• redactor@aibat.kg • ¹ 75 • 25-àïðåëü, 2014

МАДАНИЯТТЫН ЖАНАЗАСЫ ОКУЛДУБУ?

13

5

www.aibat.kg

Суракматовго сурак жокпу?!

Кочкор айылына 10 таштанды тєгє турган жай курулат

Депутат Бакыт Тєрєбаев авто унаасын студенттин велосипедине алмашты

2

5

9

БАКИЕВДИ АЛЫП КЕЛЕБИЗ ДЕШКЕН АРЗЫМАТТАР КЄБЄЙДЇ

2010-жылдын 7-апрелинде 90дон ашуун жигитти окко учуруп, жїздєгєн жараныбызды ємїр бою майып кылып туруп Минскиге кире качкан канкор президент Курманбек Бакиевди «эў-сеп», «сагынып», аны мекенине алып келїїнї кєздєгєн кїчтєр пайда болду.

КурСалиевичтин «желдети» Садыр Жапаров каржылаган интернет-сайт-тардын бири «Что ты скажешь Бакиеву, если встретишь его в Бишкеке?» ата-лыштагы тасманы жарыялап, аны со-циалдык тїйїндєрдє талкууга салыш-ты. Тасмада К.Бакиевдин президенттик доорундагы жакшы кєрїнїштєр шє-кєттєлїптїр. Ал эми атайын жалдан-ган «арзыматтар» Бакиевге кечирим берип, аны мекенине кайтып келиш керек дегендей пикирлерди жаады-рышыптыр.

Бул атайын даярдалган акция эке-ни бешиктеги балага деле тїшїнїктїї эмеспи. Бирок, канчалык акташпасын, Курманбек Бакиев тарыхта канкор пре-зидент катары жазылып калары шексиз.

Эгер ал Кыргызстанга келсе, жалпы кыргыз элинен кечирим сурап, анын ичинде окко учкан 90дон ашуун жигит-тин арбагынан, майып болгон 100дєгєн жараныбыз їчїн мыйзам алдында жооп бериши абзел. Ошондой эле элибиздин, мамлекетибиздин байлыгын уурдап-то-ногону їчїн мыйзамдуу жазасын алы-шы зарыл. Мына ушуга КурСалиевич даярбы? Андыктан, аны актагысы кел-ген кишилер алгач ушул жагын «жети єлчєп, бир кессе» дейбиз.

КЕЛДИБЕКОВДУ АКТАШ КЕРЕК ДЕГЕН ДЕПУТАТТАР

Эсил кайран СССР ыдырап кеткенден бери кєз карандысыз мамлекет болгон Кыргызстанда маданият жааты жетим баладай болуп бозоруп, жакшы каралбай келатканы маалым. Буга мада-ният кызматкерлери, чыгармачыл инсандар ичте-ринен тынып, «мамлекетибиздин экономикалык оор абалынан улам ушундай болууда да» деген-дей єздєрїн сооротуп келишкен. Бирок, кечээ жакында жаўы куралган коалициянын єкмєттї куроо чечимине ылайык маданият министрли-гине «Ар-Намыс» фракциясынын зордугу менен эле Камила Талиеванын келип калышы маданият кызматкерлеринин акыры чыдамын тїгєтїп кой-гонсуду. Буга 24-апрелде Садык Шер, Эрнист Абдыжапаров баш болгон, Азамат Болгонбаев, Зайырбек Ажыматов єўдїї таланттуу акындар тєш болгон маданият кызматкерлеринин єкмєт їйїнїн алдына «Эсил кайран маданият о-ой» деп єкїрїп баргандары мисал боло алат. Бул флеш-мобду єткєргєн маданият кызматкерлери жана чыгармачыл инсандар ойлорун ачык айтышпа-са да, маданият министрлигинин башына мада-ният жаатынан тїшїнїгї жок Камила айымдын барып калганына нааразы экендиктерин билди-рип турушат. Ар бир кадамын салмактап баскан Садык Шер єзї баш болуп «эсил кайран мада-ният о-ой» деп єкїрїп жаткандарына караган-да, чындап эле Талиеванын келиши менен биз маданияттын жаназасын окуп салдыкпы деген тїпєйїл ойго кептелип турубуз. Балким Жогор-ку Кеўештин депутаттары ушул жагына кєўїл буруп коюшар бекен?..

"ЗИЛ Москва" муздаткычын кымбат сатып алабыз!

25-апрель, 2014-жыл

2 КОРРУПЦИЯ

Гезит ээси:"Айбат Аймак" коомдук фонду

Башкы редактор:

Каныбек САПАРОВ

Гезитте жарыяланган материалдар редакциянын кєз карашын чагылдырбайт. Макала жана интервьюлардагы чындыкка дал келбеген маалыматтарга макала жазган жана интервью берген инсандар єздєрї жоопкер.Жарнамалардын мазмунуна жарнама берїїчїлєр жооптуу.Жарнамалык материалдар:

Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде

катталган,

Каттоо № 1853Гезит «ММК колдоо боюнча борбор» фондунун басмаканасында басылды

Гезит келишим баада.

Буйрутма №1002 Нускасы: 2000

Веб-сайт: www.AIBAT.kg

Электрондук каттар їчїн дарегибиз: redactor@aibat.kg

Редакцияга келген материалдар жана сїрєттєр кайтарылбайт.

Гезит редакциянын компьютердик басма бєлїмїндє терилип, жасалгаланды.

Редакциялык жамаат:Акинай АЙДАРОВАРахатбек РЫСАЛИЕВТєлєбїбї КАСЫМАЛИЕВАДамир ЭСЕНГУЛОВМирбек АСАНАЛИЕВ (0777 15 99 45 Нарын)

Рыскїл ТЫНЫБЕК кызы (03943 43679 Ыссык Кєл)

Жооптуу редактор:Мелис АРТЫКОВ

Коммерциялык директор:Бектур БАЙМОЎОЛОВ (0772) 16 11 00

САЯСАТТЫ ТАШТАЙЛЫ, ЖАЎЫ ЖАШОО БАШТАЙЛЫ

Кєз карандысыз мамлекет катары кадам таштагандан берки 20 жылдан ашуун убакыт биз їчїн, жалпы Кыргызстандын жарандары їчїн єтє чоў сабак болду. Ушул мезгилден бери кызыл-чеке болуп саясатта кайнап, кет-мен-кїрєк кєтєрїп маўдай терибизди агыз-гандан кєрє, бийлик їчїн кїрєшкєн саясат-чылардын жетегине азгырылып, колубузга таш, бєтєлкєлєрдї кармап алып, митингге чыгып баш-аламандык салганга єттїк. Биз канчалык эмгектенїїдєн качып, жаз-кїз мезгилдеринде митингге чыгып «акча таба-быз» деген сайын мамлекетибиздин бедели тїшїп, экономикабыз оорлоп, эртеўибиз бїдємїк болуп бара жатканын кайда ката-быз? Бийлик їчїн кїрєшкєн саясатчылары-быздын чыныгы максаты – Кыргызстандын кызыкчылыгы эмес, жеке кызыкчылыктары экендигине, эптеп майлуу-сїттїї кызмат-тарга илээшип алып, элдин эсебинен баюу экендигине кєзїбїз жетти. Биз эки-экиден тирешип, бири бийлик, бири оппозиция болуп чабышып атканда, эгемендик алган жылдары биз менен бир катарда турган коў-шулаш мамлекеттер тынымсыз эмгектенїї менен ат чабым алдыга озуп кетишти. Буга коўшулаш Казакстандын бїгїнкї кїндєгї деўгээли айкын мисал болуп бере алат. Алар кїч бирдикте экендигин, биргелешип гана мамлекетин кєтєрє ала тургандыгын абдан жакшы тїшїнгєндїктєрїнєн улам єнїгїї жолуна тїшїштї.

Эми жакшылап баам салып кєрєлїчї. Алар деле СССР ыдыраган тушта биз сыяк-туу эле экономикалык оор абалда калган бол-чу. Арадан 20 жыл єтїп-єтпєй Казакстандын Астана шаары таанылгыс болуп курулду. Биз болсо мурдагы кооз шаарыбызды да жєндєп сактай албай, кейпин кетирип алдык. Мунун себеби эмнеде болушу мїмкїн? Бизде тєрт кыргыздын башы бириксе, анын їчєє єзїн жолбашчы катары кєргєндїгїндє болууда. Єз деўгээлине єзї туура баа берген саясатчы-ларыбыз єтє аз. Курулай амбициясы менен бийликке келгиси келгендер арамдан таап алган акчаларына элди тукуруп, єлкєбїздїн стабилдїїлїгїн бузууга ар дайым далалат жасап келет. Жыйынтыгында экономика-лык жактан эч кандай алдыга жылыш жасай албай, отурган ордубуздан улам артка очо-рулуп бара жатабыз. Кыргызстанда чыныгы демократияны орнотобуз деген шылтоолор менен чет элдик тїрдїї кїчтєр айрым сая-сатчыларды каржылоого алып жатканда-рын кєрїп атабыз. Алардын акчалары менен «єздєн чыккан жаттар» кыргыз элинин эр-теўине балта чаап атышкандарын байкабай жатышкансыйт. Ошол эле учурда бир тууган

казактар 20 жылдын ичинде экономикалык оор абалдагы єлкєнї ирдентип койсо боло тургандыгын тастыктады. Андыктан мына ушул ызы-чууга, бийлик талашууга, ашынган амбицияларга алдырып жоготкон 20 жыл-дан ашуун убакыт ар бирибизге сабак боло тургандай учур келди. Биз мындай абалдан єзїбїз гана чыкпастан, сырттан бирєє ке-лип чыгарбайт. Коўшулаш мамлекеттер їчїн дагы, алыскы їлкєн мамлекеттер їчїн дагы Кыргызстандын тагдыры чындай келгенде бир тыйын экендигин эске алалы.

Бизде адам укугун коргомуш болуп, чы-ныгы демократияны орнотобуз деген шыл-тоолор менен жїргєн чет элдик шылуундар Кыргызстандын гїлдєп єнїгїшїн эмес, анын жок болуп кетишин, єз улуту ким экендигин билбей калышын гана каалашат. Буга бїгїн-кї кїндє єтїп аткан тїрдїї нааразычылык акциялары мисал болуп бере алат. Кыргыз элинде эч качан гомосексуалисттер болгон эмес. Андайлар эч качан «биздин укугубуз-ду тебелебегиле» деп ачыкка да чыга алган эмес. Тилекке каршы демократияны шыл-тоолоп, кыргыз элинин нарк-насилине доо кетире турган жагдайлар тїзїлїїдє. Андык-тан тереў ойлонолу. Бийлик дагы, оппози-ция жїргєндєр да Кыргызстандын атуулда-рыбыз. Бїгїнкїдєй калпыс кадамдарыбыз менен мамлекеттїїлїгїбїздї жоготуп алып, алаканыбызды шак коюп, кєчїгїбїздї жер-ге так коюп калганда баары кеч болуп калат.

Биз илгертен айтылып келе аткан жомоктогу абышканын тогуз баласындай болуп, тогуз жакты карап жїрє берсек, сырттан карап тур-гандар аяп койбойт. Кайра бирибизди бири-бизге тукуруп турат. Эгерде тогуз табылгыдай болуп бириге алсак, бизди эч ким сындыра албайт. Ошондуктан ата-бабаларыбыз «кїч бирдикте» деп айтып келишкен эмеспи? Эгер-де бїгїндєн баштап бардык саясый оюндар-ды жыйыштырып, ар кимибиз єз деўгээли-бизге, шыгыбызга жараша эмгектене билсек, дагы жыйырма жылдан кийин бїгїнкї кїн-дєгї Казакстандын деўгээлине жетип бара-быз. Муну турмуш єзї тастыктап отурат. Ал їчїн ким эмнеге шыгы бар экендигин жакшы билиши керек. Эгерде бизнеске шыгыў бар болсо, саясатты жыйыштыр да бизнесиўди гїлдєт. Дыйканчылыкка шыгыў болсо, жер айдап, эгин эк. Ал эми саясатты чындап эл їчїн иштей турган, курулай популизмден алыс, интеллектуалдык деўгээли жогору, ма-данияттуу инсандарга тапшыралы. Ошондо гана биз мамлекеттїїлїгїбїздї бекемдей ала-быз. Болбосо азыркыдай темп менен жїрїп отурсак, дагы 20 жылдан кийинки Кыргыз-стандын тагдыры кандай болору белгисиз.

ДАСТАН ЖУМАБЕКОВ ТАЛАСТАГЫ ШЫРАЛЖЫНДЫН АРТЫНДА ТУРГАНЫН ТАНБАЙ ЭЛЕ КОЙСУН...

Парламенттин 23-апрелдеги жыйынын-да «Жер казынасы жєнїндє» мыйзамына єзгєртїї-толуктоолорду киргизїї туура-луу мыйзам долбоору кызуу талкууланды.

Жыйында «ата журтчу» Дастан Жума-беков жергиликтїї бийликтин сунушу ме-нен лицензияларды кайта чакыртып алуу жагын мыйзам долбооруна кошуу демил-

гесин кєтєрдї. "Жер-жерлерде кен казуу маселесине байланыштуу кєйгєйлєр кєп катталууда. Кендин казылып алынышы-на каршы болгон эл келип эле акимден же айыл єкмєтїнєн иштетилип жаткан кенди жабууну талап кылышууда. Андыктан ли-цензияларды чакыртып алуу мїмкїнчїлїк-тєрїн жергиликтїї бийликке берсек кандай болот? Мындай ыкма силердин дагы иши-ўерди жеўилдетмек" дейт эл єкїлї. Ал эми мамлекеттик геология жана минералдык ресурстар агенттигинин директору Дїйшєн-бек Зилалиев Д.Жумабековдун сунушуна каршылыгын билдирди.

«Дастан Артисбековичтин минтип «чыр-кыраганы» бекер эмеспи?» деген кїдїк ой жаралат. Анткени 3-апрелде Таластын Ба-кай-Ата районундагы Шыралжын алтын кенине байланыштуу болгон митингде ЖК депутаттары Равшан Жээнбеков менен Дас-тан Жумабековдун катыштыгы бардыгын маалымат каражаттары жакшы эле чуул-датышкан. Ошондогу максаты жїзєгє аш-паган Дастан мырза эми мыйзамдуу жол менен кендерди иштетїїгє бєгєт коёюн де-гендегисиби?

Айбат пресс

«Б.АМАНБАЕВ – МЕН СЫЙМЫКТАНГАН ОМБУДСМЕН» ДЕЙТ Р.ЖЭЭНБЕКОВ. КЄРСЄ…

Батышчыл саясатчы, ЖКдагы «эрке талтаў» депутат Равшан Жээнбеков «Фейсбуктагы» баракчасында Акый-катчы институтунун жетекчиси Бактыбек Аманбаевди байдын эрке кызындай мактап, аны «эл баатырына» теўеп жибере жаздады. Бактыбек мырза Р.Жээнбеков-го кайсы жагынан жакканын так айта албайбыз бирок, бир окшоштукту кєрїп оозубуз ачылды.

Акыркы мезгилде гомосексуализмге каршы акциялар байма-бай єтїїдє. Буга байланыштуу Равшан Бабырбе-кович «ЭлТР» телеканалы аркылуу їн катып, бачабаздар оорулуу экенин, аларды айыктырыш керектигин айткан болчу. Ал эми Б.Аманбаев жергиликтїї сайттардын бирине курган маегинде гомосексуа-лизмге байланыштуу пикирин ортого салып, эгер кимде ким ал жетектеген мекемеге кай-рылса, укугун коргоого даяр экендигин жашырган эмес. Ал єз сєзїндє адамдын жынысына, расасына, тилине, туткан динине карабастан Баш мыйзамда кєрсєтїлгєн мыйзамдардын че-гинде корголорун баса белгилеген. Биздин укуктарыбызды ким коргойт жолдош мырзалар?

А. СУРАКМАТОВГО СУРАК ЖОКПУ?

Гезитибиздин єткєн санында (21.03.14 №70-чыгарылыш) ак їйдїн босогосунда салы-нып жаткан бизнес борбору тууралуу жазганбыз. Ал курулушту депутат Азиз Суракматов жана Арапбаев Азаматка таандык “Елизавета” компаниясы жїргїзїп жатат. Гезитибизге сїрєтї менен берилип басылгандан кийин Башкы прокуратура иш козгогон, себеби ал жер стратегиялык мааниге ээ. Болгону убагында Иса Ємїркулов сатып жиберген экен.

Бирок ошол Баш прокуратуранын козголгон ишине карабастан, бїгїнкї кїнї деле ку-рулуш жїрїп жатат. Бул тоготпогондукпу же эмне? Эл байкуш шаарды мындай коелу ээн жаткан талаадан чоў катындын кєчїгї баткыдай жер ала албай, эптеп їстїнє алачык кур-ганга зар болуп турганда бай бачалар ак їйдїн алдына сарай куруп жатканына кантип таў кала албай кое албайсыў? Мурдагы шаар мэри И. Ємїркуловго кылмыш иши козголуп жат-кандай болду эле эми абалы кантээр экен? Учурдагы мэр Кулматовдон да їн чыкпайт да?..

25-апрель, 2014-жыл

3САЯСАТ

Талип ИБРАИМОВ, жазуучу, коомдук ишмер:

Владимир МАМОНТОВ:

“АР БИР САЯСАТЧЫ МАМЛЕКЕТИН ЧЫНДАП ОЙЛОСО, ЄЗДЄРЇНЇН ДАРАМЕТИНЕ ЖАРАША КЫЗМАТКА АРАКЕТ КЫЛСЫН”

КЕЛДИБЕКОВДУН ОКУУ ЖАЙЫ ТЕКШЕРИЛДИ

ТАШИЕВДИН РОГАТКА АЛА ЧУРКАГАН УУЛУН АРМИЯ ТАРБИЯЛАЙБЫ?

КЫРГЫЗСТАНДЫН БАЖЫ СОЮЗУНА КИРЇЇ МАСЕЛЕСИ БОЮНЧА КЕЗЕКТЕГИ ПРОВОКАЦИЯ ДАЯРДАЛЫП ЖАТАБЫ?

«ЭЙР КЫРГЫЗСТАН» АВИАКОМПАНИЯСЫНАН УЛУУ АТА-МЕКЕНДИК СОГУШТУН АРДАГЕРЛЕРИ ЇЧЇН АКЦИЯ

“ЖАЛГАН БИЛДИРЇЇ ТАРАТКАНДЫГЫ ЇЧЇН ММКнын ЖООПКЕРЧИЛИГИН КЇЧЄТЇЇ МЫЙЗАМЫН ТУУРА ЭЛЕ КАРАЙМ”

- Талип мырза, єз алдын-ча мамлекет болгонубуз-га 20 жылдан ашса да, экономикабыз кєтєрїл-бєй, дагы деле кыйналган турмушта жашап атка-ныбыздын сыры эмнеде деп ойлойсуз?- Биринчиден, биз карапайым

жарандар дагы ар дайым эле єк-мєткє доомат артканды адатка айлантып алдык. Єзїнє-єзї доо-мат коё турган адам жок. Табият кырсыгы болуп кетсе деле, эки адам урушуп кетсе деле єкмєткє асылабыз. Мындай дооматчы-лык чума оорусундай эле каптап кетти. Тытынып эмгек кылайын деген адам жок. Биз бала кез-де иним экєєбїз эле 30 соток жерди кїрєк менен эле казып, айдай турган нерселерди айдап койчубуз. Эч кандай тракторду деле кїтчї эмеспиз. Азыр болсо, «трактор жок, кїйїїчї май жок» деп эле жатып алышат. Жок бо-луп жатса, аны табуунун башка бир жолун караштыргандан эри-нишет. Анан єкмєткє доомат ар-тышат. Ушундай кантип болсун? Анан алардын дооматтарын сая-сатчылар курал катары пайдала-нып кетишет. Азыр кєбї ак эмгек

менен мээнет кылганча, митинг-ге чыгып акча тапканды оў кє-рїп калышкандай. Анан ушундай жол менен бара берсек, кантип оўолмок элек?

- Бїгїнкї кїндє бийлик-оппозиция болуп бєлїнїп алып, чабышып аткан саясатчыларга кандай кеўеш айтат элеўиз?- Ынтымак жок болуп атат.

Биз бийликке адамдарды тан-даганда їч талап менен танда-шыбыз керек. Биринчиси, анын профессионалдык жєндємїнє, экинчиден уюштуруучулугуна, їчїнчїдєн адамгерчилигине. Ошондо гана башкаруу система-сына таза инсандар келет. Бизде болсо тескерисинче регионалдык бєлїнїї деген балээ пайда бол-ду. Аны да эл эмес, ошол бий-ликтен кєзї каткан саясатчылар жасап атат. Айрымдар алфавит-ти жаттап алса эле, єздєрїн ин-теллекттин туу чокусуна чыгып калгандай сезип атышат. Андык-тан мен ар бир саясатчы эгерде мамлекетин чындап эле ойлосо, єздєрїнїн дараметине жараша кызматка аракет кылышса дегим келет. Ынтымакка келип, чын-дап билимдїї, уюштургуч, таза инсандарды тандап, алар менен атаандаша бербей алдыга тїр-тїшсє жакшы болот. Анан дагы элибиздин жашоосу оўолушу їчїн коомдук сезим деген болу-шу керек. Мисалы, кєп кабаттуу їйлєрдє жашагандар єздєрїнїн короосунда турган бак-дарактар-ды сугарып коёлу дешпейт. Ан-дан кєрє митингге чыгып, миў сом таап алалы деп ойлошот. Ан-дыктан элибизде коомдук сезим-ди да ойготуш керек.

«Мен жалган билдирїї тарат-кандыгы їчїн ММКнын жооп-керчилигин кїчєтїї законуна туура эле карайм», - дейт «Из-вестия» гезитинин президенти Владимир Мамонтов «24.kg» маалымат агенттигинин коррес-пондентинин суроосуна берген жообунда.

Анын сєзї боюнча акыркы жылдарда ММК «жарыялан-ган жана билдирилген маалы-маттар їчїн жоопкерчилик тар-туудан калды». «Єзїўдїн сєзїў їчїн жооп беришиў керек. Кор-кунучтуу советтик бийлик маа-лыматты кайра текшерип чы-гууну їйрєткєн. Бул абдан туура болгон. Андыктан маалыматты 10 жолу кайра текшерип чыгуу керек, ошондо гана кєйгєй жа-ралбайт. Эгерде саясатчынын сєзїнє эч кандай тактама жок болсо, анда андай маалыматты жарыялабагыла» деп чакырат Владимир Мамонтов.

«Бизде сєз эркиндиги деген лозунгдун алдында эмне кааласа

бардыгы болуп атат. Мен єздєрї-нїн кїнїн сєз эркиндиги гимни-нен баштаган либералдык канал-дарды билемин. Бирок, ал жакта єздєрїнєн башканын бардыгы бар. Ал жакта бир жактуу гана кєз караштар чагылдырылат. Мына ушул сєз эркиндигиби? Эгерде сиз бардык колго тийген маалыматтарды текшерип жана кайра текшерип турсаўыз, анда эч кандай маселе жаралбашы ке-рек. Албетте, татаалдыктар бо-лот, бирок аны чечип коюуга бо-лот» деп кошумчалады ал.

Єлкє казынасына миллиондо-гон сомдук зыян келтирди делип шектелип, учурда абакта отурган Акматбек Келдибековдун кан досу

Аман Тентишев Кант шаарында Азиялык медициналык институтка (АзМИ) кожоюндук кылары маа-лым. Аталган окуу жайда А.Келди-бековдун жубайы Аида Токтомато-ванын да їлїшї бардыгы айтылып жїрєт. Айрым маалымат каражат-тары АзМИ акча жасоочу мекемеге айланганын, билим берїї талап-ка жооп бербей тургандыгын жа-зып чыгышкан болчу. Муну Би-лим берїї жана илим министрлиги расмий тастыктады. Министрлик аталган институтту текшергенде бир катар катачылыктар табыл-ганын министрликтин басма-сєз кызматынын єкїлї Амантур Ак-матов билдирди. Анын айтымын-да, министрлик текшерїї учурунда студенттер окуу процессине єтє аз

катышып, кєпчїлїк убакта сабак-тар токтотулат экен. «Єлкєдєгї жогорку окуу жайларды текше-рїїнїн жыйынтыгы менен апрел-дин аягында чара колдонулат. Ке-рек болсо лицензиясын алабыз» дейт А.Акматов.

Билим берїї министрлиги Аз-МИнин окуу процессин гана тек-шериптир. Ал эми андан бєлєк органдар жакшылап иликтесе, мыйзам бузуу фактылары табылат беле? Себеби, жогоруда айткандай, АзМИ жеткиликтїї билим бер-бей эле, акча жасоочу институттун милдетин аткарып келе атканын журналист журтчулугу жаза берип чарчады. Мындай кеп-сєздєргє укук коргоо органдары юридика-лык баа бергенге неге болбосун?

«Ата журтчу» Камчыбек Та-шиевдин уулу Тай-Мурастын ар-мияга кызмат єтєгєнї кеткенин «Майдан.kg» гезити «сенсация-луу» жаўылык катары жарыялап-тыр.

Бул басылманы бир чети туу-ра тїшїнєбїз, Камчыбек Кыдыр-шаевич демєєрчїлїк кылып, ба-гып жаткан соў аны мактабаганда кимди мактайт? Бирок, мактайт десе эле «байдын тойдо «тыйт» эттирген кызындай» кєкєлєтє бе-

риштин кажети канчалык? Себе-би жеке эле Ташиевдин уулу эмес, Кыргызстандагы бардык уландар аскердик кызмат єтєгєнгє мил-деттїї. Же Тай-Мурас элден бє-лєкчє жаралганбы? Эгер Камчыке кызын аскердик окууга жєнєтїп жатса бир жєн.

Пикет-митингдерде «рогатка» алып чуркаган Тай-Мурасты ас-кердик жашоо тарбиялаар бекен? Же кантип шадыраўдап кетсе ошол кейпинде кайтып келеби?

Тилекке каршы, Кыргызстан-дын Бажы союзуна кирїї маселеси боюнча талкуу цивилдїї алкактан чыгып бара жатат. Бул тууралуу “Вести” сайтына єздїк булактар билдирип, май айынын башында айрым бейєкмєт уюмдар бул ин-теграциялык процесске каршы ми-тинг єткєрє турганын кабарлаган.

Маалыматтарга ылайык, уюш-туруучулар “Реформа” партия-сынан Мирбек Асангариев жана Атыр Абдрахматова, ошондой

эле «CAFMI» уюмунун жетекчи-си Мирсулжан Намазалиев. Май-дын башында булар КРдин Бажы союзуна кирїїсїнє каршы акция-сын єткєрїп, “Ала тоо” аянтында-гы Чїй проспектисин жабуу ниет-тери бар экен.

Ушундай жол менен уюшту-руучулар укук коргоо органдарын кїч колдонуп, митингди таркатууга мажбурлап, муну эркиндикке бє-гєт коюу аракети катары коомчу-луктун кєўїлїн єзїнє бурмакчы.

«Эйр Кыргызстан» авиакомпа-ниясы Улуу Ата-Мекендик согуш-тун 69-жылдыгына карата ардагер-лер їчїн салтка айланып калган акциясын жїргїзїшїїдє. 23-ап-релден тарта 11-майга чейин Улуу Ата-Мекендик согуштун ардагер-лери «Эйр Кыргызстан» авиаком-паниясынын єздїк рейстерине же-ўилдетилген авиа билеттерди ала алышат. Ал билеттерди ардагерлер 1-майдан тарта 11-майга (11-май да ичинде) чейин колдоно алышат.

«Бул акция биздин авиаком-пания їчїн салтка айланып кал-ды. Биз Улуу Ата-Мекендик согуштун ардагерлерине жалпы со-веттик элдердин оор кырдаалын-дагы кєрсєткєн эрдиктери жана эр жїрєктїїлїктєрї їчїн чексиз ыраазычылык билдиребиз. Бар-дык Улуу Ата-Мекендик согуштун катышуучуларынын урматы їчїн «Эйр Кыргызстан» авиакомпания-сы Жеўиш кїнїн Москвада жыл сайын єтїїчї Жеўиш Парадына

катышууга, же болбосо фронтто бирге болгон достору жана туу-гандары менен жїз кєрїшїїсїнє бардык ардагерлерге мїмкїнчї-лїк тїзїп берет» - деп билдирет «Эйр Кыргызстан» ААКсынын Башкармалыгынын тєрагасы Э. Бектурганов.

Акциянын катышуучулары бир багытка, же болбосо барып кайра келгени їчїн бекер уча алышат:

- «Эйр Кыргызстандын» ички рейстери боюнча – Бишкек-Ош-Бишкек;

«Эйр Кыргызстандын» бардык

эл аралык рейстерине: Москва, Бел-город, Минералдык суулар, Таш-кент, їрїмчї, Краснодар, Сїргїт.

Акцияга Кыргыз Республика-сынын жараны болуп эсептел-ген Улуу Ата-Мекендик согуштун бардык ардагерлери катыша алат. Бул акциянын авиабилеттерин бир гана Бишкек шаарындагы Манас проспектиси 12а дарегинен алуу-га болот. Авиабилетти алуу їчїн жїргїнчїлєргє Улуу Ата-Мекен-дик согуштун ардагери деген до-кументи талап кылынат.

Акинай АЙДАРОВА

25-апрель, 2014-жыл

4 БИР СОБОЛ

Руслан КУТСАЕВ, Чечен улутунун єкїлї:

- «Кумтєр» компаниясы мамлекеттин бюджетине тєлєєчї салык, бажы жана башка милдеттїї тєлємдєрїнєн сырткары Ысык-Кєл облусунун аймактарындагы социалдык маселелерди да чечип келери белгилїї. Сиз ишкананын бул багыттагы ишмердїїлїгїнє кандай баа бересиз?

Рустам ЄМЇРОВ, Ысык-Кєл облусунун Кажы-Сай айылдык жаштар кеўешинин тєрагасы:

«КУМТЄРДЇН» ЫСЫК-КЄЛ ОБЛУСУНУН

СОЦИАЛДЫК МАСЕЛЕЛЕРИН ЧЕЧИП

КЕЛАТКАНЫНА ЫРААЗЫБЫЗ»

- Алтын кенинин берип аткан жардамдары албетте оозго ала тургандай олуттуу нерсе. Бери-лип аткан жардамдарды кєрїп ту-руп, билип туруп, кантип эч кандай жардам берилбей жатат деп айта алабыз? Компания тарабынан кєл аймагындагы социалдык маселе-лерди чечїї багытында єтє кєп жардамдар берилип атат. Маселен, єткєн жылы Кєк-Сай, Оттук, Же-рїй єўдїї айылдарга суу чыгарып берди. Ага чейин бул айылдарда суу маселеси єтє курч болуп кел-ген эле. Андан тышкары тоодогу сел агызып кеткен суу каналдарын кайрадан оўдоп-тїзєєнї толугу

менен каржылады. «Ысык-Кєлдї єнїктїрїї» фонду аркылуу єтє чоў жардамдар жасалып атат. Ал эми туруктуу єнїгїї фондунан да жар-дамдар берилип атканын билебиз. Жаш балдарга айылдарда ойной турган аянтчаларды жасап берип атат. Мектептерге, ооруканаларга, маданият їйлєрїнє жардамдары тийїїдє. Айтор, «Кумтєрдїн» бе-рип аткан жардамдары жалпы эле ысык-кєлдїктєр їчїн маалым боло тургандай болуп калды.

НУРЛАН, Балыкчы шаарынын жашоочусу:

«КУМТЄРДЇН» АРТЫ МЕНЕН ЫСЫК-КЄЛ

ОБЛУСУНУН ТУРГУНДАРЫНЫН

СОЦИАЛДЫК ШАРТТАРЫ ЖАКШЫРЫП КАЛДЫ»- Мен «Кумтєр» компаниясы-

нын кєл аймагындагы социалдык маселелерди чечїїгє єзгєчє кє-ўїл буруп келе аткандыгын жакшы билем. Маселен, ооруканалардын

имараттарын оўдоп-тїзєєгє тике-лей жардам берип келе атканда-рын кєрїп келем. Жадагалса жаўы ооруканалардын имараттарын да салганы бар. Бєкєнбаев айылын-дагы ооруканага кїн (солнечный) аккумуляторун орнотуп бергенин кєргєм. Ошол эле Бєкєнбаев айы-лындагы жолду асфальттаганын кєрдїм. Мектептерге, балдар бак-чаларына керектїї эмеректерди, жабдууларды алып берїїдє. Мын-дайлар єтє эле кєп. Анын ар бири-не токтолуп чыксак єтє узун сєз болот. Ошондой эле «Кумтєрдїн» арты менен Ысык-Кєл облусун-да дыйкандар їчїн кїйїїчї май-дын баасы арзан. Мисалы, башка облустардын аймактарында кї-йїїчї майдын (солярка) баасы 42-43 сом болсо, бизде 34 сомдон са-тылып атат. Акыркы эки жылдан бери «Карагат+» долбоору аркы-луу жазгы єсїмдїктєрдї кышын-да єстїрїїчї жайларды иштеткен (теплица) ишкерлерди «Кумтєр» компаниясы колдоого алып ке-лет. Бул єзїнчє узун сєз. Мен ар кандай иштер менен єлкєбїздїн

башка облустарында да кєп болот. Ошондо башка облустар менен са-лыштырмалуу Ысык-Кєлдє элдин социалдык абалы бир топ жакшы-рып калганын байкай алам. Биз-де кєпчїлїк тургундар кандайдыр бир жеке ишкерлик менен алекте-нишет. Албетте, мунун баары ал-

тын кенинин кємєгї менен болуп атат. Мындан 10-15 жыл мурун бул аймактагы їйлєрдїн кебете-си жакшы эмес болсо, азыр бир топ оўолуп калган. Ушунун єзї эле элдин жашоо-шарты жакшырып бара жатканын тїшїндїрєт.

“ТЇШЇМДЄ МАНАС АЯН БЕРИП, МАНАС АЙТЫП КЕЛЕМ”

ЭКС-МИНИСТР Н. СУЛАЙМАНОВГО ЇЧ ЭПИЗОД БОЮНЧА АЙЫП ТАГЫЛЫП, ИЗДЄЄГЄ АЛЫНДЫ

"Калыс" саясий кыймылынын демилгеси менен “Кыргызстандын келечеги биримдикте” аталышта жыйналышы болуп єттї. Мен бул жыйналышка катышкан элем, ал жерде кєптєгєн жакшы максат тилектер айтылды. Жыйналышка келген диаспоралардын, келген коноктордун, жаштардын жїрєгїнє жетти десем жаўылышпайм. Мени бул жыйналышта таў калтырган нерсе кєп эле диаспоралардын єкїлдєрї келишти. Бирок, чечен элдик диаспорасынын єкїлї келип, келген конокторго “кыргыз” тилинде сєз сїйлєп тим болбостон, кыргыздын рухий океаны болгон манасты айтып, келген элди таў калтырды. Азыркы биздин “киргиздерге” караганда кыргыз тилин так даана сїйлєгєн чечен єкїлї Русланды маекке тарттык.

- Саламатсызбы Руслан мырза. Ушул жыйналыш боюнча оюуўуз-ду айта кетсеўиз?- Мен бул ынтымак жыйналышын кол-

дойм, Жеўиш Молдокматов менен таашы-шып пикир алмаштык. Мындан кийин дагы ушундай жыйналыштарды кєп уюштурса демекмин, бул жакта дагы кєптєгєн элчи-ликтердин єкїлдєрї келиптир, бул эў жак-шы, кыскасы колдойбуз.

- Бул жыйында кыргыздын Мана-сын айтып кєрїїчїлєрдї таў кал-тырдыўыз, манасты канча жашы-ўыздан баштап айтып баштады-

ўыз эле?- Мен манасты 8-класстан баштап айтып

баштадым. Ошондон баштап жаттап айтып келем. Анан бир кїнї эле аян берип тїшїмє кирди, ал тїшїмдї атама айткам. Атам кыр-гыздын каада салтын жакшы билген адам-дан сураптыр. Ал киши “андай аян чанда гана адамдарга кирет экен” деп айтыптыр. Ошондон бээри айтып келе жатам.

- Маегинизге рахмат.

Акмат РААТКАН

Кыргыз Республикасынын Башкы про-куратурасы 2014-жылдын 23-апрелинде Кыргыз Республикасынын транспорт жана коммуникация министрлигинин мурдагы министри Нурлан Сулаймановго Кыргыз Республикасынын Кылмыш-Жаза кодекси-нин 304- берененин 4-бєлїмї менен (кызмат

абалынан кыянаттык менен пайдалануу) їч эпизод аркылуу сырттан айып такты.

Маалымат кызматынын билдирїїсї боюнча ошол эле кїнї Бишкек шаарынын Октябрь райондук сотунун токтому менен Н. Сулаймановго сырттан камакка алуу ча-расы чыгарылып, ал издєєгє алынды.

Буга чейин мурдагы министр Н. Сулайма-новго карата КР Кылмыш-Жаза кодексинин 304-беренесинин 4-бєлїмї жана 304-бере-ненин 4-бєлїмї аркылуу кылмыш иши коз-голгону билдирилген. Кылмыштар тємєнкї фактылар боюнча: транспорт жана комму-никация Министрлигинин жогорку кыз-маттык адамдары тарабынан 2008-жылы республикалык бюджеттен 250 миллион сомго жол-курулуш техникалары жана жаб-дууларын сатып алуудагы мыйзам бузуулар, ошондой эле 2007-жылы єткєрїлгєн тендер фактысы боюнча жана КР МТиК жол биту-мун алууда пайдасыз келишим тїзїлгєндї-гїнїн натыйжасында мамлекетке 15 мил-лион 483 миў 998 сом чыгым алып келген. Жыйынтыгында жогоруда кєрсєтїлгєн Н. Сулаймановдун кылмыш аракеттери аркы-луу мамлекеттин кызыкчылыгына жалпы жонунан 41 миллион 220 миў 25 сом зыян алып келген. Тергєє уланууда.

Дамир ЭСЕНГУЛОВ

25-апрель, 2014-жыл

5ЄКЇМ

Аида САЛЯНОВА:

1-МАЙ ЭМГЕК МАЙРАМЫНА

КАРАТА КЫРГЫЗСТАН

ПРОФСОЮЗДАР ФЕДЕРАЦИЯСЫНЫН

КАЙРЫЛУУСУКыргызстан профсоюздар Федерациясынын Кеўеши

мїчєлїк уюмдарын 2014-жылы 1-Май эмгек майрамын кеўири

белгилєєгє чакырат!

Дїйнє жїзїндєгї миллиондогон иштерман – эмгекчилер бул кїндї эл аралык тилектештиктин кїнї катары белгилеп, татыктуу эмгек, социалдык адилеттїїлїк, бейпилдикте жашоо шарттарын укук катары негиздеп єз-гєчє талап коюп келишет.

Кыргызстан профсоюздар федера-циясынын Кеўеши, дїйнєлїк кесип-чилер уюмдарынын бул ыйык, тради-циялуу салтына жараша, їстїбїздєгї жылдын 1-Май майрамын тынчтык маанайда, эмгек жамааттарында ыла-йыктуу иш-чараларын, жыйын, жї-рїш акцияларын «Татыктуу эмгек, татыктуу турмуш, социалдык акый-каттуулук»- ураандардын коштоосу менен єткєрїїнї сунуштайт.

Профсоюздардын биринчи Май акциялары эмгек укуктарын коргоо, экономиканын єнїгїїсїнє жетишїї, саясий туруктуулук, татыктуу эмгек акы, жумуш менен камсыз болуу, эм-гектин коопсуздугун сактоо, киреше-ни адилеттїї бєлїштїрїї, кесипчилер биримдиктерин тїзїї, профсоюздар эркиндиги менен жаштардын кызык-чылыгын жактоого багытталат.

Биринчи Май акциялары Эге-мендїї Кыргызстандын социалдык мамлекет катары єнїгїїгє жети-шїї максаттарына, эмгекчил эли-биздин жашоо шарттарын, турмуш деўгээлин жогорулатууга багытталат жана профсоюздардын ишмердигине таасирдїї кємєк берерине ишенебиз.

Азыркы учурда профсоюздар єз-гєчє жоопкерчилик, кубаттуулук, кї-жїрмєндїктї талап кылаарын эске алып, бардык деўгээлдеги уюмда-рыбызды биримдикке, ынтымакка, натыйжалуу ишмердикке жетишїїгє їндєйбїз.

МАЙРАМЫЎЫЗДАР МЕНЕН УРМАТТУУ МЕКЕНДЕШТЕР!

Туруктуу єнїгїї жолунда єлкєбїздїн жаўы ийгиликтерге

жетишїїсїн каалайбыз!Жашасын эмгекчилердин

жана профсоюздардын тилектештиги менен

биримдиги!

ЖАШАСЫН БИРИНЧИ МАЙ – ЭМГЕК МАЙРАМЫ!

«КЕЛДИБЕКОВ ЖКнын МОСКВАДАГЫ ЄКЇЛЧЇЛЇГЇН МЫЙЗАМСЫЗ АЧКАН»

КООМДУК ИШМЕР ИШЕНБАЙ АБДУРАЗАКОВ 77 ЖАШ КУРАГЫНДА КАЗА БОЛДУ

ЖАШТАР ДЕМИЛГЕСИ

Жогорку Кеўештин кечээги отурумун-да «Ата журтчу» Акматбек Келдибековдун маселеси боюнча убактылуу депутаттык ко-миссиянын ишинин жыйынтыгы каралды. Жыйында Башкы прокурор Аида Салянова сєз сїйлєп, А.Келдибеков кандай мыйзам бузууларга барганын четинен тизмектеди.

Аида Жеўишбековнанын айтымында, Парламенттин Москвадагы єкїлчїлїгїнїн ачылышы мыйзамсыз болгон. Жалпы жо-нунан 10дон ашуун кызматкер єкїлчїлїккє жумушка орношконуна токтолгон А.Саля-

нова аларды багуу їчїн 2011-жылы єлкє ка-зынасынан 13,6 млн. сом бєлїнгєнїн бил-дирди. Баарынан кызыгы, єкїлчїлїктїн сегиз кызматкери мурда-кийин дипломатия жаатында эмгектенген эмес, алар А.Келди-бековдун жакын адамдары болгону їчїн гана жумушка алыныптыр.

Атайын єкїлчїлїктїн ачылышынын мый-замдуулугун иликтеген депутаттык комиссия кызматкерлердин айлык акысы єтє жогору коюлганын тактаган. Мисалы, атайын єкїл-чїлїктїн жетекчисинин айлыгы 135 миў сомду тїзгєн, ал эми катардагы айдоочусу 50 миў сомдук маяна алган. Мыйзам боюн-ча, кызматкерлер Москвада иштеп жаша-шы керек болсо, турмуш жїзїндє алардын дээрлик бардыгы Москвада эмес, Бишкек-те жїрїшкєн. 8 кызматкердин эмне иш ат-карганы тууралуу отчёт жок. Ошондой эле Эсептєє палатасы Атайын єкїлчїлїктїн ачылышы єлкє казынасына 8-9 млн. сомдун тегерегинде зыян келтирген. Ал эми атал-ган єкїлчїлїктї асыроого 2012-жылы 29,5 млн. сом бєлїї пландалганы маалым. Ушул жерден Асылбек Жээнбеков ЖК тєрагалы-гына шайланары менен атайын токтомдун

негизинде єкїлчїлїктї жапканын эскерте кетели. Эгер єкїлчїлїк жабылбаганда, 29,5 млн. сом да максатсыз жумшалмак.

Башкы прокурордун позициясын «Ата мекен» фракциясынын лидери Ємїрбек Те-кебаев да колдоду. А.Келдибековдун Моск-вадагы єкїлчїлїктї мыйзамсыз ачканын билдирген Текебаев ар бир адам кетирген кемчилиги їчїн мыйзам чегинде жооп бе-риши керектигин кошумчалады.

Талкуунун башталышында Надира Нар-матова, Бєдєш Мамырова, Жылдызкан Жолдошева сыяктуу депутаттар Башкы про-курорго сєз бербей, А.Келдибековго ачык жан тартышып, акталышын кєздєп жатыш-кандай. Деген менен, депутаттык комиссия да атайын єкїлчїлїктї ачууда финансылык мыйзам бузуулар болгонун ырастады. Де-мек, Аида Жеўишбековна депутаттардын кысымына карабастан, ишти аягына чыга-рышы керек. Эгер эл єкїлдєрїнїн кысымы-на алдырса, анда коррупцияга каршы кїрє-шїї жараянына доо кетет. «Биз таза коом курабыз, коррупциянын тамырын кырка-быз» деген ураанды аягына чейин жетки-рїї їчїн мындан бєлєк жол жок.

Ишенбай Абдуразаков 1937-жылдын 12-августунда Ысык-Кєл облусуна караш-туу Чолпон-Ата шаарында туулган. 1970 ж. - СССР Тышкы иштер министерствосунун борбордук аппаратында дипломатиялык жумушта, Япониядагы элчилигинде, Саппо-ро шаарындагы СССРдин Генералдык кон-сульствосунда, їчїнчї катчыдан Генерал-дык консулга чейин кызматтарда иштеген.

1986-1990 жж. - СССР Тышкы иштер ми-нистерствосунда Япония секторунун баш-чысы, кеўешчиси.

1990 ж. - Саппородогу СССРдин Гене-ралдык консулу, 1992-1994 жж. Россия Фе-дерациясынын Генералдык консулу булуп даындалган.

1994 ж. - Кыргыз Республикасынын Пре-зидентинин администрациясынын тышкы саясат бєлїмїндє эксперт-даанышман, КР Президентинин кеўешчиси.

1996-1999 жж. - Кыргыз Республикасы-нын мамлекеттик катчысы.

Коомдук иштерди да алып барууда, "Кыр-гызстан-Япония" коомунун Президенти, Борбордук Азиядагы Америкалык универ-ситеттин камкорчулар кеўешинин мїчєсї, Адилет жана прогресс партиясынын саясий кеўешинин мїчєсї.

Анын ишмердїїлїгї Кыргызстанда "Да-накер" ордени, Кыргыз Республикасынын Ардак грамотасы, "Тїгєлбай Ата" эл аралык коомунун алтын медалы менен белгиленген.

Райондук жаштар консультациялык кеўе-шинин балдарынын демилгеси менен Район-дук администрациянын бир жак тарабына 50 тїп кєчєт отургузулду. Мындан тышкары администрация жаштар ордосуна деп, бє-лїп берген эки бєлмєнї актап,сырдап ички жазалгаларын жазап,бєлмєнї толук оўдоп тїзєєлєрдєн єткєрїї алдында турат.Бул болсо жаштар консультациялык кеўешинин башталгыч иштери болуп эсептелет.Ушуну менен бирге Кочкор айылына 10 таштан-ды тєгє турган жай куруп берїїнї Кочкор айыл єкмєтї менен чогу жакынкы кїндєрї куруп беруу максатталууда.

КУЛАГЫЎА КЇМЇШ СЫРГА

• Капаста туулган куш учуп жїргєн-дєрдї жинди деп ойлойт

• Эч ким сенден єйдє же ылдый эмес. Муну ар дайым билип жїрїї керек.

• Билим чектїї, а кыял чексиз. (A. Einstein)

• Баары бейишке чыккысы келет. Бирок, эч кимдин єлгїсї келбейт.

• Бир кызмын! Ойлочу элем элесте-тип башкача. Сызып койдуў кєўїлїў-дєн тек гана. Болгон сєзїў алып дайым жїрєккє. Эў жакыным болгон элеў сен мага! Тїшїнбєдїм сенин ушул жору-гуў. Сени самап, толбой турат кєўї-лїм. Аруу сырлар айтылды эле ортодо. Билбей калдым чыныў менен тєгїнїў! Назик кєєнїм баалабастан сындырдыў. Сїйїї менен келген бїлєє-тургузгум. Закымдардын барын чындай ойлогон. Мен сїйїїдєн жабыр тарткан бир кыз-мын! Адамдардан жабыр тарткан бир кызмын! Чынара Сарбагышова.

• Эн мыкты мугалим эмнени кєрїїнї эмес,кай жакты кароону їйрєтєт.

• Сени сїйдїргєн анын сулуулугу эмес, Сенин сїйїїў аны сулуу кєрсєтїп турат.

25-апрель, 2014-жыл

6 УКУК

Биздин гезиттин єткєн сандарында Кыргызстандагы профсоюздардын укуктук жактан эмгекчилерге кандай жардам, колдоо кєрсєтїлїп атканын тууралуу коомчулукту маалымдап келгенбиз. Ал эми бул санда профсоюздардын жалпы ишмердїїлїгї боюнча, Кыргызстан профсоюздар Федерациясынын тєрагасы Асылбек Токтогулов менен маектештик.

Кыргызстан профсоюздар Федерациясынын тєрагасы Асылбек ТОКТОГУЛОВ:

“ПРОФСОЮЗДАРДЫН ИШМЕРДЇЇЛЇГЇН

УКУКТАРЫ КОРГОЛГОН ЭМГЕКЧИЛЕР ГАНА БААЛАЙ АЛЫШАТ”

- Асылбек Токтогулович, акыркы учурларда проф-союздарга карата кєп эле сын-пикирлер айтылып келет. Бирлери “проф-союздар мурдагыдай иш-тебей калды” десе, башка-лары "укуктарды коргой албаган профсоюздардын кереги барбы?” деп айты-шат. Ошол айтылып ат-кан сын-пикирлер туура-бы, же туура эмеспи? -де-ген суроолордон маекти баштасак.- Кыргызстан профсоюздар Фе-

дерациясынын позициясы боюн-ча, сын-пикирлер, тилекке кар-шы айтылып жатат деген ойдон алыспыз. Тескерисинче, кандай гана учур болбосун, кандай гана жетекчилик болбосун, сын-пикир-лер болмоюнча иш жїрбєйт эмес-пи. Бирок, ошол эле учурда, ар бир айтылган сындуу сєз, орду менен, далилдїї жана конструктивдїї бо-луусу абзел. Ошондой боло турган болсо, биз албетте сындуу пикир-ден тышкары, сунуштарды да угуу-га ачыкпыз.

Андан тышкары, профсоюз уюмдарына дарегине карата ай-тылган ар кандай сын-пикирлер-ди угуп келе атабыз. Айрым эргул-дар, «атыў чыкпаса – жер єрттє» деген принцип менен чыгып жї-рїштї. Профсоюз десе эле, бая-гы союз кезинде бул уюм тара-бынан таркатылган путёвкаларды эстейт. Арийне, баары єз учуру менен эмеспи, профсоюз уюмда-рында єз башынан єткєєл мезгил-ди да кечирди. Кыргызстан проф-союз уюмдары “иштебей калды” же “їнї угулбай калды” дегендер єтє тереў жаўылышат жана проф-союз уюмдарынын милдети жана жоопкерчилиги тууралуу маалы-маты аз адамдар болушу мїмкїн. Профсоюздардын ишмердїїлїгїн укуктары корголгон эмгекчилер гана объективдїї баалай алышат. Андайлардын саны учурда арбын. Мисалы, профсоюздар Федерация-сынын расмий сайтынан жана мас-салык маалымат каражаттарында бул боюнча кенен маалыматтар бар. Єзїбїздїн эў башкы милде-тибизди - эмгектик жана социал-дык-экономикалык мамилелер чєйрєсїндє эмгекчилердин укук-тары менен таламдарын ишеним-дїї коргоп келе жатабыз.

- Єзїўїзгє белгилїї болгон-дой, кайсыл уюм болбосун, єзїнїн ишмердїїлїгїн на-чар деп баалабайт. Ант-кени менен, ишмердїїлїк

жєнїндє сєздєр айтыла берет, кылып аткан иш-териўиздер боюнча конк-реттїї маалымат бер-сеўиздер, єзгєчє акыркы учурда кандай жетишкен-диктер болду? - Коомчулукка жана сизге эки

багыттуу гана мисалдарды кел-тирейин. Биринчиси конкреттїї мисал, єткєн 2013-жылдын август айында Кыргызстан Профсоюздар Федерациясына Бишкек шаары-нын № 64-бала бакчасынын баш-чысы жумуштан негизсиз бошо-тулгандыгы тууралуу жардам сурап кайрылган. Биздин укук боюнча инспекторлор баардык документ-тер изилденгенден кийин, кайрыл-ган адам жумуштан негизсиз бошо-тулган деп табылып, аны жумушка кайрадан алуу жєнїндє Бишкек шаардык мэриясынын Билим бе-рїї башкармалыгына эскертїї жи-берилген. 2013-жылдын сентябрь айынан тарта ал киши, єз укукта-рын коргоо боюнча Ленин район-дук сотуна кайрылган. Сотто анын кызыкчылыгын профсоюздар фе-дерациясынын укук боюнча инс-пекторлору коргогон. Соттун жї-рїшїндє №64-бала бакчасынын башчысы, негизсиз жумуштан бо-шотулгандыгы тууралуу далилдер жетиштїї берилген. Ленин район-дук соту, доо-арызды канааттанды-рып, жумуштан бошотуу жєнїндє буйрукту негизсиз деп тапкан. Д. Джугашбаеванын жумушка чык-пай калган кїндєрїнє орточо ай-лыгын тєлєп берїїнї Бишкек шаа-рынын мэриясынын Билим берїї башкармалыгына милдеттендир-ген. Ошол сыяктуу, укук коргоо боюнча мисалдар арбын, анын баарын айта берсек, гезитиўерге батпай калат. Кыскартып айткан-да, эмгек мыйзамдарынын бузган-дыкка байланыштуу бир топ уюм жана мекемелердин жетекчилери жоопкерчиликке тартылып, ара-сында ээлеген кызматынан бошо-гондор да бар.

Андан тышкары, ААК «Балык-чы эт комбинаты» мекемесинде иштеп жїрїп Ж. Дыйканбаева жана Г. Алымбекова колдорунан ажырап, эмгектик майып болуп калышкан. Эмгектин майыптары болгон жарандардын укугун кор-гоо їчїн Кыргызстан профсоюздар Федерациясынын эмгектин тех-никалык тескєєчїлєрї жардамга барышып, тебеленип жїргєн ма-йыптардын укугун бир нече соттон сактай алышты. Баардык соттор-дон туура чечим майыптар тарабы-на чечтиргенге їлгїрїшкєн.

Экинчи, конкреттїї мисалыбыз,

Кыргызстан профсоюздар Федера-циясынын эл аралык профсоюздук уюмдар жана эл-аралык єнєктєш-тєр менен мамилелерди чындоо, бекемдєє, жаўылануусу. Апрель айынын башында, биздин проф-союз Федерациясы, Молдованын улуттук профсоюздар Конфеде-рациясынын єкїлдєрїнїн чакы-руусу аркылуу, расмий делегация барып, кесиптештердин кылып аткан иштерин кєрїп, пикир ал-машып келдик. Алар менен биз туруктуу єнєктєштїк келишимге кол коюлуп, мындан улай байла-ныштарыбызды бекемдєє макса-тында бир катар иш-чараларды чогуу єткєрїї долбоорлоп келдик.

Эл аралык кызматтык - маани-лїї багыт болгондуктан, биз жа-кынкы жана ыраакы чет мамлекет-теринин проф борборлорунун иш тажрыйбасын їйрєнїї, маалымат алмашуу, профсоюз кадрлардын кесипкєйлїк квалификация єстї-рїї, эки тараптуу байланыштарды эмгекчилер укуктук, социалдык жактан корголуусун жакшыртуу, коомдо стабилдїїлїктї камсыз кылуу жана республикабыздын эл-аралык кадыр-баркын кєтє-рїї максатында байланыштарды бекемдеп турабыз.

Ушундан улам биздин Феде-рация Россия, Белоруссия, Ук-раина, Казахстан, Грузия, ж.б., профборборлору менен биздин кызматташуу жєнїндєгї эки та-раптуу келишимдерибиз укукту жактоо маселелери каралган. Эл аралык чєйрєдє кызматташуубуз-дун маштабы кеўейип жаткандык-тын кєрсєткїчї катары Эмгектик эл аралык уюму менен байланы-шы бекемделип бара жаткандыгын Кыргызстан профсоюздар Феде-рациясы жер шаарындагы эў чоў профсоюздук бирикме-Профсоюз-дардын бїткїл дїйнєлїк конфе-дерациясына ассоцияланган мїчє болуп кабыл алынгандыгын бел-гилесек болот.

- Сыртка чыгып, эл-ара-лык байланыштарды чын-доо жана бекемдєє ал-бетте керек, ошону менен бирге Кыргызстандын ай-мактарында профсоюздук ишмердїїлїктїн жагдайы кандай деўгелде?- Ошол эле учурда, Кыргызстан

профсоюздар Федерациясынын Кеўеш мїчєлєрї ар бир ай сайын, єлкєбїздїн аймактарына чыгып, жер-жерлердеги болуп жаткан уюштуруу жана белгиленген иш-чаралардын аткарылышы менен таанышып турат.

Андан тышкары, жер-жерлерге чыгуу максаттарынын бири, ай-

мактык баштапкы профсоюз уюм-дардын, катардагы мїчєлєрї ме-нен ишти жакшыртуу багытында маектешип, алардын сунуштарын кабыл алып, жергиликтїї иш-ча-раларга катышып жана байланыш-тарды бекемдеп турабыз.

Мисалы, апрель айынын ба-шында, биз Талас облусуна барып келдик. Талас жергесинде, 300дєн ашуун тармактык профсоюздук баштапкы уюмдардын мїчєлєрї менен кенен маек курдук. Профак-тивисттер менен жолугушуу учу-рунда, алар съезде бизге берген тапшырмаларды, їч тараптуу Ге-нералдык макулдашууну, проф-союздук уюмдарды реформалоо жана башка маселелер туурасын-да, чогулган элге маалымат берип келдик. Иштин кєптїгїнє карабас-тан, ай сайын мен аймактарга чы-гып, жер-жерлердеги профсоюздук лидерлер менен гана эмес, катар-дагы мїчєлєр менен жолукканга аракеттенем.

- Маектин соўунда, Сиз-ге тємєнкїдєй суроо бе-рет элем. Мындан 1-2 ап-та мурун кыргыз тилдїї гезиттеринин биринде, Жалал-Абад шаарынын дарыгеринин атынан сын айтылды, анын мааниси боюнча - єткєн мезгилде-гидей, учурда Кыргызстан профсоюздар Федерация-сынын башкы кеўсесинин тышкары иш жїрбєгєндєй кєрїнєт, бул туурасында Жалал-Абад шаарынын дарыгери маалымдады эле, ошол боюнча пикириўизди айтсаўыз. - Сурооўузду тїшїндїм, бул ай-

тылган сындын тїпкї-тамары Ош жана Ноокат районунун дарыгер-лери менен байланыштуу. Эсиўер-де болсо, мындан бир нече жыл мурун, жергиликтїї дарыгерлерге кылмыш иши козголуп, медицина кызматкерлерин кылмыш-жаза кодексине тартылышкан. Жалал-Абад шаарынын дарыгери, жерги-ликтїї профсоюздар єзїлєрїнїн милдетин так аткарылган жок, деп айтып жїрєт. Бир четинен ал ки-шинин тынчсызданып, кызуу кан-дуулукка алынып аткан адам ка-тары тїшїнсє болот, себеби анын кесиптештери жоопкерчиликке тартылышкан, ошондой жагдай-да ар бир адам кимге кайрылаарын билбей, жардамга муктаж болуп калат эмеспи.

Ал эми, жергиликтїї аймактык тармактык профсоюздардын кан-чалык деўгелде жардам бергенде-ри, єзїнчє маселе. Объективтїї маалымат боюнча, 2009-жылдын,

22 майында єткєн саламаттыкты сактоо кызматкерлеринин проф-союздардын Борбордук комите-тинин 4-ї кєчмє пленумда Ноокат аймактык ооруканасынын дирек-тору Т. Султанов жарыш сєзгє чыгып сїйлєгєн. Єз сєзїндє тє-мєнкїдєй маалыматтарды берген: “тергєє жїргїзїлїп жаткан дары-герлер бїгїнкї кїндє акталганды-гын белгилей кетким келет. Бул иште баштапкы кесиптик бирлиги-нин тєр айымы Людмила Магдее-ва салымы чоў, ал Ноокат районун медициналык кызматкерлеринин укугун коргоо Фондусун тїзгєн. Себеби адвокат жалдаш їчїн кєп каражат керек болчу. Акчалай жар-дамды негизинен кесиптик бирлик уюмдарынан алдык”.

Мага жеткен маалыматтарга таянсак, эле? Л. Магдеева сала-маттыкты сактоо профсоюзунун Борбордук комитетинин тєрагасы Саалиев Накен Саалиевичтен жар-дам сурап келген, ал киши жагдай-ды тїшїндїрїп, тергєєдєгї дары-герлер тынымсыз тамак-аш, дары дармек жана сїйлєшїїлєрї менен камсыз болгонун кабарлаган. Бор-бордук комитет акчалай жардам которуп берген, андан тышкары регионалдык кесип бирлигинин борборлорун жардам берїїнї су-нуштаган. Натыйжада профсоюз-дук бюджеттен – 120 000 сомго акчалай каражат топтолуп, ага адвокат жалданып, сурактагы да-рыгерлер толугу менен акталган. Кийинчерээк кєз карандысыз ме-дициналык эксперттик комиссия медицина кызматкерлери тарабы-нан жаўылыштык кетпегендигин тастыктаган.

Буга чейин профсоюздук ынты-макты бєлїп-жаруу, аброюн тїшї-рїї їчїн коомчулуктун алдында айрым саясатчылардын камчы-сын чаап жїргєн желдеттер ара-кеттерди кылышты. Биз чагым-чыл аракеттерге туруштук бере алдык, коркуп, башыбызды ийип берген жокпуз, тескерисинче ай-тылган негизсиз дооматтарга, фак-тылар жана документтер менен далилдїї жооп бере алдык. Ай-рымдары аша-чаап, одоно сєздєр-дї айтканга жетишти, бирок биз коомчулукка тїшїндїрдїк, туура маалыматты албай туруп шек кел-тирїї болбойт деп. Жыйынтыктап айтканда, учурдагы Кыргызстан профсоюздар Федерациясы - Єк-мєттєн, Жогорку Кеўештен, пар-тиялардан, саясий топтордон жана саясатчылардан кєз каранды эмес, профсоюздар Федерациясы єз ал-дынча иш кылган, эмгекчилердин таламын талашкан, туруктуу мак-саты бар коомдук уюм.

25-апрель, 2014-жыл

7

2004-жылдагы Гаитидеги аме-рикалык тєўкєрїш болуп, бул мам-лекеттин президенти Жан-Берт-ран Аристид куулгандан кийин, мен Аристиддин адвокаты Айра Курзбандын Майамидеги сєзїн угуп калдым. Єз сєзїн ал табыш-мактан баштады: «Эмне їчїн Ва-шингтондо эч качан тєўкєрїштєр болбойт?». Дароо жандырмагын берди: «Анткени Вашингтондо АКШнын элчилиги жок». Адво-каттын бул кириш сєзїн угуучулар кубаттаган кол чабуулар менен то-сушту, анткени алардын арасында кєпчїлїгї америкалык гаитяндар эле жана Курзбандын эмне туура-луу айтып жатканын абдан жакшы тїшїнїшкєн.

Украинанын коопсуздугунун му-рунку башчысы Александр Яки-менконун айтымында, бул мамле-кеттин єкмєтїн кетирген майдан уюштуруучулары америкалык эл-чиликтин ичинде жашап алышкан. Ал жакта кїнїгє болушкан. Рос-сиялык атайын кызматтын мате-риалдары боюнча билишибизче, бул адамдар элчи Пайетт, арасында Дик Чейнинин мурдагы жардамчы-сы, европалык жана евразиялык иштер боюнча мамкатчынын орун басары Виктория Нуланд бар тєў-кєрїш їчїн жооптуу америкалык чоўдор менен абдан тыгыз байла-нышта болушкан. Бул адамдардын элчиликте жїргєн кїндєрї аларгы ЦРУнун адамдары стратегия жана тактика боюнча сабак єтїп жатыш-канын божомолдой алабыз.

Украинадагы тєўкєрїштї тары-хый алкакка салганда, биз АКШ 1953-жылдан бери жок эле дегенде 80 жолу чет єлкєлєрдє ийгиликтїї же ийгиликсиз тєнкєрїш уюштур-ганын кєрєбїз. Президент Эйзен-хауэр Ирандын мисалында ЦРУ Батыштын коммерциялык жана геосаясый кызыкчылыктары їчїн єз элинин келечегин курмандык-ка чалуудан баш тарткан єкмєт-тєрдї кулата алганын байкап кал-ганынан башталган. Америкалык тєўкєрїштєрдїн кєпчїлїгї каар-дуу куугунтуктоолор, адамдарды уурдоо, сот-чоту жок эле єлтїрїї, кыйноолорго, коррупцияга, жа-кырчылык жана теўсиздикке жана ошондой эле ушундай тєўкєрїш-тєрдєн жабыркаган єлкєлєрдїн элдеринин демократиялык умту-луусунун кыйрашына алып келген. Украинадагы бийликке келген кїч-тєрдїн плутократиялык жана ульт-раконсервативдїї мазмуну деле єзгєчєлєнбєйт деп айтууга болот.

Америкалык аскерлерден жа-быркагандар: Иран (1953), Гвате-мала (1954), Таиланд (1957), Лаос (1958—1960), Конго (1960), Тур-ция (1960, 1971, 1980), Эквадор (1961 и 1963), Тїштїк Вьетнам (1963), Бразилия (1964), Домини-кан Республикасы (1963), Арген-тина (1963), Гондурас (1963 жана 2009), Ирак (1963 жана 2003), Боливия (1964, 1971 жана 1980), Индонезия (1965), Гана (1966), Греция (1967), Панама (1968 жана 1989), Камбоджа (1970), Чили (1973), Бангладеш (1975), Пакис-

тан (1977), Гренада (1983), Маври-тания (1984), Гвинея(1984), Бур-кин-Фасо (1987), Парагвай (1989), Гаити (1991 и 2004), Россия (1993), Уганда (1996) жана Ливия (2011). Бул тизмеге ийгиликсиз аяктаган ушул эле сандагы тєўкєрїштєр жана Африка менен башка жер-лердеги окуялар кирген жок.

АКШ демократияны коргоп жатабыз деген жалгандын арка-сы менен аны жок кылуу аракет-тери дїйнєнї кооптуу, акыйкат-сыз кылып, їмїттї єлтїрїп жатат. 2005-жылы жазуучу Гарольд Пин-тер адабият боюнча Нобель сый-лыгын алып жатып, АКШ туура-луу тємєнкїчє айткан: «Америка жакшылык кылып жатам деген маска кийип алып, бїт дїйнєдєгї бийликти манипуляция кылууда. Бул гипноздун эў мыкты, акыл-дуу жана ийгиликтїї актысы... Бул каардуу, кєўїл кош, текебер жана аеосуз аракеттер, бирок абдан акылдуу аракеттер дагы».

Гарольд Пинтердин тїшїндї-рїїсї боюнча, Кошмо Штаттар да-йыма “тємєн интенсивдїї чыр-ча-тактарга” орун берип, басып алуу жана оккупациядан баш тарты-шат. ЦРУ жана спецназ єкмєттєрдї кулатуу жана америкалык дїйнє-лїк бийликти орнотуу ашыктыгы-на каршы чыккан ар кандай кый-мылдарды басуу максатында кол балдарын жана жашыруун опера-цияларды колдонушат. Тєўкєрїш ушундай операциянын натыйжа-сы болуп чыгат, ал эми “тємєнкї интенсивдїї” ыкмалар натыйжа бербегенде мамлекет АКШ тара-бынан тїз эле аскердик агрессия-га туш болот. Буга Ирактагы жана Панамадагы окуялар мисал.

Бирок негизинен америкалык тєўкєрїштєр 1953-жылдан баштап 2014-жылга чейинки колдонулган ыкмага ылайык ишке ашырылат. Бул ыкмада їч баскыч бар.

ОППОЗИЦИЯЛЫК КЇЧТЄРДЇ ТЇЗЇЇ ЖАНА

БЕКЕМДЄЄБиринчи баскычта колдонулган

ыкмалар шайлоо аркылуу ишке ашабы, же антиконституциялык тєўкєрїш аркылуубу – айырмасы

жок. Бул ыкмалардын кєбї Экинчи дїйнєлїк согуштан кийин Европа жана Азиянын оккупацияланган єлкєлєрїндєгї бийликке оўчул-дарды алып келїї максатында иш-телип чыккан. Алардын ичинде консервативдїї саясый партиялар-ды, студенттик уюмдарды, проф-союздарды жана ММКларды тїзїп, каржылоо, курмандыкка чалынчу єлкєдє жана аймактык, эл аралык жана америкалык ММКлардагы жакшы уюшулган, каржыланган пропагандалык кампанияларды жїргїзїї.

Буга мисал согуштан кийинки Италия. АКШнын аракети менен бул єлкєдє бийликке социалисттер жана коммунисттер келбей, АКШ-нын колдоосуна ээ болгон корруп-циялык коалициялар келген жана Италияны 46 жыл башкарышкан.

Ушундай эле ыкмалар Чилиде колдонулган, 1960-жылы Саль-вадор Альенденин шайланышы-на каршы.

Украинада АКШ 1991-жылдан бери иштеп келе жатат. Алар ба-тышчыл партиялар менен талап-керлерин тїртїшїп, 2004-жылы бул “кїлгїн революцияга” алып келген. Бирок батыш колдогон Виктора Ющенко менен Юлия Ти-мошенконун бийлиги да корруп-цияланышып кетип, 2010-жылы Виктор Янукович президент бо-луп шайланган

АКШ єзїнїн болгон ыкмаларын колдонуп, бул 2014-жылы тєўкє-рїшкє алып келди. Демократия-ны колдоо америкалык улуттук фонду Украинадагы 65 долбоорун каржылаган. Фонддун президенти Карл Гершман єзїнїн Washington Post гезитине чыккан макаласында Украинаны “башкы сыйлык” деп атаган, анткени америкалык опе-рация бул єлкєдє кезектеги бас-кычка кирип жаткан.

КЇЧ КОЛДОНУУ МЕНЕН ЄТКЄН КЄЧЄ

ДЕМОНСТРАЦИЯЛАРЫ2013-жылдын ноябрында Евро-

союз президент Януковичке 1500 барактан турган “эркин соода жїр-гїзїї макулдашуусун” сунуштаган. Бирок мында Украинанын ЕСтеги

мїчолїгї жєнїндє бир да сєз бол-гон эмес. Бул макулдашуу Украина-нын чек арасын батыштын экспор-ту жана инвестициялары їчїн ачып жаткан, бирок жооп катары Евро-союздун чек арасын ачуу каралган эмес. Сыр жана канаттуу куштун ири єндїрїїчїсї катары Украина ЕСке макулдашуга ылайык болго-ну сырдын 5 пайызын жана куш-тун 1 пайызын экспорттой алмак. Ошол эле учурда батыш фирмала-ры Украинаны Россиянын рыногун Азиядан келген арзан азык-тїлїккє толтуруу максатында колдонмок. Бул жагдай Россия тарабынан чек араны жаап салуусуна алып келип, чыгыш Украинанын єндїрїїчї ба-засына чоў сокку урмак.

Тїшїнїктїї себептер менен Виктор Янукович ЕСтин макулда-шуусунан баш тартты. Киевдин ба-тышчыл жана оўчул топтору їчїн бул кєчєгє чыгууга белги болуп калды. Ал эми кїч колдонуп ак-цияларга чыгуу режимдерди ал-маштыру боюнча америкалык ст-ратегиянын негизги бєлїгї болуп калганын танбашыбыз керек.

Украинада кєчє нааразычылык акциялары 2014-жылдын янва-рында элдин башына неонацист-тик “Эркиндик” партиясы жана “Оў сектордун” согушчандары тур-ганда кїч колдонула баштады. “Оў сектордун” согушчандары Украи-нада 6 ай мурда эле пайда болуш-кан. Бул уюмду АКШ жана Ев-ропада жашаган украиналыктар жарым-жартылай каржылоодо. Ошондой эле бул ЦРУнун дан дол-боору болушу мїмкїн.

МАМЛЕКЕТТИК ТЄЎКЄРЇШ

Оппозициялык кїчтєрдї тїзїї жана аларды активдїї иш-аракет-терге даярдоо, ошондой эле кєчє-лєрдєгї кагылышууларды кеўей-тїї – бул єзгєчє кырдаалды тїзїї жана аны бийликти басып алуу їчїн єкмєттї кетирїїгє шылтоо катары колдонуу боюнча страте-гия. ЦРУнун кураторлору тєўкє-рїштєрдїн лидерлерин окутуп, даярдаган соў, америкалык жетек-чилер єз пландарын ишке ашырып, кєчєлєрдє кагылышуулар башта-

лат. Мыйзам жана тартип толугу менен жокко чыгарылып, мамле-кеттик мекемелер иштебей кал-ганда, сокку урулуп, єкмєт бий-ликтен кетирилип, тєнкєрїштїн лидерлери алып келинет. Иранда Мохаммед Моссадык кєчєлєрдє жїздєгєн адамдар єлє баштаганда кан тєгїїнї токтотуу їчїн отсавка-га кеткен. Чилиде генерал Пиночет президенттик сарайга авиасокку урган. Гаитиде 2004-жылы амери-калык аскерлер тїшїп, президент Аристидди кызматтан кетирип, мамлекетти курчоого алышкан.

Украинада Нуланд жана Пайет-тин пландары боюнча 27-февралда Арсений Яценюкту премьер-ми-нистр кылып дайындашты.

Украинадагы тєўкєрїштїн айырмасы – ал жакта армиянын ролу абдан аз болгонунда. Адат-та АКШ жергиликтїї аскер офи-церлерин абдан жакшы колдону-шат. Америкалык армия аскерлер арасындагы мамиле менен байла-ныштарды єнїктїрїп, келечектеги тєўкєрїш лидерлерин тандап, даяр-дашат. Президент Обаманын аме-рикалык спецназдын иш-аракетин 134 єлкєгє таратканы бул процесс уланып, єрчїп атканын далилдейт.

Бирок Украинада аскерлердин нейтралдуу, кээде россиялык по-зициясы АКШнын куралы боло албай, Нуланд менен Пайетт жа-ўычылдык киргизип, “Эркиндик” жана “Оў сектор” сыяктуу неона-цисттик уюмдарды колдонушту.

Тарых кєрсєткєндєй, америка-лык тєўкєрїштєрдїн жарымы ий-гиликсиз аяктайт. Бирок ийгилик болбогон кїндє да америкалыктар курман болбойт жана мурункудай эле жашай беришет. Кагылышуу, хаос, жакырчылык їчїн дайым кур-мандыкка чалынган мамлекеттин эли керт башы менен азабын тартат. Ал эми Нуланд же Пайетт сыяктуу тєўкєрїш уюштуруучулары Госдеп же ЦРУнун карьералык тепкичи ме-нен кєтєрїлїїнї улантышат.

Америкалык тєўкєрїштєрдїн дагы бир єзгєчєлїгї – бул чыныгы журналистиканы басынтуу. Єз та-биятынан тєнкєрїштєр жашыруун операциялар болуп саналат жана америкалык ММКларга булар-га тиешеси бар ЦРУнун кызмат-керлеринин ысмын атоо сыяктуу “улуттук коопсуздуктун” сырларын ачууга тыюу салынган. Расмий ула-мыштарды эле тараткан ММКлар мындай операциялардын абдан маанилїї пропагандалык бєлїгї-нїн шериктештери болуп калууда.

Батыштын ММКлары бїгїн пропагандалык машинанын аб-дан мыкты куралы болуп калды. Медиакорпорациялар Батыштын геосаясый жана коммерциялык экспанциясынан єз пайдасын кє-рїшєт жана бул экспенцияны тей-леп жатып, алардын бизнес-їл-гїсїнїн алынгыс бир бєлїгїнє айланышкан. Мындай журналист-терден америкалык тєўкєрїштєр тууралуу фактыларды жана чыны-гы маалыматты кїтїї пайдасыз.

Которгон Бектур БАЙМОЎОЛОВ

ДЕМ-ОХРАТИЯ

Чет єлкєлїк єкмєттєрдї кулатуу боюнча америкалык аракеттер дїйнєнї кооптуу кылып, їмїттї жок кылат, - Alter Net

МАМЛЕКЕТТИК ТЄЎКЄРЇШТЄРДЇН АМЕРИКАЛЫК МАШИНАСЫ:

1953-ЖЫЛДАН БЕРКИ ДЕМОКАРТИЯНЫ ЖОК КЫЛУУ

25-апрель, 2014-жыл

8 ЫНТЫМАК

«КЫРГЫЗСТАНДЫН КЕЛЕЧЕГИ – БИРИМДИКТЕ» ЫНТЫМАК ЖЫЙЫНЫ

2014-æûëäûí 23-àïðåëèíäå Òàðûõ ìóçåéèíèí æûéûíäàð ºò¿¿÷¿ çàëûíäà

“Êàëûñ” æàøòàð ñàÿñèé êûéìûëûíûí òºð àãàñû Æ. Ìîëäîêìàòîâ “Êûðãûçñòàíäûí êåëå÷åãè áèðèìäèêòå” àòòóó ûíòûìàê æûéûíûí ºòêºðä¿.

Ынтымак жыйындын башталы-шын КР улуттук гимни менен баш-талды. Кыргыздын байыркы бий-леринин бири болгон “Кара жорго “ бийи бийленди. Андан соў, Же-ўиш мырза ынтымак жыйындын алдында, жыйындын максаты жана маселелерин айтуу менен башта-ды. “Акыркы кїндєрї коўшу жана алыскы мамлекеттердеги саясий кырдаалдан улам курчушуна бай-ланыштуу жана єлкє ичиндеги сая-

сий абалдын байма-бай єзгєрїп турушунан улам эгемендїї мам-лекетибиздин кєз-карандысыз-дыгына шек келїїдє деп, мамле-кеттїїлїктїн сакталышына жана элдин бекем биримдигине умтул-ган жарандар тынчсыздануу менен кабыл алып, “Кыргызстандын ке-лечеги- биримдикте” аталышында ынтымак жыйынын єткєрїї учур-дун талабы деп эсептейбиз.

Жыйындын максаты: Чет-мамлекеттердеги революция жана тєнкєрїштєрдєн соў, єлкє ичинде-ги саясий бейстабилдїїлїк жана туруксуздуктан улам жалпы Кыр-гызстан элин ынтымакка жана би-римдикке їндєє

Кыргызстанда кєп улуттун жа-шаганына байланыштуу диаспора-лардын єкїлдєрїнїн катышында жалпы кыргызстандыктарды ын-тымакка чакыруу” деп айтып кетти.

Жыйындын расмий ачылышы – (алып баруучу) келген катышуучу-ларды, башка улуттун єкїлдєрїн,

коноктордун, Массалык маалы-мат каражаттарынын єкїлдєрїн жыйынга келгенине ыраазычылык билдирип, жыйындын атын атап, негизги маўызына жана максаты-на кыскача тїшїндїрїп “Калыс” жаштар саясий кыймылы туура-луу кыскача маалымат берип кетти: 2010-ж. апрель элдик революция-сынан кийин єлкєнїн бардык ре-гиондорунан активдїї жаштардын биригїїсїнєн негизделген уюм. Буга чейин мамлекеттик жана улуттук ири иш чараларды єткєзїї менен, зор жетишкендиктерди кам-сыздаган , карапайым калкка жар-дамын аябаган жаштардын алгачкы жана алдыўкы уюмдарынын бири. Бїгїнкї єлкєбїздє болуп жаткан саясий кубулуштардан улам тын-чы кеткен жаштар элди ынтымакка їндєп, биримдикке чакырып, ын-тымак жыйынын єткєрїїдє. Ан-дыктан ынтымак жыйынына куш келипсиздер жана бїгїнкї жыйын-ды ачык деп жарыялады.

Кыргыз калкын тїзгєн этнос-тордун улуттук кызыкчылыкта-рын чагылдырып, Кыргыз Рес-публикасындагы жалпы калктын тилектештигин камсыз кылууга чакырган массалык коомдук уюм. Кыргызстан калкынын ассамблея-сынын тєрагасы Мурзубраимов Бектемир Мурзубраимович бул кє-тєрїп жаткан маселелерди кол-доорун тереў баса айтып кетти..

Кыргызстандагы Чечен элинин диаспорасынын мїчєсї Кутсаев Руслан кыргызча сїйлєп, Манас айтканы жыйындын катышуучу-ларын таў калтырды.

Кыргызстандагы эў алгылык-туу уюмдардын бири, кєптєгєн мамлекеттик орчундуу маселелерди чечїїгє жетишкен “Кыргыз Чоро-лору” уюмунун тєрагасы Кочор-баев Замир мырза да бул жыйынга кїбє болду..

Жыйындын негизги бєлїгїн: ынтымак жана биримдикке ба-гытталган атайы доклад жана пре-

зентациясы менен “Калыс” саясий кыймылынын тєрагасы Жеўиш Молдокматов. Алыскы жана жа-кынкы чет-мамлекеттердеги тєў-кєрїштєрдїн башаты, башаламанга чейинки жашоо жана андан кийин-ки абалды чагылдырган чакан пре-зентациясын кєргєзїп єттї.

Кыргызстанда стабилдїїлїк ме-нен мамлекеттїїлїктї сактап ка-луу жєнєкєй жарандардын колунда экендигин баяндап, жыйындын ка-тышуучуларынын жалпы элди ын-тымакка чакырып кетти. Кыргыз Республикасынын эмгек сиўирген дунган ырчысы Сулейман Люшсан єз тилинде ырдады. Ал эми уйгур диаспорасынын єкїлдєрї "Инти-зар" бий тобу єнєр кєрсєтїшсє, Ка-зак элинин єкїлдєрї Ержан Мусин созолонто кыргызча ырдады. Жы-йындын катышуучуларын Тарых музейинин алдынкы бетине жал-пы сїрєткє тїшїї менен аяктады.

Канат КЕБЕКОВгытталган атайы доклад жана пре-

9

25-апрель, 2014-жыл

СЫНАК

КУУнун 2014-жылдын

2014-жылдын 22-апрелинде Кыргыз Улуттук университети-нин “2014-жылдын Периси жана Мырзасы” деген аталыштагы кон-курс Кожомкул атындагы спорт сарайында болду. Студенттер окуу жылы башталгандан баштап чы-дамсыздык менен кїткєндїгї залдагы орундун жетишпей кал-гандыгы аныктап берди. Алгач ка-тышуучулар баардыгы биригип Вена вальсын бийлеп беришти. Алгач сєздї КУУнун окуудан тыш-каркы иштер боюнча проректор Жеўиш Акматов бул кечени ачып берди. Андан соў катышуучулар їчїн сынак єз дастарконун жайып берди. Дасторкондун бетине “Де-филе”, визиттик карточка”, “Араб бийи” ( кыздар їчїн), балдар їчїн “Кара жорго” бийи деп тапшырма-лар берилди. Бул тапшырмаларды калыстар тобуна кирген

• Áàêûò Òºðºáàåâ-Æîãîðêó êå¢åøòèí äåïóòàòû (êàëûñòàð òîáóíóí òºðàãàñû)

• Ñàëàìàò Ñàäûêîâà- Êûðãûç Ðåñïóáëèêàñûíûí Ýë àðòèñòè

• Òóðóñáåê Ìàìàøåâ- “Äàñìèÿ” ýñ àëóó êîìïëåêñèíèí æåòåê÷èñè

• Çàìèðà Ìîëäëîøåâà - áåëãèë¿¿ ñòèëèñò-äèçàéíåð

• Êàì÷û Ñàðûáàåâ-áåëãèë¿¿ àêòåð

• Ìèðçàäà Êàëûêîâà- “Àê-áàòà” ïðîäþñåðäèê áîðáîðóíóí æåòåê÷èñè

• Êóáàò Áîëîòêàíîâ - ÊÒÐÊíûí ì¿ä¿ð¿í¿í îðóí áàñàðû

• ÿëñàðà Àéäàðêàíîâà-“Ìè¢ êûÿë” áèé÷èëåð òîáóíóí

æåòåê÷èñè

Мына кыргызга тєбєсї кєрї-нїктїї адамдар ар катышууга єз-дєрїнїн баалары менен баалап турушту. Мындан тышкары сах-нанын кєркїн ачкан Сакиш ме-нен Бопуш, миў кыял бийчилер тобу, тамашоу лигасында ойно-гон “Нацтан” командалары кош-топ келишкен.

Жусуп Баласагын атындагы Улуттук университетинин окуудан тышкары иштери боюнча проректору Акматов Жеўиш.

- Жеўиш агай, бул иш чара боюнча кыскача маалы-мат айтып берсеўиз?-Бул улуттук университетинин

салтка айланып калган, жаштар комитети менен бирге жыл са-йын уюштурулуп туруучу иш ча-ралардын бири. Жаз келгенде май майрамынын астында єткєрєбїз. Ошол салтты улантып бїгїн ошол майрамдын 2014 жылдын жыйын-тыгын чыгарып жатабыз. Бул биз-

дин 3 тур. Буга чейин 1 тур фа-культеттер, институттун, окуу борборлордун арасында єткєн, ал жерде ар бири єзїнїн сулууларын алып чыккан. 2 тур бул универ-ситеттик деўгээлде єтїп ал жер-ден бїгїнкї 21 студент тандалып чыккан. Ал эми баш байге Турция-га 5 кїнгє эс алып келїї. Бул баш байгебиз демєєрчїлєр тарабынан уюштурулду. Демєєрчїлєрїбїзгє ыраазычылык билдирип кетем.

Жусуп Баласагын атындагы Кыргыз Улуттук университетинин жаштар комитетинин тєрагасы МААТКЕРИМОВ Бакыт:

- Бакыт агай, менин били-шимче буга чейин ушунча-лык жогорку деўгээлде иш университетте єткєрїл-гєн эмес, буга себеп эмне? - Буга чейин єткєрїлїп келчи.

Бирок, мынчалык деўгээлде єт-кєрїлгєн эмес. Анткени, быйыл бул иш чараны мамлекеттик деў-гээлде єткєрїїгє бел байлаган-быз, мына ошол максатыбызга жетип отурабыз. Быйыл демєєр-чїлєрдї издеп таап, кудайга шї-гїр мынчалык демєєрчї табылат деп ойлогон да эмеспиз. Мынча-лык деўгээлде єтїшїнїн себи-би биздин ректорубуз Исамиди-нов Искендер агайыбыздын жана окуудан тышкаркы иштер боюнча проректорубуз Акматов Жеўиш агайыбыздын салымдары абдан чоў. Ал эми баш байгени койго-нубуздун себеби, акыркы кїндє-рї мындай иш чараларга студент-тердин катышуусунун саны абдан азайып кеткен. Мына ошолор-дун санын кєбєйтїї їчїн, алар-ды кызыктыруучу чоў баш бай-ге койгонбуз. Албетте, мындай баш байгелер мындан кийин да болот, колдон келсе мындан да чоў байгелерди койгонго аракет кылабыз.

Конкурстун катышуусу кыргыз улуттук университеттин эл аралык факультетинде 1-курсунун студентти НУРБЕК кызы Жибек.

- Бул конкурска кандай бо-луп катышып калдыў?- Мен буга чейин бєлєк сынак-

тарга катышып, байгелїї орун-дарды ээлеп жїргєндїктєн, инсти-туттун жетекчилери кароо сынагы жок эле ишеним кєрсєтїп бул кон-

курска жиберишкен. “Эў биринчи утуш эмес катышуу” деген сєз мага тийиштїї эмес деп ойлойм. Ант-кени, “конкурска келгенден кийин утушуў керек” деген ураан менен келгем. Баардык нерсе кудайым-дын буйругунан эмеспи, кудайым буюрса утушка ээ болом деген ой-домун. Бул сынак абдан кызыктуу єтїп жатат. Атаандаштарым абдан кїчтїї экен.

Кыргыз улуттук университетинин Евразия инновациялык технологиялар факультетинин 1-курсунун студенти АСАНБЕКОВА Айдай.

- Сиз бїгїн конкурска кє-рїїчї катары келиптир-сиз, сиздин кєз карашыўыз боюнча бул конкурс кандай болду? - Бїгїнкї конкурс мага абдан

жакты жана аябай кызыктуу болуп жатат. мен бул жерге бир гана кє-рїїчї катары эмес колдоочу ката-ры да келдим. Бул конкурска мени менен чогуу окуган “ КУУнун Мыр-засы” наамына ат салышып жаткан Самаган уулу Бексат жана “КУУ-нун Периси” наамына ат салы-шып жаткан Насипбекова Алина-ны колдогону келдим.

Ал эми конкурстун баш байгеси 5 кїнгє Турцияга эс алып келїїгє жолдомо болчу. Журналистика фа-культетинин 2-курстун студенти Жамгырчиева Айзада “Мисс КНУ-2014” наамын утуп алган. Наам менен бирге жолдомого ээ болгон.

• 1-îðóíãà òàðûõ ôàêóëüòåòèíèí 2-êóðñ ñòóäåíòè Áàêòûãóëîâà Íóðñóëóó òàòûêòóó áîëóï, ÆÊ äåïóòàòû Áàêûò Òºðºáàåâäåí 10 ìè¢ ñîì àëäû;

• 2-îðóí Êûðãûç-Êûòàé èíñòèòóòóíóí ñòóäåíòêàñû Ýðêèíáåêîâà Áåãèìàéãà ûéãàðûëûï, "Àê áàòà"

ïðîäþññåðäèê áîðáîðóíàí àêûñûç âèäåðîëèêêå òàðòûëóóãà ñåðòèôèêàò áåðèëäè;

• 3-îðóíäó Ïåäàãîãèêàëûê êàäðëàðäû ìàêñàòòóó äàÿðäîî èíñòèòóòóíóí ñòóäåíòêàñû Òàøìàòîâà Àêûëàé ýýëåï, ÊÓÓíóí ïðîôêîìó òàðàáûíàí Ûñûê-ʺë㺠5 ê¿íä¿ê æîëäîìî ûéãàðûëäû.

Балдар арасында “Мистер КНУ-2014” наамы юридикалык колледждин студенти Акмата-лиев Даниель утуп алган. Даниель да 5 кїндїк Турцияда эс алуу жол-домосуна ээ болгон.

• 1-орунду журналистика фа-культетинин 2-курс студенти Жа-кыпбек уулу Нурсултанменен Пе-дагогикалык кадрларды максаттуу даярдоо институтунун студенти Кубанычбек уулу Улукман ээле-шип, ЖК депутаты Бакыт Тєрє-баев берген 10 миў сомду бєлїп алышты;

• 2-орун Евразия инновация-лык технологиялар факультетинин 1-курс студенти Самаган уулу Бек-затка ыйгарылып, ага да "Ак бата" продюсердик борборунан акысыз видеороликке тартылууга серти-фикат берилди;

• 3-орунду Педагогикалык кадр-ларды максаттуу даярдоо инсти-тутунун студенти Кубатбек уулу Азизбек ээлеп, КУУнун профкому тарабынан Ысык-Кєлгє 5 кїндїк жолдомо ыйгарылды. Кошумчалай кетчї нерсе Евразия инновация-лык технологиялар факультетинин 1-курстун студенти Самаган уулу Бекзат сынак учурунда сахнага

кыргыз желеги тагылган "крутой" велосипеди менен чыгып: “Биздин депутаттар деле велосипед минип, ага кыргыз желегин тагып коюш-са, алыстан эле депутаттын вело-сипеди экени билинмек" деп та-машалаганда, сынакта калыстар тобунун тєрагалык милдетин ат-карып жаткан Жогорку Кеўештин депутаты Бакыт Тєрєбаев "Вело-сипедиўди мага бер. Анын ордуна “Хонда Фит” автоунаасын тартуу кылайын" деди. Ошентип, кїтїлбє-гєн жерден Бекзат "крутой" вело-сипедин "крутой" автоунаага "ал-маштырып" алды.

Рахатбек РЫСАЛИЕВ

КУУнун 2014-жылдынКУУнун 2014-жылдын

Мырзасы жана Периси

2014-жылы 22-апрелинде Кожомкул атындагы спорт сарайында Кыргыз Улуттук университетинин “2014-жылдын Мырзасы жана Периси” аттуу кароо сынак болуп єттї. Бул сынакка университеттин ар кайсы факультеттеринен, институттарынан жана башка тармактарында окуган кыздар жана балдар университет арасынан таймашып финалга кыздар арасында 11 кыз КУУнун Периси наамына ат салышты, ал эми КУУнун Мырзасы наамына 10 бала ат салышкан. Кененирээк тємєндєгї баяндамабызды сунуштайбыз.

25-апрель, 2014-жыл

10 МАЕК

МАМЛЕКЕТТИК ЖАНА МУНИЦИПАЛДЫК КЫЗМАТТАРДЫН САПАТЫ ЖОГОРУЛАСА,

ЭЛДИН ЖАШООСУ ДА ЖОГОРУЛАЙТ

- Долбоордун алкагында кандай иш чаралары ат-карылууда?- Долбоор 2013-жылдан баш-

тап єз ишмердїїлїгїн жїргїзїп келе жатат. Долбоордун алкагында Кочкор районунун тургундарына муниципалдык жана мамлекеттик кызматтар, алардын сапаты, му-ниципалдык жана мамлекеттик кызматтарды алууда чыккан кєй-гєйлєр боюнча ооз эки, кат тїрїн-дєгї, топтук юридикалык кеўеш-терди берїїдєбїз. Юридикалык кеўештерден тышкары, жергилик-тїї тургундарга, жергиликтїї жа-мааттарга, айылдык кеўешинин депутаттарына жана айыл єкмєтї-нїн кызматкерлерине муниципал-дык жана мамлекеттик кызматтар боюнча мыйзамдарды, маалымат-тарды таркатып, маалыматтык-тематикалык чогулуштарды жана коомдук угууларды єткєрїп жа-табыз.

- Коомдук угуу деп айтып калдыўыз. Коомдук угууну єткєрбєй эле, єзїўєр эле юридикалык кеўешиўер-ди берип, жардам берсеўер болбойбу? - Коомдук угуунун эў негизги

максаты – бул жергиликтїї эл-дердин укуктук аў сезимин жого-рулатып, элдин кєйгєйлєрїн єз-дєрїнїн катышуусу менен чечїї болгондуктан. Коомдук угууларды биз жергиликтїї элдин кєйгєйлє-рїн элдин, жергиликтїї єз алдын-ча башкаруу органдарынын жана мамлекеттик бийлик органдары-нын єкїлдєрїнїн катышуусунда єткєрїп жатабыз. Себеби ошол

коомдук угууда элдин кєйгєйлєрїн жергиликтїї єз алдынча башкаруу органдарынын жана мамлекеттик бийлик органдарынын єкїлдєрї-нїн катышуусунда элдин кєйгє-йїн чечїї жолдорун талкуулайбыз жана издейбиз. Анан эў керектїї жолун тандап жыйынтык чыгара-быз. Биз юристтер фасилитатор гана болобуз. Башкача айтканда, элди єздєрїнїн кєйгєйлєрїн мый-замдын чегинде єздєрї чечїїсїн їйрєтєбїз. Бул элдин укуктук аў сезимин жогорулатат жана кор-рупциянын тємєндєшїнє алып ке-лет. Жакында Кочкор районунун Дєў-Алыш айылында кєрїстєнгє жер участогун бєлїп берїї кєйгє-йї боюнча коомдук угуу єткєрдїк. Коомдук угуунун жыйынтыгында Дєў-Алыш айылынын тургунда-ры Кочкор райондук мамлекет-тик администрациясынын баш-чысы Ж. Шералиевге тийиштїї кайрылууларын жєнєтїштї. Азыр-кы тапта жыйынтыгын кїтїїдє-бїз. Бул жерден биз элге кєрїс-тєндї їчїн жер участогу кандай тартипте бєлїнїп берилет жана кайсыл жерлерден берилет. Ошон-дой эле кєрїстєнгє жер участогун бєлїп берїї їчїн арыздарды берїї процедураларын кандай жїргїзїл-гєндїгїн элге кеўири тїшїндїрїп бердик. Ал эми эл болсо бул мый-замдардын негизинде єздєрїнїн кайрылууларын Кочкор райондук мамлекеттик администрациясы-на жолдоп жатышат. Бул жерден биринчи эл єзїнїн кєйгєйїн єзї чечкенге аракеттерди жасады, эми элдин кєйгєйїн чечип берїї кезеги жергиликтїї мамлекеттик бийлик органдарынын єкїлдєрїндє. Мына

єзїўїз кєргєндєй коомдук угуунун эў негизги максаты элдин укуктук аў сезимин жогорулатуу.

- Долбоордун алкагын-да кайсыл жактар менен тыгыз иштешип жата-сыздар? - Долбоордун алкагында Коч-

кор райондук мамлекеттик адми-нистрациясы жана жергиликтїї єз алдынча башкаруу органдары менен тыгыз иштешип жатабыз. Мындан сырткары, жайыт коми-теттери жана айылдык кеўештин депутаттары менен дагы тыгыз иш-тешїїдєбїз. Баса белгилеп кетчї нерсе, Кочкор районунда Семиз-Бел жана Ак-Кыя жайыт пайда-лануучулар бирикмелеринин жа-йыт комитеттери аябай активдїї кызматташып, єздєрїнїн жайыт комитеттерин жана жайыт жер-лерин туура пайдалануу боюнча кеўештерин тынымсыз алышууда. Мен ойлоймун, келечекте, буюрса, бул эки жайыт комитеттери жак-шы ийгиликтерди жана жыйын-тыктарды кєрсєтє алышат.

- Демек, долбоор эл жана

жергиликтїї бийликтин мамилелерин кїчєтїп, жергиликтїї бийликтин кєрсєтїп жаткан мамле-кеттик жана муниципал-дык кызматтарын кєр-сєтїлїшїн жакшыртуу турбайбы? - Ооба так ошондой. Эгерде

элге кєрсєтїлїп жаткан мамле-кеттик жана муниципалдык кыз-маттардын сапаты жогоруласа, албетте элдин жашоосунун деў-гээли дагы жогорулайт. Мисалы долбоор иштеп келе жатканына 1-5 -жыл убакыт болуп калды. 1-5 жылдын ичинде ичїїчї суу ме-нен камсыз кылуу, таштандылар-ды чыгаруу, жамааттарды єнїк-тїрїї, кєз карандысыз кесиптик уюмдар, коомдук уюмдарды жана бала бакчалардын укуктук жактан калыптануусуна кєптєгєн юриди-калык жардамдар акысыз бери-лип келди. Мына анын жыйын-тыгында, документи жок болуп жїргєн бала бакчалар документ-терин иреттеп, мыйзамга ылайык-таштырып алышты. Мамлекеттик органдардан маалыматтарды жа-

рандарга берїї кєйгєйлєрї чечи-лип жатат. Таштандыларды чы-гаруу жана элди ичїїчї таза суу менен камсыз кылуу кєйгєйлєрї тынымсыз тїрдє жогору турган бийлик органдарына билдирилип келе жатат. Чечилген кєйгєйлєр бар, чечилип жаткан жана келе-чекте чечиле турган кєйгєйлєргє жергиликтїї бийлик мамлекет-тик органдарынын кєўїлдєрїн буруудабыз. Башкача айтканда ачык айкындуулук аркылуу мам-лекеттик жана муниципалдык кыз-маттардын элге кєрсєтїлїшїнїн сапаттарын кичине болсо дагы жо-горулатуу аракеттери болуп жатат десем, жаўылышпаймын. Себеби долбоордун алкагында эў негиз-гиси кєйгєйлєрдї мыйзам чегин-де чечсе болот экен дегенди элге кєрсєтїп їйрєтїїдєбїз. Кыскасы эмгектенишибиз гана керек!

Акжолтой БАЗАРОВ, Укук жана бизнести єнїктїрїї фондунун

Жергиликтїї ачыктуулук жана кызматташуунун

демилгеси» долбоорунун консультанты

Укук жана бизнести єнїктїрїї фондунун жана Борбор Азиядагы Евразия Фонду тарабынан «Жергиликтїї ачыктуулук жана кызматташуунун демилгеси» долбоору USAIDдин каржылоосу аркылуу иш жїзїнє ашып жатат. Бул долбоор республикабыздын Нарын жана Жалал-Абад облустарында ишке ашырылып жатат. Долбоордун алкагында жергиликтїї элге муниципалдык жана мамлекеттик кызматтар, алардын сапаты, муниципалдык жана мамлекеттик кызматтарды алууда чыккан тїшїнбєстїктєргє байланыштуу кєйгєйлєр боюнча ооз эки, кат тїрїндєгї юридикалык консультацияларды, соттон тышкаркы кызыкчылыктарды коргоо кызматтарын, топтук кеўештерди жана семинар-тренигдерди кєрсєтїлїп келїїдє. Бул ирет долбоордун жїрїшї тууралу суроолорду берїїнї чечтик.

«ТУЎГУЧ» ТЕАТРЫ «БИРИМДИК» СПЕКТАКЛЫН БОРБОРДУН ТУРГУНДАРЫ МЕНЕН МЕЙМАНДАРЫН АКЫСЫЗ КЄРЇЇГЄ

ЧАКЫРАТПрогрессивдїї демилгелер фонду тарабынан КР эл артисти Жамал Сейдакмато-

ванын жетекчилиги астында, «Туўгуч» театры Бишкек шаарынын тургундары менен меймандарын уникалдуу «Биримдик» спектаклын акысыз кєрїїгє чакырат. Иш-ча-ранын уюштуруучулары бїгїн, 24-апрелде АКИpress агенттигиндеги маалымат жы-йында билдиргендей, учурда Кыргызстан їчїн биримдик темасы актуалдуу идея бо-луп тургандыктан аталган спектаклдын ролу жогору болуп эсептелет.

Прогрессивдїї демилгелер фондунун жетекчиси Амангелди Жумадилов белгиле-гендей, кєрїїчїлєргє руханий байлык берїї менен жалпы элди, жаштарды патриот-туулукка чакырган чыгарманын мааниси тереў. Ж.Сейдакматованын айтымында, атал-ган чыгармада Кыргызстандын тарыхында чоў орун алган апрель окуясы баяндалат.

«Чыгармачыл адамдар болуп єткєн окуяны жїрєгї менен кабыл алып, чыгарма ар-кылуу чагылдырат. Апрель окуясы менин жїрєгїмдє дагы так калтырды. Ушул окуянын таасири аркылуу жаралып, жан-жаныбарлардын образы аркылуу баяндалган спек-такль ынтымакты, биримдикти, элди, жерди сїйїїнї даўазалаган чыгарма жаш бал-дардан баштап пенсия жашындагыларга чейин сунушталат», - деди Ж.Сейдакматова.

«Биримдик» спектаклы 25-апрелде саат 10:00дє «Космопарк» борборунда (2-ка-бат, 5-зал) кєрсєтїлєт.

ЧЇЙ ОБЛУСУНУН ЧОЎ-АРЫК АЙЫЛЫНДАГЫ

МЕДИЦИНАЛЫК БОРБОРДУН ТЕШИЛИП КАЛГАН ПОЛУНАН

ЖЫЛАНДАР СОЙЛОП ЧЫГУУДА

Чїй облусунун Чоў-Арык айылында жайгашкан №17 їй-бїлєлїк медицина-лык борбордун тешилип калган полунан жыландар сойлоп чыгууда. Бул тууралуу бїгїн, 24-апрелде Бишкек шаардык ке-ўештин «Замандаш-Современник» пар-тиясынын депутаттарына Борбордун баш-чысы Гїлнара Ташибекова билдирди. Ал, депутаттарга, жыландар бир аптада бир нече жолу чыгарын айтып, имаратты оў-доп-тїзєє їчїн каржылоо маселесин че-чип берїїнї єтїндї.

Айбат пресс

25-апрель, 2014-жыл

11ДЕМИЛГЕ

АЙКЄЛДЇК КЫЙМЫЛЫНЫН ЛИДЕРЛЕРИ ИШЕМБИЛИК АКЦИЯСЫН ЄТКЄРЇШТЇ

2014-жылдын 19-апрелинде «Ататїрк» паркында Прогрессивдїї Демилгелер Фонду жана «Ак Дил» кыймылынын жаштары Бишкек шаарынын Мэриясы менен биргеликте масштабдуу акцияны єткєрїштї. Єнєктєш катары «Coca-Cola Bishkek Bottlers» жана ЗАО «Шоро» компаниялары чыгып колдошту.

«Ак Дил» айкєлдїк кыймы-лы Фонд тарабынан 2014-жылы негизделип, жаш патриоттордун, активист жана энтузиасттардын башын бириктирип ар тїрдїї проекттерди, анын ичинде эколо-гиялык мїнєздєгї долбоорлорду да ишке ашырышмакчы. Бїгїнкї кїнї 30 дан ашуун команда Биш-кек шаарында, Нарын, Токтогул жана Ысык-Кєлдє болуп, булардын катарында жалпысынан 700 каты-шуучу катталган. Жаратман иш-терге дилгир командалар уламдан улам толукталып, жаўы жаратман идеялуу жаштарды кїтєт.

МАСШТАБДУУ ИШЕМБИ-ЛИККЕ 650 жаш улан-кыздар катышышты. Ак футболка кийип, тазалыктын символун тартуулаган студенттер шаарыбыздын 30га жа-кын ЖОЖдон келишкен. Ошон-дой эле алардын катарында жаштар кыймылдары да бар. Єзгєчє КГЮА университетинен келген студенттер окуу жайына болгон сїйїїсї жана кєптїгї менен айырмаланышты. Кызыл футболка жана кепка ки-йип 150гє жакын студент мыкты иштеп жатышты.

Бул санитардык, экологиялык акция “Ак Дил” кыймылынын ал-гачкы биргелешкен иш-аракети. Мындан сырткары патриоттук, спорттук, коомдук, экологиялык, агартуучулук, маданий-массалык мїнєздєгї акциялар пландуу тїрдє ишке ашырылып турмакчы. Бар-дык аракеттер коомго багытталып,

жаратмандык мїнєздї ташыйт. Жаш лидерлер парктагы таштан-

дыларды тазалап, сугарууга арык-тарды ылайыкташтырышты. таш-тандыларды машина менен жїктєп алып кетип жатышты. 1 га тер-ритория жалпысынан тазаланып, 600 м арык туураланып, 9 машина менен 3.5 тонна таштанды чыга-рылды. Мындай жыйынтык жаш-тардын ынтымактуу иштєєсї жана бир максатта иш алып баруусунан келип чыкты.

Жаштардын демилгесин кол-доого Фонддун негиздєєчїсї Са-лымбеков Аскар Мааткабылович жана Бишкек шаарынын вице-мэри

Попиков Олег Владимирович кел-ди. Иш-чаранын официалдуу бєлї-гї саат 14-00дє башталып, концерт-тик программа менен коштолду.

А. Салымбеков єз сєзїндє бар-дык катышуучуларга ыраазычылы-гын билдирди жана кийинки ка-дамдарда да жаштар єз жаратман потенциалын кєтєрє тургандыгы-на ишенимин арттырды: « Биздин «Ак Дил» кыймылыбыз єзїн кєр-сєттї. Бїгїн паркты тазалоо менен, эртеў коомубузду тазалоого салым кошосуўар. Бул чоў жолдун башта-лышы. Биз жаркын Кыргызстанды єзїбїз куруубуз керек. Шаарыбыз їчїн келип, тазалоо ишине катыш-кан ар бириўерге ыраазычылык билдирем».

А. Салымбеков Бишкек шаары-нын вице-мэри О.В.Попиковго да ыраазычылык билдирип, кызмат-таштыктын улануусуна ийгилик каалап кетти: «Бишкек шаарынын мэриясына, Попиков Олег Влади-мирович вице-мэрине єзгєчє ыраа-зыбыз. Олег Владимирович – чы-

ныгы патриот, ал полковник жана футбол клубун бир нече жыл баш-карган алдыўкы адам» деп кошум-чалады. Жаштар негиздєєчїнїн сєзїн кунт коюп угуп жатышты.

О. В. Попиков Бишкек шаа-

рынын вице-мэри єз кезегинде ишембилик тууралуу єз баасын бе-рип, мэрия мындай иш-чараларда кызматташууга дайым даяр экен-дигин айтты: «Саламатсыздарбы, Кыргызстандын келечеги! Полков-ник катары Фонддун ар тїркїн де-милгелерин мэрия сєзсїз колдоп турмакчы демекмин. Чындыгын-да Фонддун єкїлдєрї менен жолу-гушуулар толук ишенимди берген эмес. Бирок бїгїн ката тїшїнгє-нїм їчїн кечирим сурайм. 500дєн ашуун жаштар 30 ЖОЖдан келип катышышты. Бул официалдуу бел-гилер. Паркыбыз мурдатан бери жаштардын паркы болуп келген.

Бул жерге жаштар кєўїл ачып эс алууга келишет. Абдан мыкты їлгї - жаштар келип эс алып, кайра ар-касынан тазалап кетїї. Ошондой эле бул иш-чаранын башында Са-лымбеков Аскар Мааткабылович-тин турушу да кубандырат. Масш-табдуу иш-чара шаардын, кийин мамлекеттин алкагында болот деп ишенебиз. Чындыгында бул ме-нин иштеп жатканымдан берки мыкты уюштурулган масштабдуу акция жана бїгїн шаарыбыздын тургундары єз паркын тааныбай калышат».

Ишембиликтин эў негизги єзгєчєлїгї кєтєрїўкї маанай болду. Сценадан жаштар їчїн му-зыка жана ди-джейлердин атка-руусу, лидерлердин, КЭУ студенти Нурсултан Сейид уулунун, ошон-дой эле Ататїрк университетинен Нурсултан Тохтиевдин алып ба-руусу болду. Сцена баннер жана шариктер менен кооздолуп, май-рамдык маанайды тартуулап жат-ты. Совет мезгилиндеги биринчи

май эмгек кїндєрїндєгїдєй маа-найды тартуулады.

КЭЭ БИР ЖАШТАРДА БУЛ ИШ-ЧАРАЛАР ТУУРАЛУУ

ЖАЛПЫ ПИКИРДИ ЧАГЫЛДЫРДЫ.

Джайлообаева Айнура, 5 курс КРСУ, «Кыргызстандын жаш ли-дерлери» Коомдук мектебинин катышуучусу: «Маанай жакшы, командалык дух бар. 2014-жыл-кы фестиваль тууралуу талкуулап чыктык. Ар бири єз салымын чын дилинен кошууда. Биз таза шаар їчїн. Биздин чакыруубуз - «Ак Дил» кыймылына кошулуўуз, бир-ге коомубузга пайда алып келебиз. Жолугушууларды бат-бат єткєрїї керек, ошондо биз бир максатка биригебиз. Прогрессивдїї Демил-гелер Фонду бизге єз потенциалы-

бызды ачууга чоў жардам берип келет. Ал Кыргызстанды єстїрєм деген лидерлерди топтоп келїїдє».

Рудбек у. Айбек, жаштардын экологиялык кыймылынын мїчє-сї (МУВ): «Баары жакшы. Бїгїн уникалдуу ишембилик – бул, чы-ныгы биримдик. Башкалардын иш-тешин кєрїп алып, мен дагы салым кошууга умтулуудамын. «Ак Дил» кыймылынын келечеги чоў деп ой-лойм. Бул лидерлердин мотивация-сынан, алардын алдыга койгон мак-саттарынан жана уюштуруучулар тарабынан болгон координациядан тїртїлїп, мыкты натыйжага жетет».

Токтиев Нурсултан, «Ак Дил V-FUV» Эларалык «Ататюрк» уни-верситети: «Маанай сонун, «Ак Дил» бизди бириктирди. Жылуу їй-бїлєлїї атмосфера курулду. Биздин борборубуз – биздин їйї-бїз экени єзгєчє билинип турат. Биздин тургундар жана коноктор биздин жолубузда болушар, шаа-рыбызды булгабай тазалап туру-шар. «Ак Дил» кыймылы турук-туу жана системалуу тїрдє уланат. Бїгїнкї иш-чара муну тастыктап турат. Бардык командалар достук жана биримдик толкунунда…».

Алмаз Кулматов, лидер ОФ «Чын дилимден»: «Ишембилик эў жогорку деўгээлде єттї. Жаш-тардын качан бизди бириктиришет деген кїтїїсї ишке ашты. Барды-гы жигердїї тазалашты. Ак фут-болкалар да бир жагынан бирим-дикке келтирди. Шаўдуу музыка командалык духка чоў таасирин тийгизип да жатты. Биз абдан ку-банычтабыз, «Ак Дилдин» кийин-ки кадамдарына да активдїї ка-тышууга дилгирбиз. Бардыгынын тазалап жатканын кєрїп, бул кый-мыл чоў ийгиликтерге жетет деп ойлойм. Биз жаштардын колунда келечек жана Фонддун алдында мээлей, пакет жана башка курал-дар боюнча бир да маселе чыкпай баары ирээттїї болгону да кубан-дырат. Концерттик программа жана тїшкї тамактануу да каралган».

Чындыгында, тїшкї тамакта-

нууда бардык катышуучуларга суусундук жана бутерброддор таратылган. Фонддун єнєктєштє-рї ЗАО “Шоро» 225 суусундук жана «Coca-Cola Bishkek Bottlers» - 480 суусундук менен камсыз кылышты.

Раззаков атындагы КГТУнун проректору Белекова Гульмира Шаршенбаевнага єзгєчє ыраа-зычылык билдиребиз. Белеко-ва Г. студенттик позицияны: «Биз, Политехтин студенттери актив-дїїлїгїбїз менен сыймыктана-быз. Фрунзе шаарынын салты бар эле. Таў эрте кєчєлєрдї машиналар жууп кетип, аркасынын шыпыры-лып, тазаланып турчу. СССР уба-гында эле. Бїгїн кєптєгєн адам-дардын тїкїрїїсїн, таштанды таштоосун кєрїп ичим ачышат. Ошол себептїї биздин универси-тет єзїнєн баштады жана Фонд бул демилгени колдоп кетти. Мамлекет їчїн бириккен ЖОЖлардын жетек-чилигине, жаштарга ыраазычылык билдирем. Келгиле ар бирибиз бул иш-чараларды колдойбуз».

А. Салымбков универсиадада 8 жолу катары менен биринчиликти алып келген бул КГТУ университе-тин колдоп, чыныгы лидерлер ар

тараптуу жана бардык тармактан чыккандыктарын билдирди.

Ишембилик бїткєн соў «Ак Дил» командалары уюштурган ар тїрдїї жанрдагы концерт болду. Кєрїїчїлєрдїн катарына эс алуу-чулар да кошулуп, шаўдуу маанай-да коштолуп жатты. Заманбап бий, Кыргызстан тууралуу ыр, лезгин-ка конкурсу, «Эйч Би» бий тобу-нун чыгышы, єзбек бийи, КВН ж.б.

Жыйынтыктап жатып, 2014- жылдын 19-апрелинде болгон ишембиликте жаштар эў мыкты їлгїнї кєрсєтє алышты. Мекенине болгон сїйїї жана урматтоо. Би-ригип, жаратман ишти ишке ашы-рышты.

Фонддун “Ак Дил” кыймылы-нын тушоосу ийгиликтїї кесилди деп айтууга болот.

Канат КЕБЕКОВ

25-апрель, 2014-жыл

12 ДЇЙНЄДЄ

КОКУСТУКТАН АМЕРИКАНЫН ЖАРАНЫ 1,25 МИЛЛИОН

ДОЛЛАРДЫ УРНАГА ЫРГЫТЫП САЛГАН

Пенсильвания штатындагы Нью Йорк шаарынын тур-гуну, сатып алган лотереясын ошол эле лотерея сатып ал-ган магазиндин урнасына ыргытып салган. Магазиндин са-туучусу Венди Хинтон “ ал адам кєп жылдан бери “Quinto” лотерея билетин сатып алып, бир эле номерди белгилеп турчу” дейт. Бул “Quinto” лотереясы кїн сайын ойнотулат, буга ал кїнїнє 100 доллар коротуп турчу. Бир кїнї Пен-сильваниянын кєк беттенген тургунуна бакыт куш конуп ал баардык 5 санды 25 жолу туура таап 1,25 миллион дол-лар утуп алган. Анын утушка ээ болгон лотереяны ыргы-тып салганынын себеби, байкабастык болгон.” Ал жоготуп алган билети утушка ээ болгонун билгенде ал жинденген” дейт магазиндин сатуучусу Венди Хинтон.

2014-жылы лотереяны уюштурган компания Pennsylvania Lottery утушка ээ болгон лотереянын ээси 2014-жылдын 13-мартына чейин алыш керек экенин маалымдаган. “Ал (Пенсильвениянын тургуну) маалыматты укканда аябай капа болуп 400 долларга билет сатып алган, жана ал лоте-рея билети утушка ээ болгон” дейт магазиндин сатуучусу.

ГИГАНТ КЕЛЕМИШ

Жергиликтїї кабарчылар жана атайын адистер “Вели-кобританияны гигант келемиштери (чоўдугу мышыктай болгон) коркунуч жаратып жатат, буга жергиликтїї жа-шоочулар кїнєєлїї. Анткени алар тамактардын калдык-тарын таштандынын жанына келемиш оўой жетип алчуу жерлерге таштап жатат” дейт.

Лондон, Ливерпуль жана Хэмпшир графства шаарлары бул гигант келемиштери менен кїрєшїї жїргїзїп жаты-шат. Сїрєттєгї келемиштерди фотошоп деп айта албайсыў. Жакында эле Ливерпульда 60 сантиметрдик гигант келе-мишин кармашкан, чоўдугу мышык менен теў.

«Аларды мутант деп айтууга мїмкїн эмес, Британияда таштандылар жумасына бир жолу эмес, жарым айда бир алгандыктан кєчєлєрдє таштандылар кєп болуп, алардын кєбїнчєсї фаст-фуд тамагы болгондуктан келемиштер їзгїлтїксїз тамактанып, ошонун себебинен чоў кєлємдє болууда» дейт адистер.

Великобританияда мындай гигант келемиштердин їйдє табылып жаткандын дагы бир себеби кышында, каналдар-дын ичи суук болгондуктан алар жылуу їйлєрдє жашашып жана тамактанат.

Жеке фирмалар, келемишти уулантып єлтїрїї їчїн фир-манын адистери катуу режим менен иштеп жатат. Аларга, кайрылган кардарлардын саны кїн санап єсїїдє. Бул ги-гант келемиштер тамактын даамын анын жытын жакшы єздєштїрїп алышкан. Келемиш єлтїрїї їчїн сатылып жана колдонуп жаткан уулар туруштук бере албай калган. Фирманын адистерди « бул келемиштерди єлтїрїї їчїн за-манбап кїчтїї уу керек. Бирок, Евросоюз уюму бул ууну колдонууга каршы болуп жатат. Анткени бул ууга адамдар да ууланышы мїмкїн. Дагы бул ууга колдонушуна, жаны-барларды коргоо уюму да каршы чыгып жатышат. Анткени бул уудан келемиштер єлгєндєн кийин, ал келемиштерди башка жаныбарлар жейт, анан алардын кырылуусуна алып келет. » дейт. Бирок, буга санэпидем кызматтары бул ойго макул эместигин билдирип «бул келемиштерди азыр жок кылбасак булар жакын арада иттерге кол салып мындан тышкары адамга кол салышы толук мїмкїн» дешет.

ЧИЛИДЕГИ ЄРТ 12 КИШИНИН ЄМЇРЇН АЛЫП ЖАНА 2 МИЎ

ЇЙДЇ ТАЛКАЛАГАН

Бийлик 10 миў кишини кооптуу Вальпараисо районунан кєчїрїп алып кетишкен. Бирок, єрт менен кїрєшїї уланып жана аны токтотуу кыйынчылыкты жаратып жатат. Ант-кени, катуу шамалдан єрттїн жалыны єз кучагына дагы жаўы жерлерди алууда.

Чили шаарчасын 2 суткадан бери уланып жаткан єрт 12 кишинин жанын алып жана 2 миў їйдї єрт гїлгє айлант-канын демалыш кїнї жергиликтїї бийлик маалымдаган.

Эксперттер бул єрттї шаардын тарыхындагы эў опур-талдуу жана чоў єрт деп аташууда. 2013-жылы апрель ай-ларында Вальпараисо єрттєн жабыркашкан. Анда єрт 30 їйдї єз кучагына алган. Анда азыркыдай Вальпараисо шаа-рында єрт чыгып, єрт єчїрїїчїлєрдїн тынымсыз иштеши-не карабай токойлор жана айланадагы їйлєр єрттєнгєн.

Чилинин президенти Мишель Бачелет дїйшємбї кїнї єкмєттїн министрлери менен Вальпараисо шаарындагы єрттєн жабыркагандарга 100 дєн 250 долларга чейинки биринчи этаптагы компенсация тєлє берїї жєнїндє жы-йын єткєргєн.

АДАМДЫН АШКАЗАНЫНАН 12 АЛТЫН УЮТМАЛАРДЫ АЛЫП

ЧЫКТЫ

63 жаштагы бизнесмен ашказаны ооругандыктан ал врачтарга кайрылган. Врачтар анын ашказанынан 400 граммдык 12 алтын уютмаларын алып чыккан (14 ун-ций). Врачтар алып чыгаар менен бажы кызматкерле-рин жана полицияны чакырышкан, алар ошол жерден ашказандан табылган, кымбатка турган алтынды кон-фискациялаган.

«Мен биринчи жолу адамдын ашказанынан алтынды алып чыгып жатам. Эсимде, бир кардарыбызды операция (табарсык жактан) жасап, андан 1 килограмм таш алып чыккам. Бирок алтын алып чыгыш бул мени таўкалды-рууда. Їч сааттын ичинде алтындарды алып чыктык. Кар-дарыбыз жаш адам эмес эле, ошондуктан биз кылдаттык менен иштедик” дейт операция жасаган хирург.

Таўкалыштуусу, бизнесмен бул алтындарды чет єлкєдєн алып келген. Тактап айтканда Индия мамлекетинен алып чыгып кеткен.

МЫНДАЙ КАРАКЧЫДАН КАРГАЛАР ГАНА ЭМЕС АДАМДАРДА КОРКУШАТ.

Мурда каракчыларды айдоого каргаларды коркутуу їчїн койулса ал эми азыр бул каракчыларды адамга кар-шы колдоно баштаган. Анткени, мурун алдына ала жер-ди казып тїшїмдї урдап кетишчїї. Ошондуктан быйыл каргалар гана эмес адамдарда корко турган каракчы ой-лоп табышкан.

Рахатбек РЫСАЛИЕВ

25-апрель, 2014-жыл

13АФЕРА

ЭЛДИ ДЇРБЄТКЄН МУЗДАТКЫЧ"СЫРДУУ"

Кыргызстанда соўку айда Зил їлгїсїндєгї советтик эски муздаткычты издегендер кєбєйдї.Ысык-Кєлдїн жергиликтїї телеканалдарынан жїгїртмє сап менен кетип жаткан “Совет мезгилинде жасалган Зил маркасындагы муздаткычтарды

сатып алабыз” деген жарнама бир айдан бери кєлдїктєрдїн арасына бїлїк салды.

КЫЯЛДЫ КЫЙНАП МИНГЕНДЕРЭскилиги жетип иштен чыгып, ыргытып

жиберейин десе оокат кєрїнїп, сарайдын

бурчунда тыгылып жаткан муздаткычты 5-10, керек болсо 20 миў долларга сатып алабыз десе, ким эле кыймылдабай жєн жат-сын? Жарнамада кєрсєтїлгєн телефон но-муруна чалып, анын баасын билгендер бир айдан бери айылдарды тїрє кыдырып, сыр-дуу муздаткычтын сырына деле кызыкпай акчасына кызыгып, пайдасы жок оокаттын арты менен байып кетїїнї кыялданып, ак эткенден так этип жаткан кездери.

Чолпонаталык ишкер Анвар дагы алар-дан кем калбай, єзї аз келгенсип, Бишкек-теги досуна кабар берип, чогуу бизнес кы-луу кыялы болгонун кеп салды:

- Єзїм аз келгенсип, досумду да жин-ди кылдым. Бул жактан Бишкекке ча-лып, экєєбїз эле калып калыптырбыз, элдин баары 10-20 миўден таап жа-тыптыр дедим. Ал болсо угуп алып бе-зилдеп, жарым сааттан кийин: “Ой, экєєбїз уктап калыптырбыз. Элдин баары бир айдан бери издеп жатып-тыр”, - деп кайра мага чалды. Кыска-сы ызы-чуу бїткєндє биз угуптурбуз. Бишкектен бир балдар чалган эле, мен алардын телефондорун досторума бе-рип, текшерип кєрсїн дегем. Бирок мага чалгандар ошол бойдон жоголуп кетти. Казакстанга алпарып сатабыз деп бул жакта жакшы эле ызылдап, муздат-кыч издедик. Жайнап чыгып жатты. Караколго чалсак бирєєлєр "Биз тап-тык, 5 миў долларга сатабыз" дешкен, баралы десек кайра 10-20 миў доллар-га кымбаттатып жиберип, айнып кал-дык. Ичинде бирдеме бар экен, телефон салса иштебей калыш керек экен дейт. Бирок баарына эле телефон салсак иш-теп эле жатат.Телефондон айтылган кабар Бишкекке

чагылгандай тарап, бир апта ичи далай ки-

шини санаасы менен байытып, кєп иштен алагды кылды кєрїнєт. Жадагалса “маши-нем бузук” деп оўдотконго акча таппай, жєє жїргєндєр кайдан-жайдан акча таап, такси жалдап, Кант, Токмок, Кеминди тїрє кыды-рып кетишти.

Жумушун таштап, тєртєє бир машинеге тїшїп алып, эки кїн бою муздаткыч издеп, 10 чактысын таап, бирок бирєєсї да алам деген кишинин купулуна толбой жок жерден убараланганын Асылбектен угалы.

- Эми машинеге май куйдук, жолдон тамак-самак ичтик, кєп эле акча чы-гым болдук. Кєп жерге бардык. Кєп жер-де "сатып жатабыз, сатып алып жа-табыз" деп жатышты. Бирок барсак эч нерсе жок. Алабыз деген менен алчулар деле жок. Телевизордон жарнама чыгып жатса, элдин баары издеп жатса, чын эле го деген ой кетти да. А негизи бол-богон нерсе экен, эч нерсе жок.Бул кїндєрї кєз ачып жумгуча долларга

маарып, байып кетїї їмїтї нарындыктарды аралап жїргєн кези. Нарын шаарынын тур-гуну Нурбектин айтымында, башта мындай муздаткычтардын баасы 500-1000 доллар болуп жатса, эми 5 миў долларга кєтєрїл-гєн экен. Ал їйдє жаткан эски муздаткычын сїйрєп чыгып, майлап-сїттєп, сатууга кам-дап, кардар кїтїп жатат.

- Нарында элдин баары эле муздаткыч-ты издеп киришти. Бирок “саттым” дегендерди уга элекмин. Єзїм деле би-рєєнї сатайын деп жатам. Їйдє бир

эски муздаткыч бар болчу, маркасы туура келет го деп ойлоп жатам. Бї-гїн негизи бизге кечинде ошол муздат-кычты кєргєнї бирєєлєр келмек. Башка жактан келген бир байке болчу, чынын айтсам аны тааныбайм деле. Ошентип єлкєдє сырдуу муздаткыч биз-

несине аралашып, “муздаткыч сатам” же “алып сатам” дегендер четтен чыкканы ме-нен негизги алчу кишинин дайынын так билген киши жок. Ал киши бирєєнїн груп-палашы, же байкеси, же шаардан келген бир киши, же телефондун артындагы бей-тааныш їн. Ошол номурлардын бирине биз дагы телефон чалып, дайынын, максатын биле албай койдук. Муздаткыч алабыз де-гендердин номурлары эчак єчїрїлїп, тей-ленбей калган экен.

АЛДАМЧЫЛЫКТЫН ЖАЎЫ ТЇРЇПсихолог Назира Кубанычбектин айты-

мында, адамдын оўой жол менен акча та-бууга болгон кызыгуусу кєз боёмоочулардын негизги куралы. Бирок азыркы жагдайда муздаткыч алабыз деп коюп, дайынсыз ка-лып жаткан тараптардын эмне максат менен мындай чынжыр уюштуруп жатканынын єзї да кызык. Бирок кандай болгон кїндє да элди алдамчылыктын алдын алуу їчїн атайын маалыматтык иш-чаралар жїргї-зїлїшї керек.

- Мисалы буга чейин телефон аркылуу алдагандар кєп болгон. Бирок ошолор деле элге сабак болгон жок. Баары эле тїшїнїп, кєрїп, билди да. Эгер таж-рыйба аларды їйрєтпєсє, анда атайын кыска метраждуу фильмдерди тар-тып, социалдык роликтерди кєбєй-тїї керек. Анткени кєбїнчє мындай алдамчылыкка айыл жериндеги эл кєп азгырылат.

Бишкек шаардык ички иштер башкарма-лыгы болсо “муздаткычтан алдандык” деп азырынча эч кимден арыз тїшє электигин билдирди. Алар оўой акчанын артында да-йыма шектїї тараптар болоорун эскертип, элди мындай нерселерден сак болууга ча-кырууда.

- Жанагындай сатабыз, же сатып ала-быз дегендерге эл кєп кєўїл бурбай эле койсо. Себеби бул коз боёмочулукка ок-шошуп жатат. Бир сыйра толкундан кийин алдангандар арыз менен кайры-лат болуш керек. Азыр эч ким арыз бе-ре элек, - дейт Бишкек шаардык ички иштер башкармалыгынын маалымат катчысы Олжобай Казабаев.Анын айтымында, 1990-жылдардан ки-

йин дагы Кыргызстанда Лениндин сїрєтї бар бир сомдук сєлкєбайлар баалуу болоору айтылып, мїшєктєп тыйын чогултуп, эч жакка єткєрє албай убара болгон учурлар кездешкен.

Соўку кездери шылуундар адамды ал-доонун заманбап тїрлєрїн ойлоп тапканы маалым. Буларга интернеттеги “алтын кап-чык” (кєп акча алыш їчїн бир аз акча ко-торуп коюуну сунушташат) “куттуктайбыз, сиз белек утуп алдыўыз!” (айтылган белекти алуу їчїн, белгисиз бир компанияга акы тє-лєє керек) деген алдамчы кабарларды, теле-фондук аферисттерди (тууганыў кырсыкка кабылды деп жардамга акчаны бирдик ме-нен котортуу талабын коюшат) жана акча пирамидаларын кошууга болот.

Айзада КАСМАЛИЕВА

25-апрель, 2014-жыл

1414 САНДАН САНГА

Бир балаўарды сурасам бербей койду-ўар эле эми кыйналышканда мен керек-минби.

Нуркан катуу кеткенин сезди. Бирок билип туруп заар сєзїн айткан кайсардын бири эмеспи. Унчукпай калбастан дагы балп этти.

– Эмне догурунасыў. Ошондо бизге ка-рабай тийип кетпейт белеў. Бул сєз Гїл-саранын жетээр жерине жетти. Жаагына дагы бир чапты.

– Жогол, чык їйдєн саксайбай! Сен ма-га акыл їйрєтчї болуп калгансыўбы, – деп бакырды.

Кудая тообо деп Гїлсара кайра єзї таў калды. Чыгып кет, жогол їйдєн деп куба-лап жатса сиўдиси чымын чакканчалык кєрбєстєн, сен эмне деп жатасыў дебестен, билгениўди кылып албайсыўбы дегенсип диванга керилип жатып алганы ого бетер жанын чыгарды. Жат бирєє болгондо го колунан сїйрєп кууп чыкмак. Бирок сиў-диси жат айтпаган сєздї айтпадыбы. Кара чечекей боорун баары бир сїйрєп чыгууга колу барбай турганын сезди. Бул кайсар-ды эмне кылса болот эми. Аябай кєўїлїн оорутпадыбы.

Анан сиўдиси кїтпєгєн жерден тура ка-лып кучактап, бетинен єєп кїлїп жиберди.

– Мен эси жок сиўдиўди кечирип койчу, эжеке. Сага эркелеп койбодумбу. Кїйєє-мє келген ачуумду сенден чыгарбадымбы. Мага капаланбачы эжекем го менин, эже-кем, – деп ой боюна койбой єпкїлєп чын дилинен жалынып жатты. Кайсар болбо-соў коё кал. Чын дилинен жалынып кечи-рим сурашы жїрєгїнє жеттиби, катасын мойнуна алып капасын жазды. Кантсе да-гы бир туугандар эмеспи, кайрадан жазы-лышты.

– Ушинтип эле алданып калат экен деп ойлобогун. Балдарды карап отура турган мен эмес. Кїйєє балага єзїм жеткиземин. Сенин тилиў душманыў деп канча айта-быз сага.

– Ошонун ичкенинен тойдум, эжеке. – Ичсе дагы таап келип сени багып жа-

тат. Кєчєдє соода кылып отургандар ме-нен єзїўдї салыштырып кєр, муну билип кой сен.

– Ал ичип келгенде арстан болуп ай-кырып мен мышык болуп бїжїрєп калам.

– Эртеси ал соолукканда мышык бо-луп бїжїрєп, сен арстан болуп айкырып каласыў.

– Эжекем го менин алтын эжекем. Баа-рын байкап турасыў, ээ.

- Сенин сырыў белгилїї эмеспи. - Балдарыў менен бапырашып отурган-

га эмне жетсин. – Мас болуп келсе, чокума бапырап оту-

рамбы. Мастыгы менен баарыбызды та-жатканда тилим сайрабай коёбу.

– Мас ошондой болот. Менден улам ой-лочу. Соксоюп дайыма жалгызмын. Апа-мын кєзї єткєн соў бир туугандар катташ-пай бара жатабыз.

– Ошону айтсаў, эжеке, алысташып эле кеттик.

– Кєрсє бизди бириктирип турган апа-быз болгон экен. Кыздар кїйєєсїнїн кєзїн карап, балдар болсо аялдарынын тилинен чыгышпайт.

– Эжеке, кєптєн бери сага айта албай жїрємїн. Айтсам урушпайсыўбы?

- Эмне ошончолук эле ачууну келтире турган сєзбї?

- Туура тїшїнїп жинденбегин, ээ? - Урушпаймын дебедимби. – Жок дегенде балаў болот бирєє ме-

нен жїрїп тєрєп алчы деп айтайын дегем. – Эмне, эмнени айтып дєєрїп атасыў

сен. Нуркандан бул сєздї кїткєн эмес. Оо-

зуна сєз келбестен унчукпай отуруп кал-ды. Кайсар болсо дагы жїрєгїндєгї сєздї айтты. Кєптєн бери єзї деле ушуну ойлоп, ким менен ой бєлїшєєрїн билбей, сырын ичине каткан эле. Бирєєгє айтыштан на-мыстанат.

– Койчу эл эмне дейт. Бир туугандары-бызга уят эмеспи.

– Элдин айтканы менен сенин ишиў эм-не. Эне болсоў болду да.

– Намысымчы, уятымчы… – Бир туугандарыў кєп болсо катташ-

пай калышаар. Бирок сенин єз денеўден чыккан балаў болот. Соксоюп жалгыз отурбайсыў.

– Мени тїшїнгєн эркек кайда экен. Эч ким эч нерсе дебесе єзїм кантип жарма-шат элем.

– Керек болсо жармаш. Сага бала ке-рекпи. Элдин айтканын уруп ойнобогун. Гїлсара чындап эле таў калды. Кайсар сиўдисинен ушундай акыл чыктыбы. Кї-лїп ийди.

– Тєрєп алайын деп эми кимге жарма-шам. Тагдырым ушундай болсо керек.

– Эжеке, акча тапканга жеткен башыў бир эркекти кармашка башыў жетпей кал-мак беле.

- Ошого башым жетсе минтип отуз же-тиге чыккыча…

- Минтип убактыўды єткєзбєй бир эр-кекти колго тїшїрсєў. Гїлсара каткырып жиберди.

- Ой сен ээй. Колго тїшїргїн деп эркек-ти эмес койду айткансып айтасыў да.

- Бир кой эркек жолугуп калаар. Ошо сага жолугуучу кой эркек бир жаман ка-тындын койнунда жаткандыр.

-Анда сен бара бер.-деген капитан сыртка чыгып баратып, ага лейтенанттын столунун їстїндє жаткан алиги жоголгон баланын сї-рєтїнє кєзї тїштї. Кара тору, жылдыздуу бала экен. Эрксизден эле сїрєттї колуна ала коюп, артын карады. “Нурбек 7 жаш-та” деген жазууну окуп, колдору калтырап кеткенсиди. Анан уурусун карматып койгон кишидей сїрєттї ордуна коё салып, сыртты кєздєй шашылды. “Тобоо ушундай да ок-шоштук болобу. Жашы да теў экен. Элес-тет менин Эрмегимдин жоголуп кетип жат-канын. Тфу-тфу! Анын бетин ары кылсын. Эмне деп дєєрїп жатам. Чарчагандыкы го. Кой кєп ойлонбоюнчу”. Арген Акимович машинасын от алдырып, їйїнє сапар алды.

Їйдєгїлєрдїн баары таттуу уйкунун куча-гында экен. Келинчеги Нурзаттын бышырган тамагын ичип алып, уулу Эрмектин бетинен єєп, кєпкє тигилип карады. Ооба, Эрмекке алиги жоголуп кеткен Нурбек деген бала ок-шош экен. Кызык, эгерде Нурбектин ата-эне-си Эрмекти кєрсє эмне дээр эле. Жїрєктєрї бир зырп этип алаар. Ушуну ойлогон Арген Акимович кєпкє уктай албай жатты. Таўга маал гана кєзї илинип кетиптир. Ошондо да тїшїнєн чочуп ойгонду. Тїшїндє ага Нур-бек, “Жакшылап издебейсиўерби. Эми дагы кєп бала жоголот” деп жатыптыр.

... Ошол таўда Нурбек да чочуп ойгонду. Кєзїн ушалап, ар жак-бер жагын карады. Терезеси жок, шыбы жапыз, темир эшик-тїї бир бєлмєдє жатыптыр. Шыптан ылдый їч лампочка салаўдап турса да анын бирєє гана кїйїп турат. Нурбек дубалга сїйєнє басып, калган эки лампочканы да кїйгїз-дї. Эми даана кєрдї. Кыркалекей он чакты керебет коюлуптур. Баарында кичинекей балдар уктап жатышат. Нурбек аўкая ка-рап эч нерсе тїшїнбєдї. “Мен кайдамын? Бул балдар кимдер?” деп ойлонгон Нурбек эмне окуя болгонун эстей баштады. “Ко-шуна балдар болуп жолдун четинде ойноп жатканбыз. Анан бир машина токтоп, анын ичинде отурган эже мени чакырган. Барсам, ал эже “кайсы жерде дїкєн бар?” деп су-раган. Тигил бурчта дегем. “Кел машинага отур. Бизге дїкєндї кєрсєтїп койчу. Анан сага шоколад, балмуздак алып берип, кайра ушул жерге жеткирип коёбуз деген, ал эже. Макул деп машинага отургам. Машина ки-чине жылганда эле тиги эже, “Суусадыўбы,

ме ичип ал” деп, лимонад берген. Ошол ли-монадды ичкем. Анан... Анан эмне болду эле?” Нурбек андан кийинкисин эстей албай койду. Эми гана жїрєгї шуу этип, бїткєн боюн калтырак басып кетти. Коркконунан ыйлап, темир каалганы тепкилеп, “Ачкыла эшикти, мен апама барам” деп кыйкырып жатты. Аўгыча шарак-шурак этип, ачкычтын буралганы угулду. Нурбек бир кадам артка басып, эшиктин ачылышын кїтїп калды. Каалга ачылып, ичкери жанагы аял менен эки кїрсїйгєн жигит кирди.

-Аа, ойгондуўбу, балакай. Ме, балмузда-гыў менен шоколадыўды. Бирок кайра їйї-ўє жеткире албайм, -деди, тиги аял.

-Эмнеге? Мен апама барам, -Нурбек бал-муздак менен шоколадды колуна албастан айтты.

-Ме, дейм. Сунуп жатканда алып калсаў. Болбосо азыр айнып калам.

-Албайм. Апама барам. -Нурбек бурк этти.-Апаўа азыр бара албайсыў. Апаў мен кел-

генче карап тур деп, сени мага табыштап кет-

кен. Карачы, тигил балдарды. Алар сенчилеп ыйлабай эле тынч уктап жатышат. Аларды да апалары мага калтырып кетишкен.

-Ики, калп айтасыў. Апам мага бир жак-ка барам деген эмес.

-Сага айтпаса мага айткан.-Калп айтасыў! -деген Нурбек артка ке-

тенчиктей басты.-Э-эй, ушуну менен да акыйлашасыўбы?!

Ийне сайып салчы ар жакка, мээни чак-пай уктасын, -деди, кїрсїйгєн эки жигит-тин бири.

-“Вообще то” бул кечке чейин укташ ке-рек эмес беле. Эмне таў атпай ойгонуп алды, -деди экинчи жигит.

-Ооба, мен берген доза кечке чейин же-тиши керек болчу. Кыязы, бул баланын ор-ганизми кїчтїї окшойт,- аял чєнтєгїнєн шприцти алып чыкты да "кармагыла "-деди. Ошол замат эки жигит теў кудум кой кармап жаткансып, колдорун жая Нурбекти кєздєй басышты.

-Тийбегиле мага! Баарыўарды атама ай-

там. Ал силерди єлтїрєт, -деп Нурбек арт-ка карай качмакчы болду эле, тигил экєє їлгїртпєй кармап алышты.

-Дегеле кой муну. Аябай коркутпадыўбы. -деп жигиттердин бири калп кїлдї. Экинчи-си болсо Нурбектин тыбырчылап каршылык кєрсєткєнїнє карабай анын билегин тїрїп жиберип, аялга суна кармап турду. Тыз... Нурбек кайрадан кєшїлїп уйкуга кетти. Аны керебетке кєтєрїп жаткырып жаткан жигит:

-Кеп кенедей болуп алып кїчтїї экен, -деп, башын чайкады.

- Ошо кїчтїїсї, ден соолугу бекеми жак-шы. Андайларга заказ кєп. Акчасы да кым-бат. -деген аял мыйыгынан жылмая кашын серпип, сыртты карай кадам таштады. Кїр-сїйгєн алиги эки жигит анын артынан басып, темир каалга кайрадан шарак этип жабыл-ды. Канча убакыт єткєнї белгисиз. Терезе-си жок бєлмєдєн таўдын атканы, Кїндїн батканы кєрїнбєйт эле. Андыктан Нурбек канча убакыт уктаганын билбей да калды. Азыр да толук ойгоно элек. Уйку-соонун ор-тосунда жатат. Баарын сезип, угуп жатканы менен кєзїн ачып кыймылга келе албайт. Їстїнєн оор жїк басып калгансып, денеси алсыз, кыймылсыз...

Мына, темир каалга шарак этип ачылды. Їч-тєрт киши киргендеги дабышы угулду. Арасында алиги аял да бар экен:

-Баары кызуу уйкуда. Бирок буларды мин-тип узак убакытка кармоого болбойт, -деген анын їнї угулду.

- Эмнеге?- кїркїрєгєн эркектин жоон їнї чыкты.

- Организмдери алсырап кетет. Жалаў ка-пельница менен кармай берсек, кийин ор-гандарын сата албай калабыз.

- Макул, анда бїгїн кечинде буларды сорт-топ, заказ тїшкєндєрдї жєнєтє берели. Бу-лар кечке ойгонушабы?

- Саат тєрт-беш чендерде ойгоно баш-ташат.

- Жакшы болот. Анда кечке чейин бир сыйра тамактандырып койгула, -деген жа-нагы эркектин сєзїнєн соў баары чыгып кетишти. Бир аз убакыттан кийин Нурбек єзїнє келе баштады. Кєзїн ачып, адеген-де эле маўдайында соксоюп отурган 15-16 жаштар чамасындагы уланды кєрдї. Калган балдар дале уктап жатышыптыр.

НАРКОТАШЫГЫЧТАР

(Сандан санга)

БУРУЛКАН БАКЕЕВА

Íàðêî ñîîäàãà àðàëàøóóíóí ýêè ãàíà æîëó áàð. ªë¿ì æàíà

ò¿ðìº. ¯÷¿í÷¿ æîëó æîê. Íàðêîçàòûí êîëäîíãîí äàãû, ñàòêàí äàãû ºç¿

àòàéûëàï æàð êûðûíäà òóðóï àëûï àæàëûíà áîé òàøòàãàí ìåíåí

áàðàáàð.

(Сандан санга)

ТААЛАЙ БАКЫТАЕВ

(Курч окуялуу чыгарма)

(Бейєкмєт уюмдардын маалыматы боюнча 1997- жылдан бери 400 бала жоголгон)

Жоголгон балдар

25-апрель, 2014-жыл

1515СКАНВОРД

25-апрель, 2014-жыл

16

Гульнур САТЫЛГАНОВА, ырчы:

САХНА АРТЫНДА

(0772) 16-11-00

Гульнур САТЫЛГАНОВА, ырчы:

“Мен элдин сїйїїсїнє

татыктуу болушум керек!”

- Саламатсызбы Гульнур эже-ке, концертиўиз кандай єтїп жатат?- Саламатчылык. Концертке даяр-

дыктар колубуздан келишинче болду, єзгєчє уюштуруу иштери кєп энергия-ны, нервди алды. Анан чоў каражатты талап кылды, баары эле акча сурай бе-ришет, анан дагы эки эсе, їч эсе кымбат кылып, бааларын кєтєрїп жибергенде жиним келип, экинчи концерт жаса-байм деп айтып калган убактар болду. Бирок, ушул эмгектерибиз акталып, буюрса концерттер жакшы єтїп жатат.

-.Азыркы учурда ырчылардын ар бири єзгєчє концерт берип калышты, кїйєрмандарыўыз кандай єзгєчєлїктєргє кїбє боло алат?- Концертибизге эл жакшы келип

берип атат, кеткен чыгымы акталат деп турабыз. Концертибиздин єзгєчє-лїгї, анын бийик деўгээлде єтїп жат-кандыгында. Эч бир акчаны, нервди да, ден-соолукту да аябай, кеткен чоў чыгымына карабай єткєзїп жатабыз. Андан тышкары концерт жандуу їн менен єтїп атканы їчїн кєп коллек-тивдер, мыкты бийчилер, музыкант-тар катышат, ар бири єз ишинин мык-ты адиси! Иши кылып бул концертке кємєк кєрсєтїп жаткан ар бир адис, эмгек акысын алат. Ал эми мен элдин сїйїїсїнє татыктуу болушум керек!

- Бул концертиўизде жеке єзї-ўїз эле ырдап чыгасызбы, же коноктор дагы болобу, болсо кайсы ырчылар?- Албетте концертке мени менен

дуэт ырдаган ырчылар катышат, ми-салы Мирбек Атабеков, Арсен, Омар жана Style Mixes тобу катышат. Андан тышкары концерттин сыйлуу коногу Бек Борбиев!

- Кандай жаўы ырлардын бет ачары болот?- Жаўы ырлар сєзсїз болот. Мисалы

ата-энелерге арналган чыгарма болот жана “Талантка таазим” деген ыр болот. Бул ырдын автору кытайлык кыргыз Кубандык деген жигит.

- Їнїўїз абдан кїчтїї, жа-гымдуу, атайын тамактарды ичип, же кандайдыр бир про-цедураларды кыласызбы?- Албетте їндї таптап дайыма кам

кєрїш керек. Мен концертке їч-тєрт ай калганда, їндї машыктырууну баш-тайм. Мисалы “распевка” кылам, ар кандай кєнїгїїлєрдї жасайм. Эў не-гизгиси туура ырдоо эрежелерин би-лїї керек, демди туура алып жана туу-

ра колдонуу.

- Азыркы тапта Кыргызста-ныбызда ар кандай саясий интригалар жана оюндар бо-луп жатат, сиз бул темадан алыс болсоўуз дагы, кыргыз элибизге айтып кетээр каалоо тилектериўиз кандай?- Мен айтаар элем – ар бир адам

єз пейилин оўдосо, жалпыбыз оўол-мокпуз! Кудайдан коркпогон адам жок дегенде мыйзамдан коркуш керек мыйзам кїчтїї болуш керек, ошондо тартип болот! Элибизге ыйман бер-син, ынтымактуу бололу, жерибизде тынчтык болсун, кыргыз элим акыл-ман эл, бар бол!

Бектур БАЙМОЎОЛОВ