 3. ผลประเมนรปแบบการจดการความรในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษากาฬสนธ เขต 1 ยนยนรปแบบการจดการความรในสถานศกษาขนพนฐาน ทพฒนาขน พบวา มความเหมาะสมและความเปนไปไดอยในระดบมาก โดยสรปรปแบบการจดการความรในสถานศกษาขนพนฐาน สงกดส านกงาน เขตพนทการศกษาประถมศกษากาฬสนธ เขต 1 ประกอบดวย กระบวนการการจดการความร 7 ขนตอน ดงน ดานก าหนดความร ดานการแสวงหาความร ดานการสรางความร ดานการน าความรไปใช ดานการจดเกบความร ดานการแบงปนความรและดานการถายโอนความรและเผยแพร ซงสามารถน าไปประยกตใชในการบรหารจดการความรในสถานศกษาขนพนฐานไดทกแหงเพอใหเกดประสทธภาพ รมภรดา สทธชยค า (2560)ไดศกษางานวจยเรอง “การเพมประสทธภาพการจดการโซอปทานธรกจอฐมอญดวยแนวคดการจดการโซอปทานสเขยว : กรณศกษาโรงงานบญศรอฐโชว” ผลการวจยพบวา การคนควาอสระครงนมวตถประสงคเพอศกษาโซอปทานในอตสาหกรรมวสด

37

กอสราง ในสวนของภาคการผลตอฐมอญและกระบวนการทเกยวของ รวมถงเพอศกษาแนวทางในการ ปรบปรงประสทธภาพการด าเนนงานภายในองคกร โดยมงเนนไปทการเพมผลประกอบการให บรษท ลดของเสยในกระบวนการผลตควบคไปกบการอนรกษสงแวดลอม เพอพฒนาระบบ โซอปทานของธรกจอฐมอญในดานการเปนมตรตอสงแวดลอม ในการท าวจยครงนผวจยไดใชวธวจยเชงคณภาพ โดยผวจยไดท าการศกษา รวบรวมขอมล จากการสงเกตและสมภาษณผประกอบการเพอใหเหนถงกระบวนการการจดการโซอปทานธรกจ อฐมอญ ซงการศกษา วเคราะห และน าเสนอแนวทางการพฒนาปรบปรงกระบวนการผลตอฐมอญ ผวจยไดประยกตใชกรอบแนวคดโลจสตกสสเขยว Green Supply Chain เปนหลกในการวเคราะห ปญหาทเกดขน จากนนจงจดกลมปญหาพรอมหาสาเหตของปญหาในโซอปทานธรกจอฐมอญ ภายใตกรอบแนวคด Root Cause Analysis แลวจงเรมวางแนวทางแกไขปญหาและแนวทางการ ปรบปรงเพอความเปนมตรตอสงแวดลอมตอไป ในสวนของแนวทางการแกไขปญหา ผวจยได ตระหนกถงการแกปญหาใหมความเปนมตรตอสงแวดลอม ซงจะหาแนวทางการแกไขปญหาท ตนเหตประกอบกบการน าแนวคดแบบลน (Lean Concept) คอการขจดหรอตดขนตอนทถอวา เปนความสญเปลาออกไป โดยประยกตใชรวมกบการจดการหวงโซอปทานเชงสงแวดลอม (Green Supply Chain Management: GSCM) ในการแกไขปญหา ทงนทงนนผวจยมแนวทางการปรบปรงแกไขปญหาเพอน าไปสความเปนมตรตอ สงแวดลอมได3 ประเดน ดงน(1) พยากรณปรมาณการสงซอวตถดบขนตนเพอลดปญหาวตถดบ ขาดตลาดในอนาคต (2) ใชการพรมน าเพอลดมลพษทางอากาศ (3) น าเครองจกรมาใชเพอลดความ ผดพลาดและลดคาจางแรงงานคน ณรงค แกวเปง (2557) ไดศกษางานวจยเรอง “แนวทางการเพมประสทธภาพการบรหารงานโรงเรยนประถมศกษาขนาดเลก กรณศกษาโรงเรยนบานหนองครก สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาเชยงราย เขต 3” ประชากรทใชในการวจยครงนประกอบดวย ผบรหารสถานศกษา 1 คน คร 2 คน กรรรมการสถานศกษา จ านวน 7 คน เครองมอทใชในการเกบขอมลประกอบดวยแบบสมภาษณคร แบบสมภาษณคณะกรรมการสถานศกษา น าขอมลมาวเคราะหแลวเขยนเปนความเรยง ผลการวจยพบวา การท างานโดยใชกระบวนการของวงจรเดมมง คอ P-D-C-A ชวยท าใหงานของโรงเรยนขนาดเลกสามารถด าเนนไปไดอยางมประสทธภาพ นอกจากนนการศกษามแนวทางการเพมประสทธภาพการบรหารดานอนๆ ดงน กาบรหารงานวชาการควรมการวางแผนจดท าโครงการการปรบปรงหลกสตรสถานศกษาใหเหมาะสมกบบรบทของโรงเรยนและใหชมชนเขามามสวนรวมในการวางแผนการพฒนาหลกสตรและแนวการจดการเรยนการสอนเพอพฒนาประสทธภาพงานวชาการ นอกจากนนควรจดอบรม/ประชมปฏบตการเรองการจดการเรยนการสอนแบบบรณาการเพอแกไขปญหาครไมครบชน การนเทศภายในโรงเรยน การประเมนผลการด าเนนงานตามโครงการตางๆ การใชแหลงเรยนรทงภายในและภายนอกโรงเรยนรวมถงการจดหาอปกรณ/สอ และวทยากรจากภายนอก การวดประเมนผล การบรหารงานงบประมาณควรมการ

38

จดล าดบความส าคญของการใชงบประมาณ จดท าและวางแผนการใชงบประมาณ ส ารวจความจ าเปนในหมวดครภณฑ ทดนและสงกอสราง ขอตงงบประมาณในสวนราชการทรบผดชอบ จดท าโครงการรวมกบผปกครอง/ชมชนวางแผนระดมทรพยากรรวมกบชมชน จดกจกรรมระดมทนเพอน าเงนทไดมาใชในการจดการศกษา เชน การทอดผาปาสามคค การใชเงนควรด าเนนการในรปแบบของคณะกรรมการ มความโปรงใส ตรวจสอบได และใหเกดประโยชนตอการศกษามากทสด การบรหารงานบคลากรควรมการส ารวจขอมลบคลากรและรวมกบคณะครรวมกนวางแผนการจดบคลากรทมกบจ านวนชนเรยนทตองท าการจดการเรยนการสอนและชมชนเขามามสวนรวมในการจดหาบคลากรเพมเตมเพอใหครสามารถจดการเรยนการสอนมประสทธภาพ มการวางแผนการจดกจกรรมการเรยนการสอนทเหมาะสม การบรหารงานทวไป ควรศกษาสภาพปจจบนและปญหาของการบรหารงานทวไป คณะครและชมชนรวมกนวางแผนพฒนาเกยวกบการจดระบบขอมล

บทท 3 วธด ำเนนกำรวจย

รปแบบกำรวจย

ผวจยเลอกใชการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) ศกษาจากเอกสาร งานวจยทเกยวของและน ามาวเคราะห เพอศกษาโซอปทานของสถานการศกษา กรณศกษา วทยาลย โลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม เพอศกษารปแบบการจดการความรในการเพมประสทธภาพโซอปทานของสถานการศกษาเอกชนดวยการจดการความร กรณศกษา วทยาลย โลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม ทงนมการด าเนนการวจยเปน 5 ขนตอน คอ ขนตอนท 1 ศกษาโซอปทานของสถานการศกษา และขอมลรปแบบการจดการความร โดยการศกษาเอกสาร งานวจยทเกยวของ และศกษาขอมลของหนวยงานทประสบผลส าเรจในการจดการความร ขนตอนท 2 สรางรปแบบการจดการความร ขนตอนท 3 น ารปแบบทไดจากขนตอนท 2 ประเมนความเปนไปได และเหมาะสม โดยผทรงคณวฒจ านวน 3 คน จากนนน าขอเสนอแนะ ค าแนะน าไปใชในการแกไขปรบปรง ขนตอนท 4 น ารปแบบทแกไขปรบปรงจากขนตอนท 3 มาเปนเครองมอในการเพมประสทธภาพโซอปทานของสถานการศกษาเอกชน ขนตอนท 5 น าเสนอแนวทาง การเพมประสทธภาพโซอปทานของสถานการศกษาเอกชนดวยการจดการความร กรณศกษา วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม กำรวเครำะหขอมล

1. การวเคราะหเนอหา (Content Analysis) เปนการตความ สรางขอสรปซงมองคประกอบหลก 3 ประการ คอ การลดทอนขอมล (Data Reduction) การจดระเบยบขอมล (Data Display) การหาขอสรปการตความและการตรวจสอบความถกตองตรงประเดนของผลการวจย (Conclusion Drawing and Verification) 2. สงเคราะหขอมลทไดวเคราะหจดหมวดหมแลวเพอคนหาความเชอมโยง 3. น าขอมลทผานการวเคราะห มาสรางรางรปแบบการเพมประสทธภาพ

บทท 4 ผลกำรวเครำะหขอมล

การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาโซอปทานของสถานและเพอศกษารปแบบ

การจดการความรในการเพมประสทธภาพโซอปทานของสถานการศกษาเอกชนดวยการจดการความร กรณศกษา วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม จงไดเสนอผลการวเคราะหขอมลออกเปน 6 ตอน ดงตอไปน

ตอนท 1 ผลกำรวเครำะหขอมลของวทยำลยโลจสตกสและซพพลำยเชน มหำวทยำลยศรปทม การวเคราะหในสวนนเปนการวเคราะห ขอมลของวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม พบวา การจดการโลจสตกสและโซอปทานเปนสายงานทจะมความส าคญตอการแขงขนในอนาคต ชวยใหประเทศชาตเพมขดความสามารถในการแขงขนกบตลาดโลกไดอยางมประสทธภาพ วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชนพฒนาผเรยนใหมความรความสามารถ และความเชยวชาญในงานดานการจดการโลจสตกสและโซอปทาน ท งภาคทฤษฎและภาคปฏบต โดยมรายละเอยดดงน

1. วสยทศน พนธกจ และภารกจ 1.1 วสยทศน วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม เปนผน าในการบรณาการ สรางสรรคและใหบรการดานความรทางวชาการท งภาคทฤษฎและปฏบต ในหลกสตรทมปรญญาระดบปรญญาตร โท และเอก รวมถงการพฒนาหลกสตรระยะส น และหลกสตรวชาชพ ดานโลจสตกสและซพพลายเชนเฉพาะทาง ไดแก โลจสตกสสนคาอาหารและการเกษตร โลจสตกสอตสาหกรรม โลจสตกสสขภาพและความงาม และโลจสตกสการคาเพอการน าเขาสงออก

1.2 พนธกจ วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน เปนหนวยงานบรณาการองคความร ดานโลจสตกสและซพพลายเชน ในสงกดมหาวทยาลยศรปทม ทมหนาทดงน 1.2.1 ผลตบณฑต และมหาบณฑตในระดบปรญญาตรและบณฑตศกษาทเปน มออาชพ และมความเฉพาะทางในอตสาหกรรมเปาหมาย 1.2.2 พฒนางานวจย บรณาการองคความรกบศาสตรอน ๆ เพอผลตผลงานวจย และนกวจยทตอบสนองความตองการของสงคมทงในประเทศและตางประเทศ 1.2.3 ใหบรการทางวชาการดานโลจสตกสและซพพลายเชนออกสสงคมเพอการพฒนาและปรบปรงกระบวนการในการจดการธรกจและสรางคณคาใหแกองคกร

41

1.3 อตลกษณ คดเปน แกปญหาเปน บรณาการองคความรดานโลจสตกสและซพพลายเชนสการปฏบตอยางมออาชพในงานเฉพาะทาง

1.4 เอกลกษณ โดดเดนแตกตาง ปรบตวรวดเรว เนนการสรางคณคาอยางสรางสรรค ดวยเทคนคจดการและเทคโนโลย น าสการบรณาการศาสตรอยางกลมกลน

1.5 คานยม 1.5.1 จดการศกษาและพฒนาคณภาพนกศกษาอยางตอเนอง เพอตอบสนอง ความตองการของผใชบณฑต 1.5.2 มงมนใหบรการวชาการทมคณคา อยางมคณภาพ ตรงเวลา และมประสทธภาพ 1.5.3 ใชหลกคณธรรมน าการบรหาร เพองานไดผล คนเปนสข

1.6 ภารกจ 1.6.1 จดการการเรยนการสอนหลกสตรแบบมปรญญาท งในระดบปรญญาตร ปรญญาโท และปรญญาเอก รวมถงหลกสตรระยะส น และหลกสตรวชาชพดานโลจสตกส และซพพลายเชน และการบรณาการองคความรอน 1.6.2 เปนหนวยงานหลกของมหาวทยาลยศรปทมในการประสานกบองคกรภายนอกท งภาคราชการและภาคเอกชนเพอวจยและพฒนาองคความร และแนวโนมของแนวคด ดานโลจสตกสและซพพลายเชน เพ อน ามาพฒนาและปรบปรงหลกสตรดานโลจสตกส และซพพลายเชน ในระดบปรญญาตรและบณฑตศกษา ของมหาวทยาลยใหทนสมย 1.6.3 สงเสรม สนบสนน และพฒนาบคลากรดานโลจสตกสและซพพลายเชน และการบรณาการองคความรอนทเกยวของ และสรางเครอขายความรวมมอระหวางวทยาลย โลจสตกสและซพพลายเชน กบภาคอตสาหกรรมและหนวยงานภาครฐ ในการพฒนาคณวฒวชาชพ และแรงงานฝมอในดานโลจสตกสและซพพลายเชน 1.6.4 วจย พฒนา สงเสรม และสนบสนนงานวจยดานโลจสตกสและซพพลายเชนและการบรณาการองคความรอนทเกยวของ และผลกดนใหเกดการท างานรวมกน (Collaboration) กบภาคอตสาหกรรมและภาครฐ เพอการท างานวจยและพฒนาองคความรและแนวปฏบตทดทสดในดานโลจสตกสและซพพลายเชน ซงจะน าไปสการสรางโอกาสใหวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน เปนชมชนงานวจยและพฒนาและการศกษาทางดานโลจสตกสและซพพลายเชน

42

1.6.5 จดใหมการศกษา คนควา วจย พฒนาและเผยแพรขอมลและสารสนเทศ ในดานโลจสตกสและซพพลายเชน และบรณาการองคความรทเกยวของ เพอใหบรการแกภาครฐและภาคเอกชน 1.6.6 รวมมอทางวชาการกบสถาบนการศกษาหรอสถาบนอนของรฐและเอกชนในการผลตและพฒนางานวจยและนกวจย ดานโลจสตกสและซพพลายเชนทงในประเทศและตางประเทศ เพอใหบรการแกภาครฐและภาคเอกชน 1.6.7 เปนศนยกลางในการใหบรการขอมลและสารสนเทศในดานโลจสตกสและซพพลายเชน และบรณาการองคความรทเกยวของ ทไดจากการศกษา คนควา วจย และพฒนา แกภาครฐและภาคเอกชน 1.6.8 สงเสรมใหเกดกจกรรมทางวชาการเพอเผยแพรความรในรปแบบตาง ๆ เชน การจดพมพเอกสาร การจดท าสอโสตทศน การสมมนา การประชมเชงปฏบตการ การจดนทรรศการ หรอการด าเนนการอนใดทเกยวกบการเผยแพรความรในดานโลจสตกสและซพพลายเชน และการบรณาการองคความรทเกยวของ 1.6.9 เขารวมและสนบสนนกจกรรมบ ารงศลปวฒนธรรมของมหาวทยาลย

2. โครงสรางการบรหารจดการวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน

ภำพประกอบท 12 แสดงแผนผงโครงสรางการบรหารวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน

43

ปจจบนการศกษาระดบอดมศกษาในสถาบนของรฐและเอกชนมเพมมากขน เปนการเปดโอกาสใหผทตองการแสวงหาความรและประสบการณ สามารถเลอกเขา ศกษาตอไดตามความตองการและสามารถศกษาตอควบคไปกบการท างานได การจดการโลจสตกสและ โซอปทาน เปนสาขาทขาดแคลนของชาตในปจจบน และกองทนเงนใหกทผกกบรายไดในอนาคต (กรอ.) พรอมใหกในปการศกษา 2551 เพราะรฐไดเลงเหนวาการจดการโลจสตกสและโซอปทาน เปนสายงานทจะมความส าคญตอการแขงขนในอนาคต ชวยใหประเทศชาตเพมขดความสามารถในการแขงขนกบตลาดโลกไดอยางมประสทธภาพของศาสตรเชงวชาการตาง ๆ เขาดวยกน ท าใหเกดการเชอมโยงของธรกจ และสรางใหบคลากรเกดแนวคดเชงระบบ กลาวคอ ไมไดพจารณาเพยงแคแผนก หรอหนวยงาน หรอองคกรหนงเทานน แตตองพจารณาทวทงองคกร ไปตลอดจนพนธมตรทางธรกจในทก ๆ สวน และตองค านงถงวงจรชวตของผลตภณฑดวย (ตงแตเรมผลตสนคา จนถงสนคาหมดอาย และการท าลายสนคา) สงผลใหเกดผลลพทธทางดาน ตนทน เวลาทเหมาะสมและคณภาพของสนคาทลกคาตองการ จากโครงสรางการบรหารจดการวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน พบวา วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มบคลากร 12 คน เมอเทยบกบการใหบรการนกศกษาในวทยาลยโลจสตและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม ยงไมเพยงพอกบอตราการเพมขนของจ านวนนกศกษาในอนาคต ตอนท 2 ผลกำรวเครำะหขอมลโซอปทำนของสถำนกำรศกษำเอกชน กรณศกษำ วทยำลยโลจสตกสและซพพลำยเชน มหำวทยำลยศรปทม Supply Chain หมายถง การบรหารการสงผานของขอมล (Information) และสนคาหรอบรการ (Product or Service) จากแหลงก าเนดวตถดบ (Initial Supplier) ไปจนถงผบรโภคคนสดทาย (Ultimate Customer) โดยจะตองมการรวมมอกนระหวางบรษท/ผมสวนรวม ทเปนสมาชกภายในโซอปทาน เพอทจะสามารถตอบสนองความตองการของผบรโภคดวยตนทนทต าทสด ซงการท โซอปทานจะส าเรจไดจะตองประกอบไปดวยปจจยตาง ๆ ทส าคญ ดงน มความไวเนอเชอใจซงกนและกน, มการแลกเปลยนขอมลซงกนและกน, มการรวมมอกนในการปฏบตงาน, มการใชระบบบรณาการ และมการพฒนาบคลากร ซงหากทก ๆ บรษทในโซอปทาน เหนความส าคญของการท างานอยางเปนระบบ และมการท างานรวมกนแลว จะท าใหโซอปทานประสบความส าเรจในการด าเนนการ สามารถทจะเพมความพงพอใจของลกคา ลดตนทนของโซอปทานจากการท างาน และใชทรพยากรรวมกน มการควบคมสนคาคงคลงอยางมประสทธภาพประสทธผล สงผลตอตนทนรวมทลดลง และทายสดจะสามารถตอบสนองความตองการของลกคาไดอยางรวดเรว

44

ภำพประกอบท 13 แสดงโซอปทานของสถานศกษา กรณศกษา วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม สวนของ Inbound Logistics ไดแก นกศกษาทมาจาก 3 แหลงตามภาพประกอบท 13ในป 2561 เปนตนไป เปนการคดเลอกบคคลเขารบการศกษาในสถาบนอดมศกษาใหม (Thai university Central Admission System : TCAS) โดยรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการไดมอบหมายให ทประชมอธการบดแหงประเทศไทยพจารณาปรบรปแบบการรบเขาศกษา โดยมหลกการทส าคญ คอ ใหนกเรยนอยในหองเรยนจนจบหลกสตร ใหจดการสอบเพอการคดเลอกไดหลงจากนกเรยนเรยนจบหลกสตร การคดเลอกของทงประเทศจะมทงสน 5 รอบ ไดแก รอบท 1 การรบดวย Portfolio โดยไมมการสอบขอเขยน: ส าหรบนกเรยนทวไป นกเรยนทมความสามารถพเศษ นกเรยนโควตา นกเรยนเครอขาย ใหนกเรยนยนสมครโดยตรงกบสถาบนอดมศกษา รอบท 2 การรบแบบโควตาทมการสอบขอเขยนหรอขอสอบปฏบต: โดยมเงอนไขตาง ๆ ระบไว ส าหรบนกเรยนทอยในเขตพนทหรอโควตาของโรงเรยนในเครอขาย และโครงการความสามารถพเศษตาง ๆ ซงสถาบนอดมศกษาจะประกาศเกณฑการสอบใหนกเรยนยนสมครโดยตรงกบสถาบนอดมศกษาและเขารบการคดเลอกตามเกณฑการสอบ รอบท 3 การรบตรงรวมกน : ส าห รบนก เรยนในโครงการก ลมสถาบนแพทยศาสตรแหงประเทศไทย (กสพท.) โครงการอน ๆ และนกเรยนทวไป โดย ประชมอธการบดแหงประเทศไทยเปนหนวยกลางในการรบสมคร นกเรยนสามารถเลอกได 4 สาขาวชาโดยไมเรยงล าดบ แตละสถาบนอดมศกษาก าหนดเกณฑทเปนอสระของตนเอง

45

รอบท 4 การรบแบบ Admission: ส าหรบนกเรยนทวไป โดย ประชมอธการบดแหงประเทศไทยเปนหนวยกลางในการรบสมคร นกเรยนสามารถเลอกสมครได 4 สาขาวชา แบบมล าดบ โดยใชเกณฑคาน าหนกตามทประกาศไวลวงหนา 3 ป รอบท 5 การรบตรงอสระ: สถาบนอดมศกษารบโดยตรงดวยวธการของสถาบนเอง เพอเปดโอกาสใหนกเรยนไดเรยนตอ ในวทยาลยวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม เปนสถานศกษาภาคเอกชนมการจดสอบเขาศกษาปละ 3 ภาคเรยน นบวาเปนการเปดโอกาสดานการศกษาใหกบผสนใจทจะเขารบการศกษา สวนของ Operation มาตรฐานผลการเรยนร จากคณลกษณะบณฑตทพงประสงคในสาขาโลจสตกสทกลาวมาแลวขางตน ท าใหการจดหลกสตรและจดการเรยนรตลอดจนการวดผลและประเมนผลตองจดใหสอดคลองกนกบเนอหาหรอสาระการเรยนร เพอใหไดผลการเรยนรอยางนอย 5 ดาน ดงน 1. คณธรรม จรยธรรม นกศกษาตองยดมนในคณธรรม และจรยธรรม มวนย ซอสตยสจรต ตรงตอเวลามจรรยาบรรณในการประกอบอาชพ มจตสานกทดและมความรบผดชอบตอหนาท สามารถปรบวถชวตอยางสรางสรรคในสงคมทมความขดแยงสง ยดฐานคดทางศลธรรมทงในเรองสวนตว และสงคม 2. ความร 2.1 รและเขาใจหลกการและทฤษฎพนฐานดานโลจสตกส และสามารถน าไปประยกตไดในการวางแผนและแกปญหาในกจกรรมดานโลจสตกสและโซอปทาน 2.2 รและเขาใจหลกการของศาสตรอนทเกยวของกบโลจสตกส เชน หลกเศรษฐศาสตร หลกกฎหมาย หลกการจดการ เปนตน โดยสามารถน ามาประยกตหรอเปนพนฐานของโลจสตกส 2.2 ตดตามความเปลยนแปลงทางวชาการ อนเกดจากการวจยทงในศาสตร โลจสตกสและศาสตรทเกยวของ 3. ทกษะทางปญญามความสามารถในการวเคราะหสถานการณ และประยกตความร ความเขาใจในแนวคด หลกการ ทฤษฎ และกระบวนการตาง ๆ ไปใชในการแกปญหาไดอยางสรางสรรคโดยเฉพาะสามารถแกปญหาทางโลจสตกสไดอยางเหมาะสม 4. ทกษะความสมพนธระหวางบคคล และความรบผดชอบมความสามารถในการท างานกบผอนไดอยางมประสทธภาพมความรบผดชอบตอ 3 ตนเองและสงคม สามารถปรบตวเขากบสถานการณ และวฒนธรรมองคกรทไปปฏบตงานไดเปนอยางด ตลอดจนตองมภาวะผน า 5. ทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสาร และการใชเทคโนโลยสารสนเทศ มทกษะ และความสามารถในการใชภาษาไทยในการสอสารไดอยางมประสทธภาพทงการพด การเขยน

46

และการใชเทคโนโลยสารสนเทศ อกทงมความรทางคณตศาสตร และสถต ในอนทจะวเคราะหสถานการณตลอดจนการน าเสนอขอมลโดยใชคณตศาสตรและสถตทเหมาะกบบรบท นอกจากนควรมความรภาษาองกฤษหรอภาษาตางประเทศอนเพยงพอทจะสอสารได สวนของ Outbound Logistics วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม ไดเสรมประสบการณพฒนาผเรยนใหมความรความสามารถ และความเชยวชาญในงานดานการจดการโลจสตกสและโซอปทาน ทงภาคทฤษฎและภาคปฏบต ระหวางศกษามการเตรยมความพรอมใหผเรยนผานกจกรรมเสรมหลกสตร อาท การเสรมสรางความเขาใจแบบบรณาการดวยเกมสดานโลจสตกส การอบรมเสรมความรใหม ๆ โดยวทยากรทมความเชยวชาญชนน า สาขาวชาไดท าการแบงกลมวชาเพอสรางความเชยวชาญใหเกดขนกบนกศกษามากยงขน ไดแก กลมวชาการขนสง กลมวชาคลงสนคา กลมวชาการผลต นอกจากนทางสาขาไดมความรวมมอกบสหพนธการขนสงทางบกแหงประเทศไทยในดานการพฒนาหลกสตรใหทนสมยอยางตอเนองและการเนนสรางความเชยวชาญใหกบผเรยน ความตองการผส าเรจการศกษาดานโลจสตกสภาคเอกชน พบวา แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 พ.ศ. 2560 - 2564 กลาวถงยทธศาสตรท 7 พฒนาและยกระดบมาตรฐานระบบการบรหารจดการโลจสตกสและโซอปทานใหไดมาตรฐานสากลและสนบสนนการสรางมลคาเพมตลอดหวงโซอปทาน โดยยกระดบมาตรฐานการบรหารจดการโลจสตกสและโซอปทานในภาคอตสาหกรรมใหไดมาตรฐานสากล โดยสนบสนนผประกอบการในการพฒนาและประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศภายในองคกร สงเสรมความรวมมอในการบรหารจดการโลจสตกสและโซอปทานในการพฒนาไปสระบบโลจสตกส และโซอปทานเชงดจทล สรางความเปนมออาชพการบรหารแกองคกรธรกจรองรบการเปนอตสาหกรรมระดบมาตรฐานสากล ธรกจสมยใหม และเปนมตรตอสงแวดลอม สงเสรมการพฒนาเชงพนทดานการจดการโลจสตกสดวยการสรางเครอขายและการเชอมโยงแหลงวตถดบ แหลงผลต และตลาด เพอสนบสนนอตสาหกรรมทเกยวของทงดานการผลตและการทองเทยว รวมทงสงเสรมการเตรยมแผนบรหาร โลจสตกสเพอรองรบกรณฉกเฉนและการบรหารความเสยงทางธรกจ พฒนาคณภาพบคลากรและวางแผนจดการก าลงคนดานโลจสตกสใหสอดคลองกบความตองการของภาคธรกจ โดยเนนการเพมผลตภาพแรงงานโดยหนวยงานภาครฐรวมด าเนนการกบภาคเอกชนในการปรบปรงหลกสตรการศกษาสาขาโลจสตกสระดบอาชวะศกษาและระดบปรญญา ฝกอบรมวชาชพเฉพาะหรอเทคนคเฉพาะดาน และสงเสรมความรวมมอกบภาคเอกชนในการฝกอบรมในระดบปฏบตงาน เพอใหก าลงคนดานโลจสตกสมคณภาพ มาตรฐาน และสอดคลองกบความตองการภาคธรกจ

47

ตอนท 3 ผลกำรวเครำะหแนวคดของกระบวนกำรจดกำรควำมร (Knowledge Management : KM) การวเคราะหในสวนนเปนการวเคราะห ขอมลแนวคดของกระบวนการจดการความร (Knowledge Management : KM) ของกรอบแนวความคดแบบ Prescriptive กรอบแนวความคดแบบ Descriptive และ โมเดลปลาท (Tuna Model) พบวา 1. กรอบแนวความคดแบบ Prescriptive เนน เรองกระบวนการความร (Knowledge Process) ดงน 1.1 การคนหาความร (Knowledge Identification) 1.2 การสรางและแสวงหาความร (Knowledge Creation and Acquistion) 1.3 การจดการความรใหเปนระบบ (Knowledge organization) 1.4 การเขาถงความร (Knowledge Access) 1.5 การแบงปนแลกเปลยนความร (Knowledge Sharing) 1.6 การเรยนร (Learning) 2. กรอบแนวความคดแบบ Descriptive เปนกรอบแนวความคดทคดแปลงมาจากรปแบบการจดการความรของบรษท Xerox Corporation ประเทศสหรฐอเมรกา โดยการก าหนดผลลพธ หรอเปาหมายของการจดการความรขององคกร โดยผลลพธทก าหนดจะตองสอดคลองกบพนธกจและวสยทศน เพอใหเกดความเชอมโยงกลยทธขององคกร เมอทกคนมองเหนภาพ และมวตถประสงครวมกนแลว จะท าใหสามารถวางแผนงานและกจกรรม สนบสนนตาง ๆ ตามองคประกอบ ดงน 2.1 การจดการ การเปลยนแปลงพฤตกรรม (Transition and Behavior Management) 2.2 การสอสารทวทงองคกร (Communication) 2.3 การพฒนากระบวนการและเครองมอ (Process and Tools) 2.4 การเรยนร (Learning) 2.5 การวดและตดตามประเมนผล (Measurement) 2.6 การยอมรบและใหรางวล (Recognition and Reward) 3. โมเดลปลาท (Tuna Model) เปนการเปรยบการจดการความร เหมอนกบปลาทหนงตวทม 3 สวนสมพนธกน สวน “หวปลา” (Knowledge Vision- KV) หมายถง สวนทเปนเปาหมาย วสยทศน หรอทศทางของการจดการความร โดยกอนทจะท าจดการความร ตองตอบใหไดวา “จะท า KM ไปเพออะไร ?” โดย “หวปลา” นจะตองเปนของ “คณกจ” หรอ ผด าเนนกจกรรม KM ทงหมด โดยม “คณเออ” และ “คณอ านวย” คอยชวยเหลอ สวน “ตวปลา” (Knowledge Sharing-KS) หมายถง สวนของการแลกเปลยนเรยนร ซงถอวาเปนสวนส าคญ ซง “คณอ านวย” จะมบทบาทมากในการชวยกระตนให “คณกจ” มการ

48

แลกเปลยนเรยนรความร โดยเฉพาะความรซอนเรนทมอยในตว “คณกจ” พรอมอ านวยใหเกดบรรยากาศในการเรยนรแบบเปนทม ใหเกดการหมนเวยนความร ยกระดบความร และเกดนวตกรรม สวน “หางปลา” (Knowledge Assets-KA) หมายถง สวนของ “คลงความร” หรอ “ขมความร” ทไดจากการเกบสะสม “เกรดความร” ทไดจากกระบวนการแลกเปลยนเรยนร “ตวปลา” ซงอาจเกบสวนของ “หางปลา” นดวยวธตาง ๆ เชน ICT ซงเปนการสกดความร ทซอนเรนใหเปนความรทเดนชด น าไปเผยแพรและแลกเปลยนหมนเวยนใช พรอมยกระดบตอไป ตอนท 4 ผลกำรวเครำะหกรณศกษำรปแบบกำรจดกำรควำมร การวเคราะหในสวนนเปนการวเคราะห ขอมลจากการศกษาขอมลของหนวยงาน ทประสบผลส าเรจในการจดการความร จ านวน 3 หนวยงาน ประกอบดวย บรษทผลตภณฑและวตถกอสราง จ ากด (ซแพค) บรษทเยอกระดาษสยาม จ ากด (มหาชน) และองคการบรหารการบนและอวกาศแหงชาตสหรฐอเมรกา (National Aeronautics and Space Administration : NASA) พบวา มปจจยทสงเสรมใหประสบผลส าเรจ ดงน 1. ปจจยดานผน าในองคกร ความมงมนของผบรหารเปนปจจยส าคญประการแรกทชวยในการด าเนนงานการจดความรประสบความส าเรจ ไดแก ความมงมนของผบรหาร ผบรหารจ าเปนตองม “ความปรารถนาอยางแรงกลา” ท จะบรรลผลลพ ธของการจดการความ ร (Desired State) ตามทก าหนดไว ผบรหารจกตองผกพนอยางตอเนองในวนทก าหนดทศทาง ใหการสนบสนนทรพยากร สรางแรงบนดาลใจแกผปฏบตงาน มทมงานทรบผดชอบรวมท งพนกงานทวไป และเปนแบบอยางทดทงค าพดและการกระท า ในการจดการความร 2. ปจจยดานการบวนการจดการความร การบรณาการจดการความรเขากบการปฏบตงานประจ าวน เปนปจจยหนงทมอทธพลตอการเปลยนแปลงพฤตกรรมไปสการแลกเปลยนความรของบคลากร คอ การทบคลากรเหนประโยชนทจะเกดกบการปฏบตงานประจ าวนของตนเอง ดงนน การเลอกเรองทจะท าการจดการความรรวมทงการก าหนดแผนปฏบตการ จงตองมการวางแผนเชงกลยทธท เปนระบบ การวางแผนการจดการความร โดยเรมตนจากความตองการและ ความคาดหวงของบคลากร เปนแนวทางทท าใหเกดการยอมรบ และปรบเปลยนพฤตกรรมไปสการแลกเปลยนความรได 3. ปจจยดานบคลากรในองคกร ทมงานทมแรงจงใจ และความรทกษะการจดการความร มการวางแผนเชงกลยทธ กลาวคอ ผบรหารตองแสดงภาวะผน า ในการสรางแรงบนดาลใจแกผปฏบตงาน และมสวนชวยใหผปฏบตงานประสบผลส าเรจในการปฏบตงาน สวนแผนกลยทธเลอกเรองทจะเรมเปนโครงการน ารอง ทมขอบเขตไมใหญเกนไป และเลอกเรองทจะสามารถบรณาการเขากบงานประจ าวนไดและการมผเชยวชาญเปนทปรกษา ชวยเพมโอกาสทโครงการจะประสบผลส าเรจตามเปาหมายได

49

4. ปจจยดานการสรางกลไกการปรบปรงอยางตอเนอง การด าเนนการโครงการจดการความร ในระยะเรมตน มกเปนการลองผดลองถก ดงนน จงจ าเปนอยางยงทผปฏบตงานจะตองสรางกลไก เพอตดตามความกาวหนาและปรบปรงการด าเนนการอยางตอเนอง กลไกทส าคญ 2 ประการ ในการตดตามความคบหนาและปรบปรงอยางตอเนองกคอ การก าหนดระบบตวชวดและ การทบทวนผลการด าเนนงานตามตวชวดทก าหนด ระบบตวชวดมลกษณะสอดคลองและเชอมโยงกนระหวางการด าเนนในองคประกอบตาง ๆ ท ง 6 องคประกอบ ตวอยางเชน ตวชว ดในองคประกอบเรองการเรยนรควรสอดคลองและเชอมโยงกบการเปลยนพฤตกรรมและการยอมรบ และการใหรางวล นอกจากน ตวชวดมทงตวชวดน า และตวชวดตาม เพอใหตดตามและวเคราะหปจจยหรอตวแปรทมอทธพลตอผลส าเรจของเปาหมาย การทบทวนผลการด าเนนงานทบทวน ทงในระดบทมงานกลมยอย และระดบพนกงานหรอระดบโครงการ ในระดบทมงานกลมยอยทบทวนผลการด าเนนงานตามตวชวด ในแตละองคประกอบตามประเภทของกจกรรม เชน การสอสาร การพฒนา กระบวนการเครองมอ การเรยนร เปนตน ตอนท 5 รปแบบกำรจดกำรควำมรในกำรเพมประสทธภำพโซอปทำนของสถำนกำรศกษำดวยกำรจดกำรควำมร ของวทยำลยโลจสตกสและซพพลำยเชน มหำวทยำลยศรปทม การวเคราะหในสวนนเปนการวเคราะห ขอมลจากการศกษาขอมลรปแบบการจดการความร โดยการศกษาเอกสาร งานวจยทเกยวของ และศกษาขอมลของหนวยงานทประสบผลส าเรจ ในการจดการความร โดยน ากรอบแนวความคดแบบ Prescriptive ผสมผสานกบกรอบแนวความคดแบบ Descriptive เพ อน าเสนอรางรปแบบการจดการความรของสถานศกษาเอกชน กรณ ศกษา วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม พบวา รปแบบการจดการความร ของวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม ดงน 1. ก าหนดขอบเขต (Focus Areas) วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทมควรก าหนดใหสอดคลองกบประเดนยทธศาสตรตามแผนการบรหารวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม และตามองคความรทจ าเปนตองมในวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม เพอปฏบตงานใหบรรลตามประเดนยทธศาสตรอนๆ ของวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม 2. ก าหนดเปาหมาย (Desired State) การเรยนรเกยวกบวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม ตองเปนหวเรองความรทจ าเปนและเกยวของกบประเดนยทธศาสตรตามแผนบรหารวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม โดยสอดคลองกบขอบเขต ทไดเลอกมาจดท าและ ตองสามารถวดผลไดเปนรปธรรม

50

3. การปรบเปลยนและจดการพฤตกรรม (Transition and Behavior Management) 3.1 แตงตงคณะท างานจดการความร (Knowledge Management Team) โดยผบรหารสงสดของวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม รวมอยในคณะท างาน ในฐานะประธานคณะท างาน และมหวหนาคณะท างานและสมาชกจากทกหนวยงาน ผลดของการเขารวมอยในคณะท างานของผบรหารสงสด นอกจากนนผบรหารสงสดยงไดใหความส าคญในล าดบตน ๆ กบโครงการดงเหนไดจากการใชเวลากบการประชมของคณะท างานอยางสม าเสมอ 3.2 คณะท างานจดการความร (Knowledge Management Team) จดท า “แผนปฏบตการ” โดยมการก าหนดระยะเวลาและกจกรรมทตองด าเนนการรวมท งทรพยากรทจ าเปนตองใช กรอบเวลาและผรบผดชอบในแตละขนตอน 3.2 การปรบเปลยนพฤตกรรมของผบรหารในการจดการความร ซงในทนหมายถงคณะผบรหารวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม และผบรหารระดบกลาง คณะท างานจดการความร (Knowledge Management Team) ควรท าเปนตามแบบอยางทดดงน 3.2.1 มความคดเชงบวกเกยวกบการจดการความร 3.2.2 แลกเปลยนความรกบเพอนรวมงาน 3.2.3 สงเสรม บคลากรใหสรางและแลกเปลยนความรระหวางกน โดยใชชองทางตาง ๆ 3.2.4 สอดแทรกเรองการจดการความรในการสอสารประจ าวน 3.2.5 ใชความรทไดรบจากการแลกเปลยนในการท างานประจ าวน 3.2.6 สละเวลาเปนวทยาการ หรอเขยนบทความเกยวกบการจดการความร 3.2.7 สนบสนน บคลากรในสงกดทเปนสมาชกในคณะท างานจดการความร (Knowledge Management Team) รวมกจกรรมตามทไดรบมอบหมาย 3.2.8 กระตนและสนบสนนให บคลากรแสวงหาความรทเปนประโยชน 3.2.9 สรางบรรยากาศทสงเสรมการแลกเปลยนเรยนร 3.2.10 สรางแรงจงใจดวยการใหรางวล ส าหรบการแลกเปลยนและสรางสรรคสงทเปนประโยชนตอการจดการความรอยางสม าเสมอ 3.3 สรางสภาพแวดลอมทชวยสงเสรมการแลกเปลยนความร โดยคณะท างานคณะท างานจดการความ ร (Knowledge Management Team) จดท า “มมแลกเป ลยนความ ร (KM Comer) กระจายตามจดตาง ๆ ในวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม ซงจะจดท บคลากรสามารถเขาไปแลกเปลยนความรไดงาย จดบอรดแลกเปลยนความรเกยวกบการจดการความร และกลองรบใบความร (ทมการแลกเปลยนกน) มมแลกเปลยนความรเปนแหลงปจจยน าเขา (Input) แหลงหนงทจะน าไปใชในขนตอนพฒนากระบวนการและเครองมอ

51

4. การสอสารทวท งองคกร (Communication) การสอสารเปนขนตอน การสรางความเขาใจให บคลากรทวทงวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม ทราบถงเหตผลและความจ าเปนทวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม ตองจดการความร รวมทงประชาสมพนธกจกรรมตาง ๆ ตามแผนปฏบตการและกระตนใหบคลากรเขามามสวนรวมในกจกรรม โดยใชชองทางหรอสอตาง ๆ ของวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม ซงมอย 2 ชองทางคอ ชองทางแรกเปนการประชมบคลากรทงหมดของวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม อกชองทางหนงคอ อนทราเนต ซง บคลากรทกคนสามารถเขาถงไดโดยงายผานระบบคอมพวเตอร 5. กระบวนการและเครองมอ (Process and Tools) เปนการจดท าโครงสรางและเครองมอหลกในการรวบรวมความร ทมการแลกเปลยนกน และผ ใชสามารถน าไปใชประโยชนได โครงสรางและเครองมอดงกลาวมองคประกอบเปนระบบทใชเทคโนโลยสารสนเทศเปนพนฐาน และการสรางเครอขายแลกเปลยนความร (CoP) ซงมรายละเอยดดงน 5.1 กระบวนการจดการความร กระบวนการจดการความรหรอพฒนาการของความรทเกดขนในองคกร ประกอบดวย 7 ขนตอนหลก ดงน 5.1.1 การคนหาความร (Knowledge Identification) โดยการจดประชม จดการอบรมในวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทมอยางอยางสม าเสมอ สงเสรมการท างานวจยดานการจดการโลจสตกสและซพพลายเชน และการแลกเปลยนเรยนรกบแหลงเรยนรภายนอกวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม 5.1.2 การสรางและการแสวงหาความร (Knowledge Creation and Acquisition) จากประสบการณ แหลงความร วธอนมาน วธอปมาน วธวทยาศาสตร วธการวจย เปนขนตอนในการดงความรจากแหลงตาง ๆ ทมอยอยางกระจดกระจายมารวมไวเพอจดท าเนอหาใหเหมาะสมและตรงกบความตองการของผใช วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทมอาจสรางความรจากความรเดมทมหรอน าความรจากภายนอกวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทมมาใชกได ปจจยส าคญทท าใหขนตอนนประสบความส าเรจคอบรรยากาศและวฒนธรรมขององคกรทเออใหบคคลากรกระตอรอรนในการแลกเปลยนเรยนรซงกนและกน 5.1.3 การจดการความรใหเปนระบบ (Knowledge Organization) จดท าสารบญ และจดแบงความรประเภทตาง ๆ เพอใหรวบรวม การคนหา การน าไปใชท าไดงายและรวดเรว สามารถเขาถงแหลงความรไดโดยงาย 5.1.4 การป ระมวลและกลน กรองความ ร (Knowledge Codification and Refinement) ปรบปรงและประมวลผลความรใหอยในรปแบบและภาษาทเขาใจและใชไดงาย ก าจดความรทไมเกดประโยชนตามเปาหมายวสยทศนหรอเปนขยะความร

52

5.1.5 การเขาถงความร (Knowledge Access) ในการเขาถงความร วทยาลย โลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม ตองมวธการในการจดเกบและกระจายความรเพอใหผอนใชประโยชนได โดยทวไปการกระจายความรใหผใชม 2 ลกษณะ คอ - “Push” การปอนความร เปนการสงขอมล/ความรใหผรบโดยผรบไมไดรองขอ เชน การตพมพบทความวชาการดานการจดการโลจสตกสและซพพลายเชน - “Pull” การใหโอกาสเลอกใชความร โดยผรบสามารถเลอกรบหรอใชแตเฉพาะ ขอมล/ความรทตองการเทานน 5.1.6 การแบงปนแลกเปลยนความร (Knowledge Sharing) ในการน าความรทไดจดเกบมาเผยแพรแบงปนและแลกเปลยนกน ม 2 ลกษณะ ดงน 5.1.6.1 การแบงปนความรประเภทความรทชดเจน ( Explicit Knowledge) เชน การจดท าเปนเอกสาร วดโอ ซด จดท าฐานความรโดยน าเทคโนโลยสารสนเทศมาชวยจะท าใหสามารถเขาถงความรไดงายและรวดเรวยงขน 5.1.6.2 การแบงปนความรทอยในคน (Tacit Knowledge) ใชวธผสมผสานเพอผใชขอมลสามารถเลอกใชไดตามความสะดวก เชน - ระบบทมขามสายงาน - Innovation & Quality Circles (IQCs) - ชมชนนกปฏบต (Community of Practice : CoP) - ระบบพเลยง (Mentoring System) - การสบเปลยนงาน(Job Rotaion)และการยมตวบคลากรมาชวยงาน(Secondment) - เวทส าหรบการแลกเปลยนเรยนร (Knowledge Forum) 5.2 ระบบฐานความรตามโครงการจดการความรของวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทมควรประกอบดวย ขอมลทวไปของวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม และการจดท าฐานความรเกยวกบกจกรรมหลกดานโลจสตกส ไดแก การใหบรการแกลกคาและกจกรรมสนบสนน (Customer service and support service) การจดซอจดหา (Sourcing)การสอสารดานโลจสตกสและกระบวนการสงซอ (Logistics communication and order processing) การขนสง (Transportation) การเลอกสถานทต งของโรงงานและการจดการคลงสนคา (Facilities site selection, warehousing, and storage) การวางแผนหรอการคาดการณความตองการของลกคา (Demand forecasting and planning) การบรหารสนคาคงคลง (Inventory management) การจดการเครองมอขนยายและการบรรจหบหอ (Material handling and packaging) และโลจสตกสยอนกลบ (Reverse logistics) ฯลฯ ซงเรมจากการศกษาความเปนไปไดของระบบ เพอก าหนดขอบเขต ผลลพธ ผลกระทบ และความเชอมโยงกบระบบของมหาวทยาลยศรปทม

53

5.3 เครอขายแลกเปลยนความร (Community of Practice - CoP) สรางเครอขายของผมความสนใจรวมกนในเรองกจกรรมหลกดานโลจสตกส ซงผทอยในเครอขายมการแลกเปลยนความรระหวางกน การด าเนนการสรางเครอขาย CoP ของวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม ประเภทของ CoP ดงน 5.3.1 Helping Communities เพอแกปญหาประจ าวนและแลกเปลยนแนวคดในกลมสมาชก 5.3.2 Best Practice Communities เนนการพฒนา ตรวจสอบและเผยแพรแนวปฏบตทเปนเลศ 5.3.3 Innovation Communities เพอพฒนาแนวคด โดยเนนการขามขอบเขต ผสมผสานสมาชกทมมมองตางกน 6. การเรยนร (Learning) มทงรปแบบทเปนทางการและไมเปนทางการ ดงน 6.1 รปแบบการเรยนรทเปนทางการรปแบบหลก ไดแก การฝกอบรมเรองแนวคด และเครองมอของการจดการความร และการเยยมชมกจการดานการจดการความรขององคกรทประสบความส าเรจมาแลว 6.1 รปแบบทไมเปนทางการ ไดแก การกระตนใหบคลากร และคณะท างานจดการความ ร (Knowledge Management Team) เขา รวมในการส มมนา ห รอแลก เป ล ยนความ ร ทจดโดยองคกรภายนอก 7. การวดและตดตามประเมนผล (Measurements) การวดและตดตามผล เปนการก าหนดตวชวดเพอตดตามความคบหนาในการด าเนนงานในแตละขนตอน และเมอวดผลส าเรจของการด าเนนการโครงการโดยรวม การวดและตดตามพฤตกรรม “แบบอยางทด” ของผบรหารในการจดการความร ใชการส ารวจความคดจากบคลากร สวนพฤตกรรมแลกเปลยนความรของบคลากร วดและประเมนผลจากการมสวนรวมของบคลากรผานชองทางตาง ๆ ในแตละขนตอน ไดแก เครอขายแลกเปลยนความร (CoP) ใชจ านวนผเขารวมในเครอขายและจ านวนครงของการเขาส Web เปนตวชวดตามล าดบ 8. การยอมรบและการใหรางวล (Recognition and Rewards) วตถประสงคหลกของขนตอนการยอมรบและใหรางวล คอ การสรางแรงจงใจใหบคลากรเปลยนแปลงพฤตกรรม และสรางวฒนธรรมการแลกเปลยนความรภายในวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม

54

ภำพประกอบท 14 รปแบบการจดการความรในการเพมประสทธภาพโซอปทานของสถานการศกษา ดวยการจดการความร 9. ปจจยแหงความส าเรจ 9.1 ผบ รหารสงสด (CEO) ส าหรบวงการจดการความร ถาผ บ รหารสงสดเปน แชมเปยน (เหนคณคา และด าเนนการผลกดน KM) เรองทวายากทงหลายกงายขน ผบรหารสงสดควรเปนผรเรมกจกรรมจดการความร โดยก าหนดตวบคคลทจะท าหนาท “คณเออ (ระบบ)” ของ KM ซงควรเปนผบรหารระดบสง เชน คณบด วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน 9.2 คณ เออ (Chief Knowledge Officer, CKO) ถาการรเรมมาจากผ บ รหารสงสด “คณเออ” กสบายไปเปลาะหนง แตถาการรเรมทแทจรงไมไดมาจากผบรหารสงสด บทบาทแรกของ “คณเออ” กคอ น า เปาหมาย/หวปลา ไปขายผบรหารสงสด ใหผบรหารสงสดกลายเปนเจาของ “หวปลา” ใหได บทบาทตอไปของ “คณเออ” คอ การหา “คณอ านวย” และรวมกบ “คณอ านวย” จดใหมการก าหนด “เปาหมาย/หวปลา” ในระดบยอย ๆ ของ “คณกจ/ผปฏบตงาน”, คอยเชอมโยง “หวปลา” เขากบวสยทศน พนธกจ เปาหมาย และยทธศาสตรขององคกร, จดบรรยากาศแนวราบ และการบรหารงานแบบเอออ านาจ (Empowerment), รวม Share ทกษะในการเรยน ร และแลกเปลยนเรยนร เพอประโยชนในการด าเนนการจดการความรโดยตรง และเพอแสดงให “คณกจ” เหนคณคาของทกษะดงกลาว, จดสรรทรพยากรส าหรบใชในกจกรรมจดการความร พรอมคอย

55

เชอมโยงการจดการความรเขากบกจกรรมสรางสรรคอน ๆ ทงภายในและนอกองคกร, ตดตามความเคลอนไหวของการด าเนนการใหค าแนะน าบางเรอง และแสดงทาทชนชมในความส าเรจ อาจจดใหมการยกยองในผลส าเรจ และใหรางวลทอาจไมเนนสงของแตเนนการสรางความภาคภมใจ ในความส าเรจ 9.3 คณอ านวย (Knowledge Facilitator , KF) เปนผคอยอ านวยความสะดวกในการจดการความร ความส าคญของ “คณอ านวย” อยทการเปนนกจดประกายความคดและการเปนนกเชอมโยง โดยตองเชอมโยงระหวางผปฏบต (“คณกจ”) กบผบรหาร (“คณเออ”), เชอมโยงระหวาง “คณกจ” ตางกลมภายในองคกร, และเชอมโยงการจดการความรภายในองคกร กบภายนอกองคกร โดยหนาทท “คณอ านวย” ควรท า คอ - รวมกบ “คณเออ” จดใหมการก าหนด “หวปลา” ของ “คณกจ” อาจจด “มหกรรมหวปลา” เพอสรางความเปนเจาของ “หวปลา” จดตลาดนดความร เพอให คณกจ น าความส าเรจมาแลกเปลยนเรยนร ถอดความรออกมาจากวธท างานทน าไปสความส าเรจน น เพอการบรรล “หวปลา” - จดการดงาน หรอกจกรรม “เชญเพอนมาชวย” (Peer Assist) เพอใหบรรล “หวปลา” ไดงาย หรอเรวขน โดยทผนนจะอยภายในหรอนอกองคกรกได เรยนรวธท างานจากเขา เชญเขามาเลาหรอสาธต - จดพนทเสมอนส าหรบการแลกเปลยนเรยนร และส าหรบเกบรวบรวมขมความรทได เชน ใชเทคโนโลยการสอสารและสารสนเทศซงรวมทงเวบไซต เวบบอรด เวบบลอก อนทราเนต จดหมายขาว เปนตน - สงเสรมใหเกดชมชนแนวปฏบต (CoP-Community of Practice) ในเรองทเปนความร หรอเปนหวใจในการบรรลเปาหมายหลกขององคกร - เชอมโยงการด าเนนการจดการความรขององคกร กบกจกรรมจดการความรภายนอก เพอสรางความคกคกและเพอแลกเปลยนเรยนรกบภายนอก 9.4 คณกจ (Knowledge Pracititoner, KP) “คณกจ” หรอผปฏบตงาน เปนพระเอกหรอนางเอกตวจรง ของการจดการความร เพราะเปนผด าเนนกจกรรมจดการความรประมาณรอยละ 90-95 ของท งหมด “คณกจ” เปนเจาของ “หวปลา” โดยแทจรง และเปนผทมความร (Explicit Knowledge) และเปนผทตองมาแลกเปลยนเรยนร ใช หา สราง แปลง ความรเพอการปฏบตใหบรรลถง “เปาหมาย/หวปลา” ทตงไว 9.5 คณประสาน (Network Manager) เปนผทคอยประสานเชอมโยงเครอขายการจดการความรระหวางหนวยงาน ใหเกดการแลกเปลยนเรยนรในวงทกวางขน เกดพลงรวมมอทางเครอขายในการเรยนรและยกระดบความรแบบทวคณ

56

ตอนท 6 ผลกำรประเมนควำมเปนไปได และควำมเหมำะสมรปแบบกำรจดกำรควำมรในกำร เพมประสทธภำพโซอปทำนของสถำนกำรศกษำดวยกำรจดกำรควำมร การวเคราะหในสวนนเปนการวเคราะห ผลการประเมนความเปนไปได และความเหมาะสมรปแบบการจดการความรของสถานศกษาเอกชน กรณศกษา วทยาลยโลจสตกสและ ซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม โดยผทรงคณวฒ ผลการประเมน ดงน ตำรำงท 3 ผลการประเมนความเปนไปได และความเหมาะสมรปแบบการจดการความรในการเพมประสทธภาพโซอปทานของสถานการศกษาดวยการจดการความร

ล ำดบ ประเดน ควำมเปนไปได และเหมำะสม

ขอเสนอแนะ

1. ก าหนดขอบเขต (Focus Areas)

เหนดวยมาก - ใหสอดคลองกบยทธศาสตรของมหาวทยาลยศรปทม

2. ก าหนดเปาหมาย (Desired State)

เหนดวยมาก - ความรทส าคญตอองคกรควรสอดคลองกบนโยบาย Thailand 4.0 เพอใหมความเขาใจในการใชเทคโนโลยชวยในการปฏบตงาน

3.

การปรบเปลยนและจดการพฤตกรรม (Transition and Behavior Management)

เหนดวยมาก - ควรเพมของผปฏบตงาน

4. การสอสารทวทงองคกร (Communication)

เหนดวยมากทสด - ควรจดท าบอรด Flow Chart ของกระบวนการจดการความร อยางเปนขนตอน ใหผปฏบตไดรบทราบในทศทางเดยวกน

5. กระบวนการและเครองมอ (Process and Tools)

เหนดวยมาก - Knowledge Identification ควรเปนองคความรทบงชไดวาเปนความรทจ าเปนตองท าการจดการความร - Knowledge Creation and Acquisition ควรเพมแหลงความรชดแจงทเปนเอกสาร

57

ล ำดบ ประเดน ควำมเปนไปได และเหมำะสม

ขอเสนอแนะ

6. การเรยนร (Learning) เหนดวยมากทสด - ควรจดท าเปนแผนการเรยนร เพอใหบคลากรภายในวทยาลยทราบ - ควรใหบคคลกรในวทยาลย โลจสตกสและชพพลายเชน มการจดการความรในศาสตรอน เชน การพฒนาการเรยนการสอน เปนตน

7. การวดและตดตามประเมนผล (Measurements)

เหนดวยมาก - ควรเพมตวชวดทเปน Output - ควรจดท าเปน KPI ของบคลากร

8. การยอมรบและการใหรางวล (Recognition and Rewards)

เหนดวยมาก - ควรยกตวอยางรางวล - ควรใหอยในความเหมาะสม

9. ปจจยแหงความส าเรจ เหนดวยมาก - ควรเพมวฒนธรรมองคกรทเออตอการแบงปนความร และระบบเทคโนโลยสารสนเทศในการตดตอสอสาร - ควรปรบใหเปนมความเหมาะสม เชน ผบรหารระดบสง คอ คณบด เปนตน

ผทรงคณวฒเหนดวยมากกบความเปนไปได และความเหมาะสมรปแบบการจดการความรของวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม ผลการวเคราะหเนอหาจากขอเสนอแนะของผลการประเมนความเปนไปได และความเหมาะสมรปแบบการจดการความรของ วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม ผวจยน าขอเสนอแนะของผทรงคณวฒมาพฒนาเปนรปแบบการจดการความรของวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลย ศรปทม โดยผทรงคณวฒใหขอเสนอแนะเพอปรบปรงใหเปนเครองมอในการเพมประสทธภาพ โซอปทานของสถานการศกษาใหมความสมบรณยงขน ผวจยน าเสนอแนวทางการเพมประสทธภาพ

บทท 5

สรป และขอเสนอแนะ

การศกษาวจยเรอง การเพมประสทธภาพโซอปทานของสถานการศกษาเอกชนดวยการจดการความร กรณศกษา วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม เพอศกษาโซอปทานของสถานการศกษาเอกชน และเพอศกษารปแบบการจดการความรในการเพมประสทธภาพโซอปทานของสถานการศกษาดวยการจดการความร กรณศกษา วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม

สรปผลกำรวจย

โซอปทานของสถานการศกษาเอกชนประกอบดวย 3 สวนดงน สวนของ Inbound Logistics ไดแก นกศกษาทมาจาก 3 แหลง คอ ผส าเรจการศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลาย, ระดบประกาศนยบตรวชาชพ (ปวช.) และ ระดบประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) ในป 2561 เปนตนไป เปนการคดเลอกบคคลเขารบการศกษาในสถาบนอดมศกษาใหม (Thai university Central Admission System : TCAS) โดยรฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการไดมอบหมายให ทประชมอธการบดแหงประเทศไทยพจารณาปรบรปแบบการรบเขาศกษา โดยมหลกการทส าคญ คอ ใหนกเรยนอยในหองเรยนจนจบหลกสตร ใหจดการสอบเพอการคดเลอกไดหลงจากนกเรยนเรยนจบหลกสตร สวนของOperation มาตรฐานผลการเรยนร จากคณลกษณะบณฑตทพงประสงคในสาขา โลจสตกสทกลาวมาแลวขางตน ท าใหการจดหลกสตรและจดการเรยนรตลอดจนการวดผลและประเมนผลตองจดใหสอดคลองกนกบเนอหาหรอสาระการเรยนร เพอใหไดผลการเรยนรอยางนอย 5 ดาน ประดอบดวย คณธรรม จรยธรรม, ความร, ทกษะทางปญญา, ทกษะความสมพนธระหวางบคคล และทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสาร และการใชเทคโนโลยสารสนเทศ สวนของ Outbound Logistics วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทมไดเสรมประสบการณพฒนาผเรยนใหมความรความสามารถ และความเชยวชาญในงานดาน การจดการโลจสตกสและโซอปทาน ทงภาคทฤษฎและภาคปฏบต ระหวางศกษามการเตรยมความพรอมใหผเรยนผานกจกรรมเสรมหลกสตร อาท การเสรมสรางความเขาใจแบบบรณาการดวยเกมสดานโลจสตกส การอบรมเสรมความรใหม ๆ โดยวทยากรทมความเชยวชาญชนน า แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 พ.ศ. 2560-2564 กลาวถงยทธศาสตรท 7 พฒนาและยกระดบมาตรฐานระบบการบรหารจดการโลจสตกสและโซอปทานใหไดมาตรฐานสากลและสนบสนนการสรางมลคาเพมตลอดหวงโซอปทาน โดยยกระดบมาตรฐานการบรหารจดการโลจสตกส

59

และโซอปทานในภาคอตสาหกรรมใหไดมาตรฐานสากลโดยสนบสนนผประกอบการในการพฒนาและประยกตใชเทคโนโลยสารสนเทศภายในองคกร สงเสรมความรวมมอในการบรหารจดการโลจสตกสและโซอปทานในการพฒนาไปสระบบโลจสตกส และโซอปทานเชงดจทล สรางความเปนมออาชพการบรหารแกองคกรธรกจ รองรบการเปนอตสาหกรรมระดบมาตรฐานสากล ธรกจสมยใหม และเปนมตรตอสงแวดลอม สงเสรมการพฒนาเชงพนทดานการจดการโลจสตกสดวยการสรางเครอขายและการเชอมโยงแหลงวตถดบ แหลงผลต และตลาด เพอสนบสนนอตสาหกรรมทเกยวของทงดานการผลตและการทองเทยว รวมทงสงเสรมการเตรยมแผนบรหารจดการโลจสตกสเพอรองรบกรณฉกเฉนและการบรหารความเสยงทางธรกจ พฒนาคณภาพบคลากรและวางแผนจดการก าลงคนดานโลจสตกสใหสอดคลองกบความตองการของภาคธรกจ โดยเนนการเพมผลตภาพแรงงานโดยหนวยงานภาครฐรวมด าเนนการกบภาคเอกชนในการปรบปรงหลกสตรการศกษาสาขาโลจสตกสระดบระดบปรญญา ฝกอบรมวชาชพเฉพาะหรอเทคนคเฉพาะดาน และสงเสรมความรวมมอกบภาคเอกชนในการฝกอบรมในระดบปฏบตงาน เพอใหก าลงคนดานโลจสตกสมคณภาพ มาตรฐาน และสอดคลองกบความตองการภาคธรกจ

รปแบบการจดการความรในการเพมประสทธภาพโซอปทานของสถานการศกษาดวยการจดการความร กรณศกษา วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม ดงน

1. ก าหนดขอบเขต (Focus Areas) วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทมควรก าหนดใหสอดคลองกบโซอปทานของสถานการศกษาเอกชน ประเดนยทธศาสตรของมหาวทยาลยศรปทม และตามแผนการบรหารวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม และเปนองคความรทจ าเปนตองมในวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม เพอใหปฏบตงานบรรลตามของมหาวทยาลยศรปทม และตามแผนการบรหารวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม

2. ก าหนดเปาหมาย (Desired State) การจดการความรของวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม ตองเปนหวเรองความรทจ าเปนและเกยวของกบนโยบายประเทศไทย 4.0 ประเดนยทธศาสตรของมหาวทยาลยศรปทม และตามแผนบรหารวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม โดยตองสอดคลองกบขอบเขตทไดเลอกมาจดท าและตองสามารถวดผลไดเปนรปธรรม

60

3. การปรบเปลยนและจดการพฤตกรรม (Transition and Behavior Management) 3.1 แตงต งคณะท างานจดการความร (Knowledge Management Team) โดยคณบดวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม รวมอยในคณะท างานในฐานะประธานคณะท างาน และมหวหนาคณะท างานและสมาชกจากทกหนวยงาน 3.2 คณะท างานจดการความร (Knowledge Management Team) จดท า “แผนปฏบตการ” โดยมการก าหนดระยะเวลาและกจกรรมทตองด าเนนการรวมทงทรพยากรทจ าเปนตองใช กรอบเวลาและผรบผดชอบในแตละขนตอน 3.2 การปรบเปลยนพฤตกรรมในการจดการความร ซงในทนหมายถงคณะผบรหารวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม คณะท างานจดการความร (Knowledge Management Team) และบคลากรภายในวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม ควรท าเปนตามแบบอยางทด ดงน 3.2.1 มความคดเชงบวกเกยวกบการจดการความร 3.2.2 แลกเปลยนความรกบเพอนรวมงาน 3.2.3 สงเสรมบคลากรใหสรางและแลกเปลยนความรระหวางกนโดยใชชองทางตางๆ 3.2.4 สอดแทรกเรองการจดการความรในการสอสารประจ าวน 3.2.5 ใชความรทไดรบจากการแลกเปลยนในการท างานประจ าวน 3.2.6 สละเวลาเปนวทยาการ หรอเขยนบทความเกยวกบการจดการความร 3.2.7 สนบสนน บคลากรในสงกดทเปนสมาชกในคณะท างานจดการความร (Knowledge Management Team) รวมกจกรรมตามทไดรบมอบหมาย 3.2.8 กระตนและสนบสนนให บคลากรแสวงหาความรทเปนประโยชน 3.2.9 สรางบรรยากาศทสงเสรมการแลกเปลยนเรยนร 3.2.10 สรางแรงจงใจดวยการใหรางวล ส าหรบการแลกเปลยนและสรางสรรค สงทเปนประโยชนตอการจดการความรอยางสม าเสมอ 3.3 สรางสภาพแวดลอมทชวยสงเสรมการแลกเปลยนความร โดยคณะท างานจดการความร (Knowledge Management Team) จดท า “มมแลกเปลยนความร (KM Comer) กระจายตามจดตาง ๆ ในวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม ซงจะเปนจดทบคลากรสามารถเขาไปแลกเปลยนความรไดงาย จดบอรดแลกเปลยนความรเกยวกบการจดการความร และกลองรบใบความร (ทมการแลกเปลยนกน) มมแลกเปลยนความรเปนแหลงปจจยน าเขา (Input) แหลงหนงทจะน าไปใชในขนตอนพฒนากระบวนการและเครองมอ

61

4. การสอสารทวท งองคกร (Communication) การสอสารเปนขนตอน การสรางความเขาใจใหบคลากรทวทงวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม ทราบถงเหตผลและความจ าเปนทวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม ตองจดการความร รวมทงประชาสมพนธกจกรรมตาง ๆ ตามแผนปฏบตการทวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทมก าหนด และกระตนใหบคลากรเขามามสวนรวมในกจกรรม โดยใชชองทางหรอสอตาง ๆ ของวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม ซงมอย 2 ชองทางคอ ชองทางแรกเปนการประชมบคลากรท งหมดของวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม อกชองทางหนงคอ อนเทอรเนต ซงบคลากรทกคนสามารถเขาถงไดโดยงายผานระบบสอสงคมออนไลน

5. กระบวนการและเครองมอ (Process and Tools) เปนการจดท าโครงสรางและเครองมอหลกในการรวบรวมความรทมการแลกเปลยนกน และผ ใชสามารถน าไปใชประโยชนได โครงสรางและเครองมอดงกลาวมองคประกอบเปนระบบทใชเทคโนโลยสารสนเทศเปนพนฐาน และการสรางเครอขายแลกเปลยนความร (CoP) ซงมรายละเอยดดงน 5.1 กระบวนการจดการความร กระบวนการจดการความรหรอพฒนาการของความรทเกดขนในองคกร ประกอบดวย 7 ขนตอนหลก ดงน 5.1.1 การคนหาความร (Knowledge Identification) ควรเปนองคความรทบงชไดวาเปนความรทจ าเปนและตองท าการจดการความร โดยการจดประชม จดการอบรมในวทยาลย โลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม อยางอยางสม าเสมอ สงเสรมการท างานวจย ดานการจดการโลจสตกสและโซอปทาน และการแลกเปลยนเรยนรกบแหลงเรยนรภายนอกวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม 5.1.2 การสรางและการแสวงหาความร (Knowledge Creation and Acquisition) จากประสบการณ โดยวธอนมาน วธอปมาน วธวทยาศาสตร วธการวจย และจากแหลงความรชดแจง ทเปนเอกสาร ต ารา งานวจย เปนการดงความรจากแหลงตาง ๆ ทมอยอยางกระจดกระจายมารวมไวเพอจดท าเนอหาใหเหมาะสมและตรงกบความตองการของวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม 5.1.3 การจดการความรใหเปนระบบ (Knowledge Organization) จดท าสารบญ และจดแบงความรประเภทตาง ๆ เพอใหการรวบรวม การคนหา การน าไปใชท าไดงายและรวดเรว สามารถเขาถงแหลงความรไดโดยงาย 5.1.4 การประมวลและกลนกรองความร (Knowledge Codification and Refinement) ปรบปรงและประมวลผลความรใหอยในรปแบบและภาษาทเขาใจและใชไดงาย ก าจดความรทไมเกดประโยชนตามเปาหมาย วสยทศน หรอเปนขยะความร

62

5.1.5 การเขาถงความ ร (Knowledge Access) ในการเขาถงความ รวทยาลย โลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม ตองมวธการในการจดเกบและการกระจายความรเพอใหผอนใชประโยชนได โดยทวไปการกระจายความรใหผใชม 2 ลกษณะ คอ - “Push” การปอนความร เปนการสงขอมล/ความรใหผรบโดยผรบไมไดรองขอ เชน การตพมพบทความวชาการดานการจดการโลจสตกสและโซอปทาน - “Pull” การใหโอกาสเลอกใชความร โดยผ รบสามารถเลอกรบหรอ ใชแตเฉพาะขอมล/ความรทตองการเทานน 5.1.6 การแบงปนแลกเปลยนความร (Knowledge Sharing) ในการน าความรทไดจดเกบมาเผยแพรแบงปนและแลกเปลยนกน ม 2 ลกษณะ ดงน 5.1.6.1 การแบงปนความรประเภทความรทชดเจน ( Explicit Knowledge) เชน การจดท าเปนเอกสารงานวจย วดโอ ซด จดท าฐานความร โดยน าเทคโนโลยสารสนเทศมาชวยจะท าใหสามารถเขาถงความรไดงายและรวดเรวยงขน 5.1.6.2 การแบงปนความรทอยในคน (Tacit Knowledge) ใชวธผสมผสานเพอผใชขอมลสามารถเลอกใชไดตามความสะดวก เชน ระบบทมขามสายงาน Innovation & Quality Circles (IQCs) ชมชนนกปฏบต (Community of Practice : CoP) ระบบพเลยง (Mentoring System) การสบเปลยนงาน (Job Rotaion) และการยมตวบคลากรมาชวยงาน (Secondment) เวทส าหรบการแลกเปลยนเรยนร (Knowledge Forum) เปนตน 5.2 ระบบฐานความรตามโครงการจดการความรของวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม ควรประกอบดวย ขอมลทวไปของวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม การจดท าฐานความ รเกยวกบ กจกรรมหลกดานโลจสตกส ไดแก การใหบรการแกลกคาและกจกรรมสนบสนน (Customer service and support service) การจดซอจดหา (Sourcing)การสอสารดานโลจสตกสและกระบวนการสงซอ (Logistics communication and order processing) การขนสง (Transportation) การเลอกสถานทต งของโรงงานและการจดการคลงสนคา (Facilities site selection, warehousing, and storage) การวางแผนหรอการคาดการณความตองการของลกคา (Demand forecasting and planning) การบรหารสนคาคงคลง (Inventory management) การจดการเครองมอขนยายและการบรรจหบหอ (Material handling and packaging) และโลจสตกสยอนกลบ (Reverse logistics) ฯลฯ ฯ และองคความรในกลมอตสาหกรรมเปาหมาย 6 กลม ประกอบดวย โลจสตกสสนคาอาหาร และการเกษตร โลจสตกสอตสาหกรรม โลจสตกสสขภาพและความงาม โลจสตกสการทองเทยวและการบรการ โลจสตกสคาสงและคาปลกและ โลจสตกสการคาเพอการน าเขาสงออก ซงเรมจากการศกษาความเปนไปไดของระบบ เพอก าหนดขอบเขต ผลลพธ ผลกระทบ และความเชอมโยงกบระบบของมหาวทยาลยศรปทม

63

5.3 เครอขายแลกเปลยนความร (Community of Practice - CoP) สรางเครอขายของ ผมความสนใจรวมกนในเรองกจกรรมหลกดานโลจสตกสและโซอปทาน ซงผทอยในเครอขาย มการแลกเปลยนความรระหวางกน การด าเนนการสรางเครอขาย CoP ของวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม ควรมประเภทของ CoP ดงน 5.3.1 Helping Communities เพอแกปญหาประจ าวนและแลกเปลยนแนวคดในกลมสมาชก 5.3.2 Best Practice Communities เนนการพฒนา ตรวจสอบและเผยแพรแนวปฏบตทเปนเลศ 5.3.3 Innovation Communities เพอพฒนาแนวคด โดยเนนการขามขอบเขต ผสมผสานสมาชกทมมมองตางกน

6. การเรยนร (Learning) มทงรปแบบทเปนทางการและไมเปนทางการ ดงน 6.1 รปแบบการเรยนรทเปนทางการรปแบบหลก ไดแก การฝกอบรมเรองแนวคด และเครองมอของการจดการความร และการเยยมชมกจการดานการจดการความรขององคกรทประสบความส าเรจมาแลว 6.1 รปแบบทไมเปนทางการ ไดแก การกระตนใหบคลากร และคณะท างานจดการความร (Knowledge Management Team) เขารวมในการสมมนา หรอแลกเปลยนความร ทจดโดยองคกรภายนอก

7. การวดและตดตามประเมนผล (Measurements) การวดและตดตามผล เปนการก าหนดตวชวดเพอตดตามความคบหนาในการด าเนนงานในแตละขนตอน และเมอวดผลส าเรจของการด าเนนการโครงการโดยรวม การวดและตดตามพฤตกรรม “แบบอยางทด” ของผ บ รหาร ในการจดการความร ใชการส ารวจความคดจากบคลากรภายในวทยาลยโลจสตกสและซบพลายเชน สวนพฤตกรรมแลกเปลยนความรของบคลากร วดและประเมนผลจากการมสวนรวมของบคลากรผานชองทางตาง ๆ ในแตละขนตอน ไดแก จดท าเปน KPI ของบคลากร อยางนอยตองม 1 องคความร เครอขายแลกเปลยนความร (CoP) ใชจ านวนผเขารวมในเครอขายและจ านวนครงของการเขาส Web เปนตวชวดตามล าดบ

8. การยอมรบและการใหรางวล (Recognition and Rewards) วตถประสงคหลกของขนตอนการยอมรบและใหรางวล คอ การสรางแรงจงใจใหบคลากรเปลยนแปลงพฤตกรรม และสรางวฒนธรรมการแลกเปลยนความรภายในวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม โดยการใหรางวลทเปนตวเงน เชน เพมคาตอบแทน ใหตวเครองบนและทพกกบครอบครว เปนตน หรอทไมใชตวเงน เชน ชนชมผลงานกลางทประชม มอบโลประกาศเกยรตคณ เปนตน

64

9. ปจจยแหงความส าเรจ 9.1 คณบดวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน เหนความส าคญและใหการสนบสนน รวมท งเปนตนแบบทดในการด าเนนการการจดการความร โดยในโมเดลปลาท (Tuna Model )เปรยบเทยบไดวา “คณเออ” 9.2 บคลากรภายในวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน รบร รบทราบ และตระหนกถงความส าคญและความจ าเปน รวมท งมสวนรวมในการด าเนนการตามแผนงาน/โครงการ/กจกรรมทก าหนด เพอประโยชนในการด าเนนการจดการความร โดยในโมเดลปลาท (Tuna Model ) เปรยบเทยบไดวา “คณกจ” และ “คณอ านวย” 9.3 การสนบสนนงบประมาณ วสด อปกรณ สอการเรยนร ในการด าเนนตามแผนงาน/โครงการ/กจกรรมตาง ๆ อยางเพยงพอและเหมาะสม รวมทงการใหรางวลผลงาน ทมคณภาพตามเกณฑการประเมนทวทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชนก าหนด 9.4 การสรางบรรยากาศและวฒนธรรมองคการทเออตอการเรยนรและการแบงปนความร 9.5 การมเกณฑการประเมนการจดการความร และสรางผลงานการจดการความร ทมคณภาพ เพอใชในระบบตดตามประเมนผลอยางตอเนอง เปนรปธรรม และสะทอนความเปนจรง รวมทงน าผลประเมนไปใชในการใหรางวล/ผลตอบแทนระดบบคคล และระดบทมงาน อยางเปนธรรม ขอเสนอส ำหรบกำรน ำผลกำรวจยไปใช วทยาลยโลจสตกสและซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม ควรตระหนกและ มงใหความส าคญกบการจดการความร โดยน ารปแบการจกการความรไปปฏบตจรง และพฒนารปแบบการจดการความรใหมความเหมาะสมยงขน โดยการประยกตใชวงจรการบรหารงานคณภาพ คอ วางแผน (Plan), ทอดลองปฏบต (Do), ตรวจสอบ (Check) และ การด าเนนการพฒนาปรบปรงใหเหมาะสม (Act) เพอใหสอดคลองกบยทธศาสตรมหาวทยาลยศรปทม และเพอตอบสนองความตองการของภาคธรกจ ในการเปนสถาบนทรองรบและผลตบณฑตทมคณภาพสชมชนและสงคมตอไป ขอเสนอแนะส ำหรบกำรวจยครงตอไป 1. ควรมการศกษาสภาพปญหาปจจบน โดยน าแนวคดการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรค เขามาศกษารวมดวย 2. ควรมการศกษาปจจยทมอทธพลตอการจดการความรของวทยาลยโลจสตกสและ ซพพลายเชน มหาวทยาลยศรปทม