Araling Panlipunan Grade 5 - bulacandeped.combulacandeped.com/.../06/AP-TG-YUNIT-III-Aralin-1-12-final-Copy.pdf · K TO 12 ARALING PANLIPUNAN GRADE 5 - ... Sanggunian : Learner’s

1

Araling Panlipunan

Grade 5

Patnubay ng Guro

YUNIT III – Pagbabagong Kultural sa

Pamamahalang Kolonyal ng mga Espanyol

Mga Bumuo ng Kagamitan ng Mag-aaral at Patnubay ng Guro

Konsultant: Virgilio L. Laggui

Tagasuri at Editor: Virgilio L. Laggui, Cecille E. Cruz , Charito N. Laggui

Mga Manunulat: ,Jocelyn T. Cruz , Rochelle S. Enriquez, Ma. Rosalie S. Austria,

Ma. Concepcion Montalbo, Esther Adame, Ma. Rosa O.

Austria, April Rose C. Muga, Endlesly Amor. S. Dionisio,

Daisy C. Payumo, Ma. Elena C. Reyes

Layout Artist/Designer: Joan Torres

Punong Tagapangasiwa: Virgilio L. Laggui

2

K TO 12 ARALING PANLIPUNAN GRADE 5 - Pagbabagong Kultural sa Pamamahalang Kolonyal ng mga Espanyol

IKATLONG MARKAHAN

Pamantayang Pangnilalaman: Naipamamalas ang mapanuring pag-unawa sa mga pagbabago sa lipunan ng sinaunang Pilipino kabilang ang pagpupunyagi ng ilang pangkat

na mapanatili ang kalayaan sa Kolonyalismong Espanyol at ang impluwensya nito sa kasalukuyang panahon.

Pamantayan sa Pagganap:

Nakakapagpakita ng pagpapahalaga at pagmamalaki sa pagpupunyagi ng mga Pilipino sa panahon ng kolonyalismong Espanyol

NILALAMAN PAMANTAYANG PANGNILALAMAN

CODE PAKSA / TOPIC BILANG NG

ARAW

DATE of WT and PT

A. Pagbabago sa Lipunan sa Ilalim ng Pamahalaang

Kolonyal

1. Pamamahala

1.1 Pamahalaang

sentral 1.2 Pamahalaang local

1.3 Tungkulin ng mga

opisyales 2. Antas ng Katayuan ng

mga Pilipino 3. Uri ng edukasyon

1. Nasusuri ang pagbabago sa panahanan ng mga Pilipino sa

panahon ng Español (ei pagkakaroon ng organisadong

poblasyon, uri ng tahanan,

nagkaroon ng mga sentrong pangpamayanan, at iba pa.)

AP5KPK-IIIa-

1

ARALIN 1: Pagbabago sa Panahanan ng mga Pilipino sa Panahon ng Espanyol

4

Note: Performance task on the day 5

2. Napaghahambing ang antas ng katayuan ng mga Pilipino sa lipunan

bago dumating ang mga Espanyol at sa Panahon ng Kolonyalismo

AP5KPK-IIIb-2

ARALIN 2: Antas ng Katayuan ng mga Babae sa Lipunan ng mga Sinaunang Pilipino at sa Panahon ng Kolonyalismo

2

3

2.1 Napaghahambing ang mga tradisyunal at di-tradisyunal

na papel ng babae sa lipunan ng

sinaunang Pilipino at sa panahon ng kolonyalismo

2.2 Natatalakay ang pangangailangan sa pagpapa-buti

ng katayuan ng mga babae

3. Nasusuri ang pagbabago sa

kultura ng mga Pilipino sa Panahon ng Espanyol

3.1 Naipaliliwanag ang

inpluwensya ng kulturang

Espanyol sa kulturang Pilipino

3.2 Natatalakay ang bahaging ginagampanan ng Kristianismo sa

kultura at tradisyon ng mga

Pilipino

3.3 Nasusuri ang ginawang pag-aangkop ng mga Pilipino sa

kulturang ipinakilala ng Espanyol

AP5KPK-IIIc-3

ARALIN 3: Tradisyunal at Di-Tradisyunal na Papel ng mga Kababaihan sa Lipunan ng mga Sinaunang Pilipino at sa Panahon ng Kolonyalismo ARALIN 3.1: Mga Pangangailangan sa Pagpapabuti ng Katayuan ng mga Kababaihan sa Lipunan ARALIN 4: Pagbabago sa kultura ng mga Pilipino sa Panahon ng

Espanyol

Impluwensya ng Kulturang Espanyol sa Kulturang Pilipino

Bahaging Ginampanan ng Kristiyanismo sa Kultura at

Tradisyon ng mga Pilipino

Pag-aangkop ng mga Pilipino sa Kultura ng mga Espanyol

1

1

(Friday)

1

1

1

1

(Friday)

Written test Performance task

4. Nasusuri ang mga pagbabagong

pampulitika at ekonomiya na ipinatupad ng kolonyal na

pamahalaan

4.1 Naipaghahambing ang

AP5KPK-IIId-

e-4

ARALIN 5:

Pagbabagong Pampulitika at Pang-ekonomiya sa Ilalim ng Pamahalaang Kolonyal

ARALIN 6: Istruktura ng Sinaunang Pilipino at Pamahalaang

Kolonyal

2

2 (Friday)

Written test

4

istruktura ng pamahalaang

kolonyal sa uri pamamahala ng mga sinaunang Pilipino

4.2 Naipaghahambing ang sistema ng kalakalan ng mga sinaunang

Pilipino at sa panahon ng kolonyalismo

4.3 Natatalakay ang epekto ng

mga pagbabago sa pamamahala

ng mga Espanyol sa mga sinaunang Pilipino

ARALIN 7:

Sistema ng Kalakalan ng mga Sinaunang Pilipino at sa panahon ng Kolonyalismo

ARALIN 8: Pamamahala ng mga Espanyol sa mga Sinaunang

Pilipino

2

2

(Friday)

Performance Test

5. Nakapagbibigay ng sariling pananaw tungkol sa naging epekto

ng kolonyalismo sa lipunan ng sinaunang Pilipino

AP5KPK-IIIf-5

ARALIN 9: Epekto ng Kolonyalismo sa Lipunan ng Sinaunang Pilipino

4

(Friday)

Written test

B. Pagpupunyagi ng

Katutubong Pangkat na

Mapanatili ang Kalayaan sa Kolonyal na

Pananakop

1. Pananakop sa

Cordillera 2. Pananakop sa mga

bahagi ng Mindanao

6. Naipaliliwanag ang di

matagumpay na pananakop sa mga katutubong pangkat ng

kolonyalismong Espanyol

6.1 Nasusuri ang mga paraang armado ng pananakop ng mga

Espanyol

6.2 Natalakay ang iba’t ibang reaksyon ng mga katutubong

pangkat sa armadong pananakop 6.3 Natatalakay ang mga

isinagawang rebelyon ng mga

AP5KPK-IIIg-

i-6

ARALIN 10.1.: Pananakop ng Kolonyalismong Espanyol sa mga Katutubong Pangkat sa Cordillera Paraan ng Pananakop Reaksyon ng mga Katutubo sa

pananakop Rebelyon ng mga Katutubo

ARALIN 10.2: Sanhi at Bunga ng Di Matagumpay na

Pananakop ng mga Kastila sa mga Igorot

2

1

1 (Friday)

Performance

5

katutubong pangkat

6.4 Natataya ang sanhi at bunga

ng mga rebelyon at iba pang reaksiyon ng mga katutubong

Pilipino sa kolonyalismo 6.5 Nakakabuo ng konklusyon

tungkol sa mga dahilan ng di matagumpay na armadong

pananakop ng mga Espanyol sa

ilang piling katutubong pangkat

ARALIN 11.1: Pananakop ng Kolonyalismong Espanyol sa mga Katutubong Pangkat sa Mindanao Paraan ng Pananakop Reaksyon ng mga Katutubo sa

pananakop Rebelyon ng mga Katutubo

ARALIN 11.2: Sanhi at Bungan ng Rebelyon Konklusyon sa mga dahilan ng di

matagumpay na pananakop ng kastila

1

1

2 (Friday)

1 1 1

TEST Written Test

7. Nasusuri ang epekto ng

kolonyalismong Espanyol sa pagkabansa at pagkakakilanlan ng

mga Pilipino

AP5KPK-IIIi-7

ARALIN 12: Epekto ng Kolonyalismong Espanyol sa Pagkabansa

at Pagkakakilanlan ng mga Pilipino

3

(Friday)

Performance Test

6

YUNIT III

ARALIN 1 PAGBABAGO SA PANAHANAN NG MGA PILIPINO SA PANAHON NG ESPANYOL

Takdang Panahon: 4 araw

Layunin:

1. Nailalarawan ang pagbabago sa panahanan ng mga Pilipino sa panahon ng Espanyol

2. Nasusuri ang mga pagbabago sa panahanan ng mga Pilipino sa panahon ng Espanyol

3. Napaghahambing ang uri ng panahanan ng mga Pilipino sa panahon ng mga Espanyol

Paksang Aralin Paksa : Pagbabago sa Panahanan ng mga Pilipino sa panahon ng Espanyol Kagamitan : mga larawan ng panahanan ng mga Pilipino sa panahon ng mga Espanyol, powerpoint presentations, video clips, laptop, manila paper, pentel pen Sanggunian : Learner’s Material pah. ___ K to 12 - AP5PKE-IIIa-1 (Unang Araw) Pamamaraan A. Panimula

1. Pagkakaroon ng balitaan na may kaugnayan sa paksang tatalakayin.

2. Balik-aral: Magbigay ng sariling konklusyon tungkol sa epekto ng pamamahala ng prayle sa ating lipunan.

B. Paglinang 1. Ipanood sa mga bata ang video ng “Bahay Kubo”. Ipalarawan sa

mga bata ang katangiang pisikal ng bahay kubo. 2. Itanong: a. Nakakakita pa ba kayo sa ngayon ng mga bahay kubo? b. Ano ang iyong napapansin sa mga tahanan sa ngayon? c. May napansin pa ba kayong mga tahanan sa inyong lugar na may lumang istilo? Ilarawan ang nasabing tahanan. 3. Isulat ng guro ang sagot ng mga bata sa pisara.

7

4. Ipaliwanag at iugnay ang mga kasagutan ng bata sa tatalakaying aralin.

5. Ilahad ang aralin sa Alamin Natin sa LM, pah ___. 6. Magdaos ng palitan ng kuro-kuro o sharingkaugnay ng aralin. 7. Itanong ng guro:

a. Saan nakatira ang mga katutubong Pilipino bago dumating ang mga Espanyol?

b. Paano inilipat ng mga Espanyol ng tirahan ang mga katutubong Pilipino?

c. Paano natin ilalarawan ang mga pagbabago sa panahanan ng mga katutubo sa pagdating ng mga Espanyol?

d. Ano ang naging epekto ng kolonyalismo sa pagbabago ng panahanan ng mga katutubo? Nabago rin ba nito ang kanilang pananampalataya at mga kaugalian?

8. Pagpapanood sa mga bata ng video sa youtube ng mga kilalang simbahan at mga panahanan na naitayo sa panahon ng mga Espanyol at ang naging papel ng mga ito sa kasaysayan.

9. Gawain A(Indibidwal na Gawain)

Ipasagot sa mga bata ang mga tanong saGawain A, pah. ___ ng LM sa sagutang papel.

(Ikalawang Araw) 1.Gawain B (Pangkatang Gawain)

Pangkatin ang mga bata sa apat na pangkat ayon sa kanilang interes o talento.

Ipaliwanag ng guro ang panuto sa Gawain B, pah. ___ ng LM.

Ipakikita o ipalalabas ng mga bata ang kanilang output 2. Gumamit ng rubric sa pagtasa sa pangkatang gawain ng mga bata sa Gawain B 3. Ibigay na takdang aralin ang pagdadala ng mga larawan ng panahanang Kastila na matatagpuan sa kanilang lugar at alamin ang kasaysayan nito. Pagdalahin din sila ng gamit para sa gagawing collage (Ikatlong Araw) 1.Gawain C(Pangkatang Gawain)

Pangkatin ang mga bata sa apat na pangkat ayon sa lugar ng tirahan at nakapagbigay na rin ang guro ng takdang dadalhin ukol sa gagawing collage at exhibit ng mga bata..

8

Ipaliwanag ng guro ang panuto sa Gawain C, pah. ___ ng LM.

Ipakikita o ipalalabas ng mga bata ang kanilang output 2. Gumamit ng rubric sa pagtasa sa pangkatang gawain ng mga bata sa Gawain C (Ikaapat na Araw) 1. Bigyan diin ng guro ang kaisipan sa Tandaan Natinpah. _____ ng LM 2. Pagtataya Pasagutan ng guro ang Sukatin kung Natutunan Natin sa LM pah. ______ Takdang Aralin Magsaliksik Tayo! pah. ______ LM Susi sa Pagwawasto Gawain A (1-5) Indibidwal na Gawain) Maaaring iba-iba ang sagot. Gawain B (Pangkatang Gawain) Gamitan ng Rubric. Gawain C(Pangkatang Gawain) Gamitan ng Rubric

Rubric para sa Gawain B at C Rubric para sa Gawain B(Talent Showcase) at C(Collage at Exhibit)

Pamantayan Batayang Puntos

1. Kumpletong kaalaman ang nailahad ng mga mag-aaral sa kanilang gawain/output/talento

16-20

2. May 75% na detalye lamang ang nailahad o naipaliwanag o naipahayag ng mga mag-aaral

11-15

3. Kalahati o 50% lang ang naipaliwanag o nagawang output ang mga mag-aaral

6-10

4. Walang naipaliwanag o nagawang output ang mga mag-aaral

1-5

Sukatin kung Natutunan Natin 1. Reduccion 6. Banggera 2. Misyonero 7. Ladrilyo 3. Pueblo 8. Simbahan 4. Bahay na Bato 9. Pamana 5. Oratorio 10. Ingatan

9

PERFORMANCE TASK

Paggawa ng Dayorama

Panuto: Hatiin ang mga bata sa apat na pangkat. Gagawa ng dayorama

ang bawat pangkat ng pagkakaayos ng plaza complex sa panahon ng

mga Espanyol gamit ang mga patapong bagay (Binigay ng takdang aralin

ng guro ang pagdadala ng mga gamit na gagamitin isang araw bago ang

gawain). Siguraduhing kumpleto ang mga istruktura na matatagpuan sa

paligid ng isang plaza complex.

Rubric para sa Gawain B at C


1. Kumpletong kaalaman ang nailahad ng mga mag-aaral sa kanilang gawain/output

16-20

2. May 75% na detalye lamang ang nailahad o nakita sa output ng mga mag-aaral

11-15

3. Kalahati o 50% lang ang naipakita o nagawang output ang mga mag-aaral

6-10

4. Walang naipakita o nagawang output ang mga mag-aaral

1-5

10

ARALIN 2 Antas ng Katayuan ng mga Babae sa Lipunan ng mga Sinaunang Pilipino at sa Panahon ng Kolonyalismo


Layunin:

1. Naipaliliwanag kung paano pinahahalagahan ng mga unang Pilipino ang mga kababaihan

2. Naipaghahambing ang antas ng katayuan ng mga kababaihan sa lipunan bago dumating ang mga Espanyol at sa Panahon ng Kolonyalismo.

3. Napahahalagahan ang mga kababaihan Paksang Aralin Paksa : Antas ng Katayuan ng mga Babae sa Lipunan ng mga Sinaunang Pilipino at sa Panahon ng Kolonyalismo Kagamitan : tsart ng awitin, mga larawan, manila paper, powerpoint Sanggunian : Learner’s Material pah. ___ K to 12 - AP5KPK-IIb-2 (Unang Araw) Pamamaraan A. Panimula

1. Balitaan

Magbalitaan tungkol sa mga kababaihang nagbigay karangalan sa

bansa

2. Balik-aral

Pumili ng apat na bata sabihing sasayaw sila habang umiikot sa

plaskard. Paghinto ng tugtog, dadampot sila ng plaskard.Ipaliwanag nila

ang nakuhang salita.

3. Ipaawit ang “Dalagang Bukid”. Itanong: Ano ang isinasaad ng awitin

tungkol sa mga kababaihan?

Datu Timawa Aliping

Namamahay

Aliping

Saguiguilid

11

B. Paglinang

10. Magpakita ng mga larawan ng babaeng bumoboto o binibigyan ng

upuan sa sasakyan. Ano ang ipinahihiwatig ng mga larawan?

11. Ilahad ang aralin sa Alamin Natin sa LMP.- Ipabasa ang tekstong naglalahad sa pagtalakay sa aralin.

12. Ipabuo ang suliranin Ano-ano ang katayuan ng mga kababaihan sa sinaunang lipunan at sa Panahon ng Kolonyalismo?

13. Ipatala ang mga datos sasagot sa suliranin gamit ang iba’t ibang graphic organizer.

14. Ipagawa ang mga gawain. Gawain A ‘Yan ang sa inyo, Ito ang sa amin! (Pangkatang Gawain)

Pangkatin ang mga mag-aaral sa apat upang makalikom ng mga kaalaman. Bigyan sila ng manila paper at pentel pen. Ganyakin silang makabuo ng iba’t ibang graphic organizer sa pagsulat ng sagot.

Pangkat 1 at 3 - Katayuan ng kababaihan saLipunan ng Sinaunang Pilipino Pangkat 2 at 4 - Katayuan ng Kababaihan sa Lipunan noong Panahon ng Kolonyalismo Gawain B Data Retrieval Chart (Pangkatang Gawain)

Gawin/ Punan ng datos ang Data Retrieval Chart

Ipaliwanag ang pamamaraan sa paggawa ng Gawain B, pah. ___ ng LM.

(Ikalawang Araw) Gawain C: Magkatulad ba? (Pangkatang Gawain)

Ipasulat sa loob ng Venn Diagram ang pagkakaiba at pagkakatulad ng katayuan ng mga kababaihan sa Sinaunang Panahon at Panahon ng Kolonyalismo.Muling pangkatin ng guro ang mga bata. Sa pagkakataong ito maaaring pangkatin sa apat na pangkat ang klase.

Ipaliwanag ng guro ang panuto saGawain C, pah. ___ ng LM.

Ipalahad sa klase ang sagot ng bawat pangkat. Gawain DTalento Mo, Ipakita Mo!

12

Ipaliwanag ng guro ang pamamaraang gagawin saGawain D. LM p.

15. Gumamit ng rubric sa pagtasa sa pangkatang gawain ng mga bata sa Gawain B, C at D.

16. Bigyang diin ng guro ang mga kaisipan saTandaan Natin, LM pah. Pagtataya Pasagutan ng guro angbahaging Sukatin kung NatutunanNatin sa LM pah.__ Takdang Aralin Magsaliksik tungkol sa mga natatanging Kababaihan sa Pilipino. Alamin ang kanilang katangi-tanging nagawa para sa bayan. Ilagay sa portfolio ng kaalaman.

Rubric para sa Gawain B at C Rubric para sa gawaing Venn Diagram at Data Retrieval Chart


5. Kumpletong kaalaman ang nailahad ng mga

mag-aaral sa kanilang gawain/output

16-20

6. May 75% na detalye lamang ang nailahad o

naipaliwanag ang mga mag-aaral

11-15

7. Kalahati o 50% lang ang naipaliwanag o

nagawang output ang mga mag-aaral

6-10

8. Walang naipaliwanag o nagawang output ang

mga mag-aaral

1-5

13

ARALIN 3: Tradisyunal at Di-Tradisyunal na Papel ng mga Kababaihan sa Lipunan ng mga Sinaunang Pilipino at sa Panahon ng Kolonyalismo


Layunin: 1. Napaghahambing ang tradisyunal at di- tradisyunal na papel ng

mga babae sa lipunan ng Sinaunag Pilipino at sa Panahon ng Kolonyalismo

2. Natutukoy ang mabuti at di- mabuting epekto ng pagbabago sa bahaging ginagampanan ng kababaihan sa Panahon ng Kolonyalismo

Paksang Aralin: Paksa : Tradisyunal at Di-Tradisyunal na Papel ng mga Kababaihan sa Lipunan ng mga Sinaunang Pilipino at sa Panahon ng Kolonyalismo Kagamitan : tsart/powerponit, laptop, manila paper, pentel pen, mga larawan Sanggunian : Learner’s Material pah. ___ K to 12 - AP5KPK-IIIb-2 Pamamaraan: A. Panimula

3. Balitaan Pag-usapan ang kalagayan ng mga babae sa kasalukuyan.

4. Balik-aral Paano iginalang ang mga babae sa Sinaunang Panahon? Paano ang pagtrato sa kanila sa Panahon ng Kolonyalismo?

5. Iparinig ang awiting “Babae Ka” ni Inang Laya. Damhin ang awitin, at alamin ang ibig iparating o mensahe nito. B. Paglinang

1. Pagpapakita ng mga larawan ng karaniwang ginagawa ng isang babae, at mga gawaing panlalaki na ngayo’y ginagawa na ng mga babae.

Ipatukoy ang bawat gawain at ipapangkat batay sa uri ng gawain.

14

Karaniwang Gawain Di-Karaniwang Gawain

2. Ilahad ang aralin saAlamin Natin sa LM, pah ___. 3. Magdaos ng palitan ng kuro-kuro o brainstorming kaugnay ng

aralin. Ipasagot ang Sagutin Mo.

4. Ipaliwanag ng guro ang panuto sa pagsasagawa ng bawat gawain sa Gawin Natin.

Gawain A(Pangkatang Gawain) 1) H diagram 2) Ipaglaban Mo

Ipaliwanag ang pamamaraang gagawin sa Gawain A, pah. ___ ng LM.

Gawain B: Open-yon! (Pangkatang Gawain)

Pangkatin ng guro ang klase sa apat na pangkat

Ipaliwanag ang panuto saGawain B, pah. ___ ng LM. Gawain C: Sa Puso ko… (Indibidwal na Gawain)

Ipaliwanang ang pamamaraang gagawin saGawain C. LM. pah. ___

5. Gumamit ng rubric sa pagtasa sa pangkatang gawain ng mga bata sa Gawain A, B at C.

6. Bigyang diin ng guro ang mga kaisipan saTandaan Natin sa pah. ___ ng LM.

Pagtataya: Pasagutan sa mga mag-aaral ang Sukatin kung NatutunanNatin sa pah. ___ ng LM. Takdang Aralin: Magtipon ng mga kliping tungkol sa mga kababaihan sa Pilipinas na kinilala sa loob at labas ng bansa dahil sa kanilang natatangi at mabuting gawa.

15

ARALIN 3.1. Mga Pangangailangan sa Pagpapabuti ng

Katayuan ng mga Kababaihan sa Lipunan


Layunin:

1. Natatalakay ang pangangailangan sa pagpapabiti ng katayuan ng

mga babae.

2. Napaghahambing ang pangangalaga at pagpapaunlad sa mga

kababaihan sa Panahon ng Espanyol at sa kasalukuyan.

3. Naipakikita ang paggalang sa mga kababaihan.

Paksang Aralin:

Paksa : Mga Pangangailangan sa Pagpapabuti ng Katayuan ng mga

Kababaihan sa Lipunan

Kagamitan: tsart/powerpoint, laptop, manila paper, pentel pen, mga

larawan

Sanggunian : Learner’s Material pah. ___

K to 12 - AP5KPK-IIIb-2

Pamamaraan:

A. Panimula

1. Balitaan:

Magpatanghal ng SAKSI. Magpaulat ng mga balitang nagaganap sa bansa

na may kaugnayan sa mga kababaihan

2. Balik-aral:

Bayong ng karunungan

Ilagay sa loob ng bayong ang mga binalot na papel na may

tanong. Pumili ng sampung bata. Ihanay sila sa dalawa.

Basahin ang mga tanong nang isa-isa. Ang hanay ng mga

16

batang may pinakamaraming tamang sagotang panalo.

3. Pagganyak:

Ipakita ang larawan ng iba’t ibang gawaing bokasyunal at pag-

usapan ito. Sa mgagawaing ito, alin ang angkop para sa babae?

B. Paglinang

1. Ilahad ang aralin saAlamin Natin sa LM pah.__

2. Magdaos ng palitan ng kuro-kuro o brainstorming kaugnay ng aralin.

Ipasagot ang Sagutin Mo.

3. Ipaliwanag ng guro ang panuto sa pagsasagawa ng bawat gawain

Sa Gawin Natin.

Gawain A: De Bate Tayo…

(Pangkatang Gawain)

Ipaliwanag ang pamamaraang gagawin sa Gawain A, pah.

___ ng LM.

Gawain B: Pangako sa ‘Yo… (Indibidwal na Gawain)

Ipaliwanag ang panuto saGawain B, pah. ___ ng LM.

4. Gumamit ng rubrics sa bawat gawain.

5. Bigyang diin ng guro ang mga kaisipan saTandaan Natin sa pah.

___ ng LM.

Pagtataya:

Pasagutan sa mga mag-aaral ang Sukatin kung Natutunan Natin

sa pah. ___ ng LM.

Takdang Aralin

1. Gumupit ng balita sa pahayagan tungkol sa proyekto ng

pamahalaan para sa kababaihan. Idikit sa notebook.

17

Republic of the Philippines Department of Education Region III-Central Luzon

Schools Division of Bulacan District of _______ __________School

Ikatlong Markahan Unang Lagumang Pagsusulit

Panuto: Basahing mabuti ang mga tanong at piliin ang titik ng

pinakatumpak nasagot. Isulat sa patlang bago ang bilang.

________1. Ang reduccion ay pamamaraan ng mga Espanyol upang gawing mabuting mamamayan at masunurin ang mga Pilipino sa batas ng Espanyol. Sila ay sapilitang inilipat sa panahanang malapit sa simbahan at sentro ng pamahalaan na tinawag na _____. a. alcaldia b. corregimiento c. barangay d. pueblo o poblacion ______2. Ito ang pinakamaunlad na pueblo. a. Cabeza de Baranga b. Cabecer c. Corregido d. Alcaldia ______3.Ito ang tirahan ng mga mahihirap o karaniwang tao pamilya. a. bahay kubo b. bahay na bato c. mataas na gusali d. bahay na dalawang palapag ______4.Ang lugar na ito ang naging pangunahing lungsod at sentro ng kalakalan. a. Camarines Sur b. Cebu c. Ilo-Ilo d. Maynila

18

______5. Isinaayos ng mga paring misyonero ang mga pamayanan sa Pilipinas batay sa modelo ng _______. a. isang lugar sa Paris b. isang lungsod sa Spain c. mga tirahan sa Japan d. mga tirahan sa Maynila ______6.Saan nakatira ang nakaririwasang Pilipino? a. bahay kubo b. bahay na bato c. mataas na gusali d. bahay na gawa sa marmol _______7. Bakit maraming mamamayan ang nagpapatayo ng bahay na bato? a. magandang tingnan ang bahay na bato b. mas marami ang makikitira rito c. mainam na pananggalang sa bagyo d. naniniwala silang mas matibay at mas mmtatag ang ganitong bahay _______8. Alin sa mga sumusunod ang mga dahilan ng pagbabago sa pananahanan noong panahon ng Espanyol? a. Nahirapang makipagkalakalan ang mga Pilipino at Espanyol b. Nagkaroon ng suliranin ang Espanyol pangungulekta ng buwis o paglikom ng buwis c. Naging suliranin ng mga misyunero ang pagpapalaganap ng

kristyanismo dahil sa layu-layong tirahan d. Naging suliranin ng mga Espanyol ang kllima sa Pilipinas _______9. Nagbago ang uri ng panahanan ng mga Pilipino nang pairalin ang _______ o programang paglipat ng tirahan. a. reduccion b. bandala c. tributo d. polo _______10. Paano iniangkop ng mga Pilipino ang kanilang panahanan sa mga patakaran ng mga Espanyol? a. Lumipat sila sa kabisera o kabayanan na isinasaayos ng mga Espanyol b. Lumipat sila sa kabundukan dahil ayaw nilang manirahan sa kabisera. c. Lumipat sila sa kagubatan at madawag na pook upang manirahan. d. Pansamantala lamang ang pagtira nila sa kabisera o Kabayanan

19

_______11.Alin ang naglalarawan ng pagpapahalaga sa kababaihan? a. Pag-igib ng tubig b. Pagpaparusa sa kanyang kamalian c. Nauunang lumakad ang babae sa lalaki d. Pagkukumpuni ng sirang kasangkapan sa bahay _______12.Aling kaugalian ang naglalarawan sa pangangalaga sa mga kababaihan? a. Sinasaktan kung nagkamali b. Ginagawang katulong at hindi maybahay c. Itinatago sa bahay d. Pinauuna sa pagpasok sa pintuan ang babae _______13.Alin sa mga sumusunod na kaugalian ang naglalarawan ng pagpapahalaga sa mga kababaihan noong unang panahon? a. Naglilingkod muna ang pamilya ng babae sa pamilya ng lalaki bago

ikasal. b. Maaari silang magmana ng ari-arian, makipagkalakalan at maging

pinuno ng barangay kapag walang lalaking kapalit. c. Nagbibigay ng pera, ginto at ari-arian sa magulang ng lalaki ang mga

magulang ng babae bago ikasal. d. Sa mga babae nakaatang ang pagkukumpuni ng sirang kasangkapan

sa bahay. _____14.Noong unang panahon, bakit nakaatang o nakasalalay sa mga kababaihan ang pagtatanim at pag-aari sa mga palayan at bukirin? a. Naniniwala silang matiyagang mag-alaga ang mga babae ng mga

palay sa bukirin. b. Naniniwala silang mas mas masisipag ang mga babae sa pagtatanim

ng palay kaysa sa mga lalaki. c. Mas matibay ang kanilang pangangatawan sapaggawa kaysa sa mga

lalaki. d. Ayon ito sa paniniwalang bilang mga ina, masmalamig ang kanilang

kamay sa pagtatanim at higit na darami ang ani ng kanilang sakahan. _______15.Nakagisnan na ng mga kababaihan ang pagiging mahinhin, nasa bahay lamang at may tsaperon kung lumalakad. Siya ay tinatawag na _________. a. Tradisyunal b. Di-tradisyunal c. Liberated d. Makaluma

20

________16.Siya ang isang halimbawa ng di-tradisyunal na babae sa Panahon ng kolonyalismo. Tinaguriang Ina ng Biak-na bato at nagsilbing nars ng mga sundalo sa Biak na Bato. a. Melchora Aquino b. Gregoria de Jesus c. Trinidad Tecson d. Josefa Rizal ________17. Bakit Maria Clara ang taguri sa mga babae noong Panahon ng Kolonyalismo? a. dahil sa magaganda nilang kasuotan b. dahil simbolo ng pagiging mahinhin, mahinahon at maingat sa

pagkilos c. dahil mukha silang mayayaman d. dahil sila’y nagmula sa angkan ng Espanyol

________18.Anong paaralang ang itinatag para sa magmamadre? a. beaterio b. bokasyunal c. kolehiyo d. paaralang normal ________19.Ano ang ginawa ng pamahalaang Espanyol upang mapabuti ang katayuan ng mga kababaihan sa lipunan? a. Namumuno sa mga dasal at gawaing panrelihiyon b. Sinanay sa mga gawaing bahay c. Hinayaang dumalo sa pagdiriwang nang may tsaperon d. Itinatag ang mga kolehiyo at beaterio para sa kababaihan ________20. Ang mga sumusunod ay katayuan ng mga kababaihan sa Sinaunang Pilipino maliban sa isa. Alinang nagpapakita ng katayuan ng kababaihan sa Panahon ng Kolonyalismo? a. Maaari silang magmana ng ari-arian. b. Maaari silang makipagkalakalan. c. Kadalasan ay nasa loob lamang sila ng bahay o kaya’y nasa paaralan. d. Maaari silang maging pinuno ng barangay.

21

TALAHANAYAN NG ISPISIPIKASYON

Ikatlong Markahan

Unang Lagumang Pagsusulit

CODE

NIL

ALA

MA

N

Antas ng Pagtatasa at Kinalalagyan ng Aytem

BIL

AN

G N

G A

RA

W N

A

ITIN

UR

O

BIL

AN

G N

G A

YTEM

PO

RSY

ENTO

NG

AYT

EM

PA

GB

AB

ALI

K T

AN

AW

O K

AIS

IPA

N

PA

G-U

NA

WA

PA

GLA

LAP

AT

PA

G-A

AN

ALI

SA

PA

GTA

TAYA

PA

GLI

KH

A

AP5KPK- Nasusuri ang pagbabago 1,2,3,4 5 10 8,9 7 4 10 50%

IIIa-1 sa panahanan ng mga 6

Pilipino sa Panahon ng

Espanyol

AP5KPK- Napaghahambing ang 11,12 14,20 2 5 25%

IIIb-2 antas ng katayuan ng 13

mga babae sa lipunan ng

mga Sinaunang Pilipino

sa Panahon ng Kolonya

Lismo

AP5KPK- Napaghahambing ang 15,16 17 1 3 15%

IIIb-2 mga tradisyunal at di-

tradisyunal na papel

ng babae sa lipunan ng

Sinaunang Pilipino at sa

Panahon ng kolonyalismo

AP5KPK- Natutukoy ang panga-

IIIb-2 ngailangan sa pagpapa 18 19 1 2 10%

buti ng katayuan ng mga

Babae

KABUUAN 8 3 1 5 3 20 100%

22

YUNIT III

ARALIN 4 PAGBABAGO SA KULTURA NG MGA PILIPINO

SA ILALIM NG PAMAHALAANG KOLONYAL


Layunin:

1. Nasusuri ang mga pagbabago sa kultura ng mga Pilipino sa

panahon ng mga Espanyol

Naipaliliwanag ang impluwensya ng kulturang Espanyol sa

kulturang Pilipino

Natatalakay ang mga bahaging ginampanan ng Kristiyanismo sa

kultura/tradisyon ng mga Pilipino

Nasusuri ang ginawang pag-aangkop ng mga Pilipino sa

kulturang ipinakilala ng Espanyol

2. Naipakikita ang mga pagbabagong naganap sa ilalim ng kolonyang

Espanyol

3. Napahahalagahan ang mabuting naidulot ng kolonyang Espanyol

sa pamumuhay ng mga Pilipino

Paksang Aralin

Paksa : Pagbabago sa Kulturang Pilipino sa Ilalim ng

Pamahalaang Kolonyal

1.1 Impluwensya ng Kulturang Espanyol sa Kulturang

Pilipino

1.2 Bahaging Ginampanan ng Kristiyanismo sa Kultura at

Tradisyon ng mga Pilipino

1.3 Pag-aangkop na Ginawa ng mga Pilipino sa Kulturang

23

Espanyol

Kagamitan : mga larawan at video clips o powerpoint presentations,

laptop,projector, manila paper, pentel pen, chalk, at

pisara

Sanggunian : Gabay Pangkurikulum sa AP

Makabayan: Kasaysayang Pilipino 5

Learner’s Material pah. ___

K to 12 - AP5KPK-IIIc-3

(Unang Araw)

Pamamaraan

A. Panimula

1. Pagkakaroon ng balitaan na may kaugnayan sa paksang

tatalakayin.

2. Balik-aral: Ano-ano ang mga pangangailangan para sa pagpapabuti

ng katayuan ng mga kababaihan sa lipunan?

3. Ipakita ang larawan o video clips ng mga gawaing pampanitikan at

pangrelihiyon sa bansa gaya ng mahal na araw, pista, prusisyon,

dulang panunuluyan at iba pa na may kaugnayan sa kulturang

minana natin sa mga Espanyol.

4. Ano ang masasabi ninyo sa mga larawan video clips na inyong

nakita/napanood? Ano ang ipinapahiwatig nito? Saan ito may

kaugnayan?

5. Iugnay ang kanilang mga sagot sa paksang aralin.

24

B. Paglinang

1. Ipakita ang larawan/powerpoint presentation/video presentation

ng mga kaugaliang Pilipino na minana natin mula sa mga Espanyol

2. Ano-ano ang mga pagbabagong dulot ng mga Espanyol sa kultura

o pamumuhay ng mga Pilipino na malinaw na ipinakita sa video?

3. Isulat ng guro ang sagot ng mga bata sa pisara.

4. Ilahad ang aralin sa Alamin Natin sa LM, pah ___.

(Ikalawang Araw)

Magdaos ng palitan ng kuro-kuro o brainstorming, kaugnay ng

aralin.

Itanong ng guro ang mga sumusunod:

a. Ano ang ibig sabihin ng kultura?

b. Ano-anong pagbabago o impluwensya ang dala ng mga

Espanyol sa Pilipinas sa larangan ng relihiyon, pamumuhay

ng mag-anak, pagkain, pananamit, bahay at arkitektura,

edukasyon, panitikan, musika at sayaw, at libangan?

c. Paano mo ilalarawan ang mga naging ambag o pamana ng

mga dayuhang Espanyol sa kultura ng mga Pilipino?

Ipaliwanag ng guro ang panuto sa pagsasagawa ng gawain.

Gawain A (Indibidwal na Gawain)

Ipabasa ang panuto sa Gawain A, pah. ___ ng LM.

(Ikatlong Araw)


25

Gawain B: Graphic Organizer

(Maaaring Indibidwal o Pangkatang Gawain)

(Ika-apat na Araw)


Gawain C

Pangkatin ng guro ang klase sa limang pangkat. Ipabasa ang

panuto sa Gawain C, pah. ___ ng LM.

Mga Impluwensya ng mga Espanyol sa Kulturang Pilipino

Pananamit Pagkain Panrelihiyon

Libangan Sayaw Panitikan

26

Gumamit ng rubric sa pagtatasa sa pangkatang gawain ng

mga bata sa Gawain C

5. Bigyang diin ng guro ang mga kaisipan sa Tandaan Natin, pah.

___ sa LM.

Pagtataya

Pasagutan ng guro ang Sukatin kung Natutunan Natin sa LM pah. _

Takdang Aralin

Sumulat ng isang sanaysay sa kuwaderno kung saan ilalarawan mo

ang paraan ng pagdiriwang ng pista o kapistahan sa inyong lugar.

Susi sa Pagwawasto

Gawain A (1-5) Indibidwal na Gawain)

Maaaring iba-iba ang sagot.

Gawain B (Maaaring Indibidwal o Pangkatang Gawain)

Graphic Organizer

Gawain C (Pangkatang Gawain)

Pagsasadula

27

Rubric para sa Gawain B (Pagsasadula)

Iskala ng Pagmamarka:

16-20 - Pinakamahusay

11-15 - Mahusay

6-10 - Katamtaman

1-5 - Pagtatangka

Susi sa Pagwawasto para sa Pagtataya:

1. Kristiyanismo 6. Moro-moro

2. Pasyon 7. Korido

3. Kursong Pagkaguro 8. Paaralang Parokyal

4. Pista o Kapistahan 9. Las Pinas Bamboo Organ

5. Kultura 10. Pilipinas

RUBRIK PARA SA PAGSASADULA


1. Napakahusay. Malinaw at angkop ang diyalogo, at kilos. Maayos na naipahayag ang mensahe at tumpak ang lahat ng impormasyong ipinakita

16 - 20

2. Mahusay. May malinaw na pagpapahayag ng angkop na dayalogo at kilos , subalit may 1 pagkakamali sa impormasyong ipinakita

11 - 15

3. Katamtaman ang Kahusayan. Nakapagpahayag ng dayalogo at may kilos ngunit may 2 o higit pang pagkakamali sa impormasyong ipinakita

6 - 10

4. Nangangailangan ng Pagsasanay. Walang naipahayag na diyalogo at walang kilos na naipakita

1 - 5

28

RUBRIK PARA SA SANAYSAY

Kraytirya Napakahusay Mahusay Karaniwan Pagtatangka

Paksa

4 Naipapaliwanag ng malinaw ang mga

nasasaliksik na kumpletong relatibong

detalye na may kaugnayan sa paksa

3 Naipaliwanag nang malinaw

2 Naiugnay ang

relasyon ng pang –

suportang detalye sa paksa

ngunit di - sapat

1 Walang

kaugnayan ang teksto sa paksa

Organisasyon

4 Naisaayos nang

mabuti ang pagkakasunud – sunod

nang mga detalye

3 Ang detalye ay bahagyang di organisado

2 Ang detalye ay di

gaanong malinaw na

nailahad

1 Hindi

organisado

Grammar

4 Nagpamalas ng

mayaman at malawak na kaalaman sa

paggamit ng mga salita at wastong

bantas

3 Medyo

malawak na kaalaman na nagamit sa

mga salita at may ilang di-

wastong bantas

2 Nagpamalas ng

limitadong kaalaman sa paggamit ng mga salita at

may mga maling bantas

1 Di angkop ang mga salitang

ginamit at mai ang

paggamit ng bantas

Tono ng Sanaysay

4 Tumpak at angkop para sa pormal na

salaysay at nagpamalas ng

kahusayan at tiwala sa sarili

3 Nagpamalas

ng kahusayan subalit may

ilang di angkop na

detalye

2 Limitado ang naisulat na

impormasyon o detalye

1 Di angkop ang sanaysay na ginawa sa temang

ibinigay ng guro

Kayarian

4 May matatag at

malinaw na argumento na

sinuportahan ng mahusay na pagsusuri ng mga detalye at

wikang ginamit

3 Medyo

mahina ang pagsusuri ng mga detalye

at wikang ginamit

2 Simple ang

argumento at mahina ang

pagsusuri ng mga detalye at wikang ginamit

1 Mahina ang

mga detalyeng ginamit sa sanaysay

Iskala ng Pagmamarka: 16 - 20 - Pinakamahusay

11 - 15 - Mahusay

6 - 10 - Karaniwan

1 - 5 - Pagtatangka

29

Ikalimang Araw – (Biyernes)

Performance Tasks

Panuto: Hatiin sa 4 na pangkat ang klase, ilahad at ipaliwanag ang

gawaing nakatakda sa bawat pangkat:

Unang Pangkat at Ikalawang Pangkat – ay magsasagawa ng

“debate” na tatalakay sa paksang – Impluwensyang dulot ng mga

Espanyol: Nakabuti ba o Nakasama?

Ikatlong Pangkat – ay magpapakita ng “simulation” na

magpapakita kung paano naimpluwensyahan ng kulturang

Espanyol ang kultura at tradisyon ng mga Pilipino.

Ikaapat na Pangkat – ay magsasagawa ng “reporting” o

pagbabalita na tututok sa paksa ng pagbabago ng kultura ng mga

Pilipino dulot ng matagal na pagkasakop satin ng Kolonyang

Espanyol. Bigyang diin ang mga pagbabago sa larangan ng mga

sumusunod: a. Paniniwalang Panrelihiyon b. Ugali at gawi ng

mga Pilipino c. Pamumuhay ng Mag-anak

Narito ang mga rubriks para sa pagmamarka ng mga gawain sa

Performance Tasks:

RUBRIK PARA SA REPORTING AT PAGDEDEBATE

Kraytirya Napakahusay Mahusay Karaniwan Pagtatangka

Presentasyon

4 Maliwanag at may

pagkatuto sa paglalahad ng

paksa

3 Maliwanag ang paglalahad ng

paksa

2 Nakapaglahad ng paksa ngunit di

malinaw na naunawaan

1 Di-malinaw ang paglalahad ng paksa, walang pagkaunawa

Kaangkupan sa Paksa

4 Angkop na angkop

mga detalye sa paksang inilahad

3 May ilang detalye na hindi angkop

sa paksang inilahad

2 Kalahati ng mga detalye ay hindi angkop sa paksa

1 Walang

kaangkupan ang mga detalye sa

paksa

30

Pagkakaisa ng mga Miyembro

ng Pangkat

4 Aktibong

nakilahok ang 100% ng mga

kasapi

3 Aktibong


kasapi

2 Aktibong


kasapi

1 Iilan o wala pa sa

kalahati ang namasid na

nakilahok na mga kasapi

Paraan ng Pakikipagtalast

asan

4 Maayos at

matatag ang disposisyon sa

sarili, napapanatili ang “composure“

3 May disposisyon sa sarili subalit

paminsan-minsang

nawawalan ng “composure“

2 Di-gaanong maayos ang

disposisyon sa sarili at madalas nawawalan ng "composure"

1 Walang

katatagan sa disposisyon sa sarili, walang “composure“

Pagsunod sa Itinakdang Oras

4 Nagawa sa

itinakdang oras

3 Naisagawa

subalit lumabis sa takdang oras

2 Di lubos na

naisagawa at lumabis sa

takdang oras

1 Halos walang naisagawa sa

ibinigay na takdang oras

Iskala ng Pagmamarka: 16 - 20 - Pinakamahusay:

11 - 15 – Mahusay ROCHELLE S. ENRIQUEZ

6 - 10 – Karaniwan

1 - 5 - Pagtatangka

RUBRIK PARA SA SIMULATION

Pamantayan Batayang

Puntos


16 - 20


11 - 15


6 - 10


1 - 5

Iskala ng Pagmamarka: 16 - 20 – Pinakamahusay

11 - 15 – Mahusay ROCHELLE S. ENRIQUEZ

6 - 10 – Karaniwan

1 - 5 - Pagtatangka

31

ARALIN 5

PAGBABAGONG PAMPULITIKA AT PANG-EKONOMIYA SA

ILALIM NG PAMAHALAANG KOLONYAL


LC 4 Nasusuri ang mga pagbabagong pampulitika at ekonomiya na

ipinatupad ng kolonyal na pamahalaan.

Layunin:

1. Maisa-isa ang mga pagbabagong pampampulitika at ekonomiya

na ipinatupad ng kolonyal na pamahalaan.

2. Mailalarawan ang pamahalaang sentral at lokal at tungkulin ng

bawat pinuno nito.

3. Mapaghahambing ang pamahalaang lokal sa pamahalaang

sentral.

Paksang Aralin

Paksa: Pagbabagong Pampulitika at Pang-ekonomiya

saIlalim ng Pamahalaang Kolonyal

Kagamitan: Video Clip, Mga larawan, Laptop, LCD Projector

Sanggunian: Learner’s Material, pahina _____

K to 12 AP5KPK-IIId-e-4

(Unang Araw)

Pamamaraan

A. Panimula

1. Ipaliwanag sa mga mag-aaral ang pamamaraan na gagawin

sa larong “4 Pics 1 Word”.

32

B. Paglinang

1. Matapos matukoy ang mga salita sa laro, hikayatin mo ang

iyong mag- aaral na makabuo ng isang konsepto patungkol sa mga naging

pagbabagong pampulitika at pang-ekonomiya sa panahon ng mga Espanyol.

2. Ipabasa ang tekstong naglalahad ng pagtatalakay sa mga

nagingpagbabagong pampulitika at pang-ekonomiya sa panahon ng mga

Espanyol sa LM p. _____

3. Magdaos ng palitan ng kuro-kuro o brainstorming,

kaugnay ng aralin.

4. Ipasagot ang mga sumusunod na katanungan:

4.1 Ano ang itinatag ng mga Espanyol nang masakop nila

ang malaking bahagi ng Pilipinas?

4.2 Bakit itinatag ang ganitong uri ng pamamahala?

4.3 Sino ang pinaka-mataas na opisyal? Sino pa ang iba

pang oipsyal na bumubuo dito?

4.4 Paano sinikap ng mga Espanyol na matamo ang

kanilang layuning pangkabuhayan?

4.5 Ano ang naging epekto sa mga Pilipino ng mga

inilunsad na patakarang pangkabuhayan ng mga Espanyol?

5. Ipaliwanag ng guro ang panuto sa pagsasagawa ng bawat

gawain.

33


Ipabasa ang panuto saGawain A, pah. ___ ng LM.

(Ikalawang Araw)

Gawain B (Pangkatang Gawain)

Pangkatin ng guro ang klase sa tatlong pangkat. Ipabasa ang

panuto sa Gawain B, pah. ___ ng LM.


Muling pangkatin ng guro ang mga bata. Sa pagkakataong

ito maaaring pangkatin sa apat na pangkat ang klase.

Ipaliwanag ng guro ang panuto sa Gawain C, pah. ___ ng

LM.

Ipalahad sa klase ang sagot ng bawat pangkat.

6. Bigyang diin ng guro ang mga kaisipan sa Tandaan Natin,

LM pah.

Pagtataya

Pasagutan ng guro ang Sukatin kung Natutunan Natin sa

LM pah. _____

Takdang Aralin

Ipagpalagay na ikaw ay isang dayuhang mamamahayag

noong panahon ng pananakop sa mga Espanyol sa Pilipinas. Sumulat ng

isang ulat na nagsasaad ng iyong mga obserbasyon tungkol sa mga

gawain ng pamahalaang kolonyal at mga opisyal nito. Makatutulong

ang karagdagang pananaliksik para sa gawaing ito.

34

Susi sa Pagwawasto

Gawain A (1-4) Indibidwal na Gawain)


Gawain B(Pangkatang Gawain)


Gawain C(Pangkatang Gawain)

1. Gobernador Heneral 6. Corregimiento

2. Royal Audiencia, Residencia 7. Ayuntamineto

3. Alcaldia 8. Alcalde Ordinario

4. Alcalde Mayor 9. Gobernadorcillo

5. Corregidor 10. Regidores, Alguacil

Rubric para sa Gawain B Rubric para sa gawaing Venn Diagram



16-20

2. May 75% na detalye lamang ang nailahad o naipaliwanag ang mga mag-aaral

11-15


6-10


1-5

35

ARALIN 6


LC 4.1 Naipaghahambing ang istruktura ng pamahalaang kolonyal sa

uri ng pamamahala ng mga sinaunang Pilipino.

Layunin:

1. Nasusuri ang istruktura ng pamahalaang kolonyal at uri ng

pamamahala ng mga sinaunang Pilipino.

2. Naipaghahambing ang istruktura ng pamahalaang kolonyal sa

uri ng pamamahala ng mga sinaunang Pilipino.

Paksang Aralin

Paksa: Istruktura ng Pamahalaang Kolonyal at Uri ng

Pamamahala ng Sinaunang Pilipino

Kagamitan: Video Clip, Mga larawan, Laptop, LCD Projector

Sanggunian: Learner’s Material, pahina _____

K to 12 AP5KPK-IIId-e-4

(Unang Araw)

Pamamaraan

A. Panimula

1. Punan ng sagot ang tsart. Tatawag ang guro ng sasagot kung ano

na ang alam nila at gusto pang malaman tungkol sa istruktura ng

pamahalaang kolonyal at uri ng pamamahala ng mga sinaunang Pilipino.

ALAM GUSTONG MALAMAN NALAMAN

ISTRUKTURA NG PAMAHALAANG KOLONYAL AT URI NG PAMAMAHALA NG SINAUNANG PILIPINO

36

2. Ipabasa ang tekstong naglalahad ng pagtatalakay saistruktura ng

pamahalaang kolonyal ng mga Espanol at uri ng pamamahala ng sinaunang

Pilipino sa LM p. _____

3. Magsasagawa ng talakayan gamit ang mga sumusunod na tanong:

3.1 Ano ang dalawang sistema/ uri ng pamahalaan ng sinaunang

Pilipino? Ipaliwanag ang bawat isa.

3.2 Sinu-sino ang katulong ng mga sinaunang Pilipino sa kanilang

pamumuno at anu-ano ang tungkulin nila?

3.3. Sa inyong palagay, bakit hinati ng mga Espanyol ang

pamahalaang kolonyal sa dalawa?

3.4 Sinu-sino naman ang namamahala sa pamahalaang ito at ano ang

kanilang mga tungkulin? Ipaliwanag.

4. Ipaliwanag ng guro ang panuto sa pagsasagawa ng bawat gawain sa

Gawin Natin.


Ipabasa ang panuto saGawain A, pah. ___ ng LM

(Ikalawang Araw)


Pangkatin ng guro ang klase sa apat na pangkat. Ipabasa ang

panuto saGawain B, pah. ___ ng LM.

Pangkat 1 at 2 ang magsasagawa ng gawain para sa

Pamahalaang Sinaunang Pilipino

Pangkat 3 at 4 ang magsasagawa ng gawain para sa

Pamahalaang Kolonyal ng Espanyol.



Sumulat ng talata na naghahambing sa istruktura ng

pamahalaang kolonyal sa uri ng pamamahala ng mga

sinaunang Pilipino.

37

1. Gumamit ng rubric sa pagtasa sa pangkatang gawain ng mga bata

sa Gawain C.

2. Bigyang diin ng guro ang mga kaisipan saTandaan Natin sa pah.

___ ng LM.

Pagtataya

Pasagutan ng guro ang Sukatin kung Natutunan Natin sa pah. ___

ng LM.

Takdang Aralin

Gumawa ng album na naglalaman ng mga larawan ng mga

namuno sa Pamahalaan ng Sinaunang Pilipino at Pamahalaang Kolonyal

ng mga Espanyol sa Pilipinas.

Susi sa Pagwawasto


Maaaring iba-iba ang sagot ng mga bata.


Sagot para sa gawain ng Pangkat 1 at 2 Pamahalaang Sinaunang

Pilipino

1. Barangay

2. Sultanato

3. Datu, Raha, Gat, Lakan

4. Sultan

38

Sagot para sa gawain ng Pangkat 1 at 2 Pamahalaang Sinaunang

Pilipino

1. Sentral 4. Alcalde Mayor 7. Gobernadorcillo 2. Lokal 5. Corregidor 8.Cabeza de Barangay 3. Gobernador Heneral 6. Alcalde Ordinario

Gawain C (Pangkatang Gawain) Rubrik para sa Gawain C (Role Playing)



16-20


11-15

3. Katamtaman ang Kahusayan.Nakapagpahayag ng dayalogo at may kilos ngunit may 2 o higit pang pagkakamali sa impormasyong ipinakita

6-10


1-5

39

IKALAWANG LAGUMANG PAGSUSULIT (Summative Test)

I. Piliin ang titik ng tamang sagot.

_______1. Ang Pamahalaang Sentral ay maihahalintulad sa Ehekutibong

Sangay ng Pamahalaan sa kasalukuyan samantalang ang Pamahalaang

Lokal ang ________ antas ng pamamahala ng mga Espanyol.

CO

DE

NIL

ALA

MA

N

Antas ng Pagtatasa at Kinalagyan ng Aytem

BIL

AN

G N

G A

RA

W N

A

NA

ITU

RO

BIL

AN

G N

G A

YTE

M

PO

RSY

ENTO

NG

A

YTE

M

PA

GB

AB

ALI

K

TAN

AW

O

KA

ISIP

AN

PA

G-U

NA

WA

PA

GLA

LAP

AT/

P

AG

GA

MIT

PA

G-A

AN

ALI

SA

PA

GTA

TAYA

PA

GLI

KH

A

AP5KPK-IIIc-3 AP5KPK-IIId-e-4

Nasusuri ang pagbabago sa kultura ng mga Pilipino sa panahon ng Espanyol Nasusuri ang mga pagbabagong pampulitika at ekonomiya na ipinatupad ng kolonyal na pamahalaan

11-13,

1-2

14-16

4, 6-7

17-20

5, 8-10

3

4

4

10

10

50%

50%

KABUUAN 5 6 8 1 8 20 100%

TALAHANAYAN NG ISPISIPIKASYON SA UNANG LAGUMANG

PAGSUSULIT

40

a. unang c. ikatlong

b. ikalawang d. ika-apat

_______2. Siya ang pinakamataas na Pinuno sa Pamahalaang Sentral,

tagapagpaganap at kinatawan ng hari ng Spain sa kolonya?

a. Alcalde c. Gobernadorillo

b. Cabeza de Barangay d. Gobernador-Heneral

________3. Itinatag ni Gobernador Heneral Jose Basco ang monopolyo

ng tabako noong 1782. Nasa kamay ng pamahalaan ang patakaran sa

pagtatanim ng tabako. Ano ang naging reaksyon ng mga Pilipino tungkol

dito?

a. Naging masigla ang mga Pilipino sa pagtatanim ng tabako sapagkat

mas mabilis na mabibili ang kanilang mga produkto

b. Nagalit ang mga Pilipino sapagkat nakadama sila ng hirap at pang-

aabuso dahil sa sobrang baba ng presyo ng tabako na itinakda ng

pamahalaan.

c. Nagsawalang-kibo ang mga Pilipino ng itatag ang Monopolyo ng

tabako hanggang sa ipatupad ito sa buong bansa

d. Nalungkot ang mga Pilipino sa pagkakatatag ng Monopolyo ng tabako

sapagkat dahil dito sila’y magiging mga alipin ng mga Espanyol.

_______4.Saang sangay ng Pamahalaan natin ngayon maihahalintulad

ang Pamahalaang Sentral noon?

a. lehislatibo c. hudikatura

b. ehekutibo d. hukuman

_______5. Siya ang itinuturing na pinakamataas na pinuno sa

Pamahalaang Sentral at taga-pagpaganap na kinatawan ng Hari ng Spain.

a. Gobernador-Heneral c. Cabeza de Barangay

b. Gobernadorcillo d. Encomendero

41

II. Pag-ugnayin ang nasa hanay A at B. Isulat sa sagutang papel ang

bilang at ang titik na kaugnay nito.

A B

_______6. Nagmula sa salitang balanghay a. Pamahalaang lokal

na tawag sa mga sasakyang-pandagat

ng mga Malay.

_______7.Ikalawang antas ng pamamahala b. Pamahalaang

ngmga Espanyol sa Pilipinas. Barangay

_______8. Pamahalang dinala ng mga Muslim c. Pamahalaang

sa ating bansa. Itinatag ito ni Sultanato

Shariff Abu Bakr.

_______9. Tawag sa pinuno ng Barangay. d. Pamahalaang

Sentral

_______10. Maihahalintulad sa ehekutibong e. Datu

sangay ng pamahalaan sa kasalukuyan.

III. Tukuyin ang isinasaad ng pahayag sa bawat bilang.

____________ 11.Itinuturing na pinakamalaking impluwensya ng

mga Espanyol sa kulturang Pilipino.

____________ 12.Tulang inaawit patungkol sa buhay at pagpapaka-

sakit ni Kristo.

____________ 13.Tanging kurso na maaaring kunin ng mga

kababaihan noong panahon ng mga Espanyol.

____________ 14.Pinakatanyag at nakaaaliw na pagdiriwang, kung

saan may sayawan, pagtitipon-tipon ng mag-anak,

paputok, prusisyon at karnabal.

____________ 15.Tumutukoy sa paraan ng pamumuhay ng mga tao.

42

____________ 16. Dulang nagpapakita ng paglalaban sa pagitan ng

Kristiyano at mga Muslim.

____________ 17. Tawag sa mga tulang nauukol sa relihiyon.

____________ 18.Uri ng unang paaralang ipinatayo ng mga

misyonerong Espanyol.

____________ 19. Ito ang patunay ng pagkamalikahain at pagkahilig

ng mga sinaunang Pilipino sa musika.

____________ 20. Tanging bansang Kristiyano sa Asya.

ARALIN 7 Sistema ng Kalakalan ng mga Sinaunang

Pilipino at sa Panahon ng Kolonyalismo


Layunin:

1. Napaghahambing ang Sistema ng kalakalan ng mga sinaunang Pilipino at sa panahon ng kolonyalismo

2. Nakabubuo ng konsepto ukol sa Sistema ng kalakalan ng mga sinaunang Pilipino

Paksang Aralin Paksa : Sistema ng Kalakakalan ng mga Sinaunang Pilipino at sa Panahon ng Kolonyalismo Kagamitan : powerpint presentation, video clip, Manila paper Sanggunian : Learner’s Material pah. ___ K to 12 – AP5KPK-III-e-4 Aklat (Aileen G. Baisa-Julian, N. S. (2013). Lakbay ng Lahing Pilipino 5.

Phoenix Publishing House, Inc.)

Internet

https://prezi.com/_bgemi-ccxh-/kalakalan/ http://www.slideshare.net/shanialoveres/ekonomiks-kalagayan-ng-

ekonomiya-ng-pilipinas-sa-ibatibang-panahon

https://prezi.com/_bgemi-ccxh-/kalakalan/

http://www.slideshare.net/shanialoveres/ekonomiks-kalagayan-ng-ekonomiya-ng-pilipinas-sa-ibatibang-panahon

http://www.slideshare.net/shanialoveres/ekonomiks-kalagayan-ng-ekonomiya-ng-pilipinas-sa-ibatibang-panahon

43

(Unang Araw) Pamamaraan A. Panimula

1. Magpakita ng mga larawan. Ipahula sa pangkat o klase ang isinasaad sa larawan. Bigyan ng kredit ang naunang nakahula.

2. Itanong ang mga sumusunod:

Madali bang hulaan ang mga ipinakitang larawan?

Saan kaya madalas makita ang gawaing ito na nasa larawan?

Sa palagay ninyo, ano kaya ang nagaganap sa larawang ipinakita?

3. Isulat sa pisara ang mga sagot ng mga bata. 4. Iugnay ang mga ito sa aralin.

B. Paglinang

1. Punan ang mga nawawalang titik sa bawat bilang upang mabuo

ang salita. Subuking gamitin ang salita sa isang pangungusap.

2. Magdaos ng brainstorming kaugnay sa mga pangungusap na nabuo.

3. Ipabasa ang Alamin Natin sa LM, pah. _____ 4. Talakayin ang paksa 5. Ipagawa ang mga Gawain A

e. Ano ang kalakalang barter? f. Ano ang kalakalang galyon? g. Ano ang pagkakahawig at pagkakaiba ng dalawang sistema

ng kalakalan? 6. Ipaliwanag ng guro ang panuto sa pagsasagawa ng bawat gawain.

Gawain A(Indibidwal na Gawain)

Ipabasa ang panuto saGawain A, pah. ___ ng LM.

44

(Ikalawang Araw)


Pangkatin ng guro ang klase sa limang pangkat. Ipabasa ang panuto saGawain B, pah. ___ ng LM.

Gawain C(Pangkatang Gawain)

Muling pangkatin ng guro ang mga bata. Sa pagkakataong ito maaaring pangkatin sa apat na pangkat ang klase.

Ipaliwanag ng guro ang panuto sa Gawain C,pah. ___ ng LM.

Ipalahad sa klase ang sagot ng bawat pangkat. 7. Gumamit ng rubric sa pagtasa sa pangkatang gawain ng mga bata

sa Gawain B at C 8. Bigyang diin ng guro ang mga kaisipan saTandaan Natin, LM pah.

Pagtataya Pasagutan ng guro ang Sukatin kung Natutunan Natin sa LM pah. Takdang Aralin Gumawa ng poster na nagpapakita ng naging paraan ng

pakikipagkalakalan ng mga sinaunang Pilipino at sa panahon ng

kolonyalismo.

Susi sa Pagwawasto Gawain A 1. BARTER 2. KALAKALAN 3. GALYON 4. MAYNILA 5. MEXICO Gawain B (Pangkatang Gawain) Maaaring iba-iba ang sagot. Gawain C (Pangkatang Gawain) Maaaring iba-iba ang sagot.

45

Rubric para sa Gawain B at C Rubric para sa gawaing Venn Diagram at Concept Map



16-20

2. May 75% na detalye lamang ang nailahad o naipaliwanag ang mga mag-aaral

11-15


6-10


1-5

ARALIN 8 Pamamahala ng mga Espanyol sa mga Sinaunang Pilipino


Layunin: 1. Natatalakay ang epekto ng mga pagbabago sa pamamahala ng

mga Espanyol sa mga sinaunang Pilipino; 2. Nasusuri ang mga mabuti at di-mabuting dulot sa pagbabago

ng pamamahala ng mga Espanyol sa mga sinaunang Pilipino.

Paksang Aralin Paksa : Pamamahala ng mga Espanyol sa mga Sinaunang Pilipino Kagamitan : mga larawan ng pananakop, video clips o powerpoint presentations, laptop, manila paper, pentel pen Sanggunian : Learner’s Material pah. ___ K to 12 - AP5KPKIIId-e-4.3 Aklat (Aileen G. Baisa-Julian, N. S. (2013). Lakbay ng Lahing Pilipino 5.

Phoenix Publishing House, Inc.)

Internet (https://tl.wikipedia.org/wiki/Kasaysayan ng Pilipinas

(1521%E2%80%931898)#Mga epekto ng pamumuno ng Espanya) (Unang Araw) Pamamaraan A. Panimula

1. Balitaan: Bigyan ng panahon ang mga mag-aaral na pag-usapan ang napapanahong balita.

https://tl.wikipedia.org/wiki/Kasaysayan

46

2. Itanong: a. Ano ang masasabi ninyo sa ekonomiya ng bansa, sa pagpasok

ng bagong administrasyon? b. Paano kaya nakakaapekto ang pamahalaan sa kalagayang

panlipunan ng mga Pilipino? c. Sa palagay ninyo, alin kaya sa mga departamento sa ating

bansa ang nangangailangan ng higit na pansin sa pamahalaan? 3. Isulat sa pisara ang sgaot ng mga mag-aaral. 4. Iugnay ang mga sagot sa aralin.

B. Paglinang

1. Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng pagbasa sa Alamin Natin, LM pah. ____

2.Ipasagot ang mga tanong mula sa tekstong binasa. 3. Pakinggan ang mga sagot ng mga mag-aaral. Tanggapin ang

lahat ng sagot. 4. Ipabasa ang Alamin Natin sa LM, pah. _____ 5. Talakayin ang paksa 6. Ipagawa ang mga Gawain A

a. Ano-ano ang naging epekto ng mga pagbabago sa pamamahala ng mga Espanyol sa mga sinaunang Pilipino?

b. Ano ang naging mabuti at di-naging mabuting epekto nito sa mga sinaunang Pilipino?

7. Ipaliwanag ng guro ang panuto sa pagsasagawa ng bawat gawain.



(Ikalawang Araw) Gawain B (Pangkatang Gawain)

Pangkatin ng guro ang klase sa apat na pangkat. Ipabasa ang panuto sa Gawain B, pah. ___ ng LM.


Pangkatin ng guro ang klase sa limang pangkat. Ipabasa ang panuto sa Gawain C, pah. ___ ng LM.


8. Gumamit ng rubric sa pagtasa sa pangkatang gawain ng mga bata sa Gawain B at C.

47

9. Bigyang diin ng guro ang mga kaisipan sa Tandaan Natin sa pah. ___ ng LM.

Pagtataya Pasagutan ng guro ang Sukatin kung NatutunanNatin sa pah. ___ ng LM. Takdang Aralin Gumawa ng album ng mga artikulo na may kinalaman sa

pamamaraan ng pamamahala ng mga Espanyol sa panahon na sakop nila

ang Pilipinas.

Rubrik para sa Gawain B at C

Pamantayan Batayang Puntos 1. Kumpletong kaalaman ang nailahad ng mga


16-20

2. May mga isang detalye na hindi nailahad o naipaliwanag ang mga mag-aaral

11-15

3. May kalahati o 50% lamang na detalye ang hindi naipaliwanag o nagawang output ang mga mag-aaral

6-10

4. Halos walang naipaliwanag o nagawang output ang mga mag-aaral

1-5

5th Day Performance Task - Friday

Pangkat 1 at 2: Gamit ang Catch the Falling Stars, tutukuyin ng pangkat 1 at 2 ang iba’t ibang pagbabagong nangyari sa pamamahala ng mga Espanyol sa mga sinaunang Pilipino.

2

3

Epekto ng pagbabago sa pamamahala ng

mga Espanyol sa mga sinaunang Pilipino

1

4

5

48

Rubrik para sa gawaing Catch the Falling Star

Pamantayan Batayang Puntos 1. Kumpletong kaalaman ang nailahad ng mga

mag-aaral sa kanilang gawain/output 16-20

2. May isang detalye na hindi nasagot ang mga mag-aaral

11-15

3. Kalahati o 50% lamang ang naipaliwanag o nagawang output ng mga mag-aaral

6-10

4. Halos walang naipaliwanag o nagawang output ang mga mag-aaral

1-5

ARALIN 9 EPEKTO NG KOLONIYALISMO SA LIPUNAN NG SINAUNANG PILIPINO


Layunin:

1. Natutukoy ang mga epekto ng kolonyalismo sa lipunan ng sinaunang Pilipino.

2. Nakapagbibigay ng reaksyon at pananaw ukol sa naging epekto ng kolonyalismo sa lipunan ng sinaunang Pilipino.

3. Mapaghahambing ang epekto ng kolonyalismo sa lipunan ng mga sinaunang Pilipino sa sistema ng pamumuhay ng mga mamamayan sa kasalukuyan.

PaksangAralin Paksa : Pagbabagong kultural sa Pamahalaang Kolonyal ng mga Espanyol at Epekto ng Kolonyalismo sa Lipunan ng Sinaunang Pilipino. Kagamitan :Tsartng Tula, video clips o powerpoint presentations, laptop, Graphic Organizer,Caravan Web Sanggunian : Learner’s Material pah. ___ K to 12 - AP5KPK-IIIf-5

49

(Unang Araw) Pamamaraan A. Panimula

1. Pagbabalik-aral sa nakaraang aralin tungkol sa konsepto ng kolonyalismo.

2. Pagganyak: Magpakita ng iba’t-ibang larawan ng mga sinaunang Pilipino na naninirahan at namumuhay sa mga lugar kung saan sila nakabuo ng panibagong pamayanan.Ipalarawan ang kanilang nakita.

3. Ipakita sa mga mag-aaral ang isang “video presentation” ukol sa naging kalagayan ng mga karapatan ng mga sinaunang Pilipino sa panahon ng Kolonyalismo. 4. Ipaliwanag ang bawat naging epekto ng dulot ng kolonyalismo sa mga sinaunang Pilipino sa pamamagitan ng malayang talakayan. 5. Pasagutan ang Gawain A (Indibidwalna Gawain) na nakasaad sa learners material. Bigyan ng takdang oras ang pagsasagot kasunod nito ay ang pagbibigay ng wastong sagot. Muli magkaroon ng malayang talakayan.

(Ikalawang Araw) A. Panimulang Gawain 1. Bago tayo magsimula sa panibagong aralin, tayo ay magbalik- tanaw sa nakaraang paksang tinalakay. Isa-isahing muli ang mga naging epekto ng kolonyalismo sa lipunan ng mga sinaunang Pilipino. Anu-ano ang inyong mga naging reaksyon ukol dito? Paglinang 2.Lunsaran ng bagongaralin Ipabasa sa mga mag-aaral ang isangtula na may pamagat na “ Sa Duyan ng Kalayaan” hayaang maglahad ang mga mag-aaral ng kanilang haka-haka o opinion ukol sa nilalaman at mensahengtula. 3. Mga mungkahing Gawain Magsagawa ng pagpapangkat-pangkat ng mga mag-aaral sa apat (4). Ipabigay ang bawat pananaw/reaksyon ukol sa nilalaman ng tula na iuulat o ilalahad ng bawat lider. 4. Matapos ang pangkatang-gawain ay magkaroon ng paligsahan sa pagbigkas ng tula ang bawat pangkat. 5. Gamitin ang Rubrics sa Tula

50

Kraytirya

4 Kahanga-

hanga

3 Mahusay

2 Karaniwan

1 Pagtatangka

Presentasyon Kahandaan Pakikiisa sa Gawain Pagsunod sa itinakdang oras

Malinaw at sabay sabay na nabigkas ang tulang may kawilihan. Lahat ng bagay ay maayos at sila’y nagkakaisa Aktibo at lubos ang pakikiisa Naisagawa ng ayon sa itinakdang oras

Nabigkas ang tula, nagpakita ng kawilihan Inihanda ang mga sarili sa isasagawang gawain Aktibo ang nakararami sa mga kasapi Naisagawa subalit di natapos sa itinakdang oras

Nabigkas ang tula, kulang sa emosyon May ilang hindi naaayon ang ginagawa May ilangaktibo Di-naisagawa ngunit humigit pa sa itinakdang oras

Hindi seryoso Hindi lahat ay nakiisa walang kahandaan Walang kawilihan ang nakararami sa mga kasapi Nakapagsagawa ng ilang bahagi ngunit di nakasunod sa oras.

Iskalang Pagmamarka: 16-20-Pinakamahusay 11-15-Mahusay 6-10-Karaniwan

1- 5-Pagtatangka

(Ikatlong Araw)

A. Muling suriin ang usapin sa naging epekto ng kolonyalismo sa mga sinaunang Pilipino, may nagging pagkakahalintulad ba ang mga ito sa kasalukuyang sistema ng pamumuhay nating mga Pilipino? Hayaang magbigay ng kani-kanilang pananaw ang mga mag-aaral. B. Isagawa ang “TayongMaglakbay” ( Indibidwalna Gawain) mula sa Learners Material. Gamitin ang notbuk sa pagbibigay ng angkop nakasagutan upang mabuo ang mga detalye sa Caravan Web.

51

(Ikaapat na Araw) Pangwakas na Gawain

Basahin angTandaan Natin

Magsagawa ng paghihinuha batay sa mga impormasyong natutuhan. Ano ang inyong masasabi tungkol sa naging epekto ng kolonyalismo sa lipunan ng mga sinaunang Pilipino?

• Pagsasagot sa Subukin kung Natutunan Natin Learners Material pahina_.

Sukatin kung Natutunan Natin Panuto: Basahing mabuti ang pangungusap. Iguhit ang kung wasto ang isinasaad at epektong kolonyalismo, ulap kung ang isinasaad ay di- naayon sa nagging epektong kolonyalismo. ____1.Ang tributo ay isang sistema o paraan ng pagbabayad ng mga produkto ng mga Pilipino kaysa sa halagang salapi. ____2.Preso o alipin ang tawag sa mga Pilipinong naging sunud-sunuran sa kanilang sariling bayan. ____3. Hindi na naisagawa sa mga bagong pamayanan na pinaglipatan ang mga uring hanapbuhay na kanilang kinagisnan. ____4.Lubhang naging masaya ang mga sinaunang Pilipino dulot ng kolonyalismo. ____5.Ibinubulsa lamang ng mga opisyal na Espanyol ang salaping nararapat lamang sa mga Pilipino.

52

TALAHANAYAN NG ISPISIPIKASYON SA IKATLONG SUMATIBONG

PAGSUSULIT

C

OD

E

N

ILA

LAM

AN

Antas ng Pagtatasa at Kinalalagyan ng Aytem

BIL

AN

G N

G N

A N

AIT

UR

O

AR

AW

BIL

AN

G N

G A

YTE

M

PO

RSY

ENTO

NG

AY

TEM

PA

GB

AB

ALI

K T

AN

AW

O

KA

ISIP

AN

PA

G-U

NA

WA

PA

GLA

LAP

AT

/ P

AG

GA

MIT

PA

G-A

AN

ALI

SA

PA

GTA

TAY

A

PA

GLI

KH

A

AP5 KPK-III-

e-4

AP5KPK-IIIf-5

Naipaghahambing

ang sistema ng kalakalan ng mga sinaunang Pilipino at sa panahon ng

kolonyalismo

Natatalakay ang epekto ng mga pagbabago sa

pamamahala ng mga Espanyol sa mga sinaunang

Pilipino

Nakapagbibigay ng sariling

pananaw tungkol sa nagging epekto ng kolonyalismo

sa lipunan ng sinaunang Pilipino

3

11

20

1

10

19

8

2,5,6

7,9,

15,17,18

4

12

13,16

2

2

4

6

6

8

30% 30% 40%

KABUUAN 3 3 1 8 4 8 20 100%

Panuto: Piliin ang titik ng pinakatamang sagot.

1. Alin sa mga sumusunod ang sistemang pangkalakalan na ginamit ng

mga sinaunang Pilipino?

53

a. Barter b. Bandala c. Tributo d. Polo

2.Saang bansa nagmumula ang kalakalang galyon patungo sa Pilipinas?

a. Mula Mexico patungong Brunei b. Mula Indonesia patungong Pilipinas c.Mula Mexico patungong kanlurang asya d. Mula Mexico patungong Pilipinas 3. Ano ang salitang tinutukoy ng pangungusap?

Ito ay naglalarawan sa halagang 200 hanggang 250 piso katumbas ng

isang silid o bodega na paglalagakan sa loob ng galyon.

a. polista b. tributo c.boleta d. palihan

4. Ito ang tawag sa uri ng salapi o barya na ginagamit sa

pakikipagkalakalan.

a. piloncitos b. piso c. sipol d. dinar

5. Aling lugar sa Pilipinas ang kauna-unahang naging sentro ng

kalakalan?

a. Cebu b. Tawi-Tawi c. Maynila d. Mindanao

6. Ang mga sumusunod ay mga uri ng kalakal na ipinamamahagi sa

panahon ng kolonyalismo maliban sa isa.

a. pilak b. tabako c. mais d. palay

7. Ang mga sumusunod ay kabilang sa mga pagbabago panrelihiyon

naitatag sa kolonyalismo maliban sa isa.

a. pinalaganap ang kristiyanismo b. dumami ang misyonero c. pagpapatayo ng mga prayle d. reduccion 8. Sino ang namahala sa larangan ng edukasyon sa panahon ng

pananakop ng mga Espanyol?

a. Gobernador Heneral b. mga pari c. misyonero d. Gobernadorcillo

54

9. Saan yari ang karaniwang tahanan matapos na mailipat sa tinawag na

Poblacion?

a. yari sa bato b. yari sa pawid c. yari sa kahoy d. yari sa yero

10. Anong uri lamang ng karapatan ang ipinagkaloob sa mga

kababaihan?

a. makapaghanapbuhay c. pagaalaga sa mga anak b. manungkulan sa pamahalaan d. pagdidisiplina sa mga anak 11. Ano ang uri ng pamahalaan ang umiiral sa ilalim ng pamamahala ng

mga Espanyol?

a. Pamahalaang Diktatoryal c. Pamahalaang Pambansa at local b. Pamahalaang kolonyalismo d. Pamahalaang Lokal 12. Ano ang naging epekto sa pagpapairal sa sistemang encomienda sa

mga Pilipino?

a. Lumaki ang lita ng pamahalaan b. Nakatulong ito upang nagging maunlad ang mga Pilipino c. Naging masipag ang mga Pilipino sa tulong ng mga opisyal na Espanyol d. Lalong nagpahirap ang mga Pilipino 13. Ang_______ ay isang sistema o paraan ng pagbabayad ng mga

produkto ng mga Pilipino kaysa sa halagang salapi.

a. Tributo b. Polo c. Bandala d. Reduccion

14. Sila ang uri ng mga Pilipino na ipinadadala sa malalayo sa kanilang

pamilya.

a. alipin b. polista c. kasambahay d. polo

15. Ito ang tawag sa isang uri ng panloloko sa mga Pilipino ng mga

opisyales pagdating sa mga kalakal na ipinagbibili.

a.buwis b.butaw c. bandala d. pagsasamantala

55

16. Ang ________ ay tawag sa pagtitipon ng mga pamayanan na ginawa

upang mapadali ang mga Gawain ng mga misyonero.

a. reduccion b. bayan c. pueblo d. kabisera

17. Ano ang dahilan kung bakit ang mga Pilipino ay napasailalim sa

sistema ng polo?

a. Kawalan ng hanapbuhay b. Kawalan ng tirahan c. Kawalan ng pagkain d. Kawalan ng edukasyon 18. Ang mga susmusunod ay ilan lamang sa mga pagbabago na hindi na

naisagawa ng mga Pilipino sa kanilang bagong pamayanan.

a. pagtitinda c. pangingisda at pangangaso sa kabundukan b. pangangalakal d. pagtatanim 19. Saan napupunta ang mga salapi na nararapat ipagkaloob sa mga

polista?

a. sa pamilya ng mga polista c. sa mga opisyal b. sa mga prayle d. sa Gobernadorcillo 20. Ilarawan ang nagging damdamin ng mga Pilipino sa ilalim ng

kolonyalismo.

a. masaya c. nag-aalala b. malungkot at naghirap d. walang katarungan

Susi sa Pagwawasto

1.a 2.d 3.c 4.a 5.c

6.d 7.d 8.b 9.a. 10.d

11.c. 12.d 13.a 14.b 15.c d

16.a 17.a 18.c 19.c 20.b d

56

ARALIN 10.1 PANANAKOP NG KOLONYALISMONG ESPANYOL

SA MGA KATUTUBONG PANGKAT SA KORDILYERA


Layunin:

1. Naipaliliwanag ang di matagumpay na pananakop sa mga

katutubong pangkat Kordilyera ng kolonyalismong Espanyol

2. Nasusuri ang mga paraang armado ng pananakop ng mga

Espanyol

3. Natatalakay ang iba’t ibang reaksyon ng mga katutubong pangkat

sa armadong pananakop

4. Natatalakay ang mga ang mga isinagawang rebelyon ng mga

katutubong pangkat.

Paksang Aralin

Paksa : Pananakop ng Kolonyalismong Espanyol sa mga

Katutubong Pangkat sa Kordilyera

1.1 Paraan ng Pananakop

1.2 Reaksyon ng mga Katutubo sa Pananakop

1.3 Rebelyon ng mga Katutubo

Kagamitan : mga larawan at video clips o powerpointpresentations,

laptop,projector, manila paper, pentel pen, chalk, at

pisara

Sanggunian : Gabay Pangkurikulum sa AP

Makabayan: Kasaysayang Pilipino 5

Learner’s Material pah. ___

K to 12 - AP5KPK – IIIg – i6

57

(Unang Araw)

Pamamaraan

A. Panimula

1. Pagkakaroon ng balitaan na may kaugnayan sa paksang

tatalakayin.

2. Gamit ang Picture Presentation/Association, ipakita sa mga mag-

aaral ang larawan ng krus, espada, sasakyang pandagat, at

misyonero. Ipasuri sa kanila kung ano ang kinalaman ng bawat

larawan sa paksang tatalakayin.

3. Isulat sa pisara ang sagot ng mga mag-aaral.

4. Iugnay ang mga sagot ng bata sa aralin.

B. Paglinang

1. Ipakita ang larawan/powerpoint presentation/video presentation

ng mga kultura ng mga katutubong Pilipino (Project Leap )

2. Bakit tinutulan ng mga katutubo ng Kordilyera ang mga misyong

Espanyol at ang mga patakarang kolonyal ng Espanya?

3. Ano ang batayang katangian ng mga katutubo na naging hadlang

sa pagsakop dito ng kolonyalistang Pilipino?

4. Isulat ng guro ang sagot ng mga bata sa pisara.

5. Ilahad ang aralin sa Alamin Natin sa LM, pah ___.

6. Pakinggan ang mga sagot ng mga mag-aaral. Tanggapin ang lahat

ng sagot nila.

58

(Ikalawang Araw)

Pangkatin ang mga mag-aaral sa lima. Gamit ang OPV (Other

People’s View) ang bawat grupo ng mag-aaral ay aalamin kung

paano nga ba nasakop ng mga Espanyol ang Pilipinas. Ipasuri sa

kanila kung ano ang naging lakas at kaninaan ng mga Espaῇol sa

pagsakop sa ating bansa. Ang bawat miyembro ng grupo ay

magbibigay ng kanilang opinyon kung paano naging madali o

mahirap para sa mga Espaῇol na sakupin ang Pilipinas.

Ipaliwanag ng guro angpanuto sa pagsasagawa ng gawain.



(Ikatlong Araw)

Sa pamamagitan ng Socialized Discussion o malayang talakayan at

gamit ang mga larawan at aklat o LM, aalamin ng mga mag-aaral

kung ano ang reaksyon ng mga katutubo sa pananakop ng mga

Espanyol.


Gawain B: Jumbled Letters

(Maaaring Indibidwal o Pangkatang Gawain)

(Ika-apat na Araw)

Sa pamamagitan ng Interactive Learning Method, bigyan ng

pagkakataon ang mga mag-aaral sa bumuo ng kaisipan na sa

katangian ng mga katutubo at ng rehiyon. Ang guro ay gagabay sa

nasabing interaksyon.


59

Gawain C

Pangkatin ng guro ang klase sa limang pangkat. Ipabasa ang

panuto sa Gawain C, pah. ___ ng LM.

Gumamit ng rubric sa pagtatasa sa pangkatang gawain ng

mga bata sa Gawain C

Bigyang diin ng guro ang mga kaisipan sa Tandaan Natin, pah. ___

sa LM.

Pagtataya

Pasagutan ng guro ang Sukatin kung Natutunan Natin sa LM pah.

___

Takdang Aralin

Ilista ang mga katangian ng mga katutubo sa Kordilyera.

Ipaliwanag kung bakit mahalaga ang katangian ito upang maging

responsableng mamamayan ang isang kabataang Pilipinong tulad mo.

Susi sa Pagwawasto

Gawain A (1-5 Indibidwal na Gawain)

1. 2. 3. 4. 5.

Gawain B (Maaaring Indibidwal o Pangkatang Gawain)

1. GINTO

2. NUEVA ECIJA

3. BUWIS

4. IFUGAO

5. BENGUET

60


Pagsasadula

Rubric para sa Gawain C (Pagsasadula)

16-20 - Pinakamahusay

11-15 - Mahusay

6-10 - Katamtaman

1-5 - Pagtatangka

Susi sa Pagwawasto para sa Pagtataya:

1. c

2. d

3. e

4. a

5. b

RUBRIK PARA SA PAGSASADULA

Pamantayan Batayang

Puntos


16 - 20


11 - 15


6 - 10


1 - 5

61

PERFORMANCE TASK

Gamit ang 1/8 na illustration board at mga materyales pang kulay at pang disenyo, gumawa ng isang poster na nagtatampok sa isang kaugalian o paniniwala ng mga katutubo sa Kordilyera. Magkaroon ng maikling pagsasalawaran kung paano ang kaugalian o paniniwalang ito ay nakapag-aambag sa mayamang kulturang Pilipino.

RUBRIK PARA SA PAGGUHIT Kraytirya Napakahusay Mahusay Karaniwan Pagtatangka

Paksa

4 Angkop na angkop at

eksakto ang kaugnayan sa paksa

3 May kaugnayan

sa paksa

2 May kaunting kaugnayan sa

paksa

1 Walang

kaugnayan sa paksa

Pagkamalikhain

4 Gumagamit ng

maraming kulay at kagamitan na may

kaugnayan sa paksa

3 Gumamit ng

iilang kulay at kagamitan na

may kaugnayan sa paksa

2 Makulay

subalit hindi tiyak ang

kaugnayan sa paksa

1 Walang kulay

at walang kaugnayan sa

paksa

Kalidad ng Ginawa

4 Makapukaw interes at

tumitimo sa isipan

3 Makatawag

pansin

2 Nakakatawag pansin ngunit nakakapukaw

ng isipan

1 Di - pansinin,

di - makapukaw ng

interes at isipan

Kalinisan

4 Maganda at kahanga –

hanga ang kalinisan

3 Malinis

2 Halatang

inapura at di gaanong malinis

1 Di malinis ang pagkakagawa

Pagsusumite

4 Nakapagsumite ng mas

maaga sa itinakdang araw

3 Nakapagsumite

sa tamang oras/araw

2 Nakapagsumite ngunit huli ng 1 araw sa itinakdang

petsa

1 Higit sa 1 araw ang kahulihan sa itinakdang

petsa

Iskala ng Pagmamarka: 16 - 20 - Pinakamahusay

11 - 15 - Mahusay

6 - 10 - Karaniwan

1 - 5 - Pagtatangka

62

ARALIN 10.2: Sanhi at Bunga ng Di Matagumpay na Pananakop ng mga Espanyol sa mga Igorot


Layunin:

1. Matataya ang sanhi at bunga ng mga rebelyon at iba pang

reaksyon ng mga Igorot sa kolonyalismo

2. Makabubuo ng konklusyon tungkol sa mga dahilan ng di

matagumpay na armadong pananakop ng mga Espanyol sa mga

Igorot

3. Makakasayaw ng “Idudu”, isang sayaw na nagpapakita ng buhay-

pamilya ng mga Itneg (isang maliit na pangkat etniko ng Igorot)

4. Maibibigay ang kaukulang paggalang at pagtanggap sa mga

kababayang Igorot

Paksang Aralin

Paksa : Sanhi at Bunga ng Pananakop ng mga Kastila sa mga Igorot

Kagamitan : AVP

Sanggunian: Aralin 10-b, LM, pp.

Kto12- AP5KPK-IIIg-i6

(Unang Araw)

Pamamaran

A. Panimula

1. Pagsasagawa ng isang virtual tour sa Banaue Rice Terraces.

Tignan ang link:

63

http://pamana.ph/rice-terraces-of-the-cordilleras/

Itanong:

a. Sinong pangkat etniko ang nasa likod ng Banaue Rice

Terraces?

b. Bakit ito napabantog sa buong mundo?

2. Pagganyak: Isa pang kahanga-hanga sa mga taga-Cordillera ay

ang paninindigan nila laban sa mga mananakop na Kastila.

B. Paglinang

1. Gamit ang graphic organizer, ilahad ang aralin sa Alamin Natin,

LM pahina .

(Ikalawang Araw)

1. Ipagawa ang bahaging Gawin Natin sa LM, pahina .

Gawain A

Gawin ang Gawain A sa LM, pahina .

2. Bigyang-diin ang kaisipan sa LM, pahina .

Pagtataya

Pasagutan ang Gawain B at Gawain C sa LM, pahina.

Pagyamanin Natin

1. Rubrik sa sayaw

2. Rubrik para sa pagguhit

http://pamana.ph/rice-terraces-of-the-cordilleras/

64

ARALIN 11.1

REAKSYON AT REBELYON NG MGA KATUTUBONG MUSLIM SA MINDANAO AT SULU


Layunin:

1. Natatalakay ang ibat ibang reaksyon ng mga katutubong Muslim sa armadong pananakop.

2. Natatalakay ang mga isinagawang rebelyon ng mga katutubong Muslim.

Paksang Aralin Paksa : Reaksyon at Rebelyon ng mga Katutubong Muslim sa Mindanao at Sulu Kagamitan : larawan,manila paper, pentel pen, tsart, Sanggunian : Learner’s Material pah. ___ K to 12 - AP5KPK-IIIg-i-6.2-3 (Unang Araw) Pamamaraan A. Panimula

1. Balitaan ukol sa napapanahong isyu na may kaugnayan sa paksang tatalakayin.

2. Balik-aral: Anong paraan ang ginawa ng mga Espanyol upang sakupin ang mga katutubong Muslim ng Mindanao?

3. Ipakita ang larawan ng pakikipaglaban ng mga Muslim sa mga Espanyol. Itanong sa mga mag-aaral kung ano nakikita nila sa larawan at ano ang ipinapahiwatig nito.

4. Iugnay ang kanilang mga sagot sa paksang aralin. B. Paglinang

1. Ilahad ang aralin sa pamamagitan ng masusing tanong sa Alamin Natin sa LM p. ___

2. Tumawag ng mga bata at ipasagot ang mga tanong. 3. Itala sa pisara ang mga kasagutan ng mga bata upang gawing

batayan sa paglinang ng aralin. 4. Ipabasa ang babasahin sa LM, pahina __ 5. Magdaos ng palitan ng kuro-kuro o brainstorming kaugnay ng

aralin.

65

6. Bigyang diin sa talakayan ang mga naging reaksyon at rebelyon ng mga Pilipinong Muslim sa pananakop nga Espanyol.

7. Pasagutan at talakayin sa mga mag-aaral ang mga katanungan sa Gawin Natin, Gawain A (Indibidwal na Gawain) na nasa LM,pahina___

8. Ipaliwanag at iugnay ang mga kasagutan ng bata sa aralin. (Ikalawang Araw)


Pangkatin ng guro ang klase sa apat na pangkat. Ipabasa ang panuto sa Gawain B, pah. ___ ng LM.


Muling pangkatin ng guro ang mga bata. Sa pagkakataong ito maaaring pangkatin sa dalawang pangkat ang klase.

Ipaliwanag ng guro ang panuto sa Gawain C, pah. ___ ng LM.

Ipalahad sa klase ang sagot ng bawat pangkat. 9. Gumamit ng rubric sa pagtasa sa pangkatang gawain at pagsulat

ng sanaysay ng mga bata sa Gawain B at C. 10. Bigyang diin ng guro ang mga kaisipan sa Tandaan Natin, LM

pah.___

Pagtataya Pasagutan ng guro ang Sukatin kung Natutunan Natin sa LM pah.__. Takdang Aralin Sa iyong sariling palagay, ano ang bunga at naging epekto ng mahabang pakikipaglaban ng mga katutubong Muslim sa kanilang pamumuhay? Pangatwiranan ang iyong sagot o opinion. Susi sa Pagwawasto Gawain A (1-5) Indibidwal na Gawain) Maaaring iba-iba ang sagot. Gawain B (Pangkatang Gawain) Pangkat 1-2. 1.Mali- tatlong daan taon 2. Tama 3. Tama 4. Mali- pananampalatayang Islam

66

5. Tama Pangkat 3-4

1. Sultan Kudarat 2. Jihad 3. Jolo 4. Mindanao 5. Caracao 6. Moro

Gawain C A. Datu Ubal, Sultan Kudarat, Datu Tagal, Silongan at Sali B. Paggamit ng rubric sa pagsulat ng sanaysay

Sukatin kung Natutunan Natin 1. Muslim 2. Silongan at Sali 3. Nuestra Señora del Pilar 4. Sultan Kudarat 5. jihad

Rubrik para sa Gawain B at C

Rubrik para sa Pangkatang Gawain at graphic organizer


1. Kumpletong kaalaman ang nailahad ng mga


16-20

2. May 75% na detalye lamang ang nailahad o

naipaliwanag ang mga mag-aaral

11-15

3. Kalahati o 50% lang ang naipaliwanag o


6-10

4. Walang naipaliwanag o nagawang output ang

mga mag-aaral

1-5

67

Rubrik para sa Pagsulat ng Sanaysay


1. Naipaliwanag nang malinaw ang mga nasasalisik na kumpletong relatibong detalyong na may kaugnay sa paksa

2. Naiayos nang mabuti ang pagkakasunud-sunod na detalye.

3. Nagpamalas ng mayaman at malawak na kaalaman sa paggamit ng salita at bantas

4. Tumpak at angkop ang pagpapaliwanag at nagpamalas ng kahusayan at tiwala sa sarili

5. May matatag at malinaw na argumento.

16-20

1. Naipaliwanag nang malinaw 2. Ang detalye ay bahagyang di organisado 3. Medyo malawak na kaalaman na nagamit sa

mga salita at may ilang di wastong bantas 4. Nagpamalas ng kahusayan subalit may ilang

di angkop na detalye 5. Medyo mahina ang pagsusuri ng mga detalye

11-15

1. Naiugnay ang relasyon pangsuporta detalye sa paksa ngunit di sapat

2. Angdetalye ay di gaanong malinaw na nailahad

3. Nagpamalas ng limitading kaalaman sa paggamit ng salita at may mga maling bantas

4. Limitado ang naisulat na impormasyon o detalye

5. Simple ang argumento at mahina ang pagsusuri ng mga detalye.

6-10

1. Walang kaugnayan ang teksto sa paksa 2. Hindi organisado 3. Di angkop ang mga salitang ginamit at maling paggamit ng bantas 4. Di angkop ang sanaysay na ginawa sa teman ibinigay ng guro. 5. Mahina ang ginamit sa sanaysay

1-5

68

ARALIN 11.2

SANHI AT BUNGA NG REBELYON NG MGA KATUTUBONG MUSLIM


Layunin: 1. Natataya ang sanhi at bunga ng mga rebelyon at iba pang

reaksyon ng mga katutubong Muslim sa kolonyanismo. 2. Nakakabuo ng konklusyon tungkol sa mga dahilan ng di

matagumpay na armadong pananakop. Paksang Aralin Paksa : Sanhi at Bunga ng Rebelyon ng mga Katutubong Muslim Kagamitan : tsart, cartolina strip, manila paper, pentel pen Sanggunian : Learner’s Material pah. ___ K to 12 - AP5KPK-IIIg-i-6.4-5 (Unang Araw) Pamamaraan A. Panimula

1. Balitaan: Magdaos ng ilang minutong balitaan hinggil sa huling mga

kaganapan sa bansa. 2. Balik-aral:Fact o Bluff

Basahin ang mga pangungusap na nasa cartolina strip. Sabihin kung ang ipinahahayag ng pangungusap ay Fact o Bluff.

a. Madaling nahikayat ang mga katutubong Muslim ng maimpluwensyang Espanyol.

b. May pagsalakay na ginawa ang mga Muslim sa mga pamayanang Kristiyano.

c. Nagpakita ng katapangan at kagitingan ang mga Muslim sa mga pananakop ng Espanyol.

d. Mas makabago ang sasakyang pandigma ng mga Muslim.

e. Umabot sa tatlong daang taon ang pakikipaglaban ng mga Muslim sa Mindanao at Sulu.

69

Pagganyak: Jumbled Letters Buiin ang jumbed letters na nakadikit sa pisara.Ang pangkat na unang makabuo ng tamang salita ang panalo. HASIN TA ANGUB Itanong: Ano ang pagkaunawa sa salitang Sanhi at Bunga hinggil sa pakikipaglaban ng mga katutubong Muslim?

B. Paglinang

1. Ilahad ng guro ang aralin gamit ang mga susing tanong sa Alamin Natin sa LM, pahina ___.

2. Magdaos ng palitan ng kuro-kuro o brainstorming kaugnay ng mga tanong.

3. Ipabasa ng guro ang Alamin Natin sa LM, pah. ___. 4. Talakayin ang mga sumusunod:

A. Sanhi ng pakikipaglaban ng mga Muslim B. Epekto ng pakikipaglaban sa pamumuhay ng mga Muslim C. Konklusyon sa di matagumpay na armadong pananakop

5. Ipaliwanag ng guro ang panuto sa pagsasagawa ng bawat gawain. Ipaliwanag at iugnay ang mga sagot ng bata sa tatalakaying aralin. Gawain A (Indibidwal na Gawain)

Ipabasa ang panuto sa Gawain A, pah. ___ ng LM. (Ikalawang Araw) Gawain B (Pangkatang Gawain)

Pangkatin ng guro ang klase sa tatlong pangkat. Ipabasa ang panuto sa Gawain B, pah. ___ ng LM.

Pangkat 1 ang magsasagawa ng gawaing Concept Web

Pangkat 2 ang magsasagawa ng gawaing Graphic Organizer

Pangkat 3 ang magsasagawa ng Role Playing Gawain C (Pangkatang Gawain)

Ipabasa ang panuto sa Gawain C, pah. ___ ng LM. Ipaliwanag sa klase ang nilikhang poster.

6. Gumamit ng rubric sa pagtasa sa pangkatang gawain ng mga bata sa Gawain B at C.

7. Bigyang diin ng guro ang mga kaisipan sa Tandaan Natin sa pah. ___ ng LM.

70

Pagtataya Pasagutan ng guro ang Sukatin kung Natutunan Natin sa pah. ___ ng LM. Takdang Aralin Pangatwiran: (Bigyan ng kapareha ang mag-aaral)

Sa kasalukuyan, may mga usapin tungkol sa Bangsamoro Basic Law sa gawing Mindanao. Nararapat bang isabatas sa lalong madaling panahon ng kasalukuyang pamahalaan? Susi sa Pagwawasto Gawain A (Indibidwal na Gawain) Maaaring iba-iba ang sagot ng mga bata. Gawain B (Pangkatang Gawain) Sagot para sa gawain ng Pangkat 1 (Maaaring tanggapin ang mga sagot na may pagkakahawig dito)

1. Paghihiganti sa pagtatangkang pagsakop sa kanilang lupain 2. Pagtatanggol sa relihiyong Islam 3. Labanan dahil sa pamimirata Sagot para sa gawain ng Pangkat 2

(Maaaring tanggapin ang mga sagot na may pagkakahawig dito) 1. Pagkaunti ng populasyon 2. Pagkabawas ng pangangalakal 3. Pagkakahati sa pagitan ng mga Kristiyano at Muslim

Sagot para sa Gawain ng Pangkat 3 Gamitin ng guro ang rubric upang tasahin ang ipinakitang Role Playing

Gawain C (Pangkatang Gawain) Maaaring iba-iba ang saloobin at opinyon ng mga mag-aaral sa paggawa ng poster. Gamitin ng guro ang rubric upang tasahin ang gawaing ito.

71

Rubrik para sa Gawain B

Rubrik para sa gawaing Concept Web at Graphic organizer


1. Kumpletong kaalaman ang nailahad ng

mga mag-aaral sa kanilang gawain/output

16-20

2. May isang detalye na hindi nasagot ang

mga mag-aaral

11-15

3. Kalahati o 50% lamang ang naipaliwanag o


6-10

4. Halos walang naipaliwanag o nagawang

output ang mga mag-aaral

1-5

Rubrik para sa Gawain B (Role Playing)


1. Napakahusay. Malinaw at angkop ang

diyalogo, at kilos. Maayos na naipahayag ang

mensahe at tumpak ang lahat ng

impormasyong ipinakita

16-20

2. Mahusay. May malinaw na pagpapahayag

ng angkop na dayalogo at kilos , subalit may

1 pagkakamali sa impormasyong ipinakita

11-15

3. Katamtaman ang Kahusayan.

Nakapagpahayag ng dayalogo at may kilos

ngunit may 2 o higit pang pagkakamali sa

impormasyong ipinakita

6-10

4. Nangangailangan ng Pagsasanay. Walang

naipahayag na diyalogo at walang kilos na

naipakita

1-5

72

Rubrik para sa Gawain C

Paggawa ng poster


1. Angkop na angkop at eksakto ang kaugnay sa

paksa

2. Gumagamit ng maraming kulay at kagamitan

na may kaugnay sa paksa

3. Makapukaw interes at tumimo sa isipan

4. Maganda at kahanga-hanga ang kalinisan

5. Nakapagsumite sa mas maaga sa itinakdang

oras

16-20

1. Maykaugnay sa paksa

2. Gumamit ng iilang kulay at kagamitan na may

kaugnay sa paksa

3. Makatawag pansin

4. Malinis

5. Nakapagsumite sa tamang oras

11-15

1. May kaunting kaugnayan sa paksa

2. Makulay subalit hindi tiyak ang kaugnay sa

paksa

3. Nakakatawag pansin ngunit nakakapukaw ng

isipan

4. Halatang inapura at di gaanong malinis

5. Nakapagsumite ngunit huli sa itinakdang oras

6-10

1. Walang kaugnayan sa paksa

2. Walang kulay at walang kaugnayan sa paksa

3. Di-pansinin, si-makapukaw ng interes at

isipan

4. Di malinis ang pagkakagawa

5. Di naipasa sa itinakdang oras

1-5

73

PERFORMANCE TASK

BULILIT PATROL

Hatiin ang klase sa tatlong pangkat. Magsagawa ng pag-uulat

hinggil sa mga sumusunod na pangyayari. (Bigyan ng sapat na panahon

ang mga bata upang mapaghandaang mabuti ang pag-uulat)

Pangkat 1 – Mga rebelyon ng mga katutubong Muslim sa pananakop

na Espanyol

Pangkat 2 – Sanhi at epekto ng rebelyon ng mga Katutubong Muslim

Pangkat 3 – Pinunong Muslim na nakipaglaban sa armadong Espanyol

at katangian mga nito

Rubrik para sa Pangkatang Pag-uulat


Napakahusay

1. Maliwanag at may pagkatuto sa paglalahad ng paksa

2. Angkop na angkop mga detalye sa paksang inilahad

3. Aktibong nakilahok ang 100% ng mga kasapi 4. Maayos at matatag ang disposisyon sa sarili,

napapanatili ang composure 5. Nagawa sa itinakdang oras

16-20

Mahusay

1. Maliwanag ang paglalahad ng paksa 2. May ilang detalye na hindi angkop sa paksang

inilahad 3. Aktibong nakilahok ang 80% na mga kasapi 4. May disposisyon sa sarili subalit paminsan-

minsang nawawalan ng composure 5. Naisagawa subalit lumabis sa itinakdang oras

11-15

Karaniwan

1. Nakapglahad ng paksa ngunit di malinaw na

naunawaan

74

2. Kalahati ng mga detalye ay hindi angkop sa paksa

3. Aktibong nakilahok ang 60% ng mga kasapi 4. Di-gaanong maayos ang disposisyon sa sarili

at madalas nawawalan ng composure 5. Di lubos na naisagawa at lumabis sa takdang

oras.

6-10

Pagtatangka

1. Di-malinaw ang paglalahad ng paksa, walang pagkaunawa.

2. Walang kaangkupan ang mga detalye sa paksa 3. Iilan o wala pa sa kalahati ang namasid na nakilahok na mga kasapi 4. Walang katatagan sa disposisyon sa sarili,walang composure 5. Halos walang naisagawa sa ibinigay na takdang oras

1-5

References:

Correa, Habanaa, Verzosa, Galvex (2000 Lupang Hinirang Kasaysayan at

Pamahalaan, Anvil Publishing Inc.

De Viana, Jurado, Viharin, Santillan 2010 Pagtanaw at Pag-unawa: Pilipinas, Diwa

Learning System)

Aralin 12

EPEKTO NG KOLONYALISMONG ESPANYOL SA PAGKABANSA AT PAGKAKAKILANLAN NG MGA PILIPINO


Layunin:

1. Nasusuri ang epekto ng Kolonyalismong Espanyol sa pagkabansa at pagkakakilanlan ng mga Pilipino.

2. Naipapakita ang damdamin ng diwang makabayan o nasyonalismo.

75

Paksang Aralin Paksa : Epekto ng Kolonyalismong Espanyol sa Pagkabansa at Pagkakakilanlan ng mga Pilipino Kagamitan : graphic organizer, manila paper, pentel pen Sanggunian : Learner’s Material pah. ___ K to 12 - AP5KPK-IIIi-7 Viloria, Evelina M., Gabuat, Maria Annalyn P., Quizol, Mary Christine F., Reig, Chona P., de Robles, Irene C. (Isang Bansa, Isang Lahi Kto12-5, pah,194-201) Vibal Group, Inc.

Santiago, Aurora L., Manaay Eliseo D., Sales, Jeanette I. (Kasaysayan at Pamahalaan ng Pilipinas) JO-ES Publishing House Inc. Phoexnic Publishing House Bagong Lakbayng Lahing Pilipino 5

(Unang Araw) Pamamaraan Mga Pag-aalsa Laban sa Espanyol A. Panimula

1. Pagkakaroon ng balitaan na may kaugnayan sa paksang tatalakayin.

2. Pagkakaroon ng balik aral sa nakaraang aralin. 3. Kung ikaw ay isang rebolusyonaryong nabuhay noong unang panahon ng kolonyalismo, ano-anong mga katangian ang dapat taglayin upang maipagpatuloy nang himagsikan laban sa mapang-abusong pananakop? Isulat ang sagot sa lob ng puso.

B. Paglinang

1. Ipasuri ang Balangkas ng Kaisipan sa LM pah.___ 2. Gamit ang estratehiyang Differentiate Activity,talakayin ng

nataasang pangkat ang mga sumusunod:

76

a. Unang Pangkat- Politikal b. Ikalawang Pangkat- Panrelihiyon c. Ikatlong Pangkat- Ekonomiko

Gawain A (Pangkatang Gawain) Gumamit ng graphic organizer na ipapakita ng bawat pangkat ang mga kaganapan sa ginawang pag-aalsa ng mga Pilipino laban sa mga Espanyol.

(Ikalawang Araw)

Gawain B(Pangkatang Gawain)

Gamit ang Round Table Discussion, talakayin ang naatasang apat na pangkat ang sumusunod:

o Unang Pangkat- Pagbubukas ng Suez Canal o Ikalawang Pangkat- Sekularisasyon at Ang Tatlong

Pari o Ikatlong Pangkat- Liberal na Pamamahala ni Gob.-

Heneral Carlos Maria De La Torre o Ikaapat na Pangkat- Pagsulpot ng Uring Ilustrado

Sasagutin ng mga mag-aaral ang mga sumsunod na tanong. (Malayang Talakayan)

1. Bakit nakatulong ang pagbubukas ng Suez Cnal sa pagsilang ng nasyonalismo?

2. Bakit sa lahat ng rebelyon, ang nangyari sa Cavite noong 1872 ang nagpagalit ng husto sa mga Pilipino?

POLITIKAL PANRELIHIYON

EKONOMIKO

77

3. Ano-ano ang mga iminulat ni Gob.-Heneral Maria De La Torre kaugnay sa pamumuno sa mga Pilipino?

4. Ilarawan ang nagging papel ng mga ilustrado sapagpapalaganap ng nasyonalismo.

Gamit ang Creative Respose maaring magtanong ang guro na sasagutin ng tama o mali na gagamitin ng 5 palakpak at 1 palakpak kung mali.

Bigyang diin ang kaisipan angTandaanNatinsaLM pah.___

Gawain C (Indibidwal na Gawain) Isulat sa patlang kung TAMA o MALI ang pahayag. ___________1. Isang liberal na gobernador-heneral si Carlos Maria de La Torre. ___________2. Pinahaba ng Suez Canal ang paglalakbay mula sa Europa papuntang Pilipinas. ___________3. Nagkaroon ng rebelyon sa arsenal ng Cavite noong 1872. ___________4. Ang sekularisasyon ay napangahulugan ng paglilipat ng pangangasiwa ng mga parokya sa mga prayle. ___________5. Ang mga ilustrado ay sumulpot bilang panggitnang uring lipunan. (Ikatlong Araw) Performance Task Sundin ang mga sumusunod na panuto.

1. Pumili ng isang pangyayaring nakapukaw sa kamalayang pambansa ng mga Pilipino.

2. Bumuo ng isang pangkat na binubuo 7-8 mag-aaral. 3. Sumulat ng iskrip at isadula ito.

Rubric para sa Dula-Dulaan

Pamantayan Puntos

1. Wasto ang ipinakitang impormasyon sa dula. 5

2. Angkop ang isinadula sa tema ng gawain. 5 3. Maayos at makapukaw-pansin ang

pagsasadula. 5

4. Nakiisa ang bawat kasapi/miyembro ng pangkat.

5

78

Pagtataya

Sagutan ang Natutuhan Ko sa LM pah.___

Susi sa Pagwawasto

Gawain C (Indibidwal na Gawain)

1. Tama 2. Mali 3. Tama 4. Mali 5. Tama

Natutuhan Ko 1.

2.

3. 4.

5. Pangwakas na Gawain Para sa huling Gawain:Ikaw bilang kabataang Pilipino ng

makabagong panahon ay ipakita mo ang iyong pagpapahalaga at

pagmamalaki sa ginawang pagpupunyagi ng mga Pilipino sa panahon ng

Kolonyalismong Espanyol. Gawin mo ito sa pamamagitan ng pagsusulat

ng isang sanaysay.

79

Mga Pamantayan Laang Puntos Nakuhang Puntos

1. Lohikal at magkakaugnay ang nilalaman ng sanaysay

5

2. Epektibong naipapahiwatig ang mensahe

5

3. Malinis at maayos ang kabuuan

5

4. Nakakasunod sa tamang pamantayan ng pagsulat

5

Napakahusay 16-20 Mahusay 11-15 Katamtamang Husay 6-10 Nangangailangan ng Pagsasanay 1-5

Documents

Araling Panlipunan Grade 5 - bulacandeped.combulacandeped.com/.../06/AP-TG-YUNIT-III-Aralin-1-12-final-Copy.pdf · K TO 12 ARALING PANLIPUNAN GRADE 5 - ... Sanggunian : Learner’s