Acil Olguya İlk Yaklaşım

Acil Olguya İlk Yaklaşım

Dr. Arif Alper ÇevikT.C. Osmangazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi

Acil Tıp Anabilim Dalı, Eskişehir

Dr. Arif Alper ÇevikT.C. Osmangazi Üniversitesi, Tıp Fakültesi

Acil Tıp Anabilim Dalı, Eskişehir

Acil Servis Hastalarının Genel Acil Servis Hastalarının Genel ÖzellikleriÖzellikleri• %70 ayaktan ve diğer transport sistemiyle

hasta gelir, %30 ambulansla– Ambulansla getirilen hastalarda yatış ve

operasyona gitme oranı %98’in üzerindedir.

• %70 ayaktan ve diğer transport sistemiyle hasta gelir, %30 ambulansla– Ambulansla getirilen hastalarda yatış ve

operasyona gitme oranı %98’in üzerindedir.

Acil Servis Hastalarının Genel Acil Servis Hastalarının Genel ÖzellikleriÖzellikleri• Hasta ve hasta yakınları çoğu zaman

tedirgindir. – Çünkü gerekli özenin gösterilmeyeceği ve

geçiştirileceğinden endişe duyarlar.

• Hasta ve hasta yakınları çoğu zaman tedirgindir. – Çünkü gerekli özenin gösterilmeyeceği ve

geçiştirileceğinden endişe duyarlar.

Acil Servis Hastalarının Genel Acil Servis Hastalarının Genel ÖzellikleriÖzellikleri• Bizden beklentileri

1. Yakın ilgi, güler yüz2. Profesyonel bir görünüm ve tutum3. Bilgi

• Bizden beklentileri1. Yakın ilgi, güler yüz2. Profesyonel bir görünüm ve tutum3. Bilgi

Acil Servis Hastalarının Genel Acil Servis Hastalarının Genel ÖzellikleriÖzellikleri• Bazı şeylerden rahatsızlık duyarlar

– Beklemekten– Gereksiz tetkikten– Aşırı miktarda ödeme– Çok fazla hekimin muayene etmesinden

– Sosyo-kültürel düzeyi yüksek– Yaşlı– Kadın– Travma merkezleri– Üniversite hastaneleri

• Bazı şeylerden rahatsızlık duyarlar– Beklemekten– Gereksiz tetkikten– Aşırı miktarda ödeme– Çok fazla hekimin muayene etmesinden

– Sosyo-kültürel düzeyi yüksek– Yaşlı– Kadın– Travma merkezleri– Üniversite hastaneleri

Acil Servis Hasta Bakım Acil Servis Hasta Bakım Hizmetlerinin Genel ÖzellikleriHizmetlerinin Genel Özellikleri• Akut hastalık yada yaralanma ile gelen bir

hastada hızlı değerlendirme, tanı, tedavi ve yönlendirme.

• Hastanın şikayeti temelinde

• “Önce zarar verme”

• Hastanın stabilizasyonu

• En kötü tanı düşünülür

• Alternatif tanılar

• Akut hastalık yada yaralanma ile gelen bir hastada hızlı değerlendirme, tanı, tedavi ve yönlendirme.

• Hastanın şikayeti temelinde

• “Önce zarar verme”

• Hastanın stabilizasyonu

• En kötü tanı düşünülür

• Alternatif tanılar

Acil Servis Hasta Bakım Acil Servis Hasta Bakım Hizmetlerinin Genel ÖzellikleriHizmetlerinin Genel Özellikleri• Tanı koymak mümkün mü ve gerekli mi?

• Hastane yatışı

• Acil servis hasta muayene formları– “yazılmamışsa, yapılmamıştır”

• Hasta ve hasta yakının beklentileri

• Tanı koymak mümkün mü ve gerekli mi?

• Hastane yatışı

• Acil servis hasta muayene formları– “yazılmamışsa, yapılmamıştır”

• Hasta ve hasta yakının beklentileri

Acil Servis Hasta Bakım Acil Servis Hasta Bakım Hizmetlerinde Bazı Genel KurallarHizmetlerinde Bazı Genel Kurallar

Saat Kaç Olursa Olsun Acil Servise Gelen Tüm Hastalara Bakılır, Acil Servis Kapısından Hiçbir Hasta Eve veya

Polikliniğe Gönderilmez !!!

Saat Kaç Olursa Olsun Acil Servise Gelen Tüm Hastalara Bakılır, Acil Servis Kapısından Hiçbir Hasta Eve veya

Polikliniğe Gönderilmez !!!

Acil Servis Hasta Bakım Acil Servis Hasta Bakım Hizmetlerinde Bazı Genel KurallarHizmetlerinde Bazı Genel Kurallar

Acil Serviste “Rutin” Kavramı Tek Bir Şey İçin Geçerlidir

“İyi Hasta Anamnezi ve Muayenesi”

Acil Serviste Rutin Tetkik Diye Bir Şey Yoktur. Tüm Tetkikler Hekimin Anamnez,

Muayene ve Öntanılarına Göre Yönlendirilir.

Acil Serviste “Rutin” Kavramı Tek Bir Şey İçin Geçerlidir

“İyi Hasta Anamnezi ve Muayenesi”

Acil Serviste Rutin Tetkik Diye Bir Şey Yoktur. Tüm Tetkikler Hekimin Anamnez,

Muayene ve Öntanılarına Göre Yönlendirilir.

Acil Servis Hasta Bakım Acil Servis Hasta Bakım Hizmetlerinde Bazı Genel KurallarHizmetlerinde Bazı Genel Kurallar

Acil Serviste Herşey Yazılır ve Kaydedilir

“Yazılmamışsa Yapılmamıştır”

+

“Söz Uçar, Yazı Kalır”

Acil Serviste Herşey Yazılır ve Kaydedilir

“Yazılmamışsa Yapılmamıştır”

+

“Söz Uçar, Yazı Kalır”

Acil Hasta KarşılamaAcil Hasta Karşılama

• Acil serviste hastalar tıbbi önceliklerine göre bakılırlar

• Bu nedenle hastalar kategorilendirilir

• Bu işleme “triage” denir

• Eğitimli hemşire, paramedik, sağlık memuru

• Acil serviste hastalar tıbbi önceliklerine göre bakılırlar

• Bu nedenle hastalar kategorilendirilir

• Bu işleme “triage” denir

• Eğitimli hemşire, paramedik, sağlık memuru

Acil Hasta KategorileriAcil Hasta Kategorileri

• Kategori 1 = Çok Acil• Kategroi 2 = Acil• Kategori 3 = Acil Değil

• Kategori 1 = Çok Acil• Kategroi 2 = Acil• Kategori 3 = Acil Değil

Acil Hastanın Güvenlik Çemberine Acil Hastanın Güvenlik Çemberine AlınmasıAlınması

Monitörizasyon•Ritim•PulseOx•TA•Nb•SS•A

Uygulamalar•O2•Aspirin •IV line•EKG

Defibrilatör

HavayoluMalzemeleri

IV uygulamaVe İlaç arabası

Hasta 10 dk içinde hekim tarafından değerlendirilmelidir

Monitör

Çevre

Kültürel, sosyal, ekonomik, kişilik

Diğer Problemler

Medikal, non medikal

Acil Hasta Güvenlik Çemberinde Acil Hasta Güvenlik Çemberinde İken İlk Değerlendirmeİken İlk Değerlendirme1. Hastanın “hasta” görünüp

görünmediğinin değerlendirilmesi

2. Hastanın vital bulgularının değerlendirilmesi

3. Hastaya güven verilmesi4. Hastanın akut

semptomlarına yönelme5. “SAMPLE”6. Öncelik daima hayatı tehdit

eden sorunlara verilmelidir

1. Hastanın “hasta” görünüp görünmediğinin değerlendirilmesi

2. Hastanın vital bulgularının değerlendirilmesi

3. Hastaya güven verilmesi4. Hastanın akut

semptomlarına yönelme5. “SAMPLE”6. Öncelik daima hayatı tehdit

eden sorunlara verilmelidir AnaŞikayet

Acil Hasta Güvenlik Çemberinde Acil Hasta Güvenlik Çemberinde İken Muayeneİken Muayene

1. İlk Bakı• ABCDE

2. Vital bulgular

3. İkincil bakı• Hastanın şikayetine

yönelik ilgili organ ve sistemlerin değerlendirilmesi

4. Spesifik uygulamalar

1. İlk Bakı• ABCDE

2. Vital bulgular

3. İkincil bakı• Hastanın şikayetine

yönelik ilgili organ ve sistemlerin değerlendirilmesi

4. Spesifik uygulamalar

Genel Görünüm

5 vital bulgu

SpesifikBulgular

Karar Önceliği ve Ön Ayırıcı Tanı Karar Önceliği ve Ön Ayırıcı Tanı Listesinin OluşturulmasıListesinin Oluşturulması

1. Hayatı tehdit eden sorunlar daima ilk akla gelmeli ve ekarte edilmelidir

2. Bazı durumlarda tedavi bu aşamada başlamalıdır

1. Hayatı tehdit eden sorunlar daima ilk akla gelmeli ve ekarte edilmelidir

2. Bazı durumlarda tedavi bu aşamada başlamalıdır

Tanısal TestlerTanısal Testler

• Acil serviste “rutin test” diye bir uygulama pek geçerli değildir, olmamalıdır

• Tek rutin, iyi bir anamnez ve hasta muayenesi

• Hayatı tehdit eden patolojiyi ekarte etmek amacıyla

• Hastanın tanısını, tedavisini değiştirmeyecek hiçbir test uygun değil

• Acil serviste “rutin test” diye bir uygulama pek geçerli değildir, olmamalıdır

• Tek rutin, iyi bir anamnez ve hasta muayenesi

• Hayatı tehdit eden patolojiyi ekarte etmek amacıyla

• Hastanın tanısını, tedavisini değiştirmeyecek hiçbir test uygun değil

Ayırıcı Tanının NetleşmesiAyırıcı Tanının Netleşmesi

• Gelen yardımcı test sonuçları daha net bir karar vermemizi sağlayabilir

• Gelen anormal sonuçları hastanın kliniği ile örtüştürmekte fayda var

• Her şeye rağmen hastalara net bir tanı konulamayabilir

• Gelen yardımcı test sonuçları daha net bir karar vermemizi sağlayabilir

• Gelen anormal sonuçları hastanın kliniği ile örtüştürmekte fayda var

• Her şeye rağmen hastalara net bir tanı konulamayabilir

Acil Serviste Hasta Bakımında Acil Serviste Hasta Bakımında Akılda Bulundurulması GerekenlerAkılda Bulundurulması Gerekenler

• Hikaye, FM, testler klinik görünümü açıklamıyorsa. DURUN ve yeniden düşünün

• “Gözlem” bir çok hastanın altta yatan sorununu ortaya çıkarmaya yeter

• Doğurganlık çağındaki tüm bayanları “hamile” gibi düşünün

• Anormal tüm vital bulgular tekrarlanmalı ve açıklanmalıdır

• Hikaye, FM, testler klinik görünümü açıklamıyorsa. DURUN ve yeniden düşünün

• “Gözlem” bir çok hastanın altta yatan sorununu ortaya çıkarmaya yeter

• Doğurganlık çağındaki tüm bayanları “hamile” gibi düşünün

• Anormal tüm vital bulgular tekrarlanmalı ve açıklanmalıdır

Acil Serviste Hasta Bakımında Acil Serviste Hasta Bakımında Akılda Bulundurulması GerekenlerAkılda Bulundurulması Gerekenler

• Asla küçük çocuk, geriatrik hasta, alkolik veya ilaç bağımlısının hikayesine %100 güvenmeyin

• Çocuk, Gebe, Yaşlı, Diyabetik, Kr. Hastalığı olanlar

• Hastayı koruyarak, kendinizi koruyun

• Sözlü söylediğiniz hiçbir şeyin doğru hatırlanacağını ummayın

• Asla küçük çocuk, geriatrik hasta, alkolik veya ilaç bağımlısının hikayesine %100 güvenmeyin

• Çocuk, Gebe, Yaşlı, Diyabetik, Kr. Hastalığı olanlar

• Hastayı koruyarak, kendinizi koruyun

• Sözlü söylediğiniz hiçbir şeyin doğru hatırlanacağını ummayın

TeşekkürlerTeşekkürler