KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ

T.C. Sağlık BakanlığıTürkiye Halk Sağlığı KurumuT.C. Sağlık BakanlığıTürkiye Halk Sağlığı Kurumu

2

Larva Nimf Erkek Erişkin Kene Dişi Erişkin Kene Nimf (deriye yapışmış)

Erkek Erişkin Hyalomma Dişi Erişkin Hyalomma Dişi Erişkin Hyalomma kan emmiş








TANIMKKKA hastalığı ateş, yaygın vücut ağrısı,

vakaların az bir kısmında ise deri, mukoza ve iç organlarda kanamalar ile seyreden kene kaynaklı viral bir enfeksiyondur.

VAKA TANIMLARI

Şüpheli Vaka Klinik tanımlamaya uyan ve başka bir nedenle

açıklanamayan vaka

Olası Vaka Şüpheli vaka tanımlaması ile epidemiyolojik

hikâyeye uyan ve destekleyici bulgulardan en az ikisinin bulunduğu vaka veya bir bölgede herhangi bir nedenle açıklanamayan birden fazla vakanın görülmesi halinde, destekleyici bulgular olmasa da klinik tanımlamaya uyan vaka

VAKA TANIMIMLARI

Kesin VakaKlinik tanımlamaya uyan ve laboratuar

kriterlerden en az birisi ile doğrulanmış vaka veya kesin tanı almış bir vaka ile epidemiyolojik olarak bağlantısı olan vaka

ETKEN

Zarflı bir RNA virusu Nairoviruslar dış ortama dayanıksızdır,

konakçı dışında yaşayamazlar. 56ºC’de 30 dakikada ve ultraviyole

ışınları ile hızla inaktive olurlar. %1 hipoklorit ve %2 gluteraldehite

duyarlıdır

1944 ve 1945 yaz aylarında Batı Kırım’da tespit edildi,

Kırım Kanamalı Ateşi adı verildi

1956’da Zaire’de bir hastadan izole edilen virüse “Congo virus” adı

verildi

1969’da iki virüsün aynı olduğu anlaşıldı

EPİDEMİYOLOJİ

EPİDEMİYOLOJİ

Ülkemizde ise ilk kez 2002 yılında tespit edilmiş

Hemen hemen ülkemizin her bölgesinden sporadik vaka bildirimi yapılmaktadır.

İhbarı zorunlu C grubu hastalıklar arasında yer almaktadır.

Nisan ayından ekim ayına kadar.

BULAŞ

Enfekte kene tutunması Enfekte kenelerin çıplak el ile ezilmesi Viremik hayvanların kan, doku ve

sekresyonları ile temas KKKA hastalarının kan ve diğer vücut

sıvıları ile temas Kan içeren damlacık yolu ile bulaş

KLİNİKAteş, üşüme, titreme,Yaygın kas ağrıları,Baş ağrısı,Yüzde ve

konjonktivalarda kızarıklık,

Makülopapüler döküntüler,

Bulantı-kusma, ishal,Peteşi, purpura, ekimoz, Diş eti kanaması,Burun kanaması,

Hematemez, melena, hematokezya

Hematom HemoptiziHematüriVajinal kanamaİntra-abdominal kanamaİntrakraniyal kanamaŞuur değişikliği, ajitasyon,

konvülzyonARDSHepatorenal yetmezlikDIC￮ Koma

Cilt altı kanamaları

Mukozalarda kanamalar

Ankara Numune EAH 2. Enfeksiyon Hastalıkları Kliniği Arşivi



KLİNİK

İnkübasyon süresi giriş yolu, alınan virüs miktarı ve konağın immünitesi ile ilişkili olmakla birlikte ortalama 3-7 gün,

Ölüm genellikle hastalığın 5-14. günleri arasında görülür

KLİNİK

Hastalar genellikle iki haftada sekelsiz iyileşir

Hastalığı geçirenler muhtemelen ömür boyu bağışıklık kazanır

Bağışıklık, hastalığı geçirenlerde uzun süre pozitif kalan IgG tipi antikorların olması ile açıklanabilir

HASTALIĞIN SEYRİ:

Sekelsiz iyileşirler.

Ölüm oranı: ortalama %30.

- Hafif

- Orta derecede

- Ağır

LABORATUVAR

LökopeniTrombositopeni Anemi Karaciğer enzim yüksekliği

Laboratuvar Tanısı için Uygun Örnek Alınması

Serumun hazırlanması: Antikoagülan içermeyen temiz (Biyokimya) tüpe 5-10 ml kan alınmalı ve pıhtılaşması için bir süre oda ısısında bekledikten sonra santrifüjlenerek serumun ayrılması mutlaka sağlanmalıdır.

Daha sonra en az 1.5 ml serum , vidalı kapaklı plastik (criovial gibi) tüplere aktarılarak kapağı sıkıca kapatılmalıdır.

Gönderilen Numunelerde Uygun Olan Örnekler

Dıştan vidalı, kapaklı, 2 ml, serum/plazma, criyovial tüp, plastik.

Gönderilen Numunelerde Uygun Olmayan Örnekler

Eppendorf tüpler, falkon tüpleri, içten vidalı kapaklı tüpler UYGUN DEĞİL.

TANI

Hastalığın kesin tanısı serum örneğinde PCR ile viral RNA’nın

ya da ELISA ile spesifik IgM antikorlarının gösterilmesi ile konulur.

Viremi KKKA hastalarında 10-12 gün kadar sürdüğünden bu dönemde serumda PCR ile virüs gösterilebilir. IgM antikorları hastalığın 6-7. gününden itibaren ve IgG antikorları ise hastalığın yaklaşık 7-10. gününden itibaren pozitifleşir

AYIRICI TANI

Tatarcık hummasıMalaryaAkut viral hepatitBrusellozSalmonellozSeptisemiViral kanamalı ateşlerİnsektisit zehirlenmeler

TEDAVİ

Destek tedavisi KKKA tedavisinin temelini oluşturur.

Organ yetmezliği varsa, organ yetmezliklerine yönelik tedavi yapılır.

Ribavirin etkinliği tartışmalıdırİmmun serum tedavisine yönelik

çalışmalar devam etmektedir.

SEVK

1. KKKA düşünülen olgularda trombosit < 150.000 /mm3 ve/veya lökosit < 4000 /mm3 ise hasta 2. basamak sağlık kuruluşuna sevk edilmelidir.

2. basamak sağlık kuruluşunda, aşağıdaki kriterler varsa hasta 3. basamak sağlık kuruluşuna sevk edilmelidir:

SEVK

60 yaşından büyük olanlar Klinik durumu ve Laboratuar değerleri

hızla bozulanlar Şuur bulanıklığı olanlar Trombosit < 50.000/mm3, aPTT uzamış

olanlar KKKA hastalığı tablosunu ağırlaştıracak

organ yetmezliği ve hematolojik hastalık gibi eşlik eden başka hastalığı olanlar

KENE TUTUNMASI İLE GELEN HASTALARA YAKLAŞIM ALGORİTMASI

Kene En Kısa Sürede Çıkartılır *

Ateş, Başağrısı, Myalji, Artralji, Halsizlik,İshal Ve Kanama Bulgularından En Az İkisinin Varlığını Sorgula

Hemogram Bak

KKKA İle Uyumlu Şikayet Yok, Hemogram (N) İse K.K.K.A.H. Semptomları

Açısından Bilgilendir, Şikayeti Geliştiğinde

Sağlık Kuruluşuna Başvurmasını Öner

KKKA İle Uyumlu Şikayetleri Var, Plt <150000,

Lök < 4000

KKKA İle Uyumlu

Şikayetleri Var, Hemogram (N)

Vaka Yönetim Algoritmasına Göre

Hareket Et

ANİ BAŞLAYAN

Ateş, baş ağrısı, yaygın vücut ağrısı, artralji, halsizlik, ishal ve kanama bulgularından en az

ikisinin varlığı EVET

·Endemik bölgede yaşama veya·Son 2 hafta içinde;

oEndemik bölge ziyareti veyaoKene ile temas öyküsü veyaoHayvan vücut sıvılarıyla temas veyaoKKKA tanısı almış hasta ile temas öyküsü

HAYIR

EVET

Kliniği açıklayacak bir tanı yok ise ilgili uzman hekim

tarafından değerlendirilmesi sağlanır

Tam kan sayımı

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ (KKKA) VAKA YÖNETİM ALGORİTMASI

Tam kan sayımı

Trombosit 150.000’nin altında ve/veya lökosit 4.000’nin

altında

EVET

HAYIR

2. basamak sağlık kuruluşuna sevk

edilir

1. Hasta yatırılır2. KKKA tanısı için kan alınır3. Günlük tam kan, hemostaz paneli ve

biyokimya bakılır4. Destek tedavisi başlanır

Bu şikayetleri açıklayacak başka bir tanı veya

durum yoksa

2. basamak sağlık kuruluşunda ilgili uzman

hekim tarafından değerlendirilmesi sağlanır

1. 65 yaş ve üzerindeki hastalar2. Klinik durumu ve/veya laboratuvar değerleri hızla bozulanlar3. Bilinç bulanıklığı olanlar4. Trombosit 50.000’nin altında ve/veya aPTT’si uzamış olanlar5. KKKA hastalığı tablosunu ağırlaştıracak organ yetmezliği veya hematolojik

hastalık gibi eşlik eden başka hastalığı olanlar6. Yukarıdaki sevk kriterlerine uymayan ancak hekimin sevk kararı verdiği

hastalar3. basamak sağlık kuruluşuna sevk edilir

RİSK GRUPLARI

RİSK GRUPLARIEndemik bölgede yaşayan tarım ve hayvancılık

ile uğraşan çiftçiler, çobanlar, kasaplar,mezbaha çalışanları

Enfekte hastalarla temas eden sağlık personeliVeteriner hekimler, Veteriner sağlık teknisyenleriAskerler Kamp yapanlarLaboratuvar çalışanlarıHastaların yakınları


45

KKKK’dan Nasıl Korunurum? Hayvan barınaklarına, kırsal alanlara,

orman kenarı ve tarım arazileri ile bu gibi yerlere gidenler mümkün olduğunca vücutta açık kısım kalmamasına özen göstermeli kenelerin daha kolay fark edilmesi nedeniyle açık renkli elbiseleri giymeyi tercih etmelidirler.

Kenelerin vücuda girebileceği yerlerin kapatılması (örneğin pantolon paçalarının çorap içine alınması, çizme giyilmesi) gerekmektedir.


46

Kırsal alandan, orman

kenarından ve tarladan

dönüşte mutlaka vücut ve

elbiseler kontrol edilmeli

kene olup olmadığı

araştırılmalıdır.

KKKK’dan Nasıl Korunurum?


47

KollarBacaklarGövde

Koltuk altları

Saç dipleri

Kulak arkası

Ense

Kasıklar

Vücudun Her Tarafı Kontrol Edilmelidir!


48

Kene asla çıplak elle çıkartılmamalıdır!!! Eldiven, naylon poşet veya bez parçası ile

tutularak ya da ince uçlu bir pens veya varsa kene çıkartma kartı ile ezilmeden çıkarılmalıdır.

Çıkartılamıyorsa en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna

başvurulmalıdır. Vücuda tutunan kene ne kadar erken

çıkartılırsa hastalığa yakalanma riski de o kadar azalır.

Vücuda Tutunmuş Kene Görülürse


49

Kenenin pens ile çıkarılması

İple Kene Çıkarma

KORUNMA VE KONTROL

Çiftlik, Ev ve Süs Hayvanlarında kene mücadelesi yapılmalıdır.

Hayvan barınakları kenelerin yaşamasına imkân vermeyecek şekilde yapılmalı, kene mücadelesi yapıldıktan sonra, çatlaklar ve yarıklar tamir edilerek badana yapılmalıdır.

Mücadelede bölgede meraya çıkan tüm hayvanlarda eş

zamanlı yapılmalıdır.

Enfekte Hayvanların kanlarına ve diğer vücut sıvılarına korunmasız bir şekilde dokunulmamalıdır, Ancak temas zorunlu ise gerekli korunma önlemleri (eldiven, önlük, gözlük, maske vb.) alınmalıdır.

Piknik amaçlı olarak doğal alanlarda bulunanlar döndüklerinde, mutlaka üzerlerini kene bakımından kontrol etmeli ve kene varsa usulüne uygunolarak vücuttan uzaklaştırmalıdır. Piknik veya kamp alanlarında yere (toprak, çimen, ot) açık renkli örtü serilerek oturulmalıdır.

Kene cımbız veya eğri uçlu pens gibi uygun bir malzemeyle

vücuda tutunduğu en yakın noktadan tutularak çıkarılmalı, hiçbir şekilde elle ezilmemelidir.

Kene çıkartıldıktan sonra kişi bilgilendirilerek 10 gün süre ile takip edilmeli, ani başlayan ateş, baş ağrısı, yoğun halsizlik, bulantı, kusma, ishal ve kanama gibi şikâyetlerin olması durumunda sağlık kuruluşuna başvurması gerektiği vurgulanarak söylenmelidir.

Hasta kişilerin kanlarına veya diğer vücut sıvılarına korunmasız bir şekilde dokunulmamalıdır

KORUNMA VE KONTROL

TEMAS SONRASI PROFİLAKSİ

Kene temasından sonra, K.K.K.A tanısı konan Hastanın kan ve vücut sıvıları ile temas edilmişse, temas edenin en az 10 gün kadar ateş, halsizlik, yaygın vücut ağrısı ve diğer belirtiler (lökopeni, trombositopeni vb.) yönünden takip edilmesi gerekmektedir.

KKKA hastalarına yapılan uygulamalar sırasında kaza ile iğne batması söz konusu olursa, iğnenin battığı yer sabun ve su ile yıkanarak dezenfektan ile silinmelidir.

Hastanın kan ve vücut sıvılarına yine kaza ile bir temas olması halinde, enfekte materyale maruz kalan bölge sabunlu su ile iyice yıkanır ve dezenfektan ile silinir. Eğer göze enfekte materyal sıçramış ise, göz temiz su ile iyice yıkanmalıdır.

Cenaze İşlemleri Sırasında Alınması Gereken Korunma Önlemleri

Cenazeyi hazırlayacak olan kişi öncelikle kendisi için koruyucu önlemleri (plastik önlük, kalın eldiven, maske, gözlük vb.) almalıdırCeset yıkandıktan sonra 1/10’luk çamaşır suyu çözeltisi ile spreylenmeli, ceset torbasına konarak kapatılmalı ve 1/10’luk çamaşır suyu çözeltisi ile tekrar spreylenmelidir. Cenaze daha sonra tabutlanmalı ve mühürlenmelidir. Cesedin yıkanmasından sonra,yıkamanın yapıldığı bütün yüzeylerin 1/10’luk çamaşır suyu çözeltisi ile dezenfeksiyonu yapılmalıdır. Cenaze taşınırken taşıma işlemini yapanlar için gerekli koruyucu önlemlerin alınması sağlanmalıdır. Tabutun açılmasına müsaade edilmemeli, gerekirse bir görevli eşliğinde defin işlemlerinin gerçekleşmesi sağlanmalı ve yapılanların gerekçesi vefat eden kişinin yakınlarına anlatılmalıdır. Mezarın derinliği en az 2 metre olmalı ve cenazeler tabutla gömülmelidir Defin işlemleri sonrasında cenaze naklinde kullanılan araç 1/10’luk çamaşır suyu çözeltisi ile yıkanmalı ve bu çözeltiye 10 dakika maruz bırakılmalıdır. Sonra araba çözeltinin koroziv etkisi nedeniyle iyice durulanmalı ve havada kurumaya bırakılmalıdır.

BİLDİRİM

30.03.2010 tarihinden itibaren kullanıma açılmıştır.

Sisteme giriş için http://kkka.thsk.saglik.gov.tr/giris.aspx linki kullanılmaktadır.

Web tabanlı bildirim sistemi 2.ve 3. basamak sağlık kuruluşlarının kullanımına açıktır

http://kkka.thsk.saglik.gov.tr/giris.aspx

http://kkka.thsk.saglik.gov.tr/giris.aspx

TARAYICI ADRES ÇUBUĞUNA kkka.thsk.gov.tr YAZARAK YENİ KKKA BİLDİRİM SİSTEMİ ANA

SAYFASINA ULAŞILABİLİR

HASTANE KULLANICILARI (Hastane girişi) LİNKİNDEN KULLANICI ADI (Eski web sistemi kullanıcı adı geçerli) VE ŞİFRE 1234 İLE SİSTEME GİRİŞ YAPABİLİR AYARLAR KISMINDAN ŞİFRENİZİ DEĞİŞTİRE BİLİRSİNİZ

1- AYARLAR.................ŞİFRE DEĞİŞTERME BÖLÜMÜ 2-HASTA ARAMA.........ÖNCEDEN KAYIT EDİLMİŞ HASTAYI

ARAMA 3-YENİ HASTAKAYDET..YENİ HASTA KAYDETME BÖLÜMÜ

YENİ HASTA KAYDETMEK İÇİN 3- YENİ HASTA KAYDET BUTONU SEÇİLDİĞİNDE AŞAĞIDAKİ MENÜ EKRANA GELECEK OLUP HASTA KİMLİK BİLGİLERİ YAZILDIKTAN SONRA KAYDET BUTONU SEÇİLİR

YENİ ŞİKAYET KAYDET BUTONU SEÇİLEREK HASTANIN ŞİKAYET BİLGİLERİ YAZILIR

HASTA ŞİKAYET BİLGİLERİ MENÜSÜ

2.3.. ŞİKAYET BİLGİLERİNİ EKLEMEK İÇİN HASTA ARAMA MENÜSÜNDENT.C. KİMLİK NO İLE HASTA BULUNARAK YENİ ŞİKAYET KAYDET BUTONUNDAN 2.3..ŞİKAYET (KAN NUMUNESİ) EKLENİR İNCELE BUTONU İSE 1. ŞİKAYET VE ÖNCEKİ BİLGİLERİNİ GÖSTERİR DEĞİŞİKLİK,DÜZENLEME YAPILABİLİR LAB.SONUÇLARI GÖRÜNTÜLENE BİLİR

Teşekkürler…

Documents

KIRIM KONGO KANAMALI ATEŞİ